Ronald Plasterk in Zijn Bart Tromp-Lezing

column Op het kruispunt Jaren geleden noteerde ik in mijn doctoraal study of man’ toe op wat we ‘the proper politics scriptie sociologie, die handelde over de of social democracy’ zouden kunnen noemen, oorlogservaringen van jongvolwassenen in de dan zijn dit de coµrdinaten: biografie, geschie Bosnische stad Banja Luka, dat de taak van een denis en samenleving. Met dat laatste doelt socioloog bestaat uit het blootleggen van ver Mills op de kruispunten van biografie (micro) banden tussen ‘personal troubles of milieu’ en en geschiedenis (macro) in concrete sociale ‘public issues of social structure’ ¬ begrippen verbanden en instituties. Die worden, zo zou je die ik ontleende aan de klassieker The sociological vrij naar Joop den Uyl kunnen zeggen, bepaald imagination van C. Wright Mills uit 1959. Zijn door de verdeling van macht, geld en kennis. denken in termen van persoonlijke problemen s&d voedt het sociaaldemocratisch denken en publieke kwesties heeft in een halve eeuw en legt daarbij het accent op actuele maatschap niets aan relevantie ingeboet. pelijke vraagstukken ¬ logisch, aangezien daar Dat geldt in hoge mate voor een sector als de de aanknopingspunten liggen voor het bepalen ouderenzorg, waar de kern van de problema van een politieke koers. Dat neemt niet weg tiek wordt gevormd door spanningen die zich dat het biografische en het historische nooit manifesteren tussen enerzijds lotgevallen van ver weg zullen zijn. Het eerste nummer ooit individuen ¬ rond ziekte, kwetsbaarheid en dat verscheen onder mijn eindredactionele eenzaamheid, maar ook veerkracht, familie verantwoordelijkheid, in januari 2005, biedt relaties en toewijding ¬ en anderzijds grote ont hiervan een illustratie. ‘Poldermoslims’ stond er wikkelingen als vergrijzing, ‘rationalisering’ en op het omslag. In drie artikelen, geschreven in bezuinigingen. Die spanningen zijn onderwerp de trieste periode vlak na de moord op Theo van van maatschappelijk debat en politieke keuzes. Gogh, werden de historische achtergronden van Een ander voorbeeld: het onderwijs. Ook hier immigratie en de identiteitsvorming van jonge geldt dat keuzes ten aanzien van organisatie, moslims in Nederland belicht. financiering en outputdoelstellingen van grote Precies in diezelfde periode besloot de invloed zijn op de dagelijkse gang van zaken. journalist Martin Bosma om Geert Wilders zijn Daar komt bij dat waar in klaslokalen en directie diensten aan te bieden. Onlangs verscheen zijn kamers aan de toekomst van leerlingen wordt ideologische getuigschrift, waarop vijf denkers gewerkt, ook die van Nederland en Europa op het nu in s&d reageren. Dit nummer, het laatste 3 spel staat. ‘Eruit halen wat erin zit’ geldt ook op van jaargang 67, is het laatste van mijn hand. Ik dat niveau als de ambitie, tegen een achtergrond maakte het, als altijd, in nauwe samenwerking van globalisering en technologische innovatie. met de redactie en met mijn collega Annemarie Voor de Partij van de Arbeid, die zo vaak het ke Nierop. In 2011 verruil ik de Wiardi Beckman verwijt krijgt dat ze het contact met de hard Stichting voor een nieuwe werkkring. Zes jaar werkende Nederlander is verloren en enkel nog gangen van dit bijzondere blad te hebben mogen bestaat bij de gratie van baantjesjagers, is het maken, het was mij een eer en een genoegen. van het grootste belang om zowel het publieke als het persoonlijke scherp in beeld te houden. mare faber Passen we Mills’ methodologie voor ‘the proper Eindredacteur s&d s & d 12 | 2010 interventie Kern is het kunnen ingaan op alle mensen, alle Koning, kiezer meningen, alle standpunten en het vermogen om daar evenwichtig mee om te gaan in zorgvuldig te en legitimatie regisseren procedures. Ieder normaal begaafd persoon die grondig Het gangbare verhaal dat de functie van staats en indringend gedurende tientallen jaren wordt hoofd simpelweg krachtens geboorte aan de voorbereid zal de functie van staatshoofd uitste koningin en straks aan haar opvolger zou toevallen kend kunnen vervullen. Maar een voorbereiding is een mythe waaruit gewoonlijk afgeleid wordt dat van twintig of dertig jaar voor deze functie is alleen deze functie in het regeringsbeleid niet demo mógelijk dankzij de constructie van de erfelijke op cratisch gelegitimeerd zou zijn. We horen deze volging — en precies dit is waar het hier om gaat. mantra tot vervelens toe en zo vaak herhaald, dat In theorie kan de kroonprins uitvallen, waar men het haast zou gaan geloven. Maar in feite is de door een minder goed voorbereide opvolger ko praktijk geheel anders. Juist het feit dat de troons ning kan worden. Het is zelfs denkbaar dat er een opvolging erfelijk geregeld is, maakt het mogelijk ongeschikte opvolger aantreedt. Ons systeem van de opvolgende kroonprins twintig of dertig jaar ‘checks and balances’ komt dan direct op scherp te lang te trainen en op te leiden in zijn vak. Dit geldt staan. Onmiddellijk zal het parlement eensgezind voor de huidige kroonprins en het heeft ook voor de bevoegdheden van de koning krachtig beknot de beide laatste koninginnen gegolden. ten. Zo iemand wordt bij een kabinetsformatie Een troonopvolger wordt overal ontvangen, kan in een puur ceremoniële rol gedwongen, zoals in de keuken kijken bij talloze overheids organen, reeds nu volgens de letter van de wet mogelijk is. diplomatieke organen, militaire organen, sport Bovendien zou een ongeschikte opvolger vleugels organisaties, besturen, instellingen, buitenlandse geven aan een procedure van de snelst mogelijke missies, buitenlandse representaties et cetera. grondwetswijziging om de koning uit de regering Alleen al op het gebied van waterbeheer is de te zetten of de monarchie geheel af te schaffen. kroonprins erelid van sommige commissies, Is er echter een normaal begaafd en grondig beschermheer van andere commissies. Hij is voor voorbereid persoon voor de functie beschikbaar, zitter van de onafhankelijke Adviesgroep Water en dan zal het parlement er wijs aan doen hem Sanitaire Voorzieningen van de Verenigde Naties. draagvlak te geven, in verband met de scheiding In Nederland zit hij de Adviescommissie Water der machten. Immers, na een verkiezing ont voor. Hij praat met staatshoofden, ingenieurs en breekt een democratisch gelegitimeerde regering 4 ontwikkelingswerkers — over de aanleg van dij en dan moet ieder parlementair stelsel in een ken, maar net zo makkelijk over riolen of toiletten. overbruggingsmiddel voorzien om de continuï Hij wordt daarbij getraind om de zaken vanuit ver teit te verzorgen. Veelal gebeurt dit door een bij schillende gezichtspunten te bekijken en met de vorige verkiezingen aangewezen staatshoofd, in meest verschillende mensen om te gaan, om nog Nederland door de koningin of koning. Hoe dan maar te zwijgen van de keiharde leerschool die hij ook, in elk parlementair stelsel moeten in deze heeft doorlopen op punten als de goedkeurings fase de standpunten van de nieuwe fractievoorzit wet voor het huwelijk en de grenzen van de vrijheid ters geïnventariseerd worden om een regering met bij de keuze van een buitenhuis. Men zegt vaak dat parlementair draagvlak te vormen. Dit vereist een het staatshoofd onpartijdig moet zijn, of boven de gereguleerd proces en vermoedelijk zal iemand partijen moet staan, maar dat is de buitenkant. die kan steunen op een decennialange voorberei s & d 12 | 2010 interventie ding — en die, eenmaal in functie, ieder jaar aan ervaring wint — het beter doen dan een politicus Eigen schuld, dikke bult die van nature vanuit het partijbelang redeneert. De situatie in de nieuwe Kamer is in die fase als Ik heb het ooit bijna gedaan. Ik was twintig en zat een voetbalwedstrijd met meerdere teams op een net in het bestuur van de jsafdeling Amsterdam. ongedefinieerd speelveld; het is niet verkeerd als We wilden wat doen tegen de woningnood onder er dan een ervaren scheidsrechter is. studenten. Samen met de lokale afdelingen van Deze visie op de democratische legitimatie dwars (jongeren van GroenLinks) en Rood (sp van het koningschap werd reeds verwoord door jongeren) besloten we de stoute schoenen aan de Amsterdamse staatsrechtgeleerde prof. G. van te trekken. Gelukkig zat een meisje van dwars den Berg, daags na de geboorte van prinses in ‘the scene’ en waren de sp’ers daar ook geen Beatrix in 1938, bij een college waarbij als student onbekenden. We zochten een locatie uit en lieten zijn opvolger, de latere prof. J. van der Hoeven, ons inlichten over de juridische obstakels. Zo bleek aanwezig was. Van der Hoeven volgde al die jaren het strafbaar te zijn om de deur zelf te forceren; de vorming van het regeringsbeleid en maakte daar had je een breker voor nodig, die je eigenlijk daags na de geboorte van prins WillemAlexander niet mocht kennen. Er werd gebrainstormd over in 1967 de balans op in een college waarbij ik de bestemming van het pand. dwars wilde er aanwezig was. Beide staatsrecht geleerden waren een ‘biologische gaarkeuken’ starten. Mij leek dit kanjers van sociaaldemocraten en dachten ‘in niet zo’n smakelijk idee, dus ik stelde voor om er abstracto’ republikeins. Toch oordeelden zij dat gewoon studenten in te huisvesten. ‘in concreto’ de historisch gegroeide Nederlandse De argwaan die ik eigenlijk al de hele tijd had, monarchie goed functioneert, gebaseerd als zij is groeide flink tijdens een borrel in het Amster op de gewone begaafdheid van een normaal mens damse creacafé. Het meisje van dwars begon met een langdurige opleiding en een groeiende een tirade over een Amsterdamse officier van ervaring. Langs deze lijnen redeneerde ook Willem justitie. Die had namelijk de opdracht gegeven om Drees, terugblikkend op tien jaar ministerpresi ‘zomaar’ een kraakpand bij het Oosterpark binnen dentschap, in zijn mooie boekje De vorming van het te vallen. ‘Dat is huisvredebreuk!’, brieste ze. Toen regeringsbeleid. ik vroeg waarom ze hier zo’n punt van maakte en In tegenstelling tot het koningschap is het wees op de niet geringe hoeveelheid wapens die kiesrecht wel een recht enkel krachtens geboorte. de politie ter plaatse had aangetroffen, werd ze Je erft het met je Nederlandse nationaliteit, ook alleen nog maar kwader.

Load more