P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PPRROOGGRRAAMM RROOZZWWOOJJUU KKUULLTTUURRYY FFIIZZYYCCZZNNEEJJ GGMMIINNYY GGOOLLEENNIIÓÓWW NNAA LLAATTAA 22001100 -- 22002255

Goleniów, czerwiec - 2010 r.

1 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Zleceniodawca:

Gmina Goleniów Plac Lotników 1 72-100 Goleniów tel. 0 91 469 82 00 fax. 091 469 8 298 www.goleniow.pl e-mail: [email protected]

Autor:

Business Mobility International Spółka z o.o. Al. 3 Maja 11 76 - 200 Słupsk tel. 0 59 845 63 01 fax. 0 59 845 63 03 e-mail: [email protected]

Siedziba: Business Mobility International NV-SA Square de Meeûs 38-40 B-1000 Brussels, Belgium tel. [32-2] 644 36 89 fax [32-2] 648 07 80 http: www.bmintl.com

2 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

SPIS TREŚCI:

WSTĘP ...... 4 1. METODOLOGIA ...... 6 2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE I ICH KONSEKWENCJE DLA ROZWOJU KULTURY FIZYCZNEJ W GMINIE GOLENIÓW ...... 7 2.1. UWARUNKOWANIA PRAWNO – POLITYCZNE MAKROOTOCZENIA ...... 7 2.1.1. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE NA POZIOMIE KRAJOWYM ...... 10 2.1.2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE WYNIKAJĄCE Z DOKUMENTÓW STRATEGICZNYCH I PROGRAMOWYCH NA SZCZEBLU WOJEWÓDZTWA ZACHODNIOPOMORSKIEGO ... 13 2.2. UWARUNKOWANIA PRAWNO – POLITYCZNE MIKROOTOCZENIA ...... 16 3. RAPORT O STANIE KULTURY FIZYCZNEJ W GMINIE GOLENIÓW ...... 18 3.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY GOLENIÓW ...... 18 3.1.1. HISTORIA SPORTU GOLENIOWSKIEGO ...... 19 3.2. GMINA W STATYSTYCE ...... 20 3.2.1. STRUKTURA LUDNOŚCI ...... 20 3.3. INFRASTRUKTURA ...... 23 3.3.1. OBIEKTY SPORTOWE ZAMKNIĘTE NA TERENIE GMINY GOLENIÓW ...... 23 3.3.2. OBIEKTY SPORTOWE OTWARTE ...... 24 3.3.3. OBIEKTY REKREACJI I WYPOCZYNKU ...... 25 3.3.4. MAŁE OBIEKTY SPORTOWE ...... 27 3.4. REKREACJA I SPORT MASOWY ...... 27 3.5. SPORT WYCZYNOWY ...... 28 3.5.1. KLUBY I ORGANIZACJE SPORTOWE ...... 29 3.6. TURYSTYKA ...... 30 3.6.1. TURYSTYKA PIESZA ...... 32 3.6.2. TURYSTYKA ROWEROWA ...... 32 3.6.3. TURYSTYKA WODNA ...... 33 3.7. WYCHOWANIE FIZYCZNE ...... 34 3.8. REHABILITACJA ...... 34 3.8.1. KULTURA FIZYCZNA I DZIAŁANIA NA RZECZ SPORTU OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH 35 4. OCENA STANU KULTURY FIZYCZNEJ – ANKIETY ...... 37 5. ANALIZA SWOT ...... 50 6. DIAGNOZA …………………………………………………………………………………………………… 53 7. WIZJA I MISJA ...... 57 8. CELE I KIERUNKI DZIAŁANIA ...... 59 8.1. ZAŁOŻENIA DO PROGRAMU ...... 59 8.2. ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZAŁOŻONYCH W PROGRAMIE ...... 72 8.2.1. FUNDUSZE STRUKTURALNE UE NA LATA 2007 – 2013 ...... 72 8.2.2. MINISTERSTWO SPORTU I TURYSTYKI RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ ...... 73 8.2.3. TOTALIZATOR SPORTOWY ...... 74 8.2.4. STOWARZYSZENIE GMIN POLSKICH – EUROREGION POMERANIA ...... 74 9. MONITOROWANIE PROGRAMU ...... 76 10. WYKAZ TABEL, WYKRESÓW I RYSUNKÓW ...... 79

3 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

WSTĘP

Zasadność opracowania „Programu Rozwoju Kultury Fizycznej gminy Goleniów na lata 2010 - 2015” tłumaczą w Polsce przede wszystkim przepisy ustawy z dnia 18 stycznia 1996 o kulturze fizycznej oraz ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym. Ustawa o kulturze fizycznej określa zasady działalności w sferze kultury fizycznej, a także zadania organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, klubów sportowych oraz innych podmiotów w zakresie zapewnienia prawidłowej realizacji procesu wychowania fizycznego, uprawiania sportu i rekreacji ruchowej oraz prowadzenia rehabilitacji ruchowej. Z kolei ustawa o sporcie kwalifikowanym określa zasady prowadzenia działalności w zakresie sportu kwalifikowanego, zasady uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym, a także zadania organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w zakresie organizacji uprawiania sportu kwalifikowanego i współzawodnictwa sportowego. Na kulturę fizyczną w kategoriach instytucjonalno - administracyjnych składa się m.in.: wychowanie fizyczne, sport (wyczynowy), rekreacja fizyczna, a także rehabilitacja ruchowa i turystyka. Kultura fizyczna, obok kultury materialnej i duchowej jest częścią składową kultury społeczeństwa, która ma na celu kształtowanie rozwoju fizycznego człowieka, jego fizycznych uzdolnień oraz kształtowania określonej postawy wobec własnego ciała. Stanowi świadomą i aktywną troskę o rozwój sprawnościowy i zdrowie. Jednostki samorządu terytorialnego, współdziałając z organami administracji rządowej zobowiązane są do tworzenia warunków prawno-organizacyjnych i ekonomicznych dla rozwoju kultury fizycznej. Zgodnie z art. 68 ust. 5 Konstytucji, „Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży”. Najpowszechniejszym przejawem kultury fizycznej, która stanowi istotny element kultury narodowej, jest uprawianie sportu.1 Współczesne uwarunkowania społeczne i gospodarcze, w tym m.in. związane z nowoczesnym zarządzaniem podmiotami działającymi w obszarze sportu oraz ich ustrojem, wymagają dokonania gruntownych zmian w obowiązujących regulacjach prawnych odnoszących się do uprawiania i organizacji sportu. Rozwiązania wprowadzone przepisami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym oraz ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej, obejmują swoją regulacją jedynie cześć aktywności sportowej, pozostawiając szereg zagadnień i problemów nadal otwartymi. Na kulturę fizyczną składa się szereg reguł i norm postępowania mających na celu dbałość o zdrowie człowieka, o poprawę jego postawy, prawidłowy rozwój psychofizyczny oraz rezultaty tych zachowań. Elementami składowymi kultury fizycznej są: 1. Wychowanie fizyczne czyli świadome i ukierunkowane działanie na zdobycie sprawności motorycznej oraz poprawę wydolności i postawy ciała. 2. Sport czyli różne formy aktywności fizycznej i umysłowej podjęte dla przyjemności bądź współzawodnictwa. 3. Rehabilitacja ruchowa będąca kompleksowym i zespołowym działaniem na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie lub psychicznie, które ma na celu przywrócenie tej osobie pełnej lub maksymalnej do osiągnięcia sprawności fizycznej lub psychicznej, a także zdolności do pracy oraz do brania czynnego udziału w życiu społecznym. 4. Rekreacja ruchowa stanowiąca formę aktywności fizycznej lub ruchowej stosowanej w celu rozrywki lub wypoczynku przyczyniająca się do rozwoju zainteresowań i osobowości oraz podwyższenia aktywności fizycznej i rozładowania napięcia nerwowego. 5. Turystyka czyli dobrowolna zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych. Jedną z form edukacji każdego człowieka jest sport, dlatego dostęp do różnego rodzaju form sportu uznawany jest za prawo każdego człowieka. Wyróżniamy sport kwalifikowany, sport młodzieżowy, sport powszechny oraz sport osób niepełnosprawnych.  Sport kwalifikowany - ustawa z dnia 29 lipca 2005 o sporcie kwalifikowanym określa zasady prowadzenia działalności w zakresie sportu kwalifikowanego, zasady uczestnictwa we

1 Opracowanie na podstawie materiałów znajdujących się na stronie Ministerstwa Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej.

4 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 współzawodnictwie sportowym, a także zadania organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w zakresie organizacji uprawiania sportu kwalifikowanego i współzawodnictwa sportowego. Jednostki samorządu terytorialnego mogą wspierać finansowo rozwój sportu kwalifikowanego. Sport kwalifikowany jest formą aktywności człowieka związaną z uczestnictwem we współzawodnictwie sportowym, organizowanym lub prowadzonym w określonej dyscyplinie sportu przez polski związek sportowy lub podmioty działające z jego upoważnienia. Zawodnikiem jest osoba uprawiająca określoną dyscyplinę sportu i posiadająca licencję zawodnika uprawniającą do uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym.  Sport młodzieżowy - za rozwój sportu dzieci i młodzieży na terenie całego kraju oraz koordynację działań wszystkich stowarzyszeń i organizacji członkowskich odpowiada Polska Federacja Sportu Młodzieżowego. W szczególności Federacja realizuje swoje cele poprzez: koordynowanie, kierowanie i nadzór nad systemem sportu dzieci i młodzieży na terenie kraju, zgodnie z ustalonym programem działania. Ponadto do PFSM należy organizowanie wspólnych działań członków Federacji oraz instytucji i organizacji prowadzących działalność w sporcie młodzieżowym, programowanie procesu szkolenia sportowego dzieci i młodzieży na wszystkich etapach oraz organizowanie systemu współzawodnictwa sportowego dzieci i młodzieży na szczeblu centralnym. Dodatkowo Federacja odpowiada za opracowanie wytycznych i koordynowanie współzawodnictwa na niższych szczeblach wraz z opracowaniem wyników Systemu Sportu Młodzieżowego.  Sport powszechny - w XX wieku stał się obowiązkowym składnikiem edukacji, ważnym elementem rekreacji i rozwoju kultury fizycznej każdego człowieka. Zadaniem sportu powszechnego jest upowszechnianie aktywności sportowej w społeczeństwie, rozwoju sportu dla wszystkich, a w szczególności rozwoju sportu w środowisku akademickim, sportu w środowisku wiejskim oraz upowszechniania programów sportu na rzecz rodziny i różnych grup społecznych i zawodowych.  Sport osób niepełnosprawnych - zgodnie z definicją zawartą w Karcie Praw Osób Niepełnosprawnych, niepełnosprawni to: ”…osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi”. Osoby dysfunkcjonalne borykają się z barierami architektonicznymi, w komunikowaniu się i najtrudniejszymi do pokonania barierami społecznymi. Jednym z głównych zadań władz samorządowych jest wspieranie osób niepełnosprawnych i usuwanie wszystkich barier, a w konsekwencji stworzenie warunków do pełnego indywidualnego rozwoju i zaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia również pełne uczestnictwo tych osób w życiu społecznym i dostępie do obiektów sportowych.

5 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

1. METODOLOGIA

Program Rozwoju Kultury Fizycznej Gminy Goleniów na lata 2010 – 2025 został opracowany przyjmując za podstawę wyniki konsultacji społecznych organizowanych metodą Aktywnego Planowania Strategicznego oraz przeprowadzonych ankiet wśród nauczycieli wychowania fizycznego i kadry trenerskiej. Podobną ankietę przeprowadzono wśród uczniów starszych klas szkół podstawowych , gimnazjów i szkół średnich. Podstawą formułowania Diagnozy poza konsultacjami społecznymi był opracowany Bilans Otwarcia dla obszaru szeroko rozumianej kultury fizycznej oparty o uwarunkowania zewnętrzne i wewnętrzne oraz wynikające z tych uwarunkowań konsekwencje dla rozwoju sportu wyczynowego, rekreacji i sportu masowego, rehabilitacji i turystyki w gminie Goleniów. Pierwsze spotkanie konsultacyjne odbyło się w dniu16 lutego 2010 roku w Sali Posiedzeń Rady Miejskiej w Goleniowie z udziałem przedstawicieli Urzędu Gminy i Miasta, nauczycieli wychowania fizycznego, kadry trenerskiej, działaczy sportowych i beneficjentów usług oferowanych w ramach szeroko rozumianej kultury fizycznej. Efektem tej konsultacji było wypracowanie systemu wprowadzania przedsięwzięć organizacyjnych i inwestycyjnych do Programu w okresie jego projektowania. Drugie spotkanie konsultacyjne, które odbyło się w dniu 15 marca 2010 roku i zostało podzielone na dwa etapy. Pierwszy etap związany był z prezentacją założeń do Programu dla Społecznej Rady Sportu Gminy Goleniów, drugi etap tej konsultacji został zorganizowany dla wszystkich mieszkańców gminy Goleniów zainteresowanych prezentacją Diagnozy, Wizji i Misji oraz celów i kierunków działania wyznaczonych w obszarach rekreacji i sportu o charakterze masowym, infrastruktury sportowej, sportu wyczynowego, rehabilitacji oraz turystyki. Wypracowane cele i kierunki działania posłużyły do opracowania schematów Programów Operacyjnych, na które to Programy składają się poszczególne projekty zawierające konkretne przedsięwzięcia organizacyjne i inwestycyjne z zakresu kultury fizycznej. Wpisane do Programów Operacyjnych zadania zostały wniesione poprzez specjalnie do tego celu przygotowane matryce Wniosków wypełnianych przez nauczycieli wychowania fizycznego, trenerów, dyrektorów szkół oraz działaczy sportowych. Część przedsięwzięć, które znalazły się w Programach Operacyjnych została przeniesiona bezpośrednio z obowiązującego obecnie Wieloletniego Planu Inwestycyjnego Gminy. Programy Operacyjne z założenia mają charakter otwarty i są identyfikacją zamierzeń inwestycyjnych i organizacyjnych w obszarze kultury fizycznej. Powstała na końcu opracowania Tabela Wieloletniego Planu Inwestycyjnego jest próbą uporządkowania przedsięwzięć inwestycyjnych w ramach tego Programu w taki sposób, aby stanowiła ona podstawę do wnoszenia tych inwestycji w zakres przedsięwzięć opracowywanych i uchwalanych przez Radę Miejską w kolejnych Wieloletnich Planów Finansowych będących załącznikiem do Budżetu Gminy ( podstawa prawna: Art.226 i następne ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych zobowiązują jst do podejmowania uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej. Po raz pierwszy taka uchwała musi być podjęta nie później niż uchwała budżetowa na 2011 r. - art.122 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. - Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych).

6 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

2. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE I ICH KONSEKWENCJE DLA ROZWOJU KULTURY FIZYCZNEJ W GMINIE GOLENIÓW

2.1. UWARUNKOWANIA PRAWNO – POLITYCZNE MAKROOTOCZENIA

Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 roku Polska znalazła się wśród krajów funkcjonujących w odmiennych warunkach politycznych, ekonomicznych i społecznych. Obecność w Unii spowodowała znaczne przyspieszenie rozwoju społeczno-ekonomicznego mieszkańców kraju oraz istotną poprawę konkurencyjności polskiej gospodarki. Dało to możliwość długofalowych działań w zakresie planowania oraz wyznaczania celów i priorytetów w każdej dziedzinie, również w obszarze kultury fizycznej. Wejście w struktury UE stworzyło szansę na poprawę infrastruktury sportowej i rekreacyjnej, ale postawiło także wysokie wymagania przed beneficjentami środków unijnych. Gospodarka rynkowa pozwala z jednej strony na szybki wzrost kapitału sektora prywatnego, a z drugiej wpływa na ubożenie części społeczeństwa, pozbawionego dotychczasowej opieki socjalnej państwa. Unia Europejska nie ingeruje bezpośrednio w sferę kultury fizycznej naszego kraju, pozostawia natomiast suwerenność w prowadzeniu polityki w tym zakresie oraz uznaje dotychczasowy dorobek i tradycje. Ponadto, aby stać się równoprawnym partnerem dla innych krajów członkowskich, a tym samym móc rywalizować w sporcie o najwyższe trofea z najlepszymi, musimy wiele zmienić w dotychczas obowiązujących uregulowaniach prawnych oraz ludzkiej mentalności. Dotychczasowy model państwa opiekuńczego, zabezpieczającego całkowicie działania w sferze kultury fizycznej musi ulec zmianie na układ wielopartnerski, w którym będą uwzględnione potrzeby i interesy, ale i wkład własny wszystkich uczestniczących podmiotów: związków sportowych, klubów, stowarzyszeń kultury fizycznej, samorządów terytorialnych oraz na etapie wczesnego szkolenia rodziców i opiekunów młodych zawodników. Dodatkowo prowadzona przez poszczególne kraje Unii polityka wobec niepełnosprawności oparta m.in. o zakaz dyskryminacji dotyczy wszystkich dziedzin życia, w tym również równego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w życiu społecznym oraz dostępie do kultury fizycznej. Głównym celem strategii Unii Europejskiej wobec niepełnosprawności jest tworzenie społeczeństwa otwartego i dostępnego dla wszystkich. Opiera się ona na pojęciu prawa i poszanowaniu różnic indywidualnych. Strategia podkreśla potrzebę nowego podejścia do kwestii niepełnosprawności koncentrującego się na rozpoznaniu i usunięciu różnych barier, które utrudniają lub wręcz uniemożliwiają osobom z niepełnosprawnością osiągnięcie równych szans i uczestnictwo we wszystkich dziedzinach życia. Jej idea inspirowana jest przede wszystkim "Standardowymi zasadami wyrównywania szans osób niepełnosprawnych".

7 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 1 Dokumenty Unii Europejskiej

1. Traktat Akcesyjny

Na mocy niniejszego Aktu nowe Państwa Członkowskie przystępują do decyzji i umów przyjętych przez przedstawicieli rządów Państw Członkowskich zebranych w ramach Rady Wspólnoty. Nowe Państwa Członkowskie zobowiązują się przystąpić od dnia przystąpienia do wszystkich innych umów zawartych przez obecne Państwa Członkowskie i dotyczących funkcjonowania Unii lub związanych z jej działaniami. Co oznacza, że Polska zobowiązuje się do przestrzegania wszystkich norm prawnych i przyjętych strategii rozwojowych dla poszczególnych obszarów życia społeczno – gospodarczego

2. Strategia Lizbońska

Celem Strategii Lizbońskiej jest uczynienie z UE obszaru o dynamicznie rozwijającej się gospodarce, jednocześnie zachowującego wysoką spójność społeczną. Spójność społeczna rozumiana jest tutaj jako zdolność społeczeństwa do zapewnienia dobrobytu wszystkim swoim członkom oraz minimalizowania rozbieżności między nimi. Polega więc nie tylko na zwalczaniu wykluczenia społecznego i ubóstwa, ale przede wszystkim na tworzeniu solidarności w społeczeństwie, tak aby ograniczać zasięg występowania tego zjawiska. Strategia ta opiera się na trzech filarach: konkurencyjności, zatrudnieniu i spójności społecznej. Założeniem europejskiego modelu społecznego Unii Europejskiej i Rady Europy jest: - odpowiedzialność państwa za poziom i jakość życia wszystkich obywateli wyrażająca się m.in. w aktywnym przeciwdziałaniu rosnącemu ubóstwu i nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu, - oparcie polityki społecznej na prawach społecznych i socjalnych, których katalog zawiera Zrewidowana Europejska Karta Społeczna - podstawowy dla Europejskiego Modelu Społecznego dokument Rady Europy, jak i Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej włączona w całości do projektu Traktatu Konstytucyjnego, a następnie Traktatu Reformującego, - wielosektorowość i wielopoziomowość polityki społecznej, w której ważną rolę do odegrania mają sektor obywatelski i rynkowy oraz władze regionalne i lokalne przy aktywnej postawie państwa realizującego interes wspólny i chroniącego najbardziej podatnych na wykluczenie społeczne, - uznanie znaczenia mocnych i trwałych więzi rodzinnych i społecznych za jeden z istotnych czynników zapobiegających powstawaniu problemów społecznych i gospodarczych, - uwzględnianie trendów demograficznych w planowaniu polityki społecznej, a szczególnie takich zjawisk jak: zmieniająca się struktura wiekowa społeczeństwa, zmiany wzorów życia rodzinnego oraz migracje.

3. Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej

W obliczu zmian w społeczeństwie, postępu społecznego oraz rozwoju naukowego i technologicznego, niezbędne jest wzmocnienie ochrony praw podstawowych poprzez wyszczególnienie tych praw w Karcie i przez to uczynienie ich bardziej widocznymi. Karta Praw Podstawowych zabezpiecza obszar interesów związanych ze skuteczną realizacją polityki społecznej i integracji państw członkowskich UE uznając m.in. następujące prawa, wolności i zasady: godność ludzką, prawo do życia, prawo do integralności osoby, zakaz tortur i nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, zakaz niewolnictwa i pracy przymusowej, prawo do wolności i bezpieczeństwa, poszanowanie życia prywatnego i rodzinnego, prawo do zawarcia małżeństwa i prawo do założenia rodziny, prawo do nauki, wolność wyboru zawodu i prawo do podejmowania pracy, równość wobec prawa, niedyskryminacja, równość mężczyzn i kobiet, prawa dziecka, prawa osób w podeszłym wieku, integracja osób niepełnosprawnych, zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna.

4. Standardowe Zasady Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych

"Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych" zostały przyjęte 20 grudnia 1993 roku przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, są one traktowane jak normy zwyczajowe prawa międzynarodowego i stanowią podstawę tworzenia nowego prawodawstwa oraz inspirację dla programów działania na rzecz osób z niepełnosprawnością w wielu krajach, w tym w krajach członkowskich Unii Europejskiej. W skład Standardowych Zasad wchodzą:  Kształtowanie świadomości,

8 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

 Opieka medyczna,  Rehabilitacja,  Służby wspierające,  Dostępność,  Edukacja,  Zatrudnienie,  Środki utrzymania i zabezpieczenie socjalne,  Życie rodzinne i integralność osobista,  Kultura,  Sport i rekreacja,  Religia,  Informacja i badania naukowe,  Kreowanie polityki i planowanie,  Tworzenie prawa,  Polityka ekonomiczna,  Koordynacja działań,  Organizacje osób niepełnosprawnych,  Szkolenie personelu,  Monitoring krajowy i ocena programów dotyczących niepełnosprawności w zakresie wdrażania niniejszych zasad,  Współpraca techniczna i gospodarcza,  Współpraca międzynarodowa. Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentów obowiązujących w Unii Europejskiej.

9 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

2.1.1. Uwarunkowania zewnętrzne na poziomie krajowym

Tabela 2 Najważniejsze akty prawne obecnie obowiązujące w Polsce 1 Konstytucja RP z dn. 2 kwietnia 1997 r., obowiązująca od 17 października 1997 r. 1.

Art. 2.Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej.

Art. 32. 1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne. 2.Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Art. 33.1. Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. 2.Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Art. 68. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej zwłaszcza wśród dzieci młodzieży 1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia. 5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży

Art. 69. Osobom niepełnosprawnym władze publiczne udzielają, zgodnie z ustawą, pomocy w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej.

2 Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013 - 2. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO)

Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Celami horyzontalnymi NSRO są: 1.Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa, 2.Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej, 3.Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski, 4.Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług, 5.Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej, 6.Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Bezpośrednio oddziaływującym na politykę społeczną i integracyjną ma cel 2, który w rozwinięciu traktuje między innymi o:  Poprawie jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,  Przyciągnięciu na rynek pracy i przedłużeniu aktywności zawodowej większej liczby osób modernizacji systemów zabezpieczenia społecznego,  Zwiększeniu zdolności adaptacyjnych pracowników i przedsiębiorstw oraz elastyczności rynków pracy,  Zwiększeniu inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepszą edukację i poprawę kwalifikacji.

10 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

3. Strategia Rozwoju Kraju 2007 - 2015

Głównym celem strategii jest podniesienie poziomu i jakości życia mieszkańców Polski: poszczególnych obywateli i rodzin. Przez podniesienie poziomu życia rozumiemy miedzy innymi: wzrost dochodów w sektorze gospodarstw domowych, ułatwienie dostępu do edukacji i szkolenia, co prowadzi do podwyższenia poziomu wykształcenia społeczeństwa i podnoszenia kwalifikacji obywateli, wzrost zatrudnienia i wydajności pracy, skutkujące zarówno obniżeniem bezrobocia, jak i zwiększeniem poziomu aktywności zawodowej oraz poprawę zdrowotności mieszkańców Polski. Przez podniesienie jakości życia rozumiemy istotną poprawę stanu i wzrost poczucia bezpieczeństwa wśród obywateli, możliwość korzystania z funkcjonalnej i łatwo dostępnej infrastruktury technicznej i społecznej, życie w czystym, zdrowym i sprzyjającym środowisku przyrodniczym, uczestnictwo w życiu demokratycznym, uczestnictwo w kulturze i turystyce, przynależność do zintegrowanej, pomocnej wspólnoty lokalnej, umożliwiającej lepszą harmonizację życia rodzinnego i zawodowego oraz aktywność w ramach społeczeństwa obywatelskiego.

Podniesienie poziomu i jakości życia ma umożliwić polityka państwa pozwalająca na szybki, trwały rozwój gospodarczy w perspektywie długookresowej, oparty na rozwoju kapitału ludzkiego, zwiększaniu innowacyjności i konkurencyjności gospodarki i regionów, w tym na inwestycjach w sferze badań i rozwoju, oraz na uzyskanie stabilnych warunków ekonomiczno-społecznych i środowiskowych zapewniających europejski poziom i jakość życia obywateli i rodzin w kraju i wspólnotach lokalnych. Priorytetami strategicznymi są: 1.Wzrost konkurencyjności i innowacyjności gospodarki. 2.Poprawa stanu infrastruktury technicznej i społecznej. 3.Wzrost zatrudnienia i podniesienie jego jakości. 4.Budowa zintegrowanej wspólnoty społecznej i jej bezpieczeństwa. 5.Rozwój obszarów wiejskich. 6.Rozwój regionalny i podniesienie spójności terytorialnej.

4 Ustawa z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej 4. (Dz. U. 1966 Nr 25 poz. 113) 1. Kultura fizyczna jest częścią kultury narodowej, chronionej przez prawo. Obywatele, bez względu na wiek, płeć, wyznanie, rasę oraz stopień i rodzaj niepełnosprawności – korzystają z równego prawa do różnych form kultury fizycznej. 2. Ustawa określa zasady działalności w sferze kultury fizycznej, a także zadania organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego, klubów sportowych oraz innych podmiotów w zakresie zapewnienia prawidłowej realizacji procesu wychowania fizycznego, uprawiania sportu i rekreacji ruchowej oraz prowadzenia rehabilitacji ruchowej. W rozumieniu niniejszej ustawy: 1) kulturą fizyczną jest wiedza, wartości, zwyczaje, działania podejmowane dla zapewnienia rozwoju psychofizycznego, wychowania, doskonalenia uzdolnień i sprawności fizycznej człowieka, a także dla zachowania oraz przywracania jego zdrowia; 2) wychowanie fizyczne jest procesem kształtującym harmonijny rozwój psychofizyczny dzieci i młodzieży; 3) sport jest formą aktywności człowieka, mającą na celu doskonalenie jego sił psychofizycznych, indywidualnie lub zbiorowo, według reguł umownych;

4) zawodnikiem jest osoba uprawiająca określoną dyscyplinę sportu; 5) współzawodnictwo sportowe jest indywidualną lub zbiorową rywalizacją osób zmierzających, zwłaszcza w trakcie zawodów sportowych, do pokonania czasu, przestrzeni, przeszkód lub przeciwnika; 6) rekreacja ruchowa jest formą aktywności fizycznej, podejmowaną dla wypoczynku i odnowy sił psychofizycznych; 7) rehabilitacja ruchowa jest procesem mającym na celu przywrócenie, poprawę lub utrzymanie psychofizycznej sprawności osób czasowo lub trwale niepełnosprawnych za pomocą specjalnych zabiegów i ćwiczeń fizycznych – w oparciu o wiedzę medyczną; 8) kadra narodowa osób niepełnosprawnych jest to grupa zawodników zakwalifikowana jako kandydaci do składu reprezentacji kraju w danej dyscyplinie sportu; 9) kadra paraolimpijska jest to grupa zawodników objęta programem przygotowań do igrzysk paraolimpijskich, opracowanym przez właściwą organizację krajową zajmującą się sportem osób niepełnosprawnych.

11 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

5 Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym 5. Ustawa określa zasady prowadzenia działalności w zakresie sportu kwalifikowanego, zasady uczestnictwa we współzawodnictwie sportowym, a także zadania organów administracji rządowej, jednostek samorządu terytorialnego oraz innych podmiotów w zakresie organizacji uprawiania sportu kwalifikowanego i współzawodnictwa sportowego. Uprawianie sportu kwalifikowanego odbywa się zgodnie z przepisami ustawy, postanowieniami statutów i regulaminów związków sportowych, polskich związków sportowych oraz międzynarodowych organizacji sportowych. Ponadto Ustawa wskazuję, iż organy administracji rządowej tworzą warunki organizacyjne do rozwoju sportu kwalifikowanego i mogą wspierać finansowo jego rozwój natomiast jednostki samorządu terytorialnego mogą wspierać, w tym finansowo, rozwój sportu kwalifikowanego.

6 Karta Praw Osób Niepełnosprawnych 6. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej (Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 1 sierpnia 1997 r.) uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji. Sejm stwierdza, iż oznacza to

w szczególności prawo dostępu osób niepełnosprawnych do: dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym, do leczenia i opieki medycznej, do wszechstronnej rehabilitacji, nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami czy pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami.

8 Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL) 7. Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia 2007–2013

Program Operacyjny Kapitał Ludzki stanowi odpowiedź na wyzwania, jakie przed państwami członkowskimi stawia odnowiona Strategia Lizbońska. Wyzwania te obejmują: uczynienie z Europy bardziej atrakcyjnego miejsca do lokowania inwestycji i podejmowania pracy, rozwijanie wiedzy i innowacji oraz tworzenie większej liczby trwałych miejsc pracy. Program, poprzez realizację celu ogólnego, jak również określonych w nim celów szczegółowych, przyczyni się do urzeczywistnienia założeń odnowionej Strategii Lizbońskiej na poziomie krajowym. Cele Programu zostały zdefiniowane zgodnie z zasadą strategicznego podejścia (strategic approach). Zasada ta polega na koncentracji wsparcia na kluczowych obszarach i najważniejszych problemach wymagających interwencji w zakresie podnoszenia jakości kapitału ludzkiego. Jednocześnie, kompleksowy charakter wsparcia został zaplanowany w taki sposób, aby umożliwić odpowiednie rozszerzanie zakresu dostępnego wsparcia, służącego jednocześnie zapewnieniu skutecznej pomocy na rzecz regionów i grup społecznie zmarginalizowanych oraz pomocy w restrukturyzacji sektorów i regionów problemowych.

Priorytety realizowane centralnie to: Priorytet I: Zatrudnienie i integracja społeczna; Priorytet II: Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób pracujących; Priorytet III: Wysoka jakość systemu oświaty; Priorytet IV: Szkolnictwo wyższe i nauka; Priorytet V: Dobre rządzenie. Priorytety realizowane na szczeblu regionalnym to: Priorytet VI: Rynek pracy otwarty dla wszystkich; Priorytet VII: Promocja integracji społecznej; Priorytet VIII: Regionalne kadry gospodarki; Priorytet IX: Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionach. Źródło: Opracowanie własne dokumentów strategicznych opracowanych na poziomie krajowym.

12 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

2.1.2. Uwarunkowania zewnętrzne wynikające z dokumentów strategicznych i programowych na szczeblu województwa zachodniopomorskiego

Tabela 3 Najważniejsze akty prawne – obecnie obowiązujące w województwie zachodniopomorskim 1 Strategia Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 1. Strategia rozwoju województwa jest najważniejszym dokumentem przygotowywanym przez samorząd województwa, określającym cele i priorytety polityki rozwoju, prowadzonej na terenie regionu. Strategia jest narzędziem wspierania pozytywnych zmian w regionie i reagowania na zmiany pojawiające się w otoczeniu. Ma ambicję wspomagać wszystkich aktorów regionalnych w odnalezieniu się w tej dynamicznej sytuacji. Cele strategiczne oraz cele pośrednie i operacyjne zawarte w Strategii korespondują z kluczowymi problemami rozwoju regionu. Cel strategiczny 5. Budowanie otwartej i konkurencyjnej społeczności. Wspierany przez przedstawione cele kierunkowe: 1.1 Rozwój infrastruktury społecznej na obszarach wiejskich. 1.2 Kształtowanie postaw przedsiębiorczych, innowacyjnych i proekologicznych. 1.3 Budowanie społeczeństwa uczącego się. 1.4 Wzmacnianie środowiskowej roli systemu edukacyjnego i europejskiej współpracy w edukacji. 1.5 Budowanie społeczeństwa informacyjnego. 1.6 Poprawa przestrzennej i zawodowej struktury rynku pracy, wzrost mobilności zawodowej ludności. 1.7 Podnoszenie jakości kształcenia oraz dostępności i jakości programów edukacyjnych. 1.8 Współpraca międzynarodowa, transgraniczna i regionalna Cel strategiczny 6. wzrost tożsamości i spójności społecznej regionu. Wspierany przez przedstawione cele kierunkowe: 1.1 Wzmacnianie tożsamości społeczności lokalnych. 1.2 Wspieranie rozwoju demokracji lokalnej i społeczeństwa obywatelskiego. 1.3 Wzmacnianie więzi i warunków funkcjonowania rodziny. 1.4 Zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego – zwiększenie poczucia bezpieczeństwa ludności. 1.5 Opieka i wspieranie aktywności osób w wieku poprodukcyjnym. 1.6 Rozwój sportu i rekreacji, promocja zdrowego stylu życia. 1.7 Stworzenie spójnego systemu realizacji zadań ochrony zdrowia i bezpieczeństwa zdrowotnego. 1.8 Wspieranie działań aktywizujących rynek pracy. 1.9 Przeciwdziałanie procesom marginalizacji społecznej. 1.10 Stworzenie systemu realizacji zadań polityki socjalnej.

2 Strategia Województwa Zachodniopomorskiego w Zakresie Polityki Społecznej do Roku 2. 2015 Celem strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej jest zaplanowanie i realizowanie w praktyce wyznaczonych założeń rozwiązywania ważnych problemów społecznych w regionie. Należy to rozumieć jako cele strategiczne i operacyjne oraz praktyczne działania, zmierzające do osiągnięcia misji Samorządu Województwa Zachodniopomorskiego w dziedzinie polityki społecznej.

Obszar problemowy – Kryzys rodziny Cel strategiczny: Pomoc rodzinom w prawidłowym wypełnianiu ról społecznych. Cel operacyjny 1: Tworzenie lokalnego systemu wsparcia dla rodzin. Cel operacyjny 2: Pomoc dla rodzin znajdujących się w sytuacjach kryzysowych. Cel operacyjny 3: Poprawa jakości i dostępu do usług socjalnych.

Obszar problemowy - Marginalizacja grup społecznych Cel strategiczny: Przeciwdziałanie i łagodzenie negatywnych skutków marginalizacji grup społecznych Cel operacyjny 1: Rozbudowa zaplecza instytucjonalnego i poza – instytucjonalnego na rzecz rozwiązywania problemów społecznych. Cel operacyjny 2: Aktywizacja mieszkańców województwa zagrożonych marginalizacją społeczną ze szczególnym uwzględnieniem kobiet. Cel operacyjny 3: Edukacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych marginalizacją społeczną ze szczególnym uwzględnieniem kobiet.

Obszar problemowy – Uzależnienia

13 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Cel strategiczny: Zmniejszenie spożycia alkoholu i używania środków psychoaktywnych oraz ograniczanie ich negatywnych skutków wśród mieszkańców województwa. Cel operacyjny 1: Edukacja społeczna i działalność wychowawcza. Cel operacyjny 2: Lecznictwo odwykowe oraz rehabilitacja osób uzależnionych. Cel operacyjny 3: Przeciwdziałanie negatywnym następstwom używania środków psychoaktywnych.

Obszar problemowy – Ograniczony dostęp osób niepełnosprawnych do życia zawodowego i społecznego Cel strategiczny: Tworzenie warunków równego dostępu osób niepełnosprawnych do życia zawodowego i społecznego. Cel operacyjny 1: Integracja społeczna osób niepełnosprawnych we wszystkich grupach wiekowych. Cel operacyjny 2: Integracja zawodowa osób niepełnosprawnych.

Obszar problemowy – Starzenie się społeczeństwa Cel strategiczny: Podniesienie bezpieczeństwa społecznego i socjalnego wśród osób starszych. Cel operacyjny 1: Poprawa bezpieczeństwa socjalnego wśród ludzi starszych. Cel operacyjny 2: Aktywizacja społeczna osób starszych. Cel operacyjny 3: Wzmocnienie roli i miejsca osób starszych w środowiskach lokalnych.

3 Strategia Sektorowa w Zakresie Ochrony Zdrowia Województwa Zachodniopomorskiego 3. do roku 2015

Nadrzędnym celem jest podjęcie działań w zakresie zahamowania wzrostu śmiertelności ludności z powodu chorób, a zwłaszcza chorób układu krążenia, nowotworów, urazów, zatruć, zaburzeń psychicznych. Istotne znaczenie ma ograniczenie śmiertelności okołoporodowej i zmniejszenie liczby noworodków o niskiej masie urodzeniowej. Poniżej został wskazany cel, który bezpośrednio związany jest z zakresem polityki społecznej w regionie i prowadzoną polityką rozwiązywania problemów społecznych na poziomie lokalnym.

Cel strategiczny 1. Podniesienie jakości życia w regionie Cel pośredni 1. Stworzenie spójnego systemu realizacji zadań ochrony zdrowia i bezpieczeństwa Zdrowotnego

1. Wypracowanie optymalnego modelu ochrony zdrowia i koordynacja działań w tym zakresie. 2. Zapewnienie wysokiej jakości opieki medycznej w dziedzinie całodobowej podstawowej opieki zdrowotnej, specjalistycznej opieki ambulatoryjnej i opieki stacjonarnej. 3. Reorganizacja ratownictwa medycznego. 4. Stworzenie systemu rozwoju promocji zdrowia i profilaktyki. 5. Podnoszenie poziomu wykształcenia personelu medycznego. 6. Przekształcenia własnościowe zakładów opieki zdrowotnej. 7. Właściwe zabezpieczenie sanitarno-epidemiologiczne województwa.

4 Wojewódzki Program Działań Na Rzecz Osób Niepełnosprawnych 4. w latach 2007-2015

Wojewódzki program działań na rzecz osób niepełnosprawnych w latach 2007-2015 stanowi integralną część Strategii Rozwoju Województwa Zachodniopomorskiego do roku 2020 i jest spójny ze Strategią Województwa Zachodniopomorskiego w Zakresie Polityki Społecznej do Roku 2015. Do opracowania i wdrażania programu zobowiązuje samorząd województwa art. 35 ust 1 pkt.1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123 poz.776 z 1997 r.)

Cel strategiczny: Stworzenie warunków równego dostępu osób niepełnosprawnych do życia zawodowego i społecznego. Cele Operacyjne: 1. Wyższy poziom świadomości społecznej. 2. Dostęp do diagnozy, leczenia i wszechstronnej rehabilitacji. 3. Dostęp do powszechnej edukacji. 4. Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych. 5. Niezależne życie i integracja społeczna. 6. Współpraca z organizacjami pozarządowymi działającymi na rzecz i w imieniu osób niepełnosprawnych.

14 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

4 Program Integracji Społecznej w ramach Poakcesyjnego Programu Wspierania Obszarów 5. Wiejskich Program Integracji Społecznej jest częścią Poakcesyjnego Programu Wsparcia Obszarów Wiejskich, realizowanego z pożyczki Banku Światowego, a wdrażanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej we współpracy z Regionalnymi Ośrodkami Polityki Społecznej.

Celem programu jest podniesienie poziomu integracji społecznej w gminach na terenach wiejskich i miejsko-wiejskich, aktywizacja lokalnych społeczności i przygotowanie ich do korzystania z innych programów. Działania podjęte w ramach Programu Integracji Społecznej przyczynią się do lepszego planowania usług społecznych przez gminy we współpracy z partnerami społecznymi, liderami lokalnymi i mieszkańcami oraz rozwoju lokalnych organizacji. Środki finansowe z Programu umożliwią gminom realizowanie usług społecznych dla następujących grup: -osoby starsze, -dzieci i młodzież, -rodziny Przykładowe usługi to: usługi opiekuńcze, wspieranie różnych form samopomocy, rozwój sieci placówek świetlic środowiskowych, ognisk wychowawczych, kół zainteresowań, klubów, grup wsparcia doradztwo i interwencja kryzysowa, doradztwo prawne, społeczne, edukacyjne i psychologiczne, opieka instytucjonalna dla dzieci w wieku szkolnym i młodszych, rozwiązywanie problemów rodzinnych oraz związanych z nadużywaniem alkoholu i uzależnieniem od narkotyków, dodatkowe usługi dla osób niepełnosprawnych. Realizacja projektów finansowanych w ramach Programu Integracji Społecznej powinna stanowić istotny impuls do wzmocnienia i tworzenia lokalnych organizacji. Usługi będą mogły być świadczone przez organizacje pozarządowe (NGO) oraz publicznych i prywatnych usługodawców. Realizacja tych usług wynikać ma z opracowanych gminnych strategii rozwiązywania problemów społecznych. Ponadto kadra realizująca Program w gminach wraz z partnerami społecznymi będzie mogła skorzystać ze wsparcia szkoleniowego i pomocy eksperckiej. 6 Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Goleniowskiego 6. Celem Planu Rozwoju Lokalnego jest wyznaczenie długofalowych kierunków społeczno - gospodarczych rozwoju Powiatu i sposobów ich realizacji. W procesie formułowania celów PRL uwzględniono uwarunkowania otoczenia zarówno zewnętrznego i wewnętrznego.

Celem strategicznym Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Goleniowskiego jest zapewnienie optymalnego rozwoju społeczno-gospodarczego oraz stworzenie możliwie jak najlepszych warunków życia i rozwoju mieszkańcom. Realizacja celu strategicznego odbywać się będzie poprzez osiąganie następujących celów cząstkowych: 1. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej. 2. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury szkolno-wychowawczej. Cel będzie realizowany poprzez podjęcie następujących działań: Działanie 1 – rozbudowa i modernizacja istniejących obiektów szkolno-wychowawczych, Działanie 2 – rozbudowa i modernizacja obiektów sportowych działających przy placówkach szkolno-wychowawczych, Działanie 3 – budowa nowych obiektów szkolno-wychowawczych, Działanie 4 – rozbudowa infrastruktury otaczającej obiekty szkolno-wychowawcze 3. Budowa i modernizacja infrastruktury zdrowotnej i administracyjnej. Działanie 1 – rozbudowa i modernizacje placówek zdrowotnych, Działanie 2 – budowa interaktywnej platformy na dla usług zdrowotnych, Działanie 3 – rozbudowa i modernizacja infrastruktury administracyjnej, Działanie 4 – rozbudowa infrastruktury wokół obiektów administracyjnych 4. Zwiększenie bezpieczeństwa publicznego. Źródło: Opracowanie własne dokumentów strategicznych opracowanych na poziomie województwa zachodniopomorskiego.

15 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

2.2. UWARUNKOWANIA PRAWNO – POLITYCZNE MIKROOTOCZENIA

Tabela 4 Dokumenty strategiczne obowiązujące w gminie Goleniów 1 Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Goleniów do 2015 roku 1. Strategia Rozwoju Społeczno – Gospodarczego Gminy Goleniów przedstawia sytuację społeczno- ekonomiczną Gminy, formułuje cele i opisuje strategie, zmierzające do osiągnięcia rozwoju społecznego- gospodarczego. Strategia wskazuje również spodziewane efekty planowanych przedsięwzięć i kierunki zaangażowania środków funduszy strukturalnych i środków własnych Gminy. Priorytet 1 „Tworzenie oraz doskonalenie warunków dla rozwoju społeczności lokalnej” W ramach priorytetu realizowane są przedsięwzięcia ukierunkowane na zaspokajanie potrzeb mieszkańców oraz stworzenie możliwości dla ich rozwoju przez zapewnienie dostępu do wiedzy, wysokiej jakości oferty edukacyjnej, aktywnych form wypoczynku, bogatej oferty kulturalnej, sportowej i rekreacyjnej. Priorytet skierowany jest na poprawę spójności i równowagi społecznej zapewniając równe szanse i możliwości rozwoju społeczności lokalnej. Priorytet 2 „Poprawa jakości życia mieszkańców” Celem priorytetu jest zapewnienie nowoczesnej i kompleksowej infrastruktury ochrony środowiska naturalnego, systemu infrastruktury transportowej wzmocnienie potencjału inwestycyjnego, przez co poprawi się jakość życia mieszkańców, stan środowiska naturalnego oraz wpłynie to na zrównoważone i racjonalne wykorzystanie walorów przyrodniczych. Podejmowane działania wpłyną na zwiększenie bezpieczeństwa mieszkańców, w tym bezpieczeństwa socjalnego przez tworzenie warunków dla zaspokajania zróżnicowanych potrzeb mieszkaniowych. Istotnym elementem priorytetu jest kontynuowanie działań na rzecz zapewnienia optymalnego poziomu usług administracyjnych i rozwój społeczeństwa informacyjnego. Priorytet 3 „Stymulowanie zrównoważonego, innowacyjnego i efektywnego rozwoju gospodarczego Gminy. Priorytet zakłada podejmowanie działań służących optymalnemu wykorzystaniu terenów Goleniowskiego Parku Przemysłowego i innych terenów inwestycyjnych, wspieranie rozwoju przedsiębiorczości, otoczenia biznesu i dążenie do zapewnienia pełnej i atrakcyjnej oferty usług towarzyszących, powiązań komunikacyjnych, wykwalifikowanej kadry oraz tworzenie warunków dla powiązań nauki i gospodarki.

2. Strategia Rozwoju Edukacji na lata 2009 - 2018

Strategia stanowi plan działania, model przyszłego rozwoju, określa normy przyszłych ocen i wyborów, zarysowuje perspektywę pożądanego stanu przyszłej edukacji, a przy tym – wyznacza miejsce docelowego systemu na tle innych gmin w regionie. Dokument powstał w oparci o diagnozę systemu edukacji i wychowania w gminie Goleniów i zawiera cele strategiczne i potrzeby zgłoszone przez uczniów, rodziców, nauczycieli i dyrektorów szkół. OBSZAR V: Wyrównywanie szans edukacyjnych: Priorytet 1: Różnorodna i elastyczna oferta edukacyjna dla dzieci o specyficznych potrzebach edukacyjnych Cel: 1.2. Tworzenie odpowiednich warunków do nauczania i wychowania dzieci zdrowych razem z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych Cel: 1.3. Zaspokojenie potrzeb uczniów, szkoły i środowiska lokalnego na specyficzne formy kształcenia Cel: 1.4. Stwarzanie każdemu dziecku warunków do optymalnego i wszechstronnego rozwoju zdolności

i zainteresowań zgodnie z jego indywidualnymi możliwościami, predyspozycjami Cel: 1.5. Pozyskiwanie środków na wyrównywanie szans edukacyjnych uczniów o specjalnych potrzebach i specyficznych trudnościach edukacyjnych OBSZAR VI: Profilaktyka i bezpieczeństwo Priorytet 1: Bezpieczna i przyjazna szkoła Cel: 1.1. Dbałość o bezpieczeństwo fizyczne i psychiczne uczniów oraz pracowników OBSZAR VIII: Gminna infrastruktura oświatowa Priorytet 1: Funkcjonalna, bezpieczna szkoła, zapewniająca realizację podstawy programowej Cel: 1.3. Zapewnienie bazy edukacyjno – sportowej dostosowanej do specyfiki szkoły Cel: 1.4. Dostosowanie bazy i infrastruktury oświatowej do potrzeb osób niepełnosprawnych

16 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Strategia Rozwoju Turystyki w Gminie Goleniów na lata 2008 – 2015 – Program 3. „Krajobrazy przyszłości” Miasto i Gmina Goleniów Cele strategiczne dokumentu zostały określone po przeprowadzeniu analizy głównych potrzeb z zakresu rozwoju turystyki w gminie oraz prognozowanych i oczekiwanych efektów związanych z realizacją wizji i subwizji miasta i gminy. Cele strategiczne Strategii Rozwoju Turystyki – Krajobrazy Przyszłości, realizują cele główne Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Goleniowa, oraz jej cele wspierające. Cel Strategiczny 1 „Aktywne wakacje, na szlaku kupców Hanzy” - rozwój zintegrowanych produktów turystycznych miejsca oraz produktów sieciowych Cel Strategiczny 2 „Goleniowska kadra turystyczna” - Edukacja i aktywizacja społeczna oraz wspieranie kadr w turystyce na obszarze gminy Cel Strategiczny 3 „Goleniów – miejsce który przyciąga” - budowa silnego wizerunku poprzez zintegrowane działania marketingowe oraz rozwój ciekawej, wyróżniającej miasto oferty kulturalnej Cel Strategiczny 4 „Goleniów prezentuje… ” - estetyzacja i rewitalizacja Goleniowa na potrzeby rozwoju istotnego ośrodka turystyczno - kulturalnego Regionu Cel Strategiczny 5.„Konkurencyjna baza turystyczna” - Zintegrowany rozwój infrastruktury turystycznej i paraturystycznej w obszarze wdrażanej oferty produktowej Źródło: Opracowanie własne na podstawie dokumentów strategicznych i programów przyjętych do realizacji na poziomie gminy Goleniów.

Podsumowanie

Informacje zebrane w tabeli, przedstawiają wybrane zapisy w dokumentach określających cele strategiczne i/lub cele operacyjne i priorytety na różnych poziomach planowania strategicznego. Świadczą one o tym, że działania na rzecz rozwoju sportu i kultury fizycznej w wielu priorytetach gospodarczych i społecznych na szczeblu europejskim, krajowym, regionalnymi lokalnym są postrzegane jako jeden z istotnych elementów rozwoju całych lokalnych społeczności.

17 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

3. RAPORT O STANIE KULTURY FIZYCZNEJ W GMINIE GOLENIÓW

3.1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA GMINY GOLENIÓW

Gmina Goleniów położona jest w Województwie Zachodniopomorskim, stanowiąc jedną z sześciu gminnych jednostek samorządu terytorialnego, wchodzących w skład Powiatu Goleniowskiego. Jest to największa ze wszystkich gmin powiatu, zarówno pod względem liczby ludności jak i pod względem powierzchni. Siedzibą gminy jest miasto Goleniów. Gmina Goleniów sąsiaduje z następującymi gminami:  Szczecin  Maszewo,  Osina,  Przybiernów  Stepnica  Police  Kobylanka  Stargard Szczeciński Gmina położona jest na terenie trzech krain geograficznych: Doliny Dolnej Odry (tereny bagniste, wzdłuż jeziora Dąbie i rzeki Odry), Równiny Goleniowskiej porośniętej Puszczą Goleniowską oraz Równiny Nowogardzkiej - pagórkowatej krainy rolniczej. Pod względem ukształtowania powierzchni, Gmina Goleniów leży na Nizinie Szczecińskiej, w obszarze Równiny Goleniowskiej, która obejmuje rozległe piaszczyste obniżenie wznoszące się stopniowo od 0,5 m do 25 m n.p.m.. Krajobraz Gminy Goleniów ukształtował się pod wpływem działalności lądolodu w okresie ostatniego zlodowacenia sprzed 12 tysięcy lat. Niszczący lądolód nasuwający się ze Skandynawii niósł za sobą ogromne ilości materiału skalnego - piasków, żwirów, glinu i kamiennych głazów. Pod wpływem ocieplającego się klimatu, lód topiąc się i cofając na północ cały ten materiał pozostawił na obszarze gminy, tworząc w niektórych miejscach pokrywę do 150 m grubości. Stąd na terenie Goleniowa starsze podłoże geologiczne jest zasypane i leży na większych głębokościach. Do głównych bogactw gminy możemy zaliczyć: żwiry, piaski, torf oraz wody podziemne, o bardzo dobrej przydatności. Klimat w głównej mierze kształtowany jest tu przez wpływy atlantyckie, które przynoszą stosunkowo łagodne zimy i niezbyt upalne lata. Duży wpływ na klimat wywierają również duże obszary leśne oraz wiatry, przeważnie zachodnie, które latem zmniejszają upały a zimą łagodzą mrozy. Na obszarze gminy znajduje się rezerwat florystyczny Uroczysko Święta. Ponadto przez gminę i miasto przepływa rzeka Ina, będąca ciekiem typowo nizinnym, dostępna dla kajaków, a przez południową część prowadzą szlaki turystyczne po Puszczy Goleniowskiej. Tereny leśne zajmują w gminie 48% powierzchni, a użytki rolne 38%. Podstawowym kompleksem leśnym ziemi goleniowskiej jest Puszcza Goleniowska systematycznie zadrzewiana, w której dominują drzewa iglaste dodatkowo obok borów sosnowych znaleźć można: olsy i łęgi czyli typowy las olchowy. Gmina Goleniów zamieszkiwana jest przez 33 776 osób (stan na koniec 2008 roku). W 2008 r. w gminie Goleniów nie zaobserwowano istotnych przesunięć (w porównaniu z poprzednim rokiem) w strukturze ludności według ekonomicznych grup wieku. Ludność w wieku poprodukcyjnym zwiększyła się w ciągu roku o 151 osób a liczba ludności w wieku przedprodukcyjnym zmalała w tym czasie o 133 osoby. Natomiast ludność w wieku produkcyjnym wzrosła o 151 osób. W grupach ludności w wieku przedprodukcyjnym i produkcyjnym nieznacznie przeważali mężczyźni (odpowiednio: 50,16% 51,67%), natomiast w grupie ludności w wieku poprodukcyjnym większość stanowiły kobiety 69,90%). Na terenie gminy znajduje się sieć szkół ponadgimnazjalnych i policealnych oraz dodatkowo Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Społecznej Wyższej Szkoły Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi, które powinny być podstawą realizowania programów kształtujących właściwe postawy społeczne młodzieży wchodzącej w nowe obszary życia zawodowego i rodzinnego. Ponadto w Goleniowie funkcjonuje od 1 stycznia 2009 roku – Ośrodek Sportu i Rekreacji – placówka realizująca zadania z zakresu kultury fizycznej.

18 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Gmina Goleniów w sferze kulturalno – rozrywkowej w głównej mierze opiera się o działalność Goleniowskiego Domu Kultury placówki, która jest współorganizatorem największych imprez cyklicznych w gminie, w tym także o charakterze międzynarodowym. Bogate zasoby infrastruktury oświatowej uzupełniane są przez liczne placówki kulturalne takie jak: Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna w Goleniowie wraz z sześcioma filiami w Hellenowie, Kliniskach, Krępsku, Lubczynie, Mostach i Żółwiej Błoci. Ponadto wartością dodatkową w gminie Goleniów jest funkcjonowanie organizacji pozarządowych, będących ważnym partnerem pozarządowym w dziedzinie tworzenia wspólnych projektów z zakresu kultury fizycznej i rekreacji.

Rysunek 1 Położenie gminy Goleniów na tle powiatu goleniowskiego

Źródło::www.gminy.pl

3.1.1. Historia Sportu Goleniowskiego2

Rozwijaniem i popularyzacją sportu w gminie zajmowały się kluby i organizacje sportowe. Historia sportu w gminie Goleniów sięga roku 1945, kiedy to w wyniku powolnej stabilizacji oraz naturalnego dążenia społeczeństwa do normalizacji życia, został powołany z inicjatywy działaczy sportowych Klub Sportowy „Ina”. Już w czerwcu 1945 roku odbył się pierwszy mecz piłki nożnej zakończony zwycięstwem Goleniowian, Niecały rok później klub liczył 79 członków działających głównie w sekcji piłki nożnej. W kolejnych latach klub systematycznie się rozwijał i rozszerzał o działalność dodatkowych sekcji takich jak: sekcja piłki ręcznej, tenisa stołowego i lekkiej atletyki. Jednak pełen rozkwit klubu, a co za tym idzie rozwój sportu w gminie nastąpił w drugiej połowie lat 60 – tych, kiedy to odbudowana została sekcja bokserska, działająca wcześniej przy PSS „Jedność”. Sportowcy odnosili liczne sukcesy zarówno na ringach wojewódzkich jak i krajowych. Ze sprawozdań kolejnych zarządów klubu wynika, że zawodnicy odnosili kolejno większe i mniejsze sukcesy, a po drodze tworzono nowe sekcje m.in. sekcję szachową. Równocześnie z działalnością klubu rozwijał się na terenie gminy sport szkolny oraz zaczęły powstawać pierwsze Szkolne Kluby Sportowe. Jednak odczuwano wówczas dotkliwe braki kadry nauczycielskiej z odpowiednim przygotowaniem i wsparciem okazał się Powiatowy Ośrodek Wychowania Fizycznego. Dynamiczny rozwój sportu szkolnego dał podstawę do utworzenia Zarządu Powiatowego Szkolnego Związku Sportowego, w skład którego weszła grupa ludzi mocno zaangażowanych w pracę

2 Opracowanie na podstawie zbiorów prywatnych otrzymanych od Pana Władysława Wasylinki.

19 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 z młodzieżą sportową. Najpopularniejszymi sekcjami były piłka ręczna i lekkoatletyka oraz dodatkowo piłka koszykowa. Organizowano różnego rodzaju rozgrywki międzypowiatowe, w których uczestniczyły szkoły podstawowe i średnie. W kolejnych latach poszerzano działalność o następne dyscypliny i sekcje oraz zwiększano liczbę zespołów uczestniczących w rozgrywkach. Z każdym rokiem powiększała się liczb imprez sportowych, w szczególności przybywało imprez regionalnych. Ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju sportu w gminie miało powołanie z dniem 1 stycznia 1979 roku Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego jednocześnie w tym okresie przystąpiono do organizacji Międzyszkolnego Klubu Sportowego „Barnim”. Wtedy też rozpoczęto treningi sekcji lekkiej atletyki oraz piłki siatkowej. Najważniejszym zadaniem, jakie realizował MOS, było organizowanie szkolnych imprez sportowych wynikających z planu pracy w dziedzinie kultury fizycznej oraz współuczestnictwo w realizacji kalendarza sportowego SZS. Ponadto działalność MOS była ściśle związana z Zarządem Miejskim SZS i m.in. dzięki tej współpracy w roku 1980 powołano następujące sekcje: piłki siatkowej dziewcząt, piłki siatkowej chłopców, piłki ręcznej chłopców oraz piłki ręcznej dziewcząt. Z inicjatywy Międzyszkolnego Ośrodka Sportowego organizowane były liczne imprezy i zawody sportowe takie jak: biegi przełajowe, mistrzostwa w tenisie i szachach, zawody minisiatkówki, rozgrywki trampkarzy młodszych i starszych i wiele innych. Jednak największą imprezą sportową, której MOS w Goleniowie był współorganizatorem była Goleniowska Mila Niepodległości gromadząca rokrocznie zarówno rzesze zawodników jak i widzów. W roku 1996 w strukturę organizacyjną Młodzieżowego Domu Kultury w Goleniowie został włączony Młodzieżowy Ośrodek Sportu i tym samym powstał Młodzieżowy Dom Kultury i Sportu w Goleniowie. Pierwszą imprezą organizowaną przez MDKiS były Mistrzostwa Rejonu w Szkolnej Lidze LA z udziałem 7 szkół. Oprócz imprez objętych kalendarzem w ramach Igrzysk Młodzieży Szkolnej Mikis był organizatorem i współorganizatorem Goleniowskiej Mili Niepodległości, Goleniowskiej Ligi Amatorskiej Koszykówki oraz pozostałych imprez pozaszkolnych. W wyniku reorganizacji działalności sportowej i kulturalnej w Gminie Goleniów z dniem 29 stycznia 2003 dotychczas działający Młodzieżowy Dom Sportu zmienił nazwę na Goleniowski Młodzieżowy Dom Sportu. Goleniowski MDS był placówką wychowania pozaszkolnego administrującą stadionem miejskim, który mieścił m.in. boisko wielofunkcyjne ze sztuczną, trawiastą nawierzchnią, ziemne korty tenisowe, murawę główną z trybunami dla widzów oraz pozostałe obiekty w Goleniowie czyli Zespół Boisk Sportowych przy ul. Szkolnej, w Lubczynie - przystań żeglarską z domkami campingowymi, plażą wraz z domkami campingowymi, zjeżdżalnią, wypożyczalnią sprzętu wodnego oraz Ośrodkiem Parkowym, a także szlakiem kajakowym "Meandry Iny". Z końcem grudnia 2008 roku Goleniowski Młodzieżowy Dom Sportu uległ likwidacji, a jego funkcję przejął Ośrodek Sportu i Rekreacji w Goleniowie, zawiadujący obecnie pozostałą po GMDS infrastrukturą sportową.

3.2. GMINA W STATYSTYCE3

3.2.1. Struktura ludności

Tabela 5 Przekrój statystyczny Gminy Goleniów – stan na koniec 2008 r. WYSZCZEGÓLNIENIE WARTOŚCI

Stan ludności ogółem, w tym: 33 776

mężczyźni 16 385

kobiety 17 391

Ludność w wieku przedprodukcyjnym ogółem, w tym: 6 836

mężczyźni 3 429

kobiety 3 407

3 Opracowanie na podstawie informacji zawartych w Banku Danych Regionalnych oraz na stronie internetowej Gminy Goleniów.

20 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

WYSZCZEGÓLNIENIE WARTOŚCI

Ludność w wieku produkcyjnym ogółem, w tym: 22 471 mężczyźni 11 611 kobiety 10 860

Ludność w wieku poprodukcyjnym ogółem, w tym: 4 469 mężczyźni 1 345 kobiety 3 124 Ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w 50,3 wieku produkcyjnym Urodzenia żywe w 2008 roku 399 Zgony ogółem w 2008 roku 208 Przyrost naturalny 119 Źródło: Bank Danych Regionalnych.

Gminę Goleniów na koniec 2008 roku zamieszkiwało 33 776 osób, tj. o 199 osób więcej niż w roku 2007 r. %). Na 1 km2 powierzchni ogólnej gminy przypadało przeciętnie 76 osób, przy średniej dla Polski 118, a dla województwa zachodniopomorskiego 74. Liczba mężczyzn zamieszkałych na terenie gminy Goleniów w 2008 roku kształtowała się na nieznacznie wyższym poziomie i wynosiła 51,49% ogółu mieszkańców, (w województwie zachodniopomorskim 51,48%). Natomiast współczynnik feminizacji, czyli liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn, wyniósł ok. 106 i był porównywalny z poziomem uzyskanym w województwie zachodniopomorskim.

Wykres 1 Struktura procentowa ludności według płci stan na 31.12.2008 r. kobiety mężczyźni

100

90

80 48,51 49,63 49,09 48,64 50,38 50,25 49,04 48,52 48,29 70

60

50

40

30 51,49 50,37 50,91 51,36 49,62 49,75 50,96 51,48 51,71

20

10

0 M i G Goleniów M i G Maszewo M i G Nowogard Gmina Osina Gmina Przybiernów Gmina Stępnica Powiat Goleniowski Województwo POLSKA Zachodniopomorskie

Źródło: Opracowanie na podstawie SRPS w Gminie Goleniów.

21 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 2 Struktura ludności wg ekonomicznych grup wiekowych stan na 31.12.2008 r.

przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym

100% 13,23 12,86 12,46 12,14 12,09

90%

80%

70%

60% 66,53 66,47 66,40 66,21 65,71

50%

40%

30%

20% 21,14 20,24 20,67 21,65 22,20 10%

0% 2004 2005 2006 2007 2008

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych.

Wykres 3 Przyrost naturalny liczony metodą (urodzenia żywe - zgony) : urodzenia żywe stan na 31.12.2008 r.

0,30

0,29 0,30 0,26

0,25

0,20

0,20

0,15 0,12

0,10

0,05

0,00 2004 2005 2006 2007 2008

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Regionalnych.

Struktura ludności gminy wg ekonomicznych grup wiekowych w roku 2008 ukazuje przewagę ludności w wieku produkcyjnym, która stanowiła 65,71% ludności ogółem. Ludność w wieku przedprodukcyjnym stanowiła 22,20% ludności zamieszkującej obszar gminy, natomiast ludność w wieku poprodukcyjnym kształtowała się na poziomie 12,09% ludności ogółem.

22 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

3.3. INFRASTRUKTURA

Głównym założeniem tego rozdziału jest przedstawienie stanu i zasobów infrastruktury sportowej na terenie gminy zarówno pod względem liczby obiektów jak i ich wielkości oraz stanu technicznego. Zadania własne w obszarze kultury fizycznej samorządy realizują poprzez budowę i utrzymanie obiektów sportowych ponosząc nakłady finansowe z własnych środków budżetowych wpieranych coraz częściej dotacjami UE, Budżetu Państwa lub realizując w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego. W ostatnich latach w Polsce nastąpił zwiększony nacisk na rozwój kultury fizycznej co spowodowane jest przede wszystkim wzrostem zainteresowania lokalnych społeczności sportem masowym i wyczynowym oraz zwiększonym dostęp źródeł finansowania dla tego typu działań. Obiekty sportowe na terenie gminy Goleniów charakteryzują się zróżnicowanym stanem technicznym i ich wyposażeniem w infrastrukturę sportową.

3.3.1. Obiekty sportowe zamknięte na terenie Gminy Goleniów

Na terenie gminy najlepiej zorganizowaną bazę sportowo – rekreacyjną posiada Ośrodek Sportu i Rekreacji w Goleniowie (były Goleniowski Młodzieżowy Dom Sportu). Celem OSiR – u jest zaspakajanie potrzeb społeczeństwa w zakresie sportu, rekreacji, turystyki i rehabilitacji, organizowanie czasu wolnego i wypoczynku, rozbudowa i budowa infrastruktury sportowo – rekreacyjnej oraz zarządzanie obiektami sportowo - rekreacyjnymi gminy Goleniów. Na infrastrukturę Ośrodka Sportu i Rekreacji w zakresie obiektów zamkniętych składa się obiekt w postaci pełnowymiarowej Hali sportowej przy ul. Szkolnej. Dodatkowo przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Goleniowie mieści się Kompleks Rekreacyjno – Sportowy „Fala”. Na terenie KRS „Fala” znajdują się: pływalnia, całoroczny Hotel oferujący 43 miejsca noclegowe w 22 pokojach, hala widowiskowo – sportowa bogato wyposażona w niezbędne urządzenia i odpowiedni sprzęt do realizacji zajęć dydaktycznych z wychowania fizycznego, prowadzenia treningów dla sportowców, imprez sportowo-rekreacyjnych. Hala w swojej ofercie posiada pełnowymiarowe boisko do halowej piłki nożnej, pełnowymiarowe boisko do piłki ręcznej, pełnowymiarowe boisko do piłki koszykowej oraz pełnowymiarowe boiska do piłki siatkowej – centralne, a także Kort tenisowy. Ponadto Hala sportowa wyposażona jest w widownię mieszczącą 800 osób. Dodatkowo Kompleks Fala dysponuję salą konferencyjną oraz częścią rehabilitacyjną.

Tabela 6 Pozostała infrastruktura sportowa (obiekty zamknięte)

Rodzaj Lp. Nazwa szkoły Powierzchnia Funkcja Uwagi obiektu sportowego

Piłka Zarządzane koszykowa przez OSiR Hala sportowa 1319 m2 Piłka siatkowa składane trybuny Piłka ręczna do 200 osób 1. Szkoła Podstawowa Nr 2 Piłka sala gimnastyczna 175 m2 koszykowa, piłka siatkowa

2. Szkoła Podstawowa Nr 3 sala sportowa 128 m2 Gry zespołowe

402m2 Piłka sala sportowa (26,8*15) koszykowa, piłka siatkowa, 3. Szkoła Podstawowa Nr 4 Piłka nożna, 2 mała sala gimnastyczna 72 m Unihokej Zajęcia w-f klas sala rehabilitacyjna 72 m2 I-III

23 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Rodzaj Lp. Nazwa szkoły Powierzchnia Funkcja Uwagi obiektu sportowego

sala gimnastyczna 209,5 m2 Piłka koszykowa, piłka siatkowa Widownia na 30 4. Gimnazjum Nr 1 2 Aerobic, osób aula 222 m zajęcia taneczne Zajęcia w-f Planowana sala gimnastyczna 160 m2 Gry zespołowe budowa 5. Gimnazjum Nr 2 pełnowymiarowej siłownia 70 m2 hali sportowej w roku 2011

Piłka Zespół Szkół Publicznych koszykowa, 6. sala gimnastyczna 299 m2 w Kliniskach Wielkich piłka siatkowa, Piłka nożna

Piłka Zespół Szkół Publicznych koszykowa, 7. sala gimnastyczna 260 m2 w Mostach piłka siatkowa, unihokej basen, Zespół Szkół hala sportowa z Piłka Ponadgimnazjalnych – trybunami, 300 m2 koszykowa, 8. organ prowadzący - sauna, piłka siatkowa Starostwo Powiatowe gabinety rehabilitacji, Piłka ręczna hostel

9. Zespół Szkół Zawodowych sala gimnastyczna

Źródło: Opracowanie na podstawie materiałów otrzymanych z UMiG w Goleniowie.

3.3.2. Obiekty sportowe otwarte

Na infrastrukturę Ośrodka Sportu i Rekreacji w zakresie obiektów sportowych otwartych składają się: . Stadion miejski mieszczący lodowisko, dwa pełnowymiarowe korty tenisowe ziemne ze ścianą, boisko wielofunkcyjne ze sztuczną nawierzchnią, pełnowymiarowe boisko do piłki nożnej z trybunami, bieżnię żużlową, boisko piaszczyste (w 2010 roku rozpocznie się budowa Euroboiska), minigolf składający się z 12 ścieżek betonowych pokrytych syntetyczną trawą, o zróżnicowanym stopniu trudności oraz boisko do piłki plażowej. . Zespół boisk Sportowych „ORLIK II”, Skate Park. . Plaża i Przystań Żeglarska w Lubczynie. Przystań Jachtowa w Lubczynie posiada trzy baseny portowe mogące pomieścić około 35 jachtów śródlądowych i 15 jachtów morskich. Ponadto kąpielisko położone jest w bezpośrednim sąsiedztwie przystani żeglarskiej natomiast szeroka i piaszczysta plaża o długości ok. 200 m z boiskami do piłki siatkowej, nożnej i koszykowej stanowi atrakcyjne miejsce do wypoczynku. Dodatkowo w sezonie plaża strzeżona jest przez ratowników WOPR. Ponadto mieszkańcy gminy Goleniów mają możliwość skorzystania z usług jedynego w województwie zachodniopomorskim obiektu noclegowo – sportowego dla osób strzelających amatorsko, sportowo oraz myśliwych. Ośrodek oferuje strzelnicę krytą oraz otwartą z pięcioma w pełni zautomatyzowanymi stanowiskami strzeleckimi. Każde stanowisko ma do dyspozycji własny tarczociąg z regulowaną odległością strzału od 10 do 25 metrów. W skład strzelnicy odkrytej wchodzą konkurencje pełnego sześcioboju myśliwskiego, konkurencje sportowe (sweet, trap, teal i rabbit) oraz konkurencje śrutowe.

24 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 7 Pozostała infrastruktura sportowa

L Rodzaj obiektu Nazwa szkoły Powierzchnia Funkcja Lp. sportowego Piłka siatkowa 1. Szkoła Podstawowa Nr 2 boisko betonowe 800 m2 Piłka koszykowa Gry zespołowe

2. Szkoła Podstawowa Nr 3 boisko trawiaste b/d Gry zespołowe

boisko asfaltowe 800 m2 (20*40) 2 Piłka nożna boisko trawiaste 1000 m (20*50) 3. Szkoła Podstawowa Nr 4 2 Piłka siatkowa boisko do koszykówki 384 m (16*24) Piłka koszykowa zewn. plac zabaw 300 m2 Szkoła Podstawowa w 4. boisko betonowe 45 m*80 m Gry zespołowe Lubczynie

Orlik I – 2 Piłka nożna 1860 m , 5. Gimnazjum Nr 1 boisko piłkarskie 2 Piłka siatkowa 613,10 m siatkowo-koszykowe Piłka koszykowa

6. Gimnazjum Nr 2 Boisko sportowe 800 m2

boisko do koszykówki 448 m2 Piłka koszykowa Zespół Szkół Publicznych 2 7. boisko do siatkówki 286 m Piłka siatkowa w Kliniskach Wielkich 2 boisko do piłki nożnej 1674 m Piłka nożna 800 m2 Piłka nożna Zespół Szkół Publicznych 2 8. boisko betonowe 320 m Piłka siatkowa w Mostach 2 170 m Piłka koszykowa boisko do koszykówki 324 m2 Piłka nożna Zespół Szkół Publicznych 2 9. boisko do siatkówki 206 m Piłka siatkowa w Białuniu 2 boisko do piłki nożnej 1192 m Piłka koszykowa Źródło: Opracowanie na podstawie materiałów otrzymanych z UMiG w Goleniowie.

3.3.3. Obiekty rekreacji i wypoczynku

Przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych w Goleniowie mieści się Kompleks Rekreacyjno – Sportowy „Fala”. Kompleks rozpoczął swoją działalność w 2002 roku i położony jest w przytulnej dzielnicy Goleniowa, nieopodal Puszczy Goleniowskiej, z dala od ulicznego zgiełku. Doskonała lokalizacja obiektu, bliskość centrum miasta oraz niemal bezpośredni dostęp do dróg krajowych nr 6 i 3 sprawia, iż jest rewelacyjną bazą wypadową nad morze Bałtyckie, jezioro Dąbie, Zalew Szczeciński i inne atrakcyjne miejsca na terenie gminy. Na terenie KRS „Fala” znajdują się: pływalnia, całoroczny Hostel, hala widowiskowo - sportowa, sala konferencyjna, część rehabilitacyjna oraz Restauracja. Ponadto swoje usługi w zakresie turystyki wodnej oferuje Przystań Jachtowa w Lubczynie. Przystań posiada trzy baseny portowe mogące pomieścić około 35 jachtów śródlądowych i 15 jachtów morskich. Dodatkowo osoby korzystające z usług przystani mają możliwość dostępu do kąpieliska położonego w bezpośrednim sąsiedztwie przystani. Przy kąpielisku znajduje się szeroka i piaszczysta plaża o długości ok. 200 m z boiskami do piłki siatkowej, nożnej i koszykowej co stanowi dodatkową atrakcję dla odwiedzających to miejsce. Natomiast na amatorów pieszych wędrówek czekają szlaki piesze o zróżnicowanej długości oraz zróżnicowanym stopniu trudności. Na uwagę zasługuje zielony szlak pieszy PTTK – Szlak Borów Goleniowskich o długości 17,1 km przebiegający przez trasę Krzewno – Łęsko – Pucko – Kliniska Wielkie. Trasa jest dobrze oznakowana i polecana szczególnie dla turystów pieszych i rowerowych. Kolejnym szlakiem jest niebieski szlak pieszy PTTK, który rozpoczyna się na stacji PKP w dzielnicy Szczecina – Załomiu następnie przebiega przez tereny obok Osiedla Kasztanowego i Fabryki. Szlak ma swój początek w miejscu położonym wśród lasów sosnowych i mieszanych Puszczy Goleniowskiej. Szlak ten, mimo iż jest szlakiem pieszym, to przez utrudnienia jakie stwarzają piaszczyste drogi Puszczy Goleniowskiej polecany jest również jako trasa rowerowa. Natomiast dla zwolenników turystyki rowerowej gmina Goleniów oferuje kilka szlaków zróżnicowanych pod względem długości i stopnia trudności. Wszystkie szlaki rowerowe pozwalają na

25 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 zwiedzanie miejscowości obfitujących w zabytki oraz prowadzą przez obszary najbardziej interesujące pod względem przyrodniczym. . Szlak żółty o długości 26,5 prowadzi przez miejscowości Maszewo, Imno, Mosty, Danowo, Budno i Goleniów. . Szlak czerwony biegnący na trasie Goleniów - Marszewo - Imno - Mosty - Danowo - Budno – Goleniów o łącznej długości 26,5 km. . Szlak zielony najdłuższy, bo o długości 45 km przebiegający przez Goleniów, Żdzary, Łaniego, Krępsko, Miękowo, Żółwią Błoć, Niewiadowo, Glewice, Stacja PKP Mosty, Burowo i Mosty.. . Szlak niebieski drugi co do długości szlak rowerowy, jego trasa przebiega przez Goleniów - Górę Lotnika - Łęsko - Lipę "Anna" - Kliniska - Rurzycę – Goleniów i wynosi 31 km. . Szlak czarny o długości 12 km prowadzący przez miejscowości Modrzewie, Bolesławice i Świętą.. . Szlak sentymentalny – turyści oraz amatorzy uprawiania turystyki aktywnej mają do dyspozycji trzy szlaki sentymentalne. Są to szlaki rowerowe po starych cmentarzach Gminy Goleniów, biegnących przez większość miejscowości gminnych. Pierwszy z nich o długości 7,5 km bierze swój początek od Bramy Wolińskiej w kierunku Kościoła Świętej Katarzyny. Trasa drugiego szlaku sentymentalnego wynosi 48 km i prowadzi przez Goleniów - Żółwią Błoć - Niewiadowo - Glewice - Osiedle Mosty - Imno - Mosty - Danowo - Budno - Podańsko - Tarnówko - Stawno – Bolechowo. Trzeci i ostatni szlak sentymentalny ma długość 13 km i przebiega przez miejscowości Borzysławiec - Lubczyna - Czarna Łąka - Pucice i Rurzyca.

Tabela 8 Pozostała infrastruktura sportowo – rekreacyjna Informacje o boisku, Placu Miejscowość Uwagi zabaw Białuń Boisko. Plac zabaw Własność Gminy Bolechowo Boisko. Plac zabaw Własność Gminy Borzysławiec Boisko. Plac zabaw Własność Gminy Budno Boisko, plac zabaw przy świetlicy Własność Gminy Boisko, plac zabaw – polana obok Burowo Własność Gminy lasu Danowo Plac zabaw przy świetlicy Własność Gminy Glewice Boisko, plac zabaw Użyczenie od ANR Imno Boisko, plac zabaw Użyczenie od Nadleśnictwa Katy Plac zabaw Własność Gminy Kąty Boisko Własność Gminy Kliniska Wlk. Plac zabaw Własność Gminy Kliniska Wlk. Boisko Własność Gminy Kliniska Wlk. Boisko piłkarskie Klubu „Leśnik” Teren Nadleśnictwa Krępsko Boisko, Plac zabaw Własność Gminy Komarowo Pod budowę boiska Własność Gminy Komarowo Plac zabaw Własność Gminy Komarowo Boisko przy szkole Użyczenie od ANR Lubczyna Plac zabaw Własność Gminy Lubczyna Boisko Własność Gminy Lubczyna Boisko przy szkole Własność Gminy Plac zabaw z terenem Łaniewo Własność Gminy rekreacyjnym Marszewo Plac zabaw Własność Gminy Marszewo Boisko Własność Gminy Miekowo Plac zabaw Własność Gminy Modrzewie Plac zabaw, boisko Własność Gminy Mosty Plac zabaw Własność Gminy

26 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Informacje o boisku, Placu Miejscowość Uwagi zabaw

Mosty Teren za szkołą – boisko Własność Gminy Mosty Boisko piłkarskie klubu „Promień” Własność Powiatu Niewiadowo Plac zabaw w budowie Własność Gminy Stawno Plac zabaw Własność Gminy Stawno Boisko Własność Gminy Podańsko Boisko, Plac zabaw Własność Gminy Pucice Plac zabaw Własność Gminy Pucice Boisko piłkarskie Klubu „Strzelcy” Własność Gminy Boisko, Plac zabaw – polana obok Rurzyca Teren Nadleśnictwa Klińska lasu Święta Plac zabaw Własność Gminy Święta Boisko Własność Gminy Wierzchosław Boisko, Plac zabaw Własność Gminy Boisko, plac zabaw (w granicach Załom Teren Nadleśnictwa Klińska administracyjnych Szczecina) Żółwia Błoć Boisko, Plac zabaw Własność Gminy Żdzary Plac zabwa Własność Gminy Golenów - Helenów Boisko, Plac zabaw Własność Gminy Źródło: Opracowanie na podstawie informacji otrzymanych z UMiG w Goleniowie

3.3.4. Małe obiekty sportowe

Na terenie gminy Goleniów istnieje szereg małych obiektów sportowych, które są podstawą dla realizacji projektów z zakresu rekreacji i wypoczynku, sportów masowych i sportu wyczynowego. Większość tych obiektów stanowią małe boiska sportowe, znajdujące się głównie przy obiektach oświatowych, których część nie spełnia warunków technicznych dla pełniej realizacji zadań z zakresu szeroko rozumianej kultury fizycznej. Powstanie kompleksu obiektów sportowych Orlik I i Orlik II zdecydowanie poprawiło dostępność dzieci i młodzieży do obiektów sportowych. Istnieje jednak konieczność modernizacji nawierzchni przyszkolnych boisk sportowych oraz wzbogacenie otoczenia tych obiektów o infrastrukturę przypisaną małym obiektom sportowym takich jak bramki do piłki ręcznej, pełna infrastruktura do montażu siatki do piłki siatkowej z opcją siatki do tenisa ziemnego, tablice do gry w piłkę koszykową oraz np. skocznie do skoku w dal, stanowiska do pchnięcia kulą itp. Powyższe działania dotyczą głównie małej infrastruktury sportowej wymienionej w tabeli nr 7. Pozycja 1,4, 8, 9. 3.4. REKREACJA I SPORT MASOWY

Przez rekreację rozumiemy zorganizowane ćwiczenia grupowe odbywane systematycznie raz lub kilka razy w tygodniu w celu poprawy swojego stanu zdrowia. Rekreacja nazywana inaczej aktywnym wypoczynkiem stanowi formę aktywności umysłowej lub fizycznej podejmowanej poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką. Ten rodzaj aktywności przyczynia się do rozwoju zainteresowań i osobowości, podwyższenia aktywności fizycznej, rozładowania napięcia nerwowego oraz zapobiegania chorobom cywilizacyjnym]. Rekreacja z założenia jest aktywnością dobrowolną natomiast jej formy wynikają głównie z typu zainteresowań i miejsca pobytu człowieka. Specyficzną formą jest rekreacja ruchowa określana czasem jako sport rekreacyjny, jest ona formą czynnego odpoczynku i rozrywką dopóki nie będzie miała charakteru rywalizacji - wtedy stanie się już sportem amatorskim. Rola rekreacji we współczesnym świecie nabiera znaczenia w związku z koniecznością zapobiegania sytuacjom stresowym, chorobom cywilizacyjnym, skracaniem czasu pracy i podnoszeniem poziomu życia. Sport masowy (rekreacyjny) polega na systematycznym uprawianiu ćwiczeń fizycznych według określonych reguł, z elementami współzawodnictwa.

27 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wyróżnia się tendencją do osiągania coraz lepszych wyników oraz polepszenia sprawności i wydolności fizycznej. Na sport masowy składają się zawody sportowe organizowane dla ogółu społeczeństwa. W zawodach masowych może wziąć udział każdy mieszkaniec gminy bez względu na wiek oraz przynależność klubową. W gminnym kalendarzu imprez masowych znajduje się wiele pozycji imprez w których mogą uczestniczyć mieszkańcy. Kalendarz imprez na rok 2010 w gminie Goleniów organizowany w głównej mierze przez Ośrodek Sportu i Rekreacji przedstawia poniższa tabela:

Tabela 9 Kluczowe cykliczne imprezy sportowe na terenie gminy Goleniów w roku 2010.

ORGANIZATOR/ L.P. NAZWA IMPREZY DATA MIEJSCE WSPÓŁORGANIZATOR

1. Goleniowska Liga Amatorskiej Siatkówki 16 I 10 Hala OSiR OSiR „Bawimy się wesoło” XI Mistrzostwa Gminy w grach i zabawach Szkół 2. 27 II 10 Hala ZSP OSiR Podstawowych pod patronatem Burmistrza Gminy Goleniów 3. Grand Prix Goleniowa w biegach 2010 II 2010 Stadion OSiR 4. Otwarte Mistrzostwa Goleniowa w Tenisie 6 III 10 Hala OSiR OSiR Stołowym Regaty Żeglarskie w klasie Optimist o Puchar 17, 18 IV OW 5. OSiR/UKS BARNIM Burmistrza Gminy Goleniów 2010 Lubczyna 6. 01-03 V Majówka na sportowo z OSiR-em Goleniów OSiR 2010 Regaty Żeglarskie Dziennikarzy „Lubczyna 15-16 V OW 7. OSiR Dąbie CUP 2010” 2010 Lubczyna XII Międzynarodowy Turniej Piłki Siatkowej 8. VI 2010 Hala OSiR OSiR Juniorek Goleniów CUP 2010 26, 27 VI 9. Regaty Yacht Klubu Polski J. Dąbie OSiR 2010 10. Festyn „Rodzinny Piknik Bosmański” Lubczyna 3-4 VII OW OSiR 2010 2010 Lubczyna Żeglarski Memoriał im. Norberta Ohla OW 11. 09 X 10 OSiR Zakończenie sezonu żeglarskiego Lubczyna 12. Święto Niepodległości - XXII Goleniowska Mila ulice 11 XI 10 OSiR Niepodległości miasta 13. Ogólnopolski Turniej Tańca Towarzyskiego XI 2010 Hala OSiR OSiR Turniej mikołajkowy w mini p. siatkowej 14. XII 10 Hala OSiR OSiR/SP4 dziewcząt 15. Gala Sportowców XII 10 Hala OSiR OSiR Źródło: Opracowanie na podstawie materiałów otrzymanych z UMiG w Goleniowie.

3.5. SPORT WYCZYNOWY

Przez sport wyczynowy rozumiemy współzawodnictwo uprawiane wg określonych reguł za pomocą gier i ćwiczeń, służące w teorii podnoszeniu sprawności fizycznej i wyrabianiu cech charakteru. Sport wyczynowy inaczej nazywany kwalifikowanym, w którym dąży się do osiągnięcia jak najlepszych wyników opiera się generalnie (z wyjątkiem dyscyplin takich jak tenis) na klubach, uczestniczących w różnych formach rywalizacji (liga, rozgrywki pucharowe) organizowanej przez zrzeszające je związki sportowe. Sport wyczynowy na terenie gminy Goleniów opiera się na kilkudziesięciu klubach sportowych, które w większości reprezentują jedną lub co najwyżej dwie dyscypliny sportowe. Większość klubów sportowych związana jest z grami zespołowymi, ale w przeciwieństwie do wielu gmin o podobnej wielkości w Polsce istnieje szeroka grupa klubów zrzeszających sportowców w dyscyplinach sportowych o charakterze indywidualnym takich jak strzelectwo, motorowodniactwo,

28 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

żeglarstwo. Sport wyczynowy na terenie gminy Goleniów jest w zasadniczej swojej części sportem amatorskim. Obecna infrastruktura sportowa jak i realizacja kolejnych zamierzeń inwestycyjnych w tym obszarze, zainteresowanie sportem wyczynowym o charakterze amatorskim oraz szczególne położenie gminy Goleniów w ciągu tras komunikacji krajowej i międzynarodowej predestynuje tą gminę do podjęcia działań w kierunku wygenerowania na jej terenie dyscypliny sportu wyczynowego o charakterze zawodowym. Dodatkowym elementem sprzyjającym takim działaniom jest lokalizacja pasażerskiego lotniska na terenie gminy w kontekście ewentualnych zawodów o charakterze międzynarodowym. Spośród wielu dyscyplin sportowych, które predestynują w gminie Goleniów do rangi dyscypliny o charakterze zawodowym są takie gry zespołowe jak piłka siatkowa, pika ręczna, piłka koszykowa. Rozwój sportu zawodowego w jednej z tych dyscyplin wiąże się z obecną i przyszłą dostępnością do pełnowymiarowych hal sportowych w tym do obiektów wyposażonych w zaplecze dla kibiców tych dyscyplin sportu. Jednocześnie przy dalszym dokapitalizowaniu Ośrodka Sportu i Rekreacji w infrastrukturę pozwalającą na realizację projektów z zakresu dyscyplin sportowych mieszczących się w ramach lekkiej atletyki istniałaby możliwość organizowania zawodów o charakterze międzynarodowym, biorąc pod uwagę spójność gminy Goleniów z obszarem metropolitalnym, bliskość Niemiec i lokalizacje lotniska międzynarodowego. W gminie Goleniów istnieje Gminny Program Stypendialny, na mocy którego Burmistrz przyznaje stypendium sportowe na uzasadniony wniosek klubu reprezentującego zawodnika lub z własnej inicjatywy, po zasięgnięciu opinii Gminnej Rady Sportu. Stypendia sportowe stanowią dla młodzieży chcącej uprawiać sport dodatkową motywację i może je otrzymać zawodnik, reprezentujący barwy klubu mającego siedzibę na terenie Gminy. Ponadto stypendia może otrzymać także zawodnik, który zajął miejsce od pierwszego do czwartego w mistrzostwach kraju, brał udział w igrzyskach olimpijskich, mistrzostwach świata lub Europy lub odpowiednich imprez dla osób niepełnosprawnych, bezpośrednio poprzedzających przyznanie stypendium sportowego, został objęty programem przygotowań do igrzysk olimpijskich, mistrzostw świata, Europy, kraju lub równorzędnych rangą imprez dla osób niepełnosprawnych, opracowanym przez właściwy polski związek sportowy i zobowiązał się do udziału w tych zawodach, uprawia konkurencje sportowe objęte programem igrzysk olimpijskich, paraolimpijskich lub igrzysk olimpiad specjalnych.

3.5.1. Kluby i organizacje sportowe

Na terenie Gminy Goleniów największe, a zarazem osiągające największe sukcesy kluby sportowe to:

MKS INA, UKS BARNIM, TARCZA, KATARATE i JF DUET.

Tabela 10 Kluby i organizacje sportowe na terenie gminy Goleniów (kolejność alfabetyczna)

Nazwa klubu Dyscyplina Prezes Adres

Goleniowski Klub Motorowodny Komandor: Dariusz ul. Mikołajczyka 42 Narciarstwo wodne i Narciarstwa Wodnego Sekuła 72-100 Goleniów Klub Turystyki Kolarskiej Kolarstwo, turystyka Przewodniczący: ul Słowackiego 1 „Passat” rowerowa Henryk Zawadzki 72-100 Goleniów LOK Klub Strzelectwa Prezes: Michał ul. Św. Wojciecha 12 Strzelectwo Sportowego „Tarcza” Buniak 70-410 Szczecin Ludowy Klub Sportowy Prezes: Roman Wierzchosław 32, Piłka nożna „Huragan” Kolankiewicz 72-100 Goleniów Ludowy Uczniowski Klub Prezes: Franciszek ul. Maszewska 19, kolarstwo Sportowy „JF Duet’ Harbacewicz 72-100 Goleniów Ludowy Uczniowski Klub Prezes: Witold ul. Jagiełły 3a/2, karate Sportowy „Karate – Goleniów” Traczyk 72-100 Goleniów : Ludowy Uczniowski Klub Prezes: Jarosław Mosty 49 Piłka nożna Sportowy „Promień” Szcześniewicz 72-132 Mosty Miejski Klub Sportowy „Ina” Prezes: Jerzy ul. Sportowa 25 Piłka nożna Goleniów Dudzik 72-100 Goleniów

29 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Nazwa klubu Dyscyplina Prezes Adres

Młodzieżowy Klub Żeglarski Komandor: Jacek ul. Ludowa 1, żeglarstwo „Bryza” Romanowski 72-100 Goleniów

Osiedlowy Klub Sportowy ul. Paderewskiego 2 A, Piłka nożna Prezes: Jakub Retel „Effekt” 72-100 Goleniów ul. Konstytucji 3 Maja 59 Stowarzyszenie Brydża Prezes: Radosław Brydż sportowy a/7, Sportowego „Progres” Szopiński 72-100 Goleniów Uczniowski Klub Sportowy Mosty 4, Piłka nożna Prezes: Jacek Łysek „Aviator” 72-132 Mosty Piłka siatkowa, Uczniowski Klub Sportowy Prezes: ul. Sportowa 25 lekkoatletyka, „Barnim Goleniów” Jacek Kostrzeba 72-100 Goleniów żeglarstwo Uczniowski Klub Sportowy Prezes: Jan Komarowo 8, Piłka nożna „Komarex” Brejnakowski 72-105 Lubczyna Uczniowski Klub Sportowy Prezes: Krzysztof ul. Piastowska 36, Piłka nożna „Leśnik” Laskowski 72-123 Kliniska Wielkie Uczniowski Klub Sportowy „Orły ul. Osiedlowa 1b/3, Piłka nożna Prezes: Artur Bęben Kliniska” 72-123 Kliniska Wielkie Uczniowski Klub Sportowy Prezes: Sylwia ul. Sportowa 3F/5, Taniec sportowy „Prestige” Jasińska 72-100 Goleniów Polski Związek Wędkarski Koło Prezes Zarządu: ul. Pocztowa 15/18, wędkarstwo „Okoń” w Goleniowie Stanisław Praszczyk 72-100 Goleniów

Zachodniopomorskie Stowarzyszenie Miłośników Prezes: Andrzej ul. Szczecińska 34, Rajdy samochodowe Jazdy Terenowej 4x4 OFF - Wolańczyk 72-100 Goleniów ROAD Źródło: Opracowanie na podstawie materiałów otrzymanych z UMiG w Goleniowie.

3.6. TURYSTYKA

Gmina Goleniów jest gminą położoną w południowo - zachodniej części powiatu goleniowskiego województwa zachodniopomorskiego. Goleniów leży w Puszczy Goleniowskiej rozłożonej na Równinie Goleniowskiej. Natomiast zachodnie granice gminy opierają się na Jeziorze Dąbie oraz Zalewie Szczecińskim. Gmina zajmuje obszar 44,306 ha z czego 50% stanowią lasy. Krajobraz Równiny Goleniowskiej, na której leży gmina, został ukształtowany w okresie ostatniego zlodowacenia pod wpływem działalności lądolodu, które zakończyło się ok. 12 000 lat temu. Dostępność i bogactwo terenów leśnych daje możliwości tworzenia ofert dla wyselekcjonowanych grup odbiorców – miłośników przyrody (turystyka specjalistyczna), zwolenników aktywnego oraz ekologicznego wypoczynku, młodzieży szkolnej (turystyka edukacyjna), a także osób poszukujących odpoczynku na łonie nieskażonej natury. Ważną rolę odgrywają obszary chronione, podnoszące świadomość przebywania na terenach zachowanych w naturalnej formie.

Teren Gminy Goleniów obejmuje obszar klimatu, w dużej mierze ukształtowanego przez wpływy atlantyckie oraz wiatry zachodnie dlatego na analizowanym obszarze występują stosunkowo łagodne zimy oraz niezbyt upalne lata. Ocieplenie klimatu spowodowało topnienie i cofanie lodowca, który pozostawił na tych ziemiach ogromne ilości materiału skalnego: piasków, żwirów, gliny i kamiennych głazów, tworząc w niektórych miejscach pokrywę o grubości do 150 m. Cały teren opada trzema poziomymi terasami, w kierunku Doliny Odry i Zalewu Szczecińskiego, przechodząc w bagienną równinę, wznoszącą się tylko nieznacznie ponad poziom morza, nie przekraczając 0,5 m. W okolicach Lubczyny, na przylegających do Jeziora Dąbie tzw. Łęgach Lubczyńskich w okresie wysokich stanów wody dochodzi do występowania obszarów depresyjnych. Górne Terasy osiągają wysokości do ok. 25 m n.p.m. i sięgają poza linię Goleniowa w kierunku wschodnim. Na znacznej części od zachodu rozległej Równiny Goleniowskiej zajmują podmokłe torfowiska oraz piaszczyste wydmy sięgające 15-25 m, porośnięte lasami Puszczy Goleniowskiej, która zajmuje obszar 750 km2. Na pozostałej części Równiny znajdują się uprawy rolne. Cały obszar

30 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Równiny jest prawie płaski, jedynie w okolicach Białunia i Goleniowa występuje kilka wzniesień powyżej 30 m. Najbardziej znanym wzniesieniem jest Góra Lotnika o wysokości 31 m n.p.m. oddalona o blisko 4 km na południe od Goleniowa. Bardziej urozmaicona jest wschodnia część gminy, leżąca na Równinie Nowogardzkiej, gdzie pagórki obszarów wysoczyzny morenowej okolic Mostów i Danowa osiągają wysokość do 60 m n.p.m. Na terenie gminy znajdują się trzy rezerwaty przyrody wchodzące wraz pomnikami przyrody w skład obszarów chronionych. Utworzony w 1973 roku rezerwat „Uroczysko Święta” zajmujący powierzchnię 9,5 ha w Nadleśnictwie Goleniów. Jest to rezerwat florystyczny, w którym ochronie podlega fragment drzewostanu liściastego. Kolejnym rezerwatem jest utworzony w 1995 roku Rezerwat „Wilcze Uroczysko” obejmujący teren blisko 63 ha w gminach Goleniów i Stepnica. Ochronie podlega obszar bagienny z cennymi lasami łęgowymi. Rezerwat jest ostoją orła bielika. Ponadto na powierzchni 1290,5 ha nad Krępą, Nadleśnictwo Goleniów mieści się Rezerwat przyrody „Olszanka”. Rezerwat ma charakter faunistyczno - torfowiskowy. Dodatkowo w planach jest utworzenie na terenie Gminy Goleniów trzech kolejnych rezerwatów przyrody o charakterze faunistyczno - florystycznym („Bobry nad Iną”, „Żółwia Błoć” i „Łąka koło Gniazdowa”) oraz rozszerzenie istniejącego rezerwatu „Uroczysko Święta”4.

Rysunek 2 Równina Goleniowska

Źródło: Opracowanie na podstawie materiałów zawartych na stronie Goleniowskiego Portalu Turystycznego.

Walory przyrodnicze oraz położenie gminy stwarza warunki do rozwoju różnych form turystyki oraz stanowi bazę do rozwoju sportu i kultury fizycznej. Przykładem mogą być miejscowości położone nad akwenami wodnymi, które stanowią zaplecze rekreacyjne i turystyczne takie jak miejscowość Lubczyna nad Jeziorem Dąbie, która wykorzystując swą piękną plaże i czystą wodę systematycznie rozbudowuje swe zaplecze turystyczne i żeglarskie. Podobne zalety prezentuje również Ina, która na swej 130 kilometrowej długości jest świetnym miejscem spływów kajakowych. Bogactwo terenów

4 Opracowano na podstawie Audytu Turystycznego Miasta i Gminy Goleniów.

31 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 leśnych i akwenów wodnych zachęca do uprawiania takich sportów jak: turystyka piesza, Nordic Walking5, turystyka rowerowa, wędkarstwo czy turystyka konna, sporty wodne, jachting.

3.6.1. Turystyka piesza

Na uwagę zasługuje zielony szlak pieszy PTTK – Szlak Borów Goleniowskich o długości 17,1 km przebiegający przez trasę Krzewno – Łęsko – Pucko – Kliniska Wielkie. Trasa jest dobrze oznakowana i polecana szczególnie dla turystów pieszych i rowerowych. Szlak ma swój początek przy dworcu PKP w Goleniowie i przebiega ulicami Konstytucji 3 Maja, Andersa i Żeromskiego następnie przecina tory kolejowe w kierunku Szczecina i wkracza na tereny leśne Puszczy Goleniowskiej. Trasa szlaku prowadzi przez bory sosnowe i lasy mieszane wzdłuż doliny Iny, po drodze turyści napotkają stadninę koni, Górę Lotnika, stary cmentarz w nieistniejącej już miejscowości oraz leśniczówkę w Łęsku, w której mieści się niewielki ośrodek wypoczynkowy dla myśliwych. Szlak przy Ośrodku Edukacji Przyrodniczej i Leśnej spotyka się z niebieskim szlakiem Anny Jagiellonki. Kolejnym szlakiem jest niebieski szlak pieszy PTTK, który rozpoczyna się na stacji PKP w dzielnicy Szczecina – Załom. Następnie przebiega on przez tereny obok Osiedla Kasztanowego i Fabryki. Szlak ma swój początek w miejscu położonym wśród lasów sosnowych i mieszanych Puszczy Goleniowskiej, Ponadto trasa szlaku przecina drogę krajową nr 3 i 6 oraz dociera do osady Pucko, w której znajduje się Ośrodek Edukacji Przyrodniczej i Leśnej, na terenie którego znajduje się sala wystawowa oraz 450-letnią lipa "Anna", z którą związana jest legenda o patronce szlaku, Annie Jagiellonce. Dalej szlak biegnie przez fragmenty Puszczy Goleniowskiej, wieś Strumiany, Sowno nad rzeką Iną z neogotyckim kościołem z XIX wieku i domami o ryglowej konstrukcji. Następnie mija osadę Podlesie i biegnie terenami Równiny Pyrzycko-Stargardzkiej. Za miejscowością Cisewo od szlaku odchodzi szlak czarny prowadzący do Morzyczyna - Szlak Miedwiecki. Dalej dociera do miejscowości Grzędzice w gminie Stargard gdzie z kolei odchodzi od niego czarny szlak - Grzędzicki, który dociera przez kolonię Grzędziczki do stacji PKP Grzędzice Stargardzkie. Szlak niebieski, który dochodzi do dworca PKP i PKS w Stargardzie, mimo iż jest szlakiem pieszym, to przez utrudnienia jakie stwarzają piaszczyste drogi Puszczy Goleniowskiej polecany jest jako trasa rowerowa. Ilość przechodzących przez gminę szlaków pieszych, ich atrakcyjność położenia i z komunikowania z innymi szlakami daje możliwość swobodnej realizacji projektów z zakresu rekreacji i turystyki masowej, a także stwarza szanse na organizację współzawodnictwa w takich dyscyplinach jak biegi przełajowe, kolarstwo przełajowe czy biegi na orientację.

3.6.2. Turystyka rowerowa

Dla celów uprawiania turystyki rowerowej gmina Goleniów oferuje kilka szlaków rowerowych, różniących się długością i stopniem trudności. Wszystkie szlaki rowerowe pozwalają na zwiedzanie miejscowości obfitujących w zabytki oraz prowadzą przez obszary najbardziej interesujące pod względem przyrodniczym.  Szlak żółty o długości 26,5 prowadzi przez miejscowości Maszewo, Imno, Mosty, Danowo, Budno i Goleniów. Szlak rozpoczyna się pod Bramą Wolińską prowadzi przez miejscowość Podańsko - starą średniowieczną wieś powstałą na rozległej polanie Puszczy Goleniowskiej dalej przez wieś Tarnówko, Stawno, Kliniska Wielkie, Bącznik, Bolechowo i Zabrodzie aż do Goleniowa, gdzie przy bramie Wolińskiej trasa się kończy.  Szlak czerwony biegnący na trasie Goleniów - Marszewo - Imno - Mosty - Danowo - Budno – Goleniów o łącznej długości 26,5 km. Szlak ma swój początek pod Bramą Wolińską i wiedzie przez najstarszą w gminie miejscowość Marszewo, w której znajduje się kościół z przełomu XV i XVI wieku. Dalej mija się miejscowość Imno i dojeżdża do największej wsi gminnej – Mosty. Trasa szlaku kończy się w Goleniowie pod Bramą Wolińską.  Szlak zielony o długości 45 km przebiegający przez Goleniów, Żdzary, Łaniego, Krępsko, Miękowo, Żółwią Błoć, Niewiadowo, Glewice, Stacja PKP Mosty, Burowo i Mosty. Szlak zielony jest szlakiem najdłuższym i również rozpoczyna się pod Bramą Wolińską prowadząc poprzez malownicze tereny gminy dochodzi do miejscowości Mosty, w której kończy się trasa tego szlaku.  Szlak niebieski jest drugim co do długości szlakiem rowerowym, jego trasa przebiega przez Goleniów - Górę Lotnika - Łęsko - Lipę "Anna" - Kliniska - Rurzycę – Goleniów i wynosi 31 km.

5 Forma rekreacji polegająca na marszach ze specjalnymi kijami.

32 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Swoją trasę szlak rozpoczyna pod Bramą Wolińska mija m.in. stare zakole rzeki Iny, wzniesienie Góra Lotnika i kończy się na rogatkach Goleniowa.  Szlak czarny o długości 12 km prowadzący przez miejscowości Modrzewie, Bolesławice i Świętą. Również na tym szlaku turyści mają możliwość obejrzenia malowniczych terenów wiejskich położonych na trasie oraz zwiedzanie licznych zabytków zarówno przyrodniczych jak i architektonicznych.  Szlak sentymentalny – turyści oraz amatorzy uprawiania turystyki aktywnej mają do dyspozycji trzy szlaki sentymentalne. Są to szlaki rowerowe po starych cmentarzach Gminy Goleniów, biegnących przez większość miejscowości gminnych. Pierwszy z nich o długości 7,5 km bierze swój początek od Bramy Wolińskiej w kierunku Kościoła Świętej Katarzyny. Na trasie znajdują się miedzy innymi stary cmentarz żydowski, nieco młodszy cmentarz protestancki, niewielki cmentarz żołnierzy radzieckich oraz cmentarz czeski. Trasa drugiego szlaku sentymentalnego wynosi 48 km i prowadzi przez Goleniów - Żółwią Błoć - Niewiadowo - Glewice - Osiedle Mosty - Imno - Mosty - Danowo - Budno - Podańsko - Tarnówko - Stawno – Bolechowo. Szlak rozpoczyna się przy Bramie Wolińskiej i na jego trasie można podziwiać m.in. ślady osadnictwa sięgające neolitu we wsi Żółwia Błoć, neogotycki kościół z 1836 roku w Niewiadowie oraz szachulcowy kościół wraz z otaczającym go placem w miejscowości Glewice. Ponadto trasa szlaku przebiega przez największą wieś w gminie Goleniów – Mosty otoczoną stawami, fragmentami leśnymi i jeziorem parkowym. Trzeci szlak sentymentalny ma długość 13 km i przebiega przez miejscowości Borzysławiec - Lubczyna - Czarna Łąka - Pucice i Rurzyca. Trasa szlaku ma początek we wsi Borzysławiec, do której aby dotrzeć należy skorzystać z oznakowań Międzynarodowego Szlaku Rowerowego Dookoła Zalewu Szczecińskiego R66 i trasy niebieskiej gminnej sieci tras rowerowych. W położonym na skraju Puszczy Goleniowskiej Borzysławcu znajduje się neogotycki kościół z przełomu XIX i XX wieku. Dużą atrakcją na trasie szlaku jest leżąca nad jeziorem Dąbie turystyczna miejscowość Lubczyna. Ponadto na trasie przejeżdża się przez miejscowości Pucice i Kliniska natomiast w miejscowości Rurzyca szlak się kończy. Atrakcyjna oferta szlaków rowerowych przebiegająca przez teren gminy Goleniów nie tylko sprzyja rozwojowi turystyki rowerowej ale stwarza możliwości organizacji imprez sportu masowego i rekreacji dla dzieci i młodzieży takich jak rajdy rowerowe i wycieczki rowerowe w ramach rekreacji dla osób starszych.

3.6.3. Turystyka wodna6

Piękno rzeki Iny zachęca zarówno mieszkańców jak i odwiedzających gminę turystów do skorzystania z wyjątkowych walorów rzeki oraz do aktywnego spędzania wolnego czasu. W roku 2005 został opracowany i zrealizowany program zagospodarowania rzeki pod nazwą "Meandry Iny". W ramach tego programu dla celów promowania gminy jako atrakcyjnej turystycznie i kwalifikowanej turystyki kajakowej wyznaczono i oznakowano szlak kajakowy po rzece Inie w jej dolnym biegu oraz na Jeziorze Dąbskim o łącznej długości 33,5 km. Ponadto przygotowano 6 zagospodarowanych przystani włącznie z oznakowaniem dróg dojazdowych. Rzeka Ina wypływa ze zbocza wznoszącego się na terenie wsi Inka, wzgórza znajdującego się na południowy wschód od jeziora Ińsko. Jest typowo nizinną rzeką. Jej długość wynosi 129,1 km, długość szlaku kajakowego - 111,5 km. Dorzecze rzeki stanowi teren o powierzchni 2130 km2, a największe jej dopływy to: Krąpiel (46.0 km), Mała Ina (50,0 km), Reczyca (19,3 km), Stobnica (15,0 km). Istotne jeziora: Ińsko (596 ha), Krzemień (208 ha), Marianowskie (81 ha), Starzyc (68 ha), Stubnica (182 ha), Szadzko (93 ha). Ina jest bardzo urokliwą rzeką, zwłaszcza na odcinku Puszczy Goleniowskiej pomiędzy Stargardem i Goleniowem. W wielu miejscach jest szlakiem dzikim, trudnym do przebycia ale spotykamy na nim wiele miejscowości bogatych w zabytki. Koryto rzeki nadaje się zarówno na spływy grup mniejszych, jak i większych (od Stargardu). Na przebycie szlaku od Recza aż po jezioro Dąbie należy przeznaczyć od 5 do 7 dni. Mniej wytrawni wioślarze wędrówkę mogą rozpocząć w miejscowości Strumiany, płynąc wśród malowniczych zalesionych brzegów, mijając kilka zagród miejscowości Roztocze, następnie Sławno, odległe o półtora kilometra Bolechowo, leśniczówkę i zabudowania wsi Zabród, w pobliżu której znajdują się miejsca na biwak. Następnie dopływa się do Goleniowa, gdzie za mostem koryto rzeki jest uregulowane i obwałowane. Za Goleniowem pozostają odległe o 500 m zabudowania Zgorznica i odległa o 1,2 km wieś Modrzewie, następnie osada Inina,

6 Opracowanie na podstawie materiałów zawartych na stronie www.turystyka.goleniow.pl

33 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 w której można biwakować, Człopino, Bolesławice, Załąki Wielkie, Kamieniska, Inoujście z ptasim rezerwatem. Spływ kończy się w Domiąży i ujściu Iny do rzeki Odry lub można płynąć przez J. Dąbie w miejscowości Lubczyna. Turystyka wodna to w gminie Goleniów przede wszystkim usługi w zakresie turystyki wodne, które oferuje Przystań Jachtowa w Lubczynie. Przystań posiada trzy baseny portowe mogące pomieścić około 35 jachtów śródlądowych i 15 jachtów morskich. Dodatkowo osoby korzystające z usług przystani mają możliwość dostępu do kąpieliska położonego w bezpośrednim sąsiedztwie przystani. Znajdująca się w tym obszarze infrastruktura turystyczna jest też doskonałym przyczynkiem do realizacji projektów z zakresu sportów wyczynowych takich ja żeglarstwo, motorowodniactwo czy narty wodne.

3.7. WYCHOWANIE FIZYCZNE

Według Wiesława Osińskiego7 wychowanie fizyczne jest to zamierzona i świadoma działalność ukierunkowana na wytworzenie właściwego zespołu postaw i nastawień, przekazywanie podstawowych wiadomości, a także wdrażanie do hartowania na bodźce środowiskowe oraz zdobywanie motorycznej sprawności, poprawę wydolności i postawy ciała. Wychowanie fizyczne jako nauka spełnia wiele funkcji. Pierwszą z nich jest funkcja stymulująca, pobudzająca. Ponieważ w naszym społeczeństwie można zauważyć coraz mniejszą motywację do ruchu fizycznego, ludzie mają coraz mniejszą ilość bodźców pobudzających ich do działania oraz to, że doskonalsze i bardziej zaawansowane zdobycze techniki powodują, iż człowiek nie czuje potrzeby dbania o własną kondycję fizyczną rodzi się potrzeba zmotywowania wychowanków do dbania o własną aktywność fizyczną. Kolejną funkcją wychowania fizycznego jest funkcja kompensacyjna. Kompensacja jest to termin charakterystyczny szczególnie w przypadku wychowanków niepełnosprawnych, mających problemy natury fizycznej, czy też psychicznej. Wychowanie fizyczne w tym miejscu ma na celu dobór takich ćwiczeń, by jak najpełniej przywrócić równowagę organizmu. Na terenie Gminy Goleniów wychowanie fizyczne realizuje się w oparciu o infrastrukturę sportową szkolnych obiektów sportowych, obiektów zarządzanych przez Ośrodek Sportu i Rekreacji i z wykorzystaniem obiektów Kompleksu Rekreacyjno – Sportowego Fala. Wiele z przyszkolnych obiektów sportowych nie spełnia wymogów dla realizacji pełnego zakresu wychowania fizycznego. Stan techniczny i funkcjonalno – użytkowy tej infrastruktury został szczegółowy omówiony w rozdziale 3.3. tego Programu i wynika z niego jednoznacznie potrzeba poniesienia nakładów finansowych zwłaszcza na modernizację przyszkolnych boisk i istniejących niewymiarowych sal gimnastycznych oraz budowę nowych obiektów sportowych. Inwestycje te w większości figurują obecnie w planach inwestycyjnych gminy Goleniów. Budowa dwóch nowych obiektów sportowych zwłaszcza hali sportowej przy Gimnazjum nr.2 zdecydowanie poprawi możliwości realizacji projektów sportowych w zakresie sportów halowych i gier zespołowych. Koniecznym jest jednak pełna realizacja zadań wychowania fizycznego, która opiera się również na dyscyplinach sportu mieszczących się w ramach lekkiej atletyki. Stąd istniej konieczność dalszej rozbudowy infrastruktury sportowej na terenach stadionu przynależnego do OSiR.

3.8. REHABILITACJA

Na terenie gminy Goleniów dostęp do rehabilitacji zapewnia m.in. kompleks rekreacyjno – sportowy „Fala” w Goleniowie. Na terenie kompleksu mieszkańcy mają możliwość pełnego dostępu do zabiegów rehabilitacyjnych, prowadzonych przez wykwalifikowaną kadrę, która ma do dyspozycji najnowocześniejszy sprzęt i bazę lokalową.

Zakres oferowanych usług:  najnowocześniejsze metody usprawniania ruchowego m.in. poprzez metody: PNF, Mulligana, Cyriax'a, kinesiotaping, terapia skolioz,  masaże podwodny, klasyczny, perełkowy, wibracyjny, wirowy,

7 Zarys teorii wychowania fizycznego Wiesław Osiński, Poznań 2002 r.

34 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

 drenaż limfatyczny,  krioterapia,  laseroterapia,  magnetoterapia,  ultradźwięki,  pełny zakres elektroterapii łącznie z elektrostymulacją  porady lekarza specjalisty rehabilitacji medycznej,  orzecznictwo sportowo-lekarskie.

Ponadto osoby korzystające z usług Kompleksu mają możliwość skorzystania z basenu sportowego o wymiarach 25 m x 12 m, wanny z hydromasażem o właściwościach relaksacyjnych, sauny suchej oraz parowej. Dodatkowo Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi nr 4 w Goleniowie posiada pomieszczenia o wymiarach 52,8 m2 oraz 12 m2 , przystosowane do przeprowadzania gimnastyki korekcyjnej, zajęć integracji sensorycznej oraz terapii EEgBioFeedBack. Biofeedback inaczej zwany Neurofeedback obejmuje różnorodne techniki treningowe i terapeutyczne, usprawniając funkcje ciała. Wykorzystuje systemy medyczne do pomiaru funkcji zaś sprzężenie zwrotne to informacja dla pacjenta czy funkcja jest poprawna czy nie. Neurofeedback jest stosowany m.in. w terapii dzieci z ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej),u ludzi z zaburzeniami procesu uczenia się, po urazach czaszki, wspomaga leczenie padaczki jest również polecany osobom zdrowym dla poprawy koncentracji. Należy uznać, że zaplecze rehabilitacyjne na terenie gminy Goleniów nie w pełni zaspakaja potrzeby lokalnej społeczności, a istotą w tym obszarze winna być rozbudowa oraz budowa nowej infrastruktury rehabilitacyjnej, a także sprawna organizacja dostępu do tych obiektów i zakresu świadczonych przez nich usług.

3.8.1. Kultura fizyczna i działania na rzecz sportu osób niepełnosprawnych

Niepełnosprawność jest uznawana za jeden z głównych problemów społecznych ze względu na swoją skalę, powszechność występowania oraz konsekwencje indywidualne i społeczne, jakie za sobą niesie. Dotyczy ona ludzi w różnym wieku, ograniczając lub uniemożliwiając im korzystanie w pełni z dobrodziejstw życia społecznego oraz z przysługujących każdemu obywatelowi praw. Pozostawienie osób dotkniętych tym problemem oraz ich rodzin samym sobie prowadzi do ich społecznego wykluczenia. Oznacza to sytuację, która uniemożliwia lub w sposób znaczący utrudnia jednostkom lub grupom pełnienie społecznie akceptowanych ról, korzystanie z istniejącej infrastruktury i dóbr publicznych oraz zdobywanie dochodów w sposób godny. Zapewnienie wszystkim osobom, bez względu na charakter i stopień niepełnosprawności, jednakowego dostępu do infrastruktury sportowej i rehabilitacyjnej oraz rozwijanie ich zdolności fizycznych, osobowości, talentu, a także kreatywności jest zgodne z celem pełnej integracji. Każdy człowiek ma inne możliwości, inne potrzeby i inne ograniczenia. Osoby dysfunkcjonalne borykają się z barierami architektonicznymi, w komunikowaniu się i najtrudniejszymi do pokonania barierami społecznymi. Jednym z głównych zadań władz samorządowych jest wspieranie osób niepełnosprawnych i usuwanie wszystkich barier, a w konsekwencji stworzenie warunków do pełnego indywidualnego rozwoju i zaspokojenia potrzeb osób niepełnosprawnych we wszystkich dziedzinach życia, gwarantujące pełne uczestnictwo tych osób w życiu społecznym.

35 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 11 Osoby niepełnosprawne w Gminie Goleniów w latach 2007 – 2009

Umiarkowany Dzieci I grupa III grupa Znaczny stopień Lekki stopień Wyszczególnienie stopień niepełnospr inwalidzka inwalidzka niepełnosprawności niepełnosprawności niepełnosprawności awne

Ogółem 13 4 94 136 50 42 2007 Kobieta 3 4 58 69 33 15

Ogółem 19 5 86 119 38 41 2008 Kobieta 8 4 51 59 26 18

Ogółem 19 7 78 119 33 39 2009 Kobieta 10 6 47 57 20 13 Źródło: Dane z Ośrodka Pomocy Społecznej w Goleniowie.

Według danych uzyskanych z Ośrodka Pomocy Społecznej w Goleniowie w październiku 2009 roku liczba osób niepełnosprawnych biologicznie i prawnie wynosiła 532, w tym 255 kobiet. W Gminie Goleniów liczba osób niepełnosprawnych stanowi ok. 1,60% ogółu ludności. Dane te dotyczą osób niepełnosprawnych zarówno ze znacznym, lekkim jak i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Najwięcej osób, bo aż 119 posiadało orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności na czas nieokreślony z tego blisko połowę stanowiły kobiety. Ponadto wśród osób niepełnosprawnych znajdują się dzieci, które w liczbie 39 osób stanowiły w październiku 2009 roku około 7,4% ogółu niepełnosprawnych. W gminie Goleniów realizowany jest Lokalny Program Pomocy Społecznej zatwierdzany uchwałą Rady Miejskiej w Goleniowie. Lokalny Program Pomocy Społecznej w Gminie Goleniów ma za zadanie umożliwić osobom bądź rodzinom osób niepełnosprawnych przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których sami nie są w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Z pomocą osobom niepełnosprawnym wychodzą m.in. programy realizowane w oparciu o organizacje pożytku publicznego oraz wolontariat w ramach działań aktywizujących osoby niepełnosprawne. Przykładem może być ogłoszony przez Burmistrza Gminy Goleniów konkurs polegający m.in. na organizowaniu lokalnych imprez kulturalnych, sportowych, turystycznych i rekreacyjnych dla osób niepełnosprawnych wspierających ich aktywność w tych dziedzinach. Dodatkowo przy Środowiskowym Domu Samopomocy w Goleniowie działa Sekcja Sportowa „Małe co Nieco”. Uczestnikami w zajęciach terapeutycznych w ŚDS są osoby z lekkim, umiarkowanym i znacznym upośledzeniem umysłowym. Podstawowym zadaniem Środowiskowego Domu Samopomocy jest przede wszystkim podtrzymywanie w dobrej kondycji psychofizycznej i rozwijanie umiejętności uczestników niezbędnych do możliwie jak najbardziej samodzielnego życia. Członkowie Sekcji „Małe co Nieco” uczestniczą w organizowanych sportowych zawodach integracyjnych takich jak biegi, pchnięcie kulą czy skok wzwyż. Ponadto w Środowiskowym Domu Samopomocy funkcjonuję pracownia rehabilitacyjno- sportowa wyposażona w bieżnię, atlas, rowerek, ciężarki, ławeczkę skośną. Jest to sprzęt umożliwiający poprawę kondycji fizycznej oraz koordynacji psychoruchowej.

36 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

4. OCENA STANU KULTURY FIZYCZNEJ – ANKIETY

Ankieta ogólna „Programu Rozwoju Kultury Fizycznej w Gminie Goleniów na lata 2010 – 2025” Miejsce pracy: (np. szkoła podstawowa, Miejsce zamieszkania Data: gimnazjum itd., klub, itp. bez podawania (tylko miejscowość): nazwy) Trener Proszę zaznaczyć Nauczyciel wychowania fizycznego znakiem „X” Związek z goleniowskim Prezes Klubu Sportowego właściwą odpowiedź sportem Sportowiec (można zaznaczyć Pracownik administracji samorządowej więcej niż jedną Inne: (jakie?) odpowiedź) K Proszę zaznaczyć Płeć M znakiem „X” właściwą odpowiedź

<30 lat Proszę zaznaczyć

30-45 lat znakiem „X” właściwą odpowiedź

Wiek >45 - 60 lat >60 W środkowej kolumnie tego wiersza proszę Jakie Pan/Pani widzi braki w wymienić brakujące infrastrukturze sportowej obiekty sportowe, Gminy Goleniów? niedostateczny stan techniczny istniejących obiektów

itp.

Ogranicza się jedynie do zajęć w – f Proszę zaznaczyć zajęcia w- f + zajęcia pozalekcyjne (sekcje) znakiem „X” Spory udział w istniejących klubach sportowych właściwą odpowiedź Niewielki udział w klubach sportowych (można zaznaczyć Aktywność sportowa niezorganizowana oparta więcej niż jedną o dostępną bazę sportową i rekreacyjną odpowiedź)

odzieży szkolnej? odzieży Widzę to inaczej (proszę napisać jak?)

aktywność fizyczną mł

Jak Pan /Pani oceniaJak /Pani Pan Właściwie istnieje tylko w oparciu o Kompleks Proszę zaznaczyć Sportowo – Rekreacyjny „Fala” znakiem „X” Jest całkiem sporo imprez masowych (biegi, rajdy właściwą odpowiedź rowerowe, marszobiegi, siłownie, kluby fitness, itp.) (można zaznaczyć Sporadyczne masowe imprezy sportowe więcej niż jedną odpowiedź) Masowy sport w Gminie Goleniów nie istnieje Widzę to inaczej (proszę napisać jak?):

Gminy? Goleniów Jak Pan /Pani ocenia sport masowy na terenie naterenie sport oceniamasowy Jak /Pani Pan

37 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Proszę wymienić max 7 w poniższych wierszach:

Proszę w kolumnie obok wymienionych dyscyplin znakiem „X” oznaczyć Pana/Pani

zdaniem najważniejszą

priorytetowego

reprezentacyjnego nabrać charakteru nabraćcharakteru

dyscyplinę sportową

i Jakie dyscypliny sportu Jakie dyscypliny

GminieGoleniów winny amatorskiego w uprawiane

Proszę wymienić max 3 w poniższych wierszach: Proszę w kolumnie obok wymienionych dyscyplin znakiem „X”

oznaczyć Pana/Pani iny Goleniów Goleniów iny zdaniem najważniejszą

dyscyplinę sportową Czy jakaś /jakieś Czy/jakieś jakaś

dyscypliny sportu na sportudyscyplinyna

sportuzawodowego? terenieGm

winny nabrać charakteruwinny nabrać

Nie Proszę zaznaczyć znakiem „X” właściwą

Tak Nie mam zdania odpowiedź Jeżeli tak to na podstawie czego Pan /Pani tak twierdzi ?

sferze kulturysferze

ie Gminy Goleniów Gminy Goleniów ie

niepełnosprawnych?

można mówićmożnao

Czyteren na fizycznejprzeznaczonej osób dla

Gminie Goleniów i GminieGoleniów

opisać jak Pan /Pani ocenia „klimat” „klimat” dla ocenia /Pani opisaćjak Pan

na ostateczny kształt programu. kształtna programu. ostateczny

ewentualnie proszę podzielić się uwagami uwagami się ewentualnie podzielić proszę

rozwoju kultury fizycznej w rozwojukultury fizycznej

Proszę końcowymi, które mogłyby mieć istotne znaczenie istotne mieć końcowymi,któremogłyby

38 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 4 Podział ankietowanych wg płci

mężczyzna; 46%

kobieta; 54%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 5 Podział ankietowanych wg wieku

45% 39% 40% 33% 35%

30% 24% 25%

20% % % osób

15%

10%

5% 3%

0% > 60 lat <30 lat >45 - 60 lat 30 - 45 lat

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

39 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 6 Związek z goleniowskim sportem

nauczyciel wychowania fizycznegpo

trener

pracownik administracji samorządowej

inne

sportowiec

prezes klubu sportowego

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 7 Jak Pan/Pani ocenia aktywność fizyczna młodzieży szkolnej?

zajęcia w-f + zajęcia pozalekcyjne (sekcje)

ogranicza się jedynie do zajęć w-f

niewielki udział w klubach sportowych

spory udział w istniejących klubach sportowych aktywność sportowa niezorganizowana oparta o dostępną bazę sportową i rekreacyjną

widzę to inaczej

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

40 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 8 Jak Pan/Pani ocenia sport masowy na terenie gminy Goleniów?

sporadyczne masowe imprezy sportowe

jest całkiem sporo imprez masowych (biegi, rajdy rowerowe, marszobiegi, siłownie, kluby fitness, itp..)

właściwie istnieje tylko w oparciu o Kompleks Sportowo - l Rekreacyjny "Fala"

widzę to inaczej

masowy sport w Gminie Goleniów nie istnieje

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet

Wykres 9 Jakie dyscypliny sportu amatorskiego uprawiane w Gminie Goleniów winny nabrać charakteru priorytetowego i reprezentacyjnego?

piłka siatkowa 21% lekka atletyka 15% piłka koszykowa 15% piłka nożna 14% strzelectwo 8% żeglarstwo 6% tenis ziemny 5% kolarstwo 5% pływanie 4% karate 3% piłka ręczna 2% judo 2% kajakarstwo 1%

0% 5% 10% 15% 20% 25% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

41 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 10 Czy jakaś/jakieś dyscypliny sportu na terenie Gminy Goleniów winny nabrać charakteru sportu zawodowego?

35% 32,1% 30%

25% 20,8% 20% 15,1% 15% % % głosów 11,3% 10% 3,8% 3,8% 3,8% 3,8% 5% 1,9% 1,9% 1,9% 0%

karate pływanie kolarstwo strzelectwo żeglarstwo tenis ziemny piłka ręczna piłka nożna lekka atletyka piłka siatkowa piłka koszykowa

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 11 Czy na terenie Gminy Goleniów można mówić o sferze kultury fizycznej przeznaczonej dla osób niepełnosprawnych?

18,9%

51,4%

29,7%

TAK NIE MAM ZDANIA NIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

42 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Ankieta „Programu Rozwoju Kultury Fizycznej w Gminie Goleniów na lata 2010 – 2025”, skierowana do uczniów

Miejsce zamieszkania ( tylko Miejsce nauki: (np. szkoła podstawowa, Data: miejscowość): gimnazjum ,liceum, itd,):

Uczeń Proszę zaznaczyć Członek sekcji sportowej na terenie szkoły znakiem „X” Związek z goleniowskim Członek klubu sportowego właściwą odpowiedź sportem Sportowiec niezrzeszony (można zaznaczyć Inne: (jakie?) więcej niż jedną odpowiedź) K Proszę zaznaczyć Płeć M znakiem „X” właściwą odpowiedź

<13 lat Proszę zaznaczyć

13 - 16 lat znakiem „X” właściwą odpowiedź Wiek >16 - 24 lat > 24 W środkowej kolumnie tego wiersza proszę wymienić brakujące Jakie Pan/Pani widzi braki w obiekty sportowe, infrastrukturze sportowej niedostateczny stan Gminy Goleniów? techniczny istniejących obiektów itp.

Ogranicza się jedynie do zajęć w – f Proszę zaznaczyć zajęcia w- f + zajęcia pozalekcyjne (sekcje) znakiem „X” Spory udział w istniejących klubach sportowych właściwą Niewielki udział w klubach sportowych odpowiedź(można Aktywność sportowa niezorganizowana oparta o zaznaczyć więcej niż dostępną bazę sportową i rekreacyjną jedną odpowiedź)

Widzę to inaczej (proszę napisać jak?)

aktywność fizyczną młodzieżyszkolnej?

Jak Pan /Pani oceniaJak /Pani Pan Właściwie istnieje tylko w oparciu o Kompleks Proszę zaznaczyć Sportowo – Rekreacyjny „Fala” znakiem „X” Jest całkiem sporo imprez masowych (biegi, rajdy właściwą rowerowe, marszobiegi, siłownie, kluby fitness, itp.) odpowiedź(można Sporadyczne masowe imprezy sportowe zaznaczyć więcej niż Masowy sport w Gminie Goleniów nie istnieje jedną odpowiedź) Widzę to inaczej (proszę napisać jak?):

Goleniów?

masowy na terenie Gminy masowy terenie na Jak Pan /Pani ocenia sport sport oceniaJak /Pani Pan

Proszę wymienić max. 7 w poniższych wierszach:

? Proszę w kolumnie obok wymienionych dyscyplin znakiem „X” oznaczyć Pana/Pani zdaniem

priorytetowego ipriorytetowego najważniejszą w Gminie w Goleniów reprezentacyjnego dyscyplinę sportową

Jakie dyscypliny sportu Jakie dyscypliny

amatorskiego uprawiane charakteruwinny nabrać

Proszę wymienić max. 3 w poniższych wierszach: Proszę w kolumnie obok wymienionych

dyscyplin znakiem „X”

jakieś

sportu nabrać

sportuna oznaczyć Pana/Pani

dyscypliny

charakteru

Czy/ jakaś terenieGminy zawodowego? zdaniem

Goleniów winny

43 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

najważniejszą dyscyplinę sportową Nie Proszę zaznaczyć Tak znakiem „X” właściwą Nie mam zdania odpowiedź Jeżeli tak to na podstawie czego Pan /Pani tak twierdzi ?

młodzieży?

dla wszystkich grup dzieci i dladzieci grup wszystkich

można mówić jest można,że pełen

dostępobiektów sportowych do Czy na terenie Gminy Goleniów CzyGminy Goleniów terenie na

ury fizycznej w Gminie Goleniów iGminie w Goleniów fizycznej ury

końcowymi, które mogłyby mieć istotne istotne mieć końcowymi,któremogłyby

ewentualnie proszę podzielić się uwagami uwagami się ewentualnie podzielić proszę

znaczenie na ostateczny kształt programu. programu. znaczeniekształt naostateczny

rozwojukult Proszę opisać jak Pan /Pani ocenia „klimat” „klimat” dla ocenia Proszę /Pani opisać jak Pan

44 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 12 Związek z goleniowskim sportem

inne

sportowiec niezrzeszony

członek klubu sportowego

członek sekcji sportowej na terenie szkoły

uczeń

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50% 55% 60% % osób

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 13 Podział ankietowanych według płci

mężczyzna; 49%

kobieta; 51%

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

45 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 14 Podział ankietowanych według wieku

42,7% 45%

40% 36,4%

35%

30%

25% 20,4%

20% % % osób

15%

10%

5% 0,4% 0% <13 lat 13 - 16 lat >16 - 24 lat >24 lat

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet

Wykres 15 Jak Pan/Pani ocenia aktywność fizyczną młodzieży szkolnej?

zajęcia w-f + zajęcia pozalekcyjne (sekcje)

ogranicza się jedynie do zajęć w-f

spory udział w istniejących klubach sportowych

niewielki udział w klubach sportowych

aktywność sportowa niezorganizowana oparta o dostępną bazę sportową i rekreacyjną

widzę to inaczej

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

46 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 16 Jak Pan/Pani ocenia sport masowy na terenie Gminy Goleniów?

jest całkiem sporo imprez masowych (biegi, rajdy rowerowe, marszobiegi, siłownie, kluby fitness, itp..)

właściwie istnieje tylko w oparciu o Kompleks Sportowo - Rekreacyjny "Fala"

sporadyczne masowe imprezy sportowe l

masowy sport w Gminie Goleniów nie istnieje

widzę to inaczej

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% % głosów

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 17 Jakie dyscypliny sportu amatorskiego uprawiane w Gminie Goleniów winny nabrać charakteru priorytetowego i reprezentacyjnego?

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

47

P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wykres 18 Czy jakaś/jakieś dyscypliny sportu na terenie Gminy Goleniów winny nabrać charakteru zawodowego?

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet.

Wykres 19 Czy na terenie Gminy Goleniów można mówić, że jest pełen dostęp do obiektów sportowych dla wszystkich grup dzieci i młodzieży?

22,4%

44,7%

32,9%

TAK NIE MAM ZDANIA NIE

Źródło: opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych ankiet. Dla zwiększenia efektów i skuteczności procesu konsultacji w trakcie tworzenie dokumentu programowego przeprowadzono badania ankietowe obejmujące nauczycieli wychowania fizycznego,

48 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 kadrę trenerską, działaczy sportowych oraz bezpośrednich beneficjentów oferty sportu masowego i wyczynowego, którzy reprezentowani byli przez uczniów starszych klas szkół podstawowych oraz uczniów gimnazjów, szkół średnich oraz policealnych. Przedmiotem badań była ocena poszczególnych elementów składających się na szeroko rozumianą kulturę fizyczną w gminie Goleniów. Poddano ocenie zarówno dostępność do obiektów sportowych jak i jakość oferty kierowanej do beneficjentów rekreacji i sportu masowego, sportu wyczynowego i rehabilitacji. W badaniu podjęto również próbę wskazania priorytetów zarówno w sporcie wyczynowym jak i w ewentualnych dyscyplinach sportu zawodowego. Ankiety anonimowo wypełniło 38 osób związanych bezpośrednio z wychowaniem fizycznym, działaniami trenerskimi i organizacyjnymi zarówno w obszarach sportu wyczynowego jak i sportu masowego i rekreacji. Ankietę skierowaną do dzieci i młodzieży wypełniły 274 osoby. Ilość zwrotnych odesłanych ankiet po pierwsze świadczy o dużym zainteresowaniu tą dziedziną sfery społecznej na terenie gminy Goleniów, a po drugie daję podstawę do formułowania wniosków, które przy tej liczbie zwróconych ankiet nie powinny być kwestionowane.

Wnioski:

Dla uproszczenia przyjmuje się, że kadra trenerska i nauczyciele wychowania fizycznego to grupa A badanych ankietowo czynnych uczestników i kreatorów kultury fizycznej na terenie gminy Goleniów a ankietyzowana młodzież szkół wszystkich szczebli szkół goleniowskich to grupa B to: Po pierwsze: - występuję zgodność tych dwóch grup co do oceny obszarów aktywności fizycznej młodzieży, która przede wszystkim ogranicza się do zajęć wychowania fizycznego + zajęć pozalekcyjnych w sekcjach sportowych, ale udział młodzieży w zajęciach klubowych należy uznać za pozytywny element oceny tej części ankiety. Po drugie: - występuje zgodność pomiędzy grupą A i B w ocenie ilości imprez sportowych organizowanych na terenie gminy Goleniów jako istotnego elementu sportu masowego. Grupa A w stosunku do grupy B całkowicie nie doceniła Kompleksu Sportowo Rekreacyjnego Fala” w zaspokajaniu potrzeb mieszkańców gminy w zakresie sportu masowego. Podobnie niewielki, niski procent ankietowanych w obydwu grupach ocenił sport masowy w Goleniowie jako nieistniejący. Po trzecie: - wystąpiła całkowita rozbieżność pomiędzy grupą A i grupą B w zakresie nadania preferencji określonej dyscyplinie sportu na terenie gminy Goleniów. Grupa A zdecydowanie opowiedziała się za tradycją piłki siatkowej natomiast grupa B preferuje piłkę koszykową i zdecydowanie większą preferencją obdarza rozwój piłki ręcznej niż to uczynili w swoich ankietach ankietowani z grupy A. Na szczególną uwagę zasługuje wyróżnienie poza grami zespołowymi takiej dyscypliny sportu jak tenis ziemny przez wysoki procenta ankietowanych z grupy B. Po czwarte: - wystąpiła również rozbieżność w ocenie w obydwu grupach ankietowanych co do wskazania na dyscyplinę sportu, która mogłaby nabrać charakteru sportu zawodowego. Ankietowani z grupy A w dalszym ciągu wskazują na tradycję sportu goleniowskiego tj. piłkę siatkową natomiast ankietowani z grupy B sport zawodowy upatrują w piłce nożnej, następnie w piłce koszykowej a siatkówka wskazana jest dopiero na trzecim miejscu.

49 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

5. ANALIZA SWOT

Podstawą do opracowania diagnozy stanu (rozdział 6), z której wynikają cele i kierunki działań Programu Rozwoju Kultury Fizycznej Gminy Goleniów na lata 2010 - 2025 była przygotowana wspólnie z przedstawicielami goleniowskiego samorządu, organizacjami pozarządowymi i klubami sportowymi analiza SWOT a także opracowany Bilans Otwarcia przedstawiający sytuację kultury fizycznej w gminie Goleniów (rozdział 3.) Nazwa SWOT jest akronimem angielskich słów Strengths (mocne strony), Weaknesses (słabe strony), Opportunities (szanse w otoczeniu), Threats (zagrożenia w otoczeniu). Jest ona efektywną metodą identyfikacji słabych i silnych stron organizacji oraz badania szans i zagrożeń, jakie stoją przed polityką upowszechniania kultury fizycznej w gminy. SWOT zawiera określenie czterech grup czynników:  „mocnych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią silne strony dla działań na rzecz rozwoju kultury fizycznej w gminie, które należycie wykorzystane sprzyjać będą ich wzmacnianiu (utrzymać je jako mocne, i na których należy oprzeć przyszły rozwój tych działań);  „słabych stron” – uwarunkowań wewnętrznych, które stanowią słabe strony, dla działań na rzecz rozwoju kultury fizycznej w gminie i które nie wyeliminowane będą je osłabiać (ich oddziaływanie należy minimalizować);  „szans” - uwarunkowań zewnętrznych, które nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności gminy, ale które mogą być traktowane jako szanse, i przy odpowiednio podjętych działaniach, wykorzystane jako czynniki sprzyjające rozwojowi kultury fizycznej w gminie;  „zagrożeń” - uwarunkowań zewnętrznych, które także nie są bezpośrednio zależne od zachowania społeczności gminy, ale które mogą stanowić zagrożenie dla rozwoju kultury fizycznej w gminie.

50 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 12 Analiza SWOT Analiza SWOT

WEWNĘTRZNE ZEWNĘTRZNE MOCNE STRONY SZANSE . Dobrze funkcjonujący Ośrodek Sportu i Rekreacji . Budowa hali sportowej OSiR przy Gimnazjum nr w Goleniowie 2 w Goleniowie . Funkcjonowanie sekcji sportowej Stowarzyszenia . Budowa Euroboiska w ramach Ośrodka Sportu i Olimpiady Specjalne Polska Rekreacji . Sekcja Sportowa ”Małe co Nieco” w OPS ŚDS” . Budowa bieżni poliuretanowej na stadionie OSiR . Funkcjonowanie kompleksu rekreacyjno - . Budowa sali sportowej w Krępsku sportowego „Fala” . Budowa obiektu hotelowo – gastronomicznego w . Hala sportowa będąca w zarządzie OSIR ramach struktur OSiR . Istniejąca infrastruktura otwartych obiektów . Stworzenie pełnej oferty usługi w zakresie sportu sportowych OSIR i planowana jej rozbudowa i wypoczynku na podstawie planowanej P . Wielorakość klubów sportowych obejmujących i rozbudowanej infrastruktury sportowej OSiR wiele dyscyplin sportowych . Wykorzystanie (przy pomocy funduszy UGiM O . Kadra trenerska i zdolności organizacyjnych OSiR) możliwości Z . Dobrze wykształcona kadra nauczycieli płynących z rozporządzenia ws organizacji zajęć Y wychowania fizycznego wf T . Gminna Rada Sportu . Sprawna organizacja ścieżek zdrowia i ścieżek Y . Korzystne warunki ukształtowania terenu rekreacyjnych w atrakcyjnych obszarach W i krajobrazu oraz zasoby przyrodnicze krajobrazowych i przyrodniczych gminy N sprzyjające rozwojowi rekreacji i dyscyplin . Wykorzystanie potencjału i doświadczenia kadry E sportowych o charakterze masowym Zespołu Szkół Specjalnych w organizacji kultury . Szlaki rowerowe i ścieżki turystyki pieszej fizycznej na rzecz osób niepełnosprawnych . Dobrze funkcjonujące organizacje społeczne . Wzrost zainteresowania sportami wodnymi o charakterze non - profit obejmujących swoją w tym żeglarstwem i wioślarstwem działalnością osoby w wieku poprodukcyjnym . Edukacja rodziców i opiekunów dzieci i młodzieży w zakresie znaczenia kultury . Polityka Gminy zachęcająca do wykorzystania fizycznej w prawidłowym rozwoju dziecka infrastruktury przez finansowanie programów . Dobra współpraca z powiatem przy pełnym typu – lodowisko, żagle, pływanie wykorzystaniu infrastruktury sportowej przynależnej Starostwu w realizacji zadań kultury fizycznej szczebla gminnego . Celowe wykorzystanie Animatora sportu na Orliku

51 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Analiza SWOT

WEWNĘTRZNE ZEWNĘTRZNE SŁABE STRONY ZAGROŻENIA

. Brak bazy treningowej w części obszarów gminy . Spadające zainteresowanie przedsiębiorców i sanitarnej w części istniejących obiektów sponsorowaniem projektów sportowych . Trudności ze znalezieniem sponsora dla z zakresu kultury fizycznej mniejszych klubów . Polityka Państwa nastawiona jedynie na . Zły stan techniczny części infrastruktury finansowanie sportu zawodowego sportowej . Brak systemowych rozwiązań w skali kraju . Niepełne wykorzystanie potencjału Przystani zachęcających do ruchu jako formy profilaktyki Żeglarskiej w Lubczynie zdrowotnej . Niewymiarowe sale gimnastyczne w istniejących . Brak systemowego rozwiązania w zakresie szkołach podlegających gminie Goleniów finansowania tworzenia infrastruktury na N . Ograniczona dostępność do istniejących obszarze regionu E obiektów sportowych . Brak efektywnego wykorzystanie istniejącej G . Błędna organizacja czasu funkcjonowania zajęć i infrastruktury sportowej i przyszłych obiektów A rozgrywek sportowych dla młodzieży w ramach sportowych T czasu pozalekcyjnego . Nieumiejętne połączenie działań komercyjnych Y . Nie do końca wypracowany system zarządzania w sporcie z powszechnym dostępem do kultury infrastrukturą sportową na terenie gminy fizycznej W . Zły stan techniczny otwartych obiektów . Brak współpracy na linii wychowawcy młodzieży N sportowych w części szkół (boiska szkolne – trenerzy zespołów sportu wyczynowego E o nawierzchniach powodujących częste kontuzje . Wzrost zwolnień lekarskich z zajęć wychowania i urazy) fizycznego i brak systemowych rozwiązań . Konflikty personalne w obrębie działaczy przeciwdziałających temu trendowi sportowych i wykluczające się nawzajem grupy . Tworzenie infrastruktury sportowej ad hoc interesów w zależności od oferowanych programów zewnętrznych . Niechęć części nauczycieli wf i Dyrektorów szkół . Narzucanie przez podmioty współdotujące do zmian lub propozycji zmian powstawanie infrastruktury, warunków podrażających koszty budowy oraz ograniczających pełne i celowe wykorzystanie obiektów (np. Radosna Szkoła, Orlik)

52 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

6. DIAGNOZA

Analiza Bilansu Otwarcia wraz z wnioskami z przeprowadzonych badań ankietowych i konsultacji z Gminną Radą Sportu jest podstawą opracowanej diagnozy stanu. Wskazała ona na najważniejsze cechy poszczególnych obszarów koniecznych działań na rzecz rozwoju kultury fizycznej w gminie Goleniów. Obszary te zostały tak zaplanowane, aby wypełniały obecnie realizowane przedsięwzięcia i pozwalały na realizację kolejnych zamierzeń związanych z działaniami na rzecz rozwoju kultury fizycznej w gminie Goleniów. Diagnoza jest przyczynkiem do określenia celów i kierunków działania w części strategicznej dokumentu. Przyjęto do oceny następujące obszary priorytetowe będące w dalszej części dokumentu polami określonych działań dla prowadzenia skutecznych i efektywnych działań na rzecz wspierania i rozwoju kultury fizycznej.

 Infrastruktura sportowa  Rekreacja i sport o charakterze masowym  Sport wyczynowy  Rehabilitacja  Turystyka

Wcześniejszym krokiem oceny założonych obszarów priorytetowych była ocena jedną z podstawowych metod, tj. analizą SWOT, która jest bilansem słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń (rozdział 5).

DIAGNOZA

Infrastruktura sportowa

 W obszarze infrastruktury za pozytywny aspekt rozwoju tego obszaru należy uznać powiększająca się bazę infrastruktury obiektów zamkniętych uwzględniając w tej ocenie zamierzenia inwestycyjne gminy na lata 2010 – 2012.

 Stan techniczny istniejących obiektów sportowych zwłaszcza wybudowanych w ostatnich latach należy uznać za dobry i pozwalający w pełni wykorzystywać ich zaprojektowane funkcje zarówno w zakresie organizacji masowych imprez sportowych jak i w zakresie organizacji zawodów w ramach sportów kwalifikowanych. Natomiast wiele obiektów sportowych funkcjonujących przy szkołach, to obiekty niewymiarowe, których stan techniczny wymaga bieżących remontów włączając w to również zaplecze socjalne tych obiektów. Wskazane jest przeprowadzenie kontroli stanu i infrastruktury i opracowanie harmonogramu remontów wraz z kosztami.

 Niewymiarowe i ubogie w zaplecze socjalne obiekty sportowe nie dają możliwości pełnej realizacji programów wychowania fizycznego oraz organizacji zawodów w wielu dyscyplinach sportowych.

 Stan techniczny otwartych obiektów infrastruktury sportowej znajdujących się przy wielu szkołach wymaga remontu lub przebudowy z uwagi na istniejącą nawierzchnię boisk, będącą przyczyną wielu kontuzji i urazów. Wskazane jest przeprowadzenie kontroli stanu i infrastruktury i opracowanie harmonogramu remontów wraz z kosztami.

 Niemniej zasoby infrastruktury obiektów sportowych otwartych należy uznać za wystarczające dla realizacji programu wychowania fizycznego, prowadzenia rozgrywek sportowych i sekcji sportowych - gier zespołowych.

53 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

 Obecna organizacja OSiR jest formą przejściową przed powołaniem spółki prawa handlowego realizującej ustawowe zadania gminy w zakresie kultury fizycznej.

 Wymiar ponadlokalny i centralny w stosunku do całego obszaru gminy ma zasób infrastruktury sportowej będący w zarządzie Ośrodka Sportu i Rekreacji. Infrastruktura OSiR praktycznie daje możliwość prowadzenia programu zajęć wychowania fizycznego w pełnym zakresie podobnie jak organizacji zawodów sportowych, zajęć pozalekcyjnych, sekcji sportowych wielu dyscyplin oraz imprez sportowych i rekreacyjnych o charakterze masowym. Wymagana jest jednak modernizacja bazy lekkoatletycznej.

 Planowane inwestycje w obszarze infrastruktury zarządzanej przez OSiR w tym m.in. budowa „Euroboiska”, hali sportowej przy Gimnazjum nr 2, modernizacja przystani w Lubczynie, daje perspektywę dla dalszego rozwoju różnych form sportu kwalifikowanego zarówno w obszarze sportu amatorskiego i jak zawodowego.

 Istniejące nowowybudowane zamknięte obiekty sportowe poza infrastrukturą służącą bezpośrednio współzawodnictwu sportowemu i realizacji programów wychowania fizycznego winy dysponować nie tylko dobrze wyposażonym zapleczem socjalnym, ale również powierzchnią przeznaczona dla kibiców będących nieodłącznym elementem rywalizacji sportowej i integracji młodzieży szkolnej oraz społeczności lokalnych.

 Infrastruktura przeznaczona dla rekreacji i wypoczynku na terenie gminy Goleniów oparta o plażę i Przystań Żeglarską w Lubczynie oraz infrastrukturę boisk do gier zespołowych, a także dobrze rozwiniętą sieć szlaków turystyki pieszej i rowerowej winna być w dalszym ciągu rozbudowywana i modernizowana dla zwiększenia jakości oferty rekreacyjnej i wypoczynkowej. Wskazanym jest stworzenie przemyślanego harmonogramu tworzenia sieci następnych szlaków i ścieżek (w pierwszej kolejności na trasie Goleniów – Lubczyna).

 Istotnym elementem infrastruktury przeznaczonej dla rekreacji i wypoczynku na terenach wiejskich są istniejące otwarte obiekty sportowe, które mogłyby stanowić w wielu przypadkach centra aktywnej rekreacji dla lokalnych społeczności po ich modernizacji i dostosowaniu do różnych grup wiekowych z jednoczesnym zagospodarowaniem otoczenia tych obszarów o elementy typowe dla rekreacji i wypoczynku.

 Wszystkie obiekty sportowe znajdujące się na terenie gminy Goleniów systematycznie winny być udostępniane w swoich zasobach infrastruktury sportowej i rekreacyjnej dla osób niepełnosprawnych. Szczególnie dotyczy to nowych obiektów sportowych, które winny znaleźć w swoich zaplanowanych funkcjach sportowych wyznaczone i dostosowane obszary dla realizowania programów wychowania fizycznego, rywalizacji sportowej i rehabilitacji skierowanej do osób niepełnosprawnych.

 Gmina Goleniów posiada doskonały potencjał dla rozwoju różnych form turystyki, rekreacji i organizacji imprez sportowych o charakterze masowym. Wymaga to jednak poniesienia nakładów inwestycyjnych w zakresie infrastruktury.

 W świetle planowanych nowych inwestycji w ramach obszaru zarządzanego przez Ośrodek Sportu i Rekreacji należałoby rozważyć budowę bazy noclegowej z zapleczem np. fitness, SPA, który mógłby stać się doskonałym uzupełnieniem dla prowadzenia działań komercyjnych opartych o obecne i przyszłe zasoby infrastruktury sportowej OSiR.

 Rozbudowa infrastruktury sportowej dla prowadzenia projektów z zakresu szeroko rozumianej kultury fizycznej o charakterze komercyjnym mogłaby być realizowana w oparciu o zasady partnerstwa publiczno – prywatnego.

 Budowa i rozbudowa placów zabaw przy szkołach winna być traktowana jako elementy otwartej infrastruktury rekreacyjnej oraz jako niezbędne narzędzie do realizacji nowej podstawy programowej w klasach 0–III.

54 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

 Lepsze wykorzystanie – szczególnie na terenach wiejskich naturalnego otoczenia szkół winno się przekładać na nowe możliwości realizacji godzin WF.

 Należy stworzyć zhierarchizowaną listę priorytetowych inwestycji z zakresu infrastruktury sportowej.

Rekreacja i sport o charakterze masowym

 Należy opracować jasny i czytelny dostęp do wszystkich obiektów sportowych na terenie gminy z podziałem na grupy beneficjentów np. niezorganizowane grupy, kluby i sekcje sportowe, organizacje pozarządowe zrzeszające osoby w wieku poprodukcyjnym i osoby niepełnosprawne jak i młodzież szkolną w zakresie zajęć pozalekcyjnych.

 Zasoby obiektów sportowych mieszczących się w Lubczynie nad Jeziorem Dąbie winny stać się podstawą dla realizacji projektów z zakresu sportu i rekreacji.

 Rekreacja zwana inaczej aktywnym wypoczynkiem stanowi również formę aktywności umysłowej stąd koniecznym staje się organizacja lub wspieranie tego typu imprez.

 Należy opracować zasady organizacji rozgrywek sportowych.

 W tworzeniu projektów z zakresu rekreacji i sportu masowego winno brać się pod uwagę potrzeby osób w wieku poprodukcyjnym oraz osób niepełnosprawnych.

Sport wyczynowy

 Sport wyczynowy na terenie gminy Goleniów winien opierać swoją działalność i rozwijać ofertę sportów kwalifikowanych o istniejące na terenie gminy kluby i sekcje sportowe z czytelnym określeniem zasad ich dostępności do istniejących zasobów infrastruktury sportowej znajdującej się na terenie gminy.

 Realizacja zadań z zakresu sportu kwalifikowanego skierowanego do dzieci i młodzieży winna być realizowana w ramach Uczniowskich Klubów Sportowych, ale również w ramach sekcji sportowych organizowanych przez nauczycieli wychowania fizycznego w ramach zajęć pozalekcyjnych i klas sportowych.

 Rywalizacja sportowa dzieci młodzieży w obszarach sportu wyczynowego winna stanowić jeden z elementów organizacji czasu wolnego dzieci i młodzieży również w okresach dni wolnych od nauki.

 Podstawą realizacji zadań z zakresu sportu wyczynowego amatorskiego powinien być szeroki dostęp do infrastruktury sportowej zarówno obiektów należących do samorządu gminnego jak i obiektów będących w zarządzie Starostwa Powiatowego w ramach umów partnerskich i porozumień o współpracy w tym zakresie obu samorządów.

 Otwarte obiekty sportowe będące w zasobach OSiR jak i przynależne do poszczególnych obiektów oświatowych winny mieć określone zasady dostępności.

 Sport wyczynowy odgrywa również niezwykłą rolę w zakresie integracji samych jego uczestników jak i grup kibiców związanych z daną dyscypliną sportową. Kluby kibica, zespoły cheerleaderskie, barwy klubowe mają charakter integrujący poszczególne społeczności lokalne, szkolne i środowiskowe. Stąd nadal na terenie gminy Goleniów w tej roli na pierwszym miejscu należy postawić piłkę nożną, ale w dalszej kolejności należy rozwijać takie dyscypliny sportów zespołowych jak piłka siatkowa, koszykowa i ręczna, przy jednoczesnym zabezpieczeniu koniecznej infrastruktury nowobudowanych obiektów sportowych należnej kibicom i fanom tych dyscyplin sportu wyczynowego.

 Należy rozważyć, czy istnieje szansa utworzenia na terenie gminy Goleniów w procesie długofalowym klubu sportowego o charakterze zawodowym będącego wizytówką gminy Goleniów

55 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

na arenie krajowej i być może na arenie międzynarodowej, a opartego o zasoby obiektów sportowych istniejących lub których realizacja nastąpi w najbliższym czasie. Decyzja taka winna być oparta również o zapotrzebowanie na tą dyscyplinę sportu ze strony młodzieży, która będzie naturalnym zapleczem dla zespołu zawodowego.

Rehabilitacja

 Istotnym elementem szeroko rozumianej kultury fizycznej jest rehabilitacja. Kompleksowe i zespołowe działanie na rzecz osoby niepełnosprawnej fizycznie będącej w tym stanie okresowo lub permanentnie jest w części realizowane na terenie gminy Goleniów w oparciu o bazę kompleksu rekreacyjno – sportowego „Fala”.

 Ponieważ jednym z celów rehabilitacji jest przywrócenie pełnej lub maksymalnej (możliwej do osiągnięcia) sprawności oraz zdolności do brania czynnego udziału w życiu społecznym należy tworzyć projekty rehabilitacji opartej o istniejące, idealne warunki zasobów przyrodniczych gminy w tym dostępu do wody, zasobów leśnych i związaną z tymi elementami natury istniejącą infrastrukturą dla rekreacji i wypoczynku.

 Wszystkie placówki oświatowe gminy Goleniów winny realizować programy profilaktyki zdrowotnej min. poprzez zajęcia korekcyjno – kompensacyjne dla dzieci z wadami postawy.

 W ramach rehabilitacji ruchowej winno tworzyć się i realizować projekty zajęć pozalekcyjnych dla dzieci i młodzieży z obniżoną sprawnością fizyczną współfinansowane ze środków publicznych wspartych istniejącymi dotacjami Unii Europejskiej, Programami Sektorowymi Ministerstwa Zdrowia i przy współudziale organizacji pozarządowych.

 W związku ze znaczącym wzrostem liczby osób w wieku poprodukcyjnym w gminie Goleniów do roku 2020 istotnym elementem rehabilitacji winno być tworzenie i wdrażanie projektów na rzecz aktywności fizycznej osób starszych i dotkniętych rożnego rodzaju schorzeniami.

Turystyka

 Turystyka jako element szeroko rozumianej kultury fizycznej pełni rolę jednej z form aktywności fizycznej. Gmina Goleniów będąc bogatą w walory przyrodnicze, krajobrazowe i zasoby naturalne w tym przede wszystkim zbiorniki wodne i tereny leśne posiada znakomite warunki do rozwoju różnych form aktywności, które są częścią rekreacji i wypoczynku mieszkańców gminy jak i przyjezdnych turystów.

 Przystań w Lubczynie wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą sportową winna być przedmiotem kolejnych inwestycji mających na celu podnoszenie jakości oferowanych usług turystycznych w ramach tzw. turystyki weekendowej i całorocznych usług turystycznych. Inwestycje w zasoby infrastruktury sportowej w tym obszarze zwiększą atrakcyjność turystyczną tego obszaru gminy i stworzą warunki do rozwoju różnych form rekreacji i sportu masowego i wyczynowego w tym żeglarstwa, kajakarstwa, motorowodniactwa i narciarstwa wodnego.

 Rzeka Ina i jej otoczenie tworzą warunki do rozwoju w Gminie Goleniów turystyki kwalifikowanej opartej o kajakarstwo, wędkarstwo, jazdę konną i turystykę pieszą. Te i inne rozwijające się formy turystyki kwalifikowanej są nie tylko elementem aktywności ruchowej ale często decydują o rozwoju odpowiadających im poszczególnym dyscyplinom sportowym w ramach sportu masowego czy wyczynowego.

 Dobrze rozwijająca się na terenie gminy sieć szlaków turystyki pieszej sprzyja również rozwojowi innych form sportu masowego i rekreacji takich jak biegi przełajowe i Nordic – Walking.

 Szlaki i ścieżki rowerowe funkcjonujące w ramach oferty turystycznej gminy Goleniów tworzą podstawę dla organizacji masowych imprez sportowych typu rajdy rowerowe oraz rozwoju różnych form sportu wyczynowego typu kolarstwo przełajowe.

56 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

7. WIZJA I MISJA

Wizja jest to widzenie i wyobrażenia, oznacza ona szeroką koncepcję, pożądany obraz przyszłości, organizacji i jej miejsca w otoczeniu, wyrażanie intencji i aspiracji bez szczegółowego określenia sposobów i środków osiągania celów.

WIZJA:

STOPNIOWY I DYNAMICZNY ROZWÓJ KULTURY FIZYCZNEJ W GMINIE GOLENIÓW POPRZEZ SPRAWNIE DZIAŁAJĄCY SYSTEM ZARZĄDZANIA

Misja gminy Goleniów odnosząca się do niniejszego Programu Rozwoju Kultury Fizycznej Gminy Goleniów jest wyrazem dążeń i oczekiwań w stosunku do działań gminy z zakresu rozwoju szeroko rozumianej kultury fizycznej, dla której została sformułowana. Misja dla gminy Goleniów stanowi opis wizji gminy oraz głównego pola działań w najbliższych latach. Koncentruje się ona na istocie rzeczy, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów, równocześnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne

ZWIĘKSZENIE SZANS DLA WSZYSTKICH MIESZKAŃCÓW GMINY GOLENIÓW DO UCZESTNICTWA W KULTURZE FIZYCZNEJ, ZACHĘCANIE DO UCZESTNICTWA W IMPREZACH, UMOŻLIWIENIE MIESZKAŃCOM GMINY OSIĄGNIĘCIA DOSKONAŁOŚCI W SPORCIE MIN. POPRZEZ:

 ZWIĘKSZENIE ZDOLNOŚCI GMINY GOLENIÓW W UDOSTĘPNIENIU, INFRASTRUKTURY SPORTOWEJ STALE ROZBUDOWYWANEJ I UNOWOCZEŚNIANEJ W KIERUNKU POTRZEB MIESZKAŃCÓW GMINY.  ZWIĘKSZENIE MOŻLIWOŚCI UDZIAŁU MIESZKAŃCÓW GMINY GOLENIÓW ZE WSZYSTKICH GRUP SPOŁECZNYCH W UCZESTNICTWIE W RÓŻNORODNYCH FORMACH SZEROKO ROZUMIANEJ KULTURY FIZYCZNEJ.  WYKORZYSTANIE POTENCIAŁU GMINY GOLENIÓW DO PROMOWANIA ZASAD AKTYWNEGO TRYBU ŻYCIA WE WSZYSTKICH KATEGORIACH WIEKOWYCH  WYPRACOWANIE ZASAD MOTYWOWANIA I NAGRADZANIA WSZYSTKICH GRUP SPOŁECZNYCH A W SZCZEGÓLNOŚCI UTALENTOWANYCH SPORTOWCÓW OSIĄGAJĄCYCH WYSOKIE WYNIKI SPORTOWE NA POZIOMIE REGIONALNYM, KRAJOWYM I MIĘDZYNARODOWYM.

Dla zbudowania Programu koniecznym jest sformułowanie priorytetów, celów strategicznych wraz z kierunkami działań z ich szczegółowy opisem będącym podstawą formułowania przyszłych projektów i konkretnych zadań do wykonania, opartych na analizie uwarunkowań zewnętrznych i wewnętrznych. Część strategiczna niniejszego dokumentu została podzielona na kilka podrozdziałów.

57 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

8. CELE I KIERUNKI DZIAŁANIA

8.1. ZAŁOŻENIA DO PROGRAMU

Program Rozwoju Kultury Fizycznej Gminy Goleniów na Lata 2010 - 2025 zakłada zachowanie spójności tego dokumentu z przyjętymi w Unii Europejskiej standardami. Standardy obowiązujące w Unii to przede wszystkim:  zwiększony nacisk na wzrost znaczenia współpracy samorządów lokalnych i sektora obywatelskiego (w oparciu o zasadę pomocniczości),  dowartościowanie wolontariatu równie w zakresie obsługi działań realizowanych w ramach szeroko rozumianej kultury fizycznej,  podnoszenie roli kultury fizycznej oraz znaczenia sportu w budowaniu kapitału społecznego,  przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu poprzez udział w programach integracyjnych i reintegracyjnych opartych o sport masowy,  dążenie do zrównoważonego rozwoju społecznego opartego min. na powszechnym dostępie do wybranych form rekreacji, wypoczynku, sportu i rehabilitacji,  działania aktywizujące całe społeczności lokalne poprzez rozwój różnych form sportu masowego i wyczynowego. Dla gminy Goleniów działania na rzecz dostępu osób niepełnosprawnych do infrastruktury sportowej stanowią jeden z istotnych elementów przezwyciężenia problemów społecznych i integracji lokalnych społeczności oraz środowisk zagrożonych wykluczeniem społecznym i dyskryminacją. Założeniem tego programu jest dążenie do osiągnięcia równego dostępu do różnych form kultury fizycznej w tym przede wszystkim do sportu masowego i wyczynowego, rekreacji i rehabilitacji przez wszystkich mieszkańców gminy Goleniów. Zakłada się stworzenie w ramach prowadzonej polityki społeczno – gospodarczej w gminie Goleniów wyraźnego podziału na działania komercyjne w obszarze szeroko rozumianej kultury fizycznej oparte na zasobach nowoczesnej infrastruktury sportowej zarządzanej przez spółkę prawa handlowego - Ośrodek Sportu i Rekreacji i działania niekomercyjne szeroko dostępne dla lokalnej społeczności finansowane z budżetu gminy, dotacji UE i Budżetu Państwa.

58 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PRIORYTET 1. INFRASTRUKTURA SPORTOWA

Tabela 13 Priorytet 1 - cele strategiczne i kierunki działania CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 1.1.1. Zarządzanie infrastrukturą 1.1.1.10 a) 1.1.1.11 a) Wdrażanie 1.1.1.13 a) Utworzenie 1.1. Budowa nowej i sportową Określenie kolejnych elementów spółki prawa przebudowa harmonogramu niezbędnych do handlowego istniejącej modernizacji i budowy utworzenia spółki prawa zarządzającej Opis: Ideą jest określenie zasad, infrastruktury niezbędnej handlowego infrastrukturą infrastruktury kierunku rozwoju gminnej do utworzenia spółki wynikających z sportowej na terenie prawa handlowego harmonogramu 1.1.1.13 b) Przekazanie infrastruktury służącej kulturze gminy Goleniów . (1.1.1.10 a)) w zarząd OSiR Hali fizycznej oraz administrowania i Sportowej przy G2 zarządzania nią. Docelowym 1.1.1.11 b) Przekazanie Powiązania ze w zarząd OSiR Sali modelem realizacji niniejszego Sportowej przy SP- Strategią Rozwoju kierunku jest dążenie do utworzenia Krępsko Województwa spółki prawa handlowego Zachodniopomorskiego zarządzającą gminną infrastrukturą do roku 2020 – Cel służącą kulturze fizycznej po Strategiczny 5, Cel 1,1: wcześniejszym spełnieniu Rozwój infrastruktury niezbędnych warunków społecznej na gwarantujących płynność i obszarach wiejskich, rentowność spółki. Cel Strategiczny 6, Cel 1,6: Rozwój sportu i rekreacji, promocja zdrowego stylu życia,

59 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 1.1.2. Budowa infrastruktury 1.1.2.10 a) 1.1.2.11 a) – w korelacji z 1.1.2.12 a) – w korelacji z 1.1.2.13 a) – w korelacji z 1.1.2.14 a) Modernizacja

sportowej na terenie Gminy i Rozpoczęcie 1.1.2.10 a) 1.1.2.10 a) 1.1.2.12 b) boiska przy Bramie modernizacji przystani w Modernizacja przystani w Modernizacja przystani w Budowa hali sportowej Wolińskiej Miasta Goleniów. Lubczynie Lubczynie Lubczynie OSiR przy G2 – kontynuacja zadania Opis: Ideą tego kierunku jest 1.1.2.10 b) 1.1.2.11 b) 1.1.2.12 b) sporządzenie harmonogramu budowy Budowa Sali sportowej Modernizacja stadionu: – w korelacji z 1.1.2.11 infrastruktury otwartych i zamkniętych przy Szkole Podstawowej - budowa bieżni c) 1.1.2.13 d) – w korelacji z w Krepsku poliuretanowej Budowa hali sportowej 1.1.2.11 b) obiektów sportowych na terenie gminy -modernizacja płyty OSiR przy G2 Kontynuacja modernizacji Goleniów oraz jego planowa 1.1.2.10 c) głównej stadionu stadionu: realizacja. Podstawą inwestycji Budowa „Euroboiska” 1.1.2.12 c) - budowa zaplecza 1.1.2.11 c) – w korelacji z 1.1.2.10 administarcyjno- powinno być określenie funkcji 1.1.2.10 d) Dokumentacja budowy d) hotelowo- obiektów, tak aby umożliwiły pełną Analiza potrzeb i hali sportowej OSiR przy Kontynuacja zadania gastronomicznego realizację programów wychowania możliwości budowy i G2 budowy i modernizacji fizycznego oraz realizacji projektów i przebudowy infrastruktury dla infrastruktury dla 1.1.2.11 d) rekreacji i wypoczynku na zamierzeń z zakresu sportu w rekreacji i wypoczynku w Budowa i modernizacja terenach wiejskich szczególności w takich dyscyplinach oparciu o monitorowane infrastruktury dla sportu jak gry zespołowe i przyszkolne place zabaw rekreacji i wypoczynku na na terenach wiejskich terenach wiejskich lekkoatletyka, przy jednoczesnym według harmonogramu uwzględnieniem możliwości prowadzenia działań komercyjnych obniżających koszty utrzymania

obiektu. Na terenach wiejskich skupienie się na wkomponowaniu w otoczenie obiektów infrastruktury dla rekreacji i wypoczynku, tworząc zespoły ogólnodostępnych obszarów rekreacji dla lokalnych społeczności w tym poprzez budowę placów zabaw przy szkołach jako narzędzie do realizacji programowej w klasach 0 – III.

60 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 1.1.3. Tworzenie zorganizowanych 1.1.3.10 a) Rozpoczęcie 1.1.3.11 a) 1.1.3.12 a) miejsc dla rekreacji i wypoczynku. modernizacji przystani w - w korelacji z 1.1.3.10 a) - w korelacji z 1.1.3.10 a) Lubczynie Modernizacja przystani Modernizacja przystani Opis: Przesłanką dla tego kierunku w Lubczynie w Lubczynie 1.1.3.10 b) Stworzenie jest tworzenie ogólnodostępnych planów 1.1.3.11 b) Diagnoza 1.1.3.12 b) miejsc dla rekreacji i wypoczynku zagospodarowania zapotrzebowania na - w korelacji z 1.1.3.11 b) opartych na już istniejących zasobach przestrzennego – Serce organizację miejsc do Organizacja miejsc Miasta z rekreacji i wypoczynku infrastruktury sportowej, w obszarach rekreacji i wypoczynku uwzględnieniem idei zgodnie z diagnozą atrakcyjnych turystycznie i w Miasta Nad Rzeką 1.1.3.11 c) Określenie obszarach wiejskich. Planowane miejsc rekreacji i 1.1.3.10 c) Wytyczenie wypoczynku przedsięwzięcia w pierwszej kąpielisk na rok kolejności dotyczyć powinny następny istniejącej Przystani w Lubczynie oraz najbliższego otoczenia rzeki Iny (ze szczególnym uwzględnieniem tzw. Serca Miasta) oraz działań zmierzających w kierunku zwiększenia dostępności mieszkańców gminy do zasobów sprzętu sportowego i rekreacyjnego. 1.1.4. Przebudowa (modernizacja) 1.1.4.14 a) Modernizacja istniejącej infrastruktury sportowej boiska przy Szkole Podstawowej Nr 4

Opis: Kierunek ten zakłada 1.1.4.14 b) Modernizacja przebudowę istniejących obiektów boiska przy Szkole zamkniętych infrastruktury sportowej Podstawowej Nr 3 w w kierunku zwiększenia możliwości Goleniowie realizacji programów wychowania fizycznego i poprawy komfortu i jakości realizacji tych programów w tym również poprzez poprawę ich zaplecza socjalnego. Kierunek ten przewiduje również modernizację istniejących otwartych boisk sportowych poprzez poprawę ich nawierzchni, przebudowę ich otoczenia na rzecz tworzenia nowych obszarów dla sportu, rekreacji i wypoczynku.

61 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 1.1.5. Dostosowanie infrastruktury 1.1.5.11 a) 1.1.5.13 a) 1.1.5.14 a) sportowej dla osób - w korelacji z 1.1.2.11 c) - w korelacji z 1.1.2.13 d) - w korelacji z 1.1.4.14 a) Dokumentacja budowy oraz z 1.1.2.11 b) Dostosowanie niepełnosprawnych hali sportowej OSiR przy Dostosowanie infrastruktury sportowej G2 uwzględniająca infrastruktury sportowej przy SP4 dla osób Opis: Przesłaniem tego kierunku jest potrzeby osób OSiR (Sportowa 25) dla niepełnosprawnych utworzenie planu inwestycji, których niepełnosprawnych osób niepełnosprawnych celem będzie modernizacja i budowa obiektów sportowych w kierunku ich dostosowania pod potrzeby osób niepełnosprawnych zarówno w zakresie realizacji projektów rehabilitacji ruchowej jak i stworzenia możliwości uprawiania przez osoby niepełnosprawne wybranych dyscyplin sportu wyczynowego i rekreacji. 1.2.1.Dostosowanie wybranych 1.2.1.11 b) 1.2. Zwiększenie obiektów infrastruktury sportowej - w korelacji z 1.1.2.11 c) Dokumentacja budowy dostępu do usług do świadczeń z zakresu usług rehabilitacyjnych . hali sportowej OSiR przy rehabilitacyjnych. G2 uwzględniająca możliwość świadczenia Powiązania ze Opis: Głównym przesłaniem tego usług rehabilitacyjnych Strategią Rozwoju kierunku jest dostosowanie obiektów Województwa zamkniętych infrastruktury sportowej Zachodniopomorskiego do realizacji programów rehabilitacji do roku 2020 –Cel osób niepełnosprawnych w tym dzieci Strategiczny 6, Cel 1,9: i młodzieży Przeciwdziałanie proces marginalizacji społecznej,

62 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PRIORYTET 2. REKREACJA I SPORT O CHARAKTERZE MASOWYM

Tabela 14 Priorytet 2 - cele strategiczne i kierunki działania CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 2.1.1. Tworzenie systemowych 2.1.1.11 a) Określenie 2.1.1.12 a) Wdrażanie 2.1.1.13 a) Kontynuacja 2.1. Rozwój różnych rozwiązań na rzecz powszechnego systemu dostępności i systemu zadania form rekreacji finansowania dostępu do dostępu do obiektów sportowych i i sportu masowego. infrastruktury sportowej miejsc rekreacji w szczególności dla określonych grup dla osób niepełnosprawnych społecznych Powiązania ze i starszych wiekiem. Strategią Rozwoju Województwa Opis: Przesłaniem tego kierunku jest Zachodniopomorskiego stworzenie takiego systemu dostępu do roku 2020 – Cel do obiektów sportowych i Strategiczny 5, Cel 1,1: rekreacyjnych na terenie gminy Rozwój infrastruktury Goleniów, który pozwoli na pełne społecznej na korzystanie z tej infrastruktury obszarach wiejskich, wszystkim mieszkańcom gminy w tym Cel Strategiczny 6, Cel przede wszystkim osobom 1,6: Rozwój sportu niepełnosprawnym i starszym i rekreacji, promocja zdrowego stylu życia,

63 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PRIORYTET 3. SPORT WYCZYNOWY

Tabela 15 Priorytet 3 - cele strategiczne i kierunki działania

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 3.1.1. Wsparcie organizacyjne, 3.1.1.10 a) 3.1.1.11 a) Przyznanie 3.1.2.12 a) Analiza 3.1.2.13 a) Monitoring 3.1. Wsparcie finansowe i infrastrukturalne klubów i zabezpieczenie środków środków na realizacje potrzeb i ewentualna zadania. przedsięwzięć sportu organizacji sportowych w budżecie na rok zadań z zakresu kultury organizacja klas wyczynowego na następny na realizację fizycznej usportowionych i /lub zadań z zakresu kultury sportowych w terenie gminy Opis: Głównym przesłaniem tego kierunku fizycznej 3.1.1.11 b) Określenie wytypowanych Goleniów. jest wsparcie klubów i organizacji zasad korzystania z placówkach oświatowych sportowych. Zadaniem Gminy w tym 3.1.1.10 b) stworzenie infrastruktury sportowej Powiązania ze zakresie byłoby zapewnienie środków oraz systemu wieloletniego przez kluby i organizacje ustalenie czytelnego i jednoznacznego współfinansowania sportowe Strategią Rozwoju systemu finansowania oraz dostępu do umożliwiającego Województwa infrastruktury sportowej autonomiczne Zachodniopomorskiego prowadzenie klubu lub organizacji sportowej w do roku 2020 – Cel pełnym zakresie jego Strategiczny 6, Cel 1,6: potrzeb Rozwój sportu i 3.1.2. Motywowanie, nagradzanie oraz 3.1.2.11 a) Modyfikacja 3.1.2.12 a) Kontynuacja rekreacji, promocja wsparcie finansowe za szczególne istniejącego systemu zadania zdrowego stylu życia osiągnięcia w sporcie wyczynowym motywowania, nagradzania oraz Opis: Założeniem tego kierunku jest wsparcia finansowego stworzenie systemu motywowania, nagradzania oraz wspierania zawodników oraz trenerów za szczególne osiągnięcia w sporcie wyczynowym mecenatu i innych form wspierania finansowego

64 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PRIORYTET 4. REHABILITACJA

Tabela 16 Priorytet 4 - cele strategiczne i kierunki działania CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 4.1.1. Wspieranie projektów 4.1.1.10 a) 4.1.1.11 b) Przyznanie 4.1.1.12 c) Kontynuacja 4.1. Wsparcie rehabilitacji ruchowej Zabezpieczenie środków grantów na realizacje zadania organizacji zajęć z w budżecie na rok zadań z zakresu kultury o charakterze masowym na terenie zakresu rehabilitacji następny na realizację fizycznej otwartych obiektów rekreacyjnych. grantów

Powiązania ze Opis: Główną ideą tego kierunku jest Strategią Rozwoju grantowe wspieranie finansowe Województwa i organizacyjne projektów Zachodniopomorskiego organizowanych przez organizacje do roku 2020 – Cel pozarządowe typu Uniwersytet Strategiczny 6, Cel 1,6: Trzeciego Wieku imprez cyklicznych i Rozwój sportu i jednorazowych organizowanych na rekreacji, promocja rzecz zwiększenia dostępu do zdrowego stylu życia rehabilitacji ruchowej o charakterze Cel 1,9: masowym w oparciu o takie obiekty Przeciwdziałanie jak otwarte boiska sportowe, miejsca proces marginalizacji rekreacji i wypoczynku w Lubczynie, społecznej, parki - skwery rekreacyjne, ścieżki Cel 1,10: Stworzenie rowerowe, ścieżki piesze itp. systemu realizacji zadań polityki socjalnej,

65 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 4.1.2. Organizacja zajęć 4.1.2.10 a) 4.1.2.11 a) 4.1.2.12 a) Kontynuacja pozalekcyjnych dla dzieci i Zabezpieczenie środków Realizacja godzin zadania w budżecie na rok grantowych w celu młodzieży z wadami postawy. następny korekty wad postawy uczniów w ramach Opis: Głównym założeniem tego programu „Proste plecy” kierunku, jest sfinansowana przez Gminę Goleniów diagnoza wad postawy na początku każdego etapu edukacyjnego oraz utworzenie grantowego systemu zajęć pozalekcyjnych, których celem byłoby korygowanie zidentyfikowanych wad postawy wśród dzieci i młodzież szkół goleniowskich.

66 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

PRIORYTET 5. TURYSTYKA

Tabela 17 Priorytet 5 - cele strategiczne i kierunki działania CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 5.1.1. Budowa i rozbudowa 5.1.1.10 a) Rozpoczęcie 5.1.1.11 a) 5.1.1.12 a) 5.1. Rozbudowa 5.1.1.13 a) Rozważenie infrastruktury rekreacyjnej modernizacji przystani w - w korelacji z 1.1.3.10 a) - w korelacji z 1.1.3.10 a) infrastruktury Lubczynie Modernizacja przystani Modernizacja przystani w możliwość i stworzenia w Lubczynie. projektu – Szkoła pod turystycznej służącej w Lubczynie Lubczynie żaglami dla zwiększeniu gimnazjalistów Opis: Głównym przesłaniem tego 5.1.1.11 b) 5.1.1.12 b) Kontynuacja aktywności kierunku jest taki plan budowy Wprowadzenie zadania – zadania mieszkańców gminy i rozbudowy infrastruktury Żeglarstwo dla gimnazjalisty w ramach sportu rekreacyjnej w Lubczynie, który 5.1.1.12 c) Organizacja zawodów żeglarskich dla masowego i rekreacji. umożliwiałby organizację imprez z gimnazjalistów zakresu sportu masowego, Powiązania ze i wyczynowego i rekreacji dla Strategią Rozwoju szerokiej grupy mieszkańców gminy, Województwa obszaru metropolitarnego i Polski. Zachodniopomorskiego Jednocześnie ta infrastruktura winna do roku 2020 – Cel być podstawą dla ciągłości usług Strategiczny 5, Cel 1,1: turystycznych poprzez swobodny Rozwój infrastruktury dostęp do sprzętu sportowego społecznej na i rekreacyjnego w ramach obszarach wiejskich, funkcjonujących wypożyczalni sprzętu Cel Strategiczny 6, Cel przy jednocześnie dobrze 1,6: Rozwój sportu i zorganizowanych przedsięwzięciach rekreacji, promocja o charakterze szkoleniowym zdrowego stylu życia, i instruktażowym dla klas szkolnych w ramach realizacji godzin wychowania fizycznego, osób indywidualnych i grup zainteresowanych podnoszeniem swoich umiejętności w ramach dyscyplin możliwych do uprawiania w oparciu o infrastrukturę sportową i rekreacyjną w Lubczynie. Organizacja zawodów w określonych dyscyplinach sportów wodnych.

67 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 5.1.2. Budowa i modernizacja sieci 5.1.2.11 a) Diagnoza 5.1.2.12 a) ścieżek dla turystyki pieszej. sieci ścieżek i szlaków - w korelacji z 5.1.2.11 a) dla turystyki pieszej Wytyczenie na istniejących ścieżkach Opis: Założeniem tego kierunku jest szlaków dla wytyczanie, budowa nowych poszczególnych form i modernizacja istniejących ścieżek i rekreacji (Nordic Walking, szlaków dla turystyki pieszej w biegi przełajowe)

kierunku poprawy jakości i 5.1.2.12 b) dostępności tej infrastruktury dla - w korelacji z 5.1.2.11 a) wszystkich form turystyki pieszej oraz Ewentualne wytyczenie nowych ścieżek i szlaków dyscyplin zbliżonych do tej formy zgodnie z diagnozą rekreacji takich jak Nordic Walking, biegi przełajowe, biegi na orientację z jednoczesnym wykorzystaniem tych szlaków w okresie zimowym dla uprawiania narciarstwa biegowego. 5.1.3. Budowa i modernizacja sieci 5.1.3.11 a) Diagnoza 5.1.3.12 a) szlaków i ścieżek dla turystyki sieci ścieżek i szlaków - w korelacji z 5.1.3.11 a) dla turystyki rowerowej Realizacja zadania wg rowerowej. oraz ustalenie listy harmonogramu priorytetowych ścieżek i Opis: Ideą tego kierunku jest budowa szklaków rowerowych nowych i modernizacja istniejących oraz harmonogramu ich ścieżek i szlaków dla turystyki realizacji

rowerowej celem zwiększenia jakości 5.1.3.11 b) nawierzchni tych tras dla uprawiania - w korelacji z 5.1.3.11 a) różnych form tej turystyki w tym Wytyczenie w ramach istniejących i również kolarstwa przełajowego projektowanych ścieżek i tworzenia odcinków ścieżek odcinków dla dostosowanych dla osób niepełnosprawnych niepełnosprawnych używających

rowerów trzykołowych min. poprzez budowę tego typu obiektów ja ścieżka rowerowa do Lubczyny.

68 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 5.1.4.11 a) Diagnoza 5.1.4.12 a) 5.1.4. Rozbudowa i modernizacja oraz ewentualna - w korelacji z 5.1.4.11 a) szlaku kajakowego po rzece Inie. rozbudowa infrastruktury Kontynuacja zadania kajakowej wzdłuż rzeki Opis: Głównym założeniem tego Iny. kierunku jest systematyczna modernizacja i udoskonalanie zgodnie z oczekiwaniami turystów infrastruktury około turystycznej wzdłuż rzeki Iny, remontowanie istniejących i budowa nowych slipów, zadaszonych miejsc postojowych dla kajakarzy z paleniskami na ogniska, itp. Celem tego działania jest pełniejsze wykorzystanie spławności rzeki Iny, promocja jej walorów przyrodniczych. Wsparciem dla tego działania jest baza sprzętowa (kajaki, transport) udostępniana odpłatnie przez OSiR. 5.2.1. Wspieranie i współudział w 5.2.1.11 a) Objęcie 5.2.1.12 a) Organizacja 5.2. Organizacja organizacji projektów i imprez patronatu nad dla młodzieży szkolnej imprez w ramach organizowanymi Triatlonu Goleniowskiego masowych w oparciu o istniejące sportu masowego i imprezami – marsz na orientację – szlak kajakowy oraz szklaki popularyzującymi rower – kajak (Goleniów rekreacji dla różnych turystyki pieszej i rowerowej. turystykę wodna, pieszą i – Bącznik – Goleniów) grup wiekowych. rowerową – Goleniowska Marka Opis: Przesłaniem tego kierunku jest Goleniowska Marka 5.2.1.12 b) Organizacja wspieranie organizacji Powiązania ze 5.2.1.11 b) Organizacja spływów kajakowych pozarządowych jak i współudział spływów kajakowych rodzinnych. Strategią Rozwoju samorządu w organizacji projektów rodzinnych. Województwa mających na celu upowszechnienie Zachodniopomorskiego 5.2.1.11 c). Włączenie turystyki w różnych grupach do roku 2020 – Cel oferty spływu kajakowego wiekowych mieszkańców gminy do turystycznej oferty pn. Strategiczny 6, Cel 1,6: Goleniów m.in. poprzez organizację „Goleniów w 24h” i Rozwój sportu i „Goleniów w 48h” lub współudział takich imprez jak rekreacji, promocja tematyczne rajdy rowerowe, marsze zdrowego stylu życia, na orientację dla młodzieży, wyprawy Nordic Walking dla osób starszych z instruktorem itp.

69 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

CELE Kierunki działania / opis 2010 2011 2012 2013 2014 STRATEGICZNE 5.2.2. Zwiększenie dostępu 5.2.2.10 a) Wytyczenie 5.2.2.11 a) weekendowy 5.2.2.12. a) Organizacja mieszkańców gminy do sportu kąpielisk na rok następny tramwaj wodny do zawodów żeglarskich dla Lubczyny gimnazjalistów wodnego i rekreacji opartej o dostęp do Jeziora Dąbie i rzeki Ina. 5.2.2.11 b) Opis: Celem tego kierunku jest Wprowadzenie zadania – Żeglarstwo dla stworzenie (wspieranie) działań na gimnazjalisty rzecz wykorzystania urządzeń sportowych takich jak kajaki, łódki. łodzie żaglowe, rowery wodne. Kierunek ten zakłada również zwiększenie dostępu do samych zbiorników wodnych jak i poprawy spławności rzeki Ina.

70 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 18 - Alokacja zadań inwestycyjnych wynikających z uchwalenia Programu Rozwoju Kultury Fizycznej 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1.1.2.11 a) – w korelacji z 1.1.2.10 a) 1.1.2.12 a) – w korelacji z 1.1.2.10 a) 1.1.2.13 a) – w korelacji z 1.1.2.12 b) 1.1.4.14 a) Modernizacja boiska przy 1.1.2.15 a) Inwentaryzacja zasobów 1.1.2.10 a) Modernizacja przystani w Lubczynie Modernizacja przystani w Lubczynie Budowa hali sportowej OSiR przy G2 Szkole Podstawowej Nr 4 oraz diagnoza zapotrzebowania na Rozpoczęcie modernizacji przystani – kontynuacja zadania budowę i modernizację przyszkolnych w Lubczynie 1.1.2.11 b) 1.1.2.12 b) 1.1.5.14 a) obiektów sportowych oraz realizacja Modernizacja stadionu: – w korelacji z 1.1.2.11 c) - w korelacji z 1.1.4.14 a) zadania w latach następnych 1.1.2.10 b) - budowa bieżni poliuretanowej Budowa hali sportowej OSiR przy G2 1.1.2.13 d) – w korelacji z 1.1.2.11 b) Dostosowanie infrastruktury Budowa Sali sportowej przy Szkole -modernizacja płyty głównej stadionu Kontynuacja modernizacji stadionu: sportowej przy SP4 dla osób Podstawowej w Krepsku 1.1.2.12 c) - budowa zaplecza administarcyjno- niepełnosprawnych 1.1.2.11 c) – w korelacji z 1.1.2.10 d) hotelowo-gastronomicznego 1.1.2.10 c) Dokumentacja budowy hali sportowej Kontynuacja zadania budowy i Budowa „Euroboiska” OSiR przy G2 modernizacji infrastruktury dla 1.1.5.13 a) 1.1.4.14 b) Modernizacja boiska przy rekreacji i wypoczynku na terenach - w korelacji z 1.1.2.13 d) oraz z Szkole Podstawowej Nr 3 w 1.1.2.10 d) 1.1.2.11 d) wiejskich 1.1.2.11 b) Goleniowie Analiza potrzeb i możliwości budowy i Budowa i modernizacja infrastruktury Dostosowanie infrastruktury przebudowy infrastruktury dla dla rekreacji i wypoczynku na 1.1.3.12 b) sportowej OSiR (Sportowa 25) dla 1.1.2.14 a) Modernizacja boiska przy rekreacji i wypoczynku w oparciu o terenach wiejskich według - w korelacji z 1.1.3.11 b) osób niepełnosprawnych Bramie Wolińskiej monitorowane przyszkolne place harmonogramu Organizacja miejsc rekreacji i zabaw na terenach wiejskich wypoczynku zgodnie z diagnozą 1.1.3.11 b) Diagnoza zapotrzebowania na organizację 5.1.2.12 a) miejsc do rekreacji i wypoczynku - w korelacji z 5.1.2.11 a) Wytyczenie na istniejących ścieżkach 5.1.2.11 a) Diagnoza sieci ścieżek i szlaków dla poszczególnych form szlaków dla turystyki pieszej rekreacji (Nordic Walking, biegi przełajowe) 5.1.3.11 a) Diagnoza sieci ścieżek i szlaków dla turystyki rowerowej 5.1.2.12 b) oraz ustalenie listy priorytetowych - w korelacji z 5.1.2.11 a) ścieżek i szklaków rowerowych oraz Ewentualne wytyczenie nowych harmonogramu ich realizacji ścieżek i szlaków zgodnie z diagnozą

5.1.3.11 b) 5.1.3.12 a) - w korelacji z 5.1.3.11 a) - w korelacji z 5.1.3.11 a) Wytyczenie w ramach istniejących i Ewentualne wytyczenie nowych projektowanych ścieżek odcinków dla ścieżek i szlaków zgodnie z niepełnosprawnych diagnozą. Realizacja zadania wg harmonogramu 5.1.4.11 a) Diagnoza oraz ewentualna rozbudowa infrastruktury kajakowej wzdłuż rzeki Iny.

Program zawiera zadania inwestycyjne realizujące zapotrzebowanie z zakresu szeroko pojętej kultury fizycznej. W sytuacji braku możliwości finansowych realizacji zadania inwestycyjnego w roku zaproponowanym w alokacji zadań, należy uznać kolejność zadań z Tabeli 18 Alokacja zadań inwestycyjnych wynikających z uchwalenia Programu Rozwoju Kultury Fizycznej, za listę priorytetów do realizacji na lata następne.

71 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

8.2. ZEWNĘTRZNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA DZIAŁAŃ ZAŁOŻONYCH W PROGRAMIE

8.2.1. Fundusze strukturalne UE na lata 2007 – 2013

8.2.1.1. Regionalny Program Operacyjny Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013

Uszczegółowienie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007 – 2013.

Oś priorytetowa 5. Turystyka, kultura i rewitalizacja Celem głównym osi priorytetowej jest podniesienie atrakcyjności województwa poprzez rozwój turystyki, kultury oraz rewitalizację obszarów zdegradowanych. Cele szczegółowe:  stworzenie i rozwój regionalnych i ponadregionalnych produktów turystycznych  wpływających na wydłużenie sezonu turystycznego,  wzrost atrakcyjności turystycznej i kulturalnej regionu,  rewitalizacja i pobudzenie gospodarcze obszarów problemowych. W ramach osi priorytetowej wspierane będą projekty związane z budową oraz rozbudową infrastruktury turystycznej, m.in. w zakresie: turystyki wodnej, golfowej, biznesowej oraz infrastruktury służącej rozwojowi aktywnych form turystyki, turystycznej bazy uzupełniającej oraz bazy noclegowej. Działania realizowane w ramach osi priorytetowej pozwolą na dywersyfikację oraz poprawę jakości oferty turystycznej oraz przyczynią się do wzrostu roli turystyki, jako czynnika sprzyjającego rozwojowi społeczno - gospodarczemu regionu. Główne kategorie beneficjentów: . jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, . jednostki organizacyjne jst posiadające osobowość prawną, . administracja rządowa, . organizacje pozarządowe, . PGL Lasy Państwowe i jego jednostki organizacyjne, . jednostki sektora finansów publicznych (pozostałe), . parki narodowe i krajobrazowe, . instytucje kultury, . kościoły i inne związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i innych związków wyznaniowych, . spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, TBS, . przedsiębiorcy.

Oś priorytetowa 7. Rozwój infrastruktury społecznej i ochrony zdrowia Promocja zdrowego stylu życia oraz kultury fizycznej uznane zostały za jedne z ważniejszych zadań władz województwa. Priorytetowo traktowana jest kwestia poszerzenia istniejącej bazy dydaktycznej i sportowej, tak aby umożliwić rehabilitację, rekreację dzieci i młodzieży, jak również osób w wieku poprodukcyjnym. Wynika to z jednej strony ze spadku aktywności i zdrowotności młodzieży, a z drugiej strony ze wzrostu przeciętnej długości życia. Cele osi priorytetowej Celem głównym jest poprawa jakości i dostępności do infrastruktury edukacyjnej, sportowej oraz ochrony zdrowia. Cele szczegółowe: • podniesienie jakości infrastruktury edukacji, • podniesienie jakości i rozwój bazy sportowej, • poprawa jakości i dostępności placówek ochrony zdrowia. Wspierane będą m.in. następujące typy infrastruktury sportowej: boiska o sztucznej nawierzchni, centra sportu oraz hale sportowe rozlokowane na terenach gmin województwa zachodniopomorskiego wraz z zapleczem socjalno - technicznym, głównie z przeznaczeniem na

72 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5 upowszechnianie kultury fizycznej wśród dzieci i młodzieży. Podstawowym kryterium przy wyborze lokalizacji przedmiotowych inwestycji będzie rzeczywiste zapotrzebowanie lokalnej społeczności mierzone niewystępowaniem w bliskim otoczeniu ogólnodostępnych obiektów infrastruktury sportowej i rekreacyjnej. Główne kategorie beneficjentów • jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, • zakłady opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia, • organizacje pozarządowe, • szkoły wyższe, • osoby prawne i fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły lub placówki oświatowe, • jednostki sektora finansów publicznych (pozostałe).

8.2.1.2. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych

PROGRAM WSPARCIA INICJATYW NA RZECZ ŚRODOWISKA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH Celem strategicznym programu jest szeroko rozumiane promowanie działań na rzecz środowiska osób niepełnosprawnych, oraz prezentacja, nagradzanie i popularyzacja dokonań artystycznych i sportowych osób niepełnosprawnych a także:  wspieranie koniecznych przemian świadomości społeczeństwa polskiego w zakresie uznania prawa osób niepełnosprawnych do pełnej integracji ze społeczeństwem, warunkujących przełamanie stereotypów,  kreowanie polityki promującej dokonania osób niepełnosprawnych oraz podmiotów i organizacji działających na rzecz tego środowiska,  prezentacja i honorowanie dokonań artystycznych i sportowych osób niepełnosprawnych, promowanie kompetentnej kadry współpracującej z osobami niepełnosprawnymi, rozwój osobowości osób niepełnosprawnych poprzez sztukę i sport.

Beneficjenci programu są: Jednostki samorządu terytorialnego szczebla gminy i powiatu, absolwenci studiów magisterskich i doktoranckich oraz osoby, które obroniły pracę doktorską w innym trybie uczestnicy warsztatów terapii zajęciowej, środowiskowych domów samopomocy dla osób niepełnosprawnych, mieszkańcy domów pomocy społecznej dla osób niepełnosprawnych, indywidualne osoby niepełnosprawne z wybitnymi osiągnięciami artystycznymi, sportowymi oraz w działalności społecznej lub naukowej, w tym laureaci konkursów, festiwali, przeglądów artystycznych i zawodów sportowych o zasięgu co najmniej ogólnopolskim, wybitne osoby indywidualne oraz instytucje o szczególnych osiągnięciach dla środowiska osób niepełnosprawnych.

8.2.2. Ministerstwo Sportu i Turystyki Rzeczypospolitej Polskiej8

Departament Sportu Kwalifikowanego i Młodzieżowego w zakresie sportu młodzieżowego, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Sportu z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie dofinansowania zadań ze środków Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej (Dz.U. z 2006 r. Nr 134, poz. 944 z późn. zm.), środkami Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej dofinansowuje m.in. następujące zadania z zakresu rozwijania sportu wśród dzieci i młodzieży:

1. szkolenie młodzieży uzdolnionej w publicznych i niepublicznych szkołach mistrzostwa sportowego i innych ośrodkach szkoleniowych, 2. szkolenie kadry wojewódzkiej młodzików, juniorów młodszych i juniorów, 3. organizację eliminacji wojewódzkich i zawodów finałowych Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w sportach zimowych, biegach przełajowych, sportach halowych, sportach letnich, 4. zakup i dystrybucję sprzętu sportowego dla najefektywniej pracujących klubów, 5. prowadzenie działalności kontrolnej systemu sportu młodzieżowego,

8 Informacje ze strony internetowej MSiT Rzeczypospolitej Polskiej

73 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

6. wydawnictwa metodyczno – szkoleniowe przeznaczone do użytku szkolnego oraz prowadzenia szkolenia w sekcjach młodzieżowych klubów sportowych. Założenia organizacji polskiego sportu młodzieżowego określa "Program szkolenia i współzawodnictwa sportowego młodzieży uzdolnionej w 2008 r. Natomiast założenia organizacyjne i finansowe zadań z Funduszu Rozwoju Kultury Fizycznej dotyczących sportu młodzieżowego prowadzonych przez Departament Sportu Kwalifikowanego i Młodzieżowego określa wersja uszczegółowiona ze stycznia 2008 r. Ponadto dofinansowanie zadań z zakresu sportu powszechnego może odbywać się w ramach dotacji budżetowej oraz z Funduszu Zajęć Sportowo – Rekreacyjnych dla Uczniów

8.2.3. Totalizator Sportowy

Totalizator Sportowy to największa spółka zajmująca się grami liczbowymi i loteriami pieniężnymi, jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością o szczególnym znaczeniu dla gospodarki państwa. Na mocy Uchwały Prezydium Rządu nr 1010/55 z dnia 17 grudnia 1955 roku dochód z działalności przeznaczany jest na budownictwo i kapitalne remonty urządzeń sportowych, sport dzieci i młodzieży oraz osób niepełnosprawnych. Dzięki stałym środkom przekazywanym na konto GKKFiT dzięki Totalizatorowi Sportowemu wybudowano, wyremontowano, zmodernizowano prawie wszystkie obiekty sportowe w Polsce. Dzięki dodatkowej dopłacie do gier możemy korzystać z kolejnych pływalni, sal gimnastycznych i hal sportowych, krytych lodowisk, stadionów i boisk oraz obiektów specjalistycznych, w tym skoczni i tras narciarskich, torów kajakowych, kortów tenisowych, kompleksów sportowych. Cele strategiczne Spółki to m.in.:  Wspieranie rozwoju sportu i kultury szczególnie w młodzieżowych społecznościach lokalnych,  Wspieranie sportu zawodowego zwłaszcza polskiej kadry olimpijskiej,  Wzmacnianie wiarygodności TS poprzez rzetelność, uczciwość i przejrzystość działań,  Kształtowanie wizerunku firmy poprzez prowadzenie spójnej polityki sponsoringowej oraz działań z zakresu społecznej odpowiedzialności biznesu (CSR).

8.2.4. Stowarzyszenie Gmin Polskich – Euroregion Pomerania

Biuro polskie Euroregion Pomerania ma swoją siedzibę w Szczecinie, natomiast swoim obszarem obejmuje powierzchnię ok. 41 tys. km2 i jest zamieszkiwany przez ponad 3,4 mln mieszkańców. W skład strony polskiej wchodzi większość gmin zachodniopomorskich natomiast stronę niemiecką tworzą cztery powiaty przygraniczne i dwa miasta wydzielone Meklemburgii Pomorza Przedniego (Rügen, Nordvorpommern, Ostvorpommern, Uecker Randow, Stralsund i Greifswald) oraz dwa powiaty Brandenburgii (Uckermark i Barnim) - wszystkie zrzeszone w Związku Komunalnym Europaregion Pomerania, stronę szwedzką zaś tworzą 33 gminy regionu Skania, składające się na Związek Gmin Skanii. Celem współpracy w Euroregionie Pomerania jest podejmowanie wspólnych działań dla równomiernego i zrównoważonego rozwoju Regionu oraz zbliżenia jego mieszkańców i instytucji. Cele te można osiągnąć w szczególności poprzez:  podnoszenie poziomu życia obywateli mieszkających w Regionie,  popieranie idei jedności europejskiej,  współpracę i wymianę grup społecznych, naukowych, zawodowych, kulturalnych oraz młodzieżowych,  budowanie oraz dostosowanie infrastruktury do potrzeb ruchu granicznego i regionalnego,  rozwój współpracy gospodarczej, wymiany know-how oraz transferu technologii,  stworzenie kompleksowego systemu informacyjnego w celu wymiany danych w Euroregionie,  wspieranie przy rozwiązywaniu problemów związanych z przekraczaniem granicy,  współpraca w zakresie likwidacji pożarów i skutków klęsk żywiołowych.

74 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

W ramach Euroregionu Pomerania działa Jednostka Centralna Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, której najważniejszym zadaniem jest ułatwianie nawiązywania kontaktów między młodzieżą polską i niemiecką, a także jej wspieranie zarówno finansowe, jak i merytoryczne. W ramach wspólnych przedsięwzięć mających charakter spotkań młodzieżowych istnieje możliwość dofinansowania takich przedsięwzięć jak: programy służące wychowaniu i edukacji młodzieży w dziedzinie kultury i sportu. Dotacje PNWM mają charakter celowy, są przyznawane wyłącznie jako dofinansowanie projektów, uprawnionymi do otrzymania dotacji są młodzi ludzie w wieku od 12 do 26 lat oraz osoby prowadzące program. WDRAŻENIE PROGRAMU Realizacja Programu opierać się będzie na: - podejmowaniu działań wynikających z założonych celów zgodnie z kompetencjami samorządu gminnego określonych ustawą o samorządzie o samorządzie gminnym, - działaniach opartych na partnerstwie publiczno – publicznym (samorząd – samorząd, samorząd – rząd), - działaniach opartych na zasadach partnerstwa publiczno-prywatnego (z udziałem prywatnych inwestorów), - działaniach opartych na partnerstwie publiczno – społecznym (samorząd – organizacje pozarządowe (kluby sportowe) - na koordynacji i aktywnym zaangażowaniu się w działaniach stricte prywatnych (kapitał prywatny) w przypadku realizacji zamierzeń wypełniających cele Programu.

Warunki realizacji strategii: - zachowanie i ochrona wartości antropogenicznych i przyrodniczych, - zachowanie istniejących więzi społecznych, - stosowanie zasad zrównoważonego rozwoju w obszarze szeroko rozumianej kultury fizycznej.

Struktura alokacji środków dla realizację programów strategicznych

Środki na realizację priorytetów, celów strategicznych i operacyjnych określonych w Programie Rozwoju Kultury Fizycznej podzielono na następujące źródła finansowania: 1) Środki własne (Budżety Gminy budżety jednostek organizacyjnych samorządu lokalnego, budżety klubów sportowych, organizacji pozarządowych), 2) Skarb Państwa (środki celowe w poszczególnych ministerstwach, a w szczególności Ministerstwa Sportu, Ministerstwa Infrastruktury w tym zarządzane przez te ministerstwa Sektorowe Programy Operacyjne), 3) Środki Unii Europejskiej (Fundusze Strukturalne, w tym przede wszystkim poprzez Regionalne Programy Operacyjne), 4) Pozaunijne fundusze celowe w ramach Szwajcarskiego Mechanizmu Finansowego oraz Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego, 5) Kapitał prywatny i środki własne (w ramach Partnerstwa Publiczno – Prywatnego i Partnerstwa Publiczno – Społecznego), 6) Kapitał prywatny (środki inwestorów prywatnych).

W rozdziale 8.2. „Zewnętrzne źródła finansowania” skupiono się szczególnie na omówieniu dostępnych środków wymienionych w pkt 3 i 4.

75 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

9. MONITOROWANIE PROGRAMU

Ocena Programu Rozwoju Kultury Fizycznej Gminy Goleniów na Lata 2010 - 2025 zawierającego cele z kierunkami działania winna być dokonywana trzykrotnie: przed rozpoczęciem realizacji (ex-ante), w połowie okresu realizacji (mid-term) oraz po zakończeniu realizacji (ex-post). Aby umożliwić pośrednie dokonywanie ocen mid-term i ex-post, należy określić powiązania pomiędzy Programem, a obecnymi i przyszłymi programami operacyjnymi. Ocena ex-post jest najbardziej istotna i miarodajna dla całościowej oceny rozwoju kultury fizycznej w długim okresie czasu oraz spełnia najwięcej funkcji. Wszelkie oceny oddziaływania podmiotów publicznych na procesy rozwoju kultury fizycznej przeprowadzane są w kontekście społecznych potrzeb, celów i nakładów. Mierzone i oceniane są uzyskane produkty, wyniki, efekty i skutki. Działania i przedsięwzięcia służące realizacji celów strategicznych oceniane są na podstawie czterech kryteriów: skuteczności, celowości, efektywności, wydajności. Cały proces dodatkowo oceniany jest z punktu widzenia praworządności i gospodarności (oszczędności). Oceny wymagają podejścia uporządkowanego, obiektywnych kryteriów oraz stosowania zróżnicowanych i wyrafinowanych metod. Ocena realizacji Programu jest procesem wymagającym udziału społecznego, a przede wszystkim współdziałania podmiotów i uczestników strategicznego zarządzania kulturą fizyczną i sportem w gminie.

Aby spełnić powyższe wymagania, każdy cel strategiczny wymaga monitorowania. Wymóg monitorowania wynika również z przepisów regulujących finansowanie przedsięwzięć z funduszy strukturalnych UE. Obowiązek monitorowania poszczególnych zadań, których realizacja na poziomie lokalnego samorządu wynika z obecnie obowiązujących celów i kierunków działania spoczywa na jednostce realizującej dane zadanie.

Należy oceniać stopień realizacji poszczególnych celów strategicznych. Propozycje wskaźników produktów oraz rezultatów zawiera poniższa Tabela 25. Ich coroczne obliczenie rozpoczynając od roku bazowego 2010 (stan 31 grudnia – dane będą dostępne wiosną/latem 2011) umożliwi dokonanie w latach 2013, 2016 oceny realizacji Programu pod kątem: skuteczności, celowości, efektywności, wydajności. Urząd Gminy i Miasta w Goleniowie oraz instytucje zewnętrzne dokonywać będą bieżącej i okresowej (w 2013, 2016 r. a następnie co kolejne 5 lat) kontroli realizacji Programu. Efektem kontroli może być konieczność zmodyfikowania Programu.

Źródłami pozyskiwania danych do oceny realizacji Programu mogą być: 1. Źródła pierwotne:  badania ankietowe za pomocą kwestionariusza – np. z wykorzystaniem Internetu, w formie drukowanej – skrzynka na opinie w Urzędzie Gminy i Miasta w Goleniowie,  otwarte dla wszystkich Forum Internetowe (np. Goleniowski Portal Sportowy), pozwalające na swobodną wypowiedź, wstępna ocenę inicjatyw z zakresu działań na rzecz rozwoju kultury fizycznej, pozwalające znaleźć partnerów dla wspólnej realizacji projektów,  cykliczne, coroczne spotkania grup eksperckich oraz innych podmiotów działających w obszarze kultury fizycznej i sportu organizowane przez Komisję Rady Miejskiej w Goleniowie; inne.

2. Źródła wtórne:  raporty z badań zjawisk w obszarze kultury fizycznej i opinii publicznych dokonywanych przez inne jednostki badawcze i ośrodki badań społecznych,  statystyki, w tym Urzędu Statystycznego oraz innych jednostek i instytucji,  informacje medialne oraz raporty, biuletyny, sprawozdania z działalności i in. pochodzące od środowisk zajmujących się problematyką kultury fizycznej i sportu.  inne.

Wybór źródeł informacji do oceny realizacji Programu będzie każdorazowo weryfikowany, zgodnie z przyjętymi wskaźnikami.

76 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Tabela 19 Wskaźniki monitoringu Programu Wskaźniki Nr celu Nazwa priorytetu/celu strategicznego produktu rezultatu Rok bazowy 2010 lata oceny: 2013, 2016, 2021, 2026 1.  Priorytet 1. INFRASTRUKTURA SPORTOWA  Liczba mieszkańców gminy  Liczba utworzonych projektów Goleniów w tym dzieci i młodzieży oraz Budowa nowej i przebudowa istniejącej infrastruktury sportowej 1.1. mających na celu budowę lub osób niepełnosprawnych korzystająca na terenie gminy Goleniów przebudowę istniejącej infrastruktury w ciągu roku z nowo wybudowanej lub sportowej na terenie gminy Goleniów. zmodernizowanej infrastruktury sportowej  Liczba beneficjentów usług rehabilitacyjnych, którzy skorzystali z  Liczba projektów zwiększających 1.2. Zwiększenie dostępu do usług rehabilitacyjnych nowych obiektów usług dostęp do usług rehabilitacyjnych. rehabilitacyjnych każdego roku pomiarowego 2.  PRIORYTET 2. REKREACJA I SPORT O CHARAKTERZE MASOWYM  Liczba projektów mających na celu dostosowanie i przebudowę miejsc  Liczba osób uczestnicząca rekreacji i wypoczynku dla organizacji w imprezach masowych 2.1. Rozwój różnych form rekreacji i sportu masowego imprez o charakterze masowym. organizowanych w dostosowanych  Liczba rozwiązań systemowych miejscach rekreacji i wypoczynku w umożliwiających powszechny dostęp do ciągu roku na terenie gminy Goleniów obiektów sportowych na terenie gminy. 3.  PRIORYTET 3: SPORT WYCZYNOWY  Liczba projektów z zakresu wsparcia  Liczba Klubów i Organizacji finansowego i instytucjonalnego klubów i Sportowych działających na terenie Wsparcie i organizacja przedsięwzięć sportu wyczynowego na sportowych . gminy Goleniów korzystająca ze 3.1. terenie gminy Goleniów  Liczba osób korzystających ze wsparcia finansowego systemu motywacji, nagród i wsparcia i instytucjonalnego finansowego  Liczba klas sportowych 4.  PRIORYTET 4: REHABILITACJA

4.1. Organizacja zajęć z zakresu rehabilitacji  Liczba utworzonych projektów  Liczba beneficjentów korzystająca wspierających rehabilitację z zajęć rehabilitacji

77 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

Wskaźniki Nr celu Nazwa priorytetu/celu strategicznego produktu rezultatu Rok bazowy 2010 lata oceny: 2013, 2016, 2021, 2026 5.  PRIORYTET 5: TURYSTYKA  Liczba programów, których celem jest  Liczba mieszkańców gminy Rozbudowa infrastruktury turystycznej służącej zwiększaniu rozbudowa infrastruktury turystycznej korzystająca z rozbudowanej 5.1. aktywności mieszkańców gminy w ramach sportu masowego służącej zwiększaniu aktywności infrastruktury turystycznej w ramach mieszkańców gminy w ramach sportu i rekreacji imprez sportu masowego i rekreacji masowego i rekreacji

 Liczba przeprowadzonych imprez w Organizacja imprez w ramach sportu masowego i rekreacji dla  Liczba uczestników imprez 5.2. ramach sportu masowego i rekreacji dla w ramach sportu masowego i rekreacji różnych grup wiekowych różnych grup wiekowych

78 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

10. WYKAZ TABEL, WYKRESÓW I RYSUNKÓW

WYKAZ TABEL: Tabela 1 Dokumenty Unii Europejskiej ...... 8 Tabela 2 Najważniejsze akty prawne obecnie obowiązujące w Polsce ...... 10 Tabela 3 Najważniejsze akty prawne – obecnie obowiązujące w województwie zachodniopomorskim ...... 13 Tabela 4 Dokumenty strategiczne obowiązujące w gminie Goleniów ...... 16 Tabela 5 Przekrój statystyczny Gminy Goleniów – stan na koniec 2008 r...... 20 Tabela 6 Pozostała infrastruktura sportowa (obiekty zamknięte)...... 23 Tabela 7 Pozostała infrastruktura sportowa ...... 25 Tabela 8 Pozostała infrastruktura sportowo – rekreacyjna ...... 26 Tabela 9 Kluczowe cykliczne imprezy sportowe na terenie gminy Goleniów ...... 28 Tabela 10 Kluby i organizacje sportowe na terenie gminy Goleniów ...... 29 Tabela 11 Osoby niepełnosprawne w Gminie Goleniów w latach 2007 – 2009 ...... 36 Tabela 12 Analiza SWOT ...... 51 Tabela 13 Priorytet 1 - cele strategiczne i kierunki działania ...... 60 Tabela 14 Priorytet 2 - cele strategiczne i kierunki działania ...... 64 Tabela 15 Priorytet 3 - cele strategiczne i kierunki działania ...... 65 Tabela 16 Priorytet 4 - cele strategiczne i kierunki działania ...... 66 Tabela 17 Priorytet 5 - cele strategiczne i kierunki działania ...... 68 Tabela 18 Alokacja zadań inwestycyjnych wynikających z uchwalenia Programu Rozwoju Kultury

Fizycznej …………………………………………………………………………………………………………………………………. ...71 Tabela 19 Wskaźniki monitoringu Programu...... 77

WYKAZ WYKRESÓW: Wykres 1 Struktura procentowa ludności według płci stan na 31.12.2008 r...... 21 Wykres 2 Struktura ludności wg ekonomicznych grup wiekowych stan na 31.12.2008 r...... 22 Wykres 3 Przyrost naturalny liczony metodą (urodzenia żywe - zgony) : urodzenia żywe stan na 31.12.2008 r...... 22 Wykres 4 Podział ankietowanych wg płci ...... 39 Wykres 5 Podział ankietowanych wg wieku ...... 39 Wykres 6 Związek z goleniowskim sportem ...... 40 Wykres 7 Jak Pan/Pani ocenia aktywność fizyczna młodzieży szkolnej? ...... 40 Wykres 8 Jak Pan/Pani ocenia sport masowy na terenie gminy Goleniów? ...... 41 Wykres 9 Jakie dyscypliny sportu amatorskiego uprawiane w Gminie Goleniów winny nabrać charakteru priorytetowego i reprezentacyjnego? ...... 41 Wykres 10 Czy jakaś/jakieś dyscypliny sportu na terenie Gminy Goleniów winny nabrać charakteru sportu zawodowego? ...... 42 Wykres 11 Czy na terenie Gminy Goleniów można mówić o sferze kultury fizycznej przeznaczonej dla osób niepełnosprawnych? ...... 42 Wykres 12 Związek z goleniowskim sportem ...... 45 Wykres 13 Podział ankietowanych według płci ...... 45 Wykres 14 Podział ankietowanych według wieku ...... 46 Wykres 15 Jak Pan/Pani ocenia aktywność fizyczną młodzieży szkolnej? ...... 46 Wykres 16 Jak Pan/Pani ocenia sport masowy na terenie Gminy Goleniów? ...... 47 Wykres 17 Jakie dyscypliny sportu amatorskiego uprawiane w Gminie Goleniów winny nabrać charakteru priorytetowego i reprezentacyjnego? ...... 47 Wykres 18 Czy jakaś/jakieś dyscypliny sportu na terenie Gminy Goleniów winny nabrać charakteru zawodowego? ...... 48 Wykres 19 Czy na terenie Gminy Goleniów można mówić, że jest pełen dostęp do obiektów sportowych dla wszystkich grup dzieci i młodzieży? ...... 48

WYKAZ RYSUNKÓW: Rysunek 1 Położenie gminy Goleniów na tle powiatu goleniowskiego ...... 19 Rysunek 2 Równina Goleniowska ...... 31

79 P R O G R A M R O Z W O J U K U L T U R Y F I Z Y C Z N E J G M I N Y G O L E N I Ó W N A L A T A 2 0 1 0 - 2 0 2 5

80