Program Opieki Nad Zabytkami Miasta I Gminy Debrzno Na Lata 2015 - 2018
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Debrzno na lata 2015 - 2018 SPIS TRE ŚCI 1. Wst ęp. 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce. 3.1 Obowi ązek konstytucyjny ochrony zabytków. 3.2 Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego w świetle ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. 3.3 Zadania samorz ądu z zakresu ochrony i opieki nad zabytkami. 3.4 Inne uwarunkowania prawne . 4. Uwarunkowania zewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 4.1 Strategiczne cele polityki pa ństwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. 4.1.1 Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami na lata 2013 – 2016. 4.1.2 Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004 – 2013 i Uzupełnienie NSRK na lata 2004 - 2020. 4.1.3 Narodowy Program Kultury: „Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego” na lata 2004 – 2013. 4.1.4 Strategia Rozwoju Kraju 2007 – 2015. 4.1.5 Program „Promesa Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego”. 4.1.6 Program „Dziedzictwo kulturowe”. 4.2 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu. 4.2.1 Strategia Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020. 4.2.2 Regionalny Program Operacyjny dla Województwa Pomorskiego na lata 2014 – 2020. 4.2.3 Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Pomorskiego. 4.2.4 Program Opieki nad Zabytkami Województwa Pomorskiego na lata 2011-2014. 5.Uwarunkowania wewn ętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego. 5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy. 5.1.1 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Debrzno na lata 2014– 2020. 5.1.2 Plan Rozwoju Lokalnego Miasta i Gminy Debrzno uwzgl ędniaj ący dwa czasokresy planowania 2004-2006 i 2007-2013. 5.1.3 Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Debrzno. 6. Charakterystyka zasobów, analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy. 6.1 Charakterystyka gminy. 6.2 Zabytki nieruchome wpisane do Rejestru Zabytków Województwa Pomorskiego. 6.3 Zabytki nieruchome wpisane do wojewódzkiej ewidencji zabytków Województwa Pomorskiego. 6.4 Zabytki ruchome wpisane do rejestru i wojewódzkiej ewidencji zabytków Województwa Pomorskiego. 6.5 Zabytki archeologiczne w Mie ście i Gminie Debrzno znajduj ące si ę w wojewódzkiej ewidencji zabytków. 6.6 Zabytkowe cmentarze i parki. 6.7 Zabytkowe zało żenia ruralistyczne 7. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagro żeń 8. Zało żenia programowe 8.1 Priorytety, kierunki działa ń i zadania programu opieki 9. Instrumentarium realizacji programu opieki nad zabytkami 10. Zasady oceny realizacji programu opieki nad zabytkami. 11. Źródła finansowania programu opieki nad zabytkami 12. Realizacja i finansowanie przez gmin ę zada ń z zakresu ochrony zabytków Zał ączniki: Zał ącznik nr 1: Zabytki Miasta i Gminy Debrzno wpisane do Rejestru Zabytków WP. Zał ącznik nr 2: Białe Karty Zabytków. Zał ącznik nr 3: Zabytki nieruchome znajduj ące si ę w wojewódzkiej ewidencji zabytków WP. Zał ącznik nr 4: Zabytki ruchome wpisane do rejestru i wojewódzkiej ewidencji zabytków WP. Zał ącznik nr 5: Zabytki archeologiczne w Mie ście i Gminie Debrzno. 1.Wst ęp Miasto i Gmina Debrzno poło żone s ą południowo zachodniej, cz ęś ci województwa pomorskiego w powiecie człuchowskim. Geograficznie gmina znajduje si ę na Pojezierzu Kraje ńskim zwanym tak że Wysoczyzn ą Kraje ńsk ą. Gmina poło żona jest pomi ędzy dolinami Rzek Brdy i Gwdy i od południa dolin ą Noteci. Miasto i Gmina Debrzno poło żone jest na granicy województw kujawsko – pomorskiego oraz wielkopolskiego i graniczy z nast ępuj ącymi gminami: Czarne i gmin ą Człuchów (pomorskie), Kamie ń i S ępólno Kraje ńskie (kujawsko-pomorskie), Lipka i Okonek (wielkopolskie). Powierzchnia Miasta i Gminy Debrzno wynosi 22,412 km 2 i składa si ę z miasta Debrzna oraz 17 sołectw. S ą to sołectwa: Boboszewo, Buchowo, Buka, Cierznie, Drozdowo, Głowna, Grzymisław, My śligoszcz, Nowe Gronowo, Prusinowo, Rozwory, Skowarnki, Słupia, Stare Gronowo, Strzeczona, Uniechów, Uniechówek. Gmin ę zamieszkuje ponad 9 400 mieszka ńców. Zgodnie z ró żnorodnymi definicjami Dziedzictwo kulturowe stanowi dorobek materialny i duchowy poprzednich pokole ń jak równie ż dorobek czasów współczesnych. Dziedzictwo kulturowe stanowi bardzo wa żny czynnik wpływaj ący na to żsamo ść narodow ą, buduje wi ęzi społeczne oraz ma znaczenie dla budowania społecze ństwa obywatelskiego i idei małych ojczyzn. Na dziedzictwo kulturowe składa si ę wiele ró żnorodnych elementów materialnych i niematerialnych. Istniej ące gminne zasoby dziedzictwa mog ą przyczyni ć si ę do rozwoju społeczno-gospodarczego lokalnych społeczno ści a tym samym wpłyn ąć na popraw ę jako ści życia jej mieszka ńców. Wa żną cz ęś ci ą składow ą tego dziedzictwa s ą zabytki architektury w tym zabytki architektury sakralnej oraz wszelkie materialne dobra b ędące wytworem r ąk ludzkich (rze źby, obrazy, malowidła ścienne itp.). Elementy te nale żą do podstawowych dóbr, świadcz ących o to żsamo ści gminy i pokole ń z ni ą zwi ązanych. Zabytki gminy oprócz świadectwa przeszło ści stanowi ą bardzo wa żny element kulturotwórczy. Maj ą one wpływ na kształtowanie świadomo ści społecze ństwa i na jego aktywno ść społeczn ą. Dobrze utrzymane i wyeksponowane zabytki oprócz warto ści estetycznych maj ą wysokie warto ści ekonomiczne dla ich wła ścicieli. Ustawa Zasadnicza – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Tekst uchwalony w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe, z pó źniejszymi zmianami) okre śla obowi ązek ochrony dziedzictwa kulturowego (zarówno przez Pa ństwo Polskie, jak i wszystkich jego obywateli). Zgodnie z zapisami Preambuły „wszyscy obywatele Rzeczypospolitej (...) [s ą] zobowi ązani, by przekaza ć przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad tysi ącletniego dorobku”. W my śl art. Konstytucji RP „Rzeczpospolita Polska „strze że dziedzictwa narodowego (...) kieruj ąc si ę zasad ą zrównowa żonego rozwoju”. Istotnym elementem tego dziedzictwa s ą zabytki, które w swych niematerialnych warto ściach s ą dobrem wspólnym. Art. 82 Konstytucji wskazuje, i ż „obowi ązkiem Obywatela (...) jest troska o dobro wspólne”. Ponadto art. 6 mówi, i ż „Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i równego dost ępu do dóbr kultury, będącej źródłem to żsamo ści narodu polskiego, jego trwania i rozwoju” Bior ąc pod uwag ę zapisy zawarte w Konstytucji RP zabytki gminy maj ą stanowi ć przedmiot ochrony w celu zachowania ich dla przyszłych pokoleń a jednocze śnie powinny one stanowi ć jedn ą z osi rozwoju społecznego i gospodarczego gminy. Gminny program opieki nad zabytkami Miasta i Gminy Debrzno na lata 2015-2018 jest dokumentem o charakterze uzupełniaj ącym w stosunku do innych aktów planowania w gminie, tj. studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy Debrzno oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wy żej wymienione dokumenty okre ślaj ą lokaln ą polityk ę władz gminy w zakresie podejmowanych działa ń dotycz ących inicjowania, wspierania i koordynowania prac z dziedziny ochrony zabytków i krajobrazu kulturowego, a tak że upowszechniania i promowania dziedzictwa kulturowego. Gminny Program opieki nad zabytkami okre śla kierunki działa ń samorz ądu Miasta i Gminy Debrzno a wła ścicielami zabytków i Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Wynikiem takiej współpracy powinny by ć odrestaurowane najcenniejsze obiekty wpisane do rejestru zabytków i inne cenne obiekty, co pozwoli zachowa ć je dla przyszłych pokole ń. Zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Debrzno został opracowany na cztery lata. Po dwóch latach od jego ogłoszenia w dzienniku urz ędowym Burmistrz zobowi ązany jest sporz ądzi ć sprawozdanie z jego realizacji. Wskazane w tym dokumencie kierunki działa ń s ą zgodne z krajowymi, wojewódzkimi i gminnymi dokumentami programowymi oraz odpowiadaj ą aktualnym ustawowym regulacjom z dziedziny ochrony zabytków w Polsce. Ilekro ć w tek ście jest mowa o Programie Opieki, oznacza to Program Opieki nad Zabytkami Miasta i Gminy Debrzno na lata 2015-2018. 2. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami. Podstawa prawna obowi ązku wykonania programu opieki nad zabytkami, jest okre ślona w art. 87 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. z 2014 r. poz. 1446, tekst jednolity). W my śl art. 87 ust. 1 ustawy, zarz ąd województwa, powiatu wójt (burmistrz, prezydent miasta) sporz ądza na okres czterech lat odpowiednio wojewódzki, powiatowy lub gminny program opieki nad zabytkami. Program przyjmuje Rada Miasta po uzyskaniu opinii wojewódzkiego konserwatora zabytków (art.87 ust. 3). Niniejszy artykuł w ust. 2 okre śla tak że cele jakim ma słu żyć program, a s ą to w szczególno ści: 1) wł ączenie problemów ochrony zabytków do systemu zada ń strategicznych, wynikaj ących z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzgl ędnienie uwarunkowa ń ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, ł ącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesu degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działa ń zwi ększaj ących atrakcyjno ść zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych, wspieranie inicjatyw sprzyjaj ących wzrostowi środków finansowych na opiek ę nad zabytkami;