Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych 3.0 Polska (CC BY-NC-ND 3.0 PL) Załącznik Kulturoznawczy 5/2018 aneKs „WspółcZeśni gladiatorZy” „WspółcZeśni gladiatorZy”. próBa oKreślenia istoty i KulturoWego ZnacZenia profesjonalnego Wrestlingu1 joanna joanna Biernacik Biernacik
[email protected] Prolog – gladiaTorzY na pograniczu śWiaTÓW Fałszywy sport. Prostacki teatr. Udawanie bólu za wielkie pieniądze. Zapasy profesjonalne, potocznie zwane po prostu wrestlingiem, choć śledzone przez miliony osób na całym świecie, wciąż wzbudzają kontrowersje wśród przypadkowych odbiorców. Niniejszy artykuł stanowi próbę uchwycenia istoty i kulturowego znaczenia tego pozornie nieskomplikowanego sportu. Jak zauważa Dariusz Kosiński, widowiska sportowe często są lekceważone i marginalizowane jako potencjalny przedmiot badań, sprowadzane do roli czczej rozrywki i bezproduktywnej zabawy2. Przekonanie to wydaje się wypływać z ignorowania faktu, iż są one istotną częścią życia społecznego. Kosiński postrzega sport jako „najpełniejszą reprezentację współczesnej kultury światowej”3, stanowiącą „najpełniejszy, najbardziej precyzyjny w swojej złożoności metakomentarz dotyczący jej podstawowych wartości, znaczeń i sposobów działania”4. Dziedzinę, która zawiera w sobie złożoną płaszczyznę performatywną – co badacz ukazuje na przykładzie meczu piłki nożnej. Skoro Kosiński postuluje ustanowienie sportu jako dziedziny 1 Artykuł stanowi przeredagowaną wersję rozprawy magisterskiej napisanej pod kierunkiem prof. UKSW dr hab. Brygidy Pawłowskiej-Jądrzyk i obronionej na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW w 2017 roku. 2 D. Kosiński, Performatyka i dramatologia sportu. Próba przewrotki teore- tycznej, „Kultura Współczesna” 2017, nr 1, s. 15. 3 Ibidem, s. 16. 4 Ibidem. ▪ www.zalacznik.uksw.edu.pl 353 joanna BiernaciK centralnej dla badań z zakresu performatyki, warto zatem przyjrzeć się także profesjonalnemu wrestlingowi5 – dyscyplinie wciąż w Polsce mało znanej, jednakże wartej opisania, łączącej w sobie cechy zarówno widowisk sportowych, jak i teatralnego performansu.