<<

aa. .

fiarharb ! allege

FROM THE

CONSTANTIUS

Sor uocu ts of Hma rd E sta blish e d by Profe ssor E . A . Univ e rsity for th e purch nse of Gre e k a nd La tin books th e stud e nt c assics or of A ra bic , ( l )

books, or of books ill uztn ting or e : . a inin e a ch Gre e k La tin or pl g , , ra bi b ” W i A c ooks. ll, date d

Adsgeulah Br e ceros

it no n and seiner Ze ge sse .

Zur Einiiìhrang in das Verstì ndnìs des Zeitaltm0iwros.

He r a n e ge ge b e n

Prof.

l G mnasium in a Dire ktor des Kònig . y M rburg.

Se chste Anrlsge .

itnn Qu o qui lou t. non n u

h istoria . soste t e orumtsmporun. 17 Corn. Nsp. Att. .

E in Heft Anme rkunge n mr !l on Sch ulge broush

ist ge sonde rt e rschie nen.

G r tne r s e l a s c a n n R. a e V r g b u hh dlu g ma n B sidsr He r eyf . n B W. Gob li s h s r g s r str s h s 26.

M e ine n lie be n Fre unde n

Julius Sander ,

Pr ofe ssor smMe lanoh th on— Gymnu iumin Witte nbe rg

Dr . Anton Kuth e ,

e i n zuge g e t. de 6. A V orre zur ufl age .

D a due Wohlw olle n de r Sch ulmiinner meine r Auswa hl e n ist a e ich v de r Cice r obrie fe tr n ge blie be , so gl ub on mit Auenahme w e ite re n Ànde runge n , ti n e n a se e n zu diir fe n Ich ma ch o nur auf mi gu g , b h . e ne n me k n e n in eine m e son e e n e e e sc ie ne n A r u g ( b d r H ft r h ), so ie auf die P a r a h r & e v w p e n on F r. P &t z o l t a uf

M6ch te da s B dchlein a uch fe rne r die Le ktiìr e 0 1

’ a uf unse re n Gymnasie n un se ine mTe ile fòrde rn !

M a r b u r g i. H.

r i r i h F e d c Aly. I h n a l t.

' . a d Att I 6 su i s l . , 1 , Att cu è 1 n I! 9 i a n o s o s o s 7 I 16 . n n . a o v 0 0 o o 3 9 2_

1 IV 0 . , h n d K s p ite l l ì l . Wìì r e d e r He r r sc a ft de a D r e ih u nds 54— ( ) o o 0 o o o 69 In a l h t. n E i nl e i tu g.

D Z e ital te r Cice r os 1 . a s .

l e r m e ne n r s n e e die nse e Die Ku tur d od r V òlke , in be so d r u r e s be mh t a uf de m a e de r e is i e n r e i de utsche n Volk , Ertr g g t g A b t, we lche r in de n Schrift und Kunstwe rke n de s grie chisch-r òmisch e u e e t E in e e n ie se s mutte rlich e n Alte rtums nie de rg l gt is . Aufg b d m e sc e ns und isse nsc a e und e Bode ns, a us de d ut h Ku t W h ft j j s e n m an e n a e n die fruchtbarste und nachhaltig te Anr gu g e pf g h b , wurde v on unbe re che nbare n Fe lge n be gle ite t se in und nach me nschiich e mErme sse n e in Ze italte r de r schlimmste n Ba rbare i an n s s a e das V e rstìiudnis de r fur nse e h e r fffihre . E i t d h r u r s i die 0 rdi un e ige ne Kultur grundle ge nde n Zeitabschnitte , ow e W g g de r le ite nde n Pe rsònlichke ite n e ine notwe ndige V ora usse tznng n e iste sbildnn bis de n fur j e de n, de r die Ge schichte u se r r Ge g zu s l e n ill Wurze ln ihre s Dase in ve rfo g w . s sind imG n e e i se h e sc ie e n e a e e V òlke r E ru d zw r v r h d g rt t , e e n a ne n w ir n e e an e lle n n un Ròmr in d r B h och h ut w de ln, H e d e . Ohne Zwe ife l habe n nur die (ibe rsch w e nglich re ich begabte n amme n e llas as o e sse n r i e n e n un St vo H d V rr cht b ese , de d cht d d bilde nde n Kunst die We ge zu e rschlie fse n und die Zie le zu we ise n ; Roms Eige nart glitnzte a uf de n Ge hie te n de s re ale n e e ns a e n e s im e ic e de r I e ale sic mit de r a e L b , w hr d R h d h Aufg b ' b tl die von e llas e m an e n n B ildnn stofie ve r e gn gte , H pf g e gs zu a i n un a re n e s le e fibe r lie fe rn rbe te d sp te G ch cht rn zu . Schon in de r Name nge bung tritt de r tie fe Unte rschie d be ide r l e una s a e n e e n a e r e lle ne si Vok r ch rf tg g . W hre nd d H ch an de r bis in die Hunde rte ste ige nde n Za hl se ine r oft sinuige n Einze l namn e i ne e r m e e rfre ut, b ze ch t d nuchte rne Rò e r Mann und Fran nach Sippe und Fa milie ; nur beiliiufig wird de r e inze lne a ls finfte r se c s e te mit ine m a n f , h te r, ach r Spr òfsling ode r e de re n ni ssa e n e n o name n c a a isi o as n i cht g d V r h r kte r e rt . D rt gilt d I d

A Lu e n…“ B riefs Cioe ros. l y . m 1 2 E inle itnng.

iduum e sch òne un ann in m v , d r d gute M , se e har onische Aus il n als das n ie l de r e n c e i ie ist nu b du g E dz M s hh t ; h r r das Ga nze , ie amilie i e r e a e ac e e m ksi ts d F , die S pp , de St t g ht t, d rfic ch los e ie ni in de r e inze lne aufge opfe rt wird. D art r g rt die Kò g Phan asie zunìl c st im e ie e de re li iòse n s e ll n n t , h G b t r g Vor t u ge , de re n ge niale Sch òpfunge n noch he ute le be nsfrisch in Kunst und Dich n luh n e i l s n tu g b e ; hi r ge b e te t de r kuh e Ve r ta d, de r in de r Glitte r we lt nur durftige Abstraktione n ge sta tte t und anise r de mzwe i kò fi e u a n s de r ac e l nic s in e lasse n h at was fuhl e u p g J u N hw t ht h t r , de e e n e àrme n ma ar t in anis n ick lnn H rz rw g. D e e org che E tw e g de r n n i n n bilde de n u d d chte nde Ku st, w ie sie ke in Volk de r Erde ie se ll mme n e i e le h a e in n s in d r Vo ko h t r bt t, e Kuh h e it Wis e nschaft e la i n e l e di h t n lich r Spe ku t o , w ch e òchs e n Frage n de r Me schhe it aus e ige ne r Kraft zu be antworte n sich v e rmafs ; abe r auch e ine Un st nbilde nd n i fahigke it sta c e r We ishe it u d Zucht, d e das hoch b e gabte Volk im inne rste n Ma rke ze r stòrte und e s de n v e r a e e n ic ie e n a a e n zum an e e is a in cht t N htgr ch (B rb r ) R b pr g b, e eis e e l s s c un n e e e n s e im s G t d r S b t u ht d U tr u , de r e r t Ke e chon in e r I e al e s a l de s lis e n i e n sse us n d d g t t t re ch Ody he rvortre te . Hie r ciu e rsch re cklich e r an e l an Sch w nn und e e is e n M g g B g t ru g, e in a llmàh lich es miih same s Riuge n nach e ine m h òh e r e n Le be ns ' in al na Sch ònh e it und Pre nde a e e is ne ann a h t, ch ; b r e r M h fh gke it, ' unfih e rtrofie ne e is e s a imGe o e n und n M t r ch ft h rch Be fe hle , sta ate n b n t ilde de We ishe it und zhbe Tapfe rke it. D ar e ine Fall e gr e fse r M àsne r in ie und ie e n ie e in Kr g Fr d , h r grofse s Volk, gle ich b w uude rn w m lu i mUn lfick s u un e s e rt i G ck w e i g . Er t die A ssòh n g und V e rscbme lzung die se r so di sharmonische n E le me nts h at die ' n la se n n i n Gru d ge ge he e , die w r u te r de mNa me n de r klassische n il n als e e s V e rmil ch tnis fibe rk mme n B du g t ur o habe n. Insbe soude r e auf de mGe ie e de r i e n e n ns b t d cht d Ku t, we lche im e i e s e n inne a c die osa in i s l w t t S u h Pr s ch ch ie fst, hab e n die Hclle ne n i e Fah r e rsch aft bis auf nse e e a hr u r Tag be h upte t. Sie a e n ni nur r ofse Litte r atu e r n h b cht g rw ke , so de rn a uch die ' Ga n e n ne s i e n e n se l s e se e ne n An e i e ttu g b t hr Art b t g h . d r Sp tz de r i n fib rh au t s e de r a me me de r Sch ò fe r D chtu g e p t ht N Ho r, p und das uue r re ich te il de r o e i e n a s e ll n s e ise Vorb d bj kt v D r t u g w , de s ionisc e n os ac e m ie se Ga n sic a s e le h Ep . N hd d ttu g h u g bt a h tte , be s te n die He lle ne n das Ge bie t de r subje ktive n Poe sie a n di lcr i e n lic e ie di o e , e Ào das e g t h L d, e D r r die ch e risch e r i e i e a n e n e s mol de r e ni Ly k . B d G ttu g v r ch z G us de s attische n amme s im ama so o l die a e ie als auch die Komòdie St Dr ; w h Tr g d , , D as e ital e r Oice ros 1. Z t . 3 e rre ichte n auf ihr e mmùtte rlich e n Bode n e ine noch heute be ue in de ma isc e n e i e ss wunde rte Voll e ndung, jo tt h Dr g stirn, di e nan e nme e ann e in Arl5t0 ph ane s und Me d r. Nu hr g w anch di e e n i unge bunde ne Da rste llung Kraft und L b . D e Ge schichte e de msi schre ibung ne nut de n He rodot ihre n Vat r, ch Thukydides ' u Nachstde m bluh t und Xe nophon wfir dig anschlie lse . e dio e s me i e e n e a e ne e r e e e mos e ne s das Be r d a k t, d r rh b r V rt t r, D th , i li Urbild e ine s grofse n Re dne rs fur alle Ze te n ge b e be n ist. i i ali n e te la o de r ie e des Ge is e s D e de stische Pbilosw h ie be grtl d P t , T f t und Wilma de s Ge mflts mit maiste rh afte r B e h e mch ung de r

ac e e an . e e n ih m is e le s n Spr h v rb d N b Ar tot , de r Vate r de r i duk i on o s n d r B e r n me is e n e mi is n n t v F r chu g, e g ti de r de r t p r che u d is sse ns a e n e Ge teswi ch ft . W r will die Ste rne zwe ite n Range s anf ziihl e n? li de n a e ma i e c ime e s de n In e nie Euk d, M th t k r, Ar h d , g ur, tole miius de n e o a e n Aristoxe nus de n si e un P , G gr ph , , Mu k r, d wie ' c nac de m oli isc e n a n sia alle h e ilse n. Au h h p t h Tod v o He llas e e e lamme de r i un ell e mo N ob sc lod rt di F D cht g h p r. o hrie b n Th e okrit die Muste r de s aive n Idylls, noch schrie be n dia nu esbhl te n Dicbte r de r ale an inisc e n e i i e i amme g x dr h Z t hr Ep gr , de re n Witz und Anmut unse r He rde r so sch òn nachge dichte t hat. Wahrlich, ’ Wie die Blumen die E rd und w ie die Ste rne den Himmel ie e n so ziere t e n ellas und e lla s die e l Z r , Ath H H W t. Inzwische n hatte Romse ine schwe re Arbe it ge th an und die Sti mme de r Ape nnin-Halbinse l durch Kraft und Klughe it unte r n se ine e ise rne He rrschaft ge zwu ge n. Die Ge schichte Roms h at e sams e n a s e in in e m a ihre n be d ut t M rk t d J hre 24 1, in de r B e e ndigung des e rste n punische n In die se mJahre - e m a e e die wurde die le tzte Burge r Trib s, in die se J hr wurd in in i e n m e r r òmisch na ie s e rste Prov z e ge r cht t. I de d e Se t, d e e mml n v ou K6ui e n die natfirlich e n G e n e n I alie ns V rsa u g g , r z t fibe ritt le e e r die Ar t an die e ln de s r òmisch e n rsch , gt Wurz i a s und e i e e le ic se ine e l is o isc e a e Fre sta t b re t t zug h w th t r h Aufg b , die Ve re inigung de r Volke r de s Mitte lme e rbe cke ns und die An ' n l n u s m e i b ahnung e i e r We ltku tur, u be w l t vor . Ro v rz chte te auf die organische Anglie de rung de r ne ue n Unte rth ane n und be i a ft s e n E s konnt guflgte sich mit de re n w rtse h lich e r Au b utu g. o nd mme n als dafs die stàl dtisch e e ass n und nicht a e re ko , V rf u g die auf ih r be ruhe nde He rrscha ft de r re gie re ude n Famili e n e ine r

l r th suse n u s und se ine e i Le i i 1891. V g . Ga d , A gustu Z t, pz g 1 0 4 E inlsitung. ne e n n llt u Aufgabe sich ge ge h be rge ste sahe n, de r h e ide nicht e ac se n a ie bis in g w h ware n. D e r B eust g b d dah so we ise ge an a n mnts us an h dh bte Z uge l de s Staatsre gi e a de r H d, die he rrsche nde n Kre ise ve rlore n in de r schranke nlose n Provinzia l in i n al ve rwaltung sittliche B e h e t u d b d a uch physische Kra ft. “ ns nni e n T n ! m Zwa r gab de r Schre cke ruf : ,,Ha bal vor d h e ro de se r ialle nde n Staa tswe se n noch e inmal Kraft und Halt ; noch n as m ol a e e i un a e Als e i mal he wie s d Ge sa tv k T pf rk t d Ausd u r. dann abe r in de n mace donisch -grie chische n und imsyrische n ’ Krie ge de r e rschla tlte Orie nt trotz manche r Fe hle r de s kurt richtige n Se natsre gime nte s de m Ansturm de r sie gge w oh nte n n a as si li e und ann a das Le gio e n e rlag, da br ch d tt ch d uch li i n om e e in das v r po t sche Ve rde rbe n fibe r die He rri R h r , o man ia und a n me a e in de n Gracch isch e n Nu t K rthago, och hr b r e i de r c lac be i na Wirre n schre cklich zu Tage trat. S t S h ht Pyd e rkannte Romse ine die alte We lt umspanne nde Aufga be ; abe r afs ie ò schon de r j unge re Africa nus be te te , d d G tte r das Vate r '

an ni v e ò lse r n n e n nur e al e n moc e n. e nn l d cht rgr , so d r rh t ht W de r Todeskampf de s Fre ista a te s noch fast e in ganze s Jahr n e w iih rte so e e is das nur die ur e sunde Kons i ion hu d rt , b w t g t tut i des ròmiscbe n Staate s und de n pol tische n Takt se ine r Burge r.

' Abe r diese r E iubulse an ursprflnglich e r Kraft und natio n e nu nale r Eige nart ste ht e in Ge wi n g ge be r, dor das h arta Ròme rtumin die Zahl de r Knltnrv0 1ke r a n e rste r Ste ll e e in re ihte . Gr ae cia ca pta forumvie tore mcapit e t arte : Intulit agre sti

i e n a n e s s s als Umdie Mitte des dr tt J hrhu d rt v or Ch ri tu , om se ine man l n e n e e n in e ie e die das alte R r U w d u g tg g g g, f rt i n òmisch e r bmisch e Dichtung ihr be sche de es Ge burtsfest. Die r Litte ratur ‘)istdurch und durch imGe ge nsa tze zur naive n N atur elle ne n be wufste se ntime nta lisch e Kunstdicbtuu poe sie de r H ( ) g, nne dahe r nicht organisch, v on i u he raus e rwachse n, sonde rn v on a nfee n ange re gt und durch e inze lne Schriftste lle r oft willkùr lich me scbmlze n i i n nicn e r e o . s s d w e ite rge fflh r t und u g L v u A dro , Ub r ls n i n on n l otze r de r Odysse a a e i e s Schulbuche s, be h e lt och d u de n a nine ine n e ttor des ge ft1ge n Ve rs de r Italike r, S tur , e V

V me in u h : G itte ra tur B c L .

Be rlin 18 4 . Da s Z e i al e r i 1. t t C ce ros. 5

e lle nisc e n exame e s und de r e manisc e n n ile b h h H t r g r h La gze , e i. nni s de r r òmiscbe lo s e sc on . oc Ab r h Q E u , K p t k, unte rwarf die e e e e i s de r e l s d r r anh e Sprach , di b r t V r u t e kla ngre iche n E nd sil e n und de r c n de r eic e n onsonan e n e b S hwu d w h K t b drohte , de r d isc e n He mme te rs c ht e s he ro h . Zu dre i M alan h at die grie chîsch e Kunst w e e ke nd und be ' l e e n e in e rifie n in die e e n e Litte ra ur ms b d g g w rd d t Ro , zur Ze it e s E nnins de s ice o de s Au ustus e m nni s e an e d , C r , g . D E u v rd kt om als e s fibe rh an t e ine a c e fu R , d p Spr h r dichte rische Zwe cke e ie l de m i e o als se in s a rh t, C c r , d e Pro a l nge Ze it die Sprache ’ de s Ge il e e n fibe r h au t e de m s s als b d t p wurd , Augu tu , d He llas ’ oe sie e ine n sch òne n a all an in i ils und P N chh f d V rg Horaz , in l i s i n e n Tibul s und Ov d D chtu g . D ie e rste Pe riode w ar ohne Zwe ife l kr àftig und frucht

ar . ie in e h òrt das ur wfich si e ale n de s Plantus b H rh g g T t , de r italische n Witz mit he lle nische r Anmut zu gatte n suchte ; hie r d r e e e is de s cili s de r die e in i v on n mrn hin e F u rg t Lu u , z ge de Rò e n e ne Ga n die i e m e se n nac n e s imma e rfu d ttu g, hr W h u b t b re Saturn,

o e ns s fe bob . ie s a uf e ine h h Ku t tu D e Pe riodo, de r auch die un e ftl e n Stilubun e n Cate sanzur e ih e n sin istals e in g g g d, e V e rlanfe rin assisc e n muste r ùlti e n e i an se e n in de r kl h , g g Z t zu h . E e volle nde te rsc me lznn ie c isc e und r òmisch e r il n se l mn V e h g gr h h r B du g e e te , e ine ' b e wulste D ur ch dringnng de s rtums mit he ll e nische mSchon h e itssinn b atte sich trotz alle r Anstre ngunge n noch nicht voll n as o h an e n di e e e e de r B z zoge . D v r d V rtr t r lute e it Cice ro wie m , mit e e i e ac c . Horaz, b r cht gt N hdru k mGe e nsa D ie zwe ite Pe riodo, we lche i g tz zu de r natur ' ge mdlse n Entwicke lung de r grie chische n Litte ratur die Voll ‘ n n de r n n e ne n a s e ll n in sic schlie t e du g u ge bu d D r t u g h ls , w iih re nd màfsi o a s e e ie n a ls sonst die Poe sie de r Prosa r e ge l g v r u g ht, v rd t e Ze ita lte r Cice ros b e ze ichne t zu we rd n. Zwa r gilt ge me inhin ' òls a a smann oms li s asa als ihr e i e nt de r gr te St t R , C. Ju u C r, g i un ist nic e e nne n als ie s l che r Ve rtre te r , d e s ht zu v rk , d d e r ine i n e me e in s e is e s wohl be fàhigt w ar , se r Ze t de St p l s e G t auf n ie M r th at de r nse li e n e n i zudrucke . Abe r d o d u g Id dos M n e s ve rhinde rte ih n an de r Ausilih rnng se ine r die We lt umspanne nde n e ne und nac se ine m n e i i e n c e i e n e e da s al Pl , h u z t g S h d k hrt te aos zurdck aus me r Rommit s a e an e e i a e Ch , de t rk r H d b fr t h tt . Erst nach vie rze hn blutge trànkton Jahre n fah rte se in staa tskluge r s n i v anns a w as de r Adoptiv oh , C . Jul us Ce sar Octa i , d s durch, 6 E inl situng.

' n n k nn n Di gròlse re Cdsar nicht hatte volle de ò e . e Organisa tion ‘ de r M onarchia ist das ansachlie lalich e Ve rdie nst de s Ce sa r Au ustus de ami s ine m e i al e de n ame n e e e n g , r d t e Z t t r N g g b h at. Die Ze it vor ibmbe he rrscht trotz alle r Schlachte n und Um ns mo w àlzunge n e in Mann des Frie de , e in He h e r imRe iche is ulli s de s Ge te s, M . T u Die Be urte ilung die ses me rkwdrdige n Manne s ist starke n a n n Schw nku ge n nnte rw orfe n ge we se . Be wunde rt vie l und vie l e n le n ge scholt , h at e r ohne Zwe ife l de r ab Nachre de re ich e n ‘ n m nsa e r kritikl se u n Stofi ge bote , de r i Gege tz zu d o Be wu de rung e re si a s e frfih r Ze ite n gr dndlich , abe r geh às g u g be ute t ist. Se ia a e le ar s s h ne ie afflr e e i ne B e abnn H uptf h r w e , daf e r , o d d g g te g g esi us a e s i m zu b tze n, sich te ils aus Ehrge iz, te ils a V t rland l e be de ’ Ofie ntlich e n e n m e n se ine a e n V orad e ih n L be wid e te , wahr d w hr g u n s n e nn e ine so h at ice o a f ein a de re s Fe ld hinwie e . W r, C r die grie chische Bil dung in sich a ufge nomme n und sie durch rastlose und vie lse itige Th atigke it se ine n Landsle ute n und de r ac e l e mi e l D onn ni nur fur R m s n n N hw t v r tt t. cht o , o de rn ga z be sonde rs fur die wichtige Pe riodo de r Re naissance (1350 — 1550 sin ice s i n r e r mo e n n i s n. Cbr .) d C ro Schr fte die T ag r de d r e Ge ste e o e n e e n u e i n e nl e kultur g w rd , d r Fr cht w r och he ut ge e fs n. s ist a e n as i s E d h r notwe dig, d Ze talte r Cice ro nach de n e sc ie e ne n ic n nn n e n i e v r h d R htu gen ke e zu l rne . E n kurz r Ube r lic de r Z n b k e itve rh dltnisse mag voraufge he . In pblitisch e r Hinsicht ze igte das RomCice ros die hippo kratis u e in s n e n i ch e n o e h odnungslose n Kra k . D o in j e de r stastlich e n Entwicke lung nach zuw oise nde n machte de s Be harre ns und de s o tsc e i e ns sin a mnoc e e nn a n F r hr t d k u h rk b r. Wahre d zu de n Z e ite u politische r Gesundhe it de r ge schlosse ne Ring dcr Se natsfamilie n die Tra dition de r Vorfahre n mit sabe r Aus ll daue r be haupte te , ste te n die Volkstribune n das be we ge nde und b e e lic e le me n de r V e rdude run oft de r e e ss n ar w g h E t g, V rb e ru g d . D e r Ge ge nsa tz de r stolze n Claudie r und de r e hrge izige n Licinie r ac e a Staats e btude o l manc mal ins Sch an e br ht d s g w h h w ke u, ab r nie mals ins u e n e w ar das a n e s e i St rz . J tzt d r g worde n. Als d e fe urige n Gracch e n die E rinne rung an die grosse Ze it des Stando

1 mis l V . G. B oissie r Ci er on e t se s a e s h v n D h e r , c , d ut c o ii , und me in ue h : i se in e e n und se ine S i e n l n 1 C ce r o, L b chr ft , Be r i 189 ,

so ie W i nfe ls s ls i ll i 92. w O . e n e , Cice ro al Schu chr ftste e r, Le ipz g 18 s alte r i e ros. 1 . Da Zeit C c

chte n a e i s sic a ls de r o e n kampfe s wie de r anffris , d z gte e h, d B d ‘ nnte rh hlt ar as bmisch e ol de r durch und durch ò w . D r V k insi un nsi bar e il e s Quirite n w ar politisch alle r E e ht d A cht , w n l w ar wirtschaftlich he rabge komme n und sittlich a ge fau t . Die B ò me r sind von Ha us aus Baue rn mit ausge pritgte m V e rstàndnis fur Erwe rb und B e sitz ; so sind sie die e rste n Fe ld ‘ r l allmiihlich a die r òlste n messe r und Juriste n de We t, abe r uch g l n e msi a uf alie n be sch rànkte Wuche re r ge worde n. So a g Ro ch It , bot sich durch Ausse ndung v on Acke rbaukolonie e n Ge le ge nhe it i e d r a s in ntitzlich e c e a e ge nug, b es tzlose Burg r e H upt tadt A k rb u r m an e ln Als a e de r e s e n kornre ich e n o in i ilie n u zuw d . b r r t Pr v z S c ar al die e i e a inie n und o si a ol e und ann g b d zw t , S rd K r k , f gt d as e m t an die e i e n anie n h a und in r ch For g g b d Sp , Ac ja , Afrika ' md une rme lslich r e icbe sie n da n mi h e sor alle as A , gi g die r ò sc

Gra nde i n ia e r dide re taliam. D i Landwirtscha ft zu . Lat fu d p I e zi di ah i ri e n a al e di rflcksich ts sie gre iche n Offi e re , e h g e g St tth t r, e l ute sia e le e n i e n e si z in r se n l e se n Ge sch àfts e , all gt hr B t g of r An te n e n e ie n aue e n n LAnde r e ie n an, v e rd g d fr B r od r e twe rte te das v on ih m zu Markte ge bra chte Korn durch Masse n ion i e v on l a e n e a e i e e n Lande reie n am produkt hr r Sk v b rb t t . D k ame n di e Lie fe runge n de r Provinze n. So ve rschwand de r fre ie ns an r e n und das M a e ine s e e n e s Ba ue r t d, de K r rk j d Sta at , de r e s s a a s al e n e n e an e ns zum n Ve rtre te r d t t e rh t d G d k , Ve rde rb e de s ie an e e li ganze n Ge me inwe se ns. D L dl ut e fse n sich e ntwe de r in e e anfne h me n das se i a i s u in m ol s e e das H r , t C . M r u a s e e V k h r zu e ine mSoldate nh e e r e o e str òmte n na m um wurd , d r ch B o , do in de r ae omli de m a le n und e ile n sta rt ,, f x R u f u f , ts n i n i i n Pò in hu gr ge und g e r ge be l, unte rzuge he n. Nur de n Muni ci ie n de n le ine n Landstàdte n alie ns ie l sic in e ss p , k It , e rh t h e e b e re tscbaftlich e e ie e ma e de a w ir Lag . H r v r cht r V te r de mSohue as s sam e fl litc e n i ie d org g p egte G h , h e r ge d h das Ge we rbe . Ab e r de r sittliche Nie de rgang e rstre ckte sich nicht nur auf lich v lke n mGe e n e il n e n die o e n die baue r e B e ò ru g. I g t gi g b re c ic e n mit sc le c e m e is ie l o an de r o se n S h ht h ht B p v r , ord atorius ‘ un ue s r e rat d de r ordo e q te . D r c e re Stand be grifi die kle ine n a l n amilie n in si lc u A z h v o F ch , we he die e i traglich e n Amte r und a e n n an an i e n W rd vo H d zu H d we t r ge be . War frfih e r w e ni e te ns e rsònlich e s e ic n n e vo o e n s m g p Au z h u g b rzugt w rd , o nah man e o ne c amals a te s e in Ans r nch j tzt h S h g R cht p , w as doch nur schnòde r Mifsbra uch w ar ac e in e . N h e r li de rliche n Juge nd umwarbe n die vorne hme n Jtinglings nach be kannte mMuste r die l un 8 E in e it g.

n a mtor uae stura ae dili r ae tnra consnl h oh e r e St a tsa (q , tas, p , atus, ce ns a E s wa r kos s ioli das nvorilne ol be i n ur ). t p g, so V k gute r Le no e a l e n n h di zu rh t , wozu dio don Adile n oblie ge nde G atore nspie h

und Tie rh e tzon sich be sonde rs e igne te n, ganz abgose h e n von de n nn un uu un Sch e nk ge n d B e stoch gon. Alle s die s d e in or klock ' liche r Ùbe rschuls dazu wurde aus de n Provinze n h e rausge w irt

t m a oinon ne e n l sa e e rhie lton. e r sch afto , die Jahr f J hr u B ut ug r Ab n i n m msa e l das w ar noch nicht das e i z ge Le ide . Ne be n de A t d wollte a uch de r Ge lda de l de r soganannte n Ritte r sich a mRa a be ' ili e n rc n aa ts un u be te g . Du h Pachtu g dcr St gofilllo d V orsch ls v on Kapita lie n druckte n die ròmisch e n Ge ldmìtnnor umdie We tto

mit de n o onsuln dio a mon an e . Was n e dafs dio Pr k r L d r Wu d r, i Sittlichke it de r Re gior e nde n wie de r Re g e rte n ge fth rde t, data insbosonde ro dio Spannkraft de s Le ibos und Ge iste s durch das Sh de nl e bon imappige n Oste n ge broche n wurde ? Nur in de n ab ge le ge ne n Stadtcmnde r italische n Halbiusol hie lt sich burge rlich o in n a Ehrbarke it und E fachhe it u be de ckt. Abe r ge r de nach Rom fl s n alle unsanb e r e n l me n o ine s a o se E e t , wie in e groi e Klo ke . B oi die se mwir tsch aftlich on und sittliche n B anke rott konnte die Haltung de r politische n Parte ie n nicht e hrlich und folge recht l i e n e i ime s e n B ur k ma e n n e ll dio b e b . S t r t gor rie go die Opti t u t r Su a Pe pular e n unte r Ma rius na ch gr àtslich omB lutbade nie de rge runge n utt n o e n ie tròmun e n s a il ns b o , w gt d S g de P rte e be wild durch m e n n h m inan e . i e die i a e n mit d al e h oc ll ti Au e d r H r Opt t t , gon e n atk a mme w ar spr tl ch , abe r ohne Th r ft und, w as noch schli r , ne Filh r e o dio Pe ular e n e ine n i e bunt e misch to oh r ; d rt p , u ruh g , g n hn ie l un lan m e ne n u e lin Me ge , o e Z d P , je de v rwe ge F hr r b d in s e e e n ane e n e ine le ine a e tollktlh ue a vor l g rg b ; d b k , b r Sch r ife lte r Anar chiate n e ie i im ll me ine n ms n zw e , b g r g, a ge U turz e i e n e il de r ne n li e n B e uta e a e n a isc e n i h or v r T u d ch zu rg tt r . D zw h d e o a e n e n Winn de r e r e izi i me us r g d e r, h g go, abe r kurzsicht ge Po p j , r e ic o n e e e n e r ass s de r unh e imlich o a ilina de r de r h , u b d ut d C u , C t , a és r s ge nial e , be r sich zurdckh altondo C ar , de e hrliche , ta rr fi a o kòp ge C t . J e une rfre uliche r das Bild dos politische n Le be ns uns e nt it um so be frie di e ndor i dio ssic a uf das ge ge ntr t, g w rkt Au ht n n ns un a m i e wachse nde I te re sse a Ku t d Wisse nsch ft. I Be re ch de r bilde nde n Kunst be sch ritnkto sich de r Ròme r alle rdings auf n e n un n i a e s die Be wu d ru g d de Erwer b dos re iche n L e bh b r . Gr iochisch o Kunstwe rke sta nde n hoch imPre ise und fullte n ndh ituse r òmisch e n se l Sta dt und La r der Grofsou. Abe r zu b

10 E inlcitnng.

mer die von Isokratos anf este llte n ge fdh rt, inde g Ge se tze dos t ms auf se ine a c e oin und e schmac Rhy h u Spr h f g kvoll anwandte . n mi e l de r e o i boh e rrsch to e r o ne in Alle Ku st tt Rh t r k , h de r V e r we ndung mit ve rschwinde nde n Ausnabme n das Mais zu libe r n a r at die schlummornde n V schre ite . K ri , e h orzflge de r r òmisch e n Sprache e ntbunde n und damit die Wolth e rrsch aft diese s he rrliche n Idioma a nge bahnt. D aa n tr ug natdrlicb die umfangr e ich o Sch riftste llore i Cice ros n i Als Rodne r e o il oso u in e rste r Li ie be . , Rh t r, Ph ph nd E r ir zàhl or (in de n Brie fe n) h at e r sich ve rsucbt. W be sitze n von h lre ich on B ruchsttl cke n 5 Re d n ih mnoch a ufsor za 7 o , 7 rh e to

is Sohr ifie n und B rie f . risch o, 13 philosoph che 774 s s e ine ldbe o e i in de r i t E ist wi w gte Z t, C ce ro le b o und te e ine e i de s Ube r s e ic an unorfre ulich e n il e n wirk , Z t gang , r h B d r , abe r wichtig fur die Bildungsge schichte de r M ouschh e it und or e nn nis e Nun ist una l darume inge h e nd K t w rt . das G uck zu n e ra de ie se n s ni e r e sc tail ge worde , g d Ab ch tt d G hichte aus de n n und an Cice o e och rie bonon ie e n e nne n v o r g Br f k zu le mon. E s wird in folge nde mdio Ze itgeschichte de r Jahre 64 bis 43 in e ine r Ausw ahl de r ge nannte n Brie fe mit ve rbinde nde mTe xt

a e s e ll e e n. o a e soll e in e s d rg t t w rd Zuv r b r kurz r Ab chnitt, de r i e os i e n solh st e nomme n is a us C c r Schr ft g t, die e rste n 42 Le be ns j ah ro dos Rodne rs (IOS— 64) zumV e rstlindnis briuge n ; e in fe mor e s Kapite l wird die Einle itung zu de n Brie fe n se lbst e nt l n ha te .

— m 2 . D as Le b e n Cice r os 10 6 64 v . Ch r . . v on ih solb st

a s sumIII Ne ue s J anuarias osa 0 ilio e ano N tu . , c . . At S rr , me st me a a ia me i e mana . e ilio Cae ione Ar inu e t Q S rv p . p fr tr g r n e n mo ti s i e a nti uissima aumus hic sac a h ic patria : hi c i r t rp q ; r , i mi e e n e n s hic maio mmlta e s i a . Patrie nos i o ti t g u , ru u v t g tr , p prud issimi i i s i min no is e rudi ndis r e ium i i i e m t v r , tud u b e e g g . M h qu d de mois maioribus dice ndi facultas non de tur ; non posaunt omne s e sso a ricii ui mme mo ia e nco e is no is imm p t . E q de r t pu r b pr u La ino co me is Plotium n am a d e mcumfie re t t de ro p so L . quo d : qu

e S ringa r. M . Tallii Ciee mnia commontarii re ruml uarumrive de ta sua vi , Le ide s 1854 . 2 D as e - . L ben Cice ros i oS 64. 1 1 conc s s stu mus is u ur u , qua d diosissi qu que apud e ume xe rca r e t r , dole bam i i n mora m mh idemnon lice ro. Co tine bar a ute mdoctissi omin ma c o i a e ui xistimabau x ti nibus h u u t r t t , q e t Grae cia e e rcita o ali me li s n ni os e a tame n a me a mutilita tam u i ge a posso. P t d se me cumG ae ia ina niunx n h ilos0 h ia p r r c Lat ca i, ne que id i p p tan m min i o i x r i ti n i n uotidianîs tu , se d e tia d a ud e e c ta o o fec . I q comme nta tionibus e quide mmihi adole sce ntnlns propone re sa labam illame xe rcituti n m aut r us s amma ima o e , ut v e sib propo itis qu x r a vibns aut or ationo ali e le c a a d e umfin m e mme mo ia g qu t a , qu r osse mcomr e h e nde r e e am m sam mlo isae m o is p p , r e ip , qua g , v rb aliis amma ime sse m t r n s a mi i qu x po lac ia p o untiar e m. Po ta h lacuit ac e nana sum a dole sce ns mm mor atorum p qu , ut su aru G a ecae orati n li m i o e s e a e . s le io n r r xp c r Qu bu ct h a c assoq e ba , ut, cume a ae le e e m ra e co a in m s l m , qu g r G , L t a r e ddar o , non o u o imis i mn us t tis m x imar e m pt ve rb s ute r e r e t ta e i a , se d e tia e pr ae m e a imi an o ae n a n stria e ssout dummodo qu da v rb t d , qu ov o , e sse nt i one a m mina a i a ma a dmodum d . Tu quoque car Ar t a daloscantulo s n c n e sa : e in e ae amHome ri u t o v r d d ve rti , ut qu d , sic ml m ui u ta da Grae cia. Et Xe n0 ph ontis Sacr atici librn , q n mi mus 0 aco o cus ins ribitur a rae c in i mc nve rti . c , G o Lat nu o Ex Atticis aute moratoribus conve rti de orume loque ntissimarumnobi lissimas oration n n i math ani ue e s i ter se co tra r as, Ae schì ni D e o q ; ne c con e i inte r e s se a o se nte ntiia iisde m e t v rt ut rp , d ut or t r e o mformia am mfi u is a n stra mc nsue tu uom ru t qua g ris, ve rb d o o di a ma e mo a ae tatis i i stnde r o ma manda i a ptia. Et pri t p r ur ; se d an mi is ci ilis sci e ol i an msa is e ss r atori t tu ur v r v u , qu tu t e t o . si a e ma ima a e a e ma omnis ars e t oc ina li e alia Et ut pr t t d tr b r , a me n ma ime hil so ia de le cta t m mni m t x p o ph vi . Mate r e ni o u no m e me st sa ie n ia a c i s a m a Grae c e o h o ru r ru p t , u u or o v rb iloso ia n m in ni i d tum i um e o ph ph o e n ve t . D o o voro Sta c a pu r an ir i lurimum me t a dmirabar t i bam ui ca e s d p , que e d lige : q cu a nn mi xit at r e m si ml as os nostraa o vi . E o fate ar ma or o u t d g , ma o simaut e iam uicnn ua sim non ax rh otorumofficinis d t q q , , x m t i sse se d e Acade iae sp a iis oxst ti . Nos in mv onimus cumin icia intormissa e ssant olla foru , d b , flore sce nte H rte nsia ui s os in e a e uale s lon e r ae stitit o , q u t r q g p , at me adole sc nt mnactus a cta a nnie mino e m ame i se e e r , qu ra t p , ml as nn u t a os in studio e iusde ml audis e xe rcuit. Acorrimo studio touahar quatidiaque e t scribe ns ot legans e t comme ntans ora o iis an me xe r cita ti nibus ntantus n n e n i is t r t tu o ca o ram. E goi ur ml m ci i is s io m . c la . ui l o e as a a S ae vo o . v tud u tu p r d h Q Q F , q leitnn 19 E in g.

consulenti ua s ndo studiosa s audiendl doco muo b ro ponde bat. E odo q sr e mo e m e miaa ilo mAth e niensiumo t p r , cu prince ps Acad Ph cu pti mali s m fu s B omamu v ni bu M ith rida tico bollo do o pro gi se t q o e ssot, o msi m tr i admirabili uodamad hil oso h iamst io t tu a adid , q p p ud concita tus nni m e e in e r afe ctionom e ditumuo . Trie u f r , t r p r q

! Sullaa sino i e t sino lla i a e s ublica . e o , iure fu t u d gnit t ro p At v r e go h oc te mpore omni nocte s e t die s in omniumdoctri narum me di n a mmntah ar l mtan m ta tio e ve mb r. Co a dec a i s saepe cu ali uo i i id u faci bamml m e iam a ino se d q quot d e ; q a e u tu t L t , Grae co sa e ius Tum da inv tione ima se ma ima rt p . an , pr x pa e h e toricaa ae am is aut adole sce a s no is e x mme n r , qu d pue r b co tariolis nostr ia inch oata ac rudia oxcidarunt; omnibus unumin lo mco t us o is e mmodissim cu ac is scripta rib , qu d qu qu co e prae ci e r mus at e x vams in e niis e xce lle n p e vidcbatur , e xcorpsi g issime u u mus t q ae q e libavi . Se d tu u n mum i r e i ublicae e m s cumadve utu r b la tissi fu t p t pu , ullae n mma imi e e ci as ci i mdisside re nt da in L . S i Italia x x r t v u iciis a i Tum imm nos d c le g bus. pr u a d cause s e t private s e t ublicaa a i e coe imua non in i mu p d r p , ut faro d scor o s, qu od platique face runt se d an umnos e fficore otuisse mus o i in m , ut, qu t p , da t foru 0 0 nire mus a ma ca sa li r s ie ta ve . I e i ca t qu pr u pub , p a S . Ro cio d , ui atr e moccidisso a r ne batur an mcomme ndationis a i q p g , t tu h bu t, non lla e sse t a n n i n n ut u , qu e o d g a ostro patrocinio vidore tur . D e ince s in e multa e as noa dili e ntor lab r a t m p d , qu g e o tas e ta ' ame lucub a us qu ratas fie re bam . Era t e o te mpora in nobis summa gr acilita s e t infirmitas co o is oce m n rp r , pr ru e t te ue collum; qui habitus ot quae figura n n rocul a u u o p besse p ta t r a vita e pe riculo, si acce dit labor mma a n e t late ru n co te ntio. uo ma is o s i m g q g h c e a , qu bus e ra carne commove bat o omnia sin missi n n , , qu d e re o e , si e varie tato, vi s mma e ia e t a ina co o is con e nd no di m u v c t t rp r t o ce ba . Itaque cumme at amici ot me ici h or ta n u d ro t r, ut causas agora de sistore m a r is a ina e ic l mmi i a de un um ma s e a a , qu d p t p r u u h d , qua p r t dice ndi lo ia discade ndum utavi Se d cumc ns r m missi ne g r p . e o e re o e t madar atione ve cia e t commuta ta ge ne ra dice ndi me at pe ri culum i a a osse e t te me r atius ice e v t r p p d r , e a ca usa mihi in siam roficiscandi fuit A p . Itaque e ume ssombie nniumva raste s in ca sis e t ia min o o ce le bra tummo mnome n sse oma u f r u e t, R sum e prof ctus. 79 Cumve nisse m e nas sox mansas cum Ath , Antioch o, ve toris Acade miao nobilissima e t e n issim iloso a i m prud t o ph ph , fui stud u - a an i r s 64 . 2. D s Loh C ce o 106 13

- ue h il mhiae n m aminte rmissuma rima uo a dole sce ntia q p a p , u qu p q mot se m r ano a m ac rursus s mma auctore ot oc o s c ultu pe t , h u d t r r e n a i A u e micus e a i e m si a anes ov v . ppolla bat r Acad ; r t qu d , p rp muta visse e rmni mus toicus namdisse ntie bat an m ui t, g a ssi S ; t tu q b a min amabat Stoicis. ae e a nc sda re bus ab his, quos , Pr t r h fre ue ntor an ir i e t Ph ae drume t Z anonamcumAttico nostro q d , cummirar mutra mue Ph ae drum a e me iam e tnr ille quide q , ut t a ma e u cum e i m de ditus ic o ml m i in r t ; q o t a , ut Ep ur , u tu fu t E icuri h ortis Q e min e nos e a ae audie bamus p . uotidie aut t r , qu , onf r b i e d ne l a c e e amus: ne que e rat umquamcontrove rs a . S , p ur dice ndume nimali uan e st moni m icumsic a mo ( q do ), Po p u Att , ut a l e mfratr e m i st ill mi i n arina n iu un ius t ru . N hil e o h e c c e c c d . Mihi e nimpe rspe cta e st h uius inge nuitas e t magnitudo a nimi ; ne que e go inte r ma a tque illumquidquaminte re sse umquam dur i prae te r valuntate minstita taa vitae : quod me ambitio quae am d ms a i m i suma e malia minimo r e re h e n d a honoru t d u , p ut p donde a io n t me a mduxit B o omtame n e mo r t ad h a as u ti . d t p ra e nia a e me triumS r um votarome t non i nabil e mdi Ath pud D y , g c e ndi ma istr um s x r ce ri s l H c a e ms ium i so e e m. o g , tud o a aba ut tud

non e a commn ra ci e se d i mAth e nar um. P st a r t u e G e a , propr u o ma sia to a s a ms mmis i e m r atariba a ui A t pe ragrate e t c a qu d o , q buscume xe r cobar ipsis lube ntibus ; quorum e r at prince ps M e ni a s Strat ni e nais me n ci a sia illis e m pp a c , o i di a tot A t poribus dise rtissimus t si ni a e mle stiarumne c tia ; o , hil h b re o ine p rum rum t me a i e c o o e s a i Attico e s , h ic ora tor in illis nu r r r t p t t . Q ba a n c ntantu m e ni am sia i a o e s no o s Rh odu . N ci a dir i v A t r t r , ut , non con e mne n i i e mne c ce le ritato n c ia s t d qu d e c op , e d par a m pre ssi e t nimis r e dundaute s B h odii se niore s e t Atticorumsimi m ; lia as. Ibi a ad condom e m omae audi ve r am M olone m r , qu R , , a lica i cumactoramin varia ca sis scri tor e mue r aastan m pp v , u p q p to , tumin notandis animttdve rte udisque vitiis e t institue ndo doce ndo ue rude ntisaimum l s m ai q p . de dit opora ( modo id conse qui ata it nt nimis p ), re dundaute s nos e t supe rflue nte s inve nili qua damdice ndi impa nitate e t lice ntia r e prime r e t e t quasi e xtra i as difflue nt r p aa coe rce re t. i ine e e ce i ma ie nnio os non mo o e xe r ci ti n' Ex t r r p b p t, d ta or , se d o e muta me t cont nti nim tus. Na e o is e cia r e se d a pr p v e r t, ot asi de fe r ve rat o a i l te r i u u qu r t a , a b sq e vire s ot corpori me diocris h a i us a cc ss b t e e rat. M o uae store mSicilie nsis e xce it ann s n n v r r q p u ; o e e o , na quis sude st dice r e ultins in Sicilia quaesturama ut gr atiore m 14 E inleitung.

m isse i btinui uramin in aut clarior e fu . S c o quaost prov cia , ut mni m oc los in ma n m canie ctos arbitrare r omnia o u u u u , ut m ae iucunda e sse i e a non mo o his e xtr aordi se pe r, qu v d tur, d ami si na ae ac ne ce ssi a i e n nariis cupiditatibus, sad e ti p tur t t d e m n otiatoribus comis marcataribus iustus munici ibus gare : e g , , p i r a s iis abstine ns omni s e amvisus in omni o ci l be li , soc , bu r ffi o ntissimus ma e manno s e icilia th e r m dilige . Cu ut po t S e copisss , mvide batur ill in ma uid uid e sse asso e ctum ia ud , q q t, pe rf e t e maturitate m uand s am i hab re q am u . Cum gitur esse m in plurimis causis e t in principibus patronis quinque nniumfe ra min a ocinio Sicilie nsi ma ima in ce ame n n v e rsatus, tu p tr x rt ve i n a R us i de signatus a e dilis cumde sig ato caus le Horte nsia . a n ia dicia ma s st e e s omo i a a e ac is omni m dductu e C. V rr , h v t tqu f t u iama iuion d mn t e cuniao ma ni ine sua s e ac ae p s a a us, p g tud , p pr i ti n bs l a iciliam totum uin ua inta ie d ca o a a o tns. E go S q q g d bus s bii mni m o lo m rivatornma s li to e a iniurias ic a , ut o u p pu ru p q t r u c n sce e m ie ta s n io a ac ions e t i a im q e ag o r . D u t pr r t pr v t e t li s e s imonia : le a i dixe r unt ml a a mcivitatum am pub c t t g t u t r , i ve ro privatimplurimi ; gravissima a tque amplissims quae que civita s ve h e me ntissime s as iniuriaa e rse cuta ast ir ima s V r m u p . D C . o re , mml a li i inoso ml a cra d it r cu u t b d , u t el e in cive s Romanos atque in so ios ml a in docs h omine s uo ne a i e cisse um c , u t q f r e f t, t pra e te r sa quadringe uties soste rtiume x Sicilia contra le gomabstu sse a mm fi . Etsi nobis pro famili ri r e o su us ora tor non r e spondit o e nsi s sam ame n amnsme o nosci a arto H rt u , cau t g p bat. Igitur in sa uis u e m x li imus Accu tionis q q a libris e a mtot e p cu . Tr inca l os ae dilis i is o e li n ud fe c . Nob qu qu ce t i h oc amm l am r o o o o ia i. N o amlitu n n m qu d d g r r p p di o ho oru , quos cunctis suffra s a e i sumus nas o i m n xi gii d pt , tr qu de an a, sane a u a e n guus s mptus asdilita tis fuit. H b da a ute mratio e rat r e i amilia is am i e mdilabi sino a fla iti sum um f r , qu qu d r g o e st. Se d c pe r ae tate mnondumfari auctoritatamattinge re ande re msta tu r muo ni il h a c nisi e rfe ctumin e ni slab a mn s ia e e q h , p g o, ar tu i du tr , mne me a m e m ami a ffe rri apa rte re , o t pus ca rnm te mporibus i t u uta vi ui me us la o e x li in i a um tr ansmt e nd mp . Q b r popu dic a fr ct m cum e st amplissimum conse cutus. Na propte r dilatione m comiti rumte r a e e ims ce nturiis cunctis nuntia tu m o pr t r pr u r a s su , ac e inte ll e xi e t i da ma indicar e t 0 ulus e t aliis f il , qu d p p quid ass bor t ill in rimis mi i laotandum e sso pr cri e . Atque ud p h iure i e bam n a insoli a mi i in o ce n atione v d , quod i h c t h f ro di di r ali n ua o a io de ssse nom ca usa t a oblata e rat, i q r t ini passat. 3 ie e rh altenan iefsamml n e n . D Br u g . 15

e e n a ome u sin Dice ndum rat im d Cn. P p gola ri oximia qua i mot v ol m t n E o . e t le o untate m virtute . g C Mauil i g e so te ntia n i v h e me ntissim uo comrobavi e in e h ortatus s m le dav e e q p , d d u ipsum, ut se ctors popul o Romano me ne re t in sonte ntia nova a aro Mith r idatic i cuiusquamvim ut mine s partime sc t. i gitur belli conficie ndi curam summa studio populus Romanus ad Cn. de tulit Pompe ia m . assa a cio i lo c ss li le m ano a m L . Iulia C ro, C. M r F gu a . fi a a t ma Tulliolam a e m is ni i scita salva To tis. ut C. P o L. F . Frug

mus. Hic i ann s uo o consula tum tivi de spondi fu t u , q e g pe . i e ll e e n w ir a n An d e se r St a br ch , k ra vor se ine r Erhe bu g sa l ab umse in arne e a zumK on , , f r Le be n a nd Wirkan we ite rhin an se ine ie s e ol e n an de r H d r Br f zu v rf g . Wir we rfe n zuvor noch e ine n kurze n Blick a uf se ine a nd se ine r Z e itganosse n u Brie fs fibe rh a pt.

l ne B mml un 3 . D ie e r h a te n r iofsa ge n .

ie fibe r au t von i de m e foie n W h p C ce ro, g rtste Schriftste ll e r n a c e ine s e n dor late inische Spr h , e tattlich A zahl von We rkan n una n a n e rhalte n ist, so si d auch vo ih m d an ih n ge sah rie bsna ie s re ichlioh fibe rkomme n Wir zith lon im an e n 4 Br f . g z 86 Brie fs, mkann a n e an ih n e i e e . D as l e e d ru t r 90 g r cht t A t rtu t , wie wir itate n isse n e ine e e li òfsor a l aus C w , rh b ch gr e Z h . D ie B rie fs sind lange wahre nd das Mitte lal te rs ve rlor on m a n e e se n a nd e rat i 14 . e ie e aa f e fun g w J hrhu d rt w d r g de n. De r m a a bs h m als - anis . e c rfi t ic e dar a a n Hu t F P tr r , D ht r L ur So e tto, na a s a i m fe ud zu Ve ro di Brie f d Att cu , a d Quintum a nd a d Brutum imJahre 1345 ; bald darauf fande n sich zu Ve rce lli e f a amilia die B ri s d F res. E s n una also 4 amml n n al n v n e n n i si d S u ge e rh te , o d e d a 2 Buche r de r B rie fs an Brutus zuwe il e n als une cht be ze ichne t sin ie o l mit n e c . Untsr ssch obon ist alle r dì n s d, w w h U r ht g g dor n Brie f an Octavi an. V on ge ri ge re r Be de utung sind dic 3 Buche r de r ie n in s ne n se n n Br fs a Qu tu , zu de noch de s Se dschre ibe n da e titiona nsu tus p co la zu re chne n ist. Hingoge n sind wichtig dio Ganor alkorre sponde nz in 16 B dch e rn und de r B rie fwoch se l mit ic s in obe nsovie l B ach a a i c te me is Att u t . D e ra re fahrt j e tzt t de n i e l a d amilia e s s s i e s mit Un T t F r , frahe r ad Dive r o , be d 16 E inlsitnng.

mftn i a c s e rocht. S a ist n h E p g rn ge ordne t, abe r w ador p nan1ich i noch ze itlich mit gabbr ge r Sorgfalt. Nicht nur folgen dio rie fs ne tl cksich t auf i e ss n an e n B oh R hr Abfa u g ein d r, so dorn e s sind nicht e inmal dio Brie fs a n danse lbe n Adre ssate n imme r na man mach m uch e oinve rloib Ana h e n nur das3. da s e ine B t. Buch,

la ne l e e i e ist das S. e lc e s B rie f os an App . C udi Pu ch r g r cht t , , w h s d tlius an ice o e nth àlt das das da e n a un das M . C C r , r T re ti , d

dom e i e lasse ne n i o il . D as 3 a c ist das das Fr g T r g t 1 . B h in mf a buntsch e ckigsts , we il os e e gr ofse Zahl v on E p ehl nga ' i in sic schlie lst schre be n alle r Art h . Nach wichtige r sind dia an den Home nsfre und Atticus e n e fs in i ne n de r asse ge richte t B ri , da h Ve rf r sich ganz nu n u an li li n be fa ge n giobt, je de r a g b ck ch a Re guug se ine s le icht c n ana ol n e mpftingli h a B arz f ge d . Die fr0 h este n B rie fs stamme n a us de mJahre 68 ; sia ' flie lae n anfangs nur spi rlich a nd fabian ganz w ith re nd Cice ros

ns l a e i 59 e e n sia a l e i e a nd vialse iti e r . i Ko u t. S t w rd z h r ch r g D e f alle n de n oli d a le tzte n B rie s f in J os J hre s 43 . Unte r don ssa n w i n e de n asse Adre ta , e u t r Ve rf rn be finde n sich die e rste n m u annor oms : Cn. Po e s li s ésa r r un M R p j , C . Ju u C , de j ge ra a die e sc e ne n de r u is l i i s a nd l n C to, V r hwor , J r t Su p c u vie e a de re . at e i n e da E s i dahor k n Wu d r, ta wir durch die se Brie fs e ine n mannigfach e u Einblick in die Z e itve rhitltnisso imallgome ine n s n a nd in Cice ros Se e le nlobe n imbe o de r n ge winne n. Le ide r ist die se Que llo de r r e ichston B e le hrnng oft in baswillige r We ise ans osch ft e n B e i doma onart e n a a e ice o g òp word . ig ig Ch r kt r C r s, u hlì ch e ka driick n za àu li a n de r h a ptsiic re z pti v, ise rn E in o g g ch d ni ta n ftihi ll si N t n s e s we g wide rs ds g w ar, ste t ch die o w e digkait hor , i n n z ibn ge ge n se ine e ge e Anschul digunge n a verte idigsn. In domor jade illich tige Aufwallung mit de r Le bhaftigke it e ines udltl n e a ufze ie h ne te h at e r v n i nt S d rs , o sich se lbst e ine Sk zze e rf n a e i ni w o e , die de r W hrh t cht e ntspricht. D e h or das Z orr il dns D rumann ih mnac ze i ne M mmsan in son b d, h ch t a nd o pe r l r izth e it na me n e me n iche r Ga e ch hr e tst llt . Trofle nd h at na tlich B oissie r auf die se n M ifsbrauch harmlose r Oflanh e rzigkoit hin ge wie se n ; sagt doch Cice r o se lbst von se ine n Brie fe n an Atticus : o c m amuamme cnmlo at ir milase E g te u t q qu . W n da hor mit un ono i i mit illi m o l oll dio b e fang r Kr t k, abe r auch b ge W h w e n E r ùsse dos h achbe a bte n c a s lie be nsw orte n M ann and g g , dur h u es ll Schriitsto e rs wdrdige n.

Ka 18 p. I, Ep. 1 .

“ ma e o o e st. omin n vi te mdi nd l p t , R N is o ta ce i g oria maximo suble v abis : se mpe r e a r as plurimumdignita tis h aba it; non o es di nus a u a onus consular iu n p t t, qui g h be t r p tr m, i dige ne oonsula tu nta r i niama b h a p . Q ua mobr e m, quo c l a ude pro ficisce ris e t uid uid os e x h oc ita a a s a d dice ndum , q q , os, p r tu e ni a asi in sin l sis n ici mda omni in e nio v t , qu gu ia ca u i d u g ta o futa rumsit E i e l ta tis a diume nta ua e i i scio . ne fa c , q t b m e sin c a e t sae e e ssa e sposito, ut pa ra ta ac pro pt t ur p , quae da D e mosth onis studio e t e xe r cita tione scripsit D e me oor dar d mi r a me t ml i e e t tr iua, r e a einde ut a co u t tud e ar s t me a e non m i omnes ge n r a a pp e n . B abe s e ni a, qu ult h i nn mnes lica nos o m e e e ue stre m novi h aba ar t: o pub , t tu f r q dine m m i i ml a s a bs to de fe naos or , ulta pre pria munic p o, u t omine s cuius ua o i a li o coll e io r a e te roa s io h q rd nis, qu t g , p tud dice ndi ncilia s ole sce ntnlos uotidiana m co tos plurima ad , q i e ne amcorumassiduita te me t fr sqa e ntiam. Hae c cura ut t as mmn a nd o t omni a ione e fficie ndo a t ia oo e d o e t roga nd e r t , lli ui de be n a ca sa r e fe re nda a a ia e ui te ge nt, q t tu u , gr t , q u l m a nt obli andi tui e m s si i a li n l m o a . ia vol , g t pu b d u u f r Et h oc multumvide tur a diuva re possonovumh ominom: hominum l m olun as e t ma ime consul ar ia m r ode st o min nobi iu v t x ; p , qu ru i iis i sis i lolo a cne me locumac nume rumpe rve nire ve l s, a b p l co ro s Hi ro ndi omne s s n dili e ntor e t a d digna mputar i. ga u t g e os a llagandum e st pe rsua dondamque iis noa se mpe r cum timstibua da lica se nsisse minime o la e s isse ap r e pub , p pu r fu ; i loca i a ularite r videa mur nos e o consilio fe cisss si qu d t p p , id , is n me ia m un e r e mus e um ui l i ut nob C . Po p adi g , ut , q p ur n e i ions h abe re mus a nt mumpa ssat, a ut amicumin ostra p t t e no ver sa r ium ra e te r e a a ol esce n e s no il e s ola carta n a d . P d t b e studiosos os h abe a : mul bora ut ha be as v l ut te nea s , qu i i d n ims h abe a : e ti a sci n tumd gnita t s a e r e t. Plur o p r c , ut a t, min iis e s e sso o si a ddux e ris ui quantu put . Qu d , ut ii, q t i t mum rode runt non nal un , cup an , pluri p . m me amnovita te mtna ma diuv a t a e i s Ac ultu ti , qu d u o i il c e unt n mo sit ui s e s ice e md nob e s te ump t , ut e , q ud t d r

plus illis nobilita te mquamtibi virtute mpr ode ssa oporte ra . ma not is e a am . a me t a e si msum oco os t N P Golh L. C u l qu qui pote re consulatum puta t aportora ? V idas igitur a m lissimie ox familiis omin a sine ne s sin i i p h es, qu d rvi t, t b “ a r n e sse At a ilina e t n oni s mo es s n p sa on . ,, C t A t u l ti u t. mma omini nava industria innoce nti dise r ta r atioso I h , , , , g ro s de e nsu atus Q . Cice ni p tit. co l . 19

iudica nt o tandi come tita re s a mbo a a pud e os, qui r es , p p ia sica ii ambo li i inos ambo pue r it r , b d i,

is a e s t a e Quonia m, quae subsidia novita t h be r e h b re e x a sui n nc de ma ni ine e titianis dice ndum passe s, p , u g tud p i tu consula tum is uo ono e ne mo est in te v de r : pe t , q h r qu d um i r e tn se i ui invide ant e is e nim ign arb t r , d mult , q ; p t h omo e x e que stri loca summum locumcivita tis a tque ita mmm i mini dise rta nnoce nti mlto i e mill e su u , ut fart ho , , i u d ' l litu ini s oli uta r e b one s p us amp d s quamce te ri a iier a t. N p e os ui s n e a n mi e msis , q u t ho ore usi, non vide r e , tu, cu d e tus id di nitati a a i ad p , qu g s h bit ra s s s ; e os v e ra qui con sulafibus fa miliis na i l ocumma io mconse cuti no s t ru n unt , i modum te a man in i e suspicar tibi , n si si qui a d t , v d re ; mnov as omine s r a e tarios e is imo nisi ui tua e ne e tia h p x t , q b cio ine i s nt nolle a bs te se ana e s e a ti a min fi v t u , h r up r . I n l i populo quammulti i vidi sint , quammu t consue tudine manimor uma b h omini n is a ie na i eni e i n ha ru bus ov l t , v r tib i me nte mce rta scio; e sse e tia m nannullos tibi iratos e x iis ca sis a s e isti ne e s e st l a mill e cir cums ici u , qu g , c se . ud tut p ta , a a d ome ii lo iam a u e nda m ta n a s ia te qu d Cn. P p g r g t tud de disti num os i i e s ob e amca sa me sse mi s di , qu t b put u a co . cu m l cumci i a is us Qua mobre m, me t su mum o v t t pe tas e t v i v e r se tur h ibe a s de as e sse studia, qua e tibi a d n , ad ne ce sse e s t omne m a ione me t c a m e t labare me t dili e ntia m r t ur g . Et pe titio magistr a tuumdivisa e st in duar umr ationumn ntiam a a m a l e a n ami r ums iis dilige , qu r t r i ca tud , a lte ra in ol n a te one nda st Amico ums i pa pular i v u t p e . r tud a be ne ficiis e t officiis e t v e tustate e t fa cilita te a c iucundita te na turae pa rta e sse a parte t; se d h ac nome n a micar umin pe titiona latius pa te t quam in ce te ra vita ; quisquis e st e nim a ste ndat a li i in te v olunta tis ui cola ui , qui qu d , q t, q mumv e ntite t is in a mica rumnume ro e st h a be ndus se d do , ; a mi i e x ca sa iu i r co na tiani ta me n , qui sunt c u st o e g s a ut affinita tis a ut sodalita tis a ut a licuius ne ce ssitudinis iis ca me t uc du se ma ime ra de st ru i un me s x p .

Quamobr e momne s ce nturia s multis e t ve rna a micitiis 29 cu a ut confir matas a s mm od l r habe . Et pri u , id qu ante ocu os e st se na tor e s e uite s ue omanos ce te r or umor dinumna as , q q R , v ‘Z’ K a 20 p. I, E p.

omine s e t r atiosos com h g ple cte r e . Multi homine s urbani industrii m i li e ini in r , ult b rt fora g atiosi na vique v e rsantur : a s e r te os e r commnes a micos ote ris mma qu p , qu p u p , su cu a c i i tui sint e labo a a : a e i o a e a mm r , ut up d , r t pp t t , ll g to, su a 80 e ne c o te a ffi i ste ndita ind b fi i c o . D e e h a b e to ra tione murbis a i s : o lle iorumomni m a ar um vicinitatum t t u o g u , p g , : e x iis inci e s a d a micitia m a msi a diunx e ris r li pr p tu , pe e os re quam i u ne i os e a mult t dine m fa cile te b s. P t tatamItaliamfac ut in a nima a c me moria tr ibutimde scriptamcompr e h e nsa mque a e a s ne a mnici i m colaniam h b , qu d u p u , , prae fe ctur a m, locum de ni ue a lia e ne e me sse atia r e n n q It qu p , i qua no ha be a s fir ma me nti quod sa tis e sse pa ssit; pe rquir as e t inv e stiges omines e x omni e ione e as ue co nosca s a e tas con h r g q g , pp , e s e s i suis vicinita tibu i firm , cur ut n s t bi pe ta nt e t tua al sa as ndi a i sin al n micum i s ca u qu i ca d t t. V e t te a s uama mi ti me e ti v ide bunt: id in e lli e n ar atiane e te a ci a xp ut t g t, a, m e ine a e n a e ade a m a ione rt t a. conse ue r e omine s qu r t p , h b d q . H mni i l e s ac s ica ni si nomine no is no i s n in a mi u c pa ru t , b t u t, citia e sse se ar bitr a ntur ; si ve ro e tiampra e sidii se aliquid uta nt non a mittunt o m r ome r e ndi sibi constitue ra p , cca sione p . Has ce te ri e t ma xime tui compe titor e s ne nor unt quide m a cile co nosce s sine u mi i ia s n n tu e t nosti e t f g , q a a c t e s e o 82 e e id a me n sa is e st tame tsi ma n me st si pote st. N qu t t , g u , n n e ua tur s e s utilita tis a e a micitia n n m no co s q p tqu e , e o e n micua e ia mbonu s m sed a s e se e at e . Ita cum cla tor solu , t vid s s o e sua m a mbitione m ui a t ibul s e t h as ip o , pr pt r q pud r e ssunt u i suos plur imumgratia po , st diosas in ce ntur i s h abe bis i e t ce te r os, qui a pud al quam parte m tribulium propte r muni i ii a ut vicinita tis a ut coll e ii a ione m ale n c i os c p g r t v t, up d t i nstitue ris in o ima s e e sse de be bis Name i m u co , pt p . qu tu m o fa cilius mih i i e n ia asse e ne i v ide n ce nturia e ult i d l g t p t r tur . Primumcognascita e quite s; pa uci e nimsunt : de inde a pp e tito; multa e nimfa cilius illa adale sce ntulorumad amicitia ma e ta s n e in e a e s e c me x iuve ntute o imm m a diu gitur , d d h b t u pt u que mu h uma nita tis um a e m ue t studiosissi m . T o q e ut , qu d s d u s e st e n l a uct rita te mo inis e que te r or o t u , s quu tur il i o rd , hi ili n ia i i m si a bs te ad be tur e a d ge t , ut non ord n s solu msin ularumamicitii e a s e nt ias con volunta te , se d e tia g s c ur ‘ d l n fir m9.tas a eas nams a ado escentnlor umin sufir a a do h b ; tu i g , mir ifice e t ma n in obe undo, in nuntianda, in asse ctanda g a s s n e t hone ta u t. Cice ranìn de etit. consul atus. Q, p 21

masse cta tionis me ntio fa cts est o e E t, quonia , id qu qu s ua e ne s e t o n s e t cur andume st, nt quotidia na cuiu q g ri rdi i a e ta tis utare fr eque ntia ; name x e a ipsa copia donie ctur a i e rit an msi in sa ca mo iti mac facoltatis fie r pot , qu tu s ip p v u Huiu mr e i e s a e s s n : una sa l a h a bitur us. s a ute tr p rt u t ut tar um I n sal a torum alte r a de ductorum te rtia asse cta . ut u ma s l a e s s n e t hac cons e ine a e tor ibus, q i gi vu g r u t u tud , qu fi ndume st h oc s m nunc e st, plur e s v e niunt, h ac e f cie , ut ip u minimumofficium e orumtibi gr atissimum esse vide a tur : mum uamv e nie nt iis si ni ca o te animadve r te r e qui do t , g fi t ; m amicis ui illis r e nuntie nt oste ndito sa e e i sis e oru , q , , p p dioi a Sic omine s sa e cum be unt lur e s come titore s t . h pe , o p p i e n me sse a li ue m ui a e c o cia me …e a ni e t v d t unu q , q h ffi madve rta t e i se de dunt e se n ce o as minuta tim e x , , d ru t t r , ‘ muni ii x cosis mi sufir a a tor e s e v a dunt m bus o e fu . co pr pr , fir g i si um ui i i r omise rit l am llud te ne ta dilige nter , e , q t b p , ie ris um dici u c v e llo a ut se nse ris te a ud fuc , ut t r, fa er e , ut l s i i e a e o e id andissa a ut scire dissimu e . Si qui t b s purg r v l t, m e sse se ar bitr e tur affir me s te da illins quod suspe ctu , m m i e n c e e i a e is e nim volunta te nu qua dub tass e d be r dub t r ; , ui se non a sa tisface re a mic s n o mado e s e sse q put t , u ull pot t . i e a e m a a t uo is e a n ma sit an m Sc r ut p rte , q qu qu i , ut qu tu cui ue confidas constitue re oe sie Ia mde ductorumofficium86 q , p . , uo mai e st am sal uta torum h oc r a tius i i e sse q us qu , g t b e oste n t ius i e c i significa to a tqu di o e t, quoa d e fie r pot rit, e rt s ‘ m i s de sce ndito: ma namafie r t O inione m m te por bu g p , nita te m o i n in e ce n r u ntia e i 87 dig qu t dia a d du do f e q e . T rt a e st e x h oc ge ne re a ssidua asse cta tor umca pia : in ea quos v olun a be bi c li i te rias h s, urato ut inte l ge nt te s bi in pe rpe tuum ma e ne c o obli ari i a e m i de be n b iis sum b fi i g ; qu ut t bi t, a m s xi i plane h oc unu e g to, qui pe r a e ta te m ac ne gotium i si e c m n pote r unt, p t u ut assidui sint, qui ipsi se cta r i on o n ne ce ssar ios s in c un ns i an e p te rn t, uos h o m e r e co t tu t. V lde e go te vola e t a d r e mpe rtine re ar bitr or se mpe r cummultitu ‘ te r e a m de dine e sse . Prae agna ma fier e t la u me t summam di nita te m si e c me r unt ui a. te de fe nsi e t ui g , ii t u , q q pe r te se rva ti ac iudiciis libe ra ti sunt : h oc tu plane a b iis stula to on amn a ime nsa r a lii r e m lii , ut, qu i ull p pe te , a onesta te m a ute m i , lii sal ac fortuna s omne s obt nue rint ne c a ll m e m s u u m sit ubi i i r e fe r r e a am liud u u t pu f t ru , t b gr ti ossint h oc te o c o r m p , ffi i e une re ntur . Ku 1 22 p. , Ep.

Haec v e nie bant mihi in me nte mde da shne illis oomme n tionibus ma tutinis ta , quod tibi quotidie a d forumde sce nde nti me dita ndume sse dixe r a m: o us sum consula tum e “ ,, N v ; p to. “ e ti mr e sta t: oma e st ci i as e x na tionum n T r u ,, R , v t co v e ntu multa e insidiae ml a a ll constituta in ua. mlta in , q , u t f acia, u omni e ne e i ia v e rsantur mul o uma rr o antia m m g r v t , t r g , ultoru con macia ml o ummal e v ole ntia ml o msu e mul tu , u t r , u t ru p rbia , i l torumod uma c mo e stia pe rfe r e nda e st. Vide o e sse ma gni con silii a tque a rtis in tot hominumcuiusqua modi vitiis tan ‘ is ue v e rsa nte m i a a oilensione m vita r e fa bula m v ita r t q v t r , , e si ia s e sse n m omine ma ccommda tum d a n in d , u u h o a t ta m ss m m ac se rmn m ac v olunta tum v arie tate m ua e aru o u . Q r e ia ma e e iam or e e ne e is a m ia m ua minstituisti t tqu t p g t r t v , q e xce lle dice ndo: h oc e t te nentur Romae homines e t alliciuntur e t a b imedie ndo a c l ae de nd r e e ll untur onia min p a p . Et, qu h im e st iti s i l ar iti n n e oc v e l max e v o a c vita s, quod g o e i t r ita i is c di nita tis li i i s le in h oc ac pos v rtut a g ob v sc o t, f ut to ne n i d li messe te ui iudicii a c be ar a, i e st, ut inte l gas e u , q ' e r iculi me umma immcome titoribus afle rr e a ssio fa c p t x u p p ; , se ut a bs te custodir i a tque obse rv a r i sciant : cumdilige ntia m ua mcuma uctor ita te mv imue dice ndi m e c e e st is t , q , tu prof ta qu r se i e i e r i e nt c ita v lo ord nis rga te stud ump t msce . Atque hae o illi ne non ut i e a ccusa tia ne mi mme ditar i te s propo re , v de at a , ili h i um a is conse ua r se d ut h oc te rrore fac us oc ps , quod g , q a ib Et plane sia conte nde omnibus ne rvis a c fa culta t us, ut a di isca mur o e timus ideo n lla e sse comitia ta m p , qu d p . V u li ua n inqui na ta la rgitione , quibus non gra tis a e ce tu 57 ti n ma no o e e ne ce ssar ios na re si a d r e nun e t suos g p r . , vigilamus pr o r e i dignita te e t si nostras a d summumstudium be ne v olos e xcitamus e t si h aminibus gra tiosis studiasisqua nostri suumcuique munus de scr ibimus e t si compe titor ibus dici m ra animus se ue str ibus me minicimus i iso e s iu u p p , q tu , d v r ci o e s lar itia a ut n lla ra tione a liqua coe rce mus, per fi p t t, ut g u n ae uta vi non me li s fia t aut nihil v al e at. Hae c su t , qu p u me a mte se d facilius h is s occu a tionibus colli scire qu , tui p ge re unumin locumposse e t a d te pe rscripta mitte re : qua e non ad mn h anor e s e tant tame tsi ita sunt scripta , ut o e s, qui p , itione m ua m vale a nt se d ad te proprie e t ad ha nc pe t t , e sse videbitur a ut omnino ta me n tu, si quid mutandum e limh oc mi ica s tolle nduma ut si quid e rit pr a e te ritum, v ih d ; vola e nimh oc comme nta riolumpe titionis habe ri omni ra tione

pe rfe ctum. sula Cice ros K a n t. 23

‘ Cice r o ge langte ans Zie l ; e r wurde mit gr olse r Me hrhe it so das a w àhlt ne e n a n e rste r Ste lle zumKon ! !ur J hr 63 ge , b us e e s a e n nic blofs se ine e ie ns e ihmC . Antoni . Ab r w r ht V rd t i ie i e l e n e lc e e uin s und V orztlge , a uch n cht d M tt ch , w h Brud r Q tu n e e e n a e die ih n ans i hmfre undschaftlich an die Ha d g g b h tt ,

n e n de r an de r oli is e n a e . a e n Z ie l fahrte n, so d r Zw g p t ch L g W hr d P me us im e ne n s e n die ac Roms be namlich Cn. o p j f r O t M ht fe stigte und als unumsch rànkte r Som/e ran K0 nige n und V òlke rn e si in de r e l e e s e n e n a s a e ine ge b ot, re gt ch w tb h rr ch d H upt t dt w un e e n a e n in de r an Catilinas a narchistische V e rsch òr g, d r F d H d all s at uns die ca niuratia Ca tilinorio mit a usomme nlie fe n. S u t h l dramatische r Le bha ftigke it ge schi de rt. Als nun de r unhe im lie be Fahre r de r Unzufrie de ne n nach de mSche ite rn se ine r

! s e n lane als e e e umdas ons la auftro da fluchte te e r t P B w rb r K u t t, sich die fahre rlose Optimote nparte i in due Lage r des ahne n e e s e r se ine e e n le ume ine s a e s an e Jason R dn r , d N b buh r H upt L g ie ah l i e s e n an e in m a as fibe rrogte . D W C c ro tspr g e K rte ll , d die Ve rtre te r de r Ordnung und Ge se tzmafsigke it ge ge n die Wohle i r Umstu z arte ie n stillach we i e n e s l sse n e n r e e n de r p g d abg ch o hatt . D e r an zwe ite r Ste lle ge w ìihlte Antonius wurde vorhe r durch Zusiche rung e ine r te tte n Provinz aus de n Ne tze n Catilinas be e i Was n e ois i e os a litisch e ol n si ma fr t. Wu d r, d C c r p H tu g ch rk lich ande rte ? Emporge komme n imGe ge nsa tz zu de msta rte n isms r ie e u e n amili n ssh i u Ego u de re g r d F e , e r s ch d rch die al r atsaoh e n e n e n das e s e n na ts G e w t de Th g zwu g , b t he de Se re gime nt

- ge ge n dio Umstil rzle r zu ve rte idige n. Aus d m a h 63 e si e n wi e in e J re b tz r k e n Brie f. Wahl a be r bat Cice r o in e ine ms àte re n B rie fs ad Il 1 se ine k n p ( Att. , ) a ‘ sularisch e Th atigke it imAnsoh luls an se ine Re don kurz und ' tr e fie nd ch ar akte risiort; e r schre ibt de mFre unde dre i Jahre dara uf i m commodum o in e is ora tionibus ua e Fu t ihi , qu d , q Phili ica e nominantur e nitue r at ci is ille t e most e n pp , v uus D h e s, c a e me as o e case n r tiones a e nsula ur r , ut qu qu t a a , qu co re s n ominar e ntur : o muna es a l qu ru t in se n to Ka . Ianuoriis, a l e o a d o l mde e e a a a e ia de th on ar t r p pu u l g gr ri , t rt O e , qu ta r a Ra biria e r due llionis re a in a d rosc r um p (p ), qu t a p ripto filiis se a c um ravinciamin con ione d a sui se imo , xt , p t e p , pt , c umCatiliname misi octa vo a mh obui d m , , qu a populu post r idie am a ilina r ofu it nono in con i n u , qu C t p g , t o e , q o die o v l All broges in o gar unt, de cima in se na to Nonio Dece m 24 Wir kun sn se ine r kamula r isch sn Thiiti lr g g sit.

bribus : s n r ae te roa as br sves a s cin u t p du , qu i ooa éoya r c le is a ra riae Hoc ma a a . o r c a a g g t tu y ur b ut habe as. V on die se n ze hn B ode n sind die vie r Catilinarie n be r flhmt ge worde n ; dis Re ttnng de r Hauptsta dt vor de n Anse h lttge n ' bòse r o e n ist unzw e ife lh ait ein r ofse s e ie ns M rdbub g V rd t Cice ros, de r a e i l ei und Th atkraft e d b K ugh t b wie s. Abe r ge rade die se he rvorrage nde Tha t be grtl nde ts zugle ich das Ungltick se ine s

e e ns. ine se i s ssh e r sic m o ne best8r k al s L b E r t h in de W h t, d e r mm aa smann e e n se i a n me su St t b ruf , w hre d e r doch hr ' e ine m lo é sw v nxo als e ine mn fi ; gr g, zu ga umc6g ve ranlagt w ar ande rse its h atte e r durch die Ve rle tzung de r Ge se tze se ine n Ge ne n die an h a e e o e n ih n g r H d b g b t , politisch zu ve r nich tsn. ' D ie Hinrichtung de r Cotilinarie r auf B eschluls de s Se nate w ar ' zw e iie llos sins Ube r tr e tun de r le ti n g ge s ds pra vaca o e , dis nur das ol zum e n u e e e n un n se V k H rr b r L b d Tod ei ge tzt hotte n. Imme in a e e in e ne is e aa smann de n ma e ie ll nn rh h tt rg ch r St t t r , we a uch nicht forme ll ge re chtfe rtigte n Urte ilsspruch a uch fe rne r vsrtr ste n a e ice o w ar ie l e a und une ntschl asssn ; b r C r v zu rre gb r , als dois e r sins fe ste und folge richtigs Politik hatte e inholte n kònne n. l li D ie foge nde n dre i Brie fs ze ige n de ut ch, in we lche Gs

i e s u a e . Am e e me a de fahre n s ch Cice ro g t tzt h tt 31. D z b r 63 tr t r l s i n Cacilius e all s e os e in e n lin e s P m Vo k tr bu Q . M t u N p , S d g d o s r u un mdis Abschie dsre ds an pe ju , ge ge n Cice o a f d ve rbot ih das ol is not sdrun e m e fahr ts ie se n e ine m V k . D g g Abw hr d zu ‘ n r i w Angriff auf de n A g e le r , de r dis nun folge nde B e sch e rds in s mde rs des in e i a lie n kommondie rsnde n Prators se e B , Ob r t

Ci cilius e e ll s e le ve ranlafsts. Cice ro e e i i sich Q . M t u C r, v rt d gte in mAnt r ibsn e s i a s o . s s àt de w ortsch e g ch ckt, b e r ch rf Er t p e r e ine ussòhnun stands e omme n Nach be dsnkli ist A g zu g k . ch e r ch sint u z ie ice s an de n màch ti e n P m n e rs de r k r s Br f C ro g a pej s.

D e r e rste Be richt de s Re dne rs tibe r se ine Th ate n, de r uns nicht u ftih r lich und e li e ese n a a r e rh alte n ist, w ar o s h rz ch g w , h tte be be i de mh och mtitige n Feldhe rrn e ine unfre undliche Aufnahme n n u l n ei B rie ie n e e ll als dis a e in ge fu de . A s a le dr rh t, d L g e e n l s stàh r de t ar lle e l a e be ge spa n te , Cice ro se b t g w . A W t h rrt a uf n n de s Pome us in e sse n ac e s gie rig die A ku ft p j , d M ht log, schon j e tzt noch de r Krone zu gre ife n.

2 6 E sp. I , E p. 3.

s non in iniucunda e t me diocris quide me st risus consecutu , e d ma is e mme me t a me a bs te c ie se t , ss g in rra re u qu d up n n nfite a mbac non la uda ri a pe rte a tque i ge ue co bar . N m ma in cla rissimis pote st in te non bonorifics e sse dictu , mois a tque a mplissimis re bus tame n a liquod te stimonium

tua e v ocis ha be re v oluisse . “ e mita scribis r o m o in e nos anim0 Quod a ut , ,, p utu t r , m% e sse in a mici ia m m ne scio e uide m quid tu e xisti t utuu , , q

i m ar o n a s acci itur e t r e dditur . E o ba c a rb tra r, cu p v lu t p g s h c dicam m ca r e te r mis e rovincia m i i i o , e tua usa p o iss p , t b ipsi le v ior v ide a r e sse ; me a s e nimra tione s ita tule r unt a tque e ius me i e onsilii ma ior e min die s singulos frustumvolupta te mu i ica me immin con ione r o q s cop a : illud d , , ut pr u t p v incia mde ue rims a im e ma mo ume a mi i tr ade r e m pos , t t , qu d d t b , i i r titiane e s r a : a n m cog tare coe pisse . Nih l dico de so v t t tu a ni il in e r sa lle a mme mms te suspica r i vol , h sa re p g u m se a tum inscie nte e sse factum. Re corda re e ste ro : qua cito n im a mml a ds te e a illa dis facto sor titia ne ca e ge r , qu u t v rb fe ce rim cum i se mi i dix is i r ion mme a mnon so m , tu p h t o at e lu t b n fic m e i min oolle as tuos contume liosa m in e o ori a , s d e t a g i m isse . l am ill se na us cons tum e a d e a c u fu ud t ul , quod f t e st e a ra ecori tions e st nt dumid e xstobi officiumme a m , p p , , t, me sse non ssit oste a e uam o e c s in te obscuru po . P v ra q pr f tu e s e lim e e s e d te n ns e im ua e , v r cord r , qua s go s i so tu e g r , q in contionibus dix e rim quas ad ts litte ra e mise rim: qua e cumomnia lle e ris i se e min ice s sa tisns i e a co g , tu p v li d , v d tur his omnibus re bus tuus a dve ntus cumproximo Roma m e nis i mutue r e s n se v t , po dis . 5 i te lli o Quad scribis de re conc lia ta gra tia nostr a, non in g ,

me sse cas ua s n mua mimmin e e st. cur re concilia ta di , q u q ut e Quod scribis non oportuisss M e te llumfra tr e mtuum ob i mo me o nati imumh ac e msx istime s anima m d ctu ppug , pr v li , mihi istumtuumve heme nter probar i e t fra te rna mple nom ie tati e in si ua e o in h umanitatis a c p s v olunta te m; d de , q g sca s r e fr atri tuo r e i publica s ca usa r e stite rim, ut mihi igno me nimsumamicus re i lica e a m ui maxime ta pub , qu q si ve ro me am salute mcontr o illius impe tumin ma crude mumde fe nde rim sa is a ea s n l ms e ia m e cumds lissi , t h b ihi t t

a mue msui tribunotus cona tum in me ampe r nicie mpara r e di i e um la ia o s ua e t cum ostr a a tque me tar , gi c C ud , ux r t , v a m V ad F . , 2. 7

e me s e orar s Mucio, cuius rga tudium pra Cn. Pompe u ne ce ssitudine multis in re bus pe rspe xe ra m, ut e umab illa

de n e re nt. A ui i e o to udiss iniur ia te tq ll , qu d o s cre da, pr. Ionua r ias ua iniuria ne mo muamin intm ma K a l . , q u q i o gi ' u ra bissimus civic afle e tus e st e a me str at imp , consule m ' r e camconse r v se afie cit, cum mpubli os m a tque obe unte m magistr otu contionis h obe ndas pote sta te priva vit: cuius iniuria mihi tame n ha nori summa fuit ; na mcumille mihi iura r e m e r mitte r st ma na v o iu nihil, nisi ut , p , g ce ra vi ve ris simum ulch e r rimumue ius iur andum o s i p q , qu d populu te m n e iura sse iur a v it o mag o voce me ve r . H c acce pts ta mih cigni iniur ia tame n illo ipso die misi a d M e te llumcommunes mice s ui e re nt e um de il a me n e d is a , q ag eo , ut l t es te r st : quibus ille r e spondit sibi non e sse inte grum; e tanimpaulla a nte in contione dix e ra t e i, qui in alias a nimuma dve rtisse t indicta ca sa dice ndi i si e s a e m e i no u , p pot t t fi r n a pa rte re . minem a e me t e iv sm r e ium! ui ae na s na Ho gr v e g g Q , qua p e tus ' m a fise e t min n conse nsu honoru omniume os ra , qui urbe ce de rs e t magistr a tus ac se natumtrucida re st be llumma ximum conflor e v oluisse nt e di numudica r it e um ui ur , e a d m g i , q c iom

mince ndiis Italia m e llo libe r osse t. I a ue coe ds, urbe , b t q e o e e llo fra tri tuo se n i r sstiti: namin se natu l g M t , , pra e t Ka . i me s da li is a i se ntir t I anua r i s sic cu re pub ca d put v , ut e I si i um ti st c i u a ndum . a n e sse n a . II b c viro for onst t p g ; (1 .

on Ia nnar . cum a e e coe isse t e io o e e a N . , g r p , t rt qu qu v rb or otionis s a s me o e llab t mihi mina ba tur n u i i u pp o , , e q e ll quidquamde libe ra tius fuit quamme qua cumque r atione osse n n in i a ne di ti vi e im p t , o d ci que sce pta one , se d a tqu v Huius e m a e pressione e er tsr s. go te e rita ti si virtute tqu a nimo non e stitisse m i s ui me consulatu non r , qu s e s e t, q in casu patina e xistimsr e t qua mconsilio fortemfuisse ?

Ha e c si tu M e te llum cogita re de ma neseisti , de be s e xistima re te max imis de re bus a fratre e sse ce latum; sin ma li ui im rtivit i i nsilii l e nis a te e t fae ilis a ute q d pe t b sui co , e xistim de u d s s e x ari be a , q i nihil te cum e iis ip is re bu ‘ m di t M e te lli a ri ia os lem. si int lli is n n e p tu Et, e g o e a , ut c b , se d cons o e s onimo u me inimicissima esse commotum ili iu q e in , ca noscs c manitote mme a m si man as a e an o g nun h u , hu it pp ll d e st in ace rbissima iniur ia re missio animi ac dissalutio: nullo e st a me umqua mse nte ntia die ta in fr atr e mtuum; quotie s cum e a i n nsi ui mihi un son o qu liqu d e st actnm, se de s iis asse , q i Kt I E 58 p. . p. 4.

n amll e ia m o ia me o c se ntire visi su t. Add i ud t , qu d g urare e se d ame n e non mol es e a e e ia m non d hui , t fi ri t tuli tqu t , fie re t r o me o arte a diuvi se na consul a me s ut ito , p p , ut ti t u micus ia s a e e a suble vore tur ini , qu tuu fr t r r t, . a ra Q uor e non e go oppugn vi f trsmtuum, se d fratti tua r ibis a nimo fui m ili se i r e pugnavi, ne c in te , ut sc , ob , d ta me a e a te olun a e e iam e se os ab offi sta bili, ut in rg v t t t d rt e h oc so e mo e ti i a ne eiis tuis pe rma n rsm. Atque ip t p r b p s minita nti nobis pe r litte ra s hae c re scr ibo a tque re sponde0 : i tuo non solumi n e d ma m a la e go dolor g ose o, s sum e ti m ndsm nim ms se ns s an a v is a e ni sit tr ibuo me us e u , qu t fr t r m i a dmone t a te e tu o e e uumts a or s, p to, ut qu qu a q di m o o i me o rae be a s: si ace e si crude litsr si iu ce d l r p rb , , s m uis us s mi i n n sins ca usa u a t oppugna t , ut ta tuas h o moda non ce de ndum se d e tia m tuo a tque e xe r citus tui a uxilia in e iusmodi ca usa ute ndum fuisse ; e go to mihi m e micissimume sse sempe r amicu sse volui , me ut tibi a lli e r e s labora vi : mouse in l n e t oa v alsa inte g vo u ta t e , qu d e rmane ba citius ue a mo ui f m mo iase tu , p q re t ra tr e tuu d amillius o ti desinam, qu dia quidquamda na stro be ne vole n a de trabam. m 4 a d Fa . . ( V,

U I . . CN. M I . M . T LLIUS M. F. C CERO S D PO PE O CN P A I F . MAGNO IM ER TOR .

B . . e is u s a s ublics S. T. E . Q. V. E Ex litt r t i , qu p misisti co i una cum omni s incre dibilsmv al u ta te m , p bu p ; e e a ii oste ndisti u me r tantam nim sp m t , q antam e go se p mni s te una fr e tus ollice ba r se d b oe sci a tuos e o e s o bu p ; t , v t r s e s nov as amicos e e me n e li i ul s a e e x ho t , v h t r tte r s pe n os tqu ma a s e de tur ba tos ioe e re me a e mlitte r as as gn p . Ad ut qu misisti qua mqua m e xiguamsignifica tione mtua e e rga ms t me n mih i sci n lla v oluntatis ba be ban , ta ta iucundas fuisse ; u e nim r s ta m la otori sa lsa qua mme or umofficiorumcon scie n a i s si a n o no mutue r e s onde tur a me ti , qu bu qu d n p , pud l s ffic r e sid i in p u o ii sre fae illims pa tior : illud non dub to, qu , i nt s te mea summa e rga te studia pa rummihi a diunx e ru , r e s publica nas inte r nos cone ilia tur a coniuncturaque sit. Ae ne i n e in de r a rim , g ores, quid go tuis litte ris desi , scribam a pe rte sicut e t me a na tura e t nostra amicitia Cd F8 mo V , 70 29

sas e ssi o ma li uamin s i e s e t p astula t: r e s g , qu ru q tui l tt ri nostra s necessitudinis e t re i publica e ca usa gratul a tionsm e xs tavi ame o abs te raste rmissam e sse arbitror pe c , qu g p , ‘ e cu s a nimum ofiender e s se d scita e a quod v e re re rs, n iu ; , a a simus o is e ae in ic quae na s pr o s lute p tr iae ge s , rb t rr d ia monio comr aba ri ae cumv enaria an o consilio a c te sti p ; qu , t t a i a a e s a e sse o no ta nta qus animi mgn tudine m g t c g sces, ut m a maiori am ca n s i ma non m o tibi ult , qu Afri u fu t, ult minoramqua mLa eliumfa cil e e t in re publica e t in a micitia a diunctume sse atior e p .

Pompejus ke brts imJanua r 61 r ubmbsde ckt aus Asian zurflcl: und e ntlie fs zu Brundisiumse in He e r ; e r gob dis Macht aus de r n Ha d, ohne auf se ine e hrge izige n Plans zu ve rzichte n. Zuvor e r si ne t s r e rli b r ll g s sich zu Ram in a g c a Vorfa , de r so re cht dis '

V sr dsrbtbe it de r v orne bme n e l ofie nbarts . Gla i s W t . P d u Pul che r, e in be r ficbti r ustlin blich si e i i gte W g, se ch b Nachtze t in das a s de s n ms nlin sa i ma i . I e a als e a e s H u Po t fe x x u C C r, g r d dase lb t von angese b sne n Fraue n das ge be imnisv olla Fe st de r Bana de a e e ie u e e in i n w or d im na g f rt w rd . S e Ergre fu g Se te sr òrtsrt, und die Sache auf Grund e ine s Gutacbte ns de r Pontificss de r ich tli n Non a ge r cbe n U te rsuchung tibe rge be n. be r b e ganne n e rsò nlicb inflti t s s i p s E sss ih r v srr à sri cb e Sp e l . E in S e nato ‘ u be schl ls, de r e ine strange Auswahl de r Richte r durcbsstze n ll e w or n wo t , d bi tsrtrie be n; e in ve rmitte lnde r Vorschlag de s o e nsi s onn e ni r e rn H rt u k t os cht va bind , dois dis Ge se h w or e ne n a us de n anrue bi ste n e sone n e wiiblt e n g P r g wurd . Obwohl Cice ro

‘ de n li i e e is de s e l a n c se in e i e A b b w V rk gte dur h Z ugnis w d rle gte , e ol e an de mGaldo das e ic e n ass s die Fr e is r cbun rf gt , d k r h Cr u , p e g. D e r is se e sic im e n t Zw t tzt h S a e fort. Hie r le gte Cice r o durch ‘ se ine n trafie n e n os ft n d , b ba e Witz dan Grund zu de r unv e rsòbn li e n Fe indse ba ft mit de r ibn o an Gla i s e ol . i ch , f rt d u v rf gte C ce ro abnts die Ge a a e a e nic die i e i si f hr, h tt b r ht Fest gk t, ch , wie e r be absicbti te ausscblie fslicb se ine n ie n zu mn g , Stud wid s , wie wohl e r isse ns a und ns i i fl W ch ft Ku t e fr g p e gta . Alles die s e r zàh lt uns de r folge nde Brie f aus de mM ai de s J a e s 61 in le e n i e ansch aulicbe r e ise i hr b d g r, W . Er b e te t e in e is ie l de s Plaude rstil s a e de r fiucbti s a a B p ; d h r g S tzb u, dis a ft scbw e r v e rstàndlicbs u e lli se n und o i e l m K rz , E p W rtw tz , v ar al e dis E inflscbtun rie ch iscbe r o un i a g g W rts d C t ta. K u 30 p. I, E p . 6.

5 . (ad Att. I,

CICERO ATTICO SAL. ua e ris e x ma i accide rit da in icia o t m Q , qu d d , qu d a a ete omni ma inione m act m si e t siml vis sci e pr r u p f u t, u r , nomodo e minus am q o , qu g ‘ o i n m uamdiu e i bore ov n r moî . o e i d b t b e eé se av q g g E g , q se na us a ita s mi i de e nde n o ui sic a er ite r e t t uctor h f d f t , e e me n e ro liotus sum ut clamo n u ma ima v h t r p e , r co eur susq e x cumme a la nde fie re nt: quod si tibi umquam sumvisus s ma i in r e lica o i ce rto n a s a dmir atus e sse s. pub f rt , ill ca u a Cume nimille a d contione s confugisse t in iisque me o nomina ad invidiomute re tur mm l e s t , di i arta es l quas go pugna e a n os s a e s i me n ison m n i qu t tr g e d di ! quas i p tus i P e , i Cur one m in tota m lamma u omo o suminse e tatus , il n mfe ci ! qu d le vita te m se m utis! ae e ito m di nu , libidine m iuv ent S p , a in e n i e o m ue t r e mconsilior ummaa m e m v t t n n solu o o ru , v ru t e tiamspe cta tor e mpugnar ummirifica rumde side ra vi. Pos e a e u m o e nsi s e x co ita vit l e om da e li ione v ra q a H rt u g , ut g r g

Fufius tri n s l . e e in ua ni i a li o consulari bu u p f rr t, q h l ud ' r aga tione difie r e bat nisi indicumge nus in ca a ute m e r ant omnia u na vit ue ita fie r et o e t si e t p g q , ut , qu d bi ' aliis e r suassro ullis ill m iudicibus e fiu e r e osse p t n u g p , contrar i ve la pe rspicie ns inopia mindicumne que dixi quid m r o es imonia nisi o e r at ita no m at e qua p t t , qu d tu qu e s a m n n o s t t tu , ut o p s e mprae te rir e . ‘ a e si ca sa m s absolutionis iamn o r ò It qu , u qua sr i , ut e g n òt e ov r e ve rtar e e s a s in ic m i e t tur itudo id g o , g t d u fu t p ; a e m d t mmiss me st Horte nsii consilio ui ut ut acci er e , co u , q , d m v e ritns e st ne F ufius si lo i inte r ce de r e t a e e x u , g , qu n i i ill sa tius e sse il m se natus consulto fe r abotur , no v d t ud, lu in infamia re linqui a c sar dibus qua m infirmo indicia mmitti us o io r o e ra vit r e m de due e r e in co , se d duct d p p in i i m mill m lumbe o la io iu ulotumir i ame n d c u , cu u p g d g t dice r e t e d n ici msi uasris a e e inc e i ili . S , i d u q qu l fu rit, r d b i ma iame x i sa e xitu, sic, uti nunc e x e vsntu a b al is, a p s e r e b e ndatur Na m r e ie ctio initio consiliumHorte n ii r p . , ut x mi m a sa o am a m facto ast cla moribus ma i s, cu ccu t r t qu uissi os r e ice re t eus am am cance r bonus homine s neq m , r t qu n an ru alissimum ue mue se ce rne r e t imm cle me s l ista f g q q , ut pr u i a e on coe e runt non iudice s conse de r unt, valde d ffid r b i p ; I . e d Att. , 16 8 1 e nimumqua mtur pior in ludo tala ria conse ssus fuit : macu ni non toma e a i am lasi se notor e s, nudi e quite s, tribu r r qu , n i me n e ni ine rant a s lla ntur ae r or ii. Po c a ut appe , t b , qu a tue t ui mae sti in e r sui re iectiona fuga re ill e non p r a , q t dissimile s e t ma e re nte s se de bant e t contagie ns turpitudinis n ic ut ua e ue r e s a d e on ve h e me nte r pe rmov e ba tnr . H , q q is a stulotionibus r e fe r sba tur incr e dibilis e a silinmprim p , r t m ni il im tr aba t e se v e r ita s nul la v ar ie ta ts se ntantior u : h pe r us, m o tul aba t triumh obat plus a ccusa tori dobatur, qua p s ; p vid s an m ne mo e a quid qua sr is? Horte nsius se is e t tu ; r t, ilies nde mna tuma r bitr a r e tur qui illumre uma c non m co . M e vara teste producto cre do te e x oee lamatione Clodii v a r uma n issa a s consnrr e ctio iudicum facto si a d oc to d qu t, me cir cumste te rint nt a e e i ulo sua ro me o ca i e ut , p rt ug p p t l io oste ntar int: ae mihi r es ml o h onorifice ntie r P. C od qu u t maut i a cumiurar e tui ci e s X snocrote m visa e st qua ll , v moni mdice ntem robibue rnnt a ut e um a as e a i te sti u p , t bul M t ll mi ici cumsa e mos e st e ir cumfe rre ntnr nos i Nu d , , ut , , tr m o a ec in uom nostra r e s indisse a spice r e noluer nnt; ult h , q , ma ior I a e in icumv ocibus cume o sic a b iis . t qu d , g , ut s l a iae de fe nde r e r ac s r e ne e t una on omnes a us p tr , , fr tu pa tr i mea e m re ue ntia ostridie con cone ider unt, ad ma a ute d f q p e ni ua e um abie ns consulatu sum domum ed ctos v t, q r u . Clamars prae clari Ar i0 pagitae se non e sse v e nture s nisi fe rtur a d consili m: una o prae sidia constituto. Re u sol sen e tia a esi i mnon de side r a vit D e fe rtur r e s ad se n t m t n pr d u . a u gra vissims ornatissime que de ce mitur ; laudantur indice s ; da tur ne gotiummagistr a tibns; r e sponsurumhomine mne mo " ' ar bitr aba tur E a n sr e vi:v e r M aria m 3a a w di n cîn v . y , , g } p o ' mî è n eue as i al vume x Na nneionis i mlondator em g y . N t C , llu me m da c i s o a ions e a ma h onorifica a d te s i u , u u r t rg cr p i o e r n m se m e t e um e x se ram: b du p u u r vu , gla dia torie l o eonfe cit o mne o i m: ar e e ssivit ad se r omisi ud , t tu g t u , p t. m e o o di be ni r e m r ditam inte r ce ssit, de dit ; ia v r , pe l e tia mnocte s ce rta mmmulie ruma tque a dole sce ntnlor um nobilium intr oductiones nonnullis iudicibus pro me r ce dis c ml ue r unt Ita s mma discsssn h onorum leno u u o f . u , p foro se m iudie e s ita fortss a me n fue run s mm rv or u XXV t t, ut u a pr oposito pe rie ulo v el pe rire malucrint qua mpe rde re omnia : u n s ame s ma i XXXI f e ru t, quo f g s quamfa ma commav e r e t; “ o umCa tulus cumvidisse t ue nda m i vos in uit qu r q : ,, Qu d , q , K u I 3 2 p . , E p . 6.

a e si m a no is t a ,, pr diu b pos ul batis? a n, ne nummi vobis ar sn me “ e rip tur , ti batis? s B abe s br e v is ms e tui e n s iudi , ut si p , g u cii e t ca usam absolutionis ua e ri in n . Q s de e e ps, qui nu c sit sta tus re rum e t ui me s Re i li e s a q u . pub ca t tum illum, que mtu me o cons o e o di ina confirma tum uta bam n ili , g v p , qui ho orum omniumconiune tione e t a uctorita te consula tus me i fixus e t fundotus vide ba tur nisi is nos e s r e s e x e rit e lo sum , qu d u p , p sci asse da ma ni ta bus una indicia, si hoc indicium ast tri inta omine s a uli oma ni a n s g h p p R le vissimas . c e qui simos nummulis a cce tis ius a fas mne dal r e e p c o a t, quod omne s non mo o omine s e me ia m e d me sse scian d h , v ru t p cu e s factu t, id Ta lna me t Plautume t Spongia m e t cate r as h uiusmodi 1 uis uilia s s a er a n m me sse ac m Se d ame n q q t tu u qua f tu . t , ut te da re ca e n mali t publi o sole r , non ito, ut spe r a r unt anto imosito r e i nblicae ne e a la e ris e xsulta t imr bi p p vul r , p o tas m l n in ic o a . Na a ne ita utav e r u t e um eli io m v t ri p p , r g , e u ci i cum iudici m e s e um se na s a pudi t a , oru fid , tu uctoritas concidisse t o a a e e c ne uitia a i , f r , ut p rt vi trix q c l bido pe e nos a b o ima o e ate r e t sui olo is e m mr i pt qu qu p d r , qu i p ob ssimo e r r n I me cuique inuss a t se v e itas co sula tus me i. de go ille

non e nimmihi vide ar inse le nte r gloria ri, cumda ma a pud ts lo uor in sa ae se im e is ol m n l q , pr rt p t e , qua o a ab a liis lo i e m in ua m e o r e cr e a v ffli gi d , q , g i a cta s anime s honor um umue mue c nfirmans e t e ci ons Inse cta ndi un q q o x t . s ve ra e xagitondisque numma riis iudicibns omne momnibus studiosis a c fa utoribus il ins victoria e n a ol a v e ri ui Pise n m l gqq p , e cons le m n lla in r e consis e e m a m s m a u u t r u qu u p ssus, de s nsam omini iam iama e mi se na tum po h Syr d , ad pr istina m mse v e r ita tem e oca i a e abie ctume xcitavi sua r v v tqu , Clodium pr oe se nte mfre gi in se natu cumora tions pe rpe tuo ple nissima ravita tis tumolte re a tions h uiusmodi e x ua i g , , q l e st pa nca de guste s ; name ste r a non possnnt habe re ne que vimne que ' v n ta mo o illo studia conte nti n & cò s us te mre t a is, que m y va v os ll is a ppe a t . o Na m Idibus a ns in se natumconv imus , ut M e n , rogotna e o se nte ntiomml a i i da s mma r e lic g u t d x u pub a, a tque ill e n tus a m di initu n locus i duc a e st v s, o una plaga acce pts s conscr i ti cone ide re nt ne de fi pa tre p , ce re nt; vulnus e sse e iusmodi o mi i ne c dissimula ndumne c im n , qu d h pe rt e sce dum d ur ne aut n an o stultissimi u mtue ndo na v i e r e t , ig or d a t e ig

34 K up . I , E p. 5.

onustus a ura passat a sce nde re ; consul a ute mille de te rie rie bistrie nis similia susee isse ne gotiumdicitur e t domi divisore s p m a e o e n . Se d se na s cons lta due ia h be r , qu d go no cre do tu u n m ac o utantur a one facto su t odiosa , quod in consul e f t p , C t e t e m a os a n s n m a ma s a s n ri D iti p tul t , u u , ut pud gi tr tu i qui lics t a e m c i omi i iso e s h abitar e nt a e s s r e , lt ru , u us d d v r , dv r u la i m ure ma istra tum m ca L o a te m n s . ra publ . u tribu u pl , qui g mla a a t sol s e st e t e a e t Fufi ipse nullu g sa lv inii , utu A li a, e mde mi mille on a s icio cla ndus ut le g a b tu fe rr e t, qua b a u p

om rom a i a mi ia . K al e ila a b a p ulg vit: t co t in a il VI. . S xt . d t s vi s n a h ui numm in tr ibubus unt. No e t i leg oc, ut, q os nntior it i n n t m e sit in de de t pron , s o de der i , i pon , s ri , ut, oa a sin a tr ibubus CI CI CI de bsa t qu d viv t, guli HS . D O O . h anc ls e m a mia m a n e se asse r onun Dixi g P. Cl diu t rv ; p e msolitnm e n n e Se d e s ! vide sne tia r e ni e sse t o dar . b u tu ’ mill m nos m e m o a n e o a n 0 3 éw e w consulatu u tru , qu Curi t a m m? uor e h ic fa ctns e rit, f ba s hilu futuru Q , e inor cl oom r éov a tu ac e e istos consula tus ut p , pq , id qu d f i , t

non fiocci acte on. o a d ma scribis to in siam s a ss non ire Qu d A t tui e , uide mmo m e s oc v er e or ns i in s a r e e q lle , ut ir , , qu d i t minus commode fiat; se d ta me n non possumr e pr e be nde r e consi um um ae se im uma ame in r o ncia mno li tu , pr rt c g t p vi n l li sim ro e c s E i r ommatis is e in ma e a osuisti p f tu . p g tu , qua A lth p ,

conte nti crime s, prae se rtimcume t Thyillus nos r slique r it e t Ar h ios n d ma scr i se ri ao v e r e or ns Lucullis c ihil a p t, , , quoniamGra e cumpoe ma condidit nunc a d Cae oilianam lo fa bula m s ecte t n onio tuo nomin as e e amue p . A t e gra ti gi q e istola m ollia e i d ts idea an e o r ar ius scri si p M d d a t p , o non a a a midone um cui darsm ne c sa is scie h am qu d h b b , , t , ue dar sm al e te v e nditovi Cincins si i ad ma q v d . qu d tui n e ri susci iam s e gotii de tul t, p ; sd nunc ma gis in sua e st e e e u atus in ua e o ai non de sum si una in loco p , q g . Tu, e s r s a n i li e ae e ur e iam futur us, cr ab a ob s tt r ex pe ctata ; pl e s t ' l e i s mi i a e imad ma se i oe cuiusmodi sit A a M sîov p e tt t . V l r b , p

m u n u r on o.9 w l e a ma a uae ue tuu , q o a r atu, q a g, t, qu e pa e t q q ’ A a 13 d e s a d a tta s li e mi historie s da y q ha b , m mi : b t hi ace in ina E o i a l i uod ds mais scri tis mitta m f re Arp ti . g t bi q p b l nihil e ra t a so uti. s i .e a. , 19. 5

itiscbe Kimme l v or dunke lta si imme me m D e r pol ch r hr. Pa e mSch re ckon ate sr si pe jus e rkannte zu se in , d ch de r Macht ols ar se ine staransn mi zu frith be raubt babe , V t Lande re ie n bodoukou und se ine in Asian gstr offsne n Ane rdnunge n anorkannt oot an se ine S itze ce wisse n wollte . De r Sc , r p Ci ro, trat de m ne n la ins n e e n Ge satzv e rscblag de s Tribu F v e tg g . Zugle ich bollte sich imNordwe ste n e ine We tte rwolke zusamme n; die Romsr n on de m uove nfflrste n A e vis s gahonon Adue r ware v S ri t be ie gt. n n e ffe n e me Case re Ze it war ge komme , u d tr d b rkt Cice ro von ibm: n se a cuius nunc ve nti valde su t condi. No h schlimme r ge stalte te e e e sich die Zukunft fur Gic r a , als r rfuhr , dois se in Fe ind a i s umdas V e lkstribnnat e al e n se ine Gl d u , zu rh t , Adoption durch l ' e ine n Ple beje r be tre ibe . Na ch g aubte sr sich durch Pompejus Fre undscbaft gesch titzt; e r sob alt auf die se lbstsflcbtigon Opti matsn die und ve rs raeb si de r V ar , p , ch ie m sicbt zu be fle ifsige n. Fu: d nicht im e r anstàndigsn Ge sc se ins Frsnn ss ic s 2 ic n a mit hafts s d Att u ( . B . in S yo ) tr t e r mass e m i e e in und w ar e son e a a e ac e n nur ig E f r b d rs d r uf b d ht, d ubmse ine r ha ni B T tsn cht in V e rge sse nbe it gsrate n zu le sson. J e me se in alitisch e r E influfs e s me e hr p sank, d ta hr be str bte d H l or sich, e r e ra d se ine r Ve rdie nste zu se in. D e r folge nde ie ist a m1 erz de s a e e b n Br f 5. M J hres 60 g scbri s .

A t. 6. (a d t I, I CICERO ATT CO SAL . Non modo si mihi a n me sse a ii a n me st i i , t tu t t , qu tu t b , m ia m si tom e es e istolas ve lle mmi v er u e t , br v p tte re , qua m sa a ci e to su e a e me t in scribe nde m o e sse m tu le s, f l p r r ult crabrior quamtu ; se d ad summos a tque incr e dibilas occu ea s cce di o nullamo ma v al e is l pa tionee m a t, qu d e p to amad i me n s ac se ntontia e e n e immi to s no a rgu t p rv ir . Et pr u t bi, u t ci aman atriam a s s n in r e li ut oe q ume s vi ti p , qu u t pub co, x nsm e n e oniam i a mare ne s r oximi sumus e po ; d i d , qu t bi p ,

ibe mue e ia mda no is e a a e scir e te non ne lla arbitr a mur . ser t b , qu Atque in re publico nunc quide mmaxime Gallici be lli e re a mAodui a e s nos nam v tur mate s ; na , fr tr tri, pug nope r ma lom pngnarunt e t He lve tii sine dubia sunt in a rmis cu i mf ci n e x rs onss ue in r ovincia o u t. e na s d cr i q p S tu e e v t, ut cons e s as C allie s sartir ontur e ul du , d le ctus h abe re tur, vaca tio ne s ne ole on le a i cum a or mitte r entur v r t , g t uct itate , qui dir e nt Galliao ci i a e s dar e n o v t t tq® ope ram, ne ooo se cum 30 K u I E . 36 p . , p 6.

i e a s n . e tall s e ic s He lv e ti s coniunge re nt. L g ti u t Q M u Cr t u "

r ). t >a x ov e n e t L . Flacone e t, ò in y; q fiyòg , L tulus Clodia ni e h lo ill non ae rae te rir o o cum filius. Atqu oc co ud qu p , qu d,

de consularibus me a prima e a rs e xissot, una voce se na tus fre que ns r stine ndnmma in urbs ce nsuit; boo ide mpost ma m io accidit nos due a si no a r e i ublica a Po pe , ut qu pig r p ' tine ri vide r e mur i e n me o a o mnms £: ru a r a re . Qu d i g li ru i pq y e xs e cte m cum aec om nascantnr ? p , h d i 4 Ur bana e a ute mr ee sic se ha be nt. Agra rio lex a Fla via no l e e me n e a ita batur a c o s ome io a e tribu p . v h t r g u t r P p , qu m e o le e nihil populare ba baha t pra e te r anotare . Ex hac g g se cundo contionis volunta te omnia an : li s m priv atorumincommodumpe rtineb t be rabamogrum u ,

ui . . c al u nio consulih us lic s fuisse t P Mu io L . C p r pub u ; Sullane r umhominumposse ssiones con e m a r um o ublicar a t ne e i e t Arr tine s, quoru g Sull p qu d vi n r i b m nam a ione mnon se rot, in suo possessio e e t ne a ; u r t r iciah am a e h ac a e n i m a e a , ut g r dv t cia pecunia e sr e tur , qu e x no s v e cti olibus e r in e nni mr e ci ur Hnic vi g p qu qu u por st . tati ra tioni agrariao se na tus adver sa ba tnr auspica no Pompe ia P m lun nov amquondampatsntiamqua e ri. o pe ius ve ra a d v o tote mpe rfe r e ndao le gis incubuor at; e go a ute mmagno cum ogror iorumgra tia confirma bamomnium rivatorumposse s siones is e n mest ne s e exercitus gominnm e i t r , , ut tut sci i l e , locuple t um popu o a ute me t Pompe io na mid m satisfa ciebame m ons ua constitnta quoque vole ba pti , q dilige nte r e t se ntina murbis oxbaurir i e t Italiae solitudine m fre ue nto e r itra q ri poss o b bar . Se d h ae c tota r as inte rpe lla to

be llo r e frixe rat. M e tallus est consul sono bonus e t nos modumdili it i a a e nibili ito i ad g ; ll lt r est, ut pla ns, qu d e e me noscia t ae c sun in re e i m rit, . H t publica , nisi t a illud ad r e m icam e s e r tine rs Ha on m publ put p rsnnium qu da , ul e m e tribunum . trib m sa ns omine n uoma pl , tuu , h m e q tqu e e nte m sae e iam da o io a d le m a ce n o g , p P. Cl d p be tr du d a e e coe isso bu e e e n inte n g r p : i fr qu te r rce ditur . Hae c su t, a inor in r e li ut p , pub ca . E o a e m se me m g ut , ut l Nonar umillorumD ece mbriu iuncta minvidio ac multoruminimicitiis e ximia mquae da m a e immor tale m lo amconse cutu s m d titi e a e m tqu g ri e u , non e s d a nimi magnitudine in r e publica ve rsori e t illa minstituta m ac suscs t mdi nita te m e i se d oste a uam imm p a g tu r ; , p q pr u e d Att. I, 19. 37

Clodii a bsolutions le vita te minfirmitote mque iudioie rumpe r e in e i nos s lica nos acile o se ne tu diiun i spe xi, d d vid tra pub f g , m a ma ma o non dive lle r sntur tuma e m e a os qua qu ips , ut b t mines bos iscine rios ico a mce s tuos non obse ur s ho p d , i e e o i mihi maio e s a e a me e s e t fir mioro nobis invid r , p te v r qu d p mme um nimium7 prae sidia e sso qua e r e nda . Ita que pri u , qui s n tr ia me ium a dduxi in e a m diu de re bu os ta cuerat, Pa p , un m nt in se ne tu non se me l se d sa e e multis ue vol te te , , p q ve rbis h uius mih i ssl ntomimpe rii a tque orbis te rror um

a u ta monium a ut ito illos r e s t i sunt ah scur oe , nt te sti , a udati n dubios, ut l a e mdeside rant que m r ei publie a e : ant uide mim n n n mfe r e ali ua m quod e r q probi, qui co te tio e q mi cum ome o e x e millar um isse nsione ar bitr or ontur hi P p i r ru d , mh oc e ma tante fa milia rite ts coniunxi e t ute r ue cu go , ut q nostrumin sua ratione munitior et re s publica fir mior ha c niun tione asse s it e mill libidin sa 8 co e po s . Odia a ut e e e at toe iuv ntutis ma incita to sic mi i de lica e , quae er ant in , t gato mi a e sunt co t to quadammea, ma unumut omn s illi cole nt. mde ni ue a m in am a m Nihil ia q a aspe rum qu qu fit, ne c a me n uid uam ac dissolntum se d ita e me t q q pa pula re , t p ra ta o o a io e st r e i ubli e consta ntiam r a e ste m riv tis t t r t , ut p ce p , p a us mais e infirmitatsm no m ini uitote mma lo re b propt r ho ru , q lo m o i m in m m m a dh iboom on ve ru , d u a i proba ra qu dam i ne me dili m a t tame n isti n e a ut o t ge ntia , que ita s ovis a mi ci iis m ca sum t i pli ti us, ut cre bra mihi v e fe r ille B ie nlns insusur r e t E pich ormue ca ntile namillamsuam ' ’ vé >s mi : é va o dn meî r d 3 a a: r > q ; y q 9 mik &v qeovaî v. Ac nos a s i e mrationis ac i a e a s on amfe rmom tr qu d v t qu i qu d , r ut apino , v ide s. D s tua aute mne atio sa e e a d ma c me g p a ribie , cui de ri nunc non possumus ; e st e nimillud se na tus consultumsumma d i pe e r or umvolunta te , nullius nostruma uctorita te fa ctum: ne m uod ma is e a d scr i e ndum e x i , q fu s b videe , psa se na tus ns a lli e r mr e mtum e la am h c co ult inte g e pote s alia r t , o a ute m da o s li e ris sine ca sa i m pop li b u a dd tu , st ita factume st a e l o o ui in a s ramis se ntontiam P. S rvi i fili , q p t dixit, se d immutar i h oc te mo e non o e s a e conv e ntus p r p t t. It qu , qui io ce le bra ba ntur ia mdiu i d i init , fie r e s e runt; tu si tuis blanditiis ame n a Sic oniis nummuloruma i i e x e sse t y l qu d pr ris, ve lim rti re m ma facie s co o . K u . E . 38 p I , p . 6

Comme nta riumconsula tus me i Gre ece compositummisi a d in u si i e i om to, q a qu d r t, quod h ini minus c me r nditumue e a non dicam u d i Gra e u q vid tur, , q o tib , ut a inor Panormi c llus da su s h istoriis dix e ra t u p , Lu u i , se , q a facili s ille s r oh a re t oman omn s e s e id i u p R i h i i s , c rca ba rbara ' ozxa quae da me t ool. dispe rsise e : a pud ma si quid e rit e ius

modi ma im e n e e i e t in i o. Le tin msi e rfe ce ro , prud t r t v t u p , ma axs to n a d t mitta m. i m oe ee ta e o e n o Te rt u p p , qu d g us a s l audis mea s r aste rmi n a m ip o p ttat r . Hic tn ca ve r i n a r é a lvr e u Si e st e nim a omne s uid uam g é j ; pud h i q q , i a a a n mur ui non ina quod pa t n sit, l ud tor, as vitupe re , q pa t alia la ude mus a m a mnon è xw ta on xd n , qu qu y y su t hae c, ssd s na s se r ibimus. Quintu fra te r pur ge t se mihi e t affirmat nihil e se cuique mda te sce ne e ssa v ha e c nobis ce ra msumma cur e e t dilige ntia n o ne i n i sunt age da ; tu me d s re vise e l qna do. Cassin us bic, u e i i mih c i d d l tte rae , va lde i bonus h ome e t non le vis e t amano tui is s ost e t ta lia ualam e sse sum ua e mi v u , q t hi i te ae nuntie r e nt I dibus M a r tii l t r . s.

Nach imJabra 60 vollzog sich die Ve re inigung de r drei oli i e e lc e dis Geschic e de s e s e m n nn P t k r, w h ht r t Triu virat e t. Pome us c de n h artnà n s p j , dur h ckige Wide r ta nd de s Se nate ar bitte rt a sic in ase e m e nun als , w rf h C r Ar e , d r He rr de r Lage ge bat; als dritte r ge se llte sich de r stainr e ich e Gr assns de m on s de r e le a mlose it lsme nn e ie ns B d zu, h r r M te gut D te tha t. me us e ie l dis Z usi h a n n Po p j rh t c ru g, dafs se i e Ve te rane n be frie digt und se ine Anordnunge n h ostiitigt wurde n; Ce sa r bsdang sic das Kansulat und e in lan e re s Ke mmonde in on aus h g Galli . D e s J ah r 69 e rblickts de n Sie g de s tibe rmàcbtige n Dre ibnnds u die Ssnats artoi e e e r e i i e ima B i u ns be r p . W d r d fr g Opt t b l , mts snosso mit se ine n u mSe kr alr e cht h a Case re A g , a s de rvar lt n an e n noc Ga a un i ge ba e R k , h t d C ce ro, dio Wortftibre r des e na e konutsn dos rticksie btslosa e e n esa e b smmn S t , Vorg b C r e . i l s e e in e se bfich te i B bu u wurd g rt, C ce ro durch fr sundliebe An

bie tun e n Ne utralititt sin e le de n. s s mrk nsw e r g zur g E i t h o e a e rt, date sich Ce sar j e tzt wie anch spàte r dia de nkbar gr òfsts M abo e n oinflufsr e ich e n Rodne r de n a ge h , d , e r bocbse h tzte , fur sich ie se in nac lan n zu ge winne n. D r g g h ge mSchwa ke n a uf de n a in e e tio li e a nic Vorschl g e e r l g b r ht e in. D a e rhie lt de nn ad . Il 1 . Att , 6 39

i s de n a Ga o und i e de r ne ue V alkstribun Glad u Auftr g, t C c ro aus Romzu e ntfe rne n; Ce sar mnfste sich v or ltufig de n Klicke n o tisi als e in e se ine Kurzsicbti ksit und sie be rn. Cice r Opf r r g a n aus e m a e e ine r f Une ntschle sse nbe it. Wir h be dies J hr g a se s ne n e i a us de n ona e n Re ihe v an Brie fe n an Atticu , von de zw , M t mi e e il e e n mò sn sia sc il e n uns M oi und August, tg t t w rd g ; h d r tiscbe e son e n anc die e re ònlicb e n nicht nur dis poli Lag , d r h p B a oe e insbese nde re se ine m e de r B e zie h ungon dos d r , zu Brud r, damals Pr opr itte r in Asie n w ar .

7. (a d Att. n, a me AL cre a no r s S .

Coe nota mihi e t iamdor mitonti ri di o Maias e pistole in ue da a ro e n scribis i ost illa r e ddito, q g p : qu d imo ite ma u u it sa mnommi ademe rit qua sr is ? Pr p p g , ut hi , se d id cogita tie ne magis quam in imme x oa o su srior ib ba se fe re succur r e h e nt: pr u , qu d p us e e x amilia to illius oudisss rolotu litte ris scripse r a , f ri p miri ali a ne mo r oh ar e t m muere mh oc quid, qu d p , oins aliquid ti , m eiusmodi non vide batur e in e ma a ame console ihi ; d d , ut g t r, omnis e xspe ctatia lor gitionis agraria o in ogrumCa mpanum se e i a a e dona in e vide tur es d r v t , qui ag r, ut g ra sint, non … plius hominum quinqno milia pote st sustinore ; re lique

mn s m i de a h illis oh alie ne tur necesse e st. o i ult tu Prae te r e o, e st ae ono manim0 s m si ulla r e s , qu h ru , quos ia video e sse mm e s v sbsme ntius ossit incande re co ot , p , hae c ce rte e st, e t se ma is o orte riis a ae suhlotis a ro ma n g , qu d p It li , g Ca p a i so o e c i a su e se de mesticum a e e v i imam d vi qu d v t g l p r t pr t r ce s , quae mihi vide tur una ce ntiuncula clamore pe dise quor um noe tr e rume sse pe ritura ? Gna e us quide mne stor iampla ns quid cagite t noscio: o ex î 0 ’w mil ion F y po e; n , ' quia a w z mogflola g do ° e me a mistuc a c e tue rit m ui quid ti ddu i p . Na adhoc hae c goo >l er oz se le e s asea a re bar e actionss i q j g C ri p , psumprasstor e rariom le om sibi la i de hors ; og g p cu sse , pe tue rit inte rce di neene ni il ad es e ine e da e o le n n , h p rt r ; r g A xa dri o pla cuisse i e li ne nda co h e i B i l s da cae lo t ms sib q u , bu u u e rv asse t nee ne , i i ue e re ndumnon i sse da ubli v s b q fu ; p ca nis, e luisss se illi ini commo o e i m e ord d r ; qu d futuru fu rit, si B ibulus tumin K u . I E 4 0 p , p. 7.

m dasce ndisse t se divine re non otuisss: nunc foru , p vero, r e i ce s? e c to i Sa mpsiee me , qu d di V tigal nobis n me nte tili e no e onstituie so a aman e bstulise a ? ui An b , gri C p i Q d? bac ma mo mohtine bis? O ressos in ui te ne que d du ,, pp q t, ,, ho “ oxar citu osse ia Non me be r culs ma tu e mta ms C r . quid i to n r m omin m e xe r citu quami g a tis animis eoru h u , qui appella ntur n ui mih non mo a rae mior um se d ne se be i, q i d p , rmonum m m amfrne tum ull nm out iamr e ttul quide u qu grat srnnt. 3 Q uad si in e a mms parte m e e r ir e m e sis e n iam: nunc rorsus h oc s a ui ut r p r t di v p t t , , m an e con o e sia est Diee aarch o m quonia t t tr v r , fa ilia ri tuo, h br asto amico meo e tuus r n a sr cumT e op , , ut ill òv p zxòv l v n e omni us onte e na t hic a e m zòv 3 sw r fio lo g b p , ut e p txòn utriqne oma mas gestus e sse vide atur ; puto enimme D icae ar ch a f isse re s ici nunc ad h anc m am a ffa timsatis e c , p a fa ili , qua e mo re uiesce m e rmittit se e n i mihi non do, ut q , p , d r pre be d t,

m uie rim. ue r o incum mus o n quia non se pe r q Q ba , oste r il r ae clara s dia e t n Tits, ad la p tu so, u de disce de re non

o rtni e li ne nda rsvsrte mur . po t, q 4 d in a ie e isto a Quad a Qu ti fr tr p le cribie , ad ma quoque ' l éw v ònu? sv dà fuit , quid dicama ssaie ; na mita l r t r ms v srsihus me nsionsm ua de p o a p i i s m, nt mo e e e ssit ita rursus r e mittit ma e et nn ss v r p , , ut r g , ut a a l

n e ada m. Illud ame n suos e me de m t t , quod scribit, e lim da e rtario cir cumve ctionis : ai se d i ve rtos v , p t a cons lii se nte ntie r e mad se natumre ie cisse ; nondumvide lice t me as quibus a d e um r e consulta e t e x plora ta i se ramnon e o e lim si ui C e sc ia mRomam pe rscr p d h ri. V , q r i sia de se ca se o e on e t si i v de it ox A u v u r t, vid , tib i b ur , mon as ui e o de se re se n m. i oss m iis de str , q d g tia S p u de r e ne ca sa o ima in se ne tu e e disca , u t p re a t, go p n e e e p }, v r t cum loqna r in h ac r e malo unive rsas Asios ot negotiator ibns ; nome orum H e e quoque ve he menter inte r e st . o go se ntio valde

so d tn id vide bis. ua sstor os a m opus e s ; se Q ute , quae so, e h i a n ? m i e li nihil da cist p oro dub t t Na , s ud e rimu mn a e x e rti e o n i e m s o i p , g e illud qu d

mna m uod e e mme st. Te in ina i v ide himns ca nte , q xtr u Arp t i i i i mus oniam e t hosp t a agre sti acc p e , qu ma ritimum h oc msisti e onte p .

K C . I E 4 2 p , p. 8 . se d o me st in e o si an e am e ine at ma istra m t tu , t , qu ill g tu . Pa to si a e is ui e r oaîmv e x i so inte lli e re o i , tu d r , q p fl p g p es e , ua fide a b i l s n q l i agatur, nos aut si e mole stia a ut ce rte sin o u e e rr re f turos. Pr e cibus nostria e t coh orta tione non in i e s : me a o n as i e m s i r ei ma n d g quid v lu t , qu d t pu , qu d g i l i tudo postu e t, nte lligis. D e re lica ni i h abe o a d te scr ibe r e nisi s mmm pub h l , u u momni m omin min s e nen omnia mta odiu u h u e o , qui t t : u ti nis me n s e s nu l a se d o aci e s n i o ta p l ; , qu d f l e t as , tae de t i s mPame ium ve h e me nte r u ae nite t p u p q e p . Non prov ide o i sa t s que m exitum futurum pute m, se d ce rte vide a tur a e c a li uo e m tur a h q p . i l e an n L br os A x dri , ne glige tis hominis e t non boni

me n non inutilis i i r e misi. Nume riu poe tae , se d ta , t b ni Nume stium libe nte r acce pi in a micitiam: e t homine m me t ude nte me t di umtua comme ndatione co novi grave p gn g .

V e r b a nnùng und B ii ckke h r (68

allie n a e is e fi i e i Be vor Casa r nach G br t , c d r ve rbàngu svolle e n e na se ine fahi ste n u e e a e und Schlag , de r d S t r g F hr r b r ubt l e nlose n e e de r M a ch th e be r nie i ih n zum wi i W rkz ug e r dr gte . n a o de n e sc im e n e n a e ie l e se Wahre d C t b h pf d Auftr g rh t , di In l anise anlass n in Cype rn ohne je de re Ve r u g e zuzie he n , ging de r ' n Gla i s e e n i e o ofie n v r ac e m Volkstribu P . d u g g C c r o . N hd e r sich durch me hre re Gese tze sv orsch làge die Gunst des souve rfine n nn a ea n a s misch e u e P6be ls ge wo e n h tte , b tr gte e r , de f , w e r r ò B rg r e a e n e tòte t a e ann ohne ge richtliche s V rf hr g h tt , ve rb t we rde n

e e mann w ufste auf w e n ie se s Gese a ie l e . Die sollte . J d r , d tz bz t be v orr e chte te n Stando le gte n ihre Te ilnahme an de n Tag, be i v n e e ice s e s e e n e sonde rs die R tte r , o j h r C ro b t Fr u de . Ab r ' flnzlic l n lie m il t 58 die se r hatte de n Mut g h ve r ore . Er ve r ls i M z die Hauptstadt und e marte te a uf se ine n Gute rn in dumpfe r i e a s e i e e n n me n Erge bung das We te r . D zw t G se tz, we lches se i e Na al Anfàn lich ll e si mit n ol e se . o e r e na nnte , f gt hr b d g w t ch Fr u d ' n si mtre fie n finde r te a e se ine n E nteohl ufs Atticus in Bru di u , b r , . III ad Att . 1 , 3. 4 3 nmtibe r Vibo nach de mbe fre unde te n Sicilie n ode r nach Malta a c ie s ih m c e in ne es a e se zu dochte n. Als u h d dur h u Str fg tz sc r c e e nac de s Gladius unte rsagt wurde , hlug e do h d n W g h n me in von w o die Ube riahrt nac G ie c e nlan e u Bru disiu , h r h d ir a e n in e n an und h mme ge tre te n wurde . W h b kurz , gst u r e rftillte n Brie fe n die Ge schichte die se r bitte re n Ze ite n v on se ine r se in n lflck nic mit mannlic e ass n Hand. Er tn g U g ht h r F u g ; nach de r Le bha ftigke it de s Sndlande rs sa b e r nur se ine n v ollige n ’ as e i n seine s lze ste n Hoflnun e n. c e Ruin, d Sch te r r to g Au h sorgt m ò af Clodine nach se ine r ge e ine n Art ge h rig d dr , data e r de n c e s ns bis a uf di e in e n e am a s Re i h d Leide e H fe zu tr k b k . H u n l e n e e e i ini e n a s n u d Vi l wurde n ni de rg riss n, d e Se g u ge trie be n u d fast mifsh ande lt D e n e inzige n Lichtblick ge wahre n die Brie fe n in i n als u a se e Gattin , die inn ge re Ne igung ve rra te , das h rts B òme rtum ns la so t e r ubte . Die Angabe n v on Ze it und Ort sind nur richtig zu ve r b e n m e n ie s il de r sic nac de m ste en, w n an de u la te inisch Br f t , h h

Adre ssa te n richte t, sorgfh ltig be a chte t.

d Att. m 1. (a , A CICE RO ATTICO S L. Cuma nte a ma xime nostra inte re sse a r bitrabar te e sse no scum tum e o e r o atione m inte lle xi ad i e bi , v r , ut l gi g , t r n e id , quod co stitui, nihil mihi optatius ca d re posse , (lna m me am m con e ue r er e cum e x I ut tu qu pri um s q , ut , talia rofe cti esse mus si e e r E irum i e e sset acie n m p , v p p t r f du , tuo tu rumu o q e pra esidio ute r e mur , sive e liud quid age ndum e sse certum tua se n e n a ca e s s t, consiliumde t ti p re pos e mu ; ua mobre mte o d o e a m me s im ns q ro, e s p r , ut ta t co e quare , quod eo facilius pote s quonia m de provincia Ma ce donia e a a le x e s i m e r e m nisi ro p rl t t. Pluribus ve rb s te cu ag , p me a pud te re s ipsa loque re tur .

2. ad At m ( t. ,

CICE RO ATTICO SAL.

U inam m ie mvide a m cum i sm t illu d t bi ag gra tias, o me i e e coe isti l Adh uc i e m a e me a e ni qu d v v r g qu d v ld p te t. Se d te oro ad me ibone ms a im e n as u , ut V t t v i , q o e go mul is de ca sis con e t e me m: scilice t eo si e ne is t u v r i it r u , v r , 44 Kap. Il , Ep. 3, 4 , 5. de toto itine re a c fuga me a consiliumsa pe re pote ro; si id n n s m t se n e ss fa t m o fe ce ri , iraba , d co fido te e c ur n .

3. (ad Att. III ,

CICE RO ATTICO SAL .

Mise r ia e nostr a e potius ve limqua minoonstanfia e tri i ne u te a ss m buas , quod a V bo , q o rce e ba us , subito dis imus : a a a e st e nim no s o a o de e rnicie m ce ss ll t bi r g ti p e a , ua o corr e ctume sse audie ram e a e iusmodi in q qu d us, r t , ut m i a ua dr in e nta mi a lice r e t e sse o cum e r ih ultr q g li . Ill p ve nire non lice re t, sta tim ite r B r undisiumve rsus contuli n ionis ne e t icca a me m rire t a te die mr oga t , S , pud que ra , pe e litae e sse non lice ba t nc ro e ra e t quod M . Nu tu p p , ut i r i i m a dh n nos conse qua r e , s modo e c p e ur ; uc i vita mur s e st timemus M e mi m be nigne , se d , quod upe r , . , Po poni, e ua in r e a me l mm val de pa e nite t vive r , q pud tu p uri u valuisti ; se d h oc oor a m; fac modo, ut ve nias.

4 . (a d Att. III, e .) R CICE O ATTICO SAL.

e m m uia te Ta r nti Non fu rst ihi dubiu , q e aut B rundisii se m id ue ad mu a e rtinui i e visur us e s , q lt p t, n is , ut e t in Epiro consiste re mus e t de r e liquis re bus tuo consilio ute n i r e mur : quoniamid non co tig t, e rit h oc quoque in ma gno mio m e s i s tr mm a . o s i e t n ia mma me nume ro nos o ru N bi t r A , xi zicum me as i i comme nda me vix mise r e ue s s e n o Cy ; t b ; q u t t .

D a t XIIII. Kal. aia s de a e n ino. . M T r t

5 ad Fa m. . ( XIV, LL U TE RE NTIAE TULLIAE TU I S S. D. ET ET

CICE RONI SUIS.

mn s sae e da a d v os litte r as am ss m E go i u p , qu po u , te r e a o cumomnia mi e mo a s n mse tum pra p qu d hi t p r u t i ra, ma ut sc i a ad vos a ut v e str as e o aonficior la ve ro cu r b l g , , m i e e non ass . o in mn a arimis s a, ut f rr p i Qu d ut am i us vit e cupidi fuisse mus l Ce rte nihil a ut non multumin vita ma li m o si nos a d ali uama licuius commodi a li vidisse us. Qu d q ndi a e m o una r e se r v v min s e st quando r e cupe r a p f rt a it, u is si ae c mala fixa s n e e er ra tuma nob ; h u t, go v ro te qua m F m XIV 4 . ad s . , 4 5

mme a a c io i a e e t in tuo comle xu e mori primu , vit , up v d r p , mne e di os cas iss me coluisti ne e omines quonia qu , qu tu t i , qu h , me i se se v no s a i mr e ttuler unt. quibus e go p r r iv , bi gr t a Nos ni mFla caum ie s X ii a . Lae u m B r undis pud M d III fui us,

virumoptimum, qui pe ricul um for tunar um e t ca pitis sui prae mea salute ne gle xit ne que le gis impr ob t uo min s h os itii e t micitiae ius officium de ductus e s , q u p a que pra esta r e t : huic utinam aliqua ndo gra tia m r e fe rr e Ha be bimus e mse me B a n isio r possimus l quid p r. r d p ofe cti

. Ma i m zi m . 11 . : er M a ce donia cum e su ua a . d . K p Oy p te ma ar dituml o a fflictum i n m m bamus. 0 p ! Qu d e i ? Roge ? M ulie re mae ram o mo n te , ut venia s g , e t co re e t a ni co n e m? ine te i u im? fe ctam. No rog S git r s Op s e a m nfirm si e st spe s nostri re ditu , co es e t r e m adi e me a tr ansa ctume st a a mo o e s sin, ut go tu , , qu qu d pot ad n mh oc sc a : si te a a n mi me fa c ve nias. U u it h h ha , no ih isse e d Tulliola mea fiat? m vide bor pla ne pe r . S quid l a id i i e e s consilium mo v os vide te : mh d t . Sed ce rte , quaqua do illius mi e lla e t m m se re s ha bchit, s e a tri onio e t fa mae se r ? ce me vie ndume st. Quid Ci ro us quid age t ? Iste ve ro sit in sinu se mpe r e t comple xu me a Non quea plura iam me mae ror Tu i e e is nes m scribe re : i p dit . qu d g r , aio: utru me tuo e s olia te ne as an o an sis ta . Pisone m aliquid , qu d , pl p , e f r e se m nos m D e a m a ut scribis, sp ro a pe r tru . f ili libe randa i move at: mm uis ita romissume s nih l e st quod te pri u t p t, e te factura m sse , ut quisque e sse t mar ita s ; e st a ute min h officio a d uc Orphe us, pra e ter oa magno ope re ne mo; ce te mse rvor ume a ca sa e st si r e s a no is a i se roru u , ut, b b s t, libe rti e ss nt si btiner tui t sin d n nostri e , o e po sse n , a os pe rtine r e t, r m i i se rvire nt pr ae te qua opp do pauc . Se d ha e c minor s sunt. o me h ortaris an mo simma no t a mha b m Tu qu d , ut i g e pe e a ae sa s limsit e iusmodi ec e s e a e re cupe ra nd luti , id ve , ut r t p r r ossimus nc mise an o a e iamlitter a s a cci iam? p . Nu r qu d tu p ui a me e rf r e ? ua e e o e xs e cta sse mB rundisii si Q s d p e t Q g p , t e na me state m ra e te r mit e sse t lici um p r utas, qui te p p te re lu n o r e li ume st s s e n a te m no e ru t. Qu d qu , u t t , ea Te re ntia , t ime viximus floruimus : non i i m ut pote s. Hone s iss , v t u nos m se d s nos a nos a ffiixit e ccatume st n ll m tru , virtu tr ; p u u , nisi o non una a nimamcumorna me ntis amisimu s qu d s ; ed, si h oc ui libe ris nostr ia a ins no ce am f t gr t , s vive re , te ra , qu non mus A i ui te con m e e n a s n fe ra . t u e o qua f r d u t, q g , q fl 4 6 K p. Il , E p. 6. e ma se me non ossum la i mPhile tae r m fir , ip p . C d u u , quod mine mfide ale ne ocul orumime die batur o le m misi. v tudi p , h , re e nnius e st Sallustius officio vincit omnes. Pe sc pe rbe ne volus no is e m se m s e a fare obser vante m ic b , qu pe r p r tui . S ca d me cumfor a se d B rundisio disce ssit a uoa ixera t se , . Cur , q d v e s e t sic e xistime s me v eh e me ntius ua mis pote s, ut al a , , t e ria

mo . e n a fidiss ma qua mme a com v er i M e a T re ti , i a tque optima mea ca issima filiala e t s e s r sli ua nos ice o uxor, e t r p q tra, C r ,

ale e . Mai B a nd sio. v t Pr. K. . r i

Anfangs be absichtigte e r nach Epirus auf die Gute r des tic e e n s a n a e aus r c e n At us zu g h , t d b r Fu ht vor d Uhe rre ste n de r Gatilinarie r die si ti e G ie c e nl an e s e a , ch b r r h d z r tr ut h tte n, von se ine mPla ne ab und re iste auf de r via E gnatia nach The ssa ca e i de m e s a n Pla ncius as n li loni , w o e r b Qu t r G . g tfre u d che mmn na m an . e se ine i e sse e sic ni Auf h e f d Ab r St u g b rt h cht. e m r e ine e i e e l c nac i s a e Na chd e w t r F u ht h Cyz cu ufg ge be n hatte , richte te e r se ine ganze Aufme rksamke it auf die Nachrichte n m e e ine n msc n in de r all om mm aus B o , di U hwu g g e ine n Sti ung

e n e e n. o in ie e r a se ine n s b ku d t D rth tr b uch Brude r Quintu , de r ibn auf de r Ruckke h r aus de r Provinz Kle inasie n in The ssa n ll e D e w tl ste Gl i s n ionica be suche wo t . r a d u w ar i zwische n zu e la t dis u e ine r Macht in B omg ng , de n Ge walthabe rn ne rwtinscht me us e ich e nun e e n ih n die Z ur flckbe nn war . Po p j p g g ruf g us e a Gasa ni a e ne i w ar in d n Cice ros a , d r uch r cht bg gt , e r V e ra s n ata sic de r e ne kunfti willfàh ri e e n …e n se tzu g, d h R d r g g r b e ce e e a uf die e rs n e v e rde . Gi ro k hrt te Ku d von gflnstige re u na rrh achiumzurtick umRomnit n Aussichte n ch Dy , he r zu se i . Saiu B rie fwe chse l mit Atticus spie ge lt de n We chse l se ine r Ge w h e i e r fohle de utlich wie de r, o d Fre und oft die able Lanna e e lic e ac ic e n e n e l e n m s e fibe r minde r rfr u h N hr ht tg t uf . D n a in und de n in e n wie de m e e rze i t Se inige n, de r G tt K d r Brud r, g e e noc in al a e r se ine he rzliche Lie b . Ab r h e h be s Jahr mut te e h e die B an n sich Cice ro ge dulde n, ks se ine r Fe i de e ndgtlltig l a e n nie de rge sch age n w r .

e . (a d Att. III, A CICE RO ATTICO S L. ns scri se r ama d te as o s I B r undisio proficisce p , qu b ca u e s in E pirum non e sse mus pr ofe cti : quod e t Achaia prope a d III Att. , 8 . 4 7 e sse t ple na a udacissimor uminimicorume t e xitus difficile s min e r oficisce re mur acce ssi cumD r rh a chii ha be re t, cu d p ; t, y ‘ ms duo nuntii a fie rre ntur n s cla sse fr atr e m se sa u , ut : u u , n i c onia m e nir e : E ph e so Athe as, alte r, pe d bus pe r M a ed v i mmisimus e na s n e Th e ssa lonica m ita que lli obvia Ath , ut i d

mu e t e s ica K al. ni i si r si h sal m a . v e re t; p p oce s s T on d . X . ni v nimus e ce i a e Iu as e , n qu e de illins itine re quidquam rt h b a ms nisi e uma b E h eso a n e a li ua nto r fe ctum nc h u p t q p o . Nu , istic quid a ga tur , magno ope re time o: qua mqua mtu i os la e p stole acribie Idibus M aiis a udiri fare , ut se rius p tu e e i i i r ridie a a r tur , alt ra am e sse mt o a ; se d ha ec e st p d t a milla uo n u a ma is ita ue cumme s me mae r or qu , q co t rb r g : q u i c a quotidianus lace r a t e t conficit, tumve ro hae c a dd ta ur mi i i i a ci Se d e t n vi atio e r difficilis vix h v tamr e l quamf t. a g p e ill n e m for tasse al umcur sum fuit t e i ce rtus, ubi e go ess , i pe tiv it; namPh a e th o libe r tus e umnon vidit : ve nto r e iectus h Ili in i ll Re li ua a a M ace don amPe ae mihi praesto fuit. q a mmi i timnda in i n i amh ah e o e t qu h e s t, v de o ec, qu d scrib , omnia ime o n ta mmise r um ui m o non in t , e c e st q dqua , qu d nostr amfor tunamca e e i e a E uide m a dh uc mise d r v d tur. q r in max imis me ie ae r umnis e t luotih us h oc metti adie cto

ma ne o Th essalonicae suspe nsus ne c a udeo quidqua m. nc a d Nu ea , q i e r mone mtu vid . S in e lica no m o m nde re Ma tum r pub n tantu e g i m vide o, ' quantumtu a ut vide s a ut a d me consolandumafie rs; Tigrane e nimne le c a s ie a s n omn a arr ni me n ae a e e g t ub t u t i . V o i b g r

a ias : fa ciam i e mH sa e o. o s a as ne lon ius gr t ; t yp Qu d u d , g disce damus dumac a me ns , t is Maii a d nos pe rfe r antur , puto me ita e sse facturum sad ubi non ms a ui a e i , , , du t t , tqu ta e rtur h a to sumanimo de uin o msta tue r e p Q t , ut nihil que a , tame n s a imte facia m rti m se d t t co ore . Ex e pistolarumme a rum inconsta ntia puto te me ntis msa e ma mv ider e ui stai incr e i ili e t sin ula r i ca a mi tu , q , d b g l a ffiictus sum a me n n n ta me st x mi m tate , t o e se ria qua e x culpae nostrae r ecor datione commotus ; cuius e nimsce le re im lsi r oditi simus ia m r ofe cto i e s m ac p , p v d , atque utina m ia ma nte vidisse s ne que totuma nimumtuume rrori me cum sim de disse s ua mme affiictume t confe ctumluctu ul ! Q re , cu die s e x istima to me stultitiae me se oe na m e e r a v ius a u , p f rr g m e n i o i e d e me sse n fa riumnon q ua e v t , qu d e cr di e r im, qu e K a . Il E 48 p , p. 7.

uta r M e p am. e t maa rummalor umme moria e t me tus de a e in scri e nd fr tr b o impe dit : tu ista omnia vide e t guhe r na . e e n ia i i ma mas i lum T r t t b xi gra tia s ag t. Litte rar ume xe mp , uae a d Pa me i mscr si u i ms . a nn ns q p p , i i tibi D ta 1111. Kal. I i

Thessalonica.

. m 7 (ad Fa . XIV , TULL US TE R A I S. D. E NTI E ET TULLIOLAE E T

CICERONI SUIS . o uta N li p re ma ad quamquamlongiore s e pistolae scribe rs, n s si uis ad me a i r e scribi a a e e i i q plur scr psit, cui puto p rt r ; ne a e n mha beo o scr b m ne c h o e mo e uid uam i , qu d i a , c t p r q q difficilius a c o te mTulliolam non f i . Ad ve ro e t a d nostr a que a sine plurimis la crimis scribe r e ; vos e nimvide o e sse mis s i eme e sse olui e r rima , quas e go be a tiss mas s p r v idque rae star e de bui nisi ta m imi i fuisse mus ra e stitisse m e t, t d , p . ne mnostrumme rito e ius a mo plur imum: i er ae coh or ta tus sum r a tias ue i pe r l tt g q e g , n n lli amte novis tribu is pl . i te go sp ha ber e : si ome i o un as e i se d Cr assum amn me tuo P p i v l t r t ; t e . A te em omnia e o ss me e t aman me quid fi ri f rti i tissi vide o, ne c ma se d ma er e o oss me iusmodi ant s uis mise r iis ir r, u , ut t i t mea e mise riae suble ve ntur : na mad me a s omo P. V le riu , h fi iosus sc si o e o ma mo cumfie tu l e of c , rip t, id qu d g xi gi, m mo uma estae a d a la m a e a mducta e ss que ad d V t bu V l ri es. me a me m e si e ium n e omne s O e m re He m, lux, u d d r , u d p pote n n mea e e n ia sia v e xa r i ia ce r e in sole h ant! Te u c, T r t , i, s c im sordibus id u e i mea ui ce la cr is e t , q e fi r culpa, q te ros 8 e i nos e r ire mus ! o de omo scribis h oc e st s rva v , ut p Qu d d , d ea e o e tumde ni ue mi i vide titutus e ar , g v ro q h bor re s , si illa nobis e rit re stituta ; ve rumha e c non sunt in nostra ma il o e o ae ime nsa a c e n s e st in e us a e m nu : lud d l , qu p f i d , i p rt m e ni e uo si conficit te mse ame tde s olia ta . ur ne o ium i r p v r Q d g t , mn a conse ue mur sin e a e mnos o na e me e ti mne o i q ; d f rtu pr t, a i mise a roicie s? Oh se cro te me a i re liqu as tuae r p , v ta , quod ad sumtuma ttine t sine alias ui assa n si mo o v l un p , , q p t, d o t, ne t v al e tudine mis aminfirma m si m ma s n susti re , e t , e a , oli v e xar e ; na mmihi ante oculos die s nocte sque ver sa ria : omnes i r ime o sustin e d la hore s te e xc pe e vide o; t , ut ea s. S vide o mnia a e o s e ra s e t o s in te e sse o , qu r , ut id, qu d p qu d agi ,

a E 50 K p. l I, p. 9.

taria i a nimo me nse mI a nnar iume xs e cte m e a u , ut fort p , q e , a e a d m e ine e de Le ntuli s io d qu spe puta s p rt r , tud , a M e e o n a e de ota ome u a ione e rscribis t lli v lu t t , t P p r t , p . In alte ra e pistola prae te r consue tudine mtua mdie m n fi m s e e e n ma b t non a scribis, se d sa tis sig i ca s te pu ; l g i ac a tr i unis ml a a ac i ia te e as litte ra s e o i so die b pl . pro u g t r b p m e s i de disse e t a . I II . K a l . o e e t e s , id s . d I N v br , , qu d put tilita tis e am r mul atione ma ttulisse e r scribi i u p a g , p s: n qua si iamnos a sa l s cumh ac e e des e r ata e e m r o tr u l g p rit, v li p tua in me amore hanc inanamme amdilige ntiammise ra il m a ina a m ine tam sin e st ali ui a i b e p t qu p pute s; q d pe , de s o e m ma e e n th a n s ma s p ra , ut ior dilig tia pos ac ovi gi tra ti

2 bus de fe nda mur ame a v e te r tr ibunorum . o a o . N um pl r g ti a d in tri ca pita ba huit z unum e r e ditu me o, scr iptum cauto; ni il e nimr e stituitur ae e civita te me t or dine m o h pr t r , qu d mi is s se d ae v e nd u rin hi pro me o casu sa t e t, , qu ca a f e t e t l m ca e st tr ala u mod n . e m quo o, te on fugit A t ru put tici de e : SI QV ID CONTRA AL IAS LEGES E WS GI G FACTV M SIT e i m ca u mi LE S ER O . T rt u p t , moni u sili u i o o con o e t a o s t inculcatum i e . ci P p , q q , v d S a e nim la i m a nx isse v ix a t mnino non s n C d u s , ut u o po se t e c e natum pe r s nec pe r populuminfir mar i sua le x . Se d vide s n m am e sse oh ser vata s sa nctione s e ar um m u qu le gu , quae ah ro ar e ntur : nam si id e sse nu a e g , t, ll f re a br ogari passat e m a e st a e non i sa se sa e ia dif ne qu e ni ull , qu p p t fi culta te a h ro a tionis se d cumle x a br o at ll m g g ur , i ud ipsu abr o a tur uo non e amah r o ar i a arte a t Hoc cum g , q g p . r e i m e me h bitumobse r va tum ue si ve ra ita s t e t cu s p r ita a q t, a cta nos i i ni l r h oc: V ID IN tr tr bu p . ca put posue unt SI Q D B AC ROGATIONE SCRIPTV M EST, QV O PER LE B E I st o e r e e m LEGES P ISV SC TA, h oc e qu d p l g i m PR M L ARE B G G Clod a , O V G , A RO ARE, DERO ARE, L E AT DE ROGARE SINE FRAVDE SVA NON IC , LIC E RIT D E E I I PROM LGAV IT NON V , QV O V , QV V , IT B R A I'I‘ B E AM AB ROGAV IT, D E ROGAV , O OG V , O

SIT B . REM POE NAE MV LTAE V E , E . . L . N. R . e h oc in i s tr ibuni non la e de ba t le e e nim 4 Atqu lli s pl. ; g collegae sui non te ne bantur ; quo ma ior e st auspicio ma li iao alicuius o id o a d sos nihi e r tine bat e a t , qu d , qu d ip l p , r t a e mcon a me scr i se r un no i ni l si e sse nt ut tr , p t, ut vi tr bu p . , imidi r e s ml o ma is sibi e o ca i e ute ndum utar e nt t o , u t g p t p . ad III 23. Att , 5 1

Ne que id a Clodio pra e te rmissum e st; dixit e nim in con ione a II onas o e m e s h oc ca i e de si natis t . . III . N N v br p t g tr ibunis r a escr i tume sse i lice r e t. sme n in e e pl. p p , qu d T l g iusmdi a e e nulla e sse e o ca put te non f llit, quod si opus ss t, omne s in a brogando ute r e ntur : ut Ninniuma ut cate tos e s a fuge rit, inv tiges ve lim e t quis rit e t quare cta i tribuni pl. a d se na tum de me r e fe rre dub tarint scilice t quod obse rva ndum illud caput non putah ant e min a o an o ta m ca i fue rint me tue r ent iid br g d ut , ut id , l i cume sse nt o ne iis i e m ui l e e so ut , qu d qu d , q g te ne ntur , e st cur audum ca sa ne nalim nov as t i nos l . Id put r bu p . fe rr o se d e r e rant mo o uidlih e t una ca i , p f d q : p te , quo re vo cabor modo r e s conficiatur e ra contantus mdudu , , . Ia m l a scribe r e e e nim n pude t tammu t ; v rea r , e r e iamde spe m i e n a mise rabilis i i a lii ra ta le ge s, ut hae c ea dil g ti t b , s irri e n a i ea se d si est a i in s e e e e m m d d v d tur ; , liqu d p , vid l g , qua i ise llius mi i e r ce am e s i T. Fa dio scrips t V ; e a h p pia t; n S ti n r am i robari ac ia mi i non a ce ost i, qu tu tib p rib , h pl t. st e i a ridie us N e m Te rtia e p stol p Id ov br . da ta , in a ex onis rude nte r e t dili e nte r a e sin a e r e m p p g , qu t, qu ' g:;tine re videantur : de Grasso de ome io de ce e r is : , P p , t a e or o te si ua s e s e i osse s i s ono m qu r , ut, q p r t, p tud i h ru , a c o i a e ml i ine coma a a r e mca ntici de s a ra m u t r t t , u t tud p r t , pe , r e min ut una impe tu pe r fr ingatur , in ca m cumba s ce te ci s i e o e rs icio cum ni rosque e x te ; s n, ut g p p tua co e ctur a, tume iamme a s ai ni il e st oro obte stor ue te t , p h , q , ut Q. me s e m e o mise rum mise e e r didi fr atr e m a , qu g r p , ne ve r l ‘ vius co ul e r e de quid e umpatia e g a ns se , quam e xpe dia t lio me m Cice rone m cui nih i m sila sororis tua e fi , u , l is r e u ae e invidia me t i nominiamnominis me i tuear e linq o pr t r g , , e r e ntia m namomni mae rumn sissima m quoad pote rie , T , u u o , m rofici cum suste nte s tuis officiis. E go in E piru p sca r , primorum die rum nuntios e x ce pe ro: tu ad me ve lim

e is se ni a de de rint e rscribas. a a proximis litt r , ut i ti , p D t l D e ce mbr pridie Ka . .

Erst imJahre 57 tre n ta die Z urflckbe rufung Cice ros a ll màhlich mit l o e e i e n V or alle m a e n s Erfo g v rb r te t we rd . w r e nsai e n l s un d r l s i n e stiu si de r Ka L tu u d e Vo k tr bu P. S s, die ch h n re dliche Mahe ga a . Wir sind fibe r die e rste Halite de s Jahres nicht gut unte rrichte t ; e rst imSe pte mbe r schrie b Cice ro 52 K… 11, E p. 10 .

wie de r a usfilh rlich v on Rom aus libe r se ine e ine mTriumphe

ah nlich e Z urtickfiih r ung an se ine n Atticus.

. t I V 10 (ad A t. , SAL CICERO ATTICO .

m mm omam e ni fuit ue cui e c e a d te Cu pri u R v q , r t m ni i s a c e n mmh i ta r i am litte ras da re , h l priu f i du i pu , qu ut tibi abse nti de r e ditu nostro gr a tular e r ; cognar a me nim ut ve re scribam te in consiliis mihi dandis ne c for n d tior e m amme s ne c e a m ro tior e m e c pr u e n qu ip um, ti p pr a e te r ita me a in te obse rvantia nimiumin custodia salutis n mue te ui imis e mo i me a e dilige te m, e unde , q pr t p r bus e rra ria nostri a ut pa tina ur oris partice ps i bissime discidiumnos mtulisse sociu s fu sses, a ce r tru pluri mue o e r as studii dili e ntiae laboris a d conficie ndum mu q p , , g , s mme mcontulisse : ita ue h oc i i e o a ffirmo in r e ditu u q t b v r , ma xima lae titia e t e xopta tissima gra tula tione unum a d cumula ndum ga udium conspe ctum a ut pa tina comple x um mihi tuumde fuisse ; que mse me l nactus numquamdimise ro

‘ c isi am a e t missos c s ae suavitatis rae te riti a , n e ti pr e r fru tu tu p mo is omnes e xe e r o rofe cto ha c re stituti n f rtuna e te p r g , p o e o me i se non sa s di umin ca a Nos adh uc in nos o p ti gn di b , tr a d ffi l me u r i oss i ma st tu quod i ci li r ec pe ra p e a rb tra ti su u , sple ndore mnostrumillumfor e nse me t in se na tu a uctoritate m a n mma s a mo ta ra mus con e t pud viros ba ca gra tia gi , qu p , m i i mo m sconti sumus; in re a ute famlia r , quae que ma d du dissi e sit no i no a s a l la ramus fracts, pata , dir pta , n g r , v de ho mu non ta m fa culta tum ua s n r a s e sse tuar u q e , q e go ost i nsilio umad colli e ndas e t constitue nda s ind co, quam co r g e m re liquias nostr ae indig us. mnia a ut sc i a esse s itror a ut Nunc, e tsi o r pt a tui arb mo e e m& 1 scr ibam e e tiamnuntiis ac ru r p rla ta, ta e a br vi, a e t o a tissimume x me ie v e co no qu e put p llo g scer e . ona s e ile s D r rh a chio sum ec us i so illo die Pr. N S xt y prof t , p , uo le x e st la a de no is B n isi m ni nis Se x q t b . ru d u ve No tilibus: ibi mihi Tulliola mea fuit pra e sto na ta li suo ipso die ui n a , q casu ide m a ta lia e r t e t B r undisinae tu a e vicina e Salutis; quae re s a nima dve rsa a multitudine s mma B r un isin rum r t ti t n e u d o g a ula one ce le bra ta e s . A t ie m s e ile s oo nov i cum B undisii e sse m d VI . Idu S xt g , r , .d V Au. I , 1. 53 litte ris Quinti mir ifico studio omniumae tatuma tque ordi m nc e i il conca an a lia e le e mcomitiis ce nturia tis nu , i r d b i r It g l m a B r undisinis h one stissimis dacr atis e sse par ata . Inde ndi ma cum r atulatione orna tus ite r ita feci, ut u que a d g e a nv e ne rint u e mita an ne mo ullius 6 l g ti co . Ad rb v i, ut m i o iam ordinis homo nome ncla tori notus fueri t, qui ih bv s m se ini non v e ne rit, pra e te r e os inimicos, quibus id ip u , m a ut n ar e Cum mcos e sse non lice r e t a ut issi a e e . i , d ul r g v s o m a na m a s te mlorumab nfimo e nis e ma d p rta C pe , gr du p i e e com e i ra n a ua lausu ma imo cumesse mi pl b pl t e t, q p x t hi ratulatio si uifica ta s milia at f ue ntia e t lausus g g , i re q p ma s a d cale vit in foro ue e t in u que h ra , q Postr idie in ipso Capitalia mul titudo fuit. se natu ui i ie nar a m e te mbr se natui q fu t d s Na S p . a tias ims i cum e s e annonae s mma . gr e g u . E o b duo s t u m rim in e caritas at homine s a d the a tru p a , de d ad se natumconcurrissant, impulsu Gla dii mea ope ra frume nti ino i e sse r e nt cum e r aos ie s se na p am cla ma , p d tus da annona h aber e tur e t a d e ius procura tione m se rmone non so um l bis e e amh onor umPome ius l p e , v rum ti p voca r t i u s ti n min im e ur dq e ip e cupe r at mul tudoque a ma o a t , ut mar e m tular e t eci e t accu a e sente ntiamd id de ce , pos , f r t ixi, cuma be ssant consula re s, quod tuto se nega r ant posse se n

ti m dice re ae er e ssa m e Afr a nium. te n a , pr t M lla t Factum e st se na s con um mea mse ntantiam cumPo tu sult in , ut m a o er atur eamr e msusci e l e x ue fe r r e t p i ag , ut per t, q ur ; quo se na tus consulto re cita to cummore h oc insulso e t novo s min mao nomine e ci n o de disse n plau u r ta d t, h abui con tion m a m omnes ma s a n e e , qu gi tr tus pra ese t s prae te r unum r e toramat os r nos l da t s i p a du t ibu p . darun . Po trid e se na tus fr e que ns e t omne s oonsular as nihil Pompe io postul anti na o mnt i e le a os in e cimcum stula r e t ma r inci e m g ; ll g t qu d po , p p min v mni e s i no a it e t ad o a ma alt rum a fare d xit. Le ge m n consules conscripse ru t, qua Pompaio pe r quinquennium omnis pote sta s r e i frume nta r iae toto orba te rr a rumdare tur ; a e amM essius omnis e cuniaa dat e m e t lt r , qui p pote sta t a diungit alasse me t exe rcitum e t maius impe riumin pr o v inciis amsi m ui e as obtine a nt illa nos a , qu t e oru , q ; tr la: consularis n nc mo e s a i e ae c assii non u d t v d tur, h M fe re nda . me i l v ll Po us ium a e se ici amilia a a nc. ons l p i d t, f r s h C u are s ce Fa onio fr e munt no mus e t e o ma is o da du v ; s tace , g , qu d u II K . . 10 . 54 p , Ep domo nostra nihil a dh uc pontifice s r e sponde r unt: qui si nam ar eam raa cla ramh abe himus sustule rint r e ligio , p , supe r na ns o tima bunt ficie mconsule s e x se tus co ult ae s ; sin a lite r, mina loca bunt r e m a a ma e stimbun mol ie ntur sua no a t. de , , t t i in s e c u n di s fl u Ita sunt r e s nas re c, ut , x a a , u t i n v r i ona e In r e a mi a a e s ma s sais e r a d e s e , b . f li ri v ld u , ut , p am ome s ca uae e n a i. Pra e te r e a s n a e d s on turb t u t qu d ti , q litt ri min i ni ie a i e fi committo: . fra tre s e de ae Q g p t t , v rtut , pr msic a mo deh eo Te e xs acto e t oro ma u es ditu , ut . p , ut t r e ni e ac a a n mo e nias ma tuo consi io a e re non v r qu i v , ut l g e ine s l e i s i ae uoddaminitiumor dimur : iam ui . A t r u v t q q m nos a se nte s dafe nde r unt inci iunt rae se ntibus de , qui b , p p l e ir asci a e e n i e e e e me n e te re m occu t , p rt i v d r ; v h t r quiri us.

u al s Auch die Ge ldfrage fe d b d ihre e rwiln ch te Lasung. a e mdie on i c e ine n fl nsti e n e ic a e s a e a te N chd P t fi g g B r ht bg t tt t h t u, wonach e in Wiadara ufbau de s Rause s trotz de r von Glodina ll o e ne n e i n an i as la w ar vo z g W hu g die L be rt e r ubt , be willigte r e na ia e li n tte l e nn a c i de S t d rforde r che Mi , w u h nicht n sa a als ns t a re iche mM fse , Cice ro wohl ge wfi ch h tte . Auch sonst a i man wi ih f h tte ar mt che n Sch e rigkaite n zu k np e n. Die B ande u i s n e e i u de s Gla d u hi de rte n se ine Bauhandw rke r an de r Arb t, nd a im i i li is sc l e wie d he b e re te te sich e n e he che r Zw t vor , ve r hu d t, e s sc e in c die a s e r e e n ia die me auf die h t, dur h H b ucht d T r t , hr n ar as i Ve rme hru g ihre s Privatve rmòge ns be dacht w , als G ce ro s i n i i in int rnm re cht ch e . Im allgome ine n w ar e ine re st tut o ag ' e rfolgt ; abe r de r politische E influls Cice ros war gitazlich ge

brochan.

Kapite l III…

Wàh r e nd de r He r r sch aft das D r e ib unde s (56

u dar e s s Gice ro war zurtickge kah r t, abe r n r unte r V r u l di de n se tzung das politische n Woh ve rhalte ns. D e von le ge n e B a a e in la e s e nis a e n ar in de n dar niich ste n J hre ut Z ug ab, w hr d i und B rie fsn me hr als e inmal se ne mM ifsmut Lnft macht. Ab t a e isse Ruckfalle a e r al flic su h at e ar sog r g w , ke hrte b b d zur P ht s sa il e h des Ge horsam r . ad I Att. V , 5. 55

Aus de mM ai de s Jahre s 56 stammt dar a n e rste r Ste lle m in d me r de mH r z nsf u itge te ilte Brie f, e e e r e nde e in offe nos nn nis a l iusbasonde ra fi e s ine n r i Be ke t h agt, b r e G a l ge ge n die n di di ni i u falsche n Fr e u de , e e ih n cht w e de r a f ‘ mn n ll e n In asse l a all e d kom e lasse wo t . d be J hr f t di gr olse Re e ffir se ine n Anbàn e r . e s ina w ie ar ann fiborh au t in de g P S t , d p r Unte rstfitzung se ine r Fre unde a nd in de r B e kfimpfung se iner e in in il e ise B e ie i n fund F de e e te w fr d gu g .

( a d Att. IV ,

CICERO ATTICO SAL. Ain tu ? M a e xistimas a h ullo malla me a le roba - 1 rique quama te ? Ca r igitur cuiqa ammisi prius ge ba r a b e d e mmisi e t non a a ame e mla i o, a qu , h b b x p r. d?

Etiam da da me nimcircumr odo, quod de vor andume st subturpicula mihi vide batur asse n a l w qxiia ; se d valsa nt ta nes a consi ia Non ast c e i ile ae it rac , ve ra, ho t l . r d b , qu s i i i e ss e t sse nt s pe rfid a in istia princ p bus, ut volant a ut e , i u e n e r m no minduc us r e lictus quidq amh ah are nt fid i : se s a , ra t , , r oie ctu a b ii a me n h a a manimo cumiis in re p s s ; t ac r , ut lica consantir m Iide me ra nt ui fue rant: ali uando pub e . , q vix q te a c s r e si iv i D ice a e a te mo a isse sua sisse uae u tor p . u , , q m i c be r e m E o mah e rcule m i face r e , non e t am ut s ri . g ih ne ce ssita te m ol i im ne e h uius no a e coniunctionis ne v u po r v , ua mi li r e a d il os e iamtum cummise r q hi ce t l hi a l , qui t , e ri mei e an non de sinunt n i e e sed tame n mo ci fuimus d b t, i v d r ; di 15n o&éasz ri : mus uh e rior as si e t ille be nte r , ut sc psi e r i , li acci ie t e subrin e ntur ui l a mma m a n p t ii g , q vi l ole ste far t a i t i e mi an h be re , qua e Ca tul fue rst, a V e t o sse non cogit t ; mumne ant o ortuisss ma a e dificar e e n e e a iunt qui do g p , v d r a or tuissa Se d a d h oc si i s sante ntiis i o p . quid , , qu bu d xi, qu d i si rob r e nt la e ta ti s n ame n ma con a ome i p p a , u t t tr P p i m ix is e ini sit n am ni — ssa n v olunta te d s ? F s : quo i , qui hil pa t, ii ma n lunt a ma e ams o e am ab iis ui assa n o r , d u p r , ut , q p t, “ dili amur i e lfe mia mride m Scia te v oluisse g . D ces : ,,V p . at me asinum garmanumfuisse ; se d ia mte mpus at me i s m ma m il l ss m a a a i a b mo o o . p u r , qu ndo a lis nul o d p u D omumme am o cr ah r inv isîs e st mi alde e a m: qu d o , hi v gr t ia tic m assi e s ra e r i it llia da v ia e c a in o os v u Cr p p p . Tu r t h rt vide tur commodius; a d te postridie scilice t ; quid e nimtua ? u I 56 K p . I I, E p 2.

se d d mus B iblioth e ca m m inxe runt ns vi e ri . ihi tui p co true e lim tione e t sillybis: e os v la udes.

E in intarassante s Sch riftstfick ist de r folge nde Brie f an n i e n a nd unabh àn i e n M a rina in e m de re ch g g M . , d Cice ro zu gle ich e in achtb a re s Ze ugnis ffir se ine n re ine n Ge schmack ab ' ‘ r an I ie rh e tze n a n r laich e n l s i n le gt, de d de g Be u t gu ge n se ine r i all mmn i Landsle uto ke n Ge f e n fund. Die se lbe Ve rsti u g spr cht a uch aus de min de mse lbe n Jahre (55) an Atticus ge richte te n e e D e r oli isc e amme hat ihn de r ch riftste llar Bri f . p t h J r S e i in die Arma goffihrt; e r v e rfafste damals se ine badante ndsta rhe ta i i 3 B fich e r d a o e e in r rische Schr ft, d e a or t r , Wa k, das alle in h in e in m sic e n ann ie re iche n wurd , se en Nachruh zu h r ; d d Buche r e lica a nd da le i s a c alle h an is o isc e da r pub g bu , u h r d h t r h Schrifte n,

die abe r ve rlore n sind.

2. (ad Fa m. VII, I .) MARI M. CICERO S . D. M. O. 1 Si te dolor aliqui corporis a ut infir mita a v ale tudinis e te nui uo min s a d l os e n e s fort m tua t , q u ud v ir , unae agis tr ibuo qua msa pie ntia e tuae ; sin d ti t m e r v alatu a conte mne nda uxis e , cu p m v e ti u mue la e t r sin l tamsn noluis , tru q o , e t e do ore corporis te m a i fuisse e t animo valuisse , cu e , quae s ne ca usa mirantur i ne le xeris mo o constite rit a c s a ii tui uo a li , g , d ut tibi fr tu t , q i e i a i mirifice licuit cumesses in is a moa quide mtib p r r , t a ae na salus e lic a e e e ta me n i i nita te p r t , N qu dub to, qu a tu ic lo tua e x uo i i um in illo cub u , q tib Stab an pe rforasti e t i M ise num e r e os ie i e m pa tcfe cist , p d s ma tut na t pora le ctiun li consumser is cumi inte re a te is ia r e li ue r unt cu s p , lli , qui t q , t commnes mimos se isomni Re li uas e ape ctareu u m . q v ra parte s die i tu consume bas iis de lectationibus qua s tibi ipse ad a rbitriumtuum compa ra ras nobis a ute me rant aa pe rpe

ua e . Ma e cius robavisse t. Omniuo si uae ris tie nda , q Sp p , q , tissimi se d non tui s oma c ooniactur a me n m ludi a ppara , t hi ; i facio da meo : namprimumhonoris ca usa in sce na mr adiara ut e o ono is ca sa da sce na de ce ssisse ar bitr ah ar ii, quos g h r u ; e o ae nos e Ae 50 us e iu modi ai de licia e v r tu , t r p , s fuit , ut n e r omne s omine s lice re is iurar e umcoe isse t de si e re p h t: c p , “ e a mde fe cit in ill o 10 0 0 : Si scians a o i i i v ox ,, f ll . Qu d t b na e m? as e nim e ui ne ago alia rr N ti r liquae ludos, q id

Ku . II I E 68 p , p. 3,

occu atiane s me as i s si ma re la x ar o na m l p ; qu bu , ut p ane exsol vam non osta lo te i s m ml a , p p u , qui u t s a nnos nihil e li comme ntaris docabo rofe cto i sith uma nite r i ud , p , qu d v ve re . Tu modo istamimbe cillita te mv ale tudinis tua e suste nta at a e a ci n a s i m msiml tu r , ut f e , ut ostras vill ob re e t e cu u lae ti 6 ca la conc sa a oesie . ae c a d ta lur ibue e scr i i ur r p H p v rbis ps , msolco non a ii a n a n se d a m ie e qua , t bu d tia, or rga te , quod ma ue am is l invitaras me mo ia e ne s ut q d e p to a sa b , si r t , a d te ali i i m u qu d e us odi scribe re m. q o minus te pra e te rmisisse l os a e nite r e t i assacutus s m an a ud p : quod s u , g d o ; sin minus, h oc ma a me n ns la o sth a ni t co o r, qu d po c ad ludos v a e s nosque visse ne que in e pistolis r e linque s maia spamaliquamde le cta

8. (ad Att. IV , I CICERO ATT CO SAL .

m e nisse . II K a Nos in Tusca la nu a . l v d XV . . D ec. vide o te sci e : ibi D ion si s no is aes o i oma a . e . I r y u b pr t fu t R . d X II. l mas e i mus Ka . volu sse qu d dico ,,v olu Imm0 ve ro co imur : M il onis nu tiae comitior umnonnul ini g p ; la op o ast.

V e r e or sit a a . Afuisse min a l r i n n , ut r t a te ca tion bus, quasi se a tu factae a io faro non mole ste nama ut de fe ndiss m ud , ; e , quod non lacer e t aut de fuisse m p , , cui non oporte r e t. Se d me bar cul e ve limre s istas e t pra ese nte msta tumre i publicae e t u m o ani o cons es a a n ne or v i.u6v scr ib ma q ul f r t hu , as ad , an m o e s : al e sum6 157mv0 a t si ua s mnia qu tu p t v d 5 9, , q ris, o mi s n sus acta ra ss m i e mnos mno i i hi u t p . C u qu d trum i re d gn ta te aiunt rofe ctum al udatum am lim ua l p p , qu o ae q e me ius L. Pa ullum i e mi e m n , t t ru co sule m: o homine mne qua m! D e libris or atoriis fa ctume st a ma dilige nte r : diu multumque in manibus fue runt describe s lice Illud e amat u ; t. ti q ' o v n a oùa a v xa r é a m te rog , vv ar a w wdà g ne istuc h os e s m ) g , p v e n1a .

V on Be de utung fur die Z e itgaschichte wie fur Gica ras poli tische s Ve rhalte n ist de r umiangmich e Brie f an se ine n Fre und e n l s aus de m a e 54 de me r in L tu u J hr , e e n ausftih rlich e n Re che n sch aftsbe rich t fibe r se in V e rbifltnis zu de n Machthabe rn a nd zu i a le de n Pa rte e n b ge n zu mfisse n mainte ; de r Brie f w ar j e de n ' alls fur die Ofle ntlichke it e s imm f b t t. In unumwunde ne mFre i mut ge ste ht Gice ro de n vollzoge ne n Frontwe chse l e in a nd be ad Fam. I , 9. 59 sch ònigt ih n nur durch Hinwe is auf die le idige Zwangslage ; e ine Fortse tzung de r Opposition w firde ih mde n Unte rga ng ge bra cht a n h ne e ife l ist de r an un de s e dne s h be . O Zw St dp kt R r trotz illi n alle r schòne n Worte nicht zu b ge . We nn ma n auch e ine n a m e e n ie ac a e ih msc e lic ansinne n K pf g g d M hth b r hw r h durfte , ' so hiltte e r doch fre iwillig v omòfie ntlich e n Le be n sich za rach zie he n a nd in de n so oft ge prie se nan Studie n se ine Z uflucht ac se ine sch w ank u suche n mfisse n. N h r e dau Natur tha t e r das maid n m e fi e ine o ne das an e e e . Im e ie , h d r zu r w d r bte dar a se ine n be str icke ndan E intlafa auf i a us i M rkt hn . Alle rd ngs mac a ih mGasa se in oc ni all s e De r m ht r J h cht zu chw r. aus de lbe n a atamme nde E mie h lun sh ri f ae J hr p g e , de r de n junge n n Tre batius in asa te e e la e e inf n ll Juriste C H r g r fih re so te , be we ist w e ltmflnnisch e e in e i i n nicht nur die F h t C ce ros, so de rn auch dic fsmut esa a lie be nswfirdige Gro C r .

4 F m . (ad a . I,

M. CICERO S. D . P. LENTULO IMP.

Per iucundae mi i fuerunt er ae h litt tuae , quibus inte lle xi te pe r spice r e mea min te pie ta te m quid e nim dicam be ne vole ntiam cum l s m ra vissimumat sa nct si , il ud ip u g is mumnome n pie ta tis le vius mihi me ritis e rga ma tuis e sse vide a tur? Quod a ute mtibi gra ta me a e rga te studia acribia e ss acie tu uide ma n an ia a, f q bu d t quada ma moris, ut e tiam gra ta sint e a, quae pra e te r mitti sine ne fa rio scalar e non a ssa n i a e mm o noti r p t. T bi ut ult o a tque illustr ior me us in n ms e sse si h oc e mo e omni u dii te a i u t, t p r , o uncti fuimus m q , e t una at oma e fuise e us. Namin R e o ipso, quod te s oste ndis esse factura mquodque e t in pr imis pote s e t ago te e e men e e xs in se nte n a v h t r pe cto, tiia se na toriis e t in omni a ctions a tque a dministra tione re i publicae floraisse mus da qua ostanda me quide mpaullo post qui sit me as se ns s e t s a s e t re scr iba m i i a d a e u t tu , t b e a , qu qua sr is se d ce rte e t e go te auctor e amiciasimo ac sa pie ntissimo e t me consilia io or asse non ime ritissimo fi e i m tu r f t p , d li qu de e t e ne olo ce te us s e sse s a m mtua i b v r , u qu qua qu de m ca usa te e sse i:npe rstor e mpmincia mque be ne ge stis re bus cum e e c a ie a e obtine r e x r it v t r , ut de be a , laa te r se d ce a ui ib ax me fr ue tus de be ntur e os ube rioras e t rt , q t i , ra e sta ntiore s ae se ns e s e r a t p pr p po uisse s. In e is ve ro nici 60 K up . III, E p . 4 .

sce ndis quos tibi pa rtiminimicos asse inte lligis propte r u atione msa is me a a imin e e o e tuampra p gn lut e , p rt vid r pr pt r a mlitudine mat lo ia m mirificumma ti illius actionis p g r , bi e m a m a m ill e e nnis inimic comite m pra e buiss , qu qu pe r us ui is max mis e ne n a micarumsuorum, q tu i b fich e orna tus i te pa tissimumfr actamillame t de bilitatamvimsuamcon i nostr am icamultue e st 1 se sasa e a e st e nimcona s tul t, v p ; tu , quibus pa te fa ctis na llamsibi i n poste r umnon modo digui s n li e a is ui e m a e mre li uit. Te a m tatis, se d e b rt t q d p rt q ute , mais e s e x artum a me amin r bu p qu ti tuis, tame n in mol e stia gandao e amiide m cagnasso hominum ma n me ce e ua m e o ma imo olo e co non ita g a r d , q g x d r g narM ° da qua ratione tota iamvide tur mihi e xpone ndi m s ar i re scribama d e a uae ua sr is te pu d i, ut t bi , q q . 4 Ce rtior e mte pe r litte rae scribis e sse fa ctumma cum Ca esa re e t cumApp1a e sse in gra tia te que id non r e pre h e nder e ascr ibis; V a tiniuma ute m scire te v alle oste ndis

quibus re bus a dductus de fe nde r ime t la uda rim, quod tibi

mne ce sse e st me arumrepe te . ma Le ntule n o e ma e actionum arum E go , , i iti r ru tqu tu l mme i se d e ia m i ca e re stitu non so u e, t re publi tumputa bam ni m incre dibile m ue ndamamore me t omn a e t, quo a tibi q i m mma a c sin ulari s u a de he rem i in te ipsu su g a t di , r e ma e n mu uma diuvisse t publica e , quae te in re stitu do lt ,

e um carta ma anima m me rito ipsius de h ere ar bitr aba r , tumm o i que ma nte a ta n od communi officio c vium, non a liqua a ma sin ula r i e ne cio e i m ra e stitisse m B ac e rg g b fi d b tu p . ma me nte fuisse e t se na tus ax ma te ca usa le audivit e t tu e nostria ae r monibus colloca tionihu ue i se vidisti si in sq p . Et ' iamprimis te mporibus illis multis re bus me us otie nde ba tur nims cumte a e n e da rsli ua nos a i n a e ut a u , g t q tr d g it t a oc culta nonnullorumodia aut Obscura in ma studia carne h am; m da monume ntie mais a b iis adiutus e s a na ne que , quibus d ne a ia u c m a e e a m om debuisti, ne que a vi f r , q a u fr tr r d o a s ne e c le in iis i sis e s a e m a m e xpuls , que h r u p r bu , qu , qua qu e r t mi i o e r e i am a is naufr a i n ce ssaria e an h pr pt r f ili r g a e , men a ma minim uta bantar in mais amn ta i p , d ia e x a uc torita te se na tus sar cie ndis e am v oluntate m qua m e x tar a m ra e stite runt: a e cumvide m ne e n spac , p qu re qu e ra t O non a me n ta mace a mihi b bscura t rb ha e c a ccide ant. m I 9 . a d Fa , 61

ma a n l a a e fe ce r n i a a a m a mat 6 qua r t il a gra t , qu a t; t qu , qu qu om io lur imum te i e m i so ra e die a tor e a c e ste P pe p , qu d p p t , d e bam e t e umnon so um ne fici amre e iame t e b l be o, se d o t e e o ua da m i icio me o dil i e h am ame n non e p rp tu q ud g , t r pu ta ns i ll e e e in mni s mais se nte ntiia da re , qu d i v ll t, o bu me io a e nte n. o publica pristinis pe rmnah am. E go aad C P p , la dar e ti e mdixisse t m u e t . s um intr isse in e u , ut P S , o t urb i ma o e lici a a a se a ia que te st s V a tinius f rtuna e t f t t C. C r commotum micumasse coe isss ma e a m . B i illi a p , dixi M li f n l omni m bu ortu am, quam il e a fflictam puta re t u umh i torns ua ante fe r e m e s e a lia tri p is v c q r e , dixique e a d t t oco sae am e sse ui B ibul um mo roh ih uisse nt l d , q exir e do p , e t qui ma coe gisse nt: tota ve ro inter r ogatio me a nihil ha buit nisi r e pr e be nsione millius tribunatus ; in qua omnia ie a s n li e a e mo ue ma imo da da sna iciis d t u t b rt t ani q x vi, p , i n e m h i ca sa mo o da donat o s r gnoru , ne que ve ro ac n u d , se d e onsta nte r sa e pe in sana ta : quin e tiamMarce llino e t Philippa consulihus Nonis Aprilibus mihi e st se na tus asse n ua ut d a ro a mano e i se ne a Idibus Maiis a , e g C p fr que nt t re fe rr e tur ; num potui magis in a rcamillius ca use s in v ma is bli ci m m me minissa ade r e aut g o vis te pora mmaa ru , actionum? Ha s a ma se nte ntia die ta magnus a nima ra m mo st a me o m o uma rtuit tumillor um tus e f ctus cu ru , qu r po , i m o m n m a m uta ra m: na mh oc se na s con e t a , qu ru u qu p tu sul a in me a m m ac o om ia s cummi i ni il t sente ntia f t P pe , h h ' oste ndisse t se e sse fie nsum in ar diniame t in Afr ie a m o , S profe ctus e at e oque itine re Lucamad Ca esare mve nit ; ibi m t d mea se n i a t ui ui ul a a te nt a que stu e s Cae sar , q ppe q e tia mRa vanusa Gra ssum ante vidisse t ab e oque in ma esse ince nsus san mo e s e ome ia mid farra oonstabat t ; s l t P p , o e o c maudisse max aliis ma me ex mao a e qu d g , u , xi fr tr ca novi e m e m in a n a ome a s ancia ost g , qu u S rdi i P p i p p ie s mLuca disce ssar a conv e nisse t: in uit d bu , qua t, q , i s mc i ni s tui a ccid r : nisi cum ,, p u up o; hil opportuniu po t e e i nd m Marco fra tre dil ge nte r e ge ris, de pe nde u tibi e st, quod “ i u ma l a ? ue stus e st mhi pro illo spapondisti . Q id t Q gra vite r : sua me rita e omme mor a vit; quid e gissat sa e pissime da actis Case aria e umipso meo fra tre quidque sibi is da ma r t in me i a d ece pisse , mor am r ede git ae que , qu e a mea sal e e issa t ol n a e a sea ia e isse i s mme a mfr atr e m ut g , v u t t C r g p u tae te tus est; cuius ca usamdignita te mque mihi ut comman a III E 4 62 K p. , p. .

a e vit mn a u na r e m ai nolle maut non d r t, roga , ut e a e pp g , osse m e a e mad ma a e e rtulissat e t cum p tu ri. H c cu fr t r s ta me n Pompe ia s a d ma cumma nda tia ibulliummisie e t, ut inte grummihi da ca usa Ca mpa na ad suumr e ditumre se rvaram colle gi ipse me at cumipsa qua si re publica coll r e sso a e oe utus sum, ut mihi tammul ta pro se pe p tqu e r fune to conce de r e t officiumme a mme more mue in p , ut q e ne b marita s anima m fidemqa e fr atris mei prae sta re m, e amue e m n mcive mseme h abuisse t onum um q , qu bo u p r , b vir e sse a ar a a In a e mme ie actionibus se nte ntiis ue p t t r . illis ut q ' omni s a e me i mvide bantur ofle nde re ce r ta a m bu , qu Po p a , r a d n ua s e o ma , qui cumil la se ntire t in re publica , q g a e a m me n non sa tisfw e re g h , se mpe r que se nsisse nt ma ta Pompe io Ca e sar e mque inimicissimummihi futurumga ude re se s e e n e mi dole ndum se d m o ma s i b t ; ra t h ac hi , ult illud gi , quod inimicumme a m me uma ute m? imma ve ro le gum, iudicior um a n m omn um sic am , tii pa tria e , ho oru i ie xa h antur si ma nibus h a be ba nt sia fov e h an sia ma p , a in , t, e ssan e oscula ha ntur non l e mut mi stoma ch um pr t , il i quid hi face re nt e m funditus rdidi se d ce e ut acer e , qu e go pe , rt f se ar bitr ar e n n ° e ffi t r hic e go, quantumhuma no consilio ce r e tui e ir e ums mni nibua sub pe , pe ctis re bus mais o bus ratio que a a s n a m du ti ummamfe ci cogita tionummea rumomium, qu i ai ote re h re te r e x onam tib , p , vi p . E o si ah mrohis e t e r ditis sivib s re m ca m g , i p p u publi e ne i vide r am si c e t maia e mo i s seimus at nonnullis t r , ut t p r bu a s accidisse non m mii a lii , odo prae a, qua e a pud m va en se d ne e riculis uide mcom a s a i s uibus l t, p q puls l i , q ame n move ntur e tam o issimi a d mcausamma t i f rt viri, e oru adiun re m ne si s mma i e m e o m in ma merita ge , u qu d ru n l i ince s conatar e t; e uma ute min re pub ica Cn. Pompe as pr p esse ie h a nc otentia e t o ammaximis in t vir, , qui p m gl ri re mpublicamme ritis pr ae stantissimisque re bus ge stis e sse t consecutua cuiusqua ago dignitatia ab adolesce ntia fa utor, di i in pre star e a ute me t in consula tu a utor e tiame xstit sse m, cumque ide ma uctorita te e t se nte ntia pe r se consiliis e t studiis tecumma a diuvisse t me umque inimicumunumin micu non uta vi fa mamin ta ntiae civita te h a be re t ini m, p cons eae e ndam si uibusd in se nte n ullum mihi per tim , q am tiia pa a d Fam. I 9. , 63 ma immuta sse mme a mque v olunta te m a d sammi viri da me i i di nita te m r e assam ma que optime r t g agg g . ml ndu mi i a e sa In h ac se nte ntia co p e cte s e ra t h C r, ut i niuncta e t ca sa e t i n a e : hic m m a a i vides, n co u d g it t ultu v l t m e s amici ia a m non no e s mi i e t uin o e u v tu t , qu tu ig r h Q t m a esa s uisse tum mani as e ius ac li e a fr a tr i cu C r f , hu t b r lita s bravi te mpore e t litte ris e t officiis perspe e ta nobis e t men e amr e s i a ublica m m i se guita ; ve he t r e ti ps p a av t, quae n i n a se im i mihi vide ba tur conte t o e m, pr e rt maxims re bus a i m s i is nolle e i e t ne fie r e t e h e Cae sar s ge st s, e u illi v r fi r , , v mante r re cueare ; gravissime a ute mma in h anc me nte m imt e t ome u e s a mda ma Ca e sar i dade r a t e t p P p fid , qu , m a m om io e ra nt ra e te re ae c nim fratr ia e i, qu P pe ; p a h a a d e da in ci i e ae s n a Pla touam no um v rten v tat , qu u t pud str divini e s in r e ca nci es as n scripta tus , qual publi pri p se t, e li a e o a e e sse ci e s Te ne ba mme mo a no i ta le s r qu s l r v . ri b s consulihus e a fundame nta ia cta iamax Ka le ndis Ianua r iis m mine mm a o orte re t onis confir andi se na tus, ut ne ir ri p N mbr a n mve l an mi sse in o o ine v el e uc D ece . t tu i fui ill rd tor ita tis ide mu me mine r amno s r iv atis s e a d ae , q e bi p u qu C sa e me t B ibul m n e s cumse n e n ae nos a s ma n m r u co sul , t ti tr g u e s ns in se na tu pondus ha h ar e nt, unumf ra e umfuisse h o n momni m os e a cum His a nia mcite r iore me um oru u . P t , tu p im obtiner e s ne ue r e s lica cons e s a pe rio q pub ul h be re t, asd marcator e s provinciar um e t se ditionum se rv e s se mi iee it quide m casus ca put me um quasi ce rta minis ca usa in me diam conte ntione m disse nsionamque civil e m; ua in scr mne cummirifie us se na incr edi ilis q di i i tus, b Ita lia e totius sin ularis omni mh onorumconse ns s in ma tue nd , g u u o exstitisse t non dicam i accide rit ml o mast e m , , qu d u t ru ni e t a a cu a a n m dicam e i n mi v ri lp t tu br v , no hi e xer m se d due e s de fuisse In ue iamsit in iis c l cita , . q , ut u pa., n d e runt n n mn s iis qui ma on afe nd , o i or e t in , qui re li e n e t si a ccusandi sun si ui e rtimuarunt ma is qu r ut, , t, q p , g i i e tia m re pre h e ude nd , si qui se t me re simular unt: illud i e mce e nos mcons mi e lauda ndum e t qu d rt tru iliu ur s , qui me as cive s e t a ma consarvatoe at me se rve r s cupie ntas apoiiatos due ibus se rvis a rmatis obici nolue rimde clara ri que ma lue rim a n a via esse a sse in conse ns n m , qu t p tui t u ho or u , si iis ro ma stante na e licuisse t m a ffli p pug r , cu ctum e x cita re potuisse nt; quorum quide m anima m tu non pe r K u III E 4 64 p . , p. .

a x is i so m e umda ma a e r e s s i pe t lu , g , ed e t am confir masti 14 1i e te nuisti ua in ca sa non mo n n a a tq . Q u do on ag bo, se d e tia mse mpe r e t me mine r o e t praedie a bo libe nte r ne ue e s quibusdamnohilissimis h aminibus for tior ibus in ma s n re stitue ndo, qua min ta t iide min te ne ndo: qua in se u n ta r v lui s mauc r i siml te ntia si e o s e o s ent, sua to tatem u e um e me a r e cu e r asse nt Re e r e a tis e nim on s is n salut p . b i vir co sula tu tuo e t e onsta ntissimis a tque optimis actionih us tuis x cita tis Cn ome io a e se ima d ca ma diuncto cum e , . P p pr rt usa , e tia mCa e sa r re bus maximis ge stis singula ribus orna tus e t novis h ouoribus a c iudiciis se na tus ad a uctoritate m e ius ' n ordinis adiunge r e tur, ulli improbo civi locus ad re m lica m v iola nde m e sse a isse se d pub p tu t ; a tte nde , que sso, 1 i 5 qua e sint conse cuta . Pr mum ill a furia muh ahrium re li o m non luris facsra t B onam a m es gi nu , qui p daamqu tr soror e s imunita te me st illorum se nte ntiia assacut ui , p us, q , ae na s a se ditioso ci i cumtribunus pl . p v pe r bone s icio ar ui elle e e m m r ascla r issimu n a iud p se q v t, x plu p mi past ra mv ìndica ndae se ditionis da r e publica sustulerunt iide m que poste e non me um monume ntum non e nim ille s manubiaa me as se d o e is oca o me a fue ra t monu , p r l ti me ntumve ro se na tus h ostili nomine at cr ue ntis inustum litte ris asse passi sunt : qui ma homines quod salvum e sse mi ra tissimum s vol ue runt, est hi g ; e d v e ll e m non solum mea s e ma mo mme di c sed e e am salutis , qu d du i, , ut alipta , ti l rie a ione m a e e v ol uisse nt nunc viria m e t ca o r t h b r : , ut Ape lles Ve ne ria caput e t summa paste ris politiasima e e r fe e it r eli ua m a te mco s iuch oa tam r sli uit art p , q p r rpori q , sic quide mhomine s in capita mao solume laboramnt; re li qa umcorpus impe rfe e tuma e r ude r eliquar unt; in qua e go amfe fe lli non mo o invidorum sed e iaminimicorum sp d , t i da una a ce mo e t s im o maa a s maa rum, qu rri forti s o vir q iudicio omniummagnitudine a nimi e t consta ntia pra e stan m fal s m inione m mo e e llo . on a e O tisai . . , Q M t L f , qu d p m os r e ditumdictitant ac o an mo e t acce pe r ant, que p t fr t i e st e o an um ui e t s mma de misso fuisse ; v ro pr b d , q u volunta te ce sse rit e t e gre gia a nimi a lacr ita te afue rit ne que arit e umob id i s mfracta m uisse in sane re dire cur , p u f , mn s omine s tum m u um s n qua e umo e h , M. illu Sca r , i gu m i um cons an ia e t a i ate su e re sse ti se d lare v r , t t gr v t p , il o ace a e ra nt aut e iam aus iee bantur da ma quod da l p t p ,

K u III E 6 66 p. , p . .

mi i uascumue r e s e r e r at tuandus s h , q q g , e s e t, nunc in ta nte e ic a e ta ntis ue victoriis e tiamsi in nos non is e sse ui f l it t q , t, q e st ame n ornandua vide re ta r sic e nimte e xistimar e e lim , t ; v , ca me o is me as sa is auctorih us disce sse rim ne min m v b , lut , , e fi e sse , cuius of eiis ma tame sse de vinctumnon solumcon fitea r se d e a m a ude am , ti g .

93 Quod roga s ut me a tibi scripta mitta m quae post ss s i se r m s n disce umtuum e r p i u t oratione s quae dam, quas b n m m cas. Scri si M e nocrito de o, e que ite ultas, ne parti es p e tia m namab ora tiouibus diiungo ma fare r afe r oque ad mansue tiore s M use e ae ma na ne ma ime sic ia ma , qu x , ut prima a dole sce ntia de lectarunt scripsi igitur Ar istote lio ma mo m i e m o e s li os in dis u more , que d du qu d v lui , tr br p “ a ial a de o a o e as a i a e n o tuo ta tione c d og ,, r t r , qu rb tr r L tul far e non inutile s ; a hh arr e nt e nima communibus pr a e csptis mne man i a am e t Ar istote liame t Isocratie m a tque o t qu r , mor a iamcomle ctuntur i si a mv rsih us ra tione tor p . Scr p e ti s mo i mais as iam ride mad te tre s libros de te p r bus , qu p misisse m ai e sse e de ndos uta sse m s n e nimtastes e t , p u t e r a nt se mpite rni me r itor umer ga ma tuara mme a eque pia sed ia v e r e be r non e os ui se la e so a i a ta tis , qu , q s rb tr e anim fe ci ce e t mol e sed e os re nta r t id pa r lit r , quos e ra t infinitumh ans de ma marita s omnes nominare ; mn i sos li os si e m cui r e ste committa m quos ta e p br , qu , . m r a b d te r fe r e ndos. e is a m i e inv e ne r o, cu o a pe Atqu t qu d pa rte mvita e consue tudinisque nostras tote ma d te dafara : mli e is ua n ms iis v e ih us tr i de le c qua ntu tt r , q tu tud , e t r nos a u e mus id omne e d a i ri m m tationibus, co s qa i pote ri , rb t u tuu , ui a e c se me a mas i iih e ntissime confe r e mue q h p r t , .

5 . (a d Fa m. V II,

CAE SARI . . CICERO IMP S. D

1 mmi e rsuase r imte ma e ssa a e mnon Vide , que hi p lt ru mo o in iis e s a e a d ma s m sed e ia min iis d r bu , qu ip u , t , me s e ine n : Tr e ba tiumco a e m uocum quae a d a p rt t C . git r , q sr i m me e um cat s e ummais omni s s iis qua ra , du , ut bu tud , mm domum r e du s be ne fie iis qua m orna tissi u ce re m; ed, e uamat ome ii commor a tio diuturnior e r at a m post a q P p , qu puta r a m at mea qua e dam tibi non ignota dubita tio a ut r ofactione m me a m v ide ba tur a ut ce te a da e impe dire p r t r r , e m. V II 6. ad F . 67

e i mi sumae rim: coe i v alle e a Tr e ba tiume x vid , qu d hi p p s te ae s e r asse t a ma ne e mah e rculs minus spe cte r a , qu p , qu n msi ame a msoli s de ai prolixe da tua volu ta te pro i , qu r tu me a ollie e ri Ca sa s e o mir ifie us i e mintarv snit asi p . v r qu d qu ve l te stis Opinionis me a e v e l sponsor h uma nita tis tuae m cumd h oc so Tr e batio cumB a lbo nos o lo ue re r na , a ip tr q mi me a s i e a e m an a te i s in e x accur a tius do , l tt r ihi d tur , qu bu mia scri me a : M Orfium e mmi e omme ndas v e l tre ptu r t ,, . , qu hi , m llie s f i mv e l a nc Le de le a bo si vis ad re ge Ca ac a , h ptae g ; , tu “ ma a a mmi e e mar ne m ustulimus ma n s e t e o li tt , qu . S u g albus : a n a ui O rtuni s io i e t B t t f t ppo tas, ut illud ue c qu d non o ui m se d divinumv ide re tur Mitte i i a d te f rt tu , . g tur r e ba tiuma e ita mi o ini io me a s on e os a e m T tqu tt , ut t p t , p t ut mi te ndu d x r i mi s si 8 u t m u e m. a na ae a a invita ta t o H , C r , momni tua comi a e comle cta re nt omnia a e e r ve li t t p , , qu p n s a n me poesia a dduci ut i me s confe rr e ve lis, in unumh c as de uo i omine h oc s on e o non o e e e confe r ; q tib h p d , ill v t r mao o cum ad te da M ilone scri sisse m e ve rbo , qu d , p , iur i mo e om mo mine s non ine ti io insist , sed r R ano, quo do ho p tar r oh ior e m omine m me lior e m m ude ntior e m qa nn , p h , viru , p micume sse ne mine m a cce dit e ia m o amliamdue it a ; t , qu d f i i e ci ili sin ulari me mo ia s mma scie n a uis e o in ur v g r , u ti . H g usque tr ibuna tum usque pr a sfae tura m ne que ulliua be ne

fie ii ce r tum nome n pe to , be navoie utiam tua me t libe rali m e o ne e ime i0 uo min s si i i ita te te p t , qu p d , q u , t b ple cnarit e tiam bisce e um a me s gloriole s insignibns ; “ m de ni ue omne m i i ita tra d de ma n totu q h i t b e , ,, u , nt “ ia man m a mis a m e i e fid aiunt, ,, u tu t t v ctoria t e pra e m simus e nim utidiuse nli a m e r te vix lice ste nte ; p , qu p t ;

m eo lice bit. e valae s at me ve ru , ut vid , Cur , ut , ut me s a ma a , .

' Die folge nde n Jahre brae h te Cice ro in fie ilsige r Arbe it zu ; fl ss s ine e Insbasonde r e a uch zahir e ich e B rie fs e ut o e u e r F de r. ihm n is n mit fiu cr e n e n e n za la e n w ar se e i e Erfr chu g, j g Fr u d p ud r , e e r e ils in s il n far e rn e ils in i e di t ihre r Au b du g zu d , t hr r oli is e n altuu as ima bastr e t w ar as c te r e p t ch H g zu b t b . D ra e e se in ie se mit Tre batius e r fibe r ich ist a n b zw ckt Br fwe ch l , d r e ma nte re mSah e ra a nd Witz ; das ande re se in Ve rke hr mit de m u e io in e m e r e in r e ua ts a i za e r j ng u Cur , d e Stfitze de S p rte ' n s in zie h an ba fite . D e r laich tsiu ige J fingling sollte r e e 50 K s Il l . 68 p. , Ep. 6, 7

' nttlia sch u a Cesar fibe n ma sia Hofinunge n e rg e e , ls e r zu rgi g, n e n i e B rie fs n im a e fr fih e s Grab in Afrika zu fi d . Be d si d J hr

53 ge se h rie be n.

m I l e . (ad Fa . , I N M. CICERO S . D. C . CUR O I. n E pistol ar umge ne r a multa e sse non ig oras, se d unum mu cui s ca sa in e n a re s i sa e st nt ce r illud ce r tissi m, u u v t p , face r e ns s n si i e sse uad e os sci e tia re s m a b e te e , qu d t q r a nt nostr a a ut ipeoruminte re sse t: tu h uius ge ne ris litte rae a ma pr ofe cto non e xape ctas ; tua ra m e nim r e rum do me sticos a e s e se toras e t nuntios in me ie a te m h b t rip , u i is la r um e ne a r e bus nihil e st sane novi. Rel que sunt e p to g r a n de l tant un m a m a e e t duo, quae m mag o ope re e e , u f ili r i um al r nmsa e me t ra e U o ma minus ecas oe os , te v ru g v . tr d t non inte lli o Ioe e rne e cum e r i e a e ? Cive mme ba uti, g . t p l tt r r

c le non to e sse ui e m i s h is i e e sa . An a pu , q t por bu r d r po it ne ali i scr ib m? i e st uo sa te a gra vi qu d a Qu d , q d po it gra vi r

Cice rone scribi a d Cur ione m, nisi da r e publica ? Atqui in h oc e ne e a e c me a ca sa e st ne e e ua e san o g r h u , ut qu a, q ti , a ude a mne e ae o tio e li sc i e rs ua m n n m . qu aa , qu se n , v r b Q obre m quoniammihi null a m scribe ndi a rgume ntumre lic ta me st e la usn e a d s m , ut r e a c le , qua salsa , te qu tudiu anmme e le a dis coh or ta bor ; e st e nimtibi gravis adver se r ie on me xa ctatio a m c stituta e t pa ra ta , incre dibilis qua e da pe , qu " tu a r e fa cillim vine a h s ua r umla udum un e s, si oc ta tuaria, q lo ia ma ama ia i r ibns aa a la e s comar antur g r d r qu bus a t ud p , in iis e sse e la bor andum n ti m scr i m . In ha c se nte n a be re l a nisi te tua a n in confidare m p ur , po te sa tis cita tume sse , e t h oc uid uid a tti i mma udi ca , q q g , non fe ci infla tui usa , se atifi udi moris m d te ca a ai.

d Fa m 7. (a . V II , E B CICERO TR ATIO SAL.

A e i a te o e m cc p aliqu t pistolas una te pore , qua s tsi dive rsis te mporibus dade ras: in quibus ma e ste ra de lec ta runt; significa ba nt e nim te istam militia m iamfirmo a nima farr a e t e sse forte mvirume t consta nte m; que s e go a ullis e r in te ita e si e a i non imbe cillita te imi tui p p d d r v , a n , se d ma is es e o nos i te u u g ut d id ri tr aest are p ta r e m. Q ue r o m V I I ad Fs . , 18. 69

e e t isti fo a n mo s amte ie ra militia m: ml a p rg , u coe p ; rti i i t u t , mi i c e a se ue re e o e n m e no a a comme nda tione m h r de , s q ; g i r v b , se d mo ic h abato non i i ma io i e sse ca e s te p re . S , t b r r , ut

iste tuus a ma dise assus que m fr uetuosissimns tibi sit, namm a a oniam es a a e a utionss infirme e s n ihi ; it qu , qu v tr u t, m sculamtibi misi e a utione m chir ographi me i. Tu a ve limda r a tione Gallici be lli ce rtiore mfacie s ; e go e nim i n vis mo ca e maximam fide m h abeo Se d ad g a ai iqu . , ut i m e ste ra e e mi a s so e e p stolas tuae re dee , b ll ; illud r r : qui l t e ad me x mlo lurss a e sua ma n se ribit? Nam e a p p d r , qui u , od e a n id arsim qu p sato, l do e qu e m p onia m; se d l e l malue ris in illa cha rtu a fue rit, quod d e re am ae c non sc e s nisi o e uae farmuias non nim qu h rib r , f rt t ; e o e a s e istolas de le te nas u a An put te m p , ut r epo t s . h oc il e r e re m e m i i significas, nih fi i, fr ig te , ne e barte quid t b mis a tua c t v sr e cundiam e c m suppe ditare ? l a t ulpa e s , qui t u l n h i n sc m i ri e x tu e t no c obi u r e l qua s. E go te B e lbo, mad vos roficisce tur mo e oma no comme nda bo cu p , r R : tu, n e i me a r um e a m ne sia si inter vallnmlo gine r t litt r ru , ad mir atus er am e n m afutur us me nse i Has e ae ; i April . litt r in P mtin ma d ville m Ae milii hile m soripai o p 0 , cu M. P onis de ve rtissam, e x qua iam a udiaram fr e mitum clie ntium m os i e m conc as na m lubris maa ru , qu qu d mtu ihi ili ti ; U honoris mei ca usa v immaximamr anunculorumse commosse nsta h a a v ale a s m i co t. . . . da Po t uo Cur , ut VI . Id April p . e m a me cce i a A mutio conscid , qu p h L. r , i oce nte m ni il n mh a be ba t a non v ai in inn ; h e i , qu d contione re ste le gi passa t; se d e t Arr untius ita te ma nda sse aiaba t Ve rumillud e sto: nihil te a d ma poste a

An das Ende diese s Abschnitts faiit e ine de r be rfih mte ste n Gice r e dia iloniana die alle r dì n s nic e al e n B ade n o , M , g ht g h t , sonde rn nur ge sehrie be n ist; Pompe ias ve rhinde rte imJa hre 52 l ic in d mPr oze fs mit Wal engawa t e in unparte iisches Ge r ht e , de r we ge n der Er mordung de s Gl adius ge ge n Milo angestr e ngt i d m oda ie se s tra fse nh alde n ar i e v war . M t e T d S w C c ro on

e ine an n o e e e i . Abe r e s war se in V e rbfin is r h ge S rg b fr t gn , u l dafs e r nicht zur R ba komme n so lte . u V 70 K p . I .

K a te IV pi l .

D a s Pr okonsu la t (51

ie fibe rr e se h e nd r ofssn ol e ase a in alli n D g Erf g C r G o , de r T se ine r oc e ulia de r Ga in de s Pome us v m od T ht r J , tt p j , or alle abe r de r Unte rgang de s Grassus imParthe rkrie ge hatte n das n a s r w alth e h e r e lo m Bu d i de Ge e rrs g cke rt. I me r me hr ve rsch itrfte nsa ce r mit h e n sich dar Ge ge tz, so dafs Gi o ge r Sorge in die Z u m n sab . E a war e in se l sa e all als ku ft t r Zuf , d ge ra de e r das e s e e des sic ans iuue ude n B fir e rzwietss e . P r t Opf r h p g wurd ompejus, de r infolge de r h auptstttdtisch e n Unruhe n de s Jahre s 52 sia ons l sine olle a mit e a e k5ni lich e r Ge al e klai t c u c g g r d zu g w t b de w ar , trat in Ube re instimmung mit de mihme rge be ne n Se nate die n M afe r a e u um n f n e rste g l , de gra se Ge gne r ka mpfunffih ig zu

e n. E in Ge se se ine M e ch a he stimm a i mach tz r te , d te d e Konaulu Pr àtore n ni wie is e nmi e l a nd cht, b h r, u tt bar nach Abla uf ihre: mts a e s die e al n e ine in fibe me n s A j hr V rw tu g r Prov z rne h ollte n, eos de m e s na e ine Z wisch e uze it von ffinf a n r t ch r J hre . Die sie la h ie r a Pome us oll e de m e sar Ab ht g zu T ge . p j w t C , dam das Kansulat fur das a 49 e s oc e n a e n e r J hr v r pr h h tt , de We g e ine r ah uli ach ts ila n wie in alli n zu ch e n M te g, G on, ve rspe rre . ’ i n a al e e lte n so h de r e na D a una zur Ze it ge e g e te St tth t r f h , gri S t

e . ice o a uf die filte re n Konsuiar e zurfick a nd fibe rtr ug u . de mC r e h e e i e n die Ve rwaltung von Cilicie n ne bst de n dazu g òrig n B z rk . e n was e ne so e i i v e r So w ar de nn doch das ge sche h , j r fr g zu n e n n aus Rom no a maide n ge sucht hatte , e ine E tf r u g , ch d zu in in all de r Partbe r unte r e rseh w e re nde n Umstliude n, da e E f zu be sorge n stand w iih re nd die miiit5rise h au Vorke hrunge n de r , m me r wie awòh ulie h se wfinse h e n u i liaison. U RO , g , hr zu hr g s a ta sic i e o mit e n so me hr Ane rke nnung ve rdie nt e , d h C c r Ehr e a e se e n v on se ine de r ihmgesta lte n Aufgah e e ntle digt , bg h r c alle r dì ngs fibe r e ilte n Rfi kke h r . Wir b e sitze n aus die se r Ze it e ine grofse Ffill e von B rie fsn h astaiite e ine n un au e n de n v on a nd an Cice ro. Er j g Fr u d,

Galina se ine m r e e lmtl.fsi e n e ic e s a e . M . , zu g g B r ht r t tt r Er e f ch se i e ils amtiich e n se lbst ffih rte e ine n ausge de h ute n B ri w e , t Gh e raktare ge ge nube r de mSe nate a nd e intlufsr e ie h e n Pe rsòuiich i il s me h r ve rtr aa lich e r a . e s se e e r s ke ite u, te N tur Zu r t tzt ch

a . la ine Pa lch e r in e in n mit se ine mV a rg nge r , App C ud , V rb du g, ad Fam. fl l , 2 71

in a a dann de r ih me ine fible Erbschaft h te riasse n h tte . Er br ch imFruhling 51 mit se ine mSohne a nd Ne fie n nach Asian a uf V on all e n a ione n se ine e ise e h and lande te in Ephe sus. St t r R g D e r ol e n e ie s amm ar damtre ue n Atticus Nach richt. f g d Br f t t aus de mMara 51 ; de mMonat M ai e ntstammt de r witn h os

i a ie ist a m3 . s in baita Brie f de s Galina. D e r dr tt Br f Augu t

a se ine o inz e seh rie be n. La odi ce a , de r e rste n St dt r Pr v , g

ad Fa m III ( . , e. )

I E . P L HR IMP M. C C RO PROCOS S . D. AP IO PU C O . Cume t contra v oluntate mme a me t pra e te r Opinione ml sa mi i cum ime io ae e idis t, ut h p r in provincia m profie ise i m is molest ti ni ns ne ce sse asse t, in ult e t va riis iis cogita o b s ae c una consolatio oe cnr r e ba t o ne ue i i que mai h , qu d q t b r a m o sa m is a m ssat s cce e e n amicio , qu e g , qu qu pa u d r e que a b llo r ovincia m acei e re ui maiiat e a m ua m e go u p p , q q maxime mihi apta m e xplice ta mque tre dare ; quod si tu

quoque sande mde me a v ol unta ts e rga te spamha be s, ea r ofe cto n m am falie t te ma mo O e e ro te p u qu . A xi p r p nostra summa coniunetione tuaque singular i h umanite te i ma e e iam uae so e t a o uibuse umue e s e t a tqu t q p t , ut, q q r bu pote ris pote r is a ute mplurimis prospieias e t consul e s ni n me ie idas s na cons l r vin me sse ra tio b s . V e x e tus u to p o cia b nda m si e a m o e i s a ce e otu r is me x ha e : , qu d u f r p e , qua e ditissime mmi i tr adider is o e i mihi a si d h , facili r r t qu a p m c s me i e o is. ui in e o e n ffi e i ursu t p r Q d g e re e ee r e po s a, tui consilii e st: e o te o i anis mn mm g , qu d t bi v t in e te ea in e asse al e o o lu i s e is i m si t r , v d r g . P r bu v rb ad te scr be re , a ut tua humanitas longior e moratie name xape cta r et a ut id fie ri nostra a micitia. pa tara ta r aut r e s ve rba de side rare t a e i sa lo ue re t s si non pro se p q ur : h oc ve limtibi pe rsua de a , a i x na mma r t onih us mais proviauma te e sse inte lle e ro, mag e x e o e t e e amv olu ta teme sse ca tnr m p rp tu p p u .

d 2. (a Fa m. VIII, CAE L IUS CICERONI SAL.

Quod tibi die ce dens pollicitus summa omnes re s nr 1 h ause ù h e nfiu h e i e rae i turum g t bi p r p , da ta ope ra pa ra vi,

ui sia omnia. e ree ue rs e q p q tur , ut v rsa r, ne tibi nimium a a aec se dnlite s i e a Tame tsi sci msia rgut h v d tur. tu o qua u . V E 72 K p I , p. 2.

e ur iosns e t quamomnibus pe regrina ntibus gre ta msit mini ma m o ue e m a e domi ar antur e i ce rtior e s ru qu q r ru , qu g , fi r , n in h ac te e e ca ne mam h oc officinm a o tame d pr r, e rr nd mne s o h nno la h r amal a i e i gantie s co e , qu d o t r d le ga v , non quin mihi sua vissimumsit e t occupa to e t a d litte rae se ri e n a s nos i i e rrim0 ae memo ae a e o e a m b d , ut tu t , p g tu ri d r p r , m ol me n o i ms a cile e o a i ssd ipsu v u , qu d t bi i i, f , ut g rb trar, sa Ne se i c i s otii e sse non mo e sc ma e xcu t. o u u t do p r ribe r e e d mniuo a nima dv e rte r e omnia e nims n i hae c, s o ; u t ib se n l e die ta fa hul a mr ml m na tus co su ta , e ru o as ; quod e xe p u si min de ie cta rit ne mole stia m i cumi n for te us te , t bi mpe sa s me a e xh ibae m fa e ma ce rtior e m Si i in r e i , . qu d publ ca nme i o isti e ra rii in s comm ma ine a ct r t, qu d op m u ode pe r iut e e ma m mac nmsit e t ae e i ae qui poss , t qu d odu t , qu xist i dili ma tio e se nta qua e que da se spe s s t, ge nte r tibi ipsi ma no o ar e xa e ih e mue . Ut nunc est n la e c pe rser , ul g p ta tio | e st: nam e t illi rumore s de comitiis pra uspada nor um uma rumte nue calue rnnt oma me umv e nisse m ne n C ; R , te u issimam quide m auditione m da se r e e cce pi ; prae te r e a M a ce ine a adh uc n i r e ttulit da s cce ssi r l , qu d ih l u one pro n iarumGallia r ume t in a e n ae nn ss v i c K l d I i , ut mihi ipse a m distulit r e la tione m se ne m dixit, e , qua e x r e ssit ui da se tumfusra ut cumRomae nos mus p , q , e sse . ' m ia m di i Tu si Po pe , ut volcha s, ofie n st , qui tibi visus sit e t quamor a tie namh a bne r it te e umque mque oste ndar it v o lunta te m sole t e nime liud se ntire e t la qui ne que ta ntum l in e nio non a aa t i sa ie va e re g , ut ppar , qu d p t fae mihi

1 e r scr iba s. o a d Ca e sar e m c e i e t non be lli da p Qu d , r br se mo as se d sa sur r a toras dumta xe v n a ui ru r , t, e uiu t: ali s e q te m e r didisse o o ina ce e ac me s e tima p , qu d, p r, rt f tu t; alias s p m i ne m va ulasse i s le g o p , p um a pud B eHovacos cir cumse de r i inte rciusumab r sliqua e xe r e itu : ne que a dh uc ce rti quid me st ne e a e c nce amn l o ia n qua , qu h i rta t e vu g cta tur , se d in aue os os no l m e c o ue rr tu te r p , qu tu sti, pa a s re t au r ; at mi i s cum ma n d o s a a e a osa i . Te e . III D t u , u pp t d. V I. K al I unias subr ostra ni quod illor um ca piti sit! diss1pa r e nt pe risse : urbe a c foro toto max imus rumor fuit me io te e . o in i ine e occisa m. E o ui scir e m Q P p t r g , q m ia mB a £ sr v a ce . o e ulis w e e t s e e a a o Q P p y j f r u qu , ut g mi e r e r e r e ius e sur ir e non s m commtua e h m s , , u o t, oc e n a ci ai ua e r icula i im nde r d a , q p tib pe e nt, ut de funge r e mur ,

K u I V E 4 . 74 p . , p .

ie iatung auf a nd h azag e in B aah ae h tungsiage r v or de n cilie isch e n Pitsse u zugle ich me lde te e r die Sa chlage nach Rom in e ine m ; m , e e e . Als dann dia Kunde u m fi l c Schre ibe n a m20 . S pt b r vo de R e za e e de n na g dcr Parthe r ge komme n w ar , ging e r fib r Taurus ch ' Cilicie n a nd grifi die fre ie n Ste mma de s Gre nzge birge s Amaua s su in m e i n u . Er h a t una se ine Krie gsth ate n in e e Schr be s Ga to ' a us e m n zà it fie n de r A d Mo e t De ze mbe r se lbst e r h , o h ar in h si ie se n za r illi n e ine s i m es voranlasse cht, d Be w gu g Tr u ph zu n. i M e u i di D e w fir dige Antwort Gate s laute te ahle h naud. w rd e in ie se m e rh aite u lie e n ite ikcit ice os illi e ntse h uldi e u d V g de E C r b g g , e nn man h e d nkt w ie e s d mse hw e r e krfinkte n e nna w e , se hr e g M a a an m e in nu n fur dia ihmwide rfah re ue d r uf ke , e Ge gth ung ma n Sch ch zu e rhalte .

4 . (a d Fa m. XV,

I E R . . M. TULLIUS M . F . C C RO P OCOS S. D COS.

SE NATUI . PR . TR. PL.

mi i nu . e 6 . . si non dubia n S v . v. b. . . q v Et h tiaba ta r Pa r th os tra nsisse E nph ra te m cumomnibus fer e

s is co i me n r itra h ar a . B i lo s u pi s, ta , quod e b M bu pre ce r tior sc i i sse sta tue h ammi ce a da iis re bus ad v os r b po , hi o n se ae da a l e n n e ce sse e sse publics scribe rs , qu t rius pro vincia nnntia r e ntur ; pastaa ve ro quamce r tissimia a uctor i h us l iis i e is sum ce r tior a c s v e l o , egatis nunt l tt r , f tu , qu d ta nta r e s e ra t v e l quod nondum a udie r a mus B ibulumin Syria mve nisse v e l quia a dministra tio h uius be lli mihi e um B i l mmnis a e ad ma e le e e sse a t bu o pa e na e st co u , qu d t , cr ibe nd v o uta vi e is Antioe hi omms e ni le a i s a a d s p . R g C g g t primi mihi nnntiar unt Pa r th or umma gnas capias E nph ra te m a n i coe isse uo na ia a lla o cum e ssant nonn ll tr s re p ; q ut t , u i, i mfide mh abe ndam nta r snt s a i e x qui si re gi muore p , t tu '

s a ta udum sse si i ca ine a fie r r atur . (i . p c e , qu d rt . A . XIII m e e ci m in Ciliciamduce r e m in ni s K . a ai Oct , c x r tu , fi bu Lyca oniae e t Cappa docia e mihi litte ra e r e ddita e sunt a moto ui fide iissimns soci s tra ns Ta ur um a mi Ta r condi , q u ma ni e xistima tnr Pacor um Or odi cissimusque populi Ro , re gis Par th orum filium cum pe rmaguo aquita tu Par th ico tra nsisse E nph r a te me t ca stra p asnisse Tyh se magnumqus tumultume ssa in provincia Syria e xcita tum; e a de mdie ab h larcho Ar abum e m omine s a ina ntur I amhlich o, p y , qu h p a m V a d F . X , I . 75

se a micumu e sse r ai lica e nos a s i be ne ntire q e pub tr , l tte ra e de iisde m e s mi i r eddita e sunt His e s a lla tis s r bu h . r bu , tai inte llige bm socios infirme e nima tos asse e t nov a r umre rum msctstia ne s s e nsos s arabam ame n e os a d os ia m e p u p , p t , qu a ccassar amquique nostr amma nsue tudine minte gr ita te mque e x e ra nt amicior as a a le oma no e sse a c os Cih e ie m p p , p p R f t , e m miaramfa r e si aa uita tis nostrae a ice s fa cts a ut fir , q p rt p e rim e sse t : e t oh e a mca usa m t ut opp e re utur ii, qui ex li nm a mis e sse ut e t os s i e sse Ci c ge nte in r , ut h ti s, qui t in ia asi e m a a li omani non modo non r e Syr , rat xe rcitu p p R ce e e iis nuntiis alla tis se d e tia m o ina e e d r , pr p acce d r , e xe r ita ma d sa a m ns i duce r e d si i 4 c T r i t tui . Se , qu d apud v os me s onde r is a e in iis p h b t , o m no o er e v que s vos sudistis, ago pae na corn , ag p os e t e t manco his r ovineiia se s v os ide m m hortor , ut p riu qu , qua n n Nos e ad d a li ua do ta me consula tis. m mo m acuit, se d q qu du instr uctae e t quibus pr a e sidiis munitos a d tanti be lli Opinio mise ri is non satis i na i: o e o ne o ium non ne m t , g r qu d g g t n ia e atultitia ace a e ca tus, se d ve re cu d d te rr itns non re cussvi ; ne e nim m amalla m ic m an m uta vi que u qu pe r ulu t tu p , quod ar e ma e m am e s a a a ue tor ita ti m subtor fug ll qu v tr obte pe rate . e s a e Hoe a ute mte mw re r es s e sic h b t, ut, nisi e xe rcitum a n m an ma d ma immbe llummi e so i ma t tu , qu tu x u tt re lot a, in h as o nc as mise r iti s mmm e i m turo pr vi i s, u u p r culu sit, ne a mitte ude e sin omne s sa e rovincia a i s ve e ti t p , qu bu galia li ma ni n ine popu Ro co t ntur . Q ue mobr e m a ute m in h oc o ncia i de le ctu s amh a be stis ali ua m ca sa n pr vi l p q , u ulla e st: ' ne ue ml i s n e t difiu innt ui s n motu q u t u t g , q u t , chista e t, e n s h oc mil m sit i i i quod g u itu , nd ca v t vir for tissimus B ibulns in Asia ui cumv os ai e rmisisse tis M. . q , p , de ise ta m ha be re nolue rit Namsocioruma uxilia propte r a ce r bita te m a im ii os aut ita a tque iniuri e pe r n tri imbe cille sunt, ut non ml m nos n e r o ossint a ut ita a ie na e a no u tu i v p , l t bis, ut ne que e xape ctandumab iis ne que committe ndumiis quid ame ssa i e a e s D e iota ri e t v olunta te m 6 . et ca ia qu v d tur R gi p s, uan q te e e umque sunt, nostras e sse duca ; Cappadocia e st ina nie ; ralii re ges tyrannique ne que opibus sa tis firmi ne e o n a e sunt i i in h c aucit mi v lu t t . M h a p ste il tuma nimus ce rto non de e rit s e o ne cons l m i e m i m , p r i iu qu d . Qu d ca sa ra sit incar tume st: ina , ut msaluti nostr ae consule r e possimus i

D ignita ti ce rte consule mus. fl Iv E 5 76 K p. i p °

m. X 5 . (ad Fa V ,

E IMP . . M. CIC RO . S D . M CATONI. Summa tua a uctoritas fe cit me umque perpe ta umde n ul i iudicium ni mea in tue ai g ari v rtute , ut mag te re sse pu m e t re s e as a s assisse m i no e s e sse e n ta re , qu g , t bi t t on t a ae ita te e t con ine n ia a ignore ri a o, qu qu t t t srar socios provincia mque a dministra re m; iis enim to cognitia a rbi i ll m ili ma a e v e e robe turum. tra ba r fa c us tib , qu , p

min rovincia m . eat v e uisse me t o Cu p pr. K S . pr pte r anni te mpus ad e xe rcitum mihi confe stim e sse e undum mbiduam odice a e fui e in e A a mea e u trid m vide re , Le , d d p q uu , a' mS nna di o i e m ie s Philome h i : u s i n o idis triduu y s, t t d d q ibu pp t e n l i i a e s e umma gni conv e n us fuiss t, mu tas c v t t ace rbissimis e t r a v issirnis usuris e t a lso ae e a e no libara vi tributie g f r li . Ca mque ante e dve ntnmme amse ditione qua da me xe r citus us uin no e s e l o sine e sse t dissipa t , q q cohort sin e ga t , tribuno mili m de ni ue e iam sine ce n u ione llo a ilo tu , q t t r u pud Ph me onse disse nt r e li uus e x e rcitus e sse in ni malia , q t Lycao a, n sic e a o ime a i e a s uin no co o e s ad M . A u l g t p r v , ut q q h rt r e liqua me xe rcitumduce r e t coactoque in unumlocume xe r a in ca onia a coni fa ce re t m situ castr Ly pud I um . Quod cu se m in ca s ra i o dili enter e s actu a o a . a h ll g t , g t d. VII .

. ni miute re a su srioribus e s e x se na s K. Se pt ve , cu p di bu tu consulto e t e voca tor um fir mamma nume t e quita tumsane idone ume t popul orumlibe ra ra mre gumqne soe ioruma uxilia ma i e v olunte rie co p r av sse m. Inte rim, cum e x rcita lustra to

in h e iam a ce e coe isse m . ite r Ci f r p , III K. Se pt. le ga ti a o Comms e uo ad ma missi ertumultuose ne e M e n re g g p , qu 4 n ve r a Pa rth os in ia m ansisse nuntia v e r nn u no , Syr tr t: q o ito e e me n e sum commotus e umda ia mde a ud v h t r Syr , tu r n i d e d ni m me a o i c a a e e ue s a . ta e e e c p v , r liqu q A i I qu x r itu mi i da ce ndum e r Ca a docia r a ione me am a e Gili h p pp e g , qu tiu arat nta i ne m si me in Cih e ia mde misisse m ciamat g , p v ; , , Cih e ia m quide m ipe a m propte r montis Amani na turam fa cile te nnia se m due sunt e nim a ditus in Cih eia me x a m a a a s r a e sidii o a u s a s Syri , quoru t rque p rvi p s pr pte r gu ti n e clu i o e s ne c e st uid ua m lic cont a ia m i t r d p t t, q q Ci ia r Syr ma a a ocia mv ta a munitins se d C pp d o e bst, qua e pa t e e s u a e t finitimos ui ti s ala ma mici Syria r g q e h b , q e amsi unt n i a me n a e o a ia inimie i e sse n n a ude n a e ob s, t p rt P rth o t. It qu Fa m. x v 4 ad , . 77 in Ca ppa docia e xtre me non longe a Tauro a pud oppidum e t Cih e iamtue r e r e t Ca a dae ism Cybistra ca stra feci, ut pp nte r e a in te ne us nova finitimommoonsilia impe dire m. I hoc tanto motu ta uta que e xape cta tione ma ximi balli r e x i te ru cui non sine ca usa lur imumse me e t me o e t D e o s, p p r ne vole ntia tuo e t se na tus iudicio tributa me st, vir cumbe m ma n m ula i tum ra e stauti at fide erga populu Ro u sing r , p a mi e t consilii le a os ad ma msi se magnitudine ot ni , g t i t cum omnibus suis copiis in mea castra e sse v e utur um; cuius e go studio officiaque commotus agi si per litte ra e ias id ue ma tur ar e t h r ta tu m Ca ma e mad gra t q ut o s sa . ut is o e a ione m e lli uin no ie s as mmo e s Cyb tra pr pt r r t b q q d co r tu , e e mAriabarza ne m cuius sa lute m a sana a to a ste e r g , t u r mme nda tam a a am r ae se ntibus insidiia ne co ina ntam co h b b , p p n e sol m ai sa l i fui e ia m libe ra vi, e qu u ut , sed t cura vi, ut me e um e mi i cuma uctorita te r e gna re t: M e tra t , qu mtu h mmnda na e m imortunits Ath e dilige nte r co e ras Athe u , p te multa tos in ma ma a e e ma c o i a e na idia e xsilio , xi pud r g u t r t t n c gra tiaq ue co stitui, cumque ma gnumbe ll umin Ca ppado ia ta re tur si sace os a ms se o a ct a s ute h a tur conci , rd r i , qu d f ur p , ar adal esc ns t a uita tu t e di t e c nia de fe nd e t, a e q a p te tu a p u e x o o iis nov ari a i ale an rf i nt para tus t t , qui liqu d v b t, pe e e , e re gno ill e disce de re t re x que sine tumultu ac sine a rmis omni auctorita te salse communita re gnum cumdignita te ine re t Inte re a co nov i ml o mli e is a e nuntiis obt . g u t ru tt r tqu ma gne s Pe rth or um capie s a tque Ar a bum a d oppidum n och aam acce ssisse ma numus eor me uita tum A ti g q u q , qui m tra ns e s it in Cih eia iss t, h e qu ummearumturmis e t a e ae o ia uae e rat E i ha ne ae dii ca cohort pr t r , q p p pre e si usa , i n occidione occ sum. Q sre , cum vidar am a Ca ppadocia m as a v e rsa a non lon a a n se cia e Pa rth or u capi g fi ibus e s Cili , otui maximis itine ribue e d Amamnu e e ci m i na mp x r tu dux . e ni h oste m a h Antioch e s r e ce ssisse B ibul um Quo ut v , , Antioch ea e e sse cognovi ; D e iotsr umconfeatimiamad ma v e nie nte mcumma gno at firmo aquita tu e t pedite tu e t cum omni s is co iis ce rtiore m e ci non v ide ri e sse ca sa m bus u p f u , t a no m e a d e um s cur abe sse re g , aqu , i quid novi forte

a ee idissat, sta timlitteras nuntiosque missa ra messe ; cum a nimo v e nisse m utri ne rovinc m s que ao , ut q p iae , si ita te pu h ve nir em tumid o ia ma fe rre t, sn , , qu d nta statue ra mv e h e e sse utr ia s ne inci mante r inte r q prov ae , pe sa re Ame na me t K u I V 78 p . , E p. 5.

e e m h ste m e x ao monte olle r a e p rp tuu o t a , g r e pe r re xi ; cumque ma disce dcr e ab e o monto simulssse m e t alias parte s Cilicie e pote r e a be sse mq ue a b Ama no ite r unius dici e t cas mf iss m a a E i ha ne a e c e a . . . tr pud p p , d IIII Id. Oct. , e umadv e s e r sscar e t e i o e e c a its na c a p , e xp d t x r it t ite r

a t a . 11 III . Id ct. cumlucisce r e t in me na mse . . O , , A ce n e e m distr ibutis ue coh or tih ns e t a uxiliis cuma is d r , q , li Q . a e e a s macum siml sins Pomtinua fr t r l g tu u , C . p le ga tus, e li ia nn i Tuilius le a ti re e s s n r qu M A e us e t L . g p s e t, pie rce ue n 0 0 m r ssimn ui a ccia ca i u q e p snte s app e s, q i pt q e sunt, 9 in e cl si a B ra na ma e m a e i non ici ins t r u fug , ut , qu fu t v ta r, sa d s o e a Amani ca ite mne Se r me t urbi , qu d r t put, q py a Commorim ae r i e r ot diu e an e s Pomtino il m , t r pugn t p la a e m m i e n e x e ute luca no e mo e s e p rt A an te n te , t p r u qu ad o a m c m na m ne os m accise ce imus h r di i X. ag ultitudi h tiu p com in ndimus His s ita csste llsque vi ca pta plure ca . re bu ge stis castra in r a dicibus Amani h a h uimua apud Are s Ale xandri quatr iduuma t in r e liquiis Amani del andis agris ue vastandis a e a s e i s me ntis maa s rovinciae est q , qu p r u p , lo id te mpus omne consumpsimua Confe ctis his re bus e d o i m E le a th e rociiicumPindanissume e ci m a dduxi pp du x r tu , quod cum e sse t a ltissimo e t munitissimo loco a h iisqa e in lar atur ui o i us i e m umua m a r e nt co , q ne r g h qu d q p uiss , cume t fugitivos re eipe reut e t Parth oruma dve ntumace r mo ex e e cta r e nt a d e xistima tionem m ri p , i pe rii m m ime e r uma uda ciam uo bitr ata s su co pr r e o , q r um animi a ie ni esse nt ah im o nos o ce te ro , qui l pe ri tr , fr a nge r e ntur : vallo e t fosse cir cumde di; se x ca ste llia ca s e maximis as e si a e e incia turribus o na i trisqu p ; gg r , v , ppug v usus ue torme ntis ml is ml is sa a s m no a o e q u t , u t gitt rii ag l b r meo sine ulla mole s ia sumtuv o soe iorumse imo n e , t p pt qui qu r e mconfe e i omni s a i s s is a ge simo die , ut bu p rt bu urbi d t r n i m l n o e s a mme a m e r ve nire nt ba tis aut ince s s co pu si i p t t te p . His e ra nt finitimi pa ri scalare e t a udacia Te h e r e ui; ab iis Piude nisso capta oh aide a a cce pi : e xe rcitum in hiborna isi fr a tr e mne atio ra e oaui nt in icis a ut ca tis im . d ; Q g p p , v p male a ca tis e x e rcitus collocar atur a ut p . msic i i e rsua de a s si da us e us a d se I l Nunc ve li t b p , r b sit ma cxistima turum um mmi a a am nstnmre la tum , s ma hi l d compr oha r is ; m a d Fa . XV , 4 . 79 solar e t ci n d ne ndum a ina to a ma e r oga ri s o, tame a mo p t e m m nimis ui ma s se n e n qu rogandu puto : tu se e , q tui t tiia sa e me ornae ti or ationo ui r e e diw tionc ui pissi , qui , q p , q sa mmis le ndi i sana a tionihns a d ca e l me ta hus n t , in con u x i re nta vi list , cuius e go se mp e r ta nta e sse v cr bor umpe nde p , ut una ve rbo tuo cummea la ude coniuncto omnia asse qui ma e me uida mcla issimo srbitr are r ; te d nique me mini, e u r a e a tim su lica ti n mn n de e cr ne r e s ce e te tqu p o viro pp o e o , di r e c e a m si r afar r e tur ca s e s ua s is cons in e d r t ra , ob r , q ul urb e se is i g se t; tu ide m mhi supplicatione mde cr e visti toga to, non m is r e lica h anc e s a se nomini re , ut ult , pub g t , d ut , lica conse a a mi o o nv idia m o e ricnla pub rv t ; tt , qu d i , qu d p , quod omne s me a s te mpe sta te s e t subie ris e t multo e tiam ma is si r me li uisae i e a r issima s fa e r is o g , pe c t, sub r p a t , qu d de ni ue inimicumm m m nimicum nta ris c i s e ia m q e u tuu i p , u u t inte r itum e lli m mi a n mtr ibue r e s , ut fa cile int ge r e , hi qu tu , ii i M ou s ca usa in sana ta de fe nde nda appr obaris. A ma a e m ae c s n in r ofe c a e a o in be ne ficii loco ut h u t to p ta, qu g non one sad in e te stimnii e iudicii ra e sta n p , v ri o a tqu , ut p tissimas tua e virtute a non ta citns a dmir e r e r quis e nim id non a ci mni s ora tionihus se nte ntiia f t ? se d in o bu , dice ndis ca s s a e ndis omn s r i tis aec a a inis omni u i g , ibus c p , Gr i L t , de ni ue v sriatato li e a mm r umte non mo o iis os q tt r ru e a d , qu vidisse mus sed ii da i i e mn mni , s, qu bus sud ss s, o bus aute fe r re m.

Se d n ms ae c multa da ma a e se imad te i i h , pr rt , a quo una omn msacia a m e e ae a ndiuntur : co nosce s e x iis iu r qu r l g , mais insti ti e qui tu s se re cr sta s pa te nt, cumque omnes una o e conse ns de ma a ud te se a mi issima pr p u p , qu e hi opta t s n r ae dicabunt tum se max imae clie n la e ua e s u t, p , du te t , Cypru insula e t Ca e docia e e n m e c mda ma lo ue ntar pp r g u , t u q , puto e ia m e e mD siota r um uni i i e stma ime ne ce ssa ius t r g , qui t b x r . Q uae si e tiammaiore sunt e t in omnibus saccuiis pa ucior e s i e e s n s as cu idita te s a m os i m v ri r p rti u t, qui u p , qu qui h t u co ias v ince r e nt e st r ofe cto m cum l p , p tuu , ad r e s be licas

ae c ae io diffi i n n . h , qu rar ra e t cil or a su t, ge er e virtutis e d unxe ris a i , ip sa e tia mille s re s ge stas iustior es e sse e t ma iore s uta r e e mm i e st asi diffide us i n 11 p . Extr u llud , ut qu r oge t o i me se hilas h ia mad te si e m u n i p w lag , q a e e mhi ca ria r ulla umqua mr as in vita fuit ne c hominumge ne ri maius a dois ma n s a l a me st a m: a e c i i a e mi i e e mcom u l d tu h g tur, qu h t a K u V 8 0 p. I , E p . 6.

mn s e st socie tas s io ma e a mnostr amm ui u i , tud ru tqu rtiu , q bus a pue r itia de diti a c de v incti soli propemodumnos philo so h ia mv e ra p milla me t antiquam, quae quibusda motii e sse ac de sidiae i e in o ma e in v d tur, f ru tqu r e mpublica ma tque n i s macie m ae ne deduximus i a e c ma . d me a p p , t u git e la ude , cui ne a a a one fas e sse non o uamob m i i g ri C t put . Q re t b sic pe rsuadea s ve lim: si mihi tua se nte ntia tributus bone s e x me is e s e i me sic cxistima urum ma c o a e litt ri fu r t, t , cu u t rit t tua tumbe ne vole ntia e a me mi o ma me cu i m , rg hi, qu d xi p er i ,

(a d Fam. x v , M a r . c o s. D . M . CICE RONI IMP.

Quod e t r e s publica me e t nostra amicitia h orta tur , libe nte r a c o mvir tute m innoce ntia m dili e ntiam f i , ut tua , , g , cognita min maximis re bus domi in s ia administr ar i a udea m: i a ue o ro meo du tr g t q , qu d p ut innoce ntia consilioque tuo de fe nsam m se n atumAriobarza nis cum so e n m prov incia , ip re go r g u , iorum r e voca ta m a d s i mime nos i volunta te m soe tud u p rii tr m se n e n ia mea e t e c e o l a uda r e m e ci. u lica tione a t t d r t , f S pp

m si ua in re ni o o se d s mma tua. decre ta , tu, q hil f rtuit , u a ione e con ine n a r e i cae rovisum s dis immor r t t t ti publi p e t, ta libus ra tular i nos uam i i r e fe rr e acce tumma is g q t b p v , ga udeo : quod si triumphi pr ae roga tiv amputa s supplica tionem e e e t idcirco casum potius quamte la udari mavis, n qu supplicatione m se quitur se mpe r tr iumph us e t triumpho multo clar ius e st se na tum indicar e potius mansue tudine e t innoce ntia impe ra toris provincia m qua m vi militum e sse a ut be nignita te de orum r e te ntama tque conse rv a ta m , me se n e n i nse b m e o idcirco quod e go a t t a ce a . Atque hae c g o a d te contra consuetudine mme a mpluribus scr ipsi, ut, qu d m me olo e xistimes me laborar e ut i i e rsuade a m axi v , , t b p me e t voluisse de tua ma e s a e o a mlissimum sum i t t , qu d p ar bitra tus e o tu maluisti a c ume sse a e e a e , t, qu d , f t g ud r . V l e t nos dilige e t instituto itine re se ve rita te mdilige ntia mque

sociis e t r e i publica e pra e sta .

' Na ch Be e ndigung de s Fe ldzuge s be fa lste sich Cice ro mit un de r ih m n e a e n a n s a e n D ie de r V e malt g a v rtr ut L d ch ft . Auf M afslos a e n die e ss n e n e l e gabe w ar schwe r ge nug . w r Erpr u g , w ch

a V 8 2 R p. I , Ep.

ue r e tur n o in tuo a e ni ome q , quod e go Torqua to ostr L o, P p io

ipsi in Se x . Sta tic iis proba vi, si e quite s de duc tos mo e s e e a i me uide m olo e mmi i um l t f re t, cc pia q d r hi ll i as i s m o maior e mnon e sse e um ale m ualem u r c , e d ult t , q p

E r konnte die se Ange le ge nhe ite n nicht zu e ine mbe frie e ss a e n a e si dige nde n Abschlusse bringe n. D e r Kr b ch d h tt ch zu n und e r e n i e ine ani tie f e inge fre sse rfo d rte e inen tie fe Schn tt, Org n wie sie sation de r Provinzialve rwaltung und Ste ue re rhe bu g, c e ona c ie e in i c la se ine s ms na hhe r di M r h r chte te . Na h Ab uf A t e is ce so o se in in D e r ol e n e ie ja hres v e rli Ci ro f rt e Prov z . f g d Br f m ni 50 ve àt die n e l mit de r si i e o in aus de Ju rr U g du d, ch C c r die ima umckse h nt w o die oli isc e a e sic me und He t z , p t h L g h hr ‘ u uck ise ma fste e r se ine n e en me hr ve rwirrte . A f de r R r e tr u

asse ne n i o an in a 5. zurficklasse n. Fr e und, de n Freige l T r , kr k P tr e e il e m o e mbe e e die i D e r mitg t te Bri f vo 26. N v r b z ugt he rzl che ie e mit de r ice o an se ine m e e n ie ne in L b , C r tr u D r h g.

8 . (ad Fam. Il ,

I IM P . CAE LI AE D M. C CERO . S. D . M O ILI CUR. I Sollicitus e quide me ramde re bus urbanis: ita tumul

namcite riora nonduma udie bamus se d ta me n nihil me

ma gis sollicita ba t quamin iis mole stiis non me , si qua e t e m mml a se d e a n r ide nda e ssen , ride r te cu ; sunt e ni u t , on u mole s e fe re ni me adhuc his a ndeo scr iber e . Ill d t , hil de m re bus ha be re tuaru litte ra r um; qua re e tsi, cumtu hae c e s ia m a nn mmn s con e ce a me n le g , e go uu u u f ro, t obvias i mihi ve limsint tuae litter a e , quae me e r ud ant de omni i a n i i re publ ca , ne h ospe s pl e ve n am: h oc me l us qua mtu

a ce e ne mo o e s . io e nes us omo mo e s us a me f r p t t D g tu , h d t , cumPhilone Pessinunte disce ssit: ite r h abe bant ad Adia to i a mnia ne ni r ge m, qu mquamo c be gna ne c copiosa cognoa Ur be m e m mi B uie w le e t in is a ce e mnis , urb , , t lu viv : o pe r e grinatio quod e go ab adolesce ntia indicavi ob.

scura e t sordida e st iis, quorumindustria Romae pote st ustri e sse o cum o e ir e m a m ill s ; qu d pr b sc , utin in se nte ntia pe r ma nsisse ml Cum una me h e rcule a mbula tiuncula a tque mone nos mn e n uno se r tro o es fr u tus provi ciae non confe ro. m. X I ad Fa V , 9. 8 3

Sp e ro me inte grita tis laude mconse cutum: non e ra t minor ' me st e x conse va a o in n e mne n a a c a . e m e x co t d , qu r t pr v i ,, Sp tr iumphi inquis: sa tis gloriose tr iumph a r e m; non e sse m

emta mdiu in e si e o e mm i ca rissima r um. Se d quid d d ri r ru ih , r o e die m te v ide bo mi o am mte ut spe ro, p p ; tu hi bvi it e pistola s te digna s.

m X I 9. (a d Fa . V ,

I l . NI TULLIUS ET C CERO O SUO SAL . PLUR . gl g

disce ssimus d N0 8 a te scis a . . IU I . Non. Nov , ut , .

m a . i I N v . a I A e mv n us . Id. o Le uca d e . d VI I , . d. V I . o me sta te ma Id mo a i sumus i i o e te (1 . tium; b pr pt r p . . W . . r t mbe llissi (1 . r c r a Inde a . . V. Id Co y m tatibu mus s e a d a . X I . D e c te e s s c fui . V . yrae u qu d K . p

. . m r c r rum a s en i . in a Co aeo ad C re t t . A . d XV K p rtu y siope n sta dia CXX pr oce ssimus ; ibi re te nti ve ntis sumus

e d IIII . . inte re a ido rofe cti usqu a . . V K , qui cup p n e s sunt, multi aufra gia f ce runt Nos e o die coe na ti mus in e a s o e nissimo ca e lo se e no noc e il a e t solvi ; d u tr l , r t l Italia m H mludibundi e r ve nimus die poste ro in ad ydr unte p ,

n o t i D e c. e ode mque ve to p s rid e id e ra t a . d . VII. K. n isi m e m e hora IU I . B ru d u v e nimus, e od qu te mpore simul in i m in e e n nobiscum op du tr oiit T r tia , qua e te facit mi D e e n ncii n pluri . A. d . K. c. s rvus C . Pla B r u disii tande maliquando mihi a te e xspe cta tissimas litte ras r e ddidit

dibus ov . a me mo es ia a e le v da tas I N , qu e l t v ld arunt, uti na momnino libe rasse nt! Se d ta me n Ascla po me dicus pla ne fi mat r e e die m te v ale nte m e e nc u o te con r p p f r . Nu q id e g omne mdili e ntiama dhib ea s a d convale sce ndum? horte r, ut g d ntiam te me m amor e m e a me no i Tua m pru e , p rantia , rg v ; i omn a facturum no isc m m mmsis sc o te i , ut b u qua pri u ; se amen ita e lim ne i o e es mh onia m d t v , ut qu d pr p r . Sy p sonis v e lle m vita se s ne in um h e bdoma da inci Ly s , qua rt e s s d onia m i d re ; e , qu pudor a e u i r eli ua v l t d ni, q cura . Curio misi, ut me dico h onos h abe r e tur e t i a e c se m cui i sis e t tib d r t, quod pus e s t ; e , us s , u e isii i li a e q um t mnlumB rund t bi r e qui. Rom r e x a n m ni ml s sin : nos a e mus v e e or ne K . I . ag tu u tu t g mn mo co Re li uum e st te h oc r e e m e t a te o ia di . q , ut g 60 Ku 8 4 p . V , Ep.

e ta m ne e me e nav i e s sole n nauta e e s na e u p , t r g t f ti r q ae s t s i sa ca n s sis mi a m um us u ca u tu , Tiro mre agn e t i difficil e tibi te sta t si pote r s, cumM escinie ca nte s le na i a e si minus cum one s a e mn is o t v g r , h to liqu ho i e , ui s a c o ita e na vicularius me ve a tur In h oc mn m c u u t r t . o e s a dhi ue ri n i dilige ntiam i b s te que ob s incolume mstite ris,

mnia a te a c e . iama e e ia m nos e i al e o b b h Et tqu t , t r T ro, v . L soni de te sori ai dili e im Me dico, Curio, y p g ntiss e . Vale e t salve .

K a pite l V .

D e r B ùr ge r kr i e g (50

Kaumw ar Cice ro de r Ge fa hr e ines Parthe rkrie ges giacit cntr nne n se ssh e r sic vor n lich e , h die E tsche idung geste llt, b e r mit asa o e mit Pome ns e s n a ci o C r d r p j halte w e ll . l u di in samda mmamci ilis discordiae ve l otius e m ip v p b lli, klagt e r se ine ir e si e n aus e se e i e in Tire . W b tz di r Z t e Full o v e n inte re ssante h ' uni u e ad i m in Brie fe n, f B ch r Att cu , e schlie lslich de r Schre ibe n me us Ce sar B albus G na n de s Po ali oni s la be lla . ac p j , , , , A t u , D o N h de r Ube rfah rt ice os s oc de r ie e c se l umvon n isi m C r t kt Br fw h , Bru d u ie e lmMsi a e n mme n ans w de r re g g ufg o zu we rde n. Die Auswahl it schic s soll die Z e gc h te , in be se nde re die Charakte re de r hande lnde n e sone n e le e n le se ine m ic s m9 e e me P r , b ucht . Er gt Att u a . D z b r 50 noch v on de r Re ise aus die S achlage dar ; mit grausame r Olien e i e e nn e r se in an e n h t b k t Schw k .

(a d Att. V it, a n cre o ATTICO SAL.

ul nm n ib us D e ce mbr . Acc a n e et i A . (1. VIII . Id v i i hile timus mi i r e ddidit e i s tuae litte r as leg , quas P h ; qu bu te mce i uod e rant te i so ha nc prim0 aspe ctu v e l upta p , q a p ma cc a issima ili e n ia summir um scripta e , de inde e a r u ur t d g t modumde lecta tus Ac imm in ue te ica s in . pr u illud, q D ir s i cu idissime e x um e e st a rche a sse nt i ne gu , e ts p pe tit a m nt n diu ius a nno i e ss m tamsn e t a pproba e te , e t n provincia e , n e nti n um e nimscite e m non e st nostr a co t o e pe r fe ct : sic , v rbu V I I 3. ad Att. , 8 5 in s na tu ac me sse n m amde l o nos m ui ro e f tu u qu u l tru , q p i i uimus uo in iis diutius ame x se na s con v nc as e btin , q qu tu man r mus i mne istius ui e mr e i c ams s i sulte e e , ut a q d ulp u t m uod mn s diu fue rimin o incia a m o asse nea , q i u pr v , qu f rt “ i si h oc me s ? sa e e o o ne e fue rit utile . Se d ,, qu d liu p pp rtu i e nima d concor diamr e s dici vide tur, ut in h oc ipse : s ve u vis r e i me adduci potest sive ad honorumvictoriam, trius aut a diutor e mve lime sse aut ce rte non e xpe r te m; sin vin mne e sse m una cumii s c s e sse m cuntur boni, ubicu q , vi tu w o qua re ce l e ritas nostri re ditus a yemyél yr og de be t e sse . Qu d n e si ista obis cogita tio de tr iumph o inie cta non e ss t, qua m u ue a re bas ne h and m mr e uir e re s ill m tu q oq pp , tu ultu q u i um in se to i e n o ma s e st i e nim i i v r , qui x l br i f r tu qu d t b i in n n i s tsciam, qui ille s l bros de v e ra sti ? qu u c p umnon u dubita bo r e mta ntama bice r e , si id e rit r e ctius ; trumque iml i n n e e t de m o a mbitie se e t de ve re s u ag o pot st, triu ph r e lica e e Se d ne dubita ris uin uod h onestius pub lib r . , q , q , umsi nti ui na m uod as utilius e sse id mihi futur t a q us : , q put , lica ve l mihi quod tutine sit, v el e tia mut re i pub e pr e de sse me e sse um m io id ce a mconside r abimus c i pe r , r i ni r d b tione me si e x a e ma qua le s t; ha be t e m e s e li e ra , t p rt gna n n r e tibi asse tie r . D e a imo a ute mmeo e rga mpublica m n u n n i a i e in cas a be e facie q od o dub ts , e t llud prob di , cqua ‘ a m is me is ffi s i si s in alie s e fi qu sa t pro o cii , pre p u usione

illumin me libe ral e mfuisse , e iusque r e i ca usa mve re e x cas de a i a nini ue c ri i pli , F b o C e q a ta sc b s, valde ce nse n 11 si secus e sse nt totumque se ille in me r fndisse ame n amscr ibis c s e s is me p e t, t illa , qu , u t urb pra e clar ae inscr iptionis me more m e sse ce ge r e t ne c mihi cono ce de imita r e olca tiuma u a m i re t, ut r V t Se rvi , qu bus tu e s n d li i no e ll i n ce nte tus, se a qu d s v e t nobis d g ume t se ntire n o e m e r e m si e i mo o e t de fe der e , qu d quid a g , lic r e t, al o d , ac n nunc age dume st. D e sua pote ntia dimica nt homines h oc te mpe re pe riculo 4

r ss publica de fe nditur, cur e a consuls illo i so e e sa non e st? ur e i s ca sa l p d f n O go, in cu u u r e i pub ica e sa consis ba de f n u n lus te t, e s s poste ro a no non sum? Cnr 1m pe riumilli aut cur ille modo pre re ga tume st? Cnr ta nto e u n tume st de e i s se ntis e op re p g a , ut u a b ratione ha b nda e ce m i ni l e e n His ille e s ita conv aluit d tr bu p . f rr t? r bu , ut i uno i s is e n sit ui mal e m a n nunc n c vi spe ad r es t dum , q l t ta s K u V E . 8 6 p. , p . 1

si i e s non dediss t amn nc ta m a en re sis e v r e , qu u v l ti t r e t. 5 Se d onia mr e s e o e t n n uae ra m sc b , qu d ducts e s , o q , ut ri is : ’ ' ò r uî v Ar pe cdaw ; i oxcir o n m e i o a om e io ube mabitur M hi p g u u r t, qu d P p g . i m um m Illud psu , quod ais : ,, Quid fist, c e rit dictu D I C T LLI Z évr o a ‘ N I A E NTI M . V y C . POMPE O SS OR ; ip sumtame n Pompe iumse para tima d concor dia mh ortabor ; mse n ie ma imo in e i e me sse os scilì t sic e ni t , x p r cul o r . V cs in s tis v i plur a, qui urb sa ; sr umta me n e go h oc v deo, cum h omins audacissimo a ra tissim ue ne o i me sse omne s p oq g t u , ' damna tos omne s i nominia s mn s da mnatione i n , g afie cto , o e g o minia ue i nos illinc a ce omn me e iuventute m mn m q d g f re , e f r , o e m a numa c i le i nos l i illa urb pe rd tamp be m, tr bu va e nte s add ta ass o omne s a e ali n r muntur s l C. C i , , qui re e o p e , que p ur e s

li o m u m ca sa mso umi a ca sa. e sse inte l g , qua p ta ra u l ll u n a e ce e i u d i m a no h b t, t r s re bus ab n a t h c o nia f ce re omne s ne a mis dee cr natur o me i s se m ince i , r , qu ru x tu pe r rt , n nc e o e amin al e am a e mma is me ndi B i ul s u v r ti t r p rt g ti . b u i cia ece ssi ds prov n d t, V e isntonémpr a e fe cit; in de ce de ndo a io tar di mcum rnav it a d e rit, ut ud , or : que o C to, e clar avit e s non in ml m d iis s soli vide re , quibus nihil a ut non u tu a nita tem osse dig p t acce de re . n m n s i e is de Nu c fe re e ni re spo di tui l tt r re publica , s as in s an s as ri st u , qu uburb o, e t ii , qu postsa sc psisti a e nie me iam de ae lio : a n ma be s ad priv ta v . Unu t , C t tu t, ll se n n al e si ut mea mi e te tiammov sat, ut v d e go ip , quod s e n e n ia d n nm u d s e ce m. i de ua t t sse rit, pae nite d p te Se qu d e i ici a in e st, quod v ce ii s t addicti ? Hoc te prae te rmisisss mir or D e Philotimo facia m uide m me nse se d . e q , ut ; e go mi i a b illo h oc e m e non a one s sx s c ba m h t por r ti pe ta , quas sdidi e mi uum tibi t, v ru d r eliq , quod ipse in Tuscul ano me mme n l re fe rr e in co tar iummea ma nu v o uit, quodque ide m n Asia mi sua ma n sc i m e : id si r ae sta ret i hi u r ptu d dit p , mmi i asris ali ni e sse i i sdidit an mst l quantu h e t b , t tu p us iami se mi i de be re t Se d in h oc e ne e si mo o e r e t p h . g r , d p m licamli bit non a ccusabimur osth a c ne e h e r r e pub cs , p , qu e n imus ssd a mi cule antea ne glig te s fu , corummultitudine i o ute mur e llicsris e t o e a e t consili occupat . Erg , ut p , p r o e uo ne c i i e rimus s e o in se mo e s i D e se i t , t b , ut p r , l t . rp rastris coh ortis me as nihil est quod dole a s ; ipsi e nimse mi a i ns n r Se d me m e r at colle ge runt a d r t o i te g itatis mea s. ov a d . V II 3 Att , . 8 7

mis e m ne mine m e s : eme t nemo ma gis qua , qu tu put id initio fusra t e t nunc e st sgre gius ; se d in ipsa de ce ssione ali i e t id o a nimuminduxe rat significa v it spe ra sse se qu d , qu d , n se d c o ad se r e diit me is ue ono i pa ullispe r non te uit, it q h r ficentissimis e rga se officiis victus piuria e a dnxit qua m m e cuniam E o a io a as accs i a s me cum omne p . g Cur t bul p , qu nsii e a a co novi : n nc a e a sc e por to. Hor te l g t g u v ir , quid hominis sit e t qua ramre rumauctionsminstitua t; ne scio m a m Flume nta ua mCa slius occu arit e nim cur , cu port p , n m f ia m e go Pute olos no sos ac . Pira e in u m s rs re h e nde d sum Ve nie ad e a , q e agi p n us ,

sic e n1momne s nostri locuti sunt quamquod in a ddi n e n m oc o i o rae osui ssd e t de rim; no i h ut pp d p p , ut loco, ion si s nos e e t ui est no sc m ic as o s tame n D y u t r , q bi u , N i C u i m esse a c Se d de se non rsba tur opp du Pir e s. vide ro. m in se t o non Nostrumquide msi e st pe ccatu , e s , qu d ut i o locutu sum se d de ntus ue m de opp d s , ut loco, se c q su , non dice Cae cilinm mans ut sx portu in Pirae e um i mal us e nim a uctor La tinita t s e st ssd Tsre ntium, cuius fabe lla e propte r e leganfiamse r monis puta ba ntur a

a d l n nm he ri a liquot o e sce tuli co us in Pirasse , e t ide m: e ca o h oc a dde a m ni mr t r b t, ca pta e Su a ; ' u d ov o i a o ma s e sse q od si qy g pp d v lu , tame st oppidumSu ni m a mPira se us. Se d on a m r mm u qu , qu i g a aticus e s, si mi i r : e olve r is ma na me mol ia be a h oc h Gimmp r s , g est li r ris. Ille mihi litte ras blandas mittit; facit ide mpr o se 11 B albus : mihi ce rta me st ab h one stissima se nte ntia digita m n s uam se d scis illi re li u m a n msit uta sne i i u q ; , q a qu tu : p g tur v ndume sse ne a ut obicia t id no is a ie si lan diu ere , b liqu , gui s, e e ta si or tns ui ad ae c r e cris a ut ille r p t, f i Q d h ,,Sol “ amna in uis A e a Ose o mutna bimur oc tu amn v , q . g , li . t e consi e es e m uto e nim i na tu an o r l d r v li ; p , n se si qu d p ae c ara ' ro r e lica dixsro Ta rtsssium sta m mm i un p pub , i tuu ih e xe ti “ iubs se e s nummos c a i ui u sre m: e ne ,, d ur r . Q d s st? Etia g r 11 e st suavis mi i ias e t s uantumvis v e l in h , Tull , T ren ia . Q ge nii e l h umanita tis : sa is t li ae nos i e e n scia v t es ; r e qua , qu t , f r da ; m os a stie rimus : ui omne s ae e e um de uo e ni , qu pp q pr t r , q K u V E 8 8 p. , p. 2.

te e imus mms face r e r e ntur i sis e nime x e nsum pe r g , re ; p p mnis s t m na mm se r o n . ne mo fe re t. Se d hae c cora ; ulti u ' ni r fi i st M u io cui o so i a b i Tir e s e c sndi spe s e in . C r , e g r p i ti e tis imum fa ctur um us D e ce mbr um gra s . Da ta V. Id .

Pontio e x Tr shula no.

k e n a a D e r B tirge r ri g brach zu Anfa g de s J hre s 49 ns. M i t B litzsssch ne llo drang Càsar trotz se ine r ge ringe n Truppe nmach t in Italie n v or und warf das alte rssch vvach e Staa tswe se n fibe r e n a e n M afslos a e c n m a man nic d H uf . w r d r Schre ke in Ro , d hts an e ss als s lla nisc e P os i ione n a e e ir e rksnne n d r u h r kr pt e rw rt t . W die a ngstvolle Lage aus e ine mSchre ibe n Cice ros an Tiro, de r n an a ine e i noch imme r kra k in Pa tra lag (29. J u r Se ge ne Une ntschlosse nh sit tritt abe r amme iste n in de n Brie fe n a n n e n m e a mit e e il i Atticus zu Tage , de re i e r aus de F bru r g t t w rd . nma Willig e rke nnt e r dis Ube r le gsnh e it Cesar e , die Oh cht de s i n Pompejus an ; abe r fur diese n spricht d e Tra dition, de r A hang e r e na s a te i e e n e nsn de r c de s e c s us an e s d S t p r , g g j Bru h R ht z t d , n dis Ge fahre n de r Tyra nis. m e . (ad Fa . n r, U U D suo T LLI S s . . TIRONI .

Quo in discrimine v e r se tur salus mea e t honorum mn um a e unive rsa s r e i cae e x e o sc e o e s o i tqu publi , ir p t , quod de mos nostra s e t pa tr ia mipsamv e l dir ipie ndamv e l fl mm mr e li uimus : in e um oc mr ss e c s e st in a anda q l u d du t , n nisi e s ve l cas s a e snbve ne rit sa e sse t, qui d u u liqui , lvi uide m e n ad e m n n e stiti omn a E q , ut v i urb , o d i e t se ntire st dice re e t face re qua e ad concordiampe r e r n s mi s invase rat r o non so um imrobis tin s t; e d ru fu r l p , tur n e c r e n e se d e tiamiis, qui boni h ah sn , ut pug ar ups t m

l li missrius. a e cum clamante nihil e sse be l o civi It qu , Ca e sa r ame ntia quadamrape r e tur e t oblitus nominis a tque n msuorum imin m Pisa urum Anconam e i m ho oru Ar u , , , Arr t u vissst e mr e li uimus : amsa ie ntsr a ut ua m occupa , urb q qu p q i r ni il a ttinst dis uta r i ue i e m n cas simus for t te , h p ; q qu d i u , id s F sruntur omnino cond cione s a b illo ome ia s v e . i , ut P p i anism e l ct s ui s n i i a esi ia e a t in H sp , d e u , q u t h ab t , e t pr d dimitta ntur se ul te r ior smGa liumD omitio cite r i nostra ; l ,

K a E 90 p. V , p. 3.

e da o e am a lsas i v l i c m cto n vi ar i S d p r , ut v e t, s a e b s, u r e a g te r it tum nav i e s ce me s in F ormia no e a po , g . Ci ro u r t,

Te e n ia e t llia o ae v a le as 1111 . F e r t Tu R m . Cura, ut . . K bruar . Ca pua .

3. ad Att. v m ( , I R T I C CE O A T CO SAL .

mi mise rrimis e s e rtur h a tns cum comm M axi s st r bu p , mmi o e s as e li e and non e sse uti a me n tuo te cu hi p t t d b r i t, t consilio volui ; de libe r a tio a ute momnis ha e c e st, si Pom i m e s i ui . m ac a e ss su cor pe ine Ital a ce dat, quod e u f tur p , q d mi i a e n m e s e t uo aciline consili mdar e oe sia h g du put , , q f u p , n ni e x li quid in utr amque parte mmihi in me te mv e a t, p cabo e br vi. Cum me rita Pompe ii summa e rga sa lute m me a m mili ta s ue a e mi i cumse e st tumi sa re i li fa ari q , qu h , p pub i ca e ca usa me a dducit, ut mihi v e l consil umme nmcum illins consilio v e l fortuna cum e ius fortuna coniunge nda se i e a u Acce dit ill si man ill m mita tum e s v d t r . ud : eo e t u co timorume t cla rissimor um ci ium cse m cade ndume st op v d , ote s a in unius p t te m, qui stai multis re bus significat se micum e e sse a me e st tute scia nobis esse a t, ut t, propte r suspicione m h uius impe nde ntis te mpe sta tis multo a nte rov isum a me n utr umue conside randumest st p t q , me e lora t si a n a. e s si sit a e n a e t si ma i x ni t qu t fid h b d , x p u mno is amicumfe re si ne o is e t oni ci is e sse e u b , t viri f rt b v in sa s in ua cum s mmis h ouor ibus ime r iis ue urb , q , u p q s s sit re s ma ximus e s d i si mlissim u u , g se rit, sa ce r ot o t a p 0 tus n n it sui prae di , o s iuris sube undumque p e riculum sit cum a li ua la bs dede co i u nd P m ius m q ris , s q a o o pe r e lica m e ra rit pub re cup . In h ac a r te a e c s n e n nc as in in al r p h u t ; vid u , qu s t te a . n Nihil actnme st a Pompeie nostro sa pie nte r, ihil fortiter , m ni il nisi ce n a consili m a uctorita te mus a ddo e tia , h tr u q me a m omitto i a e e a o istumin r e m licamille : ll v t r , qu d pub a l uit s a i a rma vi ill e e i us e r vime t con a a s i ia , u t, t, l g b p tr u p c fe r e ndis a c o ille Ga lliae ulte rioris a diunctor ill e e ne u t r, , g r, n o lo io a u ille in a dopta d P. C d ug r, ille r e stitue ndi me i mr e ine ndi studiosie r ill e o incias o a a o i qua t , pr v pr p g t r, lle a bse ntia in omnibus re bu s a diutor ; ide me tia mte rtio cons u At a d t. III . V , 3 9 1

a u ost ua me sse e e nso r si ica s coe i l t , p q d f r publ p t, conte nd1t

de ce m i ni l . e e n a bse ntis a io h a ut tr bu p f rr t, ut r t be r e tur , o i e m se sanxit e e uadamsua M ar co e qu d d ip l g q , qu Ma rce llo ce nsuli finienti pre vincias Ga llias K a le nda rum M a r tia r um di r sstitit se d ae c omitta m i f e diu e , ut h , qu d e s, quid pe r tur batius h oc a b urbe disce ssu sive potius turpissima fuga ? Qua e condicio non accipie nda fuit potius qua mre lia n a a ia ? M a ias con icione s e ra nt fa m que d p tr d , te or , se d nu “ h e ine ? At r e cu e r abit r e m a A quid oc p ,, p publica m. Qu ndo? aut quid a d e am epe m e st pa ra ti? Non age r Pice nus a missus? non pate factnmite r a d urbe m? non pe cunia omnis e t publica e t priva ta a dve rsa rio tradita ? D e nique nulla ca sa nullae virss n lla se de s uo concurra nt ui r e m u , , u , q , q lica m e e nsa m v e lint : lia de le ct st i m pub d f Apu a e , ina n ssi a pa rs Ita lia e e t a b impe tu h uius be lli re motissima ; fuga e t ma i ima o ortunita s isa uasri e s e a ions r t pp v q d p r t . Non re ce pi mnon uo mnnus ill de fu e r e msed sane ca sa m Capua , q ud g , u , in ua nul s esse or dinum n s a e a s riva torum ol q lu t , ullu p rt p d or, m a e m e sse ali ie se d e e s l honoru ut t qu , h b , ut so e t , st, ut se se nsi e sse ml i e e t infimus is e o e nsa s in ip , t u t tud qu qu pr p a e m m i muta tio i e b alte ramp rt , ult n s r rumcupidi : dixi ipsi me nihil susce ptur umsine pr a esidio e t sins pe cunia ; ita que u i il mnino n otii ini i i il ha b i n h o eg , quod a h tie v d nih quae r i

te m. E a m si n n se e e ne m prae r fuga u c qu r, qu ? Cumillo e m cum e sse m e c us co novi in iis loci non ; ad qu prof t , g s m Lu m e ni n n nse m: i e sse Cae sa r e , ut tuto ce ria v re o pe nfe ro ma i no is ince o c s hie me ma ima na vi a ndume st r b rt ur u, x g . um a n si li ? a n m Age ia m, c fratre ne e e cumfi o quo odo? i In utra que e n mr e summa difficulta s e rit, summus a nimi te m im ll n e i in se n e dolor. Qui a u pe tus i i s r t nos a b t s m for tuna sque nostra e ? Ae rie r qua m in ce te r or u , quod putahit for tasse in nobis viola ndis a liquid se ha be re pa pu am me de s a sce s in ua m h as laure a tos la s. e i h as co r Ag . p , f , q , ' e fie rre e x Ita lia qua mmole stume st! Q ui a ute mlocus e rit t i m l ti u ur fluctibus a nte ua m nobis utus, ut a p a ca s tam , q ll m v e ncrimus ? ua au e m a ut uo ni il scie mus a d i u Q t q , h . si re stite r o e t e i no is in ha c a r te loc s At, fu r t b p u ,

i mina ons . ili s ide m fe ce ro, quod in C nnas do ti L Ph ppu , o Fl a ccus uod a cine o e mo o e a r e s qu d L . , q Q. M , qu qu d m ce cidit ui a me n i a ice e sole bat se id huic quide , q t t d r , re i od a c m t ma l ama ma mad fe v dcr e , qu f tu e s , se d le qu r tu K u V E 3. 92 p. , p .

moe n a acce e e . i e as l s e t o pa tria e i d r Al t r Thr ybu u , f rtasse me lius: se d e st ce rta qua e da milla M ucii ra tio a tque se n i a e iam ili i e t cumsit ne cess te utia, e st ll t Ph pp , , e , se rvire m e t non a mi e e e m s cumsit a m Se d in te pe ri tt r t pu , d tu . h oc ipso ha be nt ta me n iide m fasce s me le stia m; sit e nim n i a mc s o ince r tume st sed sit de fe r e t triumh m: ob s i u , qu d , , p u non a cci e r e ns e riculosumsit invidiosuma d hou e p p , s . “ “ m in uis diffie ile me t ine x lica bile ml e e x li re , q , ,, p Atqu p ni e e s n ca uda e st; quid e mfi ri pot t ? Ac, e me e fistimaris ma ne ndume sse r o e nsior e m o l a in e am m a d p p , qu d p ur pa rte fe ce rim o e s e i o fit in ml is ua sstioni ve rba , p t t fi r , qu d u t q bus, s e r osior ae c e i illa v e rior uamobre m ut r e v b h fu r t, ; q , ut a d n maxima ds r e a e quo nimo e libe ra ti , ita mihi de s consilium ve lim: ua vis e t in Caie tu est pa ra ta nobis st

B rundisii. s nuntii scribe nte me ae c sa noctn in e n Sed se c h ip Gal o, i se cs litte ra e Cassa re mad Corfinium, D omtiumCorfinii cum firmo e xe rcitu e t pugna re cupie nts : non puto e tiamh oc m nos m commissumm D omitium r e lin u t Gus su tru , ut q a ; stai B rundisium Scipione m cum coh or tihns dua hus prae mise ra t l e ione m a a s o cons ri tamin Sicilia m si , g F u t e p bi pla ce rs a consuls duci scripse r at a d consules ; se d turpe mi i de ssrs e i iml r ante m e i i m De t am re r t p o us a uxil u . E st m s e s mi i e mnon ma na se d in his o quae da p , hi qu d g , l cis ma Afr aniumin P r e nae o e umTr sbonio na sse ul fir , y pug , p m e ia mFa bium um a ns cum sumTre honiu , t tu tr isse coh orti s mma a e m Afra niumcumma n s co iis a e n bus, u ut , g i p dv tur e i e st in I a li fortasse manshitur e a m id s , t a ; go ute , cum ince rtumi e ase a ia o v e l a d a mv el a d e sse t t r C r , qu d C pua uce ria m itur us utabatur Le ta ma d ome a mms e t L p , p P p i i i as e ns u incide rsm e e rmas litte r , ips , q o , r v rti Fo i . Hae c te i scri i ue se d ti re animo a m r mo scire volu ps q a o , qu p oxi scrip se a m nu mme miudiciuminte r e ne ns sed sx uire ns r m, llu u p , q tuu .

on e i e n e i n e n le a e ns e n n e n m V b d S te wurd bh ft A tr gu g ge acht, nn n D ie mi e e il e n B ri f a Cice ro zu ge wi e . tg t t e s ch rakte risie re n e asse : Pome us s e i und e is B lb ihre V rf r p j chr bt kurz h rr ch, a us mi ln un oli César li b n n e insch e che d d h f ch, e e sw tirdig und achtu ga ie n ce s an l voll . D A twort Ci ro Casa r ist vorsichtig ; e r g aubt

u V 94 K p . , Ep. 6, 7.

l s me ue mua mcr ucia r i o e um e man pe rs p u q q , qu d , qu te me di i o i e o in consula tu uidvis o ins e sse a mcon l g , v d q p t qu ad si v olue rit tibi oh tsmpe rare st nobis de Cae sar s c e e e e t consulatumr e li ua m oma e r e re ine i m r d r q R pe a g , pia

spe ra re e tia mconsilio se na tus nuota re ts, illo re la tore Pe m i me a ssa e mconiun i osse o si ac m ma pe u t C r g p , qu d f tu e r it, uta a ctum sa tis v ixisse p be . F Casea ria ds Cor finio totum te robat mscie omo o in e iusmodi s commodius p uru : qu d r , non e tuit a m rss sin sa n i ca der e p , qu ut e gu ne confier e t. B albi me i tuiqus adve ntu de le ctatumte valde gaude o: is umue i i ds ua ue qua e c q t b Cae sa rs dixit q e q Cae sa r scripsit,

r e tibi probabit,

e . (a d Att. IX , e A. ) I IM P. . e IMP CAESAR s . C CERONI .

CumF urnium nostrum ta ntumvidisse mne que loqui i e me o comm otuisse m m ne que a ud r odo p , prope rar s a tque min i ne e rasmissis iaml e ionibus ra e s m e sse ti r p g , p te rir ta e n n o ni in e t scribe re mad te st il mmitte r e m r no p t , qu lu g a sr e m stai h oc e tiasque ag , t fe ci sae pe e t sae pius mihi fac s v ide a r : ita ds me msr e r is m ms turu . I pri i a te pe to, quo i mcon o ms e e le ritsr a d e mve ntur um te ibi n a fid urb , ut m tue consilio a ia n a e s omni m e um videa , ut , gr t , dig it te , p u r r i a ss m o osi m re vertar : fe stina tioni meas ut p i . Ad pr p tu br ita ti ue i e a umi nosce s r sli ua e x nio n e v q l tt r r g ; q Fur cog osce s.

a d A IX 7. ( tt. , 11 A.)

C IM P. s. D CAE AB I CI ERO . S I MP.

1 t l e i tuus litte ras as a u n o nos accs r m U g , qu F r i tr o pe a , i s mec ma sbas a d u e m m te ve ll o ut con qu bu u g , ut rb e sse , i m minus sum silio e t dignita te e a, a dmira tus: de gra tia e t nifi s m mi se uae re bam s e ame n de ope quid sig car e , e cu p q , p t uce ha r e a m tatie ne m te t a dmir a de d a d cogi , ut pro ua bili a de m ac singula ri s pie ntia de otio, pace , de concordia civiu llo a r itrar er e t a d eam a ione a i agi v e b , r t me xistimbamsa t s ta m e sse e t na u am st er sona mm uod si ita a p t r p eam. Q e st st si qua de Pomp e io nostro tue nde st tibi a c re i ncilia n o c a te a ttin it ma is idone um ua m publicus re co d ur g , g , q a d IX 1 Att. , 6. 95

m ad e a mca sam e fe c o r e e rie s ne mine m ui e t e go su , u pr t p , q me e t se na tui cum imm o ni cis a cto fui illi se p r , pr u p t , pa u r ne c sumptis a rmis be lli a lla mpa rte ma ttigi iudicuviqus se violari con a c i s ono e m o li m i e ne be llo ts , tr u u h r p pu Ro an b ssuminimici a e invi i nits d ficio conce tqu d re ntur . Se , ut e e n me o i se a e di nita tis e m te mpore no d p f ut r g tua e fui, v ru mce e s a c o a d to a diuv a ndum sic me n nc Pom e tia t ri u t r , u n as e e me n e mov e t ali nim n pe ii dig it v h t r ; quot e su t anni, mv os due dele i os ra e ci ue cole r smst i s e sse m cu g , qu p p qu bu , cissimu uamo r e m sicut sum, ami s. Q h a te pe te v e l potius omnibus ts pre cibus or e e t obte stor, ut in tuis maximis uria a li i ime rtias e mo s ic u u ce i ti i c qu d p t p ri hu q oq e g ta e n , ut tuo e ne cio on s v ir at s ins de ni ue e sse in ma imi b fi b u , gr u , p q x h eneficii me moria possim; qua e si tantumad me ipsumper mme a te a me n ime tr a tur um se d tiner e nt, spe rare t p , , ut miide me t a d r e m cam e rtine t me a rbitr e r, st a d tua publi p e x pa ncia e t a d utr iusque ve strumst ad civiumconcor dia m mmoda tissimum nse a n a r te a macco co r vari. E o cum e pe qu g , t n a ia s e s m o si sa i mi tibi de Le tulo gr t gis e , qu d lut , qui hi e sses tumle ctis e s i e is m is fu rst, fui , iu l tt r , quas ad s grat simo an mo de tua libera lita te bsne fioi ue misi e un e mms i e q t, d salute ma te a cce pisse puta vi quam ille ; in que m si me inte lli is e ss r tum a s r o m n me i m g e g a , cur , Oh e c , ut e tia i Po p u e sse pe ssim.

(ad Att. IX ,

CICERO ATTICO SAL.

um o scr ibe re mad te ni i h a be r sm me n C , qu d , h l , ta , ne 1 minte rmitte r e m h as e i litte r as ue m ie . . d , d d A . d . VI . K ga ssare m Sinuessa e ma nsnr um nuntia bant; a b se mihi “ li te e ddita e s n a . . II . i us iam e t rae r u t d V . K , qu b ,, 0 p s “ u i i us e is e m e xs e t me as non s sr or b o cta . um , , ut p litt r , ,, p p C sins clsme ntia mCorfinie nssm illumpe r litte ras colla uda i h ml visse m, r e scrips t oc exe p e D I CAESAR IMP. CICERONI IMP. SAL. C.

Rc cte a ugur ar is de ms be ne e nimtibi cognitus sum ni il a me a e sse lou ins cr ude lita te a e h b g , tqu e go cum e x i sa r ma num cu io ol u tate m mme m c m p e g p v p , tu u fa tu e a a bs te m o a io e e ill d m mov e t pr h ri triu ph g ud . N qu u e , u 96 K p. V , Ep. 9.

me dimissi s n ssisss dicuntur mh quod 11, qui a u t, disce , ut i i rur sus be lluminfe r re nt; nihil e nimmalo quam st me me i a l s sui mi i ad m simile me sse e t il o . Tu velim h urbe pra e sto i is consiliis a e o ibus e onsusvi in omni s s s, ut tu tqu p , ut , bu D olah e lla tuo ni sci a mi e sse iucundius : re bus uta r. hil t hi ha nc a de e h abe bo gra tia mil li ; ne que e nima lite r fa ce r e n e i s mani a s s sa in m e st e n pote r it: ta ta u hu t , is se nsu , e b e “ v ole ntia .

ad Att I 9 . ( . X,

CICERO ATTICO SAL.

ili : na e o a o i n Utrnmqne sx tuo cons o m t r ti fu t e a ostra , d no s e xistima r e t a m a t a s a e r e nt be ne potius ille s bi , qu gr i g t,

mansimus ns ad u e m. l a fsfe lle runt facile m e t in se rb I l , , m quod puta ramus : nihil vidi minus. D a nari se ne utre f e li e s si nos non v e nire mus ce e iudicio, tar dior e s e r e r qu , , di r . a m simile millorum e sse ca s m. Cu m a e n E go dis u ult : ,,V i “ “ i e e d acs e a ns in uam ig tur t ag s p . M , q , “ “ An in uit e o r aescribam? in uam ,, tibi, q , ,, g p q , a am se natui non ia ce e in His ania s ne c e e ci a s , , g , p r p iri x r t “ r a e ciam tr a ns e r tar i mnlta ue in uam de in G p , q , q , ,, Gnae o “ “ Tum e : E o e o is a ic nolo. I de plora bo. ill ,, g v r t d i ta “ am n m se d e o se no o a e sso o aut sic putab , i qua , ,, g l d , qu d dic nd me st mnl ta ue ae n lo mo o osse msile e mihi e n q , qu ul d p r , m“ umma i il d m a ut non v e nie ndu . e uasi si a esss , S fu t, ut l , q xi um uae r e ns e i e a e m: non u ne andum Ita e t q , ut d l b r r f it g . e o i h unc me non a ma e at o me disce ssimus. Cr d ig tur r ; eg m i o mi i iamr ide mne u non e ni Re li ua e a av , qu d h p v t. q , di ! ui mi a s ua e sale s ce e fi r ma in ua e a q co t tu , q , ut tu di r , , q r t a ea sce le ris ! o r e m e r dita m! o o ia s de s e rata s! u r p cp p Q id, e i s o Titinii in iis cas e fue r unt i s quod S rvi filiu , qu d tri , qu bu le i n ml i il Pompe ia s cir cumse de r e tur ? Se x g o es; u tumv g at, ll m i eo fine mma nc ce e r ome nda i a ude t : nu u v d li . Nu rt p t bi Illa ame n xa r xl el sunt consilia : h oc fue r a t e xtr smum. t a g i a a e ne rae ter ii si si nsilii illins e st od osa, qu mp p , bi co s me s a non lice r e t nsa m o m osse a d omnia tri uti , ru , qu ru p t, di t i m ? m. i s i scri se ras qus e sse de sce nsuru ,,V ig tur viru , ut p “ “ in e muisti? e e . e e r e li ua . i ? on n o se g C rt ,,C d q Qu d C ti u ip m e o Ar inum in e e x s ecto uide m in Pe da nu , g p ; d p e q “ a m m in uie s nmne l a l a sfie v ilium a m. a ac y tu ,,Tu, lu , q , ,, t

V 98 Kup . , E p . 11, 12.

1 A X a A 1. (ad tt. , .)

. . A U B PL PRO PR IMP. S L ANTONI S TRI . CICERONI .

ma e m e t mui o ui em s am Nisi te valde a r , t q d plu , qu tu s non e xtimuisse m umore m de e rla tus pute , r , qui ts p e st, um ae se im a s m e sse e xistimarsm se d ui c pr rt f l u ; , q a te imi s i o non ss m issim a e mi f mam n o plu d lig , po u d ul r hi a ua mvis i a sa ma n e sse e itu m ans e , q s t f l , g i . T ru tr ma e c e e e non oss m cum a n fa cie s D olahe m r r d r p u , t ti lla ia m am fsminsmle ctissimam tanti ue ab o ni e t Tull tu , , q m bus me h e r cul e i ni a s a mlitud u nobis fise , quibus d g t p oq e tua pae ne curior e st quamtibi ipsi ; se d tame n non sumarbi mci non commo e ri e iamimr h 0 r ums mon tra tus e sse a i v t p o e r e , a studiosius, quod indicab mdurie re s parte s ' 1mpoaitas e sse a b ofie nsion6 nostra, qua e ma gis a q or v n lq me a qua mab iniuria tua na ta est; sic e nimve lo mi i ne mine e sse a r i ts tibi pe rsua de re , h m c ore mts e xce pto s m me e ll una indica r e Cae sa r e mma ime Cae ar s e o qu i ud , x 9 Cice rone mr e one r e a e mi ice o te e o in suis M. p . Qu r , C r , r g , i i omnia in e se e s e s iide mim o es ui i ut t b t gra rv , iu pr b , q t bi, be nsficium a e s iniuriam e ci con a n ut d r t, priu f t, tr s pre ts s ai non ama i uod ucc e e n fugias, qui , t h t q id r on pote st li im u i tame n salvum a mp ss umq e e sse cup e t. D sdita ad te Cal urnium fa miliarisaimumme am misi spe ra p , , , ut am m c di nita e sse irs mihi ma gnas curse tu vita a g te m sc s.

m. 12. (a d. Fa XIV , TE RE NTIAE B SAL L IMA TULLIUS SUA . P UR M .

1 Omne s mole stias e t sollie itudine s, quibus e t ts mise r mh abui e t o m i molesti simume st ulliolam u , id qu d ih s , T , i os i a dulcior e s de s qua e nob s n tra v t t, po ui e t sie ci ; quid m er ostridie inte l]sxi am o is ca use s a ute fu it, p , qu a. v b dis ' s oh v òx a r ov ne e sie c s a imita sumle vatus ce si : x } g tu i ; t t , ut mihi de us li uis me cinamfe cisse i ea cui i e m a q di v d tur, qu d tu e ma mo msales ie e t ca s e aa tis i s u m de o, qu d du , p t fa c e . N ve l n m a e e in msimula us nace nd spe ro nos va de bo u h b r ; ca tq co i, scri si D e inde conne riba m n s miar e s ha e c p . ad ostr o fa il i te e t i i multas e pistola s, qu bus Tull ola mnostrumdilige ntiss me v mo f re se ti mme ndabo. Coh e rtar e r os uo ani ortio e s a e o , q , ti r e s co nosse m am ue mu m m nisi vos for o g qu q q a viru . Et ad XI Att. , 6. 99

m s ne otia e sse v s istic m tame n e ius odi pe ro g , ut e t e co modissims spsr e me ase e t me aliqua ndo cumsimilibus nostri m li de fe nsur os mmv ale tudinem am r e pub cam . Tu pri u tu e mc e n e si i videbitur a iis utar s as v li ur se ; d i d , t bi , villi , qu me u e a n a m s Fe udo ina e ne e e a le ugissi b r t ilitibu . Arp ti b p t ri

m r e i . ce o uti cumfamilia urbana, si ar e na ca ior fu r t Ci r he llissim i i salute m lurimum ici ama e e am us t b p d t. Eti tqu ti ale I s Inn v . D. V I . Idu .

de r Nie de rla s bei s s de i Nach g Phar a lu , r Cice ro nicht be e o n a e e e iese in die e ima zu tl r g w h t h tt , k hrt d r H t r ck, wurde abe von Antonius in Brundisium bis zur Rite kke h r Case ra fest E s e n di in ge halte n. war e ps ve llstsn Mona te in de mun Le id i m o rr e ch e n e e n ice r os. A me 48 i e sr uhe L b C 27 . N ve b r be r cht te de m e e n e n e i s die i nisa r tr u Fr u d Att cu E r e g e de le tzte n Ze it, vor alle mse ine ti ie L e Amachiim n b ag . mste w ar die Unsiche rhe it ti e di E n m n b r e tschhisse Cesara, de r ja sch on e in al vsrzie h e

a i e su . assi s aus m s h tte . E n B ri f C C u de August 47 gisht An knnft u e ice os Nets da e ne si n a b r C r ; j r ch i C se ra Nub e befand, se h otite diese r Aufschlufs fibe r die Ge sinnung de s Sie ge rs zu al n mun e ie r n e e . Cesar hu a rh t d v rz h, j e e hrte de Re dne r in ise e na i e o n e e e n lic die e ne n wie de rssh e n e . g w h t r W , d r , u d h S durft m me E in knrze s ille vo 1 . o e 47 l e de r Ga in se in E in , B t Okt b r d t tt ’ tr e fle n auf de mTusculunum; die Kun e und Nachte rnh e it de s s c s e e e e i s das e e h e e Z e nis un Au dru k d ut t b r t h h rwilrf , das nicht lan nac e c e i ge hh r zur S h dung mrts .

11. d I 1 (a Att. X , e . ) T SALUTE M CICERO AT ICO DICIT.

messe te cumde is communibu ue o n a 1 Sollicitu tu sq f rtu i , tumma xime de me se de dolore me o se ntie ; qui quide m m non minnitnr cumae c msi i me us dolor non odo , iu b a d i l d a ma n e ur mnin iuug t do ore mtuum, se e ti g t . O o pro tua e n ia se n is ua consolatie ne e a maxime e m prud t t , q l v ri po si ; proh as e nimme umconsiliumne gasque mihi quidquamtali e me e otius c m s i t p r p fa ie ndumfuisse . Addis e tia quod ta vi mihi le us e st qua m tuumiudicium, tame n non e st le ve ce e is o e id e st ui ondua h absant a c mn m t r qu qu , , q p , f tu ostru m r baìi : si ita utar e l e vius de ls e m. in uis pre id p , q , 7. K u V 10 0 p . , Ep . 13.

e o uide m d sci a mcu minni do Cr d e q , se e , qu pias lor e mme m M e disce ssisse a h a ms n m am a e nituit u . r i u qu p an a e a n m a e e n i t t r t in illis crude litas, ta ta cu b rba ri g t bus coniune tio n n nomina im sed snsr atim roscri ti , ut o t , g p p o

esse t informa ta , ut ia m omniumiudicio constitutume sse t “ omni m e s na rasdame sse lins ic o a s e s m u v trumbo p il v t ri . ,, V tru lans ic n mua m e n mds te so nisi cr ude fissime p d o, u q i ip cogita tume st; qua re v olunta tis ms meas numqua mpae ni e i : consilii a e nite t In O i o a i e ma e mr ese disse t h t p . pp d l qu ll , min s se rmnis suh iassmmin s iss m quoa d ar ee sse re r : u e , u a cce p s s i m h oc me n n e r e t B rundisii i r in dolori ; p su o ang . ace e omne s a e s e st mole s m ina acce de re suade s p rt tu . Prop , ut , omo o sin Ii ul s e i ss m? ui qu d s ctoribus, quos pop u d d t, po u Q mihi incolumi a dimi non possunt; quos e go nunc paullispe r cum h a cillis in tur h am conie ci a d o i umacce de s ne pp d n , is ime s mili m fisr e t e e e mo e ms omi qu p tu tu . R liqu t p r d nni a i m on dis licer et mo e r e ius te d opp du , e o qu iam p d p p

h d i n . o a cce de re , ut ac e r e cons de r a rs t Cre d fe re a uctore s; sic e nimrsci iunt Cae sari non mo o de conse r vanda se d p , d , m de au e nda me a i ni e e e m h or e tia g d g ta t curse f r , e que ta ntur ma no an mo sim omnia s mma s e re m: e a , ut g i , ut u p a ondsn confir ma nt ae e mmi e lo a io sasc p t, , qu quid hi xp r t n ut, si r e mansisse m d in e ro ra e tsri : i e uae so i . Se g p ta v d , q , gitur u ae s an l umistia st si uta his O s s , qu re t t, e t exp ore c , p pu e sse e i m is mnos m a e sa t si istia lace h t, quo ag factu tru C r um h ibe a ntur probst quasi e sue mm se nte ntia fact , ad Tr sh onius ansa ui a i scribant ue ad Ca e sar e mms , P , si q li , q ,

d ui f m ds sua se n e n ia fecisse . qui q d e ce r i , t t 4 Tuilius me as morbus st imhe cillita s corporis me e x unima am i i lli o ma s c se e sse o e st t, qu t b inte g gna ur , qu d 15 num mihi gr a tissimum. D e Pompe ii e xitu mihi dubium quamfuit ; tanta e nimde spe r a tio re rume ius omniumre gum st o lo um a me s occu ara t nt uocumus v e nisse t p pu r ni p , , q q , h oc putar e mfuturum: non possume ius cusumnon de le re ; e omine me ni i e e a e mco ovi D s h m nt grume t ce stum t gr v gn . Fannie console r ts? Pe rniciosa loque batur de mansione tua ; v e ‘ e n s i ia o os L . u L tulu Horte nsii domun sib st Casea r h rt t B aia s de nde e m x hac e epo ra t. Omnino hae c e a d m odo e a e fiunt nisi ni m omne s e n m ui p rt , quod illud e rat infi tu ; i , q a a manae r ant os i m n m o ha be bantur Se d in It li , h t u u er . im ae c a li uand s m fr tr sm ve l h q o olutior e anime . Quintu a

K u V E 10 2 p . , p. 15.

Italia vide r e m sic e nimar bitr aba mur e a mque multis h one stissimis viris conse rv atis r sde unte m ad pa ce m cur r e nte m sinn incita r sm ab o lon i ime e t ab sum , ut t, , ill g ss et e s e min smi li a fui. V r or aut g tu Ita a e e t in urbis mise r ri mis usrslis uibus ali ui o i a sse e q , q q d p s fort go pre mea , tu r o sua is e e f r r s pr e tua, p qu qu pa rt e o pe tuis e t, ‘ ssst ua e e lim r tua e e a ms ne aflui . Q r v p o p rp tu e rge be e nti sc i e s m i i s ui se n v ol a r b ad e , qu d v den , q d tias, quid e xa e ctandum i a e n mno is sxistime s a n p , qu d g du b . M g i crunt mihi uae li te ae a e inam mis is t t r , tqu ut pri ill , qua s Lucer ia mise as aruisssm! ne ulla e nim r , p Si mole stia dignita te m in m meamr e t uisse . m 15. (e d Fa . XI V , I RE NTIAE E TULL US S . D . TE SUA . In Tuscula numnos ve nture s putamus a ut Nonia a ut i postr idis : ib nt sint omnia pa ra ta. plur e s e nimforta sse no is mc n e i ti mme b cu ru t t, ut arb tre r, diu us ibi co rs a msi in ba line o n n e t t m te ae s n l bru o s , ut si , ite es ra, qu u t a d v ictume t a din m n ss c a d v le tu e ece aria . Va le . K. O t. ds Venusino.

a ite i K p V I .

U nte r de r M ona r ch i s (4 6

a n nne n Z umzwe ite n Male de r Ge f hr e tro , v e rzichtste Cicer o '

auf òfle ntlich e Th Ati ke it. Nur se ltsn e r rit! anf politische , ja g g mtuhl de s e sc e s se l e ne im nate das e r v or de mRich te H rr h r , t r Se s c se ine n e is s it e de n Te d We rt. Anfang dur h Eh zw t, p t r durch n nie e e e u le ic c Ge l no se ine s Lie blingski de s d rg b ugt , z g h dur h d t e r e ine n te ilwe issn Tre at in e ine uus sbrsite te n ge plagt, fund r g i ic ni me auf se in Puch die e e Schriftste lle re i, d e s h cht hr , B r d mksit bssch rànkte son e n sic de r Phil ose hie vor alle m sa , , d r h p , r i und Rs!i ions hiloso hie zu de r E rke nntnisth e oris, de Eth k g p p B b i untsrhie lt sr nac alle n e i e n e ine n aus wandte . a s h S t al tr ste nd und e m i e n al ge de hnte n B risfwschse l . B d ò r ut g d, b d n - lte n e ol e r dis ons i uie n de r spotte nd u d sche d, v rf gt K t t ru g m I X ud Fa . , 10 3

e e r an in wiase nsch af flich sn In e e sse n Monarchie . Bald g ht g z t r i d r al se n sr sic nac de r v e rgange ue n e li e e a uf, b d h t h h H rr chk t V or alle m e e is e r e ine unsrsch òpf libe ra r e spnblica zuruck. b w t n e n und tiche Lie be nswfir digksit und Ge fiilligke it se ine n Fre u d

f e e n das 13. c Be kannte n ge ge nube r: D ie E mpfe hl ungsbris e , d r Bu h is sin e in le uch tsnde s e nis eine stattliche Anzat aufwe t, d Z ug e als se ine Ge an e i die se ine r He rze nsgflts nicht mind r, r w dth t, e a c in sch wisri e n sich in alle Falle su finde n we ifa. Ab r u h g e e i Furs r ach s sinznls sn und die e e Le gea ist sr ste ts b r t, p g W g ann e zum e e n Case ra E e n. Wo sr nur , zu we ise n, di H rz hr k na a i e srlòst sr dis Fre unde und Gssinnungsge nosse n u tr ur g r fitzt sie e e n V e r da h ti un e n buh nt i e V e rb anuung, sch g g c g g , hr n V e rs6hnnng mit de mHe rrsche r a . La Ime rste n Brie f (aus de mApril 46) schilde rt sr se ine ge afai un de mge le hrte n V e r ro gegsntibe r ; e r ist auch je tzt de r M g g ie n h e rtr e ibun e n e in . D e r ol e n e tr e n ge blie be n, alle Ù g f d f g d Br f r sc e i i mit a a sr ze igt ih n in de r be ste n Lanus, e h rzt w tz g P tu ; ilbun e n die e r mit Hirtius ansa be spòtte lt launig dis Re ds g , , P l e l e ihn i e se its in und ande re n junge n Manne r abhie t, w ch hr r

de r Kunst des Fe inschme cke rs unte rrich tste n.

(e d Fa m. IX, ARB I CICERO V ON . ni s st i e m n 1 Cani us tuu d oste r, cumad me pe rv e sper i nisse t e t se e stridie mans ad ts iturume s v e p se dixissst, i i i me datumm a ma ne e te rst o a : d x s liquid ; ut p , r g vi ce nscr1psi e pistolamne e tu ; ne c ille ad ms r e diit: oblitum 1d1 Ac a me n sum sum i e istolammi m e r cred . t ip t bi p sisse p meas 1 181 a udi8se msx e ode m e str idie te ma ne e n , 1 p e Tus m i i r s nte an la q e n turu . e cia os e us cum n At t b p p p t di b , m en ad m an mi nime exape cte rs , v it s C inius mans ; pr oficisci ' lzw m . s e ra t l o i a e istole a e se tim ad te sta ti dixit Et i g ll p , pr r n is o tsa no s e s alla tis ame n e e lucu ra tion ta t p s vi r bu , t p rir b e m me am uoini e t ea mipsumCa ninia de di ; sed cume o nt cumh omins oc o st tui a mautissimo locutus sa m d t su , quae e rtnli se ill mad ts e istimo p s u x . T1hi a e m e mcon d mihimt si ut id silii e , quod s ip , ut v 1t mua oc los omin m si lin a s minus ac e oss ms e u h u , gu f il p u u ; ‘ ui amm i c oria se stie nt q v t ru , quasi victos nos intue ntur , u1 a e mv 1ctoa nostr os moleste fsrunt n d e n i e e q ut , os ol t v v r . Ku . V I E 10 4 p , p .

ae es o a sse cur cumbase in s sin non Qu r f rt , , urb t, ahsim, e m e t m que ma dmodum tu. Tu ni ipse , qui e e t alie s n omni c e o vidis i n i prude ntia vi cia, a, r d , t , ih l te omnino fe

fellit: quis e st ta mLynce us, qui in tantis te ne bris nihil ' e nd nus uamincurr at? Ae mi ui e miam rid ofi at, q hi q d p e m e n e e l m esse al e sxirs ve nit in m t m b l u iqu , ut sa , qua s u hi uae ue dicsbuntur ne c v ide r e mn agsba nt r c q q , e c audirsm; s m ui oh viammi v se d ca lumniah ar ip e : puta ba , q hi e nisse t, cui ue commodum esse sua icaturum aut dictu m ut q t, p ru ,

e tiamsi non suapicare tur : ,,Hic aut mstnit st su. r s fugit “ i o ita t st a e nuv sm e m aut aliqu d c g h b t para t . B e nique , isvissime qui suapicar e tur e t qui fortasse ms Optime ne a e t me id disce de rs o a am mne s visse t, p te r circo , qu d qu ed ho i ae c e i oculi mei fe rre non posse nt. H go suap ca ns adhuc

oma e me nse st amen l e ). cons e o u na R , t n u tud diut r 4 t h mm ca llumiamobduxi stomac o me o. B abe s ra tione ei

consilii ; tibi igitur h oc se nese : latendumtantispe r ibidem, im mandiam dumde fsrv e scat hae c gr atula tio, e t s ul, du ua, que madmodumne gotiumconfe ctumsit; confe ctume nime sse e is imo ma ni a e mintsr erit er c o a anims x t , g ut , qui fu it vi t ri u , e us e r m am am ue me conisctu qui xit r u , qu qu q ra duca t, se exa c ta me h ahe o, d pe te n. Te

iamr aucns e rit factus, ad B a ias venire ; e rit e nimnobis tiu e amc m nc discesse rimus vide ri e nisse h ones s, ti u hi , v in m na tatum Se d h illa loca plor atum potius qua . oc tu mli mo o no is stst ill : una e e in s s n s e us ; d b ud viv r tudii o tria, mus n n a quibus a nte s de le cta tione mmodo pe te ba , u c ver e m salute m non de e ss si s adhibe e et e tia ; e , qui re v l , non

mode ut archite ctos, ve rume tiamut fabros, ad asdificanda m

r e mpublicam, st potius libe nte r accurr e r s ; si ne mo ute tur

O e a ame n st scr i e s e t le sr e n ol. ne la st mn s p r , t b r g g , si i u

in curia a tque in foro, at in litte ris e t libris, ut doctisaimi h v e te re s fe csrunt, gn srnar e r e mpublicam e t de me riba a e vide ntur ac le gibus qua e r re . M ihi ha e c : tu quid sia

acta rus st quid tibi pla ce at pe rgratum e rit, si ad me

scr ipseris.

. m IX 2 (ad Fa . , ' ‘ E . . PAE I CIC RO S D O. ti u ul n r e isc 1 Cumsasemo osus in T sc a o, propte a quod d i

pa los obviam mise rum, ut e a de m me quam mamme milia i suo ims conciliar e nt fa r , e cce pi tusa litte ra s plsniss a

Ku V I E 10 6 p. , p . 3.

o e a sa ie n m me a mconsi i mnon qu d te p tia e sse iudice , ut l u a nte onamtu ame n e a mi iti e t p o, t t c ae nostra s ve tusta s tua s mma e ms be ne v ole ntia mi i iama ue r itia tua u rga. , quae h p se uita e st ms h orta t cr i m te g , tu e s , ut e a s be re ad , quae e t sal uti tuus conduce re arbitrar er e t non alie na e sse duce re m ' i ni a e E e um e ss h arummaio m n e a d g t t . go te e , qui ru i iti l mu to ante v ide ria, consulatummagnifice ntissims a tque e p ime e sasris r ueclar e me mini d i e me i milla i t g , p ; se d t a vid , ne e te consili m c s e sr sndi ne c ias n qu u ivili b lli ita g ce p C . Pompe ii ne c ge nus e xe rcita s probar s se mpe rque summe diffide r u in n n i n s, q a se te t a me quoque fuisse me moria te e re te a i e e n e tu m m inte rfniati e us rb tr r. Itaqu e qu ultu r b sr sndis e t e o id se me e i ns in e e sse m non e n miis g g p r g , t r ; i e s n a bam i us a le e tsr amus consilio auc r bu p gn us, qu b v r po , , r ita t in n rti to e , ca usa , qua e e rant obis sup e riora, ssd lace s s i u e t viribus, quibus par a non e rama a : vie ti sumus ig tur a t, si n ni n c i i vi ci dig ta s on pote st, fra ti ce rte st a bisst ; n que m ili mne mo e s non ma ime le a de r s o cum tuu cons u pot t x , qu d spe v ince ndi simul sbie cisti ce rta ndi e tia mcupidita te moste n distique sa pie ntsm st bonumcive minitie be lli civilis in vitum susci e re e eme libe nte r n ui no p , xtr no per se qui. Q n i e mconsili m o e se n n e d e n d u , qu d tu, ti su t, s s vide o in ue g er a se distr s nim e no e mcona s n hi ne es a cto ; aut e r vare b llu ti u t, q se in c m ntnl e n ma mo mnos victor i Afri a co ru t, a nt, que d du , sese cre dide r unt me i m uodda m m consilium it : d u q tuu fu , ui h asse milis imi anse l inaci q oc fort hu an res, il ud pe rt a. Fa tsor a plsrisque v e l diouma h omnibus sa pie ns tuumcon silia m a mul is e i mma ni ac o is a nimi indica tum , t t a g f rt ; ssd a e ista a io mi i i e m i e ue ndam h b t r t , ut h qu d v d tur, q mo m a e se im cumni il i i de esse uu du , pr rt h t b arbitre r a d t s fortuna s omne s obtine ndas prae te r v olunta te m; sic e nim ' inte llsxi ni il e e sse o dubita tione maflsrr st si , h liud , qu d , t o s a s nisi ll pe nsa que m es p te t , quod v e re r e tur , ns tu i ud e ne fi inmomnino non u e s de uo i se n ia m ni i b c put r ; q qu d t , h l 4 a ttine t ice e cuma a r e a t i se i fe ce r im ed ta d r , pp , p qu d . S mita constitnisse s a e sse e e mulle s me n, si ia , ut b p rp tuo am ae n ll e ide r e ame id i a e e e e s qu e a , qu o s, v , t n cog t r d b r , icumne e sse s te fe r e in e i s si s e m e e s o ub q , u ip u , qu fug r , p te sta te : qui si fa cile pasanrus e sse t te car e nte mpa tria e t ui i e m i i a me n fortunia tuis q e te st l b re vive re , cogita nda t b t m a e cui nimdi r e s e sse an M ti ma e r. e st o c o e sse t. Ro d i tu , t, y m. V I a d Fa , 6. 10 7

ma e s i e e se d cumita la te e e sins le nis a ut B he di ll v v r ; , pe t t m e r sma te rra rumo e mcomle a sit pote stas, que v r, ut rh p x , nonne ma vis sine pe riculo tuae domi esse quamcump e ri de m e tia msi e e te nda mo s se domi culo alie nae ? E qui , pp r e s t, a tque in patria malle mquamin sxte mis a tque alie nia locis ; momne s ui te dili unt se ntiunt o me st ma na h oc ide , q g , , qu ru g ro u s maximis clar issimis ue v irtutibus m u e E u 0 p t i q ultit d . mus e iam a onemrsi a ml a s a amdissi ari be t r ti f i i ri tu e , qu p m stai n um o e s a cci e re iniuria m ua e nol umus ; na , ull p t t p , q futura pe rpe tua sit, pre pte r ea quod ne que is, qui te ne t r e m li m a tie tur ne e sa r sa lica ame n ime tum pub ca , p qu ip pub , t p ra e donumin tuus fe rtunas e i ne le hi a e m ui sas t p fi r , ut q cu ,

m sc i e s n s te inte lli e r s confide rsm . m a nde re r b r , i i g . e te s sollicita dine s un s e a mml a s e t a ssiduae m uniu , iu ti u t la cri a e , timi de re ca nt r una Op , p u : cura e t dolore sumus cibus tar dio o ius ade un proximi , pre r e s, qu d di, cum ti usrimus n h ipsi depre ca one e g , on ab a m ns i possumus, quantum vie ti ; sed t e n co ilio, stud o M ar mus u s e l a non adhibsmur a d ce llo non de su . A t i r iqui ;

m I 4 . (ad Fa . V , e .)

D . A AE INAE M . CICERO s. . C C .

e r so ne de aidsre s e fficiumme a m o : V r, , qu d tibi pro nostra st meritorummultorum st studiorumpa riumcon sed me v e r e o iune tione de esse non de be t, ta n r, ne litte rarum me fficium e r e s a s et iamride me t s e a o r qui , qu tibi p a pe misissemn s o i ie me s e xa e ctans ra tulationsm am , i i qu t d liu p g qu ma ionsmanimi comle cti e s ma luisssm nc confir t tui p litt ri . Nu , r a tula bimur : ita ue in e m s id ut sper o, bre vi g q liud te pu ' a rgume ntum e pistolae difie r o; his a ute mlitte ris a nima m m mmn me imh e cillume sse e t a d o e t s e o stai tuu , que i i u i p r , e n asimi a t umicissimi ominis a c o i a e confir man non sa pi ti , h u t r t t me iam e e iam o ne c iis i e m e s s du t atqu t put , qu d v rbi , quibu onsole i mst iamomn s e sa is orbatum s d c r ut affl ctn i p lut , e e um de cui s incolumita te non s duhitsm m ut , u plu , qua te me mini a e de mea nam cumme e x r s li dubit r ; , pub ca e x ulisse nt iumca e e osse s a n e me non ta r a t p ii, qui il d r p t t pu n , me mini ms ex multis h os itibus ui ad me sx p , q Asia , in u re s e ne a n a i e te de lo ioso e le i q a tu e , v r t, ud r g r t ce r re dit a u 4 IOB K p. V I, Ep . .

3 me o confirmar i te i m scas disci lina e e . S ra t o qua e da Etru p , ua m a a i i tim o a cce e r a s q p tre , nob l ssima a tque Op a vir , p , e a non f fe llit, ne nos quide mnostra divina tie falle t, qu m cum se pisntissim0 rum v ir omm monitis a tque prae csptis lur ime us tu sci d ina e s io tumma no e iam p q , ut a, e ctr tud , g t nau tracta nda e re i publicus mugna que noe tr e rumte mporam sumus ; cui quide mdivinationi h oc plus nfidimus s e s tam co , quod se nos nihil in h is ta mobsour i r bu que pe rtur ba tis umqua m omnino an e a dixisse m s r ve ntis fin e s vide rer t futur , ni v rsrs , ns sx e g r ; se d a me n mi sun m e t ie ne coniun e re t t pluri t te stss s init , g se cumCae s e a ne se sar s, monuisse Pampe ium e t po t , di ia n e re : coni n n s diiunctione civil e g t u etione frangi se a tus ope , e ll me xci ma e a te bar familia risaime Cae sars b u tari vide ba , tqu , ome ia mfacie m mi ssd e a me a mcons mca m P p ba pluri , r t iliu d m i ua e ra e te re a ro fi e le Po pe o, tumsaluta re utr iqne . Q p p de r im ra e te n d o ime me m vi , p r so ; nolo e nimha c e me pt ritu mars e a me sua m i s ille si aruissst sxisti sisss Po pe o, quibu p , i e sse t h c quide m clar ua in toga e t prince ps, se d tantas e s an as n nc a n a min His aniam op , qu t u h be t, on h be re t ; sundu p

ce nani ; quod si fe cisse t, civile be llumnullumomnino fuisse t. n m Ra tio emh a h sri a bse ntis non ta mpugna vi ut lice r e t, qua oni m t a e ut, qu a ipso consuls pugna nte popul us iusssra , h be r n tur. Causa orta be lli est: quid e go pra e te rmisi aut mo i o maut e e l m cumv e l ini uissima m ace minstis t ru qu r a ra , q p mo e ll a nte fe e st a c o i a s me a non ta m si h o rr em? Vista u t r t , Pomsio n s t amah iis ui ce a p ami mov sh a ur qu , q du Pomp e io ire ti pe roppe rtuname t re bus dome sticis e t cupidi tatibus s is illins e l ic o iumfe r utabant usce tum u b l i v t r e p . S p me s uis ms de ulsume x al a mane n e me be llu t q scsnte It i t , , p m quoa d pe tui, ssd vala it a pud me plus pudor me us qua mde e sse Pom ii sal cum e a li uando time r : ve rita s su pe uti, ill q n ss m a ve l o cio v e l a ma honorum no de fui e t e a s. It que ffi f s a m ia aus sic e ns v e l pudore victu , ut in fa buli A ph r , e go prud st scie ua a d pe ste mante oculos positumsumprofectus ; qua r a e dicsnte m in be llo nihil adve rsi a ccidit non p e . m a n ur e s e t as ro o sole n e o Qnar e , quonia , ut g t l gi t, g quoque sugar publicus e x me ie supsrioribus prasdictis con

stitui apud te a uctoritate ma ugur ii e t divina tie nis mea s, m nos a rasdicti Non i t e x deh e h it ha be re fide tr p o. gi ur ini s i n s di ulitis volata uso e cantu s stro o c nis, a t in o tra s

u I 110 K p . V , E p . 5.

s s e n a e m: te si e x l r ata c o a a ma sumsisse s ro u t t r , p o vi t ri r p p r e publica ita e nimtum puta s non nimis e sse la udandu xi s v e ntus ue be llor um m, sin propte r ince rtos e tu s q osse ucc e e vince r e mnr utasass non e e e ts a d p id r , ut , p , d b r se cund a e sa mfe rro umfortunambe ne purstamfuisse , dv r n llo m a n o so a io i i me o oss . s e me a u d p e Di puta r ti , qu t l t t b conscie n i ni in e s adve r sis tia tui facti, qua ntas de lsctat e r bu

litte rae e sse dsbe re nt; comme morarsmnon solumv e te rum, se d h a rume tiamre ce ntiumv e l ducumv e l comitumtuarum gr a vissimos casus ; e tia me xte r nos multos clsr os viros nomi na re m; le ve t e nimdolore mcommunis qua si le gis st humanas 13 condimni e ma mo mh ic e s r ecordatio ; e xpone rsme tia m, qu d du st qua nta in turba qua ntaque in confusione re rumomnium vive r smus: nece sse e st e nimminore de sider io pe r dita re l ca cur a m ona Se d hoc e ne e n O s e st: pub i re qua b . g r ihil pu incolumsmte n s ro v e l otius e rs icio i e cite , t pe , p , ut p p , v d bimus nte se ti e t c a e s ima ini . I r ea tibi ab n hui , qui d t, g animi e t n n imo a e o time io tuo corporis tui, co sta tias tqu p fil , s iumoffi ium m a o e mme a mia mride mst o tud c , e psr a l b r p p lli itus umst e tuli n h a mlia s o ms a miciss me c s d , unc oc p , qu d i o i ie ma a mlsctitnr a miliares i e me s qu t d gis C esa r a p , f qu d iu , sicuti ne mine m: a pud que mquidquid v ale bo v e l a uctorita te e l a ia a umfir mitudiue te an m v gr t , v lsho tibi ; ta cura , ut c i i, i tume t amspe optima suste nte s.

e n B uch ma e in V on de n 79 E mpfe hlungsbrisf des 13. e a g ah u l ici s Be ispie l mitge te ilt we rde n ; e a ist imJ re 46 n Se rv . Su p u s de n r ofse n a riste n e r amals Grisch e nland e al e e Rufu , g J , d d v rw t t , e i e a a o sins e ne e n nic le ic e s an g r cht t. D r uf f lgt j r kurz , ht ht v r t d ill m m ie si sc e n Cice ro und li e n e s vo 28 . o e e w e i ch B t , N v b r, zw h n flo n Atticus bin a d h e r ge .

m II 5 . (ad. Fa . XI ,

CICE RO SERVIO SAL.

1 Licst e a de me xe mple sa e pius tibi h uius ge ne ris litte r as mittam cum a a s a sm o me a s comme nda tiones tam , gr ti g , qu d n r o se es o eci in a iis st facia m nt i e o dilige te b rv qu d f l , v d , ssd a me n non arcamo e a s st v os sol stia sa e pius t p p r , ut ma lia sic e o in e istolis in for , g p DE EADEM RE ALIO a ri XII 1. Att. , 1 1 1

Av ianius i i Hamme uius incr e dibile s mi MODO . C. g tur hi it st suo e t Ae milii Avianii a n gra tias pe r litte ras e g , p tro i mine : ne e libe ralius ne c h onorificsntius otuisse sui, no p tr a ctar i ne c se pre ssente m ne c re m familiare m a bse ntia m cumiucundumest e o mcausa e s pa troni sui. Id ihi ru , qu tibi e go summa ne ce ssitudine e t summa coniune tione ad milins un mme nda ve ram o . Ae us e st ex ductus co , qu d M mis ma me ne ce ssarins omo me ie fa miliar issimia a tque inti xi , h n fi i de vinctua et o e mn m ui e t magnis me ie bs e ci s pr p o iu , q ui i e a u atissimns tumml ia mihi de be re a liq d v d t r, gr , u te cundius te e sse in me tali volunta te , ut pia u prosia a micis me ie am e o r ae ssna o asse r ode sse m c e e o , qu g p f rt p , r d , qu d i du ita re m ill orum ca sa face r m m ma g s e go b , quid u e , qua h n in msa i mea . Sed oc on o e xisti mh tn, qu d dubit qu i i m: i te o os e e sse gra tu llud rog , ut ill quoqu gra tos e sse e s homine s put , lim uid ui a ne ii de s o e m Qua re ve , q q d h bent got , p ra , quod mmo e tue fiat te e h tinsnts Ach aia nfician co mco t. d , ut , E go cum tuo Se rvio iucundissime conia nctissime vivo umu um in e n o s sin r i ue s i magn q s c ex g i e iu gale q tud o, tum i t r i te v ol u t te m ex v rtute e p oh ta p a capie .

e . (ad Att. XII,

CICERO ATTICO SAL.

ie oat uama te d m h d , p q isce sse ra , oc litte ra 1 m sxar a v i e r e die ns e v ille an e lu m la ru g t ce , a tque se die na nina oste r o a e min Tusc A g , p ut ulano, ibi

a e n . i a d unum die m: V. K l d gitur constitutum; a tque utinamcontinuo a d compisxnmmea s ' ica s assimc e s ! uo emi s m e Att p urr r Q d quid p u scrib , a d me a t dumconsiste in Tuscul ano sciam i ar r i t , , , , qu d g a , i scri at ad ts si e siu r ustica tnr , qu d b , qu inte rsa a ut scribe s salute m a ut nuntiabis ite mne Piliae ame n , q . Et t , stai n in o con r e ssuri sumus sc i es ad me si co t u g , r b , quid h abe bis. u mli e is C m co p ca re m hanc p tolam, ne ctuah undns ad a me e ni cume isto e tua ta be lla ri ua l e v t p l us, q cta ds Atticus e c a sci ce a e dala i: e e e e xa c h am f bri ul li t v ld r liqu , qua pe ta , e x is e s co novi omnia se d o ac i ia i cul m tu litt ri g ; , qu d r b ,, gni u “ ' tutirium s ovu xw a ovu xarrs ov ma , yp g, 7 p est me m0 1 iola vacil

nim K al . gxi l e : e o e . e de de r am i i ar g IIII , t b III ., Quinto, li V I . I I 2 K p. , Ep 7.

ue die v e nisse m al H ha hsbis q , id est II. K . oc igitur , no ni il ui e e a tole i cum vi h . Q d rgo cpus r t e pis ? Qu d, e or um sum mus uid uid in a ccam? E st re us st garr i , q q b p fe ste uiddam M a i ae e tiamsi n suh e st q x], qu ha b t , e ihil , co oca ons i s ll ti psa ua vita te m.

Die wichtigste und voll e nde tste Re de diese r J ah re ist die i m fur L garius ge halte ne ; Cice ro ve rte idigte ihn Ende 46, vor de e s e n aufse r r de ntlic n al mn Ce sar au Rat de s r t o h e Sch t o at, de n f m e nann e n Sosige ne s e inschie be n lisfs, als sr de n na ch ih b t ulia ch n i e ic e sel s (J uis s ) Kale nde r e inrichte te . C ce ro b r ht t b t un s se ine n Klie nte n. Ebe nso schre ibt e r an Le pta , e ine n e h e m ni e s fa m in Cilicie n e alige n Inge e urge ne ral (pra fe ctu bru ) , d r m s e n i we ge n ge wisse r ke mmunale r Re for e n sich tark b u ruh gte , nua i ne r ie ns e i un Ja r 45. Ghe rsi! ze gt sich de r d d tf rt g d

lisbe nswtirdig.

ad m i 7. ( Fa . v ,

CICERO LIGARIO.

1 M e sci a ame mme a m a o e momne m sr amc a m t u l b r , e p , ur , studiumin tua salute consume rs ; namcumte se mpe r maxims m a m o m os a e a e te s mma dilsxi, tu fr tru tu ru , qu e qu tqu u l be ne vole ntia sum comp e xus, siugularis fra te rna s nullumms pa titur e fficii er ga te a ut te mpus p

pre ts, e x ce re ; quid a ute m sper sm a ut confidam e t sx plor atum

habe amde sa lute tua , id tibi a me de clarari v olo: si quisquam e st timidns in ma gnis pe riculosisque re bus se mpe rque ma gis a dve rsos re rum e xitus me tusns quam s s me t si h oc ume st se me ape re a s se cunde , is e go u , viti , il me n cu onfi r e o i e m a (I. Kal. n te o m . on e ster e c ; g d t , V inte rcalarss prior ss re ga ta fra trum tue rumv sniase mma ns ad Ca e sar e m a tque omne m ade undi st conve nisndi illins i mle stia m e rtnliss mc e s st o n ind gnitate me t o p e , umfra tr pr pi e e e l cu s a e ca sa qui tui ia ce r e nt ad pe d s t e go sas mo tu , qu u , ul ah l ions quae tuum te mpus post at, non so um e x ora t s ns me llis e t li a li e iame x Casea ria, quas a be r s fuit, se d t

Ku . V I E 9 1 14 p , p .

se d ume a e ma mo ms e o sa is ma sit te ne or , c , qu d du p r , t fir , a me n duma D ola be llae rocur atoribus e xi am ma m t , p g pri e nsione m e t me h e rcul e non tam sum e e ina o ia m p , p r gr t r , qua m sole bam: a e dificia mea me de le cta bant e t otium; n n om lli me a r umv illar umce dat o i m u c d us e st, qua e nu , t u omni de se rti ima ione mai s a e ne li te a e i e m ss reg u . It qu t r qu d mea e imediuntur in i s sine a inte e llatione e so p , qu bu ull rp v r r ; a e a i i s bic nos am istic nos qu r , ut rb tre r, pr u te , qu tu v ide bis e a sua vissimus e disca He siodume t a e s in . L pt t h b t ’ ’ ' 1 7 6 i ore 79 a esr jg idean a e t ce te ra .

‘ Da trai ih n de r gr òiste Schme rz se ine s le idvolle n Le be ns ; se ine von ihre munw ll r dige n Gatte n ge schie de ne Tochte r Tullia s a nac e m sie e i m n e n das e e n e e n a e t rb , hd ne K ab L b ge g b h tt . Aus Anlafs die se s Traue rfalls richte te de r Jurist Sulpicius de n rùbmte n s ie e e e n a e de r an a e n be Tro tbr f an d n trau rnd V t r, Erh b he it de r Gesinnung imganze n Alte rtum kaumse ine sgle iche n man e e ice o in w 0 rdi e r e ise h a t, Marz 45. Ib twort t C r g W .

F 9. (ad a m. IV, E I SE RV IUS CIC RON S.

t mi r nuntia tum e st de obitu T a Pos e aqua m hi e ulli s, m ro e o ac de bui a i e mole ste ue filiae tua e , sane qua p , , gr v t r q mm e mu e amcal amita te me xistima vi si istic tuli co un q e , qui, ‘ a flui e m n i i de fuisse m w ramue me m olo e m ss , e que t b q u d r i i a se m si e n s h oc consola tionis mise r um t b decla r s . Et g u a me st r0 te re ia r ea confie r i a tque ace rb , p p a qu , pe quos de be t pr0 pinquos ac familia re s, ii ipsi pa ri mole stia affi r imis ml is id n i osa n uti ciuntur ne que sine lac u t co ar p u t, ma gis ipsi v idea ntur a liorum consolatione indige r e qua m i ffi um tars a me n a e in a e a l is posse suumo ci prae s , t , qu pr s me n e m mi i e ne a n decre vi re ad te e ntia in t h v r t, b vi e r c u e a te er e e xistime m se d o p s r ibe r e , non q o fug , qu d r si l u in s e e ici fo ta n do ore impe dit s m u a p rsp as. e mmove at s o o Quid e st, quod tanto op re te co tuu d l r inte stinus? i e ma mo ma dh uc o na no isc m Cog ta , qu d du f rtu b u mini u non minus e ge r it : e a nobis sre pta e sse , qua e h o b s m e i ca a e sse de be nt a tria m h one sta te m di ni qua lib r r , p , , g m ono e s omne s Hoc uno incommo o a ddita id ta te , h r . d qu .s Fam. rv b . . 1 15 ad dolore ma dinngi potuit? Aut qui non in illis re bus e xe r cita tus animus ca lle re iamde be t a tque omnia minoris mare An l ns vice m c e o dolce ? ie existi ? il i , r d , Quot s in e a m oogitationemnece sse e st e t tu ve ne ris e t nos sa e pe incidi mne se s e mo i us non e ssime cumiis e sse m , hi t p r b p a ctn , quibus sine dolore licitum est morte m cumvita commu o la mh oc ta re Quid a ute mfuit, qu d il te mpore a d vive ndum ma gno ope re invita re posse t ? Qua e re s ? quae spe s ? quod a liquo adole sce nte prima rio ooniuncta ae ta te m e r e re t? Licitume st i i c e o r o g t b , r d , p tua i ni a e e x h ac iuv e ntute e ne r um de li e r e d g t t g g , cuius fide i ibe os tuos te o commi e s uta r l r tut tt r p es. An ut e a e r e t os cumflor e n libe ros e : se se pa r , qu te s v ide r e t la e ta re tur ? r e ma a e n e tra ditam e r se e ne e qui p r t p t r posse nt, dina m e tituri e sse nt in honore s or ti p , re publica , in amicorum ne otiis li e a e sua s ? ui o m i n n g b rt t u uri q d h ru fu t, quod o , ri m a m e st a de mtum sit? At p usqua d tu , p ,, ve ro ma lum “ e st be os am e re a l m: n s hoc s li r itt . M u i i pe iu e st, haec ' ufi rr e e t e i s e pe rp t . a e e s mih non me diocre mconsolatione 4 Qu r i mattule rit, e i o e volo tibi comme mora r , s f rt e ade mr e s tibi dolore m ossi sia r e di ns cuma b e in minue re p t. Ex A e A g a Maga ram e s n v i a r e m coe i e ione s ci c mci v rsu a g , p r g r u rca prospice r e : ost ma e r a e ina a n e me e a a e a Pir a p t A g , t M g r , d xtr e e us, ini o in s uae o i a uod s stra C r thu , q pp d q am te mpore fior e n tissima fue runt n nc os a a e t i a a n , u pr tr t d rut te oculos ia ce nt. i ome t me c msic co itar s : He m Coe p e g u g ,, ! nos homunculi indi na mur si uis nos minte r iit a ut occisus e st o m g , q tru , qu ru e cumun l vita br e v ior e sse de b t, o oco tot oppidumca da ve rs ’ n i ie ne te i h r oiecta iae e t V tu , Se rv , co ibe r e e t me minisse “ homne mte e sse na tum ede m i co a i i ? Cr ih , git t e ne ea non me diocrite r sumconfir matus. Hoc i e m si i i d , t b vide tur, fa c a nte oculos tibi pr opona s : modo uno te mpore tot viri i i r d ime i duriss m inte rie unt, e p r o populi Romani ta nta minutio a c e st mne s incia de s. o o s con u a f t , pr v q ass tae sunt ; in uni s mulie rcula e a nim a si ia ctura a c a e s u ul f t t, ta nto ope re commov e ris ? Qua e si h oc te mpore non die msuum obiese t a ncia os a nnie a me n e i mor ie ndum i o i m , p p t t fu t , qu n a omo na a e s iam ab hisce h t fu r t. Et tu re bus a nimuma c i ti ne m ama oo ta o oca a e e a. otius e minisce g tu v tqu p r re , qua e i na tua e sona s n : illa m ua mdiu e i o s i d g p r u t , q pu fue r t , 8 0 K u V I 116 p . , Ep. 10 .

se una cum li is e te e e ms m a e . vixis , r e pub ca fu s , , p tr uu , pr m ons le m a m i se a dole sce ntibu rima r iis tore , c u , ugure v dis , s p m u sse omni s onis o e e r functa me sse cum nupta f i , bu b pr p p ; ide i o a ut r e s publica occ re t, vita e x ce ssisse : qu d e st, qu d tu illa cumfortuna h oc nomine que ri possitis? B e nique noli i i n um ui is nsue ris te obliv isc C ce r o e m e sse e t e , q ali co e mi a m icos pra e cipe r e t da re consilium, ne que i tat i malo e d , qui in alie nie morbis profite ntur te ne re se me dicina e i nt m i si se c a e non ossunt se d otius ae a liis sc e ia , p ur r p , p , qu ra e ci e r e so ca e a e i ubice a e mum p p l , tut tib s tqu a pud ani ne pre po . s ll s ol n i i is Nu u d or e st, que m non lo g nqu tas te mpor mia ust ac molliat: h oc te e xe pe cta r e te mpus tibi turpe e st n n e i r e i i n u te c r i ui se o sap e tia t a oc urr e e . Quod s q l e tiaminfe ris se nsus e st, qui i lins in te a mor fuit pie tasque

in mne s s os h oc ce e illa te ace e non . D a h oc o u , rt f r vult illi m nas da ce e is a micis ac familiaribus ui tuo ort , t r , q lo ma e r e nt da a i e si a i s sit o e a do re , p tr a , ut, qu n r e cpu , p r

consilio tuo uti it. B e n niam ca m e t poss ique , quo in f na mde v e nimus i m c r e i no s se rvie ndumsit ortu , ut e t a hui bi , no i committe r e s te n m m a m l , ut qui quam pute t on ta filia qu m l r e i lica e e o a e t a io m v ictoria ml e e i o. pub t p r ru ug r . P ur ma a d te de h a c r e sc i e 6 ude ne videa r rude ntia e r b r p t, p m r ue fine mfaciam tuae diffide re ; quar e , si h oc unu p opos ro, scribe ndi : vidimus a liquotie s se cunda mpulche rrime te fe rre for tunamma gnamque e x e a r e te la ndsmspiaci ; fac a li qua ndo inte lliga mus a dve rsa mquoque te a e que fe rre posse ne e id ma i s a mde aa i n id r i e e x cm qu u , qu b t, t bi o us v e , n i ir tutib e n i u n bua v us ha c u a tib vide a tur de e sse . Q od a d me a ttine t cumte tr n uillior ma nimo esse co noro de , a q e g , iis e s ae hic e r untur ue madmodumue se o incia r bu , qu g m , q q pr v a es ce r tior e mfacia . a e h b t, V l .

m. 10 . (a d Fa IV,

. SE R U M. CICERO S . D . S LPICIO .

E e ll m ac in me o ssimo go ve ro, Se rvi, v e , ut ribie , gravi ' ca su a fiuisse s ; quantume nimprae se ns me a diuvare potue r is e t consola n e t r 0 e a e e ole n o a cile e x e o inte lli o do p p qu d d , f g , l ntum uie v i name t e a scr i sisti quod litte ris l e ctis a iqua acq ; p , a e l l a e um osse nt ma cons o non qu e va re t p , e t in ola nd

be rsich t de r h ilos h isch e n und e oris e n S ri 1 13 Ù p w rh t ch ch fte n. ce ndumsi h m s o e s o mad ni s v olunta te m t oc te pu , qu d t t tu u u a ccommoda ndume t e n e t libe r alis e t e rs e xisse prud tia , ut p p vide or n m e ni e t i i a mi issimi o cumita , e c a e ali t b c . Qu d sit m me n e st de libe ra tionis a e a io sit ine uuda , a gnas ta qu r t o s i i e d con e t e ne fici n bi , non a ge nd a liqu d, s illins cessa b o

Nur die mit grofse mEife r be trie be ne n Studie n konnte n i in e i n C ce ro s ne mtie fe n Schme rze e inige rmafse tròste n. Wir n c ge be imfolge nde n die Aufzahl ung de r philosophische n S hrifte n, die Cice ro se lbst imn e ite n Buche de divinatione als E in. le itung vor aufge schickt h at i ,, Quae r e nti mihi multumque e t diu cog tanti, m m l imi n a n o inte rmitte r e m r e posse pre de sse qua p ur s, e qu d s l mre i cae n lla ma o oecnr r e ba t am si con u e publi , u i r , qu optimar umar tiumvias tr a de re mme ie civibus : quod com pluribus iamlibris me ar bitror conse cutum. Name t cobor ta i sumus ma me otuimus a d hiloso hiae s i m t , ut xi p , p p tud u li ui i o ns e t o e n o e o bro, q e st nscriptus H rte ius, qu d g us phil scph a ndi minims ar r oga ns maximsque e t constans et e le ga ns r bitr a r e mur t uor Aca de mi li i ste ndim um a , qua t cis br s o & . C que funda me ntum e sse t philosophiae positumin finibus bonomme t malo m e r ur atus e st is oc s a no is ru , p p g l u b in e e e t con ue mue o qu qu libris, ut, quid a quoqu tra q q phil msub i li i so h umdi r e t int le i sse . o i e se cut p ce ur , e l g po t T t d br Tusculanar umdisputationumr es ad be a te vivendummaxime ne ce ssarias a e rue unt ims e n m e st de con e mne n a p r . Pr u i t d mo s n olo e ri u e le nie nda rte , e cu dus de tole rando d re , de a g t din e i s a d a nimi rtur ba tionibus in us t rt u , qu rtus e r e liquis pe , qu t e um oc mcomle s e s ui ota h il o m l u p xu t, q t mp os phiammaxi e illustrat; doce t e nimad be a te viv e ndumv irtute mse ipsa e sse conte nta m Quibus e ditis tre s libri pe rfe cti sunt de n is s oci nt atura de orum, in quibus omn e iu l qua e stio co ine tur .

Qua e ut pla ne e sse t cumula te que per fe cta, de divinatione in e i s mu i i sc i e r s i s e s in imo gr ss u s his l br s r b , qu bu , ut t an , de a o si a diunx r imus e i a n e satisfactum o i c f t e , r t bu d t t hui ua e stioni i s adnume r andi s n sex de q . Atque his l bri u t e lica m um e nac a r e i ublica e r pub , quos tumscripsi us, c gub r ul p e b s n te n a mus. Ma gnus locus ph ilosophiae que propriu a Pla to e , isto l ticorum amilia Ar te e , Th e oph r asto tota que Pe ripate f ac a s e i m i d nsola tione dicam? tr t tu ub rr me . Na qu d e go e co III ad Att. X , 19. 119

mi e mi s sane ali ua ntumme de tur ce Quae hi quid p i q , te ris ml millam rofutur am o I nte rie ctus t i ite m u tu p put . e s e t am nu er li e is e m ad nos m t ic m de se nec u p b r , qu tru A t u t te misimus In rimis ue oniam oso ia vir on s e ffi . p q , qu phil ph b u e cita r st fortis, Cato nost r in horum libror um nume ro ne ndus e s Cumue s o e es ite mne T eo as u po t. q Ari t t l q h phr t s, msubtilitate tumco i cum ilo i e xce lle ntes viri cu p a, ph soph a dice ndi e tiampr ae cspta coniunx e rint, nostri quoque oratorii libri in e unde mlibr orumnume r umre fer e ndi vide ntur : ita r e s cr n de a o e ua tus B us in s “ t u t or t r , q r rut , qu tu ora tor. In die se r Aufzahlung fe hle n nur die e ine r spàte r e n Zeit e n s amme n e n c i e n de amici ia und de fficiis l t t d S hr ft t o , e tzte re in i B uch e min e n s ie e n e n o ne e i m dre rn, de Ath tud r d S h g w d e t.

Imme r trabe r ge stalte te sich in Cice ros Auge n die politische a l i n la i M a nd r a Lage . N ch de r b ut ge Sch cht be a w a uch de r le tzte Funke de s Wide rstande s ausge tre te n; dio Monarchia schie n fur alle e i e n e s i se in e a si Z t ge f t gt zu . Cic ro w rf ch ganz auf das iloso isc e i mun n c e l e wie u ph ph h Stud u d e twi k t , wir a s de r mi e e il e n rsi bt e n a n s a n n tg t t Ubs c rse he h be , eine t u e swe rte Frucht b arke it D e r ol n i . f ge de Br e f (vomJuni 45) le gt Ze ugnis ab fur die vie lesiti e n B e stre bun sn de s nie mls nthiiti g g a u ge n Manne s. In e ine man e n ie v e d r Br fs om19. De z mbe r schilde rt e r de m e n e e ine n in e e ssan e n e s d Alle ình e s Fr u d t r t B uch e s rrsch rs, de r ihn mit se ine mganze n Stabe auf se ine mPute olanumbe e hrte ; die se r lie fs je fi nge r js me hr die Riioksich te n falle n und e e se lbstbe wufst de n Hsrrsc s a mi l k hrt h r he r us. Ingrim g k agt Cice ro in ei ne mSchre ibe n aus de mJanuar 44 tibe r die ge wa lt sa me n E inrichtun sn die Mifsa ch tun g , g de r bishe r fur he ilig ge h alte ne n dn n e n lle mifslich e n Or u g . A Folge n, die e in Re chts brnch imò ife ntlich e n e e n na si i n mAn L b ch ch z e ht, e ntgi ge n de hange r de r libe ra r e spnblica nicht ; die w oh lth àtigon Wirkunge n de r M ona rchia lie ih m n e ann b be n u b k t und zwe ife lhaft.

11. ad Att. xm ( , cre a no I ATT CO SAL.

Commodumdiscesse ra t a s libe rtus K al Hil ru IV. . , cui de de r am litte ras a d ts , cumve nit ta bslla rius cum tuis v u . 1 . 120 K p r, Ep. 1

i ri di a is in i m i tissimum u l tte ris p e d t , qu bus illud ih gra f it,

n d i s a. o a n s is sis o e o Att ca no tr r g t te , e tri t , qu dqu tu a xlvdv va e sse scri bis. Li aria nam nt e o ra e cla r e a ucto g , vid , p ritas tua comme ndafit; scripsit e nim ad me B albus e t Oppius mirifice se proba re ob ea mque ca usamad Caesa re m

e a mse oratiuncula mmisisse ; h oc igitur ide mtu mihi ante s. 3 r i se r a s In a one sta ca sa me non mov e re t ns sc p . V rr i u , e r >d vd sic nimconstitue ra m ne mine m in vid r e q é o€og e , e in di l s um ve re n se d i ac i ia e lude r a ogo e or , qui vi t , qu a r b st de side r ar i a a one e t ma ni i mae stimare e os con V rr g llu , i e t a l ne s mbe ne se d ita a cc a e ni fe c bso vi cio qua , ur t , ut hil

ai s momne m ua e stionsm s a . pos t upra, Aca de mica q libri qu t In e is e t con a dxa r a i xla v r ae cla ra tuor. , quae ran tr q:/ p n i i s n colle cta ab Antioch o, V arr o i de d ; a d e a. pse r e po deo; se i mone nos o Si o a me t V a r r one m tu te rt us in se r tr . C tt i fscisse minte r se disputa nte s, nt a te proxims litte ris ad 4 m v n òown ov e sse : h in a nti uis e r moncor, e umq xi g t oc q p nis vite r fit e t He ra clide s in m is t nos in so sua , ut ult e VI “ “ r e li li is fe cimus n e m de o a o e ,,de pub ca br . Su t tia ,, r t r os e s m i e e me n e roba ti: in e is o e a s n tri tr , ih v h t r p qu que

pe rsona s sunt, ut mihi ta ce ndum fue rit ; Crassus e nim o i u ca n ni s tulu se n us a l qu t r, S e vola , A to u , Ca s e x, O. Iuli , fr te r li i me h ic se mo inducitur Ca tu , Cotta , Sulpic us; pue ro r , ut

nullae e sse posse nt parte s mea s. Quae a ute mhis te mpo ’ A w r or él sw v mo e m a e n in uo se mo ribus scripsi, g r h b t, q r

ita inducitur ce te r or um e nse i s m sit rinci a tus. , ut p p u p p

Ita. confe ci in e li os n s ì r sl oî v icu ea Tor qu qu br p , ut Ep r L. u n n ur mà n m: ato oica a o i e a . iso i dar s , St M. C t , g m M P q'

a ì . émr v m nod mn illi de ce sse ra nt l os o id o e utar a o e s . , q y f r p , mi m atnlo c lo o e nsio Ha e c Aca de ca, ut scis, cu , Lu ul , H rt contul e r m: sane in e sonas non ca de bant e r ant e nim a p r , '

l o rxan e a a m il i de iis omniasse m amvide re ntur . y g , qu ut l s u qu e a d a ne a mS a w v a rr i ui Itaque , ut l gi tu e e V rro , tamqu gy p a i e ss ni i o uit a d h iloso h iae e n s uo ille pt us e h l p t id p p g u , q ma ime mi i del e ctari e ca s e a te s e o m x h vid tur , qu p r g ihi ms non sim conse cutus s e o me a ca sa su p i, ut , ut up ri r u s n m e e me n e m3 a và n ioc ia ua e vide a tur ; u t e ni v h t r A t h , q n i h i itor e m dilige nter a me e xpre ssa a cume n ha b e nt A t oc , n i s m si mo o is e st a li ie in no is se d ora t onis no tr u , d qu b ; tu, i s r ni e m a e e a m da ndosne put e s b os l bro V a ro , tia tqu ti da m cu vide bis: mihi qua e oc rr unt, sed e a coram.

122 R e p . V I, E p . 13.

stitutis se la . a m e mil consu e me sse dice ba nt l Q M xi i, qu li l , osi a e st uo mor tuo nuntia to se a a blata e st ille a e m p t , q ll , ut , ui mitiis t i ie esse a us ica tus ce n ia a a q co r but t p , tur t h buit, con s le m o a m…a r e nnntia vit ui us e a d K a le n I u h r p , q qu das a n. s ra nt e s ma ne ostridie ita e sse t, qu a e futur p : Ca ninio con sul e soito ne mine mpre ndie se ; nihil ta me n e o consuls ma li me st ui e n mmirifica vi lantia ui su factu ; f t i gi , q o toto con i i sa la tu somnum non vide rit. Ha e c t bi r dicula v ide ntur ; non e nima e s a e si vide re s ac imae non e ne se d ; qu , l r t r . Quid, si e ste r a scr ibam? Sunt e niminnume ra bilia ge ne ris e ius de m ae i e me o non e e m nisi me in hilo , qu qu d g f rr , p sophia e por tumcontulisse me t nisi h abe re msociumstudior umme orumAtticumnostrum; cuius quonia mpropriumte e sse i ma nci o e t ne o me ma e musu st fruct scrib s pi x , u ut u, con n is o sum id e nimest cuius ue o i m u te tua t ; q pr pr u , q o quis d a e c alias l i ue fruitur a e utitur . Se s. c s q tqu h p ur bu A iliu , mcumle ionibus mss s e st ma mo m qui in Grae cis g i u , xi e o be ne ficio e st bis e nim e st a me iudicio ca pitis re bus sa lvia de fe nsus e t e st homo non iugr atus me que v e h e me nte r obse rv a t: ad e umde te dilige ntissime scripsi e a mque mcumh a c e istola coniunxi a m ill e pistola p , qu e quomodo acce e rit e t i i i ollicitus sit e lim p qu d t b p , v ad me scr iba s.

Ka pite l V II. D e r l e tzte K a mp f um de n Fr e ista a t (4 4

Durch e ine sch àndlich e Ge w altth at wurde die E inrîch tung n r ch ia fur lan e e e i a e al e n i de r M o a g r Z t ufg h t . E ne V srsch w òrung n unzuf e d ne nne e hrge izige r u d ri c r Ma r, de re n Fahre r de r se lbst

c ti e . s und de r v e rschia e ne assi su h g M Brutu g C. C us wa re n, se de m e e n de s rofse n asa ein frfih e s ie l mals tzte L b g C r Z . Nie ist e ine Sch andth at mit we nige r Ube rle gnng ge pla nt und aus tih n Ratios s an n ie ge f rt worde . t de d Ve rschwore ne n vor ihre m la o e un il lich te n si sc li Sch cht pf r d te ch h e s ch aufs Kapitol , wahre nd n oni s ar al die Z u l de r e M . A t u g b d go R gie rung wie de r e rgrifi und sic de r ol s ns und de r m i h V k gu t He e re s acht ve rs che rte . e ln be r tifste i e o die M or dtbat die r Jub d g C c r , durch e die Fre ihe it wie dcrgcwonne n zu habe n hoffte ; so ist das kurze Bille t a d Fa m V I 1 . , 5 , XI, i . 123

su B asilus e e n. e al unn zu d ut Ab r b d ork te e r , dals man zwa r de n B òse n los se i a e ni die B usan e r i , b r cht . D Br e f de s D. s e nth tfllt die anze Kla lich ke it i Brutu g g , d e politische Unfa h ig ke it de r Dasse lbe me lde t Cice ro se ine m e e e n i s in me e e n c i e n g tr u Att cu hr r S hre b , von de ne n die dre i mi e e il e n e r s ie e ne G a e de r tg t t v ch d r d Aufre gung ke nnze ichne n. Ammsiste n inte re ssie rt uns de r dritte Brie f (aus de mJuni in de muns eine Art Krie gsra t de r Ve rschwore ne n ge sch iidcrt i w o die a e n die Fah r un a e n w rd, Fr u g h b . Cice ro v e rh iolt sich v orlitufig passiv ; e r plants s0 gar e ine Re ise nach Athe n zu se inem o s ie e n e n n d rt tud r d Soh e .

1. (ad Fa m. V I, B ASIL CICERO O S.

Tibi gratulor ; mihi ga ndao ; te a mo; tua tue or ; a te ama st i a e s uid ue a a tur ce r ti r ri qu d g q q g , o fie ri volo. m 2. (a d Fa . XI, B RU U B U SUO D. T S R TO ET CASSIO SAL.

imne co nos ite : e es e i Quo in sta tu s , g c h ri v p r a pud me Hir tius ui ua me n e e sse n oni s de monstra v it f t ; q t t A t u , , p e ssima scilice t e t infide lissima ; namse ne que mihi pro v incia mda re posse aie ba t ne que arbitrari tuto in urbe e sse que mquamnostrum: a de o e sse militumconcita tos a nime s e t ple bis ; quod utr umque e sse falsumputo vos a nima d e e se m o Hi ns mn v rte re a tque illud s ve ru , qu d r ti de o stra ba t, me e e um ne si me ioc e a ili m di nita tis n ti r , , d r ux u g ostra s h a buisse mus n l a s a es illis in r e ica lin ue r e ntu , u l p rt publ re q r . um in h is n tii v l m e st mi i C a gus s e rsare r , p acitu h , ut os la e mle atione mli e a mmi i r e li uis ue nostris p tu r g b r h q q , ut li fi i d a e t a que ca usa pro c sce n i hone st qua e r e r ur . Hoc se imetr tu lli tus e st ne c ame n ime tr a tur um n p a rumpo ci , t p co fido: a n e omin m insole ntia st nos i inse cta tio a si t ta st h u tr ; c, de de rint o e timus a me n a llo os r m o , qu d p , t p u p t futu u put , ut

s mur a ut a e t ni no is inte r dica tur . ho te s iudice a qu ig b ,, Quid “ “ e e n uis i nsilii a n a e st locus rgo st , i q , ,,tu co ? D du fortunae : n u i i r ndumRh odum ce de d me x Ital a, mg a aut aliquo te rra r umar bitr or Si me lio ca s s e i r e v e rte mur oma m . r u fu r t, R ; si me i ili v e mus si essimus ssi d ocris, in e xs o vi ; p , ad novi ma Ku . V II E 3 . 124 p , p.

4 mus uccurr e t o a sse h oc l oco i a uxilia de sce nde . S f rt alîcu m cur nov issimum e m s e x s e cte mus otius m ve stru , t pu p p , qua unc a li i molia mur u a ubi consistamus non h a n qu d . Q i , , ms a e e Se x Pome ium e t B ass mCae cilinm ui be u pr t r . p u , q mihi v ide ntur h oc nnntio de Ca esa r s alla to firmiore s futuri ; a i e m e ad e os a cce de mus ubi u val e ant scie rimus s t s t por , , q id , . te si i ms v e litis r eci e r e r e ci ia m Pro Cassio e t , qu d p , p ; s u e m h oc Hir tius faciam o o v os a m po t la t ni ut . R g qu mmmi i r e scribatis namnon i o in de h i pri u h dub t , qu s re bus ante horamquarta m Hir tius ce rtiore mme sit fa c in im tur ns que m locum conve nire poss us , quo me

tis e ni r e scn b1te . v e li v re , 0 Post novissimumHir tii se rmone mpl aci tum e st mihi s la e lice r e t no is oma e e sse ico rae sidio po tu r , ut b R publ p quod illos nobis conce ssur os non puto ; magna me niminv i ia miis fa cie mus Ni i a me n non ostul andum uta i d . h l t p p v , u me sse sta tue r e m quod a e q u .

(a d Att. x rv, I C CERO ATTICO SAL.

1 B e e t ad ill m d u c mmane i v ti u , e q o te u . N hil pe rditius sx lica ri r e mnon oss E te nim si ille a li in e ni p p e : ,, , t g o e xitum “ n n e b id s s o r pe rie at, quis nunc r e pe riet? Qu qua ris? Pe ri se i i omnia a ie bat quod b a ud scio a n ta s t, ve rum ille aude ns affir mabatque minus die bus XX tumultum Éi allicum; in se rmone mse post Idus M artias pr ae te r qna m Le pido ve nisse ne mini ; a d summa mnon posse ista ce sic ude nte i i in a bire . O p mOppiuml Q ui n h lo m us illumdesi e a se d lo ui nihil o ue mua m onum ife nda t d r t, q tur , qu d q q b o . s e d a e h a cte nus u ua e so uid uid S h c . T , q , q q me x e e cto sc i e s ne i r e r e in h is de e a ute p r b r p g , , S xto sa tisne rtum ma me a e mde B o nos o de u ce , xi ut rut tr , q o i m ill e a d e m do er i assa e m solitum ce e : qu de , qu v t , C r di r a ni r e fe rt h ic i e se d uid uid l a l e ,, M g , qu d v lit, , q q vu t, v d “ l id ue nima d e r ti e cum ro D e io r vu t, q e uma v ss , p ta o dix sri me n e e um is me t e e ce e a e t: valde ve he t r v u lib r di r , tqu e iam e nim uid ue succurrit li e scr i e s t ut q q , b t b r roxima cu i u e umf s me xe c p , mSe st i rogat a pud uis e pe ta r sm ue se de ns a ar r ixi e um E i m q , quo d v oc e , d sss : , , g0 duh ts , in summa io sim cum ice o se de a t ne c suo qu in od , M . C r

Ku I 126 p . V I , Ep .

i a a du e fe c u i qu d g t, si scie neque mRoma s pro t s, scr be s ad mo e lim si i aiiud : e e me n e d v e t he rcule , qu d v h t r e le ctor u s e t i litt ris.

5 . (a d Att. xv , I CICERO ATT CO SAL.

Antium e ni a . s : B o iucundus nos e v . d. VI Idu rut t r a dv ontus B e in o ml is audie ntibus e r vilio e ulia . d u t , S , T rt , o cia a e e e i iace re t a dsra t e ti mFa vonins P r , qu r r , qu d p a o mme dita tus in v ia e g , quod e ra , sua der e , ut ute re tur si n n i n A a tica curatio e frume t , ihil e sse iamre iiqui, quod i lv e sse in li age re mus, n si ut sa us t ; e o e tiamipsi re i pub cae e sse a es d um am or atione m e um in ressus e sse m pr i i . Qu g , assi s inter v e nit: e o e a e m illa r e e tivi Hoc oco C u g d p . l fortibus sa no oculis Cassius Mar te mspira re dice ros se in ici m non itur um E one be nsfici m a e S lia . ,, g ut u

e e isse m n ume m i e o a s in ua m. p co t lia ,, Qu d rg gi q At “ A ai se i n ille in ch a m itu m. u i m B s ru ,, Qu d t , qua , ,, rut in i s i i m u t . i i e . i mini e q , , t b v d tur ,,M hi ve ro : “ o e ni mnon oris i ? si osse me sse la cer e tne ? tut . ,,Qu d p , p a tque ut omni no ne que nunc ne que sx pra e tur a in rovinciam p ires se d a uctor non sum, ut to urbi commi m ua e r of in me n e m tte e ; dice e a, q tibi p e cto t e uiunt futur us l mone v , e ur non e sse t tuto . M u te inde se r que r e bantur a tque id quide mCassius maxime amissae occa sione s D e cimumque gra vite r ae e usabant: e go negaba m

o or te r e ra e te ri ntie ba r a me n. umue p p ta , asss t C q ingre ssus e sse m ice e i o ortuisse t ne c e uid u mnov d r , qu d p v ro q q a i, a a e i se d e , qu quotid e omne s ne c ta me n illumlocum a ttin e re m ue mua m r a te g , q q p e roa oportuisss tangi sed se natumv oe a ri o lum de nte mst o sb m us in i. , p pu ar udi v s e nti c t i msusci i r e m ca m e x e la ma t tua a mi ia s ta , tota p publi , f l ri Hoe er o ne mine m m ama udivi e o e e ssi Se d ,, v u qu g r pr . e t Ca ssius mihi v ide ba tur iturus e te nimSe rvilia pollice a se cur atur am illa me n cur tio de se na b tur , ut fru ti a tus consulto toile re tur e t noste r cito de ie e tus e st de illo inani se mne e o e se dix e ra t i uit i r o v ll s const t gitur, ut ludi a bse nte se flore nt suo nomine ; pr ofieise i a ute mmihi siamv ide ba tur ab n io v e llo N m a ni il m in A A t . e ult , h e in illo itine re pra e te r e onse ie ntiamme a m de ie cta v it; non ad Fa m X1 — 2 , 8 . 127

m e ommitte ndum l o e x alia r ius uama me e ni fuit , ut i l It , p q i r : m conve ntus e sse t, d se e de e t h oc de pto mune re amor is fi i e ue ba t me cumi se : a tque of e i s q ur , ut p ' r 68 179 566; e cc si dua t a :. Prote us dissolutumo poi … ipatum i ne nihil consilio, nihil r a t o , nihil ordine . Ita que , stai ne a ntes quide m dubita vi tame n nunc oo minus i e mm u i i svola re hinc , dqu quam pri u ,, b ne c Pole p “ m a c a ne e uma m andiam Se d be ne ne 4 da ru f t qu f . tu, sis ne se ius D lahe lla me si i le avi forte , o b g t a . d . IIII na s id mi i h sri e s e i nuntia me s i a no i i No : h v p r tu t. V ot v t b i e m la ce ba t e te nime a a s m qu d p ; r t b urdu , quae , si ste tisse t lica v visse m e a me av e rsa a r ss pub , o , ill vota dissolve re , e t inor iibe r a e i tione s de finit m ha bent, e p , e ga umte pus le ge lia ne c acile a ddì es eo e n s l e a io Iu f pot t. Av g u g t nis, ut, s introir o or ir o lice a t o n n mi i ad i m e umve li , , qu d u c h d tu e st; be lla e st a ute mh uius iuris quinque nnii lice ntia : qua m qua mquid de quinque nnio cogite m Contrahi mihi ne gotium vide tur ; se d fll écqmya mitta mus.

In iese e i all das c e i e n de s a ins de r sich in d Z t f t S hr b M t , wahrha ft vorne hme r We ise ge ge n dio V or wtirfo de r Gie ie h lti ke it e e n das a e la n e e i i gù g g g V t r d v rt d gt . Da e r se lbst nie ‘ n ki i s e ine òfie tiich e Stoiiung be e dot h at, o glaube n wir ge m de r V e rsie h e r ung se ine r solbstl ose n Fre undschaft fur de n grofse n

m e . (ad Fa . XL MATIUS CICERONI SAL.

n mv olu tateme x is li e is co i od a m1 M a g a p tu tt r p , qu , qu a e o a am a e e to do me O inione m spe r ar am tqu pt r , h b r p d ua stai non dubitaba m ame n ia ma imi cognovi ; e q , t , qu x stima ba m inco ta maue s la bor a bam Conse ius ae , ut rrup r t, . e mmihi e a mni il a me commiss m e sse o oni a ut r h u , qu d b ' cuiusqua mofle nder e t a nimum: e o minus e r e de bamplurimis a tque optimis a rtibns ornato tibi te me re quidqua mpe r

sua de r i potuisso, pra e se rtimin que mme a prope nsa e t pe rps et a e e sse e ne v le ntia i m tua fuiss tqu t b o ; quod quon a , ut onde minibus i s r o me volui, scio e sse , re sp bo cr i , qu bu tu p , K u . V II E 128 p , p. 6.

a r e a tua sin ula ri boni a e e t amic a nos a s ut p r t g t t iti tr , a e pe

re stitisti. 9 o a e nimmi s n ae in me os Cae sar is mo e m N t hi u t, qu p t rt

e ontule r int: v itio mihi dant, quod morte mh ominis ne ce ssa r ii i for o a e e um e m dile xi e isse indi gra v te r tqu , qu , p r gnor : un e nim atriama micitia e ra e ne nda m e sse in ai t p p po , pro de se si ia mv ice r int obitum e ius r si publica e fuisse utile m Se d non a gsmastuto: fateor me a d istumgradumsapie n tia e non pe rve nisse ; ne que e nim Cassare min disse nsione ' ume sc se d micum a m amre ofie nde bar civili s uta s, a , qu qu , n n d r ui ne tame n o e se , que be llumumquamcivile aut e tia m mdisse nsionis robav i ame iamnase e nte mexatin ca usa p , qu t gui mini n ne summe studui. Ita que in victoria ho s ece ssar ii que

honoris ne que pe cuniao dul ee dine sumca ptus, quibus pra e miis r e li ui min s a e um am e o cum osse nt q , u pud qu g p , n a si e e a m r e s mi me a immode ra te su t bu . Atqu ti fa liaris de min ta ui n i l i l e ge Ca esa ris u e st, c us be e fic o p e r que , qui mo e lae tantur r e ma nsornnt in civi a t ivibus Ca esaris rt , t e . C a t mos l victis ut p r ee re ur , ae que ac pro sa ute labor avi . 8 s m i ui mne s ue rimincolume s e um a uo Pos u ig tur, q o v ol , , q id ime tratume st e sse non indi nari ? Cum ae se im p , p ri g pr rt ide m omine s illi e t n i as e t e x itio fue r int Ple cte r is i h i v di . ,, “ “ e in uiunt oniamac mnos umimrobare a ude o rgo, q , ,, qu f tu tr p . i minaudita m a ie s in facinore ioriari al s ne O supe rb a , l g , ii dolor e quide mimpunito lice r oi At ha e c e tiamse rvis se mpe r m ude e nt le on i libe ra fue r unt, ut ti e re nt, gs r , do r t suo pot ns e mis dictita nt quamalte r ino a rbitrio; qua e nunc, ut quid ti i motu n is exto ue re conantur sed libe rta t s a uctore s, ob rq ; nihil a gunt : nullius umquampe riculi te rror ibus a b officio aut ab h umanitate de se iscam; numquam e nim h one stam mo e mfu ie ndam sae e e iam ndam u d rt g , p t e ppete p tavi. Se i mi i susce nse nt si o o ae nite at e os sui qu d h , id pt , ut p io e nimCae saris mo e momn us e sse ae e r bam Cup rt ib . “ At e be o ro i i a e r e m ca mv olle sa am ,, d p c v li p rt publi lv . mme cu e r e nisi e t an e ac a i a e t re li ua Id quide p , t t v t q

me s e s a ce n me o a ice n o ince e non os lo. a p t te pr b t, d d v r p tu 6 a e ma ior e min mo mto o re m ti re m r a Qu r du r go, ut po o o tiono mihi u i se n is e x e diro fi s ducas q e , s t p re cto e ri, e roda m i nullamcommuni ne mcumi rob s e sse s . A o o p pos e n, qu d a dole sce ns ra e stiti e um e ia m e a e um usa tione p , t rr r c e xc n a e ra e i i i so posse m, id nu c a e t t p c p tata e ommute mse me p

7 130 K up . V II , E p . .

7. (a d Att. x vi , AL CICERO ATTICO S .

m a Le ue o e tr a VIII . Idus Se xtii . cu p rofectus inde e nimtra mitte bsm sta dia circite r CC proce ss se m r e iectus suma s o v e h e manti ad sa n e mLe uOO e tra m , u tr d p . Ibi e um ve nta m e x apecta r e m e ra t e nim v illa V ale rii nos i fa miliarite r e sse mst libe nter Re in a m tr , ut g i quid , mines e o e nera n oma sano e ce n in illustres ho , v t R r tes, iis u i nos h os s B m e s B r t tri p s, qui rutu N poli r eliquisse t. Hae c ' : r afie r e bant e dictumB ruti e t Cassii, e t fo o fre que nte m sone ta m Kal e ndia, a B ruto e t Ca ssio littore a missas a d e e t rios umma m consula r s prasto , S mnuntia ba nt for o ua ape , , ut omam e e n a dde bant e am me de side ra ri nostri R r dir t ; ti , ri e um audi m sine u a du itati n subaccusa . Quae sse ll b o o s m rofe tionis uo me h e rcule no a nte s i e m a bissi con iliu p e , q qu d de le ctabsr : lectis ve ro tuis litte ris admir atus e quidemsum m e e me n e se nte ntia m commta sse se d non sine to ta v h t r u , tr a ba ai ua mvi n n f mul ca u sa arbi r : st , q s o ue ris suasor e t i p tionis me se a o a o ce fuisti dummod sor profe e , ppr b t r rte , o l Romae e m ita fie bat dummn s riculi K a . Ian. e ss ; , ut, i u pe i r e tur abe sse m in flamma mi sa mve nir em e v de , , p . Se d ha c, msi non r ude nte r tame n cive émm s n mum o e tia p , y y u t, pri qu d mea se n e n ia acta s n e in e e tiamsi to a s e e de t t u t, d d , u t r , s mdat r ae sta rs ae e iide m quid de be t, qui con iliu , p pr t r ? mirari sa is non o ni o scri sisti his v e rbis Illud ad t p t , qu d p e n i i u ui e d&a va oia v e n : r e lin ue a a tria m ,, V i g t r tu, q , v i q p An e go r e linque bsmaut tibi tumre linque re vide bar ? Tu i n n mo o non rohibe bas e r m e ia m a r obabas d o d p , v u t pp . ' mo ol w v a li uod slime s Gr av iora , quae re stant : ,, Ve li x q ad “ tu ace e a ne mi Attico? D e fe n me o or tuisss to is c . , p f r It , i m ma c m ae se ima ud te ui id mi a s one e ge t e u f tu , pr rt p , q r bi ' E e o ia m&n ol o w òv omé o a c lite r a ppr obasti ? go v r tu y y è y , i em i s n iti dissu e nti se d ad e orum al qu , qu bu i v s e t ad bua profe ctus sum; stai quid ia m opus e st e xci te) ? Si pe r A o n r “ m c s fuisse t. t h c s mnon co sta nte . sove rasse , pu ,, ip u Ne mo doctus umquam multa a ute m de h oc ge ne re mutatione mconsil inconsta ntia m i i e sse scripta sunt ii d x t . nince s i a ec : Na m si a Ph a e dr o nos o e sse t D p gitur h , , , tr , ad . XV I 7 Att , . 131

Er go me m ac m o a on o a e non ossem id e ra t u f tu , qu d C t i pr b r p ? Fiagitii scilice t ple num e t de de coris : utm uml mi i sic e sse so e s to tibi e sse t vis Tu h , ut l , f mm v e l mole stissimum: NamB us nos e s Extr e u illud ,, rut t r “ mine m id a e ta i n a e o tis me na e . s lot, h oc e st, no ud t h r to e s si nifi u m Aliud nihil h abe o, quod iis a v rbi g cari p te , e t e i Na m K ai e cumv enisse m h r cule ta est. , XVI . . S pt. mcums is na vibus a d V e liam, B r utus audivit, e ra t e ni u pu Hoie te mfluvium e itra V e iiam milibua pasauum III e i s e im: de i immor tal e s e p d bu ad m sta t , usm vald ille e di ne m l tus e r tu v el potius re ve rsio e a a e ta udit illa omnia, m nam B s quae ta cue ra ti ut r e e ordar e r illud tuu ,, rutu “ me e m doie ba t me K al e in n s e il ma i a . o t r s e t ; x ut . S xt b n l sonstu non fuisse ; Pisone mfe r e a t i cao um, se autem l i m a s ma ima s vitu e ra tiones : nam ae tari, quod e ifug sse du x p u , mi ine e facie ndo me inte lli e bamsusci e r e des e ra tio qua t r g p , p nis ac r e lictionis r e i publica e fle ntos me cum vulgo ue r b n i de me o e e r e ditu non roba m q e a tur , qu bus c l ri p ba a lte am B s e t ui u na o an ml i au em r , de qua rutu q r t u t t o an o e a mvitu e r a tione me ifu sse m r t laotabantur , qu d p gi , me e xistimari ad l mia h oc e o n il ins uovia O y p , v r ih turp q ' i li mo e se d h dv a n ol o r ov : re pub cae te p r , oc yq ego vero a s o mi as ui me a in ma a e u tr gra tia s r , q tanta fa i v rte rit Re v e rsioni h as ca sas a e s iustas i a s i e me t ma nas o s. u h b , ll qu d g , se d n iusti r a m o i e maliis li e is: o e ulla o , qu qu d tu d tt r ,,Pr vid , ai cui d de be tur sit n e ar a i r e s nde a t qui , ut , u d p p r po ur ; “ mirifica e nim dv e xe qor la e st propte r me tum armorum in m o anc e istola ml i i se m fre to e di h p og , ut, qu d pos pro d me n emmi i non ve nir e t nisi a e sens me vi e rs, in t h , ut pr

n ae c hacte nus r e li ua co am. ipse de fe de rem. Se d h ; q r Antonii e dictum logi a B ruto e t horumcontra scriptum1

ui s a e die ts. a sa n aut uo s scte nt prae cla r a ; se d, q d i t v l t q p , e o Ne c e o nunc B s ce nsebat istuc pla ns non vid . g , ut rutu ,

ad r em v e nio. se nsus? pe stridie ? Se d a be sse hanc ae ta te mlonge a se pulcro ne gant r obsoe ro to ui e st o audivi da o? o Opo te re . Se d, , q d , qu d B rut ' so3 a z n a a i v cu to scr i sisse aie ba t aldo Pilie mnugéj p p . V sumcommotus ; stai ide m pla ne ve lim; si dice s plurimam salute m e t sua vissimae 9° u l 132 K p . V i , E p . 6.

s cri si na vi ans cumin Pomsian Atticus. Ha e c p g , p um

d m X IIII . Kal ars , .

1 mzurflck e ke hrt a ice o aus se ine bish ori sn Nach Ro g , tr t C r r g e nn e r a c in de e s e n de r s Z urh ekb altung he rvor. W u h r r t e g. in m-und In al aus ich Philippisch e n Re don, e e r na ch For h t gsze e ist n e ine e isse V e rsicht boobach te te so na me r ne te n L u g, g w , h in n la n e de n V rkàmfer n de s e is a a doch se e P tz u t r o p Fr t te s. Wahr ond dio Ve rschwore ne n in de n Provinze n Ge ld und Truppe n mme l e n me auf i e i e e i be da1ih t als auf das Ge sa t , hr hr S ch rh t , meinw ohl a te e r von nun an auf se ine mPostsn se l s los , h rr b t a n a e aus e ic e im e e me 44 dom assi s d t pf r . Er b r ht t S pt b r C u

n l e n se ine s e s e n t e e ns. al sh t e r e i e von de Fo g r t Auf r t B d g w t r. ’ Dur ch Antonius Drohunge n und Sch miih unge u ge re izt, schre ibt i n i i a in ris se klàrun n o or in de r zwe te Phil pp k se e K g r g. U d r ni mit o e n san e m e i t th e in Als be gnfigt sich cht W rt , d gr f a .

B ur e r krie sic um ina e n inn w o . s von de r g g h Mut tsp t, D Brutu s la e i da li e rali n s e nosse n Antoniu be g rt w rd, wirbt e r b Bu de g .

I t das e fàhrii0 h e ie l e n n e n c a i s n nme Er wag g Sp , d ju g O t v u , u hr Ce sar Octaviauus de m e na als e ld e n aufzudr8 n on e r , S t F h rr g , e l se ine n e s e n ol e n e e i in zablre ich on 1 jub t r t Erf g zu, r tr bt ( 2) Re don zum i e e e n n oni s nic e in Krie h ol a e Kr e g g g A t u , ht gs d, b r in a nis de s K ie s e a 43 me l e e r e m e Org ator r ge . ImF bru r d t d Cassius die bish e rigsn Erfolge se ine r Politik ; von Oston h e r a ii h n e e r h oflt e r die g nz e e Bese itigu g d r Ge fahr.

d F m 8 . (a a . XII, A I CICERO C SS O SAL . i Ve he me nte r le stor tibi probari se nte ntiamet ora tione m me a m ua si sa e ius li il r n ii libe ; q p uti ce re t, nih e se e t egot r - ta teme t r e mpublicamre cipe rar e ; se d homo a me na st pe r ditus mul ue ne uior amille i se ue mt u ne uissimum toq q qu p , q q occisume sse dixisti ca e dis initium ua e r it null a mue a am , q , q li ob ca usa mme a uctor e mfuisse Ca e sa ris inte r iieie ndi crimi na nisi ti o n i e o * ri uium tur, u n m ve te ra i inc te ntur : quod g pe c non e xtimes a ude co, modo vostri fa sti gloriamcumme a l

e ommunicet Ita ne e son ui . in e um imus inve ctus . Pi i, q p r est n llo a sse ntie nte ne c mi i ui ide mtricssimo I ost=die u , h , q p - e ci 'uso IP ili m ' f e n tum . e o ui e e st ns t in s a f , S rv , q co e cu us, tuto

K u . V I I E 134 p , p . 10 .

s a imconv e nire m e x ue e s da te co novi a e ma ime t t , q g , qu x o a am uo e o a ions tu i e mnon e si no in pt r . Q r h rt t qu d ag s, illa i e mr o qu d , quae a to ge sta e st post hominummemoria m s ma ima h ortatore mdeside r ssti ill me i s x , ; ud ta n bre v tor igni fica ndnm e o m oma n momnia a to e xa e ctar e vid tur, p pulu R u p to aliquando r e cupe ra nda e libe rta tis omne mspe m oner e si ie s nocte s ue me mine r is to ace e p . Tu, d q , quod f r ce o scio an umre m e sse ris non oblivisce re f rt , qu t g , pro e cto, qua ntas tibi e tia mnunc ge re nda s sint : si e nim iato pro v incia m noc a e i cui i m e me mc s fui tu r t, qu de go se r a i u , a nte uam minte lie xi non m sexi i mlibe nter q illu odo a pe rte , e t a e umr e lica e ll e a li n lla pub b umge r re , pe mr e qua m u mvide o a sa is ua mb m de m re cibus i us lut . Q o re to obsoer o iis p , qu b e n s o ul s l s a tu p p u que Roma nus, ut in p e rpe tuumr ompub i min mdo a tu e io i e e s rincì iis conse ntiant e us. ca r g l b r , ut p p xit me st h oc mnnus s h ci ta s ve l mne s Tuu , tuae parte ; a to oc vi o tius e n e s non e xa ecta nt sol m se d e iam stnlant: po g t p u , t po a m a m cum a ions n n e ess nt s a scr i si qu qu , hort t o g , upr p , n u a e s l u i mill o me me st on t r p r bus ve rbis, fa cia ud, qu d u , i i omnia me a o cia s n ut t b ffi , tudia, cur se, cogita tio e s polli

e e ar ua e a d uaman sme t ia m er tine unt. ua m , q t l d glor p b Q i obre mve l mtibi ita pe rsua dea s me cumr e i publica e ca usa, ae mi i ta m u i si ve a m qu h vi ea e st carior, t mquod tibi p fa tua mue di nitate ma mlificari elim is o mis consiliis q g p v , tu pti , i amplitud ni, gloria s nullo loco de futurum.

10 . (a d Fa m. XII, I A C CERO CASSIO S L.

Hiome mc e o adh uc r ohibuisse uo mn s de ta r d p , q i u mh abe r e mus i a e r e s maxime ue ubi e sse s o e ce r tu , qu d g q ; l qu mne s ame n c e o v ie bant in ia ba ntur o t r d , quod o Syr a e e ca ias id a me o facilius cr e de batur ia to e sse , h b r p ; ute , qu mile e v ide ba tur B s i e m nos e e re ia m si v ri . rutu qu d t r g g landsme st conse cutua ; r e s e nimta ntas ge ssit ta mque in m e r se a ae esse nt tumor natiore s e pina tsa, ut sa e cu gr t , mus l a m. nod si sa tones uae uta propte r ce e rit te tu , q p , magnis subsidiis fa lta r e s publica e st; a prima e nime r a Gr ae ciae usque a d Ae gyptum optimor umciviumimpe riis 2 iis : a m nisi m allo st r e s muniti e r imus e t cop qu mqua , e f b , otiu i se sic h abe ba t, ut t s be lli omne d se r ime n in D . B ruto Fam X II . ad . , 5 135

s mv ide r e tur ui si s e ra bamus e ru isset ina po itu , q , ut p , p Mut , i l ii ui foro v ide ba tur a is omnino iamco iis n hil be li r e q . P rv p ma no r a esidio noniam ana a An obside hatur , quod g p B o t h t tonina : e ra t a ute mCiste rnae noste r Hirtius, ad Forum e lium ae sa ute r ue cumfi mo exe rcitu ma na s ue Corn C r, q r , g q m Pansa co ia s e x dale ctu I a a e coma ra t e ms Ro ae p t li p . Hi adh uc r e mgori prohibue ra t; Hir tius nihil nisi conside ra te, si nifi s ut mihi e re br is litte ris g cst, a ctum vide ba tur ; prae te r B nonia m i m a i i a ma mtotamGa lliam e ne o , n u L p d , P r t bamus studiosissimum r e i publica e ; tuos e tiam olie nte s Tra nspada nos mirifice coniune tos cum ca usa h a be bamus : fir missimus se na us e x e t us e e ra t t c p is consularib , x quibus mus e s l i n s . a e sa fir t e t e c s r Su cii m u u L C r r tu : Se . p orte ae s misim i ma gnumpr idiuma us ; r e i qui pa rtiminer te s, pa rtim m o i nonnu invide nt e o mla ndi os in re lica i pr b ; lli ru , qu pub pr obari vide nt; populi ve ro Romani totiusque Italiae mira ns nsio e s ae c e r a nt i no e sse v lle m co e t. H fe re , quae tib ta e ; nunc aute me pic , ut ab istia Orie ntia partibus virtutis tusa m lu lu e n e ce at. Vale .

Die n s e i n na e e nn s e E t ch du g ht . W Antoniu durch di Ube r mac se ine Ge ne ssch la e n a n in e ht r g r g g w r , so hi g so fe rn re s Schicksal von de m Ve rhalte n de r Provinzialstatth aite r de s oste us a da assi s sic ie ns us m W b, C u h Syr , M . Brut M ace donia be màe hti t a e Im nòrdlich n alli mman ie e g h tt . e G on ko d rt L . men n i M unatius ia ne se i li e . Amiliu s ni P , d ch M s Le p du , in Spa e n

Asinius ollio in i a . Cornificius. M it alle n ie se n C. P , Afr k Q d v e rh ande lto ice o de r in a e i di e e olo ie se s ie C r , W hrh t S d Kr ges war .

oriaufi s an s . ollio ve rsi h e rte am V g t d alia gut P e 16. M ara 43 in tibe rsch we n lich e r ilma se ine e e ist un fu g W B g e r g r die gute Sache , ni mi e e an e rn D a fi e cht nd r di d . e l de r e rste Schlag . D as Kri gs i ltie k e n s si be i ina fur die Ssnats ar te i wi e in e i g t ch e d ch Mut p , e B r cht m il an a e sch uli h sc il e . e de r de s Le gatan Galbo vo 16. Apr h d rt Ab r Sie g w ar te ne r e rkauft mit de mTodo de r be idsu zuvor iiissige n

ons ln. ami w ar o B ore e h nun i s K u D t di g C ce ro , dor de n Octavianus se ine e i e se i i e n oll e fibe r de n a e n a fssn r Z t b t g w t , H uf ge to . D as a e mit de m c a sinn de s asse s s ic i a ann h tt S h rf H M. Brutu r ht g rk t, de r in iese n i e n e ine a alle n c d W rr uff de , ni ht zu re ch tfe rtigondo Z urfie kh altun g be wios. Auf die dringe nde Bitto Cice ros um B illia a n o e e e r mit amun e n tw rt t W g und Mahnunge n, w ie de r mi e e il e i is e e e . D schte mit n oni s tg t t Br f b w t e r duran, sich A t u e V II . 136 K p . Ep i i .

tibe r dis V sr te il ung de r urigsh sure n Be uta zu e inige n ? Noob sehlimme r a di nfàhi ksitsoinss e cims de r de n i w r e U g V e ttore D u , S e g ni a s n e mta n m M ai s i or an i cht u zu utz n va d. A 24 . chre bt C ce ro v on e n r ti h t n mund de m d Gs c s , die Mifstrausn zwische n die se sie e i e n Octa vianu e n n m n n gr ch s e rze ug milto . A Rho e we de t sic das lu n ni u kli o n nne n h G ck . A to us, gl c ch d n Sie ge rn e tro , ’ e inn de n s i s a e r si un g w t chwache n Le pidus, Cass u Schw g r, fu ch d swingt dadurch dan e hrge izige n und unzuvsrliissige n Planens zum

B lickzu . Dis e tl u n e e v m g Bri fs die se s si e Ge e rals, d r n zwe i ( o ni und li mi il i um Ju Ju ) tge te t we rde n, ze ige n, wie traur g es die u ze n de r e na s i l a s ie ist St t S t pa rte be ste lt w r . D or await Br f de r le e de n wir a amm brie fo be si e n tzt , us der S lung de r Cice ro tz . In ie se l e e i c s u us in de m d b Z t faiit der Brie f Ci e ro s M . Brut , e n j e r in h e rzbsw e ge nde r We iss umHaifa bitte t. We nn Cassius und Brutus re chtze itig dia Krie gsmacht des Osta na nach Italie n a e n u f hrt , so war noch sino Abwe nd ng der sulssrstsn Ge fahr n de kbar.

11. (ad Fa m. X, SI: ) ASINIU I C . S POLL O M . TULLIO CICERONI 8 . D. Minime miramtibi de be t vide ri nihil ma scripsisae da r e lica s uami ma na msa s pub , po teaq tum e st ad ar ; ltu ul n e me e n i nostros tabsiiarios stai Cast o snsis, qui s p r t u t , n unc fr squsntioribus la troe iniis infestior factus e st, tamen e a n n ni n quaqu mta ta in mora e st, qua ta qui locis ombus dispositi a b utraque parte scrutantur tabe llarios e t re ti1iont; ita u nisi n a i i n mniu n s irsm q e , a ve p r a tas l tte ra e e sse t, o o e c ,

id istic fie re t. nc e n t ne m a m qu Nu v ro ac us occasio , posteaqu n i o av ge ri co ptame st, cupidissime ot qua mere be rrims pote re scriba mad to Ne move ar e i s monibus emtsmstsi g . u ae r , qu ne m e st ui i e e li a m uam inde a c o q v d ro v t, t en nequa q pro , di n t de un omnes c l mnon sdeo e st g us e s , o r t h i , pe ri u u e st; e nim mi ni il n n e r m ute m o com invisus hi, ut h o ae bu p , qu d mune cum illo sit; na tura a ute mmea e t studia trsh unt ma ad aci e t —ii e r ta tis idita te m a e ll initium p s b cup . It qu i ud civilis be lli sa epe de fie vi ; cumve ro non lice r et mihi nullius is e sse uia utr ubi ue ma n inimi s a be am part , q q g os co h b , e a a i ui lane mma b insidiia inimici castr fug , in q bus p tuta a scie bamnon m comulsus e o u minim vole bam futuru ; p , q o e , a ne in ex e ms e ssem er c lo no du n tr i , p i u n bita tsr udii. Cas…

Ha V II E 12. 138 p . , p .

e x e rcitu r i ci ind i e is as Pa nsa e misi p ofic s . B e o ox l tt r , qu ,

co no e me e mla misi. I g sc s omnia ; na mtibi e aru x p r XV I . Kal . April . Corduba . m 12. (a d Fa . X, I GALB A CICERON SAL .

dis a ns 1 II Kal . a as uo a i A . (1. XV . M i , q P n ca stria i e ra t futurus e um uo o e r am na m H rtii , q e g si obvia m

proce ssa ra mmilia pa ssuumce ntum, quo maturius v e nire t ni i n s ux i a s se c n am e Anto us le g o e e d t du , u d t quinta mtr i ce simsm st co o e s a e o us as nams am al e a m , h rt pr t ri du , u u , t r i a ni e t e voca tor um a e m: ita o ia m e nit no is S l , p rt bv v b , quod nos quattuor legionss tironumhabe re soluma rbitr aba tur ; d n uo na e ni e in ca s a osse mus l i se octn, q tuti v r tr p , e g one m s le am e t as co M a rtiam, cui e go prae e ss so b , du horte s pra s s mise ra t Hirtius no Cum e ite s Antonii toriae bis. qu a ppa n ine n e le o a ia ne r uisss t, cont ri e qu gi M rt que cohorte s pras torias otue r unt a s se ui coe imus cose i on a m p ; qu q p t , qu i re tinare e as non potue ra mua Antonius a d ForumGa llor um sua s copia s continsba t ne que se iri volsba t se le giones ha be re : an me uita tumst e e mar ma tur amoste ndabat o t tu q l v . P ste m s n o le ione mir e a nsa ae i se a qua vidit e i vit g P , qu duas n le giones iussit tironum. Pe éte a quama gustias paludis e t mtr a nsiimus a e ies e st ns c s a no is X II co sil va ru , i tru t b bor c tium; nondumve ne rant le gione s duas ; r e psnte Antonius in s s i da ico o u i st sine mo a concur r i a ci m uas cop as v pr d t r t. n u t se ius non osse e x u Primo ita pug at mes , ut r p t utroq e ri m in o pugnati ; stai dexts us co u, quo e g e ramcum e im le gionis coh or tihns c to, pe tu primo fugav e r a t e i ne m Antonii amlius ass s l a scie m l g o XXXV. , ut p p u D u tr , e r it I a e me u t n s e sss . cu e s m ststor a t, pr o t qu q i o tr u m umir v e lle nt re ci sr o ma ce s st l e e ma ma co u e ir e e , p pi v r turam opponare Ma urorum e quitibua ne a vsrsos nostr os r e de r e tur In e im eo ma e ssa n e Antonia nos agg n . t r vid i t r Antoniumque post ma e ssa a liquanto: re psnts e quumim i ne mtir onum ae v e nie b t sx ca s misi ad eamle g o , qu a trie , ni me inse ui n ni acuto r siscto. Antonia q ; ostr i pila e o ce r e a umse n ve llo : ita ne scio quo f to s a tus, quod sumsito a 4 nitus In sa e m a co o a Cae saris nostria cog . ip A ili , ubi b r r diu u natume s o n sinistsrius o prae toria e at, p g t. C r u , qu d a d ru 4 B t. I, . 139

mius a ine le ionis se co o e e ra t infir , ubi M rt g du h rt s ora nt st bo a a e o a o e m r e fe rr e cos e r unt co r pr t ri , p d p , quod a b e qui a circumibantur uo ve l l urimum a le n oni s m t tu , q p v t A t u . Cu mn se r e ce isssnt nos o ine s r e ci r s ma n o e s p tri rd , pe ovissimus coe pi a d castra ; Antonius tamqua mvictor ca stra puta vit uo m e ni se posso espe ra : q cu v t, compl ure s ibi a misit ne c i a r e Hir tius e git quidqua m. Aud t e umcoh ortihns XX v e te r anis r e dsunti Antonio in sua ca stra occurrit e opiasque e i s mne s de le v it fu avit so amdie e ode mu u o g d q e loco, ubi e ra t pugnatum, a d ForumGa llorum; Antonius e ume qui tibus hora noctis qua rta se in ca stra sua a d M utina m r e it Hirtius in sa ca s a r e diit n e a n e 6 e c p ; tr , u d P sa x ie rat, i ua s le ionss re li usra t as a b n nio ub d g q , qu A to e r ant Op u a tas Sie e mma ior e msuarumco iarum n ni p gu . pa rt p A to us amisit v e te ranar um; nec id ta me n sino aliqua ia ctura h or tiumpra storiar um nostr ar um e t le gionis Ma rtins fie ri tuit ilae dua s si na s n e a a Antonii Rss po . Aqu , g LX u t r l t .

n esta st 11 . Mai e x ca s ie . be e g e . A. . XVI. K . tr

13 . a d B r ut. I ( ,

B RUTUS CICERONI SAL.

' Quanta siml ae titia sfiee tus cognitis re bus B ruti nostri 1 m facilius e st i i sxistima r a ammi i e t consulu , t b qu h scr ibe r e :

‘ cuma lia -lsudo e t gandoo a ccidiase , tumquod B ruti e ruptio l d e ia m non solumipsi sa uta ris fuit, se t maximo a d vie to mnto o scri bis mi i trium An 2 riam adiu e . Qu d h te nior um ma e san emca sam e sse i e o se utia m m una tqu d u ; qu d g , e i icii e sse : s a e ni i nis h oc se na s aut o li ma ni iud t tu h l i , tu p pu Ro n ic masse da iis civ ibus u nantss non intorie r int i d iu , qui p g . “ A um in uie s ini us acie ui h ostilis a nimi ,, t h oc i , q , ,, q f , q “ m 0 in r e mpu lica mhomine s cive s a ppe lle s. I m iustissime ; quod e nim nondum se natus ce nsuit ne c populus Roma nus n eiudico iussit, id a rrogante r no pra ne que re voco a d a rbi ie mmsum i e mn n m o tr : illud qu d o uto, qu d si, que mmo occi e n me ri de r re s on coe git, ne que cr ude lite r quidqua pui ne e isso a uid uamr smisi h a ui ue in me a e qu d lut q q b q pot sta te , oa be l m i l uide mh one stiu in ic ma s qu d lu fu t. M u ta e q s d o gi que quod conce der e posait r e s publica mise r orumfortunam non inse e ta r i a min ni e tribue r e ote ntibus i qu fi t p , qua e cup di me t srr o antia mince nde rs ssint: ua in re ice o tate g po q , C r , u I 14 0 K p. V I , E p . 13.

vir optime a tque fortissime mihique marito st me o nomino me nimis c e e e v ide ris s e i tusa st r e i publica e ca rissi , r d r p is e a li ui ec o fe ce rit omnia dare se sta timque , ut qu qu q d r t , mi s a s non licsst a c a d mala cons a co ! pe r tte r , qu i tr du i ili rrup ma ni a s nibus animum. ae tua e st ae o tumlar gitio Qu hu t , qu atie a e se imda commni sa ta : animo ts mone ri p ris, pr rt u lu me n o i i is m e i e ia me o cumma fa cies ta , qu d t b v u fu r t ; t g ,

docue ris. ce n n a e n m Nunc, Ci ro, u c g du e st, ns frustra Oppr ss sum e sse Antonium gav isi simus ne u se mpe r primi ma oxcidsndi ca sa sit e r e n cuiusqua li u , ut liud ascstur illo e i s i iamne cò inantibus a ut ti nti p u . N hil p pa s bus nobis ad e i e ve nire es in uo non cumomniumcul a t v rs pot t, q p , um uo tua a si cui s a n ama uctor ita te n prae cip futur t, u t t mse a tus o l s oma n s non so m e sso a i e m ac p pu u R u lu p t tur, ssd tia … a in e a c i a e ni s osso t cupit, quanta lib r iv t t u u pote s :

qua mtu non solumbe ne se ntie ndo, ssd e tiam prude nte r e tue ri de be s ; prud ntia porro, qua e tibi supe rse t, nulla sbs de ide r atur nisi mo s in tribue ndis h uo u to s du o rib s. Alia omnis sic a a n cum o e snti uor umcomar ari d u t, ut qu lib t q p possint tusa v irtute s : unumh oc a gra to a nimo libe r alique fectum ca utior smac mode ra ti mliber alitate m e si pro , ore , d imse na s cui uamdar e e e o mai der ant; nihil e n tu q d b t, qu d o l cogita ntibus e xe mp e a ut prae sidio sit. Itaque timeo da n ae al n co sulatu, ne C sar tuus tine se sscs disse pute t dee re ui a min e si consul ac us sit desce ns m tia t s, qu d , f t , uru . Quod si Antonius ab a lio r e lie tumre gni instrume ntumoccasione m r andi a i uonama nimo fora a s si uis a c o egn h bu t, q put , q u t rs

non tyranno inte rfe cto, se d ipso sonstu pute t se impe ria qua e libat concupise e rs possa ? Quars tume t fa cilita te mst rovide ntiamla udabo uam cume x l ratum a e e e os p t , p o h b r pero Ca ssa re mh ouoribus quos a cce pe r it e xtr aordinariis fora “ cont n u ie as i i n l ma e e t m. n r i uies cu ao m ,, Al g tu , q , ,, p r u subieie s Pr r sus alie nae si ovide ri e tui e xsis o , pr p t, ns ter e t: quod utinaminspe ctar s pe ssoa timorsmde illo moumi His litte ris scriptis consule mto fa ctuma udivimus : tum incipiampropone re mihi r e mpublica miustamst ia m nitsnte mviribus si istuc i e F s ale e t i , v d ro. iiiu v t n M ace doniamcuma uitatu rasmiss dibus M a iis q p us e st. I ,

K u II E . . 14 2 p . V , p 16. 16

l mmi e si e con mma is e i me e sci a iqua tt , quid r ditu g r t qu re

o e sse a is IIII . K al . Inn. E ore dia pus put r . V p .

F m 15. (ad a . x , I N IF M. LEPIDUS MP. ITER. PO T EX MAX . 8 . D. E R M SE NATUI POPULO PLE B IQU O ANAE .

1 libe ri us os . e . e . D oe s omne s S . v . q v tri v . b q . v. h i ue te ste r e e s conscri ti ua me nte e t uo a n mo se m q , p tr p , q q i pe r in r e mpublicamfue rim ot qua mnihil antiquiue communi sa to ac li e a e iudicar im o o s e rob se m lu b rt t ; qu d v bi br vi p as , nisi mihi fortuna propriumconsiliume x tor e ise e t; na mex e r citua cunctus consue tudine msuamin civibus conse r va ndis communique pacs se ditione facts ratina it me que ta ntas multitudinis civiumRomanorumsa lutis a tque incolumitstis il me usci e r e s dic m coe it. In ua r e e ca usa p , ut ve r a , g q go v s conscri ti r a e obsoer o riva tis offe n os, patre p , o o tqu , ut p sionibus omissis summae r e i publica e consul atis ne ve mise ri eor diam nostr a m e xe r citusqus nostri in civili disse nsione ous ie si sa is omni ms e di ni sce le ris loco p t . Quod lut u g ta tis a ione mh abue r itis me li s e t o is e t r e i licae ns r t , u v b pub co u

a is K al . n on e en e o l t . D. III. In . a P t Arg t .

16. (ad Fa m. X,

PLANCUS CICERONI.

1 muamme h e rcule s mi ice o ma ae nite bitma im Nu q , C r , p x a e ri uls a s um si i acci it p c pro pa tri ubire , d , qu d dsr r e re h snsione te me rita tis a bsim Confite re r M rudontia ma p . p la sum si mua m e o e x a nim i m cr e du p , u q L pid o cre d disse ; li a s enime o e st ma is amc l e t in O timi t rr r g qu u pa , quide m p cuiusque me nte mfacillime irr e pit; ssd e go non h oc vitio aene sumdscs tus Le idume nim ulch rs no m u p p , p p ra . Q id e o e st o ma in bollo ma ms e s e ulosus rg ? Pud r , qui xi t p ric , h unc um it s i e nam nisi uno m srs oss cosg ub r ; , loco e sse , v ba r n r um vide r sr e t ni n , e cui obtre ctsto miumpor ti acitsr e i o offe nsus st me a a ie n a e iamalo s e m a e L p d p t ti t r b llu . It qu copias prope in conspe ctumLapidi Antoniique adduxi qus draginta quo miliumpaesuumspatio r slicto consodi so con si o e l e e l ritsr e e e l sal uta r i i e rs ma li , ut v e acce d r v te r r ec p e m Adiunxi b n li o fl me n o ositum poss . ase i loco a goud , u pp ad Fam. X, 23. 14 3

m uo m a r a nsi us e sse ocontii sub man ut be be re , in q or t t t, V u

e sse nt e o m oca fide lite r m ate re t e . e i ut , p r qu ru l ihi p it r L p n me diocrite r ca ta ba t dus despe ra te adv e ntu me o, que m on p , mu m n on o coniunxit a . K al un e s e ode e se cu A t i . d. IIII . I i , q die a d me castr a mov e r unt; viginti milia pa e suumcum t r m nun t odi o e am e um e ni abe see n , es ihi tia ta es . D p r d b g l me re ci e r e me t h ic disce ssus ni il nitate , ut e t ce e rite r p h a e s me a er e non me s ullus non e e s non i fug i il h b t, il , qu , qu d qua mimpe dime ntor umamitter e tur aut a b illis fe r v e ntibus la tronibus inte r ci e re tur e ridie Nona s nie s omne s p . Itaqu p Iu mtr aie ci onte s u os fe ce ram inte rr u i copias Isara p q e , qu , p , ut e t spatiumcollige ndi se homines h a be r e nt e t e go me inte re a mco e a coniun e r e m em i o cumh as a e m cu ll g g , qu tr du , d b

s m. nsis nost i e t iide me t a nim 4 litte ras, e x pe ctaba Late r e r um emin re mpublica mse mpe r fa te bor ; se d ce rte nimia e ius indtflge ntia in Le pidumad hae c per icula pe rspicie nda fe cit e umminus sagace m; qui quide mcumin fra ude mse de ductumvider e t, manus, quas iustius in Le pidi pe rnicie m ' masse t si i afierre cona s e st in uo cas ame n in e a , b tu , q u t t r e l dh u vi t e t dicitur victurus se d de p l a tus e t a c vi , tame n h oc a mmi um t a n cum o o e p ru hi cer t es . M g o d l r parri cide rum e la psus sumiis ; v e nie bant e nime ode mfurore in me uo in a tr iam inci a i ir a cundia s a em a m e m , q , t t , ut h ru r ru re ce nte s h ape bant: quod Le pidumca stiga re non de stite ram exstin uere t e m o collo ia ac a imr a m ut g b llu , qu d qu f t p ob ba , quod le ga tos fide Le pidi missos a d me in conspe ctumve nire e r am o a tium e s m b mmil v e tu . C tinu tr i unu missum , qu d C V , ., ab Antonio ad e umcumlitte ris e xce per am: in quo h anc ca io v olu tate m o cer e uo ma s me e tive runt p p , qu d t , q gi p , maiore miis frustratio olo e mattuli i an o t. m i t t d r Tu, C ce ro, o adh uc fe cisti e m ra t vi nte qu d , id p es a, ut gila r ne r vose que nos e a me in acie s o ne s e nia t ae sa c , qui t u , ub r . V C r um fir missime t mali ua ccpiis, qua s ha be t a , au , si ipsu q r e s im e dit e x mi a cui s i s s m n m e ic l p , er citus tt tur ; u p iu ag u p r u um agitur : quidquid aliquando futurumfuit in ca str is pe r ditorum con a atriam h mn iam nv ni tr p , oc o e co e t; pro urbis ve ro sa e cur non omni s faculta tibus mu lut bu , quas h a be s, utamur ? o si vos istic non de fue ritis rofe cto Qu d , p , quod a d me a t n omni s e us a n e r i e e i cae sa tisfa ci m. Te t t, bu r b bu d publi a i e mmi ice o in ie s me h e rcule s qu d , C r , d ha be o carior e msolli citudine s ue me as o idie ma is tua me a e x a c un q qu t g rit u t. ne K u . V II E . 144 p , p 17.

a ut e x a mo e a ut e x icio tuo e e m quid r iud p rd . Opto, ut mihi lice a t ia mpra e se nti pie ta te mccrum officior umtua e ne i i i c a a ce e iucundior a . II . I us I nn Cularon b fi t b f r VI d . e , e x n s Allobr o um fi ibu g .

a m. 17. ( d Fa X,

PLAN US IM P. D E SIG I E R C COS. . S . D. C C ONI.

a ce e non ossum u n in sin ulas r es me rit u F r p , q i g aq e tua i i a ias a sm se d me h e rcule s a cio cum o t b gr t g , f pud re ; ne que e nim a n a ne ce ssi o an um mi i e cum t t tud , qu t tu h t e sse volu is i si e i e ra t mac ionemne e e o i t , de d ra re v d tur g ia r u t , qu g l be nte r pr o max imis tuis be ne ficiis ta mvili mune r e de fungor ora i ma lo a e se ns obse r vanti indul e nti t onis, e t pr a, g a, a ssiduita te me mo e mme i i o ar e o si m i a conti e r i r t b pr b . Qu d ihi v t g t, ' omne s grata s a micitias a tque e tia mpia s pr opinquita te s vin ca m; amor e nimtuus ac iudiciumde me utrummihi plus di itatis in e ma n v olu ta tis o ie sit a lla tu gn pe rp tuu p qu tid rus, non acile dixer im D e mili mcommdie i i f . tu e fu t t bi cur ae ; quos e go non pote ntise me ae ca usa nihil e nim' me non sa l utar ite r co i a e scis o nati — o a e na tu g t r r v lui s , se d pr i mum o ita me ritos indica ba m e inde o ad me , qu d , d , qu d o n s ca s s coniunetior e s r i ica e e sse v le b m n me u u e publ o a , ovissi , t ab omni omniumsollicitatione a ve rsos eos ta le s vobis pra e s a e osse m ua le uc fue r unt Nos adhuc h ic mnia t r p , q s adh . o in mus : o consil mnos m e si a n a te gra sustinui qu d iu tru , t , qu t sit avidita s omin m non sine ca sa talia victoriae scio h u u , , a me n s non e nim si i in —h is o er t p pe ro ; , qu d x citibus mt 0 magna subsidia re s publica habe t e x e di i s s i m l in p ta , qu bu ub to i pe tu ac a troc io parr icidarumte - sistat. Copia s ve ro nostras note s tibi e sse a rbitror : in a tris me is le ione s s n e e a nas r e s i m v e l l cu c s g u t v t r t , tr onu , u e n is im mn i l t s a ex o ibus, una ; n castrie B ruti una ve te rana le io a e a im ce to tir onum Ita unive rsu e x e rci g , lt r b a, . s tus nume o a mlissimus e st fir mitate e xi uus ua n ma m r p , g ; q tu ute in acie ni i t n um nimiu tiro s t commit e d , msae pe e xpe r tum h abe mus tr m e xe rcituum e 4 . Ad h oc robur nos or u siv ican s e x e r citus ui e st v e te r anus i Afr u , q , s ve Ca e sa ria a c c iss a e ss e t, e quo animo summa m r e m publicam in dis crimen de duce r e mus ; aliqua nto a ute mpre pius e sse quod Cae sar e mv ide ba mus ni il de stiti umli e is r ri , h e tt r ho ta , ne que

u II [ 4 6 K p. V , Ep. 18 .

duce e s a i i a t ne ce r , ne que id rb tra r e r dub t re uos ssarios, r o a tus suma e n issima e t ili e n issima e mina ma tr g prud t d g t f , a tua i mnes cu s e ad te r e fe runtur e t in te con , cu us o r m se I al muntur v e nir e ad a . K . e il su , ut . d . VI I S xt e s o o e i sin mo a e c cuma e m qu d e g , ut d hu , e r f i ; ut ve nia e t ca t i a e t Ca sca ade ra t e t La b o e S p ius. At ll r tt qua e si ue uidnammi i vide r e tur ar ce sse re musne te a vitq , q h , tque id tibi conduce re pntar e mus an tardare ac commorar i te 9 e li e sse e s on i id o se ntie b m e t di m us t. R p d , qu d a , gnita ti e t e xistima tioni tua e ma xime conduce re te primo quoque te m pore fe rre pra e sidiumla be nti e t inclinata e pae ne r e i publica e ; i e n ma e sse ce nse s ma in e o e llo in ue vic qu d i b li b , q tor e s e xe rcitus fugiente mh oste mpe rse qui nolue r int e t in quo in mis ime a o h ouoribus amlissimis fortuuis ue maximis oolu p r t r, p q , is affini us o a s be ll mr e i li coniuge , libe ris, vob b rn tu , u pub ca e dix i dicam in ta n se na s uli u in e r it? Qu d ,, to tu pe p q e con “ 8 c mtant m r e side a t in ra m os ma ? a mo se nsu , u u t ur li M xi e m cum a e c scribe bam a fficie bar o o e o cum a ut , h , d l r , qu d, me pro a dole sce ntulo a c pe e ne pue ro r es publica a cce pisse t m v ix vide ba r o r omise ram r va de , , qu d p , p ae stars posse . E st e m ra vior e t difficilior animi e t se n e n ia e maximi a ut g t t , s e se im in e s ro a te o am u pra rt r bu , p l r qu pec nia e obliga tio ; ha e c e nim solvi pote st e t e st r e i familia ris iactura tole ra i s r e i ca e o s o onder is e ma mo msol b li ; publi qu d p p , qu d du vas, n i u s d m 4 nisi is de pe di fa cile pa t tur, pro q o p0 p0 n e r is ? Qua me t nno s e o e ne o m is r e u nantibus i qua h , ut p r , t b ult p g ; v de me sse in e o ona in o e s se d fle xibilis a e as m tur e ni b d l , t ul i tique ad de pr a v andumpar a t , qui sple ndore fal si honoris ico o acie m oni in e nii ra e strin i osse nfidunt ch t b g p g p co . Ita ue ad r e ii uos hic o e a o mi i a cce ssi nt mn q q qu qu l b r h t, o e s dhibe a m mach ine s ad e ne n ma dole sce nte m n ma m a t du , e fa sube amte me rita tis : quamqua mqua e te me ritas e st? M agie l m ro uo s 0 ondi amme s mo li e nimi lu , p q p p , qu ip u b ga v i, ne c e o ae nite re o es r e m licamme r o e o s o ndi v r p p t t pub p p po sse , ui i in e s e rundis cumsuo n e nio tumm o q fu t r bu g i g , ea pr ione con nti a ms a e m nisi m miss sta or . e M xi u ut , forte fa llit, in r e publica nodus e st inopia re i pe cuniaria e ; obdur e scunt e n mma is o i i e boni i ad v oce m i i i g qu t d v ri tr but , quod ex ce nte sima collatumimpude nti ce nsu locuple tiumin duarum le gionumpra e miis omne consumitur ; impe nde nt a ute min ni i sumtus cumin bos e x e rcitus i us n nc de fe ndim fi t p , qu b u ur, rut ad B . I, 18 . 14 ?

tum ve ro in tuum na mCa ssius noste r vide tur posse sa tis orna tus ve nire Se d e t hae c e t mul ta alia e orum m so ris filiis non x O c id ue am m . D e ro ua e e upio, q qu pri u t s v i dumscribe r e s omnino i sa e mo a pe cta , B rute , : p t p r be llum e nim duce tur inte gramtibi ca usamr e se r va nt ; i m in e de e i diuturnitate non se d e go a princip o, cu div a r b ll m ita ca sa me uer or umin se natu te a i e possa , u gi p , ut rb tr r e m is i otuisse co osce e ne c e o ll a r es e i a tr l tte ris p gn r , v r u r t um am in ua o non v e l a e e c l o e a dicame a ue qu , q e g vit p ri u q

facia m ae te v olle ua e ue te e e a i e . , qu q q ad p rtine r rb tr r. VI

K al . e il es S xt .

Aus de r zwe ite n Halfte de s Jahre s 43 habe n wir ke ine

m e e a ssi s noc . s e s B rie fs e . c ie ne n hr W d r C u h M Brutu r h . n lasse n s fund v on se i e n Tm u e de n Tod. P D . Brutu , ppe v r , e llio und Plancus sc losse n si w ie e i s de m n oni u h ch , L p du , A t us s , se dals die se r als e be ubtl rtige r Ge gne r de mjunge n Sie ge r ge ge n ‘ fib n nn n e als sic e e rtr e te ko te . Was Wu d r, d h di be idsu Fahre r dor casarianisch e n Parte i ge ge n das Se uatsre gime nt vorh ande n? i Als e in s So ging das Ve rde rb e n se ne n Weg. e de r e de lste n e fie l ice o don Octa vianus nac lan e m c an e n m Opf r C r , , h g S hw k , de asse de s n oni s e is e e n a H A t u pr g ge b h tte .

Anh a u g.

Cice r os Tod.

Ube r se ine n mutvollon Tod be richte t uns Livius be i de m n e ne c use V I Alte re S a (S . ) n mtr iumv iror um s r . ice o sub adve tu s M C r ce e a t urbe , r s id e a non ma is n i p o ce rto ha be n , quod r t, g A ton o e ripi se m a e s ssiume t B r m osse im , qua C a ri Ca utu p . Pr o in Tus culanum i n e tr a nsv e r sis itine ribus in For mi n m fug t, i d a u , ut ab Caie ta na v im n n s r oficiscitur co sce sur u , p . Unde a lique ie s in al m rov e ctumcummo o e n adv e rsi r e tulisse n t tu p d v ti t, mo e se ia ctatione mna is cacce ol e n e fluctu d ip v , v v t , pa ti non osse a e m p t, t diu tande m e um e t fugae e t vitae ce pit : r e re ssus ue ad su e rior e m i am ae a llo mille g q p v ll , qu p u plus ass s a msr i a be st M or i a n uit n a p ibu . r , i q , i p t r i a s a e p e 10 * i r s 14 8 C ce o Tod.

a i ns a se f ite r fid u a ra tos s e r v a t a . S t s co t t, rvos ort e lite rq e p fuisse a d dimicandum; ipsumde poni lecticame t quie tos omnen i e x pa ti, coge re t, iussisse . Pr i t r e ti imm mce r vice mca rae cisnme s lectica p ae b n que ota put p t.

i stolida e rude lita ti mili m it. a n e Ne c sa t s c tu fu M us quoqu , s An um : n e s cide nt scr ipsis e in toni al ra t , prae ru . Ita re la tum caput tom inte r duas manus in Rostris positum; ubi ille consul, ubi sae pe s is e e i so sus An nium con ular , ubi p anno adve r to , qua nta n a m am umana vox ma dmira tione e lo ue ntiae ull u qu h , cu q a s e s uditu fu r t.

a me m a ei s te r ant trucid ta br u po . ixi i an s si fuisse t n V t tre s e t se xag nta no , ut, vis ab , e imma tura quidemmors v ide ri possit z inge niume t ope ribus e t pr a emiis e pe r umfelix : ipse fortunas diu prospe rae e t in lon ma n s n e im ic s vulne r ibus go te nore fe licitatis g i i t r tu , e xsilio na r i m ro i s ste te r at filiae mo e , rui pa t u , p qu bu , rt , e x itu tam i e a ce e omn madve rsommni il trist a tqu rb , iu h , ut i o di n me a ae e mo e m ae e e ae stimanti v r g u r t, tulit pr t r rt ; qu v r min s in d ni u digna vi e ri pe tuit, quod a victor e inimico l rud c e lius passus e ra t, quamquod e iusdemfortunae compos se fe cis t Si s a me n vir tutibus i ia nsa rit vir ip se . qui t v t pe , ma n s ace mmrabi i ui e t in c i a es e se g u , r, e o l s f t, u us l ud p r ue nda ce n e i q s Ci ro e la uda tore opus fu r t.

e r e ic nis de r E i e nnsme n 150 V z h g .

Ale xandriuus x Ptolom us le e s 9 re , ao Au t . 3 . llo o e s allis e lk h ft is e n o an s und se A br g , g ch V ò e rsc a zw ch Rh d u I ra . 23 . malth e um ibl immr i B u h tum A , das B ioth e kz e des Att cus iu t ro , bc n n h me n e al a an t na e r s e nbe ril t ie m e 34 . ch d ag Z g A th .

manns G e n e i e ilicie us e e n s e n. 76. A , r zg b rg C g g O t h i us e aus m a m o i Arnp ara , grie chisch r Se he r de K pf d r S e be n ge ge n on The b . 108 . a uiuum s e i e a ie ice s in Ana uia a i m An g , Ab t g qu rt r C ro g (L t u ). 111. na a a mma e su e rum Anco , St dt r p . 88 . n ni s Pute olanus e ann i s C. A dro cu , , B k te r de s Att cu . 73.

Anue ì us i e os e a . M . , C c r L g t 76.

nnino ilo Ge ne de s lo ine . 58 . 67 . T . A M , g r C d . 79 li u s i e in ie n e e nu e m i non Anti ba u , Ge b rg Syr , g g b r de L ba . 40 .

h a s a ie ns. 77. Antioc e a, H upt t dt Syr c l a de r ne e e n a e mi a Antiochus, S hu h upt u r Ak d e , de r Ste sich

n 1 . zunoige d. 12. 20

i m n . on m a 4 . Antiochus, Kon g v Ko go e 7 mm nf r umim il i m m a a a e i e s dl ch e n a i 126. Antiu , St dt r L t u .

n oni s i a 63 ons l . 18 . 34 . C . A t u Hybr d , K u

n oni s de r r olse Rodne r 99 K nso]. 20 M . A t u , g , o 1 . s i a dc i m n oni r i . 97 n. a . M . A t u Hybr d , Tr u v r

me a a in ie n. 76. Apa , St dt Phryg

ie c is e ale . 64 . Ape lle s, gr h ch r M r u Romfi e r a a nac n isi m Appia via , vo b C pu h Bru d u . 93.

Claudine . Appius s. m u m a e s e rum. 91 93 . n s a a . Apulia, La d ch ft r p mr in de r is s a a n de r Rò o s e n Wa te . 74 . Arabos, N chb r yr ch s rie chisch or ic e e sse n Òa w é sv a i e o fibe rsotzt Aratu , g D ht r, d y C c r

h at. l l . m o isa o 62 ve n ice o e e i i Archias, I pr v t r, C r v rt d gt. 34. cke fibe r e n Ar n m Arge ntous pe ns, B rfi d ge tano, we stlich von Foru

s 142. Iulii (Fréju ).

m . m ta a mma e su e ru . 88 Ariminu , S dt r p

ni v n Ka adocie u. 77. Ariobar zanos, Ke g o pp

i e de s o e s e n Gor ich tsh ofos in e n. 31 Ari0 pagitae , R cht r b r t Ath .

r tl ndor de r e ri ate tisch e n c le 118 . Aristote le s, dor G p p S hu .

ms e o o dos is o e les. 66. Ariste tolius o , M th d Ar t t m e ima dos a i s und de r Cicoronon im ols e Arpinu , H t M r u , V k r

96 99. lando. 10 . 40 . .

m a in ie n. 36. 88 . Arre tiu , St dt Etrur e e i nis de r i e nnamn V rz ch E g e . 15 1

mntius B okanute r de s Tre bati us. L . Ar , s l z in Patr it A c apo, Ar t . i loinasion o in e s e e n aus ia As a, K , Pr v z, b t h d Mys , Lydia ,

Caria . n. a . A nius ollio a al e von is ania l e i C . si P , St tth t r H p u t r or. rtlhmte ni e si a i os i Athe nas, bo U v r t t zu C ce r Ze t . influfsr ich e r o mann i a i u Athe nae us, o o H f n K ppadoc e . is te de s Koni s von Ka ion Athe na , Mut r g ppa doc .

Atìlius e an s ons l . C . S rr u , K u AtiusLabionus be ste r n e e l e Clisars s àtor soin in T . , U t rf dh rr , p Fe d . ’ Ar e îdc u die Sòh ne dos Atre ns ame mnon und e ne la s g , , Ag M u . m nius s Po o . Atticus . p

i oc e de s o i e n. Att ca , T ht r V r g c ol s i n Aufidius Lur o, V k tr bu . am u Af aniu Auli filius, Spottn e f r r s. ur o iu o a Prà r ons l L . A l s C tt , te , K u . vianius Hammonius e i e lasse ne de s Ae milius C. A , Fr g r M . Avi

us e n i ce os und V e rr e s. Q . Axi , Fr u d C r

be r tihmtor a e o amanie ns B a iso, B d rt K p .

u s o ne li s. B alb s . C r u

M iuucius. B asile s s. dtch ou be i a ao B auli, Stà B j i e l is e V òlke rsch aft nòrdlich von de u B ollovac , b g ch r Se q aua . al urnius Bibulus s. C p . n a von don ròmisch e n a e n e h e imuisv ll Bo a D e , Fr u g o ve re hrt . milia ni a an de r via e . Bono a , St dt A

' l dia B ocntrg, C o .

i m Ube rfah rtsort na G ie e nlan . . Brundis u , ch r ch d u s. anine Brutus s. J . m si n de s ic s an de r us e von i s B uth r otu , Be tzu g Att u K t Ep ru .

ae ciliusB osse s Pome anor 43 Fr e isch ar onftih ror inS ri n Q . C , p j , y o . il u e tallus l e Ca e c i s M o o o o Kousul . Q . C r, Pr pr t r,

Cae cilius e e ll s e ic s ons l. Q . M t u Cr t u , K u e e i nis dor i e nna 152 V rz ch E g me n.

. a se llina Me te llns e os . V olkstribnn ons l Q C N p , , K u . ilins ste ll ns mi u . Cae c M Nn dic s ie e tibe a Q , S g r r Jugurth .

. Cae cilins M e tollus ins ci io c ie e a e dos Pom Q P S p , S hw g rv t r u pe3 s. ilia na a la e in ama d di Caoc f bu , Dr , as e Cacnie r ve rhe rrlichte . i m sndich te r Cae cilins Stat ns, Ko bdi

s. icini s Cascina L u . aslino s Korros ondsnt ce e n M. C Rufu , p Ci ros nach Cilici ,

als Pràtor ge tòte t. i e ann Casl no, e in b k te r Bankie r. ae sa uli s o e a i s C r J u d r Oct v u . dtch e n amma e infe rum Caie ta, Stà r . m e ns ce a i e F rn . Cal , St dt ag r al Cal urnius i l s Konsal o ons l in S r ian M . p B bu u , , Pr k u y .

ius iso Fru i I" Lucii li s e s e al urn . . t C . C p P g , L ( fi u ), r t r Ga te der

Cal urnius iso ons l. L. p P , K u urnius iso Cae soninus onsnl L. Calp P , K . al urnius iso V e rtrante r de s n oni s L . C p P , A t u . urnius iso e i a e i e M. Calp P , P r p t t k r. s d r Kahlo o name des Crassns Calvu , o , Sp tt . a i us z c Campanus age r, durch Fruchtb rke t a go oi h ne t

aninius Gall s ol s i n. L . C u , V k tr bu

. Caninius Re bilns e a Case re fur e ine n Ta Kous C , L g t , g nl .

a o imStlde n oms Cape na port , Th r R . m i e l n Roms mit e m i e - e me l un Capitoliu , M tt pu kt d Jup t r T p d de r

Burg. abban ì e s Furste ntum Cappadocia, g g an de r Ostgrenze Klein

le ne . se m a in Ka anisn. Capua, St dt p

Cases s. Se rvilius.

a e n anf o c a . Cassiops, H f C r yr itbsworbsr ice os nmdas ons l L . Cassius, M C r K u at. i s n s V olkstribnn de r Casa mò e r i C. Cass u Longi u , , rd . n.

i s e in e n Case re . Cass u Barba, Fr u d s as ilisc e s c e i e i Castulonsnsis saltu , K t h S h d ge b rge .

sr ns. Catilina s. S gi

ns Officisr de s Antonius sons nnbokannt. C . Calzino V e stin , , t

e e i nis dor E i e nnam 154 V rz ch g on.

ne li s e n l s S inth e r de r n P . Cor u L tu u p , Soh .

ne li s e n l s a Anh an or atilin . P . Cor u L tu u Sur , g C as o ne li s ci io Ae milia nns ica n s min nma ntinus P . C r u S p Afr u or N . ne li s lla 82— 78 i a o r e i ubli stitue n e L . Cor u Su , d ct t r p cae con da . ssinins Ge sch àftsfre und de u L . Ca , s Attic s. nre lius Cotta s. A .

s ino. Crassipe s . Fur

s s. i ini s Crassu L c u . tadtch on imstidlich e n alli Cal e ro, S G on an de r Ise ra. m n nmae a in a anie . C , St dt K p n e mae m a b i Cn . Cumann , L dgut

s. c ibonius Curio S r . '

ino Gastfronnd i e os in Pe tra. M . Cur , C c r an asa s o as Cur tilius, e in Ve te r C r , d r d Gut e ine s ge wisson Se x

me us in anie n i s v on Cn. Po e tòte t n e P. Curt u , p j Sp g , u b kannt . i de a s Cybistra, Ort diosso ts s T uru . s nscl se i zur o in Cili i n r Cypru , I , t Pr v z c e goh ò ig. n e r n is Cyzicus, Sta dt a d Propo t .

r us e a ann Kòni u alsti n m ice b De iota , T tr rch, d g vo G e , do C ro e n fre u de t. mt ins Ph ale re ns nm300 bor iih mtor aa smann Re n D e e r , St t , d or n und Rhe tor in Athe . rns e in a e nisc e e o i e s D e me trius Sy , th h r Rh t r, Le hre r C c ro . D e mosth e ue s bsrfih mte ste r Rodne r e ns e sse n B ode n e ì , Ath , d g >aîv v ice o ti e rs tz at e r eq o C r b e h . rch ns ie is e iloso ille e s Dicae a , gr ch ch r Ph ph , Sch r dos Aristot le , v e r on n a xu x l toidigte d q òg fie ; . Fr oi olassone r ase re Die ch are s, g C . i e e e und s àtor Hans nos i s Diodotns, Sto k r, L hr r p ge ss C ce ro .

n Froi e lassonor dos . Gil lie s. Dioge e s, g M

i n sins e e dos un e re n ice o. D o y , L hr r j g C r i n si s le e ans a s ie e n in in D o y u II. , hrt , Syr ku ve rtr b , Kor th . e i D olah e lla s. Corn l us. mi i s Ah e nobarbus ate s a e n rfinium v n L . Do t u , C Schw g r, i Co o a e si Cas r b e gt.

um rf h r o t na talie n. Dyrrh achi , Ube a ts r ch I e rze i h nis de r E i e nna m V c g e u. 155

= . osstzlio rm ns N R . , g t o e l si h ac le ge nihil re gste r… E lsnth orocìlice s V òlke rsch aft de mn , s A a us. e s s a s a de r o in sia Eph u , H upt t dt Pr v z A . ic armus i ulns h rtl m m i n i E p h S c , e h tsr Ke òd e d chte r . icnrns B e r iinde r de r nac ihm nan e E p , g h be nte nPh ilosw h nsch nle . i noa il ici n E p ph a , Sta dt in C e . ’ i s an s a in Nord risch e nland i s ut l . Ep ru , L d ch ft g , w e Att cu G ag

E ore dia Stadtch e n in allia rans a ans p , G T p d , l e n A p . T oianus a e ie dos Cn v ns Equus r , Tr g d . Nii i . an a s a ma nns Er a, H upt t dt dos A . n issa c Etrusca discipli a , die Wo g kunst. a s nzfin s e e n dic Pa rth or Euphr te , Gre f g g .

C . Fabius, Logat Ce sara m i a i s axi s c n a o de r l oms. Q . F b u M u u ct t r, Sch d R ms ns l E nde s o e n . a i s a i als o e . Q F b u M x u , K u v r t rb

. Fadius Gall s s i n T u , Volk tr bu .

. Fannius Anbàn r m s C , ge dos Po peju . a s ms sne r s lla o n de s i a o s P . F u tu Su , S h D kt t r , o p j

. a oni il r mSonat. M F v us, F h re de r Opposition i ac ne Fl o s. V ale rins. ’ la i s V olkstribnn n a in Pome ns a L . F v u , , be a tr gte p j Auftr g ine l x a i e e agr r a .

montana o e in o oms w o si Ohlins an a e . Fln p rta , Th r R , ch k uft miao a imsildlich on a i m ie e ine illa ice os For , St dt L t u , h r V C r miannm (For ).

n ononia und a e nna . ForumCorne linm, Stàdtch on zwische B R v

m a m StM tch sn be i ina . Foru G llorn , Mut i i n n i lie de r càsarianische n a e i. Fraugo, e n n be donte de s M tg d P rt a tine ol onne ol s i un Anh ttn e r de s Clodius s àte r Q . F C , V k tr b , g , p

Casariane r .

a ine Crassi os e i e Ga e de r llia . Q . F r p , zw t r tt Tu

s s i n e a e Casate dann de s Plancns. C . Furniu , Volk tr bu , V rtr ut r , i am 156 Ve rze ichnis de r E ge un on.

al l i s G ba s. Su p ciu . Gal a i e e e ice os nmdas P . b , M tb w rb r C r citorior soi l e io se i Gallia, t 224 , u t r r t

al l s Ca ninius. G u s. al s l i i s G lu s. Su p c u . Acilins Glabrio s. . ia Gra e cia s. Acha .

atoriannmius i i e Ge e nsa ins Hi m one s bo H , w tz g r g tz zu rtianu ; j e e Re ch t ie ses E u s d ut t , d r b . oles flume n i u nie n H , bo V e lia in L ca . l e ii alli n e r e i e n He v t , g sch o V òlke rsch att i d h ut g Schwe iz .

e raclides P nticns e c isc e il oso . H o , gri h h r Ph ph e r nnins lkstribnn sf e r t die Ad0 ti n e s i H e , V o , b òr d e p o d P. Clod ne .

” e sio s e isc e D ichtor v e rfafste 13 0: n l r e é a z. H du , p h r , 97 îy p

Hilarns, Fr sigolasse ne r de s Atticus.

mins n mi . Hi rtiann s. Hate ria n ns Hirtius un un F stze r Case re n u1 A . , Fre d d orts , Ko s .

is aniae se i e i o inze n. H p , t 205 zw Pr v ome s i e or ias und sse e H ru , D cht r d Il Ody . m odnor . o e nsi s Ortalus be rùh tor R Nobonbuhlor i Q H rt u , , C ce ros.

n. a . H drns a e n alabrie y , H f C ns. H sasns s la i s yp . P ut u .

amblich ns Ar aborsch e ik de r s isc e n ast I , yr h W e .

m das al e o a a e n la z loinasious Iliu , t Tr j , H f p t K .

e r a e be niiufs e s an s. Is , N d Rhod u k t be riih mte e e n Iso ra e s, r Rh tor in Ath . nlius a e sa — n i e t ms 0 . J IGO 44 vo o o t c c e i C r, , C c r dur h U hr bunge n.

ange de ute t . n. a .

i 1 58 Ve rze ichnis de r E gonnume n.

r

a tatius a le s ons l . Q . C tu , K u u s Lupus s. R tilin .

o a inn inasie ns Lyca ui , B e nlandschaft Kle . n e s e ine dor ona e n e ann c s Ly c u , r Arg ut , b k t dur h e in scharfe s e sic G ht. se u e v on Pe tr a Gas e n de s Cice o und i o Ly , B rg r , tfr u d r T r .

ni n . Mace do a, Provi z M ascius Tsr a Le ite r de r ie l d s me us Sp . p , Sp e o Po p j , fe ine r ns e nne Ku tk r.

allins r òmisch e r Kanfmann. T. M , m a ae e c s fabrnm ith r e nd de r allis e n Foldztl o M a nrr , pr f tu w g ch g .

anili s ol s i n e e dor le x anilia . C . M u , V k tr bu , Urh b r M r u tu it le bto s it e i i A . Moulins To q a s, Pr te r, p t r in fre w llige r e ann n V rb u g. anh s or uatus i e e L . M u T q , Ep kur r. n o s M ar ce llin s s. C rne liu .

ll s s la ine . Ma rce u . C ud

a cins Ce nsorinns ansa i. L . M r , K

a cins Fi ulus ons l . C . M r g , K u

ins ili s Konsnl . L . Marc Ph ppu ,

a cins ili s ons l . L . M r Ph ppu , K u

a ins Re x c a e de s . lo ine . Q . M rc , S hw g r P C d ' e ie lle i die von io Clodius e un e a n e li s Mariann , v cht Cur , Fr d , g n a i ao Bilde r de s M rina n Baj . ma nn ice s M arius r oich e r i a o e n . M . , Pr v t , C r Fr u d

tinins Gosch liftsftih re r de s . s. P . M a , M Brutu mann Case a ins al e ne i a re e n . C . M t C v , Pr v t , Fr u d l o kamfte be i a i ns e e n n oni s Ma rtia e gi , p M t g g A t u .

auri n mi is e e i e als Hilfstrn e n. M , u d ch R t r pp axims s a i s M u . F b u . mIs m e a a a auf de s. M g r , St dt th u l e nse l be i icilisn e al a M e lita , k e in I S , j tzt M t .

tr t nic nsis asia is e e o ice os e e . M e nippns S a o e , t ch r Rh t r, C r L hr r

no tns e in Tabe llarius ie o e de s e n l s S inth e r . M e cri , (Br fb t ) L tu u p

M e scinius s i e os es o ia Cilicie n. L . Rufu , C c r Qu t r

ale i s. M e ssalla s. V r u V e e i nis dor E i e unamn rz ch g e . 159

e ssina ol s 0 . M , V k tribun. a s s ae iliu Me t llu . C c s. ' M atra e influlsroich e r o mann i , H f n Kappadocie n. il s nnie s M o . A . in a Go in de r e is e i M e rv , tt W h t, dahor sprich w òr tlich : Sus Mi msc ne r va . oce d t.

. M inucius B asilus e ine de r e s L , r V r chwore ne n. is num i e amau M e , Vorge b rg K p isns. i i a e s von Pontns e in dor Ròm e us fibe r M thr d t , F d e r, von Pomp j

wunde n.

n s itu m a s. M oe re ge e , B bor i T uru olo be rtih mte r e o in Rh odns ice s e M , Rh t r , C ro L hre r. ucia Ga in de s Pome us me r e M , tt p j , Muh de M talle r. ncius cae l on nl P . M S vo a, K s . M ncius cae ola on i e ma ims r ss is ice os Q . S v , p t f x x u , g of r Jur t, C r

. M nnatius Plaucus a al e n l e io L , St tth t r vo Gallia u t r r,

Konsnl .

M nnatius Plancus sa e de s ri u olkstribnu. T. Bur , Brud r V o ge , V

ntina in Gallia is a ana c d e ll m ut ne use e r il mt. M , c p d , dur h as b u M i b h

tile nae auf as e s h iiuii rb nnnn ort M y , L h , g V e a gs .

nne iani violle icht die amilie de r Nannii e e n Gator ass s Na , F , d r Cr u n dor os i ione n n o w ith re d Pr kr pt e rsta don batt . lis a amFufse de s e s Ne apo , St dt V uv .

ice a a in i nie n. N , St dt B thy ans Cos e in ie c is e e le e Nicias Curtius, , gr h ch r G hrt r. nins ol s i n be fòr de rte die Z ur il ckbe rufun L. Nin , V k tr bu , g

Cice ros. t n in e n dos ic s Na me tina Nume s i s, e Fr u d Att u .

0 .

ml ulius sa cta ianus Cae sar i s na a s . J ae O v C. Octav u , ch C C r ,

m e l nne s l mia e ann als Footstiitte i o o . O y p , b k t , P p i 160 Ve rze ichnis de r E ge nnamon.

ino u or Case re C . Opp , Anh 5 g . m e n ns v on i e o an Cés a r e o l . M . Orfi C c r pf h

oni de r a e . Or ode s, K g P rth r

e s la e de r e e n ia . Orph u , Sk v T r t

as altit i lkslnsts isl de r a las Ate llauae . Osci ludi, d al scbe V o p f bu

o s B oscius. Oth .

Paoiae cns s. Innins.

r a thisch o in un l e . Pa co us, p r r Pr z d Fe dh rr s a s Po irins Po tu . p .

n ms a an de r Nor dkiiste i ilia ns. Pa or u , St dt S c

nsa i ice . Pa s. V b a i h o a mann e n L . Papirins Postu , r o c r Priv t , Fr u d

arma a in Gallia cis a ana . P , St dt p d ms at i se i die fàh rlichston e in e Ro . P th , t ge F d milius a ll s . Ae P u u s . nnm u i Pe dnmin a i m Pe da , G t be L t u .

r tih r a s a Mace donions. Pe lla , f e H upt t dt is ur anne n Pe lopidae , typ ch f Tyr . l s le Pe ripate tici, Schu e de Aristote s. nnins e in lie n i e s Posce , K t C c ro .

ssinns a in h ie n. Pe , St dt P ryg m us e sino e a de s Pe e . M . P tr , L g t p j ik e e e e ice os in e n Phae drus, Ep ur r, L hr r C r Ath . o ce s e i e lasse ne Ph ae t , Ci ro Fr g r. e s oni on Pontns e sie Ph arnac , K g v , b gt . li s òni v ace nia Phi ppu , K g e n M do n. l s ins Phi ippus . Marc .

l a de r ne e e n e mie i e os. Philo, Schu h upt u r Akad , Le hre r C c r

in ne on Pe ssinus. Phil o, E woh r v l me nm a in ie n Phi o li , St dt Phryg .

hile timus e i e lasse ne de r e e n ia . P , Fr g r T r t m nus n s a mma e su e ru . Pice age r, La d ch ft a r p

ilia Ga in de s ic s. P , tt Att u n niss s a a e r e ie n Cilicie r Pi de n , H uptst dt d fr . oe ns e n e ns Pira , Haf Ath . n um ta tch on in m ie n amma e su e r um Pisa r , S d U br r p .

d i 162 Ve rze ichnis e r E ge nna me n.

Rox s. omin M o. s o e i me i de s se . e n s Rh d , S tz de r rh odisch on Be re dsa k t, g g u me i m d u .

L. os ius de r e e dar l : scio dos Th e otar e tze s. R c Otho, Urh b r a Ro , ge s

. osci s mo e s an e und n i e o ve r S R u , we ge n Va te r rd g kla gt v o C c r i te digt.

. Rutilius s a de o s. P Lupu , Log t D . Brutu

alamis a anf n. S , St dt Cype r

. Salassns e in B okannte r de e V ale rins asse llo nn Q , M . M , be kannt

Cn. allustius e in lie n i s S , K t C ce ro . al s Go in de r e n e me l in Roman dae a s de s ic s S u , tt , T p H u Att u n te gre z . Samsie e ramus e in le ine u s in Celoo risn o na me d p , k r F r t y , Sp tt e s

Pompe jus.

a inia o in . S rd , 237 Pr v z i ass s oae a e in e e an Ce saro. C u S v , V t r

l M ncius. Scae vo a s.

. Sca tiuo e sch ttftsftih r s M p , G e r de s M . Brutu .

can milius. S rns s. Ae i io ilins Sc p o. Cssc .

cribonins io dor V ator He nse l . C . S Cur , , ins r n uàstor in sia C . Scribon Curio, do S oh , Q A , Volk s ri n t bu .

e le s e i e lasse ne de s e a . S ucu , Fr g r L pt

e ra til dich e u in Cilicie n. S py , S

e i s a ilina Filh re r de r na is e n. L . S rg u C t , A rch t

e vilins ao ie He nse l . Q . S r C p ,

r in o ine de r M òr de r Casato. P . Se vil s Casc , e r

e r v us a ia Isauricns Kons l . P . S ili V t , u

e n ilis e de s . s. S , Mutt r M Brutu r vino o l i i s Se . Su p c u .

Se stius ol s i n. P . , V k tr bu

ilia numo. u tilius Se xt C r .

i a astfronnd ice os in i o. S cc , G C r V b i ilia soi 241— 1 o in S c , t 2 0 Pr v z e r ei nis de r i n m V z ch E ge ns e ll. 163

i n a im e lo onne s de m ic s stark vo ul S cyo , St dt P p , Att u rsch de t. ila n s e o dos e i s boi M a tino anf e i e n d M . S u , L g t L p du , S t e s An

tonino. nu ssa la inisc e an s a an de r nz m Si e , t h L d t dt Gra e Ha panie ns. ou ia Gooch w or e ne r be i de mProze fs de s lo ine Sp g , C d .

ianum Gut de o . a i s e i a ia am s Sta b , M M r u b St b Ve uv. in e schàftsftl h r m Se x. Ste t a, G e r de s Po pe jns. i i Anh an e r de r von e no b n te n c le Sto c , g Z ogrfl de S hu , die nach der cr e ò n omll be nonnt e q wurd . e ne li s Se lla . Cor u . te nou lla s Sullani, V e ra Su . l ici s Galbo omman an de e i e Se rv . Su p u , K d t r l g o Martia b i

l ici s Gall s He nse l be rtihmt s ine e n C . Su p u u , , durch e Scal ' gr òlss.

l i i s us ol st i n. P. Su p c u Ruf , V k r bu l ici s s ofse r Re ch ts l Se rv. Su p u Rufu , gr go e h rte r . n a . s n i n Se rv. Sulpiciu , Soh des Vor ge . si olse e ne e st 8 . v. b . e . , v , b . m tàdtch e n und o e i e in i a Se niu , S V rg b rg Att k . a ie n Synuad , Stadt in Phryg . a a an de r Ostktiste Sici Syr acns e , St dt lians.

se i o in . Syria, t Pr v z

T.

‘ sc e ne be i de mPr ze lo de s i e Talus, Ge hwor r o Clod n .

n motno Hau tlin an de r Granze S rie no. Torco di , p g y

m a omsin s Tare ntiuus. Tare ntu , St dt u me dos B albus als e ine s e n n Tartassius, Spottna g bore e Spauie rs

s ranz e bir e Cilicie ns. Tauru , G g g manns a ni òlke rscha ft dos . Te b ra , V A an re Te bassns, e in Ve te r Case .

n o a r oschie de n. n Te re ntia., Cice ros Gatti , p ta g . a. n ino h m r H mòdie udichte r Tara t Afe r, be rii te o . n ino e rr o e n ice os in ie c e nlan A . Tara t V , Fr u d C r , Gr h d.

a an ino V e rro r e fse r Ge le e . M . T r t , g hrt r ulla a in des assi s c e s e de s s Te rt , G tt C u , S hw t r Brutu … i us ch ulh a n t de e i a e ike Th e e ph ras , S p r P r p t t r noch Aristote le s, ' d l w e mpfahl e n fl og S e 9qzmog. e e i nis de r nname 1 64 V rz ch E iga fl .

e s lin ri hi o s a Th sa , g e c o h L ndschaft. e ssal onica a s a ce doniamamsin sTh ormai us Th , H upt t dt Ma , u c . h as bnl ns 403 B fr i e ns T r y , e o e r Ath . il ns ie is sons nnbe kannt Thy l gr ch che r Dichte r, t . i an s n H me nian v on Pome us na c T gr e , Soh dos ònige v on Ar , p j h m e fiih rt v n al sa e e i Ro m . g , on Clodi e ge w t b fr t

Titinii filius, e in Casa riauor, unbe ksnnt. n s oulins Tor quat o . M . ans a ani die e o ne v n a lli isal ina snse its de s P Tr p d , B w h r o G a c p j o.

0 Tre batius Te s a i v on ice an Cesar e m l . t , Jur st, C ro pfoh e n.

T h onins e a s fite r o ase re C . re , L g t, p Mord r C .

u t m ni n. Tre b lo, Stàd ch on in Ho pa e

Tr h o Ca e cilins e in e i e lasse ne dos ic s. yp , Fr g r Att u

uilius i e n o n n a . M . T C c ro, de r S oh de o R d e rs. .

llia ice os e soin ie lin s in . e . a Tu , C r Tocht r, L b g k d . lli s i e s e a L . Tu u , C c ro L g t.

. Tuilius i e o e o oe iues e s. n. a . Q C c r , L g t Brud r uilius i i e s e i e lasse ne k e tii und n M . T T ro, C c ro Fr g r, Ss r r Fre u d. Tnscnlounm e ine e si n ice os u be i om , B tzu g C r oh o R . n. a . a n n ie ns Tyba , St dt a de r Gre ze Syr .

ln rse in de r Noh a de r oiu ti nisoh on Stimfe ima d U b , p p p , He t e o atius u s in e i Tre b , d rch e e Fre sche b r lich t gt.

V.

al e io a la e m lic B e zaich nn V r t bu , v r ut h ng e ine r We chsl e rh nde a m

Forum. l ns astfrsnn ice P . V a sri , G d C ros, nnbokonnt. alori Flacone Z oit n ss L . V ns , ge o e Cinnae .

. V alarius lac ne L F o , Prator.

als ins a s lo i e . M . V r se l N He nse . . M g r, l

V alo iuo lo sel . M. r Masse l , He n n n V e rr o s. Tara ti o. P V atinius rilh or v on- ice o e i b okàm s lite r e e i i . , f C r h ft g pft, p v rt d gt, o i ll s P rte g ngor Ca e re .

Ùberèicht dor ansgew àhlton B riefs.

I 16 a . AdAtt. 11 Att. , H p XV,

19 XV I, 7

II, 16 D e pe titiona ce n

22 ° I l AdFam I é l , . , ? 0 U!

50

3 0

3 0

8 .

8 .

O

C

Hm0 \ HO 0

—. b e w H O

W V e a H e fe l n S . R . G a e rtne r s r l g, H. y de r , B e r l i

Se sohichte de r

' V on Fr ie rich Aly d tòmisch on Litte r atur .

° Gr . is . 8 P re 7 M .

1C r Scie Le be n C e o,

d ine ohdfte n .… un se S . v Fr iedr ich “ y,

o mc Ti e l il m h . b Gr . s e m t d. . , g .

Paraphrasen von Briefsn Giceroe m zulatsìnîsohsn8tilnhunutnInPri o. ' D I . FFIC(IPICÌI PÌ LZ OIt, G r . k a rt. E

Cic e r o. Re de

n Pom e i de ime rio C . p p ,

na ch p à d a g o gi sc h e n Ge sich tspunkton e r klàrt

o . r . Th il mn Pr f D . F e ,

l . u Dire ktsr de s M Gymna si mmi doli..

ge h . 8 E .

D io Ode n de s H or a z

fil r d e n S ch u l ge b r a u oh di sp on i e r t

- - Dire tta [ gl … riuh Wilhe lms Gya snsiun s su Pe n n.

8 . A… . ka r t. 1 M .