De Gierzwaluw VOGELWERKGROEP AMSTERDAM

• Grote meeuwen langs de Erasmusgracht • Artis vogelparadijs • Kaalplukdag op de Kinseldam

AFZENDER: Vogelwerkgroep Amsterdam M A A R T 2 0 0 6 Uiterwaardenstraat 308 NR 4 JAARGANG 43 1079 DB Amsterdam De Gierzwaluw VOGELWERKGROEP AMSTERDAM

Inhoud

Activiteiten Jip Louwe Kooijmans & Edial Dekker 4

Verenigingsnieuws Hanna Hirsch 7

Interessante grote meeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 Ruud Altenburg 8

Artis vogelparadijs Maarten Frankenhuis 19

Naar een kale Kinseldam Ellen de Bruin 24

Kaalplukdag op de Kinseldam Loes van der Feen 27

Theo’s vierde vogel-CD Theo van Lent 28

Waarnemingen 2e helft 2005 Paul Marcus 29

Ontvangen literatuur Jan van Blanken 52

Ledenmutaties 59

Colofon 59

foto omslag: Barmsijs, Westerdok, 18 december 2005, Kees Jonker Activiteiten Kaalplukactie Kinseldam, 14 januari 2006

ocatie lezingen en bijeenkomsten: Heemtuin De Wiedijk, S.F. van Oss-straat 1, Amsterdam-Osdorp; tram 1, 17 en bus 23. Tijd: 20.00u - 22.00u; zaal open 19.30u) Toegankelijk voor zowel leden als L H anna irsch FOTO: niet-leden. Vrijwillige bijdrage: 1 euro; incl. koffie of thee. Meer informatie: Edial Dekker, 020-6933140, [email protected]. Za 13 mei: Big Day VWGA Voor de excursies van de VWGA geldt: Vertrek om 8 uur precies, behalve op 10 juni. Zorg zelf voor eten, Dit jaar wordt voor de 4e keer een Big Day georganiseerd in het werkgebied van de VWGA. Teams van drinken, verrekijker en eventueel warme en/of regenkleding. Alleen toegankelijk voor leden van de Vogel- maximaal vier personen proberen binnen één etmaal zoveel mogelijk soorten vogels te zien. Vorig jaar werkgroep. Meld je tijdig aan bij de desbetreffende excursieleider, met name bij auto-excursies. is het oude record uit 1998 (103 soorten) verpletterd door de 118 soorten van Wim van der Schot en Verzamelpunten: hoek Funenkade - Zeeburgerkade. Oostoever 1, op het Molen De Gooijer Café Oostoever Jan Mulder. Hoogtepunten waren Buidelmees, vier soorten uilen, Kwartel, Dwergstern, Sneeuwgans, Ap- terras (NO-punt Sloterplas naast rotonde aan eind Jan Evertsenlaan). toegangshek begraafplaats Zorgvlied pelvink, Kleine Zilverreiger, Beflijster, Poelruiter en Gekraagde Roodstaart. Door het slechte weer van 7 mei Amsteldijk. Stadionplein parkeerplaats tussen de twee FEBO’s. 2005 lijkt er voldoende ruimte te zijn om het record te verbreken. Wat heb je nodig voor een Big Day? Een verrekijker en een redelijke kennis van vogels. Een team van minimaal twee vogelaars. Vervoer: fiets, auto of te voet. Doorzettingsvermogen en conditie. Zo 19 maart: Houtrakkerbeemden en Inlaagpolder ochtend-fietsexcursie De volgende dag, zondag 14 mei, spreken we af om 15.00u. in café East of Eden, Linnaeusstraat 11a om Het afwisselende landschap ten westen van Amsterdam is rijk aan vogels. Half maart zijn nog volop de lijsten te vergelijken, ervaringen uit te wisselen en de winnaars te huldigen. Het is het leukst als van overwinterende watervogels aanwezig, terwijl de eerste weidevogels alweer arriveren. elk team minimaal één persoon aanwezig is. Teams kunnen zich opgeven bij: Bart de Knegt, 06-19416159, Excursieleider: Rutger Rotscheid, 020-6004312, [email protected] [email protected], of Merijn van Leeuwen, 06-41058552, [email protected] Verzamelen: Café Oostoever Za 20 mei: Texel busexcursie KNNV Amsterdam Vr 24 maart: Algemene Ledenvergadering VWGA Het centrale thema is het ontstaan van de huidige vorm van het eiland; de excursie leidt langs punten die De uitnodiging en het jaarverslag vindt u in deze Gierzwaluw. de aardkundige en cultuurhistorische geschiedenis laten zien. Op deze basis gaat de natuur haar eigen weg; het rondje Texel is ook rijk voorzien van natuurlijke momenten. Afsluiting in het pannenkoekenhuis. Za 25 maart: Flevopark, IJburg en Diemerpark ochtend-fietsexcursie KNNV Amsterdam Eindtijd uiterlijk 20.30u. Aanmelden: stort €23,50 op giro 8983804 t.n.v. Excursie/lezingencommissie We maken een wandeling door het Flevopark op zoek naar de eerste Tjiftjaffen en de laatste wintergasten, KNNV afd. Amsterdam te Amsterdam o.v.v. Texel. zoals Koperwiek en Sijs. Daarna fietsen we naar IJburg en Diemerpark. Excursieleider: Norbert Daemen Excursieleider: Evert Pellenkoft, 020-6279257 Verzamelen: 7.30u Amstelveen (hoek Handelsweg/Handelsplein), 7.45u busstation Zuid WTC (Strawinsky- Starttijd: 8.00u ingang Flevopark bij koffiehuis & speeltuin laan), 8.00u station Sloterdijk

Zo 9 april: De Stulp auto-/wandelexcursie Zo 21 mei: Diemerpark ochtend-fietsexcursie Het dichtstbijzijnde heidegebied bij Amsterdam herbergt een aantal (zang-)vogels die je pas weer tegen- Voorjaar op een qua trek spannende plek van Amsterdam. Naast de in mei aanwezige zomergasten kan de komt verder op de Veluwe. Veel van deze soorten zijn al vroeg in het voorjaar actief met zang en balts, voorjaarstrek voor een onverwachte verrassing zorgen. zoals Boomleeuwerik, Roodborsttapuit en Zwarte Specht. Excursieleider: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] Excursieleider: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] Verzamelen: Molen de Gooijer Verzamelen: Stadionplein Za 10 juni: Kampina auto-/wandelexcursie Zo 23 april: Hilversumse Bovenmeent fietsexcursie ¾-dag Kampina is een natuurgebied in Noord-Brabant en bestaat uit heidevelden, vennen, gemengd bos, Dit natte gebied ten zuiden van het Naardermeer is aangekocht door Natuurmonumenten. De verhoging beekdalen en blauwgraslanden. Dit zorgt voor een grote diversiteit aan vogels, waaronder Geoorde Fuut, van het waterpeil, onder andere om verdroging van het Naardermeer tegen te gaan, maakt het gebied Boomvalk, Wielewaal, Gekraagde Roodstaart en Bonte Vliegenvanger. Tevens herbergt zeer aantrekkelijk voor vogels. Er foerageren Lepelaars en verschillende soorten zwaluwen. Ook kans op het gebied een aantal interessante vlinder- en libellensoorten. Het maximum aantal deelnemers is 16. Snor, Kleine Zilverreiger en Gierzwaluw. Excursieleider: Ellen de Bruin, 0294-257650, [email protected] Excursieleider: Rutger Rotscheid, 020-6004312, [email protected] Verzamelen: Stadionplein Verzamelen: Zorgvlied Let op: vertrektijd: 07.00 uur

4 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 5 Za 17 juni: Algemene Inventarisatiedag KNNV Amsterdam Voor de achtste maal o.l.v. Geert Timmermans. Meer informatie volgt op www.knnv.nl/amsterdam. Verenigingsnieuws Hanna Hirsch Reizen

Vr 21 april t/m vr 5 mei: Lesbos tweeweekse vogelreis o.l.v. Jan Timmer ieronder vindt u de uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering (ALV). Wat betreft de stukken Inmiddels is de inschrijving gesloten, voor beide weken. Hdie tot nu toe werden toegestuurd, zijn enkele veranderingen doorgevoerd. Het jaarverslag wordt aan iedereen per post verstuurd. De fenologielijst is te downloaden op onze website en kan in papieren vorm Vr 1 t/m ma 4 september: worden opgevraagd bij het secretariaat. Op de ALV zal worden besloten of de ledenlijst nog jaarlijks zal worden rondgestuurd aan alle leden. Pelagische tocht Golf van Biskaje vierdaagse auto-/bootexcursie Opnieuw wil ik u verzoeken uw e-mailadres naar het secretariaat te sturen. Momenteel heeft de helft van Dit is mogelijk het laatste jaar dat de P&O ferry de oversteek maakt van Portsmouth, Zuid-Engeland naar de leden de nieuwsbrief van begin dit jaar per post gekregen. Van deze mensen is er geen e-mailadres Bilbao, Noord-Spanje. Er zijn maar weinig plekken op aarde waar de oceaan zoveel van zijn juweeltjes bekend. Soms is er een oud adres of werkadres, dan graag het juiste e-mailadres sturen. € prijsgeeft als in de Golf van Biskaje. We hebben op onze tocht kans op maar liefst zes soorten pijlstorm- Iedereen wordt verzocht de contributie voor 2006 te betalen. Deze bedraagt voor leden 15,00 en voor huisgenootleden € 4,50. Er is een acceptgirokaart bijgevoegd. vogels (waaronder Grote, Kuhls en zelfs Kleine), verschillende soorten stormvogeltjes en jagers, en landvo- gels die op de boot komen uitrusten. Misschien nog indrukwekkender zijn de zeezoogdieren: in het diepe Er zijn enkele openstaande taken waarvoor we mensen zoeken: gedeelte worden Gewone Vinvis en meer dan honderd Gewone en Gestreepte Dolfijnen gezien. Daartus- • Docent(en) voor de cursus Vogels Herkennen; oktober 2006 - juni 2007; sen zoeken we naar Grienden, Tuimelaars en zeldzame soorten als de Cuvier’s Spitssnuitdolfijn, Gramper • Iemand die de waarnemingen op AVN verzamelt; Ondersteuning bij de lezingen/avonden: koffie- en theezetten, helpen opruimen. of zelfs een Blauwe Vinvis. Ook Maanvissen, tonijnen en haaien worden regelmatig vanaf de boot gezien. • Kijk op www.companyofwhales.co.uk onder ‘latest news’ om een indruk te krijgen van de waarnemingen. Anders dan tijdens een ‘normale’ walvistrip moeten we alles zelf ontdekken en varen we op een grote boot Uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering 2006 die door moet varen. Maar dit nadeel is vergeten als de eerste vinvissen hun hoofd boven water steken! Geachte leden, Je kunt je individueel opgeven, maar uiteindelijk moeten er wel voldoende auto’s zijn om van en naar Hierbij nodig ik u uit voor de Algemene Ledenvergadering van de Vogelwerkgroep Amsterdam op vrijdag Portsmouth te geraken. Definitieve boekingen bij P&O zullen gedaan worden per complete auto. Graag zo 24 maart a.s. om 20.00u. in het gebouw van heemtuin De Wiedijk. snel mogelijk opgeven, want hoe eerder je je opgeeft hoe groter de kans op vervoer en goedkope hutten. We zijn op zoek naar een kandidaat voor het bestuur, aangezien Kinie Lont haar bestuursfunctie neerlegt. Kandidaten kunnen worden voorgedragen tot tien minuten voor aanvang van de vergadering. Kosten: circa € 260 p.p. bij vier personen per auto en per hut, excl. eten & drinken De notulen van de ALV van 2005 zijn toegezonden aan de toen aanwezigen. Deze kunnen worden (wanneer men met zijn tweeën reist, komt er circa € 90,- p.p. bij) opgevraagd bij het secretariaat en zijn aanwezig op de vergadering. Opgeven: Bart de Knegt, 06-19416159, [email protected], of Merijn van Leeuwen, 06-41058552, [email protected] De agenda ziet er als volgt uit: 1. Opening en vaststelling agenda 2. Mededelingen bestuur Zo 8 oktober: Pelagische tocht Noordzee bootexcursie 3. Verkiezing nieuw bestuurslid In de herfst op de Noordzee: eindelijk de kans om allerlei zeldzame zeevogels te zien. Vanaf Neeltje Jans in 4. Notulen van de Algemene Ledenvergadering van 25 maart 2005 Zeeland vertrekken we om half acht om een dag lang zeevogels te kijken. We varen zo’n 30 kilometer op 5. Jaarverslag 2005 zoek naar onder meer Vale Pijlstormvogels, Vorkstaartmeeuwen en jagers. 6. Verslag van de kascommissie Indien de tocht wordt afgelast vanwege het weer (windkracht 8 of meer), dan krijgen de deelnemers het 7. Financieel verslag betaalde bedrag terug. De eindtijd is circa 17.00u. Er is plaats voor 45 mensen. 8. Begroting en voorstel tot contributieverhoging € 9. Structuurplan: evaluatie na twee jaar functioneren met verschillende werkgroepen Kosten: 35 p.p. voor de boot 10. Openstaande taken € Opgeven: [email protected] (of 020-6274332) én door overmaking van 35 op gironummer 11. Ingebrachte agendapunten 8196696 t.n.v. J. Timmer, Amsterdam onder vermelding van “pelagische tocht”. 12. Rondvraag Vertrek: zondag 8 oktober 07.30u werkeiland Neeltje Jans 13. Sluiting

Na de vergadering zal een DVD worden getoond die door AT5 is gemaakt tijdens de kaalplukactie op de Kinseldam. Deze DVD is veel uitgebreider dan de 3 minuten durende uitzending van maandag 16 januari jl. Ik hoop u te ontmoeten op 24 maart! Jip Louwe Kooijmans, voorzitter

6 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 7 Interessante grote meeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 Ruud Altenburg

anwege de aanleg van de nieuwe woonwijk Laan van Spartaan (voorheen SportParkStad) is een deel Vvan Sportpark Jan van Galen langs de Erasmusgracht al geruime tijd een opgespoten zandvlakte. In het voorjaar van 2005 werden in verband met een dijkverhoging alle hoge populieren langs de zuidkant van de gracht gekapt. Voor grote meeuwen betekende dit een ideale rustplaats en uitvalsbasis. Regelmatige bezoeken aan de Erasmusgracht leverden naast een groot aantal geringde vogels ook een aantal andere interessante individuen op. Dit artikel presenteert een overzicht van de interessantste grote meeuwen die in 2005 langs de Erasmusgracht waargenomen werden. Qua gegevens over voorkomen is het een aanvulling op Altenburg & Muusse (2004).

Zilvermeeuw Er werd slechts een klein aantal geringde Zilvermeeuwen Larus argentatus waargenomen langs de Foto 1. Erasmusgracht, 08-10-05. Tweede kalenderjaar (2kj) Zilvermeeuw L. a. argenteus Arnhem Erasmusgracht in 2005, waarvan de meerderheid afkomstig was uit Nederland (tabel 1). Een als pullus 5.414.418, geringd als pullus in De Geul, Texel op 13-07-04. Deze vogel verbleef ook als 1kj van oktober t/m december 2004 langs de Erasmusgracht. geringde vogel van Helgoland, Duitsland werd in februari gezien langs de Erasmusgracht en op 22 mei langs de H.A.J. Baanderskade aan de andere kant van de stad (foto 2). Verder waren ook twee vogels uit Denemarken aanwezig, uit de overgangszone tussen de ondersoorten argenteus en argentatus.

Kleine Mantelmeeuw en Heuglins Meeuw De Erasmusgracht was in 2005 een topplek voor Kleine Mantelmeeuwen L. fuscus. Naast tientallen geringde vogels van westelijke herkomst werden drie potentiële en één zekere Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus aangetroffen, alsmede een Heuglins Meeuw L. heuglini. De geringde vogels betroffen vooral L. f. graellsii uit Nederland (Europoort Rotterdam, IJmuiden, Oost-Knollendam) en België (met name Zeebrugge). Daarnaast werden ook drie L. f. intermedius gezien uit Noorwegen en een vogel uit Zweden (foto 4). Spectaculair was de ontdekking op 25 juni van CRK4, een in Finland als pullus geringde Baltische Mantelmeeuw (foto 5). Een uitgebreide beschrijving van deze vogel volgt later dit jaar in Dutch Birding (Altenburg et al., in prep.).

Tussen de vele Kleine Mantels die gedurende de (na)zomer aanwezig waren werden ook enkele afwijkende, maar helaas ongeringde vogels gezien. Baltische Mantelmeeuw en Heuglins Meeuw zijn zeer lastig te onderscheiden van respectievelijk intermedius en graellsii. Tweede kalenderjaar (2kj) vogels die in het voorjaar terugkeren uit de overwinteringsgebieden in Afrika en het Midden-Oosten zijn nog het best te herkennen; de herkenning van andere leeftijdklassen is zeer lastig, zo niet onmogelijk (Jonsson, 1998; Rauste, 1999; Gruber, 1999; Gibbins, 2004; Muusse et al., 2005). Met name de rui op de wintergronden is Foto 2. H.A.J. Baanderskade, 22-05-05. 2kj Zilvermeeuw L. a. argenteus/argentatus Helgoland 4284722, vooralsnog een onderscheidend kenmerk tussen de westelijke 2kj vogels van de ondersoorten graellsii en geringd als pullus op vliegveld Helgoland, Duitsland op 29-06-04. Deze sterk gebleekte vogel was in februari 2005 aanwezig langs de Erasmusgracht. intermedius enerzijds en fuscus en sommige heuglini anderzijds (Jonsson, 1998; Rauste, 1999; Gibbins, 2004).

8 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 9 Onze broedvogels, behorend tot de ondersoort graellsii, zijn relatief groot en fors gebouwd. In de winter beperkt hun rui zich tot kop, mantel, onderdelen en soms de dekveren. Vergevorderde exemplaren ruien ook staartveren, maar er zijn nog geen vogels waargenomen met nieuwe arm- of handpennen in het voorjaar. De noordwestelijke ondersoort intermedius is gemiddeld kleiner en slanker gebouwd. Geringde vogels met een nieuwe staart worden regelmatig gezien en er zijn enkele waarnemingen van exemplaren met nieuwe armpennen. Naar de eerste geringde 2kj intermedius met nieuwe handpennen wordt door een aantal mensen al jaren gezocht, maar deze is nog niet gevonden.

Normaal gesproken vervangt de Baltische Mantelmeeuw (vrijwel) het gehele juveniele kleed in de eerste winter en keert dus terug met tweede-generatie staart-, arm- en handpennen. Het beeld van een klassieke fuscus is dat van een kleine, slanke vogel met een ronde kop, korte pootjes en zeer lange vleugels. Nieuwe schouder- en dekveren zijn donkergrijs of zwartgrijs en er is weinig tekening op de reeds gesleten tweede-generatie dekveren (Jonsson, 1998; Rauste, 1999). Heuglins Meeuw broedt in Siberië en is als 2kj erg variabel. Sommige 2kj vogels kunnen verrassend veel lijken op Pontische Meeuw. Deze vergelijking gaat op wat betreft bouw en kopvorm, maar ook qua tekening van onder andere de schouderveren. In een typische 2kj heuglini zijn deze meestal lichtgrijs (lichter dan de meeste graellsii) met een donkere schachtstreep. De ‘klassieke’ 2kj heuglini heeft geen handpennen geruid, maar een minderheid van 5-10% heeft dat wel (Rauste, 1999) en sommige zelfs alle tien (V. Rauste, in litt.). Foto 4. Erasmusgracht, 11-06-05. 2kj Kleine Mantelmeeuw L. f. intermedius Stockholm 8106930, geringd als pullus op Yttre Tistlarna, Goteborg, Zweden op 07-07-04. Voor zover bekend de eerste Zweedse intermedius die in Amsterdam is waargenomen.

Foto 3. Erasmusgracht, 30-06-05. 2kj Kleine Mantelmeeuw L. f. graellsii rood F40, geringd als pullus op 04-07-04 in de Dintelhaven, Rotterdam. De gele E ring wordt alleen bij deze Europoort populatie gebruikt. Foto 5. Erasmusgracht, 25-06-05. 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus rood CRK4, geringd als pullus Voorbeeld van een graellsii met een relatief vergevorderde rui. in Pietarsaari, Vaasa, Finland op 10-07-04. Deze vogel toont aan dat niet alle fuscus een uitgebreide rui doorlopen op de wintergronden. Indien aanvaard is dit het vierde geval voor Nederland.

10 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 11 Met deze informatie in het achterhoofd is het interessant de volgende drie 2kj vogels nader te bekijken.

De eerste vogel was aanwezig van 5 t/m 11 juni en werd later nog eenmaal waargenomen op 16 juli. Deze 2kj Kleine Mantel had alle armpennen, staartpennen en de binnenste acht handpennen vervangen op de wintergronden. De buitenste handpennen (P9-10) waren oud en sterk gesleten (foto 6). Op 16 juli bleken deze uitgeworpen, hetgeen betekent dat de vogel in juni gestaakte rui vertoonde. Dit vergevorderde ruistadium wijst op fuscus of heuglini. In het veld bleek deze 2kj even groot en fors als, of zelfs groter dan de lokale graellsii. De vogel voldeed dus niet aan het klassieke beeld van fuscus, maar de verse dekveren waren te donker voor Heuglins Meeuw. Een fors mannetje Baltische Mantelmeeuw lijkt het meest voor de hand te liggen.

De volgende vogel werd alleen op 28 juni waargenomen. Het ging opnieuw om een individu met zeer vergevorderde rui. Alle veren waren tenminste eenmaal vervangen als in fuscus, maar zowel het postuur en het formaat als de tekening van de schouder- en dekveren pleitten eerder voor graellsii (foto 7). Nogal opvallend ‘gebandeerde’ veren als bij deze vogel passen niet erg goed op fuscus, maar worden zo nu en dan aangetroffen in Finland (foto 37 in Rauste, 1999; foto V. Rauste in litt.). Op basis van de rui ligt de determinatie als Baltische Mantelmeeuw dus het meest voor de hand. Foto 6. Erasmusgracht, 11-06-05. Waarschijnlijke 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. P1-8 zijn tweede-generatie veren. De buitenste handpennen P9-10 zijn in de linkervleugel te zien. Deze steken niet voorbij P8 en zijn oud en zwaar gesleten. De schouder- en dekveren tonen een kenmerkende mix van De meest intrigerende grote meeuw van 2005 werd op 29 juli ontdekt door Mars Muusse en Bert-Jan gesleten vrij egaal bruine veren met een donkere schachtstreep en versere egaal donkergrijze veren. De Luijendijk (foto 8). Deelnemers aan de meeuwenexcursie op 28 augustus konden hem van dichtbij snavel heeft een opvallend afhangende vorm die niet vaak aangetroffen wordt in westelijke vogels.

Foto 7. Erasmusgracht, 28-06-05. Waarschijnlijke 2kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. Deze vogel, Foto 8. Erasmusgracht, 02-09-05. 2kj Heuglins Meeuw L. heuglini. Lichte bovendelen in combinatie met eveneens een fors exemplaar, heeft alle veren inclusief de handpennen tenminste eenmaal vervangen. De vergevorderde rui en een postuur dat doet denken aan Pontische Meeuw L. cachinnans geven deze vogel tekening van de nieuwe veren is nogal atypisch voor fuscus, net als de bouw en grootte. een uniek uiterlijk.

12 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 13 waarnemen, maar de vogel was t/m 4 september vaker niet dan wel aanwezig langs de Erasmusgracht. Alle dekveren en tertials van deze meeuw waren tweede-generatie veren, met actieve rui naar voornamelijk lichtgrijze derde-generatie veren. Ook de staart-, arm- en handpennen waren grotendeels tweede generatie, op één enkele juveniele armpen en één juveniele handpen (P10 in de linkervleugel) na. Eind juli/begin augustus waren P1-3 in de rechtervleugel zelfs al vervangen door lichtgrijze derde- generatie pennen. Een dergelijk ruischema past op de snelst ruiende 2kj fuscus. De bovendelen waren echter veel te licht voor fuscus (en voor intermedius), want ze waren zelfs lichter grijs dan lokale 2kj graellsii. Het lijkt echter bijzonder onwaarschijnlijk dat graellsii staart, arm- en handpennen ruit op de wintergronden en vervolgens in de zomer begint aan een tweede ruicyclus. Eind augustus/begin september had de vogel zijn kop geruid en ontstond een scherp afgetekende ‘boa’ in de achternek, wat in combinatie met de lange snavel deed denken aan Pontische Meeuw (vergelijk met foto 14). Ondanks het feit dat vergevorderde rui op de wintergronden geen algemeen fenomeen is in heuglini kan op basis van deze kenmerken eigenlijk niet tot een andere determinatie gekomen worden. De vogel is dan ook eind 2005 als Heuglins Meeuw voorgelegd aan de CDNA.

De herkenning van 3kj Baltische Mantelmeeuwen is een stuk gecompliceerder dan Jonsson (1998) vermoedde, met name vanwege de overlap in rui met intermedius (Muusse et al., 2005). Ongeringde vogels Foto 10. Erasmusgracht, 30-06-05. 2kj Geelpootmeeuw. Herkenbaar als zodanig aan de contrastrijk getekende nieuwe schouder- en dekveren, enkele oude tweede-generatie kleine dekveren, het patroon zijn dan ook niet met zekerheid te determineren. Toch zijn sommige individuen zo typisch dat deze moeilijk van de juveniele tertials en grote dekveren, en de donkere handpennen. anders dan als fuscus gezien kunnen worden. Een dergelijke vogel werd op 7 juni langs de Erasmusgracht gezien (foto 9). Deze was zeer slank gebouwd en had korte pootjes, zeer lange vleugels, diepzwarte schouder- en dekveren, een compleet witte staart en toonde gestaakte rui op P7.

Foto 9. Erasmusgracht, 07-06-05. Waarschijnlijke 3kj Baltische Mantelmeeuw L. f. fuscus. Let op de Foto 11. Erasmusgracht, 29-10-05. Dezelfde vogel heeft vier maanden later een ware metamorfose gestaakte rui (de witte topjes van de versere P6 en P7 zijn goed zichtbaar), een fenomeen dat overigens ondergaan. ook regelmatig bij intermedius gezien wordt.

14 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 15 Geelpootmeeuw De eerste serieuze aantallen Geelpootmeeuwen L. michahellis werden vanaf eind juni/begin juli gezien langs de Erasmusgracht. Dit betrof vier 2kj vogels, waarvan er één individueel goed herkenbaar was. Dit individu (foto 10 en 11) bleef tot eind oktober ter plaatse en werd begin december opnieuw kortstondig waargenomen. Aan de hand van dergelijke lang verblijvende vogels kan prima het verloop van de rui bestudeerd worden.

De eerste juveniele Geelpootmeeuw werd op 14 juli langs de Erasmusgracht gezien. Dit is aan de late kant in vergelijking met 2004, toen de eerste al op 26 juni aangetroffen werd. Interessant was de waarneming van een juveniel met een Italiaanse ring, die vanaf eind juli een kleine twee weken aanwezig was. De ringgegevens waren helaas niet beschikbaar voor de deadline van dit stuk. Nog leuker was de terugkeer van NTT8, een vogel die op 25 mei 2002 als pullus op Medes Eiland, Spanje geringd is (foto 12). In tegenstelling tot de voorgaande drie jaren was de vogel nu lange tijd aanwezig (van 23 juni t/m 13 augustus) en kon dus door vele geïnteresseerden bekeken worden.

Het grootste aantal Geelpootmeeuwen op een dag werd op 7 augustus vastgesteld met tien exemplaren. De meeste juveniele vogels verdwenen zoals gewoonlijk bij het arriveren van de juveniele Zilver- en Kleine Mantelmeeuwen, maar tot in december werden 1kj en 2kj vogels gezien. Een schatting van in totaal 30- Foto 13. Erasmusgracht, 02-07-05. 3kj Pontische Meeuw, met opvallend kleurrijk getekende naakte delen 35 Geelpootmeeuwen langs de Erasmusgracht in 2005 is aan de conservatieve kant. voor deze leeftijd.

Foto 12. Erasmusgracht, 25-06-05. 4kj Geelpootmeeuw zwart NTT8, geringd als pullus op Meda Gran, NO Foto 14. Erasmusgracht, 24-09-05. Karakteristieke 1kj Pontische Meeuw. Zie Altenburg & Muusse (2004) Spanje op 25-05-02. Aanwezig in Amsterdam voor het vierde opeenvolgende jaar! voor de herkenning van 1kj grote meeuwen.

16 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 17 Pontische Meeuw De geringde 1kj Pontische Meeuw L. Artis vogelparadijs cachinnans uit Kaniv, Oekraïne, die op 28 Maarten Frankenhuis november 2004 langs de Erasmusgracht zat, werd mogelijk half mei teruggezien op de Kinseldam bij Durgerdam. Door de grote rtis is niet alleen dierentuin, maar ook een ‘natuurreservaatje’ in het afstand was het aflezen van een metalen Acentrum van de stad. ring helaas onmogelijk, maar de vogel op de “Artis is toch maar het mooiste wat er op natuurhistorisch gebied in Kinseldam had de ring eveneens op de rechter Nederland is te vinden” schreef dan ook de grote natuurpopularisator Eli tarsus en toonde een zeer sterke gelijkenis. Heimans. Mede door hem en door Thijsse werd het een nationaal centrum voor Verder bleef het aantal Pontische Meeuwen Tabel 1. Overzicht van de herkomst van geringde vogels langs de natuurstudie en natuurhistorisch gerichte activiteiten. langs de Erasmusgracht beperkt tot een Erasmusgracht in 2005. Zo werd op 26 januari 1901 op initiatief van de heren Heukels en Heinsius opvallende 3kj vogel eind juni/begin juli (foto een eerste bijeenkomst gehouden in Artis om te onderzoeken of er 13) en een 1kj vogel op 24 september (foto 14). belangstelling bestond voor het oprichten van een natuurhistorische vereniging. In tal van steden vond het Amsterdamse initiatief navolging en reeds op 27 december 1901 werd in de Koningszaal van Artis het Nawoord overkoepelend orgaan, de Nederlandsche Natuurhistorische Vereniging (NNV) opgericht. De zeer goede waarnemingsomstandigheden langs de Erasmusgracht in 2005 boden de gelegenheid Het belangrijkste initiatief op natuurhistorisch gebied was natuurlijk de oprichting van de Vereniging tot meer te weten te komen over het voorkomen van de verschillende soorten grote meeuwen in Amsterdam Behoud van Natuurmonumenten op 22 april 1905, eveneens in de Koningszaal. Een bronzen plaquette en hun rui. Zo zijn gegevens die op deze plaats werden verzameld verwerkt in een artikel over de rui bij werd ter gelegenheid van dit feit in de zaal bevestigd, evenals bijna 100 jaar later de bronzen plaquette ter 3kj Kleine Mantelmeeuwen (Muusse et al., 2005). De omstandigheden in 2005 zullen zeer waarschijnlijk herinnering aan het honderdjarig bestaan helaas eenmalig zijn. De eerste paal voor de nieuwe woonwijk Laan van Spartaan zal namelijk volgens de van de - inmiddels koninklijke - KNNV op planning in het voorjaar van 2006 geslagen worden. 26 januari 2001.

Alle foto’s in dit artikel zijn door mij genomen. Helaas staan ze hier in zwartwit, maar een versie van het Hoewel de Witwanggibbons op hun artikel mét kleurenfoto’s staat als pdf op mijn website; surf naar www.xs4all.nl/~daarruud/. Hier zijn eiland in de Artisvijvers met hun capriolen verder nog veel meer foto’s van grote meeuwen te vinden. natuurlijk alle aandacht trekken is het toch goed om eens even verder omhoog Dankwoord te kijken: boven de tuin vliegen namelijk Ik wil met name Ronald van Dijk, Paul Marcus en Willem van der Waal bedanken voor het doorgeven van nu en dan Buizerds en een enkele keer waarnemingen, zoals de 3kj Pontische Meeuw en meerdere geringde Kleine Mantelmeeuwen. Rob van werd zelfs een doortrekkende Wespendief Bemmelen, Ellen de Bruin, Ronald van Dijk, Paul Marcus, Mars Muusse en Bernard Oosterbaan worden gesignaleerd. Verder is er kans op andere verder bedankt voor hun opmerkingen over de tekst. roofvogels als de Sperwer, de Torenvalk en zelfs een Boomvalk behoort tot de Literatuur mogelijkheden. Als laatste roofvogel moet Altenburg, R.G.M. en M.J.M. Muusse. 2004. Herkenning en voorkomen van eerste kalenderjaar grote meeuwen in het Smelleken worden genoemd, welke Amsterdam. De Gierzwaluw 42(2): 1-31. Gibbins, C.N. 2004. Is it possible to identify Baltic and Heuglin’s Gulls? Birding Scotland 7(4): 154-186. in de winter van 1901 en 1902 in Artis Gruber, D. 1999. Identification of juvenile and immature Baltic Gulls. Dutch Birding 21(3): 129-147. werd waargenomen en - ter illustratie Jonsson, L. 1998. Baltic Lesser Black-backed Gulls Larus fuscus fuscus - Moult, ageing and identification. Birding World 11(8): 295-317. van de werkwijze van de toenmalige Muusse, T.O.V., M.J.M. Muusse, B.-J. Luijendijk en R.G.M. Altenburg. 2005. Identification update: moult variability in 3rd calender-year Lesser Black-backed Gulls. Birding World 18(8): 338-348. Kleine Bonte Specht, broedend op het Artisterrein Rauste, V. 1999. Kennzeichen und Mauser von “Baltischen Heringsmöwen” Larus [fuscus] fuscus und “Tundramöwen” in een nestkastje nabij het atelier van preparateur Larus [fuscus] heuglini. Teil II. Limicola 13(4): 153-188. en fotograaf Paul Louis Steenhuizen, mei 1900

18 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 19 ‘vogelliefhebbers’ - op 17 april 1902 schoot de preparateur Paul L. Steenhuizen een vrouwelijk exemplaar door de grote kolonie Blauwe Reigers. Al met al tellen we ruim 50 nesten in de bomen rond en in de van de soort in Artis. Op 1 september 1997 zaaide een Havik enorme paniek op de Vogelwei tegenover het naaste omgeving van de vijvers, hetgeen soms voor enige overlast zorgt. Anderzijds is de aanwezigheid Leeuwenterras onder zowel de Artisvogels als onder de kraaien en Eksters. Eerder, op 19 juni 1996, werd in van zo’n grote reigerkolonie in de binnenstad natuurlijk een unicum en beslist een rumoerig verstoord deze buurt een Boomvalk gesignaleerd, een soort welke ook een enkele keer in de avondschemering bij de gesprek of een bevuilde jas waard. Hun ingebouwde tijdklok werkt feilloos, de bezoeker die het voederen directeurswoning jagend werd waargenomen. van de visetende Artisbewoners wil meemaken hoeft slechts de vluchtbewegingen van de reigers in de Zelfs broedde er in 1961 - al in januari - in de buurt van de Uilenruïne een paartje Bosuilen, dat medio maart gaten te houden. met twee grote jongen werd gezien. Eenmaal zag een stokoude vrouwelijke reiger niet alleen geen kans meer om een hooggelegen nest te Nadat in een tuin van een huis aan de Herengracht in 1997 voor de eerste keer in de binnenstad een bouwen, maar ook haar eiproductie staakte. Als surrogaat maakte zij een nestje op de grond en bebroedde paartje Sperwers met succes een nest jongen grootbracht, broedde de soort in 1998 en 1999 in Artis in vervolgens een viertal kastanjes. Na enkele weken verscheen op het dagelijkse rapport het volgende de bomen achter het chimpanseeverblijf. Een van de jonge Sperwers trof overigens een - voor Sperwers briefje: “als de kastanjes uitkomen, moeten die dan door de dierverzorgers worden behandeld of komen ze - unieke dood: hij werd na zijn landing op het buitenverblijf van de Chimpansees door het gaas getrokken onder de hoede van de afdeling beplantingen”. en opgepeuzeld. Helaas is het stel vertrokken naar de tuin achter het Tropeninstituut. Artis blijft evenwel een interessant jachtterrein voor de soort gezien de regelmatig gevonden resten van opgepeuzelde Verder zijn er rond en in de vijvers Europese Kraanvogels, Kwakken, Aalscholvers en Ooievaars te zien. De mussen, Spreeuwen en andere kleine zangvogels. Kraanvogels zijn geleewiekt zodat zij niet op de wieken kunnen, maar bij de andere drie soorten wordt ieder jaar een deel van de nakomelingen de kans geboden de tuin verlaten. In de praktijk blijken de dieren Drijfseissies van Artis vrijwel altijd Artis te verkiezen boven een risicovol bestaan in het wild. In zijn publicatie ‘De fauna van Amsterdam’ in het gedenkboek, uitgegeven ter gelegenheid van het 40 jarig De laatste jaren worden de ooievaarvrouwen in Artis nu en dan bezocht door ‘wilde mannen’. Van de bestaan van de ‘Afdeeling Amsterdam der Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging’ in 1941, beschrijft nakomelingen wordt een deel weer losgelaten, zodat zij aansluiting kunnen vinden bij soortgenoten voor Prof. Dr. L.F. de Beaufort, hoogleraar zoölogie aan de Universiteit van Amsterdam, een verrassend nieuwtje de risicovolle trek naar het zuiden. Eind mei 1997 vlogen er zelfs zes wilde Ooievaars over Artis. over de gewone Wilde Eend, thans de meest algemene gevleugelde bewoner van de grachten en vijvers in de Half maart 1996 verschenen er twee Grutto’s in het Veentje, die even plotseling weer verdwenen. stad: “De Wilde eend is een vogel, die vroeger te Amsterdam onbekend was, maar nu in de vijvers der parken Er broeden in de diverse waterpartijen in Artis - behalve natuurlijk in de scheidingsgracht voor de en zelfs in de grachten van de binnenstad een gewone verschijning is. Dit geval is echter wel enigszins anders, Leeuwen van het Kerbertterras - ieder jaar weer Waterhoentjes en Meerkoeten. Nu en dan landt een want op initiatief van de heer STEENHUIZEN werden indertijd in Artis uitgebroede eenden niet gekortwiekt, onwetende reiger naast de waterpartij op het leeuwenterras. Daar wordt dan veelal nog slechts een pootje maar vrij gelaten. Zij kregen de gelegenheid de wieken uit te slaan en andere vijvers te bezoeken. Een wenk van teruggevonden. Gelukkig liep het voor de IJsvogel beter af, die begin december 1995 aan het vissen aan de parkwachters, de dieren ongemoeid te laten, was voldoende om te maken dat deze jachtvogels een werd gezien boven de leeuwenvijver. onbekommerd bestaan konden leiden. Allengs namen zij in aantal toe, zoodat het thans niets ongewoons is vluchten eenden boven de stad te zien vliegen en zelfs kan men het in het voorjaar treffen een moedereend Boven het water van de vijvers, en trouwens overal waar wat te eten valt, vliegen bijna altijd Kokmeeuwen met haar kroost de straat te zien oversteken.” en Zilvermeeuwen. En met een beetje geluk ziet u hier ook de Bonte Vliegenvanger en heel soms de Dat de Wilde Eend 100 jaar geleden nog een zeldzame verschijning was blijkt ook uit het feit, dat Jac. P. Grauwe. In 1976 werd in Artis zelfs een Kleine Vliegenvanger gezien. Thijsse er met geen woord over rept in zijn inventarisatie van het Vondelpark. Pas in 1906 wordt het eerste nest in de omgeving van Amsterdam (De Nieuwe Meer) gevonden en in 1921 wordt het eerste broedgeval in Openluchtconcerten in de Plantage de binnenstad beschreven. Naast het chimpanseeverblijf achter de oude Vleugelnootboom stond vroeger het preparateurshuisje, waar de preparateur en ornitholoog Paul L. Steenhuizen tal van bijzondere waarnemingen in Artis Door de bijzondere ligging van Amsterdam op de trekroute worden er in de winter vaak hoog verrichtte en hiervan in 1938 een overzicht publiceerde in de Artisperiodiek ‘Bijdragen tot de Dierkunde’. overvliegende V-formaties ganzen gezien - vermoedelijk Grauwe Ganzen en Kolganzen - en werden in de Tussen 1891 en 1939 observeerde hij in Artis in totaal 75 wilde vogelsoorten, waarvan 23 broedend. Zo eerste helft van de vorige eeuw nu en dan wouwen en Kraanvogels gesignaleerd. constateerde hij in die periode broedgevallen van Zomertortel, Gekraagde Roodstaart, Matkop, Grote De eigen collectie eenden en andere watervogels wordt soms aangevuld met wilde soortgenoten, zoals Lijster, Kerkuil en Zwartkop. De laatste broedde er mogelijk in 2000 weer voor het eerst sedert lange tijd. recentelijk een paartje Krakeenden, regelmatig Slobeenden en Zomertalingen, en nu en dan Tafeleenden, Verder signaleerde Steenhuizen in Artis begin 1900 Draaihals, Fluiter, Bladkoning, Nachtzwaluw, Hop, Kuifeenden en Casarca’s; de laatste soort betreft vermoedelijk ontsnapte exemplaren. Grauwe en Roodkopklauwier, Kleinst Waterhoen, Kwartel, Patrijs en Pestvogel. De laatste soort werd nog begin januari 2001 bij de Fazanterie gezien. De meest noordelijke van de drie vijvers heet al sinds jaar en dag ‘t Veentje en wordt vooral gekenmerkt Zijn werkruimte in Artis was rond 1900 het kloppend hart binnen het wereldje van de Amsterdamse

20 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 21 ornithologen, en de museale uitstalling ‘Fauna Neerlandica’ in het Faunagebouw, dat ook de Tot de nieuwkomers van de laatste jaren behoort de fraaie Halsbandparkiet, in 1999 werd het eerste Artisbibliotheek herbergde, was een landelijk centrum van vogelstudie. broedgeval in Artis vastgesteld. Het is nog onduidelijk wat ons te wachten staat. De talloze voorbeelden In mei 1901 broedde in een nestkast naast het preparateurshuisje een Kleine Bonte Specht. van catastrofaal verlopen gevallen van faunavervalsing dringen zich echter op. De échte schade is nog Dr. Jac. P. Thijsse meldt in zijn ‘Vogeljaar’ uit 1903 dat de soort zelfs op twee achtereenvolgende jaren in niet duidelijk, maar sedert de vogels de appelboom achter de Artiskinderboerderij ontdekt hebben, wordt Artis broedde. November 1995 werd een vliegende Houtsnip in deze hoek van de tuin gezien en in de winter geen appel meer rijp. van 1991, 1995 en 1996 werden in dezelfde buurt in totaal drie Houtsnippen dood gevonden, waarvan een Inmiddels horen de verwilderde Halsbandparkieten net zo bij Amsterdam als de Amsterdammers. reeds aangevreten door een Zuid-Amerikaanse Manenwolf. Misschien moeten we ze maar niet meer beschouwen als faunavervalsing en ze accepteren als een onderdeel Begin mei 1992 en 1997 werd een Braamsluiper waargenomen op respectievelijk de Plantage Muidergracht van de nieuwe stadsnatuur, evenals de Chinese Wolhandkrab, de Vroedmeesterpad, de Stadsduif en de talloze en aan de Plantage Middenlaan achter het Aquarium. uitheemse plantensoorten en boomsoorten, die onze parken sieren. Het eerste broedgeval van de Turkse Tortel in de binnenstad vond plaats in Artis in 1966. De bijzondere observaties uit het verleden hebben natuurlijk vooral te maken met het feit, dat Artis nog De Turkse Tortels, Houtduiven en Spreeuwen, die in de oude bomen, taxushagen en dichtbegroeide randen aan de rand van de stad lag en de vogelstand in ons land aanzienlijk rijker was. van de Japanse Stenentuin nestelen, en de vele zangvogels waaronder de Tjiftjaf, Heggenmus, Groenling, Maar dat Artis nog steeds een echt vogelparadijs is, is vooral te danken aan de grote aandacht die de Tuinfluiter (begin mei 1992) en diverse mezensoorten worden dagelijks flink op de huid gezeten door Artismedewerkers nog steeds hebben voor de gevederde Plantagebewoners en hun behoeftes. tientallen Eksters en enkele Gaaien. Maar ook andere bedreigingen in de vorm van Kauwtjes en een enkele In de winter wordt op tal van plaatsen deskundig bijgevoederd - vooral belangrijk om de vogels uit de Zwarte Kraai liggen op de loer. door katten geterroriseerde stadstuinen weg te houden - en oude bomen en dichte bosschages met veel De druk van deze categorie Artisbewoners is zelfs zo groot, dat de meeste eendenkuikens het loodje leggen. broedgelegenheid worden gekoesterd. Maar ook de vele insecten aantrekkende planten en het verbod op het Maar ook Blauwe Reigers, ratten en aan hun lot overgelaten zwerfkatten eisen natuurlijk hun tol onder de gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen dragen hun steentje bij. jonge vogels. Niet alleen de bomen, bosschages en plantsoenen in het oude park en de heerlijke ‘stilteplekken’ trekken Ingeburgerde nieuwkomers veel zangvogels, ook de uitbreiding aan de Doklaan met haar waterpartijen en ruig begroeide heuvels Vooral de tuin van de directeurswoning en de dichtbegroeide naaste omgeving zijn bijzonder rijk aan begint zich te ontwikkelen tot een waar rustpunt voor allerlei vogelsoorten. In ieder geval werden er al zangvogels. Met zekerheid broeden er Merels, Zanglijsters, Roodborstjes, Winterkoninkjes, Boomkruipers en zangvogels als kwikstaarten, mezen, lijsters, Merels, Roodborstjes, Winterkoninkjes en Vinken gesignaleerd. Boomklevers, Koolmezen, Pimpelmezen en Staartmezen, Groenlingen, Sijsjes en mogelijk Witte Kwikstaarten In september 2001 werd op de Afrikasavanne - en al eerder in maart 1995 op de Bokkenrots - een Grote en Vinken. Of het Goudhaantje er broedt is niet bekend, maar regelmatig zijn zij in de dichte coniferen van Gele Kwikstaart gezien. de tuinen aan de zuidkant van Artis te zien. Vuurgoudhaantjes werden in ieder geval op 9 september 1998 Ornithologisch gezien kunnen interessante ontwikkelingen worden verwacht als de auto’s met hun geobserveerd. Vermoedelijk worden zij vaak gemist, de beide soorten komen met name in de winter veelal parkeervoorziening ondergronds zijn gegaan. Grote delen van het huidige parkeerterrein zullen dan gemengd voor. worden ‘verbouwd’ tot gevarieerd ingerichte dierenperken en weelderig begroeide mini-rustgebieden, De vele oude gebouwen bieden aan tal van rumoerige mussenfamilies goede broedgelegenheid, waardoor uitsluitend toegankelijk voor Artisbewoners, exotisch én inheems. Artis ook voor deze in Amsterdam steeds zeldzamer wordende broedvogel een oase wordt. ‘s Winters worden Een belangrijke stap bij de terugkeer van de natuur in de stad. nu en dan Groene Spechten en Grote Bonte Spechten waargenomen. De laatste soort broedde overigens in de dertiger jaren enkele keren in Artis en in 1989 was er een broedpoging. Voorjaar 2001 werd nog een Met dank aan Gerrit Wiepjes, hoofddierverzorger van Artis, en Fred Nordheim, fotograaf van Artis, voor de paartje met twee jongen gesignaleerd bij de Uilenruïne. bereidheid hun observaties ter beschikking te stellen. Dr. Jac. P. Thijsse maakte in zijn ‘Vogeljaar’ (1903) melding van de smidse van een Grote Bonte Specht, die Maarten Frankenhuis is oud-directeur van Artis blijkbaar tussen Hortus en Artis heen en weer pendelde.

En dat ook enkele voorgangers schrijver dezes belangstelling hadden voor de inheemse vogels in hun Relevante literatuur tuin blijkt uit de waarnemingen van Dr. B.M. Lensink uit 1988 en 1989 (Braamsluiper, Grote Bonte Specht, R. Vlek. 2000. Amsterdamse vogelhistorie. Nieuwe vogelsoorten door de eeuwen heen 1285-1999. Eeuwnummer Vogelwerkgroep Amsterdam, De Gierzwaluw, jg. 38(1). Staartmees, Holenduif en Boomvalk) en uit de notities van de tweede Artisdirecteur Dr. C. Kerbert naar P.L. Steenhuizen 1938. In het wild levende vogelsoorten, welke gedurende de laatste halve eeuw in den tuin van het aanleiding van de observatie van een Roodkopklauwier: “10 mei 1905 zag ik des avonds tusschen 6 en 8 uur Koninklijk Zoölogisch Genootschap ‘Natura Artis Magistra’ werden waargenomen. In: Bijdragen tot de Dierkunde, jg. 27, p. van uit mijne woning in Artis een exemplaar in een nabijstaande esch rondvliegen”. 364-368.

22 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 23 Naar een kale Kinseldam Ellen de Bruin

adat het idee voor een discussieavond over de Kinseldam, tegenwoordig Hoeckelingsdam genoemd, Nal twee jaar geleden werd geboren, kwam het er nu toch eindelijk van. Vrijdagavond 11 november 2005 was de opkomst groot op de door de beschermingscommissie georganiseerde avond met het debat over de toekomst van de Kinseldam. In het forum zaten voor de kijker links Jaap van Groenigen en Ton Pieters van Staatsbosbeheer, de huidige beheerder van de dam. Rechts gaven Frank van Groen en Frank Visbeen namens de Vogelwerkgroep Amsterdam acte de présence. Bestuurslid Jos Bontekoe was avondvoorzitter. Ongewenst kampeerbezoek op de Kinseldam,

Staatsbosbeheer (SBB) 26 augustus 2005 RONALD van D ijk FOTO: Jaap van Groenigen, districtshoofd Veenweiden, kent de Kinseldam niet goed. Wel is hij betrokken bij vergelijkbare projecten: de vooroever Onderdijk bij Medemblik en De Kreupel, een ondiepte midden in het IJsselmeer, dat actief kaal gehouden wordt maar vanaf de kust niet te zien is. Vogelwerkgroep Amsterdam (VWGA) Onderdijk is een buitendijks moerasgebied met aangelegde eilanden. Het totale gebied is 100 hectare Frank van Groen telt sinds de zomer van 2002 wekelijks de vogels op de Kinseldam en zet de groot. De aanleg ervan was een experiment; het kwam hoger te liggen dan verwacht waardoor het gebied broedresultaten vanaf 2003 op het bord (zie tabel). Opvallend is het aantal pioniervogels, waarbij sterk verruigde door veel wilgopslag. Wel broedt er nu Lepelaar. gezegd moet worden dat de plevieren, omdat ze zo klein zijn en de afstand vanaf de dijk relatief groot De Kreupel is een vergelijkbaar project. Materiaal afkomstig uit de uitgediepte vaargeul tussen Amsterdam is, heel goed over het hoofd gezien kunnen worden en dus wellicht onderteld zijn. Bij de opkomst van en Lemmer werd opgebracht op meerdere eilandjes. De archipel is inclusief de waterpartijen 70 hectare vegetatie kwamen ook soorten als Kokmeeuw, Visdief en Kluut broeden. groot en oogst meer succes; er bevinden zich vogels vergelijkbaar met de Kinseldam. Voor vogelaars zijn juli en augustus, gedurende de steltlopertrek, de leukste maanden. Ook in die tijd is de avondtrek van Zwarte Stern te zien. In het Beheerplan Object ‘Buitenkinsel’ 2003-2013 staat als doel beschreven het creëren van helder In 2004 zijn enkele wilgen tussen het basalt weggehaald. Hoe kleiner de boompjes nog zijn, hoe water in de luwte van een dam, bedoeld als paaiplaats voor vissen. Qua beheer wordt niet ingegrepen; makkelijker ze te verwijderen zijn. Bij niet ingrijpen zal een wilgenbos ontstaan. Van Groen merkt op dat de natuur mag zich ongestoord ontwikkelen. Alleen bomengroei op de dam zal worden tegengehouden. het argument om bomen weg te halen vanwege kans op broedende Aalscholvers ongeldig is; deze soort Maximaal 25% van de oppervlakte mag begroeid raken, met als argument dat voorkomen moet worden broedt onder gunstige omstandigheden soms in kolonies op de grond. dat er Aalscholvers gaan broeden. Ter bestrijding van botulisme wordt vuil aan de binnenkant opgeruimd. Soortbeheer vindt plaats ten aanzien van de Ringslang, een Rode lijstsoort. Frank Visbeen bespreekt de bijzonderheid van de biotoop. Het dynamische milieu, dat de Kinseldam Het peilbeheer van het natte hart van de dam door Rijkswaterstaat is in de zomer 20cm en in de winter nu laat zien, hoort bij stad. Door (woning)bouw zijn er immers veel tijdelijke terreinen met een 40cm beneden NAP. Men denkt erover dit in 2010 aan te vullen met 0cm in het voorjaar; de dam staat pioniersmilieu. De omloopsnelheid van deze gebieden is tegenwoordig echter veel groter dan vroeger; dan (net) onder water. braakliggend terrein kon gerust twintig jaar lang onaangeroerd liggen, tegenwoordig is twee jaar al De Kinseldam ligt zowel in een Vogel- als Habitatrichtlijngebied. Het gehele gebied, inclusief het luwe lang. watergebied, telt 50 hectare. Het is nog maar de vraag of er kranswieren en fonteinkruiden, zoals in Nu de Kinseldam er is, doet de kans zich voor deze bijzondere biotoop permanent te behouden door de Gouwzee, gaan groeien. Opname van vegetatie op de dam laat 120 à 130 soorten zien; vanwege de ieder jaar de begroeiing te verwijderen. Visbeen maakt een vergelijk met het werkeiland voor de hoogteverschillen is de flora zeer divers. Vijfhoek, dat na verruiging leefruimte biedt aan vooral Grauwe Ganzen. Pioniersoorten zijn daar al lang Ton Pieters, opzichter in Waterland-Zuid, houdt het kort want hij heeft weinig toe te voegen aan het verdwenen. duidelijke verhaal van Van Groenigen. Hij legt uit dat de Kinseldam geen compensatie voor IJburg is in Een kale dam past bij de openheid van Waterland. De gunstige ligging naast Polder IJdoorn maakt de de vorm van land maar in de vorm van (luw) water in de Kinselbaai. Persoonlijk ziet hij graag dat de Kinseldam alleen maar aantrekkelijker. Het is een toplocatie voor het beleven van vogels en natuur. Een Kinseldam kaal gehouden wordt. mooie kans voor SBB terwijl voor de VWGA een educatieve rol weggelegd kan zijn.

24 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 25 Aantal broedparen op de Kinseldam 2003-2005 en voor Kaalplukdag op de Kinseldam de Rode lijstsoorten tevens het Loes van der Feen aantal landelijke broedparen in 2003 (naar gegevens FvG)

mdat ik graag vanaf de Uitdammerdijk naar de vogels op de Kinseldam kijk, kwam het verzoek van de OVogelwerkgroep Amsterdam om daar samen de jonge boompjes uit de grond te trekken goed uit. Het was een mooie gelegenheid om eens op die bijzondere plek te komen. Tuinieren en onkruid wieden is een van mijn hobby’s, dus dat beloofde een leuke dag te worden. Ik moest er 14 januari wel vroeg voor uit de veren, want het is vanuit Geuzenveld een eind fietsen. Verstoring Ook de verstoring op de dam, iets dat voornamelijk in de zomermaanden speelt, komt ter sprake. Bij de windmolen aangekomen komt de zon prachtig op. Om 9 uur lopen we naar het bootje en worden we in groepjes van acht overgevaren door Ton Pieters van Staatsbosbeheer. De opkomst is verrassend Dit zo spoedig mogelijk telefonisch melden bij Ton Pieters is het beste (06-51200212). groot: ruim 50 vrijwilligers. Bebording op de dam loopt door een nieuwe huisstijl helaas vertraging op. De VWGA vraagt SBB ook borden Op de dam aangekomen sta ik versteld van de breedte, wel 100 meter. Ton Pieters legt uit wat de jonge in het water te plaatsen die tevens vanaf de dijk leesbaar zijn. Nu staat er een informatiepaneel bij de wilgen zijn. Ze variëren in grootte van enkele centimeters tot al aardige boompjes van twee meter hoog. noordelijke punt van de dam; beter zou zijn ook een bord te plaatsen eerder op de dijk richting Durgerdam Er staan heel erg veel sprietjes, en binnen een paar jaar worden dat struiken. Het uittrekken gaat nu nog voor mensen die uit de richting van Amsterdam komen. redelijk makkelijk, omdat de grond zanderig is. Grotere bomen moeten soms met twee à drie man eruit getrokken worden. Voorlichting van recreanten op de camping en de jachthaven gebeurt al zijdelings door op de dam aanwezige Van de gelegenheid wordt tevens gebruik gemaakt om het aangespoelde zwerfvuil op te ruimen. vogelaars. Het is wenselijk dat dit meer gestructureerd plaatsvindt; de VWGA kan hierin een rol spelen. Er verschijnt een filmploeg van AT5. Zij snappen niet goed, dat natuurliefhebbers boompjes uittrekken. Hopelijk heeft iemand kunnen uitleggen, dat veel vogels de voorkeur geven aan vrijwel onbegroeid gebied Beheer om te broeden of te rusten. Hoe de vegetatie zich gaat ontwikkelen is moeilijk te voorspellen, maar dat er grote kans op verruiging is, is Na een ochtend hard werken, gaan we om 1 uur maar eens eten. Er wordt heel lekkere erwtensoep zeker. Belangrijk is de ontwikkeling goed te monitoren en het beheer aan te passen aan de veranderingen die gebracht door Saar Muller, waarvoor alle hulde! Ook worden er krentenbollen uitgedeeld en is er hete er plaatsvinden. thee. Daarna gaan de meesten nog een poosje verder werken. SBB heeft een laag budget voor de Kinseldam: per jaar slechts 10 uur voor onderhoud en 100 uur voor Om een uur of 3 is er bijna geen wilg meer te zien en loop ik nog een rondje over de dam om misschien surveillance. Inzet van groot materieel is dus niet bespreekbaar; tenzij er meer dan 25% begroeid raakt. Een nog wat vogels waar te nemen. Als je de hele dag naar de grond kijkt, zie je niet veel. Toch heb ik dergelijke situatie willen we juist voor zijn. Een toekomstige financiële bijdrage van bijvoorbeeld de gemeente nog wel Smienten, Grauwe Ganzen, Graspiepers en Veldleeuweriken over zien trekken. Verder nam ik Buizerd, Torenvalk, Sperwer en 3 Bonte Strandlopers waar. Volgens de daglijst die later verscheen op het Amsterdam of Natuurmonumenten zou zeer welkom zijn. Amsterdams VogelNet, zagen anderen ook nog Grote Zilverreiger en Havik, en waren 24 Waterpiepers, 2 De enige reële mogelijkheid is zo vroeg mogelijk de opslag handmatig te verwijderen met behulp van Witte Kwikstaarten en 5 Rietgorzen ter plaatse. de inzet van vrijwilligers. Het werk dient niet onderschat te worden; de dijk is 6km lang en 150m breed. Desalniettemin lijkt het de moeite waard. Een van de opties is om de dam slechts gedeeltelijk kaal te houden. Overal liggen bergjes uitgetrokken wilgen, misschien wel een paar duizend. Deze zijn later opgehaald Belangrijk is een regelmatige evaluatie samen met SBB, bij voorkeur jaarlijks. door Staatsbosbeheer. Er is hard gewerkt door iedereen op deze zonnige dag, perfect voorbereid door Bert Verweij, Annelies de Kleijn en Edial Dekker. De laatste werkers worden weer overgevaren en om half 4 stap ik op mijn fiets. Als ik bijna thuis ben gaat de zon onder. Om tot een gezamenlijk beheer met vrijwilligers van de Vogelwerkgroep Amsterdam te komen, wordt nu een aantal stappen ondernomen. Jaap van Groenigen bespreekt het intern, waarna een officiële terugkoppeling volgt. Bekeken zal worden of het nodig is het beheersplan te wijzigen. De Vogelwerkgroep zal een brief sturen met het aanbod voor hulp bij het beheer en de voorlichting. Een al eerder aan SBB verzonden brief kan, aangevuld met recente gegevens, hiervoor als basis dienen.

In feite was er niet veel nodig om de heren van SBB te overtuigen. Ze waren immers al bereid om een bijdrage te leveren aan deze avond, en dat werd zeer gewaardeerd. De vraag blijft hoe lang je de Kinseldam kaal kan houden, echter: wie niet waagt wie niet wint. : hanna hirsch foto

26 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 27 Theo’s vierde vogel-cd Waarnemingen 2e helft 2005 Theo van Lent Paul J. Marcus

eer thuis na een lange vogelreis. Ik was in Kreta, waar een oor het koele, natte weer bleef de Kinseldam, die we volgens de gemeentelijke ambtenarij Hoecke- Woude herder over de Lammergier zong. Ik was in Finland, lingsdam zouden moeten noemen, lange tijd gevrijwaard van betreding door recreanten. Toen het Rusland en Frankrijk en had me ingescheept op weg naar IJsland. D zomerweer medio augustus toesloeg, bedacht Jan en alleman dat het tijd werd om zich op deze plaat te Zelfs was ik aan gene zijde, zittend aan een beekje, waar de vertreden. Hier wreekt zich het structurele gebrek aan toezicht. Vóór de verstoring bood de dam broed-, meest onverwachte vogels langstrokken. Ergens in Nederland ontmoette ik een draailierspeler die over de Gaai zong. Maar ook slaap- en foerageergelegenheid aan talloze meeuwen, Zwarte Sterns, Visdieven, enkele Reuzensterns en wetenschappers inspireerden me tot ‘de hartslag van de Kanoet’ en diverse soorten steltlopers. Het oorspronkelijke streven was de boel op zijn beloop laten en pas ingrijpen hoe die zou klinken na 5000 kilometer non-stop vliegen. als er meer dan 25 procent verbossing optreedt. Leden van de VWGA deden op 14 januari verwoede De teksten en vertalingen van mijn cd kan ik mailen naar iedereen pogingen de houtige opslag weg te halen. Het lijkt een succes, waarmee ik ze van harte feliciteer! die contact met me opneemt. Daar staat ook informatie bij over elk liedje en de gebruikte muziekinstrumenten. Natuurlijk ben ik zeer Een opvallend fenomeen afgelopen najaar was de invasie van Zwarte Mezen. Verder vond er een invasie geïnteresseerd in gedichten of korte teksten over vogels uit alle landen van Europa. van barmsijzen sp. plaats, die zich doorzette in het nieuwe jaar. Veel dank gaat uit naar Takís, die mijn gedicht over de Lammergier vertaalde; aan Yvonne, Floris en Merel die L’ Hirondelle ten gehore brengen; aan Kati die het Russische liedje zingt en aan ‘The Swallow-girls’ De zomeravondtellingen op de Vijfhoek vonden plaats van 14 juni t/m 6 september. De najaarstrektellin- voor hun zacht gekoer. Folkert leerde me de uitspraak van het lied over Garrulus. Emile stond mij met raad gen waren ‘s ochtends van 16 augustus t/m 23 november. en daad terzijde in mijn strijd tegen de computer en alle mogelijke randapparatuur. Tot slot voor de ‘echte’ vogelaars: luister met de koptelefoon naar het slotnummer en hoor hoe de vogels Waarnemingen uit de periode januari t/m maart 2006 kunt u uiterlijk 10 april zenden aan Paul Marcus, van rechts naar links langstrekken. Bij het beekje zingt een Grote Lijster, maar ondertussen vliegen 24 A.J. Krophollerstraat 23, 1064 DB Amsterdam, [email protected]. soorten langs. Wie mij deze lijst mailt, ontvangt een gesigneerd en genummerd exemplaar van mijn volgende vogel-cd! De vierde cd wordt gepresenteerd op de SOVON-dag in Nijmegen. Als vanouds is de prijs € 10,00. Voor degenen die mijn werk pas later leerden kennen, verschijnt er binnenkort een verzamel-cd met 75+ Waarnemingen Juli-September 2005 minuten vogelmuziek voor de bodemprijs van € 7,50. Genoemde prijzen zijn exclusief € 2,50 verzendkosten. Zwarte Zwaan 11-8 Schinkelbos 4 ex. (RH). Voor meer informatie: [email protected]. Indische Gans 11-8 Schinkelbos 2 ex. (RH). Grauwe Gans juli-september max. 800 ex. t.p. Osdorper Binnenpolder (PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 159 ex. op 12 dagen (VOD). Brandgans 11-8 Schinkelbos 30 ex. (RH). Canadese gans 26-7 Vijfhoek zomeravondtelling 4 ex. (VOD). Grote Canadese Gans 29-7 Buikslotermeerdijk 6 ex. (NZ). 12-9 t/m 17-9 Inlaagpolder/Houtrakpolder max. 24 ex. t.p. (PT). Rotgans Vijfhoek najaarstrek: 19-9 14 ex. (WvdW), 30-9 12 ex. (VOD). Uitgaven van De Gierzwaluw Casarca 19-9 Kinseldam 2 ex. (RB). Bergeend Vijfhoek zomeravondtellingen: 4 ex. op 2 dagen (VOD). r zijn verschillende uitgaven van De Gierzwaluw te koop: Krooneend 7-7 t/m 26-8 Vijfhoek max. 34 ex. t.p. w.o. 1 v. met 7 jongen (VOD). Vijfhoek EHet op 15 februari jl. verschenen boek ‘Vogelen in Amsterdam’ kost zomeravondtellingen: 4 ex. op 3 dagen; 3-9 najaarstrek 2 ex. (VOD). 3-9 Gouwzee 19 ex., 11-9 124 ex. voor leden € 7,95 (€ 9,95); het Eeuwnummer € 12,50 (€ 15,00); de (NZ). 11-9 Haven-Ballast 23 ex. (NZ). Meeuwenspecial € 5,00 (€ 6,00); de Oosterpark-special € 5,00 (€ 6,00). Brilduiker 3-7 Gouwzee 1 m. (NZ). Vijfhoek zomeravondtellingen: 10-7 4 m., 12-7 2 ex. hoog over (VOD). De prijs tussen haakjes is inclusief verzendkosten. 28-8 Kinselbaai 2 ex. (FvG). 28-9 Houtrakkerbeemden-oost 1 v. (PT).

28 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 29 Wespendief mannetje, Middelste Zaagbek 30-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). Oeverlandenreservaat Krakeend 28-8 IJdoorn 200 ex. (FvG). 28-8 Kinselbaai 60 ex. (FvG). 17-9 Diemerpark 125 ex. t.p. (FvG). Amsterdamse Bos, 18-08-2005 Vijfhoek zomeravondtellingen: 245 ex. op 17 dagen met 68 ex. op 19-6 (VOD). Smient 3-7, 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG), 11-8 2 ex. (RvD). 9-8 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (PT). 26-8 Diemerzeedijk 3 ex. (NZ). 28-8 Dijkeinde 26 ex. (NZ). 28-8 IJdoorn 7 ex. (FvG). 28-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex.; 3-9 najaarstrek 25 ex. (VOD). Slobeend Vijfhoek zomeravondtellingen: 537 ex. op 11 dagen met 278 ex. op 26-7 (VOD). 28-8 IJdoorn 40 ex. (FvG). Pijlstaart 11-8 Schinkelbos 2 ex. (RH). 6-9 Vijfhoek zomeravondtelling 7 ex. (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 2-9 4 ex., 17-9 3 ex., 30-9 30 ex. (VOD, FvG). Zomertaling 17-7 t/m 4-9 IJdoorn 1-6 ex. (JLK, JHvO, MV, FvG, RvD), op 15-8 15 ex. (GvD). 28-8 Kinsel 1 ex. (FvG). 28-9 Lutkemeer 2 ex. (RH). Vijfhoek zomeravondtellingen: 5 ex. op 3 dagen (VOD); najaarstrek: 26-7 1 ex., 1-8 2 ex., 4-9 5 ex. (VOD).

Wintertaling 15-8 IJdoorn 25 ex. (GvD). 28-8 Kinseldam 250 ex. (FvG). Vijfhoek zomeravondtellingen: 2 RONALD VAN DIJK FOTO: ex. op 1 dag (VOD). Patrijs 1-7 t/m 3-9 Lutkemeer tot 2 groepjes van resp. 3 en 4 ex. (JvB, RR, TK). Dodaars 12-7, 7-9 Groote IJpolder max. 5 ad. en 6 pulli (RR, PT). 13-7 t/m 28-9 Lutkemeer zeker 3 p. met (Jan van der Ben). 5-9 Casablancaweg, Westpoort 1 ongeringd ex. op lantaarnpaal (PM). 12-9 A10 t.h.v. de verschillende broedsels (PT, RR). 22-7, 17-9 Diemerpark resp. 4 juv. en 6 ex. (RH, FvG). RAI 2 ex. over (JvB). Fuut 19-9 Vondelpark 1 ex. (Wim van der Schot). Dit is geen bekende broedplek. Heilige Ibis 15-7, 6-8 Kinseldam 1 ex. (WP, BdK, JT, EP), 22-9 2 ex. (FvG). Roerdomp 3-7 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (KJ). 2-9 Schinkelbos, Asd.Bos 1 ex. ad. t.p. (JvdW). Lepelaar 7-7 Haarlemmerplein 22.30u 1 ex. overvliegend (Theo de Nijs). Aangezien Lepelaars op de tast Kwak 12-8 Van Tuijll van Serooskerkenplein 1 ex. ZW 21.45u (RvD). foerageren, kunnen ze ook in het donker voedsel vergaren. Het is dan ook niet verwonderlijk dat ze ‘s Kleine Zilverreiger 26-7 Kinseldam 1 ex. (RvD, FvG, AJ, RB). nachts heen en weer pendelen tussen broedplaats en voedselstek. 13-7 Kinseldam 1 juv. met om beide Grote Zilverreiger 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. neer (JvdW). 13-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex. poten blauwe ring met code 24 (RA, RvD, FvG), als nestjong geringd op 2-6-05 Onderdijk, Vooroever (VOD). 13-7 Diemerpark 2 ex. over (BdK, MvL). 14-7 Vijfhoek 1 ex. neer uit WZW (VOD). 16-7 Varkensland (Otto Overdijk, med. RA). 18-7, 8-8 Kinseldam 12 ex. (GvD, MV, Frank Vermolen). 30-7 t/m 30-9 Osdorper 1 ex. (FV). 17-7, 7-8 Overdiemerpolder 1 ex. (NZ). 1-9 IJdoorn 1 ex. (RB). 25-9 Vijfhoek 1 ex. Z uit Binnenpolder max. 9 ex. (JvB, TvD, RR, PT, TK, WvdW, Maurice Backerra); 20-9 1 ex. met groene ring, Texel Waterland (VOD). 25-9 Haven-ballast 1 ex. (NZ). 1994 (TK, PT, WvdW). 2-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 17 ex. (FvG, RvD, MV, RB). 20-8 Molenzijl 26 ex. (NZ). 20-9 Blauwe Reiger Broedkolonie Spaarnwouderveen max. 15 nesten bezet (PM, PT). Broedkolonie­ Park Zeeburgerkade 2 ex. Z (RB). 25-9 Vijfhoek najaarstrek 8 ex., zomeravondtellingen: 31 ex. op 14 dagen Badhoevedorp 32 nesten (PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 52 ex. op 12 dagen met 17 ex. op 27-6 (VOD). (VOD). 25-9 Poppendammergouw 5 ex. (NZ). 28-9 Inlaagpolder 27 ex. W (RR). Purperreiger 3-7 PEN-centrale Diemen 1 ad. op naar O van plasje oostkant centrale (NZ), 31-7 Haven- Wespendief 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Asd.Bos Oeverland Nieuwe Meer overzomerend stel m.v.: 19-7 Ballast 1 ex. (NZ). 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. (JvdW). Vijfhoek t.p.: 14-7 1 ex. invallend, 30-7 1 ex. 1 m. ad. t.p., 1-8 1 v. ad. t.p. (PM), 9-8 1 v. ad. invallend (KJ), 18-8 1 m. ad. en 1 v. ad. t.p./rondvliegend (VOD), 21-8 1 juv. (TvS). Vijfhoek zomeravondtellingen: 5 ex. op 3 dagen; najaarstrek: 17-7 1 ex., 26-7 3 (RvD, PM); geen aanwijzing voor broeden. 23-7 Twiske 1 ex. ZW, 20-8 1 ex. t.p. (NZ). 10-8 Crayenstein, ex., 15-8 1 ex.; (VOD). 23-7 Nigtevecht 1 ex. O (EdB). 26-7 Boezemgebied Halfweg 1 juv. ex. naar De Kluut Spaarnwoude 1 v. ad., donkerbruine fase N-NW (RvD, PM). 13-8 Maxis, Diemen 1 ex. (NZ). Vijfhoek: 16-8 (KJ). 3-8 Aetsveldsche Polder zeker 3 ex. (EdB). 6-8 Kinseldam 1 ex. over richting Amsterdam (BdK, JT, EP). 2 ex. w.o. 1 1kj. over (GvD), 17-8 2 ex. w.o. 1 ex. 1kj over (GvD), 18-8 gehoord in omg. (GvD), 21-8, 27-8 2 15-8 IJdoorn 1 ad. opgepest door Blauwe Reiger (GvD). 28-8 Krijgsman 1 juv. (NZ). 3-9 Inlaagpolder 1 juv. ex. m.v. t.p. (NZ, VOD), 27-8 najaarstrek 3 ex. (VOD), 28-8 3 ex. Z (MV, BB, JLK), 4-9 3 ex. over (VOD), 7-9 3 rondvliegend en soms inval­lend, weggepest door Blauwe Reigers (PM). ex. over (TvS). 13-9 Spaarnwoude, Ringweg bij Zeelandia 1 lichte juv. naar Z (PM). 25-9 Fahrenheitstraat 1 Ooievaar 4-7 Frankendael broedsel mislukt (WvdW). 8-7 Het Hoogt Nieuwendam 1 ex. (med. PV). 29-7 donker juv. ex. ZZW (AJ). 25-9 Ballastbos 1 ex. ZW (NZ). Tolhuispont 1 ex. (NZ). 10-8 Horn- en Kuijerpolder 6 ex. foer. achter maaiende boer (EdB). 17-8 Artis 10 ex. Zwarte Wouw 11-7 A1, Kruitfabriek Muiden 1 ex. N (Jo Gorgels). 11-7 Ouderkerk a/d Amstel 1 ex. Z (MK). op naar NW (JT). 21-8 Crayenstein, Spaarnwoude 13.25u 9 ex. Z en neer Houtrakkerhoek, waar om 15.30u Bruine Kiekendief 14-7, 20-7, 23-7 Groote IJpolder max. 2 juv. (RR). 16-7, 20-7 Houtrakkerhoek­ 4 ex. juv. nog 6 ex. rondstapten in een vers gemaaid weiland (4 ongeringd); 22-8 Houtrakkerhoek 7 ex. t.p.; 2-9 t/m t.p. (RR, PM). 17-7 t/m 11-8 De Kluut 1 juv. (PM, RvD). 19-7 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. 1kj (PM). 24-9 2 ex. t.p. afwisselend in Vereenigde Binnenpolder/Inlaagpolder (PM, RvD). 25-8 Station Duivendrecht 21-7 Houtrakkerhoek 3 juv. t.p. (PM). 24-7, 2-8 IJdoorn 1 juv. (MV, FvG). Vijfhoek najaarstrek: 1-8 1 ex., 4 ex. over (RR). 28-8 IJdoorn 12 ex. W (MV, BB, JLK). 2-9 Inlaagpolder 2 ex. t.p. (WP). 4-9 Schinkelbos 1 ex. 29-8 1 ex., 31-8 4 ex., 24-9 1 ex. (VOD). 11-8, 2-9 Kinseldam resp. 1 juv. en 1 ex. (RvD, RB). 4-9 Nigtevecht

30 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 31 1 v. Z (EdB). 21-9 Ringweg, Houtrakpolder 1 v. (PM). 24-9 Inlaagpolder 1 m. subad. Z (PM). hier gezien tot in de volgende periode (velen), op 3-10 was er een 2kj m. in haar gezelschap (PM), 21-9 Blauwe Kiekendief 24-7 Machineweg-Westpoortweg 1 v. richting Afrikahaven (Johan Stuart op VZK). 19- Ringweg omg. Weg over Kavel 35 2 ex. ad. m.v. jagend 15.00u., terwijl de vaste territoriumhoudster in 9, 21-9 Westpoortweg 1 juv. t.p. foer. (PM, KJ, RR). 30-9 Westpoortweg 1 m. ad. jagend 9.20u (RR). mast 21 zat (PM). 17-9 Vijfhuizen, mast 82 1 v. ad. t.p. (Erik Wokke). 17-9 de vaste overwinteraarster weer Sperwer 3-8 nest Sloterpark omg. Plantijngracht 2 juv. (RR). t.p. Watertoren Aalsmeer (Klaas Eigenhuis). 18-9 Zunderdorp 1 m. ad., vanaf deze datum weer op deze Visarend 27-8 Gaasperplaspark 1 ex. jagend en vervolgens naar O (Philip Plenckers). 29-8 Diemerpark 1 plek overwinterend (NZ). ex. 1kj (WvdW). 29-8 Vijfhoek 1 ex. (JHvO). 30-8, 31-8 Botshol max. 2 juv. t.p. (Erik de Vries). 5-9 IJdoorn Waterral 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. gehoord (JvdW). 16-8, 19-9 Lutkemeer 1 ex. (PT). 28-8 1 ex. juv. vangt vis (Ton Lakeman). 20-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. 1kj (VOD). 24-9 Westpoortweg 11.05u 1 Diemerpark 1 ex. (MV, BB, JLK). 31-8 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. (RvD). 1-9 IJdoorn 1 ex. biggend juv. met vis even neer in veld aan westoever Afrika-haven, opgepest door kraaien N (PM). 25-9 Ballastbos (RB). 5-9 Schinkelbos 1 ex. vliegend (RH). 7-9 Boezemgebied Rijnland 4 ex. (PT). 8-9, 17-9, 21-9, 24-9 De 1 ex. (NZ). 28-9 Botshol Groote Wije 3 ex. jagend, om 14.45u hadden ze alledrie een prooi (Ed Veling). Kluut 1 ex. biggend, 28-9 enkele (PM, PT, RR). 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). 22-9 Kinseldam 1 ex. (FvG). 24-9 Torenvalk 5-7 broedgeval kast Tuijnwijck (JLK). Houtrakkerbeemden-west 1 ex. roepend (PM). Roodpootvalk 14-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex., beschrijving op AVN (VOD). Porseleinhoen 17-7, 18-7, 24-7 Kinsel 1 ad. en max. 2 juv. (LS, GvD, JHvO, JLK, MV). Smelleken Vijfhoek najaarstrek: 4-9 1 v., 22-9 2 ex., 25-9 1 ex. (VOD). 4-9 Inlaagpolder 1 juv. vruchteloos Bontbekplevier 3-7 t/m 11-8 Kinseldam max. 10 ex. (FvG e.v.a.), 20-7 ca. 5 ad. en 1 p. met tenminste jagend op steltlopers en Putters (PM). 17-9 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (PT). 4 zeer jonge pulli (PM). 7-7 Lutkemeer 2 ex. (RR). 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 40 ex. (RB e.v.a.). 2-9 Boomvalk 1-7, 20-7 De Kluut 1 ex. foer. (RR). 9-7 VTC De Bretten 1 ex. (TvD), 29-7 Daveren 2 ex. (MV), Inlaagpolder 1 juv. (WP), 3-9, 4-9 1 ad. (PM). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 4 ex. (VOD). 30-7 Bretten, MCA-terrein 1 ex. (TvD). 10-7 t/m 9-8 Lutkemeer 1 territoriaal paar (JvB, RR, PT), op 4-9 nog Kleine Plevier 3-7, 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG), 29-7 1 juv. (MV). 5-7 t/m 20-7 Lutkemeer max. 8 ex., in 1 ex. (RR). 11-7 Bestevaerstraat 1 ex. (TvD). 11-7 Vliegenbos 1 p. (NZ). ieder geval 2 p. (RR, JvB). 17-7 Zuiderwou­de 1 ex. (FV). 11-7 Diemerpark 1 ex. territoriaal tegenover Buizerd (MvL), 15-8 Diemerpolder broedgeval in Strandplevier 6-7 Kinseldam 1 v. (RvD). elektriciteitsmast (NZ), 9-9 Diemerzeedijk 1 ex. in gezelschap van 33 Boerenzwaluwen (RB), 25-9 Goudplevier 26-7 Kinseldam 150 ex. hoog over (RvD, FvG, AJ, RB), 29-7 1 ex. (MV). 3-8 Aetsveldsche Diemerpark 1 ex. (MV). Polder 35 ex. (EdB). 20-8 Gouw 220 ex. (NZ). 23-8 IJdoorn 1 ex. Z (RvD). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 15 ex. 12-7 t/m 25-9 Vijfhoek broedgeval; 26-7 prooiovergave, muis (VOD), 27-8 1 ex. kaapt muis weg bij (VOD). 25-9 Dijkeinde 1800 ex. (NZ). Torenvalk, 3-9 1 juv. (VOD, BdK). Vijfhoek najaarstrek: 28-8 t/m 24-9 7 ex. (VOD, MV, BB, JLK). Zilverplevier 10-7 IJburg 1 ex. over (MV). 10-8 Kinseldam 1 ex. (FvG). 26-8 IJdoorn 1 ex. broedkleed t.p. 14-7 Kanaaldijk-oost 1 ex. richting Fort Nigtevecht (EdB). 29-7, 11-8 brug Driemond 1 ex. (EdB), 3-8 (MV). 3-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 11-9 Nigtevecht 1 ex. over (RivD). Aetsveldsche Polder 1 ex. N (EdB). 2-8 t/m 3-9 Nigtevecht max. 2 ex. (EdB). Kanoet 26-7 t/m 22-9 Kinseldam 1 ex. (velen). 26-8 IJdoorn 1 juv., 4-9 3 ex. (MV). 29-7 Wibautstraat 1 ex. (MV). 2-8 Tuindorp-Oostzaan 1 p. territoriaal tegen Buizerd (PV). 8-8 2 ex. Paarse Strandloper 10-8 Kinseldam 1 ex. t.p. op basaltblokken (FvG); opmerkelijk vroege waarneming en Sportpark De Meteoor Tuindorp Oostzaan (PV). 9-8, 10-8 Gijsbrecht van Aemstelpark 2 ex., w.o. een vers bovendien een zeldzaamheid in het binnenland. uitgevlogen juv. met prooi (RvD, PM). 13-8 Inlaagpolder 2 ex. (PT), 5-9 3 ex. foer. op insecten, 18-9 1 ad. Kleine Strandloper 18-7 t/m 10-8 Kinseldam 2-3 ex. (GvD e.v.a.), 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 11 ex. (MV jagend op Putters, 21-9 1 ex. Z (PM). 18-8 Asd.Bos, Noordkant 3 ex. O (RvD, PM), 31-8 1 ex. ad. (RvD). e.v.a.). 24-7 Lutkemeer 5 ex. (JvB). 26-8, 2-9 IJdoorn 1 ex. (MV). 31-8 Artis 1 ex. (FK). 1-9 Kalfjeslaan 1 ex. Z (EdB). 5-9 Erasmusgracht/A10 1 Temmincks Strandloper 4-8 Kinseldam 1 ex. (MV). 21-8, 22-8, 28-8 IJdoorn 1 ex. (MV, WvdW). roepende juv. rondvliegend (PM). Krombekstrandloper 12-7, 26-7 Kinseldam max. 3 ex. broedkleed t.p. (RvD, PM, FvG, AJ, RB). 21-8 t/m 2-9 Lijstje broedterritoria RV, AVN 29-8-05: Sportpark De Meteoor (NZ, PV), Vliegenbos (NZ), Wijkergouw (NZ), IJdoorn max. 20 juv. (MV, RvD, FvG, BB, JLK, RB). 2-9 t/m 7-9 Inlaagpolder max. 5 ex. t.p. (WP, PM, PT, RR). Diemerpolder, Maxis Muiden, G.van Amstelpark Buitenveldert (RvD), Gaasperplaspark (o.m. RH), aanvulling Bonte Strandloper 1-7 Nigtevecht ‘s nachts gehoord (EdB). 20-7 t/m15-8 Kinseldam max. 5 ex. t.p. (PM, PT: slibvelden Lutkemeer mogelijk broedge­val. RvD, BdK, JT, EP, GvD). 11-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 23 ex. (RvD, MV, GvD, BB, JLK, FvG, WvdW, RB). 3-9 Slechtvalk De 3 in juni op de Centrale Hemweg uitgevlogen jongen ontwikkelden zich voorspoedig.­ Op Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 4-9 t/m 8-9 Inlaagpolder max. 9 ex. (PM, PT, RR). 20-7 alle nog in leven en gezond; laatste waarneming jong: 16-9 1 juv. m. t.p. oostelijke pijp (PM). Kemphaan Vijfhoek zomeravondtellingen: 27-6 23 ex., 1-8 12 ex. (VOD). 3-7 De Kinsel 20 ex. (FvG). 19-7 14-7 Vijfhoek 1 ex. hoog boven telpost, later 1 ex. boven IJmeer, 30-9 najaarstrek 1 ex. (VOD). Nigtevecht 6 ex. W (EdB). 26-7 t/m 2-9 IJdoorn max. 100 ex. (RvD, FvG, AJ, RB, MV). 9-8, 11-8 Kinseldam Mondriaantoren: 18-7, 27-7, 10-8 1 ex. t.p., de vogel was daar vanaf 24-6 niet meer gezien (BdK), 20-9 resp. 15 en 25 ex. (RvD). 2-9 t/m 7-9 Inlaagpolder max. 4 ex. (WP, PT). 8-9 Vijfhoek ca. 20 ex. rondvliegend 1 m. ad. t.p. (BdK). 1-8 IJdoorn 1 ex. opvliegend (MV). Kinseldam: 1-8 1 ex. over naar IJburg (MV), 13-8 (EdB). 30-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). 1 v. juv. neer op de plaat, weggejaagd en langdurig achtervolgd door Visdieven over het IJmeer richting Watersnip 4-8 t/m 21-8 Kinseldam 100-300 ex. (MV, RvD, PM), 21-8 t/m 2-9 IJdoorn max. 200 ex. Muiderberg (RvD, PM, Thijs Knol), 22-9 1 ex. over (FvG). Inlaagpolder: 2-9, 6-9 1 v. juv. t.p. mast 21 en 20 (MV, RB). 13-8 t/m 31-12 Lutkemeer max. 25 ex. (JvB, RR, PT). Vijfhoek zomeravondtellingen: 9 ex. op (WP), 5-9 2 juv. m.v. jagend (PM), 7-9 mast 21 1 m. ad. t.p. (PM, RR). 8-9 Houtrakkerbeemden-west 1 v. 2 dagen (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 29-8 15 ex., 2-9 50 ex. (VOD). 2-9 Inlaagpolder >10 ex. (WP). 26-9 ad. t.p. mast 19, eerste waarneming van de bekende overwinteraar van deze plek (PM), nadien geregeld Houtrakkerbeemden-oost 26 ex. (PT).

32 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 33 Bokje 19-9 Lutkemeer 1 ex. (PT). manke poot en 1 ex. 3kj (RvD), 9-7 1 ad. met pullus en 1 ex. 3kj t.p. (PM), 12-7 1 ad. en 2 pulli; 1 ex. 2kj en Rosse Grutto 20-7 t/m 22-9 Kinseldam 1 ex. t.p. (PM, RvD, FvG, AJ, RB). 28-7 Vijfhoek zomeravondtelling 1 ex. 3kj t.p. (RvD, PM), 17-7 2 juv. en 1 ex. 2kj (JHvO, JLK), 18-7 1 p. ad., 1 ex. 2kj, 1 wrsch. ad. (GvD), 20-7 8 ex. (VOD), 19-9 1 ex. t.p. (WvdW). 1 bijna vliegvlug jong t.p. (PM), 26-7 1 ex. (RvD, FvG, AJ, RB). Grutto Vijfhoek zomeravondtellingen: 66 ex. op 6 dagen met 10 ex. op 15-8 (VOD). 11-8 Kinseldam 5 ex. Kokmeeuw 3-7 Kinseldam 1200 ex. incl. 500 juv. (FvG). (RvD), 19-9 2 ex. t.p. (RB). 15-8 IJdoorn 13 ex. (GvD), 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK). 3-9, 7-9 Inlaagpolder 1 ex. Geelpootmeeuw Erasmusgracht: 23-6 t/m 13-8 1 ex. 4kj met zwarte ring NTT8 t.p. (RA, RvD, Mars t.p. (PM). Muusse, PM), werd in Girona, NO-Spanje geringd als pullus op 25-5-2002 en in december 2002 voor het Wulp Vijfhoek zomeravondtellingen: 81 ex. op 13 dagen (VOD). 2-8 Kinseldam 175 ex., 28-8 46 ex. (FvG), eerst in Amsterdam gezien en nadien elk jaar hier teruggevonden; 1-7 3 ex. 2kj t.p. (RA), 3-7 t/m 7-7 1 ex. 1-9 62 ex. (RB), 19-9 100 ex. (RB), 22-9 400 ex. op slaapplaats (FvG). Vijfhoek najaarstrek: 2-9 95 ex. 2kj t.p. (RA, PM), 5-7 t/m 15-7 1 ongering­de ad. t.p. (RA, PM), 14-7 t/m 16-7 1 juv. t.p. (RA, PM), 16-7 3 ex. (grootste groep 87 ex.), 3-9 64 ex. (VOD). 2kj t.p. (RA, Mars en Theo Muusse), 30-7 1 juv. met Italiaanse ring t.p. (Mars Muusse, med. RA), 2-8 2 juv. Regenwulp Vijfhoek zomeravondtellingen: 29 ex. op 9 dagen: 12-7 3 ex., 13-7 2 ex., 26-7 10 ex., 26-7 10 - 1 met slechts 1 poot - en 3 ex. 2kj t.p. (RA). 7-8 6 juv. en 4 ex. 2kj t.p.; 1 juv., met een Italiaanse ring, had ex., 1-8 1 ex., 15-8 3 ex.; najaarstrek: 27-8 4 ex., 3-9 1 ex. (VOD). 15-7 Poppendammergouw 1 ex. ZW (NZ). binnen 1 week 2 schouderveren vervangen (RA, RvD), 23-9 1 ex. 2kj (RA), 24-9 1 juv. en 1 ex. 2kj t.p. (RA). 16-7 Nigtevecht 7 ex. Z; 1-8, 4-8 gehoord; 10-8 2x 1 ex. over (EdB, RivD). 20-7 Kinseldam 1 ex. op naar W Kinseldam: 13-7 1 juv. t.p. (RA, RvD, FvG), 20-7, 9-8, 22-8 1 ad. t.p. (PM, RvD, MV). Vijfhoek: 18-9 t/m (PM), 26-7 1 ex. t.p. (RvD, FvG, AJ, RB), 1-8 1 ex. over (MV), 2-8 1 ex. t.p., 12 ex. over (FvG), 4-8 3 ex. (MV), 23-9 1 ad. t.p. (VOD, JLK, RA). 11-8 4 ex. ZO (RvD), 23-8 2 ex. t.p. (RvD) ; 24-7 IJdoorn 1 ex. Z (MV), 10-8 2 ex. over (FvG), 23-8 5 ex. Z Pontische Meeuw 23-6 t/m 7-7 Erasmusgracht 1 ex. 3kj (RvD, PM, RA - foto). 13-7 Vijfhoek 1 ad. op (RvD). 23-7 Diemerpark 5 ex. t.p. (AJ), 31-7 5 ex. over (RH). 14-8 Gouwzee 21 ex. ZW (NZ). fuikpaal, 17-8, 18-8 1 ex. 3kj t.p. (VOD). 22-8 Liergouw 1 ex. subad. t.p. (MV). 22-8 Kinseldam 1 ex. 3kj t.p. Zwarte Ruiter 3-7 Kinsel 1 ex. (FvG). 4-8, 21-8 Kinseldam 1 ex. (MV). 21-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 3 ex., (MV). 22-8 5 ex. (MV, RvD, BB, JLK). 7-9, 12-9 Houtrakkerbeemden-west 2 ex. (PT). Heuglins Meeuw 30-7, 6-8, 27-8 mogelijk ex. Erasmusgracht: een heel lichte Kleine Mantelmeeuw 3kj t.p. Tureluur Vijfhoek zomeravondtellingen: 1705 ex. op 6 dagen met 1510 ex. op 26-7 (VOD). 29-7 Kinseldam (Mars Muusse, B.-J.Luijendijk, RA). Zie ook het artikel in deze Gierzwaluw. 1 ex. (MV). 26-8 IJdoorn 4 ex., 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK). Kleine Mantelmeeuw 8-8 Erasmusgracht enkele juv. waaronder 1 met Arnhemring 5.292.099 (RA). Groenpootruiter Vijfhoek zomeravondtellingen: 141 ex. op 3 dagen: 28-7 75 ex. in 1 groep, 15-8 65 ex. Grote Mantelmeeuw 22-9 Kinseldam 160 ex. (FvG). (VOD); 25-9 najaarstrek 3 ex. (VOD). 5-7 t/m 12-9 Lutkemeer max. 3 ex. (RR, JvB, PT). 17-7 Zuiderwoude 1 Reuzenstern 1-8 Kinseldam 1 ad. t.p. (DB-vogellijn, med. BdK), 8-8, 9-8 1 onv. ex. t.p. (Henri Raben, RvD, ex. (FV). 10-8 IJdoorn 3 ex. over (FvG), 21-8 t/m 4-9 max. 4 ex. t.p. (MV, BB, JLK), 26-8 6 ex. ZW (MV). 11-8 PM), 30-8 2 ad. en 1 juv. t.p.; benevens clandestiene picknickers (Thijs Knol), 19-9 1 ad. en 1 juv. t.p. (RB). t/m 22-9 Kinseldam max. 6 ex. t.p. (RvD, MV, FvG, WvdW, RB). 20-8, 21-8 Inlaagpolder 2 ex. t.p. (PM). 26-8 18-8, 2-9 Vijfhoek 3 ex., w.o. tenminste 1 juv. (VOD). 3-9 Diemerzeedijk 1 ad. en 1 juv. t.p., later naar NW Osdorper Binnenpolder 1 ex. (RR). 2-9 Nigtevecht 2 ex. Z, 6-9 gehoord (EdB). (WvdW). Witgatje 5-7 t/m 21-9 Lutkemeer max. 5 ex. (RR, JvB, RvD, PM, TK, PT). 6-7 t/m 12-9 Inlaagpolder/ Grote Stern 17-7 Kinseldam 1 ex. t.p. (JHvO, JLK). 19-9 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (WvdW). Houtrakpolder max. 2 ex. (RR, PT, PM). 16-7 Varkensland 6 ex. (FV). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). 26-7 Visdief Vijfhoek zomeravondtellingen: 58 ex. op 10 dagen (VOD). 3-7 Kinseldam zeker 500 broedparen Kinsel 1 ex. (AJ, RB). 2-8 Kinseldam 1 ex. (FvG); 10-8 t/m 4-9 IJdoorn max. 3 ex. t.p. (FvG, MV, RvD, RB). (FvG). 7-7 dakkolonie Zekeringstraat tenminste 25 ad. ex. Martin Melchers schat op 20-7 na een korte blik 9-8 Groote IJpolder 1 ex. (KJ). 19-9 Westpoortweg 1 ex. (PM). door een dakluik het aantal broedparen op 5 à 10. 3-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex., 22-9 1 ex. t.p. (VOD). Bosruiter 16-7 Varkensland 3 ex. (FV). 17-7 Zuiderwoude 1 ex. (FV). 18-7, 15-8 Kinseldam 1 ex. (GvD). Dwergstern 3-7 Kinseldam 1 p. (FvG), 6-7, 20-7, 26-7 1 à 2 ex. (RvD, PM, FvG, AJ, RB). 10-7 Vijfhoek 26-7 Kinsel 1 ex. (AJ, RB). 21-8, 22-8 IJdoorn 6 ex. (MV), 23-8 8 ex. (RvD), 26-8 2 ex. (MV), 28-8 4 ex. (MV, zomeravondtelling 1 ex. (VOD). BB, JLK, WvdW), 1-9 1 ex. (RB), 2-9 3 ex., 4-9 2 ex. (MV). 17-7 Lutkemeer 2 ex. (RR), 19-8 1 ex. (JvB). 20-8, Zwarte Stern 6-7 Kinseldam 1 ex. (RvD), 9-7 3 ad. broedkl. t.p. (PM), 12-7 >4 ex. ad. rondvliegend (RvD, 21-8 Inlaagpolder 3 ex. t.p. (PM), 2-9 t/m 8-9 2 ex. (WP, PM, PT, RR), 3-9 1ex. (PM). PM), 18-7 1 ex. (GvD), 26-7 10 ex. (RvD, FvG, AJ, RB), 4-8 150 ex. (MV), 9-8 >50 ex. (RvD), 10-8 50 ex. Oeverloper 10-7 Diemerpark 1 ex. (MV). Vijfhoek zomeravondtellingen: 72 ex. op 3 dagen met 43 ex. op (FvG), 11-8 >60 ex. (RvD). 23-7 IJsselmeer t.h.v. De Munt 2 ex. (NZ). 26-8 Vijfhoek 1 ex. foer. (VOD). 28-8 26-7; 28-7 5 ex. t.p. (VOD). 12-7 t/m 2-9 Kinseldam max. 10 ex. (RvD, PM, FvG, MV); 23-8, 26-8 IJdoorn 1 IJdoorn 10 ex. (MV, BB, JLK). ex. (RvD, MV). 15-7 t/m 28-9 Lutkemeer max. 4 ex. (RR, JvB, PT). 28-7 Sporenburg 3 ex. Z (EdB). 8-8 Fort Zomertortel 2-7 Westpoortweg 2 ex. (NZ), 11-7 1 ex. (KJ). Nigtevecht gehoord (EdB). 30-8, 31-8 Nigtevecht gehoord (EdB). 31-8 Haven-Ballast 24 ex. t.p. (NZ). 17-9 Alexanderparkiet 6-9 Beatrixpark 10 ex. w.o. 2 juv. (FvG). Inlaagpolder 1 ex. (PT). 24-9 Boezemkanaal-zuid bij Halfweg 1 ex. (PM). Koekoek 6-8 Polder Meerzicht 1 juv. t.p. (RH). Vijfhoek najaarstrek: 27-8, 2-9 1 ex. (VOD). Steenloper 10-8 Kinseldam 2 ex., 28-8 1 ex. (FvG, WvdW). Bosuil 1-9 Diemerpark m. roepend (MvL). 7-9, 8-9 Nigtevecht m. en v. roepend (EdB). Nacht van 18 op Kleine Jager 3-7 Kinseldam 1 ex. lichte fase veroorzaakt paniek op de plaat (FvG). 19-9 1 ex. roepend in tuin Rudi Bloemgartensingel (RR). Dwergmeeuw 20-9 Vijfhoek 1 ad. uit ZO aanvliegend (VOD). Ransuil 2-7 Tuinwijck 2 jongen (JLK). 13-7 VTC De Groote Braak 2 ex. gehoord (KJ). 15-7 Broek in Zwartkopmeeuw Kinseldam: 3-7 2 juv. bij 2 verschillende broedparen, in totaal 5 ad. (FvG), 6-7 1 ad. met Waterland tenminste 1 jong uitgevlogen (JLK). 17-8 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB).

34 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 35 Nachtzwaluw, Bos, speelweide bij het Kleine Kinderbad 1 ex. (RH). 19-7 Wethouder Van Essenweg, Groote IJpolder 1 Klarenbeek, 18-09-2005 juv. (KJ, RR). 29-7 Begraafplaats St.Barbara gehoord (MV). 11-8 Noorder Begraafplaats 1 juv. (NZ). 28-8 Westgaarde 1 onv. ex. t.p. (JvB), van 28-7 t/m 31-12 1 ex. (RR, JvB). 30-8 Sportlaan Amstelveen 1 ex. (Henk van Halm). 7-9 Flevopark 1 ex. (FV, WvdW). 21-9 omg. De Kluut gehoord (RR). 22-9 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB). Grote Bonte Specht 18-9 Vijfhoek najaarstrek 6 ex. hoog over (VOD). Kleine Bonte Specht Vijfhoek najaarstrek: 22-9 1 ex., 24-9 1 ex. t.p., 25-9 2 ex.: 1 aanvankelijk t.p., andere hoog over (VOD). 25-9 Diemerpark 1 ex. (MV). Oeverzwaluw 23-7 Nigtevecht 2 ex. N (EdB). Vijfhoek najaarstrek: 27-8 4 ex., 3-9 10 ex., 18-9 8 ex., 20-9 2 ex., 22-9 1 ex., 23-9 2 ex. (VOD). 18-9 Diemerpark enkele ex. (JLK). Boerenzwaluw 30-7 Entrepotdok nest gevonden onder brug (WvdW). 26-8 Vijfhoek slaapgroep van >1000 ex. (VOD). Vijfhoek najaarstrek: 27-8 1627 ex., 2-9 45 ex., 3-9 1435 ex. (VOD). 31-8 Asd.Bos, slaapplaats Oeverland Nwe.Meer 40 ex. (RvD). 20-9 Schiphol-Oost 2 ex. (RB).

: E LS VE L ZING F OTO Huiszwaluw Vijfhoek najaarstrek: 27-8 357 ex., 2-9 8 ex., 3-9 85 ex. (VOD), 17-9 20 ex. (FvG). 21-9 Ringweg Zeelandia 3 ex. (PM). Grote Pieper 24-9 IJburg 1 ex. t.p. (GvD). Nachtzwaluw 18-9 Klarenbeek, De Hoge Dijk, Groengebied Amstelland 1 ex. t.p. in boom (Els Velzing, Duinpieper 7-9 Vijfhoek 1 ex. gehoord (VOD). med. Winnie Meyer Ricard, AVN 7-11-05). Boompieper Vijfhoek najaarstrek: 28-8 1 ex. (MV, BB, JLK), 31-8 1 ex., 3-9 3 ex., 22-9 1 ex. (VOD). 26-9 Gierzwaluw 28-7 Vijfhoek honderden ex. foer., 30-7 tientallen foer. (VOD). 9-8 Kinseldam 16 ex. (RvD). 10- Ringweg Zeelandia 1 ex. Z (PM). 8 Zandput Nwe.Meer 2 ex. (RvD, PM). 10-8 Inlaagpolder >2 ex. (RvD, PM). 10-8 IJdoorn 20 ex. over (FvG). Gele Kwikstaart 1-7 t/m 21-9 Houtrakpolder/Inlaagpolder max. 10 ex. (PM, PT, RR). 13-8 Nigtevecht 1 ex. 11-8 De Kluut 2 ex. (PM). 11-8 Kinseldam 9 ex. (RvD). 12-8 Rijperweg 2 ex. (NZ). 13-8 Liergouw 1 ex. (RvD, over (RivD). Vijfhoek najaarstrek: 28-8 11 ex. (MV, BB, JLK), 2-9 2 ex., 3-9 16 ex. (VOD). 1-9, 2-9 IJdoorn PM). 13-8 omg. Rembrandttoren 18.00u 1 ex. (GvD). 15-8 Kinseldam 15 ex. W (GvD). 18-8 Vijfhoek 13 ex. 30 ex. met Witte Kwikken t.p. (RB, MV). 4-9 IJburg 20 ex. N (RB). 17-9 Rijperdwarsweg 11 ex. (NZ). 18-9 (GvD). 19-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). 27-8 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (VOD). 28-8 Osdorper Binnenpolder, Ma Lutkemeer 2 ex. (JvB). Braunpad 2 ex. (AB). Grote Gele Kwikstaart 13-7 Lutkemeer 1 ex. slikrand (RR). Vijfhoek najaarstrek: 18-9 in totaal 10 ex., 21- IJsvogel 3-7 t/m 30-9 De Kluut 1 à 3 ex. met op 10-8 1 ad. en 2 juv. en op 24-9 en 30-9 1 juv. (KJ, RR, RvD, 9 3 ex., 23-9 8 ex., 24-9 2 ex., 25-9 9 ex. (VOD); 25-9 1 ex. t.p. (NZ). 18-9 Diemerpark 1 ex. over (JLK), 20-9, PM, PT, TvD). 9-7 t/m 19-9 Groote IJpolder 1 à 2 ex. (TvD, KJ, MV, NZ). 7-9 t/m 9-10 Lutkemeer 1 ex. (PT, JvB, 25-9 1 ex. (MvL, BdK). 20-9 Sarphatistraat 1 ex. over (MvL). 21-9 Ringweg Zeelandia 1 ex. W (PM). 26-9 RR, RH). 18-9 Sloterpark omg. Oeverpad 1 ex. (Maurice Backerra). 22-9 Nw.Brettenpad 1 ex. over (PM). 22-9 Radarweg 1 ex. laag naar Z (PM). 26-9 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Spaarnwouderveen 1 ex. (PM). 24-9 Rioolwaterzuivering Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). Witte Kwikstaart 2-9 IJdoorn grote groep met Gele Kwikken t.p. (MV). 2-9, 8-9 IJburg resp. 30 en 16 ex. 9-7 Thijssepark 1 ex. (RH). 6-8 Bosrandweg 1 ex. (RH). 21-8 Ringvaart bij A9 1 ex. (RH). 26-8, 29-8 Zorgvlied (GvD, EdB). Vijfhoek najaarstrek: 3-9 8 ex. (15 ex. t.p.), 23-9 6 ex., 24-9 11 ex. (VOD). 22-9 Kinseldam 25 ex. 1 ex. (RH). 31-8 Oeverland Nwe.Meer 1 ex. (RvD). 5-9 omg. Radar 1 ex. (RH). 25-9 Beatrixpark 1 ex. (FW). (FvG). 23-7, 20-8, 3-9 Noorder IJ-plas 1 ex. (NZ). 30-7 Buiksloterbreek 1 ex. (NZ). 30-7 Twiske 1 ex. (NZ). 27-8 Rouwkwikstaart 17-7, 20-7 Kinseldam 1 m. ad. t.p. (JHvO, JLK, PM). Vliegenbos 2 ex. (NZ). 2-9, 23-9 Volgermeer 1 ex. (NZ). 22-9 Pont IJplein 1 ex. met prooi, achtervolgd door Blauwborst 23-7 Groote IJpolder 1 juv. (RR). 2 Kokmeeuwen (NZ). Gekraagde Roodstaart 11-9 Haven-Ballast 2 ex. (NZ). 11-9 Lutkemeerpolder 1 ex. (JvB). 29-7, 9-9, 14-9 Artis 1 ex. t.p. (WvdW). 2-8 Oosterpark 1 ex. (Joke Sterringa). 17-8, 31-8 Zwarte Roodstaart 10-7 IJburg zang (MV). 2-8 Lutkemeer 1 ex. (RR). 4-9 Vijfhoek 4 ex. over (VOD). 5-9 Schellingwouderbrug 1 ex. (Peter Jongejans). 3-9 Hortus Botanicus een op 24-7-05 in Engeland geringd Kunststofrecycling Hornweg, Inlaagpolder 1 ex. (PT). 8-9 Spoorbrug Amsterdam-Rijnkanaal 1 ex. zingend ex. 1kj vloog tegen een kas, een dag later dood (med. WvdW). (EdB). 20-9 Schiphol-Oost gebouw 404 1 ex. (RB), 26-9 Schiphol-Oost H10 1 ex. zingend (RB). 30-9 30-7 t/m 22-9 Vijfhoek max. 3 ex. t.p. (VOD, BdK, BB, EdB, MV, JLK); najaarstrek: 31-8 2 ex., 22-9 1 ex. Radarweg Westpoort 4036 1 m. zingend (PM). (VOD). 28-8 t/m 21-9 Diemer­park max. 2 ex. (MV, BB, JLK, MvL). Tapuit 2-9 IJburg 1 ex. (GvD), 4-9 4 ex. (RB), 23-9 5 ex. (RA), 24-9 4 ex. (GvD). 4-9, 11-9 Haven-Ballast 3 8-8 Fort Nigtevecht gehoord (EdB). 3-9 Vecht, Nigtevecht gehoord (RivD). ex. (NZ). 7-9 Diemerpark 3 ex. (MvL), 11-9 2 ex. (NZ), 18-9 1 ex. (JLK), 25-9 Diemerpark 1 ex. (BdK, MV). 8-9 Draaihals 7-9 Diemerbos omg. parkeerplaats Muiderstraatweg 1 ex. roepend (TvS: waarnemer­ heeft een Vijfhoek 1 ex. (EdB). ruime ervaring met de geluiden van Draaihals en Kleine Bonte Specht!). 8-9 Vijfhoek 1 ex. gehoord (EdB). 3-9 Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 4-9, 5-9 Lutkemeer 2 ex. (RR), 18-9, 24-9 1 ex. (JvB). 4-9 t/m 28-9 18-9 Diemerpark 1 ex. (JLK). Inlaagpolder max. 7 ex. (PM, WP, PT, RR, PM). 19-9 Batterij Halfweg 1 ex. (KJ). 21-9 Westpoortweg 1 ex. (RR). Groene Specht 2-7 gehoord Tuinwijck (JLK). 9-7 Sportpark Ookmeer 1 ex. (TvD). 14-7, 31-8, 7-9 Asd. 3-9 Landsmeerderveld 1 ex. (NZ). 3-9 Volgermeer 1 ex. (NZ). 4-9 Dijkeinde 1 ex. (NZ). 17-9 Rijperdwarsweg

36 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 37 1 ex. (NZ). 26-9 Zuiderwoude 1 ex. (FV). Frederik-Hendrikplantsoen 4 ex. (JvB). 21-9 Egidiusstraat 3 ex. (RA). 23-9 Amstel, Blaauwbrug 1 ex. (RV). Roodborsttapuit 4-9 Vijfhoek 1 ex. (VOD). 7-9 Diemerpark 3 ex. (MvL). 15-9 t/m 31-12 Lutkemeer max. 3 9-9 Petroleumhavenweg enkele ex. (PM). 12-9 Westpoortweg 1 ex. in ruigte, 21-9 4 ex. in aanplant (PM). ex. (JvB, RH). 20-9 Nw.Brettenpad 10 ex. (PM). 22-9 De Kluut 1 ex. (PM). 22-9 tuin Horn­weg/Ringweg >1 ex. roepend Paapje 27-8 Volgermeer 2 ex. (NZ). 17-8 t/m 6-9 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, BdK), 8-9 Diemerpark 1 ex. en in treurwilg, later Z (PM). 22-9 Spaarnwouderveen 5 ex. (PM). 22-9 Radarweg gehoord (PM). 22-9 een groep van 10 ex. (EdB). 11-9 Diemerpolder 8 ex. (NZ). 11-9 Gemeenschapspolder 2 ex. (NZ). 18-9 Abberdaan/Noordzeeweg 2 ex. in eikje (PM). 23-9 Station Sloterdijk 2 ex. (RR). 24-9 Nieuwe Hemweg Haven-Ballast 2 ex. (NZ). 23-9 IJburg 2 ex. (RA). gehoord (PM). 24-9 Noorderweg Houtrakpol­der gehoord in tuin (PM). 8-9 Houtrakpolder, Middenweg luzerneakker 2 ex. t.p. (PM). 11-9 Ringweg bij Houtrakkerbeemden-west 9 Pimpelmees 21-9 Vijfhoek najaarstrek 116 ex. (VOD). ex. t.p. (PM), 21-9 1 ex. (RR). 12-9 De Es van Sparenwou 1 ex. (PT). 15-9, 19-9 Middenweg-Westpoortweg Boomklever 17-7, 9-8, 20-8, 18-9, 24-9 Westgaarde 1-2 ex. (JvB). 31-8, 3-9 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD). 21-9 resp. 2 en 1 ex. (PM, KJ). 15-9 t/m 28-9 Lutkemeer max. 2 ex. (JvB, RR, RH). Oosterpark 1 ex. (RA). Kramsvogel 31-8 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 1 ex. even t.p., vervolgens door naar Z (RvD). 31-8 Buidelmees 13-7 Boezemgebied Halfweg 1 juv. (KJ). 18-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Middelveldse Akerpolder 1 ex. over (JvB). 4-9 Westgaarde 11 ex. (JvB). 23-9 Vijfhoek najaarstrek 3 ex. (VOD). Spreeuw Vijfhoek: 26-8 slaapgroep van >10.000 ex.; najaarstrek: 27-8 2685 ex. (VOD), 28-8 1 groep van Zanglijster 23-9 Vijfhoek najaarstrek 23 ex. (VOD). ca. 10.000 ex., verder kleine groepen (MV, BB, JLK), 29-8 >10.500 ex., 31-8 23.444 ex., 2-9 25 ex. (VOD). Grote Lijster 30-7 Twiske 1 ad. en 3 juv. (NZ). Vijfhoek najaarstrek: 4-9 1 ex., 22-9 5 ex. (VOD). 23-9 Ringmus Ringweg Inlaag-/Houtrakpolder Spaarnwoude gehele periode talrijk bij boerderijen Zeelandia, Oosterringdijk 2 ex. Z (AJ). Gebr. Kroon en Kadijkshoeve, met 25 ex. op 12-9 (PT, PM). Snor 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. zingend (JvdW). Kneu 24-7, 30-7 Lutkemeer resp. 50 en 30 ex. (JvB, RR). 2-9, 4-9, 8-9 IJburg max. zeker 100 ex. (GvD, RB, Spotvogel 2-7, 3-7 Tuinwijck 1 ex. zingend (JLK). EdB). Kleine Karekiet 26-8 Akkerswade, Diemerpark zang (NZ). Sijs Vijfhoek najaarstrek: 3-9 2 ex., 18-9 20 ex., 21-9 2 ex., 23-9 18 ex., 24-9 1 ex. (VOD). Grote Karekiet 13-7 Botshol, Kleine Wije 1 ex. zingend (JvdW). Kruisbek 2-7, 3-7 Tuinwijck Asd.Noord 8 ex. (JLK). 10-7 Thijssepark gehoord (RH). 10-7 Cruquiusweg 7 ex. Sperwergrasmus 7-9 Vijfhoek bij de nieuwe brug naar IJburg 1 ex. langsvliegend (TvS: beschrijving NO (FV). 14-7 Vijfhoek 1 ex. roepend; najaarstrek: 27-8 1 gezien en diverse gehoord, 29-8 t/m 25-9 38 ex. geleverd); tweede waarneming voor de regio. w.v. sommige W, met 11 ex. op 29-8 (VOD), 20-9 Diemerpark 9 ex., vermoedelijk dezelfde als die van de Braamsluiper 20-8 Westgaarde 1 ex. (JvB). Vijfhoek (MvL). 30-7, 19-8 Nigtevecht over, gehoord (EdB). 24-9 Nw.Brettenpad 4 ex. op naar W (PM). Grasmus 28-8 zang Vijfhoek (MV, BB, JLK). Appelvink 17-7 Westgaarde 1 ex. (JvB). 30-8 Vijfhoek najaarstrek: 1 ex., 25-9 3 ex. (VOD). Zwartkop 8-9 Bloemendalerpolder 1 ex. zingend (EdB). 17-9 Vijfhoek 4 ex. t.p. (FvG). Goudvink Vijfhoek najaarstrek: 19-9 t/m 30-9 18 ex. met 7 ex. op 19-9 (VOD). Vijfhoek t.p.: 17-8 t/m 22-9 Bladkoning 25-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). met 5 ex. op 22-9 (VOD, FvG). Fitis 16-8, 7-9 Vijfhoek zang (VOD). 17-8 zang Westpoortweg (PM). Zwartkopgors 24-8 med. RV op AVN over een op 20-6-05 door Dirk Kars dood gevonden v. Bosrandweg, Vuurgoudhaantje 9-8, 20-8, 18-9, 24-9 Westgaarde 1 ex. (JvB). 21-9 Oosterpark 1 ex. (RA). 21-9, 23-9 Schinkelpolder; eerste geval voor regio Asd.; in februari 2006 aanvaard door de CDNA. Kees Roselaar Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD). 21-9 Diemerpark 1 ex. (MvL). (ZMA) determi­neerde de vogel als een 2kj v.; zonder tekenen van gevangenschap. Grauwe Vliegenvanger 17-7 Ballastbos 1 ex., 13-8 2 ad. en 3 juv. (NZ). Bonte Vliegenvanger 20-8, 24-9 Westgaarde 1 ex. t.p. (JvB). Baardmannetje 1-7, 22-8, 19-9 De Kluut 1 ex. (RR, PT, KJ), 29-7 3 juv. (MV), 21-9 t/m 28-9 tientallen ex. t.p. (RR, PM), 28-9 Brettenpad 2 ex. (PT). 11-7 Diemerpark 1 juv. (MvL). Matkop 8-8 Groote IJpolder 1 ex. roepend (KJ). 17-8 t/m 24-9 Vijfhoek max. 4 ex. (EdB, VOD, MV, BB, JLK). Waarnemingen oktober-december 2005 3-9 Nw.Brettenpad 2 ex. (TvD). Kuifmees 20-9 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). Zwarte Zwaan 5-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 31-12 Zwarte Gouw 1 ex. (NZ). Zwarte Mees 27-8 t/m 28-9 Westgaarde 3 tot 11 ex. (JvB, RR, PT). 19-9 Tigeno, OBiP 3 ex. (AB). Knobbelzwaan 13-11 Waterland 231 ex. (FV). 18-12 Waterland 247 ex. (FV, WvdW). 21-9 Sloterpark Allendelaan 10 ex. (RR). 22-9, 28-9 Langswater, Osdorp resp. 3 en 2 ex. (PT). 20-9 Kleine Zwaan Vijfhoek najaarstrek: 10-10 1 ad. NO, 17-10 t/m 9-11 46 ex. (VOD), incl. 13 ex. op 29-10 Hoekenesgracht 5 ex. (AB). 23-9 Johan Braakensiekhof 4 ex. (RR). (EdB). 23-10 Kinselmeer 3 ex. N (EdB). 31-10 IJburg 1 ex. t.p. (KJ). 27-11 Schellingwouderbrug 2 ex. ZW Vijfhoek najaarstrek: 4-9 t/m 30-9 1676 ex. met 544 ex. op 22-9; grootste groep 69 ex. op 21-9 (VOD, NZ, (NZ). 18-12 Waterland 15 ex. (FV, WvdW). 26-12 Overleek 35 ex. (NZ). FvG); 21-9 >200 ex. t.p. (MvL). 5-9 Station Zuid-WTC 1 ex. tussen spoor en A10 (RH). 5-9 diverse plaatsen 29-10 Aetsveldsche Polder 8 ex., 13-11 13 ex. ZW, 27-11 2 ex. t.p. (EdB). 1-12 Gemeenschapspolder-Oost Asd-Centrum; in Artis gehoord/gezien door WvdW. 7-9 Flevopark op diverse plaatsen gehoord/gezien 48 ex. ad. t.p. (RvD, PM). 30-10 t/m 31-12 Houtrakkerbeemden/Inlaagpolder max. 4 ex. ad. t.p. (DTa, PT, PM, (FV, WvdW). 7-9 ca. 35 ex. volkstuintjes Diemerpark (MvL). 7-9 Diemerbos gehoord (TvS). 7-9 t/m 29-10 RR, RvD). 30-11 t/m 29-12 Bovenkerkerpolder ca. 85 ex. w.o. ca. 10 juv. t.p. (RvD, PM, PT), op 29-12 108 Nigtevecht max. zeker 10 ex. (EdB). 18-9 Diemerpark enkele ex. (JLK). 26-9 Zuiderwoude enkele ex. (FV). ex., 12 juv.; bovendien 1 ad. met blauwe halsband code 814P (AD). 19-9 Wibautstraat 3 ex. (JLK). 20-9 Rembrandtplein 3 ex. (AB). 21-9 Mauritskade >10 ex. (RA). 21-9 Wilde Zwaan Vijfhoek najaarstrek: 29-10 4 ad., 19-11 2 ex. (VOD). 13-11 IJmeer t.h.v. Vijfhoek 19 ex. w.o.

38 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 39 5 juv. (NZ). 21-12, 22-12 Houtrakkerbeemden-west 2 ad. met 3 juv. t.p. (PM, RvD). Vaal Stormvogeltje, Amstelveen, 26-11-2005 Sneeuwgans 27-11 IJdoorn 1 ex. blauwe fase (NZ). Rietgans 10-10, 14-10 Houtrakpolder resp. 5 en 27 ex. t.p. (PM). 22-10 t/m 13-12 Inlaagpolder max. 80 ex. (PT, RR, RvD, PM). Vijfhoek najaarstrek: 29-10 3 ex. (VOD), 29-10 18 ex. (EdB), 8-11 15 ex. (VOD). 29-10 Aetsveldsche Polder ca. 15 ex., waaronder 1 Taigarietgans (EdB), 20-11 1 Toendrarietgans (EdB). 13-11 Belmermeer 2 ex., Toendrarietgans (FV). 9-12 Laplacestraat 10.30u 50 ex. ZW (GvD). 11-12 Houtrakkerhoek 16 Toendra’s t.p. (DTa), 13 t/m 27-12 35 ex. (PT). Kleine Rietgans Vijfhoek najaarstrek: 15-10 t/m 20-11 in totaal 3134 ex. met 1761 ex. op 19-11 (VOD). 29-10 Aetsveldsche Polder ca. 5 ex. t.p. in gezelschap van rietganzen (EdB). 30-10, 31-10, 14-11 Inlaagpolder 4 ex. (DTa, JvdB, RvD, PM, PT). 19-11 Fahrenheitstraat 81 ex. ZW (AJ). 19-11 Sportpark Drie Burg, Watergraafsmeer 50 ex. over (FV). 9-12 Emmastraat 52 ex. ZW (AJ). Kolgans 8-10, 9-10 Rijperweg resp. 3 en 5 ex. (NZ). 10-10 IJdoorn 10 ex. (MV). Vijfhoek najaarstrek: 11-10 53 ex., 14-10 5 ex., 15-10 329 ex., 18-10 115 ex., 19-10 237 ex. (VOD). 14-10 De Aker 18 ex. (PT). Waterland tellingen: 15-10 1100 ex. (oktober­record), 13-11 8217 ex., 18-12 9147 ex. (FV, WvdW). 16-10

Dijkeinde 232 ex. (NZ). 21-10 Blauwe Hoofd 60 ex. over (FV). 20-11 Aetsveldsche Polder >1000 ex. (EdB). : Ro b van be mm e l en F OTO 11-12 Houtrakkerhoek 11 ex. (DTa). Grauwe Gans Waterland tellingen: 15-10 4000 ex., 13-11 2985 ex., 18-12 3336 ex. (FV, WvdW). 16-10, 14-11 1 ex. (VOD). 24-12 Kinselbaai 1 v. (PT). 31-10 Inlaagpolder 1 ex. met blauwe halsband code E-UT; geringd als jong op 7-4-04 te Hornborgasjön, Krakeend 16-10 Diemerzeedijk 100 ex. (RB). 18-12 Kinseldam achterzijde noordpunt 250 ex. (FvG). Zweden (JvdB). Oktober-december Osdorper Binnenpolder max. 700 ex. (JvB, PT). Slobeend 16-10 Vijfhoek najaarstrek 212 ex. (VOD). 18-12 Kinselmeer 20 ex. (FvG). 18-12 Barnegat 60 ex. Canadese gans 17-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). (FvG). Grote Canadese Gans Inlaagpolder/Vereenigde Binnenpolder gehele periode ca. 40 ex. (PT, PM). 8-10 Pijlstaart Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 19-10 298 ex. met 180 ex. op 16-10 (VOD). 5-10, 6-10 Twiske 24 ex. (NZ). 8-10 Varkensland 71 ex. (NZ). 16-10 Krijgsman, Muiden 23 ex. ZO (NZ). Inlaagpolder/Houtrakkerbeemden-west resp. 2 en 3 ex. t.p. (RR, PM). 10-10 Kinselbaai max. 4 ex. (MV, FvG, Brandgans Vijfhoek najaarstrek: 4-10 9 ex., 15-10 44 ex., 6-11 62 ex. (VOD). Waterland tellingen: 15-10 PT). 29-10, 13-11 IJburg 1 m. (EdB, NZ). 26-11 Osdorper Binnenpolder 2 m. t.p. (RR). 27-11 Aetsveldsche 1 ex., 13-11 90 ex., 18-12 2731 ex. (FV, WvdW). 29-10 Coentunnel 62 ZW (NZ). 29-10 Diemerpark 52 ex. Polder 1 p. (EdB). 10-12 Noorder IJ-plas (NZ). 31-12 Twiske 1 m. (NZ). over (EdB). 29-10 Rijperweg 14 ex., 24-12 1400 ex. (NZ). 12-11 Dijkeinde 46 ex. (NZ). 12-11 t/m 30-12 Wintertaling 14-10 IJdoorn 250 ex. (FvG). 4-11 Kinselbaai 230 ex., 27-11 390 ex. (FvG). Aetsveldsche Polder max. 34 ex. (EdB). 27-12 Inlaagpolder 14 ex. Z (PT). Patrijs 29-11 Houtrakpolder omgeving Hoeve Catharina 2 ex. (PT). 4-12, 11-12 Lutkemeer 7 ex. (JvB). 8-12 Rotgans Vijfhoek najaarstrek: 3-10 15 ex., 17-10 29 ex. in 1 groep, 26-10 9 ex. (VOD). 29-10 Aetsveldsche Middenweg-Westpoortweg 4 ex. (PM), 19-12 Middenweg Houtrak 3 ex. (PT). Polder 1 ex. (EdB). 10-11 Rijperweg 3 ex. t.p. (BdK). 10-11 Blauwe Hoofd 46 ex. door (FV). 18-11 Roodkeelduiker 20-11 Vijfhoek najaarstrek 2 ex. (FV). Westpoortweg 1 ex. t.p. (RvD, PM). 1-12 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. (PT). Parelduiker 25-12, 26-12 Twiske, ingang Oostzaan, haventje de Roemer 1 ex. (BB). Krooneend 7-10 t/m 10-12 Gouwzee: in oktober steeds ca. 300 ex., met van 396 ex. op 16-10; vanaf Dodaars 23-10 Ballastbos 22 ex. (NZ). begin november afnemend in aantal (NZ, PhD). 15-10 Markermeerdijk 20 ex. (FV). Fuut 26-12 Twiske 1 ad. met 2 pulli van ca. 2 weken oud (NZ). Kuifeend 4-11 Kinselbaai 3000 ex. (FvG). Kuifduiker 27-11 IJsselmeer t.h.v. Blijkmeer 1 ex. (NZ). 4-12 t/m 25-12 Kinselbaai 1 ex. ; 12-12, 24-12 2 Topper 4-11 t/m 30-12 Kinselbaai meest 1 v. (FvG, RB), 18-12 2 v. (FvG). ex. (NZ, WP, FvG, PT). Nonnetje 20-11 Botshol 1 v. (RR). 26-11 t/m 19-12 Houtrakkerbeemden max. 16 ex. - 2 m. (PT, DTa, PM). Geoorde Fuut 1-10 Ballastbos 1 ex. (NZ). 9-10 t/m 30-10 Gouwzee 1 ex. (NZ, EdB). 15-10 Markerdijk 1 ex. 27-11 Gouwzee 2 ex. (FvG), 27-11 t/m 30-12 Kinselmeer max. 21 ex. (NZ, PT, FvG, RB), 18-12 11 ex. (FvG). (FV). 24-12, 25-12 Kinselbaai 1 ex. (PT, FvG). 18-12 Kinselbaai 3 ex. (FvG). 24-12 100 ex. (PT). 4-12 PEN-centrale Diemen 2 v. (NZ). 29-12 Boezemkanaal Vaal Stormvogeltje 25-11 Amstelveen 1 ex. opgeraapt door anonieme dame; na een Amerikahaven 4 v. (TvD). 31-12 Noorder IJ-plas 2 m. en 1 v. (NZ). antibioticumbehandeling door een dierenarts wegens een lichte verwonding aan een van de vleugels werd Brilduiker 23-10 Vijfhoek 13 ex. (NZ), 16-12 10 ex. (FvG). 20-11 Botshol 8 ex. (RR). 27-11 Kinselbaai 22 ex., het Vaaltje in bewaring gegeven aan Swen Rijnbeek, die het op de avond van 26-11 op het strand van 18-12 13 ex., 25-12 21 ex. (FvG). 8-12 Houtrakkerbeemden-west 1 v. (PT). 24-12 Markermeer 70 ex. (PT). Katwijk losliet, waarna het krachtig wegvloog. De vogel was in goede conditie (med. RvB). 24-12 Gouwzee 20 ex. (PT). Roze Pelikaan 14-10, 15-10 Artis 2 ex. juv. ontsnapt (WvdW, med. GvD), 15-10 1 ex. boven Grote Zaagbek 20-11 Botshol 1 v. (RR). 27-11 Gouwzee 1 m. (FvG). 10-12 Noorder IJ-plas 1 v. (NZ). 13-12 Rottepolderplein (Han Buckx op VZK), 16-10, 17-10 Ringvaart t.h.v. Lutkemeer 1 ex. t.p. 13.45u., vloog t/m 28-12 Westgaarde max. 1 m. en 6 v. (JvB, PT, RR). 16-12 Flevopark 1 m. (FvG). 16-12 Vijfhoek 4 v. (FvG). later weg over de Haarlemmermeer (JvB, PT); 20-10 1 ex. boven Sloterplas (RR), 22-10 A10 Badhoevedorp Middelste Zaagbek Vijfhoek najaarstrek: 2-10 1 ex., 10-10 6 ex. NO, 26-10 16 ex., 6-11 1 ex., 9-11 9 ex.,

40 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 41 rondvliegend (RH), 23-10 A4 Z van Schipholtunnel dalend naar W (Jack Zwanenburg), later vertrokken 4-12 Diemerpark 1 v. (MV). 12-12 Barnegat/Blijkmeer 1 ex. laag, snel langsvliegend (KJ). naar de Oostvaar­dersplassen: melding 28-10 RH op AVN; uiteindelijk is de pelikaan in de omgeving van Boomvalk 1-10 Shell-toren Asd.Noord 1 ex. door (Euro Birdwatch 2005). 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 6-11 Hindeloopen gevangen en weer teruggebracht naar Artis. Het tweede ex. vloog op 26-10 boven het Vijfhoek najaarstrek 1 ex. 1kj, de eerste novemberwaarneming op de Vijfhoek (VOD). Oosterpark (RA) en op 30-10 boven Artis (DT). Slechtvalk 1-10 Ransdorp 1 ex. slaat Soepeend en nuttigt deze (MV, Euro Birdwatch 2005). 8-10 Roerdomp 14-10 t/m 26-12 Houtrakkerbeemden-oost max. 7 ex. t.p. (HS, Lodewijk Blokland, PT, PM, Rijperdwarsweg 1 v. (NZ). 14-10 Bloemendalergouw omg. Holysloot 1 ex. jagend op Kievieten en RvD, JvB). 26-10 Diemerzeedijk 1 ex. t.p. (WvdW). 30-10 De Kluut 1 ex. (PM). 18-12 Vijfhoek 1 ex. (NZ). ganzen Slechtvalken slaan ganzen! (FV, NZ), 27-11, 25-12 1 v. (NZ). 21-10, 10-11 Blauwe Hoofd 1 ex. in 29-12 Gemaaltje Brettenzone 1 ex. t.p. (TvD). elektriciteitsmast (FV). 29-10 Polder Oostzaan 1 m. (NZ). 3-12 Kinseldam 1 m. ad. t.p., 12-12 1 v. ad. t.p. Kleine Zilverreiger 16-10 Vijfhoek 2x 1 ex. door: 1 hoog WNW en een uur later 1 ex. O, volgens (RvD, PM), 18-12 Kinseldam 1 ex., vocht met Havik, beide vlogen richting IJdoorn 16.30u (FvG). 12-12 waarnemers 2 verschillende ex. (VOD). Zwarte Gouw mast 80 1 m. ad. t.p. (RvD, PM). 18-12 Nieuwe Gouw, Zunderdorp 1 ex. (FV, WvdW). Grote Zilverreiger Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 30-10 12 ex. met 4 ex. in 1 groep op 30-10 (VOD). 13-10 t/m 17-12 Osdorper Binnenpolder 1 ex. t.p. (PT, JvB), op 26-11 1 m. ad. t.p. (PM), 12-12 1 ex. juv. 1-10, 20-11, 3-12, 4-12, 10-12 Bloemendalergouw 1 ex. (NZ). 2-10 Rijperdwarsweg 1 ex. (NZ). 15-10 t.p. (JvB). 5-11 Badhoevedorp, Sloterweg-Tweeduizend El 1 ad. in geploegde akker (RvD, PM). 28-11 recreatiegebied Overdiemen 1 ex. (RR). 15-10 Opper­woud 2 ex. (FV), 23-10 1 ex. (EdB). 29-10 Dijkeinde 1 Osdorper Bovenpolder 1 ex. (PT). 17-12 Lutkemeer 1 ex. (JvB). 22-12 Vijfhuizen mast 82 1 v. ad. t.p. ex. (NZ). 29-10 Aetsveldsche Polder 2 ex. Z, 27-11, 4-12 1 ex. (EdB, RivD). 20-11 omg. Botshol 3 ex. (RR). 14.00u (RvD, PM). 30-11 Polder Groot-Mijdrecht 2 ex. (RvD, PM). 16-12 Diemerpolder 1 ex. (FvG). 18-12 Varkensland 1 ex. Vijfhoek najaarstrek: 2-10, 28-10, 14-11 1 ex., 9-10, 12-10, 17-10 1 m. ad. t.p. (VOD). 8-10 Akkerswade, (WvdW, FV). 24-12 IJdoorn 1 ex. (PT). Diemerzeedijk 1 m. ad. t.p. (GvD, WvdW). 23-10 IJburg 1 v. (NZ). 26-10 Diemerpark 1 juv. over (RvD). Purperreiger 9-10 Ransdorp 1 juv. ex. vanuit Zunderdorp naar IJdoorn (Peter Jonge­jans). 17-10 t/m 21-12 Torens De Omval 1 m. en 1 v. ad. t.p. (Kersti Schrijvers via Peter van Geneijgen, BdK, Ooievaar 1-10 t/m 5-10 Vereenigde Binnenpolder/Inlaagpolder 2 ongeringde ex. t.p. (PM, PT), nadien RvD, PM), 20-10 boven Fahrenheitstraat 1 ex. (AJ). 23-10 Zuidas 1 paar t.p., m. met prooi, gebouwen tot na Kerst 1 ex. in deze regio rondhangend, veelal in de Uiterdijken (velen). 7-10 Groot Duivendrechtse­ Mahler4 en ABN-Amro (RvD), 24-11 Atrium 1 p. ad. t.p. (FW). Polder 1 aan linkerpoot geringd ex. (RR). 15-10 Broekergouw 2 ex. (FV). 16-10 Frankendael 1 ex. op nest De gehele periode was het broedpaar present op de Centrale Hemweg: 24-10 Centrale Hemweg 1 ex. (GvD). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 3 ex. N (EdB). 6-11 Vecht oostkant, Nigtevecht 2 ex. t.p. (EdB). 20-11 op het aanvliegrooster voor de kast met Kleine Alk als prooi (Onno Wildschut;­ foto’s webcam). 1-10, Botsholsedwarsweg 1 ex. (RR). 30-11 1 ex. vliegend omgeving De Omval, gezien v.a. Middelpolder (RvD, 3-11 Westpoortweg 1 ad. v. t.p. (PM, RR), 4-10, 21-12 2 ad. m.v. t.p. (PM). 1-10 t/m 31-10 Inlaagpolder PM). 1-12 Middelpolder 1 ex. t.p. (RvD, PM). 22-12 A10 Overamstel 1 ex. Z (RB). en Houtrakkerbeemden 1 v. ad. t.p. (PM). 3-10, 6-10 Inlaagpolder 1 m. ad. t.p. (PM). 5-10 omg. Lepelaar 2-10 Vijfhoek najaarstrek 5 ex. (VOD). Spaarnwoudermeertje 1 v. en 2 m. t.p. (PM). 27-11 Houtrakkerhoek 1 m. subad. t.p. (PM). 28-11, 3-12, Bruine Kiekendief Vijfhoek najaarstrek: 1-10 4 ex., 10-10 1 ex., 12-10 1 v., 26-10 1 ex. (VOD). 2-10 4-12 Spaarnwouder­plas 1 p. ad. t.p. (RvD, PM). 3-12, 4-12 Spaarnwou­derplas 1 v. ad. t.p. (RvD, PM). Westpoortweg 1 juv. t.p. (PM). 13-11 Aetsveldsche Polder 1 m. ad. ZW (EdB). Waterral 3-10 t/m 3-11 De Kluut >2 ex. (PM, PT, RR). 3-10 t/m 18-12 Houtrakkerbeemden max. >4 ex. Blauwe Kiekendief 1-10, 2-10 Westpoortweg, Afrikahaven 1 m. ad. t.p. (PM, Brian Knott). 9-10 (PM, PT). 3-10 t/m 29-11 Spaarnwouderveen 1 ex. (PT). 5-10 t/m 11-11 Ma Braunpad 1 ex. (PT). 9-10, Westpoortweg 1 v. t.p. (PM). 9-11, 14-12 Inlaagpolder/Houtrakkerbeemden 1 m. ad. jagend (PM, JvdB). 28-11 t/m 27-12 Houtrakkerbeemden en Inlaagpolder 1 v. jagend (RvD, PM, PT). 29-11, 17-12 De Kluut 1 v. (PT). 8-12 Ma Braunpad 1 v. jagend (PM). 19-12 Spaarnwouderveen 1 v. (PT). 22-12 Polderbaan 1 v. jagend 13.50u en vervolgens schroevend tot grote hoogte naar N (RvD, PM). 22-12 Lutkemeer 1 v. op naar ZW 14.55u (RvD, PM). 29-10 Aetsveld­sche Polder 1 v.kleed Z, 13-11 1 m. ad. Z en 1 v. t.p. (EdB). 30-10 Fahrenheitstraat 1 v.kleed ZW (AJ). 10-11 Rijperweg 1 v. (BdK). 12-11, 18-12 Aandammergouw 1 v. (NZ, FV, WvdW). 27-11 Kinselmeer 1 v. (FvG). 3-12 Zwarte Gouw 1 v. (NZ). 11-12, 12-12 , 18-12 Barnegat 1 v. (NZ, RvD, PM, FvG). 12-12 Poppendammergouw 1 v. (RvD, PM). 18-12 Varkensland 1 ex. (FV, WvdW). 24-12 Uitdam 1 v. (PT). Vijfhoek najaarstrek: 12-10 1 v. WZW, 16-10 1 juv., 18-10 1 v., 19-10 1 m. ad. en 1 v.kleed, 28-10 1 v., 29-10 1 v.kleed, 30-10 1 v. ad., 1 v.kleed 1kj en 1 v.kleed, 31-10 1 juv., 5-11 3 ex., 6-11 1 v.kleed, 8-11 1 m. ad., 9-11 1 ex. (VOD). Havik 4-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 16-10, 17-10 Vijfhoek baltsend stel (VOD). 18-12 Durgerdam 1 ex. (WvdW, FV). Juveniele Havik, Visarend 2-10 Centrale Hemweg 1 ad. NW 11.40u (PM). 3-10 Inlaagpolder 1 ex. (PT). Oeverlandenreservaat

Smelleken Vijfhoek najaarstrek: 3-10 1 ex., 16-10 2 ex., 17-10 1 ex. (VOD). 15-10 Opperwoud 1 ex. (FV). Amsterdamse Bos, 18-08-2005 RONALD VAN DIJK FOTO:

42 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 43 29-10, 13-11, 23-11 Vijfhoek >1 ex. t.p. (VOD, EdB). 23-10, 4-11, 18-12 Kinselbaai oever 1 ex. (EdB, FvG). ex. (JvB, PT). 24-12 Westpoortweg 1 ex. (RvD, PM). 29-10 Akkerswade, Diemerpark 3 ex. (EdB). 5-11 t/m 11-12 plasje Bijenpark Eendrachtpolder 1 ex. (PT). Oeverloper Vijfhoek najaarstrek: 1-10 1 ex., 3-10 3 ex., 29-10 1 ex. t.p. (VOD). 1-10, 4-10 14-11 Bauduinlaan Ruigoord 1 ex. (PT). 19-11 t/m 24-12 Lutkemeer 1 ex. (PT). 29-11 Brettenpad 1 ex. Lampenistenstraat ‘s avonds gehoord (RB). 15-10 Lutkemeer 1 ex. (PT). 16-10 Kinseldam 1 ex. (VWGA- (PT). excursie, med. MV). Kraanvogel 25-12 Diemerpark 7 ex. luid roepend naar N (Henk Bakkenes). Middelste Jager 28-10 Vijfhoek 1 donker ex. richting Amsterdam (VOD). Bontbekplevier 2-10, 4-11 IJdoorn resp. 3 en 2 ex. (MV, FvG). 16-10 Kinseldam 2 ex. t.p. (VWGA- Dwergmeeuw Vijfhoek najaarstrek: 16-10 1 juv. (wrsch. niet door), 17-10 1 ex. 1kj, 26-10 12 ex. (VOD). excursie, med. MV), 4-11 4 ex. (FvG). 17-12 Boezemgemaal Rijnland 1 ex. (PT). Goudplevier 16-10 Vijfhoek najaarstrek 7 ex. (VOD). 13-11 Aetsveldsche Polder 160 ex. t.p., 27-11 >200 Zwartkopmeeuw 8-10 Entrepothaven 1 ex. 1kj t.p. (WvdW). 11-10 Oosterpark 1 ex. 1kj t.p. (RA). ex. Z (EdB). 27-11 De Munt, Waterland 400 ex. (NZ). 29-11 Inlaagpolder 500 ex., 1-12 300 ex. (PT). 19-12 Kokmeeuw 19-10 Vijfhoek najaarstrek 903 ex. (VOD). 20-11 Erasmusgracht 2 ouden van dagen: ringen LYF, Houtrakpolder Kavel 35 100 ex. (PT). 26-12 Peereboom, Waterland 120 ex. (NZ). Duitsland in 1980 >1kj en LFN, Denemarken 1987 >3kj (RA), 29-12 LFN weer present (RA, RvD, PM). 15-12 Zilverplevier 2-10, 14-10, 31-10 IJdoorn max. 5 ex. (MV, FvG, KJ). 10-10 Kinseldam 1 ex. (MV), 23-10 2 Ooster­park 1 leucistisch ex. met ring 3.555.831 t.p. (RA, RBu). Op of voor 18-12 Alexanderkade 1 ex. 2kj ex. (EdB), 13-11 2 ex. (FV). Vijfhoek najaarstrek: 4-10 1 ex., 5-10 3 ex., 9-10 2 ex. (VOD). met Zwitserse ring, gevangen door Frank Majoor (med. JLK 18-12-05). Kieviet 4-11 Kinselbaai 800 ex. rondvliegend (FvG). 13-11 Aetsveldsche Polder >1000 ex. t.p. (EdB). 13- Pontische Meeuw 10-10 Vijfhoek 1 ad. t.p., 19-11 13 ex. door (VOD). 12-10 Entrepothaven 1 ex. 2kj/3kj t.p. 12 Inlaagpolder 2500 ex. (PT). 25-12 IJdoorn 2500 ex. (FvG). (WvdW). 19-11 t/m 8-12 Albardagracht 1 ex. 1kj t.p. (RA, PM, RvD, e.v.a.). 30-11 t/m 24-12 Mauritskade 1 Kanoet 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 10-10 Kinseldam 1 ex. (MV). ex. 1kj t.p. (RA, JT, Rob Bekebrede, e.v.a.). Kleine Strandloper 14-10 IJdoorn 1 ex. (FvG). Geelpootmeeuw 4-10 Erasmusgracht 1 ex. 2kj, 29-10 1 ex. 1kj en 1 ex. 2kj, 12-11 1 ex. 1kj, 20-11 1 ex. 1kj, Bonte Strandloper 2-10 t/m 4-11 IJdoorn max. 12 ex. (MV, FvG, KJ). 10-10 t/m 30-12 Kinseldam max. een andere dan die van 12-11 (RA). 19-11 Albardagracht 1 ex. 1kj (RA), 26-11, 3-12 1 ex. (sub-?) adult met 20 ex. (MV, FvG, FV, RB). 13-12 Inlaagpolder 2 ex. (PM, PT). 21-12 Houtrakkerbeemden-west 2 ex. (PM). geheel verfomfaaid, lek verenkleed t.p., door RA ‘Johnny Rotten’ gedoopt (PM, RA). 13-10 Vijfhoek 1 ad. Kemphaan 10-10 Kinseldam 2 ex., 4-11 5 ex. (FvG), 30-12 4 ex. (RB). 14-10 IJdoorn 5 ex. (FvG), 31-10 2 t.p., 19-11 1 ex. najaarstrek (VOD). ex. (KJ), 4-11 2 ex. (FvG). 13-12 Inlaagpolder 4 ex. (PM, PT). 21-12 Houtrakkerbeemden-west 5 ex. (PM). Kleine Mantelmeeuw 23-12 de Slotervaart 1 ex. subad. t.p. (RvD, PM). 24-12, 29-12 Hoekenesgracht Watersnip 10-10 Kinseldam 50 ex. (MV), 14-10 40 ex. (FvG), 14-10 IJdoorn 330 ex. (FvG). 12-10 1 ex. 2kj met Arnhemring t.p. (RA, RvD, PM). 29-12 Erasmusgracht 2 ex. 1kj t.p. (RA, RvD, PM). 29-12 Diemerpark 20 ex. (MvL), 29-10 39 ex. (EdB). 22-10 t/m 31-12 Aetsveldsche Polder max. 54 ex. (EdB). 29- Albardagracht 1 ex. 1kj t.p. (RA, RvD, PM). 10 Vijfhoek najaarstrek 117 ex. (VOD). 30-10 Inlaagpolder 140 ex. in een gescheurd weideperceel (PM). Grote Mantelmeeuw 12-11 Erasmusgracht 1 ad. t.p., zeldzame verschijning in dit deel van de stad (RA). 25-11 Zeeburg, Cruquiusweg 15 ex. t.p., 2-12 >50 ex. (MvL). Kleine Burgemeester 23-12 Slotervaart zuidoever t.h.v. de Bloedtransfusiedienst, Plesmanlaan 1 ex. Bokje 13-11 Schinkelbos 1 ex. (RH). 1kj t.p. 11.30u (RvD). De meeuw vloog na enige tijd in oostelijke richting weg en werd helaas niet meer Houtsnip 27-10 hoek Leliegracht/Keizersgracht 18.00u 1 ex. op ooghoogte voorbijvliegend (Koen Job). teruggevonden. 29-10 Vijfhoek 1 ex. neer uit NW, 4-11 1 ex. door (VOD). 31-10 Spaarnwoude, Uiterdijken 1 ex. laag N Drieteenmeeuw 25-11 Kostverlorenvaart en J. van Lennepkanaal 1 juv. t.p., vervuild ex. (RH, Magnus Robb). (RvD, PM). 14-11 Rudi Bloemgartensingel 1 vers dood ex. in tuin (RR). 26-11, 28-12 Westgaarde 1 ex. (JvB, RR). 9-12 Brettenpad 1 ex. (TvD). Grutto 14-10 IJdoorn 1 ex. (FvG). Rosse Grutto Vijfhoek najaarstrek: 3-10 1 ex., 4-10 1 ex., 4-11 1 ex. (VOD). 14-10 Kinseldam 1 ex. (FvG). Wulp 2-10 Kudelstaart ca. 500 ex. overvliegend richting Westeinderplas, 1-12 Westeinderplas 700 ex. rondvliegend; vielen in voor de nacht op een akker aan de oever van de plas (JvdW). 5-10 Bovenkerkerpolder 40 ex. t.p. (RH). 14-10 Kinseldam 350 ex., 4-11 130 ex. (FvG). 23-10 Opperwoud ca. 100 ex. (EdB). 27-11 Oosterpoel 23 ex. (FvG). Zwarte Ruiter 10-10 IJdoorn 1 ex. (MV). Tureluur 10-10, 14-10 IJdoorn 2 ex. (MV, FvG), 16-10 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 15-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 27-11 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. op naar W (PM). 18-12 Houtrakkerbeemden-west 1 ex. op naar Z (PM). Groenpootruiter 8-10, 15-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (WvdW, VOD). Witgatje 4-10 Lutkemeer 2 ex. (RR). 8-10 Australiëhavenweg 1 ex. (TvD). 29-10, 13-11 Diemerzeedijk Kleine Burgemeester, 1 ex. t.p. (WvdW, NZ). 29-10, 3-11 Inlaagpolder resp. 2 en 1 ex. t.p. (PM, RR). 6-11, 13-11 Horn- en Plesmanlaan, 23-12-2005 Kuijerpolder resp. 2 en 1 ex. (EdB). 20-11 Botsholsedwarsweg 1 ex. (RR). 23-11, 1-12, 24-12 Lutkemeer 1 RONALD VAN DIJK FOTO:

44 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 45 Visdief 8-10, 9-10 Uitdam resp. 6 en 4 ex. winterkleed (NZ). gehoord (PM). 27-11 Haven-Ballast 1 ex. (NZ). 28-11 Bijenpark Eendrachtpolder 1 ex. (PT). 14-12 VTC De Kleine Alk 23-10 massale stranding Kleine Alken aan Nederlandse kust, 9 ex. doortrek IJmeerdijk (Henk Groote Braak 1 ex. (PT). 19-12 gelach gehoord Park De Kuil Geuzenveld-Slotermeer (PM). Koffijberg, med. GvD op AVN), 23-10 IJburg 1 ex. (LS). 24-10 Centrale Hemweg 9.30u 1 vers geslagen ex. in Grote Bonte Specht Vijfhoek najaarstrek: 4-10 2 ex., 23-11 1 ex. (FV). klauwen Slechtvalk op plank voor nestkast (Onno Wildschut). 29-10 Gouwzee 1 ex. t.p. (Jelle Abma, med. Kleine Bonte Specht 4-11 Diemerzeedijk 1 ex. (MV, WvdW). PhD). Veldleeuwerik 22-10 Houtrakpolder Kavel 35 80 ex. (PT). 13-11 Aetsveldsche Polder in totaal 143 ex. Z (EdB). Koekoek 28-10 twee meldingen van een roepend langskomend ex. Kruislaan, hoogstwaarschijnlijk een Boomleeuwerik 4-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. Z (PM). 8-10 IJdoorn 1 ex. (MV). Vijfhoek najaarstrek: 13-10 1 belmelodietje van een GSM-metje (AVN), de vogel is uitsluitend gehoord en hoewel er laat in het seizoen ex., 26-10 1 ex., 29-10 2 ex., 5-11 1 ex. (VOD). nog Koekoeken kunnen worden gezien, is een roepend ad. mannetje niet iets dat men met eind oktober Oeverzwaluw 1-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). associeert. Grote Pieper 9-10 Blauwpijpstraat hoek Entrepothaven 1 ex. Z (FV). 15-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. Kerkuil 31-12 Lutkemeer 1 ex. t.p. in boerderijschuur (RR). langsvliegend en waarschijnlijk invallend Houtrakkerbeemden-west (PM). Steenuil 8-11, 30-11 Rondehoep resp. 1 en 2 ex. in wilg (RvD, PM). 20-11 omgeving Botshol 1 ex. (RR). Graspieper 14-10 Westpoortweg 100 ex. (PT). 12-12 Oostermeerkade, Ouderkerk a/d Amstel 1 ex. t.p. op vleermuiskast aan woonhuis (MK). Oeverpieper 8-10 Vijfhoek 1 ex. t.p. (WvdW). Velduil 28-10 omg. Gouwzee 1 ex. t.p. (Jelle Abma, med. PhD). Waterpieper 4-10 De Kluut 1 ex. laag naar N en vervolgens O langs Boezemkanaal Rijnland (PM), 15-10 1x Ransuil 20-10 Kleine Wittenburgerstraat 1 vers dood ex. gevonden door Monica Rijven (med. GvD). 3-11 2 en 1x 4 ex. overvliegend (PM). 29-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. (PM). 29-10 Spaarnwouderveen 1 ex. (PM). t/m 10-12 Westgaarde max. 2 ex. (PT). 18-12 Flevopark 2 ex. (JLK). 31-10, 28-11 Osdorper Binnenpolder resp. 6 en 2 ex. (PT), 26-11 enkele ex. (PM). 12-11 t/m 24-12 Lutkemeer Gierzwaluw 22-10 late melding: 2 ex. metrostation Van der Madeweg (Theo de Nijs). 8-11 baas boven max. 4 ex. (JvB, PT). 22-11 Tom Schreursweg 10 ex. (PM). baas: 1 ex. 13.50u boven Gevleweg (KJ). Vijfhoek najaarstrek: 5-10 t/m 8-11 in totaal 32 ex. met 7 ex. op 29-10 (VOD, MV). Vijfhoek t.p.: 14-10 1 ex., IJsvogel 2-10 Flevopark 1 ex. (Goos van der Sijde). 2-10 Jisperveldstraat 1 ex. (NZ). 7-10 Zorgvlied 1 ex. 17-10 2 ex. op van slaapplaats, 8-11 4 ex. slaapplaats, 13-11 20 ex. (VOD), 16-12 9 ex. (FvG). 25-10 t/m 29-11 (RR). 8-10, 20-11 Gouwzee 1 ex. (NZ). 9-10 t/m 23-11 Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, EdB, MV), 12-10 Diemerpark Diemerpark max. 5 ex. (EdB, MV, RvD, PM, MvL). 26-10 Diemerzeedijk 12 ex. t.p., 29-10 6 ex. (WvdW). 19-11 1 ex. (MvL). 10-10, 23-10 IJdoorn 1 ex. (MV, EdB). 16-10 Durgerdam 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 16-10 Haven-Ballast 8 ex. (NZ). 25-12 Muidertrekvaart 8 ex. (NZ). Overbrakerpolder 1 ex. (KJ). 19-10 Baanakkerspad 1 ex. (Jan van Til). 20-10 Inlaagpolder bij Gemaal 1879 1 8-10 t/m 4-11 IJdoorn 1 ex. (MV, FvG, KJ). 16-10 Bloemendalergouw 1 ex. (VWGA-excursie, med. MV). 26-10, ex. (RR). 22-10 Aetsveldsche Polder 1 ex. (EdB). 27-10 Batterij Halfweg 1 ex. (PT). 29-10, 20-11 Noorder IJ- 27-11 Barnegat resp. 6 en 15 ex. (NZ, FvG). 12-12 Dijkeinde en Barnegat-Blijkmeer talrijk (RvD, PM). 24-12 plas 1 ex. (NZ). 3-11 De Kluut 1 ex. (RR). 12-11 Gein-Zuid 1 ex. (EdB). 13-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). Rijperdwarsweg 32 ex. (NZ). 19-11 Anderlechtlaan Nieuw Sloten 1 ex. (RR). 10-12 IJburg 1 ex. (RB). 13-12 Bijenpark Eendrachtpolder 1 18-10 Asd.Bos, Oeverland Nwe.Meer 12 ex. slaapplaats 18.30u (RvD). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). ex. (PT). 23-12 1 ex. noordzijde Amstelpark (FvG). 29-12 Boezemgemaal Rijnland 1 ex. (TvD). 13-11 Aetsveld­sche Polder 9 ex. ZW (EdB). Groene Specht 9-10 t/m 26-12 Westgaarde 1 ex. (JvB, PT). 12-10, 13-10 Vijfhoek 1 ex. (FK, VOD). 13-10 Grote Gele Kwikstaart Deze soort is in alle gebieden veelvuldig waargenomen, zowel in de binnenstad als in Asd.Bos, omg. De Banaan 1 ex. (FK). 14-11 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 26-11 Ma Braunpad 1 ex. de buitengebieden; teveel om hier op te noemen. Waarnemingen met meer dan 1 ex.: 9-10 t/m 31-12 Lutkemeer max. 2 ex. (JvB, TK, PT, TvD, MS). 11-10 Ilperveld 2 ex. (DT). 14-10 Z van Ilpendam 2 ex. (RA). 14-10 Ringweg, Spaarnwoude 2 ex. (PT). 15-10 Nw.Brettenpad 2 ex. N (PM). 8-11 t/m 19-12 Schiphol-Oost 1-2 ex. (RB). 23-11 Lijnden 2 ex. (FvG). 4-12 Nigtevecht-dorp 3 ex. (RivD). Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 14-11 in totaal 61 ex. met 8 ex. op 3-10 (VOD, EdB). Drieteenmeeuw, Kostverlorenvaart, Witte Kwikstaart Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 20-11 in totaal 75 ex. met 18 ex. op 2-10 (VOD). 25-11-2005 29-10 Nigtevecht 1 ex. gehoord (EdB). 4-11 Vecht, Weesp 1 ex. (EdB). 4-11, 18-12 Kinseldam 1 ex. (FvG). 5-11 Wijsentkade-Lutkemeerweg 10 ex. t.p. (RvD, PM), 18-12 Lutkemeer 1 ex. (JvB). 6-11 Horn- en Kuijerpolder 1 ex. (EdB). 13-11 Aetsveldsche Polder 1 ex. N (EdB). 20-11 Rondehoep 1 ex. (RR). 30-11 Tienboerenweg, Polder Eerste Bedijking Mijdrechtse Droogmakerij 1 ex. (PM, RvD). 3-12 Gein-Noord 2 ex., 24-12 Gein-Zuid 1 ex. (EdB). 12-12 Entrepothaven 1 ex. (WvdW). 16-12 Flevopark 1 ex. (FvG). Pestvogel 9-12 Watercirkel Amstelveen 3 ex., 10-12 Korvet Amstelveen 5 ex. (Marleen Andriessen). Zwarte Roodstaart 1-10 Shell-toren Asd.Noord 3 ex. door (Euro Birdwatch 2005, RB). 3-10 Minervahavenweg 1 ex. (KJ). 5-10 Vijfhoek 3 ex. invallend (VOD). 6-10 Schiphol-oost 1 ex. zingend (RB). 9-10 IJburg 2 ex. zingend (MV). 12-10 Veemkade 1 ex. zingend (MvL). 15-10 Uitdam 1 ex. (FV). 16-10 Diemerzeedijk 1 v. t.p. (WvdW). 27-10 Ernst Cahnsingel, De Aker 1 ex. (RR).

ROBERT HEEMSKERK FOTO: Oosterse Zwarte Roodstaart cf. ssp. Phoenicuriodes/semirufus 4-11 mogelijk ex. t.p. op niet vrij

46 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 47 toegankelijke plek Asd-Oost (LS). Kon de volgende dag helaas niet worden teruggevonden (med. AD). (MV), 9-10 enkele ex. t.p. (FV). 8-10 Noordzeeweg, Oil Tanking 2 ex. in populieren (PM). 8-10 Binnenkadijk Roodborsttapuit 3-10 t/m 31-12 Lutkem1eer max. 3 ex. (PT, RR, JvB). 15-10 Diemerpark max. 2 m. en 1 v. t.p. tenminste 1 ex. (GvD). 8-10 Hoogtekadijk tenminste 1 ex. (GvD). 8-10 VTC Klein Dantzig tenminste 1 ex. (WvdW, NZ, FK, KJ). 26-10 t/m 4-12 Asd.Bos, Schinkelbos max. 2 ex. (Jan van der Ben, RH, RR, RvD). 29-10 (GvD). 11-10 Rijnstraat/Kennedylaan 6 ex. (MV). 12-10 Snelliusstraat, Watergraafsmeer enkele ex. (GvD). Spaarnwouderveen 1 m. (PM). 29-10 Volgermeer 1 v. (NZ). 5-11 De Kluut 1 v. (TvD). 25-12 Blijkmeer 1 v. (NZ). 12-10 Galileiplantsoen enkele ex. (GvD). 21-10 Blauwe Hoofd 6 ex. door (FV). 22-10 Twiske 17 ex. (NZ). 29-10 Tapuit 3-10 Ruigoordweg 1 ex. (KJ). 7-10 Ringweg Zeelandia 1 ex. W (PM). 8-10 Australiëhavenweg 1 ex. Fahrenheit­straat 4 ex. over (AJ). 29-10 Nigtevecht 2 ex. (EdB). 6-11 Horn- en Kuijerpolder >3 ex. (EdB). (TvD). 17-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex.; 29-10 1 ex. t.p. (VOD). 29-10, 31-10 IJburg 1 ex., mogelijk Groenlandse Pimpelmees 13-11 Nigtevecht groep 12 ex. W (EdB). (EdB, RivD, KJ). 31-10 Inlaagpolder, Kadijkshoeve 1 m. (RvD, PM). Boomklever 1-10 t/m 31-12 Westgaarde max. 3 ex. (JvB, RA, RR). 27-10 Zorgvlied 2 ex. (Koen Job). Beflijster 28-10 Vijfhoek 2 ex. aanvliegend en neer (VOD). Klapekster 20-11 Vijfhoek 1 ex. invallend, later weer door naar ZW (FV). Kramsvogel Vijfhoek najaarstrek: 4-10 t/m 19-10 24 ex. met 9 ex. op 17-10 (VOD). 20-11 t/m 24-12 Notenkraker 22-12 A9 Badhoevedorp 1 ex. overvliegend (Sander Lagerveld en E.L. Alanen, via Dutch Birding). Aandammergouw max. 329 ex. (NZ). Noordse Kauw 20-12 Maxis Diemen 1 ex. met kenmerken monedula t.p. (RvD, PM), 23-12 westoever Koperwiek Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 19-10 in totaal 1722 ex. met 1475 ex. op 15-10 (VOD). 6-10 Amsterdam-Rijnkanaal (Herman Dijkhuizen - foto). Noordse Kauwen zijn van spermologus te onderscheiden Flevopark 1 zingend ex. (MV). 15-10 Blauwpijpstraat 8.00u.-8.20u 500 ex. over (FV). 17-10 Anna’s Hoeve 968 door: 1. opvallende, witte tot zilvergrijze zijhalsvlek in het najaar; 2. lichte onderdelen die vrij sterk ex. door in 1 uur tijd (AJ). 21-10 Blauwe Hoofd 300 ex. door (FV). contrasteren met het gezichtsmasker (zwart voorhoofd en keel) en de vleugels; 3. lichter achterhoofd. Zanglijster Vijfhoek najaarstrek: 4-10 85 ex., 5-10 121 ex. (VOD). 5-10 Botshol 250 ex. doortrek (JvdW). 12- De Russische Kauw heeft 1. grotere en wittere zijhalsvlekken dan monedula in het najaar; 2. sterker 12 Vliegenbos zang (NZ). 23-12 Kalfjeslaan zang (EdB). contrasterend zilvergrijs achter hoofd; 3. zwarte onderdelen niet of nauwelijks contrasterend met de zwarte Grote Lijster 2-10 Ecologische Zone Schellingwoude 1 ex. (MV), 16-10 2 ex. (VWGA-excursie, med. MV). keel. Dat betekent dat de 4 Kauwen vermeld op p.67 in de Amsterdamse Vogelhistorie van Ruud Vlek (De Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 30-10 25 ex. met 8 ex. op 15-10 (VOD). 5-10 Diemerpark 1 ex. (MV). 29-10 Gierzwaluw jg. 38 (2000) nr. 1) en waargenomen door PM op 5-11-90 Velserweg/Machineweg, niet langer Blasiusstraat 1 ex. over (Thijs de Zeeuw). 9-11 Inlaagpolder 7 ex. (PM). als Russische, maar als Noordse Kauwen dienen te worden aangemerkt. Met een neologisme wordt dat wel Zwartkop 9-10 Vijfhoek 1 m. op uit boom en strak wegvliegend (VOD). 9-10 Westgaarde 3 ex. (JvB). 19-10, voortschrijdend inzicht genoemd: ten tijde van de waarneming was er niets bekend over het voorkomen van 29-10 Diemerpark 1 ex. (RvD, EdB). 31-10, 13-12 Brettenpad 1 ex. (PT). 26-11 Noorder IJ-plas 1 v. (NZ). 4-12 Noordse Kauwen in Nederland en werden alle Kauwen met witte halsband Russische Kauw genoemd. Snodenhoekpark 1 v. foer. op bessen kamperfoelie (Fons Bongers). 16-12, 17-12 Rudi Bloemgartensingel 1 v. Roek 3-10 Vijfhoek najaarstrek 10 ex. (VOD). 27-11 Spaklerweg 3 ex. (AJ). t.p. (RR). Ringmus 2-10, 22-10 Rijperdwarsweg resp. 28 en 52 ex. (NZ). 17-12 Rudi Bloemgartensingel 16 ex. (RR). Tjiftjaf 2-10 Vecht, Nigtevecht 1 zingend ex. (EdB). 10-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 14-10 IJdoorn 1 Keep Vijfhoek najaarstrek: 2-10 t/m 23-11 585 ex. met 215 ex. op 8-11, grootste groep 80 ex. op 8-11 (VOD). ex. (FvG). 26-10 zingend ex. Diemerpark (RvD). 17-12 Sportpark Spieringhorn 1 ex. (MS, TvD). 17-12 Noorder 4-10 t/m 30-12 Lutkemeer max. 7 ex. t.p. (RR, PT, JvB, TvD). 7-10 Westpoort­weg >1 ex. roepend (PM). 8-10 IJ-plas 1 ex. (NZ). 24-12 Ma Braunpad 1 ex. (RvD, PM). 25-12 Houtrakkerbeemden-oost 1 ex. roepend (Roy Westgaarde 1 ex., nadien geregeld hier gezien (JvB). 9-10 Flevopark enkele ex. t.p. (FV), 23-12 2 ex. (MV). 17- Slaterus, PM). 25-12 Diemerzeedijk 1 ex. (NZ). 25-12 Vijfhoek 1 ex. (NZ). 10 Anna’s Hoeve, Watergraafsmeer 1 ex. (AJ). 18-10 Nigtevecht 1 ex. over (RivD), 21-10 2 ex. t.p. (EdB). 2-11 Goudhaantje Vijfhoek najaarstrek: 15-10 1 ex., 19-10 2 ex. (VOD). Zuiderakerweg gehoord (RR). 13-11 Horn- en Kuijerpolder enkele ex. (EdB). 11-12 IJburg 4 ex. (NZ). 21-12 Ma Vuurgoudhaantje 9-10 Westgaarde 1 ex., 16-10 4 ex., 17-12 1 ex. (JvB), 26-12 1 ex. (RR). 13-10, 27-11 Braunpad 8 ex. in groep Vinken (RR). Vijfhoek 1 ex. t.p. (VOD, NZ). 14-10 Buziaustraat 1 ex. (RR). 18-10 Koenenkade Asd.Bos 1 ex. (RvD). 25-10 Europese Kanarie Vijfhoek najaarstrek: 28-10 2 ex. W, 14-11 1 ex. (VOD). talrijk Flevopark (MV). 4-11 Diemerzeedijk 1 ex. (MV). 19-11 Sportpark Drie Burg, Watergraafsmeer 1 ex. t.p. Putter 23-11 Vijfhoek 50 ex. t.p. (FV). (FV). 1-12 Gaasperplas ZO-hoek 1 ex. t.p. (RvD, PM). 5-12 Oosterpark 1 ex. (RA, RBu). Kneu 2-10 Poppendammergouw 120 ex. (NZ). 4-10 Lutkemeer 45 ex. (RR). 11-10 Vijfhoek najaarstrek 15 ex. Bonte Vliegenvanger 1-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). (VOD). Baardmannetje 1-10, 3-11 De Kluut gehoord (PM, RR), 3-10 40 ex. t.p. (KJ), 22-10 4 ex. (PT). 5-10 Vijfhoek Frater 20-11 Vijfhoek najaarstrek 18 ex. (FV). enkele t.p. (MV), najaarstrek: 9-10 10 ex., 10-10 9 ex., 30-10 9 ex. (VOD). 15-10 recreatiegebied Overdiemen 2 Barmsijs sp. Vijfhoek najaarstrek: 16-10 t/m 23-11 152 ex. met 109 ex. op 19-11 (VOD, EdB), 4-11 1 ex. t.p. ex. (RR). 15-10 IJdoorn 6 ex. (FV). (MV). 20-11, 31-12 Noorder IJ-plas 3 ex. (NZ). 21-11 Westgaarde 1 ex. (JvB). 22-11 Tom Schreursweg 1 ex. Witkoppige Staartmees 1-12 Gaasperplas ZO-hoek 1 ex. t.p. (RvD). 7-12 Westgaarde 2 ex. t.p. (RR), ZO (PM). 26-11 Gouw 12 ex. (NZ). 26-11 Zuiderwoude 12 ex. (NZ). 27-11 Kinselbaai 1 ex. over (FvG). 28-11 17-12, 26-12, 28-12 3 ex. (JvB, RR); 18-12 2 ex. met vage aanduiding kopstreep; blijkbaar vogels uit de Nw.Brettenpad 5 ex. (RvD, PM). 5-12 Entrepotdok 56 ex., waarvan zeker 9 Grote (WvdW). 12-12 Amstel 60 overgangszone tussen caudatus en europaeus (RA). ex. van Korte Ouderkerkerdijk naar Amsteldijk/M.L.Kingpark (RvD, PM), 23-12 1 ex. Amstelpark noordzijde Matkop 5-10 Vijfhoek enkele t.p. (MV). 17-12 Bretten Oostelijke Puinstort 1 ex. (TvD). (FvG). 17-12 Westerdok 12 ex. (Sanne Koolwijk). 24-12 Gein-Zuid groepje t.p. met Putters (EdB). Kuifmees 15-10 Vijfhoek najaarstrek 3 ex. (VOD). Grote Barmsijs 13-11 Aetsveldsche Polder 14 ex. Z (EdB). 19-11 Vijfhoek najaarstrek 5 ex. (VOD). 22-11 Zwarte Mees Vijfhoek najaarstrek: 2-10 t/m 20-11 in totaal 65 ex. met 19 ex. op 10-10 (VOD); t.p.: 5-10 Schinkelbos 2 ex. (PT). 23-11 Lijnden 10 ex. (FvG). 27-11 ZO-hoek Gaasperplas 35 ex. t.p. (RvD). 29-11 enkele ex. (MV), 16-10 1 ex. (VOD). Diemerpark totaal ca. 60 ex. (MvL), 1-12 10 ex. (RvD, PM), 4-12 1 ex. (MV). 5-12 Oosterpark groep van 30 ex. 2-10 IJdoorn 1 ex. (MV). 3-10 t/m 18-12 Westgaarde max. 4 ex. (PT, JvB, RA). 6-10 Flevopark >10 ex. geheel of vrijwel geheel bestaande uit Grote Barmsijzen t.p. (FK; later zagen RA en RBu de groep wegvliegen).

48 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 49 5-12 Entrepotdok 9 ex. in groep van 56 barmsijzen (WvdW). 5-12, 6-12 omgeving Centraal Station bij Rugstreeppad 23-7 t/m 15-9 Nigtevecht max. 2 ex. (EdB, RivD). 28-9 Lutkemeer 1 ex. (RH). bouwput 9 ex. (RvB). 6-12 Westerpark 1 ex. (KJ). 12-12 Westerdoksdijk 5 ex. (KJ). 17-12 Lutkemeer 5 ex. (PT). Kleine Watersalamander 30-7, 11-9 Nigtevecht 1 v. en 1 ex. (EdB). 3-9 Vijfhoek 1 ex. (BdK). 18-12 Beatrixpark 6 ex. (FW). 19-12 Meibergdreef 4 ex. over (EdB). Zuidelijke Boomsprinkhaan 1-9 1 ex. gevangen bij het Tropenmuseum (MvL). Kleine Barmsijs 13-11 Aetsveldsche Polder 14 ex. ZW (EdB). 29-11 Diemerpark totaal ca. 15 ex. (MvL). Houtpantserjuffer 29-7 t/m 3-9 Nigtevecht 1-2 ex. (EdB). Sijs 4-10 Nw.Brettenpad 1 ex. O (PM). Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 8-11 176 ex. met 60 ex. op 5-11 (VOD). Bloedrode Heidelibel 13-11 Schinkelbos 3 m. (RH). 23-10 t/m 27-11 Vijfhoek max. 12 ex. t.p. (NZ). 18-12 Haven-Ballast 28 ex. (NZ). Paardenbijter 4-8, 14-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). Kruisbek Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 13-11 in totaal 21 ex. met 11 ex. op 1-10 (VOD). 3-11 Frankendael Oranje Luzernevlinder 24-7 Lutkemeer 2 ex. (JvB), 21-9 2 ex. (JvB, TK), 28-9 2 ex. (RH), 17-10 1 ex. (JvB). enkele ex. t.p. (WvdW). 2-10 Westpoortweg 1 ex. (HS, PM). 13-11 Artis 1 ex. (WvdW). Appelvink Vijfhoek najaarstrek: 3-10 t/m 20-11 in totaal 28 ex. met 4 ex. op 5-10 en 19-11 (VOD). 10-10 Citroenvlinder 17-8 Nigtevecht 1 v. (EdB). Flevopark, speeltuin 1 ex. over (FvG). 11-11 t/m 31-12 Westgaarde max. 3 ex. (JvB, TK, TvD, MS, RA, PT, RR). Boomblauwtje 13-7 t/m 4-8 Nigtevecht 1 ex. op Blauwe Regen (EdB). 13-11 Artis 1 ex. (WvdW). 19-11 Sportpark Drie Burg 1 ex. t.p. (FV). Bont Zandoogje 17-7 Haven-Ballast 18 ex. (NZ). 23-7 Noorder IJ-plas 1 ex. (NZ). 24-7 Goudvink Vijfhoek najaarstrek: 1-10 t/m 20-11 in totaal 105 ex. met 23 ex. op 19-11 (VOD, MV), 23-11 1 Gemeenschapspolder 6 ex. (NZ). 27-7 Nigtevecht 1 ex. op Blauwe Regen (EdB). 14-8 Twiske 1 ex. (NZ). ex. t.p. (FV), 25-12 2 ex. (NZ). 18-12 PEN-centrale Diemen 2 ex. (NZ). 24-12 Liergouw Tuinwijck 6 ex. (E. 4-9 Camping Uitdam 1 ex. (NZ). 7-9, 12-9, 13-9 Kalfjeslaan max. 8 ex. (EdB). 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). 8-9 Witmond). parkje Hogeweyselaan, Weesp 1 ex. (EdB). 21-9 Bastion Weesp 2 ex. (EdB). 24-9 Vecht, Nigtevecht 1 ex. Noordse Goudvink In de vlucht goed te herkennen aan karakteristiek feesttoeterroepje. 19-11 Vijfhoek (EdB). 30-10 Ballastbos 1 ex. (NZ). najaarstrek 6 ex. (VOD). 4-12 Asd.Bos omg. Radar 1 ex. roepend (RvD). Atalanta 27-8 Volgermeer 21 ex., 29-10 1 ex. (NZ). 29-10 Diemerpark 3 ex. (EdB). 5-11 Vijfhoek 2 ex. (NZ). IJsgors 9-10 IJburg westkant voormalig strand Blijburg 1 ex. t.p. (MV). 13-11, 19-11 Nigtevecht 1 ex. (EdB). Sneeuwgors 13-11 Barnegat 3 ex. (FV). 27-11 Kinseldam 21 ex. t.p. (FvG). 27-11 IJburg omg. nieuwe brug Distelvlinder 14-8 Twiske 2 ex. (NZ). naar Vijfhoek 120 ex. (NZ). Kleine Vos 27-10 omg. Amstelstation 1 ex. (GvD). 29-10 Volgermeer 3 ex. (NZ). 29-10 Vijfhoek 1 ex. (VOD). Geelgors 16-10 Vijfhoek najaarstrek 1 ex. (VOD). 13-11 Schinkelbos 1 ex. (RH). Gehakkelde Aurelia 19-7 Weth. Van Essenweg 1 ex. (KJ). 19-7, 14-8 Nigtevecht 1 ex. (EdB). 7-10 Ringweg Nagekomen melding Zeelandia 1 ex. zonnend (PM). Hybride Geelsnavel- x IJsduiker Med. RV op AVN 12-8-05: een op 4 december 1890 bij Schellingwoude Landkaartje 19-7 Weth. Van Essenweg, Groote IJpolder 1 ex. (KJ). verzamelde duiker Gavia sp. blijkt een hybride te zijn tussen Geelsnavel- en IJsduiker. Een artikel van Kees Gamma-uil 8-9 Vijfhoek 1 ex. (EdB). Roselaar et al. dienaangaande ver­schijnt deze jaargang in The Journal for Ornithology, een Engelstalig Duits Duitse Wesp 12-11, 13-11 Vecht, Nigtevecht 1 ex. (EdB). tijdschrift. De geprepareerde vogel bevindt zich in het ZMA. Het vraagteken op p.46 van Amsterdamse Hoornaar 22-9 Vijfhoek 2 ex. (VOD). Vogelhistorie (Vlek, 2000) kan dus weg.

Andere soorten Gebruikte afkortingen Meervleermuis 23-8, 1-9 Diemerpark 2 ex. (P. van der Linden van VZZ, Vereniging voor zoogdierkunde en zoogdierbescherming; med. MvL). Tweekleurige Vleermuis 23-8 Diemerpark 7-10 ex., 1-9 1 ex. (P. van der Linden, med. MvL). Watervleermuis 1-9 Diemerpark diverse ex. (MvL). Dwergvleermuis 2-8 t/m 8-9 Nigtevecht 1-2 ex. (EdB). 1-9 Diemerpark diverse ex. (MvL). Ruige Dwergvleermuis 1-9 Diemerpark div. ex. (MvL). Egel 11-12 Middenweg omg. Linnaeusstraat 22.00u 1 ex. (WvdW). Hermelijn 14-12 Lutkemeer 1 ex. (RR). Wezel 14-9 Middenweg, Westpoort 1 ex. (PM). 21-9 Westerpark 1 ex. (JvB). Vos 15-7 Volgermeer 1 jong (NZ). 16-7 Waterzuivering-Noord 1 juv. (NZ). 6-8 Bauduinlaan 1 juv. (NZ). 17-9 Diemerpark 1 ex. (FvG). 19-9 Zuiderzeeweg s114 1 ex. (JLK). 27-11 Haven-Ballast 1 ex. (NZ). Eekhoorn 20-11 Zorgvlied 1 ex. (RR). 23-12 1 ex. Amstelpark noordzijde (FvG). Dwergmuis 21-12 Diemerpark 1 dood ex. gevonden langs de oever van het randmeer IJburg (FvG). Amerikaanse Rivierkreeft 8-11 Winkeldijk 1 v. met eieren op de weg (RvD, PM).

50 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 51 • Avifauna, waarnemingen juli-oktober 2005. Ontvangen literatuur Spectaculaire aantallen overtrekkende roofvogels op de telposten IJmeerdijk en Kamperhoek, waar in Jan van Blanken totaal bijna 1000 uur werd geteld. Enkele aantallen (voor beide locaties tezamen): Wespendief (45), Rode Wouw (2), Zeearend (4), Bruine Kiekendief (281), Blauwe Kiekendief (40), Sperwer (461), Buizerd (1293), Smelleken (63), Boomvalk (30) en Slechtvalk (36). Ficedula (Twentse VWG), jg. 34, 2005 nr. 2 • Eerste broedgeval van de Kluut in Twente. De Kieft (Vogelbeschermingswacht Zaanstreek), jg. 29, 2005 nr. 3 • Resultaat LSB-tellingen 2004 in Twente. • Toename Tureluur maskeert daling overige weidevogels Wormer- en Jisperveld. • Verslag VRS Conings 2004. • Nesten en eieren 2005 gevonden in Westzijderveld en Reefgebied. • Pestvogels in Twente in de winter 2004-2005. • Visie op de toekomst van de Zaanse veenweidegebieden. • Dwergsterns op de Oelemars. • Is er toekomst voor de veenweidegebieden? • Najaarstrek over Ottershagen 2004. • Landelijke resultaten Oeverzwaluwen in 2004. • Schaarse vogels in geïsoleerd Purmerbos. Ficedula (Twentse VWG), jg. 34, 2005 nr. 3 • Voorjaarstrek over de Oelemars in 2005. De Kieft (Vogelbeschermingswacht Zaanstreek), jg. 29, 2005 nr. 4 • Canon stabilisatiekijkers 10x42 L IS WP en 12x36 IS II. • Verslag broedvogelinventarisatie van de Blauwe Reiger in 2005. Kijkerstest met kijkers in de prijsklasse tussen van € 700 - € 1700. In de Zaanstreek werden 268 bezette nesten geteld tegen 264 in 2004. De daling van het aantal nesten in De 12x36 scoort een goede prijs-kwaliteitverhouding. De prijs bedraagt € 729. de kolonie Hembrug gaat onverminderd door. Dit jaar 51 nesten tegen 64 in 2004, hetgeen een halvering ten opzichte van 2000 betekent. De kolonie Veldpark Zaandam bleef met 78 nesten stabiel, terwijl de De Fitis (VWG Zuid-Kennemerland), jg. 41, 2005 nr. 3 kolonie op de begraafplaats in Wormerveer toenam van 97 naar 107 nesten. In de drie genoemde kolonies • Renovatie van de Zuidpier van IJmuiden vanaf 2008. broedt bijna 90% van de totale Zaanse Blauwe Reiger-populatie. De Zuid- en Noordpier worden in 2008-2010 gerenoveerd. In verband daarmee heeft de VWG Zuid- • 2005, een goed huiszwaluwenjaar. Kennemerland op verzoek Rijkswaterstaat geïnformeerd over het ecologisch gebruik van de pieren door 169 bezette nesten tegen 151 in 2004. Assendelft is hofleverancier met 93 nesten. Paarse Strandloper, Steenloper en Oeverpieper. • Opnieuw broedsucces Oeverzwaluwen in kunstwand Twiske. • Waterrietzangers op het spoor. In 2005 telde de kolonie 57 paren. Dit is nagenoeg gelijk aan 2004. De meeste waarnemingen worden in de eerste helft augustus gedaan. Het gaat echter om een lastig waar • Landelijke broedresultaten van de Oeverzwaluw t/m 2003. te nemen soort, omdat deze vaak laag in de vegetatie zit. In het voorjaar zijn er nauwelijks meldingen. • Prooi-onderzoek Havik in het Wormer- en Jisperveld en de Reef. • Water- en roofvogels 2005. In 2001-2004 werden door middel van verenonderzoek de prooien onderzocht van een Havik-populatie Resultaten van de januaritelling. Ik beperk me tot de roofvogels met tussen haakjes de aantallen in 2005 (maximaal 3 paar) in twee Zaanse veenweidegebieden. Het onderzoek heeft o.a. aan het licht gebracht dat en 2004. De Buizerd staat evenals 2004 met stip op de eerste plaats (105-106) gevolgd door Torenvalk de Haviken er een zeer divers menu op nahouden. De gepubliceerde prooilijst vermeldt 41 soorten vogels (37-30) en Havik (15-6). Van de Sperwer werden er 7 geteld tegen 13 in 2004. en 1 zoogdier (Haas). Behalve soorten als Spreeuw (41x) en Hout- en Postduif (11 resp. 17x) prijken in de • Het wel en wee van de Matkop in de duinstreek. top van de menulijst ook minder verwachte soorten als Wilde Eend/Soepeend (41x), Wintertaling (20x), Het relaas van een pittige discussie. Kokmeeuw (13x), Watersnip (15x) en Grutto (11x). De lijst vermeldt zelfs twee soortgenoten. Omdat deze • Steenlopers langs Bloemendaal aan Zee. niet zijn aangevreten wordt vermoed dat ze zijn gedood uit concurrentieoverwegingen. • Bokjes in de Westzanerpolder. De Fitis (VWG Zuid-Kennemerland), jg. 41, 2005 nr. 4 • Kon het maar altijd herfst zijn. De Kleine Alk (VWG Alkmaar), jg. 22, 2005 nr. 3 Verslag van de herfsttrek 2005 langs telpost Parnassia. • De broedvogels van het Bergerbos in 2005. • Najaarsinflux Grauwe Ganzen in de zuidelijke Haarlemmermeer, 2005. Het 130 ha grote gebied telde in 2005 806 territoria verdeeld over 43 soorten. • Herfsttrek van de Braamsluiper in de AW-duinen. • Inventarisatie Oudorperhout 2005. • Taigaboomkruipers in Zuid-Kennemerland. 134 territoria verdeeld over 38 soorten. • De Halsbandparkiet in Haarlem: een volledig geïntegreerde allochtoon! • Het recente voorkomen van de Matkop in Kennemerland. De Kleine Alk (VWG Alkmaar), jg. 22, 2005 nr. 4 • Broedvogels van het zuidoostelijke deel van de Schoorlse bossen in 2002. De Grauwe Gans (Stichting Natuur- en Vogelwacht Zuid-Flevoland), jg. 21, 2005 nr. 2 • Keizerarend bij Kamperhoek in april 2005. De Kleine Alk (VWG Alkmaar): De broedvogels van Alkmaar in 2001-2004 De Kamperhoek diende zich in 2005 aan als toplocatie voor gestuwde trek. Niet geheel ten onrechte zoals Bijzondere uitgave geheel gewijd aan de broedvogels van Alkmaar, waarin op 116 blz. een beeld wordt uit dit artikel blijkt. geschetst van de ontwikkeling van de broedvogelpopulatie in een stedelijk gebied. Voorzien van vele • Het venijn zat weer (eens) in de staart (tuinwaarnemingen winter 2004-2005). foto’s, tabellen en figuren. Petje af.

De Grauwe Gans (Stichting Natuur- en Vogelwacht Zuid-Flevoland), jg. 21, 2005 nr. 3 De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 3 • Tuinwaarnemingen 2005-2006. • Hoe de Bonte Kraai verdween uit de Eempolders.

52 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 53 Het is nauwelijks nog voor te stellen, maar begin jaren tachtig telde de winterpopulatie in de Eempolders Al 50 jaar volgt het Nederlands Instituut voor Ecologie de populatiedynamica van Kool- en Pimpelmees nog ca 900 ex. Sedertdien zijn de aantallen alleen maar afgenomen. De Bonte Kraai is thans geheel in het Oosterhoutse bos nabij Nijmegen. Interessant is natuurlijk hoe de mezen reageren op de verdwenen. klimaatverandering in Nederland, die begin jaren negentig betekenis kreeg. In die zin is het opvallend dat • Invasie van Kleinst Waterhoen in Gooi en omstreken. koolmezen vanaf 1956 steeds vroeger met de eerste eileg starten. Verder is het aantal 2e broedsels de • Belgische Nijlgans in het Eemmeer. laatste 10 jaar tot bijna nul gereduceerd, terwijl in vroegere jaren 10% van de paren aan een 2e broedsel begon. De vroegtijdige ontwikkeling van de rups van de Kleine Wintervlinder (hoofdvoedsel voor jonge De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 4 mezen) als gevolg van de temperatuurstijging wordt als mogelijke oorzaak genoemd. • Oeverzwaluwstand duikelt in 2005 omlaag. • Broedvogelinventarisatie Gelderse Poort in 2004. Flinke daling aantal broedparen, n.l. 522 versus 766 in 2004. Deze inventarisatie is in hoofdzaak gericht op moeras- en weidevogels, kolonievogels en schaarse soorten. Per soortgroep wordt in het artikel kort ingegaan op de resultaten door de jaren heen. Een broedvogeltabel De Korhaan (VWG Het Gooi e.o.), jg. 39, 2005 nr. 5 met de aantallen vanaf 1989 maakt alles goed inzichtelijk. Bij een aantal interessante soorten sta ik even stil. • Het voorkomen van de Grutto in de Eempolders. De Roerdomp, in 1989 nog goed voor 37 paar, verdween als broedvogel. De lage kunstmatige waterstand • De stand van de Huiszwaluw in de regio 2005. in het gebied wordt als oorzaak genoemd. Ook de Bruine Kiekendief, waarvan in 1989 9 paar tot broeden • Kolonievogels en zeldzame broedvogels in 2005 in Noord-Holland. kwam, verdween. De trend voor de meeste weidevogels is onverminderd negatief, uitgezonderd Tureluur. Dit artikel is de letterlijke tekst van de provinciale nieuwsbrief “SOVON nieuws uit de provincie Noord- Het aantal Steenuilen neemt jaarlijks af. Zaten er in 1989 nog 159 paar, in 2004 was dit aantal geslonken Holland”, 2005 nr.2. Zie aldaar. tot 58. Hetzelfde geldt voor de Ransuil. In 1989 nog 28 paar, in 2004 een schamele 2. De Roodborsttapuit scoort in 2004 opmerkelijk hoog met 70 paar. Dat is het hoogste aantal sinds 1989. Verder is de gestage De Kruisbek (Vogelwacht Utrecht), jg. 48, 2005 nr. 4 toename van de Gekraagde Roodstaart opmerkelijk. Sinds 1997 is er een geleidelijke toename tot 19 paar in • Kolonievogels en zeldzame broedvogels in Utrecht in 2004. 2003 (hoogste stand sinds 1989). De aantallen van de Appelvink schommelen enorm. Laagste stand 1 paar De aalscholverkolonie in Botshol telde in 2004 221 nesten. Botshol, dat gerekend wordt tot het werkgebied (1992), hoogste stand 19 paar (1997) en in 2004 2 paar. De geelgorspopulatie is met 33 paar stabiel. van VWG Amsterdam, was in 2004 ook goed voor 15 paar Lepelaars en 400 paar Kokmeeuwen. De • Bijzondere broedvogels van de Bergerheide in 2004 (en 2003). broedpopulatie van de Oeverzwaluw telde in Utrecht minstens 810 paar. De nachtzwaluwpopulatie van de Leusderheide bleef met 12 paar stabiel, Amerfoort telde 2 paar Kuifleeuwerik en van de Raaf werden De Skor (VWG Texel), jg. 24, 2005 nr. 4 12 paar geteld. De Grote Karekiet schijnt weer uit het dal te klimmen, want langs de Loosdrechtse Plassen • Vogelbescherming in de knel, deel 1 en 2. zongen er 24. • Meeuwen tellen. • Trek van Aalscholvers over telpost de Horde. • Wadvogeltellingen op Texel: de telling van 14 mei 2005. • Broedgeval van Ransuil in een woonwijk. • Succes voor Grote Sterns in De Petten. In De Petten kwamen 90 paar tot broeden. De Kruisbek Vogelwacht Utrecht), jg. 48, 2005 nr. 5 • Kunnen Scholeksters zwemmen? • Visarenden in Utrecht. • De Smient op Texel: resultaten van de wadvogeltellingen van januari 1980 t/m 2005. • Ecologische zone Galecopperzoom. • Vogelwerk in uitvoering: Boerenzwaluwen doen het goed op Texel. • Kleinst Waterhoen. Een integrale inventarisatie in 2005 van de Boerenzwaluw leverde 750 broedparen op. Dit betekent een forse toename t.o.v. 1987 (400 paar). De soort werd voornamelijk aangetroffen op en rond boerderijen en Meerkoet (Natuurvereniging Wierhaven), 2005 nr. 3 dan met name bij rundveebedrijven. De nesten bevonden zich vaker in de boerderijen en bijgebouwen dan • Zeven jaren koolmezen ringen in en nabij het Robbenoordbos. in de inloopstallen. • Voorjaarstrek langs de Afsluitdijk voorjaar 2005. • Big day 14 mei 2005. De Skor (VWG Texel), jg. 24, 2005 nr. 5 • Wat is er mis met ons Rotganzenreservaat Zeeburg? Meerkoet (Natuurvereniging Wierhaven), 2005 nr. 4 Doorgaans verblijft tot 6% van de wereldpopulatie Zwartbuikrotgans Branta bernicla bernicla gedurende • Geringde Merels in het Wierhaven werkgebied. het voorjaar in reservaat Zeeburg op Texel. Het gebied wordt beheerd door Staatsbosbeheer. De aantallen • Het gaat steeds beter met de Kerkuilen in de Wieringermeer en op Wieringen. nemen de laatste jaren behoorlijk af. Door een uitgekiend onderzoek door Bernard Spaans en Laurens van In 2004 22 broedparen tegen 14 in 2003. Kooten naar de begrazingsdruk van Rotganzen is aan het licht gekomen dat in 2005 nog maar 10% van de • Zwarte Stern onderzoek de Kreupel 2005. aantallen uit het verleden gebruik heeft gemaakt van Zeeburg en het beheer door SBB - hoog productief In de nazomer verblijven grote aantallen Zwarte Sterns in het IJsselmeergebied. Ze profiteren daar van grasland met veel gras van lage kwaliteit - faliekant mis is. Rotganzen nemen alleen genoegen met gras het voedselaanbod en komen er 25-30% in gewicht aan. De aantallen dalen echter de laatste jaren, wat van hoge kwaliteit, d.w.z. jonge, malse, eiwitrijke grassprietjes. De onderzoekers hebben SBB voorgesteld waarschijnlijk wordt veroorzaakt door de afname van de spieringpopulatie. Tellingen in de nazomer van Zeeburg weer te beheren conform de aanbevelingen uit 1987. En nu maar afwachten of SBB haar 2004 op de Kreupel, een in 2003 in het IJsselmeer ter hoogte van Medemblik aangelegd zandeiland, leverden verantwoordelijkheid neemt. maximaal 15.500 Zwarte Sterns op. In 2005 waren dat er maximaal 8.000. Door rui- en conditieonderzoek • Hoe vaak zingt de Winterkoning? Aflevering IV. van de Zwarte Sterns op de Kreupel hoopt men meer inzicht te verkrijgen in deze afname. • Vergrassing, muizen, Blauwe Kiekendieven en Velduilen, hoe zit het nu eigenlijk? • De wadvogeltellingen in augustus en september 2005. De Mourik (VWG Nijmegen e.o.), jg. 31, 2005 nr. 2 • Korverskooi nr.50. Resultaten van de broedvogelinventarisatie in 2005. • Het Oosterhoutse bos: een ecosysteem, 50 jaar lang gevolgd. • Dwergsterns en andere kustbroedvogels in 2005 op Texel.

54 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 55 SOVON Nieuws jg. 18, maart 2005 nr. 2 Dit artikel verscheen ook in de Mourik (VWG Rijk van Nijmegen), jg. 31, 2005 nr. 2. Zie aldaar. • Tien jaar CES: wat is bereikt, wat is nodig? • Verkennende slaapplaatstellingen van Grote Zilverreigers in de winter van 2004/2005. • De opmars van Middelste Bonte Spechten in Nederland. • Wormen-etende wadvogels in de Waddenzee. Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 3 • 2004 een uitstekend jaar voor Huis- en Oeverzwaluwen. • Leeftijdstellingen bij de Kolgans. Landelijke toename Huiszwaluw 16% ten opzichte van 2003. Vooral in Zeeland, het zuiden van Zuid- • Ventilatiemogelijkheden en luchtvochtigheid van steenuilnestkasten. Holland en Noord-Brabant is er sprake van een stijging tot 30%. De warme, droge zomer van 2003 kan als • Eerste resultaten van het volgen van de trek van Zwarte Ooievaars in Azië met satellieten. mogelijke reden worden genoemd, indien verondersteld wordt dat vele paren een tweede broedsel hebben Monitoring van vogeltrek door vogels uit te rusten met zenders opent ongekende perspectieven en grootgebracht (veel insectenaanbod, lage sterfte) en aldus voor een forse aanwas van de populatie neemt een steeds hogere vlucht. Een Tsjechisch project monitort de trek van Zwarte Ooievaars vanuit zorgden. Bij de Oeverzwaluw bedroeg de toename 43% ten opzichte van 2003. De regionale verschillen Tsjechië naar de overwinteringsgebieden. De zenders wegen 70 gram, dat is minder dan 2,5% van het zijn groot, Limburg -/- 42%, Flevoland en noorden van Noord-Holland + 341%. lichaamsgewicht van een Zwarte Ooievaar. In dit artikel, een vertaling van een Engelstalige samenvatting, • Eerste broedgeval Wilde Zwaan. worden drie Zwarte Ooievaars gevolgd in hun niet geheel gevaarloze tocht, want twee ooievaars • Digitale Gruttokaart levert een gedetailleerder verspreidingsbeeld en meer Grutto’s op. overleefden de tocht niet. Een van de ooievaars legde op één dag 565 km af. Dat is de langste afstand van • Specifiek…Tellen. een ooievaar ooit vastgesteld. Guus van Duin interviewt Pim Arjen Wolf. • Watervogels langs de zuidoostelijke Kaspische Zeekust van Iran januari 2004.

SOVON Nieuws jg. 18, maart 2005 nr. 3 Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 4 • Recente watervogeltrends in een hersteld ecosysteem: het Veluwemeer. • Noordoost-Griekenland tijdens de voorjaarstrek. Sinds 1957 wordt het Veluwemeer maandelijks geteld. In dit artikel worden recente aantalsontwikkelingen • De broedseizoenen 2003 en 2004 van de Purperreiger in Nederland. tegen het licht gehouden en in een historisch perspectief geplaatst. In 2004 werden 520 nesten geteld tegen 450 in 2003. De kolonie Breukeleveensche Plas telde 39 nesten, • 2004 een BMP-jaar zonder echte uitblinkers. maar helaas is de helft van de jongen ten prooi gevallen aan de Vos. Afschot van de Vos is volgens de • Specifiek… Zee. schrijver van dit artikel (Henk van der Kooij) noodzakelijk om de Purperreiger te beschermen. De kolonies in Guus van Duin interviewt Kees Camphuysen. Zuid-Holland herbergden over 2001-2004 gemiddeld 64% van het totale aantal broedparen in Nederland. • Vijf jaar samenwerking West-Brabantse Vogelwerkgroep en Poolse vogelbeschermers. SOVON Nieuws uit de provincie Noord-Holland, 2005 nr. 2 • De Oehoe in het grensgebied van Nederland en Duitsland. • Kolonievogels en zeldzame broedvogels in 2005. Ik beperk me tot de regio Amsterdam en omgeving: Roerdomp 75 nesten Naardermeer, Canadese Gans Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 5 3 paar Naardermeer, Krooneend 1-2 paar Vijfhoek/Diemen, Porseleinhoen 2 territoria Ilperveld en 1 in • De Witbuikrotgans. Waterland, Kleinst Waterhoen 3 territoria Naardermeer, Strandplevier 2 paar Kinseldam, Visdief 800 paar Dit artikel is het 8e in een reeks over ganzen van de hand van Leo van den Bergh. In dit artikel wordt Kinseldam. ondermeer ingegaan op verspreiding en voorkomen van de Witbuikrotgans, waarvan de wereldpopulatie 176.000 vogels bedraagt. De soort bewoont zowel het Palearctische als Nearctische gebied. (VWG Den Helder), jg. 23, 2005 nr. 123 De Steenloper De Europese broedpopulatie van Svalbard-Franz Josefland en Groenland omvat circa 5600 exemplaren. In dit nummer jaarverslag 2004 van de zeetrektellingen te Huisduinen. Sinds het eind van de jaren ‘70 van de vorige eeuw is de Witbuik een regelmatige gast in Nederland. Het telt 78 blz. en bevat vele grafieken en tabellen. In vroegere jaren werden vooral in strenge winters grotere aantallen langs de kust gezien en was het voorkomen meer invasieachtig. De Steenloper (VWG Den Helder), jg. 23, 2005 nr. 124 • Steltlopers en schollen: de ecologische situatie in de Waddenzee. • Rein Stuurman: vogelschilder van Zien is Kennen! De Strandloper (Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk), jg. 37, 2005 nr. 4. Welke vijftigplusser is er niet groot mee geworden? De Strandloper (Vereniging voor Natuur- en Vogelbescherming Noordwijk), jg. 37, 2005 nr. 5. • Stormmeeuw PA14 ‘the chimneylover’. Het Vogeljaar, jg. 53, 2005 nr. 6 • De Tringiaan (VWG Schagen e.o.), jg. 28, 2005 nr. 4 • De Vale Gieren van Riglos. • Jaaroverzicht dode zee- en kustvogels 2004/2005. • Schepping: van gifpieper tot Boompieper. De ontwikkeling van de vogelbevolking in een klein natuurgebied in Drenthe. De Tringiaan (VWG Schagen e.o.), jg. 28, 2005 nr. 5 • De Zwarte Rotgans. • Toename Kanoet bij Petten najaar 2004. Deel 9 in de ganzenreeks van Leo van den Bergh. Ondanks de verontrustende berichten over decimering van de kanoetenpopulatie in Nederland is er bij Petten sprake van een spectaculaire toename ten opzichte van voorgaande jaren (42 maal zo veel!). Vogelnieuws (Vogelbescherming Nederland), jg. 18, 2005 nr. 3 • Telling van geïnundeerde bollenvelden. • Vijf jaar moerasvogelbescherming: de balans opgemaakt. Het Beschermingsplan Moerasvogels begint zijn vruchten af te werpen. Van de oorspronkelijke dertien Vlerk (VWG Arnhem w.o.), jg. 22, 2005 nr. 2 aandachtssoorten staan er nu nog negen op de Rode Lijst tegen elf in 1994; Lepelaar en Krooneend • Broedvogelinventarisaties Gelderse Poort in 2004. verdwenen van de Rode Lijst. Voor Roerdomp, Kwak , Woudaap en Purperreiger begint geleidelijk hoop

56 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006 De Gierzwaluw 57 Ledenmutaties te gloren. Terwijl Zwarte Stern en Snor redelijk stabiel blijven, baren Blauwe Kiekendief en Grote Karekiet Nieuwe leden Opzeggingen zorgen. Ook de Baardman neemt af. J. en E. van Adrichem, Rode Klaver 45, 1422 SJ Uithoorn, 0297-562349 H. Brouwer, Almere • Hoe de Roerdomp weer tot broeden verleid wordt. J.M.R. Bakker, Muurpeper 17, 1964 PR Heemskerk, 06-44744582 J. van Helvoort, Almere-Buiten • Broedsucces Blauwe Kiekendief onder de loep. G.C.L.M. Bakkum, Mauvestraat 12-2, 1073 RK Amsterdam, 020-6623729 I.M.M. van Leeuwen, Amsterdam De broedpopulatie op de Waddeneilanden bedraagt thans 55 paar. In circa tien jaar is deze populatie S. de Bie, Amstel 151-2, 1018 ER Amsterdam, 06-46117464 K.A. Straatman, Amstelveen gehalveerd. De afname verschilt sterk per eiland. Een van de belangrijke oorzaken is de afname van E. den Boer, Ranonkelkade t/o 57, 1031 XZ Amsterdam beschikbare prooi. Zo valt de afname op Ameland samen met die van Torenvalk en Velduil, beide ook P.I. Boer, Nieuwe Westerdokstraat 120, 1013 AG Amsterdam, 020-6273001 muizeneters. E. van Bolhuis, Overtoom 162-2, 1054 HP Amsterdam, 020-6122552 Overleden • Zeldzame Rode lijstsoort Kleinst Waterhoen is te lokken met natuurlijk waterpeil. J. Breugem, Texelweg 36, 1025 RV Amsterdam, 020-6233732 B.L. Huidekoper, Amsterdam • Rietsnijders in Weerribben werken mee aan moerasvogelbescherming. M. Cardol, Jacob van Lennepkade 366-3, 1053 NL Amsterdam, 020-6851931 C. van de Flier, Rondenburglaan 42, 2135 AW Hoofddorp, 023-5652431 Vogelnieuws (Vogelbescherming Nederland), jg. 18, 2005 nr. 4 G.J. Klein, Goudsbloemstraat 59-2, 1015 JK Amsterdam, 020-4281843 • In de Delta krijgen Bontbek- en Strandplevier nauwelijks jongen. C. Latdorp, Jonkerlaantje 8, 1135 TL Edam, 0299-372065 • De Dwergstern heeft baat bij grootschalig dynamisch kustgebied. L.P. Louwe Kooijmans, Zijldijk 30, 2352 AB Leiderdorp, 071-5238560 P. Meijer, Zwanenbloemlaan 92, 1087 EP Amsterdam, 06-28231194 • Het Jaar van de Tapuit: de tussenbalans stemt droevig. L. Milort, Jan Witheijnstraat 37, 1018 WM Amsterdam, 06-15388594 I. Nathans, Max Havelaarlaan 133, 1183 LN Amstelveen, 020-4539494 Vogels (Vogelbescherming Nederland), 2005 nr. 4 M. Nieuwenhuis, Leimuidenstraat 9 hs, 1059 ED Amsterdam, 020-6793159 • Nieuwe jungles voor Hollandse moerasvogels. P.J. Radsma, Spaklerweg 16, 1096 BA Amsterdam, 020-6083632 De natte as biedt veel soorten weer plaats. Over het Beschermingsplan Moerasvogels, waarin 13 M. Saija, Postbus 3321, 1001 AC Amsterdam, 06-30972208 moerasvogels een voortrekkersrol spelen. Z. Scheeringa, J.W. Brouwersstraat 64, 1071 LK Amsterdam, 020-7693234 • Rivier van vogels. R. Schraag, Laing’s Nekstraat 39-3, 1092 GT Amsterdam, 020-6929539 Over de verdieping van de Schelde en de gevolgen voor de vogels in het kader van de campagne De W.G.M. Spliet, Hillenraadt 44, 1083 AJ Amsterdam, 020-6422139 Schelde Natuurlijk. J. Sterringa, Postbus 17625, 1001 JM Amsterdam, 020-6650996 • De reislust van standvogels. G. Verlaan, Bellamydwarsstraat 13-1, 1053 BC Amsterdam, 020-6832650 De Roodborst in uw wintertuin is doorgaans een ander individu dan die u er zomers aantreft. Dat geldt F. Wesseling, Entrepotdok 208, 1018 AD Amsterdam, 06-53552324 niet voor de Winterkoning. Die blijft het hele jaar door trouw aan zijn stek. Net als de Merel, althans de C. van der Winkel, Orteliusstraat 77-1, 1057 AT Amsterdam, 020-6184045 mannen. Die zijn 100% standvogel; de vrouwen zijn iets reislustiger. Adreswijzigingen Vogels (Vogelbescherming Nederland), 2005 nr. 5 L. Doolaard, Laan Der Hesperiden 6 hs, 1076 DK Amsterdam, 020-6710194 J. Haakman, Betuwe 54, 3524 TH Utrecht, 030-2369175 M. van Leeuwen, Orteliusstraat 63-1, 1057 AS Amsterdam, 06-41038552 De Winterkoning (VWG Castricum), jg. 40, 2005 nr. 3 • Oog in oog met Wespendieven. Het relaas van Kees Duin over zijn ontdekking van een broedgeval van de Wespendief in de regio van VWG Castricum. • Fenologie VWG Castricum 2005. Colofon • Grauwe Klauwier broedt na kwart eeuw weer in Castricum. Redactie: Ellen de Bruin, Vecht en Gein 3, 1393 PX Nigtevecht, 0294-257650, [email protected] De Winterkoning (VWG Castricum), jg. 40, 2005 nr. 4 Opmaak: Robert Heemskerk, 020-6626163, [email protected] • Leuke terugmeldingen van Vinkenbaan Castricum (8). Voorzitter: Jip Louwe Kooijmans, Blankenstraat 118, 1018 SG, 020-4223938, [email protected] • Resultaten EuroBirdwatch 2005. Secretaris: Hanna Hirsch, Uiterwaardenstraat 308, 1079 DB, 020-6462240, [email protected] • Brandganzen in Castricum. Penningmeester: Cor Veenman, Windrooskade 40, 1018 ZX, 020-6258424 Algemene bestuurleden: Jos Bontekoe, Sumatraplantsoen 137, 1095 HZ, 020-6922877 Waarnemingensecretaris: Paul J. Marcus, A.J. Krophollerstraat 23, 1064 DB, 020-6159034 Overige ontvangen tijdschriften Standwerk: Gerard Schuitemaker, 020-6164759, [email protected] Excursies: Jip Louwe Kooijmans, 020-4223938, [email protected] (KNNV Amsterdam), jg. 25, 2005 nrs. 3 en 4 Blaadje Lezingen: Edial Dekker, 020-6933140, [email protected] • In nr. 3 in de rubriek Waarnemingen een opmerkelijk bericht: de vondst van een dode Notenkraker op Website: www.vogelwerkgroepamsterdam.nl 17 juni in Amstelveen. AVN: groups.yahoo.com/group/Amsterdams_VogelNet Boomblad (Alterra), jg. 17, 2005, nrs. 4 en 5/6. Lidmaatschap leden: e 15,-, Huisgenootleden: e 4,50, Betaling via Postbank 5060400, t.n.v. Vogelwerkgroep De Groenbewuste Amsterdammer (IVN-Amsterdam), jg. 25, najaar 2005 en jg. 26, winter 2005/2006. Amsterdam te Amsterdam De Groene Zegge (IVN-Amstelveen), jg. 21, 2005 nrs 3 en 4. Jaarverslag 2004. SOVON Overname van artikelen: gaarne in overleg met de redactie Deadlines van De Gierzwaluw: 20 januari, 20 april, 20 juli, 20 oktober.

58 De Gierzwaluw JAARGANG 43 NR 4 MAART 2006