60e JAARGANG • NR. 428 Caissa Nieuws

Arno Bezemer clubkampioen!

Karol Lesman: ‘Tijdens onze laatste partij haatte ik hem wel degelijk‘

Paul van der Sterren: ‘Heb ik ooit kunnen uitleggen wat het is om schaker te zijn?’

HSG Open: onbeperkt kreeft eten voor 50 euro

Leon Pliester wint liever in stilte

Daniël rost onze leeuwen de kuil uit

Tom Spits: ‘Als kersverse vader heb je het er maar druk mee’

Koffiehuis-schaak-geluidjes en radio-antennes Colofon CN 428 Inhoudsopgave

CaissaNieuws is het club - 3 Redactioneel EXTERNE orgaan van schaakvereniging Van de voorzitter 3 Caissa, opgericht 1 mei 1951 Hugo van Hengel Van de externe 25 Van de secretaris 4 Robert Jan Schaper Redactie: Abe Willemsma Het team intiem Eric Coppoolse, Rivaliteit 27 Wim Suyderhoud Tigran Spaan/Bert Westera Vormgeving: CAISSANEN Meesterklasse 30 Angelo Spiler Wie is die schaker? Nils de Rijk Kopij: Karol Lesman 5 [email protected] Wim Suyderhoud TOERNOOIEN Clublokaal: In den vreemde Multifunctioneel centrum Schots erfgoed 7 Spachess en Sitges 34 Coenen-Lydia, Roe lof Hart- Wim Suyderhoud Nils de Rijk plein 2, Amsterdam De schaker die niet HSG Open Contact: schaakte 10 - een toernooi in stijl 37 [email protected] Tom Spits Helmer Wieringa, Tommy Website: Hoofdzaken en Bijzaken Koens, Angelo Spiler & Geert www.caissa-amsterdam.nl Speel je beter als je Veldhuis een hekel hebt aan 11 je tegenstander? JEUGD Angelo Spiler En, hoe bevalt het nou? 14 Cartoontime! Paul van der Sterren Chess Rodeo! 36 redactie Jong en Oud 43 TERZIJDE Leon Pliester Een foto van een mooie dag En de jeugd- Humphrey Bogart 16 kampioen is... 47 7 Wim Suyderhoud Jan van der Pouw Feuilleton 17 Deel 5: Ledenvergadering STUDIE Eric Coppoolse Het ongerijmde Schaakproblemen 15 Innerlijke vaart 18 Angelo Spiler Wim Suyderhoud Studies 19 Uitgelezen Aldo van de Woestijne Zwart op Wit 19 Oplossingen 48 Paul van der Sterren EN VERDER 11 INTERNE Freud-vertaler Van de interne 20 Oranje overleden 4 Cas Zwaneveld MEC Pleinfestival 2011 9 2 Partij van de maand 20 Wim Suyderhoud Eric Coppoolse Koninginnedag 29 Clubkampioen! 23 Eric Coppoolse Arno Bezemer Daniël rost onze leeuwen de kuil uit 42 Paul van der Sterren

36

Schaakvereniging Caissa • Voorzitter: Hugo van Hengel • Secretaris: Abe Willemsma • Penningmeester: Martin Bottema • Westrijdleider intern: Cas Zwaneveld • Wedstrijdleider extern: Robert Jan Schaper • Website: Sander Tigelaar • Jeugd: Robert Jan Schaper • Materiaal: René Nooteboom oor u ligt het herfstnummer van Caissa- Nieuws, na het speciale Jubileumnummer van afgelopen zomer weer een ‘gewoon’ Vnummer. Tot onze vreugde hebben we weer mooie stukken mogen ontvangen van een grote diversi- teit aan auteurs - bijvoorbeeld de comeback van Paul van der Sterren, de haat van Fischer, of de le- venslessen van Leon Pliester - hetgeen strookt met onze filosofie: een blad voor, maar vooral door Caissanen. Ook zijn er weer de naar wij hopen in- middels vertrouwde rubrieken, zoals ‘In den vreemde’ of ‘Foto van een mooie dag’. Wij wensen u veel leesplezier! Helaas is er ook treurig nieuws; dat is de vroegtij- dige dood van onze clubgenoot en vriend Wilfred Oranje. Hij overleed op 31 juli jl. na een korte maar hevige manifestatie van zijn dodelijke ziekte, op 59-jarige leeftijd. Karol Lesman haalt een aan- Redactioneel tal dierbare herinneringen aan zijn gezelschap op in de rubriek Wie is die schaker?

este leden van Caissa, het nieuwe schaak- seizoen staat weer voor de deur. Ik hoop van harte dat u een goede zomer hebt gehad waarinB u ongetwijfeld uw openingskennis weer hebt opgevijzeld, uw tactische kwaliteiten hebt aangescherpt of in ieder geval het hoofd heeft leeg gemaakt zodat u weer met frisse zin uw tegen- stander naar de strot kunt vliegen. Voor de wat minder agressieve spelers is een bedaarde aanpak natuurlijk ook uitstekend. Maar voordat we uit de startblokken gaan, wil ik nog even teruggaan naar het trieste overlijden van Wilfred Oranje enige weken geleden. Al bij de laatste ronde voor de zomerstop was bekend dat Wilfred niet lang meer zou leven. Kort nadien overleed hij aan de gevolgen van kanker. Het was goed om te zien dat bij de afscheidsceremonie veel leden van Caissa aanwezig waren. Het was een mooie bijeenkomst waarin Wilfred op gepaste wijze werd herdacht. Met Wilfred hebben we een markant lid van Caissa verloren. We zullen hem Van de voorzitter missen. Verder zullen in dit nieuwe nummer van Caissa- door Hugo van Hengel nieuws weer een aantal zomertoernooien ter sprake komen. Zeker met het Science Park toer- nooi van begin juli hadden we weer een fantas- tisch schaakevenement in Amsterdam. Veel men - Cas Zwaneveld, Rob Ritzema en Nils de Rijk. Zij sen van Caissa hebben hieraan meegedaan. Verder hebben dat jarenlang uitstekend gedaan, maar nu 3 waren er natuurlijk de toernooien in Dieren, Vlis- hebben zij aangegeven te stoppen met het intern singen en wellicht zijn er nog Caissanen die in het wedstrijdleiderschap. Dat betekent dat er nieuwe buitenland een schaaktoernooi hebben aange- mensen moeten komen! Tot op heden heeft het daan. bestuur echter nog geen mensen gevonden die de organisatie van de interne competitie op zich wil- Ook bij Caissa gaat de competitie weer van start, len nemen. Caissa is een zeer grote vereniging met althans, dat is de bedoeling. Afgelopen seizoen ruim 200 leden waaronder zo’n 180 seniorleden werd de interne competitie georganiseerd door en er zijn al veel mensen die een belangrijke taak vervullen binnen Caissa: in het bestuur, bij de de interne competitie van cruciaal belang dat jeugd, in de redactie, de website, externe compe- nieuwe mensen zich verdienstelijk gaan maken titie, materiaal, enzovoorts. Van alle senioren zijn voor de club! er zo’n 100 die geregeld tot vaak meespelen in de De vereniging, dat zijn we met z’n allen. Ik ver- interne competitie. Er is onder u vast en zeker een wacht dat zich spoedig enkele enthousiaste Cais- aantal leden dat het stokje van Cas, Rob en Nils sanen bij mij melden die de organisatie van de over kan nemen. Het is voor het voortbestaan van interne competitie willen oppakken. Ik reken op u!

Van de secretaris Op 15 augustus 2011 telt Caissa 215 leden (177 senioren en 38 jeugdleden). Dit is een toename met 2 leden ten opzichte van mei 2011. Wilfred Oranje is ons helaas ontvallen afgelopen juli 2011.

Een hartelijk welkom aan de volgende leden: Senioren: Annemarie Volkers, Niek Narings (+2) Jeugdleden: Tom Haaijer, Gilles Wegter, Kia Greunsven, Kaj Flesseman, Stella Flesseman (+5)

Voor de volgende leden is het lidmaatschap door Abe Willemsma opgezegd:

We hebben een lichte stijging in het ledenaantal. Senioren: Deze toename is bij de jeugd, want bij de senioren Halldar Bjarkason, Coen Janssen, Mark Kremer, zien we een lichte daling. Rinus Balkenende, Wilfred Oranje (-5)

Overgenomen uit NRC Handelsblad

4 CAISSANEN

Wie is die schaker? Karol Lesman

door Wim Suyderhoud

Als beloofd: de goede oplossing van de jubileumprijsvraag Breda, zoals zovele van zijn Wie wàs die schaker? is: 1. Tony Lith, tekst D; 2. Jeroen landgenoten. Hoogenboom, E; 3. Dennis Breuker, B; 4. Frans Oranje, Ik ben vertaler uit het Pools A; 5. Johan van Hulst, C. geworden, maar heb het Pools niet geleerd van mijn vader, Dan Karol. Hij stond al enige tijd op de nominatie voor die zeer zwijgzaam was en in een interview in deze rubriek. We weten dat hij een auto- ieder geval geen Pools met ons riteit is in Nederland als het gaat om vertalingen van sprak. Ik zag hem weinig, Poolse literatuur. Op onze clubavonden is hij een be- want hij moest de kost verdie- scheiden persoonlijkheid. Die schijnbare tegenstelling nen voor zijn grote gezin. Hij intrigeert. Wie is Karol Lesman? We spreken af in de was een boerenzoon zonder Laurierboom. Hij gaat met een biertje tegenover me zit- opleiding en heeft z’n hele werkzame leven in de fabriek ten aan een tafeltje en we praten over zijn jeugd, zijn gewerkt. De naam Lesman vader en zijn broers. Maar hij heeft zijn hoofd er niet wordt niet op z’n Duits ge- echt bij. De aangekondigde dood van zijn grote vriend speld en er was hem veel aan en vakbroeder Wilfred Oranje laat hem niet los. Af en gelegen te bewijzen dat hij toe laat hij een stilte vallen en strijkt hij met zijn hand ook geen Duitse wortels had. over zijn gezicht. Ironisch genoeg kwam dat bewijs pas op de dag van zijn begrafenis in 1995. Een be- Breda en milie was uit Polen gedepor- vriende amateurhistoricus ver- Oost Groningen teerd en te werk gesteld in een telde daar aan mijn moeder Ik ben geboren in 1951. Ik kamp in Duitsland. Hijzelf dat hij te weten was gekomen kom uit een gezin van acht werd gedwongen te dienen in dat mijn vaders voorouders kinderen en ben opgegroeid het Duitse leger. Dat deed hij vermoedelijk afkomstig zijn in Breda. Mijn vader maakte passief tot hij in Italië krijgs- uit Oost Groningen en in de 5 deel uit van de Poolse Pantser- gevangen werd gemaakt door zestiende eeuw naar Polen zijn divisie die Breda bevrijdde in de geallieerden. Hij meldde getogen om daar de moeras- oktober 1944. Mijn moeder zich in Noord Afrika, waar de sen te helpen droogleggen. stond langs de kant van de krijgsgevangenen heen werden weg met een vlaggetje om de gebracht, aan als soldaat voor Eigen schaak- Poolse bevrijders te verwelko- de goede zaak in het Poolse toernooi men . Het was liefde op het leger in ballingschap en aldus Mijn vader heeft al zijn kinde- eerste gezicht. Mijn vaders fa- belandde hij via Schotland in ren – vijf jongens en drie CAISSANEN

meisjes – eigenhandig leren de banden weer aan. We heb- zwijgzaam en ernstig. Hij is schaken. Mijn broers Edwin ben een tijdje aan correspon- bezeten van klassieke muziek, en Francis zijn de enigen die dentieschaak gedaan voordat ik ben meer geïnteresseerd in zich in hun jeugd serieus in we besloten op zoek te gaan jazz en popmuziek. (Op het het spel hebben verdiept. Va- naar een club. We kwamen gymnasium in de jaren zestig der richtte voor de Poolse kin- eerst bij De Pion terecht, toen schreef ik stukjes over pop in deren in Breda een sportclub bij Caissa, waar we beiden de schoolkrant. Laatst heb ik op onder de naam Kaszub, wilden blijven. Francis had een idool van toen in levende die verwijst naar een streek in me afgeraden naar Euwe te lijve ontmoet en hem de hand Polen. Die vereniging bestaat gaan, waar hij zelf schaakte, geschud: John Mayall. Hij nog steeds. Op verzoek van omdat men daar zo veel beter stond in Uden zijn eigen cd’s mijn vader hebben mijn broer schaakte dan ik. Daarom te verkopen. Ik dacht eerst dat Edwin en ik een schaaktoer- vond ik het wel leuk dat hij het een lookalike was, maar nooi in het leven geroepen zich vorig jaar met Euwe aan- het was hem echt!) Ik heb al- onder die paraplu. Dat toer- sloot bij Caissa! Mijn schaak- tijd tegen Wilfred opgezien. nooi organiseren wij nu al 27 jaar op de eerste zondag in mei. Ik heb inmiddels zelf twee keer de B-groep gewon- nen. Net als Wilfred overigens.

Wilfred Ik ontmoette hem in 1971, toen wij met 40 anderen be- gonnen aan de studie Slavische Talen en Letterkunde, hoofd- vak Russisch. Zoals bijna alle andere studenten hield hij het snel voor gezien. Ik ging door omdat ik na drie maanden de gelegenheid kreeg Pools als hoofdvak te kiezen. Er was zelfs een korte periode dat ik de enige student Pools was, Wilfred op het punt een plagerige opmerking te maken met twee docenten! Na mijn kandidaatsexamen ging ik in doelen zijn: één keer de B- Zijn eruditie, zijn belezen- op een aanbod om een boek- groep winnen van mijn eigen heid. Daar zal ik mij nooit vertaling te doen uit het Pools. toernooi – wat dus is gelukt – mee kunnen meten. Hij Ik heb de studie daarna niet en een keer winnen van mijn plaagt me vaak over de ernst afgemaakt en ben tot de dag broers. Dat laatste zal waar- waarmee ik mijn vertaalwerk van vandaag blijven vertalen. schijnlijk nooit gebeuren, aan- opvat en over mijn geworstel Ik kan me herinneren dat gezien zij zoveel beter zijn dan met deadlines. Ik ben soms Wilfred en ik samen meededen ik. Toch heb ik Edwin een jaloers op hem, bijvoorbeeld aan een schaakcompetitie voor keer in een rapidpartij versla- dat hij Joseph Roth mag ver- Slavisten in café de Pieters- gen. Wilfred heeft me wel talen. Roth is afkomstig uit poort. Daarna zijn we elkaar eens uitgelegd waarom ik Oost Galicië, een gebied waar 6 een tijd uit het oog verloren. nooit een goede schaker zal meerdere talen worden gespro- worden. Je moet volgens hem ken, Pools, Russisch, Duits, Tegenpolen je tegenstander haten en hij Jiddisch, Oekraïens. Voor het- Een grappig toeval is dat één acht mij daartoe niet in staat. zelfde geld had hij in het van Wilfreds broers vree met Hij heeft ongelijk, want tijdens Pools geschreven en dan had Weronika, dochter van de onze laatste onderlinge partij ik hem mogen vertalen… Poolse overste die diende in haatte ik hem wel degelijk. hetzelfde onderdeel van de In veel opzichten zijn wij el- Poolse Pantserdivisie als mijn kaars tegenpolen. Hij is praat- Drie dagen na dit gesprek vader. Wilfred en ik haalden graag en schertsend, ik ben overleed Wilfred Oranje. CAISSANEN

Schots erfgoed door Wim Suyderhoud

In den Oud is goed nood. Ik kwam binnen in een Mijn eerste indruk was dat het etagewoning met twee kamers een moderne schaakvereniging en suite waarin keurig gedekte vreemde moest zijn. De goed verzorgde tafeltjes stonden met borden website bood uitgebreide in- en stukken in de beginstand. Op vakantie in Edin- formatie. Er bleek elke dag (!) Ik leidde eruit af dat er die geschaakt te kunnen worden burgh kreeg ik een mail- tussen 7 en 11 pm. Bezoekers bericht van Tony Lith werden verzocht zich te melden ‘Ik betrad met het internetadres op een dinsdagavond voor een van The Edinburgh chess rondleiding. Het adres was in de ruimte club en de suggestieve de buurt van Princess Street, toevoeging “wie weet?”. de Kalverstraat van Edinburgh, ongenood’ en ik vond het huisnummer Natuurlijk ging ik op op de hoek van een statige avond nog iets stond te ge- onderzoek uit. huizenrij uit begin 20e eeuw. beuren, wat mij aanmoedigde Het gebouw verkeerde in een tot nadere inspectie. Een zij- droevige staat, zoals je dat wel gangetje verbond de kamers vaker ziet in het Verenigd Ko- met een toilet en een keuken - ninkrijk: alle erfgoed moet tje met tea making facilities. absoluut voor het nageslacht Terug in de ‘speelzaal’ viel me worden behouden, maar er is een ongetwijfeld antieke kast geen geld om het te onderhou- op, volgepakt met oude schaak- den. In dit geval had dat ge- boeken. Een aangeplakt brief- leid tot een zwaar door uit- je verzocht de leden niet te laatgassen aangetaste gevel, vergeten de boeken na lening een voordeur die ooit een ech- terug te brengen. Ik moest te kleur moet hebben gehad, denken aan het idee dat Angelo de aanblik van een rijtje bel- Spiler tijdens een ledenverga- len die je zou verwachten bij dering opperde, om overtollige een studentenflat en een paar schaakboeken ter gebruik van achteloos neergegooide afval- de leden beschikbaar te stellen. zakken op de opgangstrap. Hier viel te zien hoe gemakke- De deur was los, en omdat ik lijk het uitvoerbaar is. geen gehoor kreeg na aanbel- len, ging ik binnen en beklom Schots gambiet behoedzaam de binnentrap. Ik zag nog een tafeltje met Een van de huisdeuren op de folders die kond deden van tweede verdieping was gesierd toernooien en dergelijke en 7 met een zware koperen plaat vond er de aankondiging van met het opschrift Edinburgh een tentoonstelling van the Chess Club. Ook die deur Lewis chessmen tussen, waar- bleek los te zijn, en ook daar over later meer. Ik stopte het was niemand aanwezig. Ik in mijn zak en wilde juist het aarzelde, maar had geen zin pand verlaten toen een jonge- om zonder resultaat terug te man van Aziatische achter- keren naar mijn vakantieadres, grond binnenkwam. Hij bleek dus ik betrad de ruimte onge- een jeugdspeler van weinig CIASSANEN

woorden – zijn Engels ram- nis van de club. De trots van Handbuch. Ja, nu begreep ik melde ook een beetje – die de vereniging is de zilveren waarom hier zonder klok best even met me wilde vlug- Scots Gambit Cup, een trofee wordt gespeeld. De schaak- geren. (Ik zie het wel zitten die lang geleden op de bloody klok is namelijk een relatief dat Garry Kasparov schaken English werd veroverd. Het recente (Nederlandse) uitvin- als schoolvak wil gaan verko- verhaal wil dat de vereniging ding, gedaan in het jaar 1900 pen. Schaken bindt. Wie je in 1824 – amper twee jaar na AD. bent en hoe oud, waar je van- haar oprichting – brutaal be- Bij de bushalte trof ik de twee daan komt, het is van geen gon aan een correspondentie- dertigers, die me al bij voor- baat glunderend lieten raden naar Johnny’s leeftijd. Ik schatte hem op 70, maar hij bleek 93 te zijn. Hij is er elke dag om de deur te openen, vertelden ze, if his wife lets him. Amazing. Zelfs de huismeester van The Edinburgh Chess Club behoort tot het Schots erfgoed.

Paard Twee dagen later vond ik de folder over de Lewis chessmen in mijn zak. Ik toog naar het Scottish National Museum, De speelzaal van The Edinburgh Chessclub: tafels zonder klokken. waar tijdelijk de complete set was tentoongesteld. Even uit- belang. Schaken kan altijd, match van vijf partijen tegen leggen: dit zijn prachtige met iedereen en overal!) Een de deftige London Chess Club, schaakstukken uit de 12e (!) klok vond hij niet nodig en die in 1808 een rol had ge- eeuw, gevonden op het eiland nu viel het me op dat er op speeld in de officiële aanname Lewis in noord west Schot- geen van de tafeltjes klokken van de promotieregel. David land. Het zijn vier bijna com- klaarstonden. De jongen ver- tegen Goliath dus. De Schot- plete sets stukken die behoren telde me dat er alleen klokken ten wonnen glorieus en in een tot de vroegst bekende Euro- werden gebruikt bij competi- van de partijen vond de ge- pese schaakspellen. Zij hebben tiewedstrijden. boorte plaats van het beroem- al wel de Christelijke lopers Tijdens het vierde spelletje de Schotse gambiet, vandaar (bishops) in plaats van de In- waren er drie heren binnenge- de naam van de trofee. Aange- diase olifanten, maar nog geen komen. Twee dertigers, die zien de zetten per postkoets torens. Dat waren toen nog meteen plaatsnamen om een werden verstuurd, moet de wachters (wardens). De mees- partij te analyseren en een match ruim vier jaar hebben te stukken zijn gesneden uit oudere volkse man met een geduurd. De originele brieven walrusivoor, op een paar na, druppel aan zijn neus die bij zijn bewaard gebleven en je die uit walvistanden zijn ge- mijn tafeltje bleef staan kijken kunt de notatie van de partij- beiteld. Wetenschappers heb- en gretig de plaats innam van en vinden op de site: ben vastgesteld dat de uitge- de jongen toen wij uitgespeeld http://www.edinburghchess- beelde personen uiterst kost- 8 waren. Hij stelde zich voor als club.co.uk/eccelmatch.htm. bare kleding en wapentuig Johnny en bleek de huisbe- Let wel, benadrukte Johnny, dragen en dat er vijf verschil- waarder te zijn. Hij was blij we hebben het hier over de tijd lende mensen aan moeten met mij, want de vereniging waarin ook het Evansgambiet hebben gewerkt, in één en de- telde weinig leden van zijn is ontstaan, tien jaar voor de zelfde werkplaats. Ze zijn vrij- speelsterkte. Aardige vent. match tussen La Bourdonnais wel zeker gemaakt in op- We speelden twee partijtjes en en MacDonnell en nog ver dracht van een rijke Viking raakten in een prettig gesprek voor de opkomst van Staunton van groot aanzien. Het mate- verwikkeld over de geschiede- en de publicatie van Bilguers riaal, de kleding en de kunsti- ge wijze waarop de stukken ge stukken kwamen terecht in send genoeg kwamen ze vrij zijn vervaardigd, wijzen er … London, in het British snel daarna opnieuw op mijn volgens de wetenschappers op Museum. Mooie compensatie pad in Oslo. In het Viking- dat het spel een belangrijke voor de Engelsen voor het ver- museum aldaar verkocht men plaats innam in de samenle- lies van de de Scots Gambit replica’s in de souvenirshop. ving van toen. Het Schotse Cup, zou je kunnen zeggen. Ik kocht er een paard. Bij de museum had voor de gelegen- Lewis chessmen wordt dat heid de volledige verzameling stuk uitgebeeld als een ridder bijeengekregen. Zelf hebben ‘De stukken te paard. In de uitbeelding ze namelijk maar elf stukken van de stukken zoals we ze he- in hun bezit. In 1831 had een zijn gesneden den ten dage kennen, is niet antiekdealer uit Edinburgh alleen de wachter, maar ook deze beperkte selectie stukken uit walrusivoor’ de ridder verdwenen. Toch van de man gekocht die de heet een paard overal ter we- volledige schat op Lewis had In London had ik the chess- reld in de Engelse taal nog gevonden. De dealer verkocht men een paar jaar geleden steeds knight. ze aan het museum. De overi- voor het eerst gezien. Verras-

EN VERDER MEC Pleinfestival 2011 door Wim Suyderhoud

In 2007 ging het nog tussen tweelingen, tussen schaakkoppels in 2008 en schaakgezinnen in 2009. Tijdens het MEC-pleinfestival van dit jaar was de nevenactiviteit een match tussen dit jaar jubilerende verenigingen. Op 25 juni waren naast Caissa, BSG Bussum en Wageningen van de partij. Het team van Caissa bestond uit Juan de Roda-Husman, Hugo van Hengel, Rik Salomons, Olaf Ephraïm, Alexan- der Flick, Camilo Guzman, Jan Timmerman en 9 Wim Suyderhoud. Het team van Caissa was op pa- pier het zwakste, maar weerde zich kranig en ein- digde op een eervolle derde plaats, waarbij vooral Hugo huishield op het tweede bord met 3,5 uit 4 tegen sterke tegenstanders. Natuurlijk kon er ook gewoon gevluggerd worden en er werd simultaan gegeven door Ree en Sosonko. Ondanks de regen werd het festival goed bezocht en Het was gezellig! was het erg gezellig. CAISSANEN

De schaker die niet schaakte door Tom Spits

Er zijn dit jaar al drie kinderen geboren bij Caissanen, doet het voortreffelijk met het Fenna (Hugo), Jelle (Coen), en Marijn (Cas). Kinderen Derde en wordt soepeltjes met en schaken, gaat dat samen? Tom Spits deelt zijn erva- 16 MP kampioen – een score die ik als captain nooit heb ringen. mogen proeven – zou die Paul gewoon beter zijn als captain e titel zal de aandacht ren van jongens. Wat nou pre- of had hij gewoon goed mate- wel getrokken hebben, matuur! riaal …. Je gaat bijna twijfelen want het is ook raar aan jezelf. Wel bel ik natuur- D Schakersbloed natuurlijk om als fervent scha- lijk ‘mijn’ protegee Pieter ker even niet aan schaken toe Als kersverse vader heb je het Melford na elke wedstrijd en te komen - en dat al bijna 1,5 er maar druk mee, want 2 gelukkig voor mij ben ik nog jaar! De reden, of eigenlijk 2, jonge kinders vergen veel tijd, wel ‘zijn captain’ en scoort hij zijn mijn kinderen. energie, aandacht, zorg en na een klein dipje gewoon Op Valentijnsdag 2010 werden liefde. En al die tijd, energie, weer naar behoren. Gelukkig, mijn zoons Christopher en aandacht, zorg en liefde kan mijn invloed is toch nog voel- Olivier geboren. 7 weken te dan dus even niet in het scha- baar en ik kan me er zelfs toe vroeg en nadat mijn vrouw 10 ken zitten. Mijn beste seizoen zetten om nog 1 nietig inval- weken in het ziekenhuis had ooit stopte dus abrupt na 7 beurtje in het vijfde er uit te doorgebracht om de zwanger- rondes (met 4 uit 6 tegen ge- persen. Uit in Haarlem – dan schap zo lang mogelijk te laten middeld 2100+) en vervolgens kan ik op de fiets. Echter met duren. Die periode was enorm zit je elke KNSB-zaterdag van een kleurloze remise na een spannend, al schaakte ik er het afgelopen seizoen halsrei- zet of 30 maak je niet echt niet minder onder. Dat hun kend uit te kijken naar de reclame en dus kijk ik de rest moeder 10 weken met de be- programma’s, indelingen, op- van het seizoen weer via inter- nen omhoog heeft gezeten stellingen en resultaten. Het net naar onze prestaties. heeft de mannen wel goed bloed kruipt waar het niet gedaan. Ze waren bij hun ge- gaan kan, al heb ik er dit jaar Een inactieve schaker – het is boorte goed op gewicht voor helaas geen tijd of energie eigenlijk gewoon zielig. Nou hun termijn (2180 en 1990 voor. Zin wel, je bent schaker ja, ik heb gelukkig mijn engel- gram) en mochten na 4 weken of niet, maar het blijft bij af- tjes thuis – wie weet willen zij couveuseafdeling lekker naar wachten wat MIJN team het wel leren schaken…. huis om inmiddels uit te groei- zonder mij gaat doen. Debu- en tot gezonde Hollandse be- terend captain Paul Schipper

10 Christopher schommelt Olivier in het zand Over de partij Fischer-Benko, 1963 hoofdzaken Speel je beter als je een hekel hebt aan je tegenstander? bijzaken& door Angelo Spiler

Deze vraag kwam onlangs weer eens bij me bovendrijven toen ik de partij Fischer-Benko onder ogen kreeg, uit het fameuze Amerikaans kampioenschap 1963, waar Robert James huishield als nooit tevoren. Beide spelers waren op zijn zachtst gezegd gebrouilleerd toen deze partij werd ge- speeld. Na de 18de zet van Benko (zwart) was de stelling uit diagram 1 ontstaan na de zogenaamde Oostenrijkse aan- val, bekend van de Pirc/Modern Defence.

Tf6 of is er meer aan de hand? ischer speelde hier een zet, Diagram 1 die de partij in hogere Zou hij Tf6 ook gevonden zin besliste. Nee, niet hebben als hij vrienden was in zijn ogen die de wereld aan F zijn voeten kreeg en die niet 19.e5, want dan zou Benko geweest met die nare Benko? zich hebben gered met 19...f5. anders kon dan nieuwe vijan- Het was de interferentie-zet den maken om maar te kun- 19.Tf6!! Zeg maar gerust een Fischer en nen strijden. Waren het niet dijk van een zet, een torenoffer zijn vijanden de Russen, dan waren het wel met geen ander doel dan ‘alleen Fischer is een speler die mij de Amerikanen. Waren het niet maar’ f5 tegen te gaan. Je ziet (en vele anderen) meer intri- de communisten dan toch ze- Benko’s gezicht wit worden, geert dan andere kampioenen. ker wel de joden. En waren Fischer roept nog net geen het niet de samenzweerders ‘Bingo’. Petrosjan, Geller en Keres (die Laat ik eerst Fischers afhande- ‘Die knappe in het kandidatentoernooi ling van de slachting toelichten 1962 op de Antillen alledrie voordat ik –hopelijk met een jongeman met boven hem eindigden), dan kwinkslag– inga op de titel van was het wel Benko... nota dit artikel. Benko probeerde vuur in zijn bene een Hongaarse overloper desperaat 19...Kg8 (Op 19... naar zijn eigen VS-kamp! Lxf6 volgt natuurlijk 20.e5 en ogen’ heel spoedig mat). Daarna En waarom was Benko tijdens volgde nog 20.e5 h6 21.Pe2! Ik zie die foto’s van hem op dat kandidatentoernooi Judas 11 en Benko gaf op. Zwart verliest Reykjavik voor me waar hij himself? Het verhaal is bekend: minstens zijn paard want op één is met de natuur of een Benko vroeg of eiste de analyse- Pb5 volgt Df5 met mat. paard knuffelt, ik lees over hulp van Fischers secondant Hebben we hier te maken met verpletterende zeges en zijn (Bisguier), maar Robert James een geniale schaker die toeval- eigenzinnigheid. Ik zie die weigerde zijn secondant af te lig de gelegenheid kreeg voor knappe jongeman met vuur staan en kreeg op zijn hotel- HOOFDZAKEN & BIJZAKEN

kamer van Benko een klap in Benko hem zelfs fysiek schof- het gezicht. Fischer stuurde feerde en, -ten derde- dat de een klacht naar het toernooi- drie Russen Petrosjan, Geller comité met het verzoek Benko en Keres een overduidelijk uit te sluiten van het toernooi, maar onbewijsbaar complot maar tevergeefs. We schrijven smeedden met 12 onderlinge mei 1962. Een recent artikel remises! hierover is te vinden in Matten (nr. 8 2010). Het gaat over De zoete wraak En dan is het december 1963, anderhalf jaar na dat catastro- ‘Wraak, hekel fale toernooi op ‘onze’ Antillen. of haat moet Fischer neemt deel aan het kampioenschap USA. Hij zint Benko in 1964 op wraak en is niet te stuiten. een drijfveer In de 10de ronde komt hij die deze of gene. Hij antwoordt: voor Fischer eikel Benko tegen, die hem “The greatest pleasure is when anderhalf jaar eerder in het you break his ego, when he zijn geweest’ gezicht heeft geslagen en die breaks all up inside”. Zelfs als zijn kandidatentoernooi heeft psychologie-leek mag je hier verzuurd. Het uur U is aange- toch wel concluderen dat Fischers handtekening op een broken, Benko moet dood. wraak, hekel of haat een drijf- eerste dag enveloppe van dat En Benko gaat dood. Tf6. veer voor Robert James moet toernooi, die dwars door Ben- Fischer wint dat toernooi, het zijn geweest. ko’s handtekening is gekalkt... kampioenschap USA 1963 een grotere hekel, haat of min - met 11 uit 11. Wereldnieuws. Ik heb ergens gelezen dat de achting is moeilijk voor te verhouding tussen hem en stellen. Hij heeft de ego’s van zijn op- Benko na dat toernooi beter Het zou me niet verbazen als ponenten vermorzeld. Deze werd en dat verbaast me niet. tijdens dit kandidatentoer- woorden zijn geen journalis- Ik ben zelf ook altijd net iets nooi een hoeksteentje is gelegd tieke prietpraat van mijn kant, meer en oprechter vriendelijk voor Fischers latere waanzin- maar het zijn Fischers eigen tegen mijn tegenstanders waar- nige ideeën. Hoe groot moet woorden. In een televisie-in- van ik gewonnen heb dan niet de frustratie zijn geweest terview wordt hem gevraagd waarvan ik verloren heb. Als dat -ten eerste- zijn spel niet wanneer hij het meeste plezier de wraak is gezoet, komt er lekker liep, -ten tweede- dat heeft tijdens een partijtje met ruimte in de geest. Als‘ de wraak is gezoet, komt er ruimte in de 12 geest’

Maar wat zegt dit verhaal over de vraag in de titel: ga je beter spelen als je een hekel hebt aan je tegenstander? Dat het voor Fischer gold in 1962/1963, daar wil ik wel inkomen. En Fischer speelt tegen Keres. Staand links Benko zelfs dan blijven er vragen HOOFDZAKEN & BIJZAKEN

over. Hoe erg was zijn haat Fischer,Robert James - Benko,Pal tegen Benko dan? Kun je Tf6 überhaupt bedenken als het USA-kampioenschap, New York (ronde 10), 30.12.1963 schuim je op de lippen staat? 1.e4 g6 2.d4 Lg7 3.Pc3 d6 4.f4 Pf6 5.Pf3 0-0 6.Ld3 Lg4 Moet de haat eerst voldoende 7.h3 Lxf3 8.Dxf3 Pc6 9.Le3 e5 10.dxe5 dxe5 11.f5 gxf5 gesublimeerd zijn? En geldt 12.Dxf5 Pd4 13.Df2 Pe8 14.0-0 Pd6 15.Dg3 Kh8 16.Dg4 c6 het altijd en voor iedereen? 17.Dh5 De8 18.Lxd4 exd4 19.Tf6 Kg8 20.e5 h6 21.Pe2 1-0

Rond deze partij zijn ook andere feiten psychologisch Psychologische interessant. Zo neemt Fischer het op in zijn stan- ‘argumentatie’ daardwerk ’My 60 Memorable Games’ en ook Kas- Ik ben geneigd de voorgaande parov toont zijn respect door publicatie van deze vraag met een voorzichtig nee partij in zijn ‘My Great Predecessors, IV’. Benko te beantwoorden. Om dit te daarentegen heeft weliswaar twee DVD’s gepubli- ceerd geheel gewijd aan zijn ontmoetingen met onderbouwen haal ik er ‘onze’ Fischer, maar over deze partij geen woord. Max Euwe bij. Hij is vaak om- Hij schijnt wel in de wandelgangen te hebben ‘ge- schreven als een sympathieke, klaagd’ (of opgeschept, net hoe je het wil bekijken) bijna goeiige man, die achter over vermoeidheid wegens de doorwaakte nacht het bord in een roofdier ver- voorafgaande aan de partij... met zijn destijds anderde. Alsof Euwe’s onbe- nieuwe vriendin! wuste voor zijn te aardige in- borst een tegenwicht zocht in monsterlijke slachtingen aan het bord. Dat noem ik nou wel journalistieke prietpraat of psychologische onzin. Want als dat waar is, dan moet Fischer in het dagelijks leven een hei- lige zijn geweest! Dezelfde on- zin is in vele varianten te horen, bijvoorbeeld: ‘Euwe was een te aardige man om net zo’n groot- heid te zijn als Lasker, Capa- blanca en Aljechin’. Eerst is Max zo’n goede scha- De doordringende blik ker omdat hij eigenlijk te aar- van Robert James dig is, en nu om dezelfde reden weer niet! Zo lust ik er nog wel een paar. Het zijn invul- oefeningen achteraf. Ligt het eigenlijk mijn eigen resultaten Ik zou graag de statistieken niet eenvoudiger? Is het niet tegen die paar tegenstanders omgekeerd zien, maar ze liegen logischer om te veronderstel- die door een te slappe hand- niet. Voor mijzelf moet de len dat Euwe en Fischer nu druk, wiebelen, kreunen, kuch- vraag in de titel dan ook ont- eenmaal door studie en talent en, slurpen, slechte adem of kennend worden beantwoord, bijzonder goede schakers wa- juist door de afwezigheid van maar dat is misschien wel ty- ren en dat hun karakter en welke karakterzwakte dan ook perend voor iemand die zich 13 emoties niets of weinig met erin slaagden mijn ergernis op in zo’n vraag verdiept of voor hun speelsterkte te maken te roepen? Zeg maar mijn per- een zwakke speler als ik! En zo hadden? soonlijke eikeltjes. Ik blijk komen we weer bij de priet- daar een fikse minus-score praat en psychologie van de tegen te hebben opgebouwd! koude grond uit. Persoonlijke eikeltjes Sterker nog: tegen vrienden Maar een ding staat wel vast: Laat ik de vraag eens van de heb ik een net zo verdachte Fischer... voer voor echte andere kant bekijken. Wat zijn plus-score. psychologen! CAISSANEN En, hoe bevalt het je nou? door Paul van der Sterren

na zeven jaar geen partij te Een van de dingen die ik totaal niet had zien aankomen, hebben gespeeld en mentaal toen ik ruim een jaar geleden contact opnam met eerst echt afstand te hebben geno- Rob Witt en daarna Arno Bezemer, om eens voorzichtig men van het spel én van de te informeren of ik welkom zou zijn in het eerste team speler die ik ooit was, de mo- van Caissa, was hoe moeilijk het zou blijken te zijn een tor weer op te starten. antwoord te bedenken op de vraag die me inmiddels vele En nog steeds weet ik niet wat keren is voorgelegd: “Hoe bevalt het je nou om weer te ik ervan moet vinden. schaken?” Dus telkens als me De Vraag wordt gesteld voel ik me er wrocht antwoord. Gewoon opnieuw een beetje door over- conventioneel en begrijpelijk vallen, krijg een kleur, denk “leuk” zal ongetwijfeld voor even koortsachtig na, zeg iets vrijwel iedere gesprekspartner wat me op dat moment ver- meer dan voldoende zijn en standig lijkt en lig daarna bovendien op een prettige toon wéér een nacht wakker van de de weg banen naar een ander onzin die ik heb uitgekraamd. onderwerp. Maar zo eenvou- dig blijkt het niet te liggen. Eén bladzij bijna vol en we zijn nog geen stap verder. Heb ik ooit aan iemand uit kunnen leggen wat het is om Maar misschien is het juist in schaker te zijn op de manier deze kennelijke onmogelijk- waarop ik vierendertig jaar heid om tot een verstandig schaker geweest ben? Ik denk antwoord te komen, waar het het niet. Vroeger was dat ook antwoord verborgen ligt. Er is niet nodig, want ik was om- eigenlijk niets geheimzinnigs ringd door mensen die in de- aan, want er blijkt gewoon zelfde wereld leefden en voor niets te zijn veranderd. Zodra wie iedere uitleg in die rich- ik achter het schaakbord ga ting even overbodig was als zitten, treden dezelfde systemen een cursus zwemmen voor een in werking als vroeger. Dezelf- vis. de schaaktechnische denkpa- e kunt niet zeggen dat het Heb ik mezelf ooit kunnen tronen, dezelfde emoties, de- een moeilijke vraag is. Je uitleggen wat het was om zelfde ‘begeleidende’ gedach- kunt ook niet zeggen dat schaker te zijn zoals ik schaker ten. Ik maak dezelfde fouten J en ik doe dezelfde dingen het een agressieve of verve- ben geweest? Misschien. In ie- lende vraag is. Het zijn geen der geval heb ik een manmoe- goed. journalisten die een quote uit dige poging ondernomen door Het is om gek van te worden. me proberen te wringen (Hans er een dik boek over te schrij- Zeven jaar lang niet geschaakt, 14 Ree, mijn enige teamgenoot ven, wat dit najaar bij uitgeve- maar alles is voor niets geweest! die je zonder beledigend te rij New in Chess zal worden Ik ben nog dezelfde speler als worden als journalist zou kun- gepubliceerd. vroeger. nen betitelen heeft hem zelfs Maar dit enorme werk – ik nooit gesteld). Integendeel, ben er zo’n vijf jaar mee bezig Dezelfde speler? Nou nee, bijna iedereen vraagt het met geweest – blijkt me in het ge- toch niet dezelfde. Niet alleen vriendelijke bedoelingen en heel niet te hebben voorbereid ben ik er echt uit geweest (en niemand verwacht een ziel- op hoe het is om weer opnieuw in feite ben ik er nog steeds knijpend of anderszins door- te gaan schaken. Hoe het is om uit), ik ben ook ouder gewor- den (en dat terwijl ik indertijd ook al oud was – daarom ben ik ook gestopt!). En dat is me flink in de Elo-punten gaan zitten. Ik speel nu echt een paar niveautjes zwakker dan ‘toen’. Maar wel op precies de- zelfde manier!

“Alles goed en wel, maar hoe bevalt het je nou?”

Nou, ik vind het af en toe heel leuk, af en toe vind ik er Simultaan bij jubileumdag Caissa niets aan en als ik een grove fout maak of een partij op Dus het enige juiste, eerlijke le behoefte aan om er weer moet geven wil ik wel door de en bovendien allesomvattende mee te stoppen. Ik verheug grond zakken. Maar de balans antwoord op De Vraag blijkt me op het nieuwe seizoen, op is positief. Ook het hernemen uiteindelijk precies hetzelfde het contact met mijn team- van het sociaal contact binnen te zijn als het meest conventi- en andere clubgenoten, op het de schaakwereld bevalt me onele, saaie en inhoudsloze verpletteren van mijn tegen- goed. Het is echt fijn om al- wat je kan bedenken. standers en zelfs op de promo- lerlei oude bekenden weer te- Ja, ik vind het leuk. Het bevalt tie terug naar de Meesterklasse rug te zien en ik leer veel inte- me heel goed. Ik weet niet aan het eind van het jaar. Want ressante nieuwe mensen ken- hoelang ik ermee doorga, maar die lijkt me met dit puike team nen. voorlopig heb ik er geen enke- onvermijdelijk.

SCHAAKPROBLEMEN

De oplossingen van deze schaakproblemen staan op pagina 48. door Angelo Spiler

‚ Wit geeft mat in 2 — Wit geeft mat in 2 ˜ Wit geeft mat in 2

15

™ Wit geeft mat in 3 š Wit geeft mat in 3 › Wit geeft mat in 4 EEN FOTO VAN EEN MOOIE DAG TERZIJDE Humphrey Bogart door Wim Suyderhoud

De man van Casablanca en van therine Hepburrn en Lauren York en op Coney Island. “Here’s looking at you kid!”, de Bacall op een kistje moest Onlangs zag ik in een fragment man ook die vanwege de al- gaan staan om het lengtever- uit de film Five easy pieces tijd aan zijn lippen bungelen- schil niet al te zeer te doen overduidelijk dat Jack Nichol- de sigaret zijn naam in een opvallen – dat mannetje kon son niet piano kan spelen. drugsscene-uitdrukking zag best aardig schaken. Voordat Analoog daaraan is aan de belanden (don’t Bogart that zijn naam in Hollywood ge- manier waarop Bogey op de joint, my friend), de man die vestigd was, deed hij dat zelfs foto aan het bord zit te zien dat naast tegenspeelsters als Ka- voor geld, op straat in New deze acteur ècht kon schaken. TERZIJDE FEUILLETON

Deel 5: Ledenvergadering

“Heren, heren, mag ik even uw aendacht!” Voor- ten teken dat de zaal niet in oorverdovend applaus zitter Brobbels staat in vol ornaat voor de verza- moet uitbarsten - nederigheid is tenslotte een melde leden van schaakclub Daphnis, zijn enorme grote deugd. Onwillekeurig stelt hij zich even voor omvang benadrukt door de verhevenheid van het hoe Pavarotti zich moest voelen na zijn hoge B aan podium van waar hij de zaal toespreekt. Aan zijn het slot van Nessun Dorma - zijn orgastische ver- weerszijden zijn de overige bestuursleden gezeten voering; maar Brobbels houdt zijn gezicht strak. aan een lange tafel. Brobbels’ snor is nog puntiger Waardig neigt hij nu zijn arm naar de lange, ma- dan normaal, en wijst trots omhoog aan weerszij- gere gestalte rechts naast hem. “Thans geven we den van zijn bolle gezicht. Hij geniet duidelijk van gaerne het woord aan Piet, onze vliegensvlugge se- de aandacht, en straalt van zelfgenoegzaamheid en cretaris, die met u de formaliteiten van deze bij- welwillendheid. Hij wacht rustig, zijn handen ge- eenkomst zal doorlopen.” Brobbels houdt zijn vouwen op zijn enorme buik, tot iedereen is gaan gezicht met moeite in de plooi na deze kleine zitten en het rumoer is gezakt. Hij wacht nog iets schalksheid, zijn snor krult weer omhoog van ple- langer, langer dan nodig. Pas als het muisstil is gaat zier. Coppoolse door Eric hij verder. Zijn gedragen, volle bariton verbreekt De aldus geintroduceerde Piet Vogelaar kijkt strak krachtig de stilte. naar de uitgestrekte hand van Brobbels. Zijn “Opnieuw een jaer voorbij, een mooi jaer, een scherp belijnde gezicht met de enorme, puntige prachtig jaer!” Als een dirigent spreidt hij zijn neus en de strenge, boze wenkbrouwen is vlakbij armen en kijkt stralend de volle zaal rond. Vele ge- de vlezige hand van Brobbels, zijn lange, tanige li- zichten ziet hij, de hem zo bekende gezichten. Hij chaam iets ineengedoken van ingehouden span- ziet de imponerende Nijlpaard, zijn kale, rood ning... aangelopen hoofd weggedoken tussen zijn mach- tige schouders; in zijn eentje vult hij bijna twee Tinus kijkt vanuit de zaal geamuseerd toe. Brob- stoelen. Naast hem de hoekige gestalte van Tinus. bels’ flauwe grapjes zijn berucht, en in beschon- De kritische Johannes staat, als enige. Het emi- ken toestand zelfs beroemd, maar bij Vogelaar nente clublid leunt nonchalant tegen één van de werken ze altijd als een rode lap op een stier. Hoe- houten kolommen terzijde van de speelzaal en wel Vogelaar er zelf ongetwijfeld anders over kijkt regelmatig veelbetekenend naar zijn buur- denkt, is een geïrriteerde Vogelaar bijzonder grap- man, naast hem gezeten in het nisje - of naar bui- pig om te zien. Zijn mond gaat dan open en dicht, ten, waar de herfst zich al aandient. Maar Brobbels alsof hij iets wil zeggen maar de woorden in zijn weet dat hij aandachtig toehoort, en geen kans zal keel bleven steken, waarbij zijn hoofd schokkerig missen om een felle discussie op te starten - en te en niet-begrijpend van links naar rechts beweegt - winnen. Verder ziet hij David, Rat, Egel, mooie Tinus’ moet dan altijd onwillekeurig denken aan Iris achter de bar, zelfs grootmeester Twinkel is een verontwaardigde kip. Een schrale, geplukte aanwezig. Hij wordt plotseling warm van binnen, kip bovendien, iedereen vraagt zich af of hij ooit maar herpakt zich snel. Nu is niet het moment. wel eens iets eet, maar niemand bij Daphnis heeft Hij vervolgt: “60 Jaar jong zijn we en dat hebben het ooit gezien. we gevierd. Meer dan 200 leden groot zijn we en De irritatie van Vogelaar is één van de redenen daar zijn we dankbaer voor. Maer nu is niet de tijd waarom Tinus altijd naar de ledenvergadering bij om op onze lauweren te rusten!” Deze laatste Daphnis gaat: vermaak gegarandeerd. Maar waar woorden dondert hij de zaal in, zijn priemende het gewoonlijk bij irritatie blijft, lijkt er dit keer wijsvinger als een lichtend baken geheven. “Van- iets anders aan de hand te zijn. Tinus voelt dat de avond is een avond van bezinning, van reflectie, spanning in het lichaam van Vogelaar de hele zaal maar vooral van vooruitzien!” Zijn gespreide lin- vult, in een houdgreep neemt. Alle blikken zijn kerhand flankeert zijn brandende blik, gericht op gericht op de vlezige hand van Brobbels en het de verten van de toekomst. Een aantal seconden scherpe gezicht van Vogelaar, de mond half open, houdt hij deze houding vast, een eeuwigheid. Dan puntige tanden... en in een flits ziet hij het hoofd ontspant hij langzaam en laat zijn hand neerdalen van Vogelaar uitschieten en met volle kracht zijn - gelijk zijn woorden op de verpletterde menigte - tanden zetten in de vlezige hand van Brobbels. om tenslotte weer tot rust te laten komen op zijn Alle opgekropte irritatie samengebald in één hap. 17 enorme buik. De zaal, het bestuur, zelfs Brobbels, iedereen wijkt Een toonbeeld van vaderlijke welwillendheid nu, in een moment van geschokte verbazing naar ach- vervolgt hij: “Vrienden, waerde aenwezigen, we ter, voordat Brobbels het uitschreeuwt. danken u voor uw hartverwarmende aenwezig- heid. We hebben er alle vertrouwen in dat de toe- Alleen Johannes blijft rustig tegen zijn houten komst van onze club bij u allen in uitstekende kolom geleund. Zachtjes in zichzelf grinnikend handen is. En met deze woorden verklaeren we zegt hij duidelijk hoorbaar tegen zijn geschokte deze jaerlijkse ledenvergadering voor geopend!” buurman: “Zie je wel, ook Vogelaar moet af en toe Bij deze woorden heft hij gebiedend zijn armen, iets eten.” TERZIJDE HET ONGERIJMDE Innerlijke vaart door Wim Suyderhoud

Een van de mooiste gedichten in de Neder- landse taal vind ik Martinus Nijhoffs Awater. Voor het geval u het niet kent: het lange gedicht verhaalt van een man, een verteller, die op zoek is naar een reisgenoot. Een onbekende, intrigerende man genaamd Awater lijkt hem een goede kandidaat. Om meer van hem te weten te komen, volgt hij deze Awater door de stad waar hij woont tot in het café waar hij “alleen en ongemoeid” gaat zitten schaken. En daar haken wij aan tot het moment dat de beide heren het lokaal weer verlaten.

Wat is ’t dat in zijn zak Awater zoekt? Het spel wordt tot een nieuw figuur gevoegd. Het is een boekje van marocco groen. Zijn glas, vóór hem, beslaat onaangeroerd. Het is een schaakspel nu hij ’t opendoet. De cigaret die in de asbak gloeit Awaters ogen kijken koel en stroef. maakt een stokroos die langs ’t plafond ontbloeit. Zijn hand, op tafel trommelend, schenkt moed Hij zit volstrekt alleen en ongemoeid. Aan het visioen dat door zijn voorhoofd woelt. Hij heeft wat een planeet heeft en een bloem, Een sneeuwvlok dwarrelt tussen droppen bloed. Een innerlijke vaart die diep vervoert. 18 Als ik een reisgenoot zou zoeken, zou ik me er van fragment leest, kan het beeld dat wordt opgeroe- verzekeren dat hij kan schaken. Wat ziet de ver- pen inkleuren en de schoonheid ervan beamen. teller in de splendid isolation van de schakende per- Kennelijk is dat wat de schakende mens vermag. soon? “Hij heeft wat een planeet heeft en een Maar…, er is ook nog het mysterie. Want hoe het bloem, / Een innerlijke vaart die diep vervoert.” woelend visioen in Awaters voorhoofd te rijmen De verteller wordt getroffen door de schoonheid met een dwarrelende sneeuwvlok tussen droppen van het beeld van de eenzame schaker, die een on- bloed? Misschien is dat een vraag die elke indivi- zichtbare energie lijkt te bezitten. Iedereen die dit duele schaker alleen zelf kan beantwoorden. TERZIJDE UITGELEZEN

Deze nieuwe rubriek gaat over boeken. Oude boeken, nieuwe boeken, bijzondere boe- ken, schaakboeken, dichtbundels of proza: dit is het platform waar u uw enthousi- asme kunt delen. Deze keer wordt er geen boek besproken, maar betreft het de aankondiging van een boek van een Caissaan - inclusief exclusieve voorpublicatie. Zwart op Wit van de redactie Komend najaar verschijnt het uitgebreide analyses, maar boek ‘Zwart op Wit - Een Ver- toch ook heel veel proza. En Caissa slag van een Schakersleven’ van ook een snippertje poëzie hier Paul van der Sterren. De auteur en daar. Ik heb het zo probe- beschrijft het boek als volgt. ren te schrijven dat het ook Maar als jij me weer roept, ‘Aan de hand van de partijen voor mijn moeder interessante de minnaars moe die na mij die ik gespeeld heb loop ik of althans leesbare passages mijn hele schakersleven door bevat.’ kwamen, en kijk er op terug. Reflecte- Bij wijze van bescheiden voor- rend, maar toch ook wel lollig, publicatie volgt nu het ge- ja als jij me weer roept denk ik. Het is veel partijen, dicht ‘Caissa’ van de hand van dan zal ik er weer zijn. 19 veel fragmenten, deels met Paul.

SCHAAKSTUDIES

door Aldo van de Woestijne

De oplossingen van deze schaakstudies staan op pagina 48

‚ Wit speelt en wint — Wit speelt en wint

˜ Wit speelt en wint ™ Wit speelt en wint INTERNE COMPETITIE Van de interne door Cas Zwaneveld

De diverse winnaars van af - Sven Heijdenrijk tot 1800 Johan Vogelaar tot 1675 gelopen seizoen zijn: Rene Nooteboom tot 1550 Nils de Rijk tot 1800 Clubkampioen 2010-2011: Karol Lesman tot 1400 Wouter Egas tot 1550 Arno Bezemer Tony Lith tot 1675 Andre Timmer tot 1400

Interne competitie A turnus: Interne competitie B turnus: Prof van Hulst snelschaak- Marc Overeem winterkampioen Arno Bezemer zomerkampioen toernooi: Arno Bezemer Rob Bodicker tot 2125 Jack Blanchard tot 2125 Erik Dekker tot 1925 Erik Dekker tot 1925 Cees Visser tot 2025 Cees Visser tot 2025

INTERNE COMPETITIE

Partij van de maand door Eric Coppoolse

De Partij van de Maand wordt geselecteerd uit de par- tijen die als ‘Partij van de Week’ al op onze website zijn gepubliceerd. De partijen worden beoordeeld op origina- Het kiezen van de PvdM is liteit, esthetiek, commentaar, moed en spanning. Het niet altijd even makkelijk, en gaat dus nadrukkelijk niet om de objectieve kwaliteit ditmaal al helemaal niet. Dat van de partij. is het gevolg van het vreugde- volle feit dat er niet minder dame geofferd voor een hoger De afvalrace dan 12 partijen zijn ingezon- doel; een hoogmoedige koning der gelukkigen den - die bovendien zonder die zijn ondergang tegemoet De eerste gelukkige afvaller is uitzondering bijzonder de gaat; en een lang gekoesterde Coen Venema. Hij vecht een moeite waard zijn. Zij hebben droom die in vervulling gaat. spannende broederstrijd uit met een maaiveld gecreëerd gelijk Een keuze dient gemaakt, maar een teamgenoot van Caissa 9 - een Tibetaanse hoogvlakte, willekeur ligt op de loer. De de captain tegen de topscorer waar vier partijen zelfs nog gebruikelijke beoordelingscri- - maar dat niet alleen... bovenuit steken, snakkend teria schieten te kort... Daar- Kijk je kent dat wel, je vriendin 20 naar adem in de ijle berglucht. om is een nieuwe wijze van in blijde verwachting van je eer- Vier partijen, elk waardig om- beoordelen noodzakelijk: wie ste kind, inmiddels al 12 dagen hangen te worden met edel- van de potentiële winnaars is over tijd. Ga je dan schaken of metaal en overgoten met edel- door Vrouwe Fortuna al vol- blijf je thuis? Coen, ons aller vocht - vier volledig verschil- doende begunstigd? De geluk- voorbeeld, gaat natuurlijk lende partijen met als enige kigsten vallen als eerste af. schaken, zie diagram 1. overeenkomst hun klasse: een Immers, zij hebben het geluk jonge vader die zijn pasgebo- verbonden aan de verkiezing Coen Venema - Tommy Koens rene in de strijd gooit; een tot PvdM minder nodig. Caissa intern, 8 maart 2011 INTERNE COMPETITIE

boekte zijn eerste overwinning op een IM - voorwaar een zo- danig ruime gave van fortuin om kansloos te zijn als PvdM. Vanuit de schilderachtige stel- ling (tripelpion!) van diagram 2 was het snel gebeurd.

IM Leon Pliester - Nirav Christophe Caissa intern, 5 februari 2011 Diagram 1 Diagram 3

Tommy ging hier in de aanval van het moois dat volgt. 22... met 32...g4 maar kreeg het b6! 23.Pf2 Kb7 24.g4 bxc5+! deksel op de neus: 33.hxg4 25.Kxc5? Voor de tweede hxg4 34.Th3+! gxh3 maal doet Rob de meest ver- 35.Txh3+ Dh5 36.Dxh5 metele koningszet! 25... Txd6! mat. 26.Kxd6 Pb6! 27.Kxd6 En de derde maal! 26... Td7+ Coen valt af omdat hij natuur- 27. Kc5 Pb6! 28. La6+ lijk al overdadig is beloond met 28. Lc4 verhindert weliswaar een zoon, Jelle Pieter Venema. Diagram 2 Td5, maar laat een ander mat Hoewel het volgens hem nòg toe met 28... Pa4#, het lijkt beter had gekund... Ik wilde wel een studie. 28... Kc7 29. nog snel mijn vriendin tijdens 33...Pe1! 34.Lb1 Td1 Tad1 Pa4+ 30. Kc4 Le6+ en de bevalling naar het Friese 35.Tb8+ Kf7 36.La2 Ta1 de zwarte stukken werken stu- Plaatsje MORRA rijden. He- 37.Ta8 Pc2 38.Kf2 Pb4 0-1 die-achtig samen om dit min- laas zij stapte in bij de verlos- of-meer-mat mogelijk te ma- kundige en het werd het VU. De laatste gelukkige afvaller is ken. 0-1 Arno Bezemer. Onze nieuwe clubkampioen mag een jaar genieten van zijn pas verwor- De ongelukkige ven glorie; hiermee is hem al winnaar ruim voldoende fortuin ten Nu dan de ongelukkige win- deel gevallen. Maar wat een naar - relatief ongelukkig partij leverden hij en Rob Witt moeten we zeggen, en tijdelijk af! Zie diagram 3. ongelukkig bovendien; na kennisneming van zijn over- Rob Witt - Arno Bezemer winning zal hij zijn geluk niet 21 Caissa intern, 3 mei 2011 opkunnen! Gertjan van der Hoeven, want om hem gaat Jelle Pieter ‘MORRA’ Venema De laatste zetten waren 21... het, overrompelt zijn tegen- Pd5+ 22.Kd4?! Voor een me- stander direct vanuit de ope- De volgende gelukkige afvaller morabele partij zijn twee spe- ning en bekroont de partij is Nirav Cristophe. Hij leverde lers nodig; zonder deze hoog- met een dameoffer. Laat ons een knappe strategische pres- moedige koningszet van Rob op zijn nieuw verworven ge- tatie tegen Leon Pliester en waren wij verstoken gebleven luk toosten - met de heerlijke INTERNE COMPETITIE

fles wijn die zijn kant opkomt!

Helmer Wieringa - Gertjan van der Hoeven Caissa intern, 29 maart 2011; commentaar Gertjan.

1.e4 g6 2.Pc3 Lg7 3.d4 d6 4.Le3 a6 5.Dd2 b5 6.f3 Pd7 7.Ph3 Gewoonlijk wordt dit voorafgegaan door h4 en h5 van zwart, waarna het witte paard zich veiliger op g5 kan nestelen. 7...c6 Rustig, maar anticiperend op een paard op f4. Het potentiele veld d5 wordt vast gedekt zodat het paard na een later e5 zich weer moet terugtrekken. 8.Pf4 Dc7 9.a4 b4 10.Pd1 a5 11.c4 bxc3 12.bxc3 12.Pxc3 was in deze stelling 20.Da2 La6 staat wit bijna loper op d4 - ongedekt. Pg4 de betere optie, om na ont- verloren met de koning in het en Pxh2? Wint niet. Pc5 lijkt wikkeling en rochade d5 te centrum, een e-lijn die open- aardig, maar Tc1 is afdoende. spelen om de c-pion - die zo- gaat en een continue dreiging De pion op d5 is zo terug te veel belangrijke velden dekt - over de lange diagonaal. Beter winnen, maar er moet toch te bevragen. 12...Tb8 was 17.Le2 om de e-lijn wat meer in zitten. 21...Ph5! Een 13.Da2? Dekt meer velden langer dicht te houden. Zwart onwaarschijnlijke zet, maar op de b-lijn en hoopt op acti- staat beter, maar minder dan met een duidelijk idee. viteit richting f7. Maar dit is in de partij. 17...c5 Niet een 22.Lxg7 A tempo gespeeld. al te positief en wit zou er be- zet waar lang over na gedacht Maar er was niets anders, de ter aan doen om zijn ontwik- moet worden. Wit kan tijde- loper op d4 kon nergens keling rustig te voltooien, te lijk een pion winnen. Maar heen. Zie diagram 4. beginnen met Ld3 zodat het zwart is volledig ontwikkeld paard op f4 zich naar e2 terug en alle lijnen in het centrum kan trekken als dat nodig is. worden opgegooid. Daar kan 13...e5 14.Ph3 14.Pd3 was alleen maar veel goeds uit ko- een pretentieloze optie, waar- men. 18.exd5? Beter was bij- na zwart iets lekkerder spel voorbeeld 18.dxc5 Pxc5 heeft, maar er nog weinig aan 19.exd5 Lb7 20.c4 La6, maar de hand is voor wit. 14...Pgf6 ook dan heeft zwart uitsteken- Actiever dan Pe7. Het laatste de compensatie. Hoogstwaar- houdt wel de diagonaal open, schijnlijk verliest wit op korte maar het paard heeft geen di- termijn beide centrumpion- nen, of gebeuren er andere recte toekomst met de pion Diagram 4 op e4. 15.Lc4 O-O 16.Phf2 nare dingen. Bijvoorbeeld: d5 Een zet die ik zowiezo van 21.Lxc5 Dxc5 22.Pc3 e4 22 plan was met de loper op c4. 23.fxe4 Pxd5 24.Pxd5 Tb2 22...Dxh2! 23.Txh2 Laat het Als wit kiest voor pionwinst is met vernietiging. 18...exd4 mat uitvoeren. Andere zetten alleen al de compensatie van 19.cxd4 cxd4 20.Bxd4 Re8+ verliezen groot materiaal. het loperpaar voldoende in 21.Kf1 Nu is het moment om 23...Pg3+ 24.Kg1 Te1+ deze stelling. De dreiging naar even rustig naar de stelling te 25.Lf1 Txf1# Een fraai mat- de niet gerocheerde koning kijken. Hier moet een winst beeld. 0-1 komt daar nog als bonus bij. in zitten. De witte koning 17.Ld3 Na 17.exd5 cxd5 staat niet lekker, alle lijnen 18.Lxd5 Pxd5 19.Dxd5 Lb7 staan open. Belangrijk is de INTERNE COMPETITIE

Clubkampioen! door Arno Bezemer Na de zomertoernooien leek het clubkampioenschap voor Arno gevoelsmatig alweer een eeuwigheid geleden. Toch neemt hij ons nog een keer mee op zijn reis naar het clubkampioenschap.

De eerste turnus Bezemer - Vroombout, stel- 4. Wit won een stuk en later In de eerste turnus bleek ik ling na 24.d6-d7, zie diagram de partij na 9.e6! fxe6? 10.e4! een paar goede partijen te 2. Enrico gaf hier op. Er is kunnen vinden, en nu ik alles geen verdediging tegen de vele Bezemer - Van Ojik, stelling nog een keer naspeel ben ik dreigingen. na 8...Pc6xd4, zie diagram 5. best tevreden over die eerste Zwart gaf op na 9.Lxf7!? helft. Een paar stellingen: Bezemer - Dekker, stelling Txf7 10.Pxe5 Pe6? 11.Pxf7 na 14...Db6-d8, zie diagram 3. vanwege 11..Kxf7 12.e5 ge- Bezemer - Bottema, stelling Erik gaf op na 15.Da4-h4 volgd door 13.Df3+ als het na 21...Pb4-c6, zie diagram 1. vanwege de dubbele aanval op paard weggaat. Wit blijft een Zwart gaf op na na 22.Lxh6 e7 en h7. kwaliteit en een pion voor. gxh6 23.Tc3 Pxe5 24.dxe5 Pd5 25.Dxh6 met ondekbaar mat.

Diagram 3 Diagram 5

Bezemer - Heijdenrijk¸ stel- Helaas had ik ook een paar Diagram 1 ling na 8...Lc4-d5, zie diagram keer zwart, waaronder tegen Marc Overeem. Marc won deze partij en verder ook bijna alle andere partijen, waarmee Marc overtuigend winnaar 23 werd van de eerste turnus.

De tweede turnus Nu over naar de tweede tur- nus. Hierin heb ik bijna geen fatsoenlijke pot gespeeld. De punten werden behaald in Diagram 2 Diagram 4 rommelige partijen door hard INTERNE COMPETITIE

werken en ploeteren, waarbij normaal tempo gespeeld wor- de tegenpartij vaak de laatste den. fout maakte. Deze turnus was bovendien veel spannender Bezemer - Overeem dan de eerste, tot op het laatst 1e matchpartij, 7 juni 2011 deden Rob Witt, Robert Kik- 1.e4 c6 2.d4 d5 3.exd5 cxd5 kert en Jack Blanchard mee 4.c4 Pf6 5.Pc3 Pc6 6.Lg5 om de 1e plek. Ook hier een dxc4 7.Lxc4 Dxd4 8.Dxd4 paar stellingen: Pxd4 9.O-O-O e5 10.f4 Lg4 11.Pf3 Pxf3 12.gxf3 Pxf3 Kikkert - Bezemer, stelling 13.fxe5 Lxh1 14.exf6 h6 na 32...b5-b4, zie diagram 6. Diagram 7 15.Te1+ Kd7 16.Td1+ Kc8 De remise lijkt nabij, maar de zwarte b-pion is gevaarlijk. Er paar zetten terug een stuk ge- volgde 33.f3? c3! Nu kan offerd en wint deze nu terug zwart niet met de pion op c3 met 24...e5! De witte dame slaan omdat de b-pion door- kan de toren op c1 niet meer loopt. 34.Lxc3 bxc3 35.bxc3 dekken. Wit gaf op na Tb2 en zwart won het eind- 25.Dh4 Dxc1. spel. De prachtige partij Witt - Bezemer is een verhaal apart, en wordt behandeld in de ru- briek ‘Partij van de Maand’. Diagram 8 De kampioensmatch Tenslotte dan waar het uitein- Een spectaculaire stelling, zie delijk allemaal om draait: de diagram 8. Wit gooit nu al match tegen Marc. Na de ne- zijn resterende stukken in de derlaag tegen Marc in de eer- strijd, en weet uiteindelijk te ste turnus had ik inmiddels ontsnappen met remise. Een tijdens de Lentecup in de grote teleurstelling voor Marc! Diagram 6 Laurierboom goede ervaringen 17.Td8+ Kc7 18.Pb5+ Kc6 opgedaan in een rapidmatch. 19.Txa8 hxg5 20.Pd4+ Kd7 Van der Weide - Bezemer, Maar voor er aan rapid kon 21.Lxf7 gxf6 22.h3 Lg7 stelling na 24.Dh4xLf4, zie worden begonnen, moesten er 23.Txa7 Le4 24.Le6+ Kd6 diagram 7. Zwart heeft een eerst nog even 2 partijen met 25.Lg4 Ke5 26.Pe6 f5 27.Pxg7 fxg4 28.hxg4 Th2 29.Ta5+ Kf4 30.Pe6+ Ke3 31.b4 Tc2+ 32.Kb1 Tc6+ 33.Kb2 Txe6 34.Txg5 Kf4 35.Tg7 Tg6 36.Txg6 Lxg6 37.a4 Kxg4 38.Kc3 Le8 39.a5 Kf5 40.Kd4 La4 41.Kc5 Lc2 42.b5 Le4 24 43.Kb6 Ke6 44.a6 bxa6 45.bxa6 1/2-1/2

De 2e matchpartij was van een hoog niveau van beide kanten - een echte grootmeesterremise.

Overeem - Bezemer 2e matchpartij, 14 juni 2011 Arno viert zijn kampioenschap in Wildschut INTERNE COMPETITIE

1.c4 e6 2.Pf3 d5 3.g3 dxc4 met allebei nog 5 minuten op 4.Da4+ c6 5.Dxc4 Pf6 6.Lg2 de klok. De slotfase heb ik b5 7.Dc2 Lb7 8.O-O Pbd7 niet meer kunnen reconstrue- 9.b3 Le7 10.Lb2 O-O 11.d3 ren. In de tweede partij moest Db6 12.Pbd2 c5 13.Tac1 Marc met zwart winnen, wat Tac8 14.Db1 Tfd8 15.Da1 een te lastige opgave bleek. a6 16.Tc2 Da7 17.Tfc1 Da8 Na een Siciliaanse Kan met 1/2-1/2 tegengestelde rokades was na 29...Dxe4 de volgende stel- De match moest dus in een ling onstaan, zie diagram 9. tiebreak over 2 rapidpartijen beslist worden. In de eerste Hier nam ik de remise door Diagram 9 partij had Marc wit, kwam zetherhaling met 30.Td7+ ietsjepietsje beter uit de ope- Tf7 31.Dc3+ Kg8 32.Td8+ Tf8 35.Td7 Tf7. Het kampi- ning, maar ging ten onder Tf8 33.Td7 Tf7 34.Td8+ oenschap was hiermee binnen!

EXTERNE COMPETITIE Van de externe door Robert Jan Schaper

Caissa deed dit jaar naast pioen. C13 verloor in de vier- zodat we komend jaar 3 teams de reguliere competitie mee de klasse haar eerste twee mat- in de promotieklasse hebben. in de KNSB-beker, de SGA- ches en kwam toen pas op C9 verloor de eerste wedstrijd dreef: te laat om nog mee te van het seizoen en won ver- cup en de SGA-rapid com- doen in de top. volgens alles. Goed voor de petitie. Drie SGA teams deden het hoogste tpr en het hoogste buitengewoon goed: het C7 aantalbordpunten in hun Reguliere Competitie van succescoach Bert Westera, klasse en ook goed voor pro- Dit jaar hadden we 14 teams C8 (Marjolein Theunissen) en motie naar de eerste klasse. in de competitie. C9 (Coen Venema). C7 hand- Maar net als C8 ging ook het haafde zich makkelijk in de kampioenschap aan hun neus SGA promotieklasse, verloor braaf voorbij: ze eindigden als beste Twee teams degradeerden. van C6 en pakte 3 matchpun- tweede, met een matchpunt C11 (captain: Wim Suyder- ten tegen toppers Laurier- achterstand op Raadsheer 2. houd) en C12 (Jorge Ramirez boom enTal. Kopman C6 kon Alercon) gaan het volgend zich in de promotieklasse nau- KNSB jaar een klasse lager proberen. welijks een betere knecht In de KNSB competitie Van de andere 7 SGA teams wensen. C8 bleef ongeslagen kwam C1 (Nils de Rijk) net voldeden er 4 aan de rating- in de eerste klasse met het een overwinning tekort om de 25 verwachtingen, namelijk C6 hoogste aantal bordpunten en alomverwachte degradatie af (Tigran Spaan), C10 (Matthijs een tpr die100 punten boven te wenden. C2 (Abe Willems- de Feber), C13 (Karol Lesman) de teamrating lag. Helaas ma) begon met 1 uit 5 en ein- en C14 (Leneke Visser). C6 haalde concurrent Probleem 1 digde vervolgens toch nog in verloor de 4-puntenduels te- een matchpunt meer zodat de middenmoot door 3 over- gen concurrenten Tal en Lau- het kampioenschap aan de winningen op rij en een af- rierboom met 4,5-3,5 en dan onzen voorbij ging. Wel pro- sluitend gelijkspel tegen de wordt je natuurlijk geen kam- moveren zij als beste tweede kampioen. Het sterke C3 EXTERNE COMPETITIE

(Paul Schipper) raakte verzeild taten geboekt die je met enige elkaar speelden. Bij de SGA in een spannend gevecht met welwillendheid als ‘redelijk’ weet men kennelijk inmiddels PION 1, de andere elo-topper zou kunnen omschrijven, dit ook dat de concurrentie tussen in hun klasse. Uiteindelijk jaar lagen we er weer gewoon Caissa teams onderling vaak bracht een half bordpuntje direct uit tegen het sterke groter is dan die jegens bui- voorsprong C3 het kampioen- Utrecht. In de SGA beker tenstaanders. De eer werd ge- schap. Gefeliciteerd heren! strandde Caissa na een goede red door de mannen van C1 Het C4 van captain Rob Bo- campagne in de halve finale en C2 die in de hoofdklasse dicker draaide ook een uitste- waar we tegen VAS 2-2 scoor- wel de finale wisten te halen. kend seizoen. Jammer dat de den aan de verkeerde borden. C1 (Van der Sterren, Ree, heren het tegen de ratingtop- Wiersma, Bezemer) pakte ver- pers in de klasse net moesten SGA Rapid Compe- volgens de hoofdprijs. Klasse! afleggen zodat ze uiteindelijk titie eindigden op een eervolle 3e Na het grote succes van vorig Petersma-Trofee plek. C5 (Geert Veldhuis) jaar toen we 3 van de 4 klas- Tenslotte de individuele resul- streed net als vorig jaar tegen sen wonnen was het ditmaal taten. De hoge scores dit jaar het degradatiespook. De laat- allemaal wat minder. In de 3e komen vooral uit C8 en C9. ste wedstrijd tegen concurrent klasse liepen de teamrating Jouke van Veelen uit C8 was Utrecht was beslissend. Het verschillen tot 300+ punten op dreef met een score van versterkt opgekomen Utrecht en de onzen (C8) zaten aan de 4,5 uit 5. Maar de regels zijn werd op 4-4 gehouden en onderkant van die ratingkloof onverbiddelijk en een mini- daarmee was de degradatie zodat een topklassering er mum van 6 gespeelde wed- afgewend. Proficiat! nooit in zat. In de 2e klasse strijden is vereist. Winnaars grepen C7 en C6 ook naast zijn dit jaar zijn daarom Herre KNSB-Beker een finaleplek en in de 1e klas- Trujillo (C8) en Tommy & SGA-Cup se werd onze troef C4 uitge- Koens (C9) beiden met de In de KNSB-Bekercompetitie schakeld door de broeders van topscore van 8 uit 9 en een werd een oude traditie in ere C5. Opmerkelijk was dat die bijbehorende giga tpr. Gefeli- hersteld. Werden er in afgelo- beide Caissa teams pas in een citeerd heren! pen jaren nog wel eens resul- van de laatste ronden tegen

26

De extern wedstrijdleider speelt condichess tijdens de Jubileumdag. EXTERNE COMPETITIE

Rivaliteit door Tigran Spaan, Bert Westera en Eric Coppoolse

Het verzoek stemmen met dit plan. Ik be- Eric Coppoolse, 8 maart 2011 vind mij namelijk, en met mij Het team Dag heren, voor het septem- mijn teamspelers, in een af- bernummer van CaissaNieuws hankelijke situatie van de intiem zouden we graag voor de ru- teamleider van het Zesde. Dit briek ‘het team intiem’ de riva- vanwege de bekercompetitie, Het zesde en het zevende bevin- liteit tussen het 6e en het 7e waarover hij de scepter zwaait. den zich gebroederlijk in de willen belichten. Dat ik het als geboren Am- promotieklasse van SGA. Hoe- sterdammer moet verdragen wel... gebroederlijk? De rivali- Tigran Spaan, 8 maart 2011 te worden uitgemaakt voor Sterk plan. Ik kan je aanraden Groninger, alleen maar omdat teit is groot. Cas wees op een om hierbij mijn aanwijzingen ik daar toevallig een paar jaar mailwisseling op het scherpst en teksten te volgen, en niet heb gestudeerd, dat is de van de snede tussen de team - die van de grijzende Groninger voorbode van nog veel meer captains van het zesde, Tigran van het 7e. oneigenlijks waarvoor ik liever Spaan, en het zevende, Bert bedank! Westera. Daarin wordt zo’n Bert Westera, 8 maart 2011 Een interessant plan, dat licht Tigran Spaan, 8 maart 2011 beetje iedereen beledigd, maar laat schijnen over een al lang Ik raad u aan om uw mede- dat kunt u ook zien als een bestaande traditie in de Pro- werking aan het initiatief van compliment; zoals men als scha- motieklasse, die al is ingezet bij confrère Coppoolse in positie- ker in Nederland er pas toedeed de fusie van US met Water- ve zin te heroverwegen, opdat als men door Donner was bele- graafsmeer. Direct in het eer- uw kandidaatstelling voor het digd. ste seizoen 1993/1994 won Bekerteam nog enige kans toen het Vierde, bestaande uit make. oud-US-leden, van het voor de titel favoriete Derde, samen- Bert Westera, 9 maart 2011 gesteld uit ex-Watergraafs- Uiteraard ben ik van harte be- meerders. reid uitvoering te geven aan Maar helaas kan ik niet in- het plan-Coppoolse, zolang

27

Tigran Spaan 1 brengen. Dan resteert er Zesde heeft de hooggespannen nog één enkel matchpuntje verwachtingen niet waarge- verschil. maakt! Door onsportief regels naar zich oe tuit te leggen wist Tigran Spaan, 23 maart 2011 de naar eigen zeggen Bevoegd Wij hebben een zevendebord- Wedstrijdleider T. Weijers speler nodig voor onze thuis- onze Sympathieke Marc Or- wedstrijd de 29e maart tegen dodi uit zijn evenwicht te het eenzame Isolani! Kunt u brengen, hetgeen Weijers een zo’n speler (bijvoorbeeld een onverdiend halfje opleverde licht incompetente) leveren? en Laurierboom een al even onverdiende overwinning. Bert Westera, 23 maart 2011 Daardoor is het zelfs niet Een speler uit eigen team kan meer zinvol de omkoopprak- ik u eigenlijk niet aanraden. tijken van de Wijze Eiken van De deugdelijken spelen niet Tal 1 aan te kaarten. Zij veel, en de veelspelers zijn “wonnen” met 7,5 - 0,5 van veelal ondeugdelijk. Ik moet Wachter. voorts toegeven dat nog be- langrijker is dat ik liever ook Bert Westera, 12 april 2011 Bert Westera geen vrijwilliger aanwijs voor Inderdaad doet de uitslag van deze impopulaire taak. De Wachter-Tal denken aan daaraan maar condities zijn een beruchte wedstrijd Span- verbonden die mij dit moge- Tigran Spaan, 1 april 2011 je-Malta uit een ver voetbal- lijk maken. Je zult hebben gezien dat het verleden. Het past u overigens beter Zesde opnieuw keihard heeft enige bescheidenheid te be- toegeslagen middels een over- Tigran Spaan, 12 april 2011 trachten. De uit loyaliteit en tuigende 5-3 tegen het ge- Het Niet-zo-talentvolle Vijfde plichtsbesef door het Zevende vreesde Isolani. Het is nu dui- zal ongetwijfeld afdalen, niet- geschonken punten - begrip- delijk dat de Promotie een- tegenstaande mijn eerdere pen waarvan het Zesde overi- voudig kan worden binnen - mededelingen hierover, en het gens minder doordrongen gehengeld door het Zevende. Achtenswaardige Achtste zal lijkt - zijn weliswaar vruchte- Het enige dat doorvoor hoeft opstijgen. Dat maakt dan 4 loos gebleven, maar dit is te gebeuren is de bibberende teams in de promotieklasse. Ik veeleer een verwijt aan uw oude kereltjes van Tal een stel voor dat wij een bod doen eigen adres dan aan het onze. laatste nekslag geven. Zelfs op Laurier, die verlepte bier- een gelijkspelletje is al afdoen- zuipers kun je krijgen voor Tigran Spaan, 9 maart 2011 de. een kratje Oranjeboom lijkt Ik wijs je op de vele jaren dat me. Dat brengt de zaak in ik nu al, geheel vrijwillig en Bert Westera, 1 april 2011 evenwicht, 5 van Caissa en 5 zuiver in het Clubbelang, op Uw Zalige Zesde is dit seizoen andere teams. Onderbondsniveau acteer, en- helaas afhankelijk van een kel en alleen om de onvermij- Zwervend Zevende. Met De spelers delijke degradatie van min- tweemaal drie deserteurs op van het Zesde derwaardige teams uit de 3e rij wacht ik thans nog met het Als toegift geeft Tigran nog klasse KNSB op te vangen. oproepen van invallers tot ook een korte beschrijving van zijn eventuele andere deloyalen team. In zijn woorden: één en Strijd voor promotie zich afmelden. Maar heb geen al topspelers, die geen van al- Bert Westera, 16 maart 2011 vrees: de invallers zullen zeker len te vervangen zijn door de U zult wellicht hebben gezien niet minder bekwaam zijn het pragmatische prutsers van het dat de klassementsleider met bangelijke oudemannetjes- zevende! 2-6 is afgedroogd door het schaak van Tal met incorrecte sympathieke Laurierboom. aanvalsplannen aan te pakken! Tigran Spaan. Incompetent Vrijdag a.s. zal daarom een teamleider. Komt nooit op de overwinning het Zesde in Tigran Spaan, 12 april 2011 interne maar zet zichzelf des- bordpunten langszij Tal/DCG Ach en Wee! Ons Geliefde alniettemin opvallend vaak op bord 1. Is daar onbetrouw- navoelen, hebben we dat gevoel tegenstander. Scoorde niet baar, wint wel vaak maar ver- niet allemaal wel eens? Als ie heel geweldig maar trok ten liest ook van prutsers. na die 5 jaar maar terugkomt! strijde als teamspeler. Kwam Daar houden we hem aan. zelfs aanmoedigen toen hij Nirav Christophe. Haalde de reserve stond. afgelopen twee seizoenen een Jos van Ommeren. Ook al gevoels-score van -5. Uit de oud-US (net als de perfide Ridens Bolhuis. Heeft als cijfers blijkt iets anders (6 uit captain van het 7e en onze ei- grootste merkwaardigheid dat 8). Waarschijnlijk wordt er gen aanvoerder). Timmerde hij geen email heeft. Dat is teveel van hem verwacht, een de ene na de andere tegen- lastig voor de teamcaptain, die soort Ajax-syndroom. Als hij stander van het bord dit jaar. geen telefoon lijkt te hebben(?) niet wint met een joyeus Speelt hij te laag? Ernstig soe- Is er altijd. Vlamde vorig sei- dame-offer EN een winnende verein, hij won zelfs een partij zoen als een jonge god, be- wandelkoning in dezelfde par- toen hij niet kwam opdagen! landde dit seizoen in het vage- tij, stelt hij teleur. vuur. Zijn humeur leed daar Marc Ordodi. De meest klas- niet onder. Afwachten wat Jack Blanchard. Er gaat een sieke oud-US-er. Oud-strijder volgend jaar brengt. hardnekkig gerucht dat zijn die nog doorvecht als alles al broer een beroemd bokser is. verloren is. Was dit jaar het Wilbert de Kruiff. De man Zo schaakt hij ook. IJzersterke stralend en onschuldig mid- met de niet te spellen achter- basis en als de tegenstander de delpunt van twee heftige spel- naam (ik heb het nu ook weer verdediging laat zaken volgt regel-incidenten. Heeft een drie keer moeten checken). een linkse directe. Scoort al- vriendelijke uitstraling maar Meest stabiele teamlid, in tijd, en verliest nooit. Ideale kan na elke wedstrijd de meerdere opzichten. Daarom teamspeler. bloedvlekken uit zijn kleren ook weinig over te melden. wassen. Van de tegenstander Wel fijn dat juist hij als meest Aldo van de Woestijne. Fijne of van hemzelf. stabiele van het stel de pro- teamspeler, straalt rust en motie vergaf (tegen Luberti). overtuiging uit. Speelde fraaie Ferdinand Ruhwandl. Eeu- Alleen al daarom zijn wij hem partijen, maar maakt het niet wige optimist. Neemt van nie- dankbaar. Mag blijven, liefst altijd af. Lijkt nu (weer) met mand iets aan, en dat kan als nieuwe teamcaptain! schaken te stoppen, “zoals ie- voordelen hebben, want hij dere vijf jaar”. Wij kunnen dat neemt ook niets aan van zijn Wordt ongetwijfeld vervolgd!

Caissa op Koninginnedag 29 van de redactie

Angelo Spiler, Wim Suyderhoud, Eric Coppoolse en Tim (de hond van Angelo) hebben op Koninginnedag geschaakt voor het goede doel, en voor Caissa. Het opge- haalde geld ging naar Roparun - hardlo- pen voor kankerbestrijding. Het was een prachtige dag aan de Apollolaan (vlakbij het Hilton). Volgend jaar doen we het weer. Het is echt een aanrader, dus kom dan gewoon even langs of doe mee! EXTERNE COMPETITIE

Meesterklasse door Nils de Rijk

“Een beetje een meesterklasseteam heeft natuurlijk een wereld” ook meekijkt wat de non-playing captain. Arno, vorig seizoen playing cap, plaatsing betreft. Ik heb drie moet zich natuurlijk niet bezig houden met randzaken medecaptains gesproken die hun verbazing uitspraken over buiten zijn eigen partij. Vandaar mijn sollicitatie voor het feit dat Caissa niet het op het captainschap.” Nils de Rijk, de non-playing cap van papier sterkste team ingeschre- het eerste, blikt terug op een bewogen eerste seizoen van ven heeft in de meesterklasse. Caissa in de meesterklasse. Handhaven! We starten de competitie dus a de geweldige presta- het team (plaatste zich via de als degradatiekandidaat num- tie van het eerste vorig interne competitie) omdat hij mer 1. We zouden IM’s en Nseizoen mocht ons zich kan voorstellen dat ande- elopunten missen was in vlaggenschip aantreden in de ren liever dan hij in de mees- schaakmedia te lezen. In onze meesterklasse. We werden terklasse willen spelen. Piet verdere bespiegelingen over vooraf door iedereen de ge- heeft het allemaal al meege- het seizoen was het ook een doodverfde degradatiekandi- maakt. Dat maakte het voor daat genoemd, en dat was ook de plaatscommissie iets mak- wel zo. En dit ondanks de ver- kelijker maar toch kan niet ie- ‘Tegelijk is dat sterking van het eerste met dereen die C1 vorig jaar kam- 30 niemand minder dan Paul van pioen heeft gemaakt in de dan ook weer een der Sterren. meesterklasse uitkomen. Dit van de charmes door de nieuwe aanwas (Paul!) De charmes en plaatsingen door prestaties van onze club’ van onze club in de interne bijvoorbeeld. Te- Caissa 1 had dit seizoen 11 gelijk is dat dan ook weer een vraag wat de impact zou zijn spelers. Reden hiervoor is dat van de charmes van onze club. van de overlap van enkele Piet van der Weide zich fideel Nu dat we in de meesterklasse rondes Bundesliga met de opgaf als ultieme reserve voor spelen valt op dat “de schaak- KNSB competitie. Een aantal teams hebben spelers die ook Ronde 3: Voerendaal middelde elo van 2381. De in de Bundesliga spelen en Op de site van Caissa heeft voorgaande ronde gaven ze daar is meer te halen voor men het hilarische verslag van punten cadeau door op te ko- profs. Daar hebben wij als het uitje van C1 in Voeren- men met om nabij de 2050 amateurs/ liefhebbers dan daal kunnen lezen. Het wordt en 2150. Tegen ons o.a. Tivia- weer geen last van. Wie weet een krappe 5,5-4,5 nederlaag. kov opgetrommeld die een kunnen we daar van profiteren!? Met het eerste punt voor grootmeesterlijke remise met Hoe dan ook, de doelstelling Caissa van Paul en ook een Paul overeenkwam. Het was voor het seizoen was - wellicht punt van supersub Juan. verder de gehele wedstrijd tegen beter weten in - toch: spannend, een stunt hing in handhaven! Ronde 4: Homburg de lucht, maar het werd uit- Het sterke Homburg komt eindelijk 6,5-3,5. Partij van de Ronde 1: HSG goed weg met 5-5. Mooie over- dag was de dramatische partij We vallen direct met de neus winningen van Ivo, Michael, van Rob die bijna opgaf in ge- in de boter want we mogen Robert en Alje. Drama’s aan wonnen stelling tegen GM tegen het sterrenteam van de borden van Albert en Rob. Sipke Ernst (en in plaats daar- HSG. Het wordt een 8,5-1,5 Zie hoe zwart (Albert) in één van een blunder aflevert om nederlaag. Met een harde te- zet kan toeslaan (en dat niet dan op te geven). Na deze rugkeer aan het front voor doet en verliest) tegen IM ronde staan we aan de ver- Paul die in een remisestelling Roeland Pruijssers in diagram keerde kant van de degrada- tegen Erwin l’Ami op zet 20 1 na 18.Lxe6?? tiestreep. een blunder maakt en zijn comebackpartij verliest. Ver- Ronde 6: HMC der mooie remises van Michael Calder tegen GM Friso Nijboer en Vol verwachting gaan we deze Alje tegen (nu GM) Robin ronde in. We zijn immers nog van Kampen. Het spektakel- ongeslagen thuis! Een harde stuk was van Hans tegen Anish 2-8 nederlaag volgde. Een Giri. Na “ergens” gewonnen nachtmerrie voor Paul. En te hebben gestaan werd het re- drama’s aan meerdere borden. mise. Mooie partij van Arno (remise tegen Burg en “ergens” gewon- Ronde 2: ESGOO nen gestaan). Het seizoen begint voor ons Diagram 1 nu pas echt want HSG is een Ronde 7: Rotterdam klasse apart. Ook de eerste Het drama vervolgt zich aan Er moet inmiddels gewonnen thuiswedstrijd en de primeur het bord van Rob bij een worden om uitzicht op hand- dat Caissa (met 5 teams!) de stand van 5-4 voor ons. Schit- having in de meesterklasse te KNSB competitie in Huize terend verslag hiervan is op de houden. Er volgt een harde Lydia speelt. ESGOO, op website te lezen. Rob kan we- 7,5-2,5 nederlaag in Rotter- voorhand mededegradatiekan- gens drie keer dezelfde stelling dam. De spirit is verdwenen didaat genoemd, komt uit op het bord met dezelfde spe- getuige het met galgenhumor Enschede, ze hebben spelers ler aan zet remise claimen, geschreven verslag op de site die ook uitkomen in de Bun- mist dat en verliest. Vooraf getiteld “Meesterklasse-test: desliga en verdomd de 2e ron- hadden we voor een gelijkspel Hoe zou u het doen in de de KNSB valt gelijk met Bun- getekend maar er zat dus meer Meesterklasse? Handhaaft u desligawedstrijden. ESGOO in. zich op dit hoge niveau? Of 31 komt dan ook enigszins ver- degradeert u gezellig met ons zwakt naar Amsterdam. We Ronde 5: Groningen mee?” winnen met 5,5-4,5 en de eer- Bijna halverwege de competi- ste matchpunten zijn binnen! tie en boven de degradatie- Ronde 8: BSG Mooie overwinningen van streep. Groningen is concur- De laatste thuiswedstrijd en Ivo, Arno en Alje. Matchwin- rent in strijd om degradatie. de laatste kans op handhaving: naar is Gertjan. Vandaar dat ze op hun aller- er moet gewonnen worden. sterkst opkomen met een ge- Het wordt 5-5. Er zat meer in EXTERNE COMPETITIE

zoals onderstaande partij van h5 vond ik wat eng. Rybka ik uiteraard geweigerd heb. Alje illustreert. Er resten hier- vindt echter de korte rochade Inmiddels was ook duidelijk door slechts theoretische kan- beduidend beter dan de lange. geworden dat ik moest win- sen op behoud. De prima 16...O-O-O 17.a4 Wat het nen om LSG te verslaan. Voor teamprestatie met een net nut van deze zet is kun je je de laatste zet had ik nog 1 mi- halfje van Albert en overwin- afvragen. In deze partij had ik nuut. 40.f4?! Gooit de knup- ningen van Rob, Gertjan en er geen last van, maar vaak pel in het hoenderhok, maar Ivo smaakt daardoor toch wat wordt zo’n pion in het eind- objectief beter is 40.Qg5 minder. spel erg zwak. 17...a5 40...Pxh4 41.fxe5 Pg2 18.Tde1 Kc7 19.Kb2 Tb8 42.exd6+ Dxd6 43.e5 Zie Alje Hovenga - Raoul van 20.Lf5 Pf8 21.e4 La6 22.g3 diagram 2. Ketel Caissa-LSG, 9 april Lc8 23.Lxc8 Txc8 24.Pf1 2011; commentaar Alje. Op weg naar f5 via e3. De voorlaatste wedstrijd van 24...Dd7 25.Pe3 Pg6 In de ons avontuur in de meester- komende fase wordt er vrij klasse. Om nog een hele kleine planloos gespeeld. 26.Nf5 kans te behouden op lijfsbe- Ne7 27.Pe3 Tcf8 28.Ka3 houd moest er in ieder geval Pg6 29.Tb1 Tb8 30.Thd1 gewonnen worden van LSG Tge8 31.Tb5 Tb7 32.Tdb1 uit Leiden. 1.d4 e6 2.c4 Pf6 Teb8 De verdubbeling van de 3.Pc3 Lb4 4.Pf3 b6 5.Lg5 torens heeft weinig zin gehad. De afgelopen tig partijen heb Zwart dekt gewoon alles. ik hier altijd Db3 gespeeld. 33.Pf5 Pe7 34.Dd2! Einde- Omdat ik altijd bang ben om lijk gebeurt er iets. Zwart kan Diagram 2 in de openingsvoorbereiding niet zoveel en wit heeft toch van de tegenstander te komen vorderingen gemaakt de afge- 43...Pxe3 43...Qxd5! Hier had ik kort naar deze variant lopen zetten. 34...g4 35.Dg5 had zwart het riskante spel gekeken. 5...Lb7 6.Pd2 Het Peg8 36.De3? 36.Dh4! Hier van wit kunnen afstraffen, idee van deze vroege paardzet miste wit een kans op groot hoewel dit natuurlijk een niet is om snel f3 en e4 te kunnen voordeel. 36...gxf3 37.Tf1 zo eenvoudig te vinden zet is. spelen. 6...h6 7.Lh4 c5 8.a3 Pg4 38.h3 P4f6 39.Le3 +/- 44.cxd5 Nxe3 45.d6+ Kc6 Lxc3 9.bxc3 De7 10.e3 d6 En wit gaat torens verdubbe- met licht voordeel voor zwart. 11.f3 Pbd7 12.Ld3 e5 13.d5 len op de c-lijn. Zwart kan al- 44.exd6+ Kd7! Uiteraard, 32 13.O-O? Het blijft altijd op- leen lijdzaam afwachten wat slaan is niet verplicht. letten, rocheren gaat nog niet er gaat gebeuren. 36...Pe7 44...Kxd6? Toen ik op zet 41 wegens: 13...exd4! en terug- 37.Ph6 Peg8 38.Pf5 Pe7 inging op fxe5 had ik alleen slaan gaat niet omdat de Lo- 39.Ph4 Pg6 Wederom zijn er rekening gehouden met deze per op d3 ongedekt staat na weer een aantal planloze zet- zet, waarna wit erg goed komt De3+ 13...g5 14.Lf2 h5 ten gespeeld. Ditmaal was de te staan. 45.Bxe3 Nd7 15.Dc2 Tg8 16.O-O-O Om reden de wederzijdse tijdnood. 46.Bf4+ Ne5 met groot voor- kort te gaan te rocheren met Ergens had mijn tegenstander deel. 45.Lxe3 Pe4 46.T5b2 de zwarte pionnen op g5 en nog remise aangeboden, wat Pxd6 47.Kb3 Te8 48.Lf4 Te4 49.Lxd6 Kxd6 50.Tf1 b5? Ronde 9: Utrecht van het beschikbare budget Zie diagram 3. We hebben niets meer te ver- tegen ons is ingezet (tenmin- liezen. En we winnen zowaar ste dat gok ik). Cruciaal was met 5,5-4,5. Een fantastische de overwinning die we heb- prestatie! Met mooie overwin- ben laten liggen tegen Hom- ningen op IM’s van Michael, burg in ronde 4. Maar we Gertjan en Arno (onverdiend hadden alles nog in eigen naar eigen zeggen). Ook een hand tot dus die allerlaatste hele snelle remise van Rob zo- beslissende partij in ronde 8. dat hij Ajax kampioen kon De prestaties van Alje en Arno zien worden. Het werd toch in de meesterklasse verdienen een latertje want Alje wist een vermelding met resp. 5 GM van Kampen op remise uit 8 (ongeslagen) en een TPR te houden en dat kostte tijd. van 2430 om 4 uit 9 met een Diagram 3 TPR van 2411. Verder plui- Pluimen men aan alle spelers. We zijn Het eindspel is al erg goed Mijn conclusie is dat we te- het seizoen doorgekomen met voor wit, met deze misplaatste recht gedegradeerd zijn maar slechts 3x een invaller. We actieve zet wordt het alleen zeker niet kansloos waren. We hebben veel support gehad maar erger. 51.cxb5? 51.axb5! hebben optimaal geprofiteerd van publiek, zelfs in (verre) a4+ 52.Kc2 met groot voor- van de overlap KNSB/Bun- uitwedstrijden. En Caissa is deel. Ik had gemist dat zwart desliga. Helaas de pech dat we nu ook als topclub naast de niet op c4 kan slaan met de door Groningen terecht wer- breedteclub die we al zijn op toren, wegens Kd3. 51...c4+ den gezien als “de tegenstan- de kaart gezet. En: we komen 52.Ka3 Kxd5 53.Td2+ Ke6 der waar van moest worden terug! 54.Tdf2 Te3 55.Tf6+ Ke5 gewonnen” en een groot deel 56.T6f5+ Ke4 57.T1f4+ Kd3 58.Tc5 Inmiddels was de laatste tijdnood alweer aan- gebroken. Wit heeft de afgelo- pen zetten erg slordig gespeeld en het voordeel is volledig ver- dampt. 58...Te2 59.Tfxc4 Kc2 60.Tc7 Te1 61.Ka2 En 33 hier besefte ik pas dat ik niet meer aan het eeuwig schaak kon ontkomen. 61...Tb1 62.Txb7 Tb2+ 63.Ka1 Tb1+ En remise gegeven. Hierdoor werd de einduitslag 5-5. De kansen om ons te handhaven waren hiermee verkeken. TOERNOOIEN

Spachess en Sitges door Nils de Rijk

Deze zomer stonden er twee zomertoernooien op het programma. Ten eerste natuurlijk Spachess, eindelijk weer een zomertoernooi in Amsterdam, en eentje in Spanje want de schaakvakantie met mooi weer vorig jaar is prima bevallen! Op de dag van de start van Spachess realiseer ik me dat van de komende 22 dagen er 18 geschaakt gaat worden.

Spachess een andere verhaal. In ronde 1 Eerst dus Spachess. Veel scha- meteen het mooiste voorbeeld: Diagram 1 kers, mooie locatie, goede or- ganisatie, lekker dicht bij huis. Cheung (1960) – De Rijk groep, wie kent hem inmid- Leuk ook dat er veel Caissia- (1822) Spachess ronde 1; stel- dels niet. Hoe anders had dat nen meedoen en komen kij- ling na 37.Pc4?, zie diagram 1. dus kunnen zijn. En dat geldt 34 ken. Dat kan gezellig zijn. In ook voor mijn Spa toernooi. de praktijk echter was ik dage- Vind de drie wegen naar ge- Nog een mooi voorbeeld: lijks vrij snel na mijn partijen dwongen winst. Ik zie de beste weg vol walging van weer een zet achter het bord maar be- De Rijk (1822) – Veerman zielige partij. Resultaat in de sluit ‘eerst even’ op b4 te rui- (1760) Spachess, ronde 4; B-groep: een score van –6 len. Weg gewonnen stelling. stelling na 37…Tb1+, zie dia- zonder een overwinning. Kan- Vervolgens geef ik de gelijke gram 2. sen? Die kwamen er wel dege- stelling gelijk weg. Jan Cheung Met de zwarte torens van de e lijk maar deze grijpen, dat is wint later ongedeeld de B- 8 rij is het punt binnen wist TOERNOOIEN

dig dorpje aan zee. Het is er sant. Voor dit stukje nog wel redelijk kleinschalig en intiem. gemiste kansen. Alhoewel, Geen massatoerisme met me- ronde 1 gemiste kansen? Zie gacomplexen en dergelijke. Er hoe scherp we er in een Pirc is natuurlijk wel toerisme in tijdens ronde 1 ingaan en dat de zomer. Veel Spanjaarden, ik na, ahum, 12 zetten kan Fransen en wat ook opvalt is opgeven: dat Sitges een plek is die veel homo’s aandoen. Dat blijkt zo IM Cruz (2409) – De Rijk te zijn sinds de jaren 90. Er is (2047) Sitges ronde 1; stelling een strand langs de boulevard na 10.gxf7+, zie diagram 3. Diagram 2 van zo’n 3 km van dat lekkere fijne zand. Daar kun je (‘s ik. Zwart kan de dubbele ochtends vroeg) ook lekker dreiging e8D en Ta1 niet over joggen. En die Catalaan- meer voorkomen zonder veel se keuken is ook prima en be- materiaal te geven. Dit taalbaar. Met de trein zit je schaakje verandert daar niets binnen 40 minuten in het aan. Want slaan is niet ver- centrum van Barcelona, dat is plicht! Toch speel ik à tempo ook aantrekkelijk. En oh ja: er 38.Txb1 want… ja waarom wordt dus ook geschaakt in de eigenlijk? Het moge duidelijk zomer. zijn dat het helemaal uit is na De speelhal is de benedenzaal 38.Kf2 of Kg2. Na 38.Txb1 van de Casino Prado. Een Diagram 3 sta ik nog steeds wat beter mooi oud statig gebouw waar maar kan er niets meer van door locals gerecreëerd wordt, Ik wist dat er hier voor zwart bakken, dus remise. een kaartje gelegd en muziek- niets aan het handje is en optredens zijn. Niet helemaal dacht deze stelling te kennen Het toernooi vervolg ik geheel wat ik associeer met het casi- uit het boek the Pirc voor in stijl met een paar gemiste no in de zin van een gokpaleis zwart en wit van James Vigus. kansen, een serie nullen en maar dat is alleen maar okee Maar dan moet je wel Txf7 nog ergens een halfje. Dankzij zo wat mij betreft. spelen en niet Kh8. Na Paul van Sonderen “Joh je 10…Kh8 11.Pg5 h6 12.Dd3 gaat je toch niet druk maken Internationaal kon ik opgeven. om het verliezen van een paar gezelschap Na deze toch wel weer valse schaakpotjes” (of iets van die Zonder al te veel illusies ben start speelde ik remise tegen strekking) kan ik nog wat la- ik het toernooi ingegaan. Op de Duitser Kaiding (2176) en chen want hij heeft gelijk, (FIDE)rating kom ik nl. in de won ik van Luque Castells toch? Maar echt gezellig is het A groep en de spelers daar (2067) in ronde 3. Na twee voor mij niet geworden in de hebben gemiddeld een rating nederlagen en weer een over- Oerknal. van om en nabij de 2200. winning stuitte ik op het Maar met het resultaat mag ik Noorse talent Arvola. Die Sitges niet klagen. Zonder goed te Noren waren met een groepje Snel vergeten dat Spachess. spelen heb ik met 3 uit 9 toch schakers gekomen en kwam ik Koffers pakken en op naar het een TPR van 2061 weten te overdag regelmatig op het mooie weer in Sitges aan de halen. Ook leuk is dat ik te- strand tegen. Nu dus tegen Costa Dorada! Zo’n 30 km gen een internationaal gezel- elkaar en ik kwam zo goed als 35 ten zuiden van Barcelona. schap heb mogen spelen: een gewonnen te staan. Voor wie de streek kent: als Peruaanse IM van 17, een het in Barcelona bewolkt is Duitser, een jonge Indische De Rijk (2047) – Arvola heb je 90% kans dat in Sitges FM en een Noors talent (ook (2207) Sitges, ronde 7; stelling toch de zon schijnt. Dat komt jong dus). De rest waren na 23.Ped7!, zie diagram 4. door de heuvels/ bergjes van Spanjaarden waaronder nog El Garaf die de wolken tegen- een IM. Hoe ik mijn punten De stelling is ingewikkeld houden. Sitges is best een aar- heb gepakt is niet zo interes- maar de kwaliteit is in ieder TOERNOOIEN

hxg5 27.Pxf8 (hier dacht ik Het toernooi is onderdeel dat het nog steeds mat ging…) van het Catalaanse circuit. Dat circuit bestaat uit di- Txd6 28. Pxg6 fxg6 29.Te8+ verse schaaktoernooien (en toch geen epaulettenmat, van mei t/m augustus door want de loper kan er gewoon Catalonië. Met dit jaar 14 tussen) Lf8. Na 30.Txf8 Kg7 zwitserse toernooien van 9 ronden. Telkens een par- 31.Pe8+ Kxf8 32.Pxd6 Pxa2 tij per dag met speel- kwam ik nog wel in een gelijk tempo 1u30 minuten voor eindspel maar na 33.Le4?? de hele partij en 30 secon- (veld voor paard) Ke7 konden den per zet erbij. Er zijn ook rapidtoernooien. Zie de stukken snel de doos in. http://www.escacs.cat/ Diagram 4 Met een snel halfje in ronde 9 circuit/calendari.htm voor sloot ik het toernooi af. meer info, een aanrader. geval binnen. Ik hoopte hier op 23…Dc4 waarop ik met Wie gaat er mee? Df3 naar de h-lijn wilde gaan Een van de spelers in de A- om mat te zetten. Maar zwart groep bleek een ver familielid speelt de beste zet 23…Dd6. van me te zijn dus dat was Na dameruil op d6 dacht ik ook grappig en we hebben een matvariant te zien dus nog het eea uitgewisseld. Een ging ik niet voor de kwal. Ziet leuk toernooi en aanrader u hem ook (niet)? Er volgde dus. Volgend jaar zeker weer dus 23….Dd6 24.Dxd6 een toernooi uit het Catalaanse Pxd6 25.Tad1 h6 26.Txd6 circuit. Wie gaat er mee? Niels en zijn verre familielid Cartoontime Chess Rodeo! van de redactie De cartoon hiernaast is van een bekende tekenaar. Maar het liefst zien we een tekening van jou! Het hoeft niet mooi te zijn. Of grappig. Probeer maar eens wat! Geef je teke- ning aan je schaak- trainer, of aan Jan. Maar zeg er wel bij dat het voor Caissa- Nieuws is! TOERNOOIEN

HSG Open Een toernooi in stijl Door Angelo Spiler, Helmer Wieringa, Tommy Koens & Geert Veldhuis

Van 24 tot en met 26 juni vond het jaarlijkse HSG de tweede front, maar vergooit Open plaats. Ditmaal een 6-rondig toernooi met twee nu defintief het voordeel. partijen per dag of een vierkamp voor de schakers met Hoewel het niet volledig dui- delijk is ... 30.Td8 Txd8 meer behoefte aan rust. Locatie was wederom hotel 31.Dxd8 Dxd8 32.Txd8 Lxe6 Lapershoek te Hilversum, een 4-sterrenhotel met een 33.Txa8 Lxc4 34.Txa5 Kg6 prachtig terras, mooie luifels, schone kamers en mooie Dit eindspel is mogelijk nog dinerzaal, maar ook met onervaren serveersters, ongare te houden voor zwart. 30...g4 kipsaté en een twijfelachtige menukaart met de tekst 31.f3 gxf3 32.gxf3 Kh6? “onbeperkt kreeft eten voor 50 euro”. 33.Kf1? 33.Dd6 Dxd6 34.Txd6 Kg7 35.e7 Te8 met De toernooiorganisatie was goed geregeld met naam- betere stelling voor wit. bordjes (+ ELO-scores) en 8 live-partijen in een overigens 33...Tg8 34.Td8?? Zie dia- too keurig nette speelzaal. Weinig op af te dingen. Caissanen gram 1. Wit heeft het nu wel r n waren in alle groepen vertegenwoordigd, waarvan vier heel mooi neergezet om de a zwakke broeder op c8 een ti in de A-groep. Hier een selectie van hun partijen en C m heldenrol te laten spelen. e ervaringen.

door Helmer Wieringa 23 jaar geleden tegen Reinder- mann had gespeeld. 10.Te1 Koffiehuis-schaak- 0-0 11.Lc2 Pcb4 12.Lb1 Pf6 geluidjes en radio- 13.Pe5 Te8? het begin van de antennes problemen, f7 wordt structu- reel zwak. 14.Lg5 g6? 15.Df3 Afek - Wieringa Pbd5 16.Lc2 Kg7 17.Lb3 HSG Open 2011 Amsterdam, Pxc3 18.bxc3 Tf8 19.Tad1 28.06.2011 Pg8 20.Lf4 Ld6 21.d5 Dc7 22.De3? Beter is 22.Dg3 Td8 1.c4 c6 2.e4 d5 3.exd5 cxd5 23.dxe6 Lxe6 24.Pxg6 hxg6 Diagram 1 4.d4 Pf6 5.Pc3 e6 6.Pf3 Le7 en het is uit met 25.Lxd6. 7.cxd5 Pxd5 8.Ld3 Pc6 9.0- 22...f6 23.Pxg6 Dit moet wel 34...Lxe6-+ Leuk om zo’n be- 37 0 a6?! Afek: he wants to play want 23.Pd3 faalt op 23...e5. vrijdende zet met een energiek b5... haha. Toch is de zet wel 23...hxg6 24.Lxd6 Dxd6 koffiehuis-schaak-geluidje te gespeeld door spelers boven 25.dxe6 De7 26.Db6 Stuk begeleiden... 35.De3+ Kh5 2300. Maar gewoon 0-0 is in- meer maar nog geen gezellig- 36.Lxe6 Taxd8 37.Txd8 derdaad beter. Rob Witt die heid door wat afleidende ak- Dxd8 38.Lf7+ Kxh4 39.Kf2 de partij live volgde via inter- ties. 26...f5 27.Td4 Pf6 Ph5 40.Lxg8 Dxg8 41.De7+ net wees me erop dat ik deze 28.Ted1 a5 29.Lc4 g5 30.h4? Kh3 42.Dxb7 Dxa2+ en zet - zonder succes - ook eens Wit hoopt op het openen van zwart won. 0-1 TOERNOOIEN

(Commentaar Angelo: Ik heb Johnny Markus - die van hem op overleven. 17.Lb2 bxc4 het laatste half uur van deze won - het f-you toegevoegd. 18.bxc4 c5 19.a3 La5 20.d5 partij mogen meemaken en met Ook was het niet toegestaan exd5 21.cxd5 Pxd5 22.Pc4 veel plezier! Helmer ‘vergeet’ de om naast zijn bord te staan, Lc3 23.Lxc3 Pxc3 24.Te7 ijzige stilte te noemen na de ca- een jeugdspeler werd wegge- Dc6 25.Lf5+ Kb8 26.Dg3+ pitulatie van de rood aangelo- jaagd. En dit gebeurt allemaal Ka8 27.Tae1 The8 28.Txe8 pen Yochanan Afek. Er werd maar in Hilversum! 1.d4 d5 Txe8 29.Txe8+ 1-0 zenuwachtig met notatieformu- 2.c4 c6 3.Pc3 Pf6 4.e3 e6 ______liertjes gefrommeld, de blik van 5.Pf3 a6 6.b3 b5 7.Ld3 Helmer richting (de anderszins Pbd7 8.0-0 Lb7 9.De2 Ld6 Angelo’s Draak overigens zeer aimabele) Yocha- 10.e4 dxe4 11.Pxe4 Pxe4 en meer… nan of er nog behoefte was aan 12.Dxe4! h6 13.Te1 Pf6 analyse, werd genegeerd. En tot 14.Dh4 Dc7 15.Pe5 Lb4 door Tommy Koens slot het koele uit elkaar gaan en Epishin schrok blijkbaar van de ontlading van Helmers deze zet, met een snelle tafel- Dit is mijn eerste keer dat ik vreugde op het buitenplein. Een voetbalbeweging tikte hij aan het HSG Open deelneem, flinke poos later zag ik Yocha- mijn naambordje van tafel. sterker, mijn eerste toernooi nan deze partij analyseren met Verder rollende ogen, uitge- ooit waarbij de gemiddelde GM Nikolic, waarin hij ver- breid niezen over het bord. rating toch ver boven de 2200 ontwaardigd liet zien hoe goed ligt. Leuk dus! Goed verzorgd, hij wel niet had gestaan en ui- makkelijk te bereiken, geen teraard Helmer had moeten lange speeches maar gewoon verslaan. Ook wil ik niet on- ‘zijn aandacht spelen. De ietwat warme vermeld laten dat Helmer het speelzaal (maar wel mooi weer uitspelen na zet 43 onverbidde- werd getrokken tijdens de pauzes!) en de scha- lijk en koelbloedig deed, want kersmaaltijden worden uitste- hij had minder dan 2 minuten door mijn kend verzorgd. op de klok.) leesbril-touwtje’ Tijdens één van de pauzes zit Epishin - Wieringa HSG ik in het restaurant van het Open 2011 Amsterdam, Ook werd zijn aandacht ge- hotel mijn schakersmaaltijd te 38 28.06.2011 trokken door mijn leesbril- verorberen – als deelnemer touwtje. Hij keek steeds links aan het schaaktoernooi krijg Tegen Vladimir Epishin en rechts van mijn hoofd, wat je korting en kost de maaltijd (2562), ooit secondant van daar toch zat. Hij vroeg wat 10 euro. De iedere dag keurig Karpov etc.... bepaald geen dat was achter mijn oren, ik geklede GM Predrag Nikolic vrolijke gast met een opmer- zei ‘radio antenne’. Dit stelde (2630, als professionele ama- kelijk breed repertoire aan hem blijkbaar gerust want het teur kijk ik wel op tegen zo’n irritante gedragingen. In één gedoe hield op. 16.Te2 0-0-0 rating) komt ook het restau- van de vorige ronden had hij 16...Lc3 was de laatste kans rant binnen lopen, kijkt even rond, gaat zitten aan het tafel- toernooi voor mij – ik sta doen aan het HSG Open. tje naast mij en begint zijn minstens gelijk na de opening, krantje te lezen. Even later het middenspel is OK, maar Koens, Tommy – Spiler, komt een van de serveersters ergens gaat iets mis en de Angelo HSG Open 2011 aanlopen en vraagt of hij wat overgang naar het eindspel is Amsterdam, 25.06.2011 wil eten, en ‘of hij ook bij die verloren. Ik heb (met zwart) schakers hoort?’ Predrag zei, toch nog een halfje weten te 1.e4 c5 2.Pf3 d6 3.d4 cxd4 met een vriendelijke glimlach, scoren, maar hekkensluiter 4.Pxd4 Pf6 5.Pc3 g6 6.Lc4 ‘ja’, en bestelde zijn saté. worden bij dit toernooi, dat Lg7 7.f3 O-O 8.Le3 was niet mijn bedoeling. Pc6 9.Dd2 Ld7 10.O-O-O Tb8 11.h4 b5 12.Lb3 Pa5 ‘mijn eerste Eerlijk bekennen, mijn partij 13.Kb1 Pc4 14.Lxc4 bxc4 tegen Angelo (Spiler) bracht 15.Ka1 Tot dusver zijn Mag- toernooi met een de grootste schok. Ik dacht re- nus en ik het met elkaar eens, delijk te staan, met ongeveer hierna niet meer en het gaat gemiddelde gelijke kansen. Mijn hele leven inderdaad snel bergafwaarts speel ik Lh6 tegen een Sicili- met mijn stelling. 15...Tb6 rating ver boven aanse Draak, maar nu besloot 16.Tde2 Ta6 17.Lg5 17.Lh6 ik om Lg5 te spelen (en zwart of g4 is veel beter. 17... Da5 de 2200’ moet even opletten anders gaat Da5 is thematisch in de Chi- Er hangt dus een goede sfeer, het mis). Tijdens de partij nese Draak. Ik had met Lg5 met hier en daar een Groot- herinnerde ik me een soortge- gehoopt op iedere andere zet meester die naast zijn schaak- lijke (hier wordt het al vaag) zoals 17...Te8 en dan de vaardigheden ook bacillen en stelling die Magnus Carlsen wishful thinking variant 18.e5 allerlei staaltjes van ongewoon ooit speelde, met na 0-0-0, dxe5 19.Lxf6 exf6 20.Dxd7. gedrag wist te laten zien. Kb1 en Ka1. Wat Magnus Maar Angelo heeft andere Amusant. En tegelijkertijd kan, kan ik ook, en aldus uit- plannen. 18.h5 Tb8 19.hxg6 ook ontzettend leuk dat je als gevoerd. Jammer dat Magnus Gespeeld zonder aandacht te gewone huis-tuin-en-keuken- snapt waar het in die stelling schenken aan de damevleugel. schaker-met-een-beetje-ambi- om draait, en ik niet ;-) 19...Txb2!! Zie diagram 2. tie toch de kans hebt om tegen Angelo’s Txb2 kwam als een Nu is het eigenlijk al over, een Grootmeester te spelen. schok en eigenlijk was de par- maar ik hoop nog op een eeu- tij al over. In de hoop er nog wig schaak, ergens... Die kans had ik bijna, want in ergens een eeuwig schaak uit de eerste ronde speelde ik te- te slepen speelde ik nog een gen John Markus (2150) en paar zetten door, maar Angelo stond toch lange tijd beter (zo maakte het beheerst af. Mooi bleek tijdens de analyse en moment was dat ik na Txb2 Fritz wist dit te verifiëren). Jop Delemarre van de ene Ah, maar in plaats van mijn 4 kant naar de andere kant van zetten eerder bedachte Pd5, de zaal zag lopen en hij wierp werd ik ineens overmand door zijn blik twee seconden op ons twijfel…. bord. Achteraf sprak ik even Kan dit wel? Vast niet. Maar met Jop en hij gaf (samenge- het paard moest gaan. Dan vat) aan dat Txb2, Pxe4, Lg7 maar Pd1. De partij ging, net en het is over, in de Chinese Diagram 2 als het paard, bergafwaarts Draak thematisch is. vanaf dat moment en ik ver- 20.gxf7+ Kf8 21.Pc1 Txa2+ 39 loor. John mocht tegen GM Ik ken Jops arsenaal aan dien- 22.P1xa2 Pxe4 23.Lf6 Lxf6 Vladimir Epishin (een 2500+), sten inmiddels en het is meer 24.Dh6+ Lg7 25.Dxg7+ voormalig secondant van Kar- dan de moeite waard om vol- Kxg7 26. fxe4 Dxc3+ pov (!) en won!! Dat maakt gend jaar weer, dit keer gewa- 27.Kb1 Tb6+ 28.Kc1 De3+ mijn verlies weer (een beetje) pend met een brandslang tegen 29.Td2 Da3+ 30.Kd1 Tb1+ goed. Chinese Draken (of gewoon Prima gespeeld door Angelo, h4 voor 0-0-0, en daarna tijd om de handdoek in de Zo ging het eigenlijk het hele Lh6), goed voorbereid mee te ring te gooien. 0-1 TOERNOOIEN

______dezelfde manier mis: goed uit toch wel ietsjes beter met een Groot vermaak, de opening, beter staan in het actieve stelling. 15.Tc1 Db7 maar pover resultaat vroege middelspel, niet door- 16.Lf4 Tc8 17.Txc8+ Dxc8 pakken in het late middenspel 18.Db3 Da6 19.Pe5 Le7 door Angelo Spiler en het gedeeltelijk (lees com- 20.Pd3 Pb6 21.Pdc5 Lxc5 pleet) weggeven in het eind- 22.Pxc5 Dc4 23.De3 Dc2 Ik had uitgekeken naar dit spel. Ben ik dan echt zo slecht 24.b3 Ik wilde het paard niet toernooi omdat het me vorig in elke tijdnoodfase? (Het ant- binnen laten komen. Zwart jaar al was bevallen en ik wat woord is definitief ja als ik het kan nu wel dames ruilen. verloren gegane ELO-punten verloop van mijn partijen in 24...Db1+ 25.Dc1 Dxc1+ wilde goedmaken. Het hotel het nog sneller te vergeten 26.Lxc1 Pg8 27.a4 Pe7 beviel me zo dat ik ook dit SPA-toernooi meeneem.) 28.La3!? Pc6 Dit liet ik toe jaar een kamer betrok en me en geloof ook dat het kan. aangenaam verpoosde op het Ik besloot het hogerop te zoe- 29.Tg3 Pxd4 30.Tc3 0-0 terras of in de diner/ontbijt- ken en Jop Delamarre hierover 31.a5 Pb5 32.axb6 axb6 zaal. Ik gunde me dit week- aan te spreken, die er overigens Zwakker is 32...Pxc3 33.Pd7 endje weg wel (in andere op- in een onberispelijk pak ver- Te8 34.b7 met winst voor wit. zichten ben ik namelijk – mag scheen voor een live video- 33.Pd7 Ta8 34.Pxb6 Tb8 u weten – bijzonder streng voor verslag, maar dit terzijde. Mis- 35.Pd7 Ta8 Ik dacht hier na mezelf) en zag in de wandel- schien dat hij me in ruil voor over remise nemen, maar gangen of bij het ontbijt ook pecunia verder kan helpen. waarom? Sta ik dan niet beter enkele andere deelnemers na Lb2 met twee stukken voor waaronder Yochanan Afek, die een toren en een vrijpion? me een anekdote vertelde over Dus na enig nadenken besloot Nikolic. Deze had namelijk ‘Misschien ik tot 36.Lb2 Pxc3 37.Lxc3 onlangs in zijn dankwoord na d4 Fritz vindt dit ongeveer een gewonnen toernooi mee- dat hij me in gelijk spel, maar ja, wie kan gedeeld dat hij vroeger altijd ruil voor hier op winst spelen, dat ben speelde om te winnen, tegen- ik toch, of niet soms? 38.Ld2 woordig enkel om niet te ver- pecunia verder d3 39.f4 Ta1+ 40.Kf2 Th1 liezen, en in de nabije toekomst 41.b4 f5 42.g5 Met voordeel waarschijnlijk om... alleen kan helpen’ voor wit, zegt Fritz nu. nog maar te mogen spelen! 42...g6 43.b5 Tb1 44.b6 Kf7 Ik weet bijna zeker dat deze Met 2 uit 6 koffers pakken en 45.Pe5+ Ke8 Op 45...Ke7 woorden door een andere be- huiswaarts dus. Hier dan een volgt 46.Lb4+! 46.Pc4 Kd7 kende schaker zijn gezegd, treffend voorbeeld van hoe 47.Ke3 Tb3 48.Kd4 Tb1 maar moest er wel om lachen. het het tijdens het toernooi 49.Kxd3 Kc6 50.h4?! 50.Le3 toeging, al zijn vier andere maakt het voor wit eenvoudi- Herkenning? Dat zou best partijen net zo treffend voor ger 50...Tb3+? Zie diagram 3. kunnen, want, mijn god, wat mijn nederige gang van zaken. ging het verdraaid slecht met mijn spel op de Lapershoek. Spiler, Angelo (2106) - Boer, Een voor mij lage TPR van Lennard Den (1958) HSG 1822, daar mag ik gelukkig erg Open 2011 Amsterdam, streng voor mezelf van worden. 24.06.2011 Wat ging er mis? Wat scheelde er? Waar had ik behoefte aan? 1.e4 e6 2.d4 d5 3.e5 c5 4.c3 40 Nou weet ik wel wat antwoor- Pc6 5.Pf3 Db6 6.a3 cxd4 den, maar of die met mijn 7.cxd4 Pge7 8.Pc3 Pf5 9.Pa4 schaakpeil te maken hebben, Dc7 10.g4 Niks nieuws on- waag ik te betwijfelen. Ik was der de zon, wit heeft diverse redelijk uitgerust, al sliep ik mogelijkheden waarvan deze Diagram 3 niet zo goed, had het prima opzet met de vervolgzet Tg1 naar de zin en voelde geen okay is. 10...Ph6 11.Tg1 Ld7 51.Lc3? Hier zag ik 51.Kc2 buitensporige wedstrijdspan- 12.Le3 b5 13.Lxb5 Pxe5 Tb5 52.b7 over het hoofd. ning. Het ging ook altijd op 14.Lxd7+ Pxd7 Nu staat wit Zwart kan geen kant uit. En Fritz zegt: “de rest is een kwes- tie van techniek”. 51...Kd5 52.Pe3+ Kc6 53.Kd4 Txb6 54.Ke5 Tb1?? Dit verliest. 55.Kxe6 Th1 56.Pxf5?? Ik dacht dat dit me goede kansen bood. Fritz: “Hierna heeft wit geen voordeel meer”. Door de tijdnood zag ik het winnende 56.Pd5 niet. Winnend omdat de koning en het paard de pi- onnen gaan oppeuzelen. Fritz: “Jammer dat wit deze uitste- kende kans heeft gemist.” Ja, jammer inderdaad. Maar weet je wat echt strontvervelend is? Dat je dit soort teksten van een computer te horen krijgt!!! 56...gxf5 57.Kxf5 Txh4 58.Le5 Kd7 59.Kf6 Ke8 versum. Dit vond plaats in het over het algemeen het verschil 60.Kg7 Th5 61.Lf6 Th4 4-sterren hotel Lapershoek, maakt, zoals een GM de 62.Le5 Th5 63.Kf6 Kf8 nogal deftige locatie voor een zwaktes van een IM weet te 64.f5 Kg8 65.Ld6 Th1 schaaktoernooi als je dit ver- benutten. 66.Ke6 Te1+ 67.Le5 Tg1 gelijkt met de sporthallen waar Er moesten dus punten ge- 68.f6 en in een flits dacht ik pakt worden in de 3e ronde. dat het toch nog goed zou ko- Ik speel met zwart een Wina- men, maar mijn tegenstander wer en was al veel tijd kwijt speelt koeltjes 68...Tf1 in ‘Een deftige met reguliere zetten. Ik vind plaats van 68...Txg5 69.f7+ de partij echter aardig omdat Kf8 70.Ld6+ 69.Lg3 Tf3 locatie voor een ik als zwart blijf aanvallen en 70.Lh4? 70.Ld6 Te3+ 71.Le5 naar mijn idee de hele partij Te1 met gelijk spel. 70...Te3+ schaaktoernooi’ licht slechter heb gestaan en 71.Kf5 Kf7. Ik ben al volle- door consequent te blijven dig teruggedrongen, maar dit toch gewoon is meestal aanvallen toch een halfje eruit dacht dat dit nog wel remise plaats te vinden. Op het wist te halen. Behoudener zou zijn. Volgens Fritz is het menu stond oneindig kreeft spelen kost je in een scherpe ook houdbaar na 72.Kf4 Te2 eten voor 50 euro, wie wil dit Winawer makkelijk de kop, 73.Lg3, maar ik had mijn nou niet? Het toernooi had in dus ik had weinig keus. kruit al verschoten. Terwijl ik de hoofdgroep een tamelijk met nog een kleine minuut op sterke bezetting gezien de vele Jorgen Henseler (2071) - de klok remise aanbied, om- schaaktitels in de groep. Doel Geert Veldhuis (1934) dat het nu nog een redelijk was ervaring opdoen tegen HSG Open 2011 Amsterdam, voorstel lijkt, voer ik de zet sterkere spelers en wellicht 25.06.2011 72.Lf2?? uit. 72...Tf3+ en ik wat ratingpunten te pakken. buig het hoofd. Jop, wat zijn De eerste twee ronden op vrij- 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Lb4 je tarieven? dag gingen nipt verloren tegen 4.e5 c5 5.a3 Lxc3 6.bxc3 Pe7 positionele broodspelers die 7.Dg4 Dc7 8.Dxg7 Tg8 ______graag aan een klein voordeel- 9.Dxh7 cxd4 10.Pe2 Pbc6 41 Behouden spel in tje gaan hangen tegen op pa- Slaan op e5 of c3 leek me niet een Winawer? Kan pier mindere tegenstanders. Ik goed, wist ook exact de theo- de kop kosten! bedenk me altijd maar dat je rie niet meer, mijn tegenstan- met zo’n mentaliteit het waar- der blijkbaar wel gezien het schijnlijk nooit ver zult schop- feit dat hij 3 minuten had na- door Geert Veldhuis pen, wellicht kan ik gewoon gedacht. 11.f4 Ld7 12.Dd3 Voor het eerst nam ik deel aan slecht tegen mijn verlies en is dxc3 13.Dxc3 Vaak wordt het weekendtoernooi in Hil- het dit kleine verschil wat hier 0-0-0 gespeeld met een TOERNOOIEN

aanvallende pot in het voor- 18...d4 19.Lxd4 Niet met het uitzicht. Pf5 14 Tg1 Tc8 De paard, mijn tegenstander wil- koning leek me in het midden de die houden als verdediger ook wel veilig, gewoon is 0-0-0. voor zijn koning. Pxd4 15 g4 Db6 Na de partij ver- 20.Dxd4 Da6 Houdt enige telde de tegenstander dat hij druk op de witte stelling hoe- graag ergens Tb1 had gespeeld wel het er voor mij erg riskant om dit tegen te gaan. 16.gxf5 begint uit te zien. 21.Td1 Txg1 17.Le3 Txf1 18.Kxf1 Lb5 22.Kf2 Dxa3 23.f6 Op Tg1 kan Kf8 nog. Dh3 24.c4 Zie diagram 4. Een cruciale Nu Tg1 leidt na Dxh2 tot scherpe stelling is ontstaan Diagram 4 eeuwig schaak. Dxh2 25 Ke3 waar beide partijen zich geen Dh3 26 Kf2 Dh2 27 Ke3 ½- fouten kunnen veroorloven. ½. Meer zat er mijns inziens Vanwege de vrije h-pion zou witte toren via g1 naar g8 kan voor zwart niet in, voor wit ik spel moeten blijven maken, komen was ik verloren, het wellicht wel als ie ruimte blijven aanvallen. Ook als de meest scherpe leek me d4. krijgt.

Daniël rost onze leeuwen hun kuil uit door Paul van der Sterren

Het viel niet zo op in de alge- wereldtopper aan voor deze in denkt iets van ‘leuk, ga ik pro- hele feestvreugde van de Jubi- de schaakwereld vrij ongewone beren’ en zwiept iedereen ach- leumviering van Caissa op 21 krachtproef. Karpov, Timman, teloos weg. mei, maar zonder er veel erg Anand, Nikolic, om er maar Ik wist dat hij een bijzondere in te hebben zijn degenen die een paar te noemen, ik heb ze jongen is, maar dit was echt er vroeg genoeg bij waren ge- allemaal zien worstelen met groots, en misschien nog wel tuige geweest van een gewel- hun kwartet tegenstanders. het meest vanwege het grote dige prestatie van Daniël Meestal waren dat ook niet gemak waarmee hij het deed. Stellwagen. Hij kwam binnen, meer dan ‘gewone’ clubscha- Bravo Daniël! En hoera voor gaf te kennen dat hij nauwe- kers, maar wat maakten ze het Caissa, dat zich met de orga- lijks een idee had wat hem te hun gerenommeerde tegen- nisatie van deze historische wachten stond, ging zitten, stander lastig. Zwoegen, af- prestatie een plaatsje in de ge- deed zijn ogen dicht en een breken, arbitreren. En altijd schiedenisboeken of toch op uurtje later stond hij weer op. liepen ze de nodige schade op, zijn minst in de mondelinge Alle vier de tegenstanders ver- niemand haalde 4 uit 4. En Amsterdamse legendevorming brijzeld, uitgerookt en wegge- hier komt de jonge Daniël, verworven heeft. vaagd, alsof het pluisjes waren. Zelf was ik op dat moment in mijn gewone aanschuifsimul- taan nauwelijks de openings- fase voorbij en het zou nog 42 drie uur duren voordat ook ik me, maar dan zwaar gehavend, uitgeput en met een wirwar van fouten en blunders op mijn netvlies, in de bar kon melden. In de jaren negentig trok het jaarlijkse simultaanevenement Schaken op het Spui altijd een JEUGD

door Leon Pliester

Je zou het nu misschien niet Jong en Oud zo gauw zeggen, als je me ziet, maar ik ben ook jong geweest. En wat ik mij van die tijd herinner, is, dat het schaken heel anders is dan nu. Vijftigers als ik, spelen anders dan jonge kinderen, en ook weer anders dan stok- oude mensen. Maar laten we bij het begin beginnen.

k leerde op mijn vierde bleek pas toen ik de partij dig valletje en je hoeft er geen schaken van ome Jan. Het achteraf aan ome Theo liet slechte zetten voor te doen. Iboekje ‘Oom Jan leert zijn zien. Ik won een schaakboek- Speel het anders nog een keer- neefje schaken’ was op mij let- je: prisma schaakboek deel 3 tje na, dan weet je het onge- terlijk van toepassing. Sterker over combinaties, en sinds- twijfeld. Enige jaren geleden nog, ome Theo deed in mijn dien loerde ik op mogelijkhe- gaf ik les aan oudere heren, geval ook nog mee. Je zou den om stukken te offeren. rond de 70 en ik liet ze dit va- kunnen zeggen dat ik goed Rond mijn 10de speelde ik het riantje leren. Tenminste, dat werd voorbereid. Maar als volgende partijtje, tegen de probeerde ik. Aan het begin zo’n jonge kleuter was scha- heer Schut: 1.d4 d5 2.c4 van de les speelde ik de zetten ken voor mij zoiets als met dxc4 3.e3 b5 4.a4 c6 5.axb5 een paar keer voor, en op het soldaatjes spelen. Er zat geen cxb5 6.Df3 en ik won een einde van de les vroegen ze of structuur in of gedachte ach- stuk, zie diagram 1. ik het nog eens wilde herhalen. ter. Ik deed maar wat, en mijn De clubavond daarna vroegen ooms konden mij rustig een ze het opnieuw, en geduldig liet ik het weer zien. Toen gin- gen ze een vrij partijtje spelen. En wat denk je: 1.e4. Ik stond ‘Voor mij was ernaast, zette de pion terug en voerde 1.d4 uit. Als leraar schaken zoiets moet je soms kunnen ingrij- pen, vind ik. De partij ging als met soldaatjes verder 1...d5 2.c3. Toen heb ik snakkend naar zuurstof het spelen’ pand verlaten. Van de lessen is Diagram 1 verder ook niets meer terecht- dame voorgeven, want die gekomen. raakte ik toch wel ergens Later zag ik de heer Schut kwijt. Maar op mijn zevende rondlopen met een boekje Briljante witspeler deed ik zowaar mee aan een over het Damegambiet onder Zelf overkwam mij enige jaren jeugdtoernooi, en zowaar, ik zijn arm. Blijkbaar had ik geleden het volgende. Ik vroeg 43 won nog een (derde?) prijs in hem ervan overtuigd dat het mij af hoe ik met wit verder de laagste groep. Het enige handig is iets van theorie te moest gaan in de Aljechin/ wat ik van die partijen weet is weten. Chatardvariant van het Frans. dat ik iemand had matgezet Die ontstaat na: zonder dat het mat was. Ik Oudere heren 1.e4 e6 2.d4 d5 3.Pc3 Pf6 zette hem schaak en geen van Heb je deze zetten nu in je 4.Lg5 Le7 5.e5 Pfd7 6.h4. ons twee zag dat hij er nog hoofd? Dan kan je het zelf een Nu schijnt het dat wit vol- iets tussen kon zetten. Dat keer proberen. Het is een aar- doende compensatie krijgt als zwart twee keer op g5 slaat. geten. Maar dat ik twee fraaie ik mijn halve club uitgeno- Maar wat speel ik nu na aanvalspartijen, die ook nog digd getuige te zijn van mijn 6...a6, vroeg ik mij af. Geluk- van theoretisch belang zijn, afgang. Wat voelde ik mij een kig vond ik in mijn database niet meer kan herinneren, eikel! twee partijtjes van een Inter- geeft te denken. nationaal Meester die als volgt Liever in stilte toesloeg: 7.Dg4 Lxg5 8.hxg5 Clubkampioen Wat had ik fout gedaan? Ik c5 9.dxc5 Pxe5 10.Dg3 Waar waren we gebleven? had mij mee laten slepen door Pbc6 11.O-O-O f5 12.Pf3 Toen ik 12 was vroeg een mijn jeugdig optimisme en Pxf3 13.gxf3 De7 14.Ld3 g6 medescholier, Anton Maas ge- het verlangen de blits te ma- 15.The1 Dxc5 zie diagram 2. heten, of ik misschien lid wil- ken. Normaal gesproken ga de worden van de plaatselijke je, als je meent met een truc schaakvereniging van Valkens- te kunnen winnen, de varian- waard, waar we woonden. Ik ten checken, herchecken en won meteen de tweede groep, nog eens checken. En als je en het jaar daarop werd ik genoeg tijd hebt zou je zelfs clubkampioen. Ik weet niet of even rondlopen om je hoofd Anton Maas dat had voorzien, leeg te maken om met een on- of dat hij baalde dat hij zelf bevooroordeelde blik naar de geen kampioen was geworden. stelling te kijken. Maar ik was In ieder geval is hij gaan brid - nu eenmaal een aanstormend gen en dat doet hij niet on- talent, en een aanstormend verdienstelijk: samen met zijn talent stormt nou eenmaal op Diagram 2 bridgepartner werd hij jaren zijn doel af zonder zich om later tweede in het wereld- futiliteiten als het checken en En toen maakte wit het hard- kampioenschap. het herchecken te bekomme- handig uit: ren, en zeker niet tegen een 16.Lxf5!! gxf5 17.Pxd5 Kf7 De mislukte truc merkwaardig oud mannetje. 18.Dc7+ Kf8 19.g6! hxg6 Spelend bij EVS had ik de Bovendien stond mijn pu- 20.Th1 Th5 21.Pf4! volgende ontnuchterende er- bliek klaar, en was dit de uit- En zwart gaf het op. varing. Ik speelde in een ex- gelezen gelegenheid om mijn terne wedstrijd een partij te- genialiteit aan mijn clubgeno- Wie was dan die briljante wit- gen een merkwaardig oud ten te etaleren. Als ik aan het speler dan wel? Tot mijn ver- mannetje. Ik meende een checken was geslagen, dan za- bazing bleek ik dat zelf te zijn mooie combinatie te zien en ten ze ongetwijfeld weer ach- (tegen De Beer, KNSB com- ging aan mijn clubgenoten, ter hun eigen bord en moest petitie 1987. En alsof dat niet die aan het rondlopen waren, ik mijn meesterwerk in stilte erg genoeg was, bleek ik er vertellen dat er een truc in de voltooien. Nu, als oudere, rij- zelfs een tweede, fraaie aan- stelling zit. Nieuwsgierig trok- pere en bedaardere speler weet valspartij mee gespeeld te ken ze naar mijn bord. Mijn ik beter: liever in stilte win- hebben. In Edinburgh 1988 tegenstander had zojuist de speelde Guilian tegen mij door mij voorziene zet ge- 11... De7, maar na 12.f4 Pd7 speeld en nu zoveel publiek ‘Nu weet ik 13.Pxd5! exd5 14.Te1 Pde5 klaar stond om mij te bewon- 15.Pf3 Le6 16.Pxe5 Pxe5 deren, voerde ik de truc, een beter: liever in 17.Txe5 stond wit alweer ge- torenoffer, snel uit. Het merk- wonnen. Deze partijen analy- waardige, oude mannetje nam stilte winnen’ 44 seerde ik in NIC Jaarboek 9. het aan – de onnozele sukkel, nen dan ten overstaan van je Nu ik ze weer zag kwamen de dacht ik nog - en ik beant- clubgenoten je graf in te herinneringen wel weer naar woordde die al even snel met springen. En nu ik zelf steeds boven, maar in eerste instan- mijn pointe. Maar ook dat meer op een merkwaardig tie was ik ze volledig kwijt. strafte mijn tegenstander zon- oud mannetje begin te lijken, Ter verdediging kan ik aan- der al te veel na te denken af, weet ik dat je ook die niet voeren dat ik zowel met wit want er bleek een levensgroot mag onderschatten. Mensen als zwart zoveel mogelijk ver- gat in mijn analyse te zitten. als Kortchnoi en Reshevsky schillende varianten speel. Mij restte niets anders dan de speelden ook op hoge leeftijd En dan wil je weleens wat ver- wapenen te strekken. Zo had nog steeds een uitstekende partij. Het is leuk om de blits te maken en de coole jongen uit te hangen, maar dat doe je vooral door veel partijen te winnen en met een hoge ra- ting. In het schaken krijg je heus geen bonuspunten voor een flitsende partij. Er zijn maar drie uitslagen denkbaar: 1-0, 1/2-1/2, en 0-1. Je pro- beert in eerste instantie zoveel mogelijk te winnen, en als dat niet lukt, laat het dan maar niet kan, melk dan maar een wist dat ook, en vroeg zowat remise worden. eindspel uit. Ook al zou dat bij iedere zet triomfantelijk: nog remise worden, dat is al- “Remis, Herr Pliester?”.Een Matnetten tijd beter dan verliezen. beetje een naar mannetje, dus. Zo speelde ik onlangs in Bel- Ik sloeg dat keer op keer af, gië tegen een jong talent. Ik Verf smijten alsof ik mijn trots nog niet stond slecht, verloren waar- Stel je bent bezig een modern opzij kon zetten en de realiteit schijnlijk, maar opeens had ik schilderij te maken, en je bent van de onafwendbare punten- gewonnen, en ik begrijp nog bezig a la Karel Appel klodders deling maar niet onder ogen steeds niet waarom. Mijn verf op het doek te smijten. wilde zien. Ik voerde mijn zet- jeugdige tegenstander was niet Maar halverwege je werk krijg ten uit met een ongeïnteres- in de stemming om achteraf te je plotseling zin als Rembrandt seerde houding, met een air analyseren, en dat respecteer fijnzinnig en technisch te van: wat doet het ertoe? Maar ik. Verliezen is al erg genoeg, werk te gaan en begint allerlei ondertussen had ik een truc in dus waarom zou ik nog meer details te schilderen. Dat zal de stelling gevlochten. Ogen- zout in de wonden wrijven? waarschijnlijk een raar schil- schijnlijk doelloos heen-en- In ieder geval: ik stond slecht, derij worden. En als je bezig weer-schuivend, zette ik mijn maar wist door de opkomen- bent een heavy metal muziek- stukken intussen op de kritie- de wederzijdse tijdnood toch stuk te componeren en hal- ke velden. Hij speelde ook een soort van aanvalletje te verwege gaat dat over in een onnadenkend heen en weer, creëren. Dat inspireerde mijn harmonische klassieke piano- want het maakte per slot van opponent tot een tegenaanval, recital, krijg je ongetwijfeld rekening toch niets meer uit. maar mijn koning liep net een gek muziekstuk. Maar bij Dacht hij. Maar hij zette zijn niet mat. Hij bleef lang na- het schaken is deze flexibiliteit stukken net op de velden die denken, blunderde een stuk van geest soms noodzakelijk. mijn truc mogelijk maakte. weg en ging door zijn vlag. Je kan niet zeggen: “Ik ben Toen piepte hij plotseling heel Hij had ook dames kunnen aan het aanvallen, dus moet ik anders, en vond ik hem gelijk ruilen en een eindspel met een winnen in de aanval”. Als de een stuk aardiger. Een paar pion meer proberen te win- tegenstander de verdediging zetten later moest hij opgeven. nen. Dat had hem goede kan- in orde heeft, moet je niet 52...Le1?? 53.e5+! dxe5 sen geboden. Achteraf denk ik met je kop door de muur lo- 54.d6 Ke6 55.Kxc5 La5 dat hij, vanwege alle matnet- pen, maar overschakelen op 56.Te8+ Kf6 57.Kd5 d3 ten die hij op het bord zag plan B. verschijnen, alleen maar aan matzetten kon denken. Het Een naar mannetje roofdier had bloed geroken en Jeugdige schakers zijn vaak 45 wilde toeslaan. Dan ben je optimistisch. Dat is goed, niet in de stemming om een want met een negatieve instel- eindspel met een pion meer ling bereik je nooit wat. Maar uit te melken. Toch was dat je kan ook doordraven. Zo de beste strategie. Tegenwoor- speelde ik jaren gelden tegen dig weet ik dat, maar toen ik een jong Oostenrijks talent. jong was, wilde ik ook te lang De partij verzandde in een in de aanval winnen. Als dat stelling die makkelijk remise kan is het mooi, maar als dat te houden was. Mijn opponent Diagram 3 58.Tf8+ Kg5 59.Kxe5 Lc3+ hij een meester is in het vin- dan meer op de vlag dan op 60. Ke4 d2 61.Tf1 en zwart den van tegenkansen. Kort- het bord, zodat jij alle gele- gaf het op, in Pliester – om, mijn vriend verloor en genheid krijgt te schwindelen Klinger, Lugano 1983. zong een toontje lager. Sinds- (=met lepe zetten verloren dien heb ik hem ook niet stellingen winnen). Vaak be- Moraal: blijf tot het einde toe meer achter een bord gezien. gint de tegenstander mee te waakzaam. Eigenlijk moet je Bedenk: oudere mensen met vluggeren, maar wat heeft hij juist heel pessimistisch wor- een hoge rating hebben die ra- dan aan zijn extra bedenktijd den als je denkt dat er geen ting heus niet voor niets. Als als hij die niet gebruikt? Ik vuiltje aan de lucht is. Zoek ze een onderdeel van het scha- ben geneigd te zeggen dat naar wat er eventueel toch mis ken, zoals de opening, slecht ‘meevluggeren’ een beginners- kan gaan. Gaat het daarente- lijken te begrijpen, zijn ze des fout is, ware het niet dat het gen heel slecht: wordt dan te beter in andere facetten van ook veel voorkomt bij ervaren juist optimistisch. Zoek dan het spel. Blijf voorzichtig. We- spelers. Zo overzag eens een naar verborgen kleine kansjes derom geldt: hoe beter het tegenstander in mijn tijdnood die misschien wel goed uit gaat, hoe kritischer je naar je een eenvoudige winst terwijl kunnen pakken. Overigens stelling moet kijken. Gun je allerlei stukken van mij in moest ik in het laatste geval tegenstander zo min mogelijk stonden. Je kan de man nau- ook een beetje toneel spelen. tegenkansen en hou de con- welijks een beginner noemen, Je moet dat niet overdrijven, trole. want hij was Max Euwe. Hij want dat zou niet sportief had het wedstrijdschaak al een zijn. Maar je hoeft ook geen Tijdnood is goed tijdje vaarwel gezegd, maar open boek te zijn voor je te- Een veel geziene fout bij jonge ging toch weer in de KNSB- genstander, die maar in je spelers is dat ze zo snel spelen competitie meespelen. Het ogen hoeft te kijken om te (zie mij bij mijn eerste schaak- was dus in zijn geval geen ge- zien wat je denkt. Soms moet club). Het lijkt er soms op dat brek aan ervaring maar aan je je ware gedachten afscher- iedere inval maar ter plekke wedstrijdritme. Helaas voor men door een andere houding op het bord uitgevoerd moet mij bleef de partij nog steeds aan te nemen. worden. Niet zelden zie ik, als verloren, zij het op het nip- ik een toernooi speel, dat de pertje. De malloot jongelingen uit de lagere re- Optimisme is niet voorbehou- gionen klaar zijn met hun De tijdnoodduivel den aan de onervaren jeugd, partij, terwijl ik met al mijn Het is mij ook overkomen dat die nog niet kennis heeft ge- ervaring nog geen 10 zetten een nog oudere heer in gewon- maakt met de ernst des levens. heb uitgevoerd. Wat is dat nen stelling mij remise aan- Soms zit dat ook gewoon in toch? Is het soms angst voor bood, terwijl ik 10 zetten iemands karakter. Een vriend tijdnood? Laat ik dan nu maar moest doen in 1 minuut. “Dit van mij, destijds een dertiger vast mijn nieuwe vuistregel is niet goed voor mijn hart”, met een rating rond de 1700 presenteren: ALS JE VERLO- was de verklaring. Ik besloot speelde tegen iemand met een REN STAAT, MOET JE IN de man in leven te laten en rating van ongeveer 2300. TIJDNOOD KOMEN! Even het punt te delen. Mijn vriend stond goed, want nuanceren: als je totaal verloren Hoe dan ook, in tijdnood kan zijn tegenstander had de ope- staat, moet je opgeven. Maar er van alles gebeuren, en dat is ning mishandeld. Ik keek op als het nog niet zo duidelijk prettig als je verloren staat. Je het formulier en concludeer- is, moet je al je tijd benutten kan er alleen maar bij winnen. de: “Die man is een malloot”. om nog een kleine kans op Maar dan moet je zelf je zenu- Dat had ik beter niet kunnen redding te zoeken. Velen krij- wen ook in bedwang kunnen 46 zeggen. Mijn vriend liep uit- gen meer adrenaline als ze in houden. Als je erop traint, gelaten door de gangen te tijdnood zitten, en stijgen zo groei je wellicht uit tot een dansen. Hij ging winnen tegen boven zichzelf uit en vinden echte tijdnoodduivel die veel iemand met een veel hogere zetten die ze anders niet zou- opponenten in hopeloze stel- rating die een malloot bleek te den zien. Een prettig bij-effect ling alsnog weet te verschal- zijn. Dat wist hij nog een uur is, dat de tegenstander vaak ken. En dat draagt alleen vol te houden, totdat bleek zelf de kluts kwijt raakt. Hij maar bij aan de rijkdom van dat zijn opponent in de ope- wordt te optimistisch en ons toch al zo boeiende spel. ning misschien wel een rare denkt jou wel even door de kwibus moge zijn, maar dat vlag te stampen. Vaak let hij JEUGD

Afgelopen jaar is er weer heel veel en heel goed geschaakt En de jeugd- door de jeugd. Iedereen heeft hard zijn best gedaan. kampioen is... Daarom was er ook voor iedereen een prijs, een door Jan van der Pouw / redactie medaille of een beker! De prijzen werden uitgereikt door belangrijke Caissanen: Hugo van Hengel (voorzit- ter), Frans Oranje (erelid), Jan van der Pouw en Camilo Guzman, de jeugd- kampioen van vorig jaar. De volledige uitslagen kan je terugvinden op de website.

Het kampioenschap nen en zodoende is hij de al- De ladder/beker Na een zeer spannende finale gemeen clubkampioen van de De ladder/beker werd gewon- met kansen over en weer ein- jeugd en volgt hij de kampi- nen door Oscar Buckens, die digde de eerste partij in een oen van vorig jaar, Camilo op. in de finale won van Philip. remise. In eerste instantie Gefeliciteerd, Elias! De derde Het bekertoernooi was een stond Martijn van Maanen plaats werd gewonnen door knock-out toernooi, waarbij beter, maar Elias Reina wist Felix Reina na winst op de de indeling bepaald werd via zijn achterstand in te halen en puntenkampioen van dit jaar, de laddercompetitie. bouwde uiteindelijk een ma- Philip Odle. teriele en positionele voor- Beste meisje sprong op. Hiervoor had hij Het punten klassement Het beste meisje was dit jaar wel zo goed als al zijn bedenk- Het puntenklassement laat Elena Vogelaar, die won van tijd gebruikt. Martijn had wel zien wie over het hele seizoen Aylin. meer tijd op zijn klok, maar gezien het beste heeft gespeeld. geen matpotentieel meer op Op basis van dit puntenklas- Externe competitie het bord. Dus moest de sement werden de vierkampen In de externe competitie werd scheidsrechter er aan te pas om (onder andere) het kampi- het grootste succes van afgelo- komen en hij besliste de partij oenschap ingedeeld. Philip pen jaar geboekt door het E1- in een remise. Zodoende won het puntenklassement, team (tot 10 j.): Philip, Simon 47 moest er een 5-minuten partij gevolgd door Felix, Elias en Vuursteen, Kilian Hoekstra en de beslissing forceren. Deze Martijn. Casper Buckens. Ze werden partij werd door Elias gewon- kampioen van Amsterdam!

Er werden heel veel prijzen uitgereikt! Oplossingen 1.De3 Kd8 2.Lc8 Kxc8 3.De8 Oplossingen Kf8 2.Lg8 Kxg8 3.De8 problemen (pag 15) Kd6 2.Lf5 Kd5 (of studies (pag 19) Kc6) 3.Dc5 Probleem 1 Kf6 2.Ld5 Kf5 3.Dg5 Studie 1 B. Giöbel, 1923 Een moeilijk probleem. Zoals Behting 1892 1.Dh3 f1(D,T,L)) 2.De3 bekend zijn driezetters over 1. c8T (1. c8D? Pc6+ 2.Dxc6 f1(P) 2.Dg2 het algemeen het lastigst op te Kxa1 en wit kan niet winnen P~ 2.Dd3 lossen, maar deze is wel bij- omdat het pat is na Dxc2; Een symmetrische stelling zonder pittig. De zwarte ko- daarom wint 1. cxd8D? Kxa1 maar de symmetrische zet ning heeft vier vluchtvelden ook niet) 1… Kxa1 2. Txc2 1.Dh1? voldoet niet wegens (d8, f8, d6 en f6) in de vorm en het paard gaat verloren, f1(D). van een ster. Dit thema heet bijvoorbeeld 2… Kb1 3. Tb7 dan ook een stervlucht. Boven- en Kf7-e7xd8, of 2… Pf7+ Probleem 2 dien heeft zwart in dit probleem 3. Kd5 Pg5 4. Tg2 Ph3 5. Ke4 W. Greenwood, 1880 nog het veld Ke8, waarop wit 1.Lb1 Kd4 2.Dc5 zowel Dc5 als Dg5 kan laten Studie 2 Kd5 2.De4 volgen. Ook zij er veel echo’s C.J. de Feijter 1932 Ke6 2.Df5 te zien in dit probleem. 1. Pg8 Lf5 2. Pe7 Le6 (2... Kf4 2.De4 Lxh7? 3. Lb2 mat; 2…Ld7 Probleem 6 Kf6 2.Df5 gaat verder als de hoofdvari- De eerste drie matzetten vor- H. Ebert, 1975 ant) 3. Pg6+ Kxh7 4. Pf8+ men echo’s. En de laatste twee 1.Dc7 d6 2.Dc1 d5 3.Dc7 wint de loper varianten zijn ook een echo e3 (Ke3) 4.Dc2 (Dg3) van elkaar waarbij de loper op d5 2.Dc1 en het mat Studie 3 f8 en de koning of h4 precies volgt een zet eerder. A. Troitzky 1899 dezelfde poortwachtersfunctie Dit is een mooi voorbeeld van 1. Da8 Kg1 2. Da7+ Kh1 vervullen. hoe probleemcomponisten el- 3. Db7 Kg1 4. Db6+ Kh1 kaar inspireren, zelfs met tus- 5. Dc6 Kg1 6. Dc5+ Kh1 Probleem 3 senpozen van bijna 100 jaar! 7. Dd5 Kg1 8. Dd4+ Kh1 G. Guidelli, 1924 Want zonder pion d7 komen 9. De4 Kg1 10. De3+ Kh1 1.Kg3 P~ 2.Dxb1 we uit bij een oudere tweezet 11. Df3 Kg1 12. Df1 mat Pc2 2.Da8 uit 1883 van L’hermet met de f5 2.Dh8 sleutelzet Dc7, die op zijn Studie 4 In de tweede en derde variant beurt weer werd geïnspireerd M. Platov 1927 kan de zwarte loper ontpend door een gelijkende tweezet 1. Ta4+ Kg5 2. Tc5+ Kf6 3. worden. Dit komt omdat van de vader aller probleem- Ta6+ Ke7 4. Tc7+ Kd8 5. Th7! zwart zichzelf ‘geïnterfereerd’ componisten, Samuel Lloyd. Dg2 (5… Dxh7 6. Ta8+ Kc7 7. heeft en de loper dus geen Uit de jaartallen die standaard Ta7+) 6. Ta8+! Dxa8 7. Th8+ redding meer kan brengen. bij probleemstellingen worden Ook dit thema heeft een naam: vermeld, kun je overigens af- de Gamage-ontpenning. leiden dat de periode 1880- 1930 de gouden jaren zijn Probleem 4 geweest voor dit métier. De E. Brunner, 1907 belangrijkste thema’s zijn in 48 1.Ta7 b2 (of Kc5) 2.Tdd7 die periode bedacht en uitge- en 3.Tac7 werkt. Voor huidige compo- De witte torens zijn zo mach- nisten is het lastig om met iets tig en de positie van de zwarte compleet origineels te komen. koning zo slecht, dat er zelfs Voor de probleemoplosser gepromoveerd mag worden. blijft er echter zoveel fraais uit de oude doos te halen, dat we Probleem 5 nog wel wat jaartjes door kun- O.C. Budde, 1886 nen gaan.