de burcht om tot een indrukwekkend kasteel. Illustere gasten, onder wie Maria van Bourgondië en Keizer Karel, waren er te gast. Na de verwoestingen door PRAKTISCHE INFO 57 km Franse troepen eind achttiende eeuw boden de resterende gebouwen onderdak aan landlopers en daklozen. Vandaag huist in het Gelmelslot een penitentiair schoolcentrum. Startplaatsen met parking: Langs de Vrijheid imponeert de Sint-Katharinakerk, een van de hoogste bakste- • Bezoekerscentrum Kolonie 5-7, Kapelstraat 10, 2330 Merksplas nen gebouwen in Europa. Het fraai opgeknapte begijnhof staat op de lijst van (N 51 21.334, E 4 49.585) UNESCO Werelderfgoed. • Parking Van Cuyck (achter Sint-Katharinakerk), Jan Van Cuyckstraat, 2320 3 Wortel-Kolonie (N 51 23.882, E 4 45.724) Karakteristiek voor Wortel-Kolonie zijn de witte cipierswoningen. Ze illustreren • Stadsboerderij, Veldekensweg 10, 2300 treffend de hiërarchie binnen de kolonie: dubbelwoningen voor het personeel (N 51 20.032, E 4 56.155) LANDLOPERSROUTE en vrije herenwoningen met ruime tuinen voor de leidinggevenden. MERKSPLAS - HOOGSTRATEN - TURNHOUT - Net als in Merksplas ontroert de begraafplaats van de landlopers. Hoe fiets je de route? - Je fietst in een gevarieerd landschap met bossen, weilanden en eindeloze De route is bewegwijzerd met witte, zeshoekige bordjes met vermelding dreven. Bootjesven is een echt plaatje. Het contrasteert mooi met het woeste ‘Landlopersroute’. heidegebied errond. In de vroegere boerderij richtte Natuurpunt Markvallei Bezoekerscentrum De Lengte: Klapekster in. Van woensdag tot en met zondag kun je er terecht voor infor- 57 km matie over de geschiedenis van het domein en bijzonderheden over de knappe verkorting vanuit Hoogstraten en Merksplas (westelijke lus): 41 km natuur. In het Pure Kempen café ben je welkom voor een drankje en een hapje. verkorting vanuit Turnhout (oostelijke lus): 16 km

Traject: FIJNE (PICKNICK)HALTES Het reliëf is vlak. Ongeveer 20% van de Landlopersroute is autovrij en 10% semiverhard. 1 Kapel Achtel De Kapelberg in Achtel, een gehucht van Rijkevorsel, veranderde de voorbije Meldpunt Routedokter eeuwen nauwelijks. De kapel Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Weeën vormt het Ontdek je een probleem tijdens je fietstocht? Is een decor voor allerlei folkloristische activiteiten, waaronder het populaire Sint- bordje verdwenen, beschreven of uitgerukt? Vul het Antoniusfeest in januari. meldingsformulier op www.routedokter.be in. Op diezelfde website vind je bovendien up-to-date 2 Carons Hofke informatie over werken of omleidingen. In de middeleeuwen woonde de heer van Merksplas hier in een omwalde burcht. Vandaag is het aangenaam toeven in dit gemeentepark (5 ha). Info- Colofon: borden vertellen je meer over de rijke geschiedenis. Je vindt er bovendien het Redactie: Toerisme Provincie Antwerpen vzw eerste openbare composttoilet van België. Opmaak: Gekko Druk: Favorit 3 Brongebied van de Kaart: Elke Feusels De rivier de Mark ontspringt bij de Geheulsedijk in Merksplas. Je vindt er een Foto’s: Mie De Backer van de 21 fotogenieke ‘poosplaatsen’ langs de Mark tussen Merksplas en Verantwoordelijk uitgever: Toerisme Provincie Antwerpen vzw, Breda. Een mooi gedicht van Pien Storm van Leeuwen staat gebeiteld in een Koningin Elisabethlei 16, 2018 Antwerpen grote witte zwerfkei. Copyright tekst, kaart en traject: Toerisme Provincie Antwerpen TOERISME PROVINCIE ANTWERPEN 4 Stadsboerderij Turnhout De informatie werd met zorg verzameld. Wijzigingen zijn altijd mogelijk, De Veldekenshoeve uit 1840 is een typisch Kempense langgevelboerderij. maar vallen niet onder de verantwoordelijkheid van de uitgever. Landlopersroute Turnhout restaureerde en breidde de hoeve uit tot een levendige stadsboerderij. 57 km Wandel rond in de zelfoogsttuin met groenten, kruiden en fruit of loop even tot D/2015/0408/14 bij de dieren of de bijenhal. Surf naar www.kempen.be voor toeristische info, fietsnieuws en logeertips.

5 Blakheide TOERISME VLAANDEREN Op de grens van Beerse, Merksplas en Rijkevorsel ontdek je een authentiek Kempens landschap met vennen, heide en bos. De 25 ha grote kleiput in na- tuurgebied Blakheide trekt heel wat watervogels aan. De kijkhut helpt je om zeldzame soorten te spotten. LEGENDE Begijnhof Recreatiedomein Ijsverkoop HAL 2,3 1,8 Kerk 3,8 Watermolen Drinkwaterfontein22 Fietsverhuur94 83 2,7 etsknooppunt Hal HAL 18 25 Kapel Windmolen Brouwerij1,8 Fietspunt 91 N14 81 0,7 CASTELRÉ Merkske 4,4 Landlopersroute (verhard) Kasteel Bezoerkerscentrum Picknickplaats ZIGRAECK Infokantoor Castelré 2 Schaluinen 3,2 Boerderij Museum Automaat Fietsinrijpunt Landlopersroute82 (semi-verhard) 19 SCHOORSTRAAT Met dank aan Toerisme Provincie Antwerpen ©2015 | Nadruk of aanpassing SCHOOTSENHOEK onder gelijk welke vorm is verboden | Kaartontwerp TPA & Elke Feusels | 1,3 3,5 www.provincieantwerpen.be | Voor verbeteringen en suggesties op de routes3,3 en de bewegwijzering: www.routedokter.be Het Marksken 2,5 Minderhout Bezoekerscentrum De Klapekster 87 Landlopersroute Bootjesven BOSUIL De voormalige landloperskolonies in Wortel en Merksplas bieden een fascine- 2,9 1 52 2,1 12 0,6 2 3 HEIKANT 08 ZONDEREIGEN 2 rende mix van natuur, erfgoed en verhalen. Samen met de Nederlandse koloniën Gelmelslot 11 KOLONIE 53 Mark 6,5 3,5 99 Wortel-Kolonie stonden ze aan de wieg van het moderne denken over armoedezorg en het Wortel 1,1 geloof in een maakbare samenleving. 3,4 In 1823 arriveerden de eerste behoeftige gezinnen in de Vrije Kolonie van Wortel. STRIKKE- Weelde- Twee jaar later gingen ‘beroepsbedelaars’ verplicht aan de slag in de Onvrije WEG 3,1 2,3 Station HOOGSTRATEN 10 N119 Kolonie van Merksplas. ACHTELSE- PAMPAWEG GEHEUL STRAAT N124 Het ging om een vooruitstrevend en grootschalig sociaal experiment: tot 1993 N132 35 zetten de landlopers woeste grond om in een rijk en afwisselend landschap. De 3,6 3,8 3,8 kaarsrechte dreven weerspiegelen de tucht en de orde die er vroeger heersten. 2 3 Graafsbos Sinds 1993 is landloperij in België niet langer strafbaar. Beide Kolonies - samen DIEPTE 05 ruim 1000 ha groot - zijn intussen als landschap beschermd, de meeste gebou- BELSLIJNTJE 29 BOLK Mark 1 06 wen als monument. NERING 2 Achtel Mogelijk volgt in de zomer van 2018 een erkenning als UNESCO Werelderfgoed. Park Carons BERKELAAR Zandweg Molenzijdseheide Hofke 3,5 Zwart Grote Onder voorzitterschap van Kempens Landschap werken diverse partners aan de 2,1 Kleine Mark 31 Water Klotteraard 0,9 herbestemming en de verdere openstelling. Kleine 34 Turnhouts 3,3 Vennengebied Klotteraard 1,8 07 TIP: surf naar www.kolonie57.be of download de Kolonie-app, KAPELSTRAAT 2 36 Merksplas- Klein gratis beschikbaar in Google Play en de App Store. Ringgracht Kolonie Engelandhoeve Domberg- Bezoekerscentrum Brongebied 3 heide 5,9 Kolonie 5-7 1 3,5 13 van de Mark P RIJKEVORSEL 3,9 1,8 BLIKVANGERS 30 03 0,7 MERKSPLAS 1,7 TARSTRAAT6,2 1,1 In het spoor van de landlopers N131 5,9 3,5 N124 Peerdsven 04 1 Merksplas-Kolonie HEIZIJDE 02 1,3 Film, foto’s, verhalen én talloze weetjes: bezoekerscentrum Kolonie 5-7 vormt N132 DENNENSTR. Dellenloop 4,6 3,7 de ideale introductie op Merksplas-Kolonie. De befaamde architect en steden- 5 bouwkundige Victor Besme ontwierp er het drevenpatroon en de gebouwen. 4 Zo combineert de Landloperskapel een industrieel interieur met een religieus LOONWEG Het Looi Blakheide Kanaal van naar gebouw, een unicum in de Belgische architectuurgeschiedenis. Het Gevange- Brug 7 Sint-Jozef 2,4 01 Brug 1 Brug 4 over Turnhout 85 OSSENWEG nismuseum in de kapel vertelt het verhaal van het Belgische gevangeniswezen. Brug 5 Fietsbrug 49 DIJKSTRAAT Brug 2 0,8 2,9 1,7 2,8 Brug 3 Het vroegere slaapcomplex voor de landlopers fungeert nu als strafinrichting en 84 0,3 71 4,3 45 3,6 72 BEERSE centrum voor illegalen. Naast opmerkelijke monumenten telt Merksplas-Kolonie VAARTSTRAAT Brug 6 0,8 TURNHOUT enkele mysterieuze plekjes, waaronder de begraafplaats met anonieme witte Den Hout 68 kruisjes. Het landschap in Merksplas-Kolonie zit vol afwisseling: dreven, akkers, 60 weiden, bossen, heide, vennen, kleiputten en visvijvers. 2,4 1,9 2,9 N12 R13 5 DEN ABT Stadspark Hoogstraten 73 OOSTMALSENatuurgebied WEG Paalkamperen Jachthaven 2 N 48 Konijnenberg Tussen het centrum en Wortel ligt het Gelmelslot, de vroegere residentie van de 0 km 2 km Fietscafe Gevaarlijke oversteek Uitzicht/uitkijktoren 2,9 N19 heren van Hoogstraten. Rond de oorsprong hangt veel mysterie. In de zestiende Hotel Station Aa eeuw verbouwde een telg uit de gerenommeerde architectenfamilie Keldermans 3,7