STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
PROSZOWICE 2015
1
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
SPIS TREŚCI
1. WSTĘP ...... 4 2. DOKUMENTY PROGRAMOWE POLITYKI SPOŁECZNEJ ...... 6 3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY I MIASTA PROSZOWICE ...... 8 4. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA ...... 10 5. SYSTEM EDUKACJI W GMINIE PROSZOWICE ...... 18 6. ZASOBY MIESZKANIOWE ...... 22 7. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE ...... 24 8. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH ...... 28 9. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ W GMINIE I MIEŚCIE ...... 37 10. KULTURA W GMINIE I MIEŚCIE ...... 41 11. OPIEKA ZDROWOTNA ...... 43 12. PROBLEM ALKOHOLOWY ...... 45 13. PRZEMOC W RODZINIE ...... 49 14. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE ...... 53 15. POMOC SPOŁECZNA. ZAGROŻENIE MARGINALIZACJĄ I WYKLUCZENIEM SPOŁECZNYM ...... 56 15. 1. ANALIZA GOSPODARSTW DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ W LATACH 2012-2014 ...... 57 15. 2. CHARAKTERYSTYKA DOMINUJĄCYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ. .... 66 15. 3. SPOŁECZNO – DEMOGRAFICZNA CHARAKTERYSTYKA OSÓB OBJĘTYCH ŚWIADCZENIAMI Z POMOCY SPOŁECZNEJ ...... 69 16. PROGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH ...... 74 16. MONITORING I EWALUACJA ...... 76 17. RAMY FINANSOWE ...... 78 18. OBSZARY PRIORYTETOWE DZIAŁALNOŚCI SPOŁECZNEJ GMINY PROSZOWICE ...... 79 18. WSKAŹNIKI REALIZACJI ...... 85 19. SPIS TABEL ...... 86 20. SPIS WYKRESÓW ...... 86
2
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
I CZĘŚĆ WSTĘPNA
Część wstępna zawiera elementarne informacje dotyczące zasad konstruowania dokumentu. Przedstawione w niej zostały aspekty prawne, będące podstawą działania samorządu lokalnego, na których opiera się lokalna polityka społeczna.
3
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
1. WSTĘP
Samorządy lokalne działające w warunkach gospodarki rynkowej, cechującej się dużą dynamiką zmian i niepewniością co do ich kierunków, muszą posiadać zdolność do wczesnego rozpoznawania zagrożeń, jak i dostrzegania pojawiających się szans. W takich warunkach istotnego znaczenia nabiera zarządzenie strategiczne, które oprarte na opracowaniu, wdrażaniu i kontroli realizacji planów strategicznych umożliwia dostosowanie funkcjonowania jednostek terytorialnych do zmian zachodzących w otoczeniu. Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych stanowi zatem podstawę w procesie planowania społecznego oraz pozwala na racjonalizację lokalnej polityki społecznej.
Opracowanie i realizacja strategii rozwiązywania problemów społecznych wynika z obowiązku prawnego nałożonego na samorząd gminny na mocy Ustawy z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka.
Art. 16b w/w ustawy posiada brzmienie: Gmina i powiat opracowują strategię rozwiązywania problemów społecznych a samorząd województwa strategię w zakresie polityki społecznej. Strategia, o której mowa w ust. 1, zawiera w szczególności:
1) diagnozę sytuacji społecznej;
2) prognozę zmian w zakresie objętym strategią;
3) określenie: a) celów strategicznych projektowanych zmian, b) kierunków niezbędnych działań, c) sposobu realizacji strategii oraz jej ram finansowych, d) wskaźników realizacji działań.
O potrzebie stworzenia strategii decyduje także środowisko lokalne, które wykazuje duże zainteresowanie problemami społecznymi w swoim otoczeniu. 4
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych dla Miasta i Gminy Proszowice wskazuje istotne kwestie społeczne, z jakimi zmagają się mieszkańcy, a także wyznacza kierunki działań na rzecz niwelowania zjawisk społecznie niepożądanych. Zajmuje się tworzeniem mechanizmów wzmacniających efektywność dokonywanych zmian. Niniejsza strategia jest dokumentem stworzonym na lata 2015- 2020 dlatego niezbędny jest jej stały monitoring, a także ewaluacja realizowanych zadań. Działania te będą pomocne w dostosowywaniu celów i zadań przewidzianych do wykonania w kolejnych etapach realizacji w zależności od zmieniających się potrzeb społecznych.
Wyjściowym materiałem diagnostycznym dla tworzonej strategii była analiza badawcza dokumentów Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Proszowicach, odnosząca się do kluczowych uwarunkowań zewnętrznych oraz do ogólnej sytuacji miasta i gminy. Do opracowania strategii wykorzystano materiały sprawozdawcze Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, jednostek organizacyjnych Urzędu Miasta i Gminy, Komendy Powiatowej Policji, Powiatowego Urzędu Pracy, Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności oraz przeprowadzono diagnozę w oparciu o dane z zgromadzone w systemie informatycznym pomocy społecznej „Helios”.
5
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
2. DOKUMENTY PROGRAMOWE POLITYKI SPOŁECZNEJ Do akt prawnych mających istotny wpływ zarówno na konstrukcję niniejszego dokumentu jak i monitoring przyszłych działań należą:
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. 2013 r. poz. 594 z późn. zm.), regulująca zakres i charakter zadań spoczywających na gminie, m.in. ochronę zdrowia, pomoc społeczną, gminne budownictwo mieszkaniowe, edukację publiczną, współpracę z organizacjami pozarządowymi. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 163 z późn. zm.). Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jednolity: Dz. U z 2015 r poz.114). Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (tekst jednolity: Dz. U. 2011 r. Nr 43. poz. 225 z późn. zm.). Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. 2015 poz. 332 z późn. zm.). Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375, z późn. zm.). Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jednolity: Dz. U. 2014r. poz. 1118 z późn. zm.). Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (tekst jednolity: Dz. U. 2015 r., poz. 149 z późn. zm.). Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.). Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jednolity: Dz. U. 2012 r. , poz. 1356z późn. zm.). Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz.U. 2005 r. Nr 180 poz. 1493).
6
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
II CZĘŚĆ. DIAGNOZA SYTUACJI SPOŁECZNEJ Część diagnostyczna zawiera diagnozę problemów społecznych gminy. Diagnoza została oparta na badaniu źródeł.
7
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
3. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY I MIASTA PROSZOWICE Gmina Proszowice leży w województwie małopolskim, w powiecie proszowickim. Od północy graniczy z Gminami Radziemice i Pałecznica, od północnego wschodu graniczy z Gminą Kazimierza Wielka należącą do województwa świętokrzyskiego, od wschodu z Gminą Koszyce, od południa z gminą Nowe Brzesko, a od zachodu z Gminą Koniusza.
W skład gminy wchodzi Miasto Proszowice oraz 28 wsi: Bobin, Ciborowice, Czajęczyce, Gniazdowice, Górka Stogniowska, Jakubowice, Jazdowiczki, Kadzice, Klimontów (z sołectwem Szreniawa), Koczanów, Kościelec, Kowala, Łaganów, Makocice, Mysławczyce, Opatkowice, Ostrów, Piekary, Posiłów, Przewody, Stogniowice, Szczytniki, Szczytniki Kolonia, Szklana, Teresin, Więckowice, Wolwanowice, Żębocin.
Mapa 1. Miasto i Gmina Proszowice.
Opracowanie własne na podstawie: www.google.com/maps/
8
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Gmina leży w dolinie rzeki Szreniawy, w obrębie Płaskowyżu Proszowickiego, stanowiącego część Niecki Nidziańskiej. Na terenie gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie: nr 776 Kraków-Busko Zdrój oraz nr 775 Słomniki – Proszowice - Ispina, szereg dróg powiatowych i gminnych. Gmina leży w niedalekim sąsiedztwie miasta Krakowa, od którego oddalona jest o około 30 km.
9
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
4. STRUKTURA DEMOGRAFICZNA
Analiza sytuacji demograficznej każdej gminy jest podstawą do diagnozowania zjawisk społecznych. Wiedza o społecznościach lokalnych zamieszkujących gminę i jej szczegółowa charakterystyka w podziale na płeć, wykształcenie, wiek czy inne kategorie osób, jest wyznacznikiem przyszłych dokumentów polityki społecznej, jakie muszą powstać w gminie. Bowiem tylko profesjonalna diagnoza zasobów ludzkich daje szanse określić rozwój kapitału ludzkiego w gminie i w przyszłości pomoże osiągnąć wyższy stopień zorganizowania społeczeństwa obywatelskiego.
Na potrzeby niniejszej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych, Urząd Miasta i Gminy w Proszowicach, przekazał dane dotyczące liczby mieszkańców według płci i kategorii wiekowych oraz w podziale na mieszkańców wsi i miasta.
Pierwsza analiza danych dotyczy liczby mieszkańców w podziale na płeć. Ogólna liczba mieszkańców w 2012 roku w Gminie i mieście Proszowice wynosiła 16 320. Łączna liczba kobiet wynosiła 8 375, co stanowiło udział 51,3%, natomiast mężczyźni stanowili 48,7%. W 2013 roku liczba mieszkańców zmniejszyła się do 16 238, a udział procentowy kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo w porównaniu z 2012 rokiem. W 2014 roku liczba mieszkańców również zmniejszyła się do 16 209 osób a udział procentowy kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo. Poniższy wykres prezentuje podział mieszkańców gminy ze względu na płeć.
10
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 1. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na płeć w latach 2012-2014.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG w Proszowicach
Liczba mieszkańców wsi w 2012 roku wynosiła 10 166 osób, co stanowiło 62,3% ogółu mieszkańców gminy. Liczba kobiet wynosiła 5 123 osoby (50,4%), a liczba mężczyzn 5 043 (49,6%). W 2013 roku liczba mieszkańców wsi zmniejszyła się do 10 126 osób, w tym 50,5% to kobiety. W 2014 roku liczba mieszkańców obniżyła się do 10 120 osób, co stanowiło 62,4% wszystkich mieszkańców gminy. Procentowy udział kobiet i mężczyzn nie zmienił się zasadniczo w porównaniu z poprzednim rokiem. Liczba mieszkańców Miasta Proszowice w 2012 roku wynosiła 6154, w tym 3252 kobiet (52,8%) i 2902 mężczyzn (47,2%). Stanowiło to udział 37,7% ogółu mieszkańców gminy. W 2013 roku liczba mieszkańców miasta wynosiła 6 112 , w tym 3 231 kobiet (52,9%) i 2881 mężczyzn (47,1%). W ostatnim roku badania liczba mieszkańców miasta wynosiła 6 089 osób, w tym 3208 kobiet i 2881 mężczyzn. Ogólny udział tej grupy wśród mieszkańców gminy wynosił 37,6%.
11
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 2. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na mieszkańców wsi i miasta oraz płeć w latach 2012-2014.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z UG w Proszowicach
Kolejnym krokiem analizy demograficznej w Gminie Proszowice jest podział mieszkańców ze względu na wiek. W poniższej analizie zostaną pokazane przedziały wiekowe osób młodych oraz zostanie przeprowadzona analiza dotycząca osób starszych. Następnie zostaną zanalizowane tzw. ekonomiczne grupy wiekowe mieszkańców gminy. Określenie liczby osób w wieku przedprodukcyjnym, produkcyjnym, poprodukcyjnym stanowi bazę do analizy tzw. obciążenia ekonomicznego. Obciążenie demograficzne może dotyczyć grup osób w wieku przedprodukcyjnym do grupy w wieku produkcyjnym, jak i w zestawieniu grupy w wieku poprodukcyjnym do grupy w wieku przedprodukcyjnym.
Liczba dzieci do lat 5 zamieszkujących tutejszą gminę w 2012 roku wynosiła 947 osób (5,8%), w 2013 roku - 924 (5,7%), a w 2014 roku zmniejszyła się do 914 (5,6%). Liczba dzieci w wieku 6 do 12 lat w 2012 roku wynosiła 1068 (6,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 1044 (6,4%), a w 2014 roku do 1041 osób (6,4%). Liczba młodych osób, między 13 a 17 rokiem życia wynosiła w 2012 roku 958 ( 5,9%), a w kolejnych latach 945 (5,8%) i 923 (5,7%). Liczba najstarszych mieszkańców gminy,
12
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 czyli osoby w wieku powyżej 81 lat wynosiła w 2012 roku 521 osób, z czego 371 osób to kobiety, a 150 to mężczyźni. Łącznie stanowili oni udział 3,2%. W 2013 roku liczba najstarszych osób uległa zmniejszeniu do 519, z czego 369 osoby to kobiety, a 150 to mężczyźni. W 2014 roku liczna osób w wieku powyżej 81 lat wynosiła 543 osób, z czego 379 osób to kobiety, a 164 to mężczyźni. W ostatnim roku badania udział procentowy tej grupy wynosił 3,3%.
Z powyższej analizy danych statystycznych wynika fakt ciągłego zmniejszania się liczby dzieci oraz przybywania osób w podeszłym wieku.
Wykres 3. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na wiek w latach 2012-2014
Mieszkańcy gminy wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 5,8 5,7 5,6 6-12 lat 6,5 6,4 6,4 13-17 lat 5,9 5,8 5,7 18-20 lat 4,0 4,0 3,8 21-40 lat 30,9 30,8 30,7 41-60 lat 26,8 26,7 26,5 61-64 lat 6,5 6,6 6,6 65-70 lat 4,2 4,7 5,2 71-81 lat 6,2 6,1 6,1 pow.81 lat 3,2 3,2 3,3 100 % 100% 100 % źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy
Analizując sytuację demograficzną zauważyć można, że duże udziały procentowe wykazały grupy młodych mieszkańców zamieszkujących obszary wiejskie. Liczba dzieci do lat 5 mieszkających na wsi w 2012 roku wynosiła 609 (6,0%), w 2013 roku – 602(5,9%), a w 2014 roku zmniejszyła się do 596 (5,9%). Liczba dzieci w wieku 6 do 12 lat w 2012 roku wynosiła 666 (6,6%), w 2013 roku zmniejszyła się do 657 (6,5%), a w 2014 roku zwiększyła się do 663 osób (6,6%). Liczba młodych osób, między 13 a 17 rokiem życia wynosiła 619 osób (6,1%), a w kolejnych latach 613 (6,1%) i 595 (5,9%). Liczba najstarszych mieszkańców wsi, czyli osoby w wieku powyżej 81 lat wynosiła w 2012 roku 382 osoby, z czego 266 osób to kobiety, a 116 to mężczyźni. Łącznie stanowili oni udział 3,8%. W 2013 roku liczba najstarszych osób uległa zmniejszeniu do 373, z czego 263 osoby to kobiety a 110 to mężczyźni. W 2014 13
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 roku liczba osób powyżej 81 roku życia wynosiła 390 osób, stanowiąc udział 3,9% wśród mieszkańców wsi.
Wykres 4. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice – obszar wiejski, w podziale na wiek w latach 2012-2014
Mieszkańcy Wsi wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 6,0 5,9 5,9 6-12 lat 6,6 6,5 6,6 13-17 lat 6,1 6,1 5,9 18-20 lat 4,2 4,1 3,9 21-40 lat 31,0 31,2 31,2 41-60 lat 26,5 26,1 25,9 61-64 lat 5,8 6,0 6,2 65-70 lat 3,7 4,2 4,7 71-81 lat 6,4 6,2 5,9 pow.81 lat 3,8 3,7 3,9 100% 100% 100% źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy
Liczba mieszkańców Miasta Proszowice, w poszczególnych latach kreowała się następująco. Liczba dzieci w wieku 0-5 mieszkających w mieście wynosiła 338 (5,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 322 (5,3%), a w 2014 roku 318. Liczba dzieci w wieku 6-12 lat w 2012 roku wynosiła 402 (6,5%), w 2013 roku zmniejszyła się do 387 osób (6,3%) a w 2014 roku wynosiła 378 ( 6,2%). Liczba osób między 13 a 17 rokiem życia także zmniejszyła się w analizowanym latach, z 339 osób ( 5,5%) do 328 osób (5,4%).
Z powyższych danych statystycznych wynika fakt, iż zmniejsza się liczba mieszkańców miasta, zarówno liczba dzieci jak i liczba osób starszych.
14
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 5. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice – miasto, w podziale na wiek w latach 2012-2014
Mieszkańcy Miasta wiek 2012 2013 2014 0-5 lat 5,5 5,3 5,2 6-12 lat 6,5 6,3 6,2 13-17 lat 5,5 5,4 5,4 18-20 lat 3,7 3,7 3,6 21-40 lat 30,7 30,1 29,8 41-60 lat 27,3 27,7 27,6 61-64 lat 7,7 7,4 7,2 65-70 lat 5,0 5,7 6,2 71-81 lat 5,9 6,1 6,4 pow.81 lat 2,3 2,4 2,5 100% 100% 100% źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy
Na zakończenie powyższego rozdziału, zostanie przedstawiona analiza demograficzna ludności w poszczególnych typach ekonomicznych grup wiekowych (przedprodukcyjny 0-17 lat, produkcyjny 18-65 dla mężczyzn i 18-60 dla kobiet, poprodukcyjny powyżej 66 roku dla mężczyzn i powyżej 60 roku życia dla kobiet) .
W Gminie Proszowice udział młodych mieszkańców w wieku produkcyjnym wynosił w 2012 roku 18,2%, w 2013 roku zmniejszył się nieco do 17,9% a w 2014 roku do 17,7%. Z kolei udziały procentowe osób w wieku produkcyjnym wyglądały następująco: w 2012 rok wynosił 68,2%, w 2013 roku 68,0% a w 2014 roku. Niepokojącym faktem jest wzrastający udział osób w wieku poprodukcyjnym – z 13,5% w 2012 roku do 14,1% w 2013 roku i do 14,7% w 2014 roku.
Dokonując analizy demograficznej określonej zbiorowości należy także brać pod uwagę odniesienie jej układu do modelu struktury ludności według płci i wieku zwanego piramidami wieku.
15
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 6. Modele struktury ludności według płci i wieku
Źródło: opracowanie własne na podstawie J.Z Holzer: Demografia. Warszawa 2003
Model pierwszy-progresywny, wskazuje na społeczeństwo rozwijające się, gdzie przewaga jest osób młodych, charakteryzuje się dużym przyrostem naturalnym. Dominację stanowią kobiety w wieku 20–35 lat i mężczyźni w wieku 40–50 lat. W wieku powyżej 65 lat dominują kobiety. Drugi model – zastojowy, jest charakterystyczny dla społeczeństw, w których obserwuje się długie dożywanie seniorów – powyżej 15%. W tym modelu odsetek ludności w wieku przedprodukcyjnym wynosi 25 %, zerowy przyrost naturalny, a wskaźniki urodzeń i zgonów są do siebie zbliżone. Trzeci model – regresywny, to społeczeństwo, w którym liczebność urodzeń jest mniejsza niż liczba zgonów, co w długotrwałej perspektywie doprowadzić może do wymarcia danej populacji. W Gminie Proszowice, biorąc pod uwagę powyższe modele, mamy do czynienia z modelem zastojowym. Na ten model wskazuje jednoznacznie: długie dożywanie seniorów - wzrastający udział procentowy osób powyżej 65 roku życia – niemal 15,0%, społeczeństwa, w tym 3,3% społeczności to osoby powyżej 81 roku życia (2014 rok). Wg danych z Głównego Urzędu Statystycznego wskaźnik urodzeń żywych na 1000 ludności w 2013 roku wynosił 7,5, wskaźnik zgonów na 1000 ludności wynosił w 2013 roku - 11,5 a przyrost naturalny na 1000 ludności wynosił -4.
16
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 7. Struktura ludności według ekonomicznych grup wiekowych mieszkańców Gminy Proszowice w latach 2012-2014
/
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Gminy
Proporcja między kategorią osób w wieku przedprodukcyjnym, a osób w wieku poprodukcyjnym, wskazuje na przewagę tych pierwszych – tylko o 4,7 punktów procentowych. Udział procentowy osób w wieku przedprodukcyjnym (0–17 lat) wyniósł w 2014 roku 17,8%, a udział osób w wieku produkcyjnym 67,5%. Taka sytuacja demograficzna określa naturalne kierunki strategii rozwiązywania problemów społecznych i szerszej polityki społecznej w gminie, definiując jednocześnie priorytety strategiczne, które w pierwszej kolejności powinny dotyczyć osób w wieku oraz produkcyjnym i poprodukcyjnym.
17
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
5. SYSTEM EDUKACJI W GMINIE PROSZOWICE
Na terenie Gminy i Miasta Proszowice w latach 2012-2014 działały publiczne i niepubliczne placówki kształcenia, w tym 3 Przedszkola, 8 Szkół Podstawowych i 5 Gimnazjów. Dodatkowo w 2012 roku funkcjonowało 10 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych, w 2013 roku było ich 11, a w 2014 roku ich liczba zwiększyła się do 12. Do publicznych placówek istniejących na terenie gminy należą: Przedszkole Samorządowe nr 1 w Proszowicach, Samorządowe Publiczne Przedszkole nr 2 w Proszowicach, Szkoła Podstawowa nr 1 im. T. Kościuszki w Proszowicach, Szkoła Podstawowa im. Lotników Alianckich w Ostrowie, Szkoła Podstawowa z Oddziałami Integracyjnymi w Szczytnikach, Gimnazjum im. 6 Brygady Desantowo- Szturmowej gen. S. Sosabowskiego w Proszowicach, Zespół Szkół im. M. Kopernika w Kościelcu, Zespół Szkół im. św. Jadwigi Królowej w Klimontowie, Zespół Szkół w Żębocinie. Do niepublicznych placówek działających na terenie gminy należą: Prywatny Żłobek „Leśne Skrzaty” w Proszowicach, Prywatne Przedszkole „Pinokio” w Proszowicach, Niepubliczny Zespół Szkół w Koczanowie, Niepubliczny Zespół Szkół w Stogniowicach, Niepubliczne Gimnazjum w Ostrowie. 1
1 http://www.proszowice.pl
18
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 8. Liczba uczniów w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych, szkołach podstawowych i gimnazjum w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Zespołu Ekonomiczno Administracyjnego Oświaty, Kultury , Zdrowia i Sportu w Proszowicach
W 2012 roku do przedszkoli uczęszczało 471 dzieci, w 2013 roku ich liczba zwiększyła się do 500, a w 2014 roku zmniejszyła się nieco do 485. Z kolei liczba dzieci uczęszczających do oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych zwiększyła się w analizowanych latach z 178 w 2012 do 217 w 2014 roku. Liczba uczniów szkół podstawowych także zwiększyła się w badanych latach z 1038 do 1055. Natomiast liczba uczniów Gimnazjów w badanych latach zmniejszyła się z 637 do 594.
Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego, liczba dzieci zamieszkujące Gminę Proszowice w wieku 3-5 lat, które zostały objęte wychowaniem przedszkolnym wynosiła w 2012 roku łącznie 318 dzieci, z czego 236 dzieci mieszkały w mieście a 82 na wsiach. Łączna liczba dzieci podlegających obowiązkowi przedszkolnemu w powiecie wynosiła 841. W 2013 roku wszystkie liczby dotyczące obowiązku przedszkolnego w wieku 3-5 lat uległy zwiększeniu, zarówno w gminie jak i w powiecie, co przedstawia powyższy wykres. Z kolei liczba dzieci w wieku 3-6 lat podlegająca w/w obowiązkowi w 2012 roku w gminie wynosiła 457, z czego 315 dzieci mieszkały w mieście a142 dzieci na wsiach. Również w tym przypadku w kolejnym roku liczba dzieci uległa zwiększeniu. Liczba dzieci w powiecie proszowickim, podlegająca w/w obowiązkowi wynosiła w 2013 roku 1309. 19
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 9. Liczba dzieci w powiecie, gminie, na obszarze miejskim i wiejskim Gminy Proszowice, objętych obowiązkiem przedszkolnym, w latach 2012 i 2013.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS.
Na terenie Gminy Proszowice funkcjonują także placówki, dla których organem prowadzącym jest Starostwo Powiatowe. Należy do nich Zespół Szkół w Proszowicach, w którego skład wchodzą: Liceum Ogólnokształcące, Liceum Profilowane, Technikum Ekonomiczne, Zasadnicza Szkoła Zawodowa, Technikum Zaoczne dla Dorosłych i Policealne Studium Zawodowe. Przy Zespole Szkół działa Ośrodek Kształcenia Ustawicznego. Z kolei w Zespole Szkół w Piotrkowicach Małych funkcjonuje Technikum i Zasadnicza Szkoła Zawodowa o różnych kierunkach kształcenia.2
Współczynnik skolaryzacji wg danych GUS jest miarą powszechności nauczania i wyrażony jest w ujęciu procentowym, jest on zgodny z Ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. 2004 r. Nr 256 poz. 2572, z późn. zm.). Rozróżnia się skolaryzację brutto i netto. Współczynnik skolaryzacji brutto wyliczamy dzieląc liczbę osób uczących się na danym poziomie kształcenia przez liczbę ludności w grupie wieku określonej, jako odpowiadająca temu poziomowi nauczania. Jednocześnie należy podkreślić, iż współczynnik ten najwyższy jest w szkołach podstawowych i wynosi prawie 100% i maleje on w miarę przechodzenia do następnych szkół. Współczynnik
2 http://www.proszowice.upow.gov.pl/jednostki-zspm
20
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 ten może przekroczyć 100% z powodu powtarzania klasy i kształcenia się dzieci w wieku powyżej lub poniżej wieku określonego dla danego poziomu kształcenia (wczesne lub późne rozpoczynanie nauki).
Współczynnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych dla Gminy Proszowice w 2012 roku wynosił 112,0% a w 2013 roku – 115%. Na terenie wiejskim wskaźnik był obniżony i wynosił w 2012 roku 82,1% a w 2013 roku 84,3%. Z kolei w mieście był na bardzo wysokim poziomie w 2012 roku - 162,1%, i podniósł się w 2013 roku do 166,6%. W powiecie wskaźnik był bliski 100% i wynosił w 2012 roku 99,4% ( małopolska 98,3%), a w 2013 osiągnął wartość 101,1% ( małopolska 98%).
Wykres 10. Współczynnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych w Gminie i Mieście Proszowice w porównaniu z powiatem proszowickim i woj. małopolskim w latach 2012-2013.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych GUS
21
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
6. ZASOBY MIESZKANIOWE W 2011 roku Uchwałą Rady Miejskiej został „Program gospodarowania mieszkaniowym zasobem Gminy oraz zasady wynajmowania lokali mieszkalnych wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu Gminy Proszowice.”
Dane otrzymane z Urzędu Miasta Proszowice przedstawiają zasoby mieszkaniowe gminy. Dane te dotyczą liczby lokali, w podziale na lokale własnościowe i gminne, oraz lokale z C.O .w podziale na własnościowe i gminne. W Programie wyszczególniono także mieszkania komunalne i mieszkania socjalne.
Ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego informuje nas o podstawowych definicjach do niniejszego rozdziału. Zgodnie z nią: Mieszkaniowy zasób gminy, to lokale stanowiące własność gminy albo gminnych osób prawnych lub spółek handlowych utworzonych z udziałem gminy, z wyjątkiem towarzystw budownictwa społecznego, a także lokale pozostające w posiadaniu samoistnym tych podmiotów; Lokal, to miejsce służące do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych. Lokalem nie jest pomieszczenie przeznaczone do krótkotrwałego pobytu osób, w szczególności znajdujące się w budynkach internatów, burs, pensjonatów, hoteli, domów wypoczynkowych lub w innych budynkach służących do celów turystycznych lub wypoczynkowych. Lokal socjalny, to lokal nadający się do zamieszkania ze względu na wyposażenie i stan techniczny, którego powierzchnia pokoi przypadająca na członka gospodarstwa domowego najemcy nie może być mniejsza niż 5 m2, a w wypadku jednoosobowego gospodarstwa domowego 10 m2, przy czym lokal ten może być o obniżonym standardzie Powierzchnia użytkowa, to powierzchnia wszystkich pomieszczeń znajdujących się w lokalu, a w szczególności pokoi, kuchni, spiżarni, przedpokoi, alków, holi, korytarzy, łazienek oraz innych pomieszczeń służących mieszkalnym i gospodarczym potrzebom lokatora, bez względu na ich przeznaczenie i sposób używania.
22
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wg danych z programu gospodarowania zasobem mieszkaniowym, liczba lokali ogółem wynosiła 518, liczba lokali własnościowych wynosiła 374 a liczba lokali gminnych 144- w tym liczba lokali gminnych z C.O -117.
Wykres 11. Liczba lokali komunalnych w Gminie i Mieście Proszowice
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Urzędu Miasta i Gminy
Lokale Komunalne Gminne znajdują się na ulicach: 7 na ul. Kopernika, 17 na ul. Partyzantów, 54 na ul. Królewskiej, 19 na ul. 3 –go Maja, 1 na ul. Brodzińskiego, 4 na ul. Kościuszki-Jagiełły, 4 w Kościelcu, 3 w Ostrowie, 1 w Przezwodach, 2 w Bobinie, 2 w Szreniawie. Liczba mieszkań socjalnych gminnych wynosiła 26, w tym 7 lokali z C.O. Lokale socjalne znajdują się: 5 w Kowali, 4 na ul Kościuszki, 7 w Bobinie, 3 w Łaganowie, 1 w Gniazdowicach, 4 w Opatkowicach i 2 w Więckowicach. W latach 2015-2020 nie planuje się powiększenia zasobu mieszkaniowego Gminy, a jedynie utrzymanie już istniejącego zasobu w należytym stanie technicznym. Gmina będzie jednak dążyła do pozyskania nowych mieszkań przy udziale inwestorów zewnętrznych.
23
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
7. RYNEK PRACY I BEZROBOCIE
Poczucie bezpieczeństwa i stabilizacja każdej rodziny zależy przede wszystkim od pozycji na rynku pracy dorosłych członków rodziny oraz od warunków materialnych tej rodziny. Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2014 roku stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie proszowickim wynosiła 11,2% (woj. małopolskie 11,6%). Dokonując analizy osób pozostających bez zatrudnienia, można podzielić ich ze względu grupy wiekowe, wykształcenie, czas pozostawania bez pracy oraz staż pracy. Poniższa analiza będzie przedstawiona porównawczo z powiatem proszowickim. Wg danych z Powiatowego Urzędu Pracy, w 2014 roku liczba osób pozostających bez pracy wynosiła łącznie 896 osób, co stanowiło 43,4% osób bezrobotnych w powiecie ( w 2012 roku - 41,0% w 2013 roku – 44,1%). Liczba osób bezrobotnych zamieszkałych w gminie w latach 2012-2013 wzrosła o 80 osób ( 68 w powiecie), z kolei pomiędzy 2013 a 2014 rokiem liczba bezrobotnych mieszkańców gminy jak i powiatu zmniejszyła się : o 344 osoby w powiecie i 167 osób w gminie.
Wykres 12. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego w latach 2012-2014
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach
24
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wśród ogólnej zbiorowości osób bezrobotnych w Gminie Proszowice najliczniejszą grupę stanowiły osoby w przedziale wiekowym 18-24 lata. W 2014 roku stanowiły one 29,8% wszystkich bezrobotnych w gminie. Liczba młodych, bezrobotnych mieszkańców gminy wynosiła 267 osób. W tym samym przedziale liczba osób w powiecie wynosiła 687 osób. Na drugim miejscu znalazły się osoby w przedziale 25-34 lata. Ich liczba wynosiła 251 osób, stanowiąc 28,0% ogółu bezrobotnych. Na trzecim miejscu były osoby bezrobotne z przedziału wiekowego 35- 44 lata. Ich liczba wynosiła 165 osób, a udział procentowy 18,4%.
Wykres 13. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wiek w 2014 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach
Istotną cechą na rynku pracy określającą możliwości uzyskania zatrudnienia jest poziom wykształcenia. W grupie osób bezrobotnych zamieszkałych w Gminie Proszowice w 2014 roku dominowały osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym. Grupa ta wynosiła 241 osób, stanowiąc 26,9% ogółu bezrobotnych w gminie. Liczba osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym wynosiła 215 osób (24,0% ogółu bezrobotnych). Na trzecim miejscu znalazła się grupa osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym stanowiąc 21,5% ogółu bezrobotnych. Najmniej osób w 2014 roku było z wykształceniem wyższym, stanowiąc 9,9% ogółu bezrobotnych.
25
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 14. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wykształcenie w 2014 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach
Kolejną analizowaną cechą bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice jest czasookres pozostawania bez pracy. W 2014 roku największą grupę stanowili bezrobotni mieszkańcy gminy pozostający bez zatrudnienia powyżej 24 miesięcy- czyli długotrwale bezrobotni. Stanowili oni 24,6% ogółu bezrobotnych (220 osób). Nieco mniej, bo 163 osoby to grupa pozostająca bez pracy w przedziale czasy od roku do 2 lat. Stanowili oni 18,2% ogółu bezrobotnych. Poniższy wykres przedstawia dokładny rozkład tej cechy .
26
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 15. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach.
Ostatnią z cech analizowanych w niniejszym rozdziale jest staż pracy osób zarejestrowanych w PUP. Najliczniejszą grupę stanowiły w 2014 roku osoby bez stażu pracy, a ich udział wynosił 26,8% ogółu bezrobotnych. Nieco mniejsza grupa to osoby, których staż pracy wynosił od 1 do 5 lat. Ich liczba wynosiła 194 osoby, a udział w ogólnej liczbie bezrobotnych mieszkańców – 21,7%.
Wykres 16. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Urzędu Pracy w Proszowicach
27
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
8. SYTUACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
Osoby niepełnosprawne wymagają szczególnej uwagi i interwencji ze strony pomocy społecznej, gdyż niepełnosprawność stanowi trudną kwestię zdrowotno - społeczną. Na podstawie art.2 ust.10 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych, niepełnosprawnością nazwiemy trwałą lub okresową niezdolność do wypełniania ról społecznych z powodu stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, w szczególności powodującą niezdolność do pracy.
Od 1 września 1997 r. obowiązują dwa rodzaje orzecznictwa:
Orzecznictwo do celów poza rentowych - prowadzone przez Powiatowe Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzecznictwo o niezdolności do pracy do celów rentowych - prowadzone przez lekarzy orzeczników Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, lekarzy orzeczników Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, działa na podstawie poniższych ustaw i rozporządzeń:
Ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych. Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003 r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 lutego 2002 r. w sprawie kryteriów oceny niepełnosprawności u osób w wieku do 16 roku życia.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności wydaje orzeczenia o niepełnosprawności, o trzech stopniach niepełnosprawności oraz o wskazaniach do ulg i uprawnień. Zgodnie z Ustawą z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej rozróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności:
28
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Znaczny - zalicza się do niego osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej i wymagającą, w celu pełnienie ról społecznych, stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innych osób w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji. Umiarkowany – zalicza się do niego osobę o naruszonej sprawności organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób, w celu pełnienia ról społecznych Lekki - zalicza się do niego osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych, z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną lub mającą ograniczenia w pełnieniu ról społecznych, dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną, o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspakajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, przekazał dane na 2014 rok, na temat liczby mieszkańców Gminy i Miasta Proszowice, wg stopnia niepełnosprawności, płci, wieku, aktywności zawodowej, stanu cywilnego, oraz wykształcenia dorosłych osób niepełnosprawnych, a także wg wieku, płci i aktywności życiowej osób poniżej 18 roku życia. Poniższa analiza będzie dotyczyła liczby osób zaliczonych do stopnia niepełnosprawności prawomocnym orzeczeniem, a w pierwszej kolejności zostaną omówione osoby powyżej 18 roku życia, a następnie osoby do 18 roku życia.
Wg danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach, ogólna liczba osób niepełnosprawnych w 2014 roku wynosiła 213, co 29
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 stanowiło 1,3% ogólnej liczby mieszkańców gminy. W podziale na płeć dorosłych osób niepełnosprawnych, liczba kobiet wynosiła 100, a liczba mężczyzn 92. Liczba dorosłych osób niepełnosprawnych stanowiła 90,1% ogółu osób z orzeczeniem.
Wykres 17. Liczba dorosłych osób niepełnosprawnych w Gminie Proszowice podziale na płeć w 2014 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach
Kolejną analizą będzie podział osób niepełnosprawnych ze względu na kategorie wiekowe. Spośród 10 kategorii wiekowych, najliczniej występowały osoby niepełnosprawne w kategorii wiekowej powyżej 69 lat. Stanowiły one udział 32,4% wszystkich osób niepełnosprawnych z gminy (69 osób). Liczba kobiet wynosiła 38 a liczba mężczyzn 31. Kolejna grupa były osoby między 60 a 65 rokiem życia. Ich liczba wyniosła 34 osoby, udział wyniósł 16,0% ogółu osób niepełnosprawnych. Liczba kobiet była zdecydowanie wyższa od liczby mężczyzn i wynosiła 20. Trzecią duża grupa były osoby w wieku 54-59 lat. Ich udział w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych wyniósł 12,2% a liczba kobiet i mężczyzn była na podobnym poziomie. Szczegółowe dane na temat liczby osób z poszczególnych kategoriach wieku i płci przedstawia poniższy wykres.
30
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 18. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na kategorie wiekowe i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach
Optymistyczny jest w Polsce fakt, stałego rozwoju osób niepełnosprawnych w zakresie edukacyjnym. Ustawicznie wzrasta odsetek osób posiadających wykształcenie na poziomie średnim i wyższym, co powinno sprzyjać aktywnemu uczestnictwu w rynku pracy. Wg danych otrzymanych z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Proszowicach, dotyczącego wykazu osób niepełnosprawnych z uwzględnieniem rodzaj wykształcenia, największą liczbę wśród tych osób stanowili mieszkańcy gminy z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym. Łącznie tworzyli oni grupę 77osób, stanowiąc udział 36,2% ogółu. W podziale na płeć, liczba kobiet z tym wykształceniem wynosiła 33, a liczba mężczyzn 44. Drugą grupą były osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym tj. 57 osób. Stanowiły one łącznie udział 26,8%. Trzecią grupę tworzyły osoby z wykształceniem średnim . Liczba ich wynosiła 38 osób, co stanowiło 17,8% ogółu. Osoby z wykształceniem wyższym tworzyły grupę 20 osób, co składało się na udział 9,4% ogółu. Poniższy wykres prezentuje opisane dane.
31
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 19. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na wykształcenie i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach
Z roku na rok zmniejsza się liczba osób niepełnosprawnych, aktywnych zawodowo i pracujących. Niebezpiecznie zwiększa się grupa osób niepełnosprawnych, biernych zawodowo, żyjących ze świadczeń rentowych bądź zasiłków lub pozostających na utrzymaniu domowników. Jest to poważny problem, który powinien wywoływać zmiany w polityce wobec osób niepełnosprawnych. Dotyczy to szczególnie rehabilitacji społecznej, zawodowej i zatrudnienia, by niepełnosprawni przestali być w dużej mierze wyłącznie kosztem dla państwa, a stali się aktywnymi uczestnikami życia zbiorowego na równi z pełnosprawnymi członkami polskiego społeczeństwa.
Wg danych przedstawionych przez Zespół d.s. Orzekania, liczba osób pracujących wynosiła 38, co stanowiło 17,8% ogółu osób. W podziale na płeć osób pracujących liczba kobiet wynosiła 24 a liczba mężczyzn 14. Z kolei liczba osób pozostających bez pracy wynosiła 154 (72,3%), w tym niemal po równo kobiet i mężczyzn
32
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 20. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na aktywność zawodową i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach.
W podziale osób niepełnosprawnych ze względu na stan cywilny, w 2014 roku dominowały osoby w związku małżeńskim. Ich łączna liczba wynosiła 112, w tym po 56 mężatek i żonatych. Ich udział procentowy wynosił 52,6%. Z kolei 40 osób niepełnosprawnych było wdowcami (18,8%), a 34 osoby żyły bez związku małżeńskiego (16,0%).
Wykres 21. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stan cywilny i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach.
33
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności jest ostatnią z cech poddanych niniejszej analizie w 2014 roku. W świetle danych można stwierdzić, że najliczniej były reprezentowane osoby z umiarkowanych stopniem niepełnosprawności. Tworzyli oni grupę 98 osób, co przedstawiało się na udział 46,0%, w tym 50 mężczyzn i 48 kobiet. Liczba osób o znacznym stopniu niepełnosprawności była również wysoka i wynosiła 56 osób, co stanowiło udział 26,3%. W tej grupie liczba kobiet nieznacznie przewyższała liczbę mężczyzn.
Wykres 22. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stopień niepełnosprawności i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach.
Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach przekazał dane na temat liczby osób do 17 roku życia. Ogólna liczba osób niepełnosprawnych do 17 roku życia wynosiła 21, w tym 14 chłopców i 7 dziewcząt. Udział procentowy niepełnoletnich osób niepełnosprawnych w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych wynosił 9,9%, a w stosunku do liczy ludności był minimalny i wynosił 0,1%. Natomiast udział dzieci i młodzieży niepełnosprawnej do 17 roku życia w stosunku do ogółu dzieci i młodzieży w tym wieku z terenu gminy wynosił 0,7%.
34
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 23. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia z terenu Gminy Proszowice w 2014 roku.
Źródł o: Opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach.
Ze względu na przedziały wiekowe osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności do 17 roku życia, najwięcej osób zawierało się w przedziale wiekowym od 0 do 5 lat, stanowiąc łącznie 9 osób (4,2% z ogółu osób niepełnosprawnych). Liczba dziewczynek wynosiła 4 a liczba chłopców 5.W kategorii wiekowej 6-11 lat, ogólna liczebność dzieci wynosiła 7, w tym 2 dziewczynki i 5 chłopców. Udział procentowy w ogólnej liczbie osób niepełnosprawnych z gminy wynosił 3,3%. Liczba młodzieży niepełnosprawnej w wieku 12-17 lat wynosiła 5, w tym 1 dziewczyna i 4 chłopców, co stanowiło łącznie udział 2,3%.
Wykres 24. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia , w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w 2014 roku.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Powiatowego Zespołu do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Proszowicach.
35
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Na zakończenie tego rozdziały zostanie przedstawiona charakterystyka osób , ze względu na wiek oraz płeć, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier architektonicznych i likwidacji barier w komunikowaniu się.
Wśród mieszkańców gminy, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier architektonicznych odnotowano w 2013 roku liczbę 13 osób, w tym 6 kobiet. Liczba osób w przedziale wiekowym 24-29 objętych w/w pomocą wynosiła 1 (mężczyzna), w przedziale wiekowym 60-65 wynosiła: 1 kobieta i 1 mężczyzna. Najwięcej osób objętych tą formą pomocy było w wieku powyżej 65 lat: łącznie 11 osób , w tym 5 kobiet. W 2014 roku ogólna liczba osób objętych likwidacją barier architektonicznych wynosiła 6, w tym 3 kobiety. Wiek tych osób był różny: po 1 osobie w przedziałach wiekowych 12-17 lat (kobieta), 18-23 lata (mężczyzna), 24-29 lat (kobieta), 42-47 lat (mężczyzna) oraz 2 osoby powyżej 65 roku życia (kobieta i mężczyzna).
Wykres 25. Liczba osób niepełnosprawnych którzy otrzymali wsparcie w zakresie likwidacji barier architektonicznych, w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w latach 2013 i 2014.
Źródło: opracowane własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach
Wśród mieszkańców gminy, którzy zostali objęci pomocą w zakresie likwidacji barier w komunikowaniu się w 2013 roku zostało objętych łącznie 6 osób, w tym 1 kobieta. W 2014 roku zadanie nie było realizowane.
36
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
9. SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ W GMINIE I MIEŚCIE
Zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 roku, o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej ( Dz. U. 2011 Nr 149 poz. 887), System pieczy zastępczej to zespół osób, instytucji i działań mających na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadkach niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców. W myśl w/w ustawy, piecza zastępcza sprawowana jest w formie rodzinnej ( rodzina zastępcza) i instytucjonalnej (placówki opiekuńczo-wychowawcze). Rodzinna piecza zastępcza jest formą zapewnienia opieki dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej. Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu i po uzyskaniu zgody rodziców zastępczych. Formami rodzinnej pieczy zastępczej są: 1) rodzina zastępcza: a. spokrewniona b. niezawodowa c. zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna 2) rodzinny dom dziecka
Z analizy danych otrzymanych z Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie – z Ośrodka Interwencji Kryzysowej wynika, że na terenie Gminy Proszowice funkcjonowało w 2012 roku 14 rodzin zastępczych, w 2013 roku ich liczba wzrosła do 18 a w 2014 roku ponownie wynosiła 14. W 2012 roku liczba rodzin zastępczych, spokrewnionych wynosiła 9, co stanowiło 64,3% wszystkich rodzin, w 2013 roku również wynosiła 9 ( 50,0%), natomiast w 2014 roku zmniejszyła się do 6 ( 42,9%). Liczba rodzin niezawodowych w 2012 i 2014 roku wynosiła (35,7%), natomiast w 2013 roku wzrosła do 6 (33,3%). W 2012 roku nie było na terenie gminy rodzin zawodowych, natomiast w 2013 i 2014 roku funkcjonowały 2 rodziny zawodowe w tym 1 o charakterze pogotowia rodzinnego.
37
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 26. Liczba rodzin zastępczych z terenu Gminy Proszowice w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach
Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice była największa w 2013 roku i wynosiła 33. W 2012 i 2014 roku liczba dzieci wynosiła 19. W podziale na formy pieczy zastępczej, liczba dzieci przebywających w rodzinach niespokrewnionych w 2012 roku i w 2013 roku wynosiła 13 dzieci, co stanowiło odpowiednio 68,4% i 39,4% wszystkich dzieci z rodzi zastępczych, a w 2014 roku zmniejszyła się do 7, co stanowiło 36,8% ogółu dzieci z rodzin zastępczych. Liczba rodzin niezawodowych w 2012 i 2014 roku wynosiła 6 (31,6% ogółu dzieci z rodzin zastępczych), a w 2013 roku była większa wynosząc 8 dzieci.
38
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 27. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach
Liczba dzieci z Gminy Proszowice, które przebywają w rodzinach zastępczych na terenie powiatu proszowickiego, w latach 2012 -2014 była największa w 2012 i 2013 roku i wynosiła 21. W 2014 roku zmniejszyła się do 14. W podziale na formy pieczy zastępczej, w 2012 roku i w 2013 roku liczba dzieci z terenu gminy, przebywających w rodzinach spokrewnionych na terenie powiatu wynosiła 13 (61,9% wszystkich dzieci w rodzinach zastępczych), a w 2014 roku zmniejszyła się do 7 (50,0%). Z kolei liczba dzieci przebywających w rodzinach niezawodowych wynosiła w każdym analizowanym roku 5. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zawodowych na terenie powiatu, w 2012 roku i w 2013 roku wynosiła 3, a w 2014 roku 2 ( po 14,3% ogółu dzieci z rodzin zastępczych).
39
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 28. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z PCPR w Proszowicach
Na terenie Powiatu Proszowickiego nie funkcjonuje placówka opiekuńczo- wychowawcza.
Z pomocy Ośrodka Interwencji Kryzysowej prowadzonego przez Powiat Bocheński na zlecenie Powiatu Proszowickiego skorzystały 2 osoby z terenu Gminy Proszowice.
40
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
10. KULTURA W GMINIE I MIEŚCIE
W Proszowicach, znajdują się obiekty kulturalne, które zapewniają swoim mieszkańcom i wszystkim zainteresowanym kontakt z kulturą. Wymienić należy przede wszystkim Centrum Kultury i Wypoczynku i Bibliotekę Publiczną.
Centrum Kultury i Wypoczynku jest animatorem życia kulturalnego gminy, kieruje swą bogatą ofertę nie tylko do mieszkańców, ale również do turystów.
Centrum Kultury i Wypoczynku w Proszowicach to placówka istniejąca od roku 1967.
Jej celem jest udostępnianie kultury, edukacja kulturalna, rozwój zainteresowań, opieka nad amatorskim ruchem artystycznym, organizowanie czasu wolnego, dobrej rozrywki, informacja i promocja gminy, rekreacja i wypoczynek.
Realizując powyższe cele i zadania stworzono bogatą ofertę programową prowadząc różnorodne formy działalności kulturalnej. Oprócz dużej ilości tzw. zajęć stałych CK i W organizuje różnorodne imprezy okazjonalne, z których do największych corocznych należą: Dni Ziemi Proszowickiej, Dożynki Gminne, Dzień Dziecka, Festiwal Form Muzycznych i Tanecznych „Talenty Małopolski", Konkurs kolęd i pastorałek, konkursy recytatorskie, plastyczne, zimowe „Ferie w mieście", cykl spektakli teatralnych dla dzieci „Niedzielne spotkania z bajką"..
Proszowickie Centrum Kultury prowadzi też obsługę finansowo-księgową Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie – oddział w Koczanowie.
W Centrum organizowane są zajęcia różnych zespołów aktorskich tanecznych, wokalnych, oraz zajęcia sportowe. Działa tu formacja choreograficzna Kolory, do której należy 130 dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 19 lat. Zajęcia odbywają się w dziesięciu grupach z których każda nosi nazwę innego koloru. Dzieci i młodzież mogą brać także udział w zajęciach z baletu oraz Szkole Tańca Twinstep. Od 2013 roku przy Centrum rozwinął się Zespół Tańca Ludowego "Proszowiacy". W zajęciach Zespołu uczestniczy 28 dzieci z Proszowic oraz okolicznych miejscowości w wieku 6- 12 lat. W centrum odbywają się również zajęcia sportowe: Ju-Jitsu i Tiger Boxing Club, a także Aerobik i Aerobik 50+. Nie można również zapomnieć o zajęciach
41
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 przyrodniczych oraz kółku plastycznym i zajęcia języka angielskiego dla przedszkolaków . Oprócz dużej ilości tzw. zajęć stałych CK i W organizuje różnorodne imprezy okazjonalne, z których do największych corocznych należą: Dni Ziemi Proszowickiej, Dożynki Gminne, Dzień Dziecka, Festiwal Form Muzycznych i Tanecznych „Talenty Małopolski", Konkurs kolęd i pastorałek, konkursy recytatorskie, plastyczne, zimowe „Ferie w mieście", cykl spektakli teatralnych dla dzieci „Niedzielne spotkania z bajką". 3
Miejska Biblioteka Publiczna w Proszowicach jest moderatorem społecznego dialogu opartego o organizację wymiany informacji i wiedzy, realizowanego z poszanowaniem godności człowieka, tradycji i kultury oraz poprzez wspieranie kreatywnego myślenia i działania mieszkańców miasta i gminy Proszowice. Miejska Biblioteka Publiczna w Proszowicach jest samorządową instytucją kultury, której organizatorem jest Gmina i Miasto Proszowice. Biblioteka realizuje następujące zadania: gromadzi, opracowuje i udostępnia materiały biblioteczne na miejscu oraz wypożycza na zewnątrz, a także pośredniczy w wypożyczaniu międzybibliotecznym, tworzy i udostępnia własne komputerowe bazy danych katalogowych, organizuje formy pracy z czytelnikami służące popularyzacji literatury, nauki i sztuki oraz upowszechniające dorobek kulturalny regionu, współpracuje z władzami samorządowymi, bibliotekami innych sieci, instytucjami, organizacjami i stowarzyszeniami w zakresie rozwijania czytelnictwa, sprawuje nadzór merytoryczny nad siecią samorządowych bibliotek publicznych na terenie Powiatu Proszowickiego.4
3http://www.ckproszowice.pl/www/index.php?option=com_k2&view=itemlist&layout=category& task=category&id=4&Itemid=515
4 http://biblioteka.proszowice.pl/asp/?typ=14&submenu=52&menu=57&strona=1
42
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
11. OPIEKA ZDROWOTNA
Opiekę w zakresie zdrowia w Gminie i mieście Proszowice sprawuje Samodzielny Publiczny Zespół Opieki Zdrowotnej w Proszowicach. Gwarantuje on swoim mieszkańcom podstawową i rozszerzoną opiekę medyczną. Znajdują się tu oddziały takie jak Anestezjologia i Intensywna Terapia Chirurgia Ogólna, Obserwacyjno- Zakaźny, Chorób Wewnętrznych, Ginekologiczno Położniczy, Dziecięcy, Neurologia Noworodków i Wcześniaków, Pulmonologia a także szereg poradni specjalistycznych: Poradnia Kardiologiczna, Poradnia Reumatologiczna, Poradnia Neurologiczna, Poradnia Chirurgii Ogólnej, Poradnia Chirurgiczna Dla Dzieci, Poradnia Preluksacyjna, Poradnia Ortopedyczna, Poradnia Diabetologiczna, Poradnia Urologiczna, Poradnia Okulistyczna, Poradnia Laryngologiczna, Poradnia Nefrologiczna, Poradnia Dermatologiczna, Poradnia Pulmonologiczna, Poradnia Zdrowia Psychicznego, Pracownia Cytologiczna, Poradnia Chorób Zakaźnych, Poradnia Ginekologiczno- Położnicza, Poradnia Chirurgiczna w Słomnikach, Poradnia Ginekologiczno-Położnicza w Słomnikach, Poradnia Ginekologiczno-Położnicza w Nowym Brzesku, Poradnia Rehabilitacyjna w Proszowicach Poradnia Medycyny Prac
Znajduje się tu także diagnostyka laboratoryjna , a w niej można skorzystać z badań laboratoryjnych i pracowni: Laboratorium, Pracownia Bakteriologiczna, Pracownia RTG, Pracownia USG, Pracownia Endoskopii, Pracownia EKG, Holter, Pracownia Bronchoskopii, Pracownia Tomografii Komputerowej
W Gminie Proszowice zlokalizowanych jest 31 aptek, prowadzących sprzedaż leków. Wskaźnik dostępności aptek, to liczba osób przypadająca na jedną aptekę ogólnodostępną. Apteka, zgodnie z Ustawą "Prawo farmaceutyczne" z dnia 6 września 2001 roku, to placówka ochrony zdrowia publicznego, w której osoby uprawnione świadczą w szczególności usługi farmaceutyczne obejmujące zadania określone w ustawie. Wg danych statystycznych5, wskaźnik dostępności aptek w Gminie i Mieście Proszowice w 2013 roku wynosił 1364. Na poniższym wykresie przedstawiono
5 http://obserwator.rops.krakow.pl/differenceanalysis
43
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 wskaźnik dostępności aptek dla wybranych gmin powiatu proszowickiego w 2013 roku. Najwyższy wskaźnik osiągnięto w Gminie Koniusza a najniższy w Proszowicach.
Wykres 29. Wskaźnik dostępności aptek dla wybranych gmin powiatu proszowickiego w 2013 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie: http://obserwator.rops.krakow.pl/differenceanalysis
44
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
12. PROBLEM ALKOHOLOWY
Alkoholizm, narkomania i przemoc w rodzinie należą do najpoważniejszych problemów społecznych. Zjawiska te powodują szkody we wszystkich sferach życia człowieka, mając istotny wpływ zarówno na poczucie bezpieczeństwa społecznego, jak również na ogólny stan zdrowia, zdolność do konkurencji na coraz bardziej wymagającym rynku pracy oraz relacje rodzinne i międzyludzkie. Do przyczyn popadania w alkoholizm można zaliczyć uwarunkowania społeczne, nieprawidłowe wzorce rodzinne, brak celów życiowych, jak również utratę zatrudnienia.
Narodowy Program Profilaktyki Rozwiązywania Problemów Alkoholowych definiuje uzależnienie od alkoholu jako kompleks zjawisk fizjologicznych, behawioralnych i poznawczych, wśród których picie alkoholu dominuje nad innymi zachowaniami, które miały dla pacjenta poprzednio większą wartość. Głównym objawem zespołu uzależnienia jest pragnienie alkoholu. Na ostateczne rozpoznanie uzależnienia, pozwala identyfikacja trzech lub więcej następujących cech lub objawów występujących łączenie przez pewien czas w ciągu ostatniego roku (picia):
1. Silne pragnienie lub poczucie przymusu picia („głód alkoholowy”). 2. Upośledzona zdolność kontrolowania zachowań związanych z piciem (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia do wcześniej założonego poziomu, nieskuteczność wysiłków zamierzających do zmniejszenia lub kontrolowania picia) . 3. Fizjologiczne objawy stanu odstawienia pojawiającego się, gdy picie alkoholu jest ograniczone lub przerywane albo używanie alkoholu lub pokrewnie działających substancji (np. leków) w celu złagodzenia ww. objawów, uwolnienie się od nich lub uniknięcia ich. 4. Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu, potrzeba spożycia większych dawek dla wywołania oczekiwanego efektu. 5. Z powodu picia alkoholu narastające zaniedbywanie alternatywnych źródeł przyjemności lub zainteresowań, zwiększona ilość czasu przeznaczona na zdobywanie alkoholu lub jego picie, bądź uwolnienia się od następstw jego działania.
45
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
6. Uporczywe picie alkoholu mimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw picia. 6
Miasto Gmina Proszowice w 2014 roku Posiadały Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. W/w program: „ …określa lokalną strategię działań (…). Celem Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2014 rok jest zapobieganie powstawaniu nowych problemów alkoholowych , niwelowanie istniejących problemów jak również zmniejszanie ich skutków. Program uwzględnia działania związane z profilaktyką uzależnień, rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz przeciwdziałaniem przemocy w rodzinie, które są działaniami długofalowymi, konsekwentnie wdrażanymi ,oraz systematycznie prowadzonymi na terenie gminy , co w dużym stopniu warunkuje skuteczność”. Działania uwzględnione w programie skierowane są do wszystkich mieszkańców gminy, którzy mogą mieć lub są już uwikłani w problemy wynikające z nadużywania alkoholu. Celem Programu jest ograniczenie zjawiska nadużywania alkoholu oraz przemocy w rodzinie, jak również szkód społecznych tym spowodowanych. W ramach w/w programu dofinansowano szereg zadań dla rodzin dysfunkcyjnych, w których występuje problem alkoholowy. Dofinansowano zadania takie jak: prowadzenie zajęć socjoterapeutycznych i opiekuńczo-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z rodzin dysfunkcyjnych, organizacja i prowadzenie zajęć (ognisko wychowawcze) dla dzieci i młodzieży z terenu Gminy Proszowice zwłaszcza z rodzin dysfunkcyjnych oraz z problemem alkoholowym, udzielanie im pomocy opiekuńczo – wychowawczej. Dofinansowano wypoczynki dla dzieci z rodzin dotkniętych problemem alkoholowym, łącznie dla grupy 100 osób, a także wyjazdy nad morze. Organizowano również wypoczynek dla dzieci w miejscu zamieszkania. W ramach programu sfinansowano szkolenia Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Proszowicach, pracowników socjalnych, pedagogów prowadzących świetlicę z programem opiekuńczo-wychowawczym. Zakres szkolenia obejmował procedury Niebieskiej Karty a liczba uczestników wynosiła 35. Dofinansowano wyjazd dla 49 osób do Punktu Konsultacyjnego dla osób uzależnionych i współuzależnionych.
6 http://www.parpa.pl/images/image/NP%202011_2015_11_011.pdf
46
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Przeprowadzono warsztaty profilaktyczne dla grupy 172 dzieci. Zakupiono materiały informacyjne przeciw pijanym kierowcom. Ponadto w ramach programu dofinansowano szereg imprez, zawodów sportowych, wyjazdów dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych. Dofinansowano także między innymi remonty budynków OSP w Makocicach i Koczanowie, zakupiono wyposażenie do świetlicy środowiskowej i wyremontowano podłogę, zakupiono urządzenia na plac zabaw. Wg danych z PARPA-G1 - rocznego sprawozdania z działalności samorządów gminnych w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w 2014 roku, można otrzymać informację na temat rynku napojów alkoholowych w gminie, Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, czy tez punktu konsultacyjnego w ramach komisji.
Wg danych łączny limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych uchwalony przez radę gminy wynosił 74, w tym limit punktów sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży (sklepy) – 54, a w miejscu sprzedaży 20 (lokale gastronomiczne). Liczba punktów sprzedaży napojów alkoholowych wynosiła w gminie łącznie 56, w tym 45 to sklepy a 14 to lokale gastronomiczne. Liczba jednorazowych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych wydanych w 2014 roku wynosiła ogółem 13.
Wg stanu na koniec 2014 roku aktualna liczba członków gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych wynosiła 5. W badanym roku gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, przeprowadziła rozmowy z około 40 członkami rodzin, w których występował problem alkoholowy. Gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych, przeprowadziła rozmowy interwencyjno- motywujące w związku z nadużywaniem alkoholu wśród 44 osób. W stosunku do 5 osób, gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych wystąpiła do sądu z wnioskiem o zobowiązanie do podjęcia leczenia odwykowego. Członkowie gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, kontaktowali się częściej ze sprawcami przemocy tj, 20 osób niż z osobami doznającymi przemocy tj, 12 osób. Natomiast działania, jakie podejmowane były przez gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych wobec członków rodzin, u których dochodzi do przemocy, polegały głównie na prowadzeniu rozmów interwencyjnych z osobą nadużywającą alkoholu, motywowaniu sprawców przemocy
47
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 do udziału w oddziaływaniach dla osób stosujących przemoc oraz motywowaniu dorosłych ofiar przemocy do zgłaszania się do miejsc specjalistycznej pomocy. Na terenie gminy w 2014 roku działał punkt konsultacyjno-informacyjny, utworzony w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W ramach oferty, osoby uzależnione od alkoholu jak i stosujące przemoc oraz ofiary przemocy mogły znaleźć pomoc w postaci: motywowania do podjęcia psychoterapii w placówkach leczenia uzależnień, motywowania osób pijących szkodliwie do zmiany szkodliwego wzoru picia, wsparcia osób uzależnionych po zakończonym leczeniu odwykowym, udzielania pomocy młodzieży upijającej się oraz ich rodzicom, prowadzenia konsultacji w zakresie wsparcia i pomocy dzieciom z rodzin z problemami alkoholowymi a także motywowania do uczestnictwa w oddziaływaniach adresowanych do osób stosujących przemoc. W punkcie konsultacyjno-informacyjnym udzielano w 2014 roku różnych porad dla poszczególnych kategorii klientów. Spośród nich najwięcej, bo 122 porad udzielono 62 osobom z problemem alkoholowym. Kolejno 30 porad udzielono 17 dorosłym członkom rodziny z problemem alkoholowym, a także 30 porad udzielono 15 sprawcom przemocy w rodzinie i 10 porad udzielono 5 ofiarom przemocy w rodzinie.
Tabela 1. Liczba osób i udzielonych im porad w punkcie konsultacyjno- informacyjnym w 2014 roku w Gminie Proszowice.
Liczba osób Liczba porad Osoby z problemem 62 212 alkoholowym Dorośli członkowie 17 30 rodziny osoby z problemem alkoholowym Osoby doznające przemocy 5 10 w rodzinie Osoby stosujące przemoc 15 30 w rodzinie Źródło: opracowanie danych na podstawie PARPA w Gminie Proszowice
48
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
13. PRZEMOC W RODZINIE
Zgodnie z art. 2 ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, przez przemoc w rodzinie należy rozumieć, powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste osób najbliższych, a w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia, naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą. Zjawisko przemocy w rodzinie ma charakter złożony i rozpatrywane jest zarówno w aspekcie psychologicznym, prawnym jak i społecznym.
Skuteczna pomoc w walce z przemocą jest procesem złożonym, a przez to niezwykle trudnym, zwłaszcza w przypadku przemocy w rodzinie, ponieważ wymaga przełamywania stereotypów w stosunku do osób bezpośrednio dotkniętych problemem, ale także i jego otoczenia, nierzadko też przedstawicieli instytucji zaangażowanych w pomoc.
Zgodnie z Ustawą o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, do zadań gminy należy między innymi: utworzenie gminnego systemu przeciwdziałania przemocy w rodzinie, prowadzenie poradnictwa interwencji w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, opracowanie i realizacja programów ochrony ofiar przemocy, a także prowadzenie gminnych ośrodków wsparcia.
W Miejsko - Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Proszowicach, realizowane są zadania w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie, poprzez realizację Gminnego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy na lata 2014-2016, Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i prowadzenie procedury „Niebieskiej Karty”. Wg danych ze sprawozdań z realizacji Krajowego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w latach 2012-2013, liczba punktów konsultacyjnych wynosiła 1. Liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach interwencji kryzysowej wynosiła ogółem w 2012 roku 24, a w 2013 roku 42. W ramach interwencji kryzysowej w 2012 roku udzielono wsparcia dla 6 dzieci, 13 innym osobom w rodzinie, w tym 1 osobie niepełnosprawnej i 1 osobie powyżej 60 roku życia. W 2013 roku w ramach interwencji kryzysowej udzielono wsparcia dla 4 dzieci, 35 współmałżonków lub parterów 49
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 w związkach nieformalnych oraz 3 innym osobom w rodzinie, w tym 2 niepełnosprawnym.
Wykres 30. Liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach interwencji Kryzysowej w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2013
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Proszowicach
W 2014 roku diagnoza dotycząca osób dotkniętych przemocą w rodzinie, opiera się na rozszerzonej analizie danych. W 2014 roku nadal działał 1 Zespół Interdyscyplinarny, który spotkał się 4 razy. W ramach zespołu utworzono 19 grup roboczych, które łącznie spotykały się 72 razy. Objęto pomocą 97 osób, w tym 34 kobiety i 35 mężczyzn. Pomocą zostało objętych także 9 osób niepełnosprawnych oraz 28 dzieci i 11 osób starszych.
50
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 31. Liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach interwencji Kryzysowej w Gminie i Mieście Proszowice w 2014 roku
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Proszowicach
W ramach upowszechniania informacji w zakresie możliwości i form uzyskania pomocy medycznej, psychologicznej, prawnej, socjalnej, zawodowej i rodzinnej w 2014 roku opracowano i upowszechniono materiały informacyjne, odbyły się 2 kampanie społeczne oraz zajęcia dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie.
Wg danych z powyższego sprawozdania za 2014 roku, można otrzymać także informacje, na temat procedury „Niebieskiej Karty”. W latach 2012-2013 liczba wypełnionych „Niebieskich Kart” wynosiła odpowiednio: 28 i 14. Z kolei w 2014 roku liczba „Niebieskich Kart”, sporządzonych przez członów zespołu interdyscyplinarnego wynosiła łącznie 29, a liczba rodzin objętych w/w procedurą wynosiła 31. W 2014 roku 19 procedur „Niebieskiej Karty” zostało zakończonych, w wyniku ustania przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu pomocy.
Głównym celem Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie w Gminie i Mieście Proszowice jest przeciwdziałanie zjawisku przemocy w rodzinie i skuteczne rozwiązywanie problemów z nim związanych. W ramach celu głównego realizowane są
51
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Cele szczegółowe, takie jak zapewnienie kompleksowej pomocy członkom rodzin, w których występuje przemoc, podniesienie poziomu wiedzy i świadomości społecznej mieszkańców gminy na temat zjawiska przemocy w rodzinie i możliwości uzyskania pomocy oraz poszerzenie wiedzy na temat zjawiska przemocy wśród dzieci i młodzieży.
Głównymi zadaniami programu są : 1. Udzielanie przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej pomocy finansowej i rzeczowej oraz specjalistycznego poradnictwa rodzinom dotkniętym przemocą.
2. Usprawnienie procedury interwencji wobec przemocy w rodzinie w środowisku lokalnym poprzez: wypracowanie systemów wspomagania oraz spójny system współpracy pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz rodzin zagrożonych przemocą.
3. Tworzenie grup wsparcia dla osób dotkniętych przemocą w rodzinie.
4. Zwiększenie dostępności pomocy terapeutycznej i prawnej dla rodzin dotkniętych przemocą.
5. Stworzenie bazy danych osób i instytucji udzielających pomocy.
6. Opracowanie druków, dystrybucja ulotek, plakatów, broszur skierowanych do mieszkańców gminy oraz aktualizowanie strony internetowej.
7. Zwiększenie wiedzy mieszkańców gminy na temat przemocy w rodzinie m.in. poprzez organizowanie pogadanek i prelekcji oraz rozpowszechnianie materiałów edukacyjno-informacyjnych, w tym o instytucjach udzielających pomocy w sytuacjach doświadczania przemocy w rodzinie.
8. Edukacja uczniów o zagrożeniach płynących ze zjawiska przemocy w rodzinie i w szkole oraz propagowaniu zachowań sprzyjających pozytywnym postawom w rodzinie. 9. Przyjmowanie zgłoszeń dotyczących przemocy domowej i uruchomienie procedur mających na celu zminimalizowanie skutków przemocy.
10. Prowadzenie procedury Niebieskiej Karty.
11. Podnoszenie kwalifikacji osób zaangażowanych w realizacje programu.
52
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
14. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE
Zapewnienie poczucia bezpieczeństwa społeczności lokalnej jest jednym z podstawowych mierników ocenianych działań podejmowanych przez Policję. Działania muszą być oparte o współpracę wszystkich instytucji, organizacji i podmiotów uczestniczących i odpowiedzialnych za zapewnienie bezpieczeństwa, a w szczególności samorządów terytorialnych, społeczności lokalnych, organizacji pozarządowych i wymiaru sprawiedliwości.
Za bezpieczeństwo publiczne w Gminie i Mieście Proszowice odpowiada Komenda Powiatowa Policji.
Komenda Powiatowa Policji w Proszowicach jest aparatem, przy pomocy którego Komendant Powiatowy Policji realizuje na obszarze powiatu zadania Policji w zakresie ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego, określone w ustawach i przepisach wykonawczych wydanych na ich podstawie.
Do zakresu działania Komendy Powiatowej Policji w Proszowicach należy:
Tworzenie i realizacja, we współdziałaniu z administracją samorządową oraz organizacjami i instytucjami pozarządowymi programów prewencyjnych. Wykonywanie czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych w celu ujawniania przestępstw i sprawnego wykrywania ich sprawców na obszarze powiatu oraz współdziałanie w tym zakresie z innymi jednostkami Policji. Koordynowanie czynności operacyjno-rozpoznawczych i dochodzeniowo-śledczych podejmowanych przez podległe jednostki Policji oraz udzielanie tym jednostkom w razie potrzeby odpowiedniego , wsparcia. Realizowanie czynności w zakresie technicznej, kryminalistycznej obsługi miejsc zdarzeń oraz przeprowadzanie badań kryminalistycznych dowodów. Wykonywanie czynności zapewniających bezpieczeństwo i porządek w ruchu na drogach publicznych oraz kierowanie tym ruchem i jego kontrolowanie, jak również realizowanie czynności w zakresie prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa i wykroczenia drogowe. Współdziałanie w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości z funkcjonującymi na obszarze powiatu organami wymiaru sprawiedliwości i innymi 53
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
organami ochrony prawnej, a także współdziałanie w zakresie profilaktyki edukacyjnej i wychowawczej z organami administracji, mediami i innymi instytucjami państwowymi oraz organizacjami społecznymi. Monitorowanie i analizowanie zjawisk kryminogennych oraz rozpoznawanie zagrożeń przestępczością, ze szczególnym uwzględnieniem tych, które dotyczą dzieci i młodzieży. Kontrolowanie i ocenianie działalności podległych jednostek Policji pod względem zgodności z prawem i sprawności. Współpraca z Komendą Wojewódzką Policji w zakresie wymiany informacji i współdziałania w zwalczaniu przestępczości narkotykowej . Podejmowanie działań w ramach realizacji umów i porozumień międzynarodowych zawartych przez Rzeczypospolitą Polską w zakresie zwalczania przestępczości międzynarodowej, współpracy policyjnej oraz uczestnictwa w międzynarodowych organizacjach policyjnych.7
Wg danych Głównego Urzędu Statystycznego liczba przestępstw stwierdzonych w powiecie proszowickim wynosiła w 2012 roku 608 a w 2013 roku zwiększyła się do 728. Przestępstwo stwierdzone jest to zdarzenie, co do którego w zakończonym postępowaniu przygotowawczym potwierdzono, że jest przestępstwem. Przestępstwo - zgodnie z Kodeksem karnym z 1997 r. obowiązującym od 1 IX 1998 r. (ustawa z dnia 6 VI 1997 r., Dz. U. Nr 88, poz. 553, z późniejszymi zmianami) - jest to zbrodnia lub występek ścigany z oskarżenia publicznego lub z oskarżenia prywatnego objęty oskarżeniem prokuratora, a nadto każdy występek skarbowy, których charakter jako przestępstwa został potwierdzony w wyniku postępowania przygotowawczego8.
Najwięcej przestępstw w powiecie proszowickim miało charakter kryminalny. W 2012 roku liczba takich przestępstw wynosiła 391 a w 2013 roku 475. Liczba przestępstw przeciwko mieniu wynosiła w 2012 roku 310 a w 2013 roku zwiększyła się do 402. Przestępstwa drogowe znalazły się na kolejnym miejscu pod względem liczebności. W 2012 roku ich liczba wynosiła 176 a w 2013 roku liczebność była podobna i wynosiła 174. Nieco mniej przestępstw odnotowano w powiecie
7 http://www.proszowice.upow.gov.pl/jednostki-policja
8 http://stat.gov.pl/bdl/
54
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 proszowickim, które miały charakter gospodarczy. W 2012 roku ich liczba wynosiła 58 a w 2013 spadła do 28. Przestępstwa stwierdzone przeciwko życiu i zdrowiu w 2012 roku znalazły się na ostatnim miejscu pod względem liczebności, Ich liczba w 2012 roku wynosiła 17, a w 2013 roku spadła do 6.
Wykres 32. Rodzaje zdarzeń przestępczych stwierdzonych, zaistniałych na terenie powiatu proszowickiego w 2012 i 2013 roku
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z GUS
55
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
15. POMOC SPOŁECZNA. ZAGROŻENIE MARGINALIZACJĄ I WYKLUCZENIEM
SPOŁECZNYM
Zadania z zakresu pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice realizuje Miejsko -Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Został on utworzony jako jednostka organizacyjna i budżetowa gminy do realizowania zadań w zakresie pomocy społecznej. MGOPS działa na podstawie Ustawy o Pomocy Społecznej z dnia 12 marca 2004 roku. Ustawodawca poprzez niniejszą ustawę o określił zadania Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej względem mieszkańców, których należy wesprzeć świadczeniami socjalnymi oraz pracą socjalną. Osoby/rodziny ubiegające się o pomoc społeczną, w tym wsparcie finansowe (udzielenie zasiłku w postaci pomocy finansowej), powinny spełniać warunki określone przez ustawę o pomocy społecznej. W/w ustawa narzuca kryterium dochodowe na osobę w gospodarstwie domowym w rozumieniu ustawy oraz kryterium dochodowym na osobę samotnie prowadzącą gospodarstwo domowe. Ustawodawca określił również inne przesłanki, które uprawniają do korzystania z sytemu pomocy społecznej – zostały wskazane przyczyny przyznania pomocy. Innymi słowy, Ustawodawca określił w formie katalogu problemy społeczne, które uprawniają do korzystania ze świadczeń socjalnych. Zgodnie z art. 7 Ustawy o pomocy społecznej udzielana jest pomoc osobom/rodzinom w szczególności z powodu:
1)ubóstwa; 2) sieroctwa; 3) bezdomności; 4) bezrobocia; 5) niepełnosprawności; 6) długotrwałej i ciężkiej choroby; 7) przemocy w rodzinie; 7a) potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi; 8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności; 9) bezradności w sprawach opiekuńczo – wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych; 10) braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej placówki opiekuńczo- wychowawcze; (uchylony) 11) trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą; 12) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego; 13) alkoholizmu lub narkomanii; 14) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej; 15) klęski żywiołowej lub ekologicznej.
Wyznaczenie tego katalogu wiąże się z koniecznością badania i monitorowania, w większości przypadków z nieodzownym zastosowaniem badań społecznych. Badania 56
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 podstawowe wykonane na potrzeby Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Proszowicach, pozwalają poznać główne dysfunkcje rodzin oraz osób otrzymujących pomoc socjalną w obszarze świadczonej pomocy społecznej przez Miejsko - Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. Zadanie to zostało wykonane poprzez analizę bazy danych systemu informatycznego „Helios” oraz poprzez analizę dokumentów funkcjonujących w ramach tutejszego ośrodka pomocy społecznej.
15. 1. ANALIZA GOSPODARSTW DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ W
LATACH 2012-2014
Prezentację wyników przeprowadzonego badania, na temat mieszkańców Gminy i Miasta Proszowice, którzy zostali objęci wsparciem w ramach ośrodka pomocy społecznej rozpoczyna charakterystyka rodzin oraz analiza dynamiki zjawiska w latach 2012-2014. Zbiór danych, którym zespół badawczy posługiwał się w trakcie studiów, to sprawozdania Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (MPiPS), sprawozdania z działalności Miejsko - Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, sprawozdania w zakresie realizacji wieloletniego programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania”. Z założeń diagnozy społecznej na potrzeby niniejszego dokumentu strategicznego wynika, że rok 2012 wyznaczono jako rok podstawowy, w aspekcie przeprowadzonej analizy dynamiki badanych zjawisk i problemów społecznych, w czasookresie 2012- 2014.
Badania zasobów MGOPS-u umożliwiły uzyskanie odpowiedzi na pytania związane z liczbą gospodarstw domowych objętych wsparciem z pomocy społecznej, strukturą gospodarstw domowych, liczbą dzieci w gospodarstwach domowych, która korzysta z pomocy społecznej, z uwzględnieniem gospodarstw domowych mieszkających na wsi.
57
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 33. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS
Charakterystyka gospodarstw domowych korzystających ze wsparcia publicznej pomocy społecznej wskazuje na wzrost liczebności tych rodzin w badanych latach. Dynamikę wzrostu badanego zjawiska przedstawia powyższy wykres. Z dokonanej analizy wynika, że w 2012 roku, w systemie pomocy społecznej funkcjonowało 495 rodzin, w tym 271 rodzin mieszkało na wsi. W 2013 roku liczba rodzin ogółem wzrosła do 565, w tym 342 rodziny mieszkały na wsi. W 2014 roku liczba rodzin ogółem utrzymywała się na poziomie 516 rodzin, w tym 285 mieszkało na wsi. W związku z powyższym ogólna liczba rodzin pomiędzy 2012 a 2014 rokiem wzrosła o 21 rodzin, a mieszkających na wsi o 14 rodzin.
58
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 34. Liczba gospodarstw domowych korzystających ze wsparcia MGOPS w Gminie i Mieście Proszowice ze względu na liczbę osób w rodzinie w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS
W analizowanym czasookresie, najwięcej rodzin korzystających z tutejszego ośrodka pomocy społecznej było jednoosobowych. W 2012 roku liczba tych rodzin wynosiła 143, natomiast udział procentowy w ogólnej liczbie rodzin wynosił 28,9%. W 2013 roku liczba rodzin jednoosobowych uległa zwiększeniu do 165, a udział wyniósł 29,2%. W ostatnim roku badania liczba tych gospodarstw wynosiła 2013, a udział 39,3% wszystkich rodzin.
Gospodarstwa domowe, w których mieszkały cztery osoby, były na drugim miejscu pod względem składu osobowego. W 2012 roku stanowiły liczbę 92 rodzin, a udział procentowy wyniósł 18,6%. W 2013 roku liczba gospodarstw czteroosobowych uległa zmniejszeniu do 83 a w 2014 do 81, a udział omawianej grupy odpowiednio wynosił: 14,9% i 15,7%. Jak widać w o 2014 roku liczba rodzin zmniejszyła się a udział uległ zwiększeniu. Rodziny dwuosobowe były w 2012 roku na 3 miejscu pod względem składu osobowego. W analizowanych latach liczba rodzin zwiększyła się z 92 w 2012 roku ( 14,5%) do 126 w 2014 roku (24,4%).
59
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 35. Liczba osób w rodzinach korzystających z MGOPS, na obszarze wiejskim Gminy Proszowice latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS
Dodatkową analizą zostały objęte rodziny mieszkające na wsi. Liczba gospodarstw jednoosobowych była największa w 2012 roku i wynosiła 80 (29,5%), a w kolejnych latach ulegała zwiększeniu do 93 (27,2%) a następnie do 116 (40,7%). W badanych latach zwieszała się także liczba rodzin, w których funkcjonowały 2 osoby. W 2012 roku takich rodzin było 36 (13,3%), z kolei w 2013 roku, nastąpił duży wzrost liczebności do 96 (28,1%), a w 2014 roku ponowny spadek liczby do 56 (19,6%).
Analiza dynamiki zjawiska wskazuje, że w badanym okresie 2012-2014 największy wzrost udziału odnotowano w przypadku gospodarstw jednoosobowych tj. o 10,5 punktów procentowych, w przypadku całej gminy i 11,2 punkty procentowe w przypadku obszarów wiejskich. Również w gospodarstwach dwuosobowych odnotowano wzrost, tj. o 9,9 punktów procentowych dla całej gminy i miasta i o 6,4 punkty procentowe dla obszarów wiejskich. W pozostałych przypadkach liczebność oraz udziały procentowe uległy zmniejszeniu a analizowanym okresie czasu.
Kolejnym zagadnieniem w badaniu gospodarstw domowych jest liczba rodzin z dziećmi oraz liczba dzieci w rodzinie. Przeprowadzona analiza danych wskazuje iż 128 rodzin, które posiadały dzieci było objętych MGOPS, co stanowiło w 2012 roku 25,9% ogółu rodzin. W 2013 roku liczba rodzin z dziećmi zwiększyła się do 154 ( 27,3%), a w 2014 roku wynosiła 132 ( 25,6%). 60
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Przedstawiona analiza wskazuje, że pomiędzy 2012 a 2014 rokiem udział procentowy rodzin z dziećmi w stosunku do ogółu rodzin nie zmienił się zasadniczo.
Tabela 2. Liczba oraz udział rodzin z dziećmi ze względu na liczbę dzieci w rodzinie w Gminie i Mieście Proszowice w latacj 2012-2014.
Liczba 2012 2013 2014 dzieci w L.B % L.B % L.B % rodzinie 1 dziecko 36 28,1 46 29,9 37 28,0 2 dzieci 46 35,9 69 44,8 59 44,7 3 dzieci 28 21,9 21 13,6 23 17,4 4 dzieci 8 6,3 10 6,5 8 6,1 5 dzieci 7 5,5 5 3,2 1 0,8 6 dzieci 2 1,6 2 1,3 3 2,3 7 i więcej 1 0,8 1 0,6 1 0,8 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GOPS
Analiza struktury rodziny wskazuje, że rodziny z dwojgiem dzieci występowały najczęściej w 2012 roku. Ich udział względem ogółu rodzin z dziećmi wynosił 35,9%, w 2013 roku wynosił 44,8%, a w 2014 roku 44,7%. Wysoki udział odnotowano również w przypadku rodzin z jednym dzieckiem. W 2012 roku ich udział wynosił 28,1%, następnie zwiększył się w 2013 roku do 29,9%, a w 2014 roku udział tej grupy wynosił 28,0%.
Największy udział procentowy rodzin mieszkających na wsi, posiadały gospodarstwa z dwóją dzieci. Ich udział w 2012 roku wynosił 33,8% ogółu rodzin z dziećmi i zwiększył się w 2014 roku do 41,6%. Z kolei rodziny z jednym dzieckiem stanowiły w 2012 roku 24,7%, a ich udział zwiększy się w 2014 roku do 27,3%.
Kolejną cechą, która została poddana analizie statystyczno-socjologicznej jest skład gospodarstwa domowego (typ rodziny – pełna, niepełna) uznawany za podstawowy determinant dotyczący sytuacji życiowej dziecka. Zwrócono szczególną uwagę na skład rodziny, a więc jej typ, tym samym podkreślając znaczenie socjalizacji do ról rodzinnych (ojca, matki).
Liczba rodzin niepełnych w 2012 roku wynosiła ogółem 33 rodziny, z czego 16 mieszkało na terenie wiejskim. W 2013 roku liczba tych rodzin zwiększyła się do 48, a na wsi do 24. W kolejnym roku badania ogólna liczba rodzin niepełnych zwiększyła
61
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 się do 50, natomiast liczba rodzin niepełnych mieszkających na wsi zmniejszyła się do 22.
Wykres 36. Liczba rodzin niepełnych na obszarze Gminy i Miasta Proszowie z uwzględnieniem rodzin niepełnych mieszkających na wsi, w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS.
Udział rodzin niepełnych względem ogólnej liczby rodzin wynosił w 2012 roku 6,7%, (na wsi 5,9%). W kolejnych latach zwiększył się do 8,5% ( 7,0% na wsi) i 9,7% ( 7,7% na wsi).
Najczęściej występującym typem rodzin wśród rodzin niepełnych jest rodzina z jednym dzieckiem. W 2012 roku liczba ich wynosiła 13 i w kolejnych latach analizy wzrosła kolejno do 25 i 26. Udział procentowy w 2012 roku wynosił 39,4% a w 2014 roku 52,0%. Rodziny niepełne z dwójką dzieci w 2012 roku występowały w liczbie 9, co stanowiło udział 27,3%, a ich liczba wzrosłą do 14 w 2014 roku, co dało udział 28,0%. Liczebność rodzin niepełnych z dziećmi mieszkająca na wsi była niewielka. Najczęściej występowały rodziny niepełne z 1 dzieckiem. W 2012 roku tego typu rodzin było 6 a ich liczba uległa zwiększeniu w 2014 roku do 10.
62
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 37. Liczba rodzin niepełnych korzystających z MGOPS w Gminie i Mieście Proszowice, w podziale na skład rodziny w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS.
Ośrodek pomocy dysponuje również danymi na temat osób korzystających z programu wieloletniego „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w latach 2012- 2014. Liczba dzieci objęta powyższym programem świadczy między innym o skali zagrożenia wykluczeniem społecznym wśród dzieci. Liczba osób korzystających z posiłku w ramach programu Pomoc Państwa w zakresie dozywiania” wynosiła w 2012 roku ogółem 264 osoby, z tego 148 mieszkało na wsi. W 2013 roku liczba zwiekszyła się do 267, a w 2014 roku 262. Liczba dzieci do 7 roku życia w 2012 roku wynosiła 60, w tym na wsi 30, zaś liczba dzieci i młodziezy do czasu ukończenia szkoły ponadgimnazjalnej w 2012 roku wynosiła 140, w tym 106 na wsi.
W kolenym roku badania wskaźniki zmieniały się nastepująco. W 2013 roku liczebność najmłodszych korzystająca z dożywiania wynosiła 75, w tym na wsi 32, a uczniów starszych – 128, w tym 91 na wsi. W 2014 roku 63 dzieci do 7 roku zycia korzystało z posiłku, zaś 132 dzieci i młodziezy do ukończenia szkoły ponadgimnazjal;neh korzystało z w.w wsparcia.
63
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Tabela 3. Liczba dzieci i młodzieży korzystająca ze wsparcia GOPS w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
2 012 2013 2014
młodzież młodzież młodzież młodzież młodzież młodzież do czasu do czasu do czasu dziec do czasu dziec do czasu dziec do czasu dziec ukończen dziec ukończen ukończen i do 7 ukończen i do 7 ukończen dzieci i do 7 ukończen i do 7 ia szkoły i do 7 ia szkoły ia szkoły r.ż na ia szkoły r.ż na ia szkoły do 7 r.ż r.ż na ia szkoły r.ż ponadgi r.ż ponadgi ponadgi wsi ponadgi wsi ponadgi wsi ponadgi mn.na mn.na mn.na mn. mn. mn. wsi wsi wsi
Ogólna liczba osób 60 30 140 106 75 32 128 91 63 24 132 99 korzystają cych z posiłku
liczba osób korzystają ca z posiłku w formie całodzien 32 8 1 1 36 5 1 1 30 8 1 1 nego wyżywien ia (przedszk ola, żłobki itp.)
liczba osób korzystają ca z 1 0 22 17 2 0 21 11 2 0 11 7 posiłku w formie pełnego obiadu Liczba osób korzystają ca z 28 22 119 90 40 27 115 82 31 19 121 91 posiłku w formie pełnego obiadu Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS.
64
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Dzieci i młodzież szkmolna korzystała z posiłku głównie w formie jednego dania gorącoego. Z tej formy wspacia skorzystało w 2012 roku 28 najmłodszych dzieci, w 2013 roku 40 dzieci, a w 2014 roku -31.
W 2014 roku funkcjonowało w gminie 13 punktów żywieniowych, w tym, 7 na wsiach. Z tej liczby, 4 to stołówki a 9 to miejsca do przygotowywania kanapek, mleka, itp. W gminie funkconuje 13 placówek prowadzących dożywianie, z tego 10 to szkoły, 2 to przedszkola.
65
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
15. 2. CHARAKTERYSTYKA DOMINUJĄCYCH PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
W GOSPODARSTWACH DOMOWYCH OBJĘTYCH POMOCĄ SPOŁECZNĄ.
Kolejnym elementem przeprowadzonej diagnozy jest próba określenia, w jakim stopniu odnotowane w Ustawie o pomocy społecznej dysfunkcje i problemy społeczne dotykały mieszkańców Gminy i Miasta Proszowice. Ich struktura w zbiorowości rodzin MGOPS została wskazana w poniższej tabeli.
Wykres 38. Dominujące powody udzielenia pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice, z uwzględnieniem rodzin mieszkających na wsi, w latach 2012-2014
2012 2013 2014
liczba liczba liczba % % % rodzin rodzin rodzin
Ubóstwo 196 39,6 204 36,1 220 42,6 Bezdomność 10 2,0 15 2,7 14 2,7 Bezrobocie 190 38,4 206 36,5 198 38,4 Niepełnosprawność 178 36,0 171 30,3 168 32,6 Długotrwała lub ciężka choroba 237 47,9 228 40,4 242 46,9 Potrzeba ochrony macierzyństwa 52 10,5 53 9,4 46 8,9 Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych (ogółem) 64 12,9 71 12,6 74 14,3 Alkoholizm 27 5,5 25 4,4 29 5,6 Przemoc w rodzinie 6 1,2 8 1,4 3 0,6 Zdarzenie losowe 0 0,0 2 0,4 1 0,2 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego 0,0 0,0 4,0 0,7 6 1,2 w tym na obszarze wiejskim Ubóstwo 104 38,4 102 29,8 124 43,5 Bezdomność 2 0,7 3 0,9 4 1,4 Bezrobocie 91 33,6 106 31,0 106 37,2 Niepełnosprawność 90 33,2 78 22,8 74 26,0 Długotrwała lub ciężka choroba 123 45,4 116 33,9 127 44,6 Potrzeba ochrony macierzyństwa 35 12,9 38 11,1 32 11,2 66
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Bezradność w sprawach opiekuńczo – wychowawczych (ogółem) 33 12,2 40 11,7 37 13,0 Alkoholizm 11 4,1 11 3,2 11 3,9 Przemoc w rodzinie 6 2,2 7 2,0 3 1,1 Zdarzenie losowe 0 0,0 1 0,3 0 0,0 Trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego 0,0 0,0 1,0 0,3 2 0,7 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS.
Najczęściej spotykanym powodem ubiegania się o pomoc w ramach świadczeń z pomocy społecznej w latach 2012-2014 były uciążliwości wynikające z długotrwałej lub ciężkiej choroby. Z tego tytułu o pomoc społeczna zwróciło się w 2012 roku 237 rodzin, stanowiąc udział 47,9% ogółu rodzin, w tym na wsi 123 rodziny z udziałem 45,4%. W 2013 roku z powodu długotrwałej choroby z pomocy ośrodka korzystało 228 rodzin, w tym 116 na wsi, a w 2014 roku 242 rodziny (46,9%), w tym 127 na wsi ( 44,6%). Ubóstwo to druga przyczyna starania się o wsparcie ze strony tutejszego ośrodka pomocy. W tym przypadku, w 2012 roku liczba rodzin starających się o pomoc wynosiła 196 (39,6%), w tym 104 rodziny mieszkały na obszarze wiejskim (38,4%). W 2013 roku liczba ubogich rodzin w gminie wynosiła 204 (36,1%), w tym 102 ( 29,8%) mieszkały na obszarze wsi. W ostatnim roku badania liczba rodzin korzystających z tytułu ubóstwa wzrosła do 220 ( 42,6%) w tym 124 rodziny mieszkały na wsi (43,5%).
Spora część rodzin starała się o pomoc z tytułu problemów wynikających z niepełnosprawności – tj. 36% rodzin w 2012 i 32,6% w 2014 roku. W dalszej kolejności znalazły się takie przyczyny jak: bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych, potrzeba ochrony macierzyństwa, alkoholizm, bezdomność, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego oraz przemoc w rodzinie. Z tytułu zdarzenia losowego skorzystało z tutejszej pomocy od 0 do 2 osób w badanych latach.
67
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 39. Dynamika (%) dominujących problemów społecznych w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych MGOPS.
W wyniku przeprowadzonego badania dokonano również analizy dynamiki dominujących problemów społecznych, które występowały z największą częstotliwością w analizowanym czasookresie. W latach 2012-2014 największy wzrost wśród przyczyn na okoliczność których, ubiegano się o pomoc w MGOPS, nastąpił w przypadku długotrwałej ubóstwa tj. o 3,0 punktów procentowych. Nieco mniejszy wzrost odnotowano w przypadku bezradności opiekuńczo-wychowawczej tj. o 1,4 punkty procentowe. Udział rodzin objętych pomocą z tytułu trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego uległ zwiększeniu o 1,2 punkty procentowe. W przyczynach ubiegania się o pomoc takich jak: bezdomność, alkoholizm i zdarzenie losowe nastąpił niewielki wzrost udziału procentowego. Znaczne obniżenie się udziałów procentowych nastąpiło w przypadku problemów: niepełnosprawność – tj. o 3,4 punkty procentowe i potrzeba ochrony macierzyństwa – o 1,6 punktów procentowych. W pozostałych przyczynach udzielanej pomocy przez MGOPS następowały niewielkie obniżenia wartości procentowych lub wartości utrzymywały się blisko 0.
68
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
15. 3. SPOŁECZNO – DEMOGRAFICZNA CHARAKTERYSTYKA OSÓB OBJĘTYCH
ŚWIADCZENIAMI Z POMOCY SPOŁECZNEJ
Dopełnieniem pierwszej i drugiej części diagnozy dotyczącej rodzin oraz problemów społecznych w Gminie i Mieście Proszowice jest bezpośrednia analiza beneficjentów objętych pomocą tutejszego ośrodka pomocy społecznej. Prezentację tej części diagnozy należy rozpocząć od przedstawienia wyników badań w zakresie charakterystyki społeczno – demograficznej osób, które otrzymały bezpośrednie wsparcie ww. instytucji pomocowej, w latach 2012-2014.
Liczba bezpośrednich świadczeniobiorców publicznej pomocy społecznej w latach 2012-2014 była największa w 2013 roku i wynosiła 875 osób. W 2012 roku ich liczba wynosiła 768 osób, z kolei w 2014 roku liczba beneficjentów pomocy społecznej wynosiła 801.
Wykres 40. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS
Kolejną cechą beneficjentów Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Proszowicach, która została poddana szczegółowej diagnozie jest ich płeć. Liczebność kobiet i mężczyzn objętych bezpośrednim wsparciem pomocy społecznej w latach 2012-2014 utrzymywała się na podobnym poziomie. W 2012 roku liczba
69
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 kobiet wynosiła 380, co stanowiło 49,5% ogółu osób. W 2014 roku liczba kobiet wynosiła 376, co stanowiło 46,9% ogółu osób.
Wiek osób, które korzystały ze wsparcia MGOPS w latach 2012-2014 w Gminie Proszowice stanowi kolejną istotną cechę charakteryzującą grupę klientów pomocy społecznej.
Wykres 41. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w podziale na kategorie wiekowe, w latach 2012-2014.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS
Wykres 42. Procentowy udział osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w podziale na kategorie wiekowe, w latach 2012-2014.
2012 2013 2014 do17 lat 27,7 28,1 31,8 18-25 13,0 9,7 8,5 26-35 9,8 8,6 10,1 36-45 13,2 14,2 13,4 46-55 11,2 14,3 11,2 56-65 13,3 13,1 13,6 66 i 11,8 12,0 11,4 więcej 100,0 100,0 100,0 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z MGOP
Wśród wszystkich osób korzystających z pomocy społecznej w badanym okresie czasu, najbardziej liczną kategorię klientów, wśród dorosłych wnioskodawców stanowiły osoby w przedziale 56-65 lat. Ich liczba w 2012 roku wynosiła 102 osoby, stanowiąc udział 13,6% ogółu osób, w 2013 roku zwiększyła się do 115 osób , a udział
70
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 zmniejszył się do 13,1%, a w 2014 roku liczba ich wynosiła 109 ( 13,6%). Nieco mniej osób było w przedziale wiekowym 36-45 lat. Liczba tej kategorii w 2012 roku wynosiła 101 osób (13,4%) , w 2013 roku zwiększyła się do 124 a w kolejnym roku badania zmniejszyła się do 107 ( 13,4%). W zbiorowości dorosłych osób, liczną kategorią byli mieszkańcy korzystających z pomocy społecznej w wieku 18-25 lat. Liczba ich wynosiła 100 (13,0%), a w kolejnych latach zmniejszyła kolejno się do 85 (9,7%) i 68 (8,5%).
Z powyższych danych można wywnioskować, iż liczebność grup wiekowych dorosłych mieszkańców gminy i miasta zmniejszała się, bądź pozostawała na podobnym poziomie w analizowanych latach. Natomiast liczba najmłodszych beneficjentów MGOPS, którzy pośrednio korzystali z pomocy społecznej, w wieku 0-17 lat, rok rocznie zwiększała się. Liczba osób w wieku 0-17 lat w 2012 roku wynosiła 213 ( 31,8%), w 2013 roku zwiększyła się do 246 a w 2014 roku do 255 ( 31,8%). Wynika z tego bardzo niepokojący fakt, zwiększania się najmłodszych beneficjentów pomocy społecznej, a tym samym poszerzania zjawiska tzw. korelatu środowiskowego ubóstwa. Zgodnie z tą koncepcją szereg czynników związanych z urodzeniem i dorastaniem w określonym otoczeniu powoduje, że bieda „przenosi” się na kolejne pokolenia. W efekcie powstaje zjawisko „błędnego koła” - niedostatek rodziców skutkuje biedą w dzieciństwie kolejnego pokolenia, które także z dużym prawdopodobieństwem będzie biedne, gdy dorośnie.
Kolejną cechą, która została poddana szczegółowemu badaniu w ramach przeprowadzonej diagnozy była pozycja na rynku pracy. Przeprowadzona analiza wskazała, że klienci pomocy społecznej najczęściej posiadali pozycję na rynku klasyfikowaną, jako bezrobotny.
71
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 43. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na główne kategorie aktywności zawodowej, w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
Źródło opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS
Wykres 44. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na główne kategorie aktywności zawodowej, w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
2012 2013 2014 bezrobotny 23,3 21,5 23,6 emeryt/rencista 12,1 11,8 13,7 pracujący 7,7 10,1 10,2 uczący się 7,6 7,1 8,0 Źródło opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS
Liczebność tej grupy społecznej w 2012 roku wyniosła 112 mężczyzn i 67 kobiet, co dało sumę 179 osób tj. 62,0% ogółu. W 2013 roku liczba bezrobotnych klientów pomocy społecznej nieco zwiększyła się do 188 (w tym większość- 118 to mężczyźni), a w 2014 roku uległa zwiększeniu o jedną osobę. Drugą grupą osób byli emeryci/renciści, korzystających z pomocy tutejszego ośrodka. Liczba ich w 2012 roku wynosiła 93 , stanowiąc 12,1% ogółu, w 2013 roku zwiększyła się do 103 (11,8%) a w 2014 roku do 110 (13,7%). W pozostałych kategoriach osób, czyli pracujących i uczących się, udziały procentowe wahały się od nieco 7,0% do nieco ponad 10% ogółu klientów MGOPS.
72
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykształcenie beneficjentów MGOPS w badanym okresie czasu, w zdecydowanej większości było na poziomie podstawowym i gimnazjalnym, zarówno w przypadku kobiet jak i mężczyzn, z niewielką zmianą w 2013 roku, co zostanie pokazane w poniższej analizie.
Wykres 45. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na wykształcenie w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014.
Źródło opracowanie własne na podstawie danych z MGOPS
W 2012 roku liczba osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym wynosiła 221, co dało łącznie udział 28,8% ogółu beneficjentów MGOPS. Liczba kobiet wynosiła 120 a liczba mężczyzn 101. W 2013 roku ogólna liczba osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym wynosiła 220, w tym 117 kobiet i 103 mężczyzn. Widoczna w 2013 roku zmiana dotyczy mężczyzn, których w tym roku odnotowano najwięcej z wykształceniem zawodowym, tj. 121. Natomiast ogólna liczba osób z wykształceniem zawodowym wynosiła 211 i znalazła się na drugiej pozycji. W 2014 roku liczba osób z wykształceniem podstawowym i gimnazjalnym zwiększyła się do 223, w tym 109 kobiet i 114 mężczyzn. Udział tej kategorii osób wynosił 27,8%. Liczba klientów z wykształceniem zasadniczym zawodowym wynosiła w 2012 roku 182 osoby (23,7%) w tym większość stanowili mężczyźni. W 2014 roku ta grupa społeczna liczyła 178 osób, również z przewagą mężczyzn.
73
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
16. PROGNOZA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH
Zmieniająca się sytuacja demograficzna oznacza - w perspektywie do roku 2020 wzrost osób w wieku senioralnym. W perspektywie roku 2020 liczba osób w wieku senioralnym będzie systematycznie wzrastała. Należy podejmować działania zarówno w obszarze opieki jak i aktywizacji osób w wieku senioralnym – np. kluby seniora.
W zakresie opieki decydujące o możliwości jak najdłuższego przebywania w dotychczasowym środowisku poprzez realizację szeroko rozumianej pracy socjalnej z tą grupą społeczną. Osoba, która z powodu stanu zdrowia, nie może przebywać w miejscu zamieszkania winna trafić do placówki całodobowej dostosowanej do jej indywidualnych potrzeb. Mając na uwadze wzrost liczby osób starszych w najbliższych latach należy zadbać o rozwój współpracy z placówkami tego typu. Konieczne jest też systematyczne monitorowanie sytuacji demograficznej i ich trendów w gminie – celem dokonania bieżącej sytuacji demograficznej gminy. W obszarze aktywizacji należy zadbać o wyrównanie dostępu do usług społecznych, np. klubów, placówek edukacyjnych, kulturalnych i rekreacyjno-sportowych. Uwaga lokalnych polityków społecznych winna koncentrować się nie tylko na pomocy dla samych seniorów, ale także ich rodzin.
Sytuacja materialna osób w wieku senioralnym wymaga wsparcia ze strony publicznej pomocy społecznej. Wraz ze starzeniem się populacji wzrasta liczba osób niepełnosprawnych. Osoby niepełnosprawne są bardzo zróżnicowaną grupą, konieczna jest zatem polityka, która będzie respektować tę różnorodność. Szczególnej uwagi wymagają osoby o złożonych, wielorakich potrzebach uzależniających je od pomocy innych oraz ich rodziny. Niepełnosprawni są często gorzej wykształceni, co zdecydowanie utrudnia ich funkcjonowanie na rynku pracy. Rodziny posiadające niepełnosprawne dzieci wymagają szczególnej uwagi jeżeli chodzi o ich edukację i aktywny udział w społeczeństwie. Sporych wysiłków wymaga rehabilitacja społeczna i zawodowa osób chorych psychicznie, których systematycznie przybywa, oraz budowa dla tej grupy osób systemu wsparcia.
Równie istotnym elementem wsparcia osób niepełnosprawnych jest kwestia wsparcia materialnego przez publiczną pomoc społeczną w postaci świadczeń materialnych. System opieki nad dzieckiem pozbawionym właściwej opieki rodziców
74
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 winien dalej rozwijać się zgodnie z potrzebami społecznymi, czyli m.in. proponować działania profilaktyczne i osłonowe dla rodzin niewydolnych wychowawczo, tak by jak najdłużej utrzymać dziecko w środowisku rodzinnym poprzez wsparcie systemowe w formie asystenta rodziny oraz specjalistyczne poradnictwo w formach indywidualnych oraz grupowych. Kryzys rodziny przekładający się na upośledzenie jej funkcji wychowawczych winien zaktywizować system pomocy społecznej do aktywności szczególnie w rozwoju pracy socjalnej oraz asystentury rodzin. Wzmacnianie rodziny, wraz z rozwojem atrakcyjnych form spędzania czasu wolnego adresowanych do dzieci i młodzieży, winno przełożyć się na ograniczenie rozwoju zachowań o charakterze niedostosowania społecznego oraz patologii społecznej.
Analiza przemocy w rodzinie w oparciu o dostępne dane zastane, wskazuje że jej poziom nie będzie w najbliższych latach wzrastał, to wraz ze wzrostem świadomości społecznej, coraz więcej przypadków przemocy będzie ulegało ujawnieniu. W związku z powyższym instytucje samorządu lokalnego muszą wykazać aktywność w przychodzeniu z pomocą zarówno ofiarom przemocy, jak i poprzez promowanie dostępnych form pomocy dla osób doznających przemocy. Konieczna jest realizacja i rozwój działań profilaktycznych w tym obszarze w ramach realizowanych programów.
Pozycja członków rodziny na rynku pracy silnie wpływa na sytuację finansową gospodarstw domowych. Sytuacja danej osoby na rynku pracy jest uzależniona od poziomu wykształcenia, płci i wieku. Bardzo wyraźnie widać, że wraz ze wzrostem poziomu wykształcenia maleje zagrożenie ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym. Posiadane kwalifikacje oraz kompetencje społeczne zwiększają szansę osób wykluczonych na aktywny udział na otwartym rynku pracy. Tym samym beneficjenci pomocy społecznej wymagają profesjonalnego wsparcia w ramach realizowanej pracy socjalnej przez pracowników socjalnych.
Konieczne zatem jest dokształcanie kadry w tym zakresie. Niezbędne jest również aby były podejmowane aktywne działania MGOPS-u na rzecz ich klientów w szczególności osób pozostających bez pracy w ramach realizowanych projektów Unijnych. Również zabezpieczenie socjalne (świadczenia materialne) stają się niezbędnym elementem sytemu pomocy celem zmiany ich sytuacji materialnej jak również społeczno- zawodowej i tym samym rodzinnej. Bez tego typu forma wsparcia liczba rodzin wykluczonych społecznie będzie systematycznie rosła. Konieczne jest też 75
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020 systematyczne monitorowanie występujących problemów społecznych na obszarze gminy.
16. MONITORING I EWALUACJA
Monitoring to systematyczne określanie dynamiki zmian danego zjawiska. Monitoring rozumiany jest jako proces systematycznego zbierania i analizowania danych ilościowych i jakościowych dotyczących prowadzonych działań, wdrażanych projektów bądź całej strategii, tak w aspekcie finansowym jak i rzeczowym. Jego celem jest zapewnienie zgodności realizacji strategii z wcześniej zatwierdzonymi założeniami i wytyczonymi celami.
Monitoring i ewaluacja zapisów strategicznych polegają na systematycznej ocenie realizowanych działań oraz modyfikacji kierunków działania w przypadku istotnych zmian społecznych, które mogą pojawić się poprzez zmianę regulacji prawnych czy też narastanie poszczególnych dolegliwości społecznych.
Ewaluacja jest częścią procesu podejmowania decyzji, który to polega na wydawaniu opinii o wartości działania poprzez systematyczne, jawne zbieranie i analizowanie o nim informacji w odniesieniu do przyjętych celów, kryteriów i wartości. Ewaluację strategii należy rozumieć jako systematyczne zbieranie informacji na temat działań, charakterystyki i efektów programu w celu ocenienia strategii, poprawy jej skuteczności oraz/lub wsparcia procesu decyzyjnego dotyczącego przyszłego programowania9.
Cele prowadzenia ewaluacji można ująć w czterech zasadniczych punktach:
1. Kontrola nad działaniem władz publicznych oraz zwiększanie przejrzystości tych działań.
9 T. Kierzkowski, Ocena (ewaluacja) programów i projektów o charakterze społeczno- gospodarczym w kontekście przystąpienia Polski do Unii Europejskiej, Warszawa 2002, s. 19–20.
76
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
2. Zwiększanie skuteczności i efektywności projektów i programów podejmowanych przez sektor publiczny. 3. Kształtowanie kierunków i priorytetów działalności sektora publicznego. 4. Poznawanie mechanizmów programów i projektów10.
Realizacja działań przewidzianych w celach operacyjnych niniejszej strategii odbywać się będzie, w ramach kompetencji poszczególnych komórek organizacyjnych miasta. Potwierdzeniem osiągnięcia wskaźników realizacji działań, o których mowa w niniejszym dokumencie, będzie coroczne sprawozdanie z realizacji strategii. Elementami skutecznego monitoringu i ewaluacji będą przede wszystkim:
Zespół wdrażający strategię.
Zespół powinien zostać powołany przez Burmistrza odrębnym zarządzeniem, a w jego skład mogą wejść m.in.: Sekretarz Gminy, Kierownik Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej oraz inne osoby wskazane przez Burmistrza Miasta i Gminy.
Roczna ocena wdrażania strategii.
Zespół wdrażający Strategię winien się zbierać przynajmniej raz w roku w celu oceny poziomu wdrożenia poszczególnych celów i kierunków działań zawartych w niniejszym dokumencie. Zespół swoją ocenę powinien przekazać Burmistrzowi i Radzie, sugerując przyjęcie proponowanych rozwiązań, np. programów celowych.
10 Tamże, str. 11
77
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
17. RAMY FINANSOWE
CEL I- ZINTEGROWANY SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ.
ROK RAMA FINASOWA 2015 6561100 2016 7231100 2017 7901100 2018 8571100
2019 9241100 2020 9911100 CEL II -TWORZENIE WARUNKÓW SPRZYJĄCĄCYCH UMACNIANIU INSTYTUCJI RODZINY ROK RAMA FINASOWA 2015 19000 2016 19000 2017 19000 2018 19000 2019 19000 2020 19000 CEL III-POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB STARSZYCH I NIEPEŁNOSPRAWNYCH ROK RAMA FINASOWA 2015 670000,00 2016 671340,00 2017 672682,68 2018 674364,39 2019 674377,87 2020 674377,87
78
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
18. OBSZARY PRIORYTETOWE DZIAŁALNOŚCI SPOŁECZNEJ GMINY PROSZOWICE
CEL STRATEGICZNY
ZINTEGROWANY SYSTEM POMOCY SPOŁECZNEJ
Główne kierunki działań strategicznych:
1. Diagnozowanie i monitorowanie problemów społecznych. 2. System wsparcia na rzecz osób bezrobotnych. 3. System wsparcia na rzecz osób ubogich i podlegającym wykluczeniu społecznemu. 4. Zintegrowany system pomocy rodzinie dysfunkcyjnej 5. Zapewnienie zgodnej ze standardami, jakości i sprawności funkcjonowania pomocy społecznej. 6. Ograniczenie zjawisk uzależnień i przemocy oraz redukcja ich skutków.
1. Kierunek działań strategicznych Diagnozowanie i monitorowanie problemów społecznych
1. Aktualna diagnoza oraz monitoring problemów. 2. Kierunek działań strategicznych: System wsparcia na rzecz osób bezrobotnych
1. Monitorowanie sytuacji osób bezrobotnych i ich rodzin we współpracy z PUP. 2. Praca socjalna z osobami bezrobotnymi w celu ich aktywizacji społeczno- zawodowej. 3. Opracowanie i realizowanie projektów służących aktywizacji osób bezrobotnych w tym współfinansowanych ze środków europejskich. 4. Organizacja kursów i szkoleń dla osób bezrobotnych z terenu gminy. 79
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
5. Organizacja warsztatów z zakresu rynku pracy skierowanych dla osób bezrobotnych z terenu Gminy. 6. Zapewnienie specjalistycznego poradnictwa przez psychologa oraz doradcę zawodowego dla bezrobotnych mieszkańców Gminy. 7. Współpraca z instytucjami działającymi w obszarze integracji społecznej w celu koordynacji programów i projektów w zakresie integracji społecznej i aktywizacji społeczno - zawodowej osób bezrobotnych
3. Kierunek działań strategicznych System wsparcia na rzecz osób ubogich i podlegającym wykluczeniu społecznemu.
1. Zmniejszenie skutków ubóstwa poprzez systematyczną pomoc rzeczową i finansową, realizowaną przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej i współpracujące z nim organizacje pozarządowe 2. Rozwój pracy socjalnej na rzecz osób zagrożonych wykluczeniu społecznemu w oparciu o zawieranie i realizowanie kontraktów socjalnych 3. Utworzenie i realizacja zadań związanych z mieszkaniem chronionym 4. Organizacja warsztatów kompetencji społecznych skierowanych dla osób wykluczonych społecznie z terenu Gminy. 5. Zapewnienie specjalistycznego poradnictwa np. przez psychologa i/lub doradcę zawodowego itp. dla osób wykluczonych społecznie mieszkańców Gminy.
80
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Kierunek działań strategicznych Zintegrowany system pomocy rodzinie dysfunkcyjnej
1. Monitorowanie sytuacji dziecka i rodziny (w szczególności rodzin niepełnych oraz z problemami opiekuńczo-wychowawczymi). 2. Realizacja wsparcia w formie świadczeń materialnych i/lub pracy socjalnej w stosunku do osób przejawiających bezradność w sprawach opiekuńczo- wychowawczych . 3. Podnoszenie jakości i dostępności realizowanego systemu świadczeń rodzinnych. 4. Wspieranie materialne rodzin z dziećmi przez system pomocy społecznej. 5. Zwiększenie dostępności specjalistów z zakresu pracy z rodziną niewydolną wychowawczo poprzez podjęcie współpracy z asystentem rodziny. 6. Realizacja działań przez Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w zakresie dożywiania dzieci i młodzieży z rodzin ubogich oraz niewydolnych wychowawczo. 7. Opracowanie i realizacja programu wspierania rodziny i sytemu pieczy zastępczej.
Kierunek działań strategicznych Zapewnienie zgodnie ze standardami jakości i sprawności funkcjonowania pomocy społecznej
1. Dostosowanie organizacji pomocy społecznej do podejmowanych zadań. 2. Dokształcanie kadry pomocy społecznej
81
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Kierunek działań strategicznych Ograniczenie zjawisk uzależnień i przemocy
1. Monitoring skali problemu uzależnień na terenie gminy 2. Rozszerzenie działalności edukacyjnej dla mieszkańców gminy w tematyce uzależnień 3. Współpraca z Ośrodkami Lecznictwa Odwykowego 4. Opracowanie i skuteczne wdrażanie miejskich programów z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, przeciwdziałania narkomani i przeciwdziałania przemocy domowej 5. Kontynuacja działań prowadzonych przez Zespół Interdyscyplinarny 6. Prowadzenie działań promocyjnych mających na celu propagowanie dostępnych form pomocy dla osób doznających przemocy domowej oraz z problemem uzależnień
CEL STRATEGICZNY
TWORZENIE WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH UMACNIANIU RODZINY
Główne kierunki działań strategicznych: 1. Tworzenie systemu poradnictwa, edukacji i wspierania rodzin 2. Pomoc w zagospodarowaniu czasu wolnego dzieci i młodzieży 3. Tworzenie warunków do organizowania aktywnego wypoczynku dla rodzin 4. Aktywowanie roli rodziny w procesie wychowania i kształcenia dzieci 5. Budowanie systemu wsparcia materialnego dla rodziny
82
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
1. Kierunek działań strategicznych Tworzenie systemu poradnictwa, edukacji i wspierania rodzin
1. Pomoc psychologiczno dla rodzin z terenu miasta 2. Wspieranie rodziców w ich funkcjach opiekuńczo-wychowawczych 3. Poprawa bezpieczeństwa socjalnego rodzin poprze realizację programów
2. Kierunek działań strategicznych Pomoc w zagospodarowaniu czasu wolnego dzieci i młodzieży
1. Organizacja czasu wolnego dzieci i młodzieży poprzez rozwijanie oferty sportowej i kulturalnej, oferty zajęć pozalekcyjnych
3. Kierunek działań strategicznych Tworzenie warunków do organizowania aktywnego wypoczynku dla rodzin
1. Integracja rodzin poprzez organizowanie spotkań, festynów, turniejów itp
CEL STRATEGICZNY
POPRAWA JAKOŚCI ŻYCIA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH
ORAZ OSÓB STARSZYCH
Główne kierunki działań strategicznych:
83
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
1. Diagnozowanie i monitorowanie zjawiska niepełnosprawności 2. Diagnozowanie i monitorowanie zjawiska starości 3. Budowa systemu wsparcia na rzecz osób starych i niepełnosprawnych
1.Kierunek działań strategicznych
Diagnozowanie i monitorowanie zjawiska niepełnosprawności
1. Diagnozowanie sytuacji osób niepełnosprawnych w gminie.
2. Kierunek działań strategicznych
Diagnozowanie i monitorowanie zjawiska starości
1. Diagnozowanie sytuacji osób starszych 2. Monitorowanie trendów demograficznych 3. Monitorowanie zjawiska starości
3. Kierunek działań strategicznych
Budowa systemu wsparcia na rzecz osób starych i niepełnosprawnych
1. Zwiększenie dostępności usług opiekuńczych dla osób starszych i niepełnosprawnych. 2. Zacieśnianie współpracy z Domami Pomocy Społecznej oraz z Zakładami Opieki Zdrowotnej 3. Wsparcie dla osób starszych poprzez pomoc w stworzeniu warunków dla funkcjonowania grup samopomocowych np. kluby seniora
84
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
18. WSKAŹNIKI REALIZACJI
85
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
19. SPIS TABEL Tabela 1. Liczba osób i udzielonych im porad w punkcie konsultacyjno-informacyjnym w 2014 roku w Gminie Proszowice...... 48
Tabela 2. Liczba oraz udział rodzin z dziećmi ze względu na liczbę dzieci w rodzinie w Gminie i Mieście Proszowice w latacj 2012-2014...... 61
Tabela 3. Liczba dzieci i młodzieży korzystająca ze wsparcia GOPS w ramach programu Pomoc państwa w zakresie dożywiania” w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014...... 64
20. SPIS WYKRESÓW
Wykres 1. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na płeć w latach 2012- 2014...... 11
Wykres 2. Liczba mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na mieszkańców wsi i miasta oraz płeć w latach 2012-2014...... 12
Wykres 3. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice w podziale na wiek w latach 2012-2014 ...... 13
Wykres 4. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice – obszar wiejski, w podziale na wiek w latach 2012-2014 ...... 14
Wykres 5. Procentowy udział mieszkańców Gminy Proszowice – miasto, w podziale na wiek w latach 2012-2014 ...... 15
Wykres 6. Modele struktury ludności według płci i wieku ...... 16
Wykres 7. Struktura ludności według ekonomicznych grup wiekowych mieszkańców Gminy Proszowice w latach 2012-2014 ...... 17
Wykres 8. Liczba uczniów w przedszkolu, oddziałach przedszkolnych, szkołach podstawowych i gimnazjum w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014 ...... 19
Wykres 9. Liczba dzieci w powiecie, gminie, na obszarze miejskim i wiejskim Gminy Proszowice, objętych obowiązkiem przedszkolnym, w latach 2012 i 2013...... 20
Wykres 10. Współczynnik skolaryzacji brutto w szkołach podstawowych w Gminie i Mieście Proszowice w porównaniu z powiatem proszowickim i woj. małopolskim w latach 2012-2013...... 21
Wykres 11. Liczba lokali komunalnych w Gminie i Mieście Proszowice ...... 23
Wykres 12. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego w latach 2012-2014 ...... 24
86
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 13. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wiek w 2014 roku...... 25
Wykres 14. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich wykształcenie w 2014 roku...... 26
Wykres 15. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku...... 27
Wykres 16. Liczba bezrobotnych mieszkańców Gminy Proszowice i powiatu proszowickiego ze względu na ich czas pozostawania bez pracy w 2014 roku...... 27
Wykres 17. Liczba dorosłych osób niepełnosprawnych w Gminie Proszowice podziale na płeć w 2014 roku ...... 30
Wykres 18. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na kategorie wiekowe i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku ...... 31
Wykres 19. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na wykształcenie i płeć w Gminie Proszowice w 2014 roku...... 32
Wykres 20. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na aktywność zawodową i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok...... 33
Wykres 21. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stan cywilny i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok...... 33
Wykres 22. Liczba dorosłych osób z orzeczonym stopniem niepełnosprawności w podziale na stopień niepełnosprawności i płeć w Gminie Proszowice w 2014 rok...... 34
Wykres 23. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia z terenu Gminy Proszowice w 2014 roku...... 35
Wykres 24. Liczba niepełnosprawnych dziewcząt i chłopców do 17 roku życia , w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w 2014 roku...... 35
Wykres 25. Liczba osób niepełnosprawnych którzy otrzymali wsparcie w zakresie likwidacji barier architektonicznych, w podziale na kategorie wiekowe, w Gminie Proszowice, w latach 2013 i 2014...... 36
Wykres 26. Liczba rodzin zastępczych z terenu Gminy Proszowice w latach 2012- 2014...... 38
Wykres 27. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014 ...... 39
Wykres 28. Liczba dzieci przebywających w rodzinach zastępczych, które funkcjonują na obszarze Gminy Proszowice w latach 2012-2014 ...... 40
87
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 29. Wskaźnik dostępności aptek dla wybranych gmin powiatu proszowickiego w 2013 roku ...... 44
Wykres 30. Liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach interwencji Kryzysowej w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2013 ...... 50
Wykres 31. Liczba osób, którym udzielono pomocy w ramach interwencji Kryzysowej w Gminie i Mieście Proszowice w 2014 roku ...... 51
Wykres 32. Rodzaje zdarzeń przestępczych stwierdzonych, zaistniałych na terenie powiatu proszowickiego w 2012 i 2013 roku ...... 55
Wykres 33. Liczba rodzin objętych pomocą społeczną w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014...... 58
Wykres 34. Liczba gospodarstw domowych korzystających ze wsparcia MGOPS w Gminie i Mieście Proszowice ze względu na liczbę osób w rodzinie w latach 2012-2014 ...... 59
Wykres 35. Liczba osób w rodzinach korzystających z MGOPS, na obszarze wiejskim Gminy Proszowice latach 2012-2014...... 60
Wykres 37. Liczba rodzin niepełnych na obszarze Gminy i Miasta Proszowie z uwzględnieniem rodzin niepełnych mieszkających na wsi, w latach 2012-2014...... 62
Wykres 38. Liczba rodzin niepełnych korzystających z MGOPS w Gminie i Mieście Proszowice, w podziale na skład rodziny w latach 2012-2014...... 63
Wykres 40. Dominujące powody udzielenia pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice, z uwzględnieniem rodzin mieszkających na wsi, w latach 2012-2014 ...... 66
Wykres 41. Dynamika (%) dominujących problemów społecznych w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014 ...... 68
Wykres 42. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014...... 69
Wykres 43. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w podziale na kategorie wiekowe, w latach 2012-2014...... 70
Wykres 44. Procentowy udział osób korzystających z pomocy społecznej w Gminie i Mieście Proszowice w podziale na kategorie wiekowe, w latach 2012-2014...... 70
Wykres 45. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na główne kategorie aktywności zawodowej, w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012- 2014...... 72
88
STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH DLA MIASTA I GMINY PROSZOWICE NA LATA 2015-2020
Wykres 46. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na główne kategorie aktywności zawodowej, w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012- 2014...... 72
Wykres 47. Liczba osób korzystających z pomocy społecznej w podziale na wykształcenie w Gminie i Mieście Proszowice w latach 2012-2014...... 73
89