Redactioneel MEDEDELINGEN HEEMKUNDIGE KRING Woensdag 19 maart, naamfeest van Sint Jozef, waren net GROOT-HAALTERT - 3-MAANDELIJKS LEDENBLAD geen 200 belangstellenden opgekomen voor de inwijding 23STE JAARGANG 2003- NR 2 van de gerestaureerde St. Jozefkapel op het Haaltertse Bruulplein door EH Deken Soens. Redactie: Diepeweg 15, 9450 Haaltert Het werd een stemmige plechtigheid, opgeluisterd door het Erevoorzitter Koninklijk Sint-Gorikkoor. Veearts Robert Lievens Voorzitter - Secretariaat Namens de Heemkundige Kring hebben wij nogmaals onze Willy De Loose erkentelijkheid uitgedrukt aan iedereen die ook maar het 053/83.08.81 geringste bijgedragen heeft om deze restauratie mogelijk te Bestuursleden: maken. Denderhoutem: Edgard Huylebroek De 100-jarige kapel is de blikvanger op het Bruulplein. Wij Hans Sonck hopen dat het Buurtcomité samen met de omwonenden Haaltert: opnieuw zullen borg staan om ‘hun’ kapel te koesteren. Een Geert Boelaert betere waardering voor het hier gepresteerde werk is ondenk- Marc De Moyer baar. John Scheerlinck Heldergem: In het najaar stellen wij twee nieuwe genealogische uitgaven Roger De Troyer voor, enerzijds de Gezinsreconstructie van Denderhoutem William Minnaert van onze medewerker René De Paepe en anderzijds ‘150 Kerksken: Haaltertse gezinnen in de kijker’, een geïllustreerde studie Joris De Kegel met 150 gezinsfoto’s (eerste helft 20ste eeuw) aangevuld met Terjoden de identificatie van de afgebeelde personen en een kwar- tiersstaat (3 generaties). De behandelde gezinnen vinden jul- Bernadette De Luyck lie op onze website : www.hk-haaltert.tk. Documentatiecentrum: Warandegebouw Sint-Goriksplein 17 In het septembernummer geven wij meer informatie over deze 9450 Haaltert. Open : eerste zondag en twee uitgaven. tweede donderdag van de maand van 10 tot 12 uur . Ruiladres: Vele jaren was Mevrouw Amandine Temmerman een actief bestuurslid van onze vereniging. Door allerlei omstandighe- Diepeweg 15, 9450 Haaltert den kan zij deze taak niet meer vervullen. Gelukkig daagde € Lidmaatschap: 7,50 een nieuwe jonge kracht op om het verleden van Terjoden Steunend lid: € 12,00 ‘om te spitten’, nl. Bernadette De Luyck (Terjodendries 76, Rek.nr. 439-5083061-63 tel.:0473/589603), leerkracht in Erondegem. Heemkundige Kring Groot-Haaltert Email: [email protected] Website: http://www.hk-haaltert.tk Aan Amandine: oprecht dank voor de vele jaren inzet en aan Bernadette: welkom en succesvol opzoekingswerk. Elke auteur is verantwoordelijk voor zijn/haar teksten. Teksten mogen overgenomen worden mits bronvermel- HK Haaltert ding. HK Haaltert is lid van het Verbond van Kringen voor Heemkunde Oost-Vlaanderen. 1 • CRIMINALITEIT IN HET LAND VAN AALST IN DE 18DE EEUW (8) 2 • 3 • 4 • 5 • 6 • 7 • 8 • 9 • Licentiaatsverhandeling Dries Mertens (wordt vervolgd) 10 • Afscheid van burgemeester Lodewijk De Saedeleer te Haaltert - 1858 Zowel op nationaal als op lokaal vlak was het op het kerkhof op 22 oktober. Het is als het ware één geslacht de Sadeleer een begrip in het politieke- en lofbetuiging aan de afgestorvene. sociale leven. Ondanks hun status waren alle leden van de familie nauw verbonden met het lot van hun dorpsgenoten. Talrijke getuigenissen zijn vol lof over “ Vrienden, burgers, een smartvollen plicht heb ik hun sociale verbondenheid met de minstbedeelden heden te vervullen, hier bij dat stoffelyk overschot van van de dorpsgemeenschap en die waren er in grote onze diepbetreurde vriend, die sedert meer dan 28 mate, toen hij burgemeester werd. jaeren het achtbaer ambt van burgemeester met den grootsten iever bekleedde. Thans vloeien onze trae- nen by zyn ontzielde lichaem; de onverbiddelyke Lodewijk de Sadeleer werd geboren te Haaltert op dood heeft hem voor eeuwig ons ontnomen. Neen, 27 juni 1798 in het gezin van Dominicus en Maria- niet voor eeuwig, in zalige gewesten, dierbare ont- Anna Haelterman (° Deftinge). Dominicus was land- slapene, zullen wy elkander terugzien, daer waer bouwer, brouwer en practizijn (bepleiter van onverstoorde rust heerst, daer waer onafgebrokene gerechtszaken) en schepen. Lodewijk zette de brou- vriendschap voortduert; daer waer de hartelykste wersstiel verder en kreeg ook interesse voor de plaat- broederliefde nooyt wordt verbroken en waer de selijke politiek. In 1830 werd hij de 1ste burgemeester zegenrykste handen de innigste en wederzydste en van het nieuwe België en bleef dit tot zijn overlijden algemeene genegenhyed voor altijd worden gelegd. op 20 oktober 1858. Van uyt de hemelwoon die gy, wy betrouwen het vast, Hij ging als een welgestelde vrijgezel door het leven reeds zyt ingetreden, ziet gy thans hoe innig het ons maar dit nam niet weg dat hij zich inzette voor het lot smart wanneer wy u naer uwe laetste rustplaets moe- van talrijke hulpbehoevende huisgezinnen in een tijd ten begeleyden, hoe wy met gebogen hoofden en dat er van sociale tegemoetkomingen geen sprake met ontroerde borst een stil en vuerig gebed ten was. Vooral tijdens de gevreesde ‘hongerjaren’, tus- hemel stuerende, uw killig gebeente met een laetste sen 1845 en 1850 zocht hij middelen om zijn getrof- traen van liefde nog trachten te verwarmen, en hoe fen bevolking te helpen. Zo stichtte hij samen met hier ons bedrukte gemoed den wens opstygt u nog in onderpastoor Frederik De Meyer (in 1849 overge- ons midden te bezitten! Vruchtelooze wensch! De plaatst naar Denderhoutem), de ‘Kantwerkscholen’, Almogende, de Alwyze, de Algoede heeft het anders die vanuit het provinciebestuur gestimuleerd werden. gewild, zyn besluit is onwederoepelyk, de stappen De belangrijkste initiatieven gingen echter uit van de van den sterveling zyn geteld, de baen die hy bewan- plaatselijke geestelijkheid. De vergrotingswerken aan delt is afgemeten en verder dan den Almachtigen het de kerk in 1842 genoten zijn volle aandacht en wilt, gaet niemand op dezelve voort. Uw levensloop, meestal was hij de bezieler van maatschappelijke en vriend Lodewijk, is roemryk geweest, te meer door sociale projecten (1). grievende gedachte dat gy uwe vrienden moest ver- laeten; maer door den godsdienst getroost, gy kalm en gelaten by zachte hoop eerlang de eeuwige zalig- Met zijn steunverlening op diverse vlakken bouwde heyd te mogen genieten. En gy hechtet u van het hij een geliefde reputatie op bij zijn dorpelingen. Dit aerdse leven om u met het sterven en eeuwige leven kwam sterk tot uiting bij zijn overlijden op 20 decem- gemeen te maken. Dierbaere stoffelyk overschot, ont- ber 1858 in Geraardsbergen. Zijn begrafenis te vang van uwe talryke hier vergaderde vrienden den Haaltert werd een ontroerende gebeurtenis onder een laetsten afscheydsgroet. U lyden heeft een eynde enorme belangstelling. Bij die gelegenheid werd een genomen; eenige eeuwige belooning is u toegeschikt lijkrede uitgesproken, uiteraard in de gangbare stijl en als ware Roomsche Katholieke geniet gy reeds het en bewoordingen van het midden van de 19de eeuw. verblyf der zaligen. Ontslagen van alle wisselvallig- Om zich een idee te kunnen vormen van de wijze heden die een mensch op deze aerde vergezellen, waarop eerbetuiging geschiedde, geven wij de tekst zyt gy reeds in die hemelsche kringen waer liefde, getrouw weer. Wij mogen aannemen dat de sociaal vrede en rust voor altyd heerschen. Een laetste woord ingestelde burgemeester de Sadeleer de sympathie vooraleer wy hier aen dezen grafkuyl aen de afge- genoot van het grootste gedeelte van de Haaltertse dolven aerde afscheyd van u nemen. Ofschoon bevolking. Het was gemeentesecretaris Gustaaf van geheel de gemeente te wel overtuygd is van de ver- Meldert (latere burgemeester) die de lijkrede uitsprak dienstvolle werkingen die gy als burgemeester sedert 1830 hebt uytgeoefend, voel ik my nochtans genoopt 11 • de zelve alhier een weinig af te malen. Gy waert dienstvaerdig, met de volkomenste belangloosheyd zyn uwe ontelbare akten bezegeld geweest, niets voor oogwit hebbende dan de welvaert der gemeen- te; meestal al de buurtwegen zyn onder uw opzicht Medewerking gevraagd gekalseyd geworden. In 1842 is den voorgevel dezer kerk den gedenksteen geplaetst, als eene eeuwige blyk van uwen onvermoeybaeren yver met den wel- Roger De Troyer (bestuurslid HK) ken gy de bouwwerken tydens twee jaeren bestuerde. Als voorzitter van het bureel van weldaedigheyd, werkt aan een inventaris van de waert gy den vader van alle behoeftigen; hoeveel tra- gesneuvelden (WO I en WO II) in enen dier ongelukkige hebt gy niet gestelpt? In 1846 toen de kwynende toestand der vlaschspinning tot onze deelgemeenten. den hoogsten top gestegen was en de eetwaeren ont- Wie heeft bidprentjes en/of braeken, hebt gy met medewerking van onzen acht- baeren heer onderpastoor De Meyer, kantwerkscho- foto’s van de len met hulpsommen der gemeente ingericht, welke oorlogsslachtoffers? onschatbare voordeelen in de gemeene volksklasse hebben opgeleverd, en die thans nog de nieuwe Mag hij die gebruiken voor ingevoerde nyverheyd van zwarten kant voort te zet- reproductie? ten; ja, gy hebt het genoegen gehad een genoot- schap alhier ingericht te zien, welke de bedelary Alles wordt terugbezorgd. geheel en gansch heeft uytgeroeyd en aen de arme de werkzucht ingeboezemd, immers al uwe inzichten hadden ten doel de volkeren door hun werk het Info : Roger De Troyer onontbeerende te verschaffen. Het ware overbodig nog wydloopiger zyne bestuersakten op te helderen, (053 / 62 24 69 - 053 / 83 65 88) daer wy allen dezelve by iederen stap ontmoet en of secretariaat 053 / 83 08 81. dan welke in het byzonder als gemeentesecretaris geduerende meer dan 23 jaeren heb ooggetuige geweest. Lang zal uw aendenken als