Ókeypis eintak www.westfjords.is 1 Vestfirðir sumarið 2011 er Í blaðinu upplýsingablað fyrir ferðafólk á leið um Vestfirði. Blaðið kemur nú út sautjánda sumarið í röð og liggur að venju frammi án kki missa af ævintýrunum aftast í blaðinu, þar sem er áttúran er ekki það eina sem heillar ferðamenn endurgjalds á viðkomustöðum Eað finna ótal uppástungur að skemmtilegum uppá­ Ná Vest­fjörðum. Á svæðinu er aragrúi safna og ferðafólks og víðar um land allt. tækjum og áningarstöðum fyrir ferðalanga í yngri kant­ setra, hvert öðru áhugaverðara. Á blaðsíðu 42 til 43 er Útgefandi: Gúttó ehf., Sólgötu 9, inum. Á síðum 53 til 62 finnurðu allt frá fróðleik um lífið saman­tekt yfir nokkur sérstök söfn í minni kantinum, sem 400 Ísafirði, í fjörunni til ábendinga um læki sem henta sérlega vel sumir myndu kannski segja að beri vestfirsku sérviskunni Sími 456 4560 fyrir litlar tær sem vilja ólmar vaða eftir langa bílferð. vitni... Netfang [email protected] Veffang www.bb.is jaransbraut er væntanlega hrikalegasti vegur lands­ vo vill vera að þeir sem einu sinni leggja leið sína til Khlutans - ef mælikvarðinn miðast við náttúrufegurð. SVestfjarða snúa þangað aftur. Í blaðinu er að finna Fræðstu um hetjulega baráttu Elís Kjaran við fjöll og þrjár reynslusögur frá þjóðþekktum konum sem allar fjörur­ með „teskeiðina“ að vopni á síðu 40. hafa heillast af landshlutanum, hver á sinn hátt. Inga Lind Karlsdóttir segir frá upplifun sinni af ferðalagi um llir eiga sér áhugamál og á blaðsíðu 32 til 34 Vest­firði í faðmi fjölskyldunnar, Eva María Jónsdóttir Afinnurðu kannski eitthvað við þitt hæfi. Þar má grein­ir frá því hvernig bón um vatnssopa getur breytt kynna sér Vest­fjarðakjálkann og allt það sem hann ferða­lagi og Vigdís Grímsdóttir skrifar um fegurðina í hefur upp á að bjóða frá sjónarhorni göngugarps og Árnes­hreppi á Ströndum, þar sem Guð býr, að hennar bókaorms, svo dæmi séu nefnd. viti. Sjá blaðsíður 16, 18 og 24.

Ávarp ritstjóra Inn í undralandið

Ritstjóri: Sunna Dís Másdóttir Ábyrgðarmaður: Sigurjón J. Sigurðsson Sunna Dís Másdóttir Efnisvinnsla: Sunna Dís Másdóttir Vestfirðir eru sannkallað undraland. Eins og sá ótrúlegi auður sem Ferðablaðið­ Vestfirðir kemur nú út Ákvörðun Lonely Planet um að út­ fólginn er í náttúrunni sé ekki nóg sautjánda árið í röð. Það gefur auga Ljósmyndir: Halldór Sveinbjörnsson, nefna Vestfirði­ einn af áhugaverðustu er menningar- og mannlíf á svæðinu leið að slíkt blað getur aldrei gert skil Sigurjón J. Sigurðsson, á­fanga­­­­stöðum ársins 2011 vakti mikla einnig í fullum blóma. Lausleg saman­ öllu því sem í boði er á svæðinu – Mats Wibe Lund, Ágúst Atlason og at­hygli í byrjun árs. Hún kom þó varla tekt leiðir í ljós að haldnar eru um enda væri þá um að ræða doðrant miklu fleiri. neinum á óvart sem sótt hefur Vest­­­ tuttugu hátíðir af ýms­um toga á sem hvorki færi vel í tösku né hendi. firði heim. Hrifnæmur­­ ritstjóri ferða­ svæð­inu í sumar. Aftast í blaðinu­ er Það er hins vegar von aðstandenda blaðsins Vest­firðir 2011 gengst í það að finna viðburðadagatal þar sem að ferðalangar finni hér einhverjar Forsíðumynd: minnsta fúslega við því að hafa oftar teknir hafa verið saman nokkrir hugmyndir­­ að viðkomustöðum á Frá Galdrasýningu á Ströndum. en einu sinni og oftar en tvisvar kom­ viðburðir sumarsins fyrir ferða­ leið sinni um undralandið eða afli sér Ljósmynd: Ágúst Atlason, birt með leyfi Markaðsstofu ist við, þegar umhverfið gengur fram menn. Einhverjir vilja kannski kíkja á aukins fróðleiks um land og sögu. Vestfjarða. af henni með fegurð sinni. heimildarmyndahátíð, á meðan sand­ Á Vestfjörðum starfa margar upp­ Það er enginn hörgull á stöðum kastalakeppnin heillar aðra. lýsingamiðstöðvar sem veitt geta sem geta grætt viðkvæmar sálir á Í blaðinu er sömuleiðis að finna ítarlegari upplýsingar og eru ferða­ Hönnun og umbrot: Birgir Örn Sigurjónsson Vestfjörðum.­­­ Gullnar bylgjurnar á barnasíður, sem birtar eru með leyfi menn hvattir til að nýta sér þá frábæru Rauðasandi­­ sem renna saman við Markaðsstofu Vestfjarða og byggjast þjónustu. sjó­inn í fjarska, saltur vindurinn sem á Ævintýrahandbók fjölskyldunnar Að því sögðu óskar ritstjóri ferða­ Eftirprentun, hljóðritun, notkun fyllir vitin þegar siglt er um Breiða­ sem markaðsstofan gaf út við góðan mönn­um að minnsta kosti fimm vasa­ ljósmynda og annars efnis er fjörð, útsýnið af Kaldbaki, konungi orð­stír á liðnu ári. Þar ættu ungir klúta ferðar um undralandið Vestfirði óheimil nema heimildar sé getið. vestfirsku­­ alpanna, eða Kaldalón fyrir ferða­langar að finna ótal hugmyndir og vonar að þeir vakni aldrei upp af botni Ísafjarðardjúps – tilefnin til að að misprakkaralegum uppátækjum á þeim ljúfa draumi, eins og Lísa forðum. fella fegurðartár eru óteljandi. leið sinni um Vestfirði.

2 Ávarp ritstjóra Fjölskrúðugt fuglalíf í Breiðavík Á víkingaslóðum í Arnarfirði Breiðavík er á þröskuldi stærstu Ferðaþjónustan EagleFjord á Bíldudal sögu Súrssonar, þar sem auðvelt er sjófuglabyggðar í Norður-Atlantshafi, býður upp á fjölbreyttar ferðir um að ímynda sér að ekki sé langt um ein af Útvíkum, svokölluðum, sem Arnarfjörð og nágrenni – ferðir á liðið síðan fornar hetjur hlupu um holt næstar eru Látrabjargi. Fuglalíf í víkinni víkinga­slóðir, sjóstangveiði eða út­ og hæðir. EagleFjord býður líka upp er því bæði fjölbreytt og áhugavert.­ sýnissiglingar,­ svo dæmi séu nefnd. Þá á ýmiss konar ferðir þar sem grill­ Þegar komið er heim að bæ ómar er ferðaþjónustan einnig með íbúða­ máltíð undir berum himni kemur við loftið af fuglasöng, hrossagaukar gistingu, alls sjö íbúðir sem hýsa allt frá sögu, bæði á stöðum sem hægt er steypa sér í loftinu, stelkar kalla af fjórum og upp í fjórtán gesti. að nálgast á bíl, en eins á afskekktari staur­um, sandlóur hlaupa um hlaðið Veiðiferð með sjóstöng tekur um stöðum­ sem einungis er hægt að og skógarþrestir og þúfutittlingar þrjá tíma, þar sem rennt er fyrir þorski sækja heim á bát. kyrja söng sinn. Í stuttri gönguferð þó að ýsa og steinbítur skjóti stundum „Við erum oft með gómsætan fisk í nágrenninu­ er hægt að rekast á Fuglaskoðarar og aðrir áhuga­ upp kollinum líka. Ferðinni lýkur á því á matseðlinum, en stundum lamba­ lóma og skúfendur á tjörn, tjalda og menn um fuglalíf geta vart gert bet­ að veiðimenn fá fiskinn sinn flakaðan kjöt, hval eða krækling. Það er til lóur á hlaupum eða óðinshana sem ur en að dveljast í Breiðavík, þar sem með sér heim í skjóðu og tilbúinn á dæmis tilvalin uppskrift að degi að hring­snúast á pollum. Í Breiðavík er hjónin Keran St. Ólason og Birna Mjöll pönnuna.­ fá leiðsögn um Ketildali eða fara á sömuleiðis­ nokkurt æðarvarp, og þar Atladóttir reka gisti­hús og ferða­ Í útsýnissiglingum er siglt að Langa­ slóðir hvalveiðimanna í Tálknafirði og bregður á stundum fyrir sjaldséðum þjónustu samhliða sauðfjárbúskap­ nesi og inn að Steinanesi, þar sem enda svo á grilli. Eins er hægt að fara í fuglum á borð við snæuglu, landsvölu sínum. Í Breiðavík er einnig tjaldstæði Margrét, systir Jóns Sigurðssonar, bjó. góðan göngutúr og slaka svo á í heitri og sportittling. Þegar komið er upp úr með bestu aðstöðu sem völ er á fyrir Við Langanes standa klettar fram í sjó laug með hressingu á bakkanum. Það víkinni tekur hins vegar við berangurs­ þá sem kjósa að gista í tjaldi innan og heppnir ferðamenn gætu jafnvel er um að gera að hafa bara samband legra landslag en þar eru búsvæði um söng náttúrunnar. Örstutt er frá fengið njóta þeirrar tignarlegu sýnar við okkur og við prjónum saman rjúpu, steindepils og sólskríkju. Á Breiðavík­ að Látrabjargi en nánari að sjá haförn svífa meðfram bátnum. skemmti­lega dagsstund,“ segir Jón Bjarg­töngum má svo komast í eins upplýsinga um þá þjónustu sem þar Sögumaður fylgir hópum sem Þórðarson­ hjá EagleFjord. náin kynni við lunda og mögulegt er er boðið upp á má afla sér á síðunni takast á hendur siglingu inn Geirþjófs­ Nánari upplýsingar á bildudalur.is í heiminum. breidavik.is. fjörð og gönguferð um sögusvið Gísla

4

Vestfirðir

Fólksfjöldi: 7.100 Stærð: 9.520 km2

Nærri liggur að Vestfjarðakjálkinn sé eyja, langstærsta eyjan við Ís­ land, eins og glöggt má sjá ef litið er á Íslandskort. Sumir sjá landið fyrir á Vestfjörðum og Austfjörðum eru nefndur Fjallfoss eða Dynjandi, er ganga fram á spakar tófur sem lifa sér eins og dýr sem liggur fram á smátt og smátt að sporðreisast um einn af fegurstu og tilkomumestu af landsins gæðum og hafa ekki lært lappir sínar en Vestfirðir eru höfuðið. leið og þeir færast í sundur. Þetta má fossum landsins. Á Vestfjörðum eru að óttast manninn. Lengri og skemmri Landfræðileg mörk Vestfjarða­ sjá á því hvernig jarðlögunum hallar einnig fegurstu fjörur landsins, svo gönguferðir um hið geysivíðlenda kjálkans eru við Gilsfjörð að sunnan inn til landsins. sem á Rauðasandi, við Patreksfjörð Hornstrandafriðland,­ þar sem þögnin og Bitrufjörð að norðan en þar á milli Oft hefur mjög langur tími liðið og Önundarfjörð. er aðeins rofin af rómi fuglanna og er aðeins um 11 km landræma. Lög­ milli hraunflóðanna sem byggðu Fuglalíf er ríkulegt í óteljandi gaggi tófunnar, auk brimhljóðs undan sagnar­umdæmi Vestfjarða teygist þó upp jarðlög Vestfjarða. Þá hefur eyjum og hólmum við Vestfirði. björg­unum miklu, verða hverjum allt suður á Holtavörðuheiði. jarðvegur­ orðið til og landið gróið Þar eru aðalheimkynni konungs ís­ manni ógleymanlegar. Sagnir herma, að eitt sinn hafi þrjú upp og skógar vaxið í loftslagi sem lenskra fugla, hafarnarins. Mestur Á sama hátt og Vestfirðir nátttröll ætlað að skilja Vestfirði frá svipar til þess sem er í Kaliforníu nú hluti Breiðafjarðareyja tilheyrir Vest­ eru nánast eyja við Ísland hafa meginlandinu með því að grafa skurð á tímum. Steingervinga úr voldugum fjörðum en þeirra stærst er Flatey. Á Vestfirðingar löngum­ skorið sig þar á milli. Þeim entist hins vegar skógum sem uxu í heittempruðu Ísafjarðardjúpi­ eru Æðey, Vigur og nokkuð frá þjóðinni í heild á ýmsan ekki nóttin og urðu að steindröngum lofts­lagi Vestfjarða fyrir tíu til fjórtán Borgar­ey. Húnaflóamegin er Grímsey hátt. Málfar þeirra þótti sérkennilegt­ þegar dagaði. Eyjarnar ótalmörgu milljónum ára má allvíða finna milli á Steingrímsfirði helsta eyjan. og matarvenjur ekki síður, nafngiftir á Breiðafirði og hólmar og sker við hraun­laganna á Vestfjörðum. Þar má Sjórinn hefur frá öndverðu og fólks mjög frábrugðnar því sem Húna­flóa eru til vitnis um jarðveginn nefna rauðviðarbol sem fannst í hlíð fram á þennan dag verið matarkista tíðkaðist í öðrum landshlutum og sem tröllin rótuðu út í sjó. Helga­fells við utanverðan Dýrafjörð. Vest­firðinga. Stutt er á fengsæl fiski­ vestfirskir galdramenn áttu enga sína Frá Vestfjörðum eru aðeins um Tré þetta er nærri metri í þvermál og mið, selir eru í látrum og víða er líka. Dugnaði og seiglu Vestfirðinga­ 300 km yfir sundið til Grænlands. Í lifði fyrir fjórtán milljónum ára en varð æðar­varp. Eggjatekja og fuglaveiði, hefur jafnan verið við brugðið. Vest­ góðu skyggni má sjá þar á milli hæstu síðan undir nýju hraunlagi sem felldi einkum í standbjörgunum miklu og í firðir hafa alið af sér fleiri og öflugri fjalla. Mörg dæmi eru um að hvítabirnir það og kolaði að nokkru þegar það eyjum og hólmum, hafa alla tíð verið forystu­menn í íslenskum stjórnmálum hafi borist með hafís til Vestfjarða. var um 200 ára gamalt. Af öðrum Vestfirðingum ómetanleg hlunnindi. og frumkvöðla í atvinnulífi en aðrir Húnaflói liggur að Vestfjörðum að viðar­tegundum sem fundist hafa á Rekaviður hefur löngum verið til landshlutar. austan og Breiðafjörður að sunnan en Vestfjörðum­ frá þessum tímum má drjúgra nytja á Vestfjörðum. Margir Vestfirðingar hafa á liðnum á aðrar hliðar opið úthafið, Atlants­ nefna valhnotu, beyki, hlyn, elri og Um aldirnar hafa náttúruhamfarir árum og áratugum haldið brott og hafið að vestan og Íshafið að norðan. vínvið. iðulega dunið yfir Íslendinga, stórfelldir leitað sér frama þar sem fjölmenni Vest­firðir eru mjög vogskornir en Jarðhiti er allvíða á Vestfjörðum harðindakaflar og bjargarleysi ásamt er meira. Jafnframt eru sífellt fleiri firðirnir ólíkir að stærð og landslagi. en einna mestur í Reykhólasveit og mann­felli af hungursneyð. En jafnvel á sem sinna þjónustu við ferðafólk á Ísafjarðar­djúp og Jökulfirðir eru nán­ í Reykjanesi við Ísafjarðardjúp. Núna hinum erfiðustu tímum í sögu þjóðar­ Vest­fjörðum, sem verður meiri, betri ast flóar með mörgum innfjörðum. er eldvirkni hins vegar engin á Vest­ innar varð aldrei matarskortur á og fjölbreyttari með hverju árinu. Voldugustu standbjörg og mestu fjörðum og hefur ekki verið síð­ustu tíu Vestfjörðum. Sú þjónusta er náttúruvæn eins og fuglabjörg Íslands eru á Vestfjörðum. milljón árin en víða má sjá ævafornar Vestfirðir eru tæplega einn tí­ fram­ast er kostur enda er óspillt Hornbjarg og Hælavíkurbjarg gnæfa eldstöðvar og verksum­ ­merki þeirra. undi hluti af flatarmáli Íslands. Hring­ nátt­úran og geysileg fjölbreytni mót Íshafinu en Látrabjarg á suð­ Ein af hinum sérkenni­legustu þeirra vegurinn um Ísland, þjóðvegur nr. 1, hennar helsta aðdráttarafl Vestfjarða. vestur­odda Vestfjarða, þar sem var nálægt Flatey á Breiðafirði og má liggur ekki um Vestfirði. Hins vegar Engin stóriðja er á Vestfjörðum og Evrópa nær lengst í vestur, er eitt sjá merki um hana víða á eyjunum þar eru Vestfirðir heimur út af fyrir sig með mengun af atvinnurekstri minni en þéttsetnasta fuglabjarg veraldar. í kring. sérstökum hringvegi um kjálkann og í nokkrum öðrum landshluta. Í flest­ Hrikaleg fjöll eru við marga af fjörðum Undirlendi er víðast ekki mikið á frá honum eru margir útúrkrókar þar um vestfirskum verksmiðjum eru og dölum þessa landshluta en hið efra Vestfjörðum nema helst í nokkrum sem ferðafólk getur hvarvetna séð fram­leidd matvæli úr sjávarafla og er Vestfjarðakjálkinn gróðursnauð og fjarðabotnum. Helstu undantekningar eitthvað nýtt. Óhætt er að segja að Þörungaverksmiðjan­ á Reykhólum jökuls­kafin háslétta. Drangajökull á eru Reykhólasveit, Barðaströnd, Rauði­ vestfirski hringvegurinn sé engu líkur. er vistvænasta iðjuver í heimi, knúið norðursvæði­ Vestfjarða er fimmti sandur og sveitir í Strandasýslu. Reyk­ Fyrir norðan Ísafjarðardjúp eru af jarðhita til framleiðslu á mjöli úr stærsti jökull landsins. Hann teygir hólasveit milli Króksfjarðar og Þorska­ síðan mikil landsvæði sem eru löngu ómenguðum gróðri sjávar. sprungna skriðjökla sína niður í dali fjarðar býr yfir einstaklega fjöl­breyttri komin í auðn, sveitirnar gömlu í Jökul­ Sá sem hefur ekki farið um Vest­ en hájökullinn er vinsæll til útivistar. náttúrufegurð og snýr móti suðri eins fjörðum, Grunnavík, Aðalvík og á firði og skoðað fjölbreytileika þessa Jarðfræðilega eru Vestfirðir elsti og Barðaströndin og Rauði­sandur. Horn­ströndum. Þar hefur búfé ekki lands­hluta hefur ekki kannað Ísland til hluti Íslands. Elsta berg í hraunlögum Inni á milli fjalla má þó víða finna gengið áratugum saman, þar eru neinnar hlítar. Þessu blaði er ætlað að Vestfjarða mun vera um 16 milljón ára gróður­ríka reiti, skóg og fjöl­breytta engir bílvegir og engin ökutæki á vera ferðafólki til nokkurs fróðleiks og gamalt eða um þremur milljónum ára flóru. ferð. Hins vegar er gróðurinn ótrúlega leið­beiningar áður en lagt er í ferð til eldra en það sem elst hefur fundist Lítið er um stöðuvötn. Flestar ár fjöl­breyttur og vöxtulegur eftir langa Vest­fjarða og meðan á henni stendur. á Austfjörðum. Sífelld eldvirkni og eru stuttar og vatnslitlar en þó er friðun og líklega er fuglalíf og annað Velkomin vestur! gjósku­hleðsla um miðbik landsins þar víða allgóð veiði. Fossinn mikli dýralíf með svipuðum hætti og áður veldur því, að gömlu bergflekarnir í Arnarfirði, sem ýmist hefur verið en land byggðist. Algengt er að

6

Ausflugsziel sehr beliebt. Sandstrände befinden sich in den Geologisch gesehen sind die Westfjorden, wie z.B. Rauðisandur, Westfjorde der älteste Teil Islands. Die die Strände bei Patreksfjörður und ältesten Gesteinsschichten werden in Önundarfjörður. auf ca. 16 Millionen Jahre geschätzt Die gesamten Westfjorde sind Die und sind ungefähr 3 Millionen Jahre ein Vogelparadies. Auf unzähligen älter als die ältesten Funde in den Inseln und Schären finden viele Westfjorde Ostfjorden. Anhaltende vulkanische Vogelarten reichlich Nahrung und Aktivitäten im Zentrum Islands Unterschlupf, so z.B. der König der Einwohner: 7.100 haben dazu geführt, daß die alten isländischen Vögel, der Seeadler Größe: 9.520 km2 Gesteinsmassen in den West- und (haliaeetus albicilla). Die meisten Ostfjorden zunehmend zum Inneren Inseln in Breiðafjörður einschließlich des Landes neigen und beständig der größte Insel, Flatey, sind Teil der auseinanderdriften. Das läßt sich Westfjorde. In Ísafjarðardjúp liegen Bei einem Blick auf die Landkarte gut an der Lage und Ausrichtung der die Inseln Æðey, Vigur og Borgarey. erscheint es fast so, als seien die Gesteinsschichten erkennen. Auf der Seite von Húnaflói befindet Westfjorde eine Insel – die größte Die Gesteinsmassen der sich die Insel Grímsey. Sie alle Insel Islands. Andere sehen in Westfjorde entstanden durch beherbergen riesige Kolonien von der Form Islands ein Tier, das Lavaströme, die in unregelmäßigen Papageientauchern. die Westfjorde wie seinen Kopf Abständen flossen. Oft verging so Durch die Jahrhunderte auf den Vorderpfoten bettet. viel Zeit zwischen zwei Lavaströmen, hindurch und bis zum heutigen mächtigen Klippen. Geographisch gesehen erstrecken daß sich Erdreich und üppige Tag hat das Meer die Menschen Genau wie die Region eine sich die Westfjorde im Süden vom Vegetation gebildet hatte. Das Klima in den Westfjorden ernährt. Die eigene Welt bildet, so sind auch die Gilsfjörður bis zum Bitrufjörður auf war vermutlich vergleichbar mit dem Fischgründe liegen nicht weit von Bewohner der Westfjorde ein eigenes der nördlichen Seite. Eine nur 11 km des heutigen Kalifornien. An vielen der Küste entfernt. Zahlreiche Völkchen, geprägt von der Umgebung breite Landbrücke trennt diese Fjorde Stellen finden sich Versteinerungen Seehundekolonien und Brutkolonien in der sie leben. Sie unterscheiden voneinander. der einst üppigen Waldvegetation, der Eiderenten gehören zu den sich in mancher Hinsicht vom Eine Volkssage berichtet, daß die im warm temperierten Klima der geschätzten natürlichen Ressourcen, Rest der Landesbevölkerung. Ihre einst einige Nachttrolle versuchten, Westfjorde vor zehn bis vierzehn die den Menschen das Überleben in Ausdrucksweise galt als ungewöhnlich die Westfjorde vom Rest des Landes Millionen Jahren gedieh. Besonders der Region ermöglichten. Auf Inseln, und die Essensgewohnheiten abzutrennen. Sie machten sich an die erwähnenswert ist der Fund eines Schären und in den Vogelklippen nicht weniger, abenteuerliche Arbeit und begannen, einen tiefen ca. 200 Jahre alten Baumstamms wurden Vogeleier gesammelt und Namensgebungen sind häufig Graben auszuheben. Doch die Arbeit von ungefähr 1 Meter Durchmesser Vögel gefangen, um den Speisezettel und weichen oft sehr von der gestaltete sich schwerer als erwartet in Dýrafjörður. Vor schätzungsweise zu bereichern. Auch Treibholz wurde landesüblichen Norm ab und nirgends und es begann zu tagen. Beim ersten vierzehn Millionen Jahren wurde in den Westfjorden schon immer im Lande gab es mehr Zauberer als Sonnenlicht erstarrten die Nachttrolle er von einem Lavastrom gefällt, genutzt. in den Westfjorden. Menschen aus zu Stein und konnten ihr Werk nicht unter den Lavamassen begraben Im Laufe der Jahrhunderte der Region sind für ihren Fleiß und vollenden. Die zahlreichen Inseln und versteinerte größtenteils. wurden die Isländer immer wieder ihre Ausdauer bekannt. Kein anderer in Breiðafjörður sowie die Schären Walnußbäume, Buchen, Ahorn durch Naturkatastrophen geplagt, Landesteil hat mehr erfolgreiche und und Inseln in Húnaflói erinnern noch und Weinreben gehören zu den die viele Menschenleben forderten. führende Politiker und innovative heute an diesen nächtlichen Einsatz Versteinerungen, die bisher gefunden Doch auch in den härtesten Zeiten in Geschäftsleute hervorgebracht als der Trolle, bei dem sie gewaltige wurden. der Geschichte der Nation hat es den die Westfjorde. Erdmassen ins Meer schleuderten. An vielen Stellen in den Menschen in den Westfjorden nie an In den vergangenen Jahren und Nur ungefähr 300 km trennen die Westfjorden gibt es Erdwärme. Nahrung gefehlt. Jahrzehnten hat die Region viele Westfjorde von der Küste Grönlands. Die größten Quellen befinden sich Die Westfjorde machen knapp ein Bewohner verloren, die ihr Glück Bei klarem Wetter kann man von in der Gemeinde Reykhólar und Zehntel der Gesamtfläche Islands im Süden Islands oder im Ausland einem Aussichtsberg aus mit etwas auf der Landzunge Reykjanes im aus. Die Haupstraße Islands, die suchen. Unabhängig davon hat Glück die höchsten Bergspitzen Fjord Ísafjarðardjúp. Vulkanische Ringstraße Nr. 1, führt nicht in die sich im gleichen Zeitraum die Zahl Grönlands erkennen. Es gibt Aktivitäten gibt es jedoch seit 10 Westfjorden, die eine eigene Welt derer, die im Tourismus arbeiten zahlreiche Berichte von Eisbären, die Millionen Jahren nicht mehr in der darstellen. Die Westfjorde haben vervielfacht. Das touristische Angebot mit dem Treibeis in die Westfjorde Region. Lediglich geologisch sehr dafür ihre eigene Ringstraße mit wird von Jahr zu Jahr mehr, besser gelangten. alte Gesteinsformationen erinnern vielen interessanten Nebenstraßen, und abwechslungsreicher. Tourismus Die Westfjorde sind rundum an den einstigen Vulkanismus. Ein die den Reisenden immer neue, in der Region ist umweltfreundlich vom Meer umgeben, im Osten von bedeutendes Zentrum vulkanischer überraschende Eindrücke bescheren. und folgt im wesentlichen den Húnaflói, im Süden von Breiðafjörður, Aktivität lag nahe der Insel Sie führt durch atemberaubende Richtlinien für nachhaltigen im Westen vom Atlantik und im Norden Flatey in Breiðafjörður, wie sich Landschaft, die einzigartig und Tourismus. Das versteht sich von vom Eismeer. Charakteristisch für noch heute an den eigenartigen nirgendwo sonst in Island so zu selbst, da die unberührte, vielseitige die Region sind die zahlreichen, Gesteinsformationen auf den erleben ist. Natur das wichtigste Kapital landschaftlich sehr unterschiedlichen, umliegenden Inseln erkennen läßt. Doch es gibt auch ein großes, der Region für den Tourismus Fjorde. Bewirtschaftbares Unterland ist in völlig unbewohntes Gebiet, das sich darstellt. In den Westfjorden gibt In den Westfjorden befinden den Westfjorden knapp, abgesehen nördlich von Ísafjarðardjúp erstreckt. es keine Industriebetriebe und sich die imposantesten Klippen von einigen Fjordenden. Ausnahmen Einst dicht besiedelt, liegen Jökulfirðir, die Verschmutzung der Umwelt und die größten Vogelkolonien bilden die Gemeinde Reykhólar, Grunnavík, Aðalvík und Hornstrandir durch Produktion und Verkehr ist Islands. Die Klippen Hornbjarg und die Küstenlinie Barðaströnd, heute verlassen da. Schon seit einigen geringer als im Rest des Landes. Die Hælavíkurbjarg sind nach Norden Rauðisandur und große Gebiete Jahrzehnten werden die ehemaligen meisten Betriebe der Westfjorde zum Eismeer hin ausgerichtet. Die der Gemeinden von Strandir. Die Weideflächen nicht mehr genutzt und produzieren Lebensmittel, vor allem Klippen von Látrabjarg befinden landschaftliche Vielfalt entlang es gibt weder Straßen noch Verkehr. Fischprodukte. In Reykhólar wird sich am südwestlichsten Zipfel der der südlichen Küstenlinie der Ein Teil dieser Gegend steht unter Tang getrocknet und gemahlen. Westfjorde und bilden zugleich Westfjorde ist einzigartig. Nach Naturschutz und im Laufe der Jahre Die Fabrik nutzt Erdwärme im den westlichsten Punkt Europas. Süden hin ausgerichtet überraschen hat sich eine ungemein dichte, Trocknungsprozess und erfüllt Sie beherbergen eine der größten viele geschützte Täler durch artenreiche Vegetationsschicht ökologische Qualitätskriterien. Vogelkolonien der Welt. außerordentlich üppige, artenreiche gebildet. Die Tierwelt in dieser Region Wer die Westfjorde noch nicht Viele Fjorde sind von imposanten Vegetation und dicht bewachsene dürfte heute so ähnlich aussehen erkundet und sich noch nicht von Bergen umrahmt. Die schroffen, Waldstücke. wie zur Zeit der Besiedlung Islands. ihrer Vielfalt hat bezaubern lassen, felsigen und fast vegetationslosen Es gibt nur wenige Seen. Die Längere oder kürzere Wanderungen kennt Island noch nicht richtig. Hochplateaus tragen Spuren der meisten Flüsse sind kurz und führen im Hornstrandir-Naturschutzgebiet In diesem Heft sind nützliche einstigen Vergletscherung. Der nur wenig Wasser. Dafür liegt einer lassen niemanden unberührt und Informationen zusammengetragen, Gletscher Drangajökull im Norden der der schönsten und spektakulärsten bleiben unvergeßlich. Die Stille wird die zur Planung einer Reise und Region ist der fünftgrößte Gletscher Wasserfälle Islands in den lediglich von Vogelgezwitscher und ebenso als Reiseführer durch die Islands. Einige Gletscherzungen Westfjorden, in Arnarfjörður. Er wird dem heiseren Bellen des Polarfuchses Region dienen sollen. erstrecken sich bis ins Tal hinab. entweder Fjallfoss oder Dynjandi gestört, untermalt vom Rauschen Herzlich willkommen in den Das Gletschermassiv selbst ist als genannt. Auch die schönsten der Meeresbrandung am Fuße der Westfjorden!

8

The From a geological point of view the Westfjords Westfjords are the oldest part of the country. The oldest rock face in Population: 7.100 the lava layers of the Westfjords is Areal: 9.520 km2 about 16 million years old, three mil­ lion years older than the oldest lava found at the east coast. A continous volcanic activity and layers of tephra When you look at a map of Iceland, around the center of Iceland support you see at a glance that the Westf­ the theory of the plate tectonics as jords Peninsula is almost an island. the Westfjords and the Eastfjords lava The shape of the country resembles layers slope inwards at the same time an animal stretching its legs, the as they are drifting apart. uncountable islands and holms all across foxes which have not learned Westfjords representing the head. Very long time has often passed around the Westfjords. The king of to fear man. Longer or shorter hiking The limits of the Westfjords penin­ between the lava floods which have the Icelandic birds, the white-tailed trips in the great preservation area sula are the Gilsfjörður bay from the built up the strata of the Westfjords. eagle (haliaeetus albicilla), is primar­ where silence is only disturbed by south and the Bitrufjörður bay from Each time soil has been created and ily found in this area. The majority of the voices of the birds or the cackle the north, leaving only a strap of 11 woods have grown in a temperature the Breiðafjörður islands belong to of the fox together with the sounds kilometers. The jurisdiction of the of California today. Fossils from mas­ the Westfjords, the Flatey island be­ of the breakers from below the great Westfjords, however, reaches as far sive forests which grew in the warm ing the biggest. In the Ísafjörður fjord cliffs are truly unforgettable. as the Holtavörðuheiði moor towards temperature of the the Westfjords there are the islands Vigur, Æðey and Since the Westfjords Peninsula is the south. 10-14 millions of years ago can be Borgarey. In Steingrímsfjörður fjord almost an island, likewise the inhabit­ Once upon a time it was believed found between the lava layers in the on the Húnaflói bay side there is one ants have had the tendency to distin­ that several night-trolls had planned Westfjords. Well-known is a 14 mil­ main island called Grímsey. guish themselves from other Iceland­ to separate the Westfjords from lion years old redwood log which was The sea has from the beginning ers in various ways. The use of the the mainland by digging a canal. It found in the Helgafell mountain at the of settlement of Iceland been a language was different, the food was was quite a complicated task which Dýrafjörður fjord. The tree was hit by main source of food for the inhab­ considered somewhat curious, and proved to take more than just one a new layer of lava which brought it itants of the Westfjords. The rich last but not least, sorcerers from the night and sadly the trolls ended up as down and partly turned it into coal fishing grounds nearby, the breed­ area were outstanding. Stronger and giant rocks due to the sunrise taking when it was around the age of 200. ing grounds of seals and the eiders more hard working people have been them by surprise. The various islands Other types of woods which have providing their down have through difficult to find. The Westfjords with and holms of the Breiðafjörður bay been found in the Westfjords from the centuries been the treasures of the relatively few inhabitants have and the skerries in the Húnaflói bay this period are for example walnut, the Westfjords. Egg picking and bird also been the breeding place of more now witness how effectively the trolls beech, maple, and vine. hunting, especially in the great cliffs outstanding Icelandic politicians and threw cliffs and great chunks of soil In several places in the Westfjords by the seaside as well as in the is­ leaders in different fields of society into the sea during that night. there are geothermal springs, for ex­ lands and holms, have at all times and business than other parts of the From the Westfjords there is only a ample at a large extent at Reykhólas­ been valuable resources. Driftwood country. distance of 300 kilometers to Green­ veit in the southeast as well as at Rey­ has always been of great importance A great number of the inhabitants land and on a clear day it is even pos­ kjanes in the Ísafjarðardjúp fjord. The to the area. of the Westfjords have during the past sible to see some mountain tops in last 10 million years there has been no Through the centuries thunderous years and decades left the area in our neighbouring country. Through volcanic activity in the Westfjords but natural disasters have hit the Iceland­ search for fame and fortune in more the centuries there have been several at many places you can see magnifi­ ers regularly. Extreme hardships and populated places. At the same time incidents that polar bears have drifted cent traces of the vivid eruptions of no means of aid together with heavy tourism has developed into a pros­ to the Westfjords on ice. the past. Some of the most spectacu­ human losses due to starvation have perous activity and more and more The Húnaflói bay is embrac­ lar are near the Flatey island in the been the facts of life in Iceland. But people are employed to service the ing the Westfjords at the east, the Breiðafjörður bay and on the smaller even during the most difficult periods visitors of the Westfjords. Each year Breiðafjörður bay from the south but islands around. in the history of Iceland, there has the level of services and facilities other sides are facing open sea, the Lowland, not to mention arable never been any lack of food in the become better and of greater va­ Atlantic Ocean at the west and the land, is not at great extent in the Westfjords. riety. Tourism and related services Antarctic Ocean at the north. The Westfjords except in some of the The Westfjords Peninsula is almost are as ecological as possible due to Westfjords have a very jagged coast­ fjords. The main exceptions are the one tenth of the whole area of Ice­ the strong focus on the unspoiled line and the fjords differ greatly in Reykhólasveit area, the Barðaströnd land. The ring road of Iceland, road nature which is the main attraction size as well as geographically. The coast, the Rauðisandur reef, and the number one, does not go through the of the Westfjords. There is no large Ísafjörður fjord and Jökulfirðir, The countryside in the Strandasýsla area. Westfjords Peninsula, which is a world scale industry of any kind in the West­ Glacial Fjords, are in fact bays con­ The Reykhólasveit area between of its own. Around the Westfjords fjords, and, therefore, less pollution taining many smaller fjords. Króksfjörður fjord and Þorskafjörður there is actually a particular ring road than in any other inhabitated part of The most magnificent sea cliffs of fjord is representing incredibly var­ from which there are many smaller the country. The factories operated in Iceland, where birds nest by millions, ied natural beauty, facing south as side roads leading you to places of the area are mostly producing food are situated in the Westfjords. The well as the Barðaströnd coast and surprices and interest. It is quite cer­ from raw material originated from the Hornbjarg cliff and the Hælavíkur cliff the Rauðisandur reef. Between the tain to assert that the Westfjords ring sea. The algae factory at Reykhólar are facing the Antarctic Ocean. The mountains there are also many green road is not only special. It is literally is the most ecological factory in the Látrabjarg cliff on the southernmost areas with trees and various flora. out of this world. world, run by geothermal energy to tip of the Westfjords, where Europe In the Westfjords there are few The vast area north of the Ísafjörður produce powder from the unpolluted stretches furthest towards the west, lakes. Most rivers are short even fjord, the old countryside of Jökulfirðir, vegetation of the sea. is one of the busiest bird cliffs in the though fly and worm fishing is pos­ Grunnavík, Aðalvík and Hornstrandir, People who have not visited the whole world. Awesome mountains sible and sometimes very fruitful. The has been uninhabitated for a long Westfjords and experienced the are embracing the fjords and valleys magnificent waterfall in Arnarfjörður time. Livestock has not been put out unique variety of the area have not in this area but seen from above the fjord called either Fjallfoss or Dyn­ to pasture there for many decades, really explored Iceland. The purpose Westfjords Peninsula is barren and jandi is one of the most beautiful and there are no roads and no vehicles with the edition of this magazine is actually a plateau scraped by glacier. spectacular waterfalls of Iceland. The on the move. On the other hand the to assist travellers in the Westfjords The Drangajökull glacier in the north­ beaches of the Westfjords are well vegetation is extremely varied and and give them some guidelines and ern part of the Westfjords is the 5th known by their beauty, for example prosperous due to the long conser­ information before and during their largest glacier in Iceland. It stretches the beaches at the Rauðisandur reef, vation and birdlife and the general visit. its crevasses down towards the val­ at the Patreksfjörður fjord, and the fauna are probably similar to how it Welcome to the Westfjords! leys but the top of the glacier is popular Önundarfjörður fjord. really was before the country became for those who love outdoor activities. Birdlife is exceptionally lively in habitated. It is quite common to come

10

Friðlandið Hornstrandir

Það er lítil furða að Hornstrandir heilli flesta þá sem þangað leggja skroppið eftir læknisaðstoð eða til að skila bók á bókasafnið. Þá leið sína upp úr gönguskónum. Stórbrotin náttúra, vinalegir refir var ekki síður erfitt að sigla litlum bátum í gegnum straumrastirnar á vappi og gróður sem ekki hefur verið bitinn af búpeningi í um fyrir opnu hafi. fimm­tíu ár leggja sitt af mörkum til þess að ferð þangað greypist Þessi einangrun, sem Hornstrandamenn voru margir hverjir í minni ferðalanga. feg­nir að segja skilið við, er í dag oft það sem heillar ferðamenn á Hornstrandafriðland var stofnað árið 1975 og nær auk eigin­ svæðinu einna mest. Á Hornströndum eru engir vegir. Engar síma­ legra Hornstranda einnig til norðurhluta Jökulfjarða. Syðri mörk línur eða raflínur, ekki einu sinni girðingar. Ekkert nema gróðurinn, friðlandsins liggja úr botni Hrafnsfjarðar í Jökulfjörðum yfir í botn fjöllin, sjórinn og látlaus hús eða húsarústir sem kúra í grænum Furu­fjarðar á Hornströndum. Byggð lagðist af í þessum harðbýla túnum.­ landshluta­ í kringum 1950 og hopaði svo hægt og rólega úr Þeir sem vilja kynnast friðlandinu af eigin raun hafa úr mörgum Jökulfjörðum­ og Grunnavík, þar til tófan horfði á eftir síðustu mismunandi­ ferðum og leiðum að velja. Ferðast má á eigin ábúendunum halda suður á bóginn með poka sína og skjatta. spýtum, með því að bóka sér far með einhverjum þeirra sem Þetta afskekkta svæði norðan Ísafjarðardjúps byggðist á svip­ sigla reglulega til Hornstranda yfir sumarið. Á Hesteyri er boðið uðum tímum og aðrir hlutar landsins. Bændur þar héldu bú­fénað, upp á svefnpokagistingu í gamla og reisulega Læknishúsinu, þar sóttu sjóinn og nýttu sér hlunnindi á borð við rekavið og eggjatöku sem einnig er rekið kaffihús yfir hásumarið. Kjötsúpuveislan, með í björgunum miklu. Dálítil sjávarþorp byggðust upp að Sæbóli og til­heyrandi söng, gleði og varðeldi, sem þar er haldin á laugardegi Látrum í Aðalvík og í Grunnavík í Jökulfjörðum. Einnig varð fjölbýlt um verslunarmannahelgi er orðin fastur liður í sumardagskrá í kringum hvalveiðistöðina og síðar síldarverksmiðjuna á Hesteyri. marg­ra. Vesturferðir á Ísafirði bjóða upp á gönguferðir af ýmsum Hornstrandamenn reyndu, rétt eins og aðrir landsmenn, að toga, Borea Adventures hefur staðið fyrir refaskoðunarferðum og nútímavæða heimahagana, leggja símalínur og vegi og smíða North Explorers lóðsa ferðalanga með ævintýraþorsta um svæðið bryggjur. Allt var það þó erfitt og kostnaðarsamt. Samgöngur, á kajökum, svo dæmi séu nefnd. sérstaklega yfir vetrartímann, voru torsóttari en borgarbarn dagsins Nánari upplýsingar um Læknishúsið má afla sér á slóðinni hest­ í dag gæti skilið og einangrun íbúanna mikil. Vegalengdir voru eyri.net. Upplýsingamiðstöðvar geta veitt nánari upplýsingar um mikl­ar og um vegleysur að fara. Frá Horni í Hornvík eru til dæmis þann fjölda möguleika sem í boði er fyrir ferðafólk sem hyggur á tvær dagleiðir fyrir gangandi mann yfir á Hesteyri, en þangað var draumadvöl á Hornströndum.

12 Sjóræningjahúsinu hafa upp til hópa verið mjög áhugasamir um fyrri sögu þess stendur nú til að taka hana saman svo auðveldara verði að miðla henni til gesta. Vorið 2010 hófust framkvæmdir við útisvæði þar sem áherslan er lögð á að skapa bakgrunn fyrir fjölskyldur til að leika sér og búa til sín eigin ævintýri. Oddný Guðmundsdóttir landslagsarkitekt hannaði útisvæðið sem byggir á hugmyndum um ævintýri sjóræningja með tengingu við náttúru svæðisins. Auðvelt er að finna þá tengingu í ljósa sandinum sem er áberandi á Vestfjörðum og verður leitast eftir að nýta hann ásamt öðrum efnivið. Verkefnið er stórt og viðamikið og verður því unnið í nokkrum skrefum, en nú þegar hefur svæðið verið sléttað og gert þægilegra og öruggara fyrir gesti. Stefna eigenda er að nýta það sem fyrir er á staðnum við uppbyggingu og Fræðsla um sjórán á fegrun svæðisins, enda leggja þeir meiri áherslu á varðveislu sögu svæðisins en hraða uppbyggingu. Patreksfirði Frekari upplýsingar má nálgast á slóðinni sjoraeningjahusid.is. Hugmyndin að Sjóræningjahúsinu á Vatneyri við Patreksfjörð kviknaði upp úr frásögnum af sjóránum við strendur Íslands á 16. og 17. öld. Í dag snýst starfsemi Sjó­ræningjahússins fyrst og fremst um reksturs kaffihús og menningarviðburði af margvíslegu tagi. Á kaffihúsinu er uppi sýning um sjórán á Vestfjörðum og er hún nokkurs konar inngangur að því sem koma skal, því Sjóræningjahúsið hygg­st vinna með frásagnir af þeim sjóránum á margvíslegan hátt í framtíðinni. Þar er leikið með sjóræningjaþemað í þeim tilgangi að skapa afþreyingu fyrir fjöl­skyldur á ferðalagi og mikil áhersla er lögð á að taka vel á móti yngri gestum. Börn fá til dæmis að leika sér með sjóræningjabúninga á meðan á heimsókninni stendur, eða ráðast í að reyna að finna falda fjársjóðinn á útisvæðinu. Sjóræningjahúsið opnaði vorið 2008 og hefur vaxið og dafnað síðan. Í húsinu­ er nú starfrækt kaffihús og minjagripa- og handverksverslun, og einnig er búið að taka í notkun sal sem er notaður fyrir ýmsa viðburði og leigður út til einkasamkvæma. Húsið sem hýsir starfsemina er gömul smiðja sem hafði stað­ið ónotuð í mörg ár. Þar er því enn að finna mikið af tækjum og tólum tengt smiðjunni og er gestum velkomið að skoða húsið. Þar sem gestir í Yngri kynslóðir munu kannski ávallt tengja Hótel Bjarkalund við sjónvarps­ þættina Dagvaktina, enda lék það stóra rullu í þeim feykivinsælu þáttum. Hótel­eigendur á Bjarkalundi vita hins vegar vel að hótelið á annan og jafnvel enn stærri sess í hjörtum margra af eldri kynslóðum, enda er það elsta sumarhótel Íslands. „Við finnum fyrir því alla daga. Hingað kemur fólk sem gisti hér fyrir áratugum síðan. Fólk hefur gift sig í Bjarkalundi og varið brúðkaups­ nóttinni hér og margir hafa unnið hér í gegnum tíðina. Sumir gestir hafa meira að segja fengið að kaupa sængurnar sem þeir sváfu með hér, því þeir segjast hvergi hafa sofið jafn vel,“ segir Kolbrún Pálsdóttir, hótel­ Hulduhöfðingjar stýra. Reykhólasveitin er með fallegustu í Bjarkalundi og fjölbreytilegustu sveitum landsins og fuglalíf er þar einstakt. Kolbrún aðalkaupstaður álfa og huldumanna. segist nánast geta tryggt að gestir Þeir sem gera sér vonir um að komast sjái í það minnsta einn örn sveima yfir í kynni við huldufólk í fríinu geta því sveitinni meðan á dvölinni stendur. glaðir unað við sitt í Bjarkalundi. Yfir hótelinu standa Vaðalfjöll, en af Á síðustu árum hefur verið ráðist í toppi þeirra er stórfenglegt útsýni yfir ýmsar lagfæringar á Hótel Bjarkalundi sveitina. Sagt er að í Vaðalfjöllum búi og hafa sex gestahús verið reist við æðstu hulduhöfðingjar Vestfjarða, austurenda­ hótelsins. Að loknum sem Kolbrún segist finna fyrir að haldi fram­kvæmdum sumarsins verða alls verndarhendi sinni yfir svæðinu. Þá 26 tveggja manna herbergi í þessu eru einungis tíu kílómetrar í Borgar­ rótgróna hóteli. landið, þar sem sérstakar og fall­ Nánari upplýsingar á egar klettaborgir eru sagðar vera bjarkalundur.com.

14

Inga Lind auð­vitað ekki og þar með þótti sannað að Gleym-mér-ei svínvirkar. Karlsdóttir Eftir góða nótt í kyrrðinni í Breiðavík, vöknuðum við í glaðasólskini­ og ljúfri hafgolu af Atlantshafinu, sem Matta heldur að heiti Atlantshaf af því að fyrsti maðurinn í heiminum hljóti að hafa heitið Atli. Bergnumin skoðuðum við Látrabjarg og Haukur hafði orð á því að þetta ætti nú frekar að heita Látabjarg af því að það eru svo mikil læti í öllum ínir Vestfirðir fuglunum þar. En þar er líka að finna ótal tegundir af villtum blómum og M undir stjórn Hrafnhildar æfðum við okkur í að muna heitin á þeim öllum; geldingahnappur, blóðberg, hrafnaklukkur, músareyra… Á leiðinni ókum við í gegnum mikið kríuvarp í Látravík. Ein krían gerðist svo ákveðin við okkur að hún goggaði í húddið á bílnum og linnti ekki látum fyrr en við vorum farin langt í burtu frá varpstaðnum. Þótti þetta mikið ævintýri, jafnvel betra en það sem var í gangi í hnakkapúðunum í boði Disney. Besta kaka ferðarinnar var borðuð í gamalli flugstöð í Patreksfirði sem breytt hefur verið í veitingastað. Í kringum eru eintómir sandar og hólar og við lékum okkur að sjálfsögðu í þeim líka.

Inga Lind Karlsdóttir deilir sinni reynslu af Vestfjörðum í formi bréfs til foreldra sinna. Elsku mamma og pabbi! Leikur drengs við sand, sjó og skugga á víðfeðmum Rauðasandi

Hér situr dóttir ykkar í ævintýradalnum­ Heydal í Mjóafirði, hugsar til foreldra sinna og getur sér þess til að þeim þætti gaman að Svo ókum við áfram, og alltaf kom okkur jafn mikið á óvart hversu stuttar vega­ fá fréttir frá Vestfjarðaförunum. lengdirnar eru á milli staða. Við sváfum í tjaldi við Dynjanda eftir göngu upp Hann tók á móti okkur sjálfur Kleifarbúinn á Kleifarheiði. Hjá að Fjallfossi sem 5, 6 og 10 ára borgarbarnafætur réðu léttilega við. honum­­ ­ snæddum­ við fyrsta nestisbita ferðarinnar, drukkum úr Þá um daginn höfðum við fræðst um sjálfstæðishetjuna Jón Sigurðs­son á lækn­­um og fundum dálítinn snjóskafl sem krökkunum fann­st Hrafns­eyri við Arnarfjörð. Hann ber titilinn ofurhetja í okkar fjölskydu eftir þá stór­­merkilegt svona á miðju sumri. heim­sókn. (Vissuð þið að hann var víst dökkhærður þangað til hann varð 34 Næsti áningarstaður bauð upp á hvorki meira né minna en ára og gekk að eiga Ingibjörgu? Þá varð hann gráhærður á einni nóttu.)Þarna vöffl­ur með rjóma. Þá vorum við komin á draumkennt kaffi­húsið skoðuðum við dásamlegt safn og sáum við Saurbæ á Rauðasandi. Svo hlupum við berfætt í sólinni­ um m.a. eyrnaskefil vestfirskrar hús­freyju. óendan­legan sandinn, skrifuðum nöfnin okkar í hann, tíndum­ Það fannst dætrunum mjög merkilegt. skeljar og lékum við öldurnar. Þessi stærsti sandkassi í heimi Svo var synt í fínu lauginni á Þing­ minnti miklu frekar á miðjarðarhafsströnd en fjöru í harð­býlu eyri þar sem við vorum dekruð af sund­ landi norður í Ballarhafi. laugar­verðinum sem útvegaði þeim Þegar undirrituð hafði þurrkað þrjátíu litlar tær var haldið yngri kúta og leikföng og þeim eldri áfram og næsti áfangastaður var sundlaugin á Tálknafirði þar kaffi­­sopa á bakkanum. Hef aldrei hitt sem sonurinn­ fór ekki færri en fimmtíu ferðir niður rennibrautina. indælli sundlaugarvörð. Svo var ekið til Breiðavíkur þar sem Birna húsfreyja tók á Eftir sundið fórum við inn í Hauka­ móti okkur og eldaði ofan í okkur uxahalasúpu, þorsk og svín. dal og fræddumst um Gísla Súrs­son og Hauki og Möttu fannst svínið mjög gott og Haukur er viss um að Kleifarbúinn tók á móti okkur. víðfeðmum enduðum svo daginn í Önundar­firðinum það hafi ekki verið drepið heldur hafi það dáið þegar fóturinn þar sem við fundum bein af hrúti (og datt af því. börnunum­ fannst fúlt að mega ekki hirða því þau töldu sig nú aldeilis­ hafa Svo geng­um við um ströndina og tíndum fleiri skeljar sem ég komist í feitt – þarna voru þau sennilega búin að gleyma að til eru leikföng). er enn með í vösunum. Ég fékk líka Gleym-mér-ei frá Matthildi Við sváfum svo værum blundi á Kirkjubóli í Korpudal og leið eins og á fimm sem athugaði hvort hún virkaði með því að láta mig ganga stjörnu hóteli þar í sveit­inni. Hamingjusamastur var samt fjölskyldufaðirinn þegar langt á undan sér og gá svo hvort ég gleymdi sér. Það gerðist hann greiddi fyrir gist­ingu og morgunverð og fannst hann hafa heldur betur

16 gefið hreiðrin sín og stauluðust um á besta, snæddum framandi núðlur og og stórmerkilegt,­ að baða okkur í. veginum svo við komumst hvorki lönd kínarúllur­ í hádegismat og feng­­um Er þá aðeins fátt eitt nefnt sem hér né strönd. okkur svo rammíslenskar vöfflur­ með er hægt að upplifa. Var það þó aðeins upphafið af sultu og rjóma í eftirrétt.­ Þar var fjöl­ Næst þegar við komum hingað fugla­ævintýrum dagsins því áður­ en menningin í sinni fallegstu mynd. á Vestfirði, ætlum við að gera allt varði vorum við komin út í Vigur eftir Um kvöldið fengum við mat hjá það sama aftur en vera fleiri daga skemmtilega ferð í bátnum Ingólfi. Rögnu,­ vertinum í Einarshúsi í Bol­ á ferð og bæta við öllum stöð­unum Þar gengum við um með kríuprik í ungar­­vík, og keyrðum svo á eftir upp sem við komumst ekki á. hönd svo kríur­nar myndu ekki gogga í á Bolafjall þar sem kyrrðin­ ein ríkti og Með kríuprik úti í Vigur. okkur. Fræddumst um lunda og æðar­ útsýnið gerði okkur orðlaus. Verið kært kvödd á þessu fallega fengið mikið fyrir pening­inn. fugl og líka fólkið sem býr þar. Vestfjarðaferðinni­ lauk svo hér í sumarkvöldi. Dag­inn eftir vissum við ekki fyrr en Mjóafirði sem er sannkölluð para­dís Ykkar dóttir, Ævintýri næsta dags hófst við vorum skyndilega í mann­þröng og fyrir börn – og foreldra þeirra. Þar Inga Lind þegar undirrituð mátti ganga á miklu fjöri á Sæluhelgi á Suðureyri­ þar var talandi páfagaukur sem kvaðst undan bílnum lang­an spöl í því sem saman voru komnir­ Suðureyringar heita Kobbi, skemmtilegur leikvöllur, skyni að verja og tína upp pínulitla frá ýmsum heimshornum.­ Við þekkt­ læk­ur til að vaða yfir og náttúrulaug fugl­sunga sem höfðu nýverið yfir­ um en­g­­­an en skemmt­um okkur hið sem okkur fannst ótrúlega notalegt,

tónlistarmanna um þessar mundir Ef Mugison höfðar ekki til mann­skaps­ fer Mugison væntanlega. Nægt er ins má hins vegar mæla með ísfirska úr­valið af lögum Mugison, þó það rakara­­num góðkunna, Villa Valla. Hann Í bílinn sé full ástæða til að óska sér þess hefur gefið út tvær plötur í seinni tíð. Sú að hið vinsæla Haglél eigi ekki við fyrri heitir einfaldlega Villi Valli, en önnur á sumarferðalaginu.­ Sé lagt í hann platan ber nafnið Í tímans rás og var til­ síð­la sumars er ekki útilokað að nýja­ nefnd til Íslensku tónlistarverðlaunanna sta afurðin hafi litið dagsins ljós, en – enda sérstak­lega hugljúf og notaleg ný plata frá tónlistarmanninum er djassplata. væntanleg í sumar.

Bílferðir koma gjarnan við sögu þegar ferðast er um Vestfirði. Þær eru tilvaldar­ til þess að kynna sér sögu svæðis­ins í gegnum hljóðbókmenntir, eða njóta þess að hlusta á vestfirska tón­list á meðan augun einbeita sér að lands­laginu – nú, eða veginum. Kómedíuleikhúsið­ hefur gefið út sex þjóðlegar hljóðbækur sem allar eru tilvaldar í bílinn. Hver hljóðbók fjallar um af­markað svæði innan Vest­fjarða og því lítið mál að velja sér bók sem hentar fyrirhuguðu ferða­lagi. Bækurnar eru stútfullar­ af drauga­sögum, galdrasögum, huldu­ fólkssögum­ og tröllasögum og afar spennandi hlustun. Úrvalið má kynna sér í vefversluninni á síðunni komedia. is. Fjöl­margar Íslendingasögur hafa verið gefnar út á hljóðbók og þá eru Gísla saga Súrssonar, Fóstbræðra saga og Grettis saga sérstaklega vel við hæfi ef leiðin liggur til Vestfjarða. Á vefnum hljodbok.is er gott úrval bóka til að kippa með sér í ferðalagið. Ef hljóðbækurnar­ heilla ekki er um að gera að skella viðeigandi tónlist í tækið. Fremstur í flokki vestfirskra

17 bestu ljóð um hversdagsins dýru önn, Gulla sem skýtur rjúpu og tófu án þess að depla auga og Úlfar sem kann á landið einsog óskeikula klukku. Hún hitti heldur aldrei póstinn knáa Jón Björn - og Guggu, Pálínu, Júlíönu, Kára, Ástu, Sveindísi, Selmu, Ágústu, Þórólf og Jóhönnu - og alla hina sem langar safar­íkar sögur fara af - sem verða ekki sagð­ar fyrr en seinna.

Vinkona mín gekk ekki landið og horfði á Reykjaneshyrnuna spegla sig í hafinu og hugsaði um guð. Þannig var það bara - af því að Mynd: María Guðmunds þannig fara draumarnir. í heiminum, hvernig sem veður vel­kist.

En þótt hún hafi ekki átt sinn Ekki deyja áður en þú sérð - ! drauma­­tíma vona ég að þú, les­ andi góður, verjir þínum vel, ferð­ Rithöfundurinn Vigdís Þannig var það bara. ist um Árnes­hrepp; sem að öllum Gríms­dóttir hefur í hreppum ólöstuðum,­ er sá fegursti vetur dvalist við skriftir í En ég er forréttindaP... Árneshreppi á Strönd­um Ég fékk að kynnast landinu við og veitir lesendum hér nyrsta haf og fólkinu þar.

innsýn í sína upplifun. Ég sat við glugga á Kaffi Norðurfirði, þar steikir Einar bestu hamborgara Í þakklátum skrifum vitna menn ver­­aldar, og skrifaði skáldskap, leit gjarn­­­an ­til kalla eða kellinga sem upp og sá hafið byltast og sólina hafa sagt hitt eða þetta spaklegt. fara mildum höndum um voga - og Það lyftir orðinu á flug, ef vel tekst til; ég hugsaði - að trúlega væri guð en þessi pistill hér er ekki svoleiðis, búsettur­­ í Urðartindi. hann á ekki að látast vera neitt ann­ Ég sá Gunnstein Gíslason, sögu­ að en hann er; þess vegna ætla ég mann dagsins í dag og dagsins á ekki að vitna í vinkonu mína sem morgun líka, ganga á hvítu stígvél­­ sagði: - að ætti hún eina ósk þá væri unum sínum til vinnu, hvern einasta hún að komast á Strandir, keyra að morgun klukkan 8:29. Djúpavík­­ í stjörnubjartri nótt, gista Ég fékk að ganga með Margréti á hótelinu hjá Evu og Ása, kíkja á Sprett­­fríði, sem er fallegasta kona verksmiðjuundrið­­ og fá annálað norðan­­ Alpafjalla og þótt víðar smurbrauð­­ og kaffi, halda svo áfram, væri leitað - og ég naut þess að beint út í hrikalega óvissunorðrið, hvíla mig á bekknum hjá Ragnheiði eins og hún kallaði leiðina frá Gjögri Eddu í Kaup­félaginu og hlæja mig að Krossnesi; en um hana hafði hún máttlausa­ vegna þeirrar eintómu lesið í Strandapóstinum, í bókinni hamingju sem hún ein getur gefið. Þar sem vegurinn endar eftir Hrafn Já, lífinu er misskift. Jökuls­­son og svo hafði hún séð af Hver sagði það ekki? henni myndir eftir Maríu Guðmunds Vinkona mín hitti aldrei Oddnýju og Claus Strerneck. Oddvita­­ sem ort hefur fegurst um En ósk vinkonu minnar rættist út­sjónar­semi minks, eða Böddu sem ekki. rímar ósjálfrátt og hristir fram úr erm­ Hún dó með drauminn í fanginu; inni bestu afmæliskringu sem um þess vegna sá hún aldrei hrikalega getur, ekki heldur Elísu skólastjóra feg­urð Strandafjalla, klakabönd í Finnboga­­ staðaskóla­ sem kann að fossi, lygilega öldufalda, akurmjúka slaufa sögur svo vel að mann setur seli og unaðslegar víkur. í stans, Hrefnu sem skrifar heimsins

18 Merkasti Vestfirðingurinn 200 ára

Í ár eru tvö hundruð ár liðin frá fæðingu mannsins sem óhætt er að breytingar er öll neðri hæð hússins á Hrafnseyri helguð sýningunni. full­yrða að sé þekktasti og merkasti Vestfirðingur allra tíma. Jón Sýningin „Líf í þágu þjóðar“, sem hönnuð er af Basalt arkitektum, er Sigurðs­son forseti fæddist á Hrafnseyri við Arnarfjörð 17. júní 1811. öll hin glæsilegasta og með nýstárlegu sniði. Saga Jóns Sigurðssonar Sér­stök Afmælisnefnd hefur unnið að undirbúningi afmælisárs hans er rakin í máli og myndum á 90 metra löngum gegnsæjum vegg úr frá 2007, en viðamesta verkefni ársins er endurreisn Safns Jóns plexí­gleri, sem liðast um sýningarrýmið. Þar er sömuleiðis að finna Sigurðssonar­ og opnun glæsilegrar sýningar á Hrafnseyrarhátíð, á marg­miðlun af ýmsu tagi og muni tengda Jóni Sigurðssyni. fæðingar­degi forsetans. „Í okkar huga ber þetta sumar yfirskriftina Fyrirtækið Gagarín hefur veg og vanda af margmiðlunarefni Núna fer ég vestur - ef Hrafnseyrarhátíð 2011 á sýningunni, en meginþáttur hennar er og afmælisár Jóns Sigurðssonar eru ekki tilefni „Í okkar huga ber þetta sumar margfaldur tímaás þar sem gestir geta til þess að leggja leiðina til Vestfjarða veit ég yfirskriftina Núna fer ég vestur fikrað sig fram og til baka eftir 19. öldinni­ ekki hvað ætti að vera það,“ segja Björn G. - ef Hrafnseyrarhátíð 2011 og að vild. Hana má kanna út frá sex sjónar­ Björnsson,­ verkefnisstjóri Afmælisnefndar afmælisár Jóns Sigurðssonar eru hornum; lífshlaupi Jóns Sigurðssonar, og Valdimar J. Halldórsson, staðarhaldari á ekki tilefni til þess að leggja leiðina vísindastarfi­ hans og stjórnmálaþáttöku og Hrafnseyri.­­ til Vestfjarða veit ég ekki hvað ætti samtímaviðburðum­ á Íslandi, í Danmörku og að vera það,“ Í tilefni af afmælisárinu hefur þegar verið efnt heim­inum öllum. Höfundur sýningartexta er til ritgerðasamkeppni meðal grunnskólanema Guðjón Friðriksson sagnfræðingur. og þrjár af­markaðar sýningar opnaðar, svo dæmi séu nefnd. Í Sýningin verður opnuð á þjóðhátíðar­daginn og verður opin Þjóðmenningar­húsinu er sýningin Óskabarn, um Jón Sigurðsson og út ágúst. Aðgangur að henni er ókeypis á afmælisárinu. Dagskrá æskuna, í Seðlabankanum er hins vegar að finna sýninguna Opinber Hrafns­eyrarhátíðar verður sérlega glæsileg að þessu sinni, en þar mynd, þar sem gefur að líta frímerki, mynt, seðla og minjagripi með verður til dæmis frumfluttur nýr einleikur Kómedíuleikhússins um mynd Jóns forseta, en völd handrit og skjöl hins merka manns eru Jón forseta. til sýnis í Þjóðarbókhlöðunni.. Með endurbótum á húsnæði og nýrri og metnaðarfullri sýningu Húsið á Hrafnseyri var byggt um 1960 sem prestsetur og á hinum fornfræga fæðingarstað óskabarns Íslands, fær Hrafnseyri skólahús en hefur nú verið lagfært og aðgengi að því bætt til þann sess sem staðurinn verðskuldar sem þjóðargersemi og sam­ muna. Breytingum á ytra útliti þess hefur hins vegar verið haldið eign Íslendinga. í lág­marki. Kapellunni, sem byggð var við húsið árið 1980, hefur Frekari upplýsingar um Jón Sigurðsson og hina fjölmörgu við­ ekki verið breytt, en hún verður nú nýtt til sýninga á kvikmyndum, burði afmælisársins er að finna á vefnum jonsigurdsson.is. Um svo sem á sjónvarpsmyndinni Jón Sigurðsson - maður og foringi, Hrafns­eyri má sömuleiðis fræðast á vefnum hrafnseyri.is. sem framleidd var fyrir 50 ára afmæli lýðveldisins árið 1994. Eftir 19 Líf og fjör í Simbahöllinni

Í Simbahöllinni á Þingeyri ráða ríkjum þau Janne Kristensen og Wouter Van Hoeymissen. Leiðir Janne, sem er dönsk, og Wouters, sem er Belgi, lágu saman í Reykjavík. Síðastliðin ár hafa þau hins vegar verið búsett á Þingeyri þar sem þau hafa rekið kaffihús í höllinni, sem þau gerðu upp sjálf, síðastliðin tvö sumur. Simbahöllin dregur nafn sitt af versluninni sem kaupmaðurinn Sigmundur Danskt eplapæ að hætti Simbahallarinnar Jóns­son starfrækti í yfir sextíu ár. Húsið var þá þekkt sem Sigmundarbúð eða Simba­höllin, enda var kaupmaðurinn kallaður Simbi af vinum og kunningjum. 150g smjör Wouter og Janne festu kaup á húsinu og langaði að glæða það lífi á ný og búa 2 ½ dl sykur til samkomustað fyrir Þingeyringa, sem margir muna gömlu búðina. 3 egg Aðalsmerki kaffihússins hafa verið, og eru enn, belgísku vöfflurnar, bakaðar 3 ½ dl hveiti á þar til gerðu vöfflujárni, en í sumar hyggjast þau Janne og Wouter færa út kvíarnar. „Við höfum líka verið með súpur, heimabakað brauð, bláberjabæ og 1 tsk lyftiduft svo rabarbarasultu Simbahallarinnar, sem ég geri úr rabarbara sem ég tíni hérna smá mjólk í fjallshlíðum­ Dýrafjarðar. Í sumar ætlum við hins vegar að lengja opnunartímann

og bjóða líka upp á kvöldmat, marokkóskt lambatagine með hrísgrjónum. Við Fylling: fund­um fyrir því síðustu sumur að fólk var að leita að notalegum stað til að 3 epli, afhýdd og skorin í bita borða kvöldmat á,“ útskýrir Janne. 1 tsk kanill Auk þess hefur Wouter stofnað hestaleigu, sem mun bjóða upp á mislanga 2 tsk sykur reiðtúra,­ dagstúra og tveggja daga túr, um Svalvogaveg, í sumar. „Okkur fannst Bræðið smjörið og kælið. Hrærið saman smjör, sykur, egg, hveiti að það vantaði einhverja afþreyingu fyrir ferðamenn á Þingeyri. Við viljum og lyftiduft. Ef deigið er of stíft, bætið dálitlu af mjólk út í og hrærið. svo gjarnan að bærinn sé lifandi og skemmtilegur og viljum leggja okkar af Blandið eplabitum saman við kanil og sykur í annarri skál. mörk­um til þess. Við ætlum líka að vera með hjólaleigu og vonandi kajaka í Fletjið deigið út og skiptið í tvennt. Þekið formið með öðrum sumar,“ segir Janne. helmingnum, setjið eplin út í formið og breiðið seinni helming Þar fyrir utan eru myndlistarsýningar og aðrir viðburðir á döfinni í höllinni deigsins varlega yfir þau. Bakið í 30-40 mínútur við 185°C. í sumar, en hægt er að fylgjast nánar með væntanlegum viðburðum á Face­ booksíðu kaffihússins. Simbahöllin verður opin frá 10 til 22 á hverjum degi frá 15. júní til 15. ágúst, en annars á hefðbundnari kaffihúsatíma.

20

Iðandi sumarlíf í perlu Breiðafjarðar

Það er sannkölluð upplifun að dvelja í Flatey á Breiðafirði. Eyjan fagra er við­ komustaður ferjunnar Baldurs, og þar nýta margir sér tækifærið til að fara frá borði og una sér næturlangt, ef ekki lengur, í þessari perlu fjarðarins. Flatey var á öldum áður gríðarlega mikilvæg verstöð og verslunarmiðstöð, en eyjan fékk kaupstaðarréttindi árið 1777. Í eyjunni stóð einnig munkaklaustur af Ágústínarreglu um skeið og nöfnin Klausturhólar og Klaustursteinn bera þeirri sögu vitni. Flatey hefur í áraraðir verið listamönnum og fræðimönnum á borð við Halldór Laxness, Þórberg Þórðarson, Sigvalda Kaldalóns og Nínu Björk innblástur, enda hefur eyjan verið þekkt fyrir að líða gestum seint úr minni. Þó lífið í Flatey sé nú nokkuð frábrugðið því sem áður var iðar eyjan bók­ staf­lega af lífi yfir sumarið, þegar „þorpararnir“, sem eiga sumarhús í Flatey, snúa aftur. Í þorpinu miðju stendur svo hið glæsilega Hótel Flatey með útsýni yfir Hafnarey, sprengigíginn sem myndar náttúrulega höfn fyrir Flatey. „Við sækjum hráefnið okkar í Breiðafjörðinn og nágrenni og notum mikið af þorski, sjófugli, Títlur úr kálgarðinum lambi, bleikju og kræklingi,“ Herbergin þrettán á hótelinu bera öll fuglanöfn og eins og fuglarnir er ekkert með hundasúrupestói þeirra eins. Hótelið státar einnig af veitingastaðnum vinsæla Samkomuhúsinu, og barnum Salthúsinu. Mikil áhersla er lögð á að bjóða gestum góðan mat og segir hótelstýran Ingibjörg Pétursdóttir að maturinn hafi líka fengið hvað Títlurnar, eða smælkið undan kartöflu­ ásamt handfylli af furu­hnetum, 1dl mest hrós frá ánægðum viðskiptavinum á hótelinu. grösun­um, þvegnar og soðnar. af ólífuolíu og matskeið af parme­ „Við sækjum hráefnið okkar í Breiðafjörðinn og nágrenni og notum mik­ið Farið út í móa og leitið að hundasúrum. sanosti. Hakkið saman og smakkið af þorski, sjófugli, lambi, bleikju og kræklingi,“ segir Ingibjörg, sem er einn Flettið blöðunum af stönglunum við til með sítrónusafa og sjávarsalti. lista­kokkanna sem láta til sín taka í Flatey í sumar. „Við erum líka með mat­ undir­leik fuglasöngs þar til þið hafið í Berið kartöflurnar volgar fram, með jurta­garð sem við nostrum við og hann er dásamlega gjafmildur við okkur allt hönd­unum á að giska 100g af laufum. hýðinu, ásamt hundasúrupestóinu. sumar­ið. Þar ræktum við til dæmis rabarbara, skessujurt, jarðarber og salat,“ Þvoið laufin og setjið í matvinnsluvél Verði ykkur að góðu. segir hún. Girnileg uppskrift frá Ingibjörgu fylgir umfjölluninni, svo ferðalangar geti tekið Vestfirði með sér alla leið heim í eldhús. Nánari upplýsingar um hótelið má finna á síðunni hotelflatey.is.

22

Fjölmiðlakonan Eva María Jónsdóttir segir frá sínum Vestfjörðum.Fuglaskoðarar frá Þýskalandi drógu mig fyrst á Vestfirði. Þetta var snemm­sumars og ég hafði engan áhuga á fuglum. Ég man að ég las Hundrað ára einsemd í rútunni og leit varla upp fyrsta daginn. Mitt hlutverk­ var að elda fyrir fuglaskoðarana, allt nema fugla. Eftirminnileg er fyrsta máltíðin á Vestfjörðum, sem var elduð í sjoppuskúr við Brjánslæk.­ Þar nálægt átti að vera auðvelt að finna steingervinga. Það reynd­ ist rétt og ferðin fór að verða ævintýraleg. Fulgaskoðararnir sáu Suðurfirðina­ og ég vaknaði hægt og bítandi upp til meðvitundar um þetta land, Vestfirði. Eftir þetta fór ég í sumarfrí til Vestfjarða. Ég taldi mjög gott ráð til að kom­ ast í kynni við fólkið sem bjó þar í afskekktum sveitum og hafði gert um langan tíma, að banka uppá og biðja um vatnssopa. Ég hafði ekkert að bjóða nema Kitta landpósti og Alla á Laugabóli. Það var gott að vera vatnslaus ferðalangur gráfíkjur í poka. Einatt tók fólkið vel á móti á þess­um árum. aðkomukindinni, var tilbúið að spjalla Þegar nýjir og barnungir ferðafélagar bættust í hópinn varð Hænuvík við um gamla daga, verðlaunahrúta, innan­ Patreksfjörð­ ævinlega fyrir valinu í sumarfríinu. Þar var allt, en þó ekki neitt sem sveitarkrónikur og ættartengsl. Flestir af nöfnum tjáir að nefna. Hápunktur dagsins gat verið að fara með tóma vatns­ þeim sem tóku á móti mér eru nú farnir til flösku út að læk og ná í vatn. Þetta hljómar kannski ekki spennandi, en var feðra sinna, Oddur á Gili, Sigurjón­ á Lokin­ samt skemmtilegra en allir vatns­rennibrautaskemmtigarðar heimsins. Að kveldi hömrum og Pétur á Ósi, koma strax upp dags, var best að herma eftir þýskum fuglaskoðara og kíkja á smávinina, sem í hugann, að ógleymdum öldungunum vöppuðu í flæðarmálinu á meðan sólin gat ekki gengið til viðar.

24 Magnað útsýni af Bolafjalli Ef leiðin liggur um Bolungarvík á björtum degi væri hreinasta flónska að sleppa því að keyra upp á Bolafjall. Þangað liggur afleggjari frá veginum yfir til Skálavíkur sem er opinn almenningi yfir sumartímann. Vegurinn er talsvert brattur, en þegar upp er komið liggur Bolafjall flatt fyrir fótum ferðalangs og það sem meira er – það virðist allur heimurinn einnig gera. Útsýnið yfir til Jökulfjarða og inn Ísafjarðardjúp er óviðjafnanlegt í góðu veðri og sumir þykjast jafnvel hafa séð grilla í Grænland þegar skyggni er sem best.

25 Bláberið í aðalhlutverki

Heimamenn vita að á Vestfjörðum á góðgætinu á veglegu „pottloks“- Gistu í einu minnsta þorpi landsins eru mikil berjalönd. Orðspor þeirra hlað­borði, sem allir mega leggja hefur reyndar smitast út fyrir kjálkann fram bakkelsi á. Einnig verður keppt Á þjóðveldisöld var Borðeyri við Tangahús­ stendur svo til í fjöru­ og sumir gera sér ferð í landshlutann í blá­berjabökuáti, fyllkeppni og hinni Hrútafjörð­­ einn helsti verslunarstaður borðinu á Borðeyri, svo gestir geta þegar halla fer að hausti gagngert nýstárlegu íþróttagrein berjabláma- á Íslandi. Þorpið á sér langa og merka fylgst með fuglalífi eða selum að til þess að tína. Súðvíkingar búa til bros­keppni. Veitingastaðir bæjarins, sögu tengda siglingum og verslun og leik í fjörunni út um gluggana. Gisti­ dæmis að góðum berjalöndum. Í Jón Indíafari og Amma Habbý, munu þar stendur eitt elsta uppistandandi heimilið er opið allt árið um kring og sum­ar munu bæjarbúar bjóða öðrum bjóða upp á bláberjatengda matseðla hús við Húnaflóa, Riishús. Húsið er frá býður bæði upp á svefnpokapláss og berja­­áhugamönnum á hátíð helgaða og handverk og ýmsar bláberjaafurðir árinu 1862, þegar fyrsti verslunarstjóri uppbúin rúm. Í húsinu er gott gesta­ hinu holla og næringarríka bláberi, verða til sölu á markaðstorgi við staðar­ins, Pétur Eggerts, kom til Borð­ eldhús og þvottaaðstaða auk þess sem er krökkt er af á svæðinu þegar Melrakkasetrið,­ en í setrinu verður eyrar. Endurbygging hússins, sem sem gestir geta nýtt sér stórt kola­ gott er í ári. einnig hægt að fá berjatínslukort hefur nú þegar mikið aðdráttarafl, útigrill við Tangahús. Þar er einnig Uppskeruhátíðin Bláberjadagar fyrir þá kappsömu sem vilja finna stend­ur yfir um þessar mundir. Um salur sem tekur allt að fjörutíu manns fer fram helgina 26.-28. ágúst og eru bestu staðina. Þá verður boðið upp á sögu Borðeyrar má frekar fræðast í sæti, netaðgangur, skjávarpi og tjald gestir hennar hreinlega hvattir til að bláberjahlaup fyrir hlaupagarpa, fjall­ af söguskilti sem reist hefur verið á og því tilvalin aðstaða fyrir fundarhöld tína sem mest af þessu ljúffenga beri göngur og gönguferðir. Hátíðar­höld­ fjörubakkanum.­ fjarri ys og þys. á meðan á henni stendur. Á föstu­ um laugardagsins lýkur svo með varð­ Í dag er Borðeyri hins vegar eitt Í sumar verður einnig starfræktur dagskvöldi verðum gestum boðið að eldi og loks balli í Samkomu­húsinu. minnsta þorp á Íslandi, með um hand­verksmarkaður og kaffihús í hlýða á tónleika, þeim að kostnaðar­ Berjatínarar sem ekki eru þeirrar tuttugu og fimm íbúa. Í þorpinu er starf­ Tanga­húsi. Opið verður frá 14 til 17 lausu, en þar munu meðal annars gæfu aðnjótandi að vera staddir í ræktur grunnskóli, leikskóli, girðinga­ alla daga frá 10. júní til 20. ágúst. Frá koma fram Nielson band, Mugison, Súðavík í sumarlok þurfa hins vegar fyrirtæki, vélaverkstæði, tjaldstæði og þjóðvegi­ eitt í Hrútafjarðarbotni eru Skundi litli og Gummi Hjalta. Á laugar­ ekki að örvænta, því stefnt er að því ferðaþjónusta í Tangahúsi, þar sem einungis átta kílómetrar til Borðeyrar degi verður hins vegar efnt til keppni að gera hátíðina að árlegum viðburði. gestum gefst kostur á því að upp­ og því auðvelt að gera sér dagsferð í frumlegum bláberjaréttum. Þegar Nánari upplýsingar má finna á slóðinni lifa einstaka kyrrð og ró í faðmi nátt­ í þetta friðsæla þorp. skorið hefur verið úr um hver fer með sudavik.is/blaberjadagar. úrunnar í fámennu þorpi. Sjá nánar á tangahus.is. sigur af hólmi geta gestir gætt sér

26 Þrír vestfirskir einleikir á Act Alone

Einleikjahátíðin Act Alone verður actalone.net­ í lok júní. Þrír haldin áttunda árið í röð einleikir sem allir tengjast dagana­ 12.-14. ágúst, á vestfirskri sögu Ísafirði, í Dýrafirði og verða á meðal Arnar­firði. Hátíð­in er efnis í ár. Þeir eru eina leik­listar­hátíðin Bjarni á Fönix, á landinu sem Skjaldbakan alfarið­ er helguð og síðast en einleikjum, en ekki síst Jón þar er bæði Sigurðsson, boð­­ið upp á sem settur er á rjómann­ af nýj­ fjalirnar í tilefni ustu einleikjum á af 200 ára landinu og sýndir afmæli Jóns. erlendir leikir sem Aðgangur á vakið hafa athygli. allar sýningar á Nákvæm dagskrá Act alone verður hátíð­ar­­innar verður ókeypis, eins og birt á heima­­síðunni hann hefur verið frá upphafi.

Taktu með heim Langar þig að eiga eitthvað til minningar um Vestfjarðaferðina, annað en upplifanirnar?­ Hér eru þrjár rammvestfirskar afurðir sem eru tilvaldar til að taka með sér heim í skjatta. Vinsældir kremanna frá Villimey virðast fara vaxandi með hverju ári. Kremin eru enda alveg stútfull af jurtagaldri, en jurtirnar sem ljá þeim töfra sína eru handtíndar við Tálknafjörð og Arnarfjörð. Smyrslin eru lífrænt vottuð og inni­ halda engin rotavarnarefni, ilm- eða litarefni. Krem eins og Sára Galdur og Vöðva- og liða Galdur eru orðin ómissandi á hillum margra og Vara Galdur fer bæði vel í vasa og á allra vörum. Unga Galdur er nýjasta afurð Villimeyjar, en þar er um að ræða nuddolíu fyrir ungabörn - þó eldri Villimeyjaraðdáendur láti nafnið ekki aftra sér frá því að laumast í flöskuna. Harðfiskur á sér aldalanga sögu á Vestfjörðum þar sem hefðbundnar verkunaraðferðir hafa gengið mann fram af manni. Vindþurrkaður harðfiskur er því ekki bara ljúffengur matur heldur líka söguleg afurð. Ekki spillir heldur að þessi þjóðarfæða Íslendinga, ef svo mætti kalla, er meinholl – þó smjörklípan sem margir vilja innbyrða með henni spilli kannski einhverju þar um. Hafa má í huga að harðfiskur er kælivara og því er best að kaupa hann þar sem hann er geymdur í kæli eða frysti. Hvað er betra að taka með sér heim – og jafnvel alla leið upp í rúm – en brot úr vestfirsku mannlífi? Hver og ein af þeim hátt í þrjú hundruð bókum sem Vestfirska forlagið hefur gefið út á síðustu árum getur staðið undir því verk­ efni. Í ritröðum á borð við Frá Bjargtöngum að Djúpi og Mannlíf og saga fyrir vest­an, koma við sögu margir óborganlegir vestfirskir karakterar, en einnig er hægt að fá vestfirskar þjóðsögur og vestfirska fyndni með sér heim í poka. Í öllum bókunum er lögð áhersla á að blanda saman blíðu og stríðu, gamni og alvöru, líkt og í mannlífinu almennt.

27 Með leiðsögumanninn Listahátíð í vasanum í Bolungarvík Í tveimur þorpum á Vestfjörðum, Bíldudal og Flateyri, er í boði nokkuð nýstárleg Listahátíðin Æringur leggur Bolungarvík undir sig í byrjun júlí, þegar ungir leiðsögn um bæina þar sem ferðamenn hafa leiðsögumanninn bókstaflega í myndlistarmenn frá Íslandi, Svíþjóð, Noregi og Belgíu halda innreið sína í bæinn. vasanum. Um ræðir verkefni þar sem ferðamenn fá til afnota mp3-spilara með Æringur er nú haldinn í annað skiptið, en fyrsta hátíðin fór fram á Stöðvarfirði rafrænni leiðsögn, sem hver og einn getur notið með því að fá sér göngutúr í fyrra. Ætlunin er að hátíðin haldi áfram að ferðast um landið og skjóti rótum á eigin hraða um svæðið. á nýjum stað á hverju sumri. Félagið Hús og fólk á veg og vanda af leiðsögninni á Flateyri þar sem jafnframt Hátíðin var sett á laggirnar með það fyrir augum að kynna ungum mynd­ hefur verið komið upp sextán söguskiltum sem tengjast leiðsögninni víðsvegar listarmönnum alla þá fjölmörgu möguleika sem landsbyggðin hefur upp á að um bæinn. Á mp3-spilurum sem hægt er að fá til afnota á bensínstöðinni og bjóða. Eftir að hafa dvalist á staðnum í tvær vikur, kynnt sér staðinn og sögu í gömlu bókabúðinni er að finna leiklesnar sögur og frásagnir sem tengjast bæjarins og unnið þar verk út frá upplifunum sínum, setja myndlistarmennirnir þorpinu,­ mannlífinu og viðburðum. Leikarinn Elfar Logi Hannesson leiklas upp sýningu. Sýning Ærings í ár mun opna í Bolungarvík 2. júlí, á sama tíma og sögurnar í upptökuverinu Tankinum, sem einmitt er til húsa í gömlum lýsistanki, Markaðs­dagar eru haldnir hátíðlegir í bænum. Í vikunni fyrir opnunina munu á Flateyri. Rafræna leiðsögnin er heilir fjórir tímar í sautján köflum, en auðvitað skáld og nemar í ritlist í HÍ standa fyrir upplestrum í bænum. ekkert því til fyrirstöðu að stytta sér leið á milli kafla. Nánari upplýsingar má fá á síðunni: aeringur.wordpress.com. Verkefnið Menning og saga á Bíldudal er hugarfóstur Birnu Hannesdóttur, sem samdi efnið í samvinnu við áðurnefndan Elfar Loga, en hann sá einnig um leiklestur þess. Hringferðin tekur um klukkutíma og er lagt upp frá veitinga­ stofunni Vegamótum. Þar er meðal annars fjallað um Bíldudalskónginn Pétur Thorsteinsson, sem átti stóran þátt í uppbyggingu þorpsins. Þá eru sögufrægum húsum á borð við Vegamót, Hrútakofann og Langaskúr gerð skil, sem og sögu Matvælaiðjunnar sem seldi og framleiddi hinar sívinsælu Bíldudals grænar baunir. Ferðinni lýkur á Tungunni, þar sem meðal annars er að finna minnisvarða um einn frægasta Bílddælinginn, listamanninn Mugg. Rafrænu leiðsögumennirnir eru skemmtileg nýjung sem margir hafa nýtt sér og tilvaldir fyrir þá sem vilja fræðast um þorpin og sögurnar þeirra á eigin forsendum.

Á lygnum sjó Vestfirðir hafa upp á ótalmargt fjölmargar kajakferðir, jafnt fyrir þaul­ að bjóða fyrir ferðalanga sem vilja reynda kajakræðara og þá sem aldrei sleppa takinu á stressi og amstri hafa dýft ár í sjó. Kajakleigur eru víða hvers­dagsins og hvíla hugann. Heitar og því ætti að vera lítið mál að bóka náttúrulaugar­ og tímalaus kyrrðin á ferð fyrir fjölskylduna í fylgd reyndari fjalls­toppum kjálkans gera kraftaverk. ræð­ara, sem kenna nýgræðingum Sumir vilja hins vegar meina að ekkert list­ina og beina þeim inn á fallegustu jafnist á við kajakróður á sléttum firði brautirnar. á sumarkvöldi. Meðal óskasvæða kajakræðara á Það er ólýsanleg upplifun sem Vestfjörðum­ eru Vatnsfjörður á Barða­ enginn ferðalangur ætti að láta strönd, Önundarfjörður, Ísafjarðar­djúp fram hjá sér fara að dóla sér á kajak og Jökulfirðir. meðfram strandlengjunni með öldu­ Upplýsingamiðstöðvar á svæðinu gjálfur í eyrum, á meðan sjó­fuglar geta veitt upplýsingar um kajakleigur sýna fluglistir sínar og sól síg­ur í og kennara á hverjum stað fyrir sig. logandi sæ. Á Vestfjörðum eru í boði Góðan róður.

28 29 Sumartími á Skjaldborg Vestfirðir Skjaldborg – hátíð íslenskra heimilda­ verðlaunaðir mynda fagnar fimm ára afmæli í ár. Hátíðin er að vanda haldin á Patreks­firði og stendur yfir frá 10. til 12. júní. Auk þess að frumsýna nýjar íslenskar heimildamyndir er hátíð­inni ætlað að vera tækifæri fyrir kvik­ firði, plokkfisk og strandpartíi. Þá myndagerðarfólk og áhugamenn um munu hátíðargestir allir stilla úr sín heimilda­myndir til að koma saman. á gamla sumartímann og hegða sér Skjaldborg­ sýnir heimildamyndir sam­kvæmt honum á meðan hátíðin Einstök sem kæmu annars varla fyrir augu stendur yfir. almennings og ber „jafna virðingu fyrir Í lok hátíðarinnar verður besta sýning í hinu smáa, stóra, skrýtna og fokdýra“, heimildamyndin­ á Skjaldborg 2011 að því er aðstandendur hátíðarinnar valin af áhorfendum. Leikstjóri hennar segja. hlýtur aðalverðlaunin, smíðuð af Haukadal Vestfirðir hlutu síðastliðið haust Ókeypis er á allar bíósýningar, en smíðakennara­ bæjarins. EDEN ferðamálaverðlaunin, fyrir 3.000 krónur fá gestir hins vegar Nánari upplýsingar má nálgast á Sýningin Einstök sýning – Lista­ fyrstir áfangastaða á Íslandi. aðgang­ að dýrðlegri sjávarréttaveislu síðunni skjaldborg.com. maðurinn með barnshjartað opnar á EDEN stendur fyrir „European og öli í Sjóræningjahúsinu á Patreks­ Gíslastöðum í Haukadal í Dýra­firði í Destination of Excellence“ og við júlí. Þar er einstakri myndlist og leiklist val áfangastaðanna sem hljóta gerð skil. Verk þriggja vestfirskra verð­launin er lögð áhersla á sjálf­ einfara í íslenskri myndlist verða til bæra ferðaþjónustu. Árið 2010 Ekki missa af... sýningar, þeirra Samúels Jónssonar var þemað vatns- og sjávartengd í Selárdal, sem oft var kallaður lista­ ferðaþjónusta,­ en það var fyrir maðurinn með barnshjartað, og tilstuðlan Vatnavina Vestfjarða sem hjónanna frá Hofi í Dýrafirði, Gunnars Vestfirðir­ tóku þátt í verkefninu. Guðmundssonar og Guðmundu Jónu Vatna­vinir er samstarfshópur í Jónsdóttur. heilsutengdri­ ferðaþjónustu þar Þá verður einnig sett upp sérstök sem landeigendur, ferðaþjónar, sýning um sögu einleikjalistarinnar stjórn­sýsla og aðrir áhugamenn ...því að keyra um Óshlíðina. vilja meina að orðið „ægifagurt“ á Íslandi, en þetta sérstaka form á Vestfjörðum vinna í nánu sam­ Bolvíkingar fögnuðu jarðgöngunum hafi einmitt verið fundinn upp um leiklistarinnar­ hefur verið sérlega starfi að því að þróa vestfirskt að­ frá Bolungarvík til Hnífsdals í vetur, þá stórbrotnu hlíð. Vegurinn er enn áberandi í vestfirsku leikhúslífi, ekki dráttarafl á heimsvísu tengt náttúru, enda um ótrúlegar samgöngubætur sem komið er í ökufæru ástandi og þó síst hjá Kómedíuleikhúsinu á Ísafirði. heilsu, baðmenningu og vatni. að ræða fyrir alla þá sem eiga erindi hann sé síður árennilegur um vetur Verðlaunaeinleikurinn Gísli Súrs­ Verðlaunahafar­ eru valdir út frá þangað. Ef leiðin liggur til Bolungar­ ætti það að vera vandkvæðalaust son verður sýndur í tengslum við frum­legri nálgun að ferðaþjónustu víkur í sumar er hins vegar ómissandi að aka hann í sumar. Aðaláskorunin sýninguna á þessum heimavelli kapp­ og að hafa sjálfbærni að leiðarljósi að prufukeyra göngin glæsilegu verður eflaust að halda augunum á ans. í starfi sínu. EDEN verðlaunin miða aðra leiðina, en fara gamla veginn veginum góða, í stað þess að stara Sýningin stendur yfir frá 1. júlí til að því að auka sýnileika framúr­­ um Óshlíðina í hina áttina. Sumir upp í skorna tindana. 24. júlí og verður opin frá 14-16. skarandi áfangastaða sem oft eru lítt þekktir. Vestfirðir voru í hópu tuttugu­ og fimm áfangastaða um gjör­valla Evrópu til þess að hljóta verðlaunin.­ „Þessir 25 afburða staðir bera virðingu­ fyrir náttúrunni og vinna á umhverfisvænan hátt til að varð­ veita vistkerfið fyrir komandi kyns­ lóðir. Þessir staðir, sem flestir eru við strandir, vötn eða ár, legg­ja áherslu á frumlega nálgun í vatna­ ferðamennsku­ sinni. Ekki aðeins til að koma gæðum landsins á fram­ færi heldur einnig til að takast á við árstíðabundin vandamál og til að koma jafnvægi á straum ferða­ manna til óhefðbundinna áfanga­ staða,“ sagði Antonio Tajani, vara­ forseti Evrópunefndar sem fer fyrir málefnum iðnaðar og frum­kvöðla­ starfsemi. Verðlaunin hafa þegar vakið athygli á Vestfjörðum sem áhuga­ verðum áfangastað og renna enn styrkari stoðum undir orð­stír svæðisins sem óspilltrar náttúru­ perlu.

30

– fimm mismunandi Eitthvað ferðir um Vestfirði fyrir alla! Á ferðalagi um ókunn svæði er margt að sjá og heyra, finna og bragða. Á ferðalagi um ókunn svæði er margt að sjáAllir og heyra,sem lagt finna hafa og land bragða. undir Allir fót með einn eða fleiri ferðafélaga upp á sem lagt hafa land undir fót með einn eða fleiriarminn ferðafélaga vita að uppsitt sýnist á arminn hverjum vita um hvað er áhugaverðast á hverjum að sitt sýnist hverjum um hvað er áhugaverðaststað. á hverjumÁ svæði stað.eins ogÁ svæði Vestfjörðum, eins þar sem svo mikið er í boði, verður og Vestfjörðum, þar sem svo mikið er í boði,vart verður hjá því vart komist hjá þvíað veljakomist og aðhafna möguleikum í hverri ferð og geyma velja og hafna möguleikum í hverri ferð og geymaaðra þar aðra til snúið þar til er snúið aftur. er Hví aftur. ekki að velja ferðinni ákveðið þema? Taka Hví ekki að velja ferðinni ákveðið þema? Takagolfsettið golfsettið með meðeitt árið, eitt enárið, hampa en kíkinum í næstu heimsókn og skoða hampa kíkinum í næstu heimsókn og skoða fuglafugla og og fiðurfé? fiðurfé? Þræða Þræða kaffihúsin kaffihúsin í vetrarheimsókninni en sundlaugarnar í vetrarheimsókninni en sundlaugarnar næstanæsta árið? árið?Eftirfylgjandi Eftirfylgjandi eru tillögur eru tillögur að nokkrum þemaferðum um að nokkrum þemaferðum um Vestfirði, þó eflaustVestfirði, mætti þó lengi eflaust bæta mætti við slíkarlengi bæta við slíkar uppástungur, allt eftir uppástungur, allt eftir kenjum hvers og eins. kenjum hvers og eins. Á milli teiga: ferð golfarans

Á Vestfjörðum eru sex golfvellir þar sem kylfingar geta varið deginum í góðu yfirlæti. Þegar lagt er í golfferð um Vestfirði er fyrsta mál á dagskrá að úrskurða hvorn hringinn skal haldið – hvort ferðin hefjist á Patreksfirði eða Hólmavík. Á Hólmavík er Skeljavíkurvöllur, verpir þórshani, en í Reykhólasveit þar sem Golfklúbbur Hólmavíkur ræð­ má sjá flórgoðann. Lómurinn er hálf­ ur ríkjum. Klúbburinn er stofnaður gerður einkennisfugl tjarna og vatna árið 1994 og hefur sótt í sig veðrið á láglendi á Vestfjörðum, en frænda á síðustu árum. Þessi níu holu völlur hans, himbrimann, má hins vegar hitta gekk til að mynda í endurnýjun lífdaga fyrir á hálendisvötnum. í fyrra, þegar nýir teigar voru gerðir á Fuglalíf er sömuleiðis mikið í nokkrar brautir. Þar þurfa kylfingar að Vigur og Æðey. Í Vigur er hægt að slá yfir vog, umtalsverða leið yfir sjó Með kíkinn á nefinu: ferð fuglaskoðarans fá leiðsögn um æðarvarp, kríuvarp, eða fjöru til að komast inn á braut. Í teistu­varp og lundabyggðir. Þeir fyrra var sömuleiðis reistur nýr golf­ Sé lagt af stað í ferðalag með það fyrir lundann áður en hann flýgur sína leið. sem hafa áhyggjur af höfuðleðri sínu skáli – ef einhver úr ferðahópnum augum að skoða fugla hlýtur Látra­ Auk lunda og álka verpa í bjarginu þurfa þó ekki að óttast – innifalin í skyldi frekar vilja njóta veðurblíðunnar bjarg, þessi vestasti oddi Íslands og fýlar, langvíur, stuttnefjur og ritur. leið­sögninni eru nefnilega prik til sitjandi en á vellinum sjálfum. Evrópu allrar, að tróna efst á lista Ferðalangar, ekki síst þeir sem að verjast árásum ofbeldishneigðra Næsta stopp á golfrúntinum yrði yfir áfangastaði. Bjargið er fjórtán ferð­ast með börn, verða þó að hafa kría. Sömuleiðis er boðið upp á ferð­ir Tungudalsvöllur á Ísafirði, sem er kíló­metra langt, frá nesoddanum í huga að fara sérstaklega varlega á í Grímsey á Steingrímsfirði og í Skál­ þriðja aðsetur Golfklúbbs Ísafjarðar Bjargtöngum­ í vestri til Keflavíkur í bjarg­­brúninni, þar sem jarðvegurinn eyjar og því af nógu að taka fyrir þá frá því að félagið var stofnað vorið austri, þó að vestasti hluti þess sé hið getur gefið eftir. sem kjósa helst að ferðast með kíkinn 1943. Aðalvöllurinn er níu holur og eiginlega Látrabjarg. Það er stærsta Hornbjarg og Hælavíkurbjarg á á nefinu. þykir krefjandi og skemmtilegur, og þéttsetnasta sjávarbjarg landsins Hornströndum eru ekki síður til­komu­ og er jafnframt talið eitt stærsta fugla­ mikil sjón og gósenland fyrir fugla­ bjarg heims, ef ekki það stærsta. skoð­ara. Í Hælavíkurbjargi er til dæmis Ekki missa af... Sjón er sögu ríkari hvað varðar talin vera stærsta svartfuglabyggð fugla­lífið í Látrabjargi. Í bjarginu er lands­ins, á meðan langvían hefur ...Hlunnindasýningunni á stærsta álkubyggð heims, en þó eru höfuð­stöðvar sínar í Hornbjargi. Reykhólum. Þar geta gestir það oftar en ekki félagslyndir lund­ Fuglalíf Vestfjarða má hins vegar meðal annars kynnt sér ar sem mynda móttökunefnd ferða­ virða fyrir sér víðar en í björgunum nýtingu æðarfugls og annarra manna við Látrabjarg og kippa sér stóru. Á leirum í Breiðafirði koma um lítið upp við umgang forvitinna ferða­ 160 þúsund rauðbrystingar við á leið fuglategunda á öldum áður langa. Þolinmóðir gestir geta meira sinni til Grænlands og Kanada en þar - enda var svæðið í kringum að segja prófað að mjaka sér nálægt eru sömuleiðis miklar líkur á því að Breiðafjörð sannkölluð móttökunefndinni á maganum og ef fuglaskoðarar­ fái að sjá konunginn matarkista landsins. heppnin er með þeim náð að snerta sjálfan, örninn. Á eyjum í Breiðafirði

32 telur 998 metra – en þeir sem ólmir koma. Þeir sem vilja geta haldið aftur vilja komast upp fyrir þúsund metrana til baka, en einnig er hægt að aka í geta teygt sig þangað með því að Selárdal frá Bíldudal. príla upp á vörðuna á toppi hans. Þó Þá á eftir að nefna gósenland gangan sé alltaf ánægjuleg bætir gott göngufólks – Hornstrandir í allri sinni og bjart veður miklu við upplifunina á dýrð. Ekki er síður um auðugan garð toppinum, því útsýni frá Kaldbaki er að gresja þar og fleiri möguleikar einstakt. í boði en hægt er að ímynda sér. Auðveldasta gönguleiðin á Ferðaskrifstofur bjóða upp á ýmsar Kaldbak liggur úr Fossdal í Arnarfirði. dagsferðir sem og lengri ferðir og Leiðin þangað er þó illfær lágum siglt er til Hornstranda frá Ísafirði, fólksbílum. Einnig er hægt að ganga Bolungarvík og Norðurfirði á úr Kirkjubólsdal, um Kvennaskarð og Ströndum. Fyrir þá allra æstustu er enda í fjölbreyttu landslagi. Byrjendur hefur lagt Arnarfjörðinn að baki. þurfa hins vegar ekki að örvænta, því Litlueyrarvöllur er níu holur og þykir einnig er hægt að leika nýjan sex holu ekki síður skemmtilegur en nágranni völl sem hæfir þeim sem styttra eru hans norðan heiða. komnir­ í íþróttinni. Ekki spillir heldur Á Patreksfirði bíður svo síðasti­ fyrir ánægjunni að Tungudalsvöllur völlur Vestfjarðahringsins, Vestur­ er staðsettur í veðursældinni í sam­ botnsvöllur. Hann er að finna í landi nefndum dal, en þangað flykkjast Vesturbotns, um tíu kílómetra frá Ísfirðingar á góðviðrisdögum. Í þorp­inu sjálfu. Völlurinn er níu holur reisulegum golfskála er svo að finna og mun vera sérstakur að því leyti að allt frá veitingasölu til golfsettaleigu. allar brautir hans liggja annað hvort Þá liggur leiðin í gegnum göngin að eða frá golfskálanum. Þaðan sjást nýju, til Bolungarvíkur. Þar hefur því allar brautir. Töluvert landslag er Golf­klúbbur Bolungarvíkur aðsetur sömuleiðis á vellinum. á Syðridalsvelli. Hann var formlega tekinn í notkun árið 2002 og hafði þá verið breytt úr hefðbundnum níu Punktaðu hjá þér! holu velli yfir í völl með tvöföldu teiga­ setti. Hann er viðurkenndur sem átján Golfklúbbur Hólmavíkur holu völlur hjá Golfsambandi Íslands. s. 892 4687, Syðri­dalsvöllur er jafnframt sá völlur Benedikt Pétursson eða þaðan upp á topp, en það er öllu lengri heldur ekkert sem stendur í vegi fyrir landsins sem kemst hvað næst því að 892 2107, ganga. Þeir sem vilja klífa konung því að kaupa sér far með áætlanabát vera ekta strandvöllur. Guðmundur Viktor Gústafsson. vestfirsku Alpana en telja sig ekki og ráfa um Hornstrandir á eigin hraða Frá Bolungarvík er haldið til Golfklúbbur Ísafjarðar nógu undirbúna geta í staðinn farið með tjaldið á bakinu. Þingeyrar,­ þar sem Meðaldalsvöllur s. 456-5081. í skipulagðar gönguferðir á toppinn. Gönguhrólfar mættu hafa í huga bíður kylfingsins. Þar ræður ríkjum Golfklúbbur Bolungarvíkur Ferðaskrifstofurnar Vesturferðir og að hafa samband við upplýsinga­ Golfklúbburinn­ Gláma, stofnaður s. 867 0395, North Explorers eru á meðal þeirra miðstöðvar á svæðinu áður en lagt 1991. Meðaldalsvöllur hefur hlotið Rögnvaldur Magnússon. sem gera út leiðangra á toppinn. er í hann. Þær geta veitt ítarlegri upp­ afskaplega góða dóma kylfinga og Golfklúbburinn Gláma, Þingeyri. Á sunnanverðum Vestfjörðum ýsingar um gönguleiðir og aðstæður. þykir afar skemmtilegur. Hann er S. 896 2879, níu holur og er að finna í Meðaldal í Jóhannes K Ingimarsson. Dýrafirði, um fimm kílómetra frá þorp­ Golfklúbbur Bíldudals inu sjálfu. s. 896 2194, Stingdu á þig... Þá eru eftir vellirnir tveir á Ólafía Björnsdóttir. sunnanverðum Vestfjörðum. Fyrst Golfklúbbur Patreksfjarðar ...göngukortunum sem tekur Litlueyrarvöllur á Bíldudal, s. 846 1362, heimavöllur­ samnefnds Golfklúbbs, Ferðamálasamtök Vestfjarða á móti ferðalangnum þegar hann gefa út. Þau eru frábær í bakpokann og fást víða. Gefin hafa verið út sjö kort sem saman Um fjöll og firnindi: ferð göngugarpsins kennir ekki síður ýmissa grasa hvað gera skil yfir 300 göngu- og varð­ar framboð á gönguleiðum. reiðleiðum á Vestfjörðum. Björg Sæmundsdóttir. Þar verður til að mynda yfir blásið Það gefur auga leið að göngu­ fyrirhugaða leið vel og vera vel búnir til gönguhátíðarinnar Svartfuglinn garpinum á ekki að þurfa að leiðast á af bæði nesti og ekki alveg nýjum dag­ana 23.-28. júlí. Ein af þeim Vestfjörðum. Hann gæti raunar unað skóm. fjöldamörgu­ skemmtilegu göngum sér við fjallgöngur árum saman, enda Þó að undirlendi á Vestfjörðum sem hægt er að leggja upp í á ekki þverfótað fyrir skemmtilegum sé lítið og ekki þverfótað fyrir fjöllum Suðurfjörðunum hefst við Sellátra í gönguleiðum­ og fjöllum til að klífa. eru þau flestöll frekar lág. Skaginn á Tálknafirði, þaðan sem gengið er í Hér er því ógerlegt með öllu að birta milli Dýrafjarðar og Arnarfjarðar státar Krossadal. Úr Krossadal er gengið tæm­andi lista, en nokkrar miserfiðar hins vegar af hærri tindum, enda er yfir Selárdalsheiði og komið niður í göngur er þó hægt að tína til. Göngu­ fjall­lendið stundum kallað vestfirsku Selárdal, þar sem einstök verk lista­ Framhald á næstu síðu garpar ættu hins vegar alltaf að hafa Alparnir. Konungur svæðisins er mannsins Samúels Jónssonar vekja öryggið á oddinum – kynna sér Kaldbakur, hæsta fjall Vestfjarða. Það undrun og áhuga allra sem þangað

33 Skoðaðu...

...heimasíðu Vatnavina, sem stefna að því að gera Vestfirði að náttúrulaugaparadís. Á vefnum sundlaugar.is er líka að finna digran sjóð upplýsinga fyrir ferðalanga sem vilja verja sem mestum tíma í bleyti.

Í bleyti: ferð sundmannsins

Íslendingar eru sundóð þjóð – sem haft í huga að sundlaugin á Suðureyri­ gangur að Hellulaug í fjöruborðinu. sjálfa laugina er svo að finna hlaðna hlýtur að teljast afskaplega skiljanlegt er eina útisundlaugin í Ísafjar­ðarbæ, Sund­sprettur í Krossneslaug á set­laug. Sú er nokkru heitari, en þó miðað við allan þann fjölda glæsilegra en laugin í Bolungarvík státar hins Norðurfirði á Ströndum líður ferða­ ættu flestir að þrífast vel í henni um sundlauga sem ferðalangar geta dýft vegar af potti og rennibraut undir beru mönnum seint úr minni. Sundlaugin einhvern tíma. sér í á leið sinni um landið. lofti. Þá þykir sundlaugin á Tálknafirði­ kúrir rétt við sjóinn, svo þegar legið er Í Reykjanesi við Ísafjarðardjúp er Vestfirðir státa af mörgum fínum sömuleiðis stórskemmtileg fyrir börn, við bakkann er engu líkara en laugin sund­laug sem flokkast í raun frekar sund­laugum og sundhöllum, allt enda rennibraut og vaðlaug fyrir renni saman við sjálft Atlantshafið – sem stærsti heiti pottur á landinu, frá sundlauginni á Drangsnesi við krakkana til að busla í. þó hitastigið ætti að gefa ákveðnar enda heilir fimmtíu metrar á lengd. Stein­grímsfjörð til hinnar glæsilegu Það er þó jafnvel enn meira vísbendingar um að svo sé ekki. Pollurinn á Tálknafirði á sér sömu­ sundlaugar á Patreksfiði, með viðkomu spennandi að fara út fyrir troðnar Það er ekki heldur úr vegi að leiðis trygga aðdáendur, enda ekki í sundlaugum Ísafjarðarbæjar, sund­ slóðir og leita uppi laugarnar sem láta sækja Reykjafjarðarlaug í Arnarfirði óvenjulegt að deila þar notalegri laug Bolungarvíkur og Byltu á Bíldu­dal, lítið fyrir sér fara úti í náttúrunni. Frá heim. Hún er rétt við þjóðveginn og kvöldstund með sauðfé og öðru svo einhver dæmi séu nefnd. Ferða­ hinni barnvænu Flókalaug í Flókalundi hægt er að hafa fataskipti í litlum dýralífi, þó það hætti sér venjulega langar á norðurhluta Vestfjarða geta á Barða­strönd er til dæmis ekki langur kofa á laugarbakkanum. Rétt ofan við ekki ofan í pollinn. Með útsýni niður

Á söguslóðum: ferð bókaormsins fjalls­hlíðina og út á fjörð er varla hægt Hóli í Haukadal í Dýrafirði þar til að að hugsa sér betri slökun eftir anna­ röð óheppilegra atburða leiddi til þess saman dag. að hann var gerður útlægur. Geir­ þjófsfjörður í Arnarfirði er hins vegar meginsögusvið Gísla sögu Súrssonar, Vestfirðir eru ekki síður kjörlendi þar sem Auður kona Gísla átti bæ sinn. fyrir bókaorminn en göngugarpinn Hergilsey á Breiðafirði fer einnig með eða sundmanninn. Náttúrufegurð viða­mikla rullu í sögunni og flestir sem svæðis­ins og dulúðlegt andrúmsloft hana hafa lesið minnast Ingjaldsfíflsins hefur ratað inn á margar bókarsíður í víðfræga. Í Geirþjófsfirði má sjá bæjar­ gegn­um tíðina og á öldum áður hlupu rústir sem taldar eru tilheyra bæ hetjur um hlíðarnar. Auðar, en sömuleiðis tóftir sem gætu Áhugamenn um Íslendingasögur verið af fylgsni Gísla Súrs. Samkvæmt geta lagst í lestur og fetað í fótspor sögunni var Gísli svo urðaður neðan horfinna hetja. Á Reykhólum höfðu við Einhamar, þar sem hann lét loks kapparnir Grettir Ásmundarson líf sitt eftir hetjulegan bardaga. Í og fóstbræðurnir góðu Þormóður klett­inn er höggvin rúnaáletrun til ætla sér í ferðalag um suðurhluta taugar) má kippa með sér nýútkominni Kolbrúnar­skáld og Þorgeir Hávarsson minningar um hjúin Gísla og Auði. Vest­fjarða gætu til dæmis kippt með spennu­sögu Yrsu Sigurðardóttur, Ég vetursetu­ saman, en þeir félagar voru Þeir allra forvitnustu geta svo pantað sér Svartfugli Gunnars Gunnarssonar man þig, sem gerist einmitt þar. Bók hins vegar bornir og barnfæddir í Ísa­ sér leiksýningu á einleiknum Gísla og fræðst um morðin á Sjöundá og Hrafns Jökulssonar, Þar sem veg­ firði í samnefndu djúpi. Um ævintýri Súrs­syni hjá Kómedíuleikhúsinu á örlög þeirra Bjarna og Steinunnar. urinn endar, fjallar aftur á móti um þeirra má lesa í Fóstbræðra sögu, Ísafirði, en hann hefur verið sýndur Himna­ríki og helvíti Jóns Kalmans lífið í hinum afskekkta Árneshreppi á sem er einn hluti Vestfirðingasagna, 250 sinnum frá frumsýningu árið Stefánssonar gerist í ónafngreindu Ströndum. svo­kallaðra. Þar er einnig að finna 2005 við afar góðar undirtektir. þorpi á Vestfjörðum, þar sem himinn Hávarðar sögu Ísfirðings. Ef einhverjum bókaormum og haf mætast og há jafnvel baráttu,­ Kipptu með þér... Frægasta Íslendingasagan úr vest­ hrýs hugur við því að demba sér í og gæti blásið ferðalöngum skáld­ ...Íslendingasögu á hljóðbók í bílinn. firsku umhverfi er hins vegar Gísla Íslendingasagnalestur­ í fríinu er um legan anda í brjóst. Ef leiðin liggur Fræðandi og miklu skemmtilegra saga Súrssonar, þriðja sagan í áður­ auð­ugan garð að gresja í öðrum til Hesteyrar í Jökulfjörðum (og en útvarpið! nefndum flokki. Gísli ól manninn á hillum á bókasafninu líka. Þeir sem ferða­langurinn hefur nokkuð sterkar

34 35 36 37 Grafið lambafille úr Dýrafirði á salati með bláberjasósu Matarferðamennska á Núpi 2tk lambafille, fitu- og sinahreinsuð 2 bollar sykur Hótel Núpur í Dýrafirði er staðsett í er vinsæll áfangastaður ferðamanna rjóma, en þá berum við alltaf fram 2 bollar salt húsnæði gamla héraðsskólans með og rétt steinsnar frá hótelinu. heimalagaða sultu og fíflahunangið 2 bollar blandaðar kryddjurtir sama nafni. Bræðurnir Guðmundur „Þar er alltaf plantað matjurtum með. Fólk hefur gaman af því að geta 1 bolli provance krydd og Sigurður Helgasynir sjá um rekstur á vorin, kartöflum, káli, gulrótum og svo keypt það með sér heim líka,“ 2 msk ólífuolía hótelsins, sem er opið árið um kring fleiru, sem ég fæ að taka upp. Það er segir Guðmundur, sem lætur les­ 300 gr blandað grænt salat þó að einungis sé um daglega opnun að vísu ekki fyrr en seint á haustin, svo endum í té uppskrift úr eldhúsinu á Blandið saman sykri og salti og stráið að ræða yfir sumartímann, frá 15. maí það eru helst haustgestirnir okkar sem Núpi. vel yfir kjötið. Látið það liggja á borði í til 15. september. Hótelið er vinsæll að fá að njóta þess,“ segir matreiðslu­ Þeir bræður hafa í samstarfi við blöndunni í 40 mín. Skolið í köldu vatni og áfangastaður fyrir ýmiss konar meistarinn Guðmundur. „Í Skrúði er bændur í firðinum fengið styrk frá Ný­ þerrið kjötið. Blandið saman kryddjurtum hópferðir, ráðstefnur og ættarmót, líka stór kryddjurtagarður sem ég fæ sköpunarmiðstöð Íslands til að stand­ og provence-kryddi og stráið vel yfir kjötið, enda vel í stakk búið til að taka á móti að nýta allt sumarið. Mér finnst það setja kjötvinnslu hótelsins svo bændur á alla kanta. Dreypið olíu yfir og geymið í stórum hópum. alveg æðislegt, að geta boðið upp geti hafið heimavinnslu afurða „Beint kæli í 3-4 daga. Skerið þá í þunnar sneiðar. Hótel Núpur er aðili að Beint frá á eitthvað svo til úr túnfætinum hjá frá býli“ og er ætlunin að vinnsla þar býli og „Veislu að vestan“ og leggur okkur,“ bætir hann við. hefjist nú í haust. Hótelið þjónar þó Bláberjasósa mikið upp úr því að nota staðbundið Eldhús hótelsins framleiðir sömu­ fleirum en sælkerum og matargötum, 100 gr dýrfirsk aðalbláber og ferskt hráefni í matseld sinni. leiðis matarminjagripi sem hafa vakið því í nágrenni þess er að finna fjöl­ 100 gr súrmjólk Fisk­inn sækja bræðurnir til trillukarla mikla lukku hjá gestum. Þar má til margar gönguleiðir og fjölbreytt 100 gr grísk jógúrt í Dýrafirði og Önundarfirði og allt dæmis fá heimagerða rabarbarasultu, fuglalíf auk þess sem fyrirtæki í ná­ Salt og pipar lamba­kjöt kemur frá Dýrifirði, svo blá­berjasultu, hundasúrupestó, hunda­ grenninu bjóða upp hestaferðir, 1-2 tsk hunang dæmi séu nefnd. Eldhúsið fær súrumajónes, þurrkaðar krydd­jurtir kajak­ferðir og sjóstangveiði. Öllu blandað saman í matvinnsluvél og jafnvel að sækja sér hráefni í einn og túnfíflahunang. „Fólk sem kemur Nánari upplýsingar má fá á síðunni smakkað til með salti og pipar. elsta skrúðgarð Íslands, Skrúð, sem hingað í kaffi fær sér flest vöfflu með hotelnupur.is.

38 39 Hrikalegasti vegur landsins? Á Vestfjarðakjálkanum eru ekki ófáir og Golíat, að umrædd jarðýta var á gæti aldrei gert veg út úr klettunum. vegir og vegarslóðar sem fallið gætu stundum kölluð „teskeiðin“. Klettarnir Enda var klettaveggurinn þverhníptur undir hattinn „erfiðir“ og margir sem eru hins vegar allt annað en fínlegir. fyrir framan, fjögur til fimm hundruð ferðast hafa um kjálkann geta rifjað Vegagerðin hafði áður íhugað metra hátt fjallið beint fyrir ofan og upp sögur af óárennilegum vegar­ mögu­leikann á að leggja veg í rúmir sextíu metrar beint niður í sjó, köflum, þó ástand vega hafi skánað fjörunni, en Elís var fljótur að átta sig á svo að þetta var ekkert álitlegt. til muna í seinni tíð. því að það væri algerlega ómögulegt, En einhvern veginn varð þetta til þess Sá hrikalegasti þeirra er hins enda myndi úthafsaldan skola honum að hvetja mig. Ég veit ekki hvað það vegar líka sá magnaðasti og felur í burt á einu sumri eða svo. Hann hélt heitir – líklega íslensk þrjóska, hugsa sér ótrúlega upplifun. Hring­vegur­ því til fjalla. ég,“ sagði Elís. inn Kjaransbraut er afrakstur einka­ „Ég er nú alinn upp við þessi fjöll Hann hélt því ótrauður áfram, framtaks Elís Kjarans Friðfinnssonar, og vanur að gera mér til dundurs að ruddi sér dálitla braut á jarðýtunni og ýtumanns á Þingeyri. Hann liggur fyrir klifra í klettum og hef aldrei verið loft­ gladdist í hvert skipti sem hann gat skagann á milli Dýrafjarðar og Arnar­ hræddur, svo að það þjakaði mig ekið hana á Land-Rovernum sínum. fjarðar og er fær vel búnum bílum og ekkert,“ hafði Elís sjálfur um málið að Bíl­fært varð í túnfótinn í Svalvogum kjörkuðum bílstjórum. Þeir sem ekki segja. „Ég gekk þarna og klifraði um sumarið 1973 og ári seinna náði treysta sér í bílaævintýri geta hins klettana,­ fór upp á næsta berglag fyrir vegurinn til Lokinhamra. Það var hins vegar allt eins farið brautina á tveimur ofan þar sem vegurinn er núna og vegar ekki fyrr en 1983 að Elís lauk jafnfljótum, eða leigt sér fjallahjól. Það skoðaði mig þar um og leist nú betur við verkið svo að vegurinn næði inn skal í það minnsta ítrekað að Kjarans­ á að fara þar. En ég sá að ég væri þá í Stapadal. Þessi síðasti kafli vegarins braut er ekki fyrir bílhrædda! kominn­ í þá himinhæð að það yrði er jafnframt sá sem þarfnast mest Vegurinn liggur úr Keldudal við erfitt að komast nógu neðarlega aftur, við­halds, því þar liggur vegurinn um Dýrafjörð, út fyrir Svalvoga, um svo að ég lét bara kylfu ráða kasti,“ fjöruna undir hömrunum. Í vetrar­ Lokinhamradal, þar sem rithöfundur­ sagði Elís. veðrum kvarnast því oft á tíðum vel inn Guðmundur G. Hagalín sleit barns­ Á meðan á framkvæmdum hans úr honum og því þarf að huga vel að skónum, og að Stapadal í Arnarfirði. stóð kom til hans yfirverkfræðingur þessum spotta vegarins að vori. Þegar umræddur Elís Kjaran réðist í Vega­gerðarinnar og bað hann Alveg óháð því hvort lagt er á gerð vegarins, sumarið 1973, höfðu lengstra orða að hætta þessu – það Kjaransbraut­ akandi, hjólandi eða Vegagerðarmenn­ játað sig sigraða væri enginn peningur til fyrir fram­ gangandi er óhætt að mæla með og afskrifað möguleika á að leggja kvæmdunum og auk þess líkaði því að ferðalangar fari sér að engu veg að Svalvogum. Þá var enn bú­ Vegagerðinni yfirleitt betur að það óðslega – bæði vegna öryggisins, en skapur í Svalvogum og þrjú býli í væri mælt fyrir vegum á einhvern hátt. sömu­leiðis til að njóta allrar þeirrar hinum afskekkta Lokinhamradal. Elís Verkfræðingurinn sá fáar aðrar mögu­ stór­brotnu náttúrufegurðar sem þessi ákvað hins vegar að láta slag standa legar útkomur á verkefni Elísar en að sérstaki hringvegur hefur upp á að mið­nætursólinni og rölta svo heim á og réðst í verkið á litlu jarðýtunni sinni. hann hrapaði niður í fjöru. bjóða. Í Helgafelli, milli Keldudals leið. Þeir kappsömustu geta jafnvel Það lýsir umfangi verkefnisins, sem „Ég spurði hvort hann væri að og Svalvoga, er surtarbrandur, og í tekið þátt í hlaupinu Vesturgötunni, kallar óneitanlega fram ákveðin hug­ banna mér að gera þetta. Hann berg­veggnum má sjá hálfkolaða boli þar sem hlaupið er um veginn. renningatengsl við kappana Davíð kvaðst gera það ef hann gæti, en rauðviðartrjáa­ sem uxu á Vestfjörðum Leiðin frá Stapadal í Arnarfirði hann gæti það bara ekki því að hann fyrir um 14 milljónum ára – merkileg að Sveinseyri í Dýrafirði er um 25 væri ekki landeigandi. Þetta væri sér upp­lifun. Það er sömuleiðis tilvalið kílómetrar.­ Nánari upplýsingar um því nánast óviðkomandi. En ég sæi að leggja í hann þegar kvölda tekur Vesturgötuna geta hlaupagarpar sjálfur, og það hlytu allir að sjá, að ég og njóta kyrrðarinnar í Svalvogum í nálgast á slóðinni vesturgatan.net.

40 Starfsemi á árinu 2010 (Allar fjárhæðir í milljónum kr.) Efnahagsreikningur: 31.12.2010 31.12.2009 Fasteignir 33 33 Verðbréf með breytilegum tekjum 10.967 11.439 Verðbréf með föstum tekjum 15.328 13.305 Veðlán 563 585 Fullnustueignir 0 0 Kröfur 616 492 Aðrar eignir 344 148 Skuldir -1.189 -861 Hrein eign til greiðslu lífeyris 26.661 25.144 Breytingar á hreinni eign 2010 2009 Iðgjöld 1.051 1.027 Lífeyrir -793 -783 Fjárfestingartekjur 1.358 2.111 Fjárfestingargjöld -23 -14 Rekstrarkostnaður -76 -66 Hækkun á hreinni eign á árinu 1.517 2.275 Hrein eign frá fyrra ári 25.144 22.869 Hrein eign í árslok til greiðslu lífeyris 26.661 25.144 Kennitölur 2010 2009 Nafnávöxtun 5,2% 9,1% Raunávöxtun 2,6% 0,5% Vísitöluhækkun 2,6% 8,6% Eignir umfram heildar skuldbindingar % -8,2% -11,8% Eignir í ísl. kr. % 69,0% 61,9% Eignir í erl. gjaldmiðlum % 31,0% 38,1% Fjöldi greiðandi sjóðfélaga 3371 2944 Fjöldi lífeyrisþega 1688 1647 Afkoma Nafnávöxtun sjóðsins 2010 var 5,2% sem jafngildir 2,6% raunávöxtun. Meðaltal hreinnar raunávöxtunar sjóðsins sl. 10 ár er 0,4%. Ávöxtun innlendra hlutabréfa á árinu var 10,3%, erlendra verðbréfa -3,6%, veðskuldabréfa 5,7%, markaðsbréfa fyrirtækja -6,5%, skuldabréfa sveitarfélaga 5,3% og ríkisskuldabréfa 5,4%. Séreign Árið 2010 einkenndist af útgreiðslum úr séreignardeild vegna breytinga á lögum um lífeyrissjóði þar sem sjóðfélögum yngri en 60 ára var heimilað að taka allt að 5 millj. kr. út af séreign á 2 árum. Greiddar voru úr séreign 40 milljónir kr. og þar af voru 17 milljónir kr. vegna lagabreytinganna. Eignir séreignardeildar eru í eignastýringu hjá Íslenskum Verðbréfum hf. og allar í virkri stýringu. Hrein eign séreignardeildar í árslok var 447 milljónir og hafði hækkað um 28 milljónir frá fyrra ári. Nafnávöxtun ársins var 11,8% sem jafngildir 9,2% raunávöxtun. Meðaltals raunávöxtun sl. 5 ár er 2,5%. Tryggingarfræðileg staða Staða sjóðsins er innan þeirra marka sem bráðabirgðaákvæði laga um lífeyrissjóði setur. Ársfundur 2011 Ársfundur sjóðsins verður haldinn miðvikudaginn 25. maí nk. kl. 18,00 á Hótel Ísafirði. Fundurinn er opinn öllum sjóðfélögum og lífeyrisþegum með málfrelsi og tillögurétt. Hvetur stjórn sjóðsins sem flesta sjóðfélaga til að mæta á fundinn. Þátttaka staðfestist við skrifstofu sjóðsins í síðasta lagi 24. maí í síma 456-4233 eða með tölvupósti á [email protected]. Tillögur til ályktunar sem taka á fyrir á ársfundi, þurfa að berast stjórn sjóðsins eigi síðar en viku fyrir ársfund.

Hafnarstræti 9 Stjórn sjóðsins 400 Ísafirði Finnbogi Sveinbjörnsson, formaður Kristján G. Jóhannsson Sími: 456-4233 www.lvest.is Pétur Sigurðsson Áslaug Alfreðsdóttir [email protected] Framkvæmdastjóri sjóðsins er Guðrún K. Guðmannsdóttir Dellur og dráttarvélar - sérstæð söfn á Vestfjörðum

Vestfirðingar hafa stundum haft orð á sér fyrir að vera skemmtilega sérvitrir. Sérlundaðir, í það minnsta. Á svæðinu er að finna fjöldann allan af veglegum sýningum og áhugaverðum setrum, en inn á milli leynast líka söfn af minni stærðargráðu sem rekin eru með misformlegum hætti. Þau skera sig dálítið úr flórunni, hvert á sinn hátt, og bera kannski vestfirsku sérviskunni vitni.

í júlí stendur safnið svo fyrir Báta­ dögum eins og fyrri ár, þar sem tré­bátaeigendur koma saman á Reykhólum og sigla saman um Breiðafjörð. Fornar dráttarvélar

Í Reykhólasveit kennir ýmissa annarra grasa. Unnendur aldraðra búvéla MYNDATEXTI geta til dæmis heldur betur komist í feitt. Á Grund í Reykhólasveit, rétt ofan við þorpið á Reykhólum, er til bækur á þúsund krónur kílóið. Bátar í Breiðafirði dæmis myndarlegt safn dráttarvéla Hinum megin í húsinu gefst þeim og búvéla, sem sumargestum er frjálst hins vegar kostur á að skyggnast inn Í sama húsnæði og Hlunnindasýningin að skoða sér að endurgjaldslausu. í íbúð kaupmannshjónanna sem ráku á Reykhólum er Bátasafn Breiðafjarðar Bræður­nir Guðmundur og Unnsteinn verslunina­ um árabil. Þau stofnuðu að finna. Það hefur á síðustu árum Hjálmar Ólafssynir annast safnið, þar heimili í húsinu á öðrum áratug síð­ safnað saman á þriðja tug gamalla báta sem margar vélanna eru uppgerðar ustu aldar. Kaupmaðurinn lést árið úr Breiðafjarðareyjum­ og héruðum og gangfærar. Þar á meðal er Farmall 1950, en ekkja hans bjó áfram í húsinu þar í kring, með það fyrir augum traktor sem nýlega fagnaði fimmtug­ þar til hún féll frá árið 1983. Ekki hefur að bjarga þeim frá eyðileggingu. asta starfsári sínu á Grund. má til dæmis sjá eldrauðan jakka verið hróflað við íbúðinni, sem lítur því Aðstandendum­ safnsins er sérlega af Hauki Morthens, hvítan jakka af út eins og húsfreyja hafi rétt brugðið umhugað um bátavernd, sem felst Heimilislegar Ragga Bjarna og pallíettukjól sem sér frá og bóndi liggi kannski sofandi fjarri því eingöngu í að geyma og músíkminjar þær Hallbjörg Bjarnadóttir og Anna á beddanum. Opið þriðjudaga til sýna gamla báta, heldur með því að Mjöll Ólafsdóttir Gauks hafa báðar sunnu­daga í sumar. halda handverkinu og þekkingunni Á Bíldudal er safn sem lætur ekki klæðst.­ Safnstjóri leggur mikla áherslu við. Safnið hefur því gefið út kennslu­ mikið yfir sér en er engu að síður á að safnið sé heimilislegt og þar ríki Lögguhúfur og myndbönd og haldið verkleg nám­ sér­lega áhugavert. Um ræðir safnið nota­legur andi. Það er hægt að skoða eldspýtustokkar skeið í bátasmíðum til að stuðla að Meló­díur minninganna, þar sem Jón eftir samkomulagi við stjórann sjálfan. aukinni trébátaeign almennings. Kr. Ólafsson ræður ríkjum. Safnið er Hafið samband í síma 456 2186 eða Hver man ekki eftir að hafa safnað Í sumar opnar ný og glæsileg nefni­lega í húsi hans, Reynimel, sem 847 2542. frímerkjum, servíettum eða fótbolta­ sýning í Mjólkurbúshúsinu, þar sem er að finna rétt á móti veitingahúsinu Hlunninda­sýningin og Bátasafnið Vegamótum.­ Tíminn stendur í stað verða sameinuð. Nýi sýningarsalurinn Jón Kr. er landsþekktur tónlistar­ verður líka nýttur til námskeiðahalds, maður og gerði garðinn meðal annars Á Flateyri við Önundarfjörð er að finna þar sem hann verður með lagi gamals frægan með hljómsveitinni víðfrægu, sérstakt safn. Í gömlu bókabúðinni, bátasmíðaverkstæðis. Safnið er Facon. Á áralöngum ferli sínum hefur Verzlun­in bræðurnir Eyjólfsson, geta áhugavert stopp fyrir alla – og ekki Jón Kr. kynnst mörgum helstu stjörn­ gestir virt fyrir sér bókabúðina með síst þá sem dreymir um lystisiglingar­ um íslenskrar dægurtónlistar og safn­ öllum sínum nýlenduverslunarsjarma, í eigin völundarsmíð! Fyrstu helgina ið ber allt merki þeirra tengsla. Þar keypt brjóstsykur í kramarhúsi og

42 spjöldum á einhverju skeiði lífs síns? Sumir taka söfnunaráráttuna hins vegar skrefinu lengra og í sumar opnar á Flateyri sérstætt safn, sem ber yfiskriftina Dellusafnið. Þar munu dellukallar og –kellingar sýna söfnin sín, en sýningum verður skipt reglu­ lega út. Í sumar mun gestum gefast kostur á að kynna sér safn lögregluminja, frá Sælureitur í gömlu umhverfi stofn­anda safnsins, Jóni Svanberg Hjartarsyni,­ þar sem meðal annars er að finna lögregluhúfur úr öllum áttum. Í Hænuvík, yst í Patreksfirði, gefst um sig fara út af fyrir sig. Krían var blundi og þeir gerast er hægt að - sérstæð söfn á Vestfjörðum Þá verður til sýnis safn eldspýtustokka ferðalöngum kostur á að hverfa aftur í byggð árið 2009 með sama lagi og bregða sér á hvítu sandströndina sem og sígarettupakka frá stríðsárunum og tíma. Hænur vappa rólegar um hlaðið Kittabærinn,­ en tekur tíu manns og gerir lukku hjá öllum aldurshópum. glæsi­legt teskeiðasafn. Í því eru yfir á meðan þreyttir ferðalangar halla hefur yfir að ráða rúmgóðri baðstofu Fuglalíf­ er sömuleiðis afar blómlegt þrjú hundruð teskeiðar frá meira en höfði á kodda og sól sígur í sæ. fyrir kvöldsamkundur. Kittabærinn, og stórt og myndarlegt kríuvarp að fjörutíu­ löndum, sem safninu barst að Kittabær, sem hýsir átta manns, Skúr­inn og Krían standa ofarlega í finna í víkinni. Í Hænuvík stendur líka gjöf frá velviljaðri eldri konu sem hefur er elstur húsanna í Hænuvík. Hann túninu, en Steinhús stendur hins hand­verkshúsið Gullhóll, þar sem selt safnað teskeiðum á ferðum sínum um var reistur árið 1914 og dregur nafn vegar alveg niðri við sjávarkambinn er prjónles, sokkar, vettlingar, húfur heiminn í fjölda ára. Frábært stopp sitt af fyrri ábúanda sem þekktur var og hýsir sex gesti. Sofið er undir súð og fleira, sem flest allt er unnið af fyrir grúskara og aðra forvitna ferða­ í sveit­inni sem Kitti í Hænuvík. Húsið á svefnloftinu. Eldunaraðstaða með heima­fólki. Í nágrenninu eru jafnframt langa. er á tveimur hæðum, sofið er undir ís­skáp og baðherbergi er í öllum margar fallegar gönguleiðir sem súð á loftinu en niðri er eldhús og húsum Ferðaþjónustunnar í Hænuvík boðið er upp á leiðsögn um. Ein nikka, tvær nikkur... stofa, eins og títt var í gömlum húsum. og bæði er boðið upp á uppábúin rúm Nánari upplýsingar fást í síma 456 Kittabænum­ fylgir sömuleiðis Skúrinn, og svefnpokapláss. 1578 eða 698 7810. Þó að Byggðasafn Vestfjarða á Ísa­ þar sem fjórir gestir geta látið vel Þegar vaknað er af eins værum firði teljist seint til lítils safns er þar sömuleiðis að finna mjög af­markað safn sem fær fyrir vikið að fljóta með í þessari upptalningu, nefni­ lega harmonikkusafn. Ásgeir S. Sigurðsson og kona hans, Messíana­ Marzellíusardóttir, færðu Byggða­

Urðartindi vel tekið

Ferðaþjónustan Urðartindur í Norður­­firði á Ströndum, sem rekin er af Strandamanni ársins 2010, Arinbirni Bernharðssyni, hefur fengið góðar undirtektir á síðustu misserum. Norðurfjörður er í Saga björgunarhetja að Hnjóti Árneshreppi, nyrsta hreppi Stranda­ safninu þetta skemmti­lega safn sitt sýslu, þar sem margt er að sjá og að gjöf árið 2008. Það samanstendur Á leið að Látrabjargi er tilvalið að atburð er sýnd á safninu, en í henni skoða. Frá Norðurfirði er einnig lagt af um 140 harmonikkum af ýmsum koma við á Minjasafni Egils Ólafssonar er notað myndefni frá strandi annars upp í áætlunarferðir á Hornstrandir. toga og er elsta nikkan frá því um á Hnjóti í Örlygshöfn. Egill, fyrrum togara, Sargon, undir Hafnarmúla Urðartindur býður upp á gistingu 1830, upphafsárum harmonikkunar bóndi á Hnjóti, safnaði gömlum við Patreksfjörð ári síðar. Það er í sumarhúsi með aðstöðu fyrir sex eins og við þekkjum hana í dag. munum af mikilli eljusemi svo úr varð mikil upplifun að standa skömmu mann­eskjur og síðasta sumar voru Ásgeir hafði við afhendinguna safnað þetta merka byggðasafn. Þar er til síðar á brún Látrabjargs með sögu tekin í notkun tvö nýbyggð smá­ harmonikkum í eina tvo áratugi og dæmis að finna fjölda muna tengdum björgunar­afreksins sér í fersku minni hýsi með baðherbergjum, eldunar­ notið við það mikils stuðnings vina sjósókn og hlunnindanytjum, enda var og reyna að gera sér í hugarlund aðstöðu og öllum nauðsynlegasta sinna í harmonikkufélaginu. eggja- og fuglatekja afar mikilvæg í hversu óárennilegt bjargið hlýtur að búnaði, sem hýsa 2-4. Á svæðinu Safnið er þó ekki allt til sýnis í fæðuöflun sveitunga fyrr á tíðum. hafa verið í vetrarstormi. er einnig tjaldstæði með góðri inni­ einu, enda gríðarlega viðamikið. Í Á safninu má sömuleiðis skoða Hattur Gísla frá Uppsölum er einnig aðstöðu fyrir gesti. Turnhúsinu á Byggðasafni Vestfjarða muni tengda björgunarafrekinu við á safninu og vekur verðskuldaða má hverju sinni skoða um þrjátíu Látrabjarg, þegar togarinn Dhoon at­hygli gesta, sem og ýmis gömul nikkur úr safninu og er aðgangur fórst við bjargið í desember 1947. lækninga­tól sem þar er að finna. að harmonikkusafninu innifalinn í Bændur úr sveitinni sýndu fádæma Kaffi­terían sem býður upp á ýmsar aðgangs­eyri að Byggðasafninu eins hugdirfsku er þeir sigu niður flughált hressingar er svo þáttakandi í verk­ og það leggur sig. og ísað bjargið til að bjarga þeim efninu „Veisla að vestan“ og hefur skip­verjum er enn voru á lífi. Mynd því til sölu ýmsar kræsilegar vörur úr Óskars Gíslasonar um þann merkilega heimabyggð.

43 Viðamikil tónleikadagskrá Við Djúpið Klassíska tónlistarhátíðin Við Djúpið hefur fest sig í sessi á þeim átta árum sem tónskáldum, þar sem útvalin upprennandi tónskáld fá tækifæri til að semja fyrir liðin eru frá stofnun hennar. Hátíðin fer nú fram á Ísafirði í níunda sinn og byggir og vinna með óbókvartettinum ACJW. Í hádegistónleikaröðinni er boðið upp enn á sama grunni, að gefa ungum og upprennandi tónlistarmönnum tækifæri á fræðslu með tónleikunum, en þeir eru haldnir í samstarfi við Háskólasetur til að sækja námskeið hjá færustu tónlistarmönnum heims og um leið að láta Vestfjarða. Loks koma nemendur á hátíðinni fram á nemendatónleikum. ljós sitt skína. Almenningur nýtur hins vegar líka góðs af, því boðið er upp á Sellóleikarinn Sæunn Þorsteinsdóttir heldur opnunartónleika hátíðarinnar í fjölda tónleika á meðan á hátíðinni stendur og hefur á liðnum árum verið afar Hömrum, sal Tónlistarskóla Ísafjarðar, að kvöldi þriðjudagsins 21. júní. Hádegis­ dug­legur að sækja viðburði hennar. Listrænn stjórnandi hátíðarinnar, Dagný tónleikar eru haldnir miðvikudag, fimmtudag og föstudag og verður staðsetning Arnalds, segir tónlistaráhuga á svæðinu enda afar blómlegan. þeirra auglýst sérstaklega. Í hádeginu á laugardag verður auk þess blásið „Hér er alveg ótrúlegur grunnur fólginn í tónlistarlífinu, og við byggjum svo til tangótónleika í Hömrum. Að kvöldi miðvikudags er það Alessio Bax sem beint á honum,“ segir Dagný. „Allur aðbúnaður er í raun alveg frábær. Ég finn leikur í Hömrum, á fimmtudagskvöldi leikur óbókvartettinn ACJW, en Kurt alveg að fólki sem kemur að utan finnst ótrúlegt að í svona litlum bæ skuli til Nikkan­en fiðluleikari heldur Jónsmessutónleika á föstudagskvöldi. Hafdís dæm­is vera til svona flottur flygill, þessi æðislegi tónleikasalur, Hamrar, flygill Bjarnadóttir­ tónskáld verður ásamt fríðu föruneyti með miðnæturtónleika í grunnskólasalnum og fullkomið hljóðver. Þetta er mjög sérstakt og fólk tekur aðfara­nótt laugardagsins, en á laugardegi er komið að ungu tónskáldunum. eftir því.“ Hátíð­inni lýkur 26. júní, með nemendatónleikum og lokatónleikum með öllum Tónleikadagskrá ársins skiptist í þrjár tónleikaraðir. Í Hátíðartónleikaröðinni lista­mönnum hátíðarinnar, sem einnig verður útvarpað á Rás 1. leika aðalkennarar hátíðarinnar, sem í ár eru sellóleikarinn Sæunn Þorsteinsdóttir, Aðgangur að hádegistónleikum á hátíðinni er ókeypis, en á staka tónleika píanó­leikarinn Alessio Bax og fiðluleikarinn Kurt Nikkanen. Undir hennar kostar annars 1.800 krónur. Nánari upplýsingar er að finna á síðunni viddjupid.is. hatt falla líka útvarpstónleikar og lokatónleikar verkefnisins Leit að nýjum

Spænsk frásögnum af Spánverjavígunum við Vestfirðir á ensku dagskrá á Djúp árið 1615. Gestakokkur mun svo framreiða spænska tapasrétti Vestfirska forlagið hefur gefið út Snæfjallaströnd og saltfisk fyrir gesti. Snjáfjallasetur fjöld­ann allan af bókum um mannlíf hefur sett upp sögusýningu um Spán­ og menningu á Vestfjörðum á síðustu Handan Djúps bíður hin kyrrláta og verjavígin, en hana má skoða á vef árum. Forlagið hefur nú hleypt af heillandi Snæfjallaströnd ferðalanga. setursins. stokkunum nýjum bókaflokkum á Ströndin fór úr byggð árið 1995, en Sama dag verður opnuð sýning um ensku, þar sem er að finna frásagnir mannmargt var á svæðinu allt fram­ gróðurfar­ á Snæfjallaströnd, byggð úr áður útgefnu efni forlagsins. Fyrsta bókin, Life and history in undir seinna stríð. Samfélagið var þó á rann­sóknum Harðar Kristinssonar. the Westfjords of Iceland, fjallar um alltaf einangrað og afskekkt og afar Flóran á ströndinni er sérstætt um Dýrafjörð, en áformað er að gefa út snjóþungt. margt. Miklar fannir skýla gróðurnum eina bók um hvert hérað á svæðinu. Í Dalbæ á Snæfjallaströnd er að á veturna og vökva hann á sumrin Önnur bókin, Funny Tales from Daily finna ferðaþjónustu þar sem bæði er með sífelldu rennsli leysingarvatns. life in the Westfjords of Iceland, inni­ hægt að fá svefnpokapláss og tjald­ Á ströndinni er þúsundblaðarósin heldur gamansögur hvaðanæva af stæði. Dalbær, sem verður opinn einkennistegund­ þessara snjódælda, fjörðunum, en uppistaðan er 101 frá 10. júní til 21. ágúst í sumar, hýsir og víða má sömuleiðis sjá skjaldburkna ný vestfirsk þjóðsaga sem Gísli einnig Snjáfjallasetur, sem stendur og litunarjafna. Hlíðarburkninn sem Hjartarson safnaði á sínum tíma. fyrir ýmsum viðburðum tengdum sögu vex innan um aðra burkna í Eyjarhlíð Þriðja bókin, eftir Hallgrím Sveins­ og menningu svæðisins. á Snæfjallaströnd er mjög fágætur son, fjallar hins vegar um Jón Sigurðs­son og nefnist We call him Boðið verður upp á spænska dag­ á landinu og fyrirfinnst eingöngu í president. skrá sunnudaginn 3. júlí, þar sem Eyjar­hlíðinni og í hlíðinni fyrir ofan Enskumælandi ferðamenn fá því gestir fara í bátsferð á söguslóðir síldar­verksmiðjuna á Hesteyri í hér kjörið tækifæri til að kynn­ast Spán­verjavíganna í Æðey og að Jökul­fjörðum. Áhugafólk um gróður hluta hins mikla sagnaauðs Vest­ Ögurhólmum.­ Í kjölfar þess verður og flóru getur því hugsað sér gott til fjarða. Bækurnar eru fáanlegar í spænskri dagskrá haldið áfram, þar glóðarinnar.­ flestum­ bókaverslunum landsins, sem gítardúettinn Los Bíldalayos troða Nánari upplýsingar um bæði eins og áður útgefið efni forlagsins upp, en hann fléttar saman gítartónlist Dalbæ og Snjáfjallasetur er að finna á íslensku. tón­skáldsins Joaquín Sabina og á slóðinni snjafjallasetur.is.

44

Vestur um björg og gullna sanda

Þessi einkennisorð fyrirtækisins árlegu göngu­hátíð Svartfugli, sem fer og að­stöðu til veitinga í færanlegum Umfars­ vekja athygli víða - jafnvel fram vikuna 23. - 29. júlí. Boðið er vögnum. Þeir sem vilja geta því skilið á rauðum ljósum í höfuðborginni, upp á gönguferðir alla daga vikunnar. einkabílinn­ og áhyggjurnar eftir í þar sem vegfarendur vilja fá að Göngu­vikan hefur verið vel sótt og því Stykkishólmi og tekið far með Baldri vita hvar þessa gullnu sanda er ráð að tryggja sér þáttöku sem fyrst, að Brjánslæk. Þar tekur Umfar á móti að finna. Svarið? Á sunnanverðum þar sem fjöldi í erfiðustu ferðirnar er ferðafólki og ferðin um sunnanverða Vest­fjörðum. Fyrirtækið leggur takmarkaður.­ Vestfirði getur hafist. áherslu á gönguferðir með fræðslu Í sumar býður fyrirtækið einnig Nánari upplýsingar fást á umfar.is um menningu, sögu og náttúru upp á aukna þjónustu, með tilkomu eða í símum 892 9227 og 456 5111 þessa stórbrotna svæðis í fylgd fólks­flutningabifreiðar, gistivagna leiðsögumanna­ sem allir hafa búið í Vesturbyggð og gjörþekkja því aðstæður á vandrötuðum ferða­ leiðum. Sem dæmi um þær ferðir sem Umfar býður upp á má nefna fjölskyldu- og söguferð að Sjöundá, þar sem farið er yfir sagnir sem tengjast bæjarnafninu. Selalátrið í Bæjar­ósi er líka vinsælt fyrir börn og fullorð­na, en þar er hægt að komast nálægt miklum fjölda landsela og skoða það sem sjórinn hefur borið á ströndina. Fyrir fólk í sæmilegri þjálfun eru margar ferðaleiðir í boði, um Útvíkur, Látra­bjarg, Tálknafjörð, Barðaströnd, Ketil­dali og suðurfirði Arnarfjarðar. Þessar leiðir eru flestar gamlar þjóð­ leiðir milli byggðarlaga, hver með sín sérkenni. Fyrir fólk í góðu göngu­ formi sem vill takast á við erfiðari ferðir eru vinsælastar leiðirnar að kolanámunum­ undir Stálfjalli og ganga frá Siglunesi á Barðaströnd um Siglunes og Skorarhlíðar að Melanesi á Rauðasandi, frábærar og krefjandi leiðir, sem láta engan sem þær fer ósnort­inn. Óvissuferðir fyrir hópa, sér­sniðnar að hverjum hóp fyrir sig, eru ekki síður vinsælar. Þá er boðið upp á alhliða þjónustu við gönguhópa með fæði, nestispakka og gistingu í færanlegum­ gistiskálum. Umfar stendur einnig fyrir hinni

46 hverja­ meðlimi íslensku skrímsla­ fjölskyldunnar sem þrífst svo vel í vötnum og sjó. Arnarfjörðurinn iðar af skrímslum eins og Fjörulöllum, Faxaskrímslum­ og Skeljaskrímslum ef eitthvað er að marka frásögur, því þar eru til á annað hundrað ritaðra frá­sagna um sjávarskrímsli og kynni manna af þeim. Fjörðurinn er ein­ stakur á landsvísu hvað þennan fjölda varðar og því kjörinn staður fyrir umrætt Skrímslasetur. sjónvarvotta­ skrímsla, útlitslýsingar Auk hinnar staðbundnu sér­ og leiðbeiningar um hvar þau er þekkingar Arnfirðinga á skrímslum best – eða kannski verst – að finna. Ókindur í Arnarfirði er sýning setursins byggð á sögu­ Glæsilegt margmiðlunarborð setur­ safni Þorvalds Friðrikssonar fornleifa­ sins hefur vakið mikla athygli, enda Frá því að Skrímslasetrið á Bíldudal ingu og efla um leið atvinnulíf í bæn­ fræðings og fréttamanns, sem hefur einstakt á Íslandi. opnaði fyrir tveimur árum hefur það um. Félagið festi fljótlega kaup á því verið afar duglegur við söfnun Skrímslasetrið verður opið á notið vaxandi vinsælda. Hugmyndin sögufræga húsnæði þar sem hinar skrímsla­sagna í gegnum tíðina. hverjum degi frá 1.júní til 10. sept­ að baki þess skaut upp kollinum árið Bíldudals grænar baunir voru áður Gestir setursins geta látið sann­ ember, en þar er sömuleiðis veitinga­ 2007 þegar sjö sérlegir áhugamenn framleiddar og með ótrúlegu Grettis­ færast um tilvist skrímslanna með því sala. Nánari upplýsinga má afla sér um skrímsli ákváðu að taka sig saman taki hátt í hundrað sjálfboðaliða tókst að sjá og heyra frásagnir fólks sem á slóðinni skrimsli.is með það fyrir augum að gera þessum að koma skrímslasetrinu á laggirnar.­ hef­ur ýmist séð eða lent í útistöðum arnfirska arfi skil með veglegri sýn­ Flestir hafa heyrt um ein­ við skepnurnar. Þar má sjá viðtöl við

Á refaslóðum

Melrakkasetrið í Súðavík opnaði sömuleiðis haldnir fjöldamargir við­ síðastliðið sumar í gamla Eyrardals­ burðir á sumrin. Kómedíuleikhúsið bænum, glæsilegu húsi sem hefur sýnir þar einleikinn „Gaggað í Listin að segja sögur verið endurbyggt í upprunalegri grjótinu“, þar sem refurinn, eða mynd. Setrið er fræðasetur helgað eltinga­leikurinn við hann, er í brenni­ melrakkanum,­ eða tófunni, eina depli og jafnframt verður sett á lagg­ Sagnaþulir munu safnast saman kránni í Hafnarfirði á síðustu árum og upprunalega landspendýrinu á irnar sérstök barnasýning þar sem á Núpi í Dýrafirði í lok júlí. Þing staðið fyrir ýmsum uppákomum. „Á Íslandi. Melrakka má finna um Ísland­ þekktir og óþekktari refir koma við norrænna sagnaþula fer þar fram þessum kvöldum segja sumir sögur þvert og endilangt en mest er af þeim sögu. Ýmsir tónleikar eru sömuleiðis dagana 24. – 30. júlí, en það hefur en aðrir koma bara til að hlusta. Í lok á Vestfjörðum. Nálægðin við ómann­ á döfinni, þar sem Svavar Knútur og verið árlegur viðburður frá árinu 1993. maí munum við halda „story slam“ í fælna refi er til að mynda eitt þeirra heima­maðurinn Mugison eru á meðal Í boði verða fimm námskeið í að annað skiptið, þar sem fólk keppir fjölmörgu­ atriða sem heilla ferðamenn listamanna sem setja munu svip sinn segja sögur að hætti sagnaþula, en í að segja sögur. Þar mega allir á Hornströndum. á Melrakkasetrið í sumar. Eitt helsta sú hefð á sér djúpar rætur í menningu keppa,“ segir Sigurbjörg Karlsdóttir, Sýningin í Melrakkasetrinu skiptist aðdráttaraflið, að minnsta kosti fyrir okkar. Námskeiðin eru öllum opin. for­maður félagsins. „Það sem rekur í þrennt. Fjallað er um tólfuna sjálfa, suma aldurshópa, er þó yrðlingurinn Kennarar, leikarar, rithöfundar og okkur áfram er áhugi og ástríða. Það líffræði­ og vistfræði tegundarinnar sem lætur fara vel um sig á hlaðinu meðferðaraðilar­ hafa á árum áður eru einhverjir töfrar sem fara í gang og því næst um veiðar, lög og reglur, og heillar gesti upp úr skónum. verið á meðal þáttakenda, en ljóst þegar sagnakona hefur milliliðalaust skinn, sölu og verkun. Síðasti hluti Melrakkasetrið skipuleggur sér­ er að hver sá sem hefur gaman af að sam­band við áheyrendur,“ segir hún. sýningar­innar snýr hins vegar að veiði­ stakar refaskoðunarferðir, fyrir þá segja sögur og vill bæta við sig þekk­ Fimm námskeið á jafnmörgum mönnunum sjálfum og veitir gestum sem ekki láta sér nægja að fræðast ingu á þeirri list nyti sín vel í hópnum tungumálum­ verða í boði á Núpi. Einar innsýn í heim þeirra með viðtölum, um tófuna innanhúss. Ferðirnar eru á á Núpi. Kárason og Freya Hvaste kenna nem­ sögum og frásögnum, myndum og vegum Vesturferða og Borea Adven­ Sagnaþulur les ekki sögu, heldur endum til dæmis að segja sögur upp bókum. Þessi hluti sýningarinnar kall­ tures, en nánari upplýsingar er að lærir hana af bók eða munnmælum, úr Íslendingasögunum, á meðan Ulf ast Herráðsstofan. Síðastliðið sumar finna á heimasíðum fyrirtækjanna, túlkar hana sjálfur og gefur hana Ärnström kennir sagnamennsku úr bættist töluvert í safnkostinn þar, vesturferdir.is og boreaadventures. áfram. Í slíkum meðförum er sagan sögulegum efnivið. Kennt er frá mánu­ þegar gestir komu færandi hendi com. því alltaf lifandi og getur breyst eftir degi til föstudags, en á kvöldin taka með myndir og frásagnir af refa­ Allar nánari upplýsingar um því hverjum hún er sögð, aðstæðum á við kvöldvökur og sögustundir. veiðimönnum fyrri tíma. Melrakkasetrið og viðburði sumarsins sögustund­­ eða hvernig sagnaþulurinn Áhugasamir geta nálgast frekari Í setrinu er einnig starfrækt kaffihús er hins vegar að sjá á síðunni sjálfur er upplagður. upplýsingar um námskeið og skrá­ og það státar sömuleiðis af skjólpalli melrakki.is. Félag sagnaþula á Íslandi hefur ning­u á vefsíðunni sagnating.123.is. þar sem hægt er að njóta veitinga hist mánaðarlega í hellinum hjá Fjöru­ og útsýnis á blíðviðrisdögum. Þar eru

47 Íslenska sauðkindin hyllt

Í félagsheimilinu Sævangi, rétt sunnan við Hólmavík, er að finna stórskemmtilegt safn fyrir alla fjölskylduna. Sauðfjársetrið er, eins og nafnið gefur til kynna, til­einkað þessari góðvinkonu ísl­ensku þjóðarinnar, kindinni. Á setrinu kennir ýmissa grasa og að­ standendur þess standa fyrir ýmsum uppákomum á hverju sumri. Á fastasýningu setursins, sögu­sýningunni Sauðfé í sögu þjóðar, má fræðast um sauð­ fjárbúskap á Íslandi í tímans rás frá öllum mögulegum og jafn­ vel ómögulegum hliðum. Þar er fjöldinn allur af ljósmyndum sem lýsa sambandi bænda við sauðkindina­ og fróðlegir munir frá fyrri og seinni tíð sem tengjast sauð­fjárbúskap. Þar á meðal er hið víðfræga Geymd hrútaband, sem angar enn gersemi sterklega, svo ekki sé fastar að orði kveðið, af fyrri not­ Flestir láta sér nægja að þræða firð­ sporði Drangajökuls. eignast nafna í því rómaða tónlistar­ endum. Gestir fá því að virkja ina í Ísafjarðardjúpi frá botni þess til Náttúrufegurðin er slík að eitt húsi, Hörpu, þó sá salur heiti eflaust öll skilningarvitin, njóta ilmsins af hrútabandinu, virða fyrir sér Ísafjarðar og áfram suður á bóginn. þekktasta tónskáld Íslands, Sigvaldi frekar eftir tónskáldinu en firðinum. grip­ina og hlusta eftir einstaka Norðan djúpsins leynast hins vegar Kaldalóns,­ tók sér ættarnafnið vegna Göngugarpar geta lagt upp í jarmi sem berst þeim til eyrna líka gersemar. Kaldalón, sem í raun hrifningar sinnar á staðnum, en hann ævintýraferðir frá Kaldalóni, því á meðan sýning­in er skoðuð. er um fimm kílómetra fjörður, er til bjó um skeið á bænum Ármúla, rétt þaðan liggja gönguleiðir til Jökul­ Þeir geta sömuleiðis­ kannað dæm­is eitt best geymda leyndarmál innan­ við Kaldalón. Minnisvarði fjarða og yfir Drangajökul til Horn­ eigin þyngd í kindavigt, eða Vestfjarða.­ Þar liðast áin Mórilla um tónskáldið hefur verið reistur í stranda. smellt á sig vel völd­um stimpli um vaðla og leirur og ef gengið er firðinum sem var honum svo hjart­ í sláturhúsinu. upp dalverpið er fljótlega komið að fólginn. Nú hefur Kaldalón jafnvel Vinsælustu sýningar­grip­ irnir, að minnsta kosti hjá yngri kyn­slóð­inni, eru hins vegar oftar en ekki þeir sem er að finna utanhúss.­ Sauðfjársetrið­ tekur að sér heim­alninga á hverju sumri og geta aldnir og Hús með ungir því rifjað upp gamla takta, eða lært nýja, í að gefa áköfum lömb­unum mjólk úr pela. Setrið sögu státar líka af fínasta barna­horni, ef einhverjir skyldu nú hræðast ­ ins. Húsið hefur allt verið gert upp atganginn sem oft ein­kennir af Rögnu og eiginmanni hennar, en heimalningana þegar mjólkur­ pelinn nálgast. Á setrinu er hjón­in hafa mikið á sig lagt til að halda einnig kaffistofan rómaða Kaffi í gamla útlitið. Eftir að hafa notið matar Kind. og drykkjar í notalega veitingasalnum, Sauðfjársetrið hefur á undan­ og mögulega gætt sér á kaffi og förnum árum staðið fyrir Furðu­ líkjörs­dreitli í kránni í kjallaranum, leikum og hinum ómissandi Ef veggirnir í Einarshúsi í Bolungar­ hans bjuggu í húsinu fylgdi hann geta gestir gengið mettir og sælir viðburði,­­ Íslandsmeistaramóti­ í vík gætu talað hefðu þeir frá mörgu öllum börnum sínum til grafar, en þau upp á efri hæðina og laggst til hvílu hrútadómum,­ þar sem hrútaþuk­­ merku að segja. Í húsinu bjuggu á urðu flest berklum að bráð. undir blúnduveri. Gestir hafa einnig l­­ar­ar etja kappi hvattir áfram af árum áður athafnamennirnir Pétur Í dag er í Einarshúsi rek­inn veitinga­ aðgang­ að gullfallegri stássstofu á áhorfendahópi. Á Furðuleikum Oddsson og síðar Einar Guð­ staður, krá og gisting á efstu hæðinni.­­ efri hæðinni. er hins vegar keppt í tiltölulega nýstár­­legum íþróttagreinum á finnsson. Sá síðarnefndi undi sér Unnið er að sögusýningu sem gerir Allar nánari upplýsingar um Einars­ borð við sviðalappasprett og vel í húsinu og átti þar hamingjuríka þessari sögu harma og hamingju­ góð hús og þá viðburði sem vertinn stend­ girðinga­­­­staurakast. daga, en Pétur Oddsson fékk að skil, auk þess sem vert­inn Ragna ur fyrir yfir sumarið má nálgast á síð­ Nánari upplýsingar má finna á reyna hverja þrautina á fætur ann­ Jóhanna Magnúsdóttir getur frætt unni einarshusid.is. síðunni strandir.is/saudfjarsetur arri. Á meðan hann og fjölskylda gesti og gangandi um fyrri íbúa húss­

48 Hús með

­ sögu Viðburðir sumarið 2011

Júní:

Sjómannadagshelgina 2.-5. júní verður blásið til Skosku Hálandaleikana á Patreksfirði, en þar er alla jafna haldið veglega upp á sjómannadaginn. Gert er ráð fyrir að viðburðurinn laði að sér fjölda áhorfenda auk keppenda, aðstoðar­ manna og fjölmiðlamanna. Heimildarmyndargerðarmenn og annað áhugafólk safnast saman á Patreksfirði dagana 10.-12. júní á heimildar­ myndahátíðinni Skjaldborg, sem nú er haldin í fimmta sinn. Nánari upplýsingar á skjaldborg.com. Hrafns­eyrarhátíð verður að vanda haldin 17. júní, á fæðingarstað Jóns Sigurðssonar á Hrafnseyri við Arnarfjörð. Hátíðin verður enn veglegri í ár, þar sem um ræðir 200 ára afmæli forsetans. Nánari upplýsingar á jonsigurdsson.is. Klassíska tónlistarhátíðin Við djúpið fer fram dagana 21.-26. júní á Ísafirði. Fjölmargir tónleikar eru í boði, en dagskrána má skoða á síðunni viddjupid.is. Helgina 23.-26. júní verður fjölskylduhátíðin „Bíldudals grænar“ haldin í fimmta sinn. Á meðal dagskrárliða þessa helgina á Bíldudal eru tónleikar, leiksýningar, íþróttakeppnir og fjölmargt fleira. Júlí:

Helgina 1-3. júlí verða haldnir Hamingjudagar á Hólmavík í sjöunda sinn. Námskeið í hláturjóga verður í boði í hamingju­ dagavikunni, keppt verður um Hamingjulagið og fjölmargt fleira í boði. Á lokadegi hátíðarinnar efnir Sauðfjársetrið á Strönd­um svo að vanda til Furðuleika. Upplýsingar á strandabyggd.is/hamingjudagar Lista­hátíðin Æringur fer fram í Bolungarvík í sumar. Ungir og upprennandi listamenn dveljast á staðnum og vinna þar verk. Opnun á sýningu þeirra fer fram laugardaginn 2. júlí, en sama dag er Markaðsdagur í Bolungarvík. Snjá­fjallasetur stendur fyrir spænskri dagkrá sunnudaginn 3. júlí. Boðið verður upp á bátsferð á söguslóðir Spánverja­ víganna í Æðey og spænskir réttir matreiddir. Sama dag verður opnuð sýning um gróðurfar á Snæfjallaströnd í setrinu. Upplýsingar á snjafjallasetur.is. Félag um endurreisn listasafns Samúels í Selárdal heldur menningarhátíð í Selárdal, Selárdalshátíð, helgina 9.-10. júlí með tónlistaratriðum og uppákomum af ýmsu tagi. Hlaupahátíðin Vesturgatan stendur yfir dagana 15.-17. júlí. Á dagskránni er meðal annars Óshlíðarhlaup, sjósund, fjallahjólreiðar og mislöng Vesturgötuhlaup, þar sem hlaupið er um Svalvogaveg. Upplýsingar á vesturgatan.net. Helgina 22.-24. júlí er fjölskylduhátíðin Tálknafjör haldin á Tálknafirði. Gönguhátíðin Svartfuglinn, nefnd eftir skáldsögu Gunnar Gunnarssonar, stendur yfir dagana 22.-28. júlí. Bækistöðvar hátíðarinnar eru á Patreksfirði, en boðið er upp á fjölmargar göngur í nágrenni bæjarins. Upplýsingar á umfar.is. Ágúst:

Sandkastalakeppnin í Holtsfjöru í Önundarfirði hefur verið árviss viðburður í fjölda ára. Hún fer sem áður fram klukkan 14 á laugardegi um verslunarmannahelgi, sem í ár er 6. ágúst. Einleikjahátíðin Act Alone verður haldin dagana 12. - 14. ágúst. Bækistöðvar hátíðarinnar eru á Ísafirði en hún teygir anga sína einnig til Arnarfjarðar og Dýrafjarðar. Dagskrá hátíðarinnar birtist á síðunni actalone.net í júní. Helgina 12. - 14. ágúst verður blásið til hátíðarinnar Matur og menning á sunnanverðum Vestfjörðum. Hátíðin er haldin í samvinnu við vestfirska matarklasann Veisla að vestan sem er samstarfsverkefni um mat og ferðaþjónustu á Vestfjörðum. Í Súðavík verða Bláberjadagar haldnir hátíðlegir 26.-28. ágúst, þar sem berinu verður hampað á allan mögulegan hátt. Berjatínsla, tónleikar og keppni í berjabláma-brosi er á meðal dagskrárliða.

50 51 52 AHA ÝR ND T B IN Ó V K Æ ÆVINTÝRAHANDBÓKÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR FJÖLSKYLDUNNAR Námskrá litla líffræðingsins:

Lífið á landi

Fuglar

Getur þú nefnt 10 fuglategundir? Hvernig notar maður fuglagreiningarbók? Af hverju þykist lóan vera vængbrotin? Af hverju er krían alltaf í svona vondu skapi? Hvar eru fuglarnir á veturna? Refir

Refir eru hræddir við fólk en hægt er að sjá spor þeirra í fjörum og stundum er maður heppinn og sér þá skjótast hjá. Stundum er hægt að heyra í þeim gagga þegar maður er á fjöllum. Húsdýr

Hvað getur þú nefnt mörg húsdýr? Hvað sjáum við mörg húsdýr á ferðalagi um landið? Er húsamús húsdýr? Pöddur og smádýr

Geta köngulær í alvörunni vísað manni á berjamó? Vakna flugurnar í fjöruþanginu bara í góðu veðri? Kunna galdraflugurnar sem sitja alltaf á hvönninni virkilega að galdra? Breytast lirfur virkilega í fiðrildi þegar þær verða stórar? Lífið í vötnum, sjó og fjöru

Hvalir

Eru hvalir ekki fiskar? Hvað borða hvalir? Fiskar

Hvað getið þið nefnt margar fisktegundir sem eru í sjónum? Hvaða fiskar eru í ferskvatni? Hvernig anda fiskar? Hvar og hvernig er best að veiða hornsíli? Selir

Hægt er skoða seli sem hvíla á steinum á mörgum stöðum um landið, hvernig skepna er þetta eiginlega?

Fjöruferð

Af hverju eru sumar fjörur svartar, sumar gular og sumar rauðar? Af hverju eru sumar fjörur með sandi og aðrar með steinum? Ýmislegt sem lítur út fyrir að vera dautt er í rauninni lifandi. Eru kuðungar lifandi? En hrúðurkarlar? Hvað með skeljar og krækling? Hvað eru ígulker? Labba krossfiskar? Oft er mikið líf undir steinum í fjörunni. Getið þið fundið marflær? ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Fiskisporðar og bryggjusporðar

Í vestfirskum sjávarþorpum syndir fiskur við allar bryggjur og það hefur alltaf verið vinsælt sport hjá börnum á ýmsum aldri að dorga af bryggjum. Með örlítilli heppni er hægt að fá margar spennandi tegundir á færið eins og þorsk, lúðu, kola, ýsu og meira að segja hefur heyrst af einstaka heppnum veiðimanni landa stórum og sprækum ufsa. Sú fiskitegund sem er hvað hjartakærust mörg­um bryggjudorgaranum er þó vitanlega marhnúturinn. Þessi furðufiskur, sem bæði er alveg herfilega ljótur, vitagagnslaus og algerlega óætur, er raunar svo kær Vestfirðingum að heil veiðikeppni heitir í höfuðið á skepnunni, Mansa­ veiðikeppnin sem haldin er á Suðureyri á hverju ári. Á höfninni er líka gaman að virða fyrir sér mannlífið, fylgjast með túristunum sem fara út til að veiða á sjóstöng, beitingafólkinu sem vinnur sín störf í skúrunum við höfnina, hvernig menn bera sig við að landa úr bátum og skipum, fylgjast með mávunum flögra um og svo framvegis. Fjöruferð í Breiðafirði

Fallegur áningarstaður fyrir fjölskylduna er í Mjóafirði, þar sem hægt er að fara í stuttan göngutúr upp dalinn, skoða fossinn eða stikla um í fjörunni. Annar kjörinn áningarstaður er við Litlanes, eða í fjörunni í Kjálkafirði. Þar er skemmti­legt að una sér við að fleyta kerlingar eða tína skeljar. Sumar fjörur á Vestfjörðum eru svartar en þegar lengra er farið eftir Barða­ ströndinni verða þær gular vegna skeljabrota. Þar má því finna allskyns smádýr, skeljar og kuðunga. Þanghrúgur, steinar og fjörupollar eru oft íverustaðir lítilla fjöru­kvikinda, hrúðurkarla og burstaorma. Krossfiskar halda mikið til þar sem sjórinn er grunnur og þegar fjarar út má finna marflær í litlum pollum og undir steinum. Stundum skolar líka ígulkerjum og öðrum skringiskepnum á land. Í sandfjörum sjást oft spor eftir fugla. Eru það vaðfuglar eða endur? Fuglar í fjöru­borðinu eru margskonar. Þekkið þið muninn á vaðfuglum, andfuglum og mávum? Hvað skyldu þeir vera að gera þarna í fjörunni?

ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Við Haukabergsvaðal er gamall aflagður flugvöllur. Við vaðalinn er bryggja og þaðan eru nokkrir bátar ennþá gerðir út á grásleppuveiðar á vorin. Á bryggjunni er hægt að dorga og það er gaman að vaða í sjóinn í fjörunni. Krossholt og Mórudalur

Við Krossá á Barðaströnd er upplýsingaskilti um víkinga á Vestfjörðum þar sem sagður er hluti sögunnar um Gísla Súrsson. Í Krossholti er húsaþyrping, félags­ heimilið Birkimelur og sveitaskólinn Birkimelsskóli og við skólann leikvöllur og sparkvöllur. Rétt fyrir neðan veg er sundlaug sem byggð var 1948 og endurgerð­ 2008. Í Mórudalnum fyrir innan Krossholt eru margar fallegar gönguleiðir. Ídalnum er falin gömul sundlaug þar sem áður var kennt skólasund. Glöggir göngugarpar ættu að geta fundið laugina. Á göngu um svæðið er ekki úr vegi að læra að­ eins um fjallagrös og blóðberg. Það vita til dæmis ekki allir að það er gott að gera te úr blóðbergi. Margir kippa plöntugreiningarbók með sér í ferðalagið. Þá er gaman að taka bókina út í náttúruna og greina plönturnar sem verða á vegi manns. Sumir tína líka blómin sem þeim finnst fallegust og þurrka á milli blaðsíðna í bókum. Friðlandið í Vatnsfirði Rauðasandur Í Vatnsfirði eru margar gönguleiðir, langar sem stuttar, eins og Hrafna-Flóki fékk sjálfsagt að reyna þegar hann var að þvælast um fjörðinn fyrir 1144 árum Rauðasandur liggur milli Skorarhlíðar og Látrabjargs. Í sólskini er eins og síðan. Þá kom kappinn yfir hafið frá Noregi og hafði vetursetu á Íslandi. Þá sandurinn glói, en hann er ríkur af hörpudisksmulningi sem veldur rauða litnum. hét landið að vísu ekki Ísland heldur Garðarshólmi. Eftir að allar kindurnar og Þetta er sólbaðsströnd íbúanna á suðursvæði Vestfjarða, sem sumum finnst kýrnar sem Flóki tók með sér til Íslands höfðu drepist úr sulti yfir veturinn, nán­ast jafn góð og strandirnar á Spáni! gekk Flóki upp á nálægt fjall. Þá sá hann alla firði fulla af hafís og gaf landinu Skammt fyrir vestan bæinn Lambavatn, þar sem graslendið endar og þess vegna nafnið Ísland. sandarnir taka við, er hár grjóthóll sem heitir Skaufhóll. Þaðan er gott útsýni Í Vatnsdalsvatni er hægt að veiða ef tilskilin leyfi eru fyrir hendi. Ef til Látrabjargs. Ofan til á Skaufhóli er sérstakur klettur sem heitir Karlinn á veiðistöngin er ekki með í för getur verið gaman að kíkja aðeins betur á Skaufhóli sem vakir yfir svæðinu. Vatnsdalsá með öllum sínum fallegu fossum. Við hótelið í Flókalundi er lítill Rauðasandur var þéttbýll á árum áður. Saurbær, vestan megin Bæjarvaðals, náttúrupottur, sem kallast­ Hellulaug, vandlega falinn niðri við sjóinn. Við hótelið var á 15. öld höfuðból Guðmundar ríka Arasonar og þar hafa búið mörg fyrir­ er líka fótboltavöllur og leiksvæði svo ungviðið getur haft nóg fyrir stafni. menni. Nútildags er á Saurbæ rekið lítið kaffihús og þar er gott að fá sér að borða eftir langan dag í fjörunni.

Costa Barða Sauðlauksdalur

Barðaströndin nær frá Vatnsfirði að Siglunesi. Þar er víða gott aðgengi að Fjöruferð á sandoddann við gamla Patreksfjarðarflugvöllinn í sunnanverðum frábærum gulum sandströndum og þar er líka iðandi fugla- og dýralíf. Í góðu firðinum er skemmtileg dagsferð og þar er sérstaklega vinsælt að spreyta sig veðri þegar sólin skín verður sjórinn þægilega heitur þegar flæðir að þannig á sandkastalagerð. Fyrir innan flugvöllinn er Sauðlauksdalur, sem er fyrrum að hægt er að skella sér út í, þó ekki sé nema í stutta stund. Ef ferðalangar kirkju­staður og stórbýli. Séra Björn Halldórsson var prestur þar um miðja 18. taka sér góðan tíma geta þeir skoðað alla fuglana sem hafa hreiðrað um sig Öld, en hann var fyrsti Íslendingurinn til þess að rækta kartöflur. á svæðinu, kannski sjá örn á flugi, álftir, gæsir, endur, fálka eða smyril. Sauðlauksdalsvatn­ er sérstaklega skemmtilegt veiðivatn fyrir börn og Reiðskörð, við bæinn Rauðsdal, eru háir og þunnir berggangar sem ganga fullorðna, en þar veiðist urriði og bleikja. Veiðileyfi fást til dæmis á bensínstöðinni í sjó fram. Fjaran í kring er falleg og hægt að finna sér ýmislegt til dundurs. Í á Patreks­firði. Í Sauðlauksdal eru skemmtilegar stuttar gönguleiðir þannig að Reiðskörðum var afbrotamaðurinn Sveinn skotti hengdur árið 1648 og stóðu hægt er að bregða sér í göngutúr ef enginn fiskur bítur á. bændur í nágrenninu fyrir því. Sveinn þessi var sonur hins alræmda fjölda­ morðingja Axlar-Bjarnar. ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Örlygshöfn Kollsvík og Hænuvík

Á minjasafninu á Hnjóti er einstætt safn gamalla muna frá Vestfjörðum sem Í Kollsvík var lengi verstöð og það er stórskemmtilegt að fara í feluleik í sýna vel daglegt líf fólks til forna. Þar er hægt að skoða hitt og þetta skrítið rústum verbúðanna niðri við sjóinn. Þar er einnig minnismerki og teikningar og skemmtilegt; gamla hatta og skó, gervifót og tréskeiðar, orgel og víkinga­ af verstöðinni eins og hún var á árum áður. skip, báta og föt. Á Hnjóti er geymd fyrsta tölvan sem kom í Vestur-Barða­ Í Hænuvík er sjálfsagt mál að fá að sjá dýrin á bænum. Þar eru meðal annars strandarsýslu og margar kynslóðir af símtækjum. Þar er líka hægt að sjá skauta kind­ur, dúfur, hænur og kanínur. Svo býr þar refur, sem vandlega er gætt að sem voru gerðir úr hrossleggjum og margt fleira spennandi. komist ekki í hænsnakofann. Í víkinni er hægt að vera í fjörunni, ganga til fjalla Í Örlygshöfn er líka hægt að fara á hestbak í lengri og styttri ferðir. Það er og fara í kvöldgöngu í fallegu sólarlagi í Ólafsvita á Sellátranesi. Áhugavert er til dæmis mjög vinsælt að ríða eftir ströndinni. að labba út á milli Helma, þar eru götóttar klettaborgir sem eru skemmtilegt myndefni.­­ Í fjörunum á öllum sunnanverðum Vestfjörðum er kannski merkilegast Látravík og Breiðavík hvað sandur­ inn­ er mismunandi. Sums staðar er hann grófur, annarsstaðar fínn. Sums staðar er hann gulur, annarsstaðar rauður og enn annarsstaðar Bjargtangar, sem eru á Látrabjargi, eru vestasti hluti Evrópu. Hvallátrar í er hann svartur eða ljósgrár. Hvernig væri að safna sandi úr öllum víkunum í Látravík var því vestasta byggð í álfunni. Á árum áður bjó mikill fjöldi fólks á litlar dósir eða krukkur og bera saman? þessum slóðum og voru mikil umsvifin í Hvallátrum. Þá komu bændur víða að á veturna og reru til fiskjar á litlum árabátum. Á vorin fóru þeir svo aftur heim á bóndabæina sína til þess að sinna sauðburði og vinna allt sem þurfti Patreksfjörður að gera á bóndabæjum í gamla daga. Alls­staðar í kring eru gylltar sandstrendur sem gefa umhverfinu ævintýrablæ. Þegar keyrt er yfir Kleifaheiðina milli Barðastrandar og Patreksfjarðar er Í Breiðavík er rekin ferðaþjónusta en á árum áður var þar rekið drengjaheimili grundvallaratriði að muna eftir að veifa Kleifakallinum fyrir góðri ferð, hann sem gerð var heimildarmynd um fyrir stuttu. Fjölmörgum sögum fer af búskap vakir yfir ferðalöngum sem eiga leið framhjá. Það er líka hægt að staldra skessa, álfa, drauga og ófreskja á þessum slóðum og það var ekki óalgengt að við hjá honum og fá sér frískt loft eða borða nesti. Stálskipið Garðar í botni menn sæju til álfaskipa, glímdu við ófreskjur eða væru eltir af draugum. Margir Patreks­fjarðar er mjög spennandi að skoða, en það hefur legið í Skápadal í frægir draugar eins og skipstjórinn á ganginum, Pilli, Dalli og Rassbeltingur tæp 30 ár. Á golfvelli Patreksfjarðar er hægt að spila golf á 9 holu golfvelli, gerðu ýmiss konar óskunda í sveitinni. þar sem börn undir sex ára aldri spila frítt. Veiði­garpar geta einnig farið á sjóstöng frá Patreksfirði. Fyrir ofan bæinn er gönguleið þar sem hægt að fara í alvöru fjallgöngu, finna hellisskúta, Látrabjarg gamalt eyðibýli, fara í feluleik, týnast í skóginum fyrir ofan sjúkrahúsið og næla sér í rabarbarastöngul. Sundlaugin Brattahlíð er alltaf jafn skemmtileg, og Látrabjarg er stærsta sjávarbjarg landsins og eitt þéttsetnasta fuglabjarg grjótgarðurinn og fjaran á Vatneyri er ævintýraheimur. Í kringum Sjóræningja­ heims. Úti fyrir Látrabjargi eru klappir þar sem útselir koma sér makindalega húsið leynast líka stundum sjóræningjar. fyrir og úti við sjóndeildarhringinn má stundum sjá hvali. Stöðugt grefur undan bjarg­inu þannig að allir gestir á Látrabjargi verða að passa sig vel og fara aldrei alveg að brúninni. Tálknafjörður Bjargið iðar af fugli framan af sumri og er það ævintýraheimur sem verður varla með orðum lýst. Þó margar tegundir fugla verpi í bjarginu sjást ekki allar Utarlega í Tálknafirði er sandfjara sem heitir Bakkafjara. Fjaran er í fallegum tegundir­nar frá bjargbrúninni því sumar verpa neðarlega í bjarginu. Lundinn vogi, alveg við veginn þegar komið er framhjá Stóra Laugardal. Þar er upplagt er svo gæfur þar sem hann situr á bjargbrúninni að það má næstum klappa að baða sig í sjónum og allir mega veiða fisk í fjöruborðinu og ef eitthvað ætt honum.­ veiðist, grilla fiskinn í fjörunni. Fuglabjörg verða til þegar sjórinn nagar sig smám saman inn í fjöllin. Fuglum Í sjálfu þorpinu í Tálknafirði er nóg við að vera. Við tjaldsvæðið er sparkvöllur, finnst gott að vera í bjarginu vegna þess að þar eru þeir óhultir fyrir ref og leikvöllur og strandblaksvöllur. Þar er líka sundlaugin sem er með rennibraut. öð­rum hættum sem að þeim geta steðjað uppi á landi. Það sem flestir Tálknfirðingar meta þó mest við þorpið sitt er líklega Pollurinn ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Á Hrafnseyri í Arnarfirði fæddist frelsishetjan Jón Sigurðsson. Jón barðist lengi og hart fyrir sjálfstæði Íslendinga frá Dönum eins og allir vita. Hann fæddist 17. júní 1811, sem var seinna valinn sem þjóðhátíðardagurinn okkar. Stytta af Jóni er á Austurvelli í Reykjavík, beint á móti Alþingi. Flestir þekkja svo myndina af Jóni sem skreytir fimmhundruðkallinn. Á Hrafnseyri er safn til minningar um Jón Sigurðsson þar sem kynnast má sögu hans og sögu baráttu Íslendinga fyrir sjálfstæði. Skrúður og Víkingar

Í Dýrafirði er hægt að eyða mörgum vikum án þess að láta sér leiðast eitt augnablik. Ef ætlunin er hins vegar að eyða þar aðeins einum eða tveimur dögum mælum við sérstaklega með heimsókn í Skrúð og á Þingeyri. Fyrsti og elsti skrúðgarður okkar Íslendinga er í Dýrafirði, nánar tiltekið að Núpi. Garð­ urinn heitir Skrúður og draga aðrir skrúðgarðar nafn sitt af honum. Garðurinn hefur að geyma fjölda algengra sem og sjaldgæfari plantna. Hliðið inn í garðinn vekur mikla athygli ferðalanga, en það er kjálki úr hval sem fenginn var úr norskri hvalabræðslu sem var í Dýrafirði fyrir um 100 árum. Eftir heimsóknina í Skrúð er tilvalið að heimsækja víkingana á Þingeyri, en þar hefur verið reist heilt víkingaþorp með útivistarsvæði í víkingastíl. Aðstaðan er mynduð úr hringhleðslu úr grjóti með langeldi fyrir miðju, sviði, bekkjum og borðum auk grillaðstöðu. Á laugardögum á sumrin er svo haldin sérstök víkingakvöldvaka­ þar sem hægt er að sigla um á víkingaskipi og kynnast hand­verki frá víkingatímanum. rétt fyrir utan þorpið. Pollurinn samanstendur af nokkrum litlum laugum sem í rennur vatn úr nálægri borholu. Þangað er notalegt að fara að loknum löngum degi í fjörunni eða bílnum og láta þreytuna líða úr líkamanum. Laugarnar eru misheitar og henta því öllum. Bíldudalur

Á Bíldudal er hægt að rekast á marga kynlega kvisti, bæði menn og skrímsli. Þar er mikil veðurblíða vegna skjólsins sem bærinn hefur af fjöllunum. Krakkarnir á Bíldudal stökkva því oft í höfnina til að kæla sig og foreldrunum er alveg sama því björgunarvesti eru á bryggjunni. Hægt er að fá róðrabáta lánaða án endur­gjalds en aldurslágmarkið er 12 ár og allir verða að vera í björgunarvesti. Frá Bíldudal er líka siglt í ferðir á söguslóðir Gísla Súrssonar, en þar eyddi hann síðustu árum ævi sinnar í felum frá mönnum sem vildu drepa hann. Síðasta bardaga sinn háði Gísli í Geirþjófsfirði þar sem hann stökk heljarstökk ofan af Ein­hamri og lenti á andstæðingi sínum með sverðið á undan og hjó manninn í tvennt, alveg niður að beltisstað. Á leiðinni heim er líka siglt um búsetusvæði skrímsla, sem einmitt er hægt að kynnast betur á Skrímslasetrinu! Brúðusafn og Bátalón

Önundarfjörður er stór og breiður fjörður og þar má finna sér margt til dundurs. Selárdalur Við Flateyri er Sólbakkalón þar sem nýlega var komið fyrir lítilli bryggju sem auðveldar­ aðgengi að lóninu. Á sumrin eru á lóninu bátalíkön smíðuð af Eitt sérstæðasta safn landsins er safn Samúels Jónssonar í Selárdal í Arnarfirði. heima­manninum Úlfari Önundarsyni. Þá eru þar litlir leikfangabátar sem börn Höggmyndir Samúels höfða ekki síst til barna og er ekki að undra því Samúel og fullorðnir geta leikið sér með við lónið. hefur verið kallaður listamaðurinn með barnshjartað. Verk Samúels voru nýlega Þegar út á Flateyri er komið er hægt að renna við í Félagsbæ þar sem áður var gerð upp af sjálfboðaliðum og hægt er að skoða þau og fræðast um þennan kaup­félag en er nú félags- og menningarmiðstöð Flateyringa. Þar er alþjóðlegt einstaka listamann á safninu. Þá er þar kirkja sem Samúel reisti sjálfur utanum brúðu­safn þar sem eru til sýnis 200 handgerðar brúður frá öllum heimshornum. eigin altaristöflu eftir að henni var hafnað af sveitungum hans. Fjalla­geitur geta reynt sig við að ganga eftir snjóflóðavarnargarðinum fyrir ofan Litlir söguspekingar hafa líka gaman af að fara í Selárdal, því þar áttu sér Flateyri, þaðan sem er frábært útsýni yfir fjörðinn. Neðarlega á varnargarðinum stað miklar nornaveiðar á öldum áður, þar sem hinn sprenglærði séra Páll er sérstakur útsýnispallur með skífu þar sem helstu örnefni eru merkt. Við Björns­son (1621-1706) lék stórt hlutverk. Páll var mikill vísindamaður og þótti hinn forna kirkjustað Holt er svo að finna eina fallegustu fjöru landsins. Fjaran mikill og góður predikari. Þrátt fyrir visku sína stóð hann á bakvið galdraofsóknir býður upp á hlaup og leiki og minnir á sólríkum dögum á suðrænar strendur í dalnum. Kona Páls, Helga Halldórsdóttir, átti við langvinn veikindi að stríða þar sem sjá má fólk busla og jafnvel synda í sjónum. og var göldrum nágranna kennt um. Sex karlar og ein kona voru brennd á báli fyrir þessa meintu galdra. Í vestanverðum Selárdal stendur Þórishlíðarfjall þar sem finna má plöntu­ Þorskar, endur og Skollasandur steingervinga, leifar af beyki, vínvið, harðhnotu og fleiri tegundum sem eru meðal elstu minja um gróðurfar á Íslandi. Steingervingarnir eru ofarlega í Ekki eru það margir sem eiga þorska sem gæludýr það mætti segja að íbúarnir fjallinu, í um 360 metra hæð og þykja óvenjulega greinilegir og fagrir. á Suðureyri séu meðal þeirra fáu sem geta státað sig af því. Rétt fyrir innan bæinn er lón þar sem feitir og fínir þorskar halda til. Þorskarnir eru feitir því þeim er gefið að éta af gestum og gangandi, og fínir þar sem sumir þeirra Arnarfjörður koma jafnvel svo nálægt að hægt er að klappa þeim létt. Fái maður ekki nóg af því að gefa fiskunum að éta er hægt að fara inn í þorpið og gefa öndunum Allir sem koma á Vestfirði stoppa við fossinn Dynjanda innst í Arnarfirði. Þar eru á tjörninni brauð. Það litla sem þá er eftir af nestinu getur maður borðað í ótal minni fossar og sagt er að hægt sé að ganga bakvið einn þeirra. Glöggir skóg­ræktinni sem er fyrir ofan tjörnina. krakkar geta kannski fundið fossinn og ef þeir hugrökku fara varlega geta þeir Sund­laugin á Suðureyri er einnig sú vinsælasta á Vestfjörðum, væntanlega komist bakvið hann. Það tekur heldur enga stund að ganga upp að stærsta vegna þess hversu vel fer saman veðurblíðan sem yfirleitt er í Súgandafirði fossinum, sem heitir líka Fjallfoss á sumum landakortum. og sú staðreynd að laugin er undir beru lofti. Vilji maður hitta á heimamenn ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR Skálavík

Fátt er skemmtilegra en að eyða degi í Skálavík. Sandfjaran kallar á kastalagerð og þeir sem eru í sólarlandaskapi geta buslað aðeins í sjónum. Þar sem sjórinn við Ísland er ansi kaldur er kannski enn betra að stökkva í hyl í ánni rétt fyrir ofan fjöruna. Þetta sport er vinsælt meðal þeirra sem eiga bústað í Skálavík og því er tilvalið að slást í hópinn og henda sér í hylinn eða vaða aðeins þar sem grynnra er í ánni. Þeir sem eru rómantískir í anda ættu að fara með ástinni sinni og börnum til Skálavíkur að kvöldi til og njóta útsýnisins og sólarlagsins. Ljósmyndir af sólar­lagi hafa yfirleitt skorað hátt í ljósmynda¬samkeppnum tímarita og því er ekki úr vegi að ungir ljósmyndarar hefji ferilinn í Skálavík. Byggðasafnið

Byggðasafn Vestfjarða er í Turnhúsinu í Neðstakaupstað á Ísafirði þar sem er elsta húsaþyrping landsins. Þar má fræðast um ýmislegt sem tengist sjávar­ útvegi fyrr og síðar, eins og veiðar, verkunaraðferðir, skipasmíðar og sjá gömul skipalíkön. Í safninu er líka eldgamall kafarabúningur til sýnis. Hin gamla aðferð til að sólþurrka saltfisk er enn í heiðri höfð á safninu. Á góðum og sólbjörtum dögum getur fólk séð hvernig verkunin og breiðsla á fiskinum fer fram. Þegar skemmtiferðaskip eru í bænum, sem gerist alloft yfir sumarið, stendur leikhópur unglinga í bænum fyrir dans- og söngatriðum fyrir gesti af skipunum. Sjálfsagt er að renna þá við og fylgjast með. Vélbáturinn Gestur frá Vigur sem er í eigu safnsins og smíðaður er 1906, er notaður til siglinga með gesti safnsins um Pollinn á Ísafirði. Krókurinn Dokkan er sér­ útbúinn fyrir fróðleiksfús börn. Þar er hægt að sitja á gömlum skólabekkjum úr grunnskólanum á Ísafirði og föndra og lita. Tunguskógur

Í Tungudal sem liggur inn af Skutulsfirði, lúrir lítill en gróinn skógur, Tunguskógur. Í dalnum er mikil veðursæld. Í Tunguskógi og nágrenni leynast skemmtilegar göngu­leiðir og rjóður með bekkjum og borðum þar sem tilvalið er að setjast niður og njóta fuglasöngsins, lækjarniðarins og gróðuranganarinnar. Lítill lækur rennur í gegnum skóginn sem vinsælt er að vaða í á sumrin en einnig er gaman að ganga upp að fossinum sem er við skóginn. Í mynni dalsins er níu holu golfvöllur og sex holu æfingavöllur sem hentar vel fyrir byrjendur. Aðeins innar í dalnum má finna stórt tjaldsvæði þar sem krakkar á öllum aldri geta fengið útrás í skemmtilegum leiktækjum. Naustahvilft

Naustahvilft er stór hvilft við Skutulsfjörð, gegnt Ísafirði. Samkvæmt gamalli þjóðsögu varð hún til þegar stór og mikil tröllskessa sem var á ferð um landið í stuði er þó best að veðja á Skollasand, rétt fyrir utan byggðina. Þar er stór þreyttist á göngu sinni og fékk sér sæti á Kirkjubólsfjalli. Þar sat hún og laugaði klettur sem nefnist Kerling við fjöru sem gaman er að leika sér í. Gönguleiðir fætur­na í sjónum en vegna þunga skessunnar seig fjallið og þegar hún stóð á þessum slóðum eru margar og ef maður er á ferð um síðsumarið er yfirleitt upp varð eftir dæld í hlíðinni. Hvilftin er áberandi frá Ísafirði og hún er líka krökkt af berjum í nærliggjandi hlíðum. köll­uð Skessusætið og Skálin. Auðvelt er að ganga upp í Naustahvilft, en hægt er að fylgja lækjunum sem renna úr skálinni niður að veginum um Kirkjubólshlíð. Gangan er brött en stutt og tekur um eina klukkustund. Þeir sem ná alla leið upp verða ekki Ósvör og Náttúrugripasafnið sviknir af út­sýninu, hvort sem gengið er um sumar eða vetur, að kvöldi til eða í dagsbirtu. Þegar upp er komið er skylda allra göngugarpa að kvitta í í Bolungarvík gestabókina sem er þar fest við stóran stein.

Safnið í Ósvör er einstakt í sinni röð en það er endurgerð verstöð frá árabáta­ tímanum. Verstöðin er ein hin elsta sinnar tegundar á landinu og er lögð áhersla Raggagarður og Valagil á að halda henni í sem upprunalegastri mynd. Í Ósvör er salthús, fiskihjallar, sex­æringur, dráttarspil, fiskireitur og útihjallar sem gefa staðnum blæ liðinna Í ytri byggðinni í Súðavík er fjölskyldugarður sem heitir Raggagarður. Þar er tíma. Inni við eru munir sem tilheyra árabátatímanum, skinnklæði sjómanna og að finna fjöldann allan af leiktækjum sem henta börnum á öllum aldri. Meðal ýmis verkfæri og munir sem voru nauðsynlegir vermönnum til daglegra nota. leik­tækja eru þau hefðbundnu eins og kastali, klifurgrind, rugguhestur og róla Safn­vörðurinn er löngu orðinn heimsfrægur en hann bregður sér í sjóklæði en af þeim óhefðbundnari má nefna aparólu, sveiflustaur og hringekju þar sem sem hæfa staðnum og segir sögur af lífi sjómanna hér áður fyrr. mað­ur hangir í stað þess að standa eða sitja. Veran í Raggagarði er með öllu Náttúru­gripasafnið er inni í bænum sjálfum. Náttúrufræðiáhugamenn á ókeypis og er tilvalið að njóta dagsins í garðinum og taka með nesti eða grilla. öllum aldri hafa gaman að fuglasýningunni, sem er ein sú stærsta sinnar Innst í botni Álftafjarðar er gil sem nefnist Valagil. Gilið er djúpt og áin rennur tegund­ar á landinu og telur yfir 160 tegundir fugla. Þar er einnig að finna seli, niður gilið í mörgum fossum. Gangan þangað er ekki ýkja erfið og er merkt minka, refi, blöðruselsbrimil og landsfrægan hvítabjörn. Þeir sem kaupa sér göngu­leið frá þjóðveginum alla leið að gilinu. aðgang í Ósvör fá afslátt inn á Náttúrugripasafnið og öfugt. Frítt er fyrir 16 ára og yngri á bæði söfnin. ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Selaskoðun í Djúpinu

Selir eru sagðir vera með mannsaugu og í íslenskri þjóðtrú er sagt á tregafullan kollurnar eru merkilegar fyrir dúninn sem landeigendur safna úr hreiðrunum hátt frá mönnum og konum í selslíki sem þurfa að velja milli þess að vera í þeirra. Æðarfuglinn býr til hreiðrið sitt úr sinu og stráum og smá dúni sem vex sjónum eða á landi. Á fáum stöðum á Íslandi er jafn algengt að sjá seli eins á maganum á fuglunum. Dúnninn gerir hreiðrið mýkra og hlýrra fyrir eggin og við strendur Ísafjarðardjúps. og ungana. Bændur fara um þrisvar til fjórum sinnum yfir sumarið og taka Þeir sem vilja vera nokkuð vissir um að sjá fleiri en einn og einn sel á stangli dálítið­ af dúninum en passa að taka ekki of mikið svo hreiðrið eyðileggist ættu að hafa augun opin þegar þeir keyra framhjá bænum Látrum í Mjóafirði ekki. Bændurnir gæta þess líka að refur eða minkur komist ekki til að ræna en þar rétt við land er stórt sker sem er jafnan þéttsetið selum og kópum. eggjunum úr hreiðrunum. Þannig hagnast bæði bændurnir og æðarfuglarnir Sömu sögu er að segja við Reykjanes. Selirnir og afkvæmi þeirra halda sig af samvinnunni. oft­ast í grennd við land, einkum á svæðum þar sem þeim stafar annars hætta af óvinum eins og háhyrningum. Urtur (selamömmur) kæpa (eignast kópa) á vor­in. Urtan passar vel upp á ungana sína og flytur kópinn með sér á bakinu Galdrasýning á Ströndum eða á milli hreifanna þegar þau eru á sundi og hefur hann hjá sér á landi. Galdrasafnið á Hólmavík

Flest höfum við einhvern tímann látið okkur dreyma um að kunna að galdra, Vigur kannski til að losna við að taka til í herberginu okkar eða til að skora hreina þriggja stiga körfu. Í gamla daga reyndi fólk að galdra til að létta sér lífið og Ófá íslensk grunnskólabörn hafa lesið söguna um Sirrý í Vigur, þar sem segir á Hólmavík er heilt safn sem fjallar um galdra og galdrafólk. Andrúmsloftið í frá lífi lítillar stelpu sem býr í eynni. Nú er Sirrý orðin nokkrum árum eldri en kringum Galdrasafnið á Hólmavík er dularfullt og inni á safninu lifnar gömul hún var þegar bókin var skrifuð en á þó enn heima í Vigur með foreldrum þjóðtrú­ við og ævintýri skapast. sínum. Auðveldast er að sigla í Vigur frá Ísafirði og tekur siglingin um hálftíma. Á Galdrasafninu gefast reglulega tækifæri til að taka þátt í að kveða Þegar komið er út í eyju fær maður að skoða sig aðeins um. Þegar maður niður drauga með alvöru galdramanni af Ströndum. Það getur verið ansi kemur upp að vindmyllunni fær maður lítið prik sem er bráðnauðsynlegt að taugastrekkjandi og því gott að halda fast í pabba eða mömmu meðan mest hafa til að komast um eyjuna. Aðeins þeir sem sækja Vigur heim komast að gengur á. Galdrasafnið stendur einnig fyrir ratleik um Hólmavík og Borgirnar því hvað maður á að gera við þetta prik... fyrir ofan þorpið, leikurinn er með galdraívafi og geta stórir sem smáir tekið Í Vigur er líka mikið af æðarfugli sem er alveg óhræddur við manninn, þátt. Þeim sem tekst að finna alla galdrastafina sem leynast á víð og dreif um enda vanur­ því að hafa fólk í kringum sig. Í eyjunni er mikið af lunda, sem svæðið fá að launum skjal til staðfestingar um galdrakunnáttu sína. Safnið er býr í djúp­um holum í jörðinni. Þar bíða litlu lundaungarnir eftir að fá mat frá opið alla daga og þar er einnig að finna kaffihús, Kaffi Galdur, þar sem gott er mömmu þangað til þeir verða nógu stórir til að geta flogið sjálfir. að setjast niður eftir árangursríkan­ ratleik. Ævintýradalurinn Heydalur Galdrasýning á Ströndum Kotbýli kuklarans Ævintýradalurinn gæti verið nafn á spennandi bók um börn á ferðalagi í dal þar sem hver dagur ber með sér ný ævintýri. Þegar maður er ekki að leika Í Bjarnarfirði á Ströndum stendur Kotbýli kuklarans. Fyrr á öldum voru galdra­ sér í fótbolta á túnunum eða renna sér fram og aftur í aparólunni, getur maður menn brenndir á báli fyrir galdra og kukl ýmiskonar. Ef bónda á einum bæ siglt á kajak á firðinum eða farið í hestaferðir um dalinn. Lengst uppi á fjalli er leið eitthvað skringilega var algengt að leita skýringar á því í að nágranninn stöðu­vatn, Ausuvatn, þar sem hægt er að renna fyrir fisk. hefði eitthvað verið að fikta með galdra. Galdrarnir voru af ýmsu tagi og átti Í dalnum er á sem liðast af heiðinni niður í sjó og nánast ofan í ánni er að nota til þess þulur, galdrastafi, jurtir og ýmsar dýraafurðir eins og heila úr lítill heitur pottur. Vatnið í pottinum kemur heitt beint upp úr jörðinni. Fólki á hrafni eða blóð úr hjarta hrafns. öllum aldri finnst gaman að kæla sig niður í ánni og hita sig upp í pottinum til Langflestir þeirra sem voru dæmdir fyrir galdra og brenndir á báli voru skiptis. Páfagaukurinn­ sem býr í Heydal er snillingur í að herma eftir fólki og fátækir kot­bændur. Þeir bjuggu í litlum lágum og lélegum húsum, áttu fá dýr og hefur mjög gaman af því að læra ný orð og setningar. Passið ykkur bara á því þurftu að puða til að eiga í sig og á. Þessum kotbændum fáum við að kynnast að þegar þið heyrið símann hringja er það líklega páfagaukurinn að gabba. í Kotbýli­ kuklarans. Þar er meðal annars að finna ótal galdrastafi sem gaman er að leita uppi og merkja við í sérstökum bæklingi sem hægt er að nálgast í þjónustu­húsinu. Við kotbýlið er einnig að finna risastóran tröllastól á bakvið Kirkjuból við Steingrímsfjörð hól sem gaman er að máta sig við. Kotbýli kuklarans er hluti af Galdrasýningu á Ströndum og er opið alla daga og ókeypis fyrir börn yngri en 12 ára. Á ferðaþjónustubænum Kirkjubóli við Steingrímsfjörð á Ströndum er vel tekið á móti fjölskyldufólki og þar eru rólur og leiktæki við bæinn. Hægt er að fara í göngu um Kirkjubólsfjall frá bænum. Hún er tæplega 5 kílómetra löng, hækkun­ Mótorkrossbrautin á Hólmavík in er 220 metrar og tekur það um tvo tíma að ganga leiðina. Það ætti því ekki að vera hressum krökkum ofraun að spreyta sig á göngunni. Mótorkrossfélag Geislans á Hólmavík tók nýlega í gagnið Skeljavíkurbraut, Við fjöruna á Kirkjubóli eru bekkir og borð og lítil skilti búin til úr rekaviði sýna mótorkrossbraut sem er staðsett rétt fyrir utan Hólmavík í landi Skeljavíkur helstu örnefnin í nágrenninu. Í námunda verpa æðarkollur og teistur. Æðar­ og Kálfaness. Þar er 1400 metra löng keppnisbraut og 600 metra löng ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR barnabraut. Brautirnar eru allar gerðar í sjálfboðaliðavinnu. Frítt er að fara í Þá er hægt að veiða hornsíli í mörgum skurðanna við Bjarnarfjarðará, engin net barnabrautina. Barnabrautin er fyrir hjól með fjórgengisvélar undir 250 kúbikum eru þörf, hægt er að veiða hornsíli í krukkur eða bolla ef maður er snöggur. Við og tvígengisvélar undir 125. Brautin er með miklu landslagi eins og það er mælum hins vegar með því að sílunum sé sleppt aftur að veiðum loknum, þau kall­að og frekar mjúk. Hún er nær einungis úr mold, sandi og leir. Óheimilt er eru hvort eð er of lítil til að hægt sé að borða þau. að vera í brautinni nema vera útbúinn lágmarksöryggisbúnaði. Allir verða að vera með hjálm, hlífðargleraugu, brynju og í viðurkenndum hjólastígvélum. Öku­menn undir 18 ára aldri þurfa að vera í fylgd forráðamanna. Fjörurnar á Ströndum

Fjörurnar frá Drangsnesi norður í Árneshrepp hafa að geyma marga fjársjóði. Um Kerlingarklöngur og Grímsey allt liggja rekaspýtur af öllum stærðum og gerðum, sumar virkilega furðulegar. Hvernig ætli þær hafa orðið til? Í fjörunni er einnig hægt að finna fullt af rusli sem Þjóðsagan segir að endur fyrir löngu hafi tvær tröllskessur ætlað að moka hefur rekið á land. Einu sinni fannst til dæmis stakur strigaskór í stærð 37 í fjör­ Vestfirði lausa frá restinni af Íslandi. Önnur þeirra byrjaði að moka í Breiðafirði og unni í Trékyllisvík. Pabbinn í fjölskyldunni hélt því fram að skórinn hefði dottið af hin byrjaði í Húnaflóa. Eftir því sem þær mokuðu meira urðu til stærri og stærri farþega á skemmtiferðaskipi úti fyrir ströndum landsins. Mamman hélt að þetta haugar af grjóti og mold og þannig urðu eyjarnar á Breiðafirði og Húnaflóa­ til. hefði líklega verið skór úr farangri einhvers á siglingu norður á Hornstrandir. Eftir En ekki tókst þeim ætlunarverk sitt að öllu leyti, því þegar sól reis að morgni miklar vangaveltur skar unglingurinn í hópnum upp þann úrskurð að líklega hefði voru um tíu kílómetrar af landi eftir sem skildu Vestfirði og Ísland að. einhver verið að synda í sjónum og verið étinn af hákarli. Lærdómurinn sem við Kerlingin sem mokaði Húnaflóamegin byrjaði að hlaupa heim til sín þegar getum dregið af þessari sögu er að ef við ætlum að synda í sjónum er líklega sólin fór að rísa en náði ekki lengra en til Drangsness, þar sem hún varð að best að vera ekki í strigaskóm því þá syndir maður of hægt og getur ekki flúið steini og stendur þar enn. Við klettinn er lítið upplýsingaskilti þar sem hægt er hákarlana. Það er líklega betra að vera með froskalappir. að lesa sér frekar til um lífshlaup tröllskessanna og afdrif samverkafólksins. Þeir En það er hægt að gera fleira en búa til lygasögur. Í Kaldbaksvík eru til dæmis sem eru flinkir að príla ættu endilega að reyna að klifra upp á klettinn. Grímsey, kjöraðstæður­ fyrir sandkastalagerð. Víða geta líffræðingar framtíðarinnar æft sig sem er rétt fyrir utan Drangsnes er stærsta afrek skessunnar. Eyjan er krökk af með nákvæmri úttekt á smádýralífi fjörunnar. Hinir geta á meðan safnað skeljum lunda og öðrum fugli, og er hægt að sigla þangað með báti frá Drangsnesi. eða kræklingum í kvöldmatinn eða fleytt kerlingar. Heiti lækurinn í Bjarnarfirði Djúpavík

Í Bjarnarfirði á Ströndum er heitur lækur sem rennur við bílastæði galdra­ Þó Djúpavík sé lítil er hún full af ævintýrum. Í lýsistankinum í síldarverksmiðjunni sýningarinnar og sundlaugarinnar. Í læknum geta börnin vaðið eða striplast og er mergjaður hljómburður og gaman að skríða í tankinn og prófa hljómburðinn. það er alveg tilvalið að vaða frá girðingunni yfir steyptu brúnna, að veginum Þar hafa hljómsveitir á borð við SigurRós, Amiina og Hraun tekið upp lög eða og yfir hann og niður að ánni. Við ána er lítill foss í læknum sem má nota sem spilað sér og öðrum til ánægju. Annarsstaðar í verksmiðjunni er listasýning þar sturtu eða reyna að klifra upp hann. Það er líka hægt að leika sér við stíflugerð sem börn geta fengið að spreyta sig á að búa sjálf til listaverk. Við hliðina á í læknum og enda svo á því að eyðileggja stífluna með látum. Þá er lækurinn verksmiðjunni ryðgar skipið Suðurland og vitnar um liðna tíma. líka tilbúinn fyrir næstu gesti. Í Djúpavík er líka hægt að veiða á allan mögulegan og ómögulegan máta. ÆVINTÝRAHANDBÓK FJÖLSKYLDUNNAR

Bæði er skemmtilegt að fara niður í fjöru og dorga af bryggjunni. Þá eru Í Barmahlíð á Reykhólum er einstakur skógur þar sem gaman er að leika sér, bátsferðir í boði og gaman að draga upp eins og einn gulan þorsk eða einn ganga eftir merktum gönguleiðum, drekka úr læknum sem rennur í gegnum ófrýnilegan steinbít. Berjaspretta er mikil í námunda við Djúpavík en sýnum skóg­inn, fara í feluleik og skoða fossinn sem er í grennd. Í fallegu rjóðri er aðstaða hófsemi í berjaáti, við munum öll hvernig fór fyrir Jóni Oddi og Jóni Bjarna fyrir þá sem vilja borða nesti og setjast aðeins niður. Svo er alltaf gaman að dást eftir að þeir belgdu sig út af berjum í útilegu. aðeins að útsýninu og úr Barmahlíðinni er það engu líkt, ekki síst á fallegum sumardegi. Þá sést yfir Borgarlandið og Bjartmarsstein og í bakgrunninum­ Árneshreppur og Þórðarhellir skartar Skarðsströndin sínu fegursta. Í Árneshreppi á Ströndum er minnsti skóli á landinu. Einungis tveir nemendur Breiðafjörður voru þar í skóla á síðasta skólaári og jafnmargir kennarar. Árneshreppur er falleg sveit full af sögum og fallegum svæðum. Reykhólar liggja við Breiðafjörð, sem er víðáttumikill flói sem skilur að Vest­ Gaman er að leggja leið sína í Þórðarhelli sem er undir Reykjaneshyrnu. fjarðakjálkann og Snæfellsnesið. Í Breiðafirði eru þúsundir eyja, sem sumir Leiðin hefst við Litlu-Ávík, er stikuð og tekur um klukkustund að ganga hvora segja að séu óteljandi. Kíkið á kortið og reynið að telja þær! Breiðafjörður er leið. Þórðarhellir­ er manngengur hellir, 10*12 metrar að grunnfleti, sem hægt er eitt þýðingarmesta búsvæði fugla á Íslandi og meðal mikilvægari fuglasvæða að skríða ofan í. Sagan segir að þar hafi leynst maður að nafni Þórður sem var í Evrópu. Einkum er um að ræða sjófugla, vaðfugla og haferni, en helsta varp­ ástfanginn af stúlku í Litlu-Ávík. Stúlkan flutti til hans í hellinn og eignaðist með svæði arnarins er einmitt við Breiðafjörð. Ríkustu ástæður fyrir auðugu fuglalífi honum barn. Allt lék í lyndi þangað til pabbi hennar komst að öllu saman, nam eru gnótt fæðu, mikil sjávarföll og gjöfull sjór. stelpuna og barnið á brott og reyndi að drepa Þórð sem varðist með grjóti og Helstu eyjaklasar á norðurhluta Breiðafjarðar eru Flatey, Hergilsey, slapp. Það er alveg ógleymanleg reynsla að skella sér í sund í Krossneslaug Svefneyjar, Hvallátur og Skáleyjar. Nú eru allar eyjar nema Flatey komnar úr sem er lítil sundlaug í fjöruborðinu á Krossnesi. Frítt er í laugina fyrir börn yngri ábúð, en í Flatey­ er búið allt árið. Ferjan Baldur hefur viðkomu í Flatey fjórum en 6 ára. sinnum á dag á sumrin á ferð sinni yfir Breiðafjörð. Gaman er að taka sér far með bát um Breiðafjörðin og skoða eyjarnar og náttúrulífið sem þar er að Náttúran á Reykhólum finna.

Á Reykhólum og í nágrenni er fuglalífið með því fjölbreyttasta sem gerist hér á landi. Þannig hefur himbrimi verpt við Langavatn um árabil og örninn sést oft svífa tignarlega yfir Reykhólum. Á kvöldin sjást uglur oft á sveimi og ef fólk gefur sér tíma er hægt að koma auga á fálka og smyrla og fjölmargar aðrar tegundir. Við Langavatn hefur verið byggt lítið fuglahús og þá er gott að hafa með sér kíki og fuglagreiningarbók eða -kort. Boðið er upp á bátsferðir út í Skáleyjar og Flatey, en siglt er frá Stað rétt vestan við Reykhóla. Í eyjunum er ýmislegu að kynnast, eins og þeim fjölbreyttu hlunnindum­ sem bændur nýttu sér hér áður fyrr og gera að mörgu leyti enn. Þar má nefna fisk- og selveiðar auk fugla- og eggjatekju. Börn geta vaðið eða synt í sjónum milli tanganna við Neðravatn og vaðið í heitum leir í voginum við sjávarhúsin við Sladdanaust á sólríkum degi. Barmahlíðin - ,,Hlíðin mín fríða”

Öfugt við frændur okkar á Norðurlöndunum ölumst við Íslendingar fæstir upp við að klifra í trjám með tilheyrandi hrufluðum lófum og einstaka falli - en umfram allt skemmtun. Skógræktarfélög um land allt hafa unnið að því af kappi undanfarna áratugi að rækta upp skóga og er nú svo komið að í nokkrum þeirra eru trén orðin nógu stór til að hægt sé að leika sér í þeim, klifra, príla og sveifla. FYLGSTU MEÐ ÞVÍ SEM ER AÐ GERAST Á VESTFJÖRÐUM

www.bb.is

63 64