nr 12/2017 (144) str. 4 cena: 11,90 zł (w tym 5 % VAT) Falstart Jeszcze kilkanaście dni po uruchomieniu modułu Centralnej Ewidencji POJAZDÓW w CEPiK-u 2.0 system nie działał, jak powinien. Potwierdzają to m.in. urzędnicy pracujący w wydziałach komunikacji. Do systemu nie były podłączone także wszystkie stacje kontroli pojazdów.

str. 8 Jednorazowa teoria? Kierowcy, którzy mają prawo jazdy np. kategorii B i starają się o uprawnienia na ciężarówki lub autobusy, mieliby zdawać tylko egzamin praktyczny. Z taką inicjatywą wystąpił poseł Paweł Szramka. – A co z wiedzą specjalistyczną? – dopytują eksperci z branży szkoleniowej.

WWW.SZKOLA-JAZDY.PL

Starter Uczmy się na błędach

nego modułu, czyli Centralnej Ewidencji Kie- rowców. Ma on bowiem bezpośredni związek z funkcjonowaniem ośrodków szkolenia kierow- ców. Bo to właśnie w CEPiK-u 2.0 szkoły jazdy będą musiały np. aktualizować profil kandyda- Zmiana ta na kierowcę…

Krzysztof Giżycki Miejmy nadzieję, że Ministerstwo Cyfryzacji po- trafi wyciągać wnioski z listopadowego falstartu ruchomienie modułu Centralnej Ewiden- systemu i 4 czerwca wszystko zadziała, jak po- warty cji Pojazdów w ramach CEPiK-u 2.0 trud- winno. A skoro jesteśmy przy życzeniach – wszak Od 20 listopada Wojewódzki Ośro- no uznać za sukces Ministerstwa Cyfryzacji. zbliżają się święta Bożego Narodzenia – dobrze U dek Ruchu Drogowego w Piotrkowie Powód jest prosty. Nie działa ona bez zarzutu. byłoby myśleć, że wyciągnąć wnioski ze swoich Przynajmniej do czasu zamknięcia tego numeru błędów potrafi także Ministerstwo Infrastruktu- Trybunalskim przeprowadza egzami- „Szkoły Jazdy”. Problemy z wpisywaniem infor- ry i Budownictwa. Może warto w końcu przed- ny praktyczne na kat. B z wykorzy- macji do CEPiK-u miała część stacji kontroli po- stawić oficjalną i gruntownie przemyślaną pro- staniem nowych samochodów, czyli jazdów, dokonujących okresowych przeglądów pozycję zmian w systemie szkolenia i egzamino- citroenów C3. Cztery dni wcześniej aut. Na system psioczyli także urzędnicy pracu- wania, a nie nieustannie na ten temat milczeć? nowe samochody, czyli kie rio, za- jący w wydziałach komunikacji urzędów miasta W natłoku codziennych obowiązków nie moż- częły być używane w Krośnie. Z kolei i starostw powiatowych. I nie ma im się co dzi- na zapomnieć o tym, że czasami warto się od- w Szczecinie zaplanowano, że nowe wić. Część interesantów musiała zostać odpra- prężyć i zrelaksować. Szczególnie w święta! Dla- toyoty yaris pojawią się 1 grudnia. wiona z kwitkiem, inni bardzo długo czekali na tego cały zespół redakcyjny „Szkoły Jazdy” ży- załatwienie z pozoru bardzo prostych spraw. czy Wam, Drodzy Czytelnicy, samych przyjemno- W przypadku piotrkowskiego WORD-u Taka sytuacja sprawia, że z niepokojem spo- ści! I szampańskiej zabawy w sylwestrową noc! podstawienie aut nie oznacza auto- glądamy na uruchomienie w CEPiK-u 2.0 kolej- Redaktor naczelny matycznego pożegnania się ze stary- mi samochodami. Na razie egzaminy są prowadzone zarówno z wykorzysta- W numerze niem toyot yaris, jak i citroenów C3. Tak samo postąpił Wojewódzki Ośro- Falstart 4 Góralski azyl 26 dek Ruchu Drogowego w Krośnie. Do 8 grudnia egzaminy są prowadzone za- Szkolenie rozszerzone 6 Polaku, nie jedź na zderzaku 28 równo kiami rio, jak i starymi pojaz- dami – suzuki swift. Egzaminatorze, pokaż swój majątek 7 Przyjemność prowadzenia 30 Jeżeli chodzi natomiast o ośrodek w Szczecinie, to całkowita wymiana po- Jednorazowa teoria? 8 Szybciej, wyżej, dalej 31 jazdów miała się odbyć 1 grudnia. Czyli hyundaie i20 były wykorzystywane tyl- Brudny problem 10 Przygotowanie do zimy 32 ko do końca listopada. Potem kandy- daci na kierowców mieli się przesiąść Tureckie przykręcanie śruby 11 Kolejarze kontynuują do nowych toyot yaris. WORD w Piotrkowie Trybunalskim Spór o zachowanie przed przejściem 14 szkolenia dla instruktorów 33 kupił siedemnaście citroenów C3 za 395 tys. zł brutto. Jednak diler, który wygrał Wychowanie 16 Opel idealny dla księdza 34 przetarg, zobowiązał się do odkupienia starych toyot yaris za 459 tys. zł. Wy- Łódzka Solidarność apeluje Volvo testuje chodzi na to, że WORD zarobi na tym przetargu 64 tys. zł! o kontrolę 49 WORD-ów 17 autonomiczne ciężarówki 35 Ośrodek w Szczecinie zakupił dwadzie- Nie hamuje. Dlaczego? 18 Moc życzeń 36 ścia nowych toyot yaris za 778 tys. zł. Hyundaie i20 musiał oddać, nie były Mrugaj z głową 20 Okiełznać prędkość 38 jego własnością. A krośnieński WORD? Zaproponowana przez dilera cena Zainwestuj w reklamę na Facebooku 21 Wyspa motoryzacją stojąca 40 za dwanaście samochodów to 780 tys. zł. Jednak należy od tego odliczyć pra- Zwolnij, pracujemy dla ciebie! 43 wie 289 tys. zł, bo tyle będzie koszto-

Nowy stary yaris 22 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY wał zwycięzcę przetargu wykup dwu- Kamery na cenzurowanym 24 Przegląd legislacyjny 44 nastu sztuk suzuki swift. red 3 TEMAT NUMERU CEPiK 2.0 Falstart

Jeszcze kilkanaście dni po uruchomieniu modułu Centralnej Ewidencji Pojazdów w CEPiK-u 2.0 system nie działał, jak powinien. Potwierdzają to m.in. urzędnicy pracujący w wydziałach komunikacji. Do systemu nie były podłączone także wszystkie stacje kontroli pojazdów.

o na to resort cyfryzacji, odpowiadający za wdrożenie CEPiK-u? C – CEPiK 2.0 jest w fazie stabilizacji, to na- turalne, że początkowo mogą pojawiać się uster- ki. Nie znam żadnego tak poważnego systemu, który na starcie działałby bez zarzutu – mówił „Szkole Jazdy” Karol Manys, rzecznik prasowy Ministerstwa Cyfryzacji.

n Zmiana taktyki

Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców dzia- ła od 2003 roku. Już od dawna wiele osób wska- zywało, że system jest daleki od ideału. Skarżo- no się na jego awaryjność i nienowoczesność. Dlatego cztery lata temu Ministerstwo Spraw Wewnętrznych uznało, że trzeba go zmoderni- zować, a nawet wzbogacić o nowe usługi. Wy- konaniem zadania zajął się Centralny Ośrodek Informatyki. Tyle że prace nad systemem bar- dzo się opóźniały. Efekt? Kilkakrotne przesunię- cie wejścia w życie zmodernizowanej ewiden- cji. Ostatni taki zabieg miał miejsce w grudniu ubiegłego roku. Wtedy wydawało się, że sys- tem zacznie działać, tak jak można było prze- bowiązany do wprowadzenia danych do syste- z którymi przychodzą do nas ludzie, możemy czytać w podpisanej przez prezydenta Andrze- mu i przesłania do bazy CEP. Następnie otrzyma załatwić. ja Dudę ustawie, 4 czerwca 2018 roku. Jednak stamtąd potwierdzenie, dokona wpisu w doku- Rzecznik resortu cyfryzacji, Karol Manys, uspo- Ministerstwo Cyfryzacji zmieniło taktykę. Naj- mencie i zwróci go właścicielowi pojazdu. No- kajał nas jednak, że system działał sprawnie i był pierw postanowiono wdrożyć moduł Centralnej wością jest także rejestracja negatywnego wy- na bieżąco monitorowany. Ewidencji Pojazdów, potem Centralnej Ewiden- niku badania technicznego. Badanie okreso- – Mogą oczywiście zdarzać się pojedyncze cji Kierowców. Pierwszy miał zostać uruchomio- we przerwane na prośbę właściciela samocho- przypadki, gdzie dojdzie do jakichś problemów ny w CEPiK-u 2.0 13 listopada, drugi – tak jak du również zostanie odnotowane w bazie CEP. z łączeniem się z systemem. To ogromna baza, zaplanowano wcześniej – 4 czerwca 2018 roku. takie rzeczy się zdarzają. Jednak w takiej sytu- n Problemy na starcie acji należy zwrócić się do nas, helpdesk działa n Ewidencja przyjmuje więcej 24 godziny na dobę. danych Moduł Centralnej Ewidencji Pojazdów urucho- Tyle że wspomniany helpdesk miał ręce peł- miono, jak zapowiadano, czyli 13 listopada. Ale ne roboty. Urzędnicy informowali nas, że liczba Udoskonalona CEP to m.in. doprecyzowanie nie można chyba włączenia systemu określić in- zgłoszeń o nieprawidłowym działaniu systemu i zwiększenie zakresu wprowadzanych do ewi- nym słowem jak falstart. Dlaczego? Od począt- była bardzo duża. W związku z tym nie wszystko dencji danych. Trafiają tam informacje dotyczą- ku nie działał jak należy. Taką informację prze- udawało się naprawić w krótkim czasie. ce ustanowionych zabezpieczeń na pojeździe, kazali nam m.in. pracownicy stacji kontroli po- w tym o jego zajęciu przez organ egzekucyjny. jazdów. Ale nie tylko. O problemach w pierw- n Ministerstwo raportuje… To rozwiązanie ważne dla nabywców pojazdów, szym dniu funkcjonowania mówili także urzęd- którzy uzyskają teraz wiedzę m.in. w zakresie nicy pracujący w wydziałach komunikacji sta- O tym, że urzędnicy i stacje kontroli pojazdów ograniczonego prawa właściciela do dyspono- rostw powiatowych i urzędów miast. mają problemy z używaniem zmodernizowa- wania pojazdem. – Czasami jesteśmy w stanie wydać dowód nego systemu, świadczą również raporty, któ- Zgodnie z nowymi przepisami okresowe ba- rejestracyjny, innym razem nie. To loteria – mó- re na swojej stronie internetowej publikowa- danie techniczne na stacjach kontroli pojaz- wił „Szkole Jazdy” Janusz Hyliński, zastępca na- ło Ministerstwo Cyfryzacji. Na przykład 16 li-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY dów przeprowadza się po uprzednim uiszcze- czelnika wydziału komunikacji w Starostwie stopada zarejestrowano jedną awarię CEPiK-u, niu opłaty przez właściciela lub posiadacza po- Powiatowym w Krotoszynie. – Niby połącze- z którą udało się uporać po 30 minutach. Do- jazdu. Po wykonaniu badania diagnosta jest zo- nie z systemem jest, ale nie wszystkie sprawy, datkowo odnotowano dwa błędy krytyczne i 22 4 TEMAT NUMERU CEPiK 2.0

o mniejszym ciężarze gatunkowym. Helpdesk Są to problemy niezależne od ratusza, spowodo- sunku do poprzedniego tygodnia. Powodem nie odebrał wtedy 732 telefony. Do CEPiK-u nie pod- wane zewnętrznymi perturbacjami. Bardzo pro- był oczywiście spadek liczby osób chcących za- łączyło się ponadto 900 stacji kontroli pojazdów. simy o cierpliwość i wyrozumiałość, mamy na- łatwić w urzędach taką sprawę. 20 listopada również odnotowano jedną awa- dzieję, że wkrótce system zacznie działać spraw- Mało tego, z pisma możemy się np. dowie- rię. Problem rozwiązano w ciągu pół godziny. nie” – taką informację na swojej stronie interne- dzieć, że część zadań została przez urzędników Brakowało już natomiast błędów krytycznych. towej zamieścił 15 listopada włocławski ratusz. zrealizowana niezgodnie z oczekiwaniami oby- Spadła także liczba rozmów odebranych przez I nie była to jedyna jednostka samorządowa, wateli. Standardem było wydawanie lub prze- helpdesk. Wyniosła ona 480. Do CEPiK-u nie pod- która miała problemy związane z uruchomie- dłużanie pozwoleń czasowych. Wszystko z po- łączyło się jeszcze 550 stacji kontroli pojazdów. niem Centralnej Ewidencji Pojazdów. Na przy- wodu trudności z realizacją innych procedur. kład wydział komunikacji w Lublinie prosił pe- Węgrzyn narzekał także na jakość danych wpro- n …urzędnicy się tłumaczą tentów, żeby najpierw zadzwonili do urzędu wadzanych do CEPIK-u 2.0. Zdarzały się bowiem i dowiedzieli się, czy ich sprawę w ogóle moż- sytuacje, gdy przedstawiciele resortu cyfryzacji Wiadomo, że jeśli system nie działa, jak powi- na załatwić. Z kolei w Łodzi urzędnicy nie mo- rozsyłali instrukcje umożliwiające obejście wy- nien, cierpią na tym przede wszystkim nie pra- gli np. wydawać części stałych dowodów reje- stępujących problemów poprzez wprowadzanie cownicy stacji kontroli pojazdów i urzędnicy, tyl- stracyjnych zamiast czasowych. W takich sytu- do systemu fikcyjnych danych. Do Związku Po- ko ludzie, którzy się do nich zgłaszają. Mniej- acjach o czternaście dni wydłużali ważność cza- wiatów Polskich dotarły także zgłoszenia o błęd- szy problem był z SKP. Dlaczego? Jeśli stacja sowego dokumentu. nie wykonanych dowodach rejestracyjnych. Zo- nie była w stanie „wpiąć” się do systemu, mo- stały one zwrócone do Polskiej Wytwórni Papie- gła pracować w tzw. systemie awaryjnym. Zna- n Poirytowane powiaty rów Wartościowych, która je wydaje. czy to tyle, że pracownik SKP zapisywał wyniki badania na swoim komputerze. W momencie, Mocno poirytowany kulawym działaniem sys- n Minister się boi gdy system zadziała, masowo wprowadzałby temu był także Ludwik Węgrzyn, prezes zarzą- wszystkie dane o pojazdach swoich klientów du Związku Powiatów Polskich. Dlatego 20 li- „W tej sytuacji coraz bardziej powszechne sta- do CEPiK-u. W znacznie gorszej sytuacji znaleźli stopada wysłał do minister cyfryzacji Anny Stre- je się odczucie, że jako powiaty staliśmy się mi- się urzędnicy pracujący w wydziałach komuni- żyńskiej pismo w tej sprawie. Co w nim możemy mowolną ofiarą dążenia administracji centralnej kacji starostw powiatowych i urzędach miast. przeczytać? „Tydzień temu został uruchomiony do ogłoszenia w przeddzień dwulecia rządu suk- Dlaczego? Bo petentów chcących załatwić jakąś moduł CEP w ramach systemu CEPiK 2.0. Mia- cesu w zakresie e-administracji. To na naszych sprawę, np. zarejestrować auto, jest dużo więcej ło to w znaczącym stopniu podnieść jakość re- urzędnikach – jako osobach mających bezpo- niż na stacjach kontroli pojazdów. Doszło na- alizacji zadań związanych z dopuszczaniem po- średni kontakt z obywatelami – skupia się ich wet do tego, że niektóre jednostki postanowiły jazdów do ruchu. Na razie – po tygodniu funk- niezadowolenie. To nasi urzędnicy po to, by wy- o swoich problemach powiadomić obywateli. cjonowania systemu – można stwierdzić, że cel konać te same zadania, co dwa tygodnie temu, „W wydziale komunikacji Urzędu Miasta ten nie został zrealizowany. Wręcz przeciwnie, muszą wykonywać znacznie więcej pracy. To oni Włocławek, ale także w wielu innych urzędach uruchomienie systemu doprowadziło wydziały dzień w dzień muszą siadać do terminali kom- w Polsce, występują problemy związane z re- komunikacji poszczególnych starostw powiato- puterowych nie wiedząc, jakie procedury uda się alizacją procedury rejestracji pojazdów. System wych oraz urzędów miast na prawach powiatu zrealizować danego dnia, a jakie nie – bo z dnia ma przerwy w działaniu albo całkowicie się wy- na skraj wydolności” – napisał Węgrzyn. I wyli- na dzień listy mogą się zmieniać” – napisał w li- łącza” – poinformowali urzędnicy. „To znacznie czył, że w pierwszym tygodniu funkcjonowania ście Ludwik Węgrzyn. utrudnia lub wręcz uniemożliwia obsługę klien- zmodernizowanego systemu liczba zarejestro- Co na to minister cyfryzacji? Do czasu za- tów wydziału komunikacji w UM Włocławek. wanych pojazdów spadła aż o 30 proc. w sto- mknięcia tego numeru „Szkoły Jazdy” nie od- niosła się do pisma wysłanego przez ZPP. Ale w rozmowie z serwisem money.pl powiedziała coś zaskakującego. Otóż dziennikarze spytali ją, czy urzędnicy przychylnie podchodzą do no- wego systemu. – O wiele bardziej boję się tych wszystkich osób, którym ten system nadepnie na odcisk. On ewidentnie uszczelnia system całego rynku samochodowego i przeciwdziała przestępczości – powiedziała serwisowi money.pl Streżyńska. A na Twitterze 21 listopada napisała: „Tak, sa- morządy powiatowe przeżyły w związku z CE- PiK-iem bardzo trudne dni w ubiegłym tygo- dniu. Ale bardzo dobrze z nami współpraco- wały przy usuwaniu błędów i identyfikowaniu problemów. W tym tygodniu błędy, którymi się zajmujemy wspólnie, są już marginalne. Dzię- kuję tym, którzy byli na posterunku”. Z końcowym fragmentem wypowiedzi mini- ster mogliby dyskutować urzędnicy pracujący w wydziałach komunikacji m.in. w Olsztynie czy

Częstochowie. Bo tamtejsze lokalne media do- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY nosiły, że system wciąż nie działa, jak powinien. Jakub Ziębka 5 OSK

Szkolenie rozszerzone

Więcej godzin praktyki, do tego psycholog i zajęcia na płycie poślizgowej – to najczęściej wymieniane przez instruktorów zmiany, które powinny pojawić się podczas szkolenia kierowców na kategorię B. ie mam wątpliwości, że powinno być wię- – Moim zdaniem w większości przypadków czeni, że różnica 5 km/h potrafi zadecydo- cej godzin zajęć praktycznych – mówi Filip 30 godzin jazdy to jednak za mało – twierdzi. wać o tym, czy przejedziemy bezpiecznie za- N Fijak z OSK „nieDzielny Kierowca” z Żyw- – Dlatego ja bym liczbę godzin zwiększył usta- kręt, czy wypadniemy z drogi lub uderzymy ca. – Z mojego doświadczenia wynika, że tyle wowo. Nie byłoby potrzeby sankcjonowania w barierkę. wystarcza kursantom, którzy przychodzą do nas tego, gdyby nie fakt, że w naszym społeczeń- – Jazda na płycie to zdecydowanie bardzo ze szkoły samochodowej. Natomiast ci, którzy stwie jest poważny problem z pokorą. Młode potrzebna część kursu – dodaje Moszczyński. nigdy wcześniej nie mieli styczności z autem, nie pokolenie, a to właśnie jego przedstawiciele – Ja bym wprowadził dwie godziny. Pierwsza, dają rady nauczyć się w ciągu 30 godzin wszyst- stanową znaczną część kursantów, ma poczu- żeby zobaczyć, jak auto się zachowuje, druga, kiego. Zwłaszcza że doszły nowe umiejętności, cie, że zjadło wszystkie rozumy. I po trzech go- żeby chociaż liznąć wiedzy o tym, co można zro- które trzeba posiąść, choćby eco-driving. A licz- dzinach wszyscy są mistrzami kierownicy. Mało bić, gdy już wpadniemy w poślizg. ba godzin pozostała bez zmian. kto uznaje, że warto dokupić godziny, widzi, że ma niedostatki wiedzy. Zupełnie inaczej jest n Zajęcia z psychologiem – absolutna n Dodatkowe godziny za to ze starszymi, zwłaszcza z kobietami. One konieczność mają w sobie bardzo dużo pokory, są odpowie- Instruktorzy zdają sobie sprawę, że pomysł dzialne i sumienne. Jeżeli nie czują się pewnie, – Młodzi ludzie mają tak ukształtowaną psy- zwiększenia liczby obowiązkowych godzin prak- to nie boją się do tego przyznać. chikę, że każe im ona myśleć optymistycznie – tycznych, choć pojawia się często, budzi sporo mówi Kulik. – Ja zdążę, ja się zmieszczę. Często kontrowersji. Przede wszystkim dlatego, że wie- n Płyta poślizgowa uczy pokory z pogardą traktują kierowców, którzy jadą pra- lu szkoleniowców boi się oskarżenia o to, że za- wym pasem z prędkością 50 km/h. Mówią o nich leży im głównie na pieniądzach, które otrzymu- Jeżeli chodzi o wprowadzenie do obowiązkowe- „zawalidrogi”. A sami jadą za szybko, nie oglą- ją za każdą odbytą godzinę szkolenia. Sposób go kursu zajęć na płycie poślizgowej, instrukto- dają się za siebie przy zmianie pasa, bo nie wi- na rozwiązanie problemu proponuje Rafał Górski rzy są zgodni. Takie zajęcia powinny się odby- dzą konsekwencji, nie patrzą do przodu. Taka z OSK „Po Prawo Jazdy” z Jeleniej Góry. wać nie, jak planuje się obecnie, po zdaniu eg- cecha młodości. Dlatego uważam, że zajęcia – Ja byłbym za tym, żeby wprowadzić 50 go- zaminu, tylko między kursem a przystąpieniem z psychologiem, który ma odpowiednie narzę- dzin praktyki, jednak z możliwością „wypuszcze- do egzaminu państwowego. dzia do wpływania na człowieka, to absolutna nia” kursanta po 30 godzinach – mówi. – Bo ile – Cztery miesiące po zdaniu egzaminu może konieczność. człowiek potrzebuje czasu na przyswojenie umie- być już niestety za późno na tę naukę – mówi Instruktorzy postulują też, by do teoretyczne- jętności jazdy samochodem to bardzo indywi- Tomasz Kulik ze szkoły Kulikowisko w Warsza- go kursu wprowadzić panel tematyczny o agresji dualna kwestia. Jeden załapie szybciej, inny na- wie. – Te zajęcia są bardzo potrzebne. Ludzie drogowej. Takie zajęcia także powinien, zdaniem wet po 40 godzinach nie będzie w stanie podejść nie zdają sobie sprawy, jak zachowuje się sa- szkoleniowców, prowadzić psycholog. do egzaminu. To kwestia percepcji, zdolności ma- mochód na śliskiej nawierzchni, nie mówiąc już Kulik uważa, że jedną z podstawowych rze- nualnych i wielu innych indywidualnych cech. o pojęciu, co zrobić, kiedy dochodzi do takiej czy, jakie należy zmienić, jest weryfikacja upraw-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY Podobnego zdania jest Sławomir Moszczyń- sytuacji na drodze. nień instruktorskich. Obecnie nie jest to okre- ski z Ośrodka Szkolenia Kierowców Automobil- Jak twierdzi Kulik, podczas kursów doszka- ślone w żadnej ustawie. klub Polski. lających często sami instruktorzy są zasko- Anna Łukaszuk 6 Pieniądze Egzaminatorze, pokaż swój majątek

W projekcie ustawy o jawności życia publicznego, przedstawionym przez ministra koordynatora służb specjalnych Mariusza Kamińskiego, znalazł się zapis, że egzaminatorzy będą musieli składać oświadczenia majątkowe, a ich treść zostanie ujawniona. Co na to sami zainteresowani? Podchodzą do tematu bardzo spokojnie.

n Majątki pod lupą CBA

Wedle projektu oświadczenie majątkowe składa się w formie pisemnej lub elektronicznej. Trzeba byłoby to zrobić w ciągu czternastu dni od ob- jęcia stanowiska i co roku do 30 kwietnia, we- dług stanu na 31 grudnia roku poprzedniego. „Bardzo ważną zmianą, zawartą w obecnym projekcie ustawy, jest obowiązek wykazywania w oświadczeniu majątkowym również zmian do- tyczących sytuacji majątkowej, które miały miej- sce w ciągu roku. Ta zmiana ma fundamentalne znaczenie, bowiem daje możliwości uzyskania realnego obrazu stanu majątkowego w okresie między kolejnymi oświadczeniami. Do tej pory procedura składania oświadczenia majątkowe- go powodowała, że obraz stanu posiadania miał charakter bardzo wyrywkowy i mógł być my- lący” – czytamy w uzasadnieniu do projektu. Treść oświadczeń będzie ponadto analizowa- ło Centralne Biuro Antykorupcyjne.

n Egzaminatorzy spokojni eraz egzaminator także jest zobligowany no jeszcze drugą turę. Obecna wersja projektu do złożenia oświadczenia majątkowego. zakłada, że ustawa zacznie obowiązywać już A co o pomyśle ujawniania oświadczeń majątko- T Mówi o tym ustawa o kierujących pojazda- 1 stycznia 2018 roku. wych egzaminatorów myślą sami zainteresowani? mi, a dokładniej art. 63 pkt 5: „Do egzaminatora Co możemy w nim przeczytać? Ano m.in. to, – Na pewno środowisko nie będzie z tego zatrudnionego w wojewódzkim ośrodku ruchu że do składania oświadczenia majątkowego by- powodu zadowolone – mówi Henryk Ad- drogowego stosuje się przepisy ustawy o ogra- liby zobowiązani także egzaminatorzy. Komu? les, egzaminator nadzorujący w krakowskim niczeniu prowadzenia działalności gospodarczej Marszałkowi województwa. Ten musiałby takie MORD-zie. – Każdy ma swoje powody, żeby nie przez osoby pełniące funkcje publiczne”. W ar- dane publikować. Gdzie? Na przykład w Inter- ujawniać różnych danych, ale ja jestem spokoj- tykule 10 jest mowa o składaniu oświadczeń. necie, Biuletynie Informacji Publicznej. Oświad- ny. Nie mam nic przeciwko. Z tym, że są one niejawne. Egzaminatorzy wy- czenie dotyczyłoby zarówno majątku osobiste- Podobnie do sprawy podchodzi Piotr Anto- pełniają je i przekazują dyrektorowi WORD-u, go, jak i objętego małżeńską wspólnością ma- szewski, egzaminator nadzorujący w Wojewódz- w którym pracują. Ich oświadczenia majątko- jątkową. Jawne nie byłyby tylko numery PESEL, kim Ośrodku Ruchu Drogowego w Poznaniu. we nie są nigdzie publikowane. adresu zamieszkania i miejsca położenia ujaw- – Nie mam nic do ukrycia. Trzeba będzie skła- nianych nieruchomości. dać jawne oświadczenie, to je złożę. Ciekawy je- n Oświadczenia trafią W oświadczeniu majątkowym podaje się stem tylko, dlaczego padło także na egzamina- do marszałków m.in. informacje o posiadanych zasobach torów, nie jesteśmy przecież na świeczniku. Ale pieniężnych, nieruchomościach, członko- pewnie wiąże się to z tym, że hipotetycznie mo- Już niedługo prawdopodobnie się to zmie- stwie w organach spółek prawa handlowe- żemy mieć styczność z działaniami korupcyjnymi. ni. Bo minister koordynator służb specjalnych go i innych osób prawnych, w tym fundacji Jeśli ustawa o jawności życia publicznego Mariusz Kamiński przedstawił projekt ustawy i stowarzyszeń, posiadanych akcjach i udzia- wejdzie w życie, liczba osób zobowiązanych

o jawności życia publicznego. Do czasu zamknię- łach w spółkach prawa handlowego, zatrud- do składania oświadczenia majątkowego wzro- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY cia tego numeru „Szkoły Jazdy” odbyły się już nieniu i wykonywaniu zajęć w innych firmach śnie z 500 tys. do 830 tys. pierwsze konsultacje społeczne. Zapowiada- lub instytucjach. Jakub Ziębka 7 Egzaminowanie Jednorazowa teoria?

Kierowcy, którzy mają prawo jazdy np. kategorii B i starają się o uprawnienia na ciężarówki lub autobusy, mieliby zdawać tylko egzamin praktyczny. Z taką inicjatywą wystąpił poseł Paweł Szramka. – A co z wiedzą specjalistyczną? – dopytują eksperci z branży szkoleniowej.

wej naczepy. Czy takimi wyzwaniami, jak plat- formy kolejowe, przeprawy promowe. – Można by przewrotnie zapytać: po co ko- muś studia, skoro ma średnie wykształcenie? – komentuje Tomasz Rejek, prezes Pomorskie- go Stowarzyszenia Przewoźników Drogowych w Gdyni. Szef PSPD sięga po takie same porównania, jak egzaminator nadzorujący WORD Tarnobrzeg. – Kolejne kategorie praw jazdy to stopniowa- nie wiedzy – tłumaczy. – Kompetencje kierowcy zawodowego muszą być wyższe od kompeten- cji osób, które jeżdżą tylko autami osobowymi. Egzaminy są więc bezwzględnie potrzebne. Ta- kie przepisy znajdują odzwierciedlenie również w regulacjach UE. Przypomina też, że zawodowi kierowcy co pięć lat mają obowiązkowe szkolenia okre- sowe. Żeby odnowić uprawnienia, muszą przejść badania lekarskie, psychologiczne i zaliczyć pięć dni zajęć. – A człowiek, który dopiero stara się o katego- rię C, miałby być zwolniony z kursu i egzaminu teoretycznego? – pyta retorycznie prezes PSPD.

n Mniej wiedzy ogólnej, więcej specjalistycznej

arlamentarzysta Kukiz’15 złożył w tej spra- – Odpowiedź jest w przygotowaniu – usły- Tak liberalne podejście do kwestii szkolenia wie interpelację. Przypomina ministrowi in- szeliśmy w biurze prasowym MIiB. kierowców nie przekonuje nikogo z naszych P frastruktury i budownictwa, że: „Każdy kie- rozmówców. Dyrektorzy WORD-ów mówią rowca, który posiada już prawo jazdy danej ka- n Wyższa szkoła jazdy to samo, co właściciele OSK. A to naprawdę tegorii, i który postanawia uzyskać uprawnie- rzadkość. nia na inną kategorię, jest zobowiązany do po- Za to eksperci od szkolenia i egzaminowania – Można założyć, że posiadacz prawa jazdy nownego zdania części teoretycznej egzaminu chętnie komentują temat. kategorii B zna przepisy drogowe. Ale co z wie- na prawo jazdy”. I przekonuje: „W ocenie wielu – Kategorie C i D to szkoła wyższa dla kie- dzą specjalistyczną? Nauczy się we własnym kierowców i ekspertów jest to zbędna koniecz- rowców. Musi być też wyższy poziom szkole- zakresie? Ile osób podeszłoby do tego uczci- ność, zważywszy na fakt, iż przepisy ruchu dro- nia – stwierdza Leszek Kida, kierownik wydziału wie? – zastanawia się Marta Ogryzek, współ- gowego są identyczne dla posiadaczy wszyst- egzaminowania Wojewódzkiego Ośrodka Ruchu właścicielka ośrodka szkolenia kierowców kich kategorii prawa jazdy. Nie ma więc żadnej Drogowego w Tarnobrzegu. – Oceniając problem w Olsztynie. – Uczenie się tylko z Internetu, logicznej przesłanki przemawiającej za utrzy- w kontekście BRD można powiedzieć, że kierow- książek, to nie to samo, co zajęcia z fachow- maniem obowiązujących przepisów”. ca motocykla czy osobówki może spowodować cem, który wyjaśni, doradzi. Poza tym obo- Poseł Szramka pisze o „wyjściu naprzeciw wypadek, a kierujący autobusem lub ciężarów- wiązek zaliczenia szkolenia i egzaminu mobi- oczekiwaniom kierowców” i postuluje zmiany ką – katastrofę. lizuje kursantów. w ustawie o kierujących pojazdami. Pyta, czy Kida zwraca uwagę na wielką odpowiedzial- – Kurs i egzamin zawsze stanowią pewną do- ministerstwo podejmie się zmiany „niekorzyst- ność ciążącą na kierowcach zawodowych, ale legliwość dla zdającego – przyznaje Zbigniew nych” dla obywateli przepisów. Resort jeszcze również obszerną wiedzę, którą muszą przy- Przeworek, dyrektor WORD-u w Pile. – Spraw- do sprawy się nie ustosunkował. Do czasu za- swoić. dzenie wiedzy jest jednak konieczne. Trzeba mknięcia tego numeru miesięcznika nie odpo- – Zasady przewozu ładunków, dokumenty na to patrzeć w kategoriach odpowiedzialno-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY wiedział również na pytania dotyczące wspo- transportowe, czas pracy – wylicza. ści, a nie uprzykrzania życia kierowcom. mnianej interpelacji przesłane przez redakcję Rzeczywiście, trudno porównać pakowanie Autor interpelacji zapewne zgodziłby się „Szkoły Jazdy”. walizek do bagażnika z załadunkiem 30-tono- z ostatnią częścią zdania. 8 Egzaminowanie

– Nie słyszałem o tej interpelacji, ale jeśli tegorii A1 lub A2 na A. Jeśli chcemy zrobić kosztuje 2,4 tys. zł. Ile taniej byłoby bez części parlamentarzyści chcą jakoś ulżyć kandydatom uprawnienia B+E, czyli osobówki z przycze- teoretycznej? na kierowców, to dyskutować warto – stwier- pą, lawetą, WORD nie sprawdza naszej zna- – Nie podam konkretnej kwoty: 100 czy 200 dza Krzysztof Bandos, prezes Polskiej Fede- jomości teorii, a wyłącznie praktyczne umie- złotych – mówi Tomasz Rejek. – Ale procento- racji Stowarzyszeń Szkół Kierowców. – Może jętności. Posiadacze kategorii C+E mogą jeź- wo to bardzo mało. Oszczędność będzie nie- wprowadzić jakieś inne rodzaje testów? Mniej dzić także autobusem z przyczepą (posiada- adekwatna do konsekwencji, które może po- pytań? Mniej wiedzy ogólnej, więcej specjali- jąc kat. D) i oczywiście samochodem osobo- nieść kierowca nieposiadający stosownych kom- stycznej? Może e-learning? wym z przyczepą. petencji. Zgadza się z argumentem posła Szramki, Przy cenach kursów na kat. D (4–6 tys. zł) że każdy kierowca, choćby miał uprawnienia n Nie chodzi o kasę ulga związana z ewentualnym zniesieniem teo- tylko na motorower, choćby robił prawko pół rii wydaje się symboliczna. Zmiany nie miałyby wieku temu, kodeks drogowy powinien znać. Dalsze łagodzenie, upraszczanie przepisów też wpływu na finanse WORD-ów. Starający się – Ale czy śledzi zmiany prawa, różne nowin- na pewno spodobałoby się kandydatom na kie- o uprawnienia na ciężarówki i autobusy to za- ki? Czy zdałby egzamin teoretyczny tak z mar- rowców. Oznaczałoby oszczędność czasu i pie- ledwie kilka procent wszystkich egzaminowa- szu, bez nauki? Obawiam się, że nie – mówi niędzy. Ale warto zwrócić uwagę, że teoretycz- nych. A zdawalność w tych grupach kierowców Bandos. – Niedawno miałem zajęcia z kierow- na część szkolenia i egzaminu stanowi niewielką utrzymuje się na poziomie 70–80 proc. cami pojazdów uprzywilejowanych i oni też część kosztów uzyskania prawa jazdy. WORD-y – Na kategorię C w październiku mieliśmy wielu oczywistym dla mnie przepisom się dzi- kasują za testy tylko 30 zł, niezależnie od tego, 65,6 proc. Na kategorię D – 77,8 proc. – wyja- wili. A dwadzieścia lat karetkami jeżdżą! na jaką kategorię zdajemy. Natomiast egzami- śnia egzaminator nadzorujący w tarnobrzeskim Może warto by więc wprowadzić zasadę, ny praktyczne kosztują od 140 zł (kat. AM i B) WORD-zie. – Teraz jest łatwiej niż kiedyś. Baza że kto robił prawko więcej niż pięć lub dziesięć do 245 zł (C+E oraz D+E). Egzaminy na C i D pytań jest jawna. Ogólnodostępna. lat temu, musi ponownie przejść kurs i egza- – po 200 zł. Różnicę kosztów teorii i praktyki – My w październiku mieliśmy 67,32 proc. min z teorii. A kto ma świeższą wiedzę – zalicza jeszcze wyraźniej widać w opłatach za kursy. Za- na kategorię C – informuje dyrektor WORD Piła. część teoretyczną tylko w formie e-learningu. interesowanym kategorią B „samoukom” szkoły – Szczerze mówiąc myślałem, że zdawalność jest – Ale wiedza specjalistyczna, dotycząca przy- jazdy oferują zniżki 50–100 zł. Przy cenie szko- wyższa. Najbardziej aktualne dane pokazują jed- wozu osób, przewozu rzeczy musi być rzetel- lenia na poziomie 1,5 tys. zł. nak, że jedna trzecia kierowców musi uzupełnić nie zweryfikowana – podkreśla prezes PFSSK. Kurs na kat. C organizowany przez Pomor- wiedzę – podsumowuje Zbigniew Przeworek. – Kierujący ciężarówką ma kilkadziesiąt ton skie Stowarzyszenie Przewoźników Drogowych Tomasz Maciejewski „pod nogą”. Kierowca autobusu odpowiada za kilkadziesiąt osób! n Ułatwienia? Już są. Może być więcej.

O ewentualnych zmianach formuły egzami- nów mówią też inni eksperci. Zwracają uwa- gę, że z innego pułapu startuje kierowca, któ- ry posiada prawo jazdy kategorii B, C, E i sta- ra się o kategorię D. Inaczej zaś należy trakto- wać kierowcę, który jeździł tylko autami oso- bowymi lub jednośladami. – Testy można by przygotować w różnych wariantach. Inny zakres zagadnień, inne roz- łożenie akcentów – proponuje Marta Ogryzek. Prezes PSPD przypomina, że przepisy doty- czące uzyskiwania kolejnych kategorii zostały już zliberalizowane. – Swego czasu był egzamin teoretyczny od E do C. Przyczepy, naczepy. Ten obowiązek znie- siono, mimo różnych opinii, różnych argumen- tów – opowiada Rejek. – Ja byłem na tak. Po- wtarzanie teoretycznego nie miało sensu. Prze- cież bardzo często egzamin na E robiła oso- ba, która kilka miesięcy wcześniej uzyskała C. Kandydaci na kierowców mogą też korzy- stać z innych ułatwień. Na przykład posiadacze kat. B1, którzy chcą uzyskać pełne B, przecho- dzą krótszy kurs (dwadzieścia godzin) i zda- ją tylko egzamin praktyczny. Przejście z A1 na A2 również jest uproszczone. Egzaminu

teoretycznego nie ma. Trzeba zaliczyć dzie- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY sięć godzin szkolenia i jazdę egzaminacyjną. Taka sama procedura dotyczy awansu z ka- 9 OSK Brudny problem

Właściciele szkół jazdy nierzadko muszą się mocno natrudzić, żeby wyegzekwować od instruktorów utrzymanie porządku w samochodach. Jednak mają na to swoje sposoby. Jakie?

Ale są też i tacy instruktorzy, którym się po prostu nie chce i żadne rozmowy motywujące czy dyscy- plinujące nie pomagają. Auta są brudne, na dy- wanikach jest tyle piachu, co w piaskownicy.

n O swoje dba się chętniej

W niektórych szkołach część instruktorów szkoli własnymi autami. Tak jest np. w Ośrodku Szko- lenia Kierowców „AS” w Gdańsku. – Jesteśmy szkołą, w której mamy dwa rodza- je pojazdów: należące do ośrodka i do instruk- torów – tłumaczy Izabela Dymkowska, właści- cielka szkoły. – Zauważyłam, że utrzymanie czy- stości jest zdecydowanie mniejszym problemem w tej drugiej grupie. Wszyscy nasi kierowcy wie- dzą, że samochód jest wizytówką szkoły, dlate- go musi być czysty i zadbany. Każdy instruktor szkoły, mimo naprawdę napiętego grafiku, ma obowiązek raz w tygo- dniu pojechać do myjni i kompleksowo wyczy- elce śmierdzi papierosami”, „Instruk- Chyba skutecznie, skoro żaden kursant nigdy ścić auto. tor, z którym mam jazdy, od trzech tygo- się nie skarżył. – Robią to w godzinach pracy, bo trudno wy- W dni wozi puste opakowanie po jogurcie, Jak twierdzi Szczepańska, oprócz zapisów magać, by pracownik poświęcał swój czas wol- które niemiłosiernie śmierdzi”, „Mam wrażenie, w umowie o pracę ważne jest też, by szefo- ny na obowiązki służbowe – dodaje Dymkow- że elka, którą jeżdżę, nie widziała odkurzacza stwo dawało dobry przykład. ska. – Oczywiście, zdarza się, że niektórzy in- od roku albo dłużej, wszędzie jest piach, wala- – Kierownictwo naszego ośrodka też szkoli struktorzy, chcąc załatwić sprawę szybciej, nie ją się papierki, paragony” – to tylko kilka wpi- kierowców, więc instruktorzy widzą, że nie tyl- doczyszczą auta jak należy. Dlatego też co ja- sów z forów internetowych, na których udzie- ko oni biegają z odkurzaczem, a przykład idzie kiś czas kontrolujemy pojazdy, żeby kursanci nie lają się kursanci szkół jazdy. z góry – wyjaśnia. – Cztery razy do roku nasze mieli powodów do narzekań. – Jak czytam takie rzeczy, to nie wiem, co po- pojazdy są poddawane gruntownemu czyszcze- wiedzieć, bo dla mnie to jest temat, który nie niu, łącznie z praniem tapicerki, ale to już jest n Umowa nakazuje, właściciel powinien istnieć – mówi Rafał Górski ze szko- organizowane odgórnie. pilnuje ły Po Prawo Jazdy z Jeleniej Góry. – Utrzyma- nie czystości w samochodzie powinno być tak n Dodatkowy pracownik Arkadiusz Majewski ze szkoły Nauka i Dosko- samo oczywiste, jak jazda prawą stroną. Ale do sprzątania aut nalenie Jazdy z Międzychodu twierdzi, że naj- to się wynosi z domu. Ja nie potrafię sobie wy- skuteczniejszym sposobem jest jednak prawne obrazić, że mógłbym mieć bałagan we wła- Czasami, żeby nie stracić dobrej opinii, trzeba sankcjonowanie czystości. Można je egzekwo- snym samochodzie, a co dopiero w służbo- zatrudnić dodatkowego pracownika. wać skutecznie wtedy, kiedy jest wpisane w obo- wym. – Utrzymanie czystości w pojazdach to tak wiązki służbowe. Bo nie ma co liczyć, że dobrym Okazuje się jednak, że problem istnieje i wła- duży problem, że zdecydowaliśmy się zatrudnić słowem i prośbami uda się zmienić człowieka, ściciele szkół jazdy muszą się z nim zmierzyć, je- pracownika technicznego, odpowiedzialnego który nie odczuwa potrzeby czystości. żeli nie chcą stracić dobrej opinii. za dopilnowanie tej sprawy – mówi Radosław – W naszej szkole mamy cztery samochody Surała z Elka School z Gdyni. – Do jego obo- osobowe, mamy też myjnię – wyjaśnia. – Każ- n Przykład idzie z góry wiązków należy dbanie o czystość, stan tech- dy instruktor ma służbowy obowiązek, żeby co- niczny i serwisowanie. Jesteśmy z tego rozwią- dziennie po zakończonych jazdach umyć pojazd – W naszej szkole na dwóch instruktorów przy- zania bardzo zadowoleni. z zewnątrz. Odstępujemy od tej zasady, jeśli po- pada jeden pojazd – mówi Agnieszka Szczepań- Właściciel Elka School przyznaje, że wszystko goda jest ładna i widzimy, że auto nie wymaga ska z Kobra Nauka Jazdy i Autoserwis ze Szcze- zależy od instruktora i jego podejścia do kwe- żadnych zabiegów. Nasi instruktorzy codziennie cina. – Każdy instruktor wie, że ma zacząć dzień stii czystości. też muszą wytrzepać wycieraczki z piachu. Wia-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY pracy od przetarcia samochodu w środku, a koń- – Niektórzy dbają o samochody, jak o własne domo, że szczególnie w miesiącach jesienno-zi- czyć na myciu i tankowaniu. Mamy to zapisa- – twierdzi Surała. – Jest w nich czysto, wszystko mowych gromadzi się go mnóstwo. ne w umowie o pracę i bardzo tego pilnujemy. się błyszczy, chce się takim samochodem jeździć. Anna Łukaszuk 10 Systemy szkolenia i egzaminowania

Stambuł Fot: Lex Kravetski/Flickr Tureckie przykręcanie śruby

Robienie prawka po turecku dla Polaka, Niemca czy Anglika mogło wydawać się bardziej egzotyczne niż język turecki: dwuminutowy egzamin, zdawalność 99 proc., luźne podejście do przepisów. Tak było do niedawna. Teraz Turcy przykręcili kandydatom na kierowców śrubę.

ak robi się prawko w Turcji, kilka lat temu po- Kilkadziesiąt lat temu obowiązywały jeszcze Dlaczego przyjemny? Nie ma jazdy eg- stanowił sprawdzić pewien niemiecki dzien- bardziej uproszczone procedury. zaminacyjnej po zatłoczonych skrzyżowa- J nikarz. Zapisał się na kurs, trochę poćwiczył – Z opowieści mojej rodziny, znajomych wiem, niach. Jest tylko kilka zadań na placu ma- i umówił się na egzamin. Łatwo mu poszło. Teo- że samochodami jeździły nawet osoby nieumie- newrowym. Ale… rię zdawał w szkolnej sali (egzaminatorami naj- jące pisać i czytać – mówi Mehmet Eseryel, któ- – Mam koleżankę, Turczynkę, która dopie- częściej są nauczyciele). Papierowy formularz ry w Szczecinie prowadzi sklep „Smaki Turcji”. ro za trzecim razem zdała egzamin praktycz- – z odpowiedziami A, B, C, D – wypełnił z dużą – Gdzieś na prowincji to prawko właściwie nie ny, przeżywszy za każdym razem sporo stresu pomocą tłumacza, który nie ograniczał się było potrzebne. Nikt dokumentów nie spraw- na placyku – komentuje Agata Bromberek, po- do wskazówek językowych, lecz wyjaśniał za- dzał. Wystarczyło, że znasz się na samochodach. znanianka mieszkająca na tureckiej riwierze, wiłości przepisów. Później była część praktyczna. Umiesz kierować. Umiesz naprawić. A ci, którym od dwunastu lat prowadząca „Tur-Tur” Blog. Na peryferiach miasta. Egzaminatorzy rozstawili zależało i zapisali się na kurs, egzamin, wszy- I biuro podróży AlanyaOnline. na jezdni kilka słupków, na dachu samochodu scy zdawali. Agata przekonuje, że wbrew obiegowym opi- zamontowali tablicę z napisem SINAV ARACI- niom i filmikom krążącym po Internecie, zdoby- DIR (samochód egzaminacyjny) i kazali ruszać. n Przyjemnie na placyku cie tureckiego prawa jazdy nie jest formalnością. Jazda trwała minutę i 38 sekund. Tak! To nie – Owszem, kiedyś może tak było, ale na szczę- pomyłka. Zakończyła się serdecznymi gratula- Te beztroskie dla kierowców czasy odchodzą ście i to się zmieniło. cjami. Auto jechało 30 km/h. Kilkaset metrów. w przeszłość. Powoli odchodzą. Istotną zmianą jest m.in. to, że zdawać moż- Dwa łagodne zakręty. Hamowanie. Nawrotka. – Egzamin jest trudniejszy niż kiedyś, ale na- na tylko w języku tureckim. Kiedyś egzamino- Jakie umiejętności kandydata na kierowcę dal bardzo łatwy w porównaniu do polskiego wano m.in. osoby niemieckojęzyczne. Kolejne sprawdzano? Czy umie ustawić fotel, lusterka. – ocenia Małgorzata Rabenda Derman, Polka utrudnienie – rozbudowana baza pytań i za- Czy bezpiecznie włącza się do ruchu. Czy potrafi pisząca doktorat na Uniwersytecie w Kocaeli, liczanie części teoretycznej przy komputerze.

bezpiecznie zmienić pas. Skoro silnik nie zgasł, autorka bloga „Rodzynki Sułtańskie”. – Szcze- – Test składa się ze 100 pytań, trzeba zdo- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY zmiana biegów odbywała się płynnie, kontrola gólnie egzamin praktyczny jest dość przyjem- być 70 punktów, czyli poprawnych odpowie- nad pojazdem była – prawko się należy. ny – dodaje. dzi – tłumaczy Agata. 11 Systemy szkolenia i egzaminowania

auta albo używanie pojazdu spoza kategorii, na którą mamy prawo jazdy – wyjaśnia Gosia. – Piętnaście punktów dostaniemy na przykład za używanie świateł przeciwmgielnych bez po- trzeby. Dziesięć punktów – za głośne słucha- nie muzyki w samochodzie – wylicza blogerka. Punktacja wydaje się surowsza niż w Polsce czy Niemczech, przy czym limit punktów wy- nosi aż 75. Agata zwraca uwagę, że temperament turec- kich kierowców studzą coraz wyższe manda- ty. Nawet 750 lir (jedna lira to ok. 93 grosze). Autorka „Tur-Tur Blog” chwali się, że dotych- czas dostała tylko jedno upomnienie. Za nie- zapięte pasy. – Kraj, w którym jeździ się pod prąd i po kra- wężnikach. Foteliki i kaski dla dzieci są tylko w telewizji. Ilość miejsc w autach i na motocy- Izmir, trzecie co do wielkości miasto w Turcji klach jest nieograniczona… I tam policja wle- pia mandat za pasy! – nie dowierza jeden z ko- Teoria podzielona jest na trzy części: znaki – Tureckie prawko automatycznie jest między- mentujących bloga. drogowe i zasady ruchu, pierwsza pomoc oraz narodowe. I jest na nim rubryka z grupą krwi. Trudno też uwierzyć, że turyści w Alanyi czy silnik i budowa auta. Badania robi się przed egzaminem – precyzu- Bodrum nie mogą wypożyczać skuterów na do- – Niedawno zmieniły się przepisy i część teo- je Agata. wód osobisty lub prawo jazdy kategorii B. retyczna jest o wiele trudniejsza – mówi Gosia, Międzynarodowym standardem jest również – Wymagana jest kategoria A1 na motorower podkreślając, że posiłkuje się opiniami osób, któ- wiek kierowców. O kategorię B może ubiegać lub A2 na motocykl – mówi Agata. re są świeżo po egzaminach. się osiemnastolatek. Prawo jazdy na motoro- Część praktyczna (termin wyznaczają zwy- wery robi się w wieku 16 lat. Pełne uprawnie- kle dwa, trzy tygodnie po teorii) to kilka zadań nia do prowadzenia ciężarówek uzyska dopie- Z polskim prawem jazdy możemy bez- na małym autodromie. W asyście dwóch egza- ro 21-latek. Pełnowartościowe prawko katego- problemowo jeździć w Turcji przez minatorów i instruktora trzeba zaliczyć: rusza- rii D otrzymuje 24-latek. pół roku. Jeśli planujemy pobyt dłuż- nie na podjeździe (rampie), parkowanie rów- – Co ciekawe, prawa jazdy nie dostaną oso- szy niż 180 dni, potrzebne nam bę- noległe, zatrzymania w wyznaczonym miejscu. by karane za niektóre przestępstwa, na przy- dzie tzw. międzynarodowe prawo jaz- Jest też jazda po łuku w prawo i w lewo. Mak- kład produkcję, sprzedaż lub posiadanie nar- dy. Z potwierdzonym notarialnie lub symalny czas wykonania zadań: 30 minut. Plus kotyków – zauważa Gosia Rabenda Derman. przez ambasadę tłumaczeniem doku- pięć minut na pytania dotyczące eksploatacji Uprawnienia można też dość szybko stra- mentu. Możliwa jest też wymiana pol- pojazdu. Jeśli ktoś obleje cztery razy, musi po- cić… za zbyt szybką jazdę i inne „pirackie ak- skiego prawka na tureckie. Od stycz- nownie zapisać się na kurs. cje” na drodze. nia 2014 roku odbywa się to automa- – Dwadzieścia punktów dostaje się za prze- tycznie, bez dodatkowego egzaminu. n Próba dla żółtodziobów. I termin jazd na czerwonym świetle, niesprawne części ważności

Na polonijnych forach internetowych można znaleźć sporo żartobliwych komentarzy, że Tur- cy przykręcili śrubę kandydatom na kierowców. Bo kiedyś sprawdzano tylko umiejętność skrętu w prawo. A pytania testowe były takie same dla każdego. Przez dziesięciolecia! Polonusi zwra- cają także uwagę, że egzaminy w różnych re- gionach kraju mogą wyglądać inaczej. W du- żych miastach na zachodzie Turcji jest nowocze- śniej, europejsko. Lepsza infrastruktura, lepsze samochody, lepiej wykształceni egzaminatorzy. Europejskim standardem jest również okres próbny dla kierowców. Jeśli przez 24 miesiące złapie się kilka mandatów, traci się uprawnie- nia. Kto nie popełnia wykroczeń, uzyskuje bez- terminowe prawko. Ale uwaga! Co pięć lat musi przejść kontrolę lekarską. – Po zmianach przepisów w Turcji trwa wła-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY śnie wymiana dokumentów. Nowe prawa jaz- dy mają datę, kiedy trzeba je odnowić – wyja- śnia Gosia. Stambuł, czyli wiecznie zakorkowana metropolia Fot. Fabio Penna/Flickr 12 Systemy szkolenia i egzaminowania

ko trzeba opanować sztukę ruszania pod gór- kę. Stambuł słynie też z koszmarnych korków!

n Ceny jak w Polsce

Stambuł ma ponad 14 mln mieszkańców. Korki gigantyczne! Paliwo droższe niż w Polsce. A kur- sy na prawo jazdy kosztują podobnie. Na stro- nach szkół jazdy (są anglojęzyczne) znaleźliśmy oferty za 1500–1600 lir. Wykłady trwają trzy ty- godnie. Można wybrać regularny cykl zajęć lub intensywną naukę w weekendy. Szkolenie prak- tyczne to szesnaście godzin: dwie na symulato- rze, reszta peugeotem 208. Młodzieżowe upraw- nienia na motocykl (dwanaście godzin jazdy) oferowane są za 1200 lir. – Koszty kursów są bardzo zróżnicowane i zdecydowanie można się targować – radzi Gosia. Jeśli naprawdę chcemy się szkolić, warto do- pytać o program zajęć, adres sali wykładowej. Dlaczego? – Żeby przystąpić do egzaminu, trzeba się zapisać na kurs, ale jego reguły nie są jasno określone i często odbywa się on tylko na pa- pierze. Mój znajomy poznał swojego nauczy- ciela podczas egzaminu – stwierdza z humo- rem blogerka. Turecki znak STOP Fot. Dickelbers/Wikimedia Commons Sam egzamin kosztuje tylko 60 lir, czyli mniej niż w wojewódzkich ośrodkach ruchu drogo- n Uliczny survival. Jedź albo giń Nie dziwi mnie też widok czterech osób wego. na skuterze czy siedmiu osób w małym aucie. – I nie słyszałem o sytuacjach, by ktoś zda- Jeśli jednak wyobrażacie sobie, że Turcja jest kra- I to, że kierowca wyznaje rozbrajająco, że nie wał osiem razy. Tak jak to się zdarza w Szczeci- jem surowych przepisów, restrykcyjnie przestrze- ma prawa jazdy, bo jest drogie”. nie – śmieje się Mehmet. ganych procedur, policjantów służbistów i zdy- W rozmowie ze „Szkołą Jazdy” blogerka żar- – Znam takich, których oblano kilkanaście scyplinowanych kierowców, to szybko zmienili- tuje, że policjanci przymykają oko na drobniej- razy – dodaje jego współpracownik. – U was byście zdanie po kilku dniach pobytu w Stam- sze przewinienia kierowców. I stan techniczny nie ma czegoś takiego jak prawo jazdy. U was bule, Ankarze, Izmirze, Gaziantepie, Trabzonie. samochodów. jest „biznes prawo jazdy”. Chodzi tylko o za- Centra miast przypominają mrowiska. Na uli- – A na ulicach widać mnóstwo aut, które rabianie kasy. A jak już jesteś kierowcą i wozisz cach panuje chaos. Wydaje się, że wszyscy jeż- ostatni przegląd miały wykonany dobre pięt- jakieś towary, to musisz mieć pozwolenia, licen- dżą, jak chcą. Parkują, gdzie im wygodnie. Trą- naście lat temu – diagnozuje. cje, winiety. Za wszystko trzeba płacić. W Turcji bią, kto głośniej. Swoje drogowe przygody Go- Galeria drogowych osobliwości w wersji tak nie zdzierają z ludzi – komentuje. sia opisała tekstem zatytułowanym „Turecka uli- „Türkiye” powstałaby ekspresowo po przeglą- Ma trochę nieaktualne dane. Bo np. kiedy się ca jako survival. Jedź albo giń”. Z przerażeniem, dzie tamtejszych portali internetowych. Moż- odbiera prawko (SÜRÜCÜ BELGESI – certyfikat a jednocześnie poczuciem humoru opowiada: na tam znaleźć zdjęcia pojazdów przypomi- dla kierowcy), trzeba głębiej sięgnąć do kieszeni. „Przejście przez ulicę to niekiedy zadanie god- nających krzyżówkę wartburga z traktorem. – Opłata za wydanie dokumentu wynosi ne zdobycia Mount Everestu. Ruszenie na świa- Można pośmiać się z drzew rosnących na środ- 139 lir. I jeszcze 433 liry na podatek drogowy – tłach – to wyścig z czasem. Parkowanie: gra Te- ku drogi. Można spróbować zliczyć pasażerów podsumowuje Agata. tris w realu. Nie jest za ciasno. Wystarczy zmniej- upchanych w mikrobusach, zwanych tam do- Tomasz Maciejewski szyć wymiary samochodu o lusterko. Chodni- lmuszami. ki są wąskie (a jeszcze połowę zajmują samo- Agata przyznaje, że Turcy za kółkiem są „dość chody, drugą połowę – śmieci), krawężniki wy- niefrasobliwi”. Tureckie drogi należą do najniebez- sokie. Turcy, którzy nigdy się nie spieszą i za- – Jeżdżą w ogóle bez prawka albo bez upraw- pieczniejszych w Europie. Roczne sta- wsze są spóźnieni, w samochodzie zamieniają nień danej kategorii. tystyki wypadków są podobne do… się w Kubicę z ADHD. Prawo dżungli to prawo Nie ukrywa też, że zamiast auta zwykle wy- polskich: osiem – dziewięć ofiar śmier- silniejszego i szybszego. Nikt nie przepuszcza biera rower lub komunikację miejską. Tak ła- telnych na 100 tysięcy mieszkańców. pieszych. Musisz po prostu próbować przebiec twiej i bezpieczniej. W 2009 roku Światowa Organizacja przez jezdnię. Przepisy drogowe? Zbiór pięknych – W dużych miastach Turcji, a w szczegól- Zdrowia alarmowała, że współczynnik wskazówek, z których nikt nie korzysta. Zapar- ności w Stambule, jazda rzeczywiście nie nale- śmiertelności w Turcji wynosi 13,9. Wiel- kowane samochody blokują wyjazd z bramy, sie- ży do najłatwiejszych – potwierdza Małgosia. ka Brytania osiągnęła wtedy poziom 5,4,

bie nawzajem, chodnik i ruch ogólnie. To, że cię- – I nie chodzi tu tylko o temperament Turków Niemcy 6, Francja 7,5. Ale w Polsce ten 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY żarówka stoi na środku ulicy, bo kierowca musi i ich zamiłowanie do łamania przepisów, ale dramatyczny wskaźnik sięgał 15. kupić papierosy, nikogo nie zdziwi. fakt, że miasto jest bardzo pagórkowate i szyb- 13 Z wokandy

Spór o zachowanie przed przejściem

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy oddalił skargę egzaminatora na podtrzymaną przez SKO decyzję marszałka, że należy unieważnić przeprowadzony przez niego egzamin. Co było powodem tego unieważnienia? Organy odwoławcze uznały, że kandydatka na kierowcę nie postąpiła niewłaściwe, dwukrotnie zatrzymując się przed przejściem, żeby przepuścić pieszych. A tak właśnie utrzymywał egzaminator.

gzamin odbył się jeszcze w 2016 roku. Kan- na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ru- Z taką interpretacją faktów nie zgodził się dydatka na kierowcę prawidłowo wykonała chu zakaz ten obowiązuje także za tym przej- egzaminator. Zdecydował się od decyzji urzędu E zadania na placu manewrowym i rozpoczęła ściem lub przejazdem”. marszałkowskiego odwołać, żądając jej uchyle- jazdę w ruchu drogowym. W pewnym momen- nia. Na jakiej podstawie? Chodziło mu o naru- cie kobieta zatrzymała pojazd egzaminacyjny n Egzaminator: wykroczenie nie szenie art. 72 ustawy o kierujących pojazdami. w pobliżu zebry, żeby umożliwić pieszym przej- może być kulturalne Zgodnie z nim marszałek, w drodze decyzji ad- ście przez jednię. Co ważne, egzaminowana nie ministracyjnej, unieważnia egzamin państwo- stworzyła zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu Kandydatka na kierowcę z werdyktem egza- wy, jeżeli egzaminowi została poddana osoba, drogowym, nie zmusiła żadnego pojazdu do ha- minatora się nie zgodziła i wysłała do urzę- o której mowa w art. 50 ust. 2 ustawy oraz gdy mowania. Kilka minut później egzaminator wy- du marszałkowskiego skargę. Ten rozpatrzył był przeprowadzony w sposób niezgodny z prze- dał kobiecie polecenie jazdy w lewo na skrzyżo- ją pozytywnie, co poskutkowało unieważnie- pisami ustawy, a ujawnione nieprawidłowości waniu. Kandydatka na kierowcę zatrzymała ła- niem egzaminu. Posiłkował się przy tym opi- miały wpływ na jego wynik. Zdaniem egzami- godnie pojazd w chwili, gdy zachowanie pieszej nią egzaminatora nadzorującego, który stwier- natora nie ma do tego przesłanek. Podkreślił on, stojącej w pobliżu przejścia wskazywało na to, dził, że nie doszło do dwukrotnie nieprawidło- że zatrzymywanie przed zebrą w celu umożli- że ma zamiar na nie wejść. Jednak piesza osta- wo wykonanego zadania, czyli przejazdu przez wienia przejścia pieszym na drugą stronę jezdni tecznie zmieniła kierunek marszu. W tym sa- przejście dla pieszych. Dodatkowo działający obecnie nie jest dozwolone, choć w mniemaniu mym czasie przez przejście dla pieszych prze- z upoważnienia marszałka województwa urzęd- większości jest to przejaw kultury. Nie ma więc biegło jeszcze dziecko. nik potwierdził w decyzji unieważniającej eg- mowy, żeby wykroczenie drogowe było kultural- Egzaminator ocenił, że kobieta dwukrotnie zamin prawidłową antycypację zachowań in- ne, nawet jeśli jest popełniane w dobrej wierze. popełniła wykroczenie, co poskutkowało prze- nych uczestników ruchu drogowego. „Dlate- rwaniem przez niego egzaminu. Na czym mia- go brak jest jakiejkolwiek podstawy do stwier- n SKO: zadania były wykonane ło polegać? Złamała zakaz wynikający z art. 49 dzenia, że zachowanie egzaminowanej było prawidłowo pkt 1 ust. 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym. niczym nieuzasadnione oraz że spowodowa- Jak on brzmi? „Zabrania się zatrzymania po- ło potencjalne zagrożenie kolizją lub zagroże- Sprawą zajęło się Samorządowe Kolegium Od-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY jazdu na przejściu dla pieszych, na przejeździe nie zdrowia lub życia uczestników ruchu dro- woławcze. Decyzja marszałka została podtrzy- dla rowerzystów oraz w odległości mniejszej niż gowego” – czytamy w piśmie z urzędu mar- mana. Z jakich powodów? Przede wszystkim 10 m przed tym przejściem lub przejazdem; szałkowskiego. SKO zgodziło się z jego stanowiskiem, że za- 14 Z wokandy

chowania osoby egzaminowanej były prawidło- egzaminu praktycznego i jego zakres w odnie- dla pieszych, powodując zagrożenie (np. ko- we i wynikały z właściwej oceny sytuacji na dro- sieniu do egzaminu praktycznego na prawo jaz- nieczność hamowania pojazdów przez innych dze. Dodatkowo „w myśl art. 13 ust. 1 ustawy dy uprawniające do kierowania m.in. pojazda- uczestników ruchu) od sytuacji, gdy brak jest Prawo o ruchu drogowym pieszy przechodząc mi silnikowymi jako: „sprawdzenie umiejętności jakiegokolwiek zagrożenia, a zdający egzamin przez jezdnię lub torowisko jest obowiązany za- w zakresie zgodnego z przepisami, bezpieczne- bezpiecznie zatrzymuje pojazd, żeby umożliwić chować szczególną ostrożność i co do zasady go, energooszczędnego, sprawnego i nieutrud- pieszym znajdującym się przed przejściem prze- korzystać z przejścia dla pieszych; pieszy znaj- niającego innym uczestnikom ruchu poruszania mieszczenie się przez to przejście. Nieuwzględ- dujący się na tym przejściu ma pierwszeństwo się, odpowiednio do uprawnienia, o które ubie- nienie zróżnicowania zaistniałej sytuacji prowa- przed pojazdem. Wprawdzie osoby widoczne ga się osoba zdająca egzamin w ruchu drogo- dziłoby do naruszenia zasady równości i poczu- na nagraniu nie znajdowały się na przejściu, wym pojazdem silnikowym”. W tym więc kon- cia sprawiedliwości społecznej. Zasada równo- a zatem nie korzystały z pierwszeństwa, jednak- tekście należy przyjąć, że egzamin przeprowa- ści znajduje swoje umocowanie w art. 32 Kon- że ich zachowanie sugerowało zamiar wejścia dzony w sposób niezgodny z wyżej wskazanym stytucji RP i dotyczy konieczności równego po- na to przejście” – czytamy w uzasadnieniu SKO. celem i zakresem byłby niezgodny z przepisami traktowania podmiotów znajdujących się w ta- W ocenie kolegium działanie osoby egzami- ustawy. W ocenie sądu zgromadzony w sprawie kim samym położeniu. (…) Przepis art. 49 ust. nowanej było przejawem kultury jazdy i wła- materiał dowodowy daje podstawy do uznania, 1 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym jest ściwej oceny sytuacji na drodze. Skoro zaś nie że wystąpiły obie wymienione przesłanki wy- jasny, ale obudowany innymi normami i zasa- miało miejsca dwukrotne nieprawidłowe wy- dania decyzji, o których mowa w art. 72 ust. 1 dami, którymi należy się kierować, oceniając za- konanie tego samego zadania egzaminacyjne- pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami (egza- chowanie uczestników ruchu drogowego. I tak go, zgodnie z art. 72 ust. 1 pkt 2 ustawy o kie- min był przeprowadzony w sposób niezgodny jak w rozpoznawanej sprawie, należy uwzględnić rujących pojazdami marszałek województwa z przepisami ustawy, a ujawnione nieprawidło- zróżnicowanie opisanej sytuacji przy uwzględ- miał prawo unieważnić egzamin jako przepro- wości miały wpływ na jego wynik). nieniu właściwego zastosowania innych przepi- wadzony w sposób niezgodny z przepisami usta- sów i uwzględnieniu wartości konstytucyjnych wy, a ujawnione nieprawidłowości miały wpływ n Sytuację należy oceniać oraz praw innych uczestników ruchu drogowe- na jego wynik. na podstawie wielu czynników go, a także utrwalających się zwyczajów na dro- dze” – czytamy w uzasadnieniu WSA. n Czy urząd marszałkowski i SKO WSA podzielił także pogląd urzędu marszałkow- Dodatkowo określenie przez egzaminatora za- naruszyły przepisy? skiego, przychylającego się do oceny sytuacji chowania kandydatki na kierowcę, która w wa- przez egzaminatora nadzorującego. Z punktu runkach niezagrażających innym uczestnikom ru- Egzaminator nie zgodził się z decyzją SKO. Po- widzenia literalnego brzmienia przepisu art. 49 chu drogowego zatrzymała pojazd, żeby umoż- stanowił zaskarżyć ją do sądu. Domagał się jej ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo o ruchu drogowym liwić przejście pieszym przez jezdnię w miejscu uchylenia. Jego zdaniem zarówno urząd marszał- doszło do naruszenia zasady zakazu zatrzymy- do tego wyznaczonym, jako należącego jedynie kowski, jak i SKO naruszyły przepisy, bo uznały, wania pojazdu przed przejściem dla pieszych, do ocen związanych z kulturą jazdy, nie znajdu- że osoba zdająca nie popełniła wykroczeń dro- na którym pieszych nie było w momencie zbli- je, wedle sądu, uzasadnienia w obowiązujących gowych, które skutkowały dwukrotnym niepra- żania się pojazdu do zebry. „Ale celowe jest jed- przepisach prawnych. widłowym wykonaniem zadania egzaminacyj- nak zróżnicowanie oceny sytuacji prawnej pod- Skarga egzaminatora została oddalona. nego i wynikiem negatywnym części praktycz- miotu, który zatrzymuje się przed przejściem Jakub Ziębka nej egzaminu na prawo jazdy. Zwrócił uwagę na jeszcze jeden fakt. Zarówno organ pierw- szej, jak i drugiej instancji nie podważył mery- torycznie jego oceny, stwierdzając tylko, że zda- jąca nie popełniła wykroczenia, ponieważ za- chowała się kulturalnie. Nie ma to jednak, jego zdaniem, żadnego poparcia w prawie, to tylko nieudana interpretacja przepisów. Wykroczenie jest wykroczeniem, musiało być potraktowane jako błąd. A dwukrotne popełnienie tego sa- mego błędu skutkuje przerwaniem egzaminu. W skardze możemy przeczytać jeszcze, że orzekające w sprawie organy powołały się na negatywną opinię egzaminatora nadzoru- jącego oraz dyrektora WORD-u, podczas gdy rozporządzenie o egzaminowaniu nie przewi- duje takiej sytuacji, żeby sądy osób niebiorą- cych udziału w egzaminie były uwzględniane przez urząd marszałkowski przy ocenie zasad- ności skargi. n Wystąpiły przesłanki

Sprawą zajął się Wojewódzki Sąd Administracyj-

ny w Bydgoszczy. Jego zdaniem istotne znacze- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY nie w tej sprawie ma art. 51 ust. 1 pkt 2 ustawy o kierujących pojazdami. Przepis ten określa cel 15 Z ośrodka

Rodzice są zajęci karierą zawodową. A szko- ła? Szkoda pisać… Instruktor też bez jaj. Kon- sekwencje? Młody człowiek nie ma autorytetu, Wychowanie nie ma kręgosłupa moralnego. Liczy się tylko ja. n Znieczuleni Jak kiedyś reagowano na żale dziecka skarżącego się na nauczyciela, instruktora, który „się uwziął”? Padały słowa: „nie wymyślaj, bierz się Zastanawiam się, kto temu młodemu człowie- kowi dał samochód, pozwolił pojechać do Po- za naukę”. Każdy z nas miał poczucie, że jest ktoś nad nami, że jest jakiś znania? Gdzie byli rodzice? Nie wyobrażam so- autorytet, rodzic, nauczyciel, ktokolwiek. Dzisiaj kursant często rządzi bie tego, że chłopak bez prawa jazdy bierze sa- instruktorem. I traktuje go jak służącego. mochód i mówi: „jadę do Poznania na impre- zę”, a matka mu na to: „masz stówkę, baw stał murem za nauczycielem. Nikt nie podwa- się dobrze”. żał autorytetu tego drugiego. Nie wiem, jak skomentować postępowanie Instruktor nauki jazdy też był kiedyś kimś. znajomych tego „kierowcy”. Co z ich instynk- Wystarczyło, że spojrzał i człowiek już wiedział, tem samozachowawczym? Przecież każdy wie, Marcin Zygmunt, co źle zrobił. Czyszczenie znaków, których się że z pijanym kierującym się nie jeździ! Przecież instruktor nauki jazdy, nie zauważyło, to była codzienność kursanta. tyle się teraz o tym mówi! Niestety, dziś już na- właściciel OSK W samochodzie był jeden szef. To on decydo- wet drastyczne zdjęcia i filmy nie robią na nikim wał, co należy robić. Nikt mu nie podskakiwał. wrażenia. Żyjemy w świecie tak przesiąkniętym iedawno we wszystkich telewizjach pojawiły Że o skarżeniu na niego nawet nie wspomnę. przemocą, że jesteśmy znieczuleni. się obszerne relacje z wypadku, do którego N doszło w Swarzędzu koło Poznania. Miejsce n Instruktor jako służący n Zacznijmy od siebie zdarzenia znam bardzo dobrze, mieszkam nieda- leko, codziennie jadę drogą krajową nr 92. Co tam Jak kiedyś reagowano na narzekania dziecka Jeżeli prawdą jest, że ten chłopak był w trak- się stało? Zginął chłopak jadący w… bagażniku skarżącego się na nauczyciela, instruktora, któ- cie kursu na prawo jazdy, należy się smucić po- samochodu. Siedmiu jego kolegów się uratowa- ry „się uwziął”? Padały słowa: „nie wymyślaj, dwójnie. Bo powinien mieć świadomość kon- ło. Kierowca miał we krwi ponad promil alkoho- bierz się za naukę”. Każdy z nas miał poczucie, sekwencji jazdy bez prawa jazdy i po alkoholu. lu, nie posiadał prawa jazdy i uderzył w bariery. że jest ktoś nad nami, że jest jakiś autorytet, ro- Nie mówię już nawet o transportowaniu kolegi Podobno jest w trakcie kursu. Jak to się mówi dzic, nauczyciel, ktokolwiek. w bagażniku auta… On spłonął żywcem! Czy w młodzieżowym języku, „robił za kierowcę”. Dzisiaj kursant często rządzi instruktorem. I tych, którzy przeżyli, dopadnie jakaś refleksja? traktuje go jak służącego, który podjedzie, od- Nie byłbym optymistą… n Czyszczenie znaków wiezie, wszystko za niego załatwi. Wielu właści- Ale najpierw swoje postępowanie powinni cieli i instruktorów boi się kandydatów na kie- przemyśleć instruktorzy. Musimy być profesjo- W czym leży problem? W braku autorytetów. rowców, bo jak coś złego napiszą na portalu nalistami i autorytetami dla młodych kierow- Kiedyś było inaczej. Pamiętacie wywiadówki? społecznościowym, to szkoleniowiec lub szko- ców. Musimy zacząć szanować swój zawód, bo Jak coś przeskrobaliśmy, trzęśliśmy przed nimi ła mogą mieć kłopoty. Instruktor musi znosić to w dużej mierze na nas spoczywa odpowie-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY portkami. Czuło się respekt przed nauczycielem fochy kursanta, musi być zawsze wobec niego dzialność za przyszłych kierowców. Przestańmy i rodzicami. Wiedzieliśmy, że jak zrobimy coś złe- uległy. Jakiekolwiek wymagania? Stawianie wy- się podlizywać kursantom, zacznijmy ich szko- go, poniesiemy konsekwencje. Rodzic z reguły soko poprzeczki? Zapomnijcie! lić i od nich wymagać. n 16 Egzaminowanie Łódzka Solidarność apeluje o kontrolę 49 WORD-ów

Wyeliminowaniu niegospodarności w wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego, a tym samym zatrzymaniu spirali śmierci na polskich drogach, miałyby służyć kompleksowe kontrole wszystkich 49 WORD-ów. To właśnie o nie apelują związkowcy z łódzkiej Solidarności w piśmie, które wysłali w listopadzie do prezesa NIK Krzysztofa Kwiatkowskiego.

ako przykład niegospodarności WORD-ów posłużyła związkowcom niedawna kontro- J la, jaką NIK przeprowadził w Wojewódzkim Ośrodku Ruchu Drogowego w Częstochowie. Pi- saliśmy o niej we wrześniowym numerze „Szko- ły Jazdy”. Przypomnijmy, że najpoważniejszy za- rzut dotyczył zakupu przez WORD budynku ho- telowego za 2,1 mln zł netto. Tymczasem zleco- na przez NIK wycena tej nieruchomości wyka- zała, że jej wartość wynosi 995 tys. zł. Najwyż- sza Izba Kontroli uważa, że negocjacje WOR- D-u ze sprzedawcą nie były dokumentowane, a cena, za którą ośrodek zakupił nieruchomość, została oparta na szacunku przeprowadzonym na podstawie wartości budynków innego typu i w innych lokalizacjach. Ponadto w chwili za- kupu hotel obciążony był hipotecznie na kwo- tę 576 tys. zł. „Uważam, że nieprawidłowości, które wyka- zała ta kontrola, występują w większości ośrod- ków egzaminowania w Polsce” – pisze w liście wysłanym do prezesa NIK Radosław Banaszkie- wicz, egzaminator i przewodniczący Solidarno- ści w łódzkim WORD-zie. n Za wysokie normy zaminatorkę z Bydgoszczy. Odwołała się ona od decyzji urzędu marszałkowskiego i swoje n Zła polityka kadrowa? Egzaminator i przewodniczący Solidarności sprawy wygrała. Zarówno na poziomie Samo- w łódzkim WORD-zie uważa także, że w ośrod- rządowego Kolegium Odwoławczego, jak i Wo- Zdaniem Banaszkiewicza w wojewódzkich ośrod- kach mamy do czynienia z patologiami związa- jewódzkiego Sądu Administracyjnego. kach ruchu drogowego nie dzieje się dobrze. nymi z procesem egzaminowania, przekracza- Z kilku powodów. Związkowiec i egzaminator niem uprawnień przez dyrektorów oraz wyko- n Solidarność działa także lokalnie zarzuca dyrektorom WORD-ów brak transparent- rzystywaniem urzędów marszałkowskich do wal- ności w zakresie polityki zatrudniania. Chodzi ki z niewygodnymi egzaminatorami. Na tym nie koniec wyliczanki rzekomych prze- mu np. o to, że rekrutację pracowników prze- Banaszkiewicz pisze np., że dyrektorzy chcą win dyrektorów WORD-ów. W piśmie mowa prowadza się bez konkursów i ogłoszeń publicz- narzucić egzaminatorom określoną liczbę osób, jest także o wykorzystywaniu przez nich mie- nych, co rzuca cień na przejrzystość ośrodków. które musieliby przeegzaminować w ciągu jed- nia służbowego do celów prywatnych, wysy- Dodatkowo wewnątrzzakładowe regulaminy do- nego dnia pracy. A te normy, zdaniem związ- łaniu na szkolenia starannie wyselekcjonowa- puszczają możliwość zatrudniania ludzi bez od- kowca, są zależne od ich upodobań. I cały czas nych pracowników czy utrzymywaniu nieren- powiedniego stażu pracy i wykształcenia na sta- za wysokie. „Dyrektor ośrodka egzaminowania townych przedsięwzięć. Chodzi m.in. o myjnie nowiskach kierowniczych. Ale to nie wszystko. w Warszawie w trakcie rozmów z egzaminatora- czy stacje diagnostyczne. W piśmie jest także mowa o przeroście zatrud- mi o ilości przeprowadzanych egzaminów uży- Związkowcy z łódzkiej Solidarności, w tym au- nienia w dziale administracyjnym. Jako przykład wa nomenklatury zapożyczonej z największych tor listu, Radosław Banaszkiewicz, działają także podaje WORD w Łodzi, gdzie „51 pracownika- korporacji. Mówi o sprzedaży. Za mała sprzedaż, na polu lokalnym. Są w ostrym sporze z dyrek- mi zarządza dwóch dyrektorów i sześciu kie- czyli za mało przeprowadzonych egzaminów” torem tamtejszego WORD-u Łukaszem Kuchar-

rowników”. Banaszkiewicz pisze także o komi- – czytamy w liście wysłanym do NIK. skim, któremu zarzucają nieudolność w dążeniu 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY nach płacowych i przeznaczaniu dużych kwot W dokumencie pojawia się także wątek unie- do budowy nowej siedziby ośrodka. na opłacanie usług zewnętrznych. ważniania egzaminów prowadzonych przez eg- Jakub Ziębka 17 Technika Technika Nie hamuje. Dlaczego?

Zasadnicza konstrukcja układu hamulcowego w samochodach i motocyklach nie zmienia się od lat – dodawany jest jedynie osprzęt mający podnieść siłę hamowania i zapewnić pełną kontrolę nad nią. Tym trudniej zrozumieć, dlaczego dla wielu kierowców i części mechaników problemy związane z hamulcami pozostają zagadką bądź są bagatelizowane. A na szali jest zdrowie i życie!

grę najczęściej wchodzą trzy mankamen- kręcenia dwóch śrub), czyszczenie wystającej brakuje „złotych” porad, które sugerują wymia- ty – zbyt mała lub nierównomiernie rozło- części tłoczka i prowadnic zacisków oraz miejsc nę zacisków czy pompy, montaż przewodów W żona siła hamowania oraz jej ograniczo- podparcia klocków, kontrolę stanu uszczelnień w stalowym oplocie, a także klocków o półwy- na dozowalność, która utrudnia precyzyjne za- oraz smarowanie wymaganych obszarów. Ko- czynowej lub wyścigowej wręcz charakterysty- rządzanie intensywnością wytracania prędkości. lejną kwestią jest mycie tłoczków przed wci- ce. W rzeczywistości radykalną zmianę w spo- Zwykle trzy są też przyczyny problemów. To zu- śnięciem ich w korpus zacisku przy wymianie sobie pracy hamulców potrafi zapewnić... roz- żyte lub marnej jakości elementy cierne oraz za- klocków. Jeżeli czynność zostanie pominięta, biórka zacisków i ich dokładne czyszczenie. Naj- stałe z powodu zanieczyszczeń elementy (tłocz- może dojść do przedostania się brudu do wnę- więcej szkody robią osady i produkty utleniania ki, klocki i zaciski „pływające”), które powin- trza zacisku, a w najgorszym przypadku – pod- się aluminium, gromadzące się między uszczel- ny wykazywać ruchomość w pewnym zakresie. winięcia się gumek przeciwkurzowych i zablo- ką przeciwkurzową a korpusem zacisku. Prowa- Zaczątkiem problemów są szeroko rozumiane kowania tłoczka w zacisku. W motocyklu poję- dzi to do mocniejszego zaciskania się uszczelki zaniedbania. W wielu serwisach obsługa ogra- cie o kondycji zacisków daje możliwość wciśnię- wokół tłoczka i ograniczenia jego ruchomości. nicza się najwyżej do pobieżnego czyszczenia cia tłoczków palcami. Jeżeli nie będzie to możli- Statystyki nie pozostawiają złudzeń. Zarówno zacisków, wymiany klocków i tarcz (ewentual- we, trzeba przymierzyć się do przeglądu układu. w przypadku motocykli, jak i samochodów, pierw- nie szczęk i bębnów) oraz przetoczenia płynu Wybierając kolejny zestaw tarcz i klocków, sze problemy z zaciskami mogą pojawić się już hamulcowego. Zainteresowanie prowadnicami nie warto sięgać po najtańsze zamienniki, któ- po czterech – pięciu latach eksploatacji. Po ko- i tłoczkami pojawia się, gdy hamulce utrudnia- re zwykle pylą i ścierają się szybciej od produk- lejnych pięciu do regeneracji nadaje się co drugi ją ruszanie, grzeją się podczas jazdy lub powo- tów z wyższej półki, zapewniając mniejszą siłę zacisk. Doprowadzenie hamulców do ładu moż- dują słyszalne ocieranie się klocków o tarcze. hamowania oraz gorszą jej dozowalność. Dopie- na zlecić serwisowi lub wziąć sprawy we własne Elementy gumowe są brane pod lupę dopiero ro gdy wszystko to zostanie spełnione, a samo- ręce. Przy pierwszym podejściu rozbiórka, czysz- wtedy, gdy pojawią się wycieki. chód czy motocykl nie hamują, tak jak życzyłby czenie i montaż układu mogą pochłonąć nawet Wielu problemów można by uniknąć, gdyby sobie kierowca, można zastanawiać się nad wy- kilka godzin. Gdy nabierzemy wprawy, czas ten przy każdej okazji – na przykład przy zmianie mianą tarcz na większe czy pompy. znacznie się skróci. Od czego zacząć? Wszystkie

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY opon zimowych na letnie – hamulce były pod- Wszelkie aspekty związane ze sposobem dzia- śruby – z odpowietrznikami i śrubami spajający- dawane podstawowemu przeglądowi, obejmu- łania hamulców są stałym tematem ożywionych mi połówki zacisków włącznie – warto poluzo- jącemu zdjęcie zacisków (zwykle to kwestia od- dyskusji na forach motocyklowych. Zwykle nie wać (nie odkręcać!) o ułamek obrotu, jeszcze gdy 18 Materiał powstał we współpracy z magazynem „Trends” Technika Technika

zaciski są zamontowane w motocyklu. To dużo mulcowy), na których powierzchni na przestrze- strzępionych uszczelek nie będzie problemem – łatwiejsze od walki z nimi w imadle czy trzymając ni lat mogły zebrać się zanieczyszczenia. Niektó- do ślusarza czy po części wybierzemy się w wol- aluminiowy odlew w dłoni. Później można odkrę- rzy próbują oszczędzić sobie pracy, zanurzając nej chwili. Co równie ważne, praca nie musi być cić zaciski od mocowań, zdjąć z tarczy i pompując zaciski na kilka dni w czystym płynie hamulco- wykonywania w garażu, gdyż zaciski można za- klamką lub dźwignią hamulca nożnego wysunąć wym lub wstawiając je do... zmywarki. I choć brać do domu. tłoczki, co ułatwi ich wyjęcie. Jak daleko? Tutaj nie brzmi to dobrze, przynosi oczekiwane efek- Za regenerację zacisku hamulcowego – czyli właśnie przydaje się doświadczenie bądź wiedza ty – umożliwia usunięcie zanieczyszczeń z zaci- kompleksowe czyszczenie i ewentualną wymia- uzyskana od innych. Najczęściej można pompo- sku po przetarciu szmatką. nę uszczelnień – serwisy liczą sobie 100–130 zł wać, nim klocki nie zetkną się ze sobą. W niektó- Teoretycznie uszczelki między połówkami za- (plus cena części). Przy trzech zaciskach robi rych zaciskach utrata szczelności i wyciek płynu cisku wielotłoczkowego oraz podkładki pod śru- się z spora suma, która wystarczy na zakup... nie następują, nawet gdy blokadą dla tłoczków by mocujące przewody hamulcowe są jednora- trzech kompletów dobrych klocków hamulco- będzie deska lub metalowa płytka o grubości jed- zowe. W praktyce, przynajmniej raz, możliwy wych. Gdy układ jest rozebrany i opróżniony nego klocka. Wysuwając tłoczki należy oczywi- jest ich ponowny montaż bez szkody dla szczel- z płynu, można pokusić się o montaż przewo- ście pilnować, by proces przebiegał równomier- ności układu. Zaleceń książki serwisowej nale- dów w stalowym oplocie (ok. 350–400 zł/kom- nie po obu stronach zacisku (przynajmniej w ob- ży natomiast bezwzględnie przestrzegać przy plet), które w jeszcze większym stopniu popra- rębie najszybciej wysuwających się tłoczków). Je- montażu głównych uszczelek tłoczków. Wie- wią dozowalność siły hamowania. To kolejne żeli tak nie jest, tłoczki należy wcisnąć i zacząć le z nich ma minimalną asymetrię, służącą uzy- 150–250 zł w kieszeni (przy wymianie przewo- od początku. W kilku- bądź kilkunastoletnim mo- skaniu optymalnego uszczelnienia czy odbija- dów dla obu kół). Czy warto? Jest to kolejny tocyklu tłoczki prawdopodobnie nie będą wysu- nia tłoczków po zwolnieniu nacisku na klam- temat niekończących się dyskusji. Teoretycznie wały się w równym tempie. To jednak nie pro- kę. Istnieją dwa sposoby smarowania tłoczków producenci motocykli zalecają wymianę prze- blem. Wystarczy, że deseczka zostanie dociśnięta podczas montażu. Instrukcje serwisowe poleca- wodów gumowych co pięć lat. W praktyce mało przez lewe i prawe tłoczki mniej więcej pośrodku ją przesmarowanie ich czystym płynem hamul- kto się na to decyduje. Przewody w stalowym zacisku. Po kolejnych naciśnięciach klamki hamul- cowym. W sklepach motoryzacyjnych dostęp- oplocie mają dożywotnią gwarancję, a renomo- ca w centralnym punkcie spotkają się także po- ne są specjalne pasty (smary) do tłoczków (nie wani producenci postarali się np. o certyfikację zostałe, oporniej przesuwające się klocki. Kolej- należy mylić ich ze smarami do klocków i pro- firmy Dekra, która pozwala na legalne używa- nym etapem jest odkręcenie przewodów. Nale- wadnic zacisków! ). nie akcesoryjnych przewodów w ruchu drogo- ży zwracać uwagę, by płyn hamulcowy nie kapał Prosta i niedroga operacja (w większości przy- wym. Najlepszą chyba rekomendacją jest sto- na elementy motocykla – w szczególności lakie- padków wystarczy zakup butelki płynu hamul- sowanie przewodów w oplocie zarówno w mo- rowane – ani na ziemię. Należy zebrać go do po- cowego i zainwestowanie własnego czasu) po- tosporcie, jak i przez motocyklowe marki z gór- jemnika, a następnie oddać do utylizacji (więk- trafi diametralnie zmienić zachowanie motocy- nej półki, z BMW i Ducati włącznie. szość serwisów przyjmie niewielką ilość płynu). kla po naciśnięciu na klamkę hamulca. Siła ha- Wszystkie operacje mogą wyglądać na skom- Wstępne wysunięcie tłoczków często umożli- mowania zaczyna rosnąć bardziej liniowo i daje plikowane. Przestrzegając wskazówek zawartych wia wyjęcie ich palcami, ewentualnie konieczne się w lepszy sposób kontrolować. Okres zimo- w książce serwisowej i mając niewielką chociaż może być ich rozruszanie, połączone z próba- wy jest idealną porą na jej przeprowadzenie. smykałkę do majsterkowania można poprawnie mi wyciągania. Nie należy przy tym używać na- Jednoślad i tak czeka do wiosny, więc ewentu- wykonać je we własnym zakresie. rzędzi – nawet lekko zarysowany tłoczek nada- alne zerwanie odpowietrznika czy wykrycie po- Łukasz Szewczyk je się do wyrzucenia. Jeżeli nie będziemy w sta- nie wyciągnąć ich ręcznie, pozostaje użycie sprę- żonego powietrza. Pod jego wpływem tłoczki opuszczają zacisk z ogromną siłą i prędkością. Konieczne jest więc ograniczenie zakresu ich ruchu. Z racji różnych konstrukcji zacisków nie istnieje jedno właściwe rozwiązanie. W jedno- tłoczkowym zacisku wystarczy włożyć szmatę do wnętrza zacisku i podać ciśnienie poprzez otwór, do którego przykręca się przewód ha- mulcowy. W zacisku wielotłoczkowym koniecz- ne może być przyblokowanie ruszających się już tłoczków, np. ściskami stolarskimi czy trzonkiem od młotka. Trzeba obserwować rozwój sytuacji i dopasowywać do niej działania. Po wyjęciu tłoczków z zacisku pozostaje de- montaż uszczelek (najczęściej na każdy tłoczek przypadają dwie – zewnętrza zapobiega wni- kaniu brudu i wilgoci, wewnętrzna nie pozwa- la na wyciek płynu) oraz ocena ich stanu. Póź- niej można rozpocząć czyszczenie i usuwanie ewentualnych osadów, w szczególności znaj- dujących się w podtoczeniach utrzymujących uszczelki, a także we wnętrzu zacisku, w któ-

rym często można natknąć się na rdzawą gala- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY retowatą maź. Oczyścić trzeba też same tłocz- ki (wystarczy do tego szmatka i czysty płyn ha- 19 Kultura jazdy Mrugaj z głową Ten tekst nie jest o tym, kiedy trzeba, warto lub nie powinno się używać kierunkowskazów. Spójrzmy na tę kwestię trochę inaczej. Pod kątem kultury na drodze.

Albin Sieczkowski, autor bloga StrefaKulturalnejJazdy.pl

ierunkowskazy w autach nie zostały za- montowane dla nas, tylko dla pozosta- K łych uczestników ruchu drogowego. Prze- cież my wiemy, gdzie chcemy jechać, co w da- nej chwili będziemy chcieli zrobić. Ale inni kie- rujący czy piesi nie. A dzięki migaczom może- my się z nimi komunikować. Za pomocą miga- czy prosimy, dziękujemy, ostrzegamy oraz in- formujemy. To cztery ważne słowa. Szczególną uwagę na- leży zwrócić na pierwsze. Chodzi o proszenie. Czasami kierowcy na drodze zachowują się tak, jakby każdy z nich w szkole nauki jazdy uczył się czegoś innego. Niektórym pewne nawyki są obce, innym – wręcz przeciwnie. Biorąc pod uwagę sposób używania migaczy kierowców możemy podzielić na trzy grupy.

n Mogę? Proszę bardzo!

Zaliczający się do pierwszej traktują kierunkow- n Bezmyślni kierowcy. „Mrugają” bo nigdy nie wiadomo, czy spojrzał także w lu- skaz jako symbol dbania o bezpieczeństwo. Nie i jednocześnie zmieniają pas sterka. Przy wyższych prędkościach kolizja może tylko swoje, także innych. Jadąc prawym pasem przecież skończyć się tragicznie. po jezdni jednokierunkowej dwupasowej włą- Druga grupa kierowców kierunkowskazów uży- czają kierunkowskaz, patrzą w lusterko i cze- wa w dziwny sposób. Jedzie sobie taki delikwent, n Zapominalscy kają. Na co? Na to, czy ktoś ich wpuści, zro- włącza kierunkowskaz, jednocześnie zmienia- bi miejsce, czy też niekoniecznie. Proszą więc jąc pas. „No co? Przecież zasygnalizowałem, Jest jeszcze jedna grupa kierowców. Równie nie- o odrobinę kultury. to mogę, mam pierwszeństwo”. Otóż nie! Uży- bezpieczna jak druga. Należący do niej kierowcy Jeżeli na sąsiednim pasie dojrzę auto z włą- cie kierunkowskazu nie upoważnia nas do zmia- zachowują się, jakby zapomnieli, że auto ma kie- czonym kierunkowskazem, staram się, żeby pro- ny pasa ruchu czy kierunku jazdy. runkowskazy. Nie używają ich za często albo wadzący je kierowca nie musiał długo czekać, Tacy kierowcy są bardzo niebezpieczni, wcale. Chyba myślą, że jak się zbliżą do innego wpuszczam go przed siebie. Traktuję włączony zwłaszcza na drogach szybkiego ruchu. Wy- auta, jego kierowca sam się domyśli, że akurat migacz jako pytanie: „mogę?”, i zawsze odpo- przedzamy auta lewym pasem i nagle, niespo- chcą przed niego wjechać. Takich delikwentów wiadam: „proszę bardzo”. Nie stosuję zasady, dziewanie, ktoś włącza kierunkowskaz i wyska- często można też spotkać na rondzie. Zjeżdża- zgodnie z którą taki kierowca musiałby pocze- kuje nam przed maskę. Ileż jeszcze ma preten- jąc nie włączyli kierunkowskazu, więc nie może- kać, bo ja nie zamierzam się nim przejmować. sji! Bo przecież włączył „kierunek”, więc miał my wjechać na to skrzyżowanie, bo skąd mamy Włączył kierunkowskaz? Poinformował? Wpusz- prawo tak zrobić. wiedzieć, że już je opuszczają? czam. Mówią, że karma wraca… Jeżeli wyprzedzam lewym pasem na ekspre- Kierunkowskazów musimy używać mądrze. Jeżeli jedziesz na suwak, jesteś na pasie, który sówce czy autostradzie, zawsze staram się brać Ich zadaniem jest ostrzeganie, a więc popra-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY zaraz się kończy i widzisz mnie na pasie obok, poprawkę na takich bezmyślnych kierowców. wa bezpieczeństwa na drodze. Poza tym wpły- możesz być pewien, że zawsze ci ustąpię. Pod Nawet gdy już wyprzedzam i widzę, że ktoś za- wają na upłynnienie ruchu, a przecież o to nam warunkiem, że będziesz przy samym końcu pasa. wczasu włączył kierunkowskaz, wpuszczam go, wszystkim chodzi! n 20 Zainwestuj w reklamę na Facebooku

Starsze osoby zawsze powtarzają, że za ich czasów było lepiej niż obecnie. Często nie jest to prawda, takie stwierdzenia są efektem pozytywnych skojarzeń z młodości. Z Facebookiem sprawa wygląda jednak nieco inaczej. W rozmowach specjalistów od marketingu od dłuższego czasu przewija się jeden temat. Chodzi o spadek osiąganych zasięgów.

iedy startujemy z własnym biznesem, chce- my, żeby dowiedziało się o nim jak najwię- K cej osób. Jedną z form promocji naszej dzia- łalności jest założenie fanpage’a na Facebooku. To nic trudnego, wszak wystarczy kilka kliknięć i już jesteśmy z naszą szkołą jazdy w najwięk- szej sieci społecznościowej. n Krótki miesiąc miodowy

Potem droga jest równie prosta. Zapraszamy znajomych do polubienia naszej strony i prosi- my, żeby oni zaprosili również swoich. Baza fa- nów powiększa się. Zaczynamy wrzucać posty – grafiki, filmiki czy same teksty. Mimo począt- kowe niewielkiej liczby fanów nasze treści do- cierają do wielu odbiorców. „Jestem w tym na- Co teraz? Jest to moment, kiedy należy posta- Gotowe? Możemy zatem przejść dalej. Pora prawdę niezły” – pomyśli niejeden. Ale to złud- wić na reklamę na Facebooku. na decyzję, na jakich urządzeniach i w jakich ne. Lepiej przygotować się na zderzenie z face- Nie ma się czego bać, podstawowe funkcje serwisach reklama ma się pojawić. Domyślnie bookową rzeczywistością. reklamowe serwisu wcale nie są takie trud- włączona jest także reklama na Instagramie. Je- Ten miesiąc miodowy trwa krótko i, jak ma- ne. Na początek jedna bardzo ważna kwestia. śli nie posiadacie tam konta firmowego, radzę wiają Czesi, „to se ne vrati”. W życiu każdego ad- Nigdy nie klikajcie na niebieski przycisk „pro- tę opcję wyłączyć. Teraz przechodzimy do czę- ministratora stron na Facebooku przychodzi mo- muj post”. Nie macie wtedy należnego wpły- ści „budżet i harmonogram”. Polecam włączyć ment nagłego spadku zasięgu (czyli liczby osób, wu na to, gdzie i kiedy pojawi się wasza re- opcję „budżet całkowity” i wybrać kwotę, jaką do których dociera generowana przez nas treść) klama. Mówiąc prościej – zmarnujecie pienią- jesteśmy gotowi przeznaczyć na reklamę. Je- i interakcji (np. polubienie, serduszko, komen- dze. Na początek polecam założenie bizneso- śli będzie zbyt niska w stosunku do wybranego tarz czy udostępnienie) jego postów. Co można wego konta na www.business.facebook.com. przez nas okresu, narzędzie poinformuje o tym z tym zrobić? Ścieżki są w zasadzie dwie. Warto Po przejściu procesu rejestracji i podpięcia fan- i zaproponuje odpowiednią sumę. spróbować obu, najlepiej jednocześnie. page’a waszej szkoły jazdy pod konto reklamo- we i dodaniu sposobu płatności (na początek n Sprawdzaj, testuj, wyciągaj n Wartościowe treści nie wystarczą polecam płatność kartą) możecie przejść do wła- wnioski ściwej części, czyli menedżera reklam i urucho- Po pierwsze, generujmy dobrej jakości kontent mienia pierwszej kampanii. Już tylko dwa kroki dzielą nas od celu. Teraz (treść). Każdy lubi to, co jest dobre jakościowo. czas wybrać post, który chcemy promować. Czy Wyobraźmy sobie następującą sytuację: stajemy n Wybieranie grupy docelowej będzie to grafika zachęcająca do zapisania się na rozwidleniu i żeby dojechać do celu, mamy na kurs, czy informacja o promocyjnej cenie jed- do wyboru dwie drogi. Jedna to dziurawa i nie- Liczba przycisków może przytłoczyć, jednak nej godziny jazdy – zależy tylko od waszej kre- bezpieczna kręta ścieżka, którą możemy jechać skupmy się na jednym celu. Chodzi o aktywność atywności. Po wyborze posta nie zapomnijcie bez czekania. Możemy też wybrać idealnie pła- dotyczącą posta. Kiedy pojawi się okno z moż- sprawdzić, czy wszystkie wcześniej wymienione ską, szybką i bezpieczną autostradę. Ale na nią liwością wyboru grupy docelowej, zatrzymajcie kwestie zgadzają się z tym, co założyliście. Jeśli możemy wjechać dopiero po odstaniu pewnego się i pomyślcie, do kogo chcecie trafić z prze- tak, kliknijcie „potwierdź”. Stworzyliście swoją czasu w kolejce. Osobiście wolałbym mieć pew- kazem. Czy będą to mężczyźni w wieku 17–20 pierwszą reklamę! ność, że dojadę bez problemu. Mogę przecież lat, a może kobiety od lat 21 do 24? Chcecie Oczywiście nie od razu Rzym zbudowano trochę poczekać. Podobnie rzecz się ma z kon- „mówić” tylko do mieszkańców waszego mia- i oszałamiające efekty nie pojawią się z dnia tentem. Jeśli mamy na względzie powodzenie sta, a może całego regionu? Wiek, płeć, miej- na dzień. Na szkoleniach, które prowadzę, za- naszej komunikacji, o wiele lepiej jest poświę- sce zamieszkania, język, jakim mówią i zainte- wsze powtarzam: sprawdzaj, testuj, wyciągaj cić czas na przygotowanie odpowiednich tre- resowania to niektóre czynniki, które możecie wnioski. Bez ciągłej obserwacji i analizy wyni- ści, które trafią do naszych odbiorców, niż po- wybrać przy profilowaniu waszej reklamy. Spró- ków osiąganych przez nasze reklamy nie będzie- legać na śmiesznych lub słodkich obrazkach bujcie na początek utworzyć kilka grup docelo- my w stanie stwierdzić, czy zmierzamy w do- z Internetu. wych. Po kilka dla mężczyzn i kobiet. Niech nie brym kierunku.

No dobrze, publikujemy wartościowe treści, będą ani zbyt duże, ani za małe. W zależności Hubert Grygielewicz 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY ale konkurencja wciąż ma lepsze wyniki. Mimo od wielkości miejscowości – od kilku do kilku- community & content manager w agencji że generowany przez nią kontent jest kiepski. dziesięciu tysięcy osób. komunikacji interaktywnej SO FINE 21 Auta egzaminacyjne Nowy stary yaris

Ostatnimi czasy Japończycy nie święcili spektakularnych sukcesów w batalii przetargowej zdominowanej przez koreańską konkurencję. Poszczególne bitwy w tej wojnie udaje im się jednak wygrywać. Tak właśnie stało się w Szczecinie, gdzie już w grudniu autem egzaminacyjnym zostanie najnowsza toyota yaris. Zastąpi użytkowane do tej pory hyundaie i20. Najnowsza generacja yarisa zadebiutowała w pierwszej połowie 2017 roku. Czy skazuje to ośrodki na zakup nowego samochodu w salonie? Okazuje się, że nie.

iejska toyota doskonale znana jest w śro- n Odświeżony wygląd cji (Toyota zapewnia darmową trzyletnią aktuali- dowisku OSK. Poczynając od drugiej ge- zację map) i podgląd obrazu z kamery cofania. M neracji modelu pojawiła się w WORD-ach Co zatem przyniósł kolejny, trzeci już face li- i ośrodkach szkolenia na terenie całego kraju, fting? Przede wszystkim odświeżony wygląd. n 11 sekund do setki zbierając przeważnie pochlebne opinie użyt- Zmodyfikowano przednie reflektory – w wyż- kowników. szych wersjach wyposażenia pojawiły się świa- Jeżeli chodzi o kwestie mechaniczne, japońscy tła do jazdy dziennej typu LED w kształcie cha- inżynierowie zajęli się układem jezdnym. Po- n Lepsze jest wrogiem dobrego rakterystycznego światłowodu. Przeprojektowa- pracowano nad tłumieniem nierówności i re- no grill, jeszcze mocniej akcentując typowy dla sponsywnością układu kierowniczego. Zmia- Historia yarisa III generacji rozpoczyna się marki motyw X, zmodyfikowano zderzaki, za- na nastąpiła również w palecie oferowanych w 2011 roku. Poza standardowymi jednost- uważalnie zmieniono kształt tylnych lamp, które silników. Dotychczasową jednostkę benzyno- kami napędowymi po raz pierwszy zastoso- teraz są szersze, dwudzielne i zachodzą na kla- wą o pojemności 1,33 litra zastąpiono pro- wano w nim hybrydowy zespół napędowy. pę bagażnika. Pojawiły się nowe wzory felg alu- dukowanym w Polsce silnikiem o pojemności Pierwszy face lifting modelu został przepro- miniowych, nowe listwy boczne wykończone 1,5 litra, 111 KM mocy i 136 Nm maksymalne- wadzony w 2014 roku. Przyniósł ponad ty- w kolorze piano black lub chromu oraz nowe go momentu obrotowego. Wyposażony w nie- siąc zmian, poczynając od stylistyki przed- kolory lakieru. Wewnątrz również zaszły kosme- go yaris rozpędza się do setki w 11 sekund i jest niej części nadwozia, reflektorów i zderza- tyczne zmiany – nowe wzory tapicerek, inny de- w stanie osiągnąć 175 km/h. Producent dekla- ka aż po zmiany technologiczne dotyczące sign wlotów powietrza, trójramienna kierownica. ruje w tym przypadku średnie zużycie paliwa m.in. zawieszenia, wyciszenia wnętrza i do- Unowocześniono wygląd zegarów, a pomiędzy na poziomie 4,6 – 5 l/100 km. Testy pokazują, stępnych systemów multimedialnych. Japoń- nimi (w wyższych wersjach wyposażenia) zna- że w rzeczywistości samochód pali około litra scy konstruktorzy najwyraźniej wzięli sobie lazł się kolorowy wyświetlacz TFT 4,2 cala, da- więcej. Co istotne, Toyota nadal twardo opiera do serca maksymę mówiącą, że lepsze jest jący dostęp do najważniejszych informacji o jeź- się modzie na turbodoładowane silniki benzy- wrogiem dobrego i na początku 2017 roku dzie i multimediach. Chętni mają również moż- nowe małej pojemności. Z perspektywy ośrod- zaprezentowali kolejne wcielenie yarisa, bę- liwość wyposażenia yarisa w system multime- ków szkolenia kierowców to dobra informacja,

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY dące ewolucją poprzedniego, doskonale się dialny Toyota Touch 2, oferujący 7-calowy ekran, zwiastująca wysoką niezawodność. Poza wyżej sprzedającego modelu, a nie rewolucyjną umożliwiający komfortowe zarządzanie pojaz- opisaną jednostką w ofercie są dostępne: dosko- i nową koncepcją. dem i multimediami, obsługę systemu nawiga- nale znana wolnossąca trzycylindrowa jednost- 22 Auta egzaminacyjne

ka benzynowa o pojemności 1,0 litra i mocy 69 pasowana do potrzeb OSK wersja wyposaże- w odpowiednim przygotowaniu się do egza- KM (ten silnik będą miały auta w szczecińskim nia Active, oferująca dodatkowo lakierowa- minu praktycznego. Najbardziej zauważalną WORD-zie), 1,4 litrowy turbo diesel D-4D o mocy ne lusterka zewnętrzne i klamki, centralny za- z perspektywy kursanta różnicą jest kształt tyl- 90 KM (aktualnie nie ma go w polskich cenni- mek, manualną klimatyzację, radio CD, MP3, nych lamp. Reszta – rozmieszczenie punktów kach) oraz 100-konna jednostka hybrydowa WMA (sześć głośników), gniazdo USB i system kontrolnych pod maską, rozlokowanie elemen- (z uwagi na współpracę z automatyczną prze- Bluetooth, kosztuje 45,3 tys. zł. Wyższe wersje tów sterowania na desce rozdzielczej – jest kładnią E-CVT raczej nie zdobędzie popularno- wyposażenia dostępne są jedynie z silnikiem w zasadzie identyczna. Również podstawowa ści w OSK). benzynowym o pojemności 1,5 litra i jednostką litrowa jednostka napędowa to ta sama kon- hybrydową. Czy zatem właściciele OSK są ska- strukcja. Warto podkreślić, że bez większych n Bezpieczny pakiet zani na wizytę w salonie Toyoty i kolejny znacz- problemów współpracuje z instalacją gazową. ny wydatek? Niekoniecznie. Zwłaszcza model Oszczędni mogą zatem śmiało ruszyć na ry- W najnowszym modelu Toyota duży nacisk poło- sprzedawany w latach 2014 – 2016 nie odbie- nek wtórny, na którym trzyletniego litrowe- żyła na zaawansowane systemy bezpieczeństwa ga znacząco od najnowszej generacji i nie po- go yarisa można kupić już za około 29 tys. zł. aktywnego, chroniące przed ryzykiem kolizji. Pa- winien sprawić kursantom żadnych problemów Dariusz Piorunkiewicz kiet Toyota Safety Sense dostępny jest w każdej wersji w standardzie. Obejmuje on m.in. układ wczesnego reagowania w razie ryzyka zderzenia (PCS). System wykorzystuje kamerę i laser do wy- krywania pojazdów przed autem. W przypad- ku wykrycia ryzyka kolizji kierowca jest ostrze- gany dźwiękowo i wizualnie, włączony zostaje również system wspomagający siłę hamowania. Jeśli kierowca nie podejmie żadnego działania, auto zacznie hamować, aby uniknąć lub zmini- malizować skutki zderzenia. Ale nie tylko. Wspo- mnieć trzeba także o układzie ostrzegania o nie- zamierzonej zmianie pasa ruchu (LDA). Za po- mocą kamery określa on położenie linii na jezd- ni i w przypadku przekroczenia ich bez użycia kierunkowskazu, emituje ostrzeżenia dźwięko- we i wizualne na ekranie. Są też automatyczne światła drogowe (AHB). System monitoruje na- tężenie światła wokół pojazdu i wykrywa nad- jeżdżające z naprzeciwka auta. W odpowied- nim momencie automatycznie zmienia oświe- tlenie na właściwe w danej sytuacji – ze świa- teł drogowych na mijania lub odwrotnie. W pa- kiecie jest jeszcze układ rozpoznawania znaków drogowych (RSA) dostępny od wersji Premium i Premium Hybrid. Korzysta on z czułej kame- ry i technologii Toyota Safety Sense, aby roz- poznawać i wyświetlać na ekranie samochodu informacje o ograniczeniach prędkości. Dodat- kowo informuje kierowcę wizualnymi i dźwię- kowymi ostrzeżeniami o przekroczeniu dopusz- czalnej prędkości. n Tylko nowy? Niekoniecznie

Wygląda to imponująco, pozostaje jednak py- tanie o cenę tak wyposażonego auta. Toyo- ta rozpoczęła właśnie akcję wyprzedażową modeli z 2017 roku. W cenniku odnajdzie- my tylko dwie pozycje wyposażone w litro- wy silnik. Wersja wyposażenia Life, obejmu- jąca m.in.: siedem poduszek powietrznych, halogenowe światła do jazdy dziennej, czuj- nik deszczu, lakierowane zderzaki, kierunkow- skazy w lusterkach zewnętrznych, elektrycz- nie regulowane szyby przednie, elektrycznie

regulowane lusterka zewnętrzne oraz kom- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY puter pokładowy, wyceniona została po ra- bacie na 37,9 tys. zł. Zdecydowanie lepiej do- 23 Ruch drogowy

Kamery na cenzurowanym

Grupa posłów Kukiz’15 złożyła do ministra spraw wewnętrznych i administracji interpelację w sprawie wideorejestratorów. W ich ocenie przyjęte procedury dają błędne wyniki pomiaru prędkości.

ajęcie tematem wydaje się jak najbardziej uzasadnione. W najbliższym czasie na pol- Z skie drogi trafi 140 nowych nieoznakowa- nych radiowozów wyposażonych w wideoreje- stratory Videorapid 2A. Przypomnijmy, że wideo- rejestrator nie mierzy prędkości nagrywanego pojazdu, tylko pokazuje tempo, w jakim poru- sza się radiowóz. Źródłem sygnału są czujni- ki umieszczone przy jego kołach (np. sensory ABS-u). Posłowie argumentują, że Główny Urząd Miar rozpatrując wniosek producentów wide- orejestratorów naruszył procedurę przewidzia- ną prawem i całkowicie pominął fundamental- ny warunek prawidłowego pomiaru wymaga- ny przez producenta urządzenia. Chodzi o ry- gor utrzymania równej odległości pomiędzy ra- diowozem, w którym zamontowano wideore- jestrator, a pojazdem kontrolowanym co naj- mniej na początku i na końcu odcinka pomia- rowego. Ocena stałej odległości odbywa się wy- łącznie na oko i jest oparta na szacunku i subiek- tywnej ocenie funkcjonariusza, lecz z rzeczywi- oceny wzrokowej, a żadne urządzenia typu dal- przez Główny Urząd Miar i podlega okreso- stym wypełnianiem niezbędnego warunku po- mierz lub aktywny tempomat czy radar nie kon- wym badaniom, należy wskazać, że podobnie miaru pośredniego nie ma nic wspólnego. Naj- trolują odległości pomiędzy pojazdami. jak w przypadku zatwierdzania miernika rada- częściej radiowóz rozpoczyna nagrywanie i po- rowego Iskra-1 mogło i z pewnością doszło tak- miar pośredni pojazdu kontrolowanego znajdu- n Premie ważniejsze niż rzetelne że w przypadku wideorejestratora do narusze- jąc się w odległości 250–400 metrów za pojaz- pomiary? nia prawa w zakresie procedury, na podstawie

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY dem kontrolowanym i w tej sytuacji nie ma re- której metodę pomiaru prędkości zatwierdzono. alnej możliwości utrzymywania stałej odległo- „Odpierając jednocześnie możliwą polemikę, Z pewnością nie został zbadany poziom ufności ści między pojazdami na podstawie wyłącznie jako że wideorejestrator został zatwierdzony urządzenia, a jak widać z analizy rozporządzenia 24 Ruch drogowy

wideorejestrator nie spełnia co najmniej dwóch czył dozwoloną prędkość, ale „za wynik pomia- osoby jadące na tylnej kanapie – jest niemal po- wymogów ustawowych: po pierwsze, nie wska- ru prędkości należy uznać 161 km/h”. Wskazał wszechne. Weryfikowanie skuteczności pracy zuje pojazdu, którego prędkość jest kontrolo- też, że pomiar nie był optymalny – wykonano go policjantów w oparciu o liczbę wystawionych wana, po drugie, wbrew zapisowi rozporządze- na krótkim odcinku (100 m), a nagrywane auto mandatów skłania do refleksji – wystarczy wy- nia – umożliwia wykonanie wadliwego pomia- zajmowało małą część kadru, mimo 13-krotne- obrazić sobie, jak wyglądałoby życie zmoto- ru i taki wątpliwy pomiar zapisuje, nie sygnali- go powiększenia. Aż 43 km/h nadwyżki wzglę- ryzowanych, gdyby przedłużenie pozwolenia zując żadnego błędu” – czytamy w interpelacji. dem faktycznego stanu wynikają stąd, że kie- na prowadzenie działalności przez daną sta- Posłom procedura mierzenia prędkości jawi rowca radiowozu, próbując dogonić Hołowczy- cję kontroli pojazdów zależało od liczby wy- się jako z gruntu wadliwa i rodzi niebezpieczeń- ca, musiał jechać szybciej od niego. krytych usterek… stwo dla interesu publicznego. Powodów jest kilka. Pierwszy? Opiera się ona na poświadcze- n Policjant mierzy… swoją prędkość n Bagatelizowanie przewinień niu nieprawdy, wykonuje wadliwe pomiary, na podstawie których nakłada się kary na kie- Posłowie przytaczają inne przykłady – w tym Z drugiej jednak strony, władza i funkcjonariu- rowców. Drugi? Wideorejestrator w rękach nie- w pełni udokumentowane zdarzenie, gdy radio- sze puszczają oko do obywatela, bagatelizując doświadczonego i nieprzeszkolonego funkcjo- wóz pędzi w terenie niezabudowanym 160 km/h, część przewinień. Symboliczne 100 zł i 2 pkt. nariusza może i najczęściej jest używany w spo- zwalnia do 120 km/h i w tym samym czasie, na- karne za przekroczenie prędkości o 11–20 km/h sób niewłaściwy, a tym samym implikuje poważ- grywając pojazd kontrolowany, poruszający się sprawia, że wielu zmotoryzowanych z premedy- ne skutki dla kierującego pojazdem. Jakie? Za- w terenie zabudowanym (prędkość ograniczo- tacją je popełnia, natomiast funkcjonariusze cze- trzymanie i ukaranie na podstawie tak wadli- na administracyjnie do 50 km/h) – wykonuje po- kają na okazję do nałożenia wyższego manda- wego pomiaru, łącznie z możliwością odebra- miar własnej średniej prędkości, którego wynik tu. Wprowadzono co prawda obowiązek zatrzy- nia prawa jazdy. Posłowie wspominają także wynosi 112 km/h, następnie policjant zatrzymu- mywania praw jazdy za przekroczenie prędko- o funkcjonariuszach, dla których ważniejsze niż je kierowcę, przypisuje mu swoją prędkość i od- ści w obszarze zabudowanym o ponad 50 km/h, rzetelne pomiary są wykazywane wyniki i pre- biera prawo jazdy. Przypadkiem zakończonym ale 101/50 to radykalne naruszenie prawa, po- mie kwartalne oraz awanse. Tak więc wideore- wyrokiem uniewinniającym jest przykład kierow- wodujące znaczne zagrożenie dla bezpieczeń- jestrator może stanowić narzędzie do przepro- cy, który został oskarżony o popełnienie wykro- stwa. Progi na zachodzie Europy są zupełnie wadzania kreatywnych pomiarów, a ich wska- czenia polegającego na przekroczeniu prędkości inne. W Niemczech prawko traci się za 80/50, zania nie mają absolutnie nic wspólnego z rze- o 46 km/h. Jednakże na podstawie opinii produ- a we Francji i w Szwajcarii za jazdę w terenie czywistością. W sytuacji, gdy policja zmaga się centa wideorejestratora – firmy PolCam, opinii zabudowanym z prędkością 100 km/h moż- z problemami wizerunkowymi i usiłuje odbu- biegłego oraz nagrania z prywatnego rejestra- na trafić do więzienia. W Norwegii za 96 km/h dować zaufanie społeczne do formacji, użyt- tora zatrzymanego kierowcy sąd drugiej instan- czeka bezwarunkowa odsiadka przez przynaj- kowanie tego wadliwego urządzenia stanowi cji uznał, iż pomiar został wykonany w sposób mniej 18 dni, połączona z zatrzymaniem prawa bardzo poważny problem. wadliwy, poprzez dojazd, tj. sytuację, kiedy ra- jazdy na okres od trzech miesięcy do trzech lat diowóz policyjny gwałtownie zbliżał się do po- oraz dotkliwą karą grzywny. W Polsce, dopóki n Sprawa „Hołka” jazdu kontrolowanego i z tego powodu nie zo- dla posłów najważniejsze będą partyjne intere- stała zachowana równa odległość na początku sy i walka o poparcie – wystarczy przypomnieć Już w 2011 roku redakcja tygodnika „Motor” oraz na końcu odcinka pomiarowego. Kierowca słynne stwierdzenie Donalda Tuska o człowieku przeprowadziła test wideorejestratora firmy Pol- został prawomocnie uniewinniony. bez prawa jazdy i fotoradarach – raczej nie bę- cam, zamontowanego w seacie leonie. Nagry- Niestety, wszystko sprowadza się do źle dzia- dziemy mogli liczyć na zmiany wprowadzające wano wówczas forda jadącego ze stałą pręd- łającego systemu. Przyzwolenie na łamanie pra- ład i porządek na drogach. Na szali są bowiem kością 100 km/h. Sprawienie, by na wyświe- wa – chociażby poprzez przekraczanie dozwo- głosy rozczarowanych wyborców. tlaczu rejestratora pojawiło się 105,6 km/h, lonej prędkości czy niezapinanie pasów przez Łukasz Szewczyk 112,6 km/h czy 115,9 km/h nie stanowiło pro- blemu. Wystarczyło, że radiowóz zwiększał pręd- kość. Kierowca znający zasady działania urzą- dzenia mógłby uwierzyć w wyniki albo dla świę- tego spokoju przyjąć mandat, rezygnując z do- chodzenia swoich racji przed sądem, który otrzy- małby nagranie jako „dowód”. Z biegiem czasu psychologiczna bariera za- częła jednak pękać. Kierowcy, którzy nie czuli się winni, prosili o skierowanie sprawy do sądu. Tam na korzyść podejrzanych mogły pracować nagra- nia z ich własnych wideorejestratorów (nawet jeżeli nie informują o prędkości, można ją okre- ślić na podstawie drogi przebytej w czasie) czy ekspertyzy rzeczoznawców, potwierdzające, że w czasie pomiaru odległość między radio- wozem i autem nagrywanym zmniejszała się. Pod koniec 2015 roku końca dobiegła sprawa Krzysztofa Hołowczyca, który zdaniem policjan-

tów na krajowej siódemce rozpędził się nissanem 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY GT-R do 204 km/h, przekraczają limit o 114 km/h. Biegły wskazał, że „Hołek” faktycznie przekro- 25

Góralski azyl

– Samochód to taki mój azyl, w którym tak głośno śpiewam, że ludzie zwracają na mnie uwagę na skrzyżowaniach. Jazda autem sprawia mi ogromną przyjemność. Niejednokrotnie po koncertach jestem niesamowicie zmęczony, ale gdy wsiadam do samochodu, momentalnie odżywam – mówi w rozmowie ze „Szkołą Jazdy” Staszek Karpiel-Bułecka, lider zespołu Future Folk.

Jakub Ziębka: Słyszałem, że jeśli chcę poroz- A teraz czym pan jeździ? I co najważniejsze – zdałem. Jazda była już tylko mawiać z góralem pełną gębą, powinienem Audi A6 w wersji kombi. Ze względu na to, formalnością. Egzaminator był równym gościem, zgłosić się do Staszka Karpiela-Bułecki. Tak że mam rodzinę, nie jest to już tzw. auto kawa- nie robił mi pod górkę. Ale trzeba też przyznać, też zrobiłem. Jaki jest więc prawdziwy góral? lerskie, czyli dla dwóch osób. Poza tym muszę że nawet wtedy miałem dobry feeling w jeździe. Staszek Karpiel-Bułecka: W sumie to dosyć do niego zmieścić jeszcze choćby narty. Bardzo Pamiętam też, że zdawałem egzamin w mo- nietypowy, bo chwilowo od siedmiu lat miesz- dobrze je oceniam i coś mi się wydaje, że szyb- mencie, gdy do WORD-u wchodził fiat punto. kający w Warszawie. Ale to na Podhale wra- ko się go nie pozbędę. Jest wygodne i szybkie. I w stosunku do wcześniejszego auta zupełnie cam, kiedy tylko mogę, czuję się tam najlepiej. W ogóle bardzo sobie cenię niemieckie marki. inaczej wbijało się bieg wsteczny. Kilka kole- To kwestia genów. Pochodzę z góralskiej rodzi- Są solidne, nic nie trzeszczy, nie piszczy. Niedaw- żanek się na tym przejechało. Nie zdały jesz- ny, zarówno ze strony taty (Karpiel-Bułecka), jak no jeździłem bmw, też sobie chwaliłem. Ale audi cze na placu, bo nie umiały wbić wstecznego. i mamy (Bachleda-Curuś). to audi, bardziej dopracowane w detalach, no Wróćmy do teraźniejszości. Podejrzewam, Góral pełną gębą szanuje swoją tradycję, za- i ten napęd quattro, przydatny nie tylko w gó- że wokalista Future Folk bardzo dba, żeby wsze mówi, co mu leży na wątrobie, lubi ludzi. rach… Można takimi samochodami pojeździć w jego samochodzie znalazł się dobry zestaw Umie posługiwać się gwarą, ale akurat teraz nie więcej niż trzy lata, a w dzisiejszych czasach audio, prawda? będę jej używał, bo byśmy się pewnie nie doga- to wcale nie jest takie oczywiste. To podstawa. Strasznie nie lubię, jak coś szele- dali. No i kocha muzykę. Choć zespół, w którym Czy jest jakieś auto, które darzy pan jakiś ści, szumi, nie gra dobrze. Tym bardziej że ja mu- jestem wokalistą, czyli Future Folk, nie gra tra- szczególnym sentymentem? zyki słucham głównie w aucie. Jak się czegoś dycyjnej góralskiej muzyki. Eksperymentujemy, Jest, i nie jest to żadne z tych, które wcześniej uczę, np. tekstów piosenek, ostatnio utworów mieszamy ją z elektroniką. wymieniłem. Kiedyś z moją narzeczoną mieli- Marka Grechuty, to też tam. Samochód to taki A co z miłością do zwierząt? Bo przeczy- śmy okazję kupić sobie mazdę MX-5. Bardzo mój azyl, w którym często tak głośno śpiewam, tałem, że np. pana ojciec, jakby tylko mógł, fajny kabriolecik. Mówią, że chęć na takie auta że ludzie zwracają na mnie uwagę na skrzyżo- jeździłby na koniu, a nie samochodem. Mło- przychodzi, kiedy jest się już dojrzałym człowie- waniach. dy Karpiel-Bułecka też tak ma? kiem, ale ja byłem wtedy stosunkowo młody. Jazda autem sprawia mi ogromną przyjem- Tutaj się od ojca różnię. Jestem fanem mo- Kupiliśmy go we Włoszech przez mojego przy- ność. Niejednokrotnie po koncertach jestem nie- toryzacji. Nie chcę, żeby to źle zabrzmiało, ale jaciela, teraz prezydenta Mazdy na Europę. Auto samowicie zmęczony, ale gdy wsiadam do sa- w swoim życiu udało mi się pojeździć wieloma odebraliśmy w Merano (jedno z najbardziej zna- mochodu, momentalnie odżywam. Czyli to taki samochodami. Wychodzę z założenia, że lepiej nych tyrolskich uzdrowisk – przyp. red.), po czym azyl, który jeszcze potrafi regenerować. zmieniać auta, niż kobiety. wsiedliśmy do niego i przejechaliśmy latem spo- Na koniec zapytam o pana udział w pro- Dzisiaj często traktuje się samochód jak lo- ry kawałek tego kraju. Ta wycieczka bardzo faj- gramie Azja Express, ale pod kątem motory- dówkę. Używa się go, a potem sprzedaje lub nym autem tak zapadła mi w pamięć, że wła- zacji. Jak się jeździ w Indiach i na Sri Lance? wyrzuca. Ja myślę o autach trochę inaczej. Je- śnie mazdę MX-5 wspominam ze szczególnym To jest jakiś kosmos! Na Sri Lance wymijanie śli już je kupię, to bardzo o nie dbam. Pewnie sentymentem. na czwartego autobusem to zupełna norma. bierze się to choćby z tego, że dużo jeżdżę, Mam też motoryzacyjne marzenie. To porsche I to nie na prostej drodze, tylko na zakręcie. Pa- np. na koncerty. 911 4S. Choruję na to auto już od jakiegoś cza- sażerów w takich autobusach jest tylu, że do- Pociąg do motoryzacji to stara czy raczej su. I nie jest to związane z chęcią szpanowania, słownie wiszą na drzwiach. Na zakrętach doty- świeża sprawa? czy, jak niektórzy mówią, ze starzeniem się. Ten kali tyłkami asfaltu. Ale jakoś to działa. Ja żad- Do aut ciągnęło mnie już, jak byłem młody. samochód ma po prostu duszę. Ale z drugiej nego wypadku tam nie widziałem. Inna sprawa, Przyznaję się bez bicia, zanim zrobiłem prawo strony trochę kosztuje. No cóż, pożyjemy, zo- że tam ekspresowe autobusy mają pierwszeń- jazdy, zdarzało mi się jeździć bez tego doku- baczymy, czy uda mi się je kiedyś kupić Choć stwo. Wszyscy inni użytkownicy dróg je pusz- mentu. Taką miałem gorącą krew. Ale jak tylko myślę oczywiście o rynku wtórnym. czają, nawet kierowcy tuk-tuków, czyli autoriksz. zdałem egzamin, postanowiłem zarobić na swój Skoro jesteśmy przy wspomnieniach, za- I jadą ostro, nawet ponad 120 km/h w miastach. pierwszy samochód. Nie chciałem brać pieniędzy pytam o egzamin na prawo jazdy. Z hamowaniem też jest nieźle. U nas kierowcy od rodziców, bo wiadomo, inaczej by to wszyst- Pamiętam autobus jadący do Nowego Sącza, autobusów zwalniają na długo przed przystan- ko smakowało. w którym uczyłem się teorii. Był to rok 2000. kami. A tam? Trzy metry przed… W tym celu pojechałem do Stanów Zjednoczo- W drodze umiałem wszystko. Ale na sali egza- Przypomniała mi się jeszcze jedna ciekawa nych. A samochód kupiłem w Niemczech. Było minacyjnej nie było już tak lekko. Zestresowa- rzecz. Mianowicie korek w Indiach. W zasadzie to alfa romeo 147. Na tamte czasy to była ma- łem się i wszystko pozapominałem. Ale urato- nie wiem, czy powinienem to zjawisko właśnie szyna! Ale długo mi nie posłużyła, zacząłem mieć wało mnie to, że jestem wzrokowcem. Kiedy zo- tak nazywać. Bo u nas w korku się stoi, samo- z nią problemy. W końcu musiałem samochód baczyłem przed sobą kartkę z pytaniami, zaczą- chody się prawie nie ruszają. U nich przeciwnie.

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY sprzedać. I kupiłem inny. Tym razem był to volks- łem automatycznie zaznaczać poprawne odpo- Samochody dosyć sprawnie się przemieszczają. wagen golf IV. Nieźle go wspominam, jeździ- wiedzi. Bo pamiętałem, gdzie one się znajdują. Jak widać, jazdę w takich ciężkich warunkach łem nim długo, zanim… nie wybuchł mi silnik. Test oddałem jako pierwszy, nie trwało to długo. Hindusi opanowali do perfekcji! n 26 Jazda z gwiazdą

Staszek Karpiel-Bułecka – polski piosenkarz, lider i woka- lista zespołu Future Folk, łączą- cego muzykę góralską z elektro- niczną. W 2011 roku brał udział w trzynastej edycji Tańca z Gwiaz- dami, jesienią tego roku TVN wy- emitował odcinki z drugiej edycji programu Azja Express, w którym również wystąpił. Stryjem Staszka jest Sebastian Karpiel-Bułecka, lider zespołu Za- kopower. SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY

27 Kampania społeczna Polaku, nie jedź na zderzaku

Aż 25 proc. miejskich kolizji drogowych oraz 20 proc. wypadków na autostradach to efekt braku zachowania bezpiecznej odległości między pojazdami. Żeby uświadomić Polakom, jak ważny jest odpowiedni odstęp między autami, firma Federal-Mogul Motorparts zainicjowała kampanię społeczną „Polaku, nie jedź na zderzaku”.

rowców na rozwiązanie problemu jazdy z za- chowaniem zbyt małej odległości.

n Dwie ważne reguły

Na stronie internetowej akcji przedstawiono m.in. dwie zasady, pozwalające określić bez- pieczną odległość w trasie. Pierwsza została na- zwana regułą dwóch sekund. Na czym polega? Jeżeli pojazd jadący przed nami mija charakte- rystyczny punkt przy drodze (np. drzewo, znak, latarnię), to nasz przedni zderzak ma znaleźć się w tym samym punkcie po minimum dwóch se- kundach. Podczas złych warunków atmosferycz- nych i na śliskiej nawierzchni odstęp ten war- to wydłużyć do minimum trzech sekund. Jest to zasada uniwersalna, można ją stosować nie- zależnie od prędkości jazdy. Druga zasada nazywa się „prędkość dzielo- na na dwa”. Jeżeli kierowca jedzie 100 km/h, to odległość do samochodu przed nim powin- na wynosić około 50 m. Zasada jest stosowa- na głównie w terenie niezabudowanym. Jej mi- nusem jest konieczność posiadania umiejętno- ści oceny odległości. Pomocne są tu słupki przy jezdni, ustawiane co 100 metrów.

n Droga to nie tor wyścigowy danych Komendy Głównej Policji wynika, chować odstęp od poprzedzającego pojazdu że jazda „na zderzaku” to jeden z pięciu naj- nie mniejszy niż 50 m w przypadku, jeśli tunel W kampanię „Polaku, nie jedź na zderzaku” włą- Z częściej popełnianych błędów będących przy- ma ponad 500 m długości. czył się także Kuba Bielak z Akademii Bezpiecznej czyną wypadków drogowych. W 2016 roku zbyt Jazdy oraz popularny youtuber Moto Doradca. mała odległość między autami przyczyniła się n Porady, wlepki i gra Vloger poświęcił zjawisku niezachowania bez- do ponad 2,5 tys. wypadków. Zginęło w nich piecznej odległości między pojazdami jeden od- 51 osób, 3332 zostały ranne. Problem braku zachowania bezpiecznego cinek swojego wideodziennika. odstępu między autami jest tak poważny, A co należy zrobić, gdy ktoś siedzi nam n Niezbędny odstęp. Czyli jaki? że tą kwestią postanowiła zająć się firma Fe- na zderzaku? deral-Mogul Motorparts, sprzedawca i dystry- – W zasadzie odpowiedź jest prosta. Pozwo- W Polsce osoba jeżdżąca „na zderzaku” inne- butor części zamiennych do samochodów. W li- lić mu jechać, zmieniając pas – radzi Kuba Bie- go auta pozostaje bezkarna, dopóki nie dojdzie stopadzie zainicjowana została kampania spo- lak z Akademii Bezpiecznej Jazdy. – Jeżeli nie do kolizji. Co prawda Kodeks drogowy nakazu- łeczna „Polaku, nie jedź na zderzaku”. Na po- ma możliwości zmiany pasa, warto „uspokoić” je kierującemu utrzymywać odstęp niezbędny trzeby akcji stworzono stronę internetową sytuację kierunkowskazem. W ten sposób daje- do uniknięcia zderzenia w razie hamowania lub www.nazderzaku.pl, gdzie znajdziemy m.in. my znać, że wiemy, o co chodzi, i zaraz posta- zatrzymania się poprzedzającego pojazdu, ale praktyczne porady na temat zachowania bez- ramy się ustąpić. Dalsze poganianie nas kierun- trudno go egzekwować. Dlaczego? Bo brak pre- piecznego odstępu między pojazdami. Moż- kowskazem przez pirata drogowego nie powin- cyzyjnych wytycznych, jaki ten odstęp ma być. na także zamówić bezpłatną wlepkę na zde- no nic zmienić w naszym zachowaniu. Konty- Inaczej jest w Niemczech. Tam należy zachować rzak z logo akcji oraz zagrać w grę sprawdza- nuujemy jazdę, a zmianę pasa wykonujemy do- odstęp wynoszący minimum połowę prędkości jącą czas reakcji za kółkiem, ale również odle- piero, gdy w naszej ocenie będzie ona bezpiecz- auta (50 km/h = 25 metrów). W przeciwnym głość, jaką pokonamy od momentu zauważe- na. Droga to nie tor wyścigowy ani przychod-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY razie kierowcy grozi mandat w wysokości kil- nia przeszkody do naciśnięcia pedału hamulca. nia psychoterapeutyczna, w której można od- kuset euro. Kodeks drogowy bardziej precyzyj- W styczniu organizator kampanii zaprezentuje reagować stres i problemy natury psychicznej. ny jest tylko w kontekście tuneli. Nakazuje za- ponadto pomysły przesłane przez polskich kie- Jakub Ziębka 28 PAGINA!!!! Elektroniczna SPSADMi ADMi karta zajęć System Zarządzania OSK

� Archiwizowana na bezpiecznych serwerach � Dostępna w każdym momencie na dowolnym urządzeniu mobilnym i komputerze � Możliwa do natychmiastowego wydruku w siedzibie OSK � Zawsze pod ręką w razie kontroli � Działanie przetestowane w OSK

Skończ z papierkową robotą! SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY

Zadzwoń i dowiedz się więcej! 29 91 431 43 95 PAGINA!!!!

Przyjemność prowadzenia

W okresie świątecznym znów postanowiliśmy dać sobie odrobinę wytchnienia od testów popularnych samochodów i przedstawić pojazd jedyny w swoim rodzaju. Brytyjski ariel atom jest w pełni nastawiony na zapewnienie kierowcy maksymalnej dawki wrażeń z jazdy. generacji na generację samochody stają się scami zabudowaną klatkę bezpieczeństwa. Po- błyskawicznie reagując na wszelkie polecenia większe, cięższe i w coraz większym stop- czątkowo atom był napędzany przez wolnos- wydawane kierownicą, pedałem gazu czy ha- Z niu naszpikowane elektroniką. Zmniejsza sące silniki Rovera, później zaczęto montować mulcem. Oczywiście na wsparcie ze strony ESP, to ich zwinność i zaburza odczuwanie prędko- dwulitrowe motory Hondy, także z kompreso- ABS czy kontroli trakcji nie ma co liczyć. Kie- ści – by cieszyć się nią, w wielu już modelach, rem. W 2014 roku zadebiutował ariel ace (mo- rowca nie może zapominać nawet o balansie szczególnie sportowych, z podniesioną granicą tocykl z V2 o pojemności 1,2 l), a rok później masy, który w wielu drogowych samochodach przyczepności, trzeba jechać nierozsądnie szyb- ofertę uzupełnił nomad, czyli mutacja atoma jest tłamszony nastawami zawieszenia i elek- ko. Firma Atom udowodniła, że może być jed- do jazdy w terenie. troniki. W arielu odpowiednim operowaniem nak inaczej. Bezkompromisowy atom pozwala Pierwsza seria z silnikami Rovera (120–190 gazem i hamulcem można wywołać nad- lub cieszyć się każdym przejechanym kilometrem, KM) była oferowana w latach 2000–2003. podsterowność. Doświadczony kierowca doce- podając kierowcy masę informacji zwrotnych Później pojawił się atom 2 z hondowskim 2.0 ni też, że następstwem każdej jego akcji jest re- na temat stanu nawierzchni, zapasu przyczep- (220–300 KM), w 2007 roku zastąpiony ato- akcja ze strony samochodu. Haczyk tkwi w sym- ności oraz zależności między jego poczynania- mem 3, a w 2013 roku atomem 3.5, wypo- bolicznym marginesie na błędy. Kto postano- mi a reakcjami samochodu. Przesadą nie będzie sażanym w mechanicznie doładowany motor wi jechać dynamicznie, musi być przygotowa- stwierdzenie, że to bezpieczniejszy odpowied- Hondy o mocy 310 KM. Każdorazowo inżynie- ny, że nawet na czwartym biegu tył atoma bę- nik motocykla. Jest mniej wywrotny, klatka bez- rowie Atoma dokonywali poprawek podnoszą- dzie wykazywał skłonność do zacieśniania za- pieczeństwa, kubełkowate fotele i wielopunk- cych osiągi i komfort eksploatacji. krętów. Jazda kontrolowanymi poślizgami jest towe pasy dają kierowcom i pasażerom dobrą 300 KM wystarcza, by ważący niecałe 460 kg trudna. Centralnie umieszczony silnik i krótki ochronę. Zupełnie jak w wyścigówce. atom przyspieszał do 100 km/h w 2,9 s i rozpę- rozstaw osi sprawiają, że spóźniona o ułamek Działająca w latach 1902–1970 marka Ariel dzał się do 250 km/h. To jednak nie prędkość, sekundy kontra kończy się piruetem. należała do najbardziej innowacyjnych produ- a trakcja na zakrętach (symboliczna masa, ni- Atoma rozsławiły występy w programie Top centów motocykli w Wielkiej Brytanii. W 1999 sko położony środek ciężkości i brak przechy- Gear. Nieszablonowe auto z 300-konnym sil- roku jej ducha postanowiła wskrzesić nowo łów nadwozia pozwalają na pokonywanie ich nikiem okazało się szybsze od większości dro- założona Ariel Motor Company, która wyspe- z niezwykłą precyzją) oraz tempo, w jakim moż- gich i pożądanych supersamochodów. Świet- cjalizowała się w produkcji o unikatowej kon- na z nich wyjeżdżać, robią największe wraże- nie wypadła również 220-konna wersja, nato- strukcji. Zaprezentowany w 2000 roku atom nie – znów na miejscu jest tylko porównanie miast flagowy 500-konny atom 3.0 V8 znalazł

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY był pierwszym seryjnie produkowanym samo- z motocyklami. się na czele stawki, by przez osiem kolejnych se- chodem z drogową homologacją i egzoszkiele- Nawet podczas niezbyt ostrej jazdy atom wy- rii TG spaść jedynie na czwarte miejsce. W prze- tem, jak producent i media nazywały tylko miej- stawia umiejętności prowadzącego na próbę, ciwieństwie do bazowych atomów wersja V8 30 Warto przeczytać

nie oferuje już bezkonkurencyjnej relacji ceny do osiągów. Owszem, jest tańsza od aut o po- dobnych możliwościach, jednak nabywca każ- dego z 25 wyprodukowanych egzemplarzy mu- siał wyłożyć równowartość przeszło 600 tys. złotych. Na przestrzeni lat atom 500 zdrożał. Szybciej, wyżej, Obecnie zainteresowani jego zakupem muszą przygotować przeszło... 1,1 mln zł! Najtańsze używane atomy z wolnossącymi silnikami są wyceniane na ok. 120–150 tys. zł. Poniżej 200 tys. zł uda się kupić także wariant z 300-konnym silnikiem. Później jest już tylko taniej. Minimalistyczna konstrukcja sprawia, dalej że w Atomie brakuje części i rozwiązań, które mogłyby ulec kosztownym awariom. Zespoły napędowe, w większości egzemplarzy pocho- W książce „Szybciej, wyżej, dalej” Jack Ewing opisuje długą drogę dzące z hondy civic 2.0, dzielnie znoszą nawet volkswagena od nazistowskiego „samochodu dla ludu” aż po dni chwały ostrą eksploatację na torze, aczkolwiek trzeba – powstanie jednej z najbardziej prestiżowych globalnych marek, która chlubi zwracać uwagę na poziom oleju i z umiarko- się ekologicznym wizerunkiem. Warto zapoznać się z tą pozycją. waną siłą zmieniać biegi – synchronizatory nie są najbardziej wytrzymałe. Z kolei niska masa własna ogranicza tempo zużywania się sprzę- olkswagen. Nie ma chyba w Polsce kierowcy, skandalu. Widać, jak kultura „sukcesu za wszel- gła, elementów zawieszenia, hamulców czy który nie znałby tego niemieckiego koncer- ką cenę” doprowadziła do jednej z największych opon w małych jak na sportowe auto rozmia- V nu motoryzacyjnego. Potwierdzają to pro- afer w dziejach biznesu, grożącej wręcz nie- rach (przód: 195/50 R15, tył: 225/40 R16). Sko- wadzone przez różne firmy badania preferen- wyobrażalnymi konsekwencjami gospodarczy- ro o ogumieniu mowa, warto dodać, że atom cji naszych rodaków, którzy szukają dla siebie mi. Przyszłość jednej z najpotężniejszych firm do zapewnienia radości z jazdy nie potrzebu- samochodu. Zarówno wśród kategorii nowych, świata pozostaje pod znakiem zapytania, my je koszmarnie drogich opon z najwyższej półki jak i używanych aut wysoko stoją akcje marek zaś mamy wyjątkową sposobność przyjrzeć się czy semi-slicków. Nisko położony środek cięż- produkowanych właśnie przez Volkswagena. historii wizerunkowej katastrofy Volkswagena. kości oraz dobre wyważenie pozwalają dobrze Chodzi choćby o skodę czy też flagowy produkt Naprawdę warto! bawić się nawet na oponach znanych z popu- koncernu z siedzibą w Wolfsburgu – volkswa- red larnych modeli samochodów. gena właśnie. Łukasz Szewczyk Tym bardziej warto zainteresować się książ- ką Jacka Ewinga, którą czyta się jak thril- ler. Bo gdy we wrześniu 2015 roku roz- poczęła się afera spalinowa związana z tzw. czystym dieslem Volkswagena, z dnia na dzień największy pro- ducent samochodów na świe- cie stał się symbolem chciwo- ści i kłamstwa. Klienci byli obu- rzeni, inwestorzy wpadli w pa- nikę, a firma musiała stawić czo- ło widmu bankructwa. W książce „Szybciej, wyżej, dalej” Jack Ewing opisuje długą drogę Volkswagena od nazistow- skiego „samochodu dla ludu” aż po dni chwały – powstanie jed- nej z najbardziej prestiżowych globalnych marek, która chlu- bi się ekologicznym wizerun- kiem. Maluje też żywe portre- ty osób odpowiedzialnych za sukces koncernu – Ferdinan- da Piëcha oraz Martina Win- terkorna, stawiając tezę, że to ich nienasycona ambi- cja zmusiła pracowników do sięgnięcia po nielegal-

ne metody. 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY Ewing przedstawia mechanizm wielkiego 31 Co instruktor wiedzieć powinien Przygotowanie do zimy

Zmienia się pogoda, czas również na zmiany w szkołach jazdy. Tym razem chcę przypomnieć o podstawowych, ale bardzo często zapominanych czynnościach, które warto wykonać w ramach obsługi taboru użytkowanego w OSK.

mgr inż. Marcin Kukawka, instruktor techniki jazdy, rzeczoznawca samochodowy

acznijmy od płynu do spryskiwaczy. Trze- ba pamiętać, żeby wymienić letni na zimo- Z wy. Dodatkowo powinniśmy zadbać o stan piór wycieraczek. Czysta szyba to podstawa wi- doczności, zaś zamarznięcie płynu do spryskiwa- czy może doprowadzić do szeregu niepotrzeb- nych i kosztownych awarii. Najczęściej spotyka- ne to zamarznięcie płynu w zbiorniku, a w kon- sekwencji pęknięcie zbiornika lub nawet uszko- dzenie pompy spryskiwaczy. Swoją drogą wy- miana płynu na zimowy w zasadzie sprowadza się do wykorzystania płynu letniego i wlania od- powiedniego, zimowego. Zatem nic prostszego, ale trzeba o tej czynności pamiętać.

n Zadbajmy o elementy gumowe i uszczelki

Dla wszelkich elementów gumowych, w szcze- gólności uszczelek nadwozia, zima to bardzo chodu użyć odpowiedniego środka smarujące- że niewielka zawartość wody w płynie hamulco- trudny okres. Guma staje się twarda i mało ela- go (najlepiej z własnościami penetrującymi, czyli wym (który jest bardzo higroskopijny) nie tylko styczna, a drzwi z reguły zamykane są tak samo wszelkie oleje na bazie silikonu) i nasmarować zwiększa ryzyko zagotowania się płynu, bo spada energicznie. Co można więc zrobić, żeby nie elementy, które każdego dnia wykonują wiele jego temperatura wrzenia, ale może również do- uszkodzić uszczelek otworów drzwiowych? War- powtarzalnych ruchów. To ustrzeże nas przed prowadzić do powstawania „igieł wody”, zawie- to zastosować wazelinę techniczną lub specy- późniejszymi problemami z zatartymi zawiasami, szonych w objętości płynu. Powodują one zama- fiki na bazie silikonu. Po naniesieniu ich na ele- ciężko otwierającymi się i zamykającymi drzwia- rzanie nawet np. całego zacisku hamulcowego. menty gumowe uzyskuje się lekko tłustą po- mi czy pokrywami bagażnika i komory silnika. Analogiczna zasada dotyczy płynów chłodzących. wierzchnię. Tym samym zabezpiecza się uszczel- Niezwykle ważne jest również nasmarowa- Producenci chemii motoryzacyjnej robią, co ki i ewentualnie inne plastiki narażone na dzia- nie wszelkich cięgien i linek. W tym celu naj- tylko mogą, żeby sprzedawane przez nich pro- łanie czynników atmosferycznych – pękanie lub lepiej użyć smarów wypierających wodę. Na- dukty były coraz lepszej jakości. Nic jednak nie przymarzanie. Trzeba też pamiętać, że po umy- leży pamiętać, że kiedy w pancerzu zgromadzi zastąpi dbałości o pojazd. Jestem przekonany, ciu samochodu wszelkie gumy należy dobrze się nawet niewielka ilość wody i zamarznie, ra- że jeżeli instruktorzy przekażą tę wiedzę kursan- wytrzeć. Dotyczy to również piór wycieraczek, czej niemożliwe będzie np. użycie ręcznego ha- tom, w przyszłości będą oni bardziej świadomy- które pozostawione mokre mogą przymarznąć mulca. Smarowanie najłatwiej będzie wykonać mi użytkownikami swoich pojazdów. do szyby. Wtedy poranne nieszczęście gotowe. w warsztacie przy wykorzystaniu podnośnika. n Paliwo. Bez niego nie pojedziemy n Linki i zawiasy n Inne płyny też są ważne! Ten akapit dotyczy w szczególności użytkowni- Należy pamiętać, że prawa fizyki działają na Przed okresem zimowym szczególną uwagę na- ków pojazdów wyposażonych w silnik z zapło- wszystko, wszystkich i wszędzie. Kiedy tempe- leży zwrócić na inne płyny, pełniące w naszych nem samoczynnym, czyli Diesla. Diesle najczę- ratura otoczenia spada, elementy metalowe kur- samochodach bardzo odpowiedzialne zadania. ściej napędzają samochody ciężarowe i autobu-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY czą się i tym samym najczęściej zwiększają się Płyn chłodzący oraz hamulcowy z biegiem czasu sy użytkowane przez OSK. opory tarcia w węzłach kinematycznych (np. również tracą swoje właściwości, powinny więc zawiasy). Warto po dokładnym umyciu samo- podlegać okresowej wymianie. Należy pamiętać, cd. na str. 36 ä 32 Bezpieczeństwo Kolejarze kontynuują szkolenia dla instruktorów

PKP Polskie Linie Kolejowe SA podarowały już szkołom jazdy 700 pakietów szkoleniowych, które dotyczą bezpieczeństwa na przejazdach kolejowo-drogowych. Jednocześnie trwają warsztaty, na które zapraszani są instruktorzy. Ostatnio odbyły się one w Białymstoku i Wrocławiu.

rzedstawiamy instruktorom nie tylko wie- dzę z zakresu bezpieczeństwa na prze- P jazdach kolejowo-drogowych, ale tak- że wyposażamy ich w materiały, które uła- twiają edukację kursantów – mówi Włodzi- mierz Kiełczyński, dyrektor Biura Bezpieczeń- stwa PKP Polskich Linii Kolejowych SA. – Spo- tkania są dla nas okazją do przekazania, ale i do zdobycia wiedzy, co jeszcze możemy zro- bić, by kierowcy byli bezpieczni na przejaz- dach kolejowo-drogowych. Wspólnie może- my usunąć śmierć z przejazdów. Jak podkreślają instruktorzy, którzy bra- li już udział w warsztatach, największe wra- żenie na kursantach robią filmy z wypad- ków na przejazdach kolejowo-drogowych. To ważna część prezentacji kolejarzy. Liczą oni, że po obejrzeniu filmów wielu młodych zaprzestanie podejmować pochopnych decy- zji i skończy z brawurą grożącą utratą zdro- wia i życia. Fot. Radosław Drożdżewski/Wikimedia Commons n Docieralność? 50 tys. młodych kierowców informacje, co można zrobić, by nauczyć kie- i ignorowanie sygnalizacji lub rogatek. Z ko- rowców bezpiecznego zachowania na prze- lei w województwie podlaskim w tym roku Warsztaty dla instruktorów były już przepro- jazdach. Według statystyk 98 proc. wypad- na przejazdach kolejowo-drogowych doszło wadzone w Poznaniu, Bydgoszczy, Kielcach, ków na skrzyżowaniach toru i drogi powo- do pięciu zdarzeń, w których dwie osoby zo- Łodzi, Lublinie, Skarżysku-Kamiennej oraz War- dują nieostrożni kierowcy. stały ranne. szawie. Dzięki spotkaniom z kolejarzami ma- teriały wideo ze zdarzeń na przejazdach, in- n Kierowcy ignorują sygnalizację n Kampania społeczna, czyli zestaw fografiki z zasadami bezpieczeństwa i dodat- wielu działań kowe pomoce dydaktyczne zostały przeka- Do końca października na przejazdach ko- zane do ok. 700 ośrodków szkolenia kierow- lejowo-drogowych doszło w tym roku do Żeby zwiększyć bezpieczeństwo kierowców ców. Jak szacują kolejarze, od zeszłego roku 169 zdarzeń, w których zginęło 31 osób, a 93 i pieszych na przejazdach kolejowo-drogowych, mogło z nich skorzystać około 50 tys. mło- zostały ranne. Do wypadków i kolizji dochodzi kolejarze już od 2005 roku prowadzą kampa- dych kierowców. w miejscach wyraźnie zabezpieczonych zna- nię społeczną „Bezpieczny przejazd – szlaban Teraz PKP Polskie Linie Kolejowe SA prowa- kami. Częstą przyczyną jest lekceważenie zna- na ryzyko!”. To zestaw wielu działań adresowa- dzą kolejną turę szkoleń. W listopadzie warsz- ków STOP i czerwonych świateł, objeżdżanie nych do różnych grup wiekowych, społecznych taty odbyły się już w Białymstoku i Wrocławiu. slalomem półrogatek oraz wjazd pod zamy- i zawodowych. Są to m.in. akcje informacyjne Ale na tym nie koniec. Planowane są jeszcze kające się zapory. W województwie dolnoślą- na przejazdach, billboardy, happeningi, rozda- spotkania z instruktorami nauki jazdy z woje- skim jest np. 1460 przejazdów kolejowo-dro- wanie ulotek, spotkania z dziećmi i młodzieżą, wództw: podlaskiego, dolnośląskiego, zachod- gowych. W tym roku do końca październi- aktywne działania w mediach społecznościo-

niopomorskiego, lubuskiego, śląskiego, mało- ka doszło tam do ośmiu zdarzeń na przejaz- wych oraz organizacja seminariów dla instruk- 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY polskiego i podkarpackiego. W sumie PLK pla- dach, w których zginęły cztery osoby. Przyczy- torów nauki jazdy. nują przeszkolić kilkuset nauczycieli i uzyskać ną wypadków była nieostrożność kierowców Jakub Ziębka 33 Reklama Opel idealny dla księdza

Dlaczego ksiądz powinien jeździć oplem? Bo auto tej marki nie rzuca się w oczy, ale jest prestiżowe. Wpisuje się w otoczenie plebanii i może stać na widoku. Do tego ma mocny silnik – w taki nietypowy sposób reklamuje swoją ofertę dla duchownych mazowiecki diler Dixi-Car.

Opel corsa – wedle dilera Dixi-Car auto idealne dla skromnego, wikarego.

ikogo nie dziwi, że firmy zajmujące się poczynając od 2018 roku jej kształty staną się dług dilera Dixi-Car, takie auto nie będzie ra- sprzedażą samochodów oferują preferen- znajome dla wiernych, więc jak najbardziej po- ziło wiernych. Dlatego duchowni mieszkający N cyjne warunki zakupu różnym przedsiębior- lecamy”. Diler wymienił jeszcze corsę. To z kolei w dużych aglomeracjach mogą pozwolić sobie stwom czy grupom zawodowym. Chodzi m.in. samochód idealny dla skromnego, początkujące- na mokkę X lub crosslanda X. o lekarzy, prawników i policjantów. Nie może go wikarego. Charakteryzuje go niskie spalanie, Według firmy oferującej auta ksiądz może więc zszokować to, że jeden z mazowieckich di- koszty eksploatacji. Łatwo nim także zaparko- mieć dwa samochody. Wtedy jednym z nich, lerów Opla postanowił zareklamować auta du- wać. Idealnie nadaje się więc do objazdu parafii. do wyjazdu poza parafię, może być „unlimi- chownym. Ale to, jak to zrobił – już tak. ted”. W takim przypadku wybór powinien paść n SUV-y nie rażą wiernych na insignię. n Corsą w objazd po parafii w miastach n Duchowny jako ambasador marki Nietypowo opisaną ofertę dla duchownych Na stronie internetowej mazowieckiego dilera chrześcijańskich (nie mogą z niej skorzystać wypisano także kryteria, jakimi kieruje się ksiądz Dlaczego duchowni wydają się tacy ważni dla np. imamowie czy rabini) można znaleźć na stro- podczas zakupu auta. Otóż nie może ono za- Opla? Diler wyjaśnia, że mogą być wizytówką nie internetowej dilera Dixi-Car. Żeby skorzy- nadto rzucać się w oczy. A Opel to co prawda marki. „Szczególnie w mniejszych społeczno- stać z oferowanego rabatu, wystarczy przed- „prestiżowa marka, ale niepostrzegana jako luk- ściach ksiądz bywa osobą szanowaną, wybory stawić „dokument poświadczający wykonywa- susowa”. „Jeżdżenie po kolędzie nową astrą se- konsumenckie księdza mają szansę być naśla- nie zawodu księdza”. Sprzedawca aut zapew- dan po przeciętnej dzielnicy czy małej miejsco- dowane”. A na jaki rabat może liczyć duchow- nia, że równo potraktuje zarówno proboszcza, wości i przysiółkach jest absolutnie na miejscu. ny? „Z reguły ksiądz kupuje od kilkuset do kilku wikarego, diakona, jak i prezbitera. Mile widzia- Podobnie zaparkowanie na widoku na plebanii. tysięcy złotych taniej niż inni klienci”. ni są także biskupi. W większości przypadków samochód księdza bę- Próbowaliśmy dowiedzieć się, czy przedsta- Oferta zawiera krótki przewodnik, dzięki któ- dzie porównywalny z tym, czym jeżdżą wierni”. wiona w dość nietypowy sposób oferta cieszy się remu łatwo można połapać się, jakie modele Ważne jest również wyposażenie. Na przykład zainteresowaniem i kto wpadł na pomysł, żeby Opla duchowni wybierają najczęściej. Jest to m. franciszkanie kupują budżetowe wersje Essentia. tak ją zareklamować. Niestety, żadnej odpowie- in. astra w wersji sedan („sprawdzona, dosko- Ale większość duchownych skłania się ku średniej dzi od działu marketingu Dixi-Car nie otrzymali- nała relacja ceny do jakości, przyszły bestseller”) wersji Enjoy lub bogatszej – Cosmo. Nie moż- śmy. Podczas rozmowy przedstawiciel handlowy i hatchback. Ale także insignia. Jednak z tym au- na zapominać o mocnym silniku, bo „ksiądz też dilera powiedział nam tylko tyle, że umiarkowa- tem, jak czytamy na stronie internetowej, jest człowiek”, w odpowiednim kolorze (ciemny lub ne zainteresowanie ofertą jest. Samochody kupu-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY pewien problem. Jaki? „Może zbyt rzucać się szary metalik nie rzucają się w oczy) i bez em- ją m.in. zakony, a nawet księża z tak odległych w oczy, bo druga generacja insigni ma premierę blematu na klapie. Księża z wielkomiejskich pa- od Mazowsza regionów, jak Pomorze Zachodnie. wiosną 2017 roku i jest absolutną nowością. Ale rafii mogą także pomyśleć o SUV-ie. Tam, we- Jakub Ziębka 34 Nowe technologie Volvo testuje autonomiczne ciężarówki

Na torze wyścigowym Slovakia Ring Volvo Trucks zaprezentowało najnowsze samochody ciężarowe, poruszające się w tzw. platooningu. To sposób jazdy połączonych ze sobą elektronicznie zestawów drogowych, które podążają jeden za drugim w niewielkich odległościach, utrzymując wzajemną łączność i wymieniając dane.

ojazdy synchronicznie przyspieszają, hamu- ją i skręcają zgodnie z ruchem pojazdu pro- P wadzącego konwój. – Podczas testów na Słowacji instruktorzy Volvo Trucks w bezpiecznych i komfortowych warunkach ćwiczyli hamowanie, manewrowa- nie i przyspieszanie w konwoju, który docelowo w tej formie będzie się poruszał po drogach ca- łej Europy. Na słowackim torze zaprezentowali- śmy także naszą autonomiczną wywrotkę prze- znaczoną do pracy w kopalni, która doskonale radzi sobie nawet w najbardziej wymagającym terenie – mówi Wilhelm Rożewski, menedżer marketingu i komunikacji w Volvo Trucks Poland. n Remedium na brak kierowców zawodowych?

Volvo Trucks mocno zaangażowało się w pra- z naczepą, które każdego dnia możemy spo- n Rewolucja wymagająca zmian ce nad autonomicznym pojazdem z kilku powo- tkać na trasach szybkiego ruchu i autostradach. dów. Zaletą tych aut są, zdaniem przedstawicieli – W pierwszej kolejności chcielibyśmy zauto- Wraz z obniżeniem kosztów transportu spaść firmy, m.in. mniejsze koszty eksploatacji i krót- matyzować pojazdy, które poruszają się na tere- mogą ceny produktów w sklepach, które szy czas dostaw (takie pojazdy mogą jeździć nach zamkniętych, takich jak porty, terminale, w znacznej mierze zależą właśnie od kosz- bez przerwy i zatrzymywać się tylko na tanko- pola uprawne, kopalnie czy wysypiska śmieci. tów związanych z przewozem towarów. Bar- wanie). W przyszłości być może dzięki autono- Najpierw jednak musimy mieć pewność, że będą dzo prawdopodobne jest również to, że samo- micznym samochodom uda się również rozwią- one działać bez względu na warunki pogodowe chody ciężarowe bez kierowców będą dłuższe zać problem braku kierowców, z którym od lat i eksploatacyjne – mówi Hayder Wokil, dyrek- od obecnych. Już trwają prace nad modelami, zmagają się firmy transportowe w całej Europie. tor ds. autonomatyki i pojazdów autonomicz- których długość sięga 32 metrów, a dopuszczal- – W kontekście polskiej branży transporto- nych w Volvo Trucks. na masa całkowita aż 70 ton. To również prze- wej, w której według różnych szacunków bra- Do tego, że automatyzacja transportu dro- łożyłoby się na czas przewozów i efektywność kuje od 60 do nawet 100 tys. zawodowych kie- gowego może przynieść wymierne korzyści dla firm transportowych. rowców, ten wątek ma szczególne znaczenie. gospodarki, przekonuje także firma konsultin- – Dziś nikt nie podejmie się określenia daty Jako Volvo Trucks angażujemy się w akcje CSR gowa PwC, która w ubiegłym roku przedstawi- wprowadzenia pojazdów bez kierowców do co- i wspieramy szkolenie kierowców, czego przy- ła prognozę na temat rozwoju tej gałęzi trans- dziennego ruchu drogowego. To już nie ewo- kładem jest trwająca już drugi rok akcja „Pro- portu. Według ekspertów PwC autonomiczna lucja, a rewolucja, która wymaga ogromnych fesjonalni kierowcy”. W jej ramach przeszkolili- technologia przyczyni się do obniżenia kosztów zmian w całej transportowej rzeczywistości. śmy już ponad 450 osób, jednak doskonale zda- zużycia paliwa i transportu od 5 do 30 proc. Oprócz zmian w prawie, które będą wymaga- jemy sobie sprawę, że potrzeby są dużo więk- W praktyce roczna eksploatacja jednego po- ły niezwykle długich i żmudnych badań oraz sze. Dlatego już dziś myślimy o alternatywnych jazdu może być tańsza nawet o 30 tys. euro. konsultacji społecznych, konieczne będą duże rozwiązaniach i poszukujemy recepty na unie- Co ważne, transport autonomiczny znacznie inwestycje w infrastrukturę, a co za tym idzie zależnienie firm transportowych od deficytu rąk przyspieszyłby czas dostaw, ponieważ nowo- – duże wydatki. To oczywiście inwestycja, która do pracy – mówi Wilhelm Rożewski. czesne samochody ciężarowe mogłyby jechać z czasem zacznie się zwracać, jednak ze wzglę- niemal przez 24 godziny na dobę. Dziś kierow- du na jej rozmiary do tematu należy podchodzić n Niższe koszty, szybszy czas dostaw cy muszą przestrzegać ściśle określonych norm z należytym umiarem i rozwagą – komentuje Ja-

i zjeżdżać nawet na kilkunastogodzinne posto- kub Faryś, prezes Polskiego Związku Przemysłu 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY Prace nad autonomicznym samochodem ciężaro- je. Pojazd autonomiczny ograniczałoby jedynie Motoryzacyjnego. wym nie dotyczą jedynie ciągników siodłowych kończące się paliwo. Jakub Ziębka 35 Z ośrodka

dokończenie ze str. 32 ä Warto pamiętać, że kiedy temperatura spada poniżej zera, z oleju napędowego wytrącają się związki parafinowe. Lubią one zamarzać, two- rząc blokady przepływu paliwa do silnika. W tym celu w samochodach ciężarowych i autobusach Moc życzeń stosuje się m.in. podgrzewane filtry paliwa lub nawet zbiorniki. Ale żeby spełniały swoją funk- cję, warunek jest jeden. Muszą być sprawne! W Wszystkim właścicielom OSK, instruktorom oraz kursantom życzę uśmiechu, pojazdach wyposażonych w silniki Diesla przed pozytywnego myślenia, wiary w to, że jakość szkolenia to podstawa. zimą warto sprawdzić, czy w odstojniku nie ze- Egzaminatorom – obiektywizmu, ludzkiej życzliwości dla kursanta. brała się woda i upewnić się, czy układy pod- Pracownikom wydziałów komunikacji kontrolującym OSK życzę takich narzędzi grzewające są sprawne. pracy, żeby mogli kontrolować rzeczywisty proces nauki, nie tylko dokumenty. W przypadku motocykli, które w okresie zimo- wym z reguły nie jeżdżą, trzeba również zwrócić uwagę na pozostające w zbiorniku paliwo. Zde- mu szefowi OSK spędzało sen z powiek. Sta- cydowanie najlepszym rozwiązaniem będzie za- bilizacja w naszej branży jest wyczekiwana jak tankowanie maszyn do pełna i wlanie do pali- śnieg na Boże Narodzenie. Obecna władza zaj- wa modyfikatora. Dzięki temu paliwo nie będzie muje się zmianą Polski i Polaków, gospodarka się rozwarstwiało. Takie produkty sprzedaje więk- Marcin Zygmunt, kręci się jak kula śnieżna, koniunktura na ryn- szość firm produkujących chemię motoryzacyjną. instruktor nauki jazdy, ku jest dobra, ludzie będą potrzebowali prawa W przypadku motocykli wyposażonych w stalo- właściciel OSK jazdy, więc wydawać by się mogło, że z głodu wy zbiornik paliwa, jeżeli będzie go w nim mało, nie pomrzemy. narażamy się na powstanie wewnętrznej korozji i iszę dla miesięcznika „Szkoła Jazdy” już od zanieczyszczeń układu wtryskowego lub gaźnika. kilku dobrych lat. Większość moich felie- n Pytania o przyszłość P tonów traktowana jest przez czytelników n Akumulatory i opony z przymrużeniem oka, niektóre wzbudzają w in- Rok 2018 też będzie gorący. Wejść w życie mają struktorach z małym dystansem do siebie i świa- zmiany dotyczące młodych kierowców. Co to Przed nastaniem mrozów warto sprawdzić stan ta agresję. Te złośliwości skierowane do branży, oznacza dla ośrodków? Trudno powiedzieć. akumulatora. Najłatwiej dokonać tego w warsz- instruktorów, właścicieli szkół jazdy oraz kursan- Może będą żniwa, może posucha. Zobaczymy, tacie zajmującym się ich wymianą. W takim miej- tów (bo im też się od czasu do czasu dostaje) czy kursanci będą chcieli zdążyć zrobić prawo scu powinno być dostępne narzędzie, które po- są dla mnie czymś normalnym. Taki już jestem. jazdy przed czerwcem, czy się wystraszą i so- zwala na sprawdzenie stanu naładowania ba- bie odpuszczą. Jest więc niepewność. Rozwijać terii oraz jej pojemności elektrycznej i – co naj- n Głos w dyskusji swój biznes, a może go zwijać? Leasingi trze- ważniejsze – kondycji. Taką próbę można wyko- ba spłacać, a kursantów może być jak na lekar- nać również w warunkach domowych. Wystar- Działam w branży szkoleniowej od 2006 roku. stwo. Oczywiści każdy z nas po cichu liczy, że czy do tego zwykły miernik uniwersalny. Należy Nie jestem idealny, pewnie mam podłączyć go do akumulatora, kiedy nie pracu- niejedną wadę, ale staram się je silnik (najlepiej po kilkugodzinnym postoju) i być dobrym, profesjonalnym Kończący się już rok stał pod znakiem sprawdzić napięcie oraz obserwować jego zmia- instruktorem, a także właści- wymian samochodów w wielu wojewódzkich nę w momencie uruchamiania silnika. Jeżeli spa- cielem ośrodka szkolenia kie- ośrodkach ruchu drogowego. Z tego powodu dek napięcia w instalacji 14,3 V wyniesie 1–1,5 rowców. Wbrew opiniom czę- sporo zmartwień mieli też właściciele szkół V, wszystko jest w porządku. Jeżeli zaś napięcie ści czytelników i komentatorów spadnie do 10 V lub niżej (przy uruchamianiu), nie wpadam w samouwielbienie, jazdy oraz instruktorzy jeżdżący własnymi możemy się spodziewać problemów z urucho- nie uważam, że prowadzę naj- autami pod szyldem jakiegoś ośrodka. mieniem samochodu w czasie zimy. lepszą szkołę jazdy, nie wywyż- Dzisiejsze samochody (szczególnie przystoso- szam się. Opisuję patologie, jakie trawią naszą kandydatów na kierowców nie zabraknie i bę- wane do nauki jazdy) są wyposażane w szereg branżę, staram się pokazywać sytuacje, które dzie można spokojnie funkcjonować na rynku. urządzeń elektrycznych i elektronicznych po- obserwuję na rynku poznańskim, ale myślę, że bierających energię z akumulatora również w one występują w całej Polsce. Mam nadzieję, n Życzenia świąteczne trakcie postoju pojazdu. Warto w takim przy- że moje teksty potraktujecie jako głos w dys- padku sprawdzić tzw. spoczynkowy pobór prą- kusji na temat tego, jaka ona jest. Bo przecież W każdym razie z okazji zbliżających się świąt du. Z pewnością wykona to każdy elektryk sa- wszyscy chcemy, żeby było lepiej, nieprawdaż? wszystkim właścicielom OSK, instruktorom oraz mochodowy. Jest to na tyle proste badanie, że kursantom życzę uśmiechu, pozytywnego my- może je również wykonać każdy użytkownik n Z głodu nie pomrzemy? ślenia, wiary w to, że jakość szkolenia to pod- pojazdu posiadający miernik uniwersalny, po- stawa. Egzaminatorom – obiektywizmu, ludz- zwalający na pomiar natężenia przepływające- Kończący się już rok stał pod znakiem wymian kiej życzliwości dla kursanta, ale również jasne- go prądu w zakresie poniżej 1 A. samochodów w wielu wojewódzkich ośrodkach go komunikowania, że jak nie umie jeździć, to Oczywistą rzeczą jest konieczność wymiany ruchu drogowego. Z tego powodu sporo zmar- ma się doszkolić, a nie liczyć na szczęście. Pra- opon z letnich na zimowe. Jestem przekonany, twień mieli też właściciele szkół jazdy oraz in- cownikom wydziałów komunikacji kontrolują- że o tym nic więcej pisać nie trzeba. Opony zi- struktorzy jeżdżący własnymi autami pod szyl- cym OSK – takich narzędzi pracy, żeby mogli

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY mowe stały się tak popularne w Polsce, że chy- dem jakiegoś ośrodka. Leasingi, kredyty na nowe kontrolować rzeczywisty proces nauki, nie tyl- ba nikogo, tym bardziej instruktorów, przeko- auta to spore wydatki. Myślenie o tym, co bę- ko dokumenty. Wszystkim czytelnikom „Szko- nywać do nich nie trzeba. n dzie w przyszłości na rynku, pewnie niejedne- ły Jazdy” życzę pogody ducha. n 36 PAGINA!!!!

JAZDA DOBRZE Program ubezpieczenia pojazdów szkoleniowych dla Partnerów firmy e-kierowca UBEZPIECZONA

Realne oszczędności na ubezpieczanych pojazdach. Ubezpieczenie od 2,5% wartości pojazdu!*

Pierwsza w Polsce oferta ubezpieczeń pojazdów szkoleniowych przygo- towana specjalnie dla ośrodków szkolenia kierowców.

OC Odpowiedzialność cywilna posiadaczy pojazdów mechanicznych AC Autocasco NNW Następstwa nieszczęśliwych wypadków ASS Assistance

Jako osobne podmioty możecie liczyć Państwo jedynie na standardową ofertę ubezpieczeniową, która dodatkowo jest obarczana ryzykiem, związanym z eksploatacją elki. W programie „Jazda dobrze ubezpieczo- na”, oprócz bogatego pakietu „na start”, na szczególną uwagę zasługuje jego cena. Wynegocjowane warunki cenowe są poza zasięgiem pojedynczych podmiotów. Zważywszy na średnie ceny ubezpieczeń komunika- cyjnych dla branży, możecie Państwo sporo oszczędzić.

Samochody realnie ubezpieczone - bogaty pakiet w standardzie

*Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny. Szczegółowe warunki ubezpieczenia oraz koszty ryzyka z nimi związane, jak również informacje na temat ograniczenia odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz zasady działania produktu określone są w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia. SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY

Zadzwoń i sprawdź, jak zaoszczędzić pieniądze na ubezpieczeniu swojego pojazdu szkoleniowego 37 Tel. 91 431 43 95 Ruch drogowy Okiełznać prędkość

W Komisji Europejskiej trwają prace nad przepisami nakazującymi, żeby wszystkie nowe samochody wyprodukowane po 1 stycznia 2020 roku były wyposażane w inteligentny tempomat ISA (Intelligent Speed Assistance). Zadaniem ISA będzie poinformowanie kierowcy, że przekracza dozwoloną prędkość.

Marek Rupental

stnieje duża szansa, że ten rok zapisze się w annałach jako najbezpieczniejszy na pol- I skich drogach. Jeśli porównamy analogiczny okres (styczeń–wrzesień) w 2016 i 2017 roku, okaże się, że spadki notujemy we wszystkich kategoriach. Liczba wypadków drogowych? O 1455 mniejsza. Ranni? Mniej o 1807 osób. Liczba ofiar śmiertelnych? Mniejsza o 212. Brzmi to bardzo optymistycznie, jednak nie można spo- cząć na laurach. W kwestii poprawy bezpieczeń- stwa ruchu drogowego zawsze jest coś do zro- bienia.

n Plastyk uczy przepisów

Na bezpieczeństwo wpływ mają trzy podstawo- we czynniki. Chodzi o człowieka, drogę i pojazd. Zacznijmy od czynnika ludzkiego. Choćby dla- tego, że często mówimy o odpowiedzialności, wyrozumiałości czy też świadomości uczestnic- twa w ruchu drogowym. Zapominamy jednak, że kraje wiodące pod względem bezpieczeń- stwa edukację BRD prowadzą już wśród naj- młodszych. U nas jest z tym dużo gorzej. Trud- w stanie zdać egzaminu teoretycznego. W trak- n Nie ilość, lecz jakość no bowiem nazwać edukowaniem godzinną wi- cie trzydziestu godzin jazdy zapoznaje się z tra- zytę policjanta w przedszkolu czy szkole. Oczy- są, na której później jego umiejętności oceni eg- No właśnie. Doszliśmy do drogi, czyli kolejne- wiście takie spotkania są jak najbardziej wskaza- zaminator. I to jest koniec edukacji komunikacyj- go elementu wpływającego na bezpieczeństwo. ne, bo tak naprawdę dla młodych ludzi to jedy- nej uczestnika ruchu, który zasiądzie w niedłu- Gdybym ten artykuł tworzył ponad pięć lat temu, na okazja do poznania podstawowych przepi- gim czasie za kierownicą samochodu mającego pisałbym o zupełnie innych realiach. Tymczasem sów. Jednak są to działania doraźne i nie mogą nawet kilkaset koni mechanicznych. Uważam, niedawno byliśmy gospodarzami dużego turnie- przynieść pożądanych efektów. W szkołach wy- że braki edukacyjne sprzed kursu na prawo jaz- ju piłkarskiego, dzięki któremu – bo przecież ki- chowanie komunikacyjne traktuje się jak zło ko- dy będą skutkowały tym, że po zdaniu egzami- bice musieli jakoś dotrzeć na stadiony – przybyło nieczne. Często zajęcia prowadzone są przez na- nu świeżo upieczony kierowca będzie uczył się nam dróg szybkiego ruchu. Choć oceniając ich uczycieli plastyki albo muzyki. Oczywiście nie przetrwania w miejskiej dżungli. Podczas róż- długość, która wynosi niewiele ponad 3 tys. km, jest to ich wina, tylko systemu, który wymu- nego rodzaju spotkań pytam młodych ludzi po- można czuć pewien niedosyt. Ale nie o długość sza, by prowadzili zajęcia bez żadnego przy- siadających prawo jazdy, kto z nich czytał usta- dróg chodzi, tylko o ich jakość. Zdecydowana gotowania. wę Prawo o ruchu drogowym albo rozporządze- większość, bo ponad 200 tys. km, jest w zarzą- nie w sprawie znaków i sygnałów drogowych. dzie gmin. A one utrzymują się przede wszyst- n Przetrwać w miejskiej dżungli To dwa podstawowe akty prawne, które powi- kim z podatków płaconych przez mieszkańców nien znać każdy kierowca. Niestety, nie widzia- i mają do wykonania bardzo dużo różnorodnych Dorosły człowiek trafia w końcu do szkoły na- łem jeszcze wielu rąk w górze. To potwierdza zadań. Budowa i utrzymanie dróg to tylko dwa

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY uki jazdy. Wcale nie musi się tam uczyć przepi- tylko regułę, że kursant uczy się, jak zdać egza- z nich. Na pewno nie ważniejsze niż związane sów, gdyż może to zrobić samodzielnie. Niech min, a nie tego, jak w sposób zgodny z przepi- z oświatą czy służbą zdrowia. Dlatego te drogi, będzie. Nie doczyta, coś przeoczy, nie będzie sami i bezpieczny korzystać z drogi. których jest najwięcej, są w najgorszym stanie. 38 Ruch drogowy

n Pozostałości ze średniowiecza

Drogi często przebiegają między szpalerami drzew. To pozostałości po dawnych szlakach komunikacyjnych. Wytyczono je jeszcze w śre- dniowieczu. Żeby zapewnić zmęczonym ryce- rzom chłód i bezpieczeństwo, trakty obsadza- ne były drzewami. Dzisiejsze drogi przebiegają w tych samych miejscach, a drzewa są dużym zagrożeniem dla zmotoryzowanych. Najczęściej (81 proc. przypadków) do wypad- ków drogowych dochodzi na drogach jednojez- dniowych dwukierunkowych. Mało z nich jest ograniczonych barierami energochłonnymi. Spo- sób ich oznakowania również pozostawia wiele do życzenia. A w miastach nad bezpieczeństwo uczestników ruchu przekłada się zyski z billbo- ardów. To właśnie one rozpraszają kierowców. Są znacznie większe od znaków drogowych, ich treść przykuwa uwagę, szczególnie jeśli jest skie- rowana do mężczyzn. A to właśnie mężczyźni są sprawcami 75 proc. wypadków! n Czynne i bierne systemy bezpieczeństwa

Kolejny element wpływający na bezpieczeństwo to oczywiście samochód. Często o wyborze auta żeniu policji w wideorejestratory ostygły zapę- Na drodze zdarzają się przecież sytuacje, kiedy decyduje stan konta. Statystycznie uśredniony dy niektórych kierowców. Ale są to urządzenia, kierowca, chociażby by uniknąć zderzenia, musi samochód zarejestrowany w Polsce to trzyna- za pomocą których stosowana jest represja. Nie przyspieszyć, czy po prostu potrzebuje prędko- stolatek (średnia w UE to osiem lat) o przebiegu zawsze zresztą skuteczna. Komisja Europejska, ści podczas wyprzedzania. W tym celu Europej- 180 tys. km. Co oczywiste, im nowszy samochód, która w UE jest motorem napędowym moty- ska Rada Bezpieczeństwa Transportu (ETCS) re- tym lepiej wyposażony. Nie tylko w urządze- wującym kraje członkowskie, podejmuje róż- komenduje urządzenia ISA, które na krótki czas nia podnoszące komfort pasażerów, ale przede nego rodzaju decyzje obligujące poszczególne kierowca będzie mógł dezaktywować, czego nie wszystkim gwarantujące maksimum bezpieczeń- państwa do wdrażania procedur ograniczają- można zrobić przy ograniczniku prędkości. stwa w razie zdarzenia drogowego. cych wypadki. Systemy bezpieczeństwa dzielą się na dwa Na naszych drogach możemy spotkać sa- n Tempomat w fazie testów podstawowe: bierne i czynne. Zadaniem bier- mochody o mocy silnika wynoszącej 200 KM nych jest zmniejszenie skutków zdarzenia. Na- i wyższej. Taka moc pozwala na rozwijanie dość Niektórzy producenci, nie czekając na nowe prze- leżą do nich m.in. wzmocnienia boczne, strefy znacznych prędkości, co staje w przeciwności pisy, już teraz w swojej ofercie mają samochody kontrolowanego zgniotu, składane na przegu- do przepisów regulujących ograniczenie prędko- wyposażane w ISA. Należą do nich m.in. Ford, bach lusterka, łamana kolumna kierownicy, pasy ści na drogach. Oczywiście samochodami o niż- Mercedes, Peugeot, Citroen, Renault czy Volvo. bezpieczeństwa, poduszki powietrzne, zagłówki. szych parametrach również można przekraczać Prace Komisji Europejskiej nad ISA są za- Zadaniem urządzeń bezpieczeństwa czynne- dozwolone prędkości. W Komisji Europejskiej awansowane. Wykonano pierwsze badania go jest przede wszystkim zmniejszenie prawdo- trwają więc prace nad przepisami nakazujący- w warunkach drogowych i na symulatorach jaz- podobieństwa kolizji lub wypadku drogowego. mi, żeby wszystkie nowe samochody wyprodu- dy. Pokazały one, że ISA ma pozytywny wpływ W samochodach tę funkcję spełniają systemy, ta- kowane po 1 stycznia 2020 roku były wyposa- na bezpieczeństwo w ruchu drogowym. Ale kie jak: ABS, ASR, ACC, AFIL, AFL, BLIS, CITY SA- żane w inteligentny tempomat ISA (Intelligent znalazły się również wady, wynikające z cha- FETY, DRIVER ALERT, EBD, NIGHT VISION, TPMS, Speed Assistance). Zadaniem ISA będzie poin- rakteru kierowców, którzy w niektórych miej- TSR, i wiele innych. Do wypadków drogowych formowanie kierowcy, że przekracza dozwoloną scach lub po wyłączeniu inteligentnego tempo- najczęściej dochodzi z powodu niedostosowa- prędkość. Jeśli nie zareaguje on na te komunika- matu jechali z prędkościami większymi niż gdy- nia prędkości do warunków panujących na dro- ty, ISA dostosuje prędkość do wskazanej na zna- by go nie mieli. To tylko testy, ale już pokazały dze oraz nieudzielenia pierwszeństwa przejazdu. kach drogowych lub nakazanej w danym obsza- to, z czym mamy do czynienia każdego dnia rze. Może to rodzić pewne negatywne skutki, na drogach. Dowiodły, że pośpiech i jak naj- n ISA poprawi bezpieczeństwo? bo o ile nie będzie wątpliwości co do prędkości szybsze pokonanie trasy są ważniejsze od na- wskazanych na znakach drogowych, o tyle poja- szego życia i zdrowia. Wciąż podejmowane są starania o ograniczenie wią się one w przypadku ograniczeń administra- Szacuje się, że dzięki wdrożeniu systemów ISA liczby wypadków i ich ofiar. W tym celu równo- cyjnych. Dlaczego? Gdyż nie są one regulowane o 20 proc. zmniejszy się liczba wypadków i o tyle ległe prowadzi się profilaktykę, prewencję i re- Konwencją Wiedeńską, która pozwala poszcze- samo liczba ofiar śmiertelnych. Nie są to jedyne presje wobec niezdyscyplinowanych. Budowa gólnym państwom na ustalanie własnych ogra- pozytywne skutki. System, dostosowując pręd-

Automatycznego Nadzoru nad Ruchem Dro- niczeń. System ISA będzie miał większe możli- kość do znaków, wymusi bardziej ekonomiczną 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY gowym pokazała skuteczność tego systemu. wości niż np. stosowane w samochodach cię- jazdę (mniejsze zużycie paliwa), przez co zmniej- Statystyki znacznie się poprawiły. Po wyposa- żarowych i autobusach ograniczniki prędkości. szy się również emisja CO do atmosfery. n 2 39 Raport z podróży

Wyspa motoryzacją stojąca

Isle of Man, czyli wyspa Man, jest niewielkim skrawkiem lądu między Wielką Brytanią i Irlandią. To dependencja korony brytyjskiej, która nie należy do Unii Europejskiej, ma własne funty, a na drogach poza obszarem zabudowanym nie wprowadziła limitów prędkości. Największym produktem eksportowym wyspy jest legendarny wyścig TT.

an to kulturowy tygiel, w którym od wie- – z powodu mutacji genetycznej posiadają – od citroenów poprzez mini na volkswagenach ków ścierają się wpływy Celtów, Norma- szczątkowy ogon. skończywszy. Koszt 30 godzin jazdy i podręcz- M nów i Wikingów. Specyficzne położenie nika do nauki to równowartość 4,5–5 tys. zł. oraz niewielkie rozmiary sprawiły, że mieszkań- n Na placach tylko parkowanie Do tego dochodzi ok. 150 zł za egzamin teo- cy Man wielokrotnie przecierali nowe szlaki. retyczny i 300 zł za praktyczny. Zwykle kierow- Wystarczy wspomnieć, że od 979 roku działa Man przyciąga turystów z kilku powodów. cy decydują się na wykupienie większej liczby tam Tynwald – najstarszy parlament. Man był Mieszkańcy twierdzą, że najwyższy szczyt jest godzin – nawet 45–50 – z instruktorem, które drugim po Wyoming rejonem świata, w któ- jedynym miejscem na świecie, z którego przy do- uzupełniają ok. 20 godzinami pod okiem oso- rym kobiety otrzymały prawa wyborcze (1881 brej pogodzie widać siedem królestw – Man, An- by, która ukończyła 21 lat, a prawo jazdy po- rok). Z drugiej strony, w prawie zostało wiele glię, Szkocję, Walię, Irlandię oraz królestwa mo- siada przynajmniej od trzech lat. reliktów – w tym kara chłosty, którą wykony- rza i nieba. Wypada wspomnieć o pięknych kra- Ciekawostką są kategorie uprawniające wano do lat 70. Z dziedzictwem Man spoty- jobrazach i zabytkach, a także o tym, że to jed- do prowadzenia pojazdu gąsienicowego (ka- kamy się na co dzień nawet w Polsce. Audi TT no z niewielu miejsc w tej części globu, w któ- tegoria h), kontrolowanego przez pieszego (k), nawiązuje nazwą do NSU TT (audi we współ- rym można zobaczyć zorzę polarną, tramwaj parowego (s) oraz budowlanego (w). Samo szko- czesnym wydaniu wywodzi się z NSU), które konny czy kolej parową. lenie wygląda inaczej niż w Polsce. Jazdy odby- odwołuje się do sukcesów marki NSU w wyści- Przepisy ruchu drogowego, zasady rejestro- wają się głównie po drogach publicznych. Jedy- gach TT w latach 50. W Douglas, stolicy Man, wania czy ubezpieczenia pojazdów nie odbie- nie parkowanie ćwiczy się placach – jeden z po-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY urodzili się wszyscy członkowie Bee Gees. Z ko- gają od obowiązujących w Wielkiej Brytanii. pularniejszych znajduje się na tyłach... głównej lei rodzimy Varius Manx zapożyczył swą na- Podobnie jak szkolenie kierowców, które od- trybuny wyścigu TT. Nie zobaczymy tam jed- zwę od kotów charakterystycznej rasy Manx bywa się z wykorzystaniem różnych pojazdów nak gąszczu linii czy tyczek. Najwyżej są tam 40 Raport z podróży

metalowe płotki w odległościach, w które pol- padków, a dysproporcje w liczbach odzwiercie- ki notowano bez zadawania pytania – dlacze- ski kursant z pewnością wpasowałby samochód dlają różnice w liczbach ludności i powierzch- go. Na wyjazdach z miejscowości, gdzie kierow- ciężarowy. Przez rok po zdaniu egzaminu świe- niach. Wnikając w szczegóły, chociażby zesta- cy nierzadko zwiększali prędkość – stały patro- żo upieczony kierowca jest na cenzurowanym. wiając liczbę zabitych do rannych, uzyskamy le z radarami. Gdy objąłem kierownictwo nad Musi oznaczyć swój motocykl bądź samochód dane, które można próbować zestawiać – nie- drogówką, przeniosłem funkcjonariuszy, by lu- naklejką z literą R, co jest równoznaczne z ogra- stety, Polska nie wypada dobrze. Kultura jaz- dzie widzieli, dlaczego to robimy, i wyjaśnialiśmy niczeniem maksymalnej dozwolonej prędkości dy na Man jest wysoka, niebezpieczne manew- im, po co to robimy, zamiast wypisywać kolej- dla pojazdu do 80 km/h – bez względu na to, ry należą do rzadkości, a przestrzeganie obo- ne mandaty – tłumaczy Allan Thomson w roz- czy za kierownicą znajduje się początkujący kie- wiązujących ograniczeń prędkości jest regułą, mowie z amerykańskim magazynem „Car and rowca, czy osoba z wieloletnim stażem. a nie wyjątkiem. Driver”. – Efektem był szybki spadek liczby wy- padków i niebezpiecznych zachowań. Z jednej n Przestrzeganie ograniczeń n Straż sąsiedzka czuwa nad strony, zależy nam na budowaniu przeświadcze- to reguła przestrzeganiem przepisów nia, że kierowca przesadzający z prędkością bę- dzie miał rozmowę z nami, z drugiej – chcemy, Na wyspie Man limity prędkości są stanowione Kierowcy korzystają z przysługującego im pra- żeby wrócił za rok, a znajomym opowiedział, jak znakami, montowanymi przed obszarami zabu- wa. Wielu z nich pokonuje górskie partie dróg było dobrze i jak wyrozumiała jest lokalna po- dowanymi czy niebezpiecznymi zakrętami lub w tempie 100–120 km/h. Największe wraże- licja. Wcześniej funkcjonariusze spędzali cztery skrzyżowaniami. Innymi słowy – za odwołaniem nie robi styl, w jakim mieszkańcy poruszają się z dwunastu godzin zmiany za biurkiem. Teraz wszystkich zakazów przestają też obowiązywać po wąskich i krętych trasach. Wspomnianą pręd- praktycznie całą służbę wykonują za biurkiem, ograniczenia prędkości. To jedyne takie miej- kość bez trudu utrzymują kią picanto, optymal- by być we właściwym miejscu w odpowiednim sce na świecie, poza niemieckimi autostrada- nie dobierają tor jazdy w ramach pasa ruchu, czasie – dodaje Allan Thomson. mi i fragmentem Stuart Highway w Australii. hamują silnikiem, a gdy naciskają na hamulec, Zwraca uwagę na jeszcze jedną ważną kwe- Kierowcy mają możliwość dopasowania pręd- faktycznie hamują, a nie tylko włączają światła stię. kości do ocenionej przez siebie sytuacji na ok. stopu, co często można zaobserwować u nas, – Wszystko sprowadza się do umiejętności 30 proc. dróg na wyspie. Większość z nich po- gdy kierowcy dla podbudowania własnego po- rysowania mapy zagrożeń. Jeżeli doprowadzisz krywa się z górską częścią trasy wyścigu, która czucia bezpieczeństwa lekko naciskają na ha- do tragedii, jesteś odpowiedzialny. Bez wzglę- przebiega przez odludne tereny. mulec, wytracając dosłownie kilka kilometrów du na to, czy było ograniczenie prędkości, czy Specyfika procesu szkolenia kierowców na godzinę. nie – podkreśla. w kombinacji z brakiem fotoradarów czy ogra- W szeregach drogówki na Man służy zaled- Nad porządkiem na drogach czuwa też „straż niczeń prędkości poza obszarem zabudowanym wie sześciu policjantów, którym bardziej zale- sąsiedzka” – przeszkolone osoby z laserowymi nie oznacza jednak, że na wyspie Man dochodzi ży na budowaniu porozumienia, niż tworzeniu miernikami prędkości, które notują zarejestro- do wielu wypadków komunikacyjnych. Wręcz konfliktów. wane wyniki i numery danego pojazdu. Kilka przeciwnie. W 2015 roku odnotowano 905 wy- – Zjeżdżasz z promu i w ciągu 15 minut je- dni później stojący na bakier z prawem są od- padków, w których zginęło pięć osób, a 234 steś w stanie dotrzeć na górską drogę, gdzie wiedzani przez policjanta. Na wyspie Man po- odniosły rany. W analogicznym okresie w Pol- bez łamania prawa możesz pędzić 300 km/h. jawiły się też fotoradary. Najwyraźniej nie przy- sce w 32.701 wypadkach zginęły 2904 osoby, Stawiamy na kontakt i rozmowy z ludźmi. Skło- padły do gustu lokalnym kierowcom, którzy za- a 39.457 zostało rannych. Już z suchych danych nienie ich, żeby zachowywali się bardziej od- częli je podpalać lub rozbijać. wynika, że w grę wchodzą różne definicje wy- powiedzialnie. Kiedyś wszystkie takie przypad- n Legendarny wyścig

Zamiłowanie do prędkości jest pielęgnowane od 1907 roku za sprawą legendarnego wyścigu Isle of Man TT (Tourist Trophy). Do 1976 roku był on częścią motocyklowych mistrzostw świa- ta. FIM uznało jednak zawody za zbyt niebez- pieczne. Pierwszy wypadek śmiertelny miał miej- sce już w 1911 roku, a wraz z rosnącymi pręd- kościami i rosnącą frekwencją tragicznych zda- rzeń zaczęło przybywać. Ostatnie zawody bez ofiar odbyły się w 2001 roku. Łącznie w Isle of Man TT oraz Manx Grand Prix zginęło już 260 motocyklistów. Mieszkańcy wyspy niemal jed- nogłośnie podkreślają, że na tle innych sportów ekstremalnych – a do takich należy zaliczyć te zmagania – to relatywnie bezpieczna przygoda. Za kontrprzykład podają Mount Everest. Próby jego zdobycia od 1922 roku pochłonęły blisko 300 istnień, a liczba wspinaczy mierzących się z górą była znacznie mniejsza niż motocykli- stów startujących na Man.

Życie dopisuje do tego swoje przewrotne 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY scenariusze. Najlepszym przykładem jest karie- ra Joeya Dunlopa, który w latach 1977–2000 41 Raport z podróży

na Man odniósł 26 zwycięstw w różnych klasach – od 125 do 1000 ccm. Zdarzało się, że w jed- nym roku aż trzykrotnie stawał na najwyższym stopniu podium. Karierę Dunlopa przekreślił jed- nak wypadek na motocyklu o pojemności „zale- dwie” 125 ccm, do którego doszło na ulicznym torze w Estonii. Swoistym memento mori dla wszystkich startujących na Man jest też kościół z cmentarzem leżącym tuż za barierą na pro- stej start–meta. Do 1990 roku FIM autoryzowało zawody w ra- mach Formula TT. Początkowo ciężar zmagań opierał się na wyścigach na Man oraz zbliżonym Ulster Grand Prix na ulicznym torze koło Belfastu w Irlandii Północnej. Gdy zawody na Man wy- padły z kalendarzy mistrzostw, stały się samo- dzielną imprezą, a ich dalszą organizacją oraz promocją zajął się Departament Turystyki Wyspy Man. Umiejętną i przemyślaną promocją war- to dodać, gdyż na czele wspomnianej instytu- cji stał... były zawodnik. Do dzisiaj wszystko po- zostało jawne, szczegółowo przeanalizowane i opisane. Z raportów można się dowiedzieć, że w 2016 r. TT przyciągnął na wyspę 42 tys. kibiców na wyspę na co dzień zamieszkiwaną które oznaczało średnią 216 km/h! Dla lepszego gnalizują, że poruszamy się właściwą trasą. Klu- przez... 84 tys. osób! Statystycznie przebywali zobrazowania powagi sytuacji dodajmy, że naj- cząc ulicami miast szybko okrywamy, że cała oni na Man przez tydzień, przeznaczyli na po- szybszy tor w motocyklowych mistrzostwach wyspa dosłownie stoi wyścigami. Sklepy z li- dróż przeszło 700 funtów, a na wyspie wydali świata MotoGP – australijski Phillip Island – zo- cencjonowanymi gadżetami i odzieżą, plaka- ok. 31 mln funtów. Aż 74 proc. było osobami stał pokonany ze średnią 182 km/h. Znajdują się ty, magnesy, plecaki, torby, naszywki, naklejki, powracającymi, co stanowi najlepszą recenzję na nim strefy bezpieczeństwa i żwirowe pułap- kaski, kurtki, rękawice motocyklowe – wszyst- zawodów i sposobu ich organizacji. Od przyszłe- ki, a bandy stoją dziesiątki metrów od nitki as- ko, co tylko można sobie wyobrazić, nawiązu- go roku nowym promotorem zawodów będzie faltu. Na wyspie Man sytuacja wygląda zgoła je do kultowych zawodów. O wystroju restau- firma Vision Nine. Lokalne władze liczą, że dzięki inaczej. Zawodnicy pędzą po czasowo zamknię- racji, pubów, barów czy hoteli nie wypada na- niej zaoszczędzą na organizacji zawodów przy tej dla ruchu dobrze utrzymanej drodze publicz- wet wspominać – tam, gdzie mogą pojawić się jednoczesnym wzroście przychodów. Czas po- nej, wzdłuż której nie brakuje drzew, znaków, turyści, są wyścigowe akcenty. każe, czy faktycznie zmiana będzie dobra. płotów, a nawet budynków. Zawodnicy jedno- Poza najsłynniejszym wyścigiem TT od 1923 głośnie podkreślają, że kluczem do sukcesu jest n Hale pełne maszyn i pamiątek roku organizowane są wspomniane zawody tor jazdy. Najbardziej oczywisty bywa zdradliwy. Manx Grand Prix, w których swoich sił mogą Wzniesienie na wjeździe do jednej z miejscowo- Obowiązkowym punktem podczas wyprawy spróbować zarówno początkujący, jak i senio- ści przy rozwijanych przez motocykle prędko- na Man jest Murray’s Motorcycle Museum. rzy. Propozycją dla koneserów zabytkowych jed- ściach potrafi wybić je wprost na ścianę budyn- To miejsce, w którym nawet po sezonie unosi nośladów jest Classic TT, natomiast ukłonem ku. Takich niespodzianek jest więcej. się zapach wyścigów TT. W dwóch halach pre- w stronę kibiców są tzw. Mad Sunday – nie- Największą przeszkodą w dotarciu na Wyspę zentowane są kultowe motocykle i maszyny dziele podczas wyścigowego weekendu, w trak- Man są ograniczone miejsca na promach i kosz- oraz pamiątki bezpośrednio związane z rywa- cie których każdy może wjechać na górski od- ty. Nawet w okresie jesienno-zimowym prze- lizacją na wyspie. Wizyta trwa jednak znacz- cinek trasy. Jest on wówczas jednokierunkowy, wiezienie samochodu i pasażerów z odległego nie dłużej, niż samo ich oglądanie. Peter Mur- aczkolwiek otwarty dla ruchu. Stąd obecność o około 100 km Heysham w Wielkiej Brytanii ray, właściciel muzeum, nie stroni od kontak- nieoznakowanych policyjnych motocykli, które kosztuje 450–600 zł w jedną stronę. Gdy odby- tu z gośćmi. Polaków natychmiast identyfikuje temperują ułańską fantazję co bardziej krew- wają się wyścigi, ceny biletów wyraźnie rosną, z sukcesami lotników w Bitwie o Anglię. Naj- kich jeźdźców. jednak nie stanowi to problemu – zaintereso- większym zaskoczeniem jest jednak jego wie- wanych jest i tak więcej niż dostępnych miejsc. dza o motocyklach bloku wschodniego – w tym n Wytrawni kibice radzą: wyjazd Wytrawni kibice sugerują, by wyjazd zacząć pla- o sukcesach MZ w sześciodniówce, wyścigo- planujcie rok przed imprezą nować... rok przed rozpoczęciem imprezy. Wów- wej javie z czterosuwowym silnikiem czy dwu- czas przewoźnik rozpoczyna rezerwowanie bi- suwach z Suzuki, które wydatnie przyśpieszył Z racji długości prostych i łagodnych krzywizn letów. Przewidziana na 2017 rok pula 3,5 tys. Ernst Degner. Zawodnik MZ z wiedzą na temat większości zakrętów tor na wyspie Man jest jed- rozeszła się w zaledwie 10 godzin. efektywnych rozwiązań uciekł z bloku wschod- nym z nielicznych, na którym motocykle notują Już przy wjeździe na prom kierowcy są wi- niego i rozpoczął pracę dla Suzuki. Już w swoim lepsze czasy okrążeń od samochodów. tani tablicami sugerującymi zachowanie zdro- pierwszym występie w barwach nowego zespo- Za kierownicą 600-konnego subaru WRX STI wego rozsądku. By przejechać się nitką toru, łu na suzuki RM62 z 8-konnym silnikiem o po- Mark Higgins wykręcił jedynie czas na poziomie nie trzeba posiłkować się mapą. Biało-czarne jemności 50 ccm zajął pierwsze miejsce w kla-

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY najszybszej sześćsetki. To jednak wciąż wynik krawężniki, tablice prezentujące nazwy zakrę- sie. Czy musimy dodawać, że było to Grand o przeszło 40 sekund gorszy od rezultatu Mi- tów oraz ich krzywizny, a także posterunki ob- Prix wyspy Man? chaela Dunlopa w bmw S1000RR – 16:53.929, serwacyjne dla sędziów i trybuny wyraźnie sy- Łukasz Szewczyk 42 Kampania

Zwolnij, pracujemy dla ciebie!

Firma FBSerwis, zajmująca się m.in. utrzymaniem stanu dróg, zainicjowała kampanię „Zwolnij! Pracujemy dla ciebie!”, której celem jest zwrócenie uwagi kierowców na liczbę wypadków w miejscach, gdzie prowadzone są roboty drogowe.

kcja obejmuje drogi obsługiwane przez fir- realizacji kampanii zwiększającej bezpieczeń- gdy na drodze krajowej czy ekspresowej nagle mę w okolicach Gdańska i potrwa do koń- stwo wszystkich użytkowników dróg. Liczba wy- występuje znaczne ograniczenie prędkości wy- A ca lutego. Na czym polega? Firma FBSer- padków z udziałem służb utrzymaniowych i in- nikające z prac utrzymaniowych lub interwen- wis przygotowała System Komunikacji o Pracach terwencyjnych powinna zostać jak najszybciej cji, niektórym kierowcom nie przychodzi do gło- Interwencyjnych (SKOPI), funkcjonujący w ra- zmniejszona. Zero wypadków z udziałem na- wy, by zdjąć nogę z gazu. Osoby zatrudnione mach aplikacji Yanosik. Dzięki SKOPI na ekra- szych pracowników to nasz priorytet. w ramach tych prac są narażone na szereg za- nach telefonów wszystkich użytkowników apli- Z danych zgromadzonych przez policję dowia- grożeń. Uważamy, że w Polsce występuje sil- kacji, którzy znajdą się na obszarze prac inter- dujemy się, że na polskich drogach w 2016 roku na potrzeba zrealizowania tego typu kampanii. wencyjnych, będą na bieżąco wyświetlane od- doszło do 64 wypadków w miejscach robót dro- FBSerwis chce zredukować liczbę incydentów powiednie komunikaty. Kampania zostanie uzu- gowych lub mających oznakowanie tymczasowe. z udziałem pracowników drogowych do możli- pełniona o sondę badawczą, która pokaże so- W czasie tych zdarzeń zginęło 11 osób, a 90 zo- wie najniższego poziomu, zapewniając tym sa- cjologiczny aspekt problemu. W przygotowaniu stało rannych. Z kolei według Europejskiej Rady mym maksimum bezpieczeństwa uczestnikom jest również seria poradników i instrukcji zwią- Bezpieczeństwa Transportu aż 40 proc. wypad- ruchu drogowego. Pomysłodawcy kampanii zanych z prawidłowym zachowaniem kierow- ków drogowych towarzyszą tzw. okoliczności są przekonani, że idealnym rozwiązaniem po- ców na polskich drogach. okołopracowe. Do tej kategorii zaliczają się rów- zwalającym na osiągnięcie zamierzonego celu nież incydenty z udziałem robotników drogo- będzie współpraca spółki z popularną aplika- n Nieostrożni kierowcy wych, służb utrzymaniowych i interwencyjnych. cją dla kierowców, w ramach której ma dzia- Jak więc widać, skala problemu nie jest mała. łać system SKOPI. Na mapach obsługiwanych – Od stycznia 2016 roku na rzecz gdańskiego od- przez Yanosika docelowo mają być zaznaczone działu GDDKiA na odcinkach tras S6 (obwodnica n Noga z gazu! odcinki dróg, na których odbywają się remonty Trójmiasta), S7 (Południowa Obwodnica Gdań- i inne prace utrzymaniowe lub interwencyjne. ska) i dróg krajowych 6, 7, 20 i 55 realizujemy – W ostatnim czasie, wraz z rozwojem infrastruk- FBSerwis realizuje kontrakty zlecone przez kontrakt całorocznego utrzymania dróg – mówi tury transportowej, rośnie liczba robót drogo- GDDKiA, obejmujące bieżące utrzymanie ponad Artur Pielech, prezes spółki FBSerwis. – Zarówno wych i prac utrzymaniowych – komentuje Grze- 1,3 tys. km dróg krajowych i autostrad, świad- dostępne dane, jak i wieloletnie doświadczenie gorz Cioch, wiceprezes zarządu FBSerwis, od- czy usługi w zakresie modernizacji infrastruk- pozwalają nam odnotować pewne niepokojące powiedzialny za pion zarządzania i utrzymania tury oświetleniowej, odbioru odpadów komu- sygnały. Pomimo prawidłowego zabezpieczania infrastruktury. – Wraz z rozwojem sieci dróg, nalnych oraz utrzymuje technicznie obiekty ko-

miejsc robót interwencyjnych rośnie liczba wy- a w szczególności rosnącą długością dróg naj- mercyjne i przemysłowe o łącznej powierzchni 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY padków, także z udziałem naszych pracowni- wyższych klas, ich użytkownicy przyzwyczajają ponad 1 mln mkw. w całej Polsce. ków. W związku z tym wyszliśmy z pomysłem się do jazdy z coraz większą prędkością. Zatem Jakub Ziębka 43 PAGINA!!!!Prawo Przegląd legislacyjny

Koniec roku tradycyjnie okazuje się pracowitym okresem dla legislatorów. W tym miesiącu zapraszam do zapoznania się z szeregiem projektów, które w różny sposób wpłyną na kierowców w nadchodzącym roku. Wśród nowości trochę „dobrej zmiany”, zaostrzenie kar i więcej kontroli.

właściciel samochodu nie zgłosi w stacji kontro- cymi się w ustawową definicję mechanicznych li pojazdów wymiany całego licznika na nowy. (w tym rowerami) w stanie po użyciu alkoholu Stacje kontroli pojazdów już teraz muszą prze- lub w stanie nietrzeźwości (powyżej 0,5 pro- kazywać do Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kie- mila). Sądy mają orzekać ograniczenie wolno- rowców stan licznika, odczytany podczas obo- ści przy braku podstaw do nałożenia grzywny. Radosław Biernat, wiązkowych przeglądów technicznych pojaz- Projekt zakłada też skrócenie terminu do na- specjalista ds. prawnych dów. Po zmianie przepisów stacje będą prze- łożenia grzywny w drodze mandatu. Zgodnie kazywać do CEPiK-u także informację o wymia- z projektowanym brzmieniem art. 97 § 1 pkt pełnym barwnych sformułowań komu- nie licznika i jego przebiegu w chwili odczytu 3 kodeksu postępowania w sprawach o wy- nikacie resort sprawiedliwości pochwalił przez diagnostę. kroczenia powinno to nastąpić w ciągu 90 dni W się pracami nad zmianami w prawie, które Projekt przewiduje ponadto, że przy każdej od ustalenia sprawcy wykroczenia. Wydłużo- mają „ukrócić oszukańczy proceder przekręca- kontroli policja, Straż Graniczna, Inspekcja Trans- ny ma za to zostać termin, w którym będzie nia liczników” w używanych autach. Resort za- portu Drogowego, żandarmeria wojskowa i służ- można uregulować mandaty zaoczne za prze- uważa, że „samochodowi kanciarze, a także ich by celne będą miały obowiązek spisywania aktu- kroczenie prędkości zarejestrowane fotorada- pomocnicy, są dziś praktycznie bezkarni, a ofia- alnego stanu licznika kontrolowanego samocho- rem – do czternastu dni, a nie jak dotychczas rą oszustów padają nieświadomi nabywcy, któ- du. Dane trafią do Centralnej Ewidencji Pojaz- – siedmiu. Termin na uiszczenie grzywny będzie rzy na zakup wymarzonych czterech kółek wy- dów. W ten sposób można będzie porównywać się liczył od dnia wystawienia mandatu w przy- dają często ostatnie oszczędności”. kolejne odczyty i łatwiej wykrywać oszustów. padku pozostawienia go w miejscu, w którym O ile cofanie liczników jest bezdyskusyjnie ne- W tej akurat kwestii resort uznaje za godne kierowca może go niezwłocznie odebrać, albo gatywnym, patologicznym zjawiskiem, to co naj- naśladowania rozwiązania stosowane przez daty doręczenia. mniej kontrowersyjna wydaje się już przywołana państwa Europy Zachodniej. I tak w Niemczech Nowe brzmienie przepisu art. 97 § 3 k.p.w. w komunikacie resortu teza Patryka Jakiego, ja- za fałszowanie wskazań licznika przebiegu ki- wprowadza z kolei konieczność określenia za- koby „jedną z najważniejszych przyczyn tragedii lometrów w samochodzie można trafić na pięć chowania stanowiącego wykroczenie, datę była jakość pojazdów”. W taką retorykę grote- lat do więzienia. W Austrii rok więzienia grozi i miejsce jego popełniania oraz kwalifikację skowego budowania dramatyzmu wokół skąd- za fałszowanie danych technicznych pojazdów. prawną wykroczenia, za które organ manda- inąd słusznie ukierunkowanych działań wpisuje Francuskie prawo przewiduje dwa lata więzienia towy nałożył grzywnę. Powyższe wynika z faktu, się kolejna przytoczona w komunikacie wypo- za zmianę wskazań licznika przebiegu, a w Cze- że data popełnienia wykroczenia często nie po- wiedź: „wydajemy wojnę osobom, które maso- chach każda ingerencja w stan licznika grozi krywa się z datą wystawienia mandatu. Sąd roz- wo oszukują polskie rodziny i sprawiają, że tyle rokiem więzienia i przepadkiem samochodu. poznający ewentualny wniosek o uchylenie pra- osób ginie na polskich drogach”. Aż niepodob- womocnego mandatu powinien mieć informa- na wyobrazić sobie, że autor tych słów mógł- n Nowelizacja kodeksu wykroczeń cje kiedy, jakiego dnia miał miejsce czyn zabro- by wypowiadać je bez powiewającej na wietrze niony oraz kiedy wydano rozstrzygnięcie. W uza- peleryny superbohatera. Ale dość złośliwości – Inny projekt Ministerstwa Sprawiedliwości to no- sadnieniu projektu zwrócono uwagę, że obecnie o jakie zmiany chodzi? Znowelizowany zostać welizacja kodeksu wykroczeń oraz niektórych złą praktyką jest „lapidarność” zapisów na for- ma kodeks karny i prawo o ruchu drogowym. innych ustaw. Zawiera on cały szereg różnych mularzu mandatu. Co prawda treść obecnego zmian. Oprócz takich, jak ustalenie nowej grani- art. 97 § 3 k.p.w. oznacza, że „określenie wy- n Kary dla wykonawców cy między przestępstwem i wykroczeniem przy kroczenia zarzucanego sprawcy” może sprowa- i zleceniodawców kradzieży (wartość mienia nieprzekraczająca 400 dzać się do kilku słów, np. kolizja – art. 86 § 1 zł zamiast ¼ minimalnego wynagrodzenia), zna- k.w., tym niemniej w praktyce jest to nader czę- W myśl projektowanych przepisów za każde lazły się w nim również takie, które związane sto stosowane. Zdaniem projektodawcy w opi- „przekręcenie” licznika będzie grozić od trzech są pośrednio lub bezpośrednio z ruchem drogo- sie takim musi znaleźć się zapis, który w sposób miesięcy do pięciu lat więzienia. Zarówno dla wym. Projekt rozszerza o ograniczenie wolności jednoznaczny oddaje pogląd organu na spraw- zlecającego, jak i wykonawcy, np. mechanika katalog kar, grożących kierującemu pojazdem stwo i przyjętą kwalifikację. W uzasadnieniu au- w warsztacie. Choć oszustwo podczas sprzedaży mechanicznym w stanie po użyciu alkoholu (0,2 torzy wskazali, że jeśli np. funkcjonariusz uznał, auta już dziś narusza prawo, to sama ingeren- do 0,5 promila). Ograniczenie wolności będzie cja w stan licznika pozostaje bezkarna, a resort groziło też kierującym pojazdami nie wpisują- zwraca uwagę, że niektóre warsztaty otwarcie oferują taką „usługę”. Taka sama kara – od trzech miesięcy do pięciu

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY lat więzienia – będzie grozić także wtedy, gdy

44 Prawo

że sprawca popełnił wykroczenie z art. 86 § 1 z nadmierną prędkością. Jako przykłady takiej k.w., winien wskazać, że nastąpiło to w wyniku sytuacji można podać przewożenie samocho- www.trends.com.pl np. zignorowania sygnalizacji świetlnej, nadają- dem do szpitala osoby chorej znajdującej się cej sygnał czerwony. Funkcjonariusz uprawnio- w stanie zagrażającym jej życiu albo kobiety cię- nego organu wyjątkowo może pominąć koniecz- żarnej, u której rozpoczęła się akcja porodowa, ność sporządzenia zwięzłego opisu wykroczenia, albo przejazd lekarza do osoby będącej w sta- BMW gdy będzie to uzasadnione charakterem czynu. nie zagrożenia jej życia i zdrowia”. Zmiany miałyby zacząć obowiązywać już Projekt wprowadza do prawa o ruchu dro- i VOLKSWAGEN po upływie czternastu dni od ogłoszenia gowym przepis, zgodnie z którym zatrzymanie w Dzienniku Ustaw, ale prace są wciąż na do- prawa jazdy nie będzie stosowane, jeżeli kieru- bez tajemnic! syć wczesnym etapie. jący pojazdem dopuścił się naruszenia, działając w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeń- n Stan wyższej konieczności uchroni stwa grożącego życiu lub zdrowiu człowieka, przed zatrzymaniem prawa jazdy jeżeli niebezpieczeństwa tego nie można było uniknąć inaczej, a poświęcone dobro w postaci W przekazanym już do Sejmu projekcie nowe- bezpieczeństwa na drodze przedstawiało war- lizacji prawa o ruchu drogowym oraz ustawy tość niższą od dobra ratowanego. trendy o kierujących pojazdami senacka Komisja Usta- Zastosować ten przepis będzie mógł zarów- wodawcza zaproponowała, żeby w przypadku no policjant przeprowadzający kontrolę i de- popełnienia wykroczenia polegającego na prze- cydujący o faktycznym zatrzymaniu prawa jaz- kroczeniu dopuszczalnej prędkości o ponad 50 dy, jak również starosta wydający decyzję ad- km/h na obszarze zabudowanym lub przewoże- ministracyjną w przedmiocie zatrzymania pra- nia zbyt dużej liczby pasażerów, jeżeli kierow- wa jazdy. Zgodnie z projektem decyzja taka mia- nowości ca działał w stanie wyższej konieczności w celu łaby być wydawana w terminie czternastu dni. uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa Ma to pozwolić szybko zweryfikować, czy fak- grożącego życiu lub zdrowiu człowieka, jego tyczne zatrzymanie prawa jazdy w trakcie kon- prawo jazdy nie było zatrzymywane. troli było słuszne. Projekt powstał w celu dostosowania ustawy o kierujących pojazdami do wyroku Trybunału n Nocą też skontrolują Konstytucyjnego z 11 października 2016 roku (sygn. akt K 24/15), stwierdzającego niezgod- Rada Ministrów wniosła do Sejmu projekt no- ność jej art. 102 ust. 1 pkt 4 i ust. 1c w związ- welizacji ustawy o drogach publicznych oraz ku z art. 135 ust. 1 pkt 1a lit. a ustawy z 20 niektórych innych ustaw, poświęcony w głów- czerwca 1997 roku – Prawo o ruchu drogowym nej mierze zmianom w systemie poboru opłat z konstytucją. Trybunał orzekł, że wyżej wymie- oraz związanymi z tym kompetencjami i obo- niony przepis jest niezgodny z ustawą zasadni- wiązkami poszczególnych instytucji. Zawiera on czą w zakresie, w jakim nie przewiduje sytuacji też jednak inną ważną zmianę. Zgodnie z pro- porady usprawiedliwiających – ze względu na stan wyż- jektowanymi przepisami Inspekcja Transportu szej konieczności – kierowanie pojazdem z prze- Drogowego ma mieć możliwość prowadzenia kroczeniem dopuszczalnej prędkości o więcej kontroli przez całą dobę, siedem dni w tygo- niż 50 km/h na obszarze zabudowanym. Trybu- dniu i 365 dni w roku. Do tej pory stał temu na nał podkreślił jednak, że „powołanie się na stan przeszkodzie system czasu pracy obowiązują- testy wyższej konieczności, uzasadniający odstąpie- cy w ITD i w efekcie w godzinach 22–6, kiedy nie od zatrzymania prawa jazdy osobie, która ruch ciężarowy się wzmaga, nie są wykonywa- nadmiernie przekroczyła prędkość, powinno być ne czynności kontrolne. „Krokodylki” miałyby zastrzeżone przez ustawodawcę tylko dla ta- zacząć „polować” również w nocy i w święta kiej sytuacji, gdy owo przekroczenie prędkości po upływie sześciu miesięcy od ogłoszenia no- usprawiedliwione jest potrzebą ratowania ży- welizacji w Dzienniku Ustaw. Ma to poprawić cia i zdrowia. Niebezpieczeństwo grożące ży- m.in. egzekwowanie zakazów ruchu i wykry- ciu i zdrowiu osoby kierującej pojazdem, osoby walność naruszeń, które do tej pory pod osło- historia przewożonej lub jakiejkolwiek innej osoby musi ną nocy uchodziły na sucho. n mieć przy tym charakter bezpośredni i aktual- ny, a zatem musi realnie istnieć w czasie jazdy Jedyne na rynku magazyny prawdziwych miłośników aut SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY www.trends.com.pl

REKLAMA 45 Rozrywka z Uśmiechnij się

Krzyżówka z nagrodami

ierwsza osoba, która prześle na adres redak- P [email protected] prawidłowe rozwiąza- nie wraz z adresem, otrzyma książkę „Szybciej, wyżej, dalej. Skandale Volkswagena”.

POZIOMO: 1) część ładunkowa auta. 7) familia. 9) luksuso- wy samochód. 10) narciarskie lub do wody. 12) spód naczynia. 13) mocna muzyka. 14) z ratu- szem w centrum. 15) zamek w gruzach. 16) ciast- ko z kremem. 18) składnik powietrza. 19) drob- ny owad, szkodnik roślin. 20) napęd pojazdu szy- nowego. 22) intruz na psim ogonie. 25) wielka flota wojenna. 27) wśród utworów Krasickiego. 28) członek zespołu baletowego. 29) zmieni ko- lor karoserii.

PIONOWO: 2) przewozi pasażerów. 3) polski samochód do- stawczy. 4) poprawia komfort jazdy. 5) bierze udział w szkoleniu przed egzaminem na prawo jazdy. 6) wrzuca głos do urny. 7) śledzi ruch sa- molotów. 8) serial z Wiesławem Gołasem w roli kierowcy PKS-u. 10) ... biegów. 11) sprawiedliwy tłuszcz. 17) ma dwa końce. 19) afrykański kuzyn bociana. 21) gimnastyka przy muzyce. 23) umo- wa ubezpieczeniowa. 24) ogół pojazdów prze- woźnika. 26) wodny lub diabelski. Rozwiązaniem ostatniej krzyżówki było hasło „Ameryka Południowa”. Nagrodę wyślemy pocztą.

Adres redakcji: al. Wojska Polskiego 184, 71‑256 Szczecin, tel. 91 441 89 37, faks 91 489 97 53, e-mail: [email protected] Szkoła JAzdy Warunki prenumeraty: tel. 91 441 89 62, www.sklep.e-kierowca.pl miesięcznik ogólnopolski Zamów Foto: Jakub Ziębka, Dariusz Piorunkiewicz, Łukasz Szewczyk, Albin prenumeratę! ISSN 1895‑4472 Sieczkowski, Lex Kravetski/Flickr, Dickelbers/Wikimedia Commons, Dickelbers/Wikimedia Commons, materiały Toyoty, Maciej Dźwigała, już dziś Wydawca: e-kierowca sp. z o.o. sp. komandytowa Radosław Drożdżewski/Wikimedia Commons, materiały Opla, materiały Volvo Trucks. Redaktor naczelny: Krzysztof Giżycki Z-ca redaktora naczelnego: Jakub Ziębka Korekta: Dorota Piechna Skład: e-kierowca – studio DTP Druk: KaDruk, www.kadruk.com.pl, 71-246 Szczecin, ul. Romera 10E www.szkola-jazdy.pl Redaguje zespół: Jakub Ziębka, Anna Łukaszuk, Łukasz Szewczyk, Wszelkie prawa zastrzeżone. Redakcja nie zwraca materiałów Tomasz Maciejewski, Marek Rupental, Marcin Kukawka, Radosław www.sklep.e-kierowca.pl

SZKOŁA JAZDY 12/2017 (144) SZKOŁA JAZDY niezamówionych. Zastrzegamy sobie prawo skrótów i adiustacji tekstów. Biernat, Albin Sieczkowski, Marcin Zygmunt, Dariusz Piorunkiewicz. Przedruki jedynie za pisemną zgodą redakcji. Nakład: 5000 egz. tel.: 91 441 89 62

46

TANKUJ TANIEJ Z MIKROFLOTĄ E-KIEROWCA W ramach rozszerzenia współpracy z naszymi Partnerami przygotowaliśmy ofertę kart Mikroflota, która oferuje szereg udogodnień.

MIKROFLOTA

Korzyści: • Nawet 8 gr taniej na 1 l paliwa. • Zbiorcza miesięczna faktura za paliwo i usługi z odroczonym terminem płatności. • Bezgotówkowa płatność w parkometrach w ponad 30 miastach w Polsce. • Kompleksowa usługa serwisowa flot samochodowych. • Aplikacja mFlota, umożliwiająca płatność przy dystrybutorze.

Zespół Zadzwoń i dowiedz się więcej 91 431 43 95