COM MED 55 Web.Pdf
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
2014/1 55 Illustration de couverture: “Morphologie du crâne de Sigmund Freud” catalogue Salvador Dali, rétrospective 1920-1980, Centre G. Pompidou, Paris, déc. 1979 - avril 1980, p. 261 Conception graphique: Pic Pic - Réalisation: Jean Trillet I nhoud - S ommaI re • Inhoud ............................................................................................... blz. 3 • Institutioneel nieuws Woord van de Voorzitter ...................................................................... blz. 4 In Memoriam ..................................................................................... blz. 6 • Wetenschappelijke bijdragen Opening van het werkjaar, 28 september 2012 Het nu en de tijdloosheid van het onbewuste, Lili de Vooght ............................................................................. blz. 13 Discutante : Ariane Bazan .................................................... blz. 29 Lezingen La folie hystérique aujourd’hui: enjeux psychiatriques et psychanalytiques, Silvia Lippi .................................................... blz. 40 Waarom de psychoanalytische behandeling gruwelijk Modern is, Paul Moyaert ........................................................................ blz. 45 Discutante : Barbara Haverhals............................................. blz. 57 Que devient l’hystérie éliminée par le DSM ? Henri De Caevel ................................................................... blz. 70 Trauma and Dissociation, Valerie Sinason .................................. blz. 71 Discutante : Sophie Guiot ................................................... blz. 79 De cultuur van boek en beelden: een viervoudige revolutie En een noodzakelijke complementariteit, Serge Tisseron. .......... blz. 90 • Sommaire ................................................................................................. p. 3 • Nouvelles institutionnelles Mot du Président ........................................................................... p. 5 In Memoriam ............................................................................. p. 10 • Activités scientifiques Soirée d’ouverture, 28 septembre 2012 L’instant et l’atemporalité de l’inconscient, Lili De Vooght ........... p. 21 Discutante : Ariane Bazan ...................................................... p. 32 Conférences La folie hystérique aujourd’hui: enjeux psychiatriques et psychanalytiques, Silvia Lippi ...................................................... p. 35 Pourquoi le traitement psychanalytique est horriblement Moderne, Paul Moyaert .......................................................................... p. 51 Discutante : Barbara Haverhals............................................... p. 59 Que devient l’hystérie éliminée par le DSM ? Henri De Caevel ........ p. 61 Trauma and Dissociation, Valerie Sinason ...................................... p. 78 Discutante : Sophie Guiot ...................................................... p. 78 Cultures du livre et des écrans : une quadruple révolution Et une indispensable complémentarité, Serge Tisseron .................... p. 82 Sabina Spielrein, pupille méconnue de Freud Jens De Vleminck .................................................................... p. 98 Textes Crise de la société et mariage homosexuel, Bernard Robinson ...... p. 114 3 I n S t I tutI oneel n I euwS WoorD van De voorzitter Beste Collega’s Dit nummer 55 was bedoeld als Kerstcadeau. Je krijgt het nu als voorjaarsgeschenk. Die vertraging had twee oorzaken : 1. de drukke bijwijlen institutioneel turbulente werkzaamheden rond de nieuwe psychotherapie-wetge- ving 2. de verschillende overlijdens van dierbare collega’s als Antoon Vergote – één van onze founding fathers – en recent nog Lina Balestriere, onze eerste vrouwelijke voorzitster. Rond beide ‘stichtende’ leden zal in de loop van dit jaar een passende hommage georganiseerd worden. Dit nummer heeft misschien wel een voorjaarskarakter want het draagt ook de eerste sporen van verjon- ging, vernieuwing van onze werking: jonge leden die in discussie gaan met sprekers, topics die getuigen van een originele dialectiek tussen psychoanalytische theorie en klinische praktijk, ook buiten de klassieke kaders. De jaarwende. Eros en Thanatos. Ik geef het woord nu liever aan de dichter Henri Meschonnic uit : La vie je cours chaque instant de notre vie est un instant de notre mort à revivre et à revivre c’est pourquoi c’est un bonheur et notre vie une alliance de l’instant et du toujours alors chaque parole qui transforme notre vie est à la fois la première et la dernière nous nous aimons dans chaque mot Veel leesplezier maar vooral een boeiend ontknoppend jaar gewenst. Johan De Groef 4 n ouvelleS I n S t I tutI onnelleS Mot Du PrésiDent Chers Collègues, Ce numéro 55 entendait être un cadeau de noël. Vous le recevez à présent comme cadeau de prin- temps. Deux causes à ce retard : 1. les activités absorbantes, quelquefois institutionnellement turbulentes autour de la nouvelle légis- lation concernant la psychothérapie 2. le décès de deux de nos chers collègues à savoir Antoine Vergote – un de nos pères fondateurs – et tout récemment celui de Lina Balestriere, notre première femme présidente. Pour ces deux membres, ‘fondateurs’ chacun à leur manière, un hommage adéquat est prévu dans le courant de cette année. Ce numéro a peut-être un caractère printanier car il porte les premières traces de rajeunissement, de renouvellement de notre mode de fonctionnement : de jeunes membres y discutent avec des confé- renciers, certains thèmes témoignent d’une dialectique originale entre théorie psychanalytique et pratique clinique, y compris hors des cadres classiques. Passage d’une année à l’autre. Eros et Thanatos. Je préfère donner à présent la parole au poète Mes- chonnic dans : La vie je cours chaque instant de notre vie est un instant de notre mort à revivre et à revivre c’est pourquoi c’est un bonheur et notre vie une alliance de l’instant et du toujours alors chaque parole qui transforme notre vie est à la fois la première et la dernière nous nous aimons dans chaque mot Je vous souhaite beaucoup de plaisir de lecture mais surtout que cette année en train d’éclore soit passionnante. Johan De Groef 5 I n S t I tutI oneel n I euwS in MeMoriaM De laatste 3 maanden verloren we twee leden die de School op een bijzondere wijze maakten tot wat ze nu is, de één als stichter en voorzitter, de andere als eerste vrouwelijke voorzitster. Antoon Vergote is rustig overleden op 10 oktober 2013; hij is net geen 92 jaar oud geworden. Lina Balestriere ontviel ons onver- wachts op 17 januari 2014. Ze was vorige lente pas 60 geworden. Als dank voor wat ze ons gegeven hebben zullen we hen het komende werkjaar gedenken. We organiseren een studiedag rond Antoon Vergote op 15 november 2014 en voor Lina voorzien we een studiedag, geza- menlijk met “Le chien vert” en met het CFCP, in januari 2015. AFSCHEID VAN ANTOON VERGOTE Johan De Groef 19/10/2013 Beste Familieleden van Antoon Vergote Beste collega’s Beste vrienden Met het overlijden van Antoon Vergote verliest de Belgische School voor Psychoanalyse één van haar foun- ding fathers, een heel bijzondere père fondateur die verre voorbij zijn emeritaat en ondanks zijn gezegende leeftijd, actief lid bleef. De School, de Psychoanalyse was zijn leven en in die gedrevenheid was er tegelijk zijn generositeit om ruimte te geven aan de jongere garde en ook dankbaarheid dat die jongeren op hun wijze het werk, deels zijn werk verder zetten. Wat Vergote zelf da capo schreef in het festschrift Over de Grens ter gelegenheid van zijn emeritaat, incar- neerde hij ook zelf, ik citeer: “de mens trekt grenzen,verlegt en overschrijdt ze en wie lang werkzaam is in de menswetenschappen bevestigt de zang van het koor in Sophocles Antigone: vele dingen zijn wonder- baar en indrukwekkend, maar niets is het méér dan de mens”. Antoon Vergote, vanuit zijn zeer brede en diepgaande vorming, heeft de psychoanalyse en de School op een heel persoonlijke en authentieke wijze gedragen, gestalte gegeven, overgedragen en uitgedragen. De school was voor hem geen schoolse school, net zomin als hijzelf een schoolmeester was met leerlingen/ volgelingen. Integendeel hij was een meester die zich kenmerkte in de beperking en die doorheen de be- perking en intellectuele gestrengheid anderen aanzette om in meerstemmigheid de grenzen van de meester zelf te verleggen; daarom was hij zo uitdagend veeleisend. Hij had het niet (in zijn woorden) “voor analy- tische praalhansen die van de analyse hun idool maken”. 6 I n S t I tutI oneel n I euwS De school was voor hem naar zijn Griekse betekenis scholè: een plaats voor vorming, een intellectuele vrij- plaats waar volgens de regels van de kunst en de menswetenschappen een voortdurende dialectiek tussen theorie en praktijk in dialoog met teksten van andere maîtres à penser kon plaatsvinden. De psychoanalyse als menswetenschap, met de menselijkheid van de mens tot object. Het leren een levenslange opgave. Antoon Vergote – Professor Vergote. Vergote heeft veel voordrachten gehouden – en anders dan zijn compagnon de route Jacques Schotte – heeft hij ook veel geschreven. Enkele werken zijn toonaangevende teksten geworden die velen hebben gevormd en nog steeds te denken geven. Telkenmale bijna gelijktijdig in het Frans en het Nederlands ge- schreven en gepubliceerd. - 1964, samen met twee andere stichtende leden van de school, Huber en Herman Piron : Psychoanalyse - Wetenschap van de Mens - 1978 Dette et Désir - en in 1988 – opnieuw een collectief werk maar ditmaal met vroegere