Y.E.A.H. - Young Europeans Active and Healthy N E W S L E T T E R

January (stycze ń) 2019 nr 17

Styczeń w Y.E.A.H.

W tym wydaniu YEAH Newslettera:

*Noworoczne plany *Sportowiec Stulecia - wyniki *O skokach narciarskich i nie tylko *Przedziwne diety *Właściwe odżywianie w zimie *Ciekawostek o jedzeniu ciąg dalszy

www.yeah.edu.pl 2019... spędzić wspólnie czas w łotewskiej ostatnie pół roku szkole Rigas 88.vidusskola. Spot- kanie to będzie miało miejsce w projektu... pierwszej połowie maja. Ponadto czekają nas jeszcze wyjazdy “krajowe” - Trudno w to uwierzyć, ale mamy plany odwiedzenia kilku nasza międzynarodowa współ- miejsc oraz wydarzeń związanych praca wchodzi już na ostatnią tematycznie z naszym projektem. prostą. Pozostało nam już tylko Na razie nie będziemy zdradzać pół roku. Będzie to półrocze celu/celów naszych “podróży”. bardzo intensywnej pracy. Musimy Na pewno będzie kolejne przygotować wiele materiałów z sześć miesiący intensywnej pracy, naszych badań: tradycyjnych ale także dobrej zabawy w potraw, zaburzeń pokarmowych, międzynarodowym gronie. właściwych diet dla dzieci i młodzieży, a także aktualizować rozpoczęte w poprzednich mie- siącach tematy. Powstanie także multimedialna kampania rekla- mowa zdrowego stylu życia. Na koniec jeszcze raz poprosimy naszych kolegów i koleżanki by poddali się testom BMI oraz sprawnościowym, abyśmy się mogli przekonać, czy nasza “kampania” odniosła sukces. Herb Rygi W maju czeka nas ostatnie już spotkanie z naszymi

przyjaciółmi z Portugalii, Łotwy, Rumunii, Hiszpanii oraz Litwy. Tym razem będziemy mieli okazję Przedziwne diety kilogramów w swoim ciele. Jego metoda polegała na 32-krotnym przeżuwaniu każdego czyli nie próbujcie tego w kęsa pożywienia i wypluwaniu resztek. domu... Senna dieta – zapoczątkowana w latach 60. XX wieku. Skoro nie można jeść podczas snu, Z wyrazem “dieta” mamy różne podstawowym założeniem danej metody skojarzenia. Najczęściej konieczność przejścia było… spanie. Osiągnięcie długiego snu na dietę wynika z powodów zdrowotnych, wspomagane było zażywaniem środków choć ostatnio bywa ona zwykłą modą. Są uspokajających. Zwolennikiem tej metody był jednak diety, które można śmiało nazwać nawet Elvis Presley. “nienormalnymi” i absolutnie nie należy ich Dieta w błękitnych barwach – uważa się, że naśladować. Wybraliśmy kilka, które kolor niebieski sprzyja utracie nadmiernych rzeczywiście mogą śmiało rywalizować o tytuł kilogramów przez wpływ na hamowanie najdziwniejszych na świecie. apetytu. Zalecenia tej diety polegały na… noszeniu okularów ze szkłami w błękitnym Unikanie bagien – W roku 1727 merykański kolorze. fizyk na podstawie własnych obserwacji zauważył, że ludzie zamieszkujący obszary bagienne są ciężsi od tych mieszkających na suchych terenach. W swoim traktacie dotyczącym przyczyn i skutków otyłości zaznaczył jednoznacznie – chcesz być szczupły, unikaj sąsiedztwa bagien.

Dieta octowa – W roku 1820 zapoczątkowano stosowanie mocno kontrowersyjnej metody osiągnięcia ubytku masy ciała. Uważano, że spożycie dużych ilości octu jest doskonałym sposobem na odchudzanie. Zwolennikiem tej metody był sam Lord Byron.

Przeżuj i…wypluj – to rok 1903 – pewien zdesperowany człowiek, któremu odmówiono ubezpieczenia zdrowotnego, postanowił znaleźć sposób na utratę nadmiaru CO NA STOLE W ZIMIE? nie tylko ilość, ale także jakość składników odżywczych i ich pochodzenie. Białko powinno pochodzić z chudego mięsa W czasie mroźnych miesięcy apetyt zwykle aż nadto wieprzowego, wołowego, drobiu, nam dopisuje. Ciągnie nas ryb oraz produktów mlecznych. W zwłaszcza do słodkich przekąsek, zimowej diecie pożądane są czekolady, ciast i tłustych, ciężkich tłuszcze roślinne z nasion i potraw. Rzeczywiście, zimą nieco orzechów (oliwa z oliwek, olej wzrasta nasze zapotrzebowanie rzepakowy, sojowy, z pestek energetyczne. Organizm musi winogron). Zdrowa dieta musi bowiem utrzymać stałą także zawierać dużą ilość świeżych temperaturę ciała, nawet gdy na owoców i warzyw. dworze temperatura spada do - Zimą nasz organizm 20oC, a to nie lada wyzwanie. potrzebuje ciepła, dlatego częściej Wytwarzanie ciepła jest bardzo sięgamy po ciepłe posiłki i energochłonnym procesem. Trzeba rozgrzewające napoje. Dobrym roz- zmobilizować wszystkie siły, wiązaniem są zupy przygo- uruchomić rezerwy i przetworzyć towywane na chudym mięsie z dużą energię z pokarmów na ciepło, ilością drobno krojonych warzyw i które posłuży do ogrzania aromatycznych rozgrzewających organizmu. przypraw takich, jak czarny pieprz, Zimowa dieta powinna chili, papryka czy kurkuma. Są one dostarczać większych ilości sycące i pożywne, a dzięki zawartej witamin i minerałów, gdyż one w przyprawach kapsaicynie działają stanowią tarczę chroniącą nas w rozgrzewająco, poprawiają walce z bakteriami i wirusami. trawienie i przyspieszają meta- Jadłospis powinien obfitować w bolizm. Świeże warzywa z białko i węglowodany złożone. powodzeniem można zastąpić Białka służą do budowy struktur mrożonymi, ponieważ nie tracą one organizmu, chronią przed właściwości odżywczych dzięki uszkodzeniami i pozwalając na temu, że mrożone są w bardzo regenerację komórek. Węglo- niskiej temperaturze. Często są one wodany złożone stanowią źródło zdrowsze od świeżych, które w tym bardzo cennej energii, uwalnianej okresie hodowane są w sztucznych w sposób systematyczny i warunkach. Zimne kanapki na stopniowy. Warto możliwie drugie śniadanie warto zastąpić zminimalizować podaż tłuszczów domowym bulionem z pełno- zwierzęcych nasyconych i cho- ziarnistym makaronem lub zupą lesterolu. Jeśli nie chcesz, aby krem z pomidorów. Rozgrzewające przybyło ci kilogramów, lepiej herbatki i napary ziołowe szybko zrezygnuj z tłustych mięs, frytek, podniosą temperaturę ciała nie fast foodów i słodyczy. Jedz z dostarczając przy tym zbędnych rozwagą i nie zapominaj, że kalorii. prawidłowo zbilansowana dieta gwarantuje dobre samopoczucie i Na podstawie: stanowi silną broń przeciwko www.poradnikzdrowie.pl wszystkim chorobom. W doborze www.doz.pl surowców spożywczych ważna jest SPORTOWIEC STULECIA złotych) w tym niełatwym sporcie

Jak wspominaliśmy w poprzednim wydaniu Newslettera wybory Sportowca Stulecia Odzyskania Niepodległości, odbyły się na przełomie listopada i grudnia. Oficjalne wyniki są już znane, kiedy publikujemy ten numer, ale warto przypomnieć jak przebiegło głosowanie. W sumie dwieście dwanaście osób oddało swoje głosy na nazwiska z wybranej przez nas 3. (skoki narciarskie) - setki najbardziej utytułowanych jego sylwetkie nie trzeba przypominać - sportowców w ostatnim stuleciu. Warto 3 złote medale olimpijskie, złote medale nadmienić, że wszystkie głosy były MŚ czy zdobyte Puchary Świata mówią ważne, a nasi elektorzy kierowali się za siebie. rzeczywiście osiągnięciami, a nie popularnością danej osoby czy dyscypliny. Liczenie głosów przez 4. ROBERT KORZENIOWSKI sześcioosobową komisję wyborczą (lekkoatletyka) - (trzech nauczycieli oraz troje uczniów) jedyny Polak z trwało długo, ale nie mogła sobie czterema złotami z pozwolić na jakikolwiek błąd. igrzysk olimpijskich. Ostatecznie w grudniu na stronie www Do tego oczywiście projektu pojawił się oczekiwany tytuła mistrza świata dokument - oficjalne podsumowanie czy Europy. wyborów Sportowca Stulecia.

5. SEBASTIAN KAWA Oto pierwsza dwudziestka naszego (szybownictwo) - głosowania: kolejne zaskoczenie, ale ilość tytułów 1. IRENA SZEWIŃSKA (lekkoatletyka) mistrza świata robi - siedmiokrotna meda- wrażenie (jak widać listka olimpijska, wie- po miejscu w lokrotna medalistka plebiscycie). mistrzostw Europy (za czasów występów pani Ireny nie było mis- 6. ADAM MAŁYSZ trzostw świata) (skoki narciarskie) - cztery medale igrzysk olimpijskich, cztery tytuły mistrza świata, 2. JANUSZ DAROCHA (latanie cztery zdobyte precyzyjne i rajdowe) - trochę Puchary Świata - co zaskoczenia miejscem pana Janusza, więcej można dodać... ale nasi wyborcy docenili ponad 40 medali mistrzostw świata (prawie 30

7. MAREK PIOTROWSKI (kick-boxing, 11. JERZY MAKULA (szybownictwo) boks) - nieco 12. JERZY KULEJ (boks) zapomniana postać, ale zasłynął zdo- 13. JUSTYNA KOWALCZYK (narciarstwo) byciem chyba 14. WALDEMAR LEGIEŃ (judo) wszystkich możliwych tytułów na zawo- 15. ZBIGNIEW BONIEK (piłka nożna) dowych ringach oraz 16. RYSZARD SZURKOWSKI (kolarstwo) jako pogromca naj- większych gwiazd 17. JERZY PAWŁOWSKI (szermierka) tego sportu na świecie. 18. OTYLIA JĘDRZEJCZAK (pływanie) 19. JERZY KUKUCZKA (himalaizm) 8. WALDEMAR BASZANOWSKI (podnoszenie cię- 20. JANUSZ KUSOCIŃSKI (lekko- żarów) - dwukrotny atletyka). mistrz olimpijski, wielokrotny mistrz świata i Europy; trzeci Prezentujemy tu tylko pierwszą na liście sztangistów dwudziestkę. Pełna lista z setką nazwisk wszech czasów. jest na naszej stronie www. Wyniki mogą zaskoczyć niejedną osobę, ale jak już wspomnieliśmy nasi wyborcy 9. ANITA WŁODARCZYK (lekkoatletyka) doceniali sukcesy także w mniej popularnych dyscyplinach sportu. - w rzucie młotem zdobyła już wszystkie możliwe tytuły (wielokrotnie...) i pobiła rekordy świata. A można się spodziewać, że na pewno nie powiedziała ostatniego słowa...

10. PAWEŁ NASTULA (judo) - wszystkie możliwe tytuły zdo- byte: mistrz olim- pijski, świata (dwu- krotnie) oraz Europy (trzykrotnie).

Druga dziesiątka to zawodnicy także wybitni. Z dziesiątkami medali czy wspaniałymi osiągnięciami na koncie. SKOKI NARCIARSKIE 19.01.2019 - Zakopane 1. Niemcy 2. Austria Skoki narciarskie to na pewno 3. Polska (Żyła, Kot, Stoch, Kubacki) najpopularniejszy sport zimowy w Polsce. Dlatego też kontynuuje 20.01.2019 - Zakopane relację ze zmagań skoczków w 1. (Austria) styczniu 2019. 2. Robert Johansson (Norwegia) 3. Yukiya Sato (Japonia)

26.01.2019 - Sapporo 30.12.2018 - 1. Stefan Kraft (Austria) 1. Ryoyu Kobayashi (Japonia) 2. Kamil Stoch (Polska) 2. Markus Eisenbichler (Niemcy) 3. Robert Johansson (Norwegia) 3. Stefan Kraft (Austria)

27.01.2019 - Sapporo 01.01.2019 - Garmisch-Partenkirchen 1. Stefan Kraft (Austria) 1. Ryoyu Kobayashi (Japonia) 2. Timi Zajc (Słowenia) 2. Markus Eisenbichler (Niemcy) 3. Ryoyu Kobayashi (Japonia) 3. (Polska)

Przed nami jeszcze dwa miesiące 04.01.2019 - zmagań skoczków. Na przełomie lutego 1. Ryoyu Kobayashi (Japonia) i marca w Austrii odbędą się 2. Stefan Kraft (Austria) mistrzostwa świata (liczymy oczywiście 3. Andreas Stjernen (Norwegia) na medale). Następnie turniej rozgrywany na norweskich skoczniach 06.01.2019 - (tytułu broni Kamil Stoch). 1. Ryoyu Kobayashi (Japonia) 2. Dawid Kubacki (Polska) 3. Stefan Kraft (Austria)

Tym samym Ryoyu Kobayashi został trzecim zawodnikiem w historii (po Hannawaldzie i Stochu), który wygrał wszystkie cztery zawody w Turnieju Czterech Skoczni.

12.01.2019 - Predazzo 1. Ryoyu Kobayashi (Japonia) 2. Dawid Kubacki (Polska) - zdjęcie obok 3. Kamil Stoch (Polska)

13.01.2019 - Predazzo 1. Dawid Kubacki (Polska) 2. Stefan Kraft (Austria) 3. Kamil Stoch KULINARNE ROZMAITOŚCI niedo żywionym, je śli jada si ę zbyt du żo potraw tłustych, pozbawionych witamin i Kolejna porcja przeróżnych soli mineralnych. ciekawostek związanych z jedzeniem oraz gotowaniem. Bez wzgl ędu ile soli wsypiemy do wody, tempo gotowania nie zmieni si ę. Zielona papryka jest tylko niedojrzał ą wersj ą czerwonej lub żółtej papryki. W rzeczywisto ści gotowane marchewki s ą znacznie zdrowsze. Gotowanie uwalnia Gałka muszkatołowa jest zakazana w przeciwutleniacze. Arabii Saudyjskiej, ze wzgl ędu na mo żliwo ść wykorzystywania jej jako Kiszona kapusta dobrze sprawdza si ę, gdy środka halucynogennego. chcesz straci ć par ę kilogramów. Jej kwaskowato ść sprawia, że organizm nawet Słodki zapach banana przyci ąga komary, dwukrotnie szybciej przetwarza tłuszcze, natomiast czosnek skutecznie je odstrasza. co pomaga w odchudzaniu.

Przez długi czas pomidory uznawane były Chiny s ą najwi ększym producentem soli na za truj ące. A ponadto pami ętajmy, że to nie świecie. Szacuje si ę, że a ż 91% z niej nie warzywa - tylko owoce! nadaje si ę do jedzenia, poniewa ż jest mieszana z metalami ci ęż kimi i innymi Je śli zatkasz nos, jabłka, cebula i ziemniaki substancjami. będą miały taki sam smak. Z botanicznego punktu widzenia banany to Chryzantema jest jednym z głównych jagody. Podobnie zreszt ą jak bakła żan. symboli Japonii, a tak że jest tam uznawana za jadaln ą. Podobno istnieje ponad 600 makaronów o przeró żnych kształtach i formach. W Japonii produkuje si ę bardzo dziwne smaki lodów, jak np. smak o śmiornicy, Glutaminian sodu jest dodatkiem skrzydełek kurczaka, kraba, czy… koniny. powszechnie stosowanym w przemy śle żywieniowym. Dodawany jest do zup w W Japonii uprawia si ę arbuzy w kształcie proszku, słonych przek ąsek, przypraw. Jest sze ścianu, które formowane s ą w ten dopuszczony do obrotu w Ameryce sposób w specjalnych szklanych Północnej i krajach Unii Europejskiej, ale naczyniach. Takie sze ścienne arbuzy s ą nadal prowadzone s ą badania nad jego łatwiejsze do przechowywania, transportu i szkodliwo ści ą. Jest obwiniany m. in. za bardziej opłacalne w uprawie ni ż zwykłe tzw. syndrom chi ńskiej restauracji, który owoce. objawia si ę nadmiern ą potliwo ści ą, bólami głowy i żoł ądka. Jest tak że silnym Mo żna by ć jednocze śnie otyłym i alergenem.

Redakcja: Koordynatorzy z zespołem projektu www.exert.edu.pl