Hamdullah Suphi Ve Gagauz Türkleri” ,Bilig, Güz / 2006 , S.39, S
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
HAMDULLAH SUPHİ VE GAGAUZLAR Editör Prof. Dr. Mehmet ŞAHİNGÖZ Doç. Dr. Alper ALP ANKARA 2016 Ölümünün 50. Yılında Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Aziz Hatırasına... Türk Yurdu Yayınları Yayın No: 110 Ankara - Aralık 2016 Hamdullah Suphi ve Gagauzlar ISBN 978-605-9443-12-8 Dizgi ve Kapak Tasarımı Sefa Tuğrul Atasoy Baskı 72 Tasarım Dijital Basımevi 444 72 06 www.dijitalbasimevi.com © Türk Ocakları Basın, Yayın ve Eğitim Hizmetleri İşletmesi Bütün Yayın Hakları Saklıdır. Kaynak gösterilerek tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz. Sezenler Cad. No: 4/12, Sıhhiye / ANKARA Tel-Belgeç: 0 (312) 229 69 74 https://www.turkyurdu.com.tr e - posta: [email protected] İÇİNDEKİLER Takdim ..............................................................................................................................................................7 Hamdullah Subhi • Halim SERARSLAN ......................................................................................................9 Hamdullah Suphi (Tanrıöver) ve Türk Ocakları • Yusuf SARINAY .............................................................21 Millî Mücadele’de Yapılan Mitinglerde Türk Ocaklarının Rolü ve Hamdullah Subhi • Mehmet ŞAHİNGÖZ .... 29 Türk Kültür Coğrafyası ve Hamdullah Suphi • Derviş KILINÇKAYA ........................................................49 Hamdullah Suphi (Ö. 1966) ve Türk Düşüncesindeki Yeri • İbrahim MARAŞ ............................................55 Hamdullah Suphi’nin İzinde Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi • Erol BARIN .......................................65 Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Eğitim ve Kültür Hayatımıza Katkıları • Fahri TEMİZYÜREK ................73 Hamdullah Suphi’nin Türk Yurdu Dergisindeki Nutukları • İbrahim ATABEY ...........................................79 Türk İstihbaratçısı Ahmet Esat Tomruk’un (İngiliz Kemal) Romanya Hatıralarında Hamdullah Suphi Tanrıöver ve Gagauzlar • Abdulkerim DİNÇ ...................................................................93 Hamdullah Suphi Tanrıöverin Gagauz Milli Kimliin Üüselmesindeki Rolü • Güllü KARANFİL ............109 Hamdullah Suphi Tanrıöver’in Gagavuz Türklerine Hizmetleri • Fahri TEMİZYÜREK ..........................115 Hamdullah Suphı Tanrıöver ve Gagauz Türklerı • Yonca ANZERLİOĞLU .............................................121 Hamdullah Suphi Tanrıöverin Balkan Türklüğüne Bakışı • Füsun Menşure ORAL ..................................131 Karmaşa Çağında Organski’yi Hatırlamak: Doğu Avrupa’daki Gerilimlerin Küresel Bağlamı • Mehmet Akif OKUR .....................................................................................................139 Moldova Dış Politikasında Gagauzların Yeri • Emre KARTAL ..................................................................149 Transdinyester Sorunu: Moldova’daki Rus Azınlık ve Moldova’nın Dış Siyasetine Etkisi • Rüştü KAYA ...161 Sözlü Kültür Ürünlerının Göç Yoluyla Aktarımı: Gagauz Manılerı Örneğı • Ali YAKICI .........................179 Gagauz Atasözlerınde Kadın ve Anadolu’ daki Atasözlerı ile Karşılaştırılması • Ayşe Filiz YAVUZ ...........189 Gagauz Türkçesinden Türkiye Türkçesine Yapılan Aktarmalarda Karşılaşılan Bazı Sorunlar • Nadejda ÖZAKDAĞ .........................................................................................................195 Batı Karadeniz Havzasında İstikrarsızlığa İlişkin Riskler Karşısında Gagauzlar • Yalçın SARIKAYA ........211 Gagauz Türkleri Dil, Tarih ve Kültürünün Temel Kaynakları • Necati DEMİR .........................................221 Nıkolay Baboglunun ‘’Dünürcülük” Annatmasının İstorıyası • Anku BOEVA ............................................241 Post-Sovyet Dönemde Jeopolitik Açıdan Gagauz Nüfusu • Bülent AKSOY ..............................................245 Karadenizin Kuzeyindeki Etnik ve Dini Oluşumların Tarihî Arka Planı ve Günümüze Yansımaları • Üçler BULDUK ..................................................................................................257 Rusya’nın Bağımsız Devletler Topluluğuna Yönelik Kültür Politikası (2008-2015) • Alper ALP ................267 Gagauz Kültüründe Hidrellez • Lübov ÇİMPOEŞ ....................................................................................277 Gagauzıyanın Gelişmesınde Türk Diplomasisinin Rolü • Piotr PAŞALI ....................................................287 Cumhuriyet Döneminde Kimlik, Vatandaşlık ve Gökoğuzlar • Seyfi YILDIRIM ......................................291 Demirel’in Gagauz Türkleri ile İlgili Çalışmaları • Selçuk DUMAN ..........................................................305 Gagauz Mânî ve Türküleri ile Deliorman-Dobruca Mânî ve Türküleri Arasında Dil Yakınlığı ve Gagauz Kitap Türkçesi • Ahmet CEBECİ ..................................................................................................321 Gagauz Dili Hem Literatura Uroklarında Komunikativ Kompetenţiyanın Oluşturmasında Yaratmanın Rolü. Yaratmalar Kartınaya Görä • Olga KONSTANTİNOVA .................................................................339 Gagauz Dili Hem Literaturası Derslerindä Sözlüklerin Efektıv Kullanılması • Sveta MARCHUK ...........353 Çadır Kasabası İki Cenk Arası Zamanında • Stamova S.D. ........................................................................359 Türkiyada Gagauz Studentleri 30-Cu Yıllarda Xx Asırdä: İstoriya Hem İnsannar • S. S.BULGAR ...........373 Gagauzıya Kadınları Geçmişte ve Bugün • Elizaveta KVİLİNKOVA ........................................................393 Gagauz Filolojisi Bölümün Kuruluşuve Gelişme Perspektifi • Mutaf GALİNA .........................................399 Gagauz Dilinin Özellikleri Hakkında Türkolog Araştırmacılar • Diana NİKOLGO .................................405 Çok Etnikli Çevrede Eğitim Sürecinin Etnokültürel Potensiyeli • Olga RADOVA-KARANASTAS ......417 The Structural Analysıs Of Emotıve Englısh Praseologıcal Unıts And Peculıarıtıes Of Theır Translatıon Into The Gagauzıan Language • Nicolaeva Prascovia DMİTRİEVNA ............................................................427 Önemnı Gıpotezalar Gagauzlar Içın, Onnarın Ana Dılı Ilerlemesının Etapları • Kopuşçu M.İ. ................433 Türk Dünyası Ve Gagauzların Semboller Alanı • Paptova Alla ...................................................................441 Правовые Аспекты Деятельности Мирового Суда В Южной Бессарабии Во Второй Половине Xıx В. • ZAHARİYA SERGEİ .................................................................................................447 Gagauz Otonomısının Oluşumunun Etkenı Ve Sonucu Olarak Gagauz Dılının Rol Ve Anlamının Evrımı • Zaharia Sergey-Paptova Alla ......................................................................................453 Dıffıcultıes In Translatıng Englısh And Gagauzıan Proverbs • Sulac S., PhD - Bratunova E., MA ...........459 Глобализация Современного Мира И Ее Влияние На Развитие Экономической Терминологии В Гагаузском Языке • Ангелова А.В. ...........................................................................................................467 TAKDİM Diplomasi ve uluslararası ilişkilerde başarılı olmak, devletlerin nüfuz sahibi olmasının ilk kıstaslarındandır. Bu başarı sayesinde devletler, başka devletlere karşı güç kazanır, koz elde eder ya da saygınlığını artırır. Aynı zamanda milli şuur sahibi diplomatların varlığı bu başarıya artı bir değer katar. Bir diplomat olarak ait olunan milletin kültür, tarih ve diplo- masisine nasıl güç katılır sorusu sorulduğunda “Hamdullah Suphi gibi” cevabı verilebilir. İsmi Türk Ocakları ile özdeşlemiş olan Hamdullah Suphi Tanrıöver, Türk Ocaklarının 1931’de kapatılmasının ardından Bükreş’e elçi olarak atanmıştır. Tanrıöver, İstanbul Türk Ocağı’nda yaptığı bir konuşmada Türk Ocaklılar için “Aziz Ocaklı! Sen Türk’ün gören gözü, duyan kulağı, uyanık vicdanısın” demişti. Kendi sözünde olduğu gibi, Hamdullah Suphi elçi olarak gittiği Romanya’da “Türk’ün gören gözü” olmuş ve Dobruca ile Besara- bya’da yaşayan Gagauz Türkleri ile yakından ilgilenmeye başlamış, Anadolu Türklüğünün bu insanları görmesini, anlamasını ve hatırlamasını sağlamıştır. Aynı zamanda Gagauzla- rın eğitimleri, sorunları ve kültürel meseleleri ile de ilgilenmiş bu konuda hem Ankara’ya raporlar yazmış hem de Romen hükümeti nezdinde girişimlerde bulunmuştur. Bir çok Gagauz yerleşim yerinde Türkçe okulların açılmasını sağlamış, Türkiye’den buraya kitap ve eğitim araçlarının gelmesini sağlamıştır. Ardından Gagauz gençlerin Türkiye’ye gele- rek eğitim görmelerini sağlamıştır. Bugün Gagauz Yeri’nde bu etki halen hissedilmekte, Hamdullah Suphi’nin hizmetleri büyük bir saygıyla hatırlanmaktadır. Hamdullah Suphi, Gagauzların dilleri, dini inanışları, kültürleri, sosyal yaşamları ve pek çok özellikleri üzerine çalışmalar yapmış, klasik bir diplomatik misyon şefi olmaktan öte, bir kültür ve milli şuur elçisi olarak hareket etmiştir. Aynı zamanda entelektüel bi- HAMDULLAH SUPHI VE GAGAUZLAR rikimi pek çok yabancı dile olan hakimiyeti ile Rumen hükümeti ve idarecileri nezdinde de büyük saygınlık kazanmış hatta Rumen idarecilere çeşitli dillerde konferanslar ve se- minerler verecek kadar önemli bir yer edinmiştir. Bu Hamdullah Suphi’nin bir hatip bir siyasetçi bir kültür adamı olmasının yanı ısra ne kadar başarılı bir diplomat olduğunu da bizlere göstermektedir. Bu bağlamda Hamdullah Suphi günümüz Türk dış işleri için bir rol model olarak sunulabilecek pek çok özelliğe haizdir. Hamdullah Suphi, Türkiye’de çok büyük hizmetler vermiş ancak ismi üzerine çok az çalışma yapılmış ve çok az özelliği bilinen