Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
STRATEGIA ROZWOJU MIASTA I GMINY KLUCZBORK 2015-2020
Kluczbork, 2014
1
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
SPIS TRE ŚCI
1. WPROWADZENIE ______4 1.1. Przesłanki opracowania Strategii oraz Metodologia Prac ______5 1.2. Badania ankietowe ______6 2. DIAGNOZA GMINY KLUCZBORK______11 2.1. Środowisko przyrodnicze i powi ązania funkcjonalno-przestrzenne ______11 2.1.1. Zagospodarowanie przestrzenne gminy ______11 2.1.2. Zasoby naturalne ______17 2.1.3. Walory przyrodnicze i krajobrazowe ______17 2.1.4. Infrastruktura i powi ązania transportowe ______20 2.1.5. Gospodarka wodna ______25 2.1.6. Ochrona środowiska w tym gospodarka odpadami ______26 2.2. Społecze ństwo i jako ść Ŝycia ______30 2.2.1. Kapitał ludzki ______30 2.2.2. Kapitał społeczny ______35 2.2.3. Jako ść Ŝycia ______39 2.2.4. Analiza finansowa Gminy Kluczbork ______70 2.2.5. Wykorzystanie środków unijnych ______74 3. ZINTEGROWANA ANALIZA SWOT DLA GMINY KLUCZBORK ______76 4. WIZJA______91 5. PLANY STRATEGICZNE GMINY KLUCZBORK NA LATA 2015-2020 ______92 5.1. Rozwój gospodarczy gminy Kluczbork ______93 5.1.1. Cel operacyjny: Rozwój terenów inwestycyjnych ______93 5.1.2. Cel operacyjny: Wzmacnianie znaczenia Kluczborka jako o środka subregionalnego ______95 5.1.3. Cel operacyjny: Wspieranie przedsi ębiorczo ści______95 5.1.4. Cel operacyjny: Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej ______96 5.1.5. Cel operacyjny: Rozwój turystyki ______98 5.2. Podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców gminy Kluczbork ______99 5.2.1. Cel operacyjny: Rozwój sportu i rekreacji ______100 5.2.2. Cel operacyjny: Rozwój kultury______101 5.2.3. Cel operacyjny: Poprawa bezpiecze ństwa ______103 5.2.4. Cel operacyjny: Przyjazna i efektywna administracja ______104 5.2.5. Cel operacyjny: Poprawa jako ści i dost ępno ści usług edukacyjnych______105 5.2.6. Cel operacyjny: Zrównowa Ŝony rozwój obszarów wiejskich ______107 5.3. Aktywne i nowoczesne społecze ństwo______109 5.3.1. Cel operacyjny: Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego i informacyjnego ______110 5.3.2. Cel operacyjny: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu______111 5.3.3. Cel operacyjny: Zdrowie ______113 5.4. Kształtowanie przestrzeni sprzyjaj ącej rozwojowi społeczno-gospodarczemu gminy _ 114 5.4.1. Cel operacyjny: Poprawa ładu przestrzennego i rewitalizacja gminy Kluczbork______115 5.4.2. Cel operacyjny: Poprawa jako ści środowiska przyrodniczego______116 6. SYSTEM REALIZACJI STRATEGII______118 2
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
6.1. Zasady realizacji Strategii ______118 6.2. Model realizacji Strategii______120 6.3. Podmioty zaanga Ŝowane w realizacj ę Strategii ______120 6.4. Finansowanie realizacji Strategii ______121 6.5. Monitorowanie i ewaluacja Strategii ______121 6.5.1. Monitorowanie ______121 6.5.2. Ewaluacja ______122 7. Spis wykresów, map, zdj ęć i tabel______126 7.1. Spis wykresów______126 7.2. Spis map ______127 7.3. Spis zdj ęć ______128 7.4. Spis tabel ______128
3
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
1. WPROWADZENIE
Strategia to wyznaczenie głównych, długoterminowych celów działania, celów po średnich oraz metod ich osi ągania. Mo Ŝna powiedzie ć krócej, Ŝe strategia to po prostu racjonalne planowanie. Racjonalne planowanie jest niezb ędne w Ŝyciu prywatnym, w sferze gospodarczej, ale równieŜ w sprawach o charakterze publicznym. Strategiczne zarz ądzanie w sektorze administracji publicznej ma znaczenie przede wszystkim ze wzgl ędu na potrzeb ę stałej racjonalizacji oraz podnoszenia efektywno ści gospodarowania funduszami publicznymi, a tak Ŝe stałe podnoszenie jako ści usług świadczonych na rzecz społecze ństwa. Punktem wyj ścia do prac nad nowa strategi ą rozwoju były m.in. wnioski wynikaj ące z realizacji Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2004-2019. Wiele inwestycji i przedsi ęwzi ęć wynikaj ących ze Strategii zostało wykonanych. Dzi ęki podj ętym działaniom w ramach projektu Rewitalizacji nast ąpiła odnowa wygl ądu Kluczborskiego Rynku i wielu pi ęknych kamienic. Podobnie zadbali śmy o Zabytkowy Park Miejski. Na naszym terenie powstały nowe inwestycje, dzi ęki którym mi ędzy innymi stworzone zostały kolejne miejsca pracy. Budowana jest obwodnica miasta. Sukcesywnie rozbudowywana jest sie ć kanalizacyjna na terenach wiejskich, oraz realizowanych jest wiele innych wa Ŝnych inwestycji. Przyj ęta perspektywa wpisuje si ę w ramy czasowe regionalnych i krajowych dokumentów o charakterze strategicznym. Ramy czasowe Strategii maj ą ścisły zwi ązek z nowym okresem programowania funduszy z Unii Europejskiej.
4
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
1.1. Przesłanki opracowania Strategii oraz Metodologia Prac
Podstaw ą do okre ślenia celów strategicznych, którymi gmina Kluczbork b ędzie si ę kierowała w latach 2015-2020 było przygotowanie diagnozy społeczno-gospodarczej oraz zintegrowanej analizy SWOT. Strategia Dokument w pierwszej cz ęś ci zawiera diagnoz ę stanu obecnego, druga cz ęść zawiera Zintegrowan ą Analiz ę SWOT, natomiast w trzeciej cz ęś ci okre ślono cele strategiczne, które maj ą za zadanie przybli Ŝyć gmin ę do osi ągni ęcia po Ŝą danego stanu. Celami tymi s ą: 1. Rozwój gospodarczy gminy Kluczbork 2. Podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców gminy Kluczbork, 3. Aktywne i nowoczesne społecze ństwo. 4. Kształtowanie przestrzeni sprzyjaj ącej rozwojowi społeczno-gospodarczemu gminy.
Struktura strategii rozwoju gminy zło Ŝona jest z nast ępuj ących podstawowych elementów: wizji rozwoju gminy (misji), opisu kluczowych problemów (po średnich celów strategicznych) warunkuj ących rozwój gminy oraz planów strategicznych. Plany działania odpowiadaj ą sformułowanej wcze śniej wizji rozwoju gminy i dotycz ą spraw okre ślonych jako kluczowe z punktu widzenia jej dalszego rozwoju.
Prace nad Strategi ą Rozwoju Gminy Kluczbork rozpocz ęto od bada ń ankietowych, które przeprowadzono w 2013r , jednocze śnie badaniom poddano sytuacj ę społeczn ą i gospodarcz ą na podstawie ogólnodost ępnych danych statystycznych Głównego Urz ędu Statystycznego, danych od komórek organizacyjnych Urz ędu Miejskiego w Kluczborku oraz danych zebranych podczas konsultacji społecznych. Diagnoz ę opracowano m.in. na podstawie nast ępuj ących zagadnie ń: zjawiska demograficzne, środowisko przyrodnicze, infrastruktura drogowa, gospodarka, edukacja, rynek pracy, pomoc społeczna, opieka zdrowotna, bezpiecze ństwo publiczne, kultura i sport. Analizie poddano słabe i mocne strony, szanse i zagro Ŝenia zwi ązane z wyszczególnionymi dziedzinami. W nast ępnej kolejno ści okre ślono cel główny oraz cele strategiczne i operacyjne rozwoju gminy w kontek ście wyzwa ń zwi ązanych z nowym okresem programowania funduszy unii europejskiej.
5
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
1.2. Badania ankietowe
W trakcie prac nad strategi ą rozwoju gminy Kluczbork przeprowadzono ankiet ę w śród mieszka ńców gminy Kluczbork w celu okre ślenia kwestii problemowych, potrzeb oraz kierunków rozwoju gminy Kluczbork. Ankiet ę mo Ŝna było wypełni ć i wysła ć za po średnictwem Internetu ze strony internetowej www.kluczbork.eu oraz dostarczy ć w wersji papierowej do Urz ędu Miejskiego. Udział w ankiecie wzi ęło 1216 mieszka ńców gminy, co stanowi 3,36 % populacji gminy Kluczbork z czego 57 % to m ęŜ czy źni, a 43 % to kobiety. Ankiet ę najcz ęś ciej wypełniały osoby w przedziale wiekowym 36-65 lat (41 %) oraz osoby w wieku do 18 lat (39 %). A Ŝ 97 % ankietowanych to mieszka ńcy gminy Kluczbork, którzy mieszkaj ą na jej terenie od ponad 10 lat, 69 % ankietowanych mieszka na terenie miasta, a 31 % na terenie wiejskim gminy.
Wykres 1. Procentowy udział respondentów ze wzgl ędu na grupy wiekowe oraz miejsce zamieszkania (miasto, wie ś). Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Wiek Miejsce zamieszkania
7%
31%
39% do 18 lat 19-35 lat Miasto 36-65 lat Wie ś 41% pow y Ŝej 65 lat
69%
13%
Wszystkie wyniki przeprowadzonej ankiety, przedstawione w formie graficznej (wykresy) znajduj ą si ę w zał ączniku nr 1 do strategii. W ankiecie zapytano mieszka ńców o znaczenie wymienionych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy. Za najwa Ŝniejsze uznano powstanie nowych miejsc pracy (nowi inwestorzy) gdzie a Ŝ 79 % mieszka ńców zaznaczyło to zagadnienie jako bardzo wa Ŝne, a 13 % jako wa Ŝne. Jednak tworzenie nowych miejsc pracy i poszukiwanie nowych inwestorów nie jest jedynie zwi ązane z rozwojem Specjalnej Strefy Inwestycyjnej, poniewa Ŝ jedynie 34 % uznało to zagadnienie jako bardzo wa Ŝne w procesie rozwoju gminy (taki sam procent ankietowanych uznał to zagadnienie jako wa Ŝne). 6
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 2. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Powstanie nowych miejsc pracy i Specjalna Strefa Inwestycyjna. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Powstanie nowych miejsc pracy (nowi inwestorzy) Specjalna Strefa Inwestycyjna, Ekonomiczna
2%
2% 4% 4% 9%
13% 34% bez znaczenia bez znaczenia o małym znaczeniu 19% o małym znaczeniu o średnim znaczeniu o średnim znaczeniu w a Ŝne w a Ŝne bardzo w a Ŝne bardzo w a Ŝne
79% 34%
Kolejnymi wa Ŝnymi zagadnieniami w procesie rozwoju gminy według ankietowanych są infrastruktura komunalna w tym infrastruktura drogowa, mieszkania, obwodnica, stan dróg, kanalizacja (52 % bardzo wa Ŝne, 33 % wa Ŝne) oraz pozyskiwanie środków zewn ętrznych (52 % bardzo wa Ŝne, 29 % wa Ŝne).
Wykres 3. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Infrastruktura komunalna w tym infrastruktura drogowa oraz pozyskiwanie środków zewn ętrznych. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Infrastruktura komunalna w tym infrastruktura drogowa Pozyskiwanie środków zewn ętrznych (mieszkania, obwodnica, stan dróg, kanalizacja)
1%
3% 2% 4%
11% 13%
bez znaczenia bez znaczenia o małym znaczeniu o małym znaczeniu o średnim znaczeniu o średnim znaczeniu 52% 52% w a Ŝne w a Ŝne bardzo w a Ŝne 33% bardzo w a Ŝne 29%
38 % ankietowanych uznało za bardzo wa Ŝną, a 36 % za wa Ŝną dla rozwoju gminy sprawn ą i przyjazn ą administracj ę, co kontrastuje z ocen ą istoty dla rozwoju gminy aktywnych organizacji pozarz ądowych – 15 % bardzo wa Ŝne, 31 % wa Ŝne.
7
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 4. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Sprawna i przyjazna administracja i aktywne organizacje pozarz ądowe. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Sprawna i przyjazna administracja Aktywne organizacje pozarz ądowe
4% 6% 9% 15%
16% 16% 38% bez znaczenia bez znaczenia o małym znaczeniu o małym znaczeniu o średnim znaczeniu o średnim znaczeniu w a Ŝne w a Ŝne bardzo w a Ŝne 31% bardzo w a Ŝne
29% 36%
Jako najmniej znacz ącą dla rozwoju gminy uznano współprac ę z miastami partnerskimi: Dzier Ŝoniów, Bad Durkheim, Brze Ŝany, Wells (8 % bardzo wa Ŝne, 15 % wa Ŝne). Oceniaj ąc wyst ępowanie wymienionych w ankiecie kwestii problemowych i stopie ń zagro Ŝenia dla ich wyst ępowania w gminie Kluczbork ankietowani uznali, Ŝe najwi ększe zagro Ŝenie stanowi poziom bezrobocia (73 % wysokie zagro Ŝenie, 20 % średnie zagro Ŝenie). Kolejnymi znacz ącymi zagro Ŝeniami s ą według ankietowanych demografia (40 % wysokie zagro Ŝenie, 33 % średnie zagro Ŝenie), zadłu Ŝenie gminy (39 % wysokie zagro Ŝenie, 37 % średnie zagro Ŝenie) oraz poziom ubóstwa (38 % wysokie zagro Ŝenie, 42 % średnie zagro Ŝenie).
Wykres 5. Kwestie problemowe i stopie ń zagro Ŝenia dla ich wyst ępowania w gminie Kluczbork wg. respondentów. Poziom bezrobocia, demografia. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Poziom bezrobocia Demografia
2% 5% 6%
20% nie w yst ępuje 21% nie w yst ępuje
40% niskie zagro Ŝenie niskie zagro Ŝenie problemem problemem średnie zagro Ŝenie średnie zagro Ŝenie problemem problemem w ysokie zagro Ŝenie w ysokie zagro Ŝenie problemow e problemow e 73%
33%
8
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Ankietowani najmniejsze zagro Ŝenie widz ą problemami: aktywno ść mieszka ńców (17 % wysokie zagro Ŝenie, 42 % średnie zagro Ŝenie), stan środowiska przyrodniczego (15 % wysokie zagro Ŝenie, 41 % średnie zagro Ŝenie) oraz oferta kulturalna (16 % wysokie zagro Ŝenie, 36 % średnie zagro Ŝenie). Je Ŝeli chodzi o ocen ę przez ankietowanych warunków Ŝycia w gminie Kluczbork w kontek ście wymienionych zagadnie ń to najwy Ŝej została oceniona dost ępno ść do usług i handlu (18 % bardzo dobre warunki, 43 % dobre warunki), dost ęp do Internetu (18 % bardzo dobre warunki, 39 % dobre warunki) oraz dost ępno ść infrastruktury sportowo-rekreacyjnej (16 % bardzo dobre warunki, 39 % dobre warunki).
Wykres 6. Ocena warunków Ŝycia w gminie Kluczbork przez respondentów. Dost ępno ść do handlu i usług, dost ępno ść do infrastruktury sportowo – rekreacyjnej. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku
Dost ępno ść do handlu i usług Dost ępno ść do infrastruktury sportowo-rekreacyjnej
3% 8% 4% 18% 16% 11%
bardzo złe bardzo złe złe złe 28% średnie średnie dobre dobre bardzo dobre 30% bardzo dobre
39% 43%
Najni Ŝej zostały ocenione warunki Ŝycia zwi ązane z gospodark ą odpadami (3 % bardzo dobre warunki, 22 % dobre warunki), stanem dróg (3 % bardzo dobre warunki, 17 % dobre warunki) oraz warunkami do prowadzenia działalno ści gospodarczej (3 % bardzo dobre warunki, 16 % dobre warunki).
9
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 7. Ocena warunków Ŝycia w gminie Kluczbork przez respondentów. Stan dróg, warunki do prowadzenia działalno ści gospodarczej. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Stan dróg Warunki do prowadzenia działalno ści gospodarczej
3% 3% 10% 19% 17% 16%
bardzo złe 19% bardzo złe złe złe średnie średnie dobre dobre bardzo dobre bardzo dobre 24%
37%
52%
W ankiecie poproszono respondentów o wskazanie trzech najistotniejszych dla gminy Kluczbork kierunków rozwoju. Najcz ęś ciej wskazywany był przemysł (681 razy), przedsi ębiorczo ść (509 razy) oraz mieszkalnictwo (431 razy). Najrzadziej turystyka (133 razy) polityka społeczna (160 razy) i ochrona środowiska (171 razy). Szczegóły przedstawia wykres nr 8.
Wykres 8. Najistotniejsze według respondentów kierunki rozwoju dla gminy Kluczbork. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
800 681 700
600 509 500 431 400 362 307 273 300 246 215 200 160 171 133 100
0 ść Kultura Polityka Edukacja Przemysł biorczo Ochrona Turystyka rodowiska gminna społeczna ę ś Infrastruktura Handel i usługi Handel Mieszkalnictwo Sport Sport i rekreacja Przedsi
W pytaniu jakie działania / przedsi ęwzi ęcia powinny by ć zrealizowane do 2020 roku ankietowani najcz ęś ciej wskazywali na stwarzanie warunków do tworzenia nowych miejsc
10
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 pracy (79 % bardzo wa Ŝne, 15 % wa Ŝne), remonty dróg (56 % bardzo wa Ŝne, 30 % wa Ŝne) oraz doko ńczenie obwodnicy Kluczborka (56 % bardzo wa Ŝne, 28 % wa Ŝne).
Wykres 9. Działania i przedsi ęwzi ęcia najwa Ŝniejsze w ocenie respondentów do realizacji do 2020 r. Stwarzanie warunków do tworzenia nowych miejsc pracy, doko ńczenie obwodnicy Kluczborka. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Stwarzanie warunków do tworzenia nowych miejsc pracy Doko ńczenie obwodnicy Kluczborka
1% 1% 1% 4% 4% 11% 15%
bez znaczenia bez znaczenia o małym znaczeniu o małym znaczeniu o średnim znaczeniu o średnim znaczeniu w a Ŝne 56% w a Ŝne 28% bardzo w a Ŝne bardzo w a Ŝne
79%
Za mniej wa Ŝne uznano modernizacj ę O środka Turystyczno Wypoczynkowego w B ąkowie (17 % bardzo wa Ŝne, 22 % wa Ŝne), rozbudow ę monitoringu miejskiego (20 % bardzo wa Ŝne, 24 % wa Ŝne) oraz modernizacj ę krytej pływalni (23 % bardzo wa Ŝne, 26 % wa Ŝne).
2. DIAGNOZA GMINY KLUCZBORK
2.1. Środowisko przyrodnicze i powi ązania funkcjonalno-przestrzenne
2.1.1. Zagospodarowanie przestrzenne gminy
W strukturze funkcjonalno – przestrzennej województwa, Gmina Kluczbork zajmuje wa Ŝne miejsce jako o środek subregionalny - przeznaczony do obsługi gmin północnej Opolszczyzny w zakresie usług specjalistycznych oraz wy Ŝszego rz ędu. Pod wzgl ędem potencjału terenowego, ludno ściowego oraz gospodarczego Gmina Kluczbork nale Ŝy do grupy powy Ŝej przeci ętnej wojewódzkiej.
11
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Powierzchnia gminy wynosi 217 km 2, co stanowi 2% powierzchni województwa opolskiego (7 miejsce). Gmina Kluczbork wraz z s ąsiednimi gminami Byczyna, Wołczyn, Lasowice Wielkie tworzy powiat kluczborski. Administracyjnie dzieli si ę na miasto Kluczbork i 23 sołectwa. W strukturze u Ŝytkowania gruntów dominuj ą u Ŝytki rolne zajmuj ące 71,8% ogółu gruntów. Lasy stanowi ą 19,8%, a pozostałe grunty (osiedlowe, komunikacyjne, wody, nieu Ŝytki) – 8,4% ( dane za 2012r.).
Wykres 10. Struktura u Ŝytkowania gruntów w Gminie Kluczbork. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
8% 20%
Lasy UŜytki rolne Pozostałe grunty
72%
Lokalizacja oraz dost ępno ść komunikacyjna gminy s ą jednymi z najwa Ŝniejszych czynników determinuj ących mo Ŝliwo ść jej rozwoju. Korzystne usytuowanie geograficzne miasta oraz dogodne poł ączenia komunikacyjne stanowi ą dla wielu rodzajów działalno ści gospodarczej bardzo wa Ŝny czynnik stanowi ący o inwestycyjnych zaletach danego miejsca. Kluczbork jest poło Ŝony na skrzy Ŝowaniu szlaków kolejowych i drogowych (drogi krajowej nr 11 ł ącz ącej Wielkopolsk ę z Górnym Śląskiem z drog ą nr 45 Opole-Łód ź). W odległo ści niecałych 40 km przebiega odcinek Wrocław-Opole autostrady A1.
12
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Mapa 1. Uwarunkowania przestrzenne województwa opolskiego. Źródło: Urz ąd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. Opole 2012.
13
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Organizacja przestrzeni miejskiej Kluczborka i gminy zdeterminowana jest układem komunikacyjnym. Podstawowe kierunki rozwoju przestrzennego miasta powinny koncentrowa ć si ę na istniej ącym lub zmodernizowanym układzie komunikacyjnym. Szczególnie istotne jest doko ńczenie rozpocz ętej budowy obwodnicy Kluczborka co pozwoli odci ąŜ yć ruch samochodowy w mie ście głównie poprzez zakaz wjazdów samochodów ci ęŜ arowych. Do chwili obecnej wykonana jest cz ęść obwodnicy ł ącz ąca drogi krajowe nr 45 i 42, a do realizacji jest odcinek ł ącz ący drogi krajowe nr 42. Uszczegółowione zało Ŝenia polityki przestrzennej znajduj ą swój wyraz w Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Kluczbork oraz planach miejscowych zagospodarowania przestrzennego.
Mapa 2. Plan miasta Kluczborka. Źródło: opracowanie własne Urz ąd Miejski w Kluczborku.
W Gminie Kluczbork wi ększo ść miejscowo ści ma uchwalone plany miejscowe, przy czym miasto Kluczbork oraz wsie Ligota Dolna, Ligota Górna, Ligota Zamecka s ą obj ęte miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego w cało ści w granicach administracyjnych. Tylko siedem wsi nie ma planów miejscowych (Bogacka Szklarnia, Czaple Stare, Czaple Wolne, Maciejów, Nowa Bogacica, Unieszów, śabiniec) Pozostałe 14
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 miejscowo ści w Gminie Kluczbork posiadaj ą miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego dla terenów zainwestowanych (obejmujących tereny zwartej zabudowy i jej najbli Ŝszych okolic) Poziom ten uznaje si ę za wystarczaj ący na obecnym etapie i nie stanowi on bariery rozwojowej dla gminy. Opracowane przez władze samorz ądowe „Studium Uwarunkowa ń i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta i Gminy Kluczbork” okre śla polityk ę przestrzenn ą miasta i gminy, której celem jest ukierunkowanie procesu podnoszenia jako ści Ŝycia mieszka ńców i poziomu sprawno ści funkcjonowania miasta i gminy poprzez ocen ę i wykorzystanie terytorialnych warunków jego rozwoju. Działalno ść decyzyjna zmierzaj ąca do zmiany w fizycznym zagospodarowaniu i organizacji funkcjonowania miasta i wsi musi bra ć pod uwag ę środowisko przyrodnicze, kulturowe, powi ązania infrastrukturalne, stan zagospodarowania urbanistycznego, rysuj ące si ę tendencje gospodarcze i społeczne w wymiarze lokalnym i ponadlokalnym. Problemy zwi ązane z degradacj ą tkanki miejskiej zostały zdiagnozowane w Lokalnym Programie Rewitalizacji na lata 2009-2015 przyj ętego uchwał ą Rady Miejskiej w Kluczborku. W ostatnim czasie zrealizowano du Ŝy projekt rewitalizacyjny pn. „Rewitalizacja miasta Kluczborka obejmuj ąca remont Ratusza, dróg i kanalizacji deszczowej wokół Rynku, remont Parku Miejskiego oraz remont cz ęś ci wspólnych budynków wspólnot mieszkaniowych”. Był to zintegrowany projekt ukierunkowany na odnow ę i zwi ększenie znaczenia i funkcji najwa Ŝniejszych obiektów zabytkowych miasta. W ramach projektu wykonano: a) Remont glorietty w zabytkowym Parku Miejskim w Kluczborku b) Remont fontanny w zabytkowym Parku Miejskim w Kluczborku. c) Remont ście Ŝek w Zabytkowym Parku Miejskim w Kluczborku d) Budowa o świetlenia i monitoringu wizyjnego w Zabytkowym Parku Miejskim e) Remont ście Ŝki pieszo-rowerowej w Parku Miejskim (ul. Sportowa) 2011 f) Ratusz Miejski – remont elewacji i pomieszcze ń 2011-2012 g) Rynek – remont dróg i kanalizacji deszczowej na Rynku w Kluczborku -2012 h) Remont elewacji 14 kamienic nale Ŝą cych do wspólnot mieszkaniowych. 2011-2012 i) Realizacja projektu rozpocz ęła si ę w kwietniu 2010 i zako ńczyła si ę w 2012 r.
15
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Gmina Kluczbork koordynowała równie Ŝ drugi projekt pn. „Rewitalizacja Miasta Kluczborka – budynki mieszkaniowe z cz ęś ci ą usługow ą”, w ramach którego zostało odnowionych 10 kamienic nale Ŝą cych do wspólnot mieszkaniowych. Projekt Rewitalizacji otrzymał nagrod ę za Najlepsz ą Przestrze ń Publiczn ą Województwa Opolskiego 2013.
Zdj ęcie 1. Zrewitalizowany Park Miejski oraz informacja dotycz ąca nagrody za Najlepsz ą Przestrze ń Publiczn ą Województwa Opolskiego 2013. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Oprócz tego gmina corocznie współfinansuje remonty kamienic wpisanych do rejestru zabytków. Mimo zrealizowania tych istotnych działa ń nadal potrzeby w zakresie rewitalizacji miasta s ą du Ŝe, wspomnie ć tu nale Ŝy m.in. o kamienicach w centrum miasta, które nie przyst ąpiły do programu rewitalizacji, oraz murach miejskich. Obszary wymagaj ące rewitalizacji na obszarze gminy: − mury obronne , − dalsza rewitalizacja starego miasta, − rewitalizacja kamienic uj ętych w ewidencji zabytków i rejestrze zabytków, − rewitalizacja podwórek na osiedlach mieszkaniowych w starym i nowym budownictwie, 16
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
− rewitalizacja obszarów poprzemysłowych i zdegradowanych (teren po Famprze pomi ędzy Kinem a O środkiem Sportu i Rekreacji,) − Ko ścioły zabytkowe.
2.1.2. Zasoby naturalne
Budowa geologiczna gminy, ze zdecydowan ą przewag ą utworów piaszczysto - Ŝwirowych genezy wodnolodowcowej i utworów gliniastych genezy lodowcowej sprzyja wyst ępowaniu i stwarza warunki do prowadzenia eksploatacji surowców mineralnych dla potrzeb lokalnych społeczno ści. Utwory te od wielu lat stanowiły i stanowi ą lokaln ą baz ę dla eksploatacji kruszywa naturalnego w zło Ŝach kruszywa naturalnego: piasku - Maciejów i Czaple Stare, pospółki - Czaple Stare oraz iłu i gliny czwartorz ędowej w B ąkowie i Gotartowie oraz surowca ilastego dla potrzeb ceramiki budowlanej w zło Ŝu Ligota Dolna. Wszystkie udokumentowane na terenie gminy zło Ŝa surowców mineralnych zaliczaj ą si ę do złó Ŝ małych i nie maj ą du Ŝego perspektywicznego znaczenia.
2.1.3. Walory przyrodnicze i krajobrazowe
Obszar gminy le Ŝy w obr ębie regionalnego, przestrzennego systemu przyrodniczego. Podstawowym elementem przyrodniczej struktury przestrzennej obszaru jest dolina Stobrawy, pełni ąca funkcje ekologiczne, hydrologiczne i klimatyczne. Jako element struktury regionalnej, ł ącz ącej obszar opracowania z terenami zewn ętrznymi rangi wojewódzkiej i regionalnej (obszar w ęzłowy 10 K Bory Stobrawskie krajowej sieci ekologicznej ECONET- PL, w skład którego wchodz ą m.in.: Stobrawski Park Krajobrazowy, Obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Stobrawsko-Turawskie”), zapewnia wzajemne powi ązanie obszarów zasilania, odpowiada za obieg materii, energii i informacji genetycznej pomi ędzy terenami wewn ętrznymi i zewn ętrznymi. Dolina Stobrawy zapewnia ł ączno ść przestrzenn ą ekologicznego systemu przestrzennego z Obszarem Chronionego Krajobrazu Lasy Stobrawsko-Turawskie, a nastepnie z korytarzem ekologicznym doliny Odry i obszarem węzłowym biocentrum 17M. ECONET-PL o randze mi ędzynarodowej pod nazw ą Dolina Środkowej Odry. Uzupełnieniem przyrodniczych poł ącze ń zewn ętrznych gminy s ą
17
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 kompleksy le śne, przy czym główne znaczenie posiada kompleks w południowo-zachodniej cz ęś ci gminy. Podstawowe przyrodnicze powi ązania zewn ętrzne obszaru bada ń tworz ą: • dolina Stobrawy, • doliny dopływów Stobrawy i Bogacicy, • wielkopowierzchniowe kompleksy le śne. Obszar Gminy Kluczbork praktycznie w cało ści stanowi przykład krajobrazu kulturowego, ukształtowanego przez człowieka, z wyra źną dominacj ą ro ślinno ści pól uprawnych, ł ąk i zabudowy. Gmina poło Ŝona jest w dolinach rzecznych oraz na wysoczy źnie równinnej i falistej. Najbardziej urozmaicona rze źba terenu wyst ępuje w cz ęś ci wschodniej w obr ębie Progu Wo źnickiego. Omawiany obszar charakteryzuje si ę znaczn ą harmoni ą krajobrazu pomimo ogromnych przekształce ń antropogenicznych. Wra Ŝenie to sprawiaj ą zadrzewienia i aleje przydro Ŝne poprawiaj ące wizerunek gminy oraz stosunkowo dobrze zachowane niektóre doliny rzeczne (Bogacicy, Stobrawy i Baryczki). Obszary najbardziej przekształcone, ubogie w elementy wzbogacaj ące krajobraz wyst ępuj ą w północnej cz ęś ci gminy i na południowy-wschód od miasta Kluczborka. Mała ilo ść naturalnych elementów wzbogacaj ących i wzmacniaj ących ekosystemy polne wpływa negatywnie na harmoni ę krajobrazu i wzmaga procesy degraduj ące (erozj ę, przesuszenie terenu, zubo Ŝenie gatunków ptaków owado Ŝernych, pogorszenie retencyjno ści wód). Wyró Ŝniaj ące si ę walory krajobrazowe zasługuj ące na uwag ę i ochron ę (urozmaicona rze źba terenu, mozaika zadrzewie ń, zakrzacze ń i ł ąk oraz niewielkich kompleksów le śnych) wyst ępuj ą w dolinach Stobrawy, Bogacicy i Baryczki oraz we wschodniej i południowo-zachodniej cz ęś ci gminy. Elementem podnosz ącym znacz ąco walory krajobrazu s ą wi ększe kompleksy le śne. Bardzo pozytywn ą rol ę w kształtowaniu naturalnego krajobrazu odgrywaj ą zachowane wzdłu Ŝ niektórych ci ągów komunikacyjnych, cenne fragmenty zieleni przydro Ŝnej – aleje lip, brzóz, dębów, jesionów i klonów. Miejscem wyró Ŝniaj ącym si ę krajobrazowo jest te Ŝ obszar w północno-wschodniej cz ęś ci gminy o najbardziej urozmaiconej rze źbie terenu (okolice Maciejowa). Gmin ę Kluczbork zaliczy ć mo Ŝna do terenów bardzo bogatych w zasoby dziedzictwa kulturowego. Świadcz ą o tym liczne stanowiska archeologiczne z ró Ŝnych epok oraz zachowane zabytkowe obiekty i układy przestrzenne. Analiza walorów krajobrazu kulturowego pod k ątem dalekich widoków wykazała jednak, Ŝe – ze wzgl ędu na przewa Ŝnie ulicowy układ osadnictwa wiejskiego w dolinach rzek – zespoły zabudowy wsi nie tworz ą ciekawych krajobrazowo sylwet o walorach widokowych. Najciekawszym krajobrazowo
18
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 fragmentem obszaru gminy są okolice Maciejowa, ze wzgl ędu na najbardziej urozmaicon ą rze źbę terenu oraz liczne zadrzewienia na stokach wzniesie ń. Na terenie gminy wyznaczono równie Ŝ obszar Natura 2000 „Ł ąki w okolicach Kluczborka nad Stobraw ą” (kod obszaru PLH160013) o ł ącznej powierzchni 356,6 ha (34,531 ha w obszarze miejskim i 204,598 ha w obszarze wiejskim). Obszar zajmuj ą prawie w 90% siedliska ł ąkowe i zaro ślowe, pozostał ą cz ęść zajmuj ą siedliska rolnicze oraz inne tereny (miasta, wsie, drogi, śmietniska, kopalnie, tereny przemysłowe). Na terenie wchodz ącym jeszcze w administracyjne granice Kluczborka wyst ępuj ą zbiorowisko okresowo koszonych ł ąk ze szczawiami, rdestem w ęŜ ownikiem, wierzbówk ą, turzycami oraz mozg ą trzcinowat ą i krwi ści ągiem lekarskim kształtuj ące si ę wzdłu Ŝ rzeki Stobrawy. Bardziej podmokłe fragmenty zarasta trzcina. Niektóre miejsca s ą odkształcone ze znacznym udziałem pokrzywy. Natomiast fragmenty poło Ŝone w cz ęś ci wschodniej i południowo-wschodniej miejscami porasta d ąb szypułkowy, olcha czarna i wierzby. Cz ęść łąk nosi ślady wiosennego wypalania. Po stronie zachodniej budowana jest obwodnica Kluczborka rozdzielaj ąca dawnej jednolity kompleks na dwie cz ęś ci. Ł ąki za drog ą s ą regularnie koszone. Stobrawa prowadzi czysta wod ę, na wschodniej granicy ł ąk jest podpi ętrzana niewielk ą śluz ą. Przez ł ąkę prowadzony jest rów odwadniaj ący zaro śni ęty trzcinami. Obiekt ten jest świe Ŝo czyszczony. Dno doliny wyścielaj ą mady rzeczne, lokalnie namuły. Pospolitym gatunkiem na ł ąkach jest Ŝaba trawna, wyst ępuje tak Ŝe zaskroniec. Z obserwowanych ptaków wymieni ć nale Ŝy skowronka polnego, pliszk ę Ŝółt ą, świergotka łąkowego i czajkę. Na ł ąki zalatuj ą bocian biały, gawron, szpak oraz poluj ąca na gryzonie pustułka. Ssaki reprezentuje m. in. zaj ąc i sarna, chocia Ŝ nie s ą zbyt cz ęste. W omawianych biotopach bogata jest fauna bezkr ęgowców. Wzdłu Ŝ rowu wyst ępuj ą du Ŝe ilo ści winniczków. W miejscach gdzie pojawia si ę trzcina cz ęsto wyst ępuj ą ślimaki z rodzaju bursztynka (Succinella) oraz liczne gatunki paj ąków, w tym tygrzyk paskowany. W okresie kwitnienia rosn ące tutaj gatunki ro ślin odwiedzane s ą przez ro Ŝne gatunki motyli chronione trzmiele, rusałki (pawik, pokrzywnik, admirał, kratkowiec, dostojki, przeplatki i inne), kilka gatunków modrszków, pazie królowej, połówce szachownica. W Stobrawie obserwowano kiełbia i płotk ę, a na brzegach Ŝab ę jeziorow ą i Ŝab ę trawn ą. Wydaje si ę, Ŝe wiosn ą siedlisko jest równie Ŝ odpowiednie dla Ŝaby moczarowej. Słyszano równie Ŝ rzekotk ę drzewn ą. Obszar jest istotny dla ochrony 2 gatunków motyli z zał ącznika II Dyrektywy Siedliskowej czerwo ńczyka nieparka (bezkr ęgowiec) oraz modraszka nausitous (bezkr ęgowiec).
19
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Mapa 3. Mapa obszaru Natura 2000 „Ł ąki w okolicach Kluczborka nad Stobraw ą”. Źródło: http://natura2000.gdos.gov.pl/ , 09.10.2014.
Obszar Natura 2000 to nowa forma ochrony przyrody (obok istniej ących parków narodowych, rezerwatów przyrody, parków krajobrazowych, czy innych) wprowadzana w naszym kraju od czasu wst ąpienia Polski do Unii Europejskiej. Za obszary Natura 2000 uznaje si ę tereny najwa Ŝniejsze dla zachowania zagro Ŝonych lub bardzo rzadkich gatunków ro ślin, zwierz ąt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, maj ących znaczenie dla ochrony warto ści przyrodniczych Europy.
2.1.4. Infrastruktura i powi ązania transportowe
Drogi – układ komunikacyjny Sie ć drogow ą na obszarze Gminy Kluczbork tworz ą : − drogi krajowe (DK nr 11 , DK nr 45 i DK nr 42) o długo ści ł ącznej 33,9 km. Obecnie parametry dróg krajowych nie odpowiadaj ą planowanym klasom, a na terenie zabudowanym miasta Kluczborka nie ma mo Ŝliwo ści uzyskania wymaganych parametrów ze wzgl ędu na istniej ące zainwestowanie. 20
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
− 17 odcinków dróg powiatowych o długo ści 103,11 km. Drogi powiatowe spełniaj ą wa Ŝną funkcj ę w komunikacji masowej ł ącz ąc miejscowo ści gminy z siedzib ą władz samorz ądowych i o środkami usług a tak Ŝe z s ąsiednimi miejscowo ściami. Stan dróg powiatowych, szczególnie na obszarze wiejskim, jest zły. − sie ć dróg gminnych o długo ści 133,2 km. Drogi gminne i ulice miejskie uzupełniaj ą sie ć dróg układu podstawowego, obsługuj ą ruch miejski, ułatwiaj ą poł ączenia mi ędzy sołectwami oraz dojazdy do pól, ł ąk, pastwisk i lasów, oraz do miejsc zamieszkania, pracy, usług i wypoczynku. Stan techniczny dróg w mie ście i gminie jest zró Ŝnicowany. W miar ę mo Ŝliwo ści uwarunkowanych posiadanymi środkami finansowymi, drogi i chodniki s ą sukcesywnie naprawiane i remontowane, utrzymywane w stanie nadaj ącym si ę do eksploatacji. Przebieg drogi krajowej nr 45 przez centrum Kluczborka ulicami: Opolsk ą, Skłodowskiej i Katowick ą stanowi powa Ŝną uci ąŜ liwo ść i zagro Ŝenie dla mieszka ńców miasta, wynikaj ące z prowadzenia w tej relacji znacznego ruchu tranzytowego. Ponadto stanowi zagro Ŝenie dla historycznej zabudowy śródmiejskiej obj ętej ochron ą konserwatorsk ą. Równie Ŝ droga krajowa nr 42 przebiega przez centrum Kluczborka ulicami Wołczy ńsk ą i Byczy ńsk ą – do w ęzła Gotartowskiego. Podobnie jak w przypadku drogi nr 45 stanowi powa Ŝną uci ąŜ liwo ść i zagro Ŝenie dla mieszka ńców miasta, wynikaj ącą z prowadzenia w tej relacji znacznego ruchu tranzytowego. Dla poprawy warunków komunikacyjnych w mie ście gmina zrealizowała ju Ŝ cz ęść obwodnicy zachodniej (przebiegaj ącej w wi ększo ści tras ą nieczynnej linii kolejowej) o długo ści ok. 5km od drogi krajowej nr 45 w Kuniowie do ul. Wołczy ńskiej w Ligocie Dolnej. Do zako ńczenia inwestycji pozostał odcinek o długo ści ok. 3,2 km – do ronda przy ul. Byczy ńskiej.
Infrastruktura Jednym z wa Ŝniejszych czynników okre ślaj ących standard Ŝycia mieszka ńców, a tak Ŝe wpływaj ących na realne mo Ŝliwo ści rozwoju gminy jest stan urz ądze ń infrastruktury technicznej. a ) Sie ć wodoci ągowa i kanalizacyjna Miasto i Gmina Kluczbork wyposa Ŝone s ą w sie ć wodoci ągow ą, z której korzysta 100% ludno ści. Zaopatrzeniem miasta i gminy w wod ę zajmuje si ę Spółka Wodoci ągi i Kanalizacja „Hydrokom” sp. z o.o. w Kluczborku b ędąca jednoosobow ą spółk ą Gminy Kluczbork. 21
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Realizuje ona okre ślone ustaw ą o samorz ądzie gminnym zadania własne gminy w zakresie dostaw wody i odbioru ścieków. Miasto Kluczbork posiada mechaniczno-biologiczno- chemiczn ą oczyszczalni ę ścieków, zlokalizowan ą w Ligocie Dolnej. Zaprojektowana jest na przepływ średni 7 tys. m 3 na dob ę i przepływ maksymalny 10 tys. m 3 na dob ę. Ilo ść ścieków odprowadzanych do oczyszczalni wynosi obecnie ok. 5 tys. m 3 na dob ę. Zostały zaspokojone potrzeby w zakresie odprowadzenia ścieków w nast ępuj ących miejscowo ściach: Ligota Dolna, Krasków, Kuniów, Ligota Zamecka, Ligota Górna, B ąków. Miasto jest skanalizowane w 100 %.
Łączna długo ść sieci kanalizacji sanitarnej na terenie wsi obecnie wynosi 44,5km, w tym:
− Ligota Dolna – 9,6km
− Gotartów - 1,6km
− Ligota Górna i Zamecka - 10,0km
− Krasków - 4,7km
− Kuniów – 8,9km
− Bąków – 9,7km
Łączna długo ść przykanalików na terenach wiejskich wynosi – 17,9km
Przydomowe oczyszczalnie ścieków – 355szt
Rozpocz ął si ę projekt budowy kanalizacji sanitarnej w Bogacicy. Dofinansowanie projektu pochodzi ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Projekt obejmuje budow ę 13,7 km sieci kanalizacji sanitarnej w miejscowo ści Bogacica. Skanalizowanych zostanie 400 gospodarstw domowych, a z nowej sieci kanalizacji sanitarnej skorzysta dokładnie 1464 mieszka ńców gminy. Okres realizacji: 2013-2015 – koszt: ok. 9 mln zł Po realizacji inwestycji 85,7% mieszka ńców b ędzie miało dost ęp do sieci kanalizacji. Główne oczekiwania ludno ści gminy to wybudowanie sieci kanalizacyjnej we wsi: Kujakowice Górne i Kujakowice Dolne. W latach 2002 -2012 wybudowano w Gminie Kluczbork 74,837 km sieci kanalizacji sanitarnej za 31 042 495,15 zł
22
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
b ) Sie ć gazowa Sie ć gazowa rozdzielcza w gminie obejmuje miasto Kluczbork i miejscowo ści: Bąków, Bogacica, Krasków. Potrzeby pozostałych mieszka ńców gminy z zakresu gazownictwa cz ęś ciowo pokrywa gaz bezprzewodowy dostarczany odbiorcom w butlach. Sie ć gazowa w mie ście jest wysokopr ęŜ na, a w B ąkowie – średniopr ęŜ na. Wła ścicielem sieci jest Górno śląska Spółka Gazownictwa z siedzib ą w Zabrzu. Przez teren Gminy Kluczbork przebiega fragment magistrali wysokiego ci śnienia φ 500 mm Odolanów – Tworóg- 2 gazoci ągi o dł. ok. 20 km ka Ŝdy (odc. Krzywizna – Bąków); fragment gazoci ągu wysokiego ci śnienia Krzywizna – Opole – ok. 6,5 km (odc. Krzywizna – Smardy; gazoci ąg wysokiego ci śnienia φ100 odgał ęzienie Kluczbork o dł. 1,4 km; sie ć średniego ci śnienia Kluczbork – Gotartów dł. 1,3 km; sie ć średniego ci śnienia Kluczbork-Gotartów dł. 2,9 km; sie ć niskiego ci śnienia w Kluczborku o dł. 36,5 km. Przy obecnym stanie sieci gazowej oraz aktualnym zapotrzebowaniu, istniej ą rezerwy w dostawach gazu. Obecnie nie ma wi ększego zapotrzebowania na rozbudow ę sieci.
c ) Sie ć energetyczna Źródła zasilania w energi ę elektryczn ą znajduj ą si ę na terenie miasta Kluczbork i stanowi ą je główne punkty zasilania: GPZ Kluczbork i GPZ Kuniów, wł ączone w krajowy system energetyczny poprzez linie 110 kV relacji:
− Kluczbork − Praszka,
− Kluczbork − Kostów,
− Kluczbork − Olesno,
− Kluczbork − Wołczyn,
− Kuniów − Ozimek,
Ponadto przez obszar gminy przebiega tranzytowo linia 400 kV relacji Tr ębaczew – Pasikurowice. Na terenie gminy zostało zbudowanych 3720 opraw o świetlenia ulicznego. W 2005 r. gmina dokonała wymiany wszystkich opraw na energooszcz ędne. W 2015- 2016 r. planowany jest monta Ŝ urz ądze ń do inteligentnego sterowania o świetleniem oraz monta Ŝ oświetlenia ledowego i sterowalnych układów redukcji mocy wraz ze stabilizacj ą napi ęcia zasilaj ącego w celu osi ągni ęcia oszcz ędno ści energii elektrycznej dla o świetlenia ulicznego. 23
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Łączne zapotrzebowanie na energi ę i moc elektryczn ą miasta Kluczbork do 2020 r. przedstawia poni Ŝsza tabela, uwzgl ędniaj ąca potrzeby odbiorców bytowo-komunalnych, przemysł na średnim napi ęciu, trakcj ę pkp, rezerw ę obci ąŜ eniow ą dla terenów aktywacji gospodarczej, straty na średnim i niskim napi ęciu oraz obci ąŜ enia linii terenowych.
Tabela 1. Zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą. Źródło: Wydział Gospodarki Miejskiej Urz ąd Miejski w Kluczborku
Zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą w MW Rok Ogółem Węzła brutto
2015 152 102,00 39,80
2020 180 575,00 46,00
Średnioroczny, prognozowany, przyrost procentowy zapotrzebowania mocy w okresie do 2020 r. wyniesie: - dla przemysłu na SN i nn - 1,5%, - dla odbiorców bytowo-komunalnych - 3,8% - dla całego w ęzła sieciowego - 2,8%.
d ) Sie ć ciepłownicza Aktualne cieplne potrzeby miasta zaspokajane s ą przez: − Energetyk ę Ciepln ą Opolszczyzny SA – ZEC Kluczbork, − kotłownie niezarz ądzane przez ZEC, − a tak Ŝe przez kotły, piece i podgrzewacze w ęglowe, gazowe, olejowe lub elektryczne znajduj ące si ę w posiadaniu osób prywatnych. Podstawowym źródłem ciepła dla miasta, zaspokajaj ącym w znacznej mierze jego potrzeby i będącym po cz ęś ci monopolist ą je śli chodzi o produkcj ę energii cieplnej, jest wykorzystuj ąca paliwa stałe ciepłownia ZEC-u. W gminie w du Ŝej mierze zauwa Ŝalna jest emisja zanieczyszcze ń ze spalania w ęgla kamiennego w kotłowniach i paleniskach indywidualnych. Prawdopodobna wielko ść emisji zanieczyszcze ń pochodz ących ze źródeł niskiej emisji jest trudna do oszacowania, ze wzgl ędu na du Ŝą ilo ść źródeł niskiej emisji, nie jest równie Ŝ mo Ŝliwe monitorowanie ka Ŝdego z nich,
24
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 a tym samym okre ślenie dokładnej ilo ści dostaj ących si ę z nich do atmosfery zanieczyszcze ń. W ostatnich latach zlikwidowano ok. 200 palenisk starego typu na terenie miasta. W Gminie Kluczbork istnieje mo Ŝliwo ść pozyskania przez mieszka ńców gminy dotacji celowej na modernizacj ę ogrzewania na proekologiczne lub budow ę takiego ogrzewania.
Tabela 2. Dotacje celowe na modernizacj ę lub budow ę ogrzewania proekologicznego. Źródło: Referat Ochrony Środowiska i Le śnictwa, Urz ąd Miejski w Kluczborku. Rok Kwota udzielonych dotacji (zł) Liczba dotacji
2011 95 508,00 54
2012 79 758,00 49
2013 51 198,00 33
2.1.5. Gospodarka wodna Teren Gminy Kluczbork charakteryzuje stosunkowo bogata sie ć cieków naturalnych, która uzupełniona jest g ęst ą sieci ą rowów melioracji szczegółowej o przeznaczeniu nawadniaj ącym i odwadniaj ącym. Na terenie Gminy Kluczbork ł ączna długo ść cieków naturalnych wynosi ok. 93 km, w tym uregulowanych ok. 77 km. Stanowi ą j ą rzeka Stobrawa, Stara Stobrawa, Kanał Miejski, Baryczka, Struga, Potok Kujakowicki, Kanał Kr ęŜ el, Kanał Rakowy, Potok Le śny, Wilcza Woda, Borkówka, Szyrobancka Woda oraz Bogacica, które słu Ŝą równie Ŝ do rolniczego wykorzystania. G ęsto ść sieci w gminie wynosi od 0,5 km/km 2 w cz ęś ci północno – wschodniej do ok. 1,0 km/km 2 w cz ęś ci zachodniej. Rzeka Stobrawa, wraz z Kanałem Miejskim i Star ą Stobraw ą, stanowi ą główny odbiornik ścieków deszczowych miasta Kluczborka, chroni ąc niejednokrotnie gmin ę i miasto Kluczbork przed podtopieniami. Ponadto, na terenie miasta Kluczborka oraz dwudziestu trzech sołectw znajduje si ę 250 km rowów melioracji szczegółowej. Cz ęść z nich jest rowami stale prowadz ącymi wod ę, a ich zlewnie maj ą powierzchni ę powy Ŝej 20 km 2. Jednym z takich rowów jest rów szczegółowy R – K, który wraz z pi ęcioma dopływami tworzy zlewni ę o powierzchni 21 km 2. Poniewa Ŝ, w okresach wiosennych roztopów oraz długotrwałych opadów atmosferycznych woda nie mie ściła si ę w korycie rowu, dochodziło do długotrwałych podtopie ń osiedla mieszkaniowego oraz u Ŝytków rolnych. Rozwi ązaniem sytuacji było 25
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 utworzenie w naturalnej niecce terenowej zbiornika przeciwpowodziowego – suchego. Wykonano zatem zastawk ę betonow ą o wysoko ści pi ętrzenia do 0,95 m, z mo Ŝliwo ści ą zmagazynowania 3800 m 3 wody. Du Ŝym przedsi ęwzi ęciem maj ącym na celu ochron ę przeciwpowodziow ą południowej cz ęś ci miasta jest zbiornik Kluczbork na rzece Stobrawie, na wysoko ści wsi Ligota Górna, w przewa Ŝaj ącej cz ęś ci na terenie Gminy Kluczbork oraz pozostałej cz ęś ci na terenie Gminy Lasowice Wielkie. Obiekt nale Ŝy do przedsi ęwzi ęć melioracji podstawowych i z punktu widzenia zada ń gospodarki wodnej b ędzie mi ędzy innymi: retencjonował wod ę, transformował fal ę przeciwpowodziow ą, zapewni wod ę do nawodnie ń rolniczych oraz do ochrony przeciwpo Ŝarowej dla pobliskich wsi i obszarów le śnych, pozwoli na rozwój wypoczynku, sportów wodnych i w ędkarstwa.
Zdj ęcie 2. Zbiornik retencyjny Kluczbork. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
2.1.6. Ochrona środowiska w tym gospodarka odpadami Rozwój cywilizacyjny i wielokierunkowa ekspansja człowieka spowodowały, szczególnie na terenach od wielu lat obj ętych presj ą przemysłu oraz gospodarstw rolnych (byłych PGR-ów), znaczn ą degradacj ę środowiska naturalnego – zanieczyszczenie jego poszczególnych komponentów, wyczerpywanie si ę zasobów surowcowych, gini ęcie gatunków zwierz ąt i ro ślin, a tak Ŝe pogorszenie stanu zdrowia ludno ści na terenach przeobra Ŝonych na niespotykan ą dotychczas skal ę. Zakłada si ę, Ŝe kształtowanie i wdra Ŝanie polityki ekologicznej w Gminie Kluczbork ma charakter procesu ci ągłego, z jednoczesnym zastosowaniem metody programowania “krocz ącego”, polegaj ącej na cyklicznym weryfikowaniu perspektywicznych celów w przekrojach etapowych i wydłu Ŝaniu horyzontu czasowego.
26
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Z zakresu ochrony środowiska, dla Gminy Kluczbork wyznaczono nast ępuj ące cele: - środowisko dla zdrowia – dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego, - wzmocnienie systemu zarz ądzania środowiskiem oraz podniesienie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, - ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody, - zrównowa Ŝone wykorzystanie materiałów, wody i energii.
Najwa Ŝniejszymi dokumentami reguluj ącymi kwestie ochrony środowiska na terenie Gminy Kluczbork s ą:
1. Program ochrony środowiska Działania w zakresie ochrony środowiska, aby były skuteczne, musz ą by ć prowadzone zgodnie z opracowanym uprzednio programem, sporz ądzonym na podstawie wnikliwej analizy sytuacji w danym rejonie. Zadanie takie ma spełnia ć wieloletni program ochrony środowiska. Program jest dokumentem planowania strategicznego, wyra Ŝaj ącym cele i kierunki polityki ekologicznej Gminy Kluczbork i okre ślaj ącym wynikaj ące z niej działania. Cele i działania proponowane w Programie ochrony środowiska słu Ŝą do tworzenia warunków dla takich zachowa ń ogółu społecze ństwa Gminy Kluczbork, które słu Ŝyć b ędą poprawie stanu środowiska przyrodniczego. Realizacja celów wytyczonych w programie powinna spowodowa ć polepszenie warunków Ŝycia mieszka ńców przy jednoczesnym zachowaniu walorów środowiska naturalnego na terenie gminy.
2. Plan usuwania wyrobów zawieraj ących azbest na terenie Gminy Kluczbork Plan usuwania azbestu na terenie Gminy Kluczbork został opracowany w listopadzie 2008 r., i został on zatwierdzony Uchwał ą Nr LIII/691/10 Rady Miejskiej w Kluczborku z dnia 28 wrze śnia 2010 r. Od roku 2004 Gmina Kluczbork nie podejmowała Ŝadnych radykalnych i strategicznych działa ń zwi ązanych z dofinansowaniem przedsi ęwzi ęć polegaj ących na usuwaniu wyrobów zawieraj ących azbest. Działania ze strony gminy do tej pory polegały na informowaniu mieszka ńców - za po średnictwem Sołtysów wszystkich wsi na terenie Gminy Kluczbork, jak równie Ŝ zarz ądców wspólnot mieszkaniowych i gminnych 27
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 jednostek organizacyjnych - o konieczno ści sporz ądzania i przekazywania burmistrzowi informacji o wyst ępowaniu wyrobów zawieraj ących azbest. Zebrane od roku 2004 informacje od mieszka ńców na temat wyrobów azbestowych, zostały umieszczone w bazie i s ą w systematycznie uzupełniane. Zgodnie z danymi z roku 2008 ł ącznie na terenie gminy stwierdzono obecno ść 51.615,48m 2 płyt falistych azbestowo-cementowych oraz 10 093,5 mb rur azbestowo-cementowych, co przy zastosowaniu przelicznika według www.bazaazbestowa.gov.pl, daje ł ącznie 403,74 Mg wyrobów azbestowych. Bior ąc pod uwag ę przyj ęte przeliczniki, ilo ść wyrobów azbestowych wynosi ok. 971,5 Mg – wyrobów zawieraj ących azbest. Średnio na jednego mieszka ńca gminy przypada 1,37 m2 płyt azbestowych oraz 0,27 mb rur azbestowych co stanowi ok. 25 kg. Najwi ęcej azbestu na jednego mieszka ńca przypada w miejscowo ściach: Kujakowice Dolne (22,89 kg), Maciejów (19,64 kg) i Bogacka Szklarnia (19,64 kg). Uwzgl ędniaj ąc rodzaj wyrobu azbestowego, najwi ększy udział stanowi ą płyty faliste – prawie 90% wszystkich wyrobów, pozostałe wyroby to rury azbestowo cementowe. Innych wyrobów nie zinwentaryzowano. W celu okre ślenia działa ń priorytetowych w usuwaniu azbestu, okre ślono równie Ŝ stan techniczny wyrobów. Na terenie Gminy Kluczbork najwi ęcej azbestu jest w stanie technicznym dobrym (90%), co jest wynikiem zadowalaj ącym, w stanie średnim i złym jest po ok. 2% zinwentaryzowanych wyrobów, natomiast w stosunku do pozostałych brak jest stosownych danych.
3. Program opieki nad zwierz ętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomno ści zwierz ąt na terenie Gminy Kluczbork Program ma zastosowanie w odniesieniu do wszystkich bezdomnych zwierz ąt domowych i gospodarskich, a w szczególno ści do psów i kotów przebywaj ących w administracyjnych granicach Gminy Kluczbork. W 2012 r. odłowiono 77 psów, z czego 42 trafiły do adopcji, 23 zostały oddane wła ścicielom, a jedynie 12 trafiło do schroniska. W tym samy roku wysterylizowano 29 kotek. W 2013 r. odłowiono 79 psów z czego 41 trafiło do adopcji, 21 oddano wła ścicielom, 6 psów i 6 szczeni ąt znajduje si ę jeszcze w azylu, a 5 trafiło do schroniska. W tym samym roku wysterylizowano 20 kotek. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe znacz ącą rol ę w zmniejszeniu liczby psów odsyłanych do schroniska odegrał azyl, który pozwala na podj ęcie skutecznych działa ń informacyjnych zmierzaj ących do zwrotu zwierz ąt wła ścicielom lub adopcji przez osoby zainteresowane.
28
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
4. Program likwidacji niskiej emisji Zasady udzielania dotacji celowej na modernizacj ę ogrzewania na ogrzewanie proekologiczne lub budow ę proekologicznego ogrzewania zostały uregulowane Uchwał ą Nr VIII/77/11 Rady Miejskiej w Kluczborku z dnia 25 maja 2011 r., zmienion ą Uchwał ą Nr XXVII/294/12 Rady Miejskiej w Kluczborku z dnia 28 listopada 2012 r. Z bud Ŝetu Gminy Kluczbork udzielana jest dotacja celowa na dofinansowanie działa ń maj ących na celu ochron ę powietrza przez ograniczenie niskiej emisji poprzez: a) modernizacj ę (wymian ę) źródeł ciepła opalanych w ęglem lub koksem na ekologiczne urz ądzenia grzewcze, b) zastosowanie w nowo budowanych budynkach mieszkalnych ekologicznych urz ądze ń grzewczych.
5. Gospodarka Odpadami Zgodnie z zapisami „Planu Gospodarki Odpadami dla Województwa Opolskiego” na terenie Gminy Kluczbork, w miejscowo ści Gotartów zlokalizowana jest Regionalna Instalacja Przetwarzania Odpadów Komunalnych dla Regionu Północnego Województwa Opolskiego. Instalacja jest zarz ądzana przez firm ę EKO-REGION Spółka z o.o., 97-400 Bełchatów, ul. Bawełniana 18. Instalacja została zaliczona do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK) w zakresie: składowania pozostało ści po mechaniczno-biologicznym przetwarzaniu zmieszanych odpadów komunalnych oraz pozostało ści z sortownia odpadów komunalnych – składowisko mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych – MBP odzysku odpadów zielonych – kompostowania. Istniej ąca ( oddana do u Ŝytkowania w 2013r.) instalacja stabilizacji tlenowej (zamkni ęte reaktory wraz z placem dojrzewania), zlokalizowana na terenie RIPOK w Gotartowie, pozwala na: Ustabilizowanie ok. 27.000-34.0000 Mg rocznie frakcji 0-80 mm ze zmieszanych odpadów komunalnych oraz przekompostowanie ok. 1.000 Mg rocznie odpadów zielonych.
29
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Zdj ęcie 3. Kompostownia w Gotartowie. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Kompostownia: 4 reaktory zamkni ęte o wymiarach 8,0 m x 30,0 m ka Ŝdy, powierzchnia robocza boksów ok. 930 m 2, wydajno ść kompostowni 27.000 Mg/rok (max. 34.000 Mg/rok)
2.2. Społecze ństwo i jako ść Ŝycia
2.2.1. Kapitał ludzki
2.2.1.1. Demografia W Gminie Kluczbork obserwujemy wyraźny i stały spadek liczby mieszka ńców. Liczba urodze ń i przyrost naturalny zmniejszył si ę, a liczba zgonów jest wi ększa od liczby urodze ń. Zarysowuje si ę kryzys demograficzny, którego wyrazem jest brak zast ępowalno ści pokole ń. Przyczyn tej sytuacji nale Ŝy upatrywa ć w przemianach gospodarczych, ubogim rynku pracy, ekonomizacji Ŝycia, bezrobociu, sytuacji mieszkaniowej, edukacji oraz zmianie systemu warto ści i stylu Ŝycia.
30
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Niekorzystnie na sytuacj ę demograficzn ą Gminy Kluczbork wpływa migracja zagraniczna zarówno stała jak i sezonowa i nale Ŝy zauwa Ŝyć, i Ŝ zjawisko to b ędzie miało charakter trwały do 2020 roku. Szczególnie niekorzystny jest fakt, Ŝe emigranci zarobkowi to w wi ększo ści ludzie w wieku produkcyjnym oraz coraz cz ęś ciej – dobrze wykształceni. Spadek liczby mieszka ńców, ró Ŝnic ę pomi ędzy ilo ści ą urodze ń i zgonów obrazuje poni Ŝsza tabela (tab. 2) oraz rysunek (rys. 2).
Tabela 3. Przyrost naturalny w Gminie Kluczbork. Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Społecznych, Urz ąd Miejski w Kluczborku. Spadek (-) / wzrost (+) liczby Ró Ŝnica Liczba Dzie ń mieszka ńców Urodzenia Zgony mi ędzy mieszka ńców w danym zgonami a roku w urodzeniami stosunku do poprzedniego 31.12.2013 r. 36 178 - 282 201 362 161 31.12.2012 r. 36 460 -209 214 354 140 31.12.2011 r. 36 669 - 198 255 375 120 31.12.2010 r. 36 867 - 179 259 379 120 31.12.2009 r. 37 046 - 191 268 380 112 31.12.2008 r. 37 237 - 464 277 407 130 31.12.2007 r. 37701 - 268 273 369 96 31.12.2006 r. 37969 - 330 227 372 145 31.12.2005 r. 38 299 - 271 253 330 77 31.12.2004 r. 38 570 0 215 345 130 Razem w latach 2004 - - - 2392 2442 3673 1231 2013
31
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 11. Liczba mieszka ńców Gminy Kluczbork w kolejnych latach. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
39 000
38 500
38 000
37 500
37 000
36 500
36 000
35 500
35 000
34 500 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Struktura mieszka ńców Gminy Kluczbork według wieku na dzie ń 13 lutego 2013 r.; przedstawia si ę nast ępuj ąco (Wykres 12.): - powy Ŝej 65 roku Ŝycia - 5466 osób; - w wieku od 46 do 64 lat - 10450 osób; - w wieku od 26 do 45 lat - 11018 osób; - w wieku od 19 do 25 lat - 3648 osób; - do 18 roku Ŝycia - 5834 osoby.
32
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 12. Struktura wiekowa ludno ści w Gminie Kluczbork w 2013 r. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0 do 18 roku w wieku od w wieku od w wieku od powy Ŝej 65 Ŝycia 19 do 25 lat 26 do 45 lat 46 do 64 lat roku Ŝycia
Przewiduje si ę, i Ŝ procesy demograficzne do 2020 roku, w tym proces starzenia si ę ludno ści, b ędą miały niekorzystny wpływ na ilo ść i struktur ę wykluczonych społecznie. Malej ąca dzietno ść , wydłu Ŝenie Ŝycia oraz zmniejszanie si ę zasobów pracy spowoduje zwi ększenie nierówno ści społecznej – wzrost ubóstwa, bezdomno ść , wzrost ilo ści osób niepełnosprawnych oraz wzrost ilo ści osób Ŝyj ących samotnie. Zarówno prognoza demograficzna jak i odnosz ąca si ę do zasobów pracy w Polsce (w tym w Gminie Kluczbork) wskazuje na szereg grup zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym. Wzrost liczebno ści wielu z tych grup jest konsekwencj ą przemian demograficznych i efektem kryzysu rodziny. Grupy w których mog ą/wyst ąpi ą niekorzystne tendencje: • osoby i rodziny bezrobotnych; • dzieci i młodzie Ŝ ze środowisk zaniedbanych; • dzieci wychowuj ące si ę poza rodzin ą; • dzieci znajduj ące si ę poza systemem szkolnym; • kobiety samotnie wychowuj ące dzieci; • kobiety pozostaj ące poza rynkiem pracy; • ofiary patologii Ŝycia rodzinnego; • osoby o niskich kwalifikacjach zawodowych;
33
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
• osoby Ŝyj ące w bardzo trudnych warunkach mieszkaniowych, zagro Ŝone eksmisj ą i bezdomni; • niepełnosprawni i chronicznie chorzy; • osoby uzale Ŝnione od alkoholu i narkotyków; • osoby choruj ące psychicznie; • starsze osoby samotne; • osoby opuszczaj ące zakłady karne; • imigranci; osoby nale Ŝą ce do romskiej mniejszo ści etnicznej.
Do najistotniejszych kierunków działa ń organów Gminy Kluczbork, mog ących przyczyni ć si ę do minimalizacji wymienionych wy Ŝej zagro Ŝeń, zaliczy ć nale Ŝy: • ograniczanie wykluczenia społecznego; • budowanie kapitału społecznego; • wsparcie rodzin.
Aby osi ągn ąć po Ŝą dane efekty ograniczenia wykluczenia społecznego, wymagane jest (przede wszystkim od organów Pa ństwa Polskiego, ale i równie Ŝ od samorz ądu Gminy): • wdro Ŝenie aktywnej polityki społecznej; • budowanie środowiskowego systemu wsparcia; • ograniczanie ekonomicznych skutków wykluczenia społecznego; • przeciwdziałanie patologiom społecznym; • integrowanie społeczne i zawodowe imigrantów i grup etnicznych. Nale Ŝy zaznaczy ć, i Ŝ wskazane wy Ŝej problemy demograficzne wyst ępuj ą nie tylko w Gminie Kluczbork, ale ich nasilenie w ró Ŝnym stopniu dotyczy całego kraju, dlatego przeciwdziałanie im stanowi bardzo istotny problem władzy publicznej.
2.2.1.2. Stan zdrowia Wyniki i wnioski pochodz ące z przeprowadzonej oceny stanu zdrowia mieszka ńców powiatu kluczborskiego w tym Gminy Kluczbork (Program Promocji Zdrowia Powiatu Kluczborskiego na lata 2006 - 2015) wskazuj ą, Ŝe głównymi determinantami zdrowia s ą: - styl Ŝycia - wpływ czynników środowiskowych i ekonomicznych, 34
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
- uwarunkowania genetyczne, - działalno ść słu Ŝby zdrowia.
Tabela 4. Liczba zachorowa ń w Gminie Kluczbork. Źródło: Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna, Kluczbork 2012.
2.2.2. Kapitał społeczny
2.2.2.2. Społecze ństwo obywatelskie
W celu poznania aktualnego poziomu aktywno ści społecznej mieszka ńców Gminy Kluczbork przeprowadzono audyt. Na podstawie przeprowadzonego audytu zdefiniowane zostały cele i zadania, których realizacja przyczyni si ę do budowania i kształtowania postaw obywatelskich w śród mieszka ńców gminy. Audyt przeprowadzono w ramach projektu „Decydujmy Razem. Wzmocnienie mechanizmów partycypacyjnych w kreowaniu i wdra Ŝaniu polityk publicznych oraz podejmowaniu decyzji publicznych” realizowanego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Liderem było Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, a projekt objął swoim zasi ęgiem 100 gmin i 8 powiatów.
35
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Po przeprowadzonej rekrutacji przez Fundacj ę Demokracji Lokalnej, Gmina Kluczbork znalazła si ę w gronie wybranych samorz ądów, które rozpocz ęły prac ę w roku 2011 r. Do zada ń, które wymagaj ą doskonalenia i dopracowania nale Ŝą : − sposób komunikacji i form przekazu społecze ństwa; − poprawa komunikacji i wymiany informacji z organizacjami pozarz ądowymi; − działania maj ące na celu wzrost aktywno ści i świadomo ści obywatelskiej młodzie Ŝy; − podwy Ŝszenie poziomu współpracy z sektorem biznesowym; − wzrost zaanga Ŝowania przedstawicieli Rady Miejskiej w działania prowadz ące do budowania aktywnego, świadomego i zaanga Ŝowanego społecze ństwa; − doskonalenie metod stymulowania i pobudzania inicjatyw obywatelskich mieszka ńców gminy. W ramach projektu uchwalono Program Budowy Społecze ństwa Obywatelskiego (PBSO) w Gminie Kluczbork W ramach ww. projektu, w celu zdiagnozowania istniej ącego poziomu współpracy mi ędzy Gmin ą Kluczbork a organizacjami pozarz ądowymi, jak i zbadania poziomu i umiej ętno ści współpracy pomi ędzy organizacjami, wykorzystano metod ę badania ankietowego. W badaniu ankietowym wzi ęło udział 26 stowarzysze ń pozarz ądowych spo śród ok. 50 działaj ących na terenie gminy. Ankietowane stowarzyszenia pozarz ądowe do ść dobrze oceniaj ą swoj ą działalno ść pod k ątem współpracy z Gmin ą Kluczbork. W efekcie przeprowadzonych bada ń ankietowych sformułowano szereg wniosków odnosz ących si ę do kwestii współpracy władz samorz ądowych gminy i organizacji społecznych. Wynika z nich, i Ŝ stowarzyszenia ceni ą sobie otwarto ść i przychylno ść władz Gminy Kluczbork pod wzgl ędem współpracy z NGO. Bardzo wa Ŝną zalet ą jest wsparcie merytoryczne, ale przede wszystkim wsparcie finansowe stowarzysze ń. Jednocze śnie wskazuj ą, i Ŝ pomoc materialna nie jest wystarczaj ąca. Istotn ą zalet ą s ą tak Ŝe działania inicjowane przez Gmin ę Kluczbork maj ące na celu integracj ę środowiska organizacji pozarz ądowych. Zdecydowana wi ększo ść ankietowanych wskazała, ze najwi ększym problemem w codziennym funkcjonowaniu s ą trudno ści zwi ązane ze zdobywaniem środków finansowych i wyposa Ŝenia. Stowarzyszenia wskazuj ą, Ŝe głównymi bol ączkami sprawnego i prawidłowego funkcjonowania, s ą nadmiernie skomplikowane formalno ści zwi ązane z korzystaniem ze środków grantodawców, sponsorów, funduszy UE, a tak Ŝe skomplikowane 36
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 przepisy dotycz ące organizacji pozarz ądowych i prowadzenia ksi ęgowo ści. Do ść istotn ą spraw ą jest tak Ŝe brak czasu i ograniczenia czasowe członków stowarzysze ń. Poza tym, stowarzyszenia wskazuj ą na problemy prawno-formalne, oraz słaby kontakt w śród członków stowarzyszenia i beneficjentów realizowanych zada ń. Kilka stowarzysze ń wskazało tak Ŝe na niskie zainteresowanie społeczno ści lokalnej działalno ści ą danej organizacji. Uznano tak Ŝe, Ŝe kontakty z sektorem biznesowym nie s ą zadawalaj ące. Utrudnieniem dla stowarzysze ń jest tak Ŝe niewystarczaj ąca ilo ść członków stowarzyszenia i wolontariuszy, a tak Ŝe z brak czasu na działalno ść stowarzyszenia. W ankietach pojawiła si ę tak Ŝe opinia dotycz ąca obawy stowarzysze ń przed innymi organizacjami i traktowanie ich jako konkurencji. Zgodnie z Rejestrem Stowarzysze ń Krajowego Rejestru S ądowego na terenie Gminy Kluczbork zarejestrowanych jest 84 organizacji pozarz ądowych z czego 36 organizacji ma siedzib ę na terenie wiejskim, a 13 organizacji ma status Organizacji Po Ŝytku Publicznego. Gmina Kluczbork wspiera finansowo działalno ść wielu ró Ŝnych organizacji pozarz ądowych; jak zmieniały si ę kwoty dotacji w poszczególnych latach obrazuje wykres 13.
Wykres 13. Kwota dotacji wykorzystana przez organizacje pozarz ądowe w poszczególnych latach w mln zł. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku.
2,00 1,86 1,74 1,80 1,60 1,47 1,42 1,40 1,23 1,20 0,98 1,00 0,80 0,65 0,70 0,58 0,60 0,40 0,20 0,00 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
W 2013 roku powołano Młodzie Ŝow ą Rad ę Miejsk ą, w której zasiadaj ą przedstawiciele wszystkich gimnazjów, szkół średnich oraz sze ściu stowarzysze ń. Członkiem rady mo Ŝe by ć mieszkaniec powiatu kluczborskiego w wieku 13-23 lat. Rada jest
37
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 reprezentacj ą młodzie Ŝy mieszkaj ącej lub ucz ącej si ę na terenie Gminy Kluczbork i ma charakter konsultacyjny. Powstała równie Ŝ Kluczborska Rada do spraw Seniorów, której zadaniem jest pełnienie funkcji doradczej w sprawach dot. osób starszych. Na terenie Gminy Kluczbork funkcjonuj ą równie Ŝ 22 grupy odnowy wsi utworzone w ramach opolskiego programu odnowy wsi. S ą to nieformalne grupy składaj ące si ę z minimum 5 mieszka ńców danej miejscowo ści. Ich zadaniem jest podejmowanie działa ń na rzecz rozwoju wsi zgodnie z planem odnowy miejscowości. Gmina Kluczbork w latach 2007- 2011 organizowała gminny konkurs odnowy wsi, w ramach którego grupy odnowy wsi mogły pozyska ć do 15 tys. zł na projekty infrastrukturalne na terenie swojego sołectwa. Od 2009 r. Gmina Kluczbork zgodnie z ustaw ą o Funduszu Sołeckim, wdra Ŝa Fundusz Sołecki, który jest kolejnym narz ędziem umo Ŝliwiaj ącym rozwój społecze ństwa obywatelskiego na wsi (do 2009 r. na terenie Gminy Kluczbork funkcjonował odpis sołecki). Ka Ŝde z tych działa ń wymaga zaanga Ŝowania ze strony społeczno ści lokalnej. Wykres 14. przedstawia źródła finansowania przedsi ęwzi ęć realizowanych przez grupy odnowy wsi. Wyra źnie wida ć, Ŝe wraz ze wzrostem środków finansowych wzrastał równie Ŝ udział mieszka ńców wsi. Jednak pomimo tego, Ŝe w 2011 r. zredukowano kwot ę w ramach gminnego konkursu odnowy wsi, a w latach 2012-2013 całkowicie wstrzymano jego realizacj ę, aktywno ść mieszka ńców nie zmalała.
Wykres 14. Źródła finansowania przedsi ęwzi ęć w ramach odnowy wsi w gminie Kluczbork w tys. zł, w poszczególnych latach. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku na podstawie sprawozda ń grup odnowy wsi.
700
600
500
400
300
200
100
0 2005 r. 2006 r. 2007 r. 2008 r. 2009 r. 2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. Mieszka ńcy obszarów wiejskich Gmina Kluczbork
38
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
2.2.3. Jako ść Ŝycia
2.2.3.1. Mieszkalnictwo W roku 2004 Gmina Kluczbork dysponowała 821 mieszkaniami komunalnymi, w tym 39 lokalami socjalnymi o ł ącznej powierzchni u Ŝytkowej 39 788 m². Pod zarz ądem Miejskiego Zarz ądu Obiektów Komunalnych (MZOK) w Kluczborku znajdowały si ę 64 obiekty mieszkalne, w których było zlokalizowane 37% mieszka ń komunalnych, pozostałe 63% znajdowało si ę w 206 wspólnotach mieszkaniowych.
Tabela 5. Stan i wykorzystanie komunalnych zasobów mieszkaniowych w poszczególnych latach. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku. Roczne Liczba Przyrost Lokale mieszkalne przydziały Sprzeda Ŝ oczekuj ących na Rok lokali lokali mieszkanie mieszkalnych Wszystkie Socjalne m2 Stałe Socjalne Stałe Socjalne 2003 817 39 39 595 2004 821 39 39 788 17 4 27 31 84 97 2005 804 35 37 884 12 10 17 ----- 67 93 2006 781 29 36 799 5 6 23 ----- 65 79 2007 769 29 36 234 36 7 33 21 64 89 2008 764 72 35 999 28 5 37 32 62 48 2009 741 52 34 915 10 6 23 ----- 77 74 2010 716 63 33 737 8 2 25 ----- 77 98 2011 698 59 32 889 10 3 17+1 ----- 66 102 2012 689 68 32 299 12 16 16 7 61 84
Obecnie MZOK w Kluczborku dysponuje 689 mieszkaniami, w tym: 68 to lokale socjalne o ł ącznej powierzchni u Ŝytkowej 32 299 m², z czego 29% lokali zlokalizowanych jest w 40 obiektach, a pozostałe 71% lokali w 191 wspólnotach mieszkaniowych. W opisanym powy Ŝej okresie przydzielono 138 lokali komunalnych stałych oraz 59 lokali socjalnych. Dokonano sprzeda Ŝy 219 lokali, natomiast pozyskano 91 szt. Szczegółowe dane w poszczególnych latach wraz z ilo ści ą oczekuj ących na przydział lokalu przedstawiono w Tabeli nr 5.
39
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Uwzgl ędniaj ąc potrzeby oraz mo Ŝliwo ści finansowe Gminy Kluczbork przewiduje si ę w latach 2016 – 2018 wybudowanie 24 nowych mieszka ń komunalnych, stosownie do uchwały Nr XXXI/345/13 Rady Miejskiej dotycz ącej wieloletniej prognozy finansowej. Jednocze śnie w odniesieniu do lat poprzednich zwi ększono ilo ść lokali socjalnych do 68 w roku 2013 oraz utworzono 2 pomieszczenia tymczasowe. Ponadto stworzono warunki umo Ŝliwiaj ące dalszy wzrost ilo ści lokali socjalnych do 114, typuj ąc 7 obiektów mieszkalnych z przeznaczeniem na lokale socjalne zgodnie z podj ętą uchwał ą Nr XXXIV/334/05 Rady Miejskiej w Kluczborku. Podyktowane jest to du Ŝym zapotrzebowaniem na lokale socjalne. Natomiast wzrost liczby pomieszcze ń tymczasowych uzale Ŝniony b ędzie od bie Ŝą cych potrzeb. W okresie 5 lat zrealizowano wa Ŝne przedsi ęwzi ęcia z zakresu budowy nowych mieszka ń komunalnych przy ul. Fabrycznej. Koszt adaptacji budynku na mieszkania komunalne wyniósł ok. 2 700 000 zł. W budynku znajduj ą si ę 32 mieszkania o powierzchni od 24 do 40 m.kw. W budynku znajduje si ę równie Ŝ mieszkanie przystosowane dla osób niepełnosprawnych. W 2007 r. oddano do u Ŝytku 20 mieszka ń komunalnych w Gotartowie. Koszt inwestycji wyniósł 1 300 000 zł . Wcze śniej oddano do u Ŝytku 21 mieszka ń socjalnych na ul. Kujakowickiej,
Zdj ęcie 4. Adaptacja budynku w Gotartowie (przed i po) – koszt 1 300 000 zł, 20 mieszka ń. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku.
40
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Zdj ęcie 5. Adaptacja budynku w Kluczborku na ul. Fabrycznej (przed i po) – koszt 2 700 000 zł, 32 mieszkania. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku.
2.2.3.2 Ochrona zdrowia Na terenie powiatu kluczborskiego w 2012 r. znajdowały si ę1: 1. Jeden szpital, który dysponuje 174 łó Ŝkami. Powiatowe Centrum Zdrowia S.A. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Powiatowy w Kluczborku 2. 22 apteki 3. 3 punkty apteczne 4. 33 przychodnie i 27 praktyk lekarskich, które podpisały kontrakty z NFZ, w których udzielono ł ącznie 372,8 tys. porad, co daje 5,5 porad na 1 mieszka ńca.
W sferze wyposa Ŝenia medycznego konieczna jest stała aktualizacja jednostek medycznych ju Ŝ istniej ących oraz zakup sprz ętu zwi ązany z rozbudow ą szpitala. Niezb ędne jest te Ŝ dokonanie inwestycji w sprz ęt medyczny zwi ązany z wyposa Ŝeniem oddziału urologicznego, OIOM, SOR, Zakładu Opieku ńczo-Leczniczego zgodnie z obowi ązuj ącymi wymaganiami oraz sprz ęt rehabilitacyjny. W zakresie nowych oddziałów, przewiduje si ę poszerzenie zakresu działalno ści Szpitala Powiatowego w Kluczborku poprzez utworzenie Oddziału Intensywnej Opieki Medycznej (OIOM), Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR), oddziału urologii, zakładu opieku ńczo-leczniczego w Kluczborku, utworzenie poradni specjalistycznych: neurologicznej, reumatologicznej, urologicznej.
1 Urz ąd Statystyczny w Opolu, „Województwo Opolskie –podregiony, powiaty, gminy.”, Opole 2013.
41
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Lekarze specjali ści mog ą liczy ć na uczestnictwo w szkoleniach zawodowych, podobnie jak pozostały personel medyczny. Pracownicy administracyjny, gospodarczy i techniczni równie Ŝ powinni przej ść szkolenia podnosz ące ich kwalifikacje i kompetencje. Sytuacja słu Ŝby zdrowia powiatu kluczborskiego jest silnie poł ączona ze zjawiskami wyst ępuj ącymi na poziomie województwa. Wśród istotnych zagadnie ń z zakresu ochrony zdrowia nale Ŝy wymieni ć m.in.: − rozbudowan ą sie ć szpitali i ich dobr ą dost ępno ść terytorialn ą; − mniejsz ą liczb ę łó Ŝek w przeliczeniu na liczb ę mieszka ńców (najwi ększ ą liczb ę łó Ŝek oraz liczb ę leczonych pacjentów w regionie opolskim odnotowuj ą oddziały: wewn ętrzny, chirurgiczny ogólny, ginekologiczno-poło Ŝniczy oraz pediatryczny); − niedobory w liczbie specjalistów w zakresie: kardiochirurgii, medycyny rodzinnej, medycyny s ądowej, onkologii klinicznej, pediatrii (25% specjalistów osi ągn ęło wiek emerytalny), chirurgii ogólnej, nefrologii, gastroenterologii, angiologii, hypertensjologii, geriatrii; − spadek zainteresowania kształceniem w zakresie piel ęgniarstwa i poło Ŝnictwa – tymczasem naturalne starzenie si ę społecze ństwa i wydłu Ŝanie Ŝycia sprawia, Ŝe zapotrzebowanie na opiek ę medyczn ą b ędzie systematycznie wzrasta ć.
Wśród problemów słu Ŝby zdrowia w województwie opolskim zawartych w Strategii ochrony zdrowia województwa opolskiego na lata 2014-2020 wymienia si ę m.in. deficyt lekarzy z dziedzin geriatrii, medycyny rodzinnej, pediatrii, radioterapii, interny, psychiatrii dzieci ęcej; zmniejszaj ącą si ę liczb ę lekarzy i piel ęgniarek, dost ęp do opieki długoterminowej i hospicyjno-paliatywnej oraz słabe wyposa Ŝenie w sprz ęt oraz poziom informatyzacji jednostek ochrony zdrowia 2. Gmina Kluczbork są równie Ŝ prowadzi programy zdrowotne: • program szczepie ń przeciwko HPV dziewcz ąt w wieku 13 lat • „Program szczepie ń profilaktycznych przeciwko meningokokom grupy C dzieci sze ścioletnich zamieszkałych na terenie powiatu kluczborskiego” - program realizowany przez Powiat Kluczborski we współpracy z gminami powiatu kluczborskiego (Kluczbork, Wołczyn, Byczyna, Lasowice Wielkie).
2 Źródło: Starostwo Powiatowe w Kluczborku
42
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
2.2.3.3 Pomoc społeczna w Gminie Kluczbork Świadczenia z zakresu pomocy społecznej przyznawane s ą na wniosek osoby, b ądź z urz ędu. Przed wydaniem decyzji o przyznaniu b ądź odmowie przyznania świadcze ń, pracownik socjalny przeprowadza wywiad środowiskowy. Najistotniejszym powodem przyznania świadcze ń z pomocy społecznej jest ubóstwo. Kryterium dochodowe uprawniaj ące do świadcze ń pieni ęŜ nych z pomocy społecznej okre ślane jest progiem ubóstwa, osoby nie osi ągaj ące dochodów w nim ustalonych Ŝyj ą w ubóstwie.
Wykres 15. Dominuj ące powody przyznania pomocy społecznej w Gminie Kluczbork. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku
Świadczenia z pomocy społecznej finansowane s ą z dwóch źródeł: bud Ŝetu pa ństwa (dotacja celowa) oraz bud Ŝetu gminy ( środki własne gminy). Osoby i rodziny obejmowane s ą ró Ŝnorodn ą pomoc ą finansow ą, rzeczow ą i usługow ą zgodnie z ustaw ą o pomocy społecznej. Ni Ŝej zamieszczone tabele zawieraj ą podstawowe informacje o ilo ści realizowanych świadcze ń i liczbie osób z nich korzystaj ących.
43
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Tabela nr 6. Korzystaj ący ze świadcze ń przyznawanych w ramach zada ń własnych i zleconych. Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczborku Rok Wyszczególnienie 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Liczba osób ogółem, którym przyznano decyzj ą 2 147 1 420 1 507 1 311 1 488 1 595 1 482 1 483 1 573 świadczenie Liczba rodzin ogółem 1 917 926 918 839 829 896 856 858 806 Liczba osób w rodzinach 3 874 2 428 2 640 2 069 2 049 2 107 2 038 1 973 1 863
Wykres 16. Struktura rodzin korzystaj ących z pomocy w gminie Kluczbork. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku
Oprócz zasiłków stałych przyznawane s ą równie Ŝ inne świadczenia: zasiłki okresowe, zasiłki celowe, usługi opieku ńcze, opłacenie przez gmin ę za pobytu w domu pomocy społecznej, opłacenie składki na ubezpieczenie zdrowotne, pomoc materialna dla uczniów, decyzje potwierdzaj ące prawo do świadcze ń opieki zdrowotnej, wynagrodzenie za sprawowanie opieki, świadczenia z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenia rodzinne. Ponadto realizowany jest rz ądowy program „Pomoc pa ństwa w zakresie do Ŝywiania”.
44
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 17. Liczba świadcze ń, ilo ść osób korzystaj ących w Gminie Kluczbork. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku.
Ośrodkiem wsparcia dziennego dla dzieci jest Świetlica Terapeutyczno Wychowawcza PARASOL, działaj ąca aktualnie w strukturze o środka. Działalno ść świetlicy skupia si ę przede wszystkim na poprawie funkcjonowania psychospołecznego dzieci, poprzez obj ęcie ich w czasie wolnym od zaj ęć szkolnych opiek ą oraz zaj ęciami profilaktycznymi, terapeutycznymi, rozwojowymi i edukacyjnymi. Od 2007 r. funkcjonuje wypo Ŝyczalnia sprz ętu rehabilitacyjnego. Wraz ze starzeniem si ę społecze ństwa, co jest tak Ŝe widoczne w gminie Kluczbork, wzrasta ilo ść osób wymagaj ących opieki i pomocy osób drugich. Cz ęść z osób w podeszłym wieku jest na tyle sprawna, i Ŝ nie wymaga pomocy stacjonarnej w domu, ale ch ętnie skorzystałaby ze wsparcia w dziennym domu pomocy społecznej. Brakuje dla nich takiej oferty. Wzrastaj ą potrzeby na całodobow ą opiek ę nad osobami w podeszłym wieku, przewlekle chorymi, niepełnosprawnymi i osobami młodymi z zaburzeniami psychicznymi w zakresie opieki instytucjonalnej w całodobowych Domach pomocy społecznej (DPS). Bardzo du Ŝe koszty utrzymania tych osób powoduj ą stałe zwi ększanie nakładów na to zadanie obowi ązkowe gminy. Przy okazji restrukturyzacji placówek oświatowych warto zastanowi ć si ę nad przystosowaniem jednej z nich na gminny DPS. Na terenie gminy
45
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Kluczbork nie ma schroniska dla osób bezdomnych. Problem bezdomno ści istnieje w niewielkim zakresie, a osoby bezdomne s ą przewo Ŝone do schronisk poza gmin ą. Na terenie gminy od 1997 roku działa Środowiskowy Dom Samopomocy –dzienny ośrodek wsparcia dla osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu. O środek posiada 2 budynki: w Kluczborku przy ul: Zamkowej 6 z 36 miejscami oraz w Kuniowie z 34 miejscami. O środki dostosowane s ą do potrzeb osób niepełnosprawnych (pozbawione barier architektonicznych), wyposa Ŝone w niezb ędny sprz ęt słu Ŝą cy rehabilitacji społecznej i ruchowej. W Środowiskowym Domu Samopomocy prowadzone s ą grupowe b ądź indywidualne zaj ęcia, których celem jest rozwijanie umiej ętno ści niezb ędnych do samodzielnego Ŝycia, zwłaszcza kształtowanie umiej ętno ści zaspakajania podstawowych potrzeb Ŝyciowych i umiej ętno ści społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywno ści zawodowej, leczenia i rehabilitacji. Obecnie czyni si ę starania w kierunku utworzenia Zakładu Aktywno ści zawodowej, w którym osoby o znacznym i umiarkowanym stopniu niepełnosprawno ści podj ęłyby zatrudnienie. Czyni si ę tak Ŝe starania w kierunku rozbudowy o środka w Kuniowie celem obj ęcia wsparciem osób ze stwierdzon ą chorob ą Alzheimera, których rodziny pracuj ą. Zapewnienie dziennego wsparcia chorym pozwoli na pozostawienie ich w środowisku rodzinnym, a rodzinom na kontynuowanie pracy zarobkowej. Problem osób chorych na Alzheimera zwi ązany z zapewnieniem im profesjonalnej opieki i wsparcia pogł ębia si ę, gdy Ŝ brak jest ośrodków, które mogłyby zapewni ć dzienn ą opiek ę tym osobom. Gmina wypłaca równie Ŝ dodatki mieszkaniowe dla osób spełniaj ących warunki ustalone ustaw ą o dodatkach mieszkaniowych.
2.2.3.4. Edukacja i szkolnictwo gminne Na terenie Gminy Kluczbork w 2013 roku utrzymuje się od dziesi ęciu lat stała tendencja w zakresie wychowania przedszkolnego. W mie ście Kluczbork istnieje pi ęć przedszkoli, z których dwa ma oddziały zamiejscowe usytuowane na wioskach. Jedno przedszkole wielooddziałowe funkcjonuje na wsi. Oprócz tego gmina posiada pi ęć oddziałów przedszkolnych mieszcz ących si ę w budynkach publicznych szkół podstawowych zlokalizowanych na wsiach. W ostatnich latach zostały zało Ŝone trzy Niepubliczne Punkty Przedszkolne, które otrzymuj ą dotacje z gminy. 46
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
W 2011/2012 roku z form wychowania przedszkolnego korzystało 1022 dzieci, z tego 1010 dzieci obj ętych było opiek ą w przedszkolach i oddziałach prowadzonych przez samorz ąd. W zwi ązku z wej ściem zmian w zapisie ustawy o systemie o światy dotycz ącym obni Ŝenia wieku szkolnego liczba dzieci ucz ęszczaj ących do przedszkola na poziomie 5- latków wzrosła (99,0%), wska źnik uczestnictwa 6- latków w edukacji przedszkolnej jest wysoki 99,9%. Podobnie jak w poprzednim roku na 1 oddział w przedszkolu przypadało przeci ętnie 22 dzieci. Liczba oddziałów miejskich wzrosła o dwa, natomiast w oddziałach przedszkolnych w szkołach ich liczba nie zmieniła si ę. Liczba placówek szkolnych w przeci ągu ostatnich 15 lat zmniejszyła si ę z czternastu do o śmiu. Obserwuje si ę znaczny spadek ilo ści dzieci na terenach wiejskich i tu nast ąpiła reorganizacja sieci szkolnej. Spadkowa tendencja demograficzna powoduje dalsze kroki w reorganizacji placówek szkolnych na wsiach. W roku szkolnym 2013/2014 w Gminie Kluczbork funkcjonowało 7 szkół podstawowych. Gmina Kluczbork prowadzi 4 szkoły gimnazjalne: 2 wiejskie, 2 miejskie, w sumie 31 oddziałów, w których uczy si ę 696 uczniów. Oprócz szkół podstawowych i gimnazjalnych w samorządzie funkcjonuje Gminna Szkoła Muzyczna, która kształci 141 uczniów w systemie trzy i sze ścioklasowym. Nabór do szkoły muzycznej jest coraz wi ększy a osi ągni ęcia uczniów bardzo znacz ące na arenie województwa i kraju.
Tabela 7. Liczba uczniów/wychowanków w poszczególnych placówkach o światowych w roku szkolnym 2013/2014. Źródło: Administracja O światy w Kluczborku. Liczba uczniów/ W tym dzieci przedszkolnych w Liczba Lp. Nazwa jednostki wychowanków oddziałach przedszkolnych oddziałów Publiczne przedszkola 1 PP nr 1 w Kluczborku 140 — — — 6 PP nr 2 z OI w 2 186 — — — 9 Kluczborku 3 PP nr 5 w Kluczborku 189 — — — 7 4 PP nr 7 w Kluczborku 197 — — — 8 5 PP nr 8 w Kluczborku 193 — — — 8 6 PP w Bogacicy — — — 5 Razem przedszkola — — — 43
47
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Publiczne szkoły podstawowe
PSP nr 1 w 1 414 — — — 18 Kluczborku
PSP nr 2 w 469 — — — 20 2 Kluczborku
PSP nr 5 z OI w 422 — — — 18 3 Kluczborku
4 PSP z OP w B ąkowie 56 25 3
5 PSP z OP w Biadaczu 60 24 3
6 PSP w Bogacicy 217 — — — 12
PSP z OP w 177 54 7 7 Kujakowicach D.
8 PSP z OP w Kuniowie 111 41
Razem szkoły 1 926 144 87 podstawowe
Publiczne gimnazja
1 PG nr 2 w Bogacicy 135 — — — 6
2 PG nr 3 w Kluczborku 119 — — — 6
PG nr 4 w Kujakowicach 91 — — — 5 3 Górnych
PG nr 5 z OI w 351 — — — 14 4 Kluczborku
Razem szkoły 696 31 gimnazjalne
Gminna Szkoła Muzyczna I stopnia 141 — — — 11 1 w Kluczborku
Za realizacj ę zada ń z zakresu edakcji na terenie gminy odpowiedzialna jest Administracja O światy. Z diagnozy przeprowadzonej przez t ą komórk ę wynika, Ŝe szkoły podstawowe i gimnazja posiadaj ą dobrze wykształcon ą, z wysokimi kwalifikacjami kadr ę pedagogiczn ą, w tym du Ŝą liczb ę specjalistów. W rezultacie działalno ść edukacyjno – wychowawcza placówek o światowych jest efektywna i umo Ŝliwia skuteczn ą realizacj ę programów profilaktycznych i wychowawczych zapewniaj ących bezpiecze ństwo uczniom.
48
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Uczniowie maj ą do dyspozycji bogat ą ofert ę zaj ęć pozalekcyjnych. Gmin ę Kluczbork wyró Ŝnia równie Ŝ dobrze rozwini ęta i funkcjonuj ąca idea integracji dzieci – osób niepełnosprawnych w środowisku o światowym. Infrastruktura zwi ązana z edukacj ą wymaga zainwestowania dodatkowych nakładów finansowych zarówno w ramach remontów budynków jak i w ramach zakupu sprz ętu i wyposa Ŝenia. Natomiast je Ŝeli chodzi o zaplecze kadrowe to jest mała liczba specjalistów z zakresu logopedii i psychologii w placówkach przedszkolnych. Dodatkowego zaanga Ŝowania wymaga równie Ŝ aktywizacja środowiska rodzinnego w Ŝycie i działalno ść placówek o światowych. Decyduj ące znaczenie dla organizacji procesu kształcenia i wychowania maj ą czynniki i uwarunkowania demograficzne, które wymuszaj ą zmiany czy reorganizacj ę sieci szkolnej. Liczba urodze ń dzieci w Gminie Kluczbork w latach 2005 – 2012, jest podstaw ą do okre ślenia strategii rozwoju edukacji.
Tabela 8. Liczba i struktura urodze ń w Gminie Kluczbork. Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Obronnych Urz ąd Miejski w Kluczborku. Lp. Rok urodzenia MęŜ czyzna Kobieta Razem 1. 2005 128 125 253 2. 2006 120 107 227 3. 2007 141 132 273 4. 2008 141 136 277 5. 2009 142 126 268 6. 2010 148 111 259 7. 2011 125 130 255 8. 2012 127 87 214
2.2.3.5 Sport Gmina Kluczbork posiada dobrze wyposa Ŝone obiekty sportowe i tereny rekreacyjne, co sprawia i Ŝ wielu mieszka ńców wypoczywa aktywnie np.; spaceruj ąc, biegaj ąc, je ŜdŜą c na rowerze i uprawiaj ąc Nordic Walking. W Gminie Kluczbork działa wiele klubów sportowych, a ró Ŝnorodno ść dyscyplin uprawianych przez naszych mieszka ńców jest bardzo du Ŝa. Na terenach wiejskich naszej gminy funkcjonuje dziesi ęć Ludowych Zespołów Sportowych zrzeszonych w Gminnym Zwi ązku Ludowych Zespołów Sportowych w Kluczborku.
49
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Dominuj ącą dyscyplin ą sportu uprawian ą w LZS-ach jest piłka no Ŝna, ale istniej ą tak Ŝe sekcje tenisa stołowego, szachów i skata. Ogólnie w zlokalizowanych na terenie Gminy Kluczbork LZS-ach sport czynnie uprawia około 290 mieszka ńców. UKS JUNIOR KLUCZBORK, zało Ŝony w roku 1997. Podstawowym celem klubu jest propagowanie pływania w śród dzieci i młodzie Ŝy gminy i powiatu Kluczbork oraz współudział w rywalizacji sportowej- pływackiej. Do najlepszych zawodników klubowych zaliczamy: Sonia Bochy ńska -wielokrotna medalistka Mistrzostw Polski, zawodniczka Kadry Narodowej, Mateusz Dudek - medalista polski w swoich rocznikach i Kadry Narodowej. Klub rzesza średnio 80-90 członków klubu. Zaj ęcia prowadzimy na Krytej pływalni oraz na sali gimnastycznej PG 5 Kluczbork. UKS BASZTA KLUCZBORK zało Ŝony w 2010 roku. Prowadzi szkolenie dzieci i młodzie Ŝy w zakresie piłki r ęcznej chłopców, korzystaj ąc z obiektów sportowych Gminy Kluczbork. Aktualnie w klubie trenuje około 60 chłopców w trzech kategoriach wiekowych: bambini, młodzik i junior młodszy. Zespoły UKS Baszta bior ą udział w rozgrywkach wojewódzkich. ULKS BOGDA ŃCZOWICE zało Ŝony w 2008 roku. Klub z Bogda ńczowic jako cel obrał sobie szkolenie dzieci i młodzie Ŝy w zakresie piłki no Ŝnej dziewcz ąt. Obecnie posiada on trzy grupy szkoleniowe: młodziczki, graj ące w III lidze seniorskiej juniorki oraz wyst ępuj ące w I lidze seniorki. Pomimo, i Ŝ klub ma siedzib ę przy szkole w Bogda ńczowicach, to zaj ęcia i mecze mistrzowskie odbywaj ą si ę na obiektach Kampusu Rekreacyjno Sportowego STOBRAWA w Kluczborku. Piłk ę no Ŝną w tym klubie uprawia około 60 dziewcz ąt. KLUCZBORSKI KLUB SPORTOWY powstał w 1947 roku. W klubie funkcjonuj ą dwie sekcje sportowe: bryd Ŝa sportowego i lekkoatletyczna sekcja biegowa, w których zrzeszonych jest około 25 zawodników i zawodniczek. Kluczborscy bryd Ŝyści uczestnicz ą w rozgrywkach I ligi bryd Ŝowej, a młodzi biegacze uczestniczą w biegach ulicznych dla dzieci i młodzie Ŝy jak równie Ŝ półmaratonach i maratonach. UKS STOBRAWA KLUCZBORK powstał w 2007 roku. W klubie funkcjonuje sekcja kolarska w której szkolonych jest 17 kolarzy. Startuj ą oni w wy ścigach na terenie całego kraju, a tak Ŝe w Europie. UKS Stobrawa szkoli dzieci i młodzie Ŝ w zakresie kolarstwa szosowego, torowego oraz przełajowego.
50
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
KLUCZBORSKI KLUB KARATE działa ju Ŝ od ponad trzydziestu lat. W klubie funkcjonuje siedem grup szkoleniowych, w których dwóch trenerów i asystent szkol ą 150 adeptów karate tradycyjnego. Kluczborscy karatecy w swoim dorobku maj ą niezliczon ą ilo ść medali mistrzostw Polski, Europy i Świata.
UKS JEDYNKA KLUCZBORK działa przy Zespole Szkół Ogólnokształc ących w Kluczborku. Stowarzyszenie zajmuje si ę szkoleniem dziewcz ąt kluczborskich szkół podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w zakresie piłki siatkowej. Czterech instruktorów prowadzi zaj ęcia z grup ą 70 dziewcz ąt. MIEJSKI KLUB SPORTOWY W KLUCZBORKU zało Ŝony w 2003 roku. Klub zajmuje si ę szkoleniem dzieci i młodzie Ŝy w zakresie piłki no Ŝnej. W dwunastu grupach szkoleniowych, pi ętnastu trenerów i instruktorów prowadzi zaj ęcia z grup ą około 250 adeptów piłki no Ŝnej. Ponadto klub posiada dru Ŝyn ę seniorów wyst ępuj ących w centralnej II lidze piłki no Ŝnej. UKS MICKIEWICZ KLUCZBORK powstał w 2012 roku. Mickiewicz Kluczbork to stowarzyszenie kultury fizycznej, które jako główny cel przyj ęło szkolenie sportowe dzieci i młodzie Ŝy, a tak Ŝe seniorów w zakresie piłki siatkowej chłopców. Seniorzy wyst ępuj ą w III lidze siatkówki m ęskiej. W trzech grupach szkoleniowych piłk ę siatkow ą uprawia około 58 zawodników. Na terenie gminy Kluczbork znajduje si ę równie Ŝ nast ępuj ąca infrastruktura sportowai rekreacyjna: 1. Kryta pływalnia o wymiarach niecki basenu 8m x 25m, która posiada tak Ŝe brodzik do nauki pływania o wymiarach 3,5m x 8m oraz dwie sauny fi ńskie. 2. Hala widowiskowo-sportowa na ok. 500 miejsc siedz ących oraz wymiarach parkietu 28,5m x 40m i powierzchni 1949 m2. 3. Kompleks boisk sportowych wraz z szatniami i zapleczem socjalnym, o wymiarach boiska do piłki no Ŝnej: 30m x 62m i powierzchni 1860m2 oraz boiska do koszykówki i siatkówki o wymiarach 19,1m x 32,1m i powierzchni 613,11m2. 4. 9 boisk trawiastych nale Ŝą cych do Ludowych Zespołów Sportowych 5. Ośrodek Turystyczno-Wypoczynkowy w B ąkowie przeznaczony do wypoczynku letniego mieszka ńców miasta i Gminy Kluczbork. O środek posiada 52 miejsca noclegowe w murowanych domkach 3 i 4-osobowych, pole namiotowe dla 100 osób, 29 stanowisk na przyczepy kempingowe z przył ączami energii elektrycznej i TV,
51
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
kuchni ę turystyczn ą, sanitariaty z umywalkami i prysznicami oraz miejsce parkingowe. Na terenie o środka znajduje si ę: basen k ąpielowy o wymiarach: 50m x 20m i gł ęboko ści 140-190m, brodzik o wymiarach: 20m x 10m, boiska: do piłki siatkowej, siatkówki pla Ŝowej, koszykówki; kort do tenisa ziemnego, zalew wodny utworzony na rzece Stobrawa o pow. 3 ha ze sprz ętem pływaj ącym (kajaki, rowery wodne), plac zabaw dla dzieci, park linowy, pole paintballowe oraz Centrum Szkoleniowo-Konferencyjne "EKOTUR". 6. Zbiornik retencyjny z funkcj ą rekreacyjno-wypoczynkow ą w Ligocie Górnej posiadaj ący miejsce przeznaczone do k ąpieli, dwa stanowiska pod prysznice oraz wypo Ŝyczalni ę sprz ętu wodnego (prywatna firma). 7. Wojewódzki Kampus Sportowo-Rekreacyjny Stobrawa - interdyscyplinarna baza sportowo – rekreacyjna dla zawodników, dru Ŝyn, młodzie Ŝy oraz mieszka ńców nie tylko z Kluczborka lecz równie Ŝ z całego regionu, jego powierzchnia wynosi 12 ha, a w jego skład wchodz ą: a. Internat sportowy, w którym znajduje si ę 37 miejsc noclegowych w pokojach 1,2 i 3 osobowych. KaŜdy pokój wyposa Ŝony jest w pełny w ęzeł sanitarny (kabina prysznicowa, suszarka do włosów), łó Ŝka, TV sat, radio z CD, telefon wewn ętrzny, Internet, klimatyzacj ę oraz wentylacj ę. Internat posiada tak Ŝe kuchni ę z wyposa Ŝeniem, stołówk ę oraz sal ę konferencyjn ą na około 30 osób. b. Hala sportowa, która dzieli si ę na trzy strefy funkcjonalne: pierwsza o powierzchni u Ŝytkowej 1564m2, wymiary parkietu sportowego 23m x 41,8m i powierzchni 964m2. Druga strefa to pomieszczenia o funkcji sportowej: zespół szatni wraz z pełnym w ęzłem sanitarnym, pokój trenerów z własnym odr ębnym w ęzłem sanitarnym, pomieszczenia przeznaczone do badań wydolno ściowych i fizjologicznych oraz pomieszczenia odnowy biologicznej (sauna, jacuzzi, siłownia oraz gabinet masa Ŝu). Trzecia strefa to pomieszczenia o funkcji techniczno-administracyjnej w skład których wchodz ą pomieszczenia biurowe, socjalne oraz sala konferencyjna. Powierzchnia zabudowy hali przed remontem wynosiła 1574,46 m2 natomiast po rozbudowie 1746,12 m2, wysoko ść budynku to 10,69 m. Budynek hali jest dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych. c. Pawilon sportowy - poło Ŝony przy stadionie piłkarsko – lekkoatletycznym o powierzchni 508 m2. Pawilon stanowi zaplecze sportowo – socjalne dla ekip 52
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
kompleksu sportowego, posiada szatnie z pełnym w ęzłem sanitarnym oraz sal ę konferencyjn ą na 50 osób. 8. Stadion Miejski o wymiarach boiska 106m x 69m oraz powierzchni 2776 miejsc siedz ących w tym 500 w sektorze go ści, posiada szatnie meczowe z pełnym w ęzłem sanitarnym, pomieszczenia trenerów, s ędziów, medyczne, sal ę konferencyjn ą dla mediów, sztuczne nawodnienie płyty boiska, monitoring oraz ogrodzony parking. 9. Stadion piłkarsko-lekkoatletyczny to obiekt spełniaj ący wymogi PZPN do rozgrywania meczów IV ligi, wymiary boiska 104m x 65m, ilo ść miejsc siedz ących 200 i 500 stoj ących. 10. Pełnowymiarowe boisko piłkarskie ze sztuczn ą nawierzchni ą, które znajduje si ę w bezpo średnim s ąsiedztwie stadionu miejskiego. Płyta boiska o wymiarach 102 m x 64 m z zamontowanymi piłkochwytami o wysoko ści 5m. 11. Boisko wielofunkcyjne ze sztuczn ą traw ą to nowoczesny obiekt o wysokim standardzie pokryty elastyczn ą nawierzchni ą poliuretanow ą, boisko ma wymiary 30m x 50m jest ogrodzone i monitorowane. Obiekt jest wielofunkcyjny przystosowany do gry w koszykówk ę, siatkówk ę, piłk ę no Ŝną i piłk ę r ęczn ą ma charakter otwarty i ogólnodost ępny. 12. Boiska treningowe trawiaste trzy ogólnodost ępne o doskonale utrzymanej nawierzchni trawiastej z wyposa Ŝeniem treningowym. 13. Korty tenisowe - na terenie kampusu znajduje si ę 6 kortów, z czego 4 nale Ŝą do prywatnego wła ściciela wraz ze szkółk ą tenisow ą i wypo Ŝyczalni ą sprz ętu sportowego.
Zdj ęcie 6. Kompleks boisk sportowych wraz z szatniami i zapleczem socjalnym przy szkole podstawowej nr 2 w Kluczborku (przed i po). Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
ORLIK 2012
Gmina Kluczbork ma jedn ą z najlepiej rozwini ętych baz sportowych na terenie województwa. W planach jest rozbudowa krytej pływalni o cz ęść rekreacyjn ą, Sporz ądzony
W planach jest rozbudowa krytej pływalni o cz ęść rekreacyjn ą, Sporz ądzony jest równie Ŝ projekt remontu drugiego stadionu na cele piłkarsko-lekkoatletyczne.
53
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Łącznie Gmina Kluczbork w latach 2005-2010 wydała na modernizacj ę obiektów sportowych na terenie kampusu ponad 15 mln zł.
Zdj ęcie 7. Wizualizacja Wojewódzkiego Kampusu Sportowo-Rekreacyjnego Stobrawa. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
Zdj ęcie 8. Wojewódzki Kampus Sportowo-Rekreacyjny Stobrawa przed modernizacj ą w 2004 r. i po zako ńczeniu prac w 2012 r. Źródło: Urząd Miejski w Kluczborku.
54
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
2.2.3.6. Kultura Gmina Kluczbork działalno ść w zakresie kultury prowadzi poprzez swoje jednostki organizacyjne. W szczególno ści s ą to: Kluczborski Dom Kultury, Muzeum im. Jana Dzier Ŝona, Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Kluczborku oraz O środek Sportu i Rekreacji. Do podstawowych zada ń tych jednostek nale Ŝy prowadzenie edukacji kulturalnej i społecznej dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych, popularyzacja i promocja twórczo ści artystycznej ze wszystkich dziedzin sztuki, prowadzenie i wspieranie zespołów artystycznych, promowanie, wspieranie i realizowanie projektów aktywizuj ących i integruj ących społeczno ść lokaln ą, prowadzenie własnych zespołów artystycznych, nawiązanie, rozwijanie i aktywne prowadzenie mi ędzynarodowych kontaktów w zakresie wymiany kulturalnej oraz wymiany dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych, prognozowanie, planowanie i rozwój wszystkich form kultury fizycznej i sportu przy współpracy ze specjalistycznymi organizacjami społecznymi jak równie Ŝ współdziałanie w rozwoju wychowania fizycznego dzieci i młodzie Ŝy w szkołach, organizowanie imprez rekreacyjno-sportowych. Wszystkie te działania skierowane s ą do mieszka ńców miasta i Gminy Kluczbork, a zakresem oddziaływania obejmuj ą równie Ŝ mieszka ńców powiatu kluczborskiego.
Na terenie Gminy Kluczbork znajduj ą si ę: 1. 13 placówek bibliotecznych (biblioteki i filie) w tym 4 na terenie miasta. Dysponuj ą one ksi ęgozbiorem o liczbie woluminów 114,2 tys. (w tym 72,7 tys. w mie ście). 2. 1 muzeum, 3. Budynek nieczynnego kina do remontu (zasób gminny). 4. 2 domy kultury, Kluczborski Dom Kultury, Młodzie Ŝowy Dom Kultury, 5. 17 świetlic wiejskich i 6 sal wiejskich w 20 sołectwach na 23 sołectwa istniej ące.
Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Kluczborku Instytucja powstała w 1946 roku, a od 2001 pełni zadania biblioteki powiatowej. Ksi ęgozbiór biblioteki wynosi 115.169 woluminów (w tym 73.071 w placówkach miejskich) oraz 13.019 jednostek zbiorów specjalnych – muzyka na płytach i kasetach, filmy, audiobooki („ksi ąŜ ka mówiona”), e-booki, edukacyjne programy multimedialne. Katalog zbiorów dost ępny jest w Internecie. W bibliotece tworzona jest w oparciu o pras ę lokaln ą od 1999 55
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 roku Bibliografia Powiatu Kluczborskiego (dost ępna równie Ŝ on-line) oraz kartoteka zagadnieniowa. Opracowuje si ę równie Ŝ dokumenty Ŝycia społecznego miasta i gminy Kluczbork (druki ulotne typu foldery, ulotki, plakaty). Na koniec 2013 r. zarejestrowano 5.410 czytelników, w tym 4.510 w mie ście. Wypo Ŝyczono 115.872 ksi ąŜ ki, w tym w mie ście 90.676. Na 1 czytelnika przypada 21,4 wypo Ŝycze ń ksi ąŜ ek, z tego w mie ście 20,1 wypo Ŝycze ń. W 2013 r. liczba odwiedzin we wszystkich placówkach wyniosła 63.668 (wypo Ŝyczalnia, czytelnia, lekcje, spotkania, wystawy), w tym w mie ście 46.188. Oprócz działalno ści podstawowej, upowszechniania czytelnictwa, Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Kluczborku prowadzi bogat ą działalno ść informacyjn ą, edukacyjn ą i kulturaln ą, organizuj ąc spotkania autorskie, wystawy, konkursy, lekcje biblioteczne, pogadanki i wykłady. Promuje lokalnych twórców i współpracuje z instytucjami kulturalnymi, o światowymi i wychowawczymi, organizacjami pozarz ądowymi, Radami Sołeckimi. Przy bibliotece działa Dyskusyjny Klub Ksi ąŜ ki. W działalno ści edukacyjnej i kulturalnej na uwag ę zasługuj ą: • debaty prowadzone we współpracy z miejscowymi szkołami poruszaj ące aktualne problemy młodzie Ŝy takie, jak nietolerancja, narkomania czy agresja i przemoc. • prelekcje zwi ązane i tradycjami i histori ą Ziemi Kluczborskiej • cykliczne wystawy, np. w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa (wrzesie ń) czy „Hobby naszych czytelników” (maj) • szkolenia komputerowe dla seniorów Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna w Kluczborku, wraz ze wszystkimi filiami, przyst ąpiła do ogólnopolskiego Programie Rozwoju Bibliotek . Dzi ęki PRB trafił do biblioteki sprz ęt informatyczny – 22 komputery z oprogramowaniem, 12 urz ądze ń wielofunkcyjnych (w tym drukarka A3), laptop, projektor z ekranem i 12 aparatów cyfrowych. Ogólna warto ść sprz ętu i oprogramowania to 246.323,25 zł. Biblioteka we wszystkich jej placówkach umo Ŝliwia bezpłatny dost ęp do Internetu w ramach programu Orange dla Bibliotek. Obok dost ępu do komputerów i Internetu stwarza odwiedzaj ącym mo Ŝliwo ść drukowania, skanowania i kserowania – zarówno w Kluczborku jak i na terenie gminy.
56
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Kluczborski Dom Kultury Priorytetem działalno ści Kluczborskiego Domu Kultury jest edukacja poprzez sztuk ę. Od lat prowadzone s ą zaj ęcia artystyczne z ta ńca, piosenki, muzyki, teatru, recytacji, plastyki, ceramiki i inne. Odbywaj ą si ę one cyklicznie przez cały rok szkolny. Efektem tej pracy s ą ró Ŝnego rodzaju przedstawienia teatralne, choreografie taneczne oraz programy artystyczne prezentowane nie tylko na rodzimej scenie. Dla dorosłych organizowane s ą ró Ŝnego rodzaju spotkania klubowe, koncerty, kursy a tak Ŝe zaj ęcia w kołach zainteresowa ń. Zaj ęcia artystyczne odbywaj ą si ę równie Ŝ w filii Kluczborskiego Domu Kultury w Wiejskim Domu Kultury w Łowkowicach. Pr ęŜ nie działa orkiestra d ęta oraz grupa taneczna ”Ma Ŝoretek”. STUDIO PIOSENKI – kształci oraz rozwija w nim swoje wokalne talenty kluczborska i okoliczna społeczno ść . Uczestnikami s ą dzieci, młodzie Ŝ oraz doro śli. Zaj ęcia obejmuj ą wszelkie zagadnienia zwi ązane z piosenk ą tj. emisj ę głosu, nauk ę śpiewu, interpretacji "BIG ROLL BAND" – zespół liczy 21 osób. Muzycy doskonal ą swój warsztat pod okiem dyrygenta. .Bior ą te Ŝ udział w warsztatach muzycznych prowadzonych przez wybitnych muzyków jazzowych.. Zespół estradowy Big Roll Band bierze czynny udział w imprezach organizowanych przez Kluczborski Dom Kultury oraz w licznych wydarzeniach artystycznych na terenie gminy i powiatu ciesz ąc si ę du Ŝym uznaniem środowiska. Koncertuje zarówno w Polsce jak i za granic ą. ZESPOŁY MUZYCZNE – młodzi mieszka ńcy naszej gminy, zainteresowani ró Ŝnymi formami muzyki, maj ą mo Ŝliwo ść dost ępu do sali prób z podstawowym sprz ętem nagła śniaj ącym gdzie mog ą szlifowa ć swój warsztat muzyczny i rozwija ć umiej ętno ści pod okiem instruktora muzyki. FOTO KLUB – uczestnikami s ą osoby samodzielnie wykonuj ące prace z zakresu fotografii artystycznej. Działalno ść Foto Klubu ma charakter spotka ń dyskusyjnych na wybrane tematy. Uczestnicy prezentuj ą własne prace, zgłaszaj ą propozycje wystaw autorskich, plenerów, wycieczek fotograficznych , a tak Ŝe uczestnicz ą w konkursach. STUDIO TEATRALNE – studio Recytatorsko - Teatralne gromadzi dzieci w wieku szkolnym oraz młodzie Ŝ zafascynowan ą Ŝywym słowem i ojczystym j ęzykiem. W czasie zaj ęć uczestnicy przygotowuj ą krótkie inscenizacje teatralne, a tak Ŝe ucz ą si ę poprawnej recytacji. Nabyte umiej ętno ści prezentuj ą w konkursach recytatorskich oraz przegl ądach teatralnych. Bior ą tak Ŝe aktywny udział w imprezach, uroczysto ściach organizowanych przez Kluczborski Dom Kultury.
57
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
KLUB POD CZARCIM PAZUREM – jesieni ą 2009 roku powstał kobiecy "Klub pod Czarcim Pazurem" . Wbrew potocznym skojarzeniom członkinie klubu stworzyły atmosfer ę wzajemnego wsparcia, przychylno ści i pomocy, ale przede wszystkim przedniej zabawy. STUDIO PLASTYCZNE – Zaj ęcia kierowane s ą zarówno do dzieci, młodzie Ŝy jak i osób dorosłych. Uczestnicy zapoznaj ą si ę z róŜnymi technikami plastycznymi (grafik ą, malarstwem, rysunkiem, etc.) ucz ą si ę prawidłowej kompozycji, podnosz ą swoje umiej ętno ści. Bior ą udział w licznych konkursach plastycznych, plenerach artystycznych oraz wystawach. W ramach studia działa pracownia ceramiczna, w której mo Ŝna zapozna ć si ę z technik ą lepienia w glinie, glazurowania i wypalania. Od 2006 roku działa grupa twórcza „Wena” integruj ąca amatorskie środowisko plastyczne powiatu Kluczborskiego. STUDIO TANECZNE – Zaj ęcia w studio pozwalaj ą pozna ć nowe techniki taneczne takie jak: jazz, hip - hop, step ameryka ński, taniec ludowy, taniec współczesny, klasyka prócz regularnie prowadzonych zaj ęć , studio taneczne proponuje ró Ŝnego rodzaju warsztaty taneczne prowadzone przez instruktorów z całej Polski. Zespoły działaj ące w studio tanecznym: − Zespół ró Ŝnych form tanecznych „AGAT” w tym „AGAT I" - grupa starsza to młodzie Ŝ powy Ŝej 13 roku Ŝycia i „AGAT II" - grupa młodsza dzieci od 7 do 12 lat − Zespół Wokalno - Taneczny „ Śmieszki” − Baletowa Zerówka -Zespół „ DEMI” − Break Dance Najwa Ŝniejsze wydarzenia artystyczne i kulturalne organizowane przez KDK to: Mi ędzynarodowy Festiwal Piosenki „Kluczborskie Trele”, Mi ędzynarodowy Festiwal Folkowy „Taneczna Fiesta”, Meeting Muzyczny „Letnia noc z bluesem i rockiem”, Ogólnopolski Plener Malarski, Festiwal Ta ńca „Baw si ę razem z nami”, Festiwal Big Bandów, Wojewódzki Festiwal Piosenki Dzieci ęcej „Wesołe Nutki”, Spotkania kol ędowe „Przed wigili ą”.
Muzeum im. Jana Dzier Ŝona w Kluczborku Rozpocz ęło swoj ą działalno ść w 1959 roku jako Oddział Muzeum Śląska Opolskiego w Opolu. W 1962 roku przekształcone zostało w muzeum regionalne. Gromadzi, konserwuje, opracowuje i udost ępnia dobra kultury z terenu Ziemi Kluczborskiej i północnej Opolszczyzny. W Muzeum funkcjonuj ą działy: archeologii, historii i etnografii ze 58
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 szczególnym uwzgl ędnieniem pszczelarstwa. Odr ębn ą kolekcj ę stanowi ą zbiory dzier Ŝonowskie – zespół pami ątek po ks. Janie Dzier Ŝonie (1811-1906), twórcy nowoczesnego pszczelarstwa i patronie Muzeum. W kluczborskiej placówce gromadzona jest ikonografia pszczelarska, dokumentacja fotograficzna dotycz ąca Muzeum i regionu, dokumenty Ŝycia współczesnego, pomocnicze zbiory wystawiennicze. Muzeum prezentuje szereg wystaw czasowych o ró Ŝnorodnej tematyce, opieraj ąc si ę na zbiorach własnych oraz wypo Ŝyczonych z innych muzeów i instytucji. Wizytówk ą Muzeum jest wystawa stała Pszczelarstwo dawne i nowe , eksponowana w salach II pi ętra, prezentuj ąca dzieje hodowli pszczół od czasów najdawniejszych do współczesno ści oraz dwie wystawy plenerowe: Ule figuralne w pawilonie przed budynkiem oraz Ule na skwerku zaaran Ŝowanym w 2006 roku. W 2012 r. Muzeum zwiedziło 6 886 osób, w tym 190 grup zorganizowanych (ł ącznie 4 741 osób), oprowadzono 111 grup (2 374 osoby). W 2013 r. Muzeum zwiedziły 7 494 osoby, w tym 239 grup zorganizowanych (4 758 osób), oprowadzono 155 grup (3 257 osób), prowadzone były lekcje muzealne (86 zaj ęć – 1 779 uczestników), warsztaty (54 zaj ęcia – 1 025 uczestników), pokazy, konkursy. Zbiory muzealne według jednostek inwentarzowych, wynosiły na dzie ń 31.12.2004 r. – 4 967, na dzie ń 31.12.2012 r. – 5 520 zabytków, a na 31. 12 2013 r. – 5 682 zabytki.
Gminna Szkoła Muzyczna I stopnia w Kluczborku Szkoła muzyczna jest szkoł ą pa ństwow ą prowadzon ą przez Gmin ę Kluczbork, nadzór pedagogiczny sprawuje Minister Kultury. Do szkoły ucz ęszcza około 150 uczniów w wieku od 6 do 18 lat, którzy ucz ą si ę gry na fortepianie, skrzypcach, gitarze, akordeonie, perkusji, tr ąbce, flecie, klarnecie, puzonie, saksofonie i tubie.
Kino Obecnie na terenie miasta Kluczbork oraz na terenie powiatu kluczborskiego nie funkcjonuje Ŝadne kino. Najbli Ŝsza instytucja tego typu znajduje si ę w Opolu, oddalonym o 45 km od Kluczborka. Dane wskazuj ą równie Ŝ, i Ŝ pomimo tego, Ŝe Polacy w ostatnich latach bij ą rekordy frekwencji w kinach, to z mapy Polski w samym tylko 2009 r. znikn ęło 40% kin (kin jedno i dwusalowych). Przyczyn ą takiego stanu rzeczy jest przede wszystkim zły stan techniczny obiektów, w których znajduj ą si ę kina lokalne, przestarzałe wyposa Ŝenie, sprz ęt do projekcji i niedoinwestowanie.
59
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Gmina Kluczbork jest obecnie na etapie planowania projektu przebudowy i rozbudowy kina Bajka, który ma doprowadzi ć do tego, aby budynek na nowo stał si ę centrum kulturotwórczym spełniaj ącym aktualne wymagania stawiane tego typu obiektom, szczególnie pod wzgl ędem wyposa Ŝenia instalacyjnego, sanitarnego, technicznego, dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych. Projekt zakłada, i Ŝ główna bryła budynku pochodz ącego z lat 20 XX w. nie zostanie naruszona. Budynek uj ęty jest w gminnej ewidencji zabytków pod numerem 774/1290, ochronie podlega bryła, tynkowy detal elewacji, wielko ść otworów, drewniana stolarka okien i drzwi. Ze względu na zły stan dotychczasoego zaplecza technicznego budynku, zostanie ono wyburzone, a w jego miejsce dobudowane zostanie nowe zaplecze. Po przebudowie budynek ma słu Ŝyć nie tylko jako kino, ale równie Ŝ jako obiekt z wielofunkcyjn ą sal ą widowiskow ą, z mo Ŝliwo ści ą obsługi niewielkich przedstawie ń teatralnych, kabaretowych, prowadzenia szkole ń, sympozjów, zjazdów itp. W obiekcie znajdowa ć b ędzie si ę widownia mog ąca pomie ści ć 186 osób, w tym 4 osoby na wózkach inwalidzkich. Dodatkowo foyer, parter i półpi ętro (podest klatki schodowej) pomie ści ć b ędą mogły maksymalnie do 45 osób, co ł ącznie da mo Ŝliwo ść przebywania tam 90 osób.
2.2.3.7. Gospodarka i rynek pracy Od kilku lat władze miasta prowadz ą działalno ść ukierunkowan ą na przyci ągni ęcie inwestorów. W 2006 r. utworzono w Ligocie Dolnej Podstref ę Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej o wielko ści 54 ha.
Zdj ęcie 9. Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ligocie Dolnej w 2002 r. i w 2012 r. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.
60
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
W styczniu 2008 r. w Ligocie Górnej uruchomiono zakład produkuj ący maszyny ci ęŜ kie – PROTEA, a 4 kwietnia tego samego roku w Bogacicy swoje podwoje otworzyła firma STEGU, zajmuj ąca si ę produkcj ą elementów wyko ńczeniowych z betonu oraz gipsu. Swoj ą działalno ść rozpocz ęła równie Ŝ ocynkownia niemieckiej grupy SEPPELER GRUPPE, a rozbudow ę zako ńczyła firma SIEGENIA AUBI. Ponadto rozwijaj ą si ę inne rodzime przedsi ębiorstwa – CUPROD, WAGREM, PREFABET, FAMAK oraz zatrudniaj ąca osoby niepełnosprawne firma FLAXPOL.
Marcegaglia – jedna z najwi ększych inwestycji województwa opolskiego Włoski koncern, który jest liderem w zakresie przetwarzania stali. Ka Ŝdego roku w fabrykach nale Ŝą cych do koncernu przetwarza si ę ponad 4 miliony ton stali. Dzienna produkcja rur, profili otwartych, ta śm, blach ze stali si ęga 5 tysi ęcy kilometrów. Koncern Marcegaglia posiada 47 zakładów produkcyjnych, 49 biur sprzeda Ŝy, 150 agencji, 3,5 mln metrów kwadratowych powierzchni produkcyjnych. Roczne obroty koncernu przekraczaj ą 2,6 miliarda Euro, koncern zatrudnia ponad 6 tys. pracowników. Otwarcie zakładu w Kluczborku odbyło si ę 14.10.2010r. Wielko ść inwestycji ok. 60 mln euro. 80 000 m2 hal produkcyjnych. Zatrudnienie ok. 250 osób.
Ocynkownia Śląsk Zakład Ocynkowni Śląsk w Kluczborku został otwarty 8 maja 2009 roku. Budowa zakładu kosztowała 14 mln Euro, tj. ponad 50 mln złotych. Zatrudnienie wynosi 102 osoby. Zakład znajduje si ę w Ligocie Dolnej, w s ąsiedztwie specjalnej strefy ekonomicznej INVEST PARK. Zakład posiada nowoczesn ą technologi ę do zabezpieczania antykorozyjnego elementów przestrzennych i jest wyposa Ŝony w wann ę o szeroko ści 3 metrów, długo ści 12,5 m i gł ęboko ści 3,4 metrów.
Protea Sp. z o.o. 31.01.2008 r uruchomiono produkcj ę w nowo wybudowanej fabryce zlokalizowanej w Ligocie Górnej koło Kluczborka. Warto ść inwestycji wyniosła ok. 25 mln zł. Zatrudnienie wynosi 180 osób. Protea Sp. z o.o., jest polsk ą firm ą z główn ą siedzib ą w Gda ńsku oraz biurem przedstawicielskim w Norwegii. Od pocz ątku swojej działalno ści, która datuje si ę od roku 2002, firma wyspecjalizowała si ę w dostawach maszyn i konstrukcji dla zastosowa ń morskich, stoczniowych, portowych oraz w przemy śle wydobywczym ropy naftowej (tzw. 61
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 offshore). W ofercie PROTEA znajduj ą si ę urz ądzenia takie jak: śurawie, Wci ągarki specjalnego przeznaczenia, Suwnice, A-Ramy, Podno śniki.
Famak S.A. Fabryka Maszyn i Urz ądze ń FAMAK S.A. w Kluczborku jest producentem d źwignic i maszyn do transportu ci ągłego o uznanej marce firmowej o ponad 60-letniej tradycji. Dla dostarczanych maszyn i urz ądze ń firma zapewnia odbiorcom kompleksow ą obsług ę opart ą na zasadzie partnerskiej i długotrwałej współpracy. Obecne zatrudnia ok. 500 osób
Inpol Krak Sp z o. o . 13 marca 2012 rozpocz ęło prac ę nowoczesne centrum ci ęcia rur i profili firmy Inpol- Krak. Jest to kolejna inwestycja na terenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Invest Park" poło Ŝonej w Ligocie Dolnej. Inpol-Krak zatrudnia obecnie 10 osób. Wielko ść hali produkcyjnej 1650 m2, a koszt inwestycji wyniósł 10.096.800 zł. Firma Inpol-Krak jest polsk ą firm ą rodzinn ą, działaj ącą od 1994 roku i od pocz ątku swojej działalno ści zajmuje si ę sprzeda Ŝą stali. Centrala firmy mie ści si ę w Krakowie. Firma współpracuje z firmami z Włoch, Niemiec, Anglii, Belgii i USA.
Cuprod Sp.z o.o. Firma Cuprod Sp. z o.o. powstała w 1988 roku i jest specjalist ą w produkcji biszkoptów z galaretk ą pod markami własnymi odbiorców. Najwy Ŝsz ą jako ść produktów potwierdzaj ą certyfikaty BRC, ISO 9001, ISO 22000, posiada wdroŜony system HACCP oraz IFS. Zatrudnia ok. 200 osób. Ostatnio zrealizowana inwestycja (ponad 9 mln zł) – rozbudowa zakładu, budowa nowej hali oraz zakup nowej linii technologicznej zwi ększyła zdolno ści produkcyjne firmy do 800 ton ciastek miesi ęcznie.
PV Prefabet Kluczbork SA Spółka istnieje na rynku od 1997 roku. Firma specjalizuje si ę w produkcji i sprzeda Ŝy kompletnych kanalizacji z betonu. Zatrudnia ok. 208 osób
Stegu Sp. z o.o. STEGU Sp. z o.o. jest firm ą rodzinn ą istniej ącą od 1993 roku. 4.04.2008 r. otwarto nowy zakład firmy STEGU. Zajmuje się produkcj ą elementów wyko ńczeniowych z betonu 62
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 oraz gipsu. Zatrudnienia 50 osób. Zakład powstał na bazie zdewastowanych budynków dawnej rozlewni wód mineralnych w Bogacicy.
Centrum Dystrybucji Mlekovita Jest to wybudowany od podstaw, nowoczesny obiekt, z pełn ą baz ą magazynow ą o powierzchni 1 000 m2, w którym znajduj ą si ę pomieszczenia profesjonalnie przystosowane do magazynowania i dystrybucji
Siegenia - Aubi Firma Siegenia-Aubi jest znanym na rynku europejskim producentem oku ć do okien i drzwi oraz urz ądze ń do wietrzenia pomieszcze ń. W 2011 r. wybudowana została nowa hala produkcyjna o powierzchni 3700 m2. Koszt ok. 2 mln euro zatrudnienie wynosi średnio 540 osób.
Ropez Fabryka mebli tapicerowanych Ropez ma swoj ą główn ą siedzib ę w Mroczeniu i działa od 1994 r. Od 11 pa ździernika 2007 r. fabryka rozpocz ęła produkcj ę w wyremontowanych budynkach produkcyjnych dawnej fabryki mebli przy ul. Dzier Ŝona w Kluczborku. Obecnie w fabryce pracuje ponad 50 osób.
Flaxpol Sp. z o.o. Flaxpol Sp. z o.o. jest dystrybutorem półfabrykatów do produkcji mebli i akcesoriów meblowych. Istnieje od 1991r. W roku 2002 działalność Spółki przeniesiona została do Kluczborka na ul. Jagiełły 1, gdzie do dzi ś ma swoj ą siedzib ę. W tym samym roku został przyznany firmie status Zakładu Pracy Chronionej. Obecnie zatrudnia 214 pracowników, w tym 146 pracowników niepełnosprawnych. W 2003 roku poszerzono działalno ść o produkcj ę i sprzeda Ŝ odzie Ŝy roboczej i ochronnej.
PKP Cargowag Sp. z o.o. - Zakład Napraw Taboru w Kluczborku Firma zajmująca si ę produkcj ą i napraw ą taboru kolejowego. Zakład przez prawie 60 lat działalno ści przechodził szereg zmian organizacyjnych. Od 1 pa ździernika 2013 roku w wyniku konsolidacji Spółek zale Ŝnych PKP CARGO S.A, nast ąpiło przej ęcie Spółki
63
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
WAGREM Sp. z o.o. z siedzib ą w Kluczborku przez Spółk ę PKP CARGOWAG Sp. z o.o. z siedzib ą w Warszawie.
Rialex Crane Systems Firma została zało Ŝona w Kluczborku w roku 1992 i zajmuj ę si ę projektowaniem, produkcj ą i monta Ŝem urz ądze ń d źwigowych.W ci ągu ostatnich kilkunastu lat firma Rialex z niewielkiej firmy zatrudniaj ącej pi ęciu pracowników stała si ę pr ęŜ nie działaj ącym przedsi ębiorstwem, zatrudniaj ącym ponad 50 osób. W roku 2003 firma uzyskała certyfikat jako ści ISO 9001:2000.
Aspöck Nowym inwestorem w Gminie Kluczbork będzie firma Aspöck z Austrii, która w Ligocie Dolnej zakupiła działk ę o powierzchni 2,44 ha i zainwestuje w strefie ekonomicznej. Aspöck to firma produkuj ąca układy o świetleniowe do samochodów osobowych, ci ęŜ arowych, motocykli i maszyn rolniczych. Firma została zało Ŝona 1977 roku w Austrii. Aspöck ma swoje oddziały w wielu innych krajach: Niemczech, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Portugalii, Francji, Brazylii, Szwecji. W listopadzie 2011 roku firma weszła do Polski, rejestruj ąc spółk ę Aspöck Systems Polska Sp. z o.o
W mie ście, wraz z rozwojem gospodarczym, wyrosła i działa z powodzeniem sfera usług, wspomagaj ąca przedsi ębiorczo ść . Ju Ŝ dzi ś w Kluczborku ma swe siedziby kilkana ście banków, a kolejne s ą zainteresowane uruchomieniem swoich oddziałów. Pomoc ą w prowadzeniu interesów słu Ŝą liczne kancelarie prawne, notarialne, tłumacze przysi ęgli. Robienie interesów znakomicie ułatwia równie Ŝ istnienie wszystkich istotnych urz ędów oraz instytucji gminnych i powiatowych. Jako ść obsługi inwestora została potwierdzona certyfikatem Gminy Atrakcyjnej dla Inwestora. W 2012 roku nast ąpiło otwarcie Kluczborskiego Inkubatora Przedsi ębiorczo ści projektu realizowanego przez Powiat Kluczborski. W 2014 roku został otwarty kolejny Kluczborski Inkubator Przedsi ębiorczo ści (przy ul. Moniuszki), który oferuje pomieszczenia dla innowacyjnych przedsi ębiorców. Inkubator przedsi ębiorczo ści na bazie obiektu i zaplecza technicznego pozwoli tworzy ć nowe przedsi ębiorstwa z sektora małej i średniej przedsi ębiorczo ści, głównie mikro, których zało Ŝycielami mog ą by ć: 64
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
• osoby bezrobotne • fachowcy ró Ŝnych bran Ŝ • osoby powracaj ące z emigracji zarobkowej, czy te Ŝ startuj ący na rynku pracy absolwenci wy Ŝszych uczelni z pomysłem na własn ą działalno ść . Z uwagi na odmienne funkcje miasta i terenów wiejskich struktura zatrudnienia ludno ści tych obszarów wykazuje zasadnicze ró Ŝnice. W mie ście dominuje sektor przemysłu i usług, istotn ą pozycj ę utrzymuje równie Ŝ transport, składowanie i ł ączno ść . Natomiast na obszarze wiejskim dominuj ą szeroko poj ęte usługi, rolnictwo oraz przemysł le śny. W sektorze produkcyjnym najwi ększe zatrudnienie daje przemysł metalowy, budowlany i odzie Ŝowy. W sektorze usług – edukacja, ochrona zdrowia, handel i naprawy. Podmioty gospodarki narodowej w Gminie Kluczbork w rejestrze REGON w 2012 r.: − ogółem 3962, w tym w mie ście 3031 − sektor publiczny 170, w tym w mie ście 153 − sektor prywatny 3792, w tym w mie ście 2878 − osoby fizyczne prowadz ące działalno ść gospodarcz ą 2885, w tym w mie ście 2096 Podmioty gospodarki narodowej w Gminie Kluczbork w rejestrze REGON w 2012 r. według wybranych sekcji kształtowaly si ę nast ępuj ąco: − rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo, rybactwo 123, w tym w mie ście 28 − przemysł 385 (miasto 253), w tym przetwórstwo przemysłowe 371 (miasto 244) − budownictwo 463 (miasto 292) − handel, naprawa pojazdów samochodowych 1 077 (miasto 855) − transport i gospodarka magazynowa 167 (miasto 125) − zakwaterowanie i gastronomia 88 (miasto 59) − informacja i komunikacja 52 (miasto 44) − obsługa rynku nieruchomo ści 451 (miasto 432) − działalno ść profesjonalna, naukowa i techniczna 298 (miasto 256) Pracuj ący w Gminie Kluczbork: − ogółem 8 217 (miasto 7138) w tym kobiety 3 775 (miasto 3 381) − przemysł i budownictwo 3 345 (miasto 2 799) − handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja 1 601 (miasto 1 535) − działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomo ści 221
65
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Przeci ętne miesi ęczne wynagrodzenie brutto w 2012 r. wynosiło: − ogółem – 3 200,22 PLN − rolnictwo, le śnictwo, łowiectwo, rybactwo – 4 111,65 PLN − przemysł i budownictwo – 3 052,62 PLN − handel; naprawa pojazdów samochodowych; transport i gospodarka magazynowa; zakwaterowanie i gastronomia; informacja i komunikacja - 2114,59 PLN − działalno ść finansowa i ubezpieczeniowa; obsługa rynku nieruchomo ści 3554,93 Liczba bezrobotnych z terenu Gminy Kluczbork zarejestrowanych w 2012 r. wyniosła 1584 osoby, w tym - 935 kobiet. Według danych Powiatowego Urz ędu Pracy w Kluczborku na dzie ń 31 grudnia 2012 roku w Gminie Kluczbork pozostawało zarejestrowanych 1 584 bezrobotnych, tj. o 72 osoby mniej w porównaniu z ko ńcem roku poprzedniego. Wg stanu z 28 lutego 2014 r. liczba bezrobotnych wyniosła 1 580 w tym kobiet 839, a według stanu z 8.05.2014r. liczba bezrobotnych wyniosła 1 458 w tym kobiet 788. Wśród bezrobotnych wi ększ ą liczebnie grup ą były kobiety, które stanowiły 59% ogółu bezrobotnych w gminie (935 osoby). W 2012 roku 793 osoby bezrobotne miały prawo do zasiłku dla bezrobotnych, który pobierały średnio przez cztery miesiące. Spo śród 24 156 osób z terenu Gminy Kluczbork b ędących w wieku produkcyjnym z ko ńcem 2012 roku 5,2% pozostawało bez zatrudnienia. Dla scharakteryzowania zjawiska bezrobocia w gminie niezwykle wa Ŝna jest analiza danych dotycz ących podziału bezrobotnych według wieku, czasu pozostawania bez pracy, sta Ŝu pracy i wykształcenia. Z ko ńcem 2012 roku w grupie bezrobotnych najwi ęcej było ludzi młodych, cz ęsto nieposiadaj ących wcze śniejszych do świadcze ń zawodowych. Było to porównywalne z sytuacj ą w kraju. Niepokój budziła równie Ŝ liczna grupa osób, które przekroczyły 45. rok Ŝycia. Osobom pozostaj ącym jeszcze w wieku produkcyjnym, ale ju Ŝ niemobilnym, zdecydowanie trudniej znale źć prac ę i zdoby ć nowe kwalifikacje zawodowe. Najwi ększy udział kobiet w śród ogółu bezrobotnych zarejestrowano w przedziałach wiekowych 18-24 lata (57,9%), 25-34 lata (68,2%) oraz 35-44 lata (66,5%).
66
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 18. Bezrobotni w gminie Kluczbork w poszczególnych grupach wiekowych w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku.
Wykres 19. Bezrobotni w gminie Kluczbork według czasu pozostawania bez pracy w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku.
Powrót do pracy jest tym trudniejszy, im dłu Ŝszy jest okres pozostawania poza zatrudnieniem, co wyra źnie wida ć na powy Ŝszym zestawieniu. Brak pracy mo Ŝe powodowa ć nieodwracalne szkody nie tylko ekonomiczne, ale przede wszystkim społeczne, ł ącznie z daleko id ącą demoralizacj ą i wykluczeniem osób pozostaj ących bez zatrudnienia.
67
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 20. Bezrobotni w gminie Kluczbork według sta Ŝu pracy w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku.
Najliczniejsz ą grup ę osób pozostaj ących bez pracy w powiecie i gminie, stanowiły osoby niepracuj ące od 1 do 3 miesi ęcy a drug ą liczebnie grup ę stanowiły osoby niepracuj ące przez okres od 3 do 6 miesi ęcy. Wa Ŝne w ich przypadku s ą: nowe miejsca pracy i poradnictwo zawodowe.
2.2.3.8.Turystyka – noclegi, hotele, gospodarstwa agroturystyczne Gmina Kluczbork pod wzgl ędem turystycznym rozwija si ę w kierunku turystyki weekendowej i sentymentalnej. Ta druga skierowana jest głównie do turysty z Niemiec i pełni drugorz ędn ą rol ę. Natomiast w zakresie turystyki weekendowej budowana jest oferta atrakcji turystycznych bazuj ących na aktywnym wypoczynku. Cała gmina pokryta jest sieci ą szlaków rowerowych (122 km) oraz pieszych (100 km). Na terenie gminy znajduje si ę równie Ŝ szlak kajakowy na rzece Stobrawie oraz istnieje mo Ŝliwo ść wypo Ŝyczenia kajaków. Atrakcje przyrodnicze to głównie kompleks le śny Borów Stobrawskich obejmuj ący m.in. Stobrawski Park Krajobrazowy, obszar NATURA 2000, zabytkowe parki w tym miejski i przypałacowe w B ąkowie, Maciejowie i Smardach Dolnych, liczne pomniki przyrody w tym przydro Ŝna aleja d ębów w Nowej Bogacicy. Du Ŝą atrakcj ą turystyczn ą stał si ę równie Ŝ zbiornik retencyjny, który wykorzystywany jest równie Ŝ w celach rekreacyjnych. Znajduje si ę tam strze Ŝone k ąpielisko z pla Ŝą oraz wypo Ŝyczalnia sprz ętu wodnego. Z zabytków architektury warto wymieni ć pałace w B ąkowie, Maciejowie (status muzeum) i Smardach Dolnych oraz ko ścioły m.in. ewangelicki w Kluczborku z wie Ŝą
68
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 widokow ą, w Bogacicy, Kujakowicach Górnych, Kuniowie czy w Łowkowicach oraz drewnian ą architektur ę sakraln ą w B ąkowie, Maciejowie i Ligocie Górnej. Oferta turystyczna jest wzbogacona poprzez ogólnodost ępn ą infrastruktur ę sportow ą: boiska wielofunkcyjne, ścianka wspinaczkowa, kryta pływalnia, hale sportowe itp. Na terenie gminy znajduj ą si ę gospodarstwa agroturystyczne i gospodarstwa ekologiczne, które prowadz ą zaj ęcia edukacyjne dla grup zorganizowanych i indywidualnych go ści W Gminie Kluczbork działaj ą nast ępuj ące gospodarstwa agroturystyczne i ekologiczne: − Demonstracyjne gospodarstwo ekologiczne "EKOSTYL” Iwona i Janusz Śliczni Biadacz-Kamienisko 6 − Gospodarstwo agroturystyczne Barbary i Witolda Stodołów Bogda ńczowice 21, 46- 233 B ąków − Agroturystyczne Gospodarstwo Ekologiczne „Agrochatka”, El Ŝbieta i Jerzy Wo źniakowie Biadacz-Brodnica 17, 46-233 B ąków − "Michałówka" Barbara i Michał Malinowscy, Borkowice, ul. Kraskowska 21A, 46- 243 Bogacica Od kilku lat wdra Ŝany jest równie Ŝ na terenie gminy projekt wiosek tematycznych, które oferuj ą warsztaty tematyczne, gry terenowe, questy i tym podobne atrakcje. Na chwil ę obecn ą mieszka ńcy 4 miejscowo ści postanowili rozpocz ąć proces tworzenia wsi tematycznych (Maciejów, Borkowice, Bogacica, Ligota Dolna). Rozwój turystyki na terenie gminy wspierany jest poprzez rozwój bazy noclegowej i gastronomicznej nie tylko w mie ście, ale równie Ŝ na terenach wiejskich.
Baza noclegowa − hotel Spałka otwarty w 2013 standard 4 gwiazdki, (pierwszy w województwie opolskim) 23 pokoje w tym 3 apartamenty. Hotel posiada wind ę oraz dostosowany jest do europejskich norm obsługi osób niepełnosprawnych. − hotel KORONA (15 pokoi 1- i 2-osobowych, 2 apartamenty) − zajazd „W Rynku” (10 miejsc w pokojach 1- i 2-osobowych) − Kampus STOBRAWA (47 miejsc) − Internat Wojewódzkiego O środka Dokształcania i Doskonalenia Zawodowego (ok. 50-60 miejsc − Dom Zgromadzenia Ksi ęŜ y Sercanów (ok. 50 miejsc) − w Bogacicy hotel-restauracja „Nad Stawem” (14 miejsc)
69
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
− w B ąkowie camping OSiR (52 miejsca w domkach i 100 miejsc na polu namiotowym) − w B ąkowie zajazd „Go ściniec Staropolski” (50 miejsc, w tym 24 miejsca w 6- osobowych domkach campingowych) − w Bogda ńczowicach Internat Przy Zespole Szkół Ponadgimnazjalnych (45 miejsc) − szkolne schronisko młodzie Ŝowe w Ba Ŝanach (50 miejsc noclegowych)
2.2.4. Analiza finansowa Gminy Kluczbork
Analiz ę sporz ądzono przyjmuj ąc rok 2014 za bie Ŝą cy, bior ąc pod uwag ę faktyczne wykonanie w latach 2009 – 2013 oraz prognoz ę na lata 2015 – 2017 (Tabela 9). Dochody bud Ŝetu gminy pochodz ą z wielu źródeł, grupowanych w trzy podstawowe kategorie: dochody własne, subwencje i dotacje. Subwencje s ą to nale Ŝne gminie środki z bud Ŝetu pa ństwa. Dotacje s ą to równie Ŝ środki z bud Ŝetu pa ństwa, jednak przekazywane ze wskazaniem przeznaczenia. Dochody własne bud Ŝetu gminy są to wszelkie pozostałe dochody. Dochody stopniowo ulegają zwi ększeniu, najcz ęś ciej w zwi ązku z nowymi zadaniami nało Ŝonymi do wykonania przez gmin ę. Wydatki bud Ŝetu gminy obejmuj ą wszelkie wydatki zwi ązane z funkcjonowaniem gminy. Dzielone s ą na dwie grupy: bie Ŝą ce i maj ątkowe. Wydatki bie Ŝą ce zwi ązane s ą z realizacj ą corocznych, bie Ŝą cych zada ń gminy, natomiast wydatki maj ątkowe (zwane inwestycyjnymi) dotycz ą zada ń, których skutkiem jest powstanie nowej infrastruktury.
Tabela 9. Kształtowanie si ę dochodów i wydatków oraz wykorzystanie środków unijnych i poziom zadłu Ŝenia w latach 2009 – 2017 w mln złotych. Źródło: Wydział Finansowy, Urz ąd Miejski w Kluczborku. Rok 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 Dochody ogółem 84,65 88,95 96,60 92,96 91,20 102,04 114,17 112,51 111,31 własne 44,86 50,06 55,95 53,35 52,82 59,89 71,67 72,01 71,81 w tym: subwencje 23,91 23,85 24,49 25,27 23,05 22,06 22,50 22,50 22,50 dotacje 15,88 15,04 16,16 14,34 15,33 20,09 20,00 18,00 17,00 Wydatki ogółem 99,29 107,54 102,22 97,73 93,66 101,17 111,34 108,31 104,11 w tym: 22,96 23,72 21,87 14,74 6,33 13,13 23,97 21,26 16,16 maj ątkowe Wykorzystanie 3,38 4,74 6,94 5,53 1,34 8,90 4,00 0,00 0,00 środków unijnych Poziom zadłu Ŝenia 22,13 38,74 44,27 47,74 50,50 49,63 46,80 42,60 35,40
70
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 21 przedstawia dochody gminy w latach 2009-2017 z podziałem na kategorie. Wyra źnie wida ć tendencj ę wzrostow ą i to głównie a kategorii dochodów własnych Gminy. Z kolei Wykres 22 przedstawia relacj ę pomi ędzy wydatkami bie Ŝą cymi a maj ątkowymi w poszczególnych latach.
Wykres 21. Dochody bud Ŝetu Gminy Kluczbork w latach 2009 – 2017 w mln zł. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku
120,00
100,00
80,00 dotacje
w mln zł w 60,00 subwencje ść własne 40,00 warto
20,00
0,00 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Wykres 22. Wydatki bud Ŝetu Gminy Kluczbork w latach 2009 – 2017 w mln zł. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku
120,00
100,00
80,00 maj ątkowe
w mln zł w 60,00
ść bie Ŝą ce 40,00 warto
20,00
0,00 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
Wydatki bud Ŝetu Gminy dotycz ą ró Ŝnorakich sfer z zakresu zada ń, nało Ŝonych gminom do realizacji. Struktur ę wydatków bud Ŝetu Gminy Kluczbork w 2013 roku przedstawia Wykres 23.
71
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 23. Struktura wydatków bud Ŝetu Gminy Kluczbork w 2013 roku. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku
6% 5%
Oświata i opieka wychowawcza 8% Pomoc społeczna i opieka zdrowia
Administracja publiczna 8% 47% Gospodarka mieszkaniowa, komunalna i ochrona środowiska Kultura, sport i rekreacja
8% Drogi i transport
Pozostałe
18%
Jednym z głównych punktów wydatków w Gminie Kluczbork s ą wydatki na o świat ę. Całkowite wydatki na o świat ę w Gminie Kluczbork w latach 2004 - 2013 wskazuj ą na systematyczny wzrost. Porównuj ąc poszczególne lata mo Ŝna zaobserwowa ć, Ŝe w roku 2006, 2008 i 2010 nast ąpił znaczny wzrost wydatków do roku poprzedniego, bo w roku 2006 a Ŝ o 10%, w roku 2008 o 14% a w roku 2010 o 14%. Spowodowane to było przeznaczeniem zwi ększonych środków na inwestycje w tych latach. Natomiast wzrost wydatków w pozostałych latach jest porównywalny i stabilny. Wzrost wydatków uzale Ŝniony jest równie Ŝ od wydatków zapisanych w bud Ŝecie na realizacj ę projektów unijnych. Od kilku lat w placówkach o światowych Gminy Kluczbork realizowanych jest wiele projektów ( w roku 2011 zrealizowano projekty na kwot ę 775 691,46 zł, w roku 2012 na kwot ę 972 143,33 zł, a w roku 2013 planowane wydatki to 800 366,43 zł Wydatki na o świat ę we wskazanych latach przekraczały co roku kwot ę przyznanej subwencji o światowej. W roku 2011 subwencja pokryła 77,49 % wydatków na jednostki subwencjonowane, w roku 2012 pokryła 78,47%; a w roku 2013 planowane jest pokrycie wydatków w 74,92% (zmniejszenie o 3,55%). Wzrost wydatków na o świat ę w roku 2013 spowodowany jest skutkiem przechodz ącym z roku ubiegłego w postaci podwy Ŝki wynagrodzenia dla nauczycieli od m-ca IX oraz wzrostem składki rentowej w roku poprzednim. 72
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 24. Kierunki inwestowania w gminie Kluczbork w latach 2009 – 2014. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku.
25 000 000
20 000 000
15 000 000 pozostałe sport i rekreacja kultura gospodarka komunalna oświata gospodarka mieszkaniowa drogi i transport tereny wiejskie 10 000 000
5 000 000
0 2009 2010 2011 2012 2013 2014 - plan
73
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
2.2.5. Wykorzystanie środków unijnych
Gmina Kluczbork pozyskuje środki na zwi ększenie wydatków maj ątkowych ze środków unijnych poprzez realizacj ę ró Ŝnego rodzaju projektów (Tabela 10).
Tabela 10. Wykaz projektów zrealizowanych przy udziale pozyskanych środków zewn ętrznych (zł). Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku Warto ść Udział Lp. Nazwa projektu całkowita Dofinansowanie Gminy projektu 1. „Rewitalizacja miasta Kluczborka obejmuj ąca remont Ratusza, dróg i kanalizacji deszczowej wokół Rynku, 6 980 863,38 4 376 070,36 2 604 793,02 remont Parku Miejskiego oraz remont cz ęś ci wspólnych budynków wspólnot mieszkaniowych” 2. Budowa obwodnicy miasta Kluczborka od drogi krajowej nr 45 w Kuniowie do 10 325 590,07 6 380 221,04 3 945 369,03 ul. Fabrycznej w Kluczborku 3. Przebudowa świetlicy wiejskiej wraz z wyposa Ŝeniem w Borkowicach 819 957,76 499 985,00 319 972,76 4. Rozbudowa świetlicy wiejskiej wraz z wyposa Ŝeniem w Ligocie Dolnej 380 662,81 232 111,00 148 551,81 5. Przebudowa ze zmian ą sposobu uŜytkowania budynku byłej szkoły 408 141,33 265 457,00 142 684,33 podstawowej w Ba Ŝanach na centrum „Zielone Szkoły” 6. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków 5 551 717,79 3 387 067 2 163 650,79 7. Nowe kompetencje – nowe Ŝycie. Program aktywizacji zawodowej i społecznej osób długotrwale 370 336,67 331 451,32 38 885,35 pozostaj ących bez pracy w Gminie Kluczbork. 8. Termomodernizacja budynku Publicznego Gimnazjum nr 5 im. M. 1 458 304,03 588 337,67 869 966,36 Reja w Kluczborku 9. Wojewódzki Kampus Sportowo- Rekreacyjny STOBRAWA 9 817 931,55 3 531 215,49 6 286 716,06 10. Przebudowa Drogi Dojazdowej do WSSE w Ligocie Dolnej 1 527 669,03 1 298 518,67 229 150,36
74
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
11. Program indywidualizacji procesu nauczania i wychowania uczniów klas I-III szkół podstawowych pt „Uwierz w 140 151,00 140 151,00 0,00 siebie a oka Ŝe si ę, Ŝe Ty jeste ś najlepszy” - projekt systemowy 12. „Program zaj ęć dodatkowych wspieraj ących rozwój kompetencji kluczowych uczniów szkół 202 592,50 202 592,50 0,00 gimnazjalnych województwa opolskiego w roku szkolnym 2010/2011” - projekt systemowy 13. „Rozszerzenie oferty edukacyjnej dla wsparcia ambicji uczniów z obszarów 390 655,00 390 655,00 0,00 wiejskich Gminy Kluczbork” - projekt konkursowy 14. „Ka Ŝdy mo Ŝe zosta ć Omnibusem” projekt partnerski, konkursowy 755 176,00 755 176,00 0,00 15. „Opolska e-Szkoła, szkoł ą ku przyszło ści” w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2007-2013, II O ś Priorytetowa-Społecze ństwo 1 473 671,64 1 473 671,64 361 890,20 Informacyjne, Działanie 2.1 Infrastruktura dla wykorzystania narz ędzi ICP oraz Działanie 2.2 Moduły Informacyjne, platformy e-usługi i bazy danych. 16. PSP nr 1 im.J.Dzierzona w Kluczborku Program „Uczenie si ę przez całe Ŝycie” 60 000,00 60 000,00 0,00 „Comenius -partnerskie projekty szkół” 17. PG Nr 3 w Kluczborku Program „Uczenie si ę przez całe Ŝycie” 60 000,00 60 000,00 0,00 „Comenius -partnerskie projekty szkół”
18. PG Nr 4 im.ks.dr.J.Dzier Ŝona w Kujakowicach Górnych Program „Uczenie si ę przez całe Ŝycie” 60 000,00 60 000,00 0,00 „Comenius -partnerskie projekty szkół” 19. PSP z OP w Kuniowie Program „Uczenie si ę przez całe Ŝycie” 60 000,00 60 000,00 0,00 „Comenius -partnerskie projekty szkół”
75
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
3. ZINTEGROWANA ANALIZA SWOT DLA GMINY KLUCZBORK
W ramach procesu opracowania Strategii wykorzystano innowacyjne rozwi ązanie zintegrowanej analizy SWOT, za pomoc ą której zidentyfikowano i zhierarchizowano kluczowe czynniki maj ące wpływ na rozwój społeczno- gospodarczy gminy Kluczbork. Był to istotny etap diagnostyczny wspomagaj ący proces formułowania wyzwa ń, celów strategicznych i celów operacyjnych. Innowacyjno ść zastosowanego rozwi ązania polega na dodatkowym podziale czynników zewn ętrznych (szanse, zagro Ŝenia) na te uwarunkowane wewn ętrznie, na które mamy wpływ oraz uwarunkowane zewn ętrznie czyli te, na które wpływu nie mamy (Tabela 11).
Tabela 11. Zintegrowana analiza SWOT. Źródło: opracowanie własne przy współpracy z Uniwersytetem Łódzkim, Urz ąd Miejski w Kluczborku SZANSE ZAGRO śENIA (uwarunkowania) ATUTY SŁABO ŚCI (uwarunkowania) Zewn ętrzne Wewn ętrzne Wewn ętrzne Zewn ętrzne
W ramach analizy SWOT dokonano klasyfikacji czynników w odniesieniu do trzech filarów: 1) Gospodarka 2) Społecze ństwo 3) Zagospodarowanie przestrzeni i środowisko. Przypisanie czynnika do okre ślonego filaru nie oznacza braku jego istotno ści w innych filarach. Wyniki przeprowadzonej analizy SWOT wskazuj ą, Ŝe działania podejmowanie w ramach Strategii powinny dotyczy ć przezwyci ęŜ ania słabo ści gminy na rzecz jak najlepszego wykorzystania jej szans rozwojowych. Analiza, oprócz strategicznych rozstrzygni ęć , pomaga w procesie identyfikacji potencjałów rozwojowych gminy, stanowi ących podstaw ę dla budowania przewag konkurencyjnych. Zgodnie z nowym podej ściem do rozwoju polityka lokalna, prowadzona w następnych latach, bazowa ć ma w głównej mierze na wewn ętrznych potencjałach danego obszaru, których wła ściwe wykorzystanie powinno przyczyni ć si ę do wzrostu konkurencyjno ści gminy.
76
Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szansa zewn. G-1: szansa wewn. G-1: atut G-1: słabo ść G-1: zagro Ŝenie wewn. zagro Ŝenie zewn. planowana droga Wałbrzyska koncentracja i niezdefiniowany i G-1: G-1: ekspresowa S11 Specjalna Strefa specjalizacja niewypromowany brak wyra źnego rosn ąca liczba i (modernizacja drogi Ekonomiczna przemysłu ci ęŜ kiego, produkt turystyczny wizerunku miasta poziom krajowej nr 11 Podstrefa Ligota metalowego i (logo Kluczborka) skomplikowania słabo ść G-2: Pozna ń – Katowice) Dolna budowlanego przepisów prawnych słabo zró Ŝnicowana zagro Ŝenie wewn. (Marcegaglia, na szczeblu szansa zewn. G-2: szansa wewn. G-2: struktura przemysłu G-2: krajowym, dogodne poło Ŝenie Kluczborski Protea, Ocynkownia brak długofalowej Ś ą słabo ść G-3: utrudniaj ących komunikacyjne w Inkubator l sk, In-Pol Krak, strategii promocji brak zakładów funkcjonowanie pobli Ŝu szlaków Przedsi ębiorczo ści Stegu, Famak, gminy, wysokiej technologii przedsi ębiorstw, drogowych i Rialex) niewystarczaj ąca szansa wewn. G-3: (niska podmiotów kolejowych atut G-2: informacja o ofercie istniej ące i innowacyjno ść gospodarczych i du Ŝy potencjał turystycznej i szansa zewn. G-3: potencjalne tereny przedsi ębiorstw, obywateli wydarzeniach blisko ść du Ŝych przemysłowe i produkcyjny i głównie w sektorze kulturalnych ośrodków miejskich magazynowe do tradycje MSP) zagro Ŝenie zewn. (Wrocław, zagospodarowania przemysłowe miasta G2: słabo ść G-4: zagro Ŝenie wewn. ś ą skomplikowane i konurbacja l ska, (tartak, Tereny po atut G-3: brak środków na G-3: Ŝ nieprzejrzyste Opole) dawnej Famprze du a liczba małych i inwestycje w problemy z Ŝ ą ś przepisy i procedury umo liwiaj ca przy Pułaskiego, mikro przedsi ębiorstwach wej ciem ludzi ę ść ę podatkowe dost pno do strefy inwestycyjne, przedsi biorstw oraz mała skłonno ść młodych na rynek du Ŝych rynków WSSE) pracy zagro Ŝenie zewn. atut G-4: do pozyskiwania zbytu (w G-3: szansa wewn. G-4: istnienie zewn ętrznych zagro Ŝenie wewn.
77 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szczególno ści dla rozwini ęta potencjalnych środków G-4: skomplikowane i sektora infrastruktura atrakcji finansowych wysokie bezrobocie, nieprzejrzyste budowlanego) techniczna miasta – turystycznych (m.in. niekorzystna przepisy i procedury słabo ść G-5: generalnie łatwo ść (i opartych na dotycz ące szansa zewn. G-4: niskie struktura bezrobocia rezerwy) dost ępu do miejskim parku, pozyskania i sprzyjaj ąca polityka zainteresowanie (ludzie młodzi, gazu, energii kampusie rozliczania środków regionalna (OSI) przedsi ębiorstw długotrwale elektrycznej, ciepła, sportowymi i UE (dla (M ŚP) rozwojem bezrobotni, szansa zewn. G-5: wody i ścieków (np. zbiorniku oraz przedsi ębiorców i organizacyjnym wykształcenie sprzyjaj ąca polityka 82 % mieszka ńców tradycjach JST) oraz podnoszeniem niedostosowane do dla rozwoju funkcji gminy Kluczbork ma kulturowych – kwalifikacji rynku pracy), ukryte pozarolniczych na dost ęp do wioski tematyczne) zawodowych bezrobocie (np. w na terenach wiejskich kanalizacji, 100 % zagro Ŝenie zewn. atut G-5: wzrost obszarach wiejskich) miasta Kluczbork słabo ść G-6 G-3: szansa zewn. G-6: społecznego zagro Ŝenie wewn. ą zbyt niski poziom polityka sprzyjaj ąca jest podł czone do Ŝ mała ilo ść miejsc zaanga owanie firm G-5: najni Ŝszego rozwojowi sieci) parkingowych odpływ atut G-6: wysoka wynagrodzenia odnawialnych źródeł wykwalifikowanej szansa wewn. G-5: specjalizacja energii rezerwy kadry z terenu gminy produkcji rolnej w oczyszczalni (spowodowany szansa zewn. G-7: tym w zakresie ścieków brakiem dla niej programy UE produkcji pracy - słu Ŝą ce szansa wewn. G-6: ekologicznej; wystarczaj ąco aktywizowaniu zasoby wody dla gospodarstwa płatnej - na miejscu) bezrobotnych rozwoju przemysłu wzorcowe - wybór miejsca
78 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szansa zewn. G-8: (w tym spo Ŝywczego atut G-7: zamieszkania poza dost ępno ść środków i innych gospodarstwa gmin ą Kluczbork UE na inwestycje i wodochłonnych) agroturystyczne zagro Ŝenie wewn. projekty (w tym: szansa wewn. G-7: G-6: RPOWO, POKL, przychylno ść władz proces starzenia si ę PROW, POIG i in.) gminy dla rozwoju ludno ści – malej ąca szansa zewn. G-9: przedsi ębiorczo ści liczebno ść grupy Rozwój Lokalny przedprodukcyjnej z szansa wewn. G-8: Kierowany przez kompleksowo jednoczesnym Społeczno ść (RLKS) rozwi ązana wzrostem ś gospodarka liczebno ci grupy odpadami poprodukcyjnej (składowisko zagro Ŝenie wewn. odpadów w G-7: Gotartowie, nieodpowiednie regionalna instalacja zagospodarowanie do przetwarzania przestrzeni odpadów) publicznych dla rozwoju funkcji szansa wewn. G-9: dobra dost ępno ść rekreacyjno- usług turystycznej okołobiznesowych zagro Ŝenie wewn.
79 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE (banki, usługi G-8: notarialne, niski poziom towarzystwa autonomii ubezpieczeniowe, dochodowej gminy i biura podatkowe brak zasobów itp.) finansowych szansa wewn. G-10: zagro Ŝenie wewn. dobre zaplecze G-11: instytucjonalne wysokie ceny kupna (siedziba władz i najmu powiatu, siedziba nieruchomo ści w sądu, policji, gminie Pa ństwowej Stra Ŝy zagro Ŝenie wewn. Po Ŝarnej, G-12: Powiatowej Stacji wykluczenie Sanitarno- cyfrowe ze wzgl ędu Epidemiologicznej, na wiek i ubóstwo Powiatowego Urz ędu Pracy, ZUS- zagro Ŝenie wewn. u i Urz ędu G-13: Skarbowego, statystycznie niskie ARiMR, KRUS, dochody mieszka ńców gminy
80 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE Prokuratura) zagro Ŝenie wewn. szansa wewn. G-11: G-15: korzystne warunki wykluczenie środowiska społeczne i przyrodniczego i polaryzacja ń krajobrazu społecze stwa sprzyjaj ące zagro Ŝenie wewn. rozwojowi turystyki G-16 i rekreacji starzej ący si ę stan szansa wewn. G-12: infrastruktury dost ęp do kanalizacji i szerokopasmowej wodoci ągowej sieci internetowej
szansa wewn. G-13: dobra współpraca w ramach obszaru funkcjonalnego Kluczbork – Namysłów – Olesno szansa wewn. G-14: zrealizowany odcinek obwodnicy
81 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: GOSPODARKA
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE Kluczborka od drogi krajowej nr 45 w Kuniowie do drogi nr 42 w Ligocie Dolnej szansa wewn. G-15: wysoki wska źnik przedsi ębiorczo ści mieszkańców szansa wewn. G-16: lokalny program rewitalizacji szansa wewn. G-17: polityka lokalna sprzyjaj ąca rozwojowi odnawialnych źródeł energii
82 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: SPOŁECZEŃSTWO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szansa zewn. S-1: szansa wewn. S-1: atut S-1: słabo ść S-1: zagro Ŝenie wewn. zagro Ŝenie zewn. S- dogodne poło Ŝenie sprawnie działaj ąca wielokulturowo ść niekorzystne S-1: 1: komunikacyjne na pomoc społeczna mieszka ńców Ziemi tendencje malej ąca rosn ąca liczba i krzy Ŝuj ących si ę Kluczborskiej demograficzne – ść szansa wewn. S-2: atrakcyjno miasta poziom szlakach drogowych starzenie si ę pod wzgl ędem działania gminy na atut S-2: skomplikowania i kolejowych ń Ŝ ś rzecz integracji osób aktywne organizacje społecze stwa mo liwo ci przepisów prawnych zatrudnienia na szczeblu szansa zewn. S-2: niepełnosprawnych pozarz ądowych słabo ść S-2: krajowym, blisko ść du Ŝych (edukacja dzieci i wykluczenie atut S-3: wysoki ą Ŝ ośrodków miejskich dorosłych, cyfrowe ze wzgl ędu utrudniaj cych ycie wska źnik zagro Ŝenie wewn. ń (Wrocław, Środowiskowy dom na wiek i ubóstwo mieszka com przedsi ębiorczo ści S-2: konurbacja śląska, Samopomocy, mieszka ńców słabo ść S-3: brak kina i sali zagro Ŝenie zewn. S- Opole) Zakład Aktywizacji niski poziom koncertowej 2: umo Ŝliwiaj ąca Zawodowej Osób atut S-3: du Ŝa aktywno ści nieadekwatny do dost ęp miejsc pracy i Niepełnosprawnych) zdolno ść do obywatelskiej potrzeb system usług wy Ŝszego samoorganizacji szansa wewn. S-3: mieszka ńców zagro Ŝenie wewn. finansowania rz ędu (szkolnictwo mieszka ńców ą dobra baza sportowa S-3: samorz du (w wy Ŝsze, kultura, terenów wiejskich słabo ść S-4: ś - Wojewódzki niewystarczaj ąca szczególno ci rozrywka) statystycznie niskie Kampus Sportowo- atut S-4 dobra liczba mieszka ń szkolnictwa) dochody szansa zewn. S-3: Rekreacyjny, Hala struktura i baza komunalnych i mieszka ńców gminy zagro Ŝenie zewn. S- działania na rzecz OSiR, boiska oświatowa na socjalnych 3: potrzeby osób słabo ść S-5: rozwoju obszarów sztuczne, Orlik 2012, niska świadomo ść wiejskich w tym Kryta pływalnia, niepełnosprawnych i wysokie bezrobocie, roli ładu
83 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: SPOŁECZEŃSTWO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE program LEADER i OTW B ąków dzieci o w tym ukryte zagro Ŝenie wewn. przestrzennego w programy Odnowy szczególnych kreowaniu procesów szansa wewn. S-4: słabo ść S-6: S-4: Wsi gminny i potrzebach rozwoju w długim zbiornik retencyjny patologie – brak dziennego wojewódzki edukacyjnych okresie czasu Kluczbork – Ligota narkomania, domu pobytu dla szansa zewn. S-4: Górna k. Kluczborka atut S-5 dobre alkoholizm, seniorów zagro Ŝenie zewn. S- programy UE pełni ący funkcje wyposa Ŝenie cz ęś ci „dopalacze”, zagro Ŝenie wewn. 4 słu Ŝą ce rekreacyjne (siłownia placówek w słabo ść S-7: S-5: spadaj ące dochody aktywizowaniu zewn ętrzna, plac nowoczesne systemy pauperyzacja słabe bud Ŝetu gminy bezrobotnych zabaw, pla Ŝa) informatyczne społeczna i skomunikowanie spowodowane placówek ś szansa zewn. S-5: szansa wewn. S-5: polaryzacja miejscowo ci w malej ącą liczb ą oświatowych dost ępno ść środków dobrze rozwini ęta społecze ństwa gminie (słabo mieszka ńców ę UE na inwestycje i sie ć szkół atut S-6 dobra baza rozwini ty transport słabo ść S-8: zagro Ŝenie zewn S- projekty (w tym na podstawowych i dydaktyczno publiczny) 10 rewitalizacj ę przedszkoli, grupa sportowa, niski poziom zagro Ŝenie wewn. społeczn ą) wczesnoprzedszkolna wykształcona kadra instytucjonalny S-7: brak dost ępno ści do jedyna w powiecie, pedagogiczna organizacji niewystarczaj ący lekarzy specjalistów szansa zewn. S-6: efektywna pozarz ądowych poziom ładu Rozwój Lokalny ść przestrzennego Kierowany przez działalno słabo ść S-9: niska edukacyjno – Społeczno ść (RLKS) zdolno ść do zagro Ŝenie wewn. wychowawcza samoorganizacji S-8: szansa zewn. S-7: placówek mieszka ńców wysokie ceny kupna sprzyjaj ąca polityka ś o wiatowych, bogata terenów miejskich i najmu regionalna i krajowa
84 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: SPOŁECZEŃSTWO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE w zakresie rozwoju oferta zaj ęć słabo ść S-10 nieruchomo ści w kapitału społecznego pozalekcyjnych pogarszaj ący si ę gminie i kapitału ludzkiego szansa wewn. S-6: stan zdrowotny zagro Ŝenie wewn. szansa zewn. S-8: zrewitalizowany najmłodszych S-9: wzrost obszar zabytkowego mieszka ńców gminy post ępuj ąca zainteresowania Parku Miejskiego (brak profilaktyki) degradacja osiedli zdrowym, aktywnym łącz ącego si ę z mieszkaniowych słabo ść S-11 trybem Ŝycia Lasem Miejskim, zagro Ŝenie wewn. zrewitalizowany brak współczesnej S-10: Rynek, Odnowiony monografii gminy niewystarczaj ący Ratusz, słabo ść S-12 monitoring miejsc szansa wewn. S-7: niewystarczaj ący niebezpiecznych dobre zaplecze poziom nara Ŝonych na instytucjonalne dostosowania wandalizm (siedziba władz infrastruktury dla powiatu, siedziba potrzeb osób sądu, policji, niepełnosprawnych Pa ństwowej Stra Ŝy
Po Ŝarnej, Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej, Powiatowego Urz ędu
85 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: SPOŁECZEŃSTWO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE Pracy, ZUS-u i Urz ędu Skarbowego, ARiMR, KRUS, Prokuratura) szansa wewn. S-8: dobra dost ępno ść infrastruktury telekomunikacyjnej (internet) szansa wewn. S-9: dost ęp do infrastruktury kanalizacyjnej i wodoci ągowej szansa wewn. S-10: wysokie umiej ętno ści i do świadczenie Urz ędu Gminy w pozyskiwaniu środków finansowych ze źródeł zewn ętrznych
86 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: SPOŁECZEŃSTWO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szansa wewn. S-11: wspieranie oraz inspirowanie działa ń społeczno ści lokalnej przez władze gminy szansa wewn. S-12: lokalny program rewitalizacji szansa wewn. S-13 rosn ąca aktywno ść fizyczna mieszka ńców
87 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI I ŚRODOWISKO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE szansa zewn. ZPi Ś- szansa wewn. ZPi Ś- atut ZPi Ś-1: słabo ść ZPi Ś-1: zagro Ŝenie wewn. zagro Ŝenie zewn. 1: 1: aktywno ść rozwini ęta rozlewanie si ę ZPi Ś-1: ZPi Ś-1: wzrost społeczno ści infrastruktura zabudowy na niewystarczaj ące ułomny system zainteresowania wiejskich w ramach techniczna miasta – terenach wiejskich i środki własne gminy planowania społecze ństwa programów odnowy generalnie łatwo ść (i podmiejskich na modernizacj ę i przestrzennego w rekreacj ą i turystyk ą na rzecz poprawy rezerwy) dost ępu do remont Polsce weekendow ą estetyki otoczenia gazu, energii słabo ść ZPi Ś-2: infrastruktury elektrycznej, ciepła, nieład urbanistyczny zagro Ŝenie zewn. szansa zewn. ZPi Ś- szansa wewn. ZPi Ś- wody i ścieków (np. i brak ładu zagro Ŝenie wewn. ZPi Ś-2: 2: 2: 82% mieszka ńców przestrzennego ZPi Ś-2: niska świadomo ść moda na zdrowy styl gminy Kluczbork ma wyst ępuj ący na wandalizm roli ładu lokalny program Ŝycia i dbało ść o dost ęp do niektórych obszarach przestrzennego w rewitalizacji zagro Ŝenie wewn. zdrowie kanalizacji, 100 % gminy kreowaniu procesów ZPi Ś-3 niska miasta Kluczbork rozwoju w długim szansa zewn. ZPi Ś- szansa wewn. ZPi Ś- słabo ść ZPi Ś-3: świadomo ść jest podł ączone do okresie czasu 3: 3: brak kina i sali ekologiczna sieci wodoci ągowej) polityka sprzyjaj ąca koncertowej mieszka ńców MPZP wystarczaj ące rozwojowi atut ZPi Ś-2: dla potrzeb słabo ść ZPi Ś-4: zagro Ŝenie wewn. odnawialnych źródeł istniej ące i rozwojowych gminy brak dziennego ZPIS-4 energii potencjalne tereny domu pobytu dla przemysłowe i seniorów budynki sprzedane magazynowe do po obrysie zagospodarowania
88 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI I ŚRODOWISKO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE (tartak, tereny po dawnej Famprze strefy inwestycyjne, słabo ść ZPi Ś-5: WSSE) słabe skomunikowanie atut ZPi Ś-3: miejscowo ści w korzystne warunki gminie (transport środowiska publiczny) przyrodniczego i krajobrazu słabo ść ZPi Ś-6: sprzyjaj ące malej ąca liczba rozwojowi turystyki poł ącze ń kolejowych i rekreacji słabo ść ZPi Ś-7: atut ZPi Ś-4: pogarszaj ący si ę szerokopasmowa stan obiektów sie ć internetowa w zabytkowych na mie ście terenie miasta i gminy atut ZPi Ś-5: dobra infrastruktura słabo ść ZPi Ś-8: sportowa i post ępuj ąca sprzyjaj ące warunki degradacja do aktywno ści infrastruktury na
89 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020 FILAR: ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENI I ŚRODOWISKO
SZANSE ZAGRO śENIA ATUTY SŁABO ŚCI ZEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE WEWN ĘTRZNE ZEWN ĘTRZNE fizycznej i niektórych osiedlach uprawiania turystyki mieszkaniowych (place zabaw atut ZPi Ś-6: skwery) zbiornik retencyjny Kluczbork – Ligota słabo ść ZPi Ś-9: Górna k. Kluczborka niewystarczaj ąca pełni ący funkcje liczba mieszka ń rekreacyjne komunalnych i (planowana siłownia socjalnych zewn ętrzna, plac zabaw, pla Ŝa) słabo ść ZPIS-10
atut ZPi Ś-7: brak schroniska dla Stobrawski PK, zwierz ąt OChK i rezerwaty przyrody
atut ZPi Ś-8: dobrze rozwini ęta sie ć tras rowerowych, pieszych i kajakowych
90 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
4. WIZJA
Gmina Kluczbork jest obszarem, którego rozwój zale Ŝy od wielu czynników i uwarunkowa ń, w tym priorytetów przyj ętych na poziomie wojewódzkim, krajowym i Unii Europejskiej. Najwa Ŝniejsze jednak jest to, Ŝeby rozwój, na którym nam zale Ŝy był z jednej strony dynamiczny, a z drugiej zrównowa Ŝony. Dynamizm zapewni nam mo Ŝliwo ść bycia liderem zmian zachodz ących w regionie natomiast zrównowa Ŝony rozwój pozwoli na zachowanie zasobów zarówno społecznych, przyrodniczych jak i ekonomiczno – gospodarczych dla przyszłych pokole ń zachowuj ąc tym samym mo Ŝliwo ść zapewnienia wysokich warunków Ŝycia obecnie jak i w przyszło ści.
Gmina Kluczbork jest obszarem dynamicznego i zrównoważonego rozwoju gdzie nowoczesne i aktywne społeczeństwo posiada wysokiej jakości warunki do życia i pracy w przyjaznej przestrzeni.
Gmina Kluczbork do 2020 r. to obszar, który rozwija si ę dynamicznie, ale z zachowaniem zasad zrównowa Ŝonego rozwoju. Rozwój ten jest mo Ŝliwy głównie dzi ęki aktywnemu społecze ństwu, które potrafi wykorzysta ć w tym celu nowoczesne technologie. Aktywno ść społecze ństwa równie Ŝ w zakresie dialogu obywatelskiego pozwoli na podejmowanie lepszych decyzji w celu zapewnienia wysokiej jako ści warunków do Ŝycia i pracy. Na jako ść Ŝycia wpływa równie Ŝ przyjazna przestrze ń, która umo Ŝliwia atrakcyjne wykorzystanie wolnego czasu oraz optymalne wykorzystanie zasobów przyrody.
91 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
5. PLANY STRATEGICZNE GMINY KLUCZBORK NA LATA 2015-2020 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 okre śla najwa Ŝniejsze kierunki rozwoju gminy, b ędące odpowiedzi ą na zdefiniowane wyzwania rozwojowe. Rozwój gminy Kluczbork do 2020 roku ukierunkowany został na: innowacyjny i stabilny rozwój gospodarczy, popraw ę jako ści Ŝycia mieszka ńców, aktywn ą i nowoczesn ą społeczno ść oraz kształtowanie przestrzeni sprzyjaj ącej rozwojowi społeczno- gospodarczemu. Zdefiniowane zostały 4 cele strategiczne, podzielone na bardziej szczegółowe cele operacyjne (Tabela 12).
Tabela 12. Cele strategiczne i cele operacyjne. Źródło: opracowanie własne przy współpracy z Uniwersytetem Łódzkim, Urz ąd Miejski w Kluczborku Cele strategiczne Cele operacyjne I.1 Rozwój terenów inwestycyjnych I.2 Wzmacnianie znaczenia Kluczborka CEL STRATEGICZNY I jako ośrodka subregionalnego Rozwój gospodarczy gminy Kluczbork I.3 Wspieranie przedsi ębiorczo ści I.4 Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej I.5 Rozwój turystyki II.1 Rozwój sportu i rekreacji II.2 Rozwój Kultury II.3 Poprawa bezpiecze ństwa CEL STRATEGICZNY II II.4 Przyjazna i efektywna administracja Podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców gminy Kluczbork II.5 Poprawa jako ści i dost ępno ści usług edukacyjnych II.6 Zrównowa Ŝony Rozwój Obszarów Wiejskich III.1 Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego i informacyjnego CEL STRATEGICZNY III III.2 Zapobieganie wykluczeniu Aktywne i nowoczesne społecze ństwo społecznemu III.3 Zdrowie
IV.1 Poprawa ładu przestrzennego CEL STRATEGICZNY IV i rewitalizacja gminy Kluczbork Kształtowanie przestrzeni sprzyjaj ącej IV.2 Poprawa jako ści środowiska rozwojowi społeczno-gospodarczemu gminy przyrodniczego
92 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
5.1. Rozwój gospodarczy gminy Kluczbork
CEL STRATEGICZNY I ROZWÓJ GOSPODARCZY GMINY KLUCZBORK
Kluczbork obok Opola, K ędzierzyna-Ko źla, Nysy i Brzegu jest o środkiem miejskim wypływaj ącym na tempo i dynamik ę rozwoju całego regionu. Zgodnie z zapisami Strategii Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. Zwi ększeniu konkurencyjno ści miast województwa opolskiego sprzyja ć b ędzie tak Ŝe rozwój zasobów ludzkich i kapitału społecznego, rozwój przedsi ębiorczo ści oraz atrakcyjna oferta inwestycyjna. Istotne znaczenie b ędzie miał dost ęp do dobrej jako ści usług publicznych z zakresu edukacji, zdrowia, kultury i sportu. Dostęp do tych usług determinuje warunki Ŝycia mieszka ńców i mo Ŝe wpływa ć na decyzje inwestorów, którzy wysoko oceniaj ąc atrakcyjno ść miasta jako miejsca do zamieszkania dla swoich rodzin (w tym korzy ści dla osób starszych) i potencjalnych pracowników, podejmuj ą decyzj ę o lokalizacji działalno ści gospodarczej 3. Niezb ędna jest współpraca w ramach Obszaru Funkcjonalnego Kluczbork-Namysłów –Olesno. Dzi ęki poł ączeniu sił mo Ŝliwym b ędzie realizowanie wa Ŝnych dla rozwoju naszych miast i gmin projektów m.in w zakresie stref inwestycyjnych transportu publicznego, rewitalizacji, poprawy stanu środowiska przyrodniczego czy efektywno ści energetycznej . Dla procesu rozwoju gospodarczego istotne znaczenie maj ą powi ązania komunikacyjne. Rozwój i modernizacja infrastruktury sportowej ma znaczenie dla rozwoju powi ąza ń funkcjonalnych w obr ębie gminy jaki i całego powiatu kluczborskiego. Prawidłowy układ komunikacyjny obni Ŝa koszty prowadzenia działalno ści gospodarczej oraz jest czynnikiem wpływaj ącym na zainteresowanie inwestorów. W zakresie oferty inwestycyjnej gminy Kluczbork nale Ŝy przygotowywa ć nowe tereny inwestycyjne oraz stosowa ć odpowiedni system ulg i zwolnie ń podatkowych.
5.1.1. Cel operacyjny: Rozwój terenów inwestycyjnych
3 Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. s. 127
93 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
Cel operacyjny Rozwój terenów inwestycyjnych I.1 Działania 1. Przygotowanie nowych uzbrojonych terenów inwestycyjnych. a. projekt: adaptacja terenu po dawnym tartaku pod inwestycje; b. projekt: wykup terenów pod tereny inwestycyjne 2. Promocja terenów inwestycyjnych oraz strefy ekonomicznej: a. projekt: prowadzenie kompleksowej bazy terenów inwestycyjnych; b. projekt: udział w targach inwestycyjnych. 3. System ulg i zwolnie ń podatkowych. 4. Szybka i kompleksowa obsługa inwestora: a. projekt: program szkole ń dla pracowników Urz ędu Miejskiego.
Wska źniki realizacji celu operacyjnego I.1: Rozwój terenów inwestycyjnych Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020)
Powierzchnia ha 4 ha 2014 Wzrost ok. UM w terenów 40 ha Kluczborku (IE) inwestycyjnych liczba osoba 1 2014 Wzrost 2 UM w przeszkolonych Kluczborku (IE) urz ędników w zakresie obsługi inwestora udział w targach liczba 0 2014 wzrost UM w inwestycyjnych Kluczborku (IE) Liczba nowych liczba 2 2014 5 do 2020r. UM w inwestorów Kluczborku (IE)
94 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
5.1.2. Cel operacyjny: Wzmacnianie znaczenia Kluczborka jako o środka subregionalnego
Cel operacyjny Wzmacnianie znaczenia Kluczborka jako o środka subregionalnego I.2
Działania 1. Współpraca z partnerami w ramach subregionu Obszaru Funkcjonalnego Kluczbork-Namysłów-Olesno: a. projekt: wpisanie OF K-N-O do dokumentów strategicznych na poziomie województwa (strategia, RPO); b. projekt: rozwój transportu publicznego; c. projekt: rozwój infrastruktury rowerowej; d. projekt: domy dziennego oraz całodobowego pobytu dla osób starszych; e. projekt: zwalczanie zagro Ŝenia powodziowego (mała retencja, melioracja); f. projekt: uzbrajanie terenów inwestycyjnych w Obszarze Funkcjonalnym; g. projekt: przeciwdziałanie bezrobociu w Obszarze Funkcjonalnym; h. projekt: rozwój sieci drogowej 2. Rozwój i wzmacnianie funkcji subregionalnych a. projekt: wspieranie procesów współpracy mi ędzy przedsi ębiorstwami z bran Ŝy metalowej oraz budowlanej 3. Kreowanie pozytywnego wizerunku Kluczborka jako wiod ącego ośrodka subregionalnego w województwie opolskim.
Wska źniki realizacji celu operacyjnego I.2: Wzmacnianie znaczenia Kluczborka jako o środka subregionalnego
Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Liczba projektów liczba 0 2014 wzrost Stowarzyszenie zrealizowanych w OF K-N-O ramach OF K-N-O
5.1.3. Cel operacyjny: Wspieranie przedsi ębiorczo ści
95 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
Cel operacyjny Wspieranie przedsiębiorczo ści I.3 Działania 1. Wspieranie rozwoju sektora małych i średnich przedsi ębiorstw: a. projekt: podj ęcie współpracy z Kluczborskim Inkubatorem Przedsi ębiorczo ści oraz rozwijanie współpracy z OIG b. projekt: stworzenie ‘inkubatora kuchennego’. 2. Aktywizacja lokalnego rynku pracy: a. projekt: program edukacji ekonomicznej w szkołach podstawowych i gimnazjalnych; b. projekt: szkolenia dla mieszka ńców w zakresie tworzenia nowych przedsi ęwzi ęć biznesowych i pozyskiwania środków finansowych; c. projekt: podj ęcie współpracy z Powiatowym Urz ędem Pracy (usprawnienie przepływu informacji o realizowanych przez PUP działaniach); d. projekt: finansowanie start-ups (?). e. projekt: organizowanie robót publicznych i prac interwencyjnych f. projekt: spółdzielnie socjalne 3. Stworzenie warunków dla rozwoju lokalnego handlu i usług: a. projekt: modernizacja targowisk (weryfikacja zapisów m.p.z.p.) 4. Rozwój współpracy mi ędzynarodowej lokalnych firm: a. projekt: wzmocnienie współpracy z Biurem Współpracy Gospodarczej Województwa Opolskiego (kojarzenie firm lokalnych z partnerami zagranicznymi).
Wska źniki realizacji celu operacyjnego I.3: Wspieranie przedsi ębiorczo ści Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Liczba podmiotów liczba 2014 wzrost GUS gospodarki narodowej na 1000 mieszka ńców liczba przeprowadzonych liczba 0 2014 szkole ń stopa bezrobocia % nie wi ęcej GUS rejestrowanego (stan na ni Ŝ średnia koniec roku) wojewódzka Opracowanie i wdro Ŝenie liczba 0 2014 Administracja programu edukacji szkół Oświaty ekonomicznej w szkołach
5.1.4. Cel operacyjny: Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej
Cel operacyjny Poprawa dost ępno ści komunikacyjnej
96 Strategia rozwoju miasta i gminy Kluczbork 2015-2020
I.4
Działania 1. Budowa, remonty i modernizacja dróg wraz z infrastruktur ą towarzysz ącą: a. projekt: budowa obwodnicy Kluczborka; b. projekt: działania na rzecz budowy drogi S11; c. projekt: rozbudowa i modernizacja ci ągów pieszych; d. projekt: budowa parkingów; e. projekt: rozbudowa ście Ŝek rowerowych; f. projekt: budowa i przebudowa dróg lokalnych o długości poni Ŝej 1 km 2. Rozwój transportu publicznego (kolejowego oraz autobusowego) a. projekt: rozwój infrastruktury okołodworcowej / okołoprzystankowej (parkingi, stojaki dla rowerów);
Wska źniki realizacji celu operacyjnego I.4: Poprawa dostępno ści komunikacyjnej Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020)
Drogi gminne nowo km 9,1 2014 wzrost UM w wybudowane w ci ągu Kluczborku ostatnich 5 lat (GM) Drogi gminne km 7,0 2014 wzrost UM w wyremontowane w Kluczborku ci ągu ostatnich 5 lat (GM) Ście Ŝki rowerowe km 122 2014 160 UM w Kluczborku (IE) Wyremontowane km 10,9 2014 wzrost UM w ci ągi piesze w ci ągu Kluczborku ostatnich 5 lat (GM) Miejsca parkingowe liczba 326 2014 wzrost UM w Kluczborku (GM)
97 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.1.5. Cel operacyjny: Rozwój turystyki
Cel operacyjny Rozwój turystyki I.5
Działania 1. Rozwój infrastruktury turystycznej: a. projekt: modernizacja OTW w B ąkowie; b. projekt: system oznakowania obiektów zabytkowych i kulturalnych. 2. Rozwój bazy noclegowej: a. projekt: Szkolne Schronisko Młodzie Ŝowe w Ba Ŝanach; 3. Kreowanie produktów turystycznych o znaczeniu lokalnym i regionalnym. a. projekt: tworzenie wiosek tematycznych; 4. Budowa zintegrowanego systemu Informacji i Promocji Turystycznej. a. projekt: stworzenie audioprzewodnika; b. projekt: wydanie przewodnika po obiektach zabytkowych i kulturalnych; c. projekt: wirtualny spacer po gminie; d. projekt: stworzenie Biura Informacji Turystycznej. 5. Opracowanie loga Kluczborka
Wska źniki realizacji celu operacyjnego I.5: Rozwój turystyki Warto ść / Warto ść Jednostka Rok trend w Nazwa wska źnika w roku Źródło miary bazowy roku bazowym docelowym (2020) Liczba miejsc noclegowych Miejsca 2014 227 Wzrost do UM w na terenie gminy 300 Kluczborku (IE) Liczba turystów krajowych i Liczba 2014 1511 wzrost OSiR zagranicznych korzystaj ących z noclegów w OTW B ąków Liczba turystów krajowych i zagranicznych korzystaj ących z noclegów Kampus Stobrawa Liczba osób korzystaj ących z liczba 2014 0 wzrost UM w systemu informacji i Kluczborku promocji turystycznej (IE) Liczba wiosek tematycznych liczba 2014 3 wzrost UM w oferuj ących zaj ęcia Kluczborku edukacyjne (IE),
98 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.2. Podniesienie jako ści Ŝycia mieszka ńców gminy Kluczbork
CEL STRATEGICZNY II
PODNIESIENIE JAKOŚCI ŻYCIA MIESZKAŃCÓW GMINY KLUCZBORK
Poprawa atrakcyjno ści gminy Kluczbork jako miejsca do Ŝycia, prowadzenia działalno ści gospodarczej i wypoczynku wymaga podejmowania działa ń na rzecz rozwoju usług społecznych, a tak Ŝe stworzenia interesuj ącej oferty rekreacyjno-sportowej i turystyczno-kulturalnej. Maj ąc na uwadze szerok ą analiz ę stanu faktycznego o światy, do świadczenia nabyte w trakcie ostatnich lat, wnioski z poszczególnych jednostek o światowych oraz oczekiwania społeczno ści lokalnej nale Ŝy d ąŜ yć do stworzenia efektywnego systemu edukacyjnego, który mo Ŝna sformułowa ć nast ępuj ąco: sprawny, efektywny, przyjazny system edukacji w Gminie Kluczbork to warunek dobrego i równego startu Ŝyciowego oraz dalszego wszechstronnego rozwoju dzieci i młodzie Ŝy z uwzgl ędnieniem wymogów zmieniaj ącego si ę współczesnego świata. Konieczne jest doposa Ŝenie placówek edukacyjnych w sprz ęt oraz pomoce dydaktyczne do kształtowania kluczowych kompetencji uczniów. Istotnym jest rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów oraz stosowanie nowych metod nauczania wykorzystuj ących nowe technologie. Wa Ŝnym czynnikiem rozwoju gminy s ą tak Ŝe sport i rekreacja, które pełni ą zarówno funkcj ę wychowawcz ą, edukacyjn ą i integruj ącą społecze ństwo, jak równie Ŝ mog ą słu Ŝyć jako narz ędzie podnoszenia jako ści Ŝycia oraz kreowania wizerunku obszaru. Kształtowanie sfer: turystycznej, kulturalnej i sportowej podnosz ących warto ść przestrzeni publicznej oraz wpływaj ących na tzw. atrakcyjno ść otoczenia biznesu, wi ąza ć si ę będzie z konieczno ści ą szerokiej promocji wydarze ń organizowanych w regionie oraz zwi ększeniem dost ępno ści do nowoczesnej infrastruktury.
99 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.2.1. Cel operacyjny: Rozwój sportu i rekreacji
Cel operacyjny Rozwój sportu i rekreacji II.1
Działania 1. Budowa i modernizacja infrastruktury sportowo-rekreacyjnej: a. projekt: modernizacja krytej pływalni; b. projekt: rozbudowa infrastruktury rekreacyjno – sportowej nad zbiornikiem Kluczbork; c. projekt: budowa kładki pieszo – rowerowej nad zbiornikiem Kluczbork oraz innej infrastruktury, d. projekt: przebudowa stadionów miejskich, e. projekt: sztuczna nawierzchnia na boisku szkolnym w Bogacicy; f. projekt: modernizacja skate park, g. projekt: wytyczenie, budowa modernizacja infrastruktury tras biegowych i rowerowych 2. Wsparcie organizacji pozarz ądowych zajmuj ących si ę sportem i rekreacj ą: a. projekt: promocja aktywnego trybu Ŝycia w śród dzieci (SKS, ligi mi ędzyszkolne, dodatkowe godziny w-f, itp.). b. projekt: promocja aktywnego trybu Ŝycia w śród dorosłych (promocja ró Ŝnorodnych dyscyplin sportu). c. projekt: rozwijanie zimowych dyscyplin sportu
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.1: Rozwój sportu i rekreacji Warto ść / Warto ść Jednostka Rok trend w Nazwa wska źnika w roku Źródło miary bazowy roku bazowym docelowym (2020) Liczba wej ść na kryt ą liczba 90 000 2013 wzrost OSiR pływalni ę Liczba miejsc liczba 2014 wzrost UM w rekreacji (place Kluczborku (OS, zabaw, siłownie GM, AO św) zewn ętrzne itp.) Liczba liczba Ok. 20 2007 - wzrost UM w zmodernizowanych 11 -GM 2014 Kluczborku obiektów sportowych (GM), OSiR Liczba osób liczba 8200 2013 wzrost UM w bior ących aktywny Kluczborku (IE), udział w OsiR, wydarzeniach Administracja sportowych Oświaty, NGO
100 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Liczba nowych 0 wzrost programów aktywizuj ących środowisko szkolne Liczba dotacji liczba 23 2014 wzrost UM w udzielonych Kluczborku (IE) organizacjom pozarz ądowym na rozwój sportu i rekreacji Środki finansowe zł 550 000 2014 wzrost UM w przekazane w ramach Kluczborku (IE) dotacji dla organizacji pozarz ądowych na rozwój sportu i rekreacji
5.2.2. Cel operacyjny: Rozwój kultury
Cel operacyjny Rozwój Kultury II.2
Działania 1. Budowa i modernizacja infrastruktury kulturalnej: a. projekt: modernizacja i remont kluczborskich instytucji kultury b. projekt: remont kina ‘Bajka’ (kino + sala koncertowa). 2. Dostosowanie oferty kulturalnej do potrzeb mieszka ńców: a. projekt: zwi ększenie partycypacji mieszka ńców w organizacji wydarze ń kulturalnych; b. projekt: organizacja i wspieranie zró Ŝnicowanych imprez kulturalnych. 3. Wsparcie organizacji pozarz ądowych zajmuj ących si ę kultur ą. 4. Poszerzanie oferty bibliotecznej i promowanie czytelnictwa. a. projekt: stworzenie i udost ępnienie katalogu on-line cało ści ksi ęgozbioru biblioteki b. projekt: poszerzenie informacji o aktywno ści instytucji i organizacji z terenu gminy „My o innych, inni o nas". c. projekt: poszukiwanie i wykorzystywanie lokalnego potencjału wiedzy wśród mieszka ńców do działa ń edukacyjnych prowadzonych przez bibliotek ę – „Biblioteczna Akademia Wiedzy" d. projekt: podnoszenie kwalifikacji i kompetencji czytelniczych – „Ene, due, rabe - bocian czytał Ŝabie" - spotkania w ramach gło śnego czytania bajek w bibliotece. e. projekt: „Internet - okno na świat" – przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu i wspomaganie wykorzystania Internetu w procesie edukacji min. poprzez szkolenia komputerowe dla seniorów. f. projekt: „MegaMatma uczy w bibliotece!" - przyst ąpienie do projektu zapewniaj ącego dost ęp do licencjonowanego portalu matematycznego. g. projekt: „Z kultur ą za pan brat" - spotkania autorskie, wystawy, konkursy.
101 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
h. projekt: zwi ększenie zainteresowania kultur ą regionaln ą – „Ocali ć od zapomnienia" oraz „Poczet twórców Ziemi Kluczborskiej" i. projekt: wspomaganie integracji mi ędzypokoleniowej 5. Zwi ększenie atrakcyjno ści biblioteki, np. poprzez wł ączanie si ę w akcje ogólnopolskie takie. jak „Odjazdowy Bibliotekarz z Kluczborka i nie tylko...” 6. Budowanie poczucia to Ŝsamo ści lokalnej i regionalnej oraz poszanowania kultury i dziedzictwa kulturowego m. in. poprzez organizowanie wystaw, pokazów, warsztatów i lekcji muzealnych. 7. Opracowanie współczesnej monografii Kluczborka
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.2: Rozwój kultury Warto ść / Warto ść w trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020)
Widzowie liczba 0 2014 10000 UM w korzystaj ący z kina Kluczborku Bajka Partycypacja liczba 3100 2014 wzrost UM w mieszka ńców w osób Kluczborku (IE) wyborze wydarze ń kulturalnych Liczba dotacji liczba 22 2014 wzrost UM w udzielonych dotacji Kluczborku (IE) organizacjom pozarz ądowym na rozwój kultury Środki finansowe 73500 2014 wzrost UM w przekazane w ramach Kluczborku (IE) dotacji dla organizacji pozarz ądowych na rozwój kultury Czytelnicy Miejskiej liczba 5410 2013 Utrzymanie MiGBP i Gminnej Biblioteki osób trendu Publicznej Liczba wypo Ŝycze ń 115872 2013 Utrzymanie trendu Imprezy liczba KDK-73 2014 wzrost MiGBP, KDK, organizowane przez Muzeum 15 muzeum instytucje kultury Biblioteka 15 Imprezy plenerowe liczba 8 2014 wzrost MiGBP, KDK, organizowane przez muzeum instytucje kultury
102 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.2.3. Cel operacyjny: Poprawa bezpiecze ństwa
Cel operacyjny Poprawa bezpiecze ństwa II.3
Działania 1. Podj ęcie działa ń o charakterze prewencyjnym słu Ŝą cych zwi ększeniu bezpiecze ństwa w gminie: a. projekt: zapewnienie dodatkowych patroli Policji; b. projekt: podniesienie kwalifikacji stra Ŝników miejskich; c. projekt: doposa Ŝenie stra Ŝy miejskiej d. projekt: wdro Ŝenie nowoczesnego systemu monitoringu w gminie. e. projekt: edukacja i dzieci i młodzie Ŝy f. projekt: doposa Ŝenie centrum zarz ądzania kryzysowego 2. Tworzenie zintegrowanego systemu bezpiecze ństwa i ochrony przeciwpo Ŝarowej.
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.3: Poprawa bezpiecze ństwa Warto ść / Warto ść Jednostka Rok trend w Nazwa wska źnika w roku Źródło miary bazowy roku bazowym docelowym (2020) Dodatkowe patrole liczba 2014 wzrost UM w Kluczborku Policji (SM) Dzieci i młodzie Ŝ % 100 2014 100 % UM w Kluczborku bior ąca udział w (SM), zaj ęciach Administracja edukacyjnych na Oświaty, KP Policji temat bezpiecze ństwa Interwencje z liczba 56 2014 spadek UM w Kluczborku udziałem OSP
103 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.2.4. Cel operacyjny: Przyjazna i efektywna administracja
Cel operacyjny Przyjazna i efektywna administracja II.4
Działania 1. Stworzenie wysokich standardów pracy urz ędu i jednostek organizacyjnych słu Ŝą cych obsłudze mieszka ńców i inwestorów. 2. Rozwój usług informatycznych dla mieszka ńca: a. projekt: stworzenie kart usług w ramach e-PUAP; b. projekt: wirtualny urz ędnik; c. projekt: infomat. d. projekt: ewidencja elektroniczna cmentarz 3. Poprawa infrastruktury w zakresie obsługi mieszka ńca: a. projekt: Biuro Obsługi Klienta.
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.4: Przyjazna i efektywna administracja Warto ść / Warto ść Jednostka Rok trend w Nazwa wska źnika w roku Źródło miary bazowy roku bazowym docelowym (2020) Zasadne skargi na liczba 0 2014 Utrzymanie UM w pracowników urz ędu warto ści Kluczborku (Sekretarz) Udział procentowy % 2014 wzrost UM w pozytywnych ocen w Kluczborku ramach ankiet (Sekretarz) satysfakcji klienta Liczba klientów 5 2014 wzrost UM w urz ędu Kluczborku (AO) korzystaj ących z narz ędzi informatycznych Liczba klientów liczba 0 2014 wzrost UM w urz ędu Kluczborku (AO) korzystaj ących z Biura Obsługi Klienta
104 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.2.5. Cel operacyjny: Poprawa jako ści i dost ępno ści usług edukacyjnych
Cel operacyjny Poprawa jako ści i dost ępno ści usług edukacyjnych II.5
Działania 1. Propagowanie idei integracji osób niepełnosprawnych w jednostkach oświatowych. a. udoskonalanie struktury oddziałów w przedszkolach, szkołach i gimnazjach, b. stworzenie mo Ŝliwo ści indywidualnego dost ępu do o światy osób poszkodowanych przez los – organizacja systemu doradztwa psychologiczno – prawnego. 2. Rozwój nowoczesnych metod nauczania i pracy placówek oświatowych gminy. a. kontynuacja projektu Opolska e – Szkoła, szkoł ą ku przyszło ści, b. projekt: dziennik elektroniczny w ka Ŝdej szkole podstawowej i gimnazjalnej, c. projekt: nauczanie drog ą e – learning, d. podnoszenie jako ści pracy szkół we współpracy z instytucjami specjalistycznymi (projekty edukacyjne z wy Ŝszymi uczelniami) 3. Podniesienie jako ści i atrakcyjno ści oferty zaj ęć szkolnych i pozalekcyjnych. 4. Oświata przyjazna środowisku przyrodniczemu, propagowanie zasad ekologii. a. projekt – wprowadzenie nowych programów nauczania z elementami ekologii, b. eko – przedszkola, szkoły i gimnazja, c. organizacja gminnego forum o światowego, 5. Usprawnianie systemu zarz ądzania o świat ą, tworzenie standardów zarz ądzania na szczeblu publicznych przedszkoli, publicznych szkół podstawowych i publicznych gimnazjów. 6. Reorganizacja sieci szkół – placówek do stanu demograficznego i finansów o światy gminnej. 7. Udoskonalenie – poprawa systemu transportu uczniów do placówek ze szczególnym uwzgl ędnieniem dzieci o szczególnych potrzebach edukacyjnych. 8. Przeprowadzenie niezb ędnych inwestycji – remontów bazy o światowej w oparciu o środki własne, bud Ŝetowe i pozyskane z programów wsparcia Unii Europejskiej. a. projekt: poprawa warunków kształcenia i jako ści wyposa Ŝenia przedszkoli, szkół podstawowych i gimnazjów, b. projekt: rozbudowa, modernizacja i remont boisk szkolnych i sal gimnastycznych, c. projekt: modernizacja infrastruktury bazowej Gminnej Szkoły Muzycznej. d. projekt: Bezpiecze ństwo Ruchu Drogowego – budowa miasteczka
105 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
ruchu drogowego dla dzieci i młodzie Ŝy, e. rozbudowa ścianki wspinaczkowe, 9. Wspieranie doskonalenia zawodowego nauczycieli i wzmacnianie wychowawczych funkcji szkoły. Stworzenie w oparciu o AO, placówki oświatowe i muzeum, modelu historyczno – kulturowego ziemi kluczborskiej i okolic(wirtualne muzeum).
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.5: Poprawa jako ści i dost ępno ści usług edukacyjnych Warto ść / Warto ść w Jednostka Rok trend w roku Nazwa wska źnika roku Źródło miary bazowy docelowym bazowym (2020) Osoby % 100% 2014 100% Administracja niepełnosprawne potrzebuj ących zapewnienie Oświaty, spełniaj ące obowi ązek Środowiskowy szkolny Dom Samopomocy Liczba jednostek w liczba 0 2014 3 placówki (PP Administracja których uczniowie i 5, PSP 5, PG 5) Oświaty nauczyciele korzystaj ąc z nowoczesnych technologii w tym informatycznych w procesie nauczania (np. e-learning) Projekty współpracy liczba 0 2014 Co najmniej 2 Administracja szkół gminnych z przedsi ęwzi ęcia Oświaty wy Ŝszymi uczelniami Stworzenie liczba 0 2014 Wypracowanie Administracja standardów 3 standardów Oświaty zarz ądzania ( np. dla 3 finansów, poziomów zatrudniania, edukacji organizacji ) na (przedszkola, szczeblu publicznych Szkoły przedszkoli, szkół podstawowe i podstawowych i gimnazja) gimnazjów Zmodernizowanie, liczba 5.274.599,29 2009- wzrost Administracja budowa, rozbudowa i 2014 Oświaty, UM
106 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 doposa Ŝenie obiektów w Kluczborku bazy o światowej w (GM) ci ągu ostatnich 5 lat Stopie ń praktycznego % 0 2014 wzrost Administracja wykorzystania Oświaty zdobytych kwalifikacji nauczycieli w placówkach gminnych
5.2.6. Cel operacyjny: Zrównowa Ŝony rozwój obszarów wiejskich
Cel operacyjny Zrównowa Ŝony rozwój obszarów wiejskich II.6
1. Racjonalne gospodarowanie przestrzeni ą: a. projekt: działania d ąŜą ce do: koncentracji zabudowy / zahamowania rozlewania si ę zabudowy; b. projekt: działania d ąŜą ce do zachowania ładu przestrzennego (jednolito ści zabudowy); 2. Wspieranie pozarolniczej aktywno ści gospodarczej z wykorzystaniem lokalnych zasobów: a. projekt: wioski tematyczne; b. projekt: r ękodzieło; c. projekt: agroturystyka, ekoturystyka. 3. Aktywizacja społeczna i integracja mieszka ńców obszarów wiejskich: a. projekt: aktualizacja zało Ŝeń Gminnego Konkursu Odnowy Wsi; b. projekt: współpraca w ramach Lokalnych Grup Działa ń; c. projekt: modernizacja i doposa Ŝenie istniej ących świetlic wiejskich, d. projekt: szkolenia dla mieszka ńców obszarów wiejskich; e. projekt: podniesienie kompetencji sołtysów 4. Wsparcie organizacji pozarz ądowych zajmuj ących si ę rozwojem obszarów wiejskich. 5. Poprawa dost ępno ści i jako ści podstawowych usług komunalnych dla mieszka ńców wsi (wodoci ąg, kanalizacja, przydomowe oczyszczalnie, drogi, gazyfikacja i inne).
107 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wska źniki realizacji celu operacyjnego II.6: Zrównowa Ŝony rozwój obszarów wiejskich
Warto ść / Wartość trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Zmodernizowane i liczba 2007- 9 nie mniej ni Ŝ UM w doposa Ŝone obiekty 2014 Kluczborku świetlic wiejskich w (GM, OW, FS) ci ągu ostatnich 5 lat Wyjazdy studyjne liczba 2014 0 wzrost UM w Kluczborku (OW) Szkolenia i warsztaty liczba 2014 0 wzrost UM w zwi ązane ze osób Kluczborku zrównowa Ŝonym (OW) rozwojem obszarów wiejskich Liczba wiosek liczba 2014 3 wzrost UM w tematycznych Kluczborku (IE), oferuj ących zaj ęcia LGD Dolina edukacyjne Stobrawy Gospodarstwa liczba 2014 5 wzrost UM w agroturystyczne i Kluczborku (IE, ekoturystyczne OW) Mieszka ńcy obszarów % 2014 45,8 % Wzrost 67 % UM w wiejskich maj ący Kluczborku dost ęp do kanalizacji (GM) (w tym przydomowe oczyszczalnie) Środki finansowe zł 2014 0 wzrost UM w przekazane w ramach Kluczborku (IE) dotacji dla organizacji pozarz ądowych na rozwój obszarów wiejskich
108 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.3. Aktywne i nowoczesne społecze ństwo
CEL STRATEGICZNY III
AKTYWNE I NOWOCZESNE SPOŁECZEŃSTWO
Społecze ństwo stanowi najwi ększy i najwa Ŝniejszy potencjał gminy Kluczbork osoby młode i starsze uczestnicz ą w ró Ŝnych sferach Ŝycia i s ą aktywne na rynku pracy. Silne wi ęzi mi ędzypokoleniowe i stabilne rodziny wzmacniaj ą struktury Ŝycia społecznego w gminie. Gmina Kluczbork podobnie jak Województwo opolskie jest regionem, w którym zachodz ą istotne zmiany demograficzne, społecze ństwo starzeje si ę, dlatego tak wa Ŝne jest przygotowanie atrakcyjnej oferty dla osób starszych, uwzgl ędniaj ącej usługi opieku ńcze, rehabilitacyjno-lecznicze oraz usługi o charakterze kulturalno-turystycznym 4. Tworzenie warunków do rozwoju społecze ństwa informacyjnego, w tym sektora e-usług, jest równie Ŝ elementem wpływaj ącym na wzrost atrakcyjno ści regionu, w województwie opolskim sektor ten nie jest jeszcze dostatecznie rozwini ęty i konkurencyjny. W najbli Ŝszych latach przewiduje si ę silny rozwój usług telekomunikacyjnych i rozwi ąza ń zwi ązanych z cyfryzacj ą (informatyzacj ą) kraju, zwłaszcza dalszy rozwój elektronicznej gospodarki, _ot spo, cyfrowych usług publicznych (e-administracji), e-PUAP i telepracy (pracy na odległo ść ). Przyspieszona cyfryzacja kraju b ędzie miała istotne znaczenie dla rozprzestrzeniania si ę procesów rozwojowych 5. Zgodnie z Narodow ą Strategi ą Integracji dla Polski wykluczenie społeczne to brak lub ograniczenie mo Ŝliwo ści uczestnictwa, wpływania i korzystania z podstawowych instytucji publicznych i rynków, które powinny by ć dost ępne dla wszystkich, a szczególnie dla osób ubogich”. W gminie Kluczbork kontynuowane b ędą programy takiej jak Rodzina +, gmina Kluczborka dla Seniora. Istotnym zagadnieniem jest anga Ŝowanie si ę w działania prozdrowotne, poniewa Ŝ stan zdrowia mieszka ńców oraz dost ęp do usług zdrowotnych stanowi o jako ści Ŝycia w gminie.`
4 Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego 5 Strategia Rozwoju Kraju 2020
109 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.3.1. Cel operacyjny: Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego i informacyjnego
Cel operacyjny Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego i informacyjnego III.1
Działania 1. Wspieranie rozwoju organizacji pozarz ądowych i wolontariatu: a. projekt: stworzenie bazy wolontariuszy; b. projekt: propagowanie idei wolontariatu w szkołach; c. projekt: dotacje, szkolenia. d. projekt: wolontariat 50 + 2. Wspieranie inicjatyw lokalnych: a. projekt: Wprowadzenie bud Ŝetu obywatelskiego. 3. Wzmacnianie poczucia to Ŝsamo ści lokalnej mieszka ńców. 4. Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu: a. projekt: edukacja informatyczna mieszka ńców; b. projekt: _ot spot w Rynku, w Parku Miejskim, na zbiorniku Kluczbork i innych miejscach c. projekt: zwi ększanie dost ępno ści do Internetu na terenie gminy 5. Zwi ększanie udziału społecze ństwa w rz ądzeniu: a. projekt: Rada Seniorów; b. projekt: Rada Młodzie Ŝowa; c. projekt: Konwent Sołtysów; d. projekt: Rada Przedsi ębiorców (działania na rzecz społecznej odpowiedzialno ści biznesu).
Wska źniki realizacji celu operacyjnego III.1: Wspieranie rozwoju społecze ństwa obywatelskiego i informacyjnego
Warto ść / Warto ść Jednostk Rok trend w Nazwa wska źnika w roku Źródło a miary bazowy roku bazowym docelowym (2020) Wolontariusze liczba 0 2014 wzrost UM w Kluczborku zarejestrowani w (IE) bazie wolontariuszy Zrealizowane liczba / 0 2014 wzrost UM w Kluczborku zadania w ramach kwota (IE) bud Ŝetu obywatelskiego Frekwencja w % 39,55 % 2010 wzrost GUS / PKW wyborach do JST
110 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Hotspoty na terenie liczba 0 2014 wzrost UM w Kluczborku gminy (IE, GM) Działania liczba 10 2014 wzrost UM w Kluczborku realizowane przy (IE) współpracy z Rad ą Seniorów/ Rad ą Młodzie Ŝow ą / Konwentem Sołtysów / Rad ą Przesi ębiorców Liczba organizacji liczba 120 2014 wzrost UM w Kluczborku pozarz ądowych (IE) maj ących siedzib ę na terenie gminy
5.3.2. Cel operacyjny: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu
Cel operacyjny Zapobieganie wykluczeniu społecznemu III.2
1. Rozwijanie systemu pomocy społecznej i działa ń socjalnych. a. projekt :tworzenie programów osłonowych Działania 2. Umo Ŝliwienie osobom niepełnosprawnym udziału w Ŝyciu społeczno ści lokalnej. 3. Wsparcie dla rodzin wielodzietnych: a. Projekt: Rodzina + 4. Stworzenie oferty wsparcia, integracji i aktywizacji osób starszych i niepełnosprawnych: a. projekt: Dzienny dom Pobytu b. projekt: Zakład Aktywno ści Zawodowej; c. projekt: Gmina Kluczbork dla Seniora; d. projekt: teleopieka; e. projekt: wsparcie dla budowa hospicjum stacjonarnego f. projekt: wsparcie dla osób z chorob ą Alzheimera 5. Przeciwdziałanie alkoholizmowi i narkomanii w śród dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych. a. Projekt: realizacja programu przeciwdziałania 6. Wspieranie rodzin zagro Ŝonych wykluczeniem społecznym, zagro Ŝonych przemoc ą oraz problemami opieku ńczo – wychowawczymi
111 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wska źniki realizacji celu operacyjnego III.2: Zapobieganie wykluczeniu społecznemu
Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Działania liczba 10 2014 wzrost OPS, ŚDS umo Ŝliwiaj ące osobom niepełnosprawnym bra ć aktywny udział w Ŝyciu społecznym Liczba rodzin liczba 340 2014 wzrost OPS korzystaj ących z programu Kluczbork dla Rodziny + Ilo ść udzielonych ulg liczba 2 000 2014 wzrost Partnerzy w programie programu Kluczbork dla Rodziny + Osoby obj ęte liczba 200 2014 spadek OPS programem zapewnienie niezb ędnego ubrania dla dzieci z rodzin wielodzietnych Seniorzy liczba 0 2014 wzrost OPS korzystaj ący z Dziennego Domu Pobytu Osoby liczba 0 2014 wzrost Środowiskowy niepełnosprawne Dom aktywizowane w Samopomocy, Zakładzie OPS Aktywno ści Zawodowej Osoby obj ęte liczba 1 180 2014 wzrost UM w programem Gmina Kluczborku Kluczbork dla Seniora
112 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Ilo ść udzielonych ulg liczba 1 400 2014 wzrost UM w w programie Gmina Kluczborku Kluczbork dla Seniora Osoby korzystaj ące z liczba 10 2014 wzrost OPS teleopieki Realizacja programu liczba 100 % 2014 100% UM w przeciwdziałania Kluczborku alkoholizmowi i (GM), ŚDS, OPS narkomanii w śród dzieci, młodzie Ŝy i dorosłych Realizacja programu procent 100 2014 100 OPS wspierania rodziny Osoby obj ęte liczba 480 2014 spadek OPS programem w zakresie do Ŝywiania
5.3.3. Cel operacyjny: Zdrowie
Cel operacyjny Zdrowie III.3
Działania 1. Profilaktyczne programy zdrowotne: a. projekt: szczepienia przeciw HPV; b. projekt: szczepienia przeciw meningokokom; c. projekt: inne szczepienia dla dzieci (np.pneumokoki) d. projekt: promocja bada ń profilaktycznych i zdrowego trybu Ŝycia. e. Projekt: badania metod ą integracji sensorycznej i badania metod ą Tomatisa
Wska źniki realizacji celu operacyjnego III.3: Zdrowie
Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Osoby obj ęte Procent 65% 2014 nie mniej ni Ŝ UM w programem szczepie ń 80% Kluczborku profilaktycznych Osoby obj ęte Procent 0 2014 nie mniej ni Ŝ UM w badaniami 60 % Kluczborku profilaktycznymi
113 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.4.Kształtowanie przestrzeni sprzyjaj ącej rozwojowi społeczno-gospodarczemu gminy
CEL STRATEGICZNY IV KSZTAŁTOWANIE PRZESTRZENI SPRZYJAJ ĄCEJ ROZWOJOWI SPOŁECZNO-GOSPODARCZEMU GMINY
Stan zabytków i obiektów uj ętych w ewidencji zabytków uległ znacz ącej poprawie niemniej jednak potrzeby wci ąŜ s ą du Ŝe, dlatego konieczne jest kontynuowanie programu rewitalizacji. U podstaw wła ściwie zaplanowanego procesu rewitalizacji le Ŝeć powinny odpowiednie zało Ŝenia, potwierdzaj ące jego skal ę oraz planowane skutki w kontek ście obserwowanych wska źników społeczno-gospodarczych. Znale źć si ę tu powinien jasno okre ślony cel (ewentualnie wst ępne zało Ŝenia) rewitalizacji, oparty na obserwacji bie Ŝą cych zjawisk rzeczywisto ści społecznej oraz na dominuj ących trendach w odniesieniu do sposobów traktowania przestrzeni wymagaj ących rewitalizacji. Na ich podstawie okre śla si ę oczekiwane wska źniki i skutki procesu rewitalizacji, prowadz ące do podniesienia atrakcyjno ści danego obszar i polepszenia warunków Ŝycia na nim 6. Kontynuowane b ędą programy wspierające wspólnoty mieszkaniowe przy remontach budynków uj ętych w rejestrze zabytków. Zrewitalizowana infrastruktura obszarów zaliczanych do kulturowego dziedzictwa Kluczborka i całego regionu stanowi ć b ędzie podstaw ę do zaoferowania wszystkim mieszka ńcom gminy, a tak Ŝe wzrastaj ącej liczbie turystów interesuj ącego sposoby sp ędzania wolnego czasu, przy okazji organizowanych wydarze ń kulturalnych. Rozwój społeczno-gospodarczy gminy musi odbywa ć si ę zgodnie z zasad ą poszanowania środowiska naturalnego.
6 Poradnik mieszkaniowy. Strategia mieszkaniowa i programy rewitalizacji, pod red. J. Fiszera, Halcrow Fox Konsultingowe Biuro Usług Habitat, Tom I, Wyd. Fundusz Współpracy Brytyjski Fundusz Know-How Progam Wspierania Samorz ądów Lokalnych, Warszawa 2000, s. 131-150.
114 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
5.4.1. Cel operacyjny: Poprawa ładu przestrzennego i rewitalizacja gminy Kluczbork
Cel operacyjny Poprawa ładu przestrzennego i rewitalizacja gminy Kluczbork IV.1
Działania 1. Rewitalizacja obszarów kluczowych dla rozwoju gminy: a. projekt: wdra Ŝanie Lokalnego Programu Rewitalizacji; b. projekt: rewitalizacja obszarów zdegradowanych i poprzemysłowych (np. Fampra); c. projekt: zagospodarowanie Parku Miejskiego i Lasu komunalnego; d. projekt: rewitalizacja osiedli mieszkaniowych. e. Projekt: park dla psów f. Prace restauratorskie i konserwatorskie budynków ujętych w rejestrze zabytków oraz budynków o potwierdzonej warto ści architektonicznej i znaczeniu historycznym (uj ęte w ewidencji zabytków), w tym ich adaptacja na cele: gospodarcze, społeczne, edukacyjne, turystyczne lub kulturalne, przyczyniaj ące si ę do tworzenia miejsc pracy. 2. Ochrona zabytków: a. projekt: dotacje na remonty obiektów zabytkowych; b. projekt: aktualizacja programu ochrony zabytków oraz rejestru zabytków; 3. Gospodarowanie mieszkaniowym zasobem gminy: a. projekt: budowa nowych mieszka ń komunalnych i socjalnych; b. projekt: remonty, modernizacje i adaptacje istniej ących mieszka ń komunalnych i socjalnych. 4. Zwi ększenie świadomo ści społecznej w zakresie ładu przestrzennego.
Wska źniki realizacji celu operacyjnego IV.1: Poprawa ładu przestrzennego i rewitalizacja gminy Kluczbork Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Rewitalizacja liczba 60 2009- wzrost UM w obiektów na terenie obiektów 2014 Kluczborku gminy (GM) przeprowadzona w ci ągu ostatnich 5 lat
115 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Środki finansowe zł 1.843.340 2009- nie mniej ni Ŝ UM w przekazane w ramach 2014 100 tys zł na Kluczborku dotacji na remonty rok w okresie (GM) obiektów realizacji zabytkowych strategii Liczba oczekuj ących liczba 130 2014 Spadek na mieszkania socjalne i komunalne Liczba nowych Liczba 41 2009- 50 do 2020 (pozyskanych 2014 wybudowanych) lokali komunalnych i socjalnych Środki finansowe na kwota 205 000 2014 wzrost remonty i modernizacj ę gminnego zasobu mieszkaniowego Szkolenia, warsztaty, liczba 0 2014 wzrost UM w konkursy i inne Kluczborku działania dotycz ące (GG, IE) dbało ści o ład przestrzenny
5.4.2. Cel operacyjny: Poprawa jako ści środowiska przyrodniczego
Cel operacyjny Poprawa jako ści środowiska przyrodniczego IV.2
Działania 1. Wł ączenie społecze ństwa w działania na rzecz ochrony środowiska: a. projekt: podnoszenie świadomo ści ekologicznej społecze ństwa, zgodnie z zasad ą: „my śl globalnie, działaj lokalnie”; b. projekt: rozwój sieci szlaków turystycznych i ście Ŝek dydaktycznych na terenach interesuj ących przyrodniczo, c. projekt: wzmocnienie roli rekreacyjnej zieleni - stworzenie parku dla psów, 2. Przeciwdziałanie i usuwanie skutków zagro Ŝeń naturalnych i cywilizacyjnych: a. projekt: wsparcie spółki wodnej; b. projekt : wsparcie procesu usuwania wyrobów zawieraj ących azbest( pokry ć dachowych, ruroci ągów) 3. Kształtowanie systemu przyrodniczego, ochrona krajobrazu i bioró Ŝnorodno ści. a. projekt: urz ądzanie i utrzymanie terenów zieleni, zadrzewie ń, zakrzewie ń i parków, b. projekt: prowadzenie ci ągłej kampanii edukacyjno - informacyjnej w celu podnoszenia świadomo ści w zakresie
116 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
celów i korzy ści ze zrównowa Ŝonej gospodarki le śnej 4. Wspieranie działa ń na rzecz niskoemisyjnej gospodarki: a. projekt: dotacje na wymian ę kotłów grzewczych na ekologiczne źródła energii; b. projekt: wprowadzanie zapisów dot. ekologicznych systemów grzewczych w mpzp 5. Rozwój systemu gospodarki odpadami. a. projekt: prowadzenie ci ągłej kampanii edukacyjno – informacyjnej w celu podnoszenia świadomo ści w zakresie selektywnej zbiórki odpadów b. projekt: modernizacja, doskonalenie istniej ącego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, c. projekt: systematyczne zwi ększanie ilo ści PSZOK 6. Rozwój i modernizacja infrastruktury technicznej: a. projekt: sie ć wodoci ągowa; b. projekt: poprawa jako ści gospodarki wodno-ściekowej w gminie Kluczbork. c. Projekt: rozbudowa i modernizacja infrastruktury kanalizacji deszczowej d. projekt: budowa sieci kanalizacji sanitarnej w Kujakowicach Górnych i Dolnych e. projekt: kontynuacja budowy sieci kanalizacji sanitarnej w Bogacicy f. projekt: przydomowe oczyszczalnie ścieków g. projekt: sie ć gazowa h. projekt: wymiana o świetlenia w gminie na ledowe
Wska źniki realizacji celu operacyjnego IV.2: Poprawa jako ści środowiska przyrodniczego
Warto ść / Warto ść trend w Jednostka Rok Nazwa wska źnika w roku roku Źródło miary bazowy bazowym docelowym (2020) Działania podj ęte w liczba 1 2014 wzrost UM w Kluczborku celu zwi ększenia (O Ś, IE) zaanga Ŝowania społecznego na rzecz ochrony środowiska Środki finansowe zł 42.400 2014 wzrost UM w Kluczborku przekazane w ramach (O Ś) dotacji na wymian ę kotłów grzewczych na ekologiczne źródła energii Ilo ść odpadów % 4,65% 2014 wzrost UM w Kluczborku wysegregowanych z (O Ś) ogólnej masy
117 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 odpadów komunalnych wytworzonych przez mieszka ńców Utrzymanie urz ądze ń % 12 2014 25 UM w Kluczborku melioracyjnych (O Ś) Zwi ększenie liczby Liczba 245 2014 500 UM w Kluczborku członków Spółki (O Ś) Wodnej Spółka Wodna Zwi ększenie retencji m3 3800 2014 6000 UM w Kluczborku (O Ś) Mieszka ńcy % 45,8 % 2014 Wzrost 67 % UM w Kluczborku obszarów wiejskich (GM) maj ący dost ęp do kanalizacji (w tym przydomowe oczyszczalnie) Nakłady finansowe zł 0 2014 35 mln. zł Hydrokom zwi ązane z realizacj ą Sp. z o.o zada ń maj ących na celu popraw ę jako ści gospodarki wodno- ściekowej w gminie Kluczbork
6. SYSTEM REALIZACJI STRATEGII
6.1. Zasady realizacji Strategii
Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. b ędzie realizowana z poszanowaniem zasad obowi ązuj ących w ramach Polityki Spójno ści UE oraz zasad wskazanych w krajowych dokumentach strategicznych, m.in. w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Głównymi zasadami przygotowania i realizacji Strategii s ą7:
• zasada koncentracji (geograficznej i tematycznej) – oznaczaj ąca skoncentrowanie ograniczonych zasobów finansowych i organizacyjnych na wyodr ębnionych obszarach geograficznych, w których potrzebna jest zewn ętrzna interwencja dla pełnego wykorzystania potencjałów rozwojowych, jak równie Ŝ polegaj ąca na skoncentrowaniu interwencji na działaniach zorientowanych na strategiczne dziedziny
7 Zob. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020...
118 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
decyduj ące o konkurencyjno ści regionów/terytoriów w dłu Ŝszym horyzoncie czasowym lub ograniczeniu interwencji do okre ślonych działa ń/projektów;
• zasada partnerstwa i współpracy – rozumiana jako współudział, współdecydowaniei współodpowiedzialno ść podmiotów publicznych (tj. instytucji krajowych, regionalnych, lokalnych) i niepublicznych za realizacj ę celów Strategii, jak równie Ŝ współpraca (oparta na wzajemnym zaufaniu) w realizacji wspólnych przedsi ęwzi ęć , a tak Ŝe monitorowaniu i ewaluacji działa ń w ramach realizacji Strategii;
• zasada koordynacji – oznaczaj ąca ścisłe i kompleksowe powi ązanie działa ń ró Ŝnych podmiotów publicznych i niepublicznych realizuj ących zró Ŝnicowane przedsi ęwzi ęcia rozwojowe za po średnictwem zespołu instrumentów o charakterze instytucjonalnym, prawnym i planistycznym;
• zasada subsydiarno ści – zakładaj ąca planowanie i realizacj ę celów Strategii przez ró Ŝne podmioty, na mo Ŝliwie najni Ŝszym poziomie administracyjnym gwarantuj ącym najwy Ŝsz ą efektywno ść jej realizacji;
• zasada wieloszczeblowego zarz ądzania procesami rozwoju regionalnego – odnosz ąca si ę do zinstytucjonalizowanej sieci powi ąza ń na poziomie europejskim – krajowym – regionalnym – lokalnym, umo Ŝliwiaj ącej wi ększe zaanga Ŝowanie partnerów społeczno-gospodarczych w realizacj ę Strategii;
• zasada zintegrowanego podej ścia terytorialnego (place-based approach ) – dotycz ąca lepszego wykorzystania ukrytych lub niewła ściwie wykorzystywanych zasobów (w tym zasobów ludzkich), oraz specjalizacji terytoriów o ró Ŝnym poziomie rozwoju, bazuj ąca na wewn ętrznym (endogenicznym) potencjale rozwojowym i odpowiadaj ąca na specyficzne potrzeby województwa oraz umo Ŝliwiaj ąca realizacj ę interwencji odpowiadaj ących na wyzwania rozwojowe dostosowane do lokalnych uwarunkowa ń;
• zasada podejmowania decyzji w oparciu o rzetelne informacje – gwarantuj ąca realizacj ę Strategii w kontek ście obiektywnych faktów, danych, wniosków i rekomendacji oraz ekonomiczno-społecznych teorii naukowych ( evidence based policy ) za pomoc ą przejrzystego i sprawnego systemu monitorowania i ewaluacji;
• zasada zrównowa Ŝonego rozwoju – oznaczaj ąca integrowanie celów i wymogów ochrony środowiska z innymi politykami, strategiami i działaniami.
119 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
6.2. Model realizacji Strategii
Skuteczno ść wdra Ŝania Strategii b ędzie uzale Ŝniona od czynników wewn ętrznych i zewn ętrznych, do których nale Ŝą :
• powi ązanie polityki rozwoju prowadzonej przez samorz ąd gminny z politykami wdra Ŝanymi na poziomie regionalnym, krajowym i unijnym;
• koordynacja działa ń wszystkich partnerów procesu wdra Ŝania Strategii;
• konsekwencja władz gminnych kolejnych kadencji w realizacji przyj ętych kierunków rozwoju gminy;
• stopie ń uto Ŝsamiania si ę mieszka ńców województwa i aktorów lokalnych ze Strategi ą;
• stabilno ść sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie, kraju, w poszczególnych pa ństwach Unii Europejskiej oraz świata.
W celu skutecznej realizacji Strategii wykorzystane zostan ą mechanizmy w zakresie zarz ądzania, współpracy i koordynacji, jak równie Ŝ monitorowania i ewaluacji w tym:
• sprawny system współpracy i koordynacji uwzgl ędniaj ący:
− instrumenty zapewniaj ące spójno ść działa ń podejmowanych lokalnie z wojewódzkimi, krajowymi politykami publicznymi,
− narz ędzia na rzecz podnoszenia świadomo ści i zwi ększania udziału mieszka ńców gminy oraz aktorów lokalnych w osi ąganiu celów rozwojowych, w tym tak Ŝe rozwijanie partnerskiej współpracy.
• sprawny system monitorowania i ewaluacji pozwalaj ący na bie Ŝą cą i rzeteln ą weryfikacj ę stopnia osi ągania celów strategicznych województwa opolskiego.
6.3. Podmioty zaanga Ŝowane w realizacj ę Strategii
Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015 – 2020 b ędzie realizowana przez wiele instytucji, organizacji, podmiotów działaj ących lokalnie i na rzecz gminy. Podmiotem odpowiedzialnym za realizacj ę, wdra Ŝanie i osi ąganie zamierzonych celów Strategii jest Urz ąd Miejski w Kluczborku, w imieniu którego działa Burmistrz Miasta Kluczborka. W realizacj ę Strategii wł ączone b ędzie szerokie grono partnerów reprezentuj ących m.in. jednostki organizacyjne i pomocnicze Gminy Kluczbork, organizacje pozarz ądowe, instytucje społeczno-gospodarcze, przedsi ębiorcy i instytucje otoczenia biznesu. Istotna tak Ŝe będzie współpraca ponadlokalna, w tym współpraca zagraniczna z miastami partnerskimi oraz z innymi samorz ądami, instytucjami i środowiskami społeczno-gospodarczymi. Wydziały
120 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 i referaty Urz ędu Miejskiego w Kluczborku, poprzez swoje plany pracy, zobowi ązane b ędą do wdra Ŝania zapisów uj ętych w Strategii. Współpraca wymienionych środowisk jest warunkiem koniecznym dla osi ągni ęcia celów w niej zało Ŝonych.
6.4. Finansowanie realizacji Strategii
Ogólny i kierunkowy charakter dokumentu, niezako ńczona dyskusja na temat nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej oraz wst ępne projekcje w zakresie alokacji środków krajowych na rozwój regionalny sprawiaj ą, Ŝe sposób finansowania realizacji Strategii mo Ŝna okre śli ć jedynie w sposób ramowy poprzez wskazanie przyszłych źródeł finansowania oraz wskazanie uwarunkowa ń ich pozyskania i absorpcji. Finansowanie realizacji Strategii b ędzie oparte w szczególno ści o: − publiczne środki zagraniczne, w tym pochodz ące z funduszy europejskich oraz instrumentów finansowych UE; − publiczne środki lokalne, regionalne i krajowe, w tym środki bud Ŝetu gminy, bud Ŝetu województwa, bud Ŝetu pa ństwa (w tym fundusze celowe) oraz innych jednostek sektora finansów publicznych; − środki prywatne.
6.5. Monitorowanie i ewaluacja Strategii
6.5.1. Monitorowanie Monitorowanie Strategii oparte jest o system wska źników, które zostały wybrane w odniesieniu do postawionych celów, a nast ępnie okre ślono warto ści tych wska źników – obecne i docelowe. Proces monitorowania jest wi ęc ści śle powi ązany z planowaniem. Wska źniki zostały opracowane cz ęś ciowo na podstawie statystyki publicznej, a cz ęś ciowo opieraj ą si ę na danych zbieranych przez Urz ąd. Funkcj ę zarz ądzaj ącego i koordynuj ącego realizacj ę Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 będzie pełnił zespół ds. Strategii powołany odpowiednim zarz ądzeniem przez Burmistrza Miasta Kluczborka. Do zadań Zespołu b ędzie nale Ŝeć bie Ŝą ce monitorowanie realizacji Strategii w tym m. in.: − zbieranie danych na temat post ępów wdra Ŝania oraz przebiegu realizacji projektów w ramach Strategii,
121 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
− zapewnienie zgodno ści realizacji Strategii z poszczególnymi dokumentami programowymi wy Ŝszego rz ędu, − sprawdzenie czy zało Ŝone wska źnik realizacji Strategii zostały osi ągni ęte, − wdra Ŝanie działa ń koryguj ących i zapobiegawczych w odniesieniu do przyj ętych wska źników − identyfikacja ewentualnych opó źnie ń lub nieprawidłowo ści w realizacji zada ń i działa ń; − przygotowanie wniosków z systematycznie prowadzonego procesu monitorowania dokumentu strategicznego, które mog ą by ć podstaw ą do aktualizacji obowi ązuj ącej Strategii; − przygotowanie wniosków z prowadzonego monitoringu, które mog ą by ć równie Ŝ podstaw ą do przyj ęcia zało Ŝeń rozwoju strategicznego w nast ępnym okresie. Dla wła ściwej oceny, Burmistrz mo Ŝe tworzy ć grupy robocze, korzysta ć z opinii niezale Ŝnych ekspertów lub usług innych instytucji. Zespół b ędzie sporz ądzał Raport z realizacji Strategii raz na dwa lata.
6.5.2. Ewaluacja Najogólniej ewaluacj ę zdefiniowa ć mo Ŝemy jako badanie społeczno-ekonomiczne, realizowane w celu oceny jako ści i efektów prowadzonych działa ń. Ocena taka dokonywana jest w oparciu o odpowiednie kryteria. Najcz ęś ciej stosowanymi kryteriami w procesie ewaluacji s ą: skuteczno ść , efektywno ść , u Ŝyteczno ść , trwało ść i trafno ść . W celu przeprowadzenia oceny ewaluacja posługuje si ę odpowiednio dobranymi metodami bada ń społecznych i ekonomicznych. Istotn ą cech ą ewaluacji jest jej utylitarny charakter. Głównym celem badania ewaluacyjnego nie jest bowiem jedynie zwi ększanie zasobu wiedzy teoretycznej, ale przede wszystkim poprawianie jakości wdra Ŝanych interwencji. Ewaluacja wewn ętrzna to ocena realizowana przez podmioty zaanga Ŝowane we wdra Ŝanie danej interwencji. Zaletami takiego podej ścia s ą relatywnie ni Ŝsze koszty, dobra znajomo ść charakterystyki ewaluowanej interwencji, a tak Ŝe łatwiejszy dost ęp do informacji niezb ędnych do przeprowadzenia badania. Słabe strony ewaluacji wewn ętrznej to ewentualny brak specjalistycznej wiedzy potrzebnej do dokonania cz ęś ci analiz oraz ryzyko uzyskania nieobiektywnych wyników ewaluacji z powodu niskiego poziomu niezale Ŝno ści zespołu badawczego. Ewaluacja wewn ętrzna wymaga równie Ŝ wi ększego, ni Ŝ w przypadku ewaluacji zewn ętrznej, nakładu pracy i czasu. Instytucja, która realizuje badanie, jest natomiast silniej zmotywowana do wykorzystania wyników.
122 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Ewaluacja to okre ślenie warto ści danego zjawiska lub procesu w oparciu o odpowiednie kryteria. Kryteria ukierunkowuj ą uwag ę oceniaj ącego na kwestie najistotniejsze dla danego projektu (programu). Zastosowanie ró Ŝnych kryteriów mo Ŝe prowadzi ć do skrajnie ró Ŝnych ocen. Przykładowo projekt mo Ŝe by ć uznany za skuteczny, poniewa Ŝ osi ągn ął zakładane cele, ale jest nieefektywny, bo zaanga Ŝowane zostały nadmierne zasoby, lub nieu Ŝyteczny, bo nie zaspokaja potrzeb beneficjentów. Najcz ęś ciej stosowanymi kryteriami ewaluacyjnymi s ą: skuteczno ść , efektywno ść , uŜyteczno ść , trafno ść i trwało ść . Poni Ŝsza tabela syntetycznie definiuje wy Ŝej wymienione kryteria.
Tabela 13. Kryteria ewaluacyjne. Źródło: Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012. Nazwa kryterium Opis Trafno ść Ocenia adekwatno ść planowanych celów (relevance ) interwencji i metod jej wdra Ŝania do problemów i wyzwa ń społeczno- ekonomicznych, które zostały zidentyfikowane w diagnozie. Analiza tego kryterium jest prowadzona przed rozpocz ęciem i w pierwszych fazach wdra Ŝania interwencji. Skuteczno ść Ocenia stopie ń realizacji zakładanych celów (effectiveness ) (czy osi ągni ęto to, co zaplanowano), skuteczno ść u Ŝytych metod, instytucji oraz wpływ czynników zewn ętrznych na ostateczne efekty. Efektywno ść Ocenia relacj ę mi ędzy nakładami, kosztami, (efficiency ) zasobami (finansowymi, ludzkimi, administracyjnymi) a osi ągni ętymi efektami interwencji. UŜyteczno ść Ocenia cało ść rzeczywistych efektów (utility ) wywołanych przez interwencj ę (zarówno tych planowanych, jak i nieplanowanych, tzw. ubocznych), odnosz ąc je do wyzwa ń
123 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
społeczno-ekonomicznych (cz ęsto ju Ŝ zmienionych w czasie). W odróŜnieniu od kryterium trafno ści, ocena u Ŝyteczno ści jest prowadzona po zamkni ęciu interwencji lub w jej ko ńcowej fazie wdra Ŝania. Trwało ść Ocenia ci ągło ść efektów (przede wszystkim (sustainability ) pozytywnych) danej interwencji w perspektywie średnio- i długookresowej (a wi ęc po zako ńczeniu interwencji).
Relacje mi ędzy celami strategii, sytuacj ą społeczno-gospodarcz ą, a kryteriami stosowanymi w procesie ewaluacji trafnie przedstawia poni Ŝszy rysunek.
Wykres 25. Zastosowanie kryteriów ewaluacyjnych w logice realizacji strategii. Źródło: Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012.
Ewaluacja ex-post jest społeczno-ekonomicznym badaniem oceniaj ącym znaczenie przeprowadzonej interwencji w zakresie realizacji potrzeb, na które miała odpowiada ć, jak równie Ŝ oceniaj ącym jej niezamierzone efekty. Tego typu badanie dokonywane jest po zako ńczeniu realizowanej interwencji. W odniesieniu do praktyk przyj ętych w UE ewaluacja ex-post powinna by ć realizowana nie pó źniej ni Ŝ 3 lata po zako ńczeniu działa ń. Podejmuj ąc
124 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020 si ę tego typu badania, ewaluator jest zainteresowany cało ściow ą ocen ą interwencji, dlatego te Ŝ ewaluacj ę ex-post cz ęsto okre śla si ę mianem ewaluacji podsumowuj ącej (summative evaluation ). Specyfika ewaluacji ex-post polega na tym, Ŝe w badaniu uwzgl ędnione zostaj ą realne efekty wprowadzonych interwencji. Poprzez porównanie tego, co powinno zosta ć osi ągni ęte, dzi ęki okre ślonym działaniom, z tym, co faktycznie osi ągni ęto, mo Ŝliwa jest odpowied ź na pytanie: czy cele interwencji zostały zrealizowane?, a je Ŝeli tak, to w jakim stopniu. Weryfikowana jest, tym samym, przyj ęta na etapie programowania, teoria zmiany. Ocena dokonywana w ramach ewaluacji ex-post mo Ŝe zosta ć przeprowadzona na ogół w oparciu o cztery kryteria: − skuteczno ść – w ramach tego kryterium ewaluacja ex-post odpowiada na pytanie: czy?, a je śli tak, to w jakim stopniu zostały osi ągni ęte cele zrealizowanej interwencji; w tym aspekcie ewaluacja ex-post podsumowuje wi ęc sukcesy oraz niepowodzenia podj ętych działa ń; ewaluator powinien skoncentrowa ć si ę na ocenie mierzalnych efektów, a wi ęc odnie ść uzyskiwane skutki interwencji do zakładanych jako docelowych wielko ści wska źników (produktu i rezultatu); − efektywno ść – badanie pozwala odpowiedzie ć na pytanie, czy obserwowane po zako ńczeniu interwencji efekty mogły zosta ć osi ągni ęte za pomoc ą mniejszych kosztów; − uŜyteczno ść – ewaluacja pozwala oceni ć, na ile osi ągni ęte dzi ęki realizacji interwencji efekty odpowiadaj ą rzeczywistym potrzebom czy wyzwaniom społeczno- gospodarczym; ewaluacja ex-post ocenia tak Ŝe efekty interwencji, które nie zostały przewidziane (pozytywne oraz negatywne); − trwało ść – ewaluacja ex-post pozwala oceni ć, czy efekty b ędą utrzymywa ć si ę po zako ńczeniu interwencji, jak długo b ędą widoczne skutki interwencji, kogo b ędą dotyczy ć i jaka b ędzie ich u Ŝyteczno ść po upływie okre ślonego czasu. Bior ąc pod uwag ę powy Ŝsze zdecydowano si ę na przeprowadzenie wewn ętrznej ewaluacji ex-post Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015 – 2020 zgodnie z powy Ŝszymi zało Ŝeniami.
125 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
7. Spis wykresów, map, zdj ęć i tabel
7.1. Spis wykresów
Wykres 1. Procentowy udział respondentów ze wzgl ędu na grupy wiekowe oraz miejsce zamieszkania (miasto, wie ś). Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 6
Wykres 2. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Powstanie nowych miejsc pracy i Specjalna Strefa Inwestycyjna. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 7
Wykres 3. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Infrastruktura komunalna w tym infrastruktura drogowa oraz pozyskiwanie środków zewn ętrznych. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 7
Wykres 4. Znaczenie poszczególnych zagadnie ń w procesie rozwoju gminy Kluczbork. Sprawna i przyjazna administracja i aktywne organizacje pozarz ądowe. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 8
Wykres 5. Kwestie problemowe i stopie ń zagro Ŝenia dla ich wyst ępowania w gminie Kluczbork wg. respondentów. Poziom bezrobocia, demografia. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 8
Wykres 6. Ocena warunków Ŝycia w gminie Kluczbork przez respondentów. Dost ępno ść do handlu i usług, dost ępno ść do infrastruktury sportowo – rekreacyjnej. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku ...... 9
Wykres 7. Ocena warunków Ŝycia w gminie Kluczbork przez respondentów. Stan dróg, warunki do prowadzenia działalno ści gospodarczej. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 10
Wykres 8. Najistotniejsze według respondentów kierunki rozwoju dla gminy Kluczbork. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 10
Wykres 9. Działania i przedsi ęwzi ęcia najwa Ŝniejsze w ocenie respondentów do realizacji do 2020 r. Stwarzanie warunków do tworzenia nowych miejsc pracy, doko ńczenie obwodnicy Kluczborka. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku..... 11
Wykres 10. Struktura u Ŝytkowania gruntów w Gminie Kluczbork. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 12
Wykres 11. Liczba mieszka ńców Gminy Kluczbork w kolejnych latach. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 32
Wykres 12. Struktura wiekowa ludno ści w Gminie Kluczbork w 2013 r. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 33
126 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Wykres 13. Kwota dotacji wykorzystana przez organizacje pozarz ądowe w poszczególnych latach w mln zł. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 37
Wykres 14. Źródła finansowania przedsi ęwzi ęć w ramach odnowy wsi w gminie Kluczbork w tys. zł, w poszczególnych latach. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku na podstawie sprawozda ń grup odnowy wsi...... 38
Wykres 15. Dominuj ące powody przyznania pomocy społecznej w Gminie Kluczbork. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku...... 43
Wykres 16. Struktura rodzin korzystaj ących z pomocy w gminie Kluczbork. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku ...... 44
Wykres 17. Liczba świadcze ń, ilo ść osób korzystaj ących w Gminie Kluczbork. Źródło: Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczborku...... 45
Wykres 18. Bezrobotni w gminie Kluczbork w poszczególnych grupach wiekowych w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku...... 67
Wykres 19. Bezrobotni w gminie Kluczbork według czasu pozostawania bez pracy w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku...... 67
Wykres 20. Bezrobotni w gminie Kluczbork według sta Ŝu pracy w 2012 r. Źródło: Powiatowy Urz ąd Pracy w Kluczborku...... 68
Wykres 21. Dochody bud Ŝetu Gminy Kluczbork w latach 2009 – 2017 w mln zł. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 71
Wykres 22. Wydatki bud Ŝetu Gminy Kluczbork w latach 2009 – 2017 w mln zł. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 71
Wykres 23. Struktura wydatków bud Ŝetu Gminy Kluczbork w 2013 roku. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku ...... 72
Wykres 24. Kierunki inwestowania w gminie Kluczbork w latach 2009 – 2014. Źródło: Wydział Finansowy Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 73
Wykres 25. Zastosowanie kryteriów ewaluacyjnych w logice realizacji strategii. Źródło: Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012...... 124
7.2. Spis map
Mapa 1. Uwarunkowania przestrzenne województwa opolskiego. Źródło: Urz ąd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego do 2020 r. Opole 2012...... 13
127 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Mapa 2. Plan miasta Kluczborka. Źródło: opracowanie własne Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 14
Mapa 3. Mapa obszaru Natura 2000 „Ł ąki w okolicach Kluczborka nad Stobraw ą”. Źródło: http://natura2000.gdos.gov.pl/ , 09.10.2014...... 20
7.3. Spis zdj ęć
Zdj ęcie 1. Zrewitalizowany Park Miejski oraz informacja dotycz ąca nagrody za Najlepsz ą Przestrze ń Publiczn ą Województwa Opolskiego 2013. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 16
Zdj ęcie 2. Zbiornik retencyjny Kluczbork. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 26
Zdj ęcie 3. Kompostownia w Gotartowie. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 30
Zdj ęcie 4. Adaptacja budynku w Gotartowie (przed i po) – koszt 1 300 000 zł, 20 mieszka ń. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku...... 40
Zdj ęcie 5. Adaptacja budynku w Kluczborku na ul. Fabrycznej (przed i po) – koszt 2 700 000 zł, 32 mieszkania. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku...... 41
Zdj ęcie 6. Kompleks boisk sportowych wraz z szatniami i zapleczem socjalnym przy szkole podstawowej nr 2 w Kluczborku (przed i po). Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku.... 53
Zdj ęcie 7. Wizualizacja Wojewódzkiego Kampusu Sportowo-Rekreacyjnego Stobrawa. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 54
Zdj ęcie 8. Wojewódzki Kampus Sportowo-Rekreacyjny Stobrawa przed modernizacj ą w 2004 r. i po zako ńczeniu prac w 2012 r. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 54
Zdj ęcie 9. Podstrefa Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Ligocie Dolnej w 2002 r. i w 2012 r. Źródło: Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 60
7.4. Spis tabel
Tabela 1. Zapotrzebowanie na energi ę elektryczn ą. Źródło: Wydział Gospodarki Miejskiej Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 24
Tabela 2. Dotacje celowe na modernizacj ę lub budow ę ogrzewania proekologicznego. Źródło: Referat Ochrony Środowiska i Le śnictwa, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 25
Tabela 3. Przyrost naturalny w Gminie Kluczbork. Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Społecznych, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 31
128 Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kluczbork 2015-2020
Tabela 4. Liczba zachorowa ń w Gminie Kluczbork. Źródło: Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna, Kluczbork 2012...... 35
Tabela 5. Stan i wykorzystanie komunalnych zasobów mieszkaniowych w poszczególnych latach. Źródło: Miejski Zarz ąd Obiektów Komunalnych w Kluczborku...... 39
Tabela nr 6. Korzystaj ący ze świadcze ń przyznawanych w ramach zada ń własnych i zleconych. Źródło: O środek Pomocy Społecznej w Kluczborku ...... 44
Tabela 7. Liczba uczniów/wychowanków w poszczególnych placówkach o światowych w roku szkolnym 2013/2014. Źródło: Administracja O światy w Kluczborku...... 47
Tabela 8. Liczba i struktura urodze ń w Gminie Kluczbork. Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich i Obronnych Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 49
Tabela 9. Kształtowanie si ę dochodów i wydatków oraz wykorzystanie środków unijnych i poziom zadłu Ŝenia w latach 2009 – 2017 w mln złotych. Źródło: Wydział Finansowy, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 70
Tabela 10. Wykaz projektów zrealizowanych przy udziale pozyskanych środków zewn ętrznych. Źródło: opracowanie własne, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 74
Tabela 11. Zintegrowana analiza SWOT. Źródło: opracowanie własne przy współpracy z Uniwersytetem Łódzkim, Urz ąd Miejski w Kluczborku...... 76
Tabela 12. Cele strategiczne i cele operacyjne. Źródło: opracowanie własne przy współpracy z Uniwersytetem Łódzkim, Urz ąd Miejski w Kluczborku ...... 92
Tabela 13. Kryteria ewaluacyjne. Źródło: Ewaluacja. Poradnik dla pracowników administracji publicznej. Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, Warszawa 2012...... 123
129