Etimologija Slovenskih Osnova U Ojkonimiji Vidinskog Sandžaka XV I XVI Veka

6ODYROMXE*DFRYLü Etimologija Slovenskih osnova u ojkonimiji 9LGLQVNRJVDQGåDND;9L;9,YHND ,]GDYDþ 0DWLþQDELEOLRWHND ³6YHWR]DU0DUNRYLü´=DMHþDU =DL]GDYDþD %RULYRMHRUÿHYLü Recenzenti: GU1HGHOMNR%RJGDQRYLü 6WHYDQ9HOMNRYLü Lektor: Miroslava Stojanova 7HKQLþNDREUDGD 0LODQXURYLü Korice: 0LODQXURYLü Štampa: âWDPSDULMD.DLURV=DMHþDU 7LUDå 200 primeraka Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 1

6ODYROMXE*DFRYLü

ETIMOLOGIJA SLOVENSKIH OSNOVA U OJKONIMIJI 9,',16.2*6$1'ä$.$;9,;9,9(.$ 0%³6YHWR]DU0DUNRYLü´=DMHþDU 1997.

2 6ODYROMXE*DFRYLü

6$'5ä$- IZ RECENZIJE...... 6.5$û(1,&(87(.678 7 6.5$û(1,&(.25,âû(1,+,=925$,/,7(5$785( 9 PREDGOVOR...... 14 ZAHVALE...... 15 UVODNE NAPOMENE...... 17 $'0,1,675$7,91285((1-(9,',16.2*6$1'ä$.$ 33 METODOLOGIJA RADA...... 35 7(â.2û(35,/,.20(7,02/2â.,+3528ý$9$1-$ 38 SUFIKSALNA TVORBA OJKONIMA...... 42 6/29(16.$/,ý1$,3252',ý1$,0(1$ U OSNOVI OJKONIMA...... 47 OJKONIMI SLOVENSKIH OSNOVA...... 50 OJKONIMI NEPOZNATOG POREKLA...... 139 ISPRAVKE I DOPUNE KNJIZI “ETIMOLOGIJA NESLOVENSKIH OSNOVA...”...... 142 SUFIKSI IZ KNJIGE “ETIMOLOGIJA NESLOVENSKIH OSNOVA”...... 157 =$./-8ý$. 161 ZUSAMMENFASSUNG...... 162

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 3

IZ RECENZIJE

6ODYROMXE *DFRYLü SRGXKYDWLR VH SRVOD NRML X QDãRM MH]LþNRM QDXFLQLVXXUDGLOL]QDQLMLLSR]YDQLMLDWHãNRGDüHJDVHXGRJOHGQR vreme latiti iole kompetentniji. On je preuzeo zadatak da otkriva etimologije ojkonima, tj. QD]LYDQDVHOMHQLKPHVWDVSRGUXþMD9LGLQVNRJVDQGåDNDLWRL]dalekih YHNRYD ;9L;9, RGDNOHUDVSRODåHPRLSUYLPSRSLVLPD (WLPRORJLMD LQDþH VSDGD X QDMWHåH L QLNDG VLJXUQH SRVORYH MH]LþNH QDXNH 8 QDMVUHüQLMLP VOXþDMHYLPD VWLåH VH GR XYHUHQMD ³QH NDNRMHQHãWRQDVWDORYHüNDNRELPRJORELWL´7HãNRüHXWRPSRVOX YH]DQH VX V PQRJR UD]ORJD L X]URND L WHåLQD MH SURSRUFLRQDOQR srazmerna s protokom vremena od nastanka imena do trenutka QMLKRYLKWXPDþHQMD Autoru su stajale na putu i neke specijalne okolnosti: - velika udaljenost prvih zapisa ojkonima koji se danas prouþDYDMX -]DSLVLYDQMHQDQDþLQLXWUDGLFLMLSLVDUDNRMLPDMH]LNåLWHOMDRGNRMLK se podaci zapisuju nije maternji, a pismo ne pripada ni jednom narodu koji bi mogao biti tvoritelj zapisanih naziva; - nastajanje ojkonima u razdobljima iz kojih nema nikakvih zapisa, a potom njihova nepoznata istorija do trenutka zapisa i umnogome nepovezana odvremena zapisivanja do danas; - smešana ojkonimija nastala od više naroda koji su jedni s drugima SUHWKRGLOL MHGQL SRUHG GUXJLK åLYHOL LOL MHGQL GUXJLPD VWYDUDOL simELR]XDQLVXPHÿXVREQRQLJHQHWVNLQLWLSRORãNLVURGQL - LVWRULMD MH]LND NRML VX XþHVWYRYDOL X VWYDUDQMX RMNRQLPLMH X]HWLK ponaosob, i u interferenciji; - prekid kontinuiteta kod mnogih nekada registrovanih mesta i njihovih imena; -XPQRJLPVOXþDMHYLPD nesigurna ubikacija; - QHVLJXUQR YLãHVWUDQR PRJXüQR þLWDQMH UXNRSLVD L QMLKRYR SUHQRãHQMHGRGDQDãQMHJþLWDRFD 5D]XPH VH X RYDNYLP VOXþDMHYLPD QHGRYROMQD MH VDPR MHGQD QDXND PD NDNR UD]YLMHQD ELOD SD X] VYH QDYHGHQH WHãNRüH VWRML L RJUDQLþHQMHGDMHGDQþRYHNPDNDNRREUD]RYDQLSURQLFOMLYQHPRåH znati sve što je za ovako kompleksne zadatke potrebno.

4 6ODYROMXE*DFRYLü

Svega toga, dakako, svestan je i naš autor, i -PRJORELVHUHüL- pristupio je zagonetkama skrivenim u jeziku i prikrivenim naslagama vremena (i svim što nosi burna istorija ovog višenacionalnog prostora) QH VDPR VD UHãHQRãüX GD XORåL WUXG YUHPH WURãDN L ]QDQMH YHü L PQRJRKUDEURVWL-HUVYDNRMHRGQDYHGHQLKLPHQDPHVWDUDVNUãüHVD YLãH VWUDQSXWLFD L QHPD UHãHQMD NRMH EL WUDåLOR GRGDWQH QDSRUH LOL ukazivalo na još neki put u (ne)izvesnost... 0LVOLPRGDQLMHSUHWHUDQRUHüLGDRQRãWRXRYRMNQML]LLPDPR na 5- UHGDND X HWLPRORãNLP VWXGLMDPD L UDVSUDYDPD ]DVOXåXMH YLãH VWUDQLFD QHUHWNR L XþHãüH VWUXþQMDND L] YLãH QDXþQLK REODVWL L poznavalaca više stranih jezika. $XWRU MH X] VYH RYR VWYRULR L GRGDWQH WHãNRüH RGOXþLYãL VH GD sve ojkonime podeli na one sa neslovenskim i one sa slovenskim osnovama. 7R GDNDNR QH EL ELOR PRJXüH QLWL SDN EHVNRULVQR QDSURWLY$OLWRNRPSOLNXMHLVWUDåLYDQMHPDWHULMHNRMDRþLJOHGQRQLMHX åLYRWXVWURJRUD]OXþHQD,GXüLXGXELQXYHNRYD]JXãQMDYDVHSRJOHGQD KURQRORJLMXVXSVWUDWDLDGVWUDWDLVYHWHåHVH EH]SRX]GDQLKSRGDWDND PHULNDGDQHãWRSULSDGD]DMHGQLþNRPSUDLVWRULMVNRPMH]LþQRPVWDQMX a kada zasebnimjezicima u kojima onda ono što se moglo razviti iz LVWHRVQRYHSRVWDMH³VWUDQD´UHþSR]DMPOMHQLFDSDSRWRPRGRPDüHQD GRPDüD UHþ =ERJVYHJDRYRJDNDNRWRQDMþHãüHELYDXHWLPRORJLMLNRMDOLþL na daleko nebo s jedva prozirnim maglinama, mnoge etimologije kao i uGUXJLKQDXþQLNDYLãHVXLOLPDQMHVLJXUQHMDþHLOLVODELMHREUD]ORåHQH pretpostavke, što nikako nije zamerka autoru... 8]VYDQDYHGHQDUD]PLãOMDQMDPLNQMLJX6ODYROMXED*DFRYLüDV radnim naslovom “Etimologija slovenskih osnova u toponimiji Vidinskog sanGåDND;9L;9,YHND´SUHSRUXþXMHPR]DREMDYOMLYDQMH XYHUHQL GD MH RQD VYRMLP SUHGPHWRP LVWUDåLYDQMD SULKYDWOMLYLP rešenjima, jednako kao i onim manje sigurnim, i otvaranjem pitanja na SXWX ND GUXJDþLMLP RGJRQHWLPD SRGVWLFDQMD SURXþDYDQMD SURãORVWL korisQD QDXFL L ]DQLPOMLYD þLWDRFLPD .ROLNR L VDPL WRSRQLPL RMNRQLPL ]DQLPOMLYD VX L UHãHQMD NRMD DXWRU GDMH WUXGHüL VH GD X VYDNRP NRQNUHWQRP VOXþDMX RWNULMH RVQRYX WRSRQLPD SUHSR]QDMXüL QDMþHãüH X QMRM OLþQD LPHQD QD]LYH ]D ELOMH QHNL RG NYDOLWHWD WOD ili NDNYXGUXJXSULURGQXRNROQRVWNRMDELPRJODSRVOXåLWLNDRPRWLYDFLMD nastajanju imena. Tako posredno dolazimo i do podataka o imenima

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 5

NRMDVXQDRYRPWOXHJ]LVWLUDODLXGREURPEURMXVHYHüL]JXELODL] upotrebe. Pored osnova, autor je nastojao da, uz zDLVWDYHOLNHWHãNRüH koje donosi starina tekstova i sve što ih je pratilo do vremena analize, otkrije i formante (sufikse) i puteve tvorbe ojkonima. Zbog toga se SRMDþDYD L RSHUDWLYQD YUHGQRVW NQMLJH - RQD PRåH VOXåLWL GDOMLP LVWUDåLYDQMLPD %XGXüL GD DXWRrovo obrazovanje stoji izvan okvira MH]LþNHQDXNHWDRNROQRVWLVNRULãüHQDMHGDVHXPQRJLPVOXþDMHYLPD RVPRWULWHUHQ]DNRMLVHYHåHWRSRQLPSDMHXYHOLNRPEURMXWRSRQLPD SRWYUÿHQDLOLRGJRQHWQXWDXELNDFLMD5D]XPHVHSRQHJGHMHRQDVDPR SUHGORåHQD LOL QDJODãHQD NDR PRJXüQRVW MHGQDNR NRULVQD NDR L ubikacija koja se smatra sigurnom. Najzad, ovu knjigu treba smatrati NRPSOHPHQWDUQRPVNQMLJRPLVWRJDXWRUDXNRMRMVHWXPDþHRMNRQLPL s neslovenskim osnovama i tek zajedno one govore o rezultatu autorovih napora...

U Nišu, 4. juna 1996. Recenzent, 3URIGU1HGHOMNR%RJGDQRYLü 2YLP UDGRP DXWRU 6ODYROMXE *DFRYLü ]DYUãDYD VYRM GXJRJRGLãQML UDG QD SURXþDYDQMX HWLPRORJLMH RMNRQLPD 9LGLQVNRJ VDQGåDND Sa prvom knjigom “Etimologija neslovenskih osnova”, NQMLJD³(WLPRORJLMDVORYHQVNLKRVQRYD9LGLQVNRJVDQGåDND;9L;9, YHND´ þLQH QHRSKRGQX FHOLQX RMNRQLPLMH VHYHUR]DSDGQH %XJDUVNH L LVWRþQH6UELMHQDYHGHQRJSHULRGD 8ORåLYãL YHOLNX XSRUQRVW UDG L ]QDQMH DXWRU MH ]QDODþNL, i uz RELODWR NRULãüHQMH L QDYRÿHQMH OLWHUDWXUH XVSHR GD QDP SUXåL ]QDWQR poptuniju sliku o nastanku i poreklu naziva naseljenih i drugih fiskalnih objekata predmetne teritorije koji imaju slovensku osnovu. Mnogim toponimima, naizgled veoma jasnim za razXPHYDQMHþDNLRG ODLND DXWRU VYRMLP UD]UHãHQMLPD RWNULYD VDVYLP GUXJH RVQRYH þHVWR L]QHQDÿXMXüH L QHSUHGYLGLYH $NR MH X QHNLP VYRMLP WXPDþHQMLPD L HYHQWXDOQRSRJUHãLR]QDþDMQRMHGDMHRYDSUREOHPDWLND³QDþHWD´LGD üHVHRYLPYHURYDWQRSRNUHQXWLNULWLþNDSROHPLNDNRMDPRåHMRãYLãH da doprinese razjašnjavanju pojedinih ojkonima. Bez takve smelosti i velikog truda ovog autora to još zadugo ne bi bilo pokrenuto...

6 6ODYROMXE*DFRYLü

8=DMHþDUXMXOD5HFHQ]HQW 6WHYDQ9HOMNRYLü

6.5$û(1,&(87(.678 augm. = augmentativ m. = masculinum br. = broj PDÿ PDÿDUVNL bug. = bugarski metaf. PHWDIRULþNL v. = vidi POHW POHWDþNL vl. = vlaški QHP QHPDþNL vlat. = vulgarnolatinski nep. = nepoznati gen. = genitiv ojk. = ojkonim germ. = germanski ornit. = ornitološki got. = gotski osn. = osnova grþ JUþNL pl. = plural dalmatorom. = pogl. = poglavlje dalmatoromanski polj. = poljski dem. = deminutiv por. = poreklo dr. = drugi praslov. = praslovenski etn. = etnonim pred. = predlog HWUXãü-XPEU HWUXãüDQVNR- predlat. = predlatinski umbrijski prez. = prezime zoon. = zoonim pref. = prefiks ie.= indoevropski prid. = pridev ilir. = ilirski pril. = prilog ilir. -WUDþ= iliro-WUDþNL prisv. = prisvojni imen. = imenica prRW SURWRQLþNL ital. = italijanski rom. = romanski itd. = i tako dalje rum. = rumunski kalend. = kalendarski rus. = ruski kelt. = keltski s. = selo kelt. - ilir. = keltsko-ilirski sveslov. = sveslovenski klat. NODVLþQRODWLQVNL slov. = slovenski lat. = latinski VUJUþ VUHGQMHJUþNL OL OLþQRLPH srlat. = srednjelatinski litv. = litvanski srp. = srpski

6ODYROMXE*DFRYLü 8 stvnem. = staroviskoko ukr. = ukrajinski QHPDþNL upor. = uporedi stiran. = staroiranski f. = femininum stlitv. = starolitvanski fig. = figurativno stmak. = staromakedonski fit. = fitonim str. = strana hidr. = hidronim stslov. = staroslovenski hibr.- komp. = hibridni stsrp. = starosrpski kompozit stcslov. = cslov. = crkvenoslovenski starocrkvenoslovenski þHã þHãNL suf. = sufiks + = više sh. = srpskohrvatski (?) = nepoznata oblast, nahija tzv. = takozvani ili samo pod znakom tj. = to jest pitanja top. = toponim x SXWD ]QDNPQRåHQMD WUDþ WUDþNL % = procenat WUDþ-GDþ WUDNR-GDþNL > = u WUDþ- ilir. = trako-ilirski < = od tur. = turski

9 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

SKRAû(1,&(.25,âû(1,+ IZVORA I LITERATURE

;hygbq-EmdZq, ;hZgbNjZ]f_glba[bjgh]ihibkZba ]h^bg_0HrRYLWD JUD{D Miscellanea d Bklhjbkdbbgklblml=jZ{Zd 11, ;_h]jZ^ 1973. Miscellanea 2, 1478 - 81...... > ;hZgb NjZ]f_glb hirbjgh] ihibkZ ;hZgb-EmdZqG_]hlbgkdZdjZbgZm\j_f_lmjkd_ \eZ^Z\bg_–gZhkgh\mba\hjZba;9b;9,\_dZ=?F 31 -;_h]jZ^ =?F 42...... >;hZgb-EmdZqAZ_qZjbPjgZJ_dZm\j_f_lmjkd_ \eZ^Z\bg_(XV-;9,,,\_d =?F 42, ;_h]jZ^ 1978. =AF 32...... IKdhdKlm^b_babebjkd_lhihghfZklbd_=eZkgbd A_fZkdh]fma_ZKZjZ_\h1920. =D ...... =_h]jZnkdZdZjlZj_]bhgZAZ_qZjJZaf_j1 : 175000

6ODYROMXE*DFRYLü 10

=eZkgbd KM> 54. =eZkgbd Kjikdh] Mq_gh] >jmrl\Z d ;_h]jZ^1883. DAT I, II 1-2..... W. Tomaschek, Die alten Thraker I, II 1-2, Wien 1893, 1894 (II 2, 69 koriãüeno). DGL ...... V. Kiparskiy, Die gemeinslavischen Lehnwörter aus dem Germanischen, Helsinki 1934. DNFR...... , ,RUGDQ 'LF LRQDU DO QXPHORU GH IDPLOLH URPkQHúWL %XFXUHúWL DOR...... 1 $ &RQVWDQWLQHVFX 'LF LRQDU DO RQRPDVWLF URPvQHVF %XFXUHúWL DRS...... 0 -LYNRYLFL 'LF LRQDU URPkQ-VvUERFURDW 7LPLúRDUD 1994. DSDAI ...... A. Meyer, Die Sprache der alten Illyrier I, Wien 1957. DTS...... D. Detschew, Die thrakischen Sprachreste, Wien 1957. EIM...... 6Y*HRUJLMHYLü(WLPRORJLMDLPHQDPHVWD656UELMH1Lã 1985. ?GHMH

11 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

BGBA; ...... >>_q_\LjZdbkdbgZa\ZgbygZgZrbj_dbBa\_klby gZBgklblmlaZ;t]Zjkdb_abdKhnby1954. BKG I...... BklhjbZkjikdh]gZjh^ZdI, ;_h]jZ^1981. IT...... P. ŠLPXQRYLü,VWRþQRMDGUDQVNDWRSRQLPLMD6SOLW IFS LB 6.... I. Duridanov, Illyrische Flussnamen in Serbien, LB 6, 1963. JEZIK...... 6 %DELü 3R]QDMHPR OL VYRM MH]LN -(=,. þDVRSLV ]D NXOWXUXKUYDWVNRJNQMLåHYQRJMH]LND=DJUHE DBK II ...... G ;h]^Zgh\b 3_abd b ]h\hj DmelmjgZ bklhjbZ K\jb]ZdII, 3_abddmelmjZbpb\bebaZpbZGbr– K\jb]1987. DK II ...... F - Fbeb_\b Dg_`_\bgZ Kj[bZ II, ;_h]jZ^ j_ijbgl1985. DM3MIJ .... : >_jhdh DmZ m 3Z[eZgbpb m Imklh J_pb A[hjgbdjZ^h\ZdIV, ?lgh]jZnkdbbgklblmld1, K:G;_h]jZ^1950. LEKSIK ..... /HNVLN SUH]LPHQD 6RFLMDOLVWLþNH UHSXEOLNH +UYDWVNH Zagreb 1976. LTD...... I. I. Russu, Limba traco-GDFLORU%XFXUHúWL LH...... 0 'LYNRYLü /DWLQVNR-KUYDWVNL UMHþQLN =DJUHE UHSULQW izd. 1987. FKL...... <<DhjqfZjFhe^Z\kdZyklhqZjkdZyl_jfbgheh]by Dbrbg_e1989. GBRDBa[hjgbdG;h]^Zgh\b[j13, Gbr1987. H

6ODYROMXE*DFRYLü 12

HI I-XI...... HghfZlhehrdbijbehab,-;,K:GMH^____abdZ bdb`_\ghklbH^[hjaZhghfZklbdm;_h]jZ^1979- 1990. IBN ...... >jZ]ZgZ<_dh\bLhihgbfbnblhgbfkdh]ihj_deZm lbfhqdhf ]h\hjm Ijbehab ba nblhebg]\bklbd_ I, Gbr1996. IH:...... -3Zgdh\bIh^mgZ\kdb^_hh[eZklb:d\bkZm9,b ihq_ldhf9,,\_dZ;_h]jZ^ 1981. IjZ[t]Zjbl_I>h[j_\IjZ[te]Zjbl_1991. REW I-III... M. Vasmer, Russisches etymologisches Wörterbuch I-II, Heidelberg 1950-1958, Voll. I-III. J_qgbd K:GMJ_qgbdkjikdhoj\Zlkdh]bgZjh^gh]_abdZK:GM BgklblmlaZkjikdhoj\Zlkdb_abddI-XIII, ;_h]jZ^ 1959-1988. J_qgbd KD3J_qgbd kjikdhoj\Zlkdh] db`_\gh] _abdZ d Gh\bKZ^–AZ]j_[ 1969. J_qgbd PKEH<KZ\Z I_ldh\b J_qgbd pjd\_ghkeh\_gkdh]Z _abdZKj_fkdbDZjeh\pb1935. Jb;>bI..... F =jdh\b J_qgbd bf_gZ ;Zkdh] ^_qZgkdh] b Ijbaj_gkdh]\eZkl_ebgkl\ZmXIV \_dm;_h]jZ^1986. RjeþQLN-$=85LMHþQLNKUYDWVNRJDLOLVUSVNRJDMH]LND-$=8VYH]DN 1-96, Zagreb 1881-1976. K>A XXXII FFZjdh\bJ_qgbdgZjh^gh]]h\hjZmPjghJ_pb Kjikdb^bZe_dlhehrdba[hjgbddXXXII, K:GM ;_h]jZ^1986. K>EKB I-II .OF Lmibdh\ Keh\Zjv ^j_\ghjmkkdbov ebqguot kh[kl\_gguotbf_gtI-II, KZgdli_l_j[mj]t 1903. K?A/9« Kjikdb_lgh]jZnkdba[hjgbd/9;_h]jZ^ SZSAUN.... M. Vasmer, Schriften zur slavischer Altertumskunde und Namenkund I-II, Berlin 1971. KBBKKEB F Fhjhrdbgt KeZ\ygkdbc bf_ghkeh\t beb kh[jZgb_ keh\ygkdbot ebqgbuo bf_gt \t ZenZ\blghftihjy^tdKZgdli_l_j[mj]t1868. SK...... Supetarski kartular, Zagreb MCMLII. SOI ...... - 6YRERGD 6WDURþHVNi RVREQt LPpQD D QDãH SUtMPHQt Praha 1964.

13 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

Kjikdbj_qgbd«<Kl_nZgh\b-DZjZ^`bKjikdbJ_qgbd;_q 1852. KKABG ...... EKlhZgh\bKlZjbkjikdbaZibkbbgZlibkbI-VI, ;_h]jZ^1902-j_ijbgl-1988. KKK ...... KlhqZjkl\h kj_^h\_dh\g_ Kj[b_ K:GM Ihk_[gZ ba^ZZdDXII, H^___f_^bpbgkdbogZmdZd 30, ;_h]jZ^1978. LBFHD…FKlZgh_\bLbfhd;_h]jZ^ CIL...... Corpus inscriptionum latinorum PBPMG=G ;h]^Zgh\b PZj b pZjkdh m gZjh^ghf ]h\hjm M k\_lempZjkdbo]jZ^h\ZGbr1994. PJ..PjgZ J_dZ :gljhih]_h]jZnkdZ ]jZ{Z ba aZhklZ\rlbg_ FZjbgdZ KlZgh_\bZ Ijbj_^bh 4m[brZJZdh\bAZ_qZj1975. PREDGOVOR

3URVWRU 9LGLQVNRJ VDQGåDND RG YDMNDGD SULSDGD NROHYFL VUHGQMREDONDQVNLK SOHPHQD 7DODVL VYLK ]QDþDMQLMLK NXOWXUQLK L civilizacijskih tekovina nisu ga mimoišli. Na ovom prostoru bili su mnogobrojni raskoli vera i uopšte civilizacija, sudari i preklapanja UD]OLþLWLKNXOWXUDLHWQRVDýRYHNRYDSULVXWQRVWMHGXERNRXNRUHQMHQD RGNXOWXUH/HSHQVNRJ9LUDDRGUD]LVYLKQDYHGHQLK]ELYDQMDVDGUåDQL VXLXRMNRQLPLML9LGLQVNRJVDQGåDND;9L;9,YHND U ovom mnoštvu zaEHOHåHQLK LPHQD QDVHRELQD predindoevropskih, indoevropskih i dr., koja nam najneposrednije govore o prohujalim vekovima i o vremenskim vertikalama u kojima su propadala carstva i kraljevstva, kao i naselja i njihova imena, prepoznajemo fragmente jezika nestalih naroda, o kojima smo govorili u knjizi “Etimologija neslovenskih osnova u ojkonimiji Vidinskog VDQGåDND;9L;9,YHND´8NQML]LNRMDMHSUHG9DPDSRGQDVORYRP “Etimologija slovenskih osnova uRMNRQLPLML9LGLQVNRJVDQGåDND;9 i XVI veka” pored sadUåDMD L XRELþDMHQLK SRJODYOMD - ³6NUDüHQLFH X WHNVWX´ ³6NUDüHQLFH NRULãüHQLK L]YRUD L OLWHUDWXUH´ ³3UHGJRYRUD´ “Zahvala” ima i poglavlje “Uvodnih napomena” gde smo pokušali REMHGLQLWL ]DNOMXþNH REHMX QDYHGHQLK NQMLJD RGQRVQR SRNXãDOL VPR REUD]ORåLWLVve premise obeju knjiga s obiljem materijala, što u tekstu,

6ODYROMXE*DFRYLü 14 a što u napomenama, iz drugih izvora i objavljene literature. Slede SRJODYOMD ³$GPLQLVWUDWLYQR XUHÿHQMH 9LGLQVNRJ VDQGåDND´ ³0HWRGRORJLMD UDGD´ ³7HãNRüH SULOLNRP HWLPRORãNLK SURXþDYDQMD´ “SufikVDOQDWYRUEDRMNRQLPD´L³6ORYHQVNDOLþQDLSRURGLþQDLPHQDX RVQRYL RMNRQLPD 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, YHND´ =DWLP poglavlja “Ojkonimi Slovenske osnove” i “Ojkonimi s osnovama QHSR]QDWRJ SRUHNOD´ D QDNRQ RYRJD MH X VNUDüHQRM YHU]LML QD QHPDþNRP SULND]DQR SRJODYOMH ³8PHVWR ]DNOMXþND´ L ³3ULOR]L´ JGH smo dali “Ispravke i dopune knjizi ‘Etimologija neslovenskih osnova XRMNRQLPLML9LGLQVNRJVDQGåDND;9L;9,YHND¶´³6XILNVLL]NQMLJH ‘Etimologija neslovenskih osnova…’” i “Registar ojkonima”.

ZAHVALE

NeVHELþQRP L VYDNRYUVQRP SRPRüL ]DGXåLOL VX PH RVRELWR UHFHQ]HQWLSURIGU1HGHOMNR%RJGDQRYLüL6WHYDQ9HOMNRYLüQDGDVYH NRULVQLP SULPHGEDPD SULOLNRP UD]PDWUDQMD VWXGLMH 7DNRÿH VX PH ]DGXåLOLDNDGHPLN3DYOH,YLüGU0LWDU3HãLNDQLSURIGU$OHNVDQGDU Loma, dragocenim primedbama koje su stavili na tekst prilikom LãþLWDYDQMDLXSLVDQRMIRUPLWHOHNWRU3RVHEQR]DKYDOMXMHP0LODQX XURYLüX QD WHKQLþNRM SULSUHPL ]D ãWDPSX L UDGQLFLPD ãWDPSDULMH ³.DLURV´X =DMHþDUX ,]UDåDYDP QDMWRSOLMX ]DKYDOQRVW UDGQLFLma 6NXSãWLQH RSãWLQH =DMHþDU 1HQDGX 6WHIDQRYLüX $UDQÿHOX ýHEXNRYLüX L =RUDQX 6WRMDQRYLüX QD PDWHULMDOQRM L VYDNRM GUXJRM SRPRüLNROHNWLYX0DWLþQHELEOLRWHNH³6YHWR]DU0DUNRYLü´X=DMHþDUX za razumevanje i podršku, kao i svima ostalima koji su doprineli da ovaj rad ugleda svetlost dana. Na kraju, zahvaljujem svojoj supruzi Darinki za svakovrsnu SRPRü QHVHELþQX VWUSOMLYRVW L PRUDOQX SRGUãNX GD LVWUDMHP X RYRP radu. $XWRUSUHGDMHRYDMUDGþLWDRFLPDLQDGDVHGDüHELWLQDVYHRSãWX korist naroda.

U ZajeþDUXDSULOD Autor

15 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

UVODNE NAPOMENE

8VOHG PQRJLK RNROQRVWL ELOL VPR SULQXÿHQL REUDGLWL L obelodaniti celokupan materijal turskih popisnih deftera u dve zasebne studije. Prva je “Etimologija neslovenskih osnova u ojkonimiji 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, YHND´ X NRMRM VPR REUDGLOL ojkonima, a druga je “Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, YHND´ X NRMRM VPR REUDGLOL ojkonima. Kako bismo nadomestili celovitost obeju navedenih studija, SRNXãDüHPR RYGH GDWL VLåH NDNR VH R YODVWLWRM SURãORVWL QH EL UDVSUDYOMDORDIHNWLYQRLSRYUãQRYHüUD]ERULWRLDUJXPHQWRYDQR 8 QD]LYLPD PQRãWYD RMNRQLPD þXYDMX VH GUHYQD SUHGLQGR- HYURSVND LQGRHYURSVND SDOHREDONDQVND ODWLQVND JUþND, vlaška UXPXQVND VORYHQVND PDÿDUVND WXUVND L GUXJD LPHQD NRMD VX prepoznatljiva i kao fragmenti jezika nestalih naroda. Kako bismo potvrdili naše premise do kojih smo došli u obe QDYHGHQH VWXGLMH PL üHPR LK RYGH QDYHVWL X] RELOMH PDWHULMDOD L] drugiK QDPD SR]QDWLK L]YRUD NRML üH LK QDGDPR VH MRã EROMH REUD]ORåLWLLSRWYUGLWL 3RþQLPRGDNOHRGDQWLþNLKYUHPHQDNDGDVXQDRYRPSURVWRUX NRMLP üHPR VH EDYLWL åLYHOD VWDUREDONDQVND SOHPHQD PHÿX NRMLPD Dardanci, Tribali, Mezi, Besi, Serdi, Kavi, Remi, Timahi, Pikenzi, Trikornenzi, Skordisci, Celegeri, Dako-Geti, Iliri i druga manje poznata plemena. Ona su u vreme Tiberijevog dolaska na vlast, oko 14. godine n.e. ušla u sastav novoosnovane provincije Gornje Mezije (Moesia Superior) koja je obuhvatala prostor od reke Cibrice na istoku do reke 0RUDYHQD]DSDGXDRG'XQDYDQDVHYHUXGROLQLMHNRMDMHLãODMXåQR RG 6NRSOMD 'DNOH QD SURVWRUX JGH MH QHSXQLK þHWUQDHVW YHNRYD kasnije od Turaka - Osmanlija formirano više teritorijalnih jedinica PHÿXNRMLPDL9LGLQVNLVDQGåDN 3UH QHJR ãWR REUDWLPR SDåQMX YUHPHQX ³PUDþQRJ´ VUHGQMHJ veka i turskih osvajanja, vratimo se na kratko u vreme rimske GRPLQDFLMH SURVSHULWHWD NDGD MH ]DSRþHOD JUDGQMD GREULK SXWHYD L NDVWHOD QD GXQDYVNRP OLPHVX L X XQXWUDþQMRVWL ]D ãWR ERlju odbranu 50-80-tih godina n.e. od raznorodnih varvarskih plemena, Gota

6ODYROMXE*DFRYLü 16

(Ostrogota i Vizigota), Karpa, Sarmata, Roksolana, Tajfala, Greutunga, Herula, Gepida, Vandala, Astinga, Pevka, Borana, %DVWDUQDLGUXJLKNRMDVXWHNVUHGLQRP,,,YHNDQH]DSRþHODozbiljnija QDVHOMDYDQMD VUHGQMLK L LVWRþQREDONDQVNLK SURYLQFLMD ULPVNH LPSHULMH 7RMHYUHPHSRYODþHQMDULPVNHOHJLMHL]SURYLQFLMH'DNLMHDVDQMLPDL JRUQMHJVORMDURPDQL]RYDQLK'DþDQDRGQRVQR'DNR-Geta. 6WLþX VH GDNOH QD SURVWRUX NDVQLMH IRUPLUDQRJ Vidinskog VDQGåDND PQRJD SOHPHQD L QDURGL R NRMLPD VYHGRþL PQRãWYR REMDYOMHQRJ RQRPDVWLþNRJ PDWHULMDOD1 L] $UþDUD Ratiaria), Bele

1 U natpisu iz Bononie stoji uz ime Amme nationis utrisque Dardaniae. VaqOMD UHüL GD OL Ammia QLMH UHWNR X 0DNHGRQLML D SRVYHGRþHQR MH L X Delfima kao ¢PP½D, WRJ»QR]¤OOXUº /LþQR LPH Andia (okolina Niša) i Andio (Remesiana %HOD 3DODQND SRVYHGRþHQD VX VDPR QD WHULWRULML Dardanije i ilirskog su porekla u vezi sa imenom Andes, -ntis]DEHOHåHQRX 'DOPDFLML2GLVWRJMHNRUHQDLLPHERåDQVWYDAndinusL].DþDQLND &,/,,, NRMHMHGRPDüHGDUGDQVNR8RNROLQL1LãDMH]DEHOHåHQRLOLAnnus i Atta (Niš, CIL III, 8249). Móscy smatra da su svi nosioci ovog imena pre Marka $XUHOLMD ELOL NHOWL 0HÿXWLP MHGDQ QRVLODF LPHQD Atta je Azal, a trojica su sa teritorije Eraviska, pa im je prema tome okolina ilirska. Veoma SR]QDWD L UDVSURVWUDQMHQD WUDþND LPHQD VX $¿ORXSRUL9 (okolina Niša), Auluzon (Remesina) i Bithus (okolina Niša i Timacum Minus), dok Celsus (Timacum Minus PRåH ELWL L WUDþNR L LOLUVNR LPH 1DLPH 0DWHHVNX identifikuje Celsus, .»OVR9 sa .»U[R9, Cerzus i navodi mnoge primere iz Trakije, poput .»OVRX (x 4), .»OVD9 i .»OVR9. Valja uporediti Dines Celsi iz kosmajskih oblasti i .»OVLQR9 iz sofijske oblasti. Vlahov smatra ova LPHQDWUDþNLPGRN9XOLüQHYLGLUD]ORJGDVXRYDLPHQDLVNOMXþLYRWUDþNDWH QDYRGLXVUHGQMRGDOPDWVNRPSRGUXþMXOLCelso Statica Bubantis liberta, a u MXåQRP Noricum-u, nedaleko od Zidanog MostD VUHüHPR Celsilla Maximi, ãWRMHGRYROMQRGDRYDLPHQDPRJXELWLLLOLUVNRJSRUHNOD7UDþNDLPHQDEL mogla biti Dinentilla f. (Timacum Minus) s lat. suf. izvedeno od poznatog WUDþNRJ LPHQD Dines, -ntis NRMH MH SRVYHGRþHQR L X Moesiae Superior. Nadalje, Dolens i Doles (Remesiana), kao i Dizo, -onis (Naisso i okolina Naiss-a, CIL VI, 32937) poput l.i. DizasNRMDVXWUDþNDSR'HWVFKHZ-u. Kod 7UDþDQDLNRG.HOWDVHMDYOMDOLCocaius (Naissus, CIL III, 155), koje prema Detschew-u prošireno l.i. Coca D PHÿX QDMRELþQLMD LOLUVND LPHQD VSDGDMX Dasius (okolina Naissus-a) i Dassius (Remesiana i Timacum Minus 2ELþQR WUDþNR LPH MH L (SWDLN»QTK9 (Eptaikenthos) (okolina Niša) koje je po Detschew-u isto što i Ettela, Eptela (dokumentovano u Serdici = Sofija),

17 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

Eptala (dokumentovano u Panoniji) i u vezi je s korenom epta-/LþQRLPH Mestrius (Naissus, CIL IV, 1682) koje nalazimo i u Makedoniji i koje bi moglo biti rimsko, opovrgava l.i. 0»VWULR9 koje u istoj provinciji ]DEHOHåHQRLNDRcognomen što svakao ukazuje na QMHJRYRGRPDüHSRUHNOR Onda l.i. Moca (x 2, okolina Naissus-a i Remesiana-e) kao Mucatral(is) (Remesiana VSDGDMX PHÿX QDMUDVSURVWUDQMHQLMD VORåHQD WUDþND LPHQD VD muca-DþHVWRMH]DEHOHåHQRLSURVWRLPHMuca ili Moca. Plannius (Naissus), a s jednim “n” ime PlaniusMHSRVYHGRþHQRNRGGDþNLKPirusta i u Nauportu, po Mayer-u, a u vezi je s ilirskim imenom Plana, Planus, koje se javlja u VUHGQMRGDOPDWVNRM RQRPDVWLFL SR .DWLþLüX /LþQR LPH 6DLNHO(?)H¼RX9 (okolina Naissus-a) valja uporediti sa 6DLNLTK9 za koga Detschew smatra da SRWLþHRG=DLNHG»QTK9, ZecaporLGDVXWUDþNRJSRUHNODSurus (Remesiana) MH UDVSURVWUDQMHQR X VYLP EDONDQVNLP ]HPOMDPD L PRåH VH V SRGMHGQDNLP SUDYRPVPDWUDWLWUDþNLPLOLLOLUVNLPDOLLNHOWVNLPGRNMHOLTeres (okolina Naissus-D YHRPDUVSURVWUDQMHQRWUDþNRLPHSR'HWVFKHZ-XDVOLþQRLOLUVNR LPHMDYOMDVHXVUHGQMRGROPDWVNRPRQRPDVWLþNRPSRGUXþMXNDRTerent- po .DWLþLüX /LþQR LPH Tzitzis (Naissus, CIL III, 1688) je bez analogije iz DQWLþNRJ SHULRGD PDGD VH GDQDV NRG 9ODKD LVWRþQH 6UELMH QDOD]H OL Ticu, Ticoju i prez7LFRMHYLü dok je Varanus (Naissus&,/,,, LPHþLMLMH nosilac iz Naissus-a bio otac jednog vojnika dardanske kohorte. Nadalje nam epigrafski spomenici iz Singidunum-a II - ,,, YHND QH GRQRVH VOHGHüL oQRPDVWLþNLPDWHULMDO.HOWVNDOLþQDLPHQDVXCufia, Cufius, Soso Nunius < Nunnio + ius i Ediuna < kelt. l.i. Edia + ilir. suf. -una, kao i ilir. l.i. Daizo f.. U Raciariji imamo iz III - ,9 YHND QH VD HSLJUDIVNLK VSRPHQLND VOHGHüL RQRPDVWLþNLPDWHULMDOkelt. l.i. Gallio, GallicusWUDþNR-GDþOL Dolens, kao i WUDþ OL Aulutralis, Dizo, Gezulacu Bitus, Valerius Giiti, Ulpius Surio, Surilla, Sura (x 2), Surianus, Myrcianus (varijante su Myrcianos, Myrcinia), DNDRXVSRUHGEDPRåHSRVOXåLWLGDQDãQMHUXPXnsko l.i. 0LUþD, onda Dudis, Bessus, Dinilianus, pa neidentifikovana pripadnost l.i. Atadis Dorani (Atezzissa, ¢WDGZQ, ¢WºVD9), Romus (upor. Roime-, Ryme-), Aurelius Bili, Ronele, Sisia (upor. Sisus i prez. 6LVRMHYLü s. Halovo) i maloazijsko l.i. Matia. U kastel Timacum Minus-u su na epigrafskim spomenicima II - III YHND QH ]DEHOHåHQD VOHGHüD OLþQD LPHQD SRSXW WUDþNLK LOL LOLUVNLK Surus, Surilla, Mucianus, Dinentila, Dassius, Pupa, Musa (upor. 0¿VD), Ennio (upor Ennius), Bithus i supernomen Aespte, dok su u Aquis-u u II - III veku ]DEHOHåHQD WUDþND OL Bitus Biti, Conus Coni, Aurelius Tara, kao i ilir. l.i. Tato Postumi i Dassianus, te neidentifikovane pripadnosti l.i. Thaperna. 0QRJD MRã ]DEHOHåHQD NHOWVND WUDþND L LOLUVND OLþQD LPHQD JRYRUH R HWQR

6ODYROMXE*DFRYLü 18

Palanke (Remesiana), Vidina (Bononia), Ravne (Timacum Minus), Prahova (Aquis), Brze Palanke (Egeta), Niša (Naissus-a) i njegove okoline. 3RUHGQDYHGHQRJRQRPDVWLþNRJPDWHULMDODRUD]QRURGQRPHWQR- sastavu do kraja prve polovine VI veka n.e. posredno govore i imena QDVHOMD NRMD VX L]JUDÿHQD RG , YHND QH GR X YUHPH -XVWLQLMDQRYLK obnovljenih i novopodignutih kastela u oblasti grada Niša (1D¹VVRXSROL9) i Prahova ($NXHV). 0HÿX RQLP LPHQLPD QDVHOMD NRMD QDMQHSRVUHGQLMH XND]XMX QD etno-VDVWDYDNRMDQLVX]DEHOHåHQDXWXUVNLPSRSLVQLPGHIWHULPD;9L XVI veka, ovog prostora su 7LPDFLRORQ i 7½PDTRFLRP RG WUDþNRJ plemena Timaha, %HVDSDUD verovatno s imenima gradova %HV½DQD i %HVVD¹QDX'DUGDQLMLRGWUDþNRJSOHPHQD%HVD %HVVR½, %KVVR½), 'ºOPDWHV verovatno s imenom kastela Delminium u Dalmaciji od ilirskog plemena Dalmata/Delmata (< ilir. delma/dalma “ovca”), 'DUGºSDUD verovatno s istoimenim kastelom u Dardaniji po plemenu Dardanaca, 6ºUPDWHV je dobio ime po plemenu Sarmata koje je Konstantin 334. godine primio na rimsko zemljište. Ime naselja Tayrision nastalo je po imenu keltskog plemena Tayri, Remesiana po imenu keltskog plemena Remi, Kavadinus po imenu keltskog plemena Cavii, Singidunum po LPHQX WUDþNRJ SOHPHQD Singa, Serdica po imenu plemena Serda, Tricornium po imenu Tricornensa, Pincum po imenu Pincensa, 0HG½DQDSRLPHQXGDþNRJ SOHPHQD0HÿDQD Medi), *ºUNHV, danas s. Grkinja i *UDµNRV danas s. Grci po imenu plemena *UD´V, *UDLNR½ “Grci”. 7XMH]DEHOHåHQRL ime naselja ¤RXGºµR9NRMHXND]XMHQDRVQLYDþHRGQRVQRåLWHOMHRG lat. Iudaei ³äLGRYL´ NRMH MH ]DEHOHåHQR GHVHWDN YHNRYD NDVQLMH (1560. g.) kao ojkonim -NRQWLQXDQWDäLGDLN ,PHQD QDVHOMD ]DEHOHåHQD X NDVQRDQWLþNLP RGQRVQR ranovizantijskim izvorima, a potom i u turskim popisnim defterima s LOLUVNLP WUDþNLP NHOWVNLP JRWVNLP JUþNLP L GU RVQRYDQD NRMD SRVUHGQRVYHGRþHRRYLPQDURGLPDDRGUåDODVXVHGRGDQDVSRUHG

saVWDYXVYHGRNUDMD9YHNDQRYHHUHNDGDSRGXWLFDMHPUDQRJKULãüDQVWYD QDåDORVWSUHVWDMXQDYRGLWLLPHQDQDODSLGDUQLPVSRPHQLFLPD

19 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka onih koja se nisuRGUåDOD2VXVOHGHüD«OGDQHV u ojk. Haldance XV / Haldince XVI vek, danas s. Aldinac od germ. L.i. Ald(erm)ann (< germ. ald “star”); 0RXW]LDQLNºVWHOORQ GDQDV V 0XþLEDED MH sintagma od iliro-WUDþ OL Mucianus + lat. castellum “utvrda, kula” (0RXW]LDQL < Mucianus + castellum > baba “kamen, utvrda”, upor. Baba ³JUDG 2UORYLüD 3DYOD´ NP LVWRþQR RG 3DUDüLQD Baba Vida ³7YUÿDYD 9LGLQ´ L Baba Finka ³XWYUÿHQMH +DMGXN 9HOMND´ X Negotinu); %R¿UGRSHV u ojk. Burdin XV / Burdino XVI vek, danas s. Burdimo od got. bord³QDVWDPED]HPXQLFD´WUDþ-RSHV “voda, izvor” (< op, ap > vl. Ap³YRGD´ 1D¹VVRXSROL9 u Nyšv grad, danas grad Niš od kelt. Danuva “Nišava” od ie. sintagme *GQXVQYLD “reka SUHNRNRMHVHSUROD]LþXQRPLOLVSODYRP´ XSRUVWLUDQGQXãQDLYLL “reka koja se prelazi plovilom”); 1D¹VVRV, danas s. Niševac < Niševci < *Niševsci < QLVvY + vVN\M- (niševvVFHP); 2¿UEU½DQD u ojk. 9UPGåH ;9 L ;9, YHN L X %UtQFH ;9 YHN RG OL2¿UEULDV (upor. kelt. l.i. Urus, pamfil. 2¯URV) < ie. ur ³JRVSRGDU´ WUDþ -GULD ³EHGHPWYUÿDYD´«U]DWVD, u ojk. Hrsovce XV i XVI vek, danas s. Rsovac i «UVHQD GDQDV V 5DåDQM RG NHOW OL Arsacius, Arsacus i Arsaius XSRUHWUXãü-umbr. arsia “sveto, sanctus”); *U¾MMHV u ojk. Kravje XV i XVI vek, danas s. Kravlje od kelt.-ilir. grava “kamen”; 7L½DQD danas s. Tamjanica < sUJUþthymiama³WDPMDQ´ XSRUJUþOL 7LP½DV, 7½PRV); %HUNDGLRQ u ojk. Berkovce XV / Perkovica XV / Pirkovce XVI vek, danas s. Pirkovac nastao od srlat. berc “breg, JODYLFD EUGD EUHåXOMDN´-GLRQLOLRGWUDþLPHQDERJD3HUNR < ie.

2 0HÿXRQDLPHQDQDVHOMD NRMDVHGRGDQDVQLVXRGUåDOD, ubrajaju se keltska imena Margum, Viminacium, Dorticon, Gerulatae (Gerbiatis), Pincum (PRJXüHMHLOLUVNRLOL WUDþNRSRUHNOR) i %U½WWRXUD. Dako-getske osnove je ime naselja Ad Malum (kasnije lat. Bononia > Vidin), a GDþNHWUDþNHLOLþDNODWLQVNHRVQRYH je ime naselja Z»UQK9. RQDLPHQDQDVHOMDNRMDVHPRJXVYUVWDYDWLXWUDþNDNHOWVNDLOLþDNJUþNDMH 7DQºWD (Talia, Taliatis, Taliata, Taliatae). Ilirsko je %LQGLPLROD, WUDþNR Clenora (Clevora), a keltsko ili ilirsko je Egeta.,PHQDQDVHOMDVDUD]OLþLWLPWXPDþHQMLPDVX.DQWDED[º 'RUW½NRQ %UD½ROD i 0RWUHVH9 D RQD þLMD VX LPHna kompoziti keltskolatinske osnove su 0DUHER¿UJR 6WLOER¿UJR ¢OLNDQLER¿UJRX /DNN¾ERXUJZ 6NRXON¾ERXUJRi7RXON¾ERXUJRkao i ona latinsko-JUþNHRVQRYHSRSXWQDVHOMD .DSR¿WERH9

6ODYROMXE*DFRYLü 20

perkwo-) lat. quercus “hrast” = stlitv. perk(unas) “bog nevremena, sevanja”; 6ÆWORWHV (vlat. Siculótae X RMN ,]ODþH =ODÿH ;9;9, vek, danas s. Zlot (top. =ODÿH) od vlat. siclus³YUVWDQRYFD´LOLRGWUDþ VDOGR, VROGKQ “pozlatiti” i 0RXW]½SDUDXRMN0XþNRYFH;9,YHN od trakoilir. l.i. MucianusWUDþSDUD “potok, bara”. 6YD GRVDGD QDYHGHQD RQRPDVWLþND JUDÿD NDR L GRQHNOH HWLPRORãNL REUD]ORåHQD LPHQD QDVHOMD NDVWHOD VDPR VX GRGDWQL SRND]DWHOML NDNR QLVPR VOXþDMQR QDOD]LOL QD WHULWRULML 9LGLQVNRJ VDQGåDND X ;9 L ;9, veku paleobalkanskih osnova u ojkonimima poput Baraleva / Paralevo, Brenice x 2, Brence, Brince, Gorne .UDYMH 0DOH *RUQH .UDYMH .UDYXQ *UXåDYDF ,EURYFH 8EURYFH 2EURYFH ,]ODþH =ODÿH .DQGDOFH .DQGDOLFH .OLYMH /DEFH 0XþNRYFH1LãHYFH1LãRYFH7tUJRYLãWH[+DORYDýHVWH*UDEL dr. (v. ?GHMH ³VWDQLFD QD UHþQRP UXNDYFX´ .DQGLODU u ojk. Kandalce XV / Kandalice XVI vek, danas s. Kandalica od lat. candela(be)r “svetiljka, VYHüQLFD´ .DVW»OOLRQ x 2 , danas s. Gradište kod .QMDåHYFDL1LãDRGODWcastellum “utvrda, kula”; *UºQGHWRQ u ojk. Krenta XV / Kirenta XVI vek, danas s. Krenta od lat. grandis “velik, jak, znamenit” odnosno od rum. krenta “plitak drveni sanduk sa VSHFLMDOQLP RWYRURP SUL GQX UDGL LVWRND FHÿHQMD VXUXWNH L] VLUD´ lat. crenta; .DOOL9 , danas s. Kalna od lat. callis “uzani prolaz, usek, putanja, gorska staza”; *R¿UELNRQ , danas lokalitet Kurvingrad, 11

3 Pokoravanjem srednjobalkanskih plemena (i onih koja dolaze) od zaYRMHYDþDLPHQD naselja dobijaju novu, sada uglavnom latinsku, nomenklaturu. Imena naselja latinske osnove NRMD VH QLVX RþXYDOD X WXUVNLP SRSLVQLP GHIWHULPD, pored onih koja su iz NDVQRDQWLþNRJ RGQRVQR L] UDQRYL]DQWLMVNRJ SHULRGD, jesu Castra Martis, Aureus Mons,vicoCanisco,Transluco,'RXNHSUºWRX3¾QWH9¢UPDWD7LP»QD¢NX»9¥Z PLO½DQD¢UJDQ¾NLOL0HU½GLR0HU½RSRQWHGH3¾QW]D97UHGHWHWLO½RX9%LNDQR ER.RXDUW½DQD¤¾XOL¾EDOODL=ºQH9i Ad Scrofulas

21 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

NPMXJRLVWRþQRRG1LãDRGODWcurvus “krivina”; RatiariaXRMN$UþDU ;9;9,YHNGDQDVV$UþDUX%XJDUVNRMRGODWratiarius “splavar”; Bononia u ojk. Vidin XV/XVI vek, (grafija Bdin u srednjovekovnim bugarskim i vizantiskim poveljama), danas grad Vidin od lat. bonus “dobar”, ukoliko nije po mišljenju A. Lome keltskoga porekla; Almus u ojk. Gornji Lom, Dolne Lom i Lom XV/XVI vek, danas s. Gorni i Dolni Lom i grad Lom u Bugarskoj od lat. almus “rodan, plodan”, valjda od plodonosne zemlje pored Dunava na kojoj je grad bio sazidan, kao što je i ojk. ýLEUH;9;9,YHNRGDQWLþNRJLPHQDUHNH Cibrice u Bugarskoj i Florentiana u ojk. Filurdin XV/XVI vek, danas s. Florentin < lat. l.i. Florentius. 1D HWQR VDVWDY RYRJD SRGUXþMD XWLþX GRVHOMHQLFL L] 6LULMVNH .RPDJHQH L XRSãWH VD SRGUXþMD 0DOH $]LMH X YUHPH Uimske uprave, našto ukazuju imena naselja, CP¾UQL9, odnosno Zmirnae po imenu grada CP¿UQD, u Maloj Aziji i SRXV½DQD þLMH VH LPH SRYH]XMH V SHUVLMVNLP JUDGRP L SRNUDMQRP VOLþQRJ QD]LYD DOL SRãWR WD REODVW nikad nije pripadala rimskom, odnosno vizantijskom posedu, treba pomišljati na doseljenike iz nekog mesta istog naziva sa granice Armenije i Persije. U Noticii dignitatis spominje se i “Ala prima Ulpia Dacorum, Suissa”, što bi se moglo povezati s imenom SRXV½DQD, koja je svakako starija utvrda od VI veka. Mnoštvo navedenih imena naselja s latinskom osnovom, pored ODWLQVNHRQRPDVWLþNHJUDÿHVODSLGDUQLKVSRPHQLNDNRMHQHüHPRRYGH QDYHVWL WUHEDMX VDPR SRMDþDWL YHURGRVWRMQRVW RQLK RMNRQLPD QD WHULWRULML 9LGLQVNRJ VDQGåDND X NRMLPD QDOD]LPR ODWLQVNH RVQRYH poput Asnice, Banice x 2, Banja x 3, Bajance, Vitanovce, Vitance / 9LWRQMD * 9LWDQRYDF äXNRYFH -DMLQFL %DQLFD 0DOL 9LWDQRYDF Blivanac / Blivanovac, Gajtanino, Gajtanci, Gorne i Dolne Mireva, *XUJRVRYHF * 0XVQLN 'ROQH 0XVQLN =DMHþDU .DUELQFH .RVWRO Kotlujevac, Kutlovce, Kotlujovce, Krnatovce, Mokranje, Mušadovce, 1RYD 2VODQ 2ãOMDQ 3HWUXV 3ODQD 3OXåLQD 6WXSDMQD 8VWREDQMD 6WXSDQMHýXSULMDQLâLãHQFH Y?GHMH

6ODYROMXE*DFRYLü 22 teritorije još za vreme cara Justina I (518-527) i njegovog sinovca cara Justinijana I (527-565) 551, 576, 584, 585-586. i upad Protobugara 680. godine, koji su od vremena kana Tervela (702-719) za više od dva veka, do 986. godine ovladali teritorijom slovenskih plemena VHYHUFL 7LPRþDQL *XGXãüDQL SULEDOWLþNRSRODEVNL 2ERGULWL L GU %XJDUVNX SUHPRü MH XQLãWLR kijevski knez Svjatoslav, prenevši prestonicu iz Kijeva u Pereslavec na Dunavu, za kratko vreme, tj. od 968 do 971. godine kada ga je Vizantija isterala sa Balkana. .UDMHP,;LSRþHWNRP;YHNDGROD]H0DÿDUL 8JUL9HQJUL X XI-XII veku Sopiesi (prostor ŠRSOXND .XPDQL 8]L 3HþHQH]L L Jermeni, a u XIII veku i rudari Sasi. Dolaskom Turaka-Osmanlija krajem XIV veka došli su mnogi azijatski narodi, kao i ostali, od 7XUDNDSRUREOMHQLQDURGL%DONDQDQDSURVWRUX9LGLQVNRJ6DQGåDND Za dugi period prevlasti Vizantije na Balkanu od 971. godine, sa malim prekidima, sve do kraja XII veka, ostali su, verujemo, WUDJRYL YL]DQWLMVNH SUHYODVWL X RVQRYDPD RMNRQLPD ]DEHOHåHQLK X WXUVNLPSRSLVQLPGHIWHULPD;9L;9,YHNDSRSXWRYLK$UDKDQÿHO Argudovo, Gorne i Dolne PopRYLFH 'ROQH 0HWRYQLFH 'UPtQLN 'UtPQyN=XQLN,VNXPQD6NXPQD.DOXJHU.DOXJHURYFH.DOXMHUD Krelušta / Crkvište, Manastirce, Manastirište, Strvnica / Kalugerovac, 3RSRYLFD 3URWRSRSLQFH 6LGUR &UNYLãWH [ &UNRYFH ýXEHUQLFH ýXPMDQ Y?GHMH

23 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka se i Dolne Ljubnice), Ivlaški i Lašva (Lasova) koji su “izvedeni od LPHQD9ODKXYHNVYHGRþHLGDMHWXELOR9ODKD XELORNRP]QDþHQMX WH UHþL L GD QLVX VDPL GD MH ELOR L RQLK NRML VH QLVX ]YDOL Vlasima” 2I,,,VWU- RGQRVQRSRVWDMDODMHHWQLþNDRSUHNDSUHPD6Ubima i drugom stanovništvu. Isti je problem i sa etnoojkonimima, poput onih Srbovce i Srpce þLMH VX RVQRYH L]YHGHQH RG HWQRQLPD 6UE L L QHPD VXPQMH VWRMH X HWQLþNRMRSUHFLSUHPD9ODVLPDLGUXJRPVWDQRYQLãWYX 9HRPD VX ]DQLPOMLYL L VD DVSHNWD SURXþDYDQMD strosedelaca i novopridošlih stanovnika, etno-ojkonimi Vlaj Istar “naselja VWDURVHGHODþNLK9ODKD´L6tUERYFH6WDUR 6tUERYFH-i kadima) “naselja VWDURVHGHODþNLK 6UED´ NRML ]DSUDYR XND]XMX QD RSUHNX SUHPD QRYRSULGRãOLP 9ODVLPD XSRU RMN 6UHPODQ L ýLþNRYFe) i Srbima XSRURMN,YUDåRJRUQLFH,]YH]GDQLGU 7XMH]DEHOHåHQLHWQR-RMNRQLP6UERYODKNRMLRþLJOHGQRJRYRUL R HWQLþNRM RSUHFL VWDQRYQLãWYD X VDPRP QDVHOMX DOL L R QMLKRYRP VXåLYRWX Valja spomenuti i etno-ojkonim Bulgar i Bulgarin koji nedvosmisOHQR XND]XMH QD HWQLþNX RSUHNX SUHPD 6UELPD L 9ODVLPD kao i etno-RMNRQLP .XþRYFH NRML XND]XMH QD GRVHOMHQLNH L] FUQRJRUVNRJSOHPHQD.XþDMRãX;9,YHNX Tu su etno-RMNRQLPL/DWLQþHL5RPDQMD 5RPDQH NRMLJRYRUHR Latinima i Romanima, onda etno-ojkonim Rumlar (tur. Rumlar ³*UFL´ NRML XND]XMH QD SULVXVWYR JUþNRJ VWDQRYQLãWYD 6DVODU WXU 6DVODU³6DVL´ NRMLXND]XMHQDUXGDUH6DVHDOLLQDHWQLþNXLUHOLJLMVNX RSUHNX ODWLQVNH NDWROLþNH YHURLVSRYHVWL SUHPD JUþNRM RUWRGRNVQRM veroispovesti za što imamo potvrda i u fresko-slikarstvu sakralne arhitehture ovoga kraja (crkva u Donjoj Kamenici i crkva u Banji Jošanici). Etno-ojkonim Tatarlar (tur. Tatarlar “Tatari”) koji ukazuje na SULVXVWYR 7DWDUD D NRML VX YHURYDWQR ELOL X HWQLþNRM L UHOLJLMVNRM opreci, ako ne prema muslimanskom, a ono sigurno prema KULãüDQVNRP VWDQRYQLãWYX NDR L HWQR-RMNRQLP 7XUþLQ L 7XUþLQ 'RO NRML XND]XMH QD HWQLþNX UHOLJLMVNX DOL L VRFLMDOQX RSUHNX SUHPD KULãüDQVNRPVWDQRYQLãWYXNRMHMHELORRSWHUHüHQRSRUH]LPD U etno-ojkonime moguüH MH QDEUDMDWL .XPDQLFH L .XPDQFH koji, i pored toga što se u vlaškom onomastikonu nalazi ime Kuman,

6ODYROMXE*DFRYLü 24

SRWLþX RG HWQRQLPD .XPDQ L ãWR VH XRVWDORP PRåH UHüL L ]D HWQR- RMNRQLP-DUPHQLFHGDSRWLþXRGHWQRQLPD-HUPHQL L ýLQMHQLFD MH GD VX GRODVNRP QD %DOkan slovenska plemena naišla na potomke, pre svega, poromanjenih starobalkanskih plemena, pridošlica iz svih krajeva Rimskog carstva, keltskih, germanskih kao i GUXJLK UD]QRURGQLK SOHPHQD NRMD VPR PDORþDV QDYHOL D NRML VX poznati u srednjevekovnim spisimD RG 9, GR ;9, YHND L X QDXþQRM literaturi pod jednim imenom - 9ODVL 2QRPDVWLþNLK WUDJRYD RYLK URPDQL]RYDQLK VWDQRYQLND %DONDQD LPD SRSULOLþQR X RMNRQLPLML 9LGLQVNRJ6DQGåDND 'LVWLQNFLMDL]PHÿXYODãNLKLUXPXQVNLKOLþQLKLPHQDXDQWURSR- ojkonimiji VidinsNRJ6DQGåDNDMHWROLNDNROLNRVPRXVSHOL]DYODãND OLþQD LPHQD QDüL SRWYUGH X VWDULP VUSVNLP VUHGQMRYHNRYQLP SRYHOMDPD L X WXUVNLP SRSLVQLP GHIWHULPD ;9 L ;9, YHND MXåQRRG 'XQDYD þLMH VH SRUHNOR VLJXUQR REMDãQMDYD HOHPHQWLPD ³EDONDQVNRJ MH]LþNRJ QDVOHÿD koji su do nas po pravilu doprli posredstvom ]DWHþHQLK5RPDQD9ODKD´WHSUHPDWRPHWXGLVWLQNFLMXQHWUHEDX]HWL kao pravilo koje razdvaja vlaške i rumunske antropo-ojkonime, LPDMXüLXYLGXGD]DMHGQRVDRMNRQLPLPDODWLQVNHRVQRYHþLQHFHORYLW korpus rRPDQVNLKRVQRYDXRMNRQLPLML9LGLQVNRJVDQGåDND;9L;9, YHNDNRMLVHQHPRåHSUHQHEUHüLXEXGXüLPLVWUDåLYDQMLPDURPDQVNRJ åLYOMDQDRYLPSURVWRULPD6YDNDNRVUD]PHUQRYODãNLPLUXPXQVNLP ]DEHOHåHQLP DQWURSR-RMNRQLPLPD YDOMD RþHNLYDWL VUD]PHU VWDURVHGHODþNLKEDONDQVNLK9ODKDLQRYRSULGRãORJURPDQVNRJåLYOMDVD juga i sa desne obale Dunava iz Rumunije. ³=DEDONDQVNHVWDULQFHELRMHNDUDNWHULVWLþDQLYHüLXGHRLPHQD L] KULãüDQVNH L DQWLþNH WUDGLFLMH QHJR NRG 6ORYHQD´ 2I III 26). 6WRþDUVNH]DMHGQLFHVXSRVYojoj prirodi uvek bile konzervativnije pa je njihova “tradicija mogla upornije prenositi stara balkanska imena” (OI,,, DXVNODGXVDWLPSLWDQMHQDNRMHPRUDPRWUDåLWLRGJRYRU je u kojoj meri se posle preovldavanja srpskog, još pre dolaska Turaka u RYLPNUDMHYLPD RGUåDYDRLYODãNLURPDQVNLGLMDOHNDW Onomastika u Fragmentima opširnog popisa Vidinskog VDQGÿDND L] - JRGLQH Y ?GHMH

25 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka sredini još nije bio zaboravljen vlaški govor. Tako u navedenim fragmentima, kao i u svim navedenim popisima, pored dosta visokog udela slovenskih LPHQD ]DSDåDPR GD VX VH SRUHG SULOLþQH zastupljenosti kalendarskih, posebno rado uzimala imena Bun (x 2), %XQLJD [ NRMD SR ]QDþHQMX RGJRYDUDMX QDãLP imenima sa osnovom dobar (Dobri, Dobrilo itd), Lup(u) “Vuk”, Kopil < vl. kopil “dete”, Jarna < vl. jarna “zima”, Kokor < vl. kokor “divlja guska”, Lina < vl. lin “blag” poput našeg imena Blagoje, Palul < vl. pala “deo OLVQLND´ %HULOD ³2YþDU HYLü ´ 9Lã YO vîš “lud, šašav” pa je YHURYDWQRGDVH]QDORQMLKRYR]QDþHQMHLGDMHRQRELORUD]ORJGDVXWD iPHQDþHVWRELODXXSRWUHEL.DGDVHWRPHSULGRGDMXLPHQD/LNXO D 5DGXO [ 1DJXO [ 5DQJDO 5DVXO 5DãXO 6WDYXO 6WDQþXO 6WDQXO %UDWXO 9ODJXO 'UDJXO .DUEXO .RUEXO .UDþXO 0LQXO SD ³PDNDU L SUL]QDOL PRJXüQRVW L]YRÿHQD QDVWYND -ul iz slovenskog QDVOHÿD RYDNYD QMHJRYD NRQFHQWUDFLMD VYDNDNR MH RGOLND YODãNH RQRPDVWLNHLYHURYDWQRVYHGRþL´ 2I,,, GDVHQDSURVWRUXVYLK ovde navedenih popisa XV i XVI veka još nije ugasio vlaški romanski dijalekat. Vrlo je zanimljivo navesti ime .UþXU < vl. NUþXU³NRYUGåD´ LOLXSUHQHVHQRP]QDþHQMX³XYUQXW´Rabda < vl. UDEG “trpi” poput QDãHJ7USNRLOLXSUHQHVHQRP]QDþHQMX³WUSHOMLY´Petret < vl. petret ³NDPHQLW´ LOL X SUHQHVHQRP ]QDþHQMX ³WYUGRNRUDQ WYUGRJODY nepopustljiv, kamena srca”, 6WXQJ (x 2) < vl. VWXQJ “leva(k)” ili u SUHQHVHQRP]QDþHQMX³XYUQXW´ýXþXO < rum. ciuciu³PXüDN´XOX SUHQHVHQRP]QDþHQMX³þRYHNQLVNLKPRUDOQLKYUHGQRVWLSRNYDUHQ]DR þRYHN´%DM DO < vl. baj(H FO³PRPþH´SRSXWQDãHJLPHQD0RPþHL SUH]LPHQD0RPþLORYLüãWRXVWYDUL]QDþLGDRYDLPHQDLQLVXSUDYD LPHQDYHüSUHQDGLPFLDRQLVXVHPRJOLSULGHQXWLVDPRDNRVXELOD SR]QDWDQMLKRYD]QDþHQMD³ãWRRSHWXSXüXMHQDþXYDQMHYODãNHMH]LþNH VYHVWL´ 2I ,,, QDãWR L GDQDV XND]XMX L]YHVQD LVWUDåLYDQMD romanizama u tiPRþNRPLSLURWVNRPJRYRUX4 U skladu s tim u istim

4 G I_ljh\b JhfZgbafb m ibjhlkdhf ]h\hjm M k\_lem pZjkdbo ]jZ^h\Z Gbr 1994, str. 64-72; F bgbZIsto, str. 73-84. O romanizmima i uopšte o ojkonimiji i problemima koji su neposredno i posredno vezani s SUREOHPDWLNRP NRMX PL REUDÿXMHPR YLGL X L]GDQMX )Llozofskog fakulteta u 1LãXSRYRGRPJRGLQD)LOR]RIVNRJIDNXOWHWDVOHGHüHQDVORYH³7RSRQLPL

6ODYROMXE*DFRYLü 26 SRSLVLPD]DEHOHåHQDVXNDOHQGDUVNDLPHQDSRSXW,OLMD9DVLO.X]PD 'DYLG'LPLWU,YDQ6WHSDQ.RVWLF0DQRMOR0DULQ3HWvU6DYDLWG kojaVHXVUHGQMRYHNRYQLPSRYHOMDPDVUSVNLKYODGDUDþHVWRVSRPLQMX kao imena Vlaha u srednjovekovnim katunima. 2VQRYH EDONDQVNLK VUHGQMHYHNRYQLK 9ODKD NRMH VX ]DEHOHåHQH QD SRGUXþMX 9LGLQVNRJ VDQGåDND X WXUVNLP SRSLVQLP GHIWHULPD RþXYDOH VX VH X RQLP RMNRQLPLPD NRML QLVX WRNRP YHNRYD SUHWUSHOL promenu osnove ili pak naMþHãüH X WRSRQLPLML L KLGURQLPLML NDR fragmentarni ostaci nekadašnjih ojkonima. Te osnove govore i o SULVXVWYX VWDURVHGHODþNLK YLGLQVNLK 9ODKD NDR L R QRYRSULGRãOLP Vlasima sa juga naše zemlje krajem XIV i tokom XV veka, te su kao WDNYL]DEHOHåHQLLWRNRP;9,YHNDNDGDLPVHXNLGDVWDWXVILOXUGåLMDL NDGD SRþLQMX SRYUDWQH VHREH 5XPXQD QD SRGUXþMX 9LGLQVNRJ VDQGåDND 1DYHãüHPR QHNROLNR RMNRQLPD NRML VX SUHWSRVWDYOMDPR VD PLJUDFLMRP 9ODKD SUHQHVHQL QD WHULWRULMX 9LGLQVNRJ VDQGåDND 8 Svetostefanskoj hrisovulji (1313- ]DEHOHåHQ MH NDWXQ 9ODKD %DUHOHYvVNL ]D NRML VPDWUDPR GD VH VSRPLQMH NDR RMN %DUDOHYD Paraleva (Crna Reka = hidr. Paralevo) u ataru s. Bogovine. Danas još XYHN SRVWRML V 3DUDORYR MXJRLVWRþQR RG 3ULãWLQH QD SXWX SUHPD Gnjilanu, što na L]YHVWDQQDþLQRNUHSOMXMHQDãHLQGLFLMHRPLJUDFLMDPD .DWXQ9ODKD=DUvYLQvFH NRMLVHVSRPLQMHNDRRMNZarvince = Zirvince (Banja = top. Zarvin kamen i hidr. Zarvina od vl. l.i. Zarva < vl. zarva ³EXND JDODPD JUDMD GDUPDU PHWHå åXUED´ QD SRGUXþMX L]PHÿX SODQLQH 5WQMD L 6OHPHQD .DWXQ 9ODKD 'UDJROMHYFL NRML VH PRåGD VSRPLQMH NDR RMN (mezra) Dragijovce / Dragilovce (Timok = top. Dragilovci) u ataru s. Borovca, nadalje katun Vlaha 6UHP±QH (1330) koji se spominje kao ojk. Sremlan / Siremljan (Crna Reka = mahala Sremljan), danas deo s. Podgorca, Katun Vlaha

]RRQLPVNRJ SRUHNOD´ RG 9LORWLMD 9XNDGLQRYLüD ³3ULOR]L L] ILWROLQJYLVWLNH´ (zbornik radova) i “Prizrensko-WLPRþNL JRYRUL´X NRPH VH QDOD]H SULOR]L 3 ,YLüD ³'LMDOHNWRORãND SURXþDYDQMD SUL]UHQVNR-WLPRþNH ]RQH´ L 1 %RJGDQRYLüD 9 9XNDGLQRYLüD L - 0DUNRYLüD ³%LEOLRJUDILMD SUL]UHQVNR- WLPRþNLKJRYRUD´VUHJLVWULPD ³1DSRPHQD´1%RJGDQRYLüDQDVWU RG 27. do 80. strane gde su date bibliografske jedinice od 1974. do najnovijih izdanja 1994. godine.

27 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 7XGRULþHYFL NRML VH YHUXMHPR VSRPLQMH NDR RMN 7XGRUþD .ULYLQD WRS7XGRUþD XDWDUXV9HOLNH-DVLNRYHPRåGD³cathone Radoslavi Hurovich (1404)” koji je spomenut u okolini grada Dubrovnika, a kod nas kao ojk. Huhurovice (Fetislam = s. Urovica) kod Negotina, katun Vlaha Proilovci (1313-1318) danas s. Prellovc sa SDGLQD ýLþDYLFH QHGDOHNR RG 9XþLWUQD NRML VH VSRPLQMH NDR RMN 3HULORYDF .ULYLQD V3HUORYtF X%XJDUVNRM9ODVLýLþLNRMLVXVHQD SDGLQDPDýLþDYLFHSUHVHOLOLMHGQLPGHORPX,VWUXDMHGQLPGHORPQD SURVWRU9LGLQVNRJVDQGåDNDJGHVHVSRPLQMXXRVQRYLRMNýXþLNRYFH &UQD5HND WRSýLþLNRYFH XDWDUXV0DULQRYFDL9ODVL3vVRGHUvFL koje daruje Stevan Nemanja crkvi sv. Nikolaja u Vranji gde se VSRPLQMH X NDWDOR]LPD 2KULGVNH DUKLHSLVNRSLMH YDãNR OHYLþDQVWYR RGDNOHVHRQLLVHOOMDYDMXEOL]X+OHULQDRVQLYDMXüLV3LVRGHUDOLQHX FHORVWL MHU VH V 3vVRGHUvFLXRNROLQL9UDQMHVSRPLQMHLX;,9YHNX odakle su pred Turcima prebegli na teritoriju kasnije formiranog 9LGLQVNRJ VDQGåDND JGH VH VSRPLQMH NDR RMN ,SVRGHU =DJRUMH V Psoderci) u Bugarskoj. Naselja koja se kao sela i selišta (mezre) spominju na Kosovu, u okolini Prištine, Glogovca, Kamenice i drugde, kao nSUýXþXODJD YO l.i. ýXþXO < rum. ciuciu ³PXüDN´ DJD QDOD]LPR X 9LGLQVNRP VDQGåDNXNDRRMN*L'ýXþXOH =DJRUMH VýLþLO X%XJDUVNRMV Magura (< vl. magura ³EUGR ãXPVNL EUHåXOMDN´ QDOD]LPR NDR RMN Megurice (Fetislam) u ataru s. Radujevca, s. Makreš (< vl. makrîš “kiseljak”) nalazimo kao ojkonim Makreš (Vidin = s. Makreš) u Bugarskoj, s. Šarban (< vl. l.i. Šarban) nalazimo kao ojk. Širban / Širbanovce (Banja = s. Šarbanovac), s. Kopilig (< vl. kopil “dete”) nalazimo kod nas kao ojk. Kopilovce (Vidin = s. Kopilovci) u Bugarskoj, s. Rgotica (< vl. l.i. Rug < vl. rug “kupina”) nalazima kod nDV V JUDILMRP 5XJRYR PHVWR .UDþRU EOL]X DNRYLFH QDOD]LPR NRG QDVRMN.UDþXORYFH 7LPRN LWG Mnogo je takvih ojkonima koji se mogu navesti u prilog seobe Vlaha, kao i za seobu Srba, sa juga krajem XIV i tokom XV veka, no bez dubljih analiza ne valja se upuštati u donošenju ishitrenih ]DNOMXþDND MHU VX WR LQDþH QDPD SR]QDWD OLþQD LPHQD DXWRKRWQLK VUHGQMRYHNRYQLK EDONDQVNLK 9ODKD VD RYRJ SRGUXþMD SR]QDWL NDR Vidinski Vlasi, u što smo se, dobrim delom, uverili analizom

6ODYROMXE*DFRYLü 28

SRMHGLQLK OLþQLK LPHQD ]DEHOHåHQLK u Fragmentima opširnog popisa 9LGLQVNRJVDQGåDNDL]-81. godine (v. ?GHMH

5 6DþXYDQH VSLVH ]DSLVH L QDWSLVH VUSVNH redakcije, NRML VYHGRþH R VUSVNRPåLYOMXLVUSVNRMNXOWXULSUHGRODVND7XUDND-Osmanlija, a i za vreme QMLKRYRJ YODGDQMD QD SURVWRUX NDVQLMH IRUPLUDQRJ 9LGLQVNRJ VDQGåDND nala]LPRXVOHGHüLPSULPHULPD -2GORPFLVYUOMLãNRJMHYDQÿHOMDQDSLVDQLRGUDED.RQVWDQWLQDþDWFDNRJD zovu Voisil gramatik, za potrebe prezbitera Georgija, koga zovu pop Radoslav i “SUL ²S L V NR S1L^HYFP§1LNRGLP” u leto 1279. kada stojahu Grci pod gradom Trnovom; -³0DULQNRYRNWRLK´VNUDMD;,9YHNDNRMLVHþXYDX$UKLYX6$18DSR QDãLPLVWUDåLYDQMLPDQDVWDRMHXVNULSWRULMXPXPDQDVWLUD6XYRGRODQHGDOHNR RG=DMHþDUD

29 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

-³0DULQNRYVOXåEHQLN´L]JRGLQHNRMLVHþXYDX$UKLYX6$18D SR QDãLP LVWUDåLYDQMLPD WDNRÿH QDVWDR X VNULSWRULMXPX PDQDVWLUD 6XYRGRO QHGDOHNRRG=DMHþDUD - 3RYHOMD NRMX MH ³-RDQ 6UDFLPLU FDU %XJDUVNL GDR åXSDQX -DNRYX Hermanu Folnogju i Petru Faing'lju i svim purgarima” da mogu slobodno trgovati u njegovim carskim gradovima, je zapisana 1389. godine, u carskom skriptorijumu u Vidinu, srpskom redakcijom; -³3RKYDOQRH VORYR VYHWRP )LORWHMX´ MH NUDüL VSLV YHUVNRJ VDGUåDMD D napisao ga je vidinski mitropolit Joasaf 1359. godine, koji je pronašao K. -LULþHN L X NUDüHP QDSLVX JRGLQH NDåH GD MH ³3UDYRSLV UXNRSLVD srpski...”, dakle, srpske redakcije; -³=ERUQLNåLWLMD´SLVDQX9LGLQX SUHYHGHQVJUþNRJ GRVSHRMH NR]QDNDNRXEHOJLMVNLJUDG*DQJGHVHLGDQDVþXYDDQDPDMH]DQLPOMLY SRUHGVYRMLKRSLVDQLMDVDEODåQMLYLK scena, zbog toga što je rukopis nastao u srpskoj redakciji; - .DPHQL QDWSLV L] .RåHOMD QDVWDR X OHWR L SRWLþH VD L]YHVQRJ nadvratnika crkve sv. Kirika u srpskoj redakciji; -1DWSLVLQDIUHVNRVOLNDUVWYXX'RQMRNDPHQLþNRMFUNYL]DNRMXGUåLPR da je sazidana krajem XIV veka. Odavno se vodi polemika ko je bio njen donator, ali sve jedno da li je to bio bugarski car Mihailo, poreklom Kuman, ili srpski gubernator Mihailo, poreklom Grk, natpisi su srpske, redakcije; -.RG/M6WRMDQRYLüDX³6WDULPVUSVNLm zapisima i natpisima” (br. 383) ]DEHOHåHQMHQDWSLVL]JRGLQHXPDQDVWLUX6XYRGROPDGDMHXGYRULãWX VDPRJ PDQDVWLUD QDÿHQ MHGDQ NDPHQL QDGYUDWQLN YHURYDWQR FUNYH NRML MH SRWRPELRQDGJUREQLVSRPHQLNL]YHVQRJVYHãWHQLNDJGHMH]DEHOHåHQD gRGLQDNDRJRGLQDQMHJRYHVDKUDQHSRNRPHVXGLPRGDMHPDQDVWLUPRåGD QDVWDRX;,,YHNXNDGDMHL=DQMHYDþNDFUNYDR]LGDQD2YLQDWSLVLVXWDNRÿH srpske, redakcije; - Nadgrobni natpis srpske redakcijeSURQDÿHQMHQDJUREOMXPDQDVWLUDVY Petra i Pavla u s*UOLãWXQDNRPHMHMXOD]DEHOHåHQUDEERåLML*HRUJLMH koga zovu Hrb u dane cara Sracimira, tj. u vreme njegovog vladanja 1365- 1389. godine; - Natpis iznad nadvratnika u naosu crkve manastira Lapušnje je srpske redakcije i govori o podizanju hrama od strane Joana Radula (IV), vojvode i JRVSRGDUD VYLK XJURYODãNLK ]HPDOMD L SUNDODED åXSDQD *HUJLQH X YUHPH LJXPDQDMHURPRQDKD*HODVLMDXOHWRJRGLQHDåLYRSLVDQDMHXYUHPH LJXPDQDMHURPRQDKD7HRGRUDWUXGRPNQH]D%RJRMDLQMHJRYHJRVSRÿH0DUH u leto 1510. godine. Ovaj manastir se u turskim popisnim defterima sredinom

6ODYROMXE*DFRYLü 30

Tokom XIII i XIVYHND8JUL 9HQJUL0DÿDUL VXXYLãHQDYUDWD XSDGDOL QD WHULWRULMX 9LGLQVNH NQHåHYLQH GD EL JRGLQH XJDUVNL NUDOM /XM /XGYLJ , $QåXMVNL L RQ NDR QMHJRYL SUHWKRGQLFL NLWLR VH titulom “rex Bulgariae”) za kratko vreme (1365-1369), ovladao teritorijom Vidinskog carstva, koje je bilo pretvoreno u provinciju 8JDUVNH6PDWUDPRGDNOHGDVXPDÿDUVNHRVQRYHNRMHVPRL]GYRMLOL a kojih ima neznatno (ojk. Valovište, Korovica, Latovo i Salaš) u RMNRQLPLPD 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, YHND XSUDYR L] navedenog SHULRGD XJDUVNH SUHYODVWL QD RYLP SURVWRULPD DOL LQDþH L stalne migracije stanovništva na teritoriji srednjovekovne Ugarske sa teritorije Vidinskog carstva i obratno, mogu biti uzrok ugarskih RVQRYDXRMNRQLPLML9LGLQVNRJVDQGåDND I na kraju, rekli bismo nešto i o hibridnim kompozitima koji XþYUãüXMXQDãH]DNOMXþNHRVXåLYRWXPQRJLKHWQRVDQDRYRPSURVWRUX 2QLRþLWRXND]XMXQDL]YHVQXVLPELR]X6UEDL/DWLQD RMNBelbusovce, Izvor Banice, Javorova Banja, Mala Banice), Srba i Romana (ojk.

XV veka spominje pod imenom Radulinac, pa je naše mišljenje u vezi s tim da je hram podigao vlaški vojvoda Radul I krajem XIV veka; -7DMQRSLVDNRQD2UHVWDX/DSXãQMLNRMLMHGRãDRL]Panastira Ravanice, QDVWDRMHX;9,YHNX'HãLIURYDQMHPMHWDNRÿH]DEHOHåHQXVUSVNRMredakciji; - Tajnopis popa Martina u Lapušnji iz 1692. godine, dešifrovanjem je ]DEHOHåHQXVUSVNRMredakciji; - Tajnopis iz Lapušnje nastao 1577. godine je dešifrovanjem ]DEHOHåHQX srpskoj redakciji; - 1DWSLV QD EDþYDVWRP VYRGX QDRVD FUNYH PDQDVWLUD %XNRYR X VUSVNRM redakciji]DEHOHåHQMHRNR³ãLUãDMDQHEHV´JRGLQH - U selu Albotinu, 18 km zapadno od Vidina, iskopan je 1934. godine srednjovekovni nadgrobni spomenik datiran u XIV vek, a njegov kratak tekst QHRVSRUQR MH ]DEHOHåHQ X VUSVNRM redakciji, po mišljenju ruskog slaviste S. Kuljbakina i bugarskog filologa B. Coneva; - 1DWSLV X SULSUDWL FUNYH PDQDVWLUD .UHSLþHYFD X NRPH MH VUSVNRP redakcijom ]DEHOHåHQR GD je manastir podigao izvesni Georgije, J(o)anov sin, sa suprugom Zorom i sinom Manojlom, najverovatnije nastao negde NUDMHP;,9YHNDMHUVHYHüVSRPLQMHVUHGLQRP;9YHNDXWXUVNLPSRSLVQLP defterima. Nadalje manastir Blatski, Koroglaš, Vratna, Manastirica, =DQMHYDþNL L GU XNROLNR QHEL ELOL GRSUDYOMHQL L SR NR ]QD NRML SXW omalterisani tokom više vekova, mi bi smo verovatno imali na fresko- slikarstvu još više natpisa u srpskoj redakciji.

31 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

Mršava Galatince), Srba i Vlaha (ojk. Kopajkošar(a), Ostrokapce, *RUQDýXþXQHýXþXOHýXEUD9XNþHYDýXEUD9XNVDQRYLFDýXEUD .RSULYQLFDýXEUD/DJDWRULýXEUD5DYQDýXEUD6WUDåHYLFD 9ODKDL 0DÿDUD /HJYDORYGåL 6UED L *UND 9tOþLGUtP =DVWLQH 3RSRYGRO Turaka i GUND -XUXN ,VNXPQD 6NXPQD L XRSãWH QD ]DMHGQLþNL VXåLYRWPQRJLKQDURGDNRMLVXQDRYRPSURVWRUXYHNRYLPDXVSHYDOL RþXYDWLVYRMXMH]LþNXLHWQLþNXVDPRVWDOQRVW

$'0,1,675$7,91285((1-( 9,',16.2*6$1'ä$.$

.DGD MH JRGLQH XJDUVNL NUDT äLJPXQG SRYeo krstašku YRMVNX VDVWDYOMHQX RG XJDUVNLK IUDQFXVNLK EXUJXQGVNLK QHPDþNLK HQJOHVNLK L SROMVNLK EDURQD L YLWH]RYD L X] SRPRü YODãNRJ YRMYRGH 0LUþH SUHãDR 'XQDY NRG 2UãDYH FDU 6UDFLPLU MH RWYRULR YUDWD YLGLQVNH WYUÿDYH L predao krstašima tursku posadu. No, i pored toga ãWR MH XþLQLR ]D NUVWDãH RG QMLK VH PRUDR LVNXSLWL YHOLNRP VYRWRP QRYFD,VWHJRGLQHNUVWDãNDYRMVNDGRåLYHODMHNDWDVWURIDODQSRUD]NRG Nikopolja, a potom je vojska sultana Bajazita I zauzela Vidin i njegove oblasti. 1DNRQ RYLK GRJDÿDMD 9LGLQVND 6UDFLPLURYD GUåDYD ELOD MH NRQDþQRXNOMXþHQDXJUDQLFHWXUVNHGUåDYQHGLQDVWLMH2VPDQRYLüDNDR 9LGLQVNLVDQGåDNVDVHGLãWHPX9LGLQX*UDQLFHVDQGåDNDSRGXGDUDOH su se uglavnom, s granicama Carstva i vidnske mitropolije, koja je u periodu turske vladavine ostala samostalna crkvenoadministrativna jedinica pod vrhovnom upravom carigradske patrijaršije. Turska vlast, kako se vidi na osnovu prvog, do naših dana VDþXYDQRJ WXUVNRJ SRSLVD VDVWDYOMHQRJ JRGLQH ELOD MH XVSRVWDYOMHQDNUR]VOHGHüa tri oblika: 6PHãWHQH VX ELOH YRMQH SRVDGH X WYUÿDYH 9LGLQ L )ORUHQWLQ QD 'XQDYXLXWYUÿDYH6YUOMLJ%DQMX WYUÿDYD6RNRNRG6RNREDQMH L %HOJUDG WYUÿDYDNRG%HORJUDGþLND 2. Uspostavljeni su timari u nahijama Vidin (115 timara), Belgrad (13 timara), Svrljig (31 timar) i Banja (30 timara); 8VSRVWDYOMHQR MH ELOR VXGVWYR WDNR GD VX X 9LGLQVNRP VDQGåDNX obrazovani kadiluci vidinski, banjski i svrljiški, u mestima sa

6ODYROMXE*DFRYLü 32

trajno naseljenim muslimanskim stanovništvom kome su kadije bile potrebne. TeritoriMD9LGLQVNRJVDQGåDNDMHQDRVQRYXSRSLVDL] 1454-79, 1466, 1478-81, 1530-35, 1560. i 1586. godine, podeljena na oblasti - nahije: Polomje, na levoj i desnoj obali reke Loma, Zagorje, Timok u dolini Belog Timoka, oblasti Klivije (Kelvije, Gelvije), Crna Reka i Vinišnica u dolini Crnog Timoka i jednog dela Belog Timoka, NRMH QDNRQ SRQRYQRJ SUHNUDMDQMD QDKLMH JRGLQH þLQH QDKLMX Crna Reka, te nahije Vidin, Belgrad, Banja, Svrljig, Krivina i )HWLVODP,QDþHYDOMDORELRYGHQDJODVLWLGDJUDQLFH pojedinih oblasti- QDKLMDNRMHPRåHPRSUDWLWLSUHNRSRSLVDWRNRP;9L;9,YHNDQLVX ELOH X FHORVWL QHSURPHQOMLYH YHü VX VH QDSURWLY X YLãH QDYUDWD prekrajale

METODOLOGIJA RADA

Valjalo bi ukratko, objasniti redosled navedenih podataka svake odrednice, L MRã SR QHNL GHWDOM XSUDYR VWRJD GD þLWDRFX SRMHGQRVWDYLPRGRUD]XPHYDQMDPHWRGRORJLMXþLWDYRJUDGD Uzmimo na primer prvu odrednicu AGLEŠNICE, selište 1455. = UGLEŠNICE, selište 1466. = UGLEŠNICA (=OGLEŠNICA), 1483. = UGLEŠNICE, selište 1560. = UGLEŠ, 1586. (Banja = nalazilo se u okoloni ojk. PAKLEŠ / sada top. Pakleš do, atar s. 9UPGåH RSãWLQD 6RNREDQMD 6 od slov. ®JO + ·^§Q “uglešan, ugljevan” + ice ili l.i. Ugleš + nice. Bez obzira na prividna odstupanja koja su proisticala iz VSHFLILþQRVWL WXUVNH ortografije i nepreciznosti zapisa, po našem PLãOMHQMXUDGLVHRMHGQRPWHLVWRPRMNRQLPX$JOHãQLFHQDNRQþHJD VWRMLRGUHÿHQMHGDMHWRVHOLãWH PH]UD LJRGLQD SUYRJSRSLVD QDNRQ þHJD VWRML ]QDN MHGQDNRVWL D SRWRP JUDILMD 8JOHãQLFH V RGUHÿHnjem da je selište i godina (1466) drugog popisa. Posle toga stoji znak jednakosti i grafija Uglešnica, a u zagradi znak jednakosti i JUDILMD 2JOHãQLFD ãWR ]QDþL GD VHLWDNRPRåHþLWDWLDSRWRPJRGLQD WUHüHJSRSLVDRYRJRMNRQLPDWHRSHW]QDNMHGQakosti i grafija 8JOHãQLFH V RGUHÿHQMHP GD MH VHOLãWH L JRGLQD SUHWSRVOHGQMHJ

33 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

SRSLVD QDNRQ þHJD RSHW ]QDN MHGQDNRVWL L SRVOHGQMD JUDILMD Ugleš s JRGLQRP SRVOHGQMHJSRSLVD3RWRPX]DJUDGLVHUHÿDMXVOHGHüL podaci: nahija Banja i znak jednakosWL L]D NRJD VH GDMH WDþQR RGUHÿHQMHGDVHojkonim nalazio u okolini ojk. Pakleš od koga je ostao WRS 3DNOHã GR X DWDUX V 9UPGåH RSãWLQD 6RNREDQMD 3RVOH RYLK navedenih podataka van zagrade se obavezno navodi napomena odakle smo preuzeli grafije, a onda se daje etimološko objašnjenje imena naselja (ojkonima) i donosimo, gde je to potrebno, uporedni GRND]QLPDWHULMDOVDGUXJLKSRGUXþMD9LãH-manje svaka odrednica ima LVWHSRMPRYHLMHGQRREUD]QRVHREUDÿXMH Kada se u zagradi daje gde se nalazi nahija, a poWRP L WDþQR RGUHÿHQMH JGH VH L]YHVQL RMNRQLP QDOD]LR QDYRGL L QD]LY GDQDãQMH RSãWLQH QDMþHãüH GROD]L GR ]DEXQH NRG þLWDRFD WDPR JGH VH QD]LY nahije XV i XVI veka poklapa s nazivom današnje opštine, kao npr. nahija Svrljig i opština Svrljig (retko opština Aleksinac ili Niš) ili PDQMHNDUDNWHULVWLþDQSULPHUnahija Banja i opština Sokobanja, ali se zato nahija Belgrad, Vidin, Zagorje i Polomje ne poklapaju s nazivom današnjeg okruga Mihajlovgrad/ Montana. Recimo, nahiju Timok SRNODSDRSãWLQD.QMDåHYDFLOLQahiju Fetislam opština Kladovo, nahiju .ULYLQDQDMþHãüHRSãWLQD1HJRWLQQDKLMH.OLYMH&UQD5HNDL9LQLãQLFD koje se od 1530. godine sjedinjuju u nahiju Crna Reka poklapaju RSãWLQH%ROMHYDFL=DMHþDUDSRQHNDGLRSãWLQD%RU Kako ne bi došlo do zabune u LãþLWDYDQMXWHNVWDREMDVQLüHPRX QDMNUDüLP FUWDPD VNUDüHQLFH SRSXW VWVORY FVORY VWFVORY VWVUS praslov., sveslov., srp., sh. i slov. 8 GUXJRM SRORYLQL ,; YHND RG ûLULOD L 0HWRGLMD XUHÿHQR slovensko pismo bilo je prvi put pripremljeno za jezik kojL RELþQR zovemo STAROSLOVENSKI (stslov.). Staroslovenski jezik nije GDQDVQLþLMLPDWHUQMLMH]LNSDSUYLGHRRYHVLQWDJPHLVWLþHGDVHUDGLR jeziku koji je nekada u starini bio u upotrebi, a drugi deo sintagme XSXüXMH QD HWQLþNR SRUHNOR WRJD MH]LND 7R MH NQMLåHYQL MH]LN VWDULK 6ORYHQDQMLKRYRJYHüHJGHODXSUYDGYDYHNDQMLKRYHSLVPHQRVWL 'DQDãQMLERJRVOXåEHQLMH]LNQD]LYDVHSRVYRMRMQDPHQLRELþQR CRKVENOSLOVENSKI (cslov.) za razliku od nekadašnjeg prvobitnog crkvenog jezika kojemu se kod Srba, i ne samo kod Srba, ustalio naziv staroslovenski. Naziv crkvenoslovenski upravo SRGUD]XPHYDWRRSãWHQDMãLUH]QDþHQMHMHUVHWLPQD]LYRPXND]XMHQD

6ODYROMXE*DFRYLü 34 jezik koji, iako nije opšteslovenski crkveni jezik, ipak je NDUDNWHULVWLþDQVDPR]D6ORYHQHLWR]DQMLKRYXRJURPQXYHüLQX8 vezi sa tim nazivom nastao je i drugi naziv 67$52&5.9(126/29(16., VWFVORY NRMLP VH REHOHåDYD najstariji period slovenskog crkvenog jezika.7 2VQLYDþ VODYLVWLNH ýHK -RVLI 'REURYVNL - LQDþH VYHãWHQLNGDRMHSUYLQDXþQXJUDPDWLku staroslovenskog jezika (1822. na latinskom). Po njemu je staroslovenski jezik nastao na Balkanu, i to NRG SUDYRVODYQLK 6ORYHQD NRMH MH 'REURYVNL SR RELþDMX VYRJD vremena isredine, nazivao jednostavno Srbima, pa je prema tome, po njemu, prvi slovenskiNQMLåHYQLMH]LNELR67$526536., VWVUS 8 3UDVORYHQVNLMH]LN SUDVORY MHXþHQLL]UD]NRMLNRULVWHOLQJYLVWL NDGD GDMX SUHWSRVWDYNX ]D QHNX RVQRYX UHþL NRMD EL WUHEDOD ELWL L] praslovenskog doba, odnosno iz vremena pre podele i seobe Slovena, GRNELXþHni izraz SVESLOVENSKI JEZIK (sveslov.) poticao iz gore objašnjenog praslovenskog jezika (o tome više P. Skok). SRPSKI jezik (srp.) je izraz novijeg vremena kao i izraz SRPSKOHRVATSKI (sh.) koji je nastao nakon nastanka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i koji u sebi podrazumeva da je jezik ta dva naroda jedan te isti jezik. 9DOMD UHüL QHãWR L R L]UD]X 6/29(16., VORY NRML QDMþHãüH koristimo u ovom radu, a koji ništa drugo nije do, za nas, pogodan termin koji pokriva izraze, poput srpski, bugarski, hrvatski i makedonski (nakon 1945.) jezik kako ne bismo morali za svaku RGUHGQLFXSRVHEQRRGUHÿLYDWLNRMHPRGRYLKMH]LNDSULSDGDRVQRYDX etimološkoj obradi. Ovom metodologijom rada uspeli smo identifikovati 1145 ojkonima, ali ne sve i etimološki obraditi (14 ojkonima) u svim SRSLVLPD 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, YHND NRMH VPR LPDOL QD raspolaganju. U knjizi “Etimologija neslovenskih osnova...” i u

7 Prema crkvenoslovenskom kao novocrkvenoslovenskom, “…staroslovenski. To je prvi knjiåHYQLMH]LNVYLK6ORYHQD2QVHMRãQD]LYDL starocrkvenoslovenski jezik zbog svoje prvobitne namene i upotrebe u crkvi NDR ERJRVOXåEHQL MH]LN´ - protojerej KeZ\dh 4 AhjbpZ Hkgh\b pjd\_ghkeh\_gkdh]_abdZDgbg1995, str. 5. 8 I_lZj-hj{_\bBklhjbZkjikd_bjbebp_;_h]jZ^1987, str. 19.

35 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka ispravkama i dopunama navedenoj knjizi, koje su objavljene u “Etimologiji slovenskih osnova...”, obradili smo 411 ojkonima, a XMHGQRMHREUDÿHQRRMNRQLPDVORYHQVNHRVQRYH 7(â.2û(35,/,.20(7,02/2â.,+3528ý$9$1-$ 86/('63(&,),ý1267,7856.(2572*5$),-(, POGREŠNE INTERPRETACIJE IZVORA

6OXHQMHERJDWRPLVDGUåDMQRPREMDYOMHQRPJUDÿRPYHRPDMH RWHåDQRQHGRYROMQRPSUHFL]QRãüXSRGDWDNDNRMHXQMRMQDOD]LPRWHVH MDYOMDMX PQRJH R]ELOMQH SRWHãNRüH L VPHWQMH SRVHEQR SULOLNRP HWLPRORãNLK SURXþDYDQMD 1DLPH X WXUVNLP SRSLVQLP GHIWHULPD ãWR RGJRYDUD WXUVNRP QDþLQX SUHQRãHQMD QDãLK UHþL QDOD]LPR GRPHWDQMH YRNDODQDSRþHWNXUHþLLVSUHGVXJODVQLþNHJUXSHNDRQSUOgradište = Gradište, Irzište = AUåLãWH OJUþHYR OSWLþDU Ustobol = Ostobil = Istubla, OUXåQLFH RXåLQFH Ustrogarovce = Strugarovce = Ostrogazovce, Otrešnice = hidr. Tršinska reka, Trešnice = Otrešnice, Istoci = UVWRþFH Inovce = UMDQRYFH LWG REH]YXþDYDQMH v u f kao npr. Kiveštice = Kifeštice itd.; prihvatanje inicijalnog i finalnog suglasnika g NDR EH]YXþQR k kao npr. Galibabince = Kali Baba, Grbavce = KUEDYþH Grnci = Krninci = Kutretince, Kojmanovce = Gojmanovce, Kradešnice = Gradešnice, Krlište = Grlište ili npr. Istarkrle = Istaro Grlo, Drakevce = Gradište itd. U odnosu na sadašnje likove naših ojkonima, u zapisima iz ranijih vremena ima prividnih odstupanja koja su proisticala iz VSHFLILþQRVWL WXUVNH RUWRJUDILMH L QHSUHFL]QRVWL ]DSLVD L þLWDQMD RGQRVQR SRJUHãQH LQWHUSUHWDFLMH 'XãDQNH %RMDQLü-/XNDþ L GU ãWR VH RJOHGDXVOHGHüHPXNODQMDQMHSRþHWQHVXJODVQLþNHJUXSHGRGDYDQMHP SURWRQLþNRJ I - kao npr. Vrelo = Ivrelo, Gorni Vladan = Gorni Ivladan, G. Slatina = Gorne i Dolne Islatine, Zvezdan = Izvezdan, Zmijan = Izmijan, Ivladan = Gorni Vladan, IYUDåRJRUQLFH 9LUDåRJRUQLFH 9UDåLJUQFH Ivranjan = Vranjan, Ivratarnice = Vratarnice, Iglot = Glod = Glot, Idrenova = Drenovo, IUåDQD 5åDQD Isvinar = Svinar, Islanetrne = Slanotrne, Islivovik = Slivik, Istatkovce 6WDMNRYFHLWGDLPDLRQLKRMNRQLPDJGHMHGRGDYDQMHSURWRQLþNRJ I- ovisilo samo od toga da li su izvori objavljeni u bugarskim SXEOLNDFLMDPD JGH QDOD]LPR SURWRQLþNR I- ili u srpskim gde nema

6ODYROMXE*DFRYLü 36 protonLþNRJ I- kao npr. Skrovnica, 1530-35. = Iskrovnice, 1560, Slavotin, 1530-35. = Islavotin, 1560, Smedovo 1530-35. = Ismedova, 1560, Stance, 1530-35. = Gorne i Dolne Istence, 1560; umetanje YRNDODNDRQSU'UåRLQFH 'oURåQLFHRtkovo = Iradkova = Rdkovo, Potrkanje = Potrokan, Rešince = Rašanice itd.; u slabom razlikovanju SRMHGLQLK VXJODVQLþNLK SDURYD LOL JUXSD r - z - å, kao npr. Iråana = Rzana, Istrezište = Istreåište itd.; c - þ - Gå, kao npr. BuGåa = Buþje, GrGåilovce = Krþilovce, ali ima i primera gde to ovisi od toga da li je ojkonim objavljen u srpskoj ili bugarskoj transliteraciji, kao npr. Cerovac 1530-35 = ýerovce 1560, Cerovica 1530-35 = ýerova 1560, Cerovica 1466 = ýerovice 1560, Crnadol 1466 = ýerni Dol 1454-79 = ýernodol 1560, ýerovice 1455 = Cerovica 1466 = ýerovice 1560, ýervene 1455 = Crvenje 1466 = ýervena 1560, ýernilovce 1455 = Crnilovce 1466, ýerovice 1455 = Cerovica 1478-81 = ýeravice 1560, razume se inicijalno C je u srpskoj, a ý je u bugarskoj transliteraciji; b - p - t - n - u kao npr. Kilopad = Kilobad, Oblak = Otlava, PHUþLQRYDF BHUþLQRYDF Brhavice = Pirhavec, Bulanovce = Polanice, Burdim = Porodim, Caropadince = Carobadince, Ibsar = Insar, Uletkovce = Ulenkovce itd.; l - q i s - š kao npr. Dolna Velesnica = Veštice, Okosovce = Okošovce, Polanice = Poljanice itd.; u nepreciznom tretmanu završnog vokala naših ojkonima što dovodi do slabe izdiferenciranosti nekih naših morfema, kao -ci, -ce, -þH i -ica poput Brhavice = Pirkavec, Bulanovce = Polanice, Vojnici = Vojnice, Vukvirac = Vukvirovce ,YUDåRJRUQice 9LUDåDJRUQeci, Orašice = OrašeþH itd.; uzapisu slova YXRUJLQDOQRPWHNVWXNRMHPRåH]QDþLWL samoglasnik i ili suglasnik j kao npr. Rainci = Rajinci, OkrajþLQD Okraice = OkrajþDDOLLPDPRLRYDNDYVOXþDMNDR'UDince = Drajince gde se -j-XWUHüHPSRSLVXXJUDILML'UDåLQFHRVHüDNDRURPDQVNR-å- SDVHWDNRþLWDLSLãHX]DSLVXJUDIHPDW u orginalnom tekstu koje PRåH]QDþLWLMHGQDNRVDPRJODVQLNi ili o, a isto tako, ali veoma retko i suglasnik v, kao npr. Miloševce = Milijovce. Pored navedenog u arabici kojom su zapisani svi navedeni GHIWHULþHVWRVHL]RVWDYOMDMXVDPRJODVQLFLe i iDþHVWRLGUXJL]DNRMH mi nemamo primera u ovoj knjizi “Etimologija slovenskih osnova...”, ali smo zato imali u knjizi “Etimologija neslovenskih osnova...”, SRSXWýXUODW YOþXUOiat, Bajtal < vl. EDMH O itd.

37 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

Pored prividnih odstupanja, poput Gnilovce = Glinovce, Burdim = Porodim, Zimjan = Izmijan itd. ima i stvarnih odstupanja NRMD VX SURLVWLFDOD L] þLQMHQLFH GD VX VH SRMHGLQL OLNRYL RMNRQLPD mHQMDOLLX]DYLVQRVWLRGMH]LþNLKSURPHQDSURPHQDXQDYLNDPDWMX govornoj praksi, kao npr. Velje Polje = Alanince, Vrbice = Vranica Gorna, Gorne Blatince = Izvor, Dirošnice = Trbušnica, Dolne 0LãOHQFH 0LOLFD,ãWLWDU 9LGRYFH/XþRYLFH 2þXþD5DNRYica = *UDGLãWH 5LEMDN äDEMDN LWG D X QRYLMH YUHPH GROD]LOD VX L QHND DGPLQLVWUDWLYQD SULODJRÿDYDQMD LOL XMHGQDþDYDQMD QDVWDYDND SRSXW 1LãHYFH 1LãRYFH NDVQLMH ]DEHOHåHQR V JUDILMRP 1LãHYFL D administrativnim putem Niševac. Tu se javljaju još neki primeri koje nismo uspeli definisati, SRSXW HSHQWHWLþQRJ -n- u ojk. Vidna = Vida, Mahince = Mahnince, Orašica =Orešice = OrešnLFD LOL HSHQWHWLþQR -in- u ojk. Grnci = KrninFL HSHQWHWLþQR -m- u ojk. Dragmanovce = Draganovce, -h- u ojk. Jelhova = Jelovci, -|ÿ-XRMNXULQFH XUÿince, -v- u ojk. Inovladovce = Inoladovce, -iv- u ojk. Lova = Livova, -er- u ojk. Kladušnica = Kladerišnice, -r- u ojk. Krilina = Kulina, -i- u ojk. Milivan-ovce = Milvan, -t- u ojk. Otrence = Otretince, -k- u ojk. Prodanovce = Prodankovce, onda p=dLHSHQWHWLþQR-r- u ojk. PDQLþDU = DarQLþDUn=j u ojk. Bratunovce = Bratujovce, n=t u ojk. Veštice = Višnica, n=l u ojk. Selce = Sence, r=nXRMN.RþXrovce = .RþXnovci, k=ü u ojk. Braüevac = Brakevce i Lekova = Leüevo, h=k u ojk. Brhavice = Pirkovec, h=g u ojk. Grakvište = Hrkvište, Gå=b u ojk. GrGåilovce = Grbolovce, b=j u ojk. Dabkovce = Dajkovce, j=l u ojk. Dragijovce = Dragilovce, t=d u ojk. Iglot = Glod = Glot, z=s u ojk. Izvezdan = Isvezdan,v=b u ojk. Iskorovnice = Skrobnice, k=p u ojk. Koletkovce = Poletkovce, c=s u ojk. Lackova = Laskova, h=š u ojk. Orahovica = Orešnica i Plahovce = Plašivec, t=d u ojk. Potpegalce = Podbegalce, l=g u ojk. Tulince = Tugince, h=j=g u ojk. PrehXåGD 3URjXåGD 3UHgušte, e=i i u=o u ojk. Medušovce = Midoševce, a=e u ojk. Jelašnice = Jelešnice, MaþL'RO 0eþL'RO Orahova Luka = Orehova Luka, Rasnik = Resnik i Stance = Gorne i Dolne Istence itd., e=o u ojk. Medevnice = MedoYQLFHL5DGLþevac = 5DGLþovce i e=i u ojk. Orašice = OrašeþHLWG Uporedivši sYH QDYHGHQH REMDYOMHQMH WXUVNH GHIWHUH EXGXüL VX RMNRQLPL RGUHÿHQL SR PDQMLP WHULWRULMDOQR XSUDYQLP MHGLQLFDPD-

6ODYROMXE*DFRYLü 38

WLPDULPDSUDWHüLKURQRORãNLWLPDUHLSRVHGQLNH-timarnike uspeli smo, ]D PQRJH RMNRQLPH ]D NRMH 'XãDQND %RMDQLü-/XNDþ WYUGL GD VX posebna naselja, dokazati da su to jedna te ista naselja koja u svakom GHIWHUX LPDMX SULEOLåQR LVWH XVOHG SULYLGQLK RGVWXSDQMD NRMD VX SURLVWLFDOD L] VSHFLILþQRVWL WXUVNH RUWRJUDILMH L QHSUHFL]QRVWL ]DSLVD R NRMLPDVPRSRQHãWRUHNOL LOLUD]OLþLWHgrafije9 XVOHGþHVWLh migracija i GRVHOMDYDQMHP QRYLK HWQLþNLK JUXSDFLMD SD VPR X RYDNYLP VOXþDMHYLPDPDGDYHRPDUHWNRREUDGLOLHWLPRORJLMXSUYHLLOLGUXJH grafije jednog te istog ojkonima gde se nismo mogli opredeliti samo ]D MHGQX RGQRVQR GRSXãWDOL VPR REH PRJXüQRVWL QDMþHãüH DOL QH uvek, tamo gde nismo imali današnji oblik ojkonima, toponima ili hidronima. SUFIKSALNA TVORBA OJKONIMA

U tvorbi ojkonima sudeluje sufiksalni i prefiksalni kao i, na PDQMHP EURMX VOXþDMHYD JGH VH NRPELQXMH SUHILNVDOQL-sufiksalni ili VORåHQRVXILNVDOQLQDþLQWYRUEH 1DMSORGQLMLWYRUEHQLQDþLQXRMNRQLPDVORYHQVNHRVQRYHX ovom radu jeste sufiksacija, a sufiksa ima šezdesetak. Da bi se mogli sagledati svi ojkonimski sufiksi razvrstani su prema konfiguracijskom indikatoru, u tri skupine: sufiksi za R]QDþDYDQMHPXãNRJåHQVNRJLVUHGQMHJURGD*RWRYRSRGMHGQDNEURM VXILNVD RGQRVL VH QD RMNRQLPH PXãNRJ L åHQVNRJ URGD D ]QDWQRYHüLEURMVUHGQMHJURGD

6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDPXãNRJURGD

-an Zmijan, Repljan -ar Štitar x 2

9 Razrešenjem pojedinih ojkonima i njihove lokacije na terenu SULSRPRJORQDPMHNRULãüHQMHUDGD69HOMNRYLüD³5HJLVWDUQDVHOMDLGUXJLK fiskalnih objekatD9LGLQVNRJVDQGåDNDX;9L;9,YHNX8SRUHGQLSUHJODG timara po popisima 1454/55, 1466, 1478-81, 1530-31, 1560 i 1586. godine” (rukopis) uz odobrenje autora. Podaci preuzeti iz pomenutog rukopisa REHOHåHQLVXR]QDNRP WHPXVHLRYRPSULOLNRPQDMWRSOLMHzahvaljujemo.

39 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

-ac Kolovrtac, Kupinac x 2, Suhac -evac ,UNOHYDF3RJRUHYDF5DGLþHYDF5DGXMHYDF -ec Belašivec (Plešivec), Gidec,Plešivec -eš 3vNOHš -ik Jelošik -in Slavotin, Stolin Brod, Hrgotin, Hrgotin Lug -jak 5LEOMDNäDEOMDN -jan ,VYLQMDQýHrnjan -jani 'ROtMDQL'XERþDQL,YUDQMDQL/XåDQL7UQMDQL&UYOMDQL -jevac Vranjevac -nik Košarnik -ov Reljov Dol -ovac Belosovac, Brestovac, Vidrovac, Vukvirovac, G. i D. Oraškovac x 2, D. Brestovac, Jabukovac, Jehovac, Leskovac, Sokolarovac, Cerovac -ovec Pirkovec / Pirkovac, Lekovec -ovik Islivovik x 3, Jablanovik, Jasenovik -ovin Islavovin 6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDåHQVNRJURGD

-ava Rukjava -eva *RUQD L 'ROQD 0DþHYD äHOMHYD .LVHOHYD.RVHYD .RVHYD .UXãHYD0LUþHYD5XMHYR5XMeva -evina Radevina -evštica Kievštica -ina %DWLþLQD5DGHWLQD+ODSLQD -ica Grabenica, Krnenica, Trbušnica, Jablanica -išnica G. Kobišnica -(i)na Belohina -na Papratna -nica %UHVQLFD 'RYDULåQLFD Jelašnica x 2, Kladušnica, Lešnica, Rakitnica, Skrovnica, Topolnica, Trbušnica -ova Belhova, Brestova, Gorne Brestova, Goskova, Drenova, Idrenova, Islatina Rahova, Jankova, Jasikova, Jelenkova, Jelhova, Kosova, Kutova, Laskova, Lukova x 3, Malko Trnova, Orahova Luka, Relkova

6ODYROMXE*DFRYLü 40

-ovica Jaršovica, Glogovica, Jasenovica, D. Kruševica, D. i Sr . Sokolovica, Jasikovica, Leskovica, Lipovica, Rakovica, Cerovica x 4

6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDVUHGQMHJURGD

-adince Vrbadince -adnice Grabadnice -DQvMH 3RWUNDQvMH -anice Puste Jošanice -ance Izmijance -arice ,VWUDåDULFH -evice ,VWULþHYLFH8ãHYLFH -evo .LMHYR.RVHYR.UXãHYR/HüHYR -evce Gujsevce, DrakHYFH.RYDþHYFH0LORãHYFH7UXEHYFH -ešnice Uglješnice -eštice Uglještice -ine Hlevine, Belohine -inje Beloinje -inovce 'UDNþLQRYFH3HUþLQRYFH%HUþLQRYFH7UãWLQRYFH -ince %DLQFH %DQþLQFH %HORWLQH ,VNUREQLFH %HORþLQFH %DMQLFH Bajnce x 2, BolLQFH %UDWLþLQFH %UHOLQFH 9HOXWLQFH*DOLEDELQFH *ODWLQFH *OXãLQFH *RUQH XULQFH 'UåLQFH'UDMLQFH'UDåLQFHXUÿLQFH,VWRULQFH.DODWLQFH Koince, Krasince, Malušince, Mahince / Mahnince, 0LOXãLQFH2UXåQLFH5XåLQFH5DGRWLQFH5DMLQFH5DãDQFH 5DãLQFH5HãLQFH+UDEUHWLQFH'åXGåLQFH -ice Bezdanice, Belobradice, Brezarice, Brodovice, Vojhnice, Vrbovice, Vrbotice,Gorne Vrbice, Greznice, Debelice, 'ROQH %HODQLFH 'ROQH 9UELFH 'XQDYLFH XULFH ,VNRURYQLFH ,VUH]QLFH -DVHQLFH -RãDQLFH .RULþice, Livadice, Pešterice, Poljanice -ište %UDQLãWH *UDGLãWH [ *UDGLãWH äHOH]QLN $UåLãWH ,VWUHåLãWH -RYLãWH /HQLãWH 0RVWLãWH 1HUH]LãWH Ogradište/Gradište, Okolušte, Selište -je %XþMH[%XGåD%XþMH%UXVMH=DJUDÿH,VOLYMH,VWXGHQH BuþH0HGYHGLH3RGJUDGLH3ULJYR]GLH&UYHQMH

41 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

-jevac, Vranjevac -nice Dolne Velešnice, Dolne Koprivnice, Jelešnice x 2, Jelešnice 'UXJR .R]LþQLFH .RSDWQLFH *UDGHãQLFH /RSXãQLFH Mrkšnice, Orahovica / Orešnice -ovice *ORJRYLFH ,YNRYLFH /XþRYLFH 2UDhovice, Radovice, Rahovice, Rujovce, Toloveš/ Tolovice, Topolovice, ýHURYLFH -ovo Kladovo, Kutovo, Milovo, Prahovo, Rtkovo, Smedovo, Hrabrovo, Šibikovo -ovce Belborovce, Balenkovce, Bankovce, Borovce, Belkovce, %HORYFH %RåLQRYFH %RåXURYFH %RLQRYFH %Rjkovce, Bolovce x 2, Borilovce, Borojovce, Brajkovce x 2,Brankovce x 2, Bratijovce, Bratkovce, Bratunovce, %UDüHYFH %UH]RYLFH [ %XGLORYFH %XGLPLURYFH [ Bukovce, Bulanovce, Vladislavovce, Vojnovce, Gagujovce, Gnilovce / Glinovce, Golovce, Gorne i Dolne Leskovce, Grbovce, Grbolovce, Dajkovce, Dejanovce, Deljanovce, 'REDåRYFH 'REUXMRYFH 'HåXUNRYFH 'LONRYFH 'ROQH Lalomirovce, Dragijovce, Dragomanovce, Dragmilovce, 'UDåDQRYFH 'UDMþLQRYFH [ 'UDJVLQRYFH 'UHQRYFH 0LãOHQRYFH %RåXUNRYFH äHOH]RYFH äXþNRYFH =tOERYFH Zorinovce, Zubanovce, Inoladovce, Inovce, Istajkovce, Istanilovce, Istanislavovce, Istankovce, Vidovce, Javorovce, Jarlovce, Jasenovce, Jasikovce, Jastrebovce, Kalinovce, .OHQRYFH.RYDþRYFH*RMPDQRYFH.RODURYFH3ROHWNRYFH Kragujovce, Krbovce, Krnilovce, Lalomirovce, Lutovce, Male Drenovce, Medvedovce, Medušovce, Milanovce, Milivanovce, Milkovce, Milovce, Milutinovce, Milinovce, 1HJRYDQRYFH1HQDGRYFH2EODþRYFH2NRVRYFH2WLKRYFH Plaškovce, Prodanovce, Radatovce, Radenkovce, Radivojovce, Radkovce, Radomirovce, Radusinovce, 5DMORYFH 5DMDQRYFH [ 5DMþLQRYFH 5HåLQRYFH Rujovce, Senovce, Tihanovce, Sinagovce, Sojovce, Sokolovce, Tihojovce, Tovariš / Poletkovce, Trnovica / Trnovce, 7UQRYFH 8OHWNRYFH 8ãRYFH ýHUQLORYFH &UQLORYFH, ýHUQLORYFHýHUQRYFH -uce Gujbuce

6ODYROMXE*DFRYLü 42

-ce Bogdance, Borince, Bradiselce, Bratince x 2, Velislavce, Vislavce, Vlkoslavce, Vrbovce x 5, Golince, Gorne Blatince, Gorne Kalince, Grbavce, Grbince, Gromotarce, Dokce, 'ROQH 0LãOHQFH 'UDJDQFH LULQFH XULQFH =ubetince, ,]YRUFH -DVHQFH -DVHQFH %XþLQFH .UXEFH 0DOR XULQFH 0LOLQFH 0RUDYFH 0XåLQFH 2VWUR]XEFH 3RGJUDGFH Podbegalce, Rudarce, Rupce, Sedince, Seslavce, Tolance, Ostrogazovce / Istogazovce, Utrince, Cervence -þH %XNRYþH*UEDYþH Pošto samo prefiksalnu tvorbu ojkonima nismo uspeli izdvojiti, LPDQHNROLNRQDVWDOLKLVWRGREQLPGHORYDQMHPGYDMXWYRUEHQLKQDþLQDL prefiksacijom i sufiksacijom. Ojkonimi nastali ovom tvorbom su u vezi s predloškim izrazom, SD SUHILNVL SRVWDOL RG SUHGORJD þXYDMX SUHGORãNR ]QDþHQMH L RELþQR ]QDþH0(6721(ý(*$XRGQRVXSUHPDQHþHPXSRSXW3RGJUDG MH3ULJYR]GMH3RWWUNDQvMHDPRåGDL3RJRU H HYDF Manji deo ojkonima su jednostruke sufiksacije, poput -ava: Rukjava; -an: Zmijan, Repljan; -ar: Štitar x 2 itd. kao i trostruke sufiksacije, poput -LQ RY FH 'UDNþLQRYFH 3HUþLQRYFH %HUþLQRYFH7UãWLQRYFH-je + (e)v + ac: Vranjevac, ali je zato veši deo ojkonima dvostruke sufiksacije, poput -ad + nice: Grobadnice; -ev + ac: Irklevac, Radujevac; -ov + ac: Belasovac, Brestovac, G. i D. Oraškovac; ov + ik: Islivovik x 3, Jablanovik, Jasenovik; -ev + ina: Radevina; -ev + štica: Kievštica; -iš + nica: G. Kobišnica itd.

6/29(16.$/,ý1$,3252',ý1$,0(1$ U OSNOVI OJKONIMA

Alan Belan Bogdin Baja Belko Boja x 3 Balenko Belo Bojin %DQþD %HORþ Bojko Banko Beloh x 4 Bole x 3 Bata Belota Boril x 2 Batica %RåLQ Borin Belaš %RåXU Boroje

43 Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka

%UDü 'DJþH Jelenko Brajko x 2 Dejan Kalin Branko x 2 Deljan Kij x 2 %UDWLþ Deverac Koja Bratin x 2 'RåXUNR Kolar Bratisalj Dobruj .RYDþ[ Bratko Doko Kraguj Bratuj x 2 Dolko Krasa %UHPþD 'UDåD[ Lalomir x 2 Budilo 'UDåDQ Lasko Budimir x 2 Dragan Leka x 2 Bujak Dragatin Ljuta Veles Dragilo 0Dþ Vesel Dragman Manja Vida Dragmil Meduš Vislav Drago Mišlen x 2 Vitan Dragsin 0LOþD Vladan x 2 'UDMþD[ Milak Vladislav Draja Milan Vlk Dunav Mile x 2 Vlkoslav XUD[ Milin x 2 Vojihna XUÿH Milko Vojna XUÿLF Miloš Vran XULQ Milovan 9XNvFt 9XNDF XULQ[ Miluš Vukvir äHOMR Milutin Gaguje äXþNR 0LUþD Galeta Zarub Negovan Galibaba Zoran Nenad Gida Zub x 2 Oblak x 2 Gojana Zuban Pirko Gojman Ino Poletko Gosko Inolad Poletko Gradiša Ivko Prodan Grb Jahomir Raša Grbol Janko Rabiša *XãD'DELåD Jarilo Radat

6ODYROMXE*DFRYLü 44

Rade x 2 Rasica Stanislav Radenko 5HåLQ Stanka x 2 Radeta Relko Stanko 5DGLþ Relja Stole Radko 5XåD Stor Radomir x 2 Rukija Sudomir Radota Sen Tih Raduj Ses Tihan Radusin 6HVODYv Tihoje Raho Slav Tola Raivoje Slavota Tolan 5DMþLQ Smed Truba Rajan Soja Uško Rajilo Stajko Uletko 5DNþR Stanika +UDEvU[ Raka Stanilo x 2 'åXGåD

%HUþLnovci Bogunci Bolinci Bratoševci Budakovci 9ODGLþHQFL Vlkašinovci Gortanci Draganovci /XåDQL Malušinci Moinci Ostrogazovci (narodni nadimak) Radepoljci Rajinci Sinagovci Crvljan

50 6ODYROMXE*DFRYLü

OJKONIMI SLOVENSKIH OSNOVA AGLEŠNICE, selište 1455. = UGLEŠNICE, selište 1466. =UGLEŠNICA (= OGLEŠNICA), 1483. = UGLEŠNICE, selište 1560. = UGLEŠ, 1586. (Banja = nalazilo se u okolini s. Pakleš /sada WRS3DNOHãGRDWDUV9UP[GåHRSãWLQD6RNREDQMD 10 od slov. ®JO + ·^§Q „uglešan, ugljevan"+ice ili od l.i. Ugleš + nice. BAINCE, selište 1455. (Velešnica, od 1530. nahija Crna Reka)11 od l. i. Baja + ince. BALBOROVCE, 1455. = BELBOROVCE, 1483, 1560. (Timok = top. Belborovska padina, atar s. Debelice i top. Belborovsko L]PHÿX V 7UQRYFD L V 'HEHOLFH RSãWLQD .QMDåHYDF 12 od slov. ILWRQLPDEtOERURYFH BALENKOVCE, 1560. (Krivina)13 od l.i. Balenk(o) + ovce. BANKOVCE, 1455. (Vidin)14 od l.i. Bank(o) + ovce. %$1ý,1&(, selište 1466. (Belgrad)15RGOL%DQþ D LQFH BAROVA, 1455, 1483, 1560. (Crna Reka)16od slov. hidr. bar(a) + ova. BAROVO, 1455, 1454-79. = BAREVO, selište 1466. (Timok = WRS %DUH DWDU V -DNRYFD RSãWLQD .QMDåHYDF 17, vidi BAROVA + ovo. BAROVCE, 1560. (Polomje)18, vidi BAROV(A) + ce. BARŠOVICE VHOLãWH -$5â29ý$ -79. 7LPRN WRS-DULþLãWDDWDUV6HODþNH RSãWLQD=DMHþDU 19 od slov. fit. jarša „vrsta kruške” + ovica (upor. Kruševo, Kruševac itd.).

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 51

%$7,ý,1( %$7,ý,1$(Krivina)20 od slov. l.i. %DWLF D LQD XSRUWRS%DWLþLQD BATKOVCE, 1455, 1483. (Zagorje) = BAJKOVCI, 1454-79. (ZDJRUMH 3$7.29ý$ =DJRUMH %$7291,&( (Krivina) = BATOVNICA, 1586. (Krivina = top. Batovica, atar s. Bojnice, Mihajlovgradski okrug)21 od l.i. Bat(a) + ovnica. %(ä$1,-$ VHOLãWH 7LPRN YHURYDWQR WRS %HåDQLMD atar s. Manjinca, opštLQD.QMDåHYDF 22RGVORYEHåDQLMDPHVWRJGHVH stanovništvo okupljalo u zbegovima od turskog zuluma" (upor. top. %HåDQLMVNDNRVDX%HRJUDGX BEZDANICE, 1560. (Polomje = s. Bezdanica, Mihajlovgradski okrug)23 od slov. prid. bezdan (< bez + dna) + ice. BELA REKA, 1455. = BJALA REKA, 1454-79. (Vinišnica, od &UQD 5HND V *RUQMD %HOD 5HND RSãWLQD =DMHþDU 24 od slov. prid. bela i slov. hidr. reka. BELA REKA, 1560. (Crna Reka = s. Donja Bela Reka, opština Bor)25, vidi BELA REKA. BELASOVAC, selište 1478-81. (Svrljig = selište s. ISLIVOVIK, opština Svrljig)26 od l.i. Belaš + ovac. BELGRAD, 1455, 1466, 1454-79, 1560. (Belgrad = grad %HORJUDGþLN0LKDMORYJUDGVNLRNUXJ 27 od slov. prid. bel + slov. grad. BELI POTOK, 1455, 1560. (Svrljig) = BELI POTOK, 1455. = BELI POTOK, 1478- 6YUOMLJ V%HOL3RWRNRSãWLQD.QMDåHYDF 28 od slov. prid. beli i slov. hidr. potok. BELKOVCE ili JELKOVCE, selište 1478-81. (Svrljig ?)29 od l.i. Belk(o) ili Jelk(o) + ovce.

52 6ODYROMXE*DFRYLü

BELO $37,ý( %(/237,ý$1 3RORPMH bivše s. BeloSWLþDQHGDQDVGHRV5XåLQFL0LKDMORYJUDGVNLokrug)30 od slov. prid EHORSWLþDQ XSRU EHORSUVDQ EHORQRåDQ EHORPOHþDQ EHORPHVDQ EHOROXþDQ EHORWUHSDQ EHORSXWDQ EHOROLVWDQ EHORGUR]GDQ itd.). BELOBRADICE %(/2%5$'$1ý$ -79. = BELOBRADIC, 1560. (Timok = mahala s. Ošljane, opština .QMDåHYDF 31 od slov. prid. belobrad + ice (upor. top. BARBAROŠ < vl. barbaroš/ije/ ”crvena brada”, Srbija). BELOVCE, 1455. (Vidin) = BELOVCE, 1483. (Zagorje) = BELOVCE, 1560. (Vidin)32 od l.i. Bel(o) + ovce. BELOSOVCE, 1455. = BELŠOVICA, 1466. = BELAŠIVEC, 1483. = PLAŠOVIC, 1454-79. (Belgrad = verovatno s. Plešivec, Mihajlovgradski okrug)33RGVWFVORYSULGSOHãLYÄNRMLMHEH]GUYHüD bez vegetacije, go (o brdu)”34 + ec. BELOTNE I SKORBINCE, 1560. (Crna Reka = top. Beletina L 6NURYQLFD RSãWLQD =DMHþDU 35 od l.i. Belot(a) + ine i slov. prid. skrov’n „skrovit” + ice. BELOHINE, 1455, 1560. = BELAHUNA, drugo ime BELOINJE, 1478-81. = Gorne BELOHNE, 1560. (Svrljig = s. Beloinje, opština Svrljig)36 od l.i. Beloh + in(j)e. BELOHNA, selište 1455, 1560. = BELOHNE, drugo ime RIBAR, 1560. (Svrljig = s. Ribare, opština Svrljig)37 od l.i. Beloh + (i)na, odnosno od radne imen. ribar. %(/2ý,1&(, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina)38RGOL%HORþ ince. BELHOVA, 1560. (Crna Reka)39 od l.i. Beloh + ova.

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 53

BISTRICE, 1560. (Zagorje = verovatno s. Bistrica, Mihajlovgradski okrug)40 od slov. bistrice „izvori bistre vode”.41 BOGDANCE, 1455. = BOGDINCE, 1560. (Banja = s. Bogdinac, opština Sokobanja)42 od l.i. Bogdin + ce. BOGDINCI, 1560. (Zagorje)43 od porRGLþQRJLPHQD%RJGLQFL BOGUNCE, 1455, 1483. selište = BOGUNCI, 1560, 1586. je bilo napušteno (Crna Reka)44RGSRURGLþQRJLPHQD%RJXQFL %2ä,129&( 6YUOMLJ V %RåLQRYDF RSãWLQD .QMDåHYDF 45RGOL%RåLQRYFH %2ä8529&(, 1560. (Crna Reka)46 RGOL%RåXURYFH BOINOVCE, 1455, 1483. = VINOVCE, 1466. (Timok = top. %RLQRYLFDDWDUV'UYQLNRSãWLQD.QMDåHYDF 47 od l.i. Bojin + ovce. BOJKOVCE, 1455,1483. = BOLKOVCE, 1560. (Timok)48 od l.i. Bojk(o) + ovce. BOJNICE, 1560. (Crna Reka = blizu nekadašnjeg selišta %8ý-( RGQRVQR GDQDãQMHJ V %XþMH RSãWLQD %RU 49 od l.i. Boj(a) + ince. BOJNCE, 1455. = BOJNICE, 1560. (Vidin = s. Bojnica, Mihajlovgradski okrug)50, vidi BOJNICE.

54 6ODYROMXE*DFRYLü

BOJNCE, 1455. = BOJINCE, 1466. = BOJNICE, 1560. 6YUOMLJ KLGU %RMQLþND UHND atar s. Izvora i Crnoljevice*, opština Svrljig)51, vidi BOJNCE i BOJNICE. BOLINCE, 1530-35, 1560. (Krivina)52 od l.i. Bol(e) + ince. BOLINCI, 1560. (Zagorje)53RGSRURGLþQRJLPHQD%ROLQFL BOLOVCE, 1455, 1483. (Zagorje = top. Boljevac, atar s. 5HþNH RSãWLQa Negotin)54 od l.i. Bol(e) + ovce. BOLOVCE, 1455, 1560. (Crna Reka = grad Boljevac)55 vidi BOLOVCE. BORAVICA, 1478-81. = BOROVAC, 1560. (Svrljig = top. Borovac, atar s. Manojlice, opština Svrljig)56 od slov. fit. borovac „glatki bor, kleka Juniperus communis”. BORIL, selište 1455. = BORIL, 1466, 1483. (Zagorje = verovatno blizu s. Borilovec, Mihajlovgradski okrug)57 od l.i. Boril. BORILOVCE %25,/29ý$ -79. = BORILOVCE, 1560. (Zagorje = s. Borilovec, Mihajlovgradski okrug)58 od l. i. Boril + ovce. BORINCE, 1455, 1560, 1586. (Krivina = Borinac, deo s. 'XERþDQDRSãWLQD=DMHþDU 59 od l.i. Borin + ce. BOROVAC, 1560. (Timok = s. BorovDFRSãWLQD=DMHþDU 60 od slov. fit. borovac „glatki bor, kleka Juniperus communis“. BOROVICE, 1455. = BOROVICA, 1466. (Belgrad) = BOROVICE (BOROVNICE), 1560. (Polomje = s. Borovice, Mihajlovgradski okrug)61, vidi BOROVAC. BOROJOVCE, 1530-35, 1560. = BOROJEVAC, 1586. (Krivina)62 od l.i. Boroj(e) + ovce.

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 55

BRADISELCE, 1455. = BRATISELCE, 1560. (Banja = top. Bratiselac, atar s. Jošanice, opština Sokobanja)63 od l.i. Bratisaqlj (< l.i. Brati + formant -salj, upor. l.i. Pribisalj, Radosalj, Berisalj)64 + ce. BRAJKOVCE, 1455, 1483. (Zagorje)65 od l.i. Brajk(o) + ovce. BRAJKOVCE, selište 1560. (Timok = blizu Gurgusovca, danas grad KnMDåHYDF 66, vidi BRAJKOVCE. BRANICI, 1454-79. (Vidin)67 od slov. imen. branici „zabeli, zabrani”. %5$1,ý,â7( %5$1,ý,&$ -79. (Vidin)68 od VORYEUDQLþLãWHÄ]DEUDQ´ VORYEUDQLNLãWH BRANKOVCE, 1455, 1466, 1560. (Zagorje = s. Brankovci, Mihajlovgradski okrug)69 od l.i. Brank(o) + ovce. BRANKOVCE, 1455. (Timok = top. Brankovica, atar s. %XþMD RSãWLQD.QMDåHYDF 70, vidi BRANKOVCE. BRATIJOVCE, selište 1466. (Vinišnica, od 1530. Crna Reka) = BRATUJOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Bratujevac, atar s. /HVNRYFDLâOMLYDUDRSãWLQD=DMHþDU 71 od l.i. Bratuj + ovce. BRATINCE, 1455, 1454-79. (Vidin)72 od l.i. Bratin + ce. BRATINCE, 1455, 1466. (Vinišnica), 1560. (Crna Reka = top. Bratinci i hidr. %UDWLQVNLSRWRNDWDUV/DVRYDRSãWLQD=DMHþDU 73, vidi BRATINCE. %5$7,ý,1&(, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina)74RGOL%UDWLþ + ince.

56 6ODYROMXE*DFRYLü

%5$7,ý83, 1455. = BRATEŠEVCI, selište 1466. = BRATOŠEVCI, selište 1454-79. (Zagorje = top. Bratošinsko bilo, atar s. Stakevci, Mihajlovgradski okrug)75RGSRURGLþQRJLPHQD%UDWRãHYFL (< l. i. Bratoš + evci). BRATKOVCE, 1560. (Vidin)76 od l.i. Bratk(o) + ovce. BRATUNOVCE, 1560. = BRATUJOVCE, 1586. (Fetislam = top. Bratujevac, atar grada Negotina)77 od l.i. Bratuj + ovce. %5$û29&(, 1530-35. = BRAKEVCE, 156O. = %5$û(9&( .ULYLQD V%UDüHYDFRSãWLQD1HJRWLQ 78 od l.i. %UDüHYFH BRAHOVA, 1455. (Polomje), 1483. (Zagorje), 1560. (Polomje = po predanju je bio veliki grad po imenu Provo ili Praovo, atar s. 1RYRJ.RULWDRSãWLQD.QMDåHYDF79)80 od slov. prah + ova. BREGOVA, 1560. = BREGOVO, 1586. (Krivina = s. Bregovo, Mihajlovgradski okrug)81 od slov. breg + ova. BREZARICE, 1560. (Zagorje)82 od slov. fit. brezar "mesto s brezama" (upor. topoljar, višnjar itd.) + ice. BREZICE, selište 1455. (Svrljig)83 od slov. fit. brezice (< slov. brez/a/ + ice). BREZOVO, selište 1466. (Banja)84 od slov. fit. brez/a/ + ovo. BREZOVCE, 1455. (Svrljig = blizu s. Manojlovce, opština Svrljig)85 od slov. fit. brez(a) + ovce. BREZOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Velika i Mala Brezovica i Brezov vrh, atar s. Krivog Vira, opština Boljevac)86, vidi BREZOVCE.

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 57

BRELINCE " V%UDOLQDRSãWLQD5DåDQM 87 od slov. EUDO H KLSRNRULVWLNRGEUDW XSRUV%UDOMLQDQD-XåQRM0RUDYLMXåQR RG6WDODüD LQFH %5(0ý,1$%$5$, selište 1560. (Timok)88RGOL%UHPþ D ina i slov. bara. BRESNICA, 1530-35. = BRESNICE, 1560. = BRESNICA, 1586. (Fetislam = top. i hidr. Breznica, atar s. Grabovice opština Kladovo)89 odslov. fit. bres(i)n(a) „borovnica, Vaccinium myrtillis f. VacciniaceaeþLMLVHSORGMHGH´LFD BREST, 1455, 1466, 1478-81, 1560. (Banja = top. Brestansko, DWDU V 3RUXåQLFH RSãWLQD 6RNREDQMD 90 od slov. fit. brest „Ulmus campestris f. Ulmaceae”. BRESTOVA, 1455, 1483. = BRESTOVO, 1466. (Belgrad) = BRESTOVA, 1560. (Polomje)91 od slov. fit. brest + ova. BRESTOVAC, 1560. (Svrljig = top. Brestovac, atar s. Šuman 7RSOHRSãWLQD.QMDåHYDF 92 od slov. fit. brest + ovac. BRODOVICE, selište 1455. (Svrljig = top. Brod, atar s. Šljivovika, opština Svrljig)93 od slov. brod „prelaz preko reke” + ovice. BRUSIK, 1455. = BRUSNIK, 1466, 1483. = BRUSNICA, 1454- 7LPRN WRS%UXVQLNDWDUVäOQHRSãWLQD.QMDåHYDF 94 od slov. fit. brusnik „borovnice, stršljinke; mesto gde ima dosta brusnica; Vaccinium vitis idaea” (upor. staroromanski top. na Rabu, Bruškit < lat. bruscetum „vrsta grma” i na Krku top. Bruškaj).95 *

58 6ODYROMXE*DFRYLü

BRUSNIK, 1530-35. = Golemi BRUSNIK (=BRUSNIK), 1560. = Golemi BRUSNIK, 1586. (Krivina = s. Brusnik, opština =DMHþDU 97, vidi BRUSIK i slov. prid. golemi "veliki". BRHAVICE, 1455. = PIRKAVEC, 1560. (Svrljig = verovatno s. Pirkovac, opština Svrljig)98RGOL3LUN R RYDF 85MHþQLNX-$=8 etimologiju s. Pirkovca objašnjavaju ovako „%LüHL]YHGHQRRGLPHQD Pirko”). BUDAKOVCE, 1455. = BUDAKOVCI, 1454-79. (Gelvije, od 1530. Crna Reka) = BUDAKOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Budakovci, atar s /DVRYD RSãWLQD =DMHþDU 99 RG SRURGLþQRJ LPHQD Budakovci. BUDILOVCE, 1560. (Zagorje)100 od l.i. Budil(o) + ovce. BUDIMIROVCE, 1455, 1560. (Banja = top. Budimirovac, atar s. Šarbanovca, opština Sokobanja)101 od l.i. Budimir + ovce. BUDIMIROVCE, 1455, 1466, 1560. (Timok = top. %XGLPLURYFL DWDU V %XþMD RSãWLQD .QMDåHYDF 102, vidi BUDIMIROVCE. %8-$.29/T., selište 1455, 1483. = BUJAKO(V) GLOG, selište 1478-81. (Svrljig = sejalište s. LALINCE, opština Svrljig)103 od l.i. Bujak + ov i OtN < slov. lug, odnosno od slov. glog, kako je ]DEHOHåHQRXMHGQRPRGSRSLVD BUKOVCE, 1455, 1466, 1560. (Vidin = s. Bukovec, Mihajlovgradski okrug)104 od slov. fit. buk(va) + ovce. %8.29ý(, 1455, 1530- %8.29ý$ GHUYHQ 1586. )HWLVODP V%XNRYþHRSãWLQD1HJRWLQ 105 od slov. fit. buk(va) RYþH vidimo u osnovi naziv kamena pogodnog za brus-ove, uz moguüno ispuštanje -n- iz Brus-n-ik. (Primedba recenzenta) 97

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 59

BULANOVCE, 1455. = POLANICE, 1466. = BULJANICA, 1454-79. (Banja = top. Poljana, atar s. Trubarevca*, opština Sokobanja)106 od slov. poljan(a) + ice. BURDIM PRåH VH þLWDWL L 3252',0 (Klivje, od 1530. Crna Reka) = PORODIM, 1454-79. (Crna Reka = top. Porodim, DWDUV9UDåRJUQFDRSãWLQD=DMHþDU 107 od slov. porodim „mesto gde se SRUDÿDOD VWRND´ XSRU WRS Kopilica „mesto gde su se kopilile/ojagnjile ovce” kod Splita, Hrvatska kao i top. Kapilija kod Svrljiga, Srbija; „pre de imenovaše se PorodimSRVOHGLQDUHþHQRE\VWv 1HURGLPvWUHWLHPv8URšemv6WHIDQRPv´QHMDVQRJSRUHNODX5MHþQLNX JAZU)108 %8ý-( %8ý,-$ - %8ý-( &UQD 5HND V %XþMH RSãWLQD %RU 109 RG VORY ILW EXþMH ÄEXNYLN EXNRYD šuma”. %8ý-(, selište 1560. (&UQD 5HND V %XþMH RSãWLQD %RU 110, YLGL%8ý-( %8'ä$ %8ý-( 7LPRN V %XþMH RSãWLQD.QMDåHYDF 111YLGL%8ý-( CRVLJANI, 1560. (Polomje)112 RG SRURGLþQRJ QDGLPND Crvljani. CRNADOL ý(51,'2/- ý(512'2/ 1560. (Crna Reka)113RGVORYSULGFUQL þHUQL GRO ý$-1$, 1530- )HWLVODP WRS ýDMQD X ÄRNUXJX krajinskom” u Srbiji)114 RG VORY SULG þDMQD ÄRQD NRMD þDMD´ “u ]DJRQHWNDPD VH WDNR QD]LYD NYRþND NDG OHåL QD MDMLPD´ upor. “s. 9HOLNR L 0DOR ýDMQR´ X %L+ V ýDMQLüv ÄNRMH VH VSRPLQMH SULMH

106

60 6ODYROMXE*DFRYLü našega vremena samo po imenu, bez sumnje isto koje sada pišu ýDMQLüLX%RVQLXRNUXJX]YRUQLþNRPNRWDUXYODVHQLþNRP”).115 ý(59(1( &59(1-( ý(59(1$ 7LPRN V&UYHQMHRSãWLQD.QMDåHYDF 116 od slov. prid. crven (o boji zemlje) + je. ý(51$5(.$ , 1560. (Crna Reka = top. Crna Reka, atar s. Donje Bele Reke, opština Bor)117 RG VORY SULG FUQD þHUQD L VORY reka. Valja istaknuti da je po nazivu ovog ojkonima, cela oblast/nahija dobila svoj naziv. ý(51,/29&(, 1455. = CRNILOVCE, 1466. = ý(51,/29&( 6YUOMLJ V&UQROMHYLFDRSãWLQDSvrljig)118 od slov. crnil(o) + ovce. ý(51,/29&( ý(51,/292 PRåH VH þLWDWL L CRNILOVO, 1483. = ý(51,/29$, 1560. (Vidin)119, vidi ojk. ý(51,/29&( ý(5129&(, 1560. (Crna Reka)120 od slov. prid. crn + ovce. ý(5120$61,&(, 1560. (Krivina = s. Crnomasnica, opština Negotin)121 od slov. prid. crno + slov. masnica „masna zemlja”. ý(51232/ ý(512 32/-( 3RORPMH V ýHUQR 3ROMH 0LKDMORYJUDGVNL RNUXJ 122 RG VORY SULG þHUQo + slov. polje. ý(51-$1, 1560. (Fetislam)123RGVORYSULGþHUQÄFUQ´MDQ ý(672387 " WRS ýHVWRSXW X SRGQRåMX SODQLQH .XþDMRSãWLQD1HJRWLQ 124RGVORYSULGþHVWRÄVWDOQRVNRURXYHN´ slov. put (na trasi ovog dela dunavskog limesa koja je nekad VNUDüLYDODSXWNUR]GXQDYVNXþL]PXGDQDVMHSRQRYRSURELYHQput od

1155MHþQLN-$=8VWU 116

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 61

Brze Palanke /rimskaEgeta,ranovizantijska '#/ preko s. Alun /rimska Luna L V 0LURþ ULPVND Gerulatis, ranovizantijska /'- XþLMHPVHDWDUXQDOD]LWRSýHVWRSXW 125 ýESTOHOD, 1560. (Crna Reka)126 RG VORY þHVWR ÄVWDOQR skoro uvek” + slov. hod „put” (smatramo da bi se ovo naselje moralo ORFLUDWL QD GHOX SXWD NRML YRGL SUHNR SUHYRMD ýHVWREURGLFH L] EROMHYDþNHXSDUDüLQVNXRSãWLQX DABKOVCE, 1455. = DAJKOVCE, 1466. = DABKOVCE, 7LPRN WRS 'DMþHYLFD DWDU V *RUQMHJ =XQLþD RSãWLQD .QMDåHYDF 127 od slov. prid. dajkov „ujakov, koji pripada dajku”128 + FH XSRUV8MQLþHQD.RVRYX DEBELICE, 1455. = DEBELICA, 1466. = DEBELICE, 1560. 7LPRN V'HEHOLFDRSãWLQD.QMDåHvac)129 od slov. prid. debel (upor. dalmatorom. top. Mutogras „Debelo brdo”, Dalmacija)130 + ice. DEVERAC, 1455, 1466. = DIVERAC, 1478-81. = DEVERAC, 1560. (Banja)131 RG OL 'HYHUDF XSRU OL 'HYHUþD I X turskom popisu 1478-81). DEJANOVCE, 1455, 1560. (Timok = s. Dejanovac, opština .QMDåHYDF 132 od l.i. Dejan + ovce. DELB, selište 1560. (Vidin)133 od slov. delb „deoba” iz gospodarske terminologije. DELJANOVCE, 1560. (Zagorje)134 od l.i. Deljan + ovce. DIROŠNICE, 1455. = TRBUŠNICA, 1466., 1478-81. (Banja = s. Trubarevac*, opština Sokobanja)135 od slov. prid. trbušvn „trbušast” + ica (upor. s. Trbušnica u nekadašnjem jadranskom srezu podrinskog

125 Geografska karta regiona, Razmer 1:175000 126

62 6ODYROMXE*DFRYLü RNUXJDX6UELMLV7UEXãQLFDXELKDüNRPRNUXJXX%RVQLLWG RGDNOH je metatezom prva dva sloga trbu- nastala osnova trub- + ar, koja je PRJOD GRüL X KRPRQLPLMX V OL 7UXEDU HYDF RGDNOH MH QDVWDR današnji oblik Trubarevac. DLBOK, 1455. = DLBOKA, 1560. (Timok = top. Dlbok, atar VâWLSLQHRSãWLQD.QMDåHYDF 136 od slov. prid. dlbok „dubok”. DLBOKA ISLATINA .5ý(1$ ,6/$7INA, 1560. (Crna Reka = verovatno s. Slatina, opština Bor)137 od slov. prid. dlboka „duboka” i slov. slatina „mesto gde izvire ili pišti voda slana ili QDNLVHOD´ GRN VH REOLN NUþHQD ]ERJ WXUVNH RUWRJUDILMH SUYR VORYR DUDELFH W]Y HOLI PRåH ]QDþLWL VDPRJOasnik A katkad i E, a istim znakom se prikazuje N i NJ PRåH þLWDWL L NUþDQMH NUþDWL ÄVWYDUDWL PXNOH NORNRWDYH ]YXNRYH EXUOLMDWL EXþDWL´ ãWR VD VORY VODWLQD þLQL VORåHQLFX DLGA LUKA, 1560. (Vidin, u starijem registru nahija Polomje YHURYDWQRV0LOþina Luka, Mihajlovgradski okrug)138 od slov. prid. dlga „duga” i slov. luka “mala ravnica kraj reke”. DLGA POLE, 1455. = DLGOPOLE, 1466. = DLGA POLE, 1560. (Banja = s. Dugo Polje, opština Sokobanja)139 od slov. prid. dlgo i slov. polje. '2%$ä29&(, 1560. (Zagorje)140RGOL'DELå D XSRUWRS 'DELåRYDF DWDU V 3ODQLQLFH RSãWLQD =DMHþDU NRML YHURYDWQR SRWLþH RGOL'DELåD RGOL'DELåLYXSRUXSRSLVXL]-81) + ovce. DOBROVICE, 1455. = DOBRIJOVCE, 1466. = DOBRUJOVCE, 1560. (Svrljig = s. Dobrujevac, opština Aleksinac)141 od l.i. Dobruj142 + ovce. DOBRO POLE, 1455, 1560. (Crna Reka = s. Dobro Polje, opština Boljevac)143 od slov. prid. dobro i slov. polje.

136

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 63

'2ä85.29&(, 1560. (Crna Reka)144 RG OL 'RåXUN R ovce. DOKCE, 1560 (Banja)145 od l.i. Dok(o) + ce. DOLAPCE VHOLãWH '8/,1&( PRåH VH þLWDWL DOLAC, 1466. (Belgrad) = DOLAC, selište 1560. = DOLCE, 1560. =DJRUMH ELOR MH EOL]X V 6$5$ý,1&( 146 RG VORY GRODF ÄYUWDþD EDãWDYUWQMLYD RELþQRPDQMD ´ DOLAC, selište 1466. (Zagorje)147, vidi DOLAPCE. DOLJANI, selište 1478-81. (Svrljig = bilo je sejalište s. DRAINCE)148 od slov. zbirne imen. doljani (< slov. dol + jani) „ljudi NRMLåLYHXGROX´ DOLKOVCE, 1560. (Zagorje)149 od l.i. Dolk(o) + ovce. Dolna VESNICA, 1454-79. (Gelvije) = VEŠTICE, 1560. (Crna Reka)150, vidi VEŠTICE. Dolna JABUýA -$%8ý$ *RUQD = G. i D. -$%8ý$ )HWLVODP ÄSRWRNX6UELMLXRNUXJX.UDMLQVNRP´ 151 RGVORYSULGMDEXþMDÄNRMDSULSDGDMDEXFL´LVORYSULGGROQMDLJRUQMD Dolna LEŠNICA, 1466. (Vidin)152 od slov. lešnica „mesto gde ima lešnika” (upor. više sela s istim imenom u Srbiji i Hrvatskoj; Konstantin Porfirogenit u svom delu „De administrando imperio” spominje J) )153 ili od slov. les "šuma" + nica. Dolne BELANICE, drugo ime VESELICE, 1560. (Crna Reka)154 od l.i. Belan + ice (upor. varošica Belanovica, severozapadno od planine Rudnik, Srbija i planina Beljanica, Srbija), odnosno, drugo ime ime je od l.i. Vesel + ice i slov. prid. dolnje.

144

64 6ODYROMXE*DFRYLü

Dolne VELESNICE, 1455. = D. VELESNICA, 1530-35. = Dolne VELESNICE, 1560. = D., Sr. i G. VELESNICA, 1586. (Fetislam = s. Velesnica, opština Kladovo)155 od l.i. Veles < Veles „paganski slovenski bog stada” (upor. grad Veles u Makedoniji na Vardaru) + nice i slov. prid. dolnje, srednje i gornje. Dolne VRBICE, 1560. (Timok)156, vidi ojk. VRBICA. Dolne i Sredne RUIŠTE, 1560. (Banja = s. Ruište, opština Boljevac)157 od slov. ruište „mesto gde ima puno ruja” (< slov. fit. ruj „rhus” + ište) i slov. prid. dolnje i srednje (upor. ime zemljišta blizu 3UL]UHQDX'HþDQVNRMKULVRYXOMLÄI uzv potokv na delv na Ruišta”)158. Dolne KAMENICE, 1455, 1560. (Timok = s. Dowa Kamenica, RSãWLQD .QMDåHYDF 159 od slov. kamenice „korita u reci” i slov. prid. dolnje. Dolne KOPRIVNICE, 1560. (Polomje)160 od slov. fit. kopriv(a) + nice i slov. prid. dolnje. Dolne LALOMIROVCE, 1560. (Polomje)161 od l.i. Lalomir + ovce i slov. prid. dolnje. Dolne LEŠNICE, 1455. = D. i G. LEŠNICA, 1530-35. = Dolne i Gorne LEŠNICE, 1560. = G. i D. LEŠNICA, 1586. (Krivina)162, vidi Dolna LEŠNICA. Dolne LEŠNICE, 1455, (Timok = blizu s. STUBAL, danas ]DVHRNV0DULQRYFDRSãWLQD=DMHþDU 163, vidi Dolna LEŠNICA. Dolne MIŠLENCE, 1466. = MILICA, 1454-79. (Crna Reka = WRS 0LãOMHQRYDF DWDU V 1LNROLþHYD RSãWLQD =DMHþDU 164 od l.i. Mišlen165 + ce i slov. prid. dolnje.

155

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 65

Dolne SLATICE, 1560. (Crna Reka)166 od slov. fit. slatice (f. SO ÄVODWDNVODþDFSRSRQDF´LVORYSULGGROQMH DOLCE KAMEN, 1455. = Gorne DOLCE KAMEN, 1455. = Dolne DOLCE KAMEN, 1560. (Crna Reka)167 od slov. dem. dolce (< dolac „mala dolina”) i slov. kamen, te slov. prid. gornje i dolnje. DRAGANCE, 1455, 1483. = DRAGINCE, 1560. (Vidin)168 od l.i. Dragan 169+ ce. DRAGIJOVCE VHOLãWH '5$*ý,29&( = DRAGILOVCE, 1483. = DRAGILOVCE, 1560. (Timok = top. 'UDJLORYFL DWDU V %RURYFD RSãWLQD =DMHþDU 170 od l.i. Dragil(o)171 + ovce. DRAGMANOVCE, 1455. = DRAGANOVCI, 1483. (Zagorje)172 od l.i. Dragman173RYFHRGQRVQRRGSRURGLþQRJLPHQD Draganovci. DRAGOMILOVCE, 1455. = DRAGMILOVCE, 1466. = DRAGOMILOVCE, 1483. (Banja)174 od l.i. Dragmil + ovce. '5$ä$129&(, 1466. (Zagorje = verovatno top. G. 'UDåDQLFD DWDU V $UþDU 0LKDMORYJUDGVNL RNUXJ 175 RG OL 'UDåDQ ovce. '5$ä(9&( '5$ä,-29&( %HOJUDG '5$ä,1&( 3RORPMH '5$ä$1,&( *RUQH '5$ä,1&( =DJRUMH V'UDåLQFLMihajlovgradski okrug)176 RGOL'UDå D LQFHLVORYSULG gornje. '5$ä,1&(, 1530-35, 1560. (Krivina)177RGOL'UDå D LQFH

166

66 6ODYROMXE*DFRYLü

DRAINCE, 1455. = DRAJINCE, 1478- '5$ä,1&( 1560. (Svrljig = s. Drajinac, opština Svrljig)178 od l.i. Draj(a) + ince (upor. l.i. Drajinac)179. '5$-ý,129&(, 1455, 1560. (Timok = top. 'UHþLnovci i KLGU'UHþLQRYDþNDUHNDDWDUV9LWNRYFDRSãWLQD.QMDåHYDF 180 od l.i. 'UDMþ D LQRYFH '5$-ý,129&(, drugo ime Dolna BELA, 1560. (Zagorje = s. Dolna Bela, Mihajlovgradski okrug)181 RG OL 'UDMþ D LQRYFH Drugo ime od slov. prid. dolnja i bela. DRAKEVCE, selište, drugo ime GRADIŠTE, 1560. (Vidin)182 od l.i. Drag(o) + evce. Drugo ime od slov. gradište „mesto sa ostacima starog grada, ruševine”. DRAKSINOVCE, 1455. = DRAGSINOVCE, 1560. (Vidin)183 od l.i. Dragsin184 + ovce. '5$.ý,129&(, 1560. (Timok)185 od lL'UDJþ H LQRYFH DRGLATIN, 1455, 1586. (Crna Reka = top. Draganij, atar s. Brestovca, opština Bor)186 od l.i. Dragatin. DRENOVA, 1466, 1483. (Crna Reka)187 od slov. fit. dren + ova. DRENOVA i IDRENOVA, 1455. (Polomje = verovatno s. Drenovec, Mihajlovgradski okrug)188, vidi DRENOVA. DRENOVO, 1466. (Zagorje = verovatno Mali Drenovac, Mihajlovgradski okrug)189, vidi DRENOVA. DRENOVCE, 1455. = Gorne i Dolne DRENOVA, 1455. = DRENOVO i Gorne DRENOVO, 1466. = Gorne DRENOVA, 1560. =

178

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 67

Gorne DRENOVCE, 1560. (Timok = s. Drenovac, opština KnjDåHYDF 190 od slov. fit. dren „cornus mascula” + ovce i slov. prid. gornje i dolnje. '5ä2,1&( '25,ä1,&$þLWDVHL'29$5,ä1,&$ 1466. '252ä1,&( %DQMD WRS7RYDULåDWDUVýLWOXND opština Sokobanja)191 od slov. tovar + išnica. '8%2ý$1,, 1530- '/%2ý$1 '/%2ý$1 .ULYLQD V 'XERþDQH RSãWLQD =DMHþDU 192 RG SRURGLþQRJ QDGLPND'XERþDQLÄRQLNRMLåLYHXGXERNRPGROX´ VORYGXERN jani). DUNAVICE, selište 1455. (Vidin) = DUNAVCE, 1466. (Zagorje = s. Dunavci, Mihajlovgradski okrug)193 od l.i. Dunav194 + ce. DUPLJAR, 1560. (Crna Reka)195 od slov. duplj(a) „prirodna ãXSOMLQDXWOXSHüLQDUXSDXRSãWH´DU D. BRESTOVAC, 1530-35. = BRESTOVCE, 1560. = BRESTOVAC, 1586. (Fetislam = s. Brestovac, opština Negotin)196, vidi BRESTOVAC. D. BRUSJE, 1530-35. = Dolne BRUSJE, 1560, 1586. (Krivina)197 od slov. brusje „mesto gde ima kamena pogodnog za tocilo” i slov. prid. dolnje. D. VRATNA, 1530-35. = VRATNA, 1560. = VRATNA, 1586. (Fetislam = s. Vratna, opština Negotin)198 od slov. prid. vratna „koji pripada vratima, koji je deo vrata” (iznad s. Vratne nalaze se poznate prerasti „Vratnjanske kDSLMH´ L PDQDVWLU 9UDWQD VDJUDÿHQ X GUXJRM polovini XIV veka).

190 bIVWUJGHMH]DEHOHåHQROL'RXQDY 195

68 6ODYROMXE*DFRYLü

D. KRUŠOVICA, 1530-35. = Gorne i Dolne KRUŠOVCE, 1560. = G. i D. KRUŠOVICA, 1586. (Fetislam = s. Dušanovac, opštinaNegotin)199odslov. fit. kruš(i) „pirus, kruške” + ovica. D. MIŠLENCE, 1466. %2ä8529&( GUXJR LPH MIŠLENOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Mišljenovac, atar s. 1LNROLþHYDRSãWLQD=DMHþDU 200RGOL0LãOHQRGQRVQR%RåXURYFH ' 5(ý.$, 1530- 5(ý.$ .ULYLQD V 5HþNDRSãWLQD1HJRWLQ 201 od slov. prid. (dem. oblik) rHþND D. i Sr. SOKOLOVICA, 1530-35. = Gorne, Dolne i Sredne SOKOLOVICE, 1560. (Krivina = top. Sokolovica, atar s. Koprivnice, ýRNRQMDUD L 0RNUDQMD RSãWLQD =DMHþDU L 1HJRWLQ 202 od slov. ornit. termina sokol „falco" (upor. ojk. ŠAJNA < šain kako se u Bosni izgovara tur. šahin < pers. šahin „sokol” i ojk. FALKOVCE < lat. falco „sokol”) + ovica i slov.prid. gornje, dolnje i srednje. 'ä8'ä,1&(, selište 1478-81. (Svrljig = nalazilo se u blizini s. Izvor)203RGOL'åXGå D LQFH ,5,1&(, 1455. (Gelvije = top. XULQDF DWDU V 5XLãWD opština Boljevac)204RGOLXULQ205 + ce. 85,1&(, selište 1466. ( ? )206RGOLXUÿ H LQFH 85,&, 1560. (Polomje = s. Gjurgic, Mihajlovgradski okrug)207RGOLXUÿLF 85,1&( 85,1&( 6YUOMLJ s.XULQDFRSãWLQD6YUOMLJ 208RGOLXULQ XULQDF 209 + ce. 85,&( 85&, - 6YUOMLJ WRS XUÿDF atar s. Tijovca*, opština Svrljig)210RGOLXU D LFH

199

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 69

GAGUJOVCE, 1466. = GAGOVICE, 1560. (Polomje = top. Gagovec, atar s. Makreša, Mihajlovgradski okrug)211od l.i. Gaguj(e) + ovce. GALIBABINCE, 1455. = KALI BABA (= GALIBABA), 1478-81. = GALIBABINCE, 1560. (Svrljig = s. Galibabinac, opština Svrljig)212 od l.i. Galibab(a) + ince (upor. l.i. Kalibaba u popisu 1478- 81. kao i prez. Galibarda, Kalibarda, Kalivoda)213. GIDEC, 1560. (Fetislam)214 od l.i. Gid(a) + ec. GLATINCE, selište 1478-81. = Mršavo GLATINCE, 1483. = GLODNICE, 1560. (Zagorje = bivše s. Glotnica, danas s. Marinovo, Mihajlovgradski okrug)215 od slov. glot(a) „sirotinja, porodica”, preneseno QDåLWRÄNRURYQHþLVWRüD´216+ ince i slov. prid. mršavo što dovoljno govori da se radi o naselju koje je nastalo na veoma neplodnom zemljištru. GLOGOVICE, selište 1455. = GLOGOVCE, 1454-79. = GLOGOVCE, 1478-81. GLOGOVICE, 1483. = Gorne GLOGOVICE, 1455. = Gorna GLOGOVICE, 1466. = Gorne GLOGOVCE, 1560. = Dolne GLOGOVCE, 1560. (Timok = s. Glogovac, opština .QMDåHYDF 217 od slov. fit. glog „crataegus Linn.” + ovice. GLOGOVO, 1530-35. = GLOGOVCE, 1560. = */2*29,&$ )HWLVODP V*ORJRYLFDRSãWLQD=DMHþDU 218 od slov. fit. glog + ovica. GLUŠINCE, 1560. (Crna Reka = top. Golašinac, atar s. Donja Bela Reka, opština Bor)219 od slov. prid. glušin (< slov. gluh + in) + ce, ukoliko etimologiju navedenog ojk. ne svedemo na koren

211

70 6ODYROMXE*DFRYLü današnjeg oblika od slov. golaš „golet, planinsko kamenito zemljište sa siromašnom vegetacijom ili bez nje” + inac. GNILOVCE, 1455. = GLINOVCE (= KLINOVCE), 1560. (Crna Reka = verovatno top. Gnjilak*, atar gradD=DMHþDUD 220 od slov. JQLO D ÄJOLQDLORYDþD´RYFH GOVEDARICE, selište 1455. = GAVADARICE, selište 1454- 79. (Timok)221RGVORYJRYHGDULFHÄåHQHNRMHþXYDMXJRYHGD´ GOJANA, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina = top. Gojana, atar s. 5HþNHRSãWLQD1HJRWLQ 222 od l.i. Gojana. GOLINCE .ULYLQD WRS*ROLQDFDWDUV9UDåRJUQFD RSãWLQD=DMHþDU 223RGVORYJROLQ D ÄQHREUDÿHQR]HPOMLãWHXWULQD´224 + ce. GOLOVCE, 1455. = GOLOVCE, 1483. (Banja = top. Kaljavac, atar s. Trubarevca, opština Sokobanja)225 od slov. prid. kaljav + ce, ukoliko prihvatimo današnji oblik toponima kao razrešenje ojkonima iz XV veka. *2/ý$, selište 1455. ( ? )226RGVORYGHPJROþDÄPHVWREH] raslinja”. *25,ý,1(, 1560. (Zagorje)227 od slov. fit. augmentativa JRULþLQH VORYJRULFDLQH Gorna BELA =DJRUMH V *RUQMD %HOD UHþND Mihajlovgradski okrug)228 od slov. prid. gornja i bela. Gorna TURIJA, 1530-35, 1560. i Dolna TURIJA, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = top. Turija, atar s. Plavne, opština Negotin)229 od slov. zoon. tur „taurusELNRSORGLWHOMYUVWDJRYHþHWD´LMDLVORY prid. gornja i dolnja (upor. ojk. sa Srpsko-KUYDWVNRJ SRGUXþMD SRSXW

220

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 71

Turani, Turanovac, Turija x 7, Turinovo, Turica x 2, Turja, Turjak x 4, Turjane, Turjanski, Turjanje /Turjane/ i dr.). Ojkonim Turja imeQRYDQMHPLNURWRSRQLPRPRGRVQRYH7XULPRåH VHVPDWUDWLãLUHVORYHQVNLPMHUJDþXYDYHüLQDVORYHQVNLKMH]LND Zanimljivo je pomenuti keltsko pleme Taurisci koje je naseljavalo okolinu Singidunum-a, gde su osnovali naselje Taurinorum, i prostor MXåQRRGKosmaja (upor. hidr. 7XULMDSRG.RVPDMHP 0RåGDVX.HOWL dali ime i ovoj reci, koje se posle procesa monoftongizacije SULODJRGLORVORYHQVNRPL]JRYRUXDVHPDQWLþNLLIRUPDOQRRGJRYDUDOR prototipu koji suSloveniponeli iz postojbine.230 Zoonim tur smatraQMHVYHWRPåLYRWLQMRPLERJRPVXQFDDXJUþNRM PLWRORJLML VSRPLQMH VH 0LQRWDXU ELüH SROD ELN SROD þRYHN ERJLQML $UWHPLGL GDWR MH L LPH 7DXULND D SDJDQVNL NXOW RþXYDQ MH L X VYHWNRYLQL'XEURYDþNHWXULFH XSRU7XULFH6ORYDþNDLPHFUNYH "Turova BoåLFD5XVLMD *RUQDL'ROQH0$ý(9$, 1560. &UQD5HND WRS0DþHYD atar V âOMLYDUD RSãWLQD =DMHþDU 231 RG OL 0Dþ232 + eva ili od slov. PDþYD ÄGUYHQD QDSUDYD ]D PODüHQMH NRQRSOMH L ODQD WUOLFD´233 L]YHGHQDRþLWRRGJODJRODNRMLLVND]XMHUDGQMXNRMDVHWUlicom obavlja: PDKDWL PDWLLOLPDMDWLDOLX]DYUãHWNXVDREUDåHQKRURQLPX0DþYD þLML MH UDQLML REOLN SR PLãOMHQMX $OHNVDQGUD /RPH ELR 0DþHYD234, poput ovde navedenog ojkonima i slov. prid. gornja i dolnje. Gorne BLATINCE, drugo ime IZVOR, 1560. = IZVOR, 1560. &UQD 5HND YHURYDWQR V 9HOLNL ,]YRU RSãWLQD =DMHþDU 235 od slov. blat(o) + ince i slov. prid. gornje, a drugo ime je od slov. izvor ”fons”. Gorne BRESTOVA, 1560. = BRESTOVA, 1560. (Crna Reka = verovatno deo s. Brestovca, opština Bor)236 od slov. fit. brest + ova i prid. gornje.

230 HGHF. 3M= 10 (1982), str. 171-175 231

72 6ODYROMXE*DFRYLü

Gorne VRBICE, 1560. = G. VRBICA, 1586. (Fetislam = s. Mala Vrbica, opština Kladovo)237 vidi VRBICA i VRBICE i slov. prid. gornje. Gorne GJURINCE *85,1&( .ULYLQD 238 RGOLXU D LQFHLVORYSULGJRUQMH Gorne ISLATINA BRUSEVIK, 1560. (Crna Reka)239 od prot. I + slov. slatina „mesto gde izvire ili pišti voda slana ili nakisela” i VORYILWEUXVQLNÄãXPVNDQLVNDåEXQDVWDELOMNDVERELþDVWLPSORGRP koji se jede, Vaccinium myrtillus s crnim plodom” i slov. prid. gornje. Gorne KALINCE, 1560. (Polomje)240 od slov. fit. kalin(a) „ligustrum vulgare Linn.” + ce i slov. prid. gornje. Gorne KAMENICE, 1455, 1560. (Timok = s. Gornja .DPHQLFDRSãWLQD.QMDåHYDF 241 od slov. kamenice „korita u kamenu” i slov. prid. gornje. Gorne LEPENA, 1455, 1560. = Sredne LEPENA, 1560. = 'ROQD/(3(1$ 7LPRN V/HSHQDRSãWLQD.QMDåHYDF 242 od slov. fit. lepen „Adenostyles glabra, lokvanj” i slov. prid. gornje, srednje i dolnja. Gorne i Dolne VERANICE, 1455, 1560. (Berkovica = s. Gorna i Dolna Veranica, Mihajlovgradski okrug)243 od slov. veranice ÄSRVOXãQLFHSULYUåHQLFH´LVORYSULGJRUQMHLGROQMH Gorne i Dolne GRLENE, 1560. (Timok = s. Grnjan, opština =DMHþDU 244RGVORYSULGJUOHQÄNRMLGROD]LL]JUODåGUHOD´LVORYSULG gornje i dolnje. Gorne i Dolne LESKOVCE, 1560. (Crna Reka = s. Leskovac, RSãWLQD =DMHþDU 245 od slov. fit. lesk(a) „Corylus avellana f. Corylaceae” + ovce i slov. prid. gornje i dolnje.

237

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 73

Gorni i Dolni IVLADAN, 1466. = Gorni VLADAN, 1478-81. = Gorni IVLADAN, 1560. (Banja)246 od l.i. Vladan i slov. prid. gornji. Gorni IZVOR, 1455, 1560. (Polomje = s. Mali Izvor, Mihajlovgradski okrug)247 od slov. izvor i prid. gornji. Gorni METRIŠ, 1560. = Dolni METRIŠ, 1560, 1586. )HWLVODP V0HWULãRSãWLQD=DMHþDU 248 od slov. metriš „mesto gde se metre drva” (upor. ojk. PERIŠ < vl. per/e/ "gubi, utapa, ponire" + iš, top. Petriš < vl. petriš "kamenjar", Aluniš < vl. aluniš "lesnik, mesto ]DVDÿHQROHVNRPLWG LVORYSULGJRUQMLLGROQML Gorni TRSTENIK, 1530-35, 1560, 1586. = Dolni TRSTENIK, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = s. Vidrovac, opština Negotin)249od slov. fit. WUVWHQLN ÄWUãþDN ULW, locus arundinibus consitus” (upor. "TRVSTENIKV, VHORNRMHMHSULSDGDORFUNYL$UKDQÿHORYRMQDEDãWLQL sevastokratora Branka, a njegovi ga sinovi dali Hilandaru i car Uroš 1365. potvrdio; nazivi mnogih sela po Srbiji") i slov. prid. gornji i dolnji. GORTANCI, 1530-35. = GORTANCE, 1560. = GORTANCI, 1586. (Krivina)250RGSRURGLþQRJLPHQD*RUWDQFL OL*RUWDQFL GOSKOVA, 1560. (Crna Reka = hidr. Gaskov potok, atar JUDGD=DMHþDUD 251 od l.i. Gosk(o) + ova. GRADIŠNICE, 1560. = GRADIŠNICA, 1586. (Fetislam)252 od l. i. Gradiš(a) + ince. GRADIŠTE, selište 1455. = GRADIŠTE, 1466. (Vidin)253 od slov. gradište „razvaline grada, mesto gde je nekad bio grad”. GRADIŠTE, 1483, 1560. (Timok = s. Gradište, opština .QMDåHYDF 254, vidi GRADIŠTE.

246

74 6ODYROMXE*DFRYLü

GRADIŠTE, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina = top. Gradište, DWDUV5HþNHRSãWLQD1HJRWLQ 255, vidi GRADIŠTE. *5$ý.$, 1455. = GRACKO, 1530- *5$ý.$ GRACKO, 1586. (Krivina V*UDGVNRYRRSãWLQD=DMHþDU 256 od slov. prid. gradsko (gracko) „koji se odnosi na grad, koji pripada gradu” (severno od s. Gradskova nalaze se ostaci ranovizantijskog kastela na mestu zvanom Krovu /< kelt.-ilir. grava „gomila kamena”/ ýHWFL /< lat. civitas „grad”/).257 GRBAVCE, 1560. = GRBAVAC, 1586. (Krivina)258 od slov. prid. grbav (odnosi se na teren) + ce. GRBINCE, 1560. (Krivina)259 RG VORY SULG JUELQ D ÄJUEDþD (o terenu)” + ce. GRBOVCE, 1455, 1483. (Zagorje = top. Grbovce, atar s. Golemanovo*, Mihajlovgradski okrug)260 od l.i. Grb + ovce. *5%29ý( GUXJR LPH .5%$9ý( *5%$9ý( 1478- *5%$9ý( 6YUOMLJ V *UEDYþH RSãWLQD Svrljig)261, vidi GRBAVCE. GREZNA, selište 1455, 1560. = Gorna GREZNA, 1455, 1560. = Dolne GREZNE, 1560. (Timok = s. GUH]QDRSãWLQD.QMDåHYDF 262 od slov. prid. grezna „blatnjava” (< slov. grez „blato” + na) i prid. gornja i dolnje. GREZNICE, 1455. (Svrljig)263 od slov. grez „blato” + nice. GRIVAC, 1560. (Timok)264 od slov. zoon. grivac „golub JULYQMDþ³ GRIVAC, 1560. (Crna Reka)265, vidi GRIVAC.

255

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 75

GRNCI, 1455. = KRNINCI, 1466. (Gelvije) = KUTRETINCE, 1560. (Crna Reka = top. Krnenica, atar s. Mali Izvor*, opština Boljevac)266 od slov. prid. krnjen „nešto što je krnjeno” + ica (upor. top. Krnji Grad, zaselak Krnji kamen u Hercegovini, s. Krnjin u nekadašnjHP7UDYQLþNRPRNUXJX*RUQMDL'RQMD.UQMLQDX/XåQLFL Babušnica itd.). *51ý$5, selište 1454- %HOJUDG *51ý$5 =DJRUMH YHURYDWQRV*UQþDURSãWLQD%DEXãQLFD 267RGVORYJUQþDU Ä]DQDWOLMDNRMLVHEDYLJUQþDUVWYRP´ GROBADNICE, 1560. (Vidin = nalazilo se blizu Florentina 1586. i blizu do manastira Sv. Trojice, Mihajlovgradski okrug)268 od slov. grob + augmentativni suf. ad269 + nice (mesto je verovatno postavljeno na nekom zapuštenom groblju blizu manastira Sv.Trojice; upor. s. Grobar u okolini 3RåDUHYFD*URERYLFDXRNROLQL.UDJXMHYFD Grobnik - LPH QHNLK VHOD X +UYDWVNRM WRS *UREQLþNR SROMH X Gorskom kotaru i Grobinština - NUDM RNR *UREQLþNRJ SROMD SUH] Grobovac).270 GROMOTARCE, 1560. (Vidin = s. Gromotarci, Mihajlovgradski okrug)271 od slov. ILWJURPRWDUÄåEXQJUP´272 + ce. GRSNICE, 1455. (Šehirkej = verovatno s. Rasnica, opština Pirot)273 od slov. grsnice „snopovi konoplje” (< slov. grsnica „snop konoplje” < praslov. *gvrs(t)- + nice). *5'ä,/29&( .5ý,/29&( GRBOLOVCE, 1560. (Timok = zaselak s. Jakovca, Grbolovce*, RSãWLQD.QMDåHYDF 274 od l.i. Grbol + ovce.

266

76 6ODYROMXE*DFRYLü

GUJSAVCE, 1478-81. = GUSALCE, selište 1560. (Svrljig = s. Guševac, opština Svrljig)275 od l.i. Guš(a) + evce. G. JASENOVICA, 1530-35. = JASENOVCE, 1560. = JASENOVAC, 1586. (Fetislam)276 od slov. fit. jasen + ovica. G. KOBIŠNICA, 1530-35. = Gorne KOBAŠTNICE, 1560. = G. KOBIŠNICA, 1586. = D. KOBIŠNICA, 1530-35. = Dolne KOBEŠNICE, 1560. = D. KOBIŠNICA, 1586. (Fetislam = s. Kobišnica, opština Negotin)277RGVORY NREvÄUÿDYDVOXWQMD´ + - šnica278 i slov. prid. gornje i dolnje. G. KOPRIVNICA, 1530-35. = Gorne i Dolne KOPRIVNICE, 1560. = G. KOPRIVNICA, 1586. (Krivina = s. Koprivnica, opština =DMHþDU 279 od slov. fit. koprivnica „ursica, kopriva”280 s umetnutim - N- ili od slov. fit. kopriva”ursica” + nica i slov. prid. gornje i dolnje. G. SLATINA, 1530-35. = Gorne i Dolne ISLATINE, 1560. = G. i D. SLATINA, 1586. (Fetislam)281 od prot. I + slatina „mestogde izvire ili pišti voda slana ili nakisela” i slov. prid. gornje i dolnje. G. STANKA, 1530-35. (Fetislam)282 od l.i. Stanka i slov. prid. gornja. G. i D. VISOKA, 1530-35. = Gorna i Dolna VISOKA, 1560. = Gorna VISOKA, 1586. (Krivina = top. Visoka, atar s. Mokranje, opština Negotin)283 od slov. prid. gornja, dolnja i visoka. G. i D. ORAŠKOVAC, 1530-35. = Gorne i Dolne ORAŠKOVCE, 1560. = G.i D. ORAŠKOVAC, 1586. (Fetislam)284, vidi G. i D. ORAŠKOVAC. G. i D. POPLESAK, 1530-35. = Dolna POPLESKA, 1560. .ULYLQD WRS3RSOMHVDNDWDUV%UXVQLNDRSãWLQD=DMHþDU 285 od slov.

275

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 77 popljesak (< slov. popljeskan „udaren u glavu”; upor. top. Popljesak u QHNDGDãQMHPRNUXJXûXSULMVNRP 286 G. D. i Sr. PODVRŠKA, 1530-35. = Gorna, Dolna i Sredna PODVRŠKA, 1560, 1586. (Fetislam = s. Podvrška, opština Kladovo)287 od slov. prid. podvrška „koja se nalazi pod vrhom” i gornja, dolnja i srednja. +$%,.2ä,&$, 1466. (Zagorje)288 od slov. haba „šteta, kvar” (upor. „Da hode Vlasi svobodno bezv vse habe i zledi” 1234-1240.)289 + slov. zoon. (dem. oblika) kozica „capra”. HLABINE, 1455. = HLABINCE, 1560. (Svrljig)290 od slov. hlapine „mesta gde ima isparavanja” (< slov. hlap „para, isparavanje”). HLAPINA, 1466, 1483. (Vinišnica = top. Alapin, atar s. 9HOLNRJ ,]YRUD RSãWLQD =DMHþDU 291 od slov. hlapina „mesto gde ima isparavanja” 292, što se rekognosciranjem top. Alapin, koji se nalazi na desnoj obali TimoND JGH LPD GRVWD PRþYDUQRJ WHUHQD YDOMDQR L potvrdilo. HOMAC, 1530- )HWLVODP KLGU 2PDþNL SRWRN DWDU YDURãLFH6DODãRSãWLQD=DMHþDU 293 od slov. humac „mala humka”. HRABRETINCE, 1560. (Zagorje)294RGOL+UDEvUHWLQFH HRABROVO, 1530-35. = HRABROVA, 1560. = HRABROVO, 1586. (Krivina = s. Rabrovo, Mihajlovgradski okrug)295RGOL+UDEvURYR HRGOTIN &UQD5HND V5JRWLQDRSãWLQD=DMHþDU 296 od l.i. Hrgot(a) + in.

2865MHþQLN-$=8VWU 287

78 6ODYROMXE*DFRYLü

HRGOTIN LUG, 1530-35. (Krivina)297 od l.i. Hrgot(a) + in i slov. lug „šumarak, gaj RELþQR QD QLåHP LOL SRGYRGQRP ]HPOMLãWX ãXPDVDQLVNLPGUYHüHPLåEXQMHP´ IVKOVICE, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = nalazilo se u blizini s. Radujevca, opština Negotin)298 od l.i. Ivk(o) + ovice. IVLADAN, 1455. = IVLADAN, 1560. (Crna Reka)299 od SURWRQLþkog I- + l.i. Vladan i slov. prid. gornji i dolnji. ,95$ä2*251,&( 9,5$ä$*51(&, -79. = 95$ä,*51&( %HOJUDG ,95$ä2*251&( 95$ä,*51&, 3RORPMH V9UDåRJUQDFRSãWLQD=DMHþDU 300 je hibridni kompozit od slov.(crnogorskog GLMDOHNWD YUDåL WL VSDOMLYDWL JRPLOH EXVHQMD WLQMDMXüD YDWUD RSOHPHQMLYDQMH ]HPOMH SULOLNRP obrade ledine)301 + grnce< vl. fit. JvUQLF discimilacijom a - i - a > î - i - RG VORY ILW JUDQLFD Äquercus genus” što govori da su na mestu današnjeg s. VUDåRJUQFD GRVHOMHQLFL PRUDOL QDMSUH VSDOMLYDWL ãXPX odnosno oplemenjivati zemljište za obradu a potom selo nastaniti XSRU³9UDåHJUQFLXSRSLVX6NDGDUVNRJVDQGåDNDJRGLQH´ IVRANJANI, 1455. = VRANJAN, selište 1478-81. = IVRANJAN, 1483. (Svrljig = top. Vranište kod Kalne)302 od SRURGLþQRJQDGLPND9UDQMDQL VORYSULGYUDQÄFUQ´MDQL IVRATARNICE, 1455. = VRATARNICA, 1466. (Vinišnica) ,95$7$51,&( 7LPRN V9UDWDUQLFDRSãWLQD=DMHþDU 303 od slov. vratarnica „vratareva soba”304. Selo Vratarnica, postavljeno QDVDPRPXOD]XW]Y9UDWDUQLþNRJNODQFDNRMLMHXULPVNRPSHULRGX prozvan Angustus „uzani prolaz, klanac”, dobilo je svoj naziv verovatno stoga što je ovde moralo biti postavljeno kakvo

297=?F-32, str. 81 298 54, str. 192 itd.; A[hjgbd FK, str. 494 302

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 79

XWYUÿHQMHNXOD UDGL RGEUDQH RG ODWURQHVDKDMGXNa na putu koji je YHNRYLPDYRGLRRG1DLVXVD1LãDGR5DFLDULMH$UþDUD IVRELE, selište 1455. (Banja = top. Vrele, atar s. Beli Potok*, RSãWLQD.QMDåHYDF 305 od slov. hidr. vrela „izvori”. IGLOT, 1455. = GLOD, 1466. = GLOT, 1560. (Banja = top. Glotsko, atar s ýLWOXN RSãWLQD 6RNREDQMD 306 od slov. glot(a) ÄVLURWLQMDSRURGLFDNRURYQHþLVW RåLWX ´307( < -d > -dt > -t). IDRENOVA, 1455. = DRENOVO, 1466. (Klivje = top. Drenovo, atar s. Sumrakovac*, opština Boljevac)308 od slov. fit. dren + ova. IZVARAC, 1530-35. = IZVARCE, 1560, 1586. (Krivina)309 od slov. hidr. izvor + ce. IZVEZDAN, 1455. = ISVEZDAN, 1560. (Crna Reka = s. =YH]GDQRSãWLQD=DMHþDU 310, vidi ZVEZDAN. IZVOR, 1455, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Izvor, opština Svrljig)311 od slov. hidr. izvor „fons”. IZVOR, selište 1466. (Zagorje = s. Izvor Mahala, atar grada Kule, Mihajlovgradski okrug)312, vidi IZVOR. IZVOR, 1455. (Zagorje) = IZVOR, 1455, 1560. (Polomje = s. Izvor, Mihajlovgradski okrug)313, vidi IZVOR. IZVOR, 1455, 1466, 1560. (Timok = s. Mali Izvor, opština ZajHþDU 314, vidi IZVOR. IZVOR, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = blizu s. Podvrške ima nekoliko top. Izvor, opština Negotin)315, vidi IZVOR. IZVOR, selište 1455. (Šehirkej = s. Izvor, opština Pirot)316, vidi IZVOR.

305

80 6ODYROMXE*DFRYLü

IZVOR, selište 1466. (Gelvije = s. Mali Izvor, opština Boljevac)317, vidi IZVOR. ,=9250,/ý,, selište 1560. (Crna Reka)318 od slov. hidr. L]YRUOL0LOþ D L Q 319. IZGAR %DQMD KLGU ,]JDUH DWDU V ýLWOXND RSãWLQD Sokobanja)320 RG VORY L]JDU ÄþRYHN NRML MH SR IL]LRQRPLML YUOR grub”.321 IZLOKVA, 145 6YUOMLJ WRS L]PHÿX V *UEDYþH L Lalinca)322 od prot. I- + slov zlkva (= zukva)323. IZMIJANCE, 1560. (Timok = zaselak s. Vratarnice, opština =DMHþDU 324 od prot. I- + zmijan „mesto gde se legu zmije” (< slov. zoon. zmij/a/ + an) + ce. INOVLADOVCE, 1455. = INOLADOVCE, 1466. (Belgrad) = INOVLADOVCE, 1560. (Polomje = s. Salaš koje se po predanju nazivalo Inovladovo ili Inoladovo, Mihajlovgradski okrug)325 od l.i. Inolad326 + ovce. INOVCE, 1455. = UJANOVCE, 1483, 1560. (Timok)327 od l.i. In(o) + ovce. IPTIKJAR, selište 1455. ( ? )328RGVORYSWLþDUÄþRYHNNRMLVH bavi pticama” (< slov. ornit. termina ptica + ar). ,5ä$1$ 5ä$1$- *RUQD,5ä$1$ VHOLãWH &UQD 5HND NYDUW 5åDQD X %RUX RSãWLQD %RU 329 od VORYSULGUåDQDÄUDåHQD´ VORYILWUvåÄUDC´ L slov. prid. gornja.

316

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 81 ,5ä,â7( 9LQLãQLFD $5ä,â7( &UQD5HND ÄYHURYDWQR LãþH]OR VHOR 5L]LãWH´ 330RG VORY UDåLãWH ÄPHVWR ]DVHMDQR UDåL´ IRTKLEVAC, selište 1455. = RUGLOVCE, selište 1466. = IRTKLEVAC, 1483. = ROGLOVCE, 1560. = IRTKLEVAC, 1586. (Banja = top. Rogljevac, atar s. Bogdinca*, opština Sokobanja)331 od slov. roglj(e) < stslov. rogvlvÄXJDRüRãDN´HYDFLOLVXIYDF YDV „mesto stanovanja, dom, selo” < lekseme vvsv (upor. s. Glouha vvsv = s. Gluhavica, jugozapadno od Novog Pazara).332 ISVADICE, 1455. = SVADINCE, 1466. = ISVADICE, 1483. (Belgrad) = ISVADINCE Gorne i ISVADINCE Dolne, 1560. (Zagorje = top. Svadbica, atar s. Rabiša, Mihajlovgradski okrug)333 od slov. svadbice „devojke uz mladu, glavne deveruše, podsnašice”. ISVINAR, 1455. = SVINAR, 1466, 1560. (Crna Reka = hidr. Svinjarska reka, atar s. Ilino, opštinaBoljevac)334 od slov. svinjar (< slov. zoon.svinja + ar; upor. ojk. PORKAR < vl. porkar „svinjar”).335 ISVINJAN, 1560. (Crna Reka)336 od slov. zoon. svin(e) „porca, svinja” (upor. porRGLFXÄýRNWDQMLX*RUQMRM0ODYLL]6YLQD´ 337 + jan. ISKRIVNIK, selište 1560. (Svrljig)338 od slov. skrivnik „skrovito mesto” (< slov. skrivna „skrovita”339+ ik). ISKROVNICE, 1560. (Timok = s. Skrobnica, opština .QMDåHYDF 340 od slov. prid. skorovvn „sakriven” (upor. l.i. „...uxore

330

82 6ODYROMXE*DFRYLü sua Scorowa´L]JRGLQH]DEHOHåHQRNRGýD]PH+UYDWVND341) + ice (današnji oblik je dobijen disimilacijom o - o > ø - o i pojavom betacizma v > b). ISLAVOVIN, 1560. (Krivina)342 od l.i. Slav + ovin (upor. „clericus Zanus de Slav” koji se spomiwe u Dubrovniku 1242. godine).343 ISLANETRNE, 1455. = SLANOTRNE, 1466, 1560. (Vidin = s. Slanotrn, Mihajlovgradski okrug)344 od slov. prid. slano + trnje „ime nekim bodljikavim biljkama, spina” (upor. sanskr. trnaJUþ^^^^, got. thaurnus).345 ISLATINA GUXJR LPH ý(51, %52' (Crna Reka)346 od slov. slatina „mesto gde izvire ili pišti voda slana ili nakisela”.347 ISLATINA 7LPRN V6ODWLQDRSãWLQD.QMDåHYDF 348, vidi SLATINA. ISLATINA RAHOVA, 1560. (Crna Reka)349 od slov. slatina (vidi ojk. ISLATINA) i l.i. Rah(o) + ova. ISLIVIE, 1455, 1560. (Svrljig = s. Slivje, opština Svrljig)350 od slov. slivje „mesto sa šljivama, šljivik” (< slov. fit. sliva „prunus”; upor. s. Slivje u Istri, Hrvatska; s. Slivje, Crna Gora; top. Slivje kod Lobora, Hrvatsko Zagorje, top. Slivje na Hvaru „Domina Maria quondam Latichi...reliquit unam terram positam in Slivy2” iz 1326. godine).351

3415MHþQLN-$=864, str. 290 342

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 83

ISLIVOVIK, 1455. = SLIVIK, 1478-81. = ISLIVOVIK, 1560. (Svrljig = s. Šljivovik, opština Svrljig)352 od slov. Šljivovik „mesto sa šljivama, šljivik” (upor. s. Šlivovik u blizini Skoplja koje se spominje u Hrisovulji Stefana Dušana što ponovo, posredno, govori o pravcima doseljavanja krajem XIV i tokom XV veka).353 ISLIVOVIK, selište 1455. (Svrljig = s. Šljivovik, opština Svrljig)354 vidi ISLIVOVIK. ISLIVOVIK, 1560. (Polomje = s. Slivovik, Mihajlovgradski okrug)355, vidi ISLIVOVIK. ISMRDAN, drugo ime JEZERO 1560. (Polomje = s. Smrdan, danas je deo s. Inovo, Mihajlovgradski okrug)356 od slov. smrdan „ustajala smrdljiva voda”. Drugo ime je od slovMH]HURãWRSRWYUÿXMH naše razrešenje ojkonima (upor. Smrdan, ime skeli na Drini kod Loznice u Srbiji /Kod Smrdana blizu ima jedna bara, koja smrdi na VXPSRU KLGU 6PUGDQ ULMHND X %MHORSDYOLüLPD ]OD ]D SLüH WRS Smrdan u nekadašnjem okrugu beograGVNRPLNQMDåHYDþNRPX6UELML itd.).357 ISMRDAN, drugo ime NOVO SELO 1560. (Polomje = top. 6PUGDQD QD PHÿL DWDUD V 'ROQL L *RUQL *DEDU i s. Slanovo, Mihajlovgradski okrug)358, vidi ojk. ISMRDAN. ISPALO, 1560. (Crna Reka)359 od slov. spalo „mesto, gde se spava; mesto za spavanje”360 XSRUSUH]6SDORYLüLRURQ'XUPLWRU vl. durmitor „onaj koji spava”, Visitor < vl. visîtor „onaj koji sanja” itd.). ISREZNICE, 1560. (Zagorje)361 od slov. srezvn „srezan” + ice.

352

84 6ODYROMXE*DFRYLü

ISTAJKOVCE, 1455. = STAJKOVCE, 1466. (Belgrad) = ISTAKINO, 1560. (Zagorje = s. Stakevci, Mihajlovgradski okrug)362 od l.i. Stajk(o) + ovce. ISTANIKA, 1455. = ISTANKA, 1483, 1560. (Banja)363 od l.i. Stanika ili Stanka. ISTANILOVCE, 1455, 1483. (Gelvije)364 od l.i. Stanil(o) + ovce. ISTANISLAV, 1455. = STANISLAVOVCE, 1483. = ISTANILOVCE, 1560. (Timok = top. Stanilovo, atar s. Štrpci*, opština KnjDåHYDF 365 od l.i. Stanil(o) + ovce. ISTANISLAVOVCE, 1560. (Polomje)366 od l.i. Stanislav + ovce. ISTANKOVCE, 1560. (Polomje)367 od l.i. Stank(o) + ovce. ISTARKRLE, selište 1455. = ISTARO GRLO, 1560. (Zagorje = top. Staro Grlo, atar s. Gramade, Mihajlovgradski okrug)368 od slov. SULGVWDURLVORYJUORÄNODQDFåGUHOR´ ISTORINCE, selište 1455. ( ? )369 od prot. I- (nisu svi ojkonimi izvedeni od prot. I-LRVWDWNDUHþLYHüMHWR,- redovno pisao turski pisar zbog svog izgovora) + l.i. Stor (upor.prez. Stor u koparskom kotaru u Istri i prez. 6WRUþLü u Pagu 1399. godine)370 + ince. ISTOCI 8672ý&( ,672&, %DQMD PDKDOD ,VWRFL V ýLWOXN RSãWLQD 6RNREDQMD 371 od slov. hidr. istoci „izvori”. ,675$ä$5,&( &UQD5HND WRS6WUDåDDWDUV.ULYi Vir, opština Boljevac)372 RG VORY VWUDåDULFD ÄQD NXOL NDR PDOD ãLOMERNDQD´ VORYVWUDåDÄYUãHQMHVWUDåDUVNHVOXåEH´ RVQRYHstorg

362

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 85

+ ja373 + arica; upor. top. 6WUDåDULFD X 9DVRMHYLüLPD L WRS X V /HGLQDPDX.XþLPD&UQD*RUD374). ,675$ý(9,&(, 1455. = STR,ý(9&( PRåH VH þLWDWL L 675,ý(9,&$ ,675,ý(9,&( %DQMD WRS 6WULþHYLFD DWDU V ýLWOXN RSãWLQD 6RNREDQMD 375 od slov. fit. stric „cardus” + evice. ISTREZIŠTE ,675(ä,â7( =DJRUMH WRS 6WUDåLãWH DWDU V 2ãOMDQH RSãWLQD .QMDåHYDF 376 RG VORY VWUDåLãWH ÄPHVWRJGHVHGDMHVWUDåD´377 VORYVWUDåDLãWH ISTUBLA, drugo ime VESELICA 1560. (Crna Reka = top. Veselica, atar s. Dobro Polje, opština Boljevac)378 od slov. stubla „truncus cavus aquae colligendae, šupalj panj ukopan oko izvora” (upor. V 6WXEOD X QHNDGDãQMHP MDEODQLþNRP VUH]X YUDQMVNRJD okruga)379 'UXJR LPH SRWLþH RG VORY ILW YHVHOLFD Äanchusa officinalis” (upor. rus. veselka „ajuga reptans”, polj. wiesiolek „oenotera”).380 ,678'(1( %8ý,( 3RORPMH V 6WXGHQR %XþH, Mihajlovgradski okrug)381 RG VORY SULG VWXGHQR L VORY EXþMH NRMH QHüHELWLRGEXNYDYHüRGEXNÄL]YRUYRGHJGHVHþXMHEXND´QDãWD ukazuje i prid. studeno. ISTUDENI VIR, 1560. (Crna Reka)382 od slov. prid. studeni i slov. vir. IŠTITAR, 1455. = IŠTITAR, drugo ime VIDOVCE, 1560. (Timok = s. Štitarac i s. Vidovac, opština.QMDåHYDF 383 od slov. štitar „scutarius´'UXJRLPHSRWLþHRGl.i. Vid(a) + ovce.

3735MHþQLN-$=8VWU 3745MHþQLN-$=8VWU 375

86 6ODYROMXE*DFRYLü

JABLANICE, 1455, = JABLANICA, 1466. (Gelvije) = JABLANICE, 1560. (Crna Reka) = Gorne JABLANICE, 1455, 1466.(Gelvije), 1454-79, 1560. (Crna Reka = s. Jablanica, opština Boljevac)384 od slov. fit. jablan „Populus pyramidalis” + ica i slov. prid. gornje. JABLANOVIK, 1466, (Gelvije), 1560. (Crna Reka)385 od slov. jablanovik „mesto sa jablanovima, jablanova šuma” (< slov. fit. jablan „Populus pyramidalis” + ovik), poput šljivovik „mesto sa šljivama” (upor. „selu je Slovinju LãOD PHÿD QD -DEODQRYLN” 1336-1347. godine).386 JABUKOVAC, 1530-35. = JABUKOVCE, 1560. = JABUKOVAC, 1586. (Fetislam = s. Jabukovac, opština Negotin)387 od slov. fit. jabuk(a) „Pyrus malus L., fructus” (upor. s. Jabukovac u QHNDGDãQMHP VUH]X DOHNVLQDþNRP X nekadašnjem okrugu niškom) + ovac. JAVOROVCE, 1560. (Timok)388 od slov. prid. javorov(< slov. fit. javor "Acer platanoeides Linn." ) + ce. JAZAVAC, 1530-35. = JAZOVIC, 1560. = JAZAVAC, 1586. .ULYLQD KLGU-D]DYDþNLSRWRNNRMLVHXOLYDXýXEDUVNXUHNXDWar s. Brestovca, opština Negotin)389 od slov. zoon. jazavac „Meles taxus Pall.” (upor. top. -D]DYDF X QHNDGDãQMHP RNUXJX NUDJXMHYDþNRP L ãDEDþNRP)390. JAKOMIR, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = top. Jakomir, atar grada Kladova)391 od l.i. Jakomir. JANKOVO, 1530-35. = JANKOVA, 1560. = JANKOVO, 1586. (Krivina)392 od l.i. Jank(o) + ovo.

384

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 87

JARLOVCE, 1560. (Polomje = s. Jarlovica, Mihajlovgradski okrug)393 izveden sinkopom od l.i. Jar(i)l(o) + ovce. JASEN, 1560. (Vidin = s. Jasen, Mihajlovgradski okrug)394 od slov. fit. jasen „fraxinus”. JASENICE, selište 1560. (Zagorje)395 od slov. fit. jasen + ice. JASENOVIK, 1560. (Banja)396 od slov. jasen + ovik (upor. šljivovik, jablanovik itd.). JASENOVCE, 1560. (Crna Reka)397 od slov. fit. jasen + ovce. JASENCE, 1560. (Crna Reka = top. Jasenak, atar s. Krivog Vira, opština Boljevac)398 od slov. fit. jasen + ce. -$6(1&( %8ý,1&( -$6(1$& %8ý,1$ (Fetislam = top. Jasenac, atar s. Jasenice, opština Negotin)399 od slov. ILWMDVHQFHLEXþLQ D ÄEXNRYDãXPD´400+ ce. JASIKA, selište 1560. (Svrljig)401 od slov. fit. jasika „Populus tremula L.”. JASIKOVA, 1560, 1586. (Fetislam = s. Velika i Mala -DVLNRYDRSãWLQD=DMHþDU 402 od slov. fit. jasika + ova. JASIKOVICA, 1530-35. = JASIKOVCE, 1560. = JASIKOVICA, 1586. (Krivina = s. Mali i Veliki Jasenovac, opština =DMHþDU 403 od slov. jasik(a) (vidi ojk. JASIKOVA) + ovica. JASIKOVCE, 1560. (Timok = top. Jasikovac, atar s. Donje =XQLþHRSãWLQD.QMDåHYDF 404 od slov. jasik(a) + ovce. JASIKOVCE, selište 1560. (Crna Reka = top. Jasikovac, atar s. Boljevca, opština Boljevac)405, vidi ojk. JASIKOVCE.

393 A;;;,,VWU 401

88 6ODYROMXE*DFRYLü

JASTREBOVCE, selište 1560. (Crna Reka)406 od slov. ornit. termina jastreb „vultur” + ovce. JELAŠNICA, 1466. = JELEŠNICE, 1560. (Timok = s. -HODãQLFDRSãWLQD.QMDåHYDF 407 od slov. fit. jel(a) „alnus” + -aš- > -eš- + nica (upor. „9vPHVWHUHNRPHPv-HvOšvFLYv]GYLåHGYRUv´Ä=DÿHMRM se košulja za zeleno jelašje“; s. Jelašnica „X RNUXJX FUQRULMHþNRP NQHåHYDþNRP QLãNRP YUDQMVNRP”, hidr. Jelašnica „u okrigu XåLþNRPYUDQMVNRP”)408. JELAŠNICA, 1466. (Vinišnica)409, vidi ojk. JELAŠNICA. JELENKOVA, 1560. (Crna Reka)410 od l.i. Jelenk(o) + ova. JELEŠNICE Drugo, 1560. (Timok)411, vidi ojk. JELAŠNICA. JELEŠNICE, drugo ime GRADINICE 1560. (Polomje)412, vidi ojk. JELAŠNICA. Drugo ime je nastalo od slov. dem. pl. gradinice „puno malih gradina, bašti”. JELEŠNICE, 1455. = JELAŠNICA, 1530-35. = JELEŠNICE, 1560. = JELAŠNICA, 1586. (Krivina = s. Jelašnica, opština =DMHþDU 413, vidi ojk. JELAŠNICA. JELOŠIK, 1560. (Crna Reka)414 od slov. fit. jelš(a) s umetnutim samoglasnikom -o- + ik. JELHOVA, 1455, 1483. = JELOVCI, 1454-79. (Crna Reka)415 od slov. fit. jelh(a) „alnus glutinosa f. Betulaceae” + ova. JEHOVAC, 1530-35. = JEHOVCE, 1560. = JEHOVAC, 1586. (Fetislam = nalazilo se u ataru s. Kobišnice, opština Negotin)416 od slov. prid. jehov(a) (< slov. fit. je/l/ha „listopadno drvo Alnus glutinosa iz fam. BetulaceaeNRMHUDVWHSRYODåQLPPHVWLPDRELþQR

406

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 89

GXåUHNDLSRWRND´ ac (upor. u sumarnomtefteru za „Krajište Isa- bega /iz iste, 1455.g./:...Jelhova /Jova ist. od Novog Pazara/”)417. JOVIŠTE, seli{te 1478-81. (Svrljig = sejalište s. ISLIVOVIK)418 od slov. jovište „mesto sa jovama, jovina šuma” (< slov. fit. jov/a/ + ište). JOŠANICE, 1455, 1560. (Banja = s. Jošanica, opština Sokobanja)419 od slov. fit. još(a) „alnus” + anice (upor. s. Jošanica „u RNUXJX DOHNVLQDþNRP SRåDUHYDþNRP WRSOLþNRP VDUDMHYVNRP” itd.)420. KALATINCE, 1455. (Vidin = top. Galetinci, atar s. Drenovca, Mihajlovgradski okrug)421 od l.i. Galet(a) + ince. KALINOVCE, selište 1560. (Crna Reka)422 od l.i. Kalin (< slov. fit. kalina f. „biljka ligustrum vulgare”) + ovce (upor. rum. SRVXÿHQLFX calin m. „viburnum opulus2, calina f.” „plod”, dem. FDOLQX D FDOLQHW „šuma gde raste kalina”; top. Kalinovik „kalinova šuma” u Bosni, kalinovica „šumsko drvo kao obzovka”).423 .$/,ý,1(, 1455. = 'ROQH .$/,ý,1( 7LPRN V.DOLþLQDRSãWLQD.QMDåHYDF 424RGVORYDXJPNDOLþLQHI pl. „mesta s puno kala”. KALUTIN, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina = top. Kalatin, atar V.RSULYQLFHLýRNRQMDUDRSãWLQD=DMHþDU 425 od slov. kalat(i) „grabiti vodu” + in.426 KALUTIN, selište 1560. (Krivina)427, vidi ojk. KALUTIN. KAMENICA, 1530-35. = Dolne KAMENICE, 1560. = D. KAMENICA, 1586. (Fetislam = s. Velika Kamenica, opština Kladovo)428, vidi KAMENICA.

417 OE JLZ 4, str. 26 418 B;B, str. 154 419

90 6ODYROMXE*DFRYLü

KAMENICA, 1530-35. = Gorne KAMENICE, 1560. = G. KAMENICA, 1586. (Fetislam = s. Mala Kamenica, opština Negotin)429, vidi KAMENICA. KAMENICA, 1530-35. (Fetislam = verovatno s. Mala Kamenica, opština Negotin)430 od slov. kamenica „korito u kamenu na reci, alveus”. KAMENICE, 1560. (Zagorje)431, vidi ojk. KAMENICA. KIVEŠTICE .,)(â7,&( .,-$9ý,&$ 1466. = KIEVŠTICE, 1560. (Banja = top. Keštica i hidr. Keštica, atar V0XåLQFDRSãWLQD6RNREDQMD 432 od l.i. Kij433 + ev + hidr. suf. štica (upor. hidr. Fun-štica, Velika i Mala Seka-ãüLFD 434. KIJEVO, 1530-35. = KIEVA, 1560. (Krivina = top. Kijevo i KLGU.LHYVNDUHNDDWDUV%UDüHYFDRSãWLQD1HJRWLQ 435 od l.i. Kij + evo (upor. top. Kijevo, Dalmacija; top. Kijevo, srez podrinski; Kiev na Dnjepru, polj. KijewoþHãKyjov)436. KILADNA , 1560, 1586. (Crna Reka)437 od slov. kladnja „hrpa, gomila” (< slov. klada „veliki kamen”).438 KISELEVA, 1560. (Polomje = s. Kiseljevo, Mihajlovgradski okrug)439 od slov. fit. kisel „Oxalis acetosella” + eva (upor. ojk. MAKREŠ < vl. fit. makreš „kiseliš“). KLADORUP, 1560. (Zagorje = s. Kladorup, Mihajlovgradski okrug)440 od praslov. kladorub(i) „drvodelja” (upor. Kladorudnica, kladwrwdnc- X REODVW %UDQNRYLüD RSãLUQL NDWDVWDUVNL SRSLV L]

428

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 91 JRGLQHWMQLMHRþXYDQRYHUQRVWDULMH.ODGRUXEQLFDDOLQHQLUHGXNFLMD kao u današnjem Kladernica.441). KLADUŠNICA, 1530-35. = KLADERIŠNICE, 1560. = KLADUŠNICA, 1586. (Fetislam = s. Kladušnica,opština Kladovo)442 od slov. kladuš(a) „kladarica, vodenicana velikim vodama koja stoji na izdubljenim kladama”443+ nica. KLENOVCE, 1560. (Crna Reka = s. Klenovac, opština =DMHþDU 444 od slov. fit. klen „Acer campestre” + ovce. KOBILA, 1455. = KOBILE, 1454-79. = KOBILA, 1560. (Crna Reka = top. Kobilje i hidr. Kobilje, atar s. Zlota, opština Bor)445 od slov. zoon. kobila „equa”. .29$ý selište 1455, 1466, 1483, 1560, 1586. (Timok = hidr. .RYDþNL SRWRN NRML L]YLUH LVSRG %XGLPLURYDþNRJ VHGOD L /DVRYDþNH planine, a uliva sH NRG V %XþMD X %XþDQVNX UHNX 3UHPD SRSLVX L] VHOLãWH .RYDþ MH VHMDOLãWH V %XGLPLURYFL D SUHPD SRSLVX L] QDOD]LORVHXEOL]LQL%XGLPLURYDFDRSãWLQD.QMDåHYDF 446 od l.i. .RYDþ .29$ý(9&( .29$ý,&( 3RORPMH V .RYDþLFD0LKDMlovgradski okrug)447RGOL.RYDþHYFH .29$ý29&(, selište 1560. (Zagorje = verovatno s. Gorna .RYDþLFD0LKDMORYJUDGVNLRNUXJ 448, vidi ojk. .29$ý(9&( KOZILE .2ä(/ 7LPRN V.RåHOMRSãWLQD .QMDåHYDF 449 RG VWVORY SULVY SULG NR]vOMv VWVORY ]RRQ NR]vOv „jarac” („,JUDGvVODYQ\1\švLJUDGv6YUvOMLJtLJUDGv5DYvQ\MLJUDG .Rv]OMv” koje je Stevan Nemanja porušio i „do temelja iskorenio” o

441HI,,,VWU 442

92 6ODYROMXE*DFRYLü þHPXX1HPDQMLQRMELRJUDILMLSLãHQMHJRYVLQ6WHYDQ1HPDQMLüX;,,, veku na stcslov. jeziku).450 KOZ,ý1,&(, selište 1466. ( ? )451 od slov. zoon. kozic(a) „mala koza” + nice. KOZNINA, selište 1466. = KOZNICA, selište 1478-81. (Zagorje)452 od slov. zoon. koz(a) „capra” + nica (upor. s. Ä.R]vQLFD NULþDQRYVND NRMH FDULFD -HYGRNLMD V FUNYRP ERJRURGLþLQRP X Arhiljevici dade Hilandaru2” 453). KOINCE, 1560. (Zagorje)454 od l.i. Koj(a)455 + ince. KOJBOVCE, 1455. = KUMINCE, 1466. = GUJBUCE, 1478- *$-%8*( %DQMD WRS *DMEXGåH DWDU V 9UERYFD opština Sokobanja)456 RG VORY JDME D XSRU NDMED ÄPDOD NXüD spletHQD RG SUXüD X NRMRM OHWL SUHELYDMX SDVWLUL´ XSRU POHW gheba, cheba i ital. gabbia valjda od gajba, caibaNOHWvDMDWLOLYDMDWVWDVLQD LåLQD 457 + vl. dem. suf. uca (upor. vl. kas-uca ÄNXü-ica”, kreng-uca ÄJUDQþ-LFD´JGHVHRþLWRYLGLGDYOVXIuca dolazi na mesto slov. suf. ica). KOJMANOVCE, 1455. = GOJMANOVCE, 1466. = Puste GOJMANOVCE, selište 1560. (Svrljig = s. Gojmanovac, opština Svrljig)458 od l.i. Gojman459 + ovce (upor.hidr. Gojmanovska reka „u RNUXJXNQHåHYDþNRP” u Srbiji)460. KOLAROVCE, 1530-35, 1560. (Krivina)461 od l.i. Kolar (upor. prez. Kolarov) + ovce.

4505MHþQLN-$=8VWU 451 Miscellanea 2, 1466, str. 53 452 Miscellanea 2, 1466, str. 42; Miscellanea 2, 1478-81, str. 168 4535MHþQLN-$=8VWU 454

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 93

KOLETKOVCE (POLETKOVCE), 1455. = POLETKOVICA, 1466. (Vidin = s. Poletkovci, Mihajlovgradski okrug)462 od l.i. Poletk(o) + ovce. KOLOVRTAC, 1560. (Timok)463 od slov. kolovrt „dublje mesto u reci gdeVHYRGDRNUHüHNRYLWODFYUWORJ´464 + ac. KOPATNICE, selište 1560. (Crna Reka)465 od slov. kopat(i) + nice. .25%$ý 1455. = KRUBCE, 1466. (Belgrad = top. Krupec, DWDU JUDGD %HORJUDGþLND 0LKDMORYJUDGVNL okrug)466 od slov. krup(a) „vrstasitnoggrada, sugradicaJUDGWXþD´DF XSRUOL.UXSDJUDG Krupa na Uni, selo i manastir Krupa u Dalmaciji blizu Obrovca467). KORITA, 1560. (Zagorje)468, vidi ojk. KORITO. KORITO, 1455. = KORITA, 1466. = KORITO, 1560. (Timok V6WDUR.RULWRRSãWLQD.QMDåHYDF 469 od slov. korito “alveus”. .25,ý,&(, selište 1560. (Polomje)470 od slov. korit(a) + ice. KOSEVA, 1560. (Crna Reka)471 od slov. ornit. termina kos „merla” + eva. KOSEVO, 1466, (Timok)472, vidi ojk. KOSEVA. KOSOVA, 1455, 1560. = KOSOVO, 1586. (Krivina = s. Kosovo, Mihajlovgradski okrug)473 vidi ojk. KOSEVA (upor. prez. .RVRYOMDQRYLü X V +DORYX þLML VX SUHFL QHNDGD GRãOL L] RYRJ VHOD X Bugarskoj).

462

94 6ODYROMXE*DFRYLü

KOTAR, 1455, 1466. (Gelvije), 1560. (Crna Reka = hidr. Kotarski potok, atar s. Mirova, opština Boljevac)474 od slov. kotar ÄRPHÿHQVHRVNi pašnjak” avarskoga porekla. .2ý8529&( .2ý8129&, .ULYLQD 475 od SRURGLþQRJQDGLPND.RþXQRYFL KOŠAVA, 1560. (Vidin = s. Košava, Mihajlovgradski okrug)476 RG VORY NRãDYD ÄLVWRþQL YHWDU´ ÄQH PLVOLP GD MH VURGQR V tur. qušluq, jutro, kao istoþQLYMHWDU´477). KOŠARNIK, 1560. (Polomje = s. Košarnik pripojeno s. Golema Kutlovica, Mihajlovgradski okrug)478 od slov. košarnik „mesto gde ima košara” (upor. s. Košarnik „u okrugu biogradskom”).479 KRAGUJOVCE, 1560. (Crna Reka = hidr. Kragujevac, atar s. KoprLYQLFHRSãWLQD=DMHþDU 480 od l.i. Kraguj (< stslov. ornit. termina kragoyi „vrsta ptice koja se pripitomi pa hvata druge ptice kao soko”) RYFHÄ(WLPRORJLMDUHþLNUDJXMQLMHVDVYLPMDVQDRanije se smatralo GDMHWDUHþSR]DMPOMHQDL]WXUVNRJMH]LND0Hÿutim, prema najnovijim LVSLWLYDQMLPDL]JOHGDGDWDUHþSULSDGDþDJDWDMVNRPMH]LNX´481 (upor. s. .UDJR\LHYvFvNRMHVHSUYLSXWVSRPLQMHXSRYHOML9XND%UDQNRYLüD od 15. avgusta 1376. godine, kojom se daruju zemljišni prilozi manastiru Hilandaru).482 KRADEŠNICE, 1455. = GRADEŠNICA, 1560. (Banja = hidr. Gradašnica, pritoka Moravice, opština Sokobanja)483 od slov. gradeš ÄPHVWR VWDURJ JUDGD´ XSRU WRS *UDGHã ÄX RNUXJX UXGQLþNRP´ X Srbiji484) nice.

474

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 95

KRASINCE, 1455, 1483. (Zagorje ), 1560, 1586. (Krivina = top. KraVQLþNL GHO L .UDVQLþNR EUGR L]PHÿX DWDUD 9HOLNH -DVLNRYH L .RSULYQLFHRSãWLQD=DMHþDU 485 od l.i. Kras(a) + ince. KRASNA s manastirom KRASNA 1530-35, 1586. (Krivina = WRS.UDVQDLWRS0DQDVWLUDWDUV.RSULYQLFHRSãWLQD=DMHþDU 486 od slov. prid. krasna ÄNRMD VH RGOLNXMH QHRELþQRP VNODGQRãüX IRUPH oblika i proporcija, veoma lep, divan” verovatno po samom izgledu manastira koji je bio smešten u neposrednoj blizini. KRBOVCE, selište 1455. ( ? = top. Grbovec, Mihajlovgradski okrug)487 RG VORY JUE D ÄLVSXSþHQMH ]HPOMLãWD LOL þHJD GUXJRJ´ ovce. KRIVA BARA, 1560. (Polomje = s. Kriva Bara, Mihajlovgradski okrug)488 od slov. prid. kriva i slov. hidr. bara. KRIVODOL, 1455, 1560. (Polomje = Krivodol, mahala s. Trajkova, Mihajlovgradski okrug)489 od slov. prid. krivo + slov. dol. KRIVODOL, selište 1455. (Vinišnica = hidr. Krivi Do, atar grada Kule, Mihajlovgradski okrug)490, vidi ojk. KRIVODOL. KRILINA, selište 1455. ( ? ) = KULINA, selište 1466. (Timok WRS.XOLQDDWDUV5DYQH.RåHOMDL9UELFHRSãWLQD.QMDåHYDF 491 od slov. kulina (upor. mnoštvo top. Kula, Kulina, Kulište itd.). KRLIŠTE, 1454-79. = GRLIŠTE, 1560. (Crna Reka = s. *UOLãWH RSãWLQD =DMHþDU 492 od slov. grlište „grlo”493 (iznad s. Grlišta QDOD]L VH NOLVXUD *UOR äGUHOR JGH VH VDGD QDOD]L EUDQD JUOLãNRJ jezera). KRNILOVCE, 1455, 1483. (Zagorje)494 od slov. zoon. krnjil(o) „jarac krnjih ili zatupastih rogova” + ovce.

485

96 6ODYROMXE*DFRYLü

KRNOL =DJRUMH V.UQRONRMHMHLãþH]ORRNR danas s. Deljac)495 od slov. ornit. termina krnjol(ac) „kanarin(ac)”.496 .5ý(1$ ,6/$7,1$, 1560. (Crna Reka = verovatno s. Slatina, opština Bor)497 RG VORY SULG NUþHQD L VORY VODWLQD YLGL ojk.SLATINA). KUPINAC, selište 1560. (Banja)498 od slov. fit. kupin(a) „rubus fructicosus Linn.” + ac. KUPINAC, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina)499, vidi ojk. KUPINAC. KURŠAVA, 1455. = KURŠEVO, 1466. = KRUŠEVO, 1478- 81. = KRUŠEVA, 1560. (Banja = top. Kruševo, atar s. Dugo Polje*, opština Sokobanja)500 od slov. prid. kruševo (< slov. fit. kruš/ka/ + evo). KURŠEVA, 1455. = KRUŠEVA, 1560. (Crna Reka = top. Kruševo, atar s. Sumrakovca*, opština Boljevac)501, vidi ojk. KURŠAVA. KUSJAK, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = top. Kusjak, atar s. Dušanovca, opština Negotin)502 od slov. kusak „podobna sprava kojom se riba po sprudu lovi” (Kusjak je pre II svetskog rata bilo glavno trgovaþNR SULVWDQLãWH QD 'XQDYX 7X VX ELOL PDJDFLQL EHRJUDGVNLK SHãWDQVNLK L EHþNLK WUJRYDFD L GUåDYQR VWRYDULãWH VROL L petroleuma.).503 KUTOVA, 1455, 1560. (Vidin = s. Kutovo, danas sastavljeno s naseljem Antimovo u s. Zlaten Rog, Mihajlovgradski okrug)504 od

495

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 97 slRY SULG NXWRYD VORY NXW ÄYHüL LOL PDQML GHR QHNH WHULWRULMH /zemlje, mesta/, kraj, predeo” + ova). KUTOVO, 1530-35. = KUTOVA PUSTA, 1560. (Krivina)505, vidi ojk. KUTOVA i slov. prid. pusta „napuštena”. LALOMIROVCE, 1455, 1483. (Zagorje) = LALOMIROVCE, 1560. (Polomje)506 od l. i. Lalomir + ovce. LACKOVA, 1530-35. = LASKOVA, 1560, 1586. (Krivina = WRS /DVNRYD DWDU V 5HþNH RSãWLQD 1HJRWLQ 507 od l.i. Lask(o)508 + ova. LEKOVA, 1530- /(û(92(Krivina = top. /HüHYRDWDUV5HþNHRSãWLQD1HJRWin)509 od l.i. Lek(a) + evo. LEKOVEC, selište 1560. (Crna Reka = blizu s. Lasova, RSãWLQD=DMHþDU 510 od l.i. Lek(a) + ovec. LENIŠTE, 1560. (Timok)511RGVORYODQLãWHÄPHVWR]DVDÿHQR lanom”. LESKOVAC, 1530-35. = LESKOVCE, 1560. (Fetislam = po predanju bilo je blizu s. Srbovo na reci Leskovac, opština Negotin)512 od slov. fit. lesk(a) „Corylus avellana f. Corylaceae” + ovac ili od slov. les "šuma" + vNRYDF LESKOVICA, 1466. (Vidin)513, vidi ojk. LESKOVAC. LEŠNICA, selište 1466. ( ? )514 od slov. lešnica „mesto gde ima puno leske” (< slov. fit. leska) ili od slov. les “šuma” + nica. LIVADICE, selište 1455, 1483.(Vidin = top. Livadica, atar s. 6HODþNHRSãWLQD.QMDåHYDF 515 od slov. dem. livadice „mali senokosi” (< slov. livada „senokos”, pratum).

505

98 6ODYROMXE*DFRYLü

LIPOVICA, 1560. (Crna Reka KLGU/LSRYDþNDUHNDDWDUV 1LNROLþHYD RSãWLQD =DMHþDU 516 od slov. fit. lipovica „lipova šuma, lipak, lipar”. LOVA, 1530-35. = LIVOVA, 1560. = LOVA, 1586. (Fetislam = top. Lova, atar s. Vajuge, opština Kladovo)517 od slov. lova „deo ULEDUVNHPUHåH´518, buGXüLMHVHORELORSRUHGVDPRJ'XQDYD /29ý( &UQD 5HND KLGU /RYDþND UHND RSãWLQD =DMHþDU 519RGVORYORYþHÄPHVWRJGHVHEDYHORYRP´ VORYORYDF LOZAN, 1560. (Timok = blizu selišta Pusta Petruša, opština .QMDåHYDF 520 od slov. fit. lozan „pasulj, grah koji se penje uz pritku” JRYRULVHXRNROLQL.QMDåHYFD 521 LOZANA, 1455. = LOZANA, 1478-81. =LOZINE, 1560. (Svrljig = s. Lozan, opština Svrljig)522, vidi ojk. LOZAN. LOKVA, 1455. (Vidin)523 od slov. lokva „mala bara, barica”. LOKVA, 1455. (Banja), 1483. (Crna Reka = top. Lokva, atar s. Milušinca, opština Sokobanja)524, vidi ojk. LOKVA. LOPUŠNICE, 1560. (Timok = top. Lopušanska Glama, atar s. 1RYRJ .RULWD RSãWLQD .QMDåHYDF 525 od slov. fit. lopušnica (< slov. lopuh „Petasites hybridus NRMD UDVWH QDMþHãüH QD YODåQLP mestima”).526 /8ä$1,, 1455, 1483. (Timok)527 RG SRURGLþQRJ QDGLPND /XåDQLÄRQLNRMLåLYHXOXJX´ VORYOXJMDQL LUKOVA, 1455. = LUKOVO, 1466. = Gorne i Dolne LUKOVA, 1560. (Banja = selište Lukovo, atar s. Trubarevca, opština

516

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 99

Sokobanja)528 od slov. prid. lukova (< slov. luka „mesto pokraj reke” + ova). LUKOVA, 1560. (Svrljig = s. Lukovo, opština Svrljig)529, vidi ojk. LUKOVA. LUKOVA, 1560. (Crna Reka = s. Lukovo, opština Boljevac)530, vidi ojk. LUKOVA. LUKOVICE, 1560. (Crna Reka)531 od slov. fit. lukovica „mortarium ligneum comminuendo allio”. /8ý29,&(, 1455, 1454- 2ý8ý$ -79. = /8ý.29&( =DJRUMH 532RGVORYSULGOXþRYÄNRMLVHRGQRVL QD OXþ NRML MH RG OXþD QDþLQMHQ RG OXþD ERURYRJ GUYHWD ERURY´533+ ice. LJUTOVCE, 1560. (Zagorje)534 od l.i. Ljut(a) + ovce. 0$/$5(ý,&(, 1560. (Crna Reka)535RGVORYKLGUUHþLFDL slov. prid. mala. MALA SLATINA, 1560. (Crna Reka = verovatno s. Slatina, opština Bor)536 od slov. slatina „mesto gde izvire ili pišti voda slana ili QDNLVHODWHGROD]LVWRNDLOLåHLSRWRPHVHPQRJDVHODWDNR]RYX´537 i slov. prid. mala. MALE DRENOVCE, drugo ime SEVDIŠ, 1560. (Zagorje = s. Mali Drenovac, Mihajlovgradski okrug)538 od slov. fit. dren „cornus mascula” + ovce i slov. prid. male. MALE ISKROVNICE, 1560. (Crna Reka)539 od slov. skrovnice „zemunice” (< cslov. skrov „skriveno mesto”540+ nice).

528

100 6ODYROMXE*DFRYLü

MALI VITANOVAC, 1530-35. = MALE VITANOVCE, 156O. = MALA VITANOVICA, 1586. (Krivina)541 od l. i. Vitan + ovac i slov. prid. mali. MALKO TRNOVA .-8ý8. 75129$ &UQD Reka)542 od slov. fit. trn „spina” + ova i slov. prid. malko. 0$/2 85,1&(, 1530- 0$/(85,1&( 0$/285,1&( .ULYLQD 543RGOLXULQ XSRUOL%DMþLQ 'REULQ'UDMþLQ5DMNLQ8JULQ%HULQ%RMLQ'XGLn, Kojin itd.544) + ce i slov. prid. malo. MALUŠINCI, 1466. = MILUŠINCE, 1560. (Vidin)545 od SRURGLþQRJLPHQD0DOXãLQFL OL0DOXãLQFL MAHINCE, 1455. = MAHNINCE, 1560. (Timok = s. 0DQMLQFLRSãWLQD.QMDåYDF 546 od l. i. Manj(a) + ince. 0$ý , '2/, 1455. 0(ý,'2/VHOLãWH 6YUOMLJ V 0HþL'RRSãWLQD6YUOMLJ 547RGVORYSULGPHþMLLVORYGRO MEDVEDIE )HWLVODP WRS 0HGYHGÿD ýXND DWDU V Plavne, opština Negotin)548 RG VORY SULG PHGYHGåH VORY ]RRQ medved „ursus” + je). MEDVEDOVCE, 1560. (Polomje)549 od slov. zoon. medved + ovce. MEDEVNICE, 1455. = MEDOVNICE, 1560. (Polomje = s. Medovnica, Mihajlovgradski okrug)550 od slov. fit. medovnica ÄPHGQLNFYHWQHåOH]GH´551 MEDOVNICA, selište 1466. (Polomje ? = verovatno sejalište s. Medovnice, Mihajlovgradski okrug)552, vidi ojk. MEDEVNICE.

541

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 101

MEDUŠOVCE, 1455. = MIDOŠEVCE, 1560. (Zagorje = s. Medeševci, Mihajlovgradski okrug)553 od l.i. Meduš + ovce. MILAK, 1455, 1483. (Vidin)554 od l.i. Milak (upor. prez. 0LODþLü MILANOVCE, 1560. (Zagorje)555 od l.i. Milan + ovce. MILIVANOVCE, selište 1466. = MILVAN, 1560. (Zagorje)556 od l.i. Milovan + ovce. MILINCE, 1560. (Zagorje)557 od l.i. Milin + ce. MILKOVCE, 1455. = MILKOVCE, selište 1478-81. = MILKOVCE, 1560. (Svrljig = s. Miljkovac, opština Svrljig)558 od l.i. Milk(o) + ovce. MILOVO, 1466. (Vidin) = MILOVO, 1530-35. = MILOVA, 1560. = MILOVO, 1586. (Krivina)559 od l.i. Mil(e) + ovo. MILOVCE, selište 1466, 1560. (Crna Reka)560 od l.i. Mil(e) + ovce. MILOŠEVCE, 1478-81. = MILIJOVCE, selište 1560. (Svrljig = top. Miloševica, DWDUV%HORJ3RWRND RSãWLQD.QMDåHYDF 561 od l.i. Miloš + evce. MILUTINOVCE, 1455. (Vidin)562 od l.i. Milutin + ovce. MILUŠINCE, 1455, 1466, 1560. (Banja = s. Milušinac, opština Sokobanja)563 od l.i. Miluš + ince. 0,5ý(9$ 3RORPMH V 0LUþHYR 0LKDMORvgradski okrug)564 RG OL 0LUþ D XSRU OL Mircea kod rumunskih srednjovekovnih vladara)565 + eva.

553

102 6ODYROMXE*DFRYLü

MLINOVCE, selište 1466. ( ? )566 od l. i. Mlin(a) + ovce. MOINCI, 1560. (Zagorje = verovatno s. Moinci, Mihajlovgradski okrug)567RGSRURGLþQRJLPHQD0RLQFL O i. Moja + inci). MOMIN BROD, 1560. (Polomje = s. Momin Brod, danas sastavljeno s gradom Lomom, Mihajlovgradski okrug)568 od slov. prid. PRPLQÄGHYRMþLQ´ VORYPRPDÄGHYRMND´LQ LVORYEURGÄPHVWR gde se prelazi reka, vadum”. MORAVCE, 1455. (Svrljig)569 RG VORY PRUDY ÄPRþYDUQD livada”570+ ce. MOSTIŠTE, drugo ime NOVASEL 1560. (Polomje = verovatno s. Novo Selo, Mihajlovgradski okrug)571 od slov. mostište „mesto na kojem se nalazi most” (< slov. most + ište)572. Drugo ime od slov. prid. novo i slov. selo. 02ý$5, selište 1466, 1560. (Crna Reka)573 RG VORY PRþDU ÄPRþLQDPRNURPHVWR´ MRKŠNICE, 1560. (Crna Reka)574 od slov.zoon. mrkš(a) ÄGRPDüD åLYRWLQMD PXåMDN PUNH GODNH L LPH WDNYRM åLYRWLQML´ (govori se u Pirotu)575 + nice. MRŠAVA BELA, 1455. ( ? = s. Gornja Bjala, Mihajlovgradski okrug)576 od slov. prid. mršava i bela. 08ä,1&(, 1455, 1466, 1478- %DQMD V0XåLQDF opština Sokobanja)577 RG VORY PXåLQ D ÄVHOMDN SDRU´ JRYRUL VH X Zaglavku)578 + ce.

565 DNFR, str. 308 566 Miscellanea 2, 1466, str. 24 567

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 103

NEGOVANOVCE, 1455, 1560. (Vidin = s. Negovanovci, Mihajlovgradski okrug)579 od l.i. Negovan + ovce. NEDELSKA, selište 1455. = NEDELSKO, selište 1466. = 1('(/6.$ %DQMD WRS1HGHOMVNDDWDUV0XåLQFD RSãWLQD Sokobanja)580 od slov. prid. nedeljska (< l.i. Nedelja). NENADOVCE, 1455, 1466, 1483, 1560. (Timok = top. 1HQDGRYFLDWDUV=XEHWLQFD RSãWLQD.QMDåHYDF 581 od l.i. Nenad + ovce. NEREZIŠTE, 1466. (Crna Reka = top. Nerezina, atar s. 5JRWLQH RSãWLQD =DMHþDU L KLGU 1HUH]LQVNL SRWRN DWDU V 0LURYD opština Boljevac)582 od slov. nerezište „napuštena zemlja, gde se ništa QHUHåH´ VORYQHUH]LãWH 583 1(ý(6/$- &UQD 5HND WRS ýHãOMDMD DWDU V 3ODQLQLFH RSãWLQD =DMHþDU 584 RG VORY QHþHãOMDM P ÄQHSURþLãüHQR ]DELWR PHVWR R ]HPOML ´ SUHPD QHþHãOMD I ÄþXSDYD åHQDLOLGHYRMNDJRYRULVe za pogrdu”.585 NOVASEL, 1560. = NOVO SELO, derven 1586. Fetislam = zaselak s. Mihajlovca, Novo Selo, opština Negotin)586 od slov. prid. novo i slov. selo. NOVASEL, 1560. (Polomje = verovatno s. Novo Selo, Mihajlovgradski okrug)587, vidi ojk. NOVASEL i MOSTIŠTE. OBLAK, selište 1455, 1454-79. = OTLAVA, 1560. (Crna Reka KLGU 2EODþNL SRWRN L WRS 2EODND DWDU V 5JRWLQH RSãWLQD =DMHþDU 588 od l.i. Oblak.

577

104 6ODYROMXE*DFRYLü

2%/$ý29&(, 1560. (Svrljig)589 od l.i. Oblak + ovce. 29ý,%52', 1560. (Crna Reka)590RGVORYSULGRYþLÄovilus” i slov. brod „mesto gde se prelazi preko reke”. 29ý,&(, 1560. (Fetislam)591 RG VORY GHP RYþLFH VORY zoon. ovca „ovilla” + ice). OGRADIŠTE, selište 1455. = GRADIŠTE, 1466. (Vidin)592 od slov. gradište „mesto sa ruševinama grada” sa dometanjem inicijalnog vokala O zbog turske ortografije (upor. RMN 2*5ý(92 2.2629&(237,ý$5L258ä1,&( 2*5ý(92, 1560. (Crna Reka)593 RG VORY SULG JUþHYR ÄWUJRYþHYR´ VORYJUN³WUJRYDFGXüDQÿLMD´594+ evo). OKOLUŠTE, 1455. = OKOLIŠTE, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Okolište, opština Svrljig)595 od slov. okolište „mesto gde su bili nekadašnji okol-L´ Ä1DãLUHPVORYHQVNRPWOXRNROMHRJUDÿHQRPHVWR JGHVHþXYDVWRND- negde samo rogata stoka, negde prostor za ovce gde stoje pre dojenja, negde pokretni obor...”).596 OKOSOVCE, 1455. = OKOŠOVCE, 1560. (Banja = bivše s. Kosovci, danas verovatno deo s. Blendija, opština Sokobanja; ]DEHOHåHQMHLWRS.RVRYFLDWDUs. Nikolinca, opština Sokobanja)597 od slov. ornit. termina kos „merla” + ovce. 2.5$-ý,1$, 1530- 2.5$,&( 2.5$-ý$ )HWLVODP WRS2NUDþDWDUVUrovice, opština Negotin)598 od VORYDXJPRNUDMþLQDÄSHULIHUþLQD´ YLGLUXVRNUDLQDÄSHULIHULMD´ OKRUGLICE, 1455. = OKRUGLICA, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Okruglica, opština Svrljig)599 od slov. okruglica „prema

589

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 105 nekoj osobini, izgledu tla, ili preuzimanjem toponima za ojkonim...”.600 OKRUGLAC, 1530-35. = OKRUGLICE, 1560. = OKRUGLAC, 1586. (Fetislam = nekad s. Okruglaš, Okruglac i .RURJODãGDQDVV0LORãHYRXþLMRMVHEOL]LQLnalazi tzv. Koroglaški manastir, opština Negotin)601, vidi ojk. OKRUGLICE. 237,ý$R, 1455, 1483. (Zagorje)602RGVORYSWLþDUÄRQDMNRML se bavi pticama” (< slov. ornit. termina ptica + ar) sa dometanjem inicijalnog vokala O zbog turske ortografije. ORAHOVA LUKA, 1530-35. = OREHOVA LUKA, 1560. = ORAHOVA LUKA, 1586. (Fetislam = nalazilo se u blizini današnjeg s. Dušanovca, opština Negotin)603 od slov. prid. orahova/orehova i slov. luka „mesto pokraj reke”. ORAHOVICA, 1466. (Vinišnica) = OREŠNICE, 1560. (Crna Reka = hidr. Orašak, desna pritoka Timoka, atar s. Vratarnice, opština =DMHþDU 604 od sWVORYRUHKt!RUK-tQ- > orešn „mesto s orasima” + ice. ORAHOVICE, 1455. = ORAHOVICA, 1466, 1478-81. = ORAHOVICE, 1560. (Banja)605 od slov. fit. orah „nux” + ovice. ORAŠAC, 1530-35. (Krivina = hidr. Orašac, atar s. Rajca, opština Negotin)606 od slov. orašac „mesto s orasima” (ima isto ]QDþHQMHãWRLRUDãMHRUDãLN ORAŠICA, 1530-35. = OREŠICE, drugo ime POPOVICE, 1560. = OREŠNICA, drugo ime POPOVICA, 1586. (Krivina = top. 2UHãDFDWDUV7DPQLþDLV6PHGRYFDRSãWLQD1HJRWLQ 607, vidi ojk. ORAŠAC. Drugo ime od slov. pop < JUþ%%) + ovice.

600DBK,,VWU 601

106 6ODYROMXE*DFRYLü

ORAŠICE, 1455. 25$â(ý( -79. = ORAŠCE, 1560. (Timok = s. Orašac /seljani ga nazivaju Vlaški Orešac/, opština .QMDåHYDF 608, vidi ojk. ORAŠAC. ORAŠICE, 1455. = ORAŠAC, 1466. = ORAŠCE, 1560. (Vidin = s. Orašec, Mihajlovgradski okrug)609, vidi ojk. ORAŠAC. ORAŠCE, 1560. (Polomje = verovartno s. Orešec, Mihajlovgradski okrug)610, vidi ojk. ORAŠAC. ORAŠICE, 1560. = ORE[ICA, 1586. (Fetislam)611, vidi ojk. ORA[AC. OREŠNICA, 1454-79. = OREŠNICA, selište 1454-79. = OREŠCE, 1560. (Timok = verovatno Banjski Orešac, opština KnjDåHYDF 612, vidi ojk. ORAŠAC. OREŠNICA, 1454-79. (Zagorje) = ORAŠAC, 1530-35. = OREŠICE, 1560. = OREŠNICA, 1586. (Krivina = top. Orešac, atar s. Jasenice, opština Negotin)613, vidi ojk. ORAŠAC. 258ä1,&( 58ä,1&, 58ä,1&( (Zagorje = s. RuåQFL0LKDMORYJUDGVNLRNUXJ 614RGOL5XåDLQFH OSTROGAROVCE, 1455. = OSTROGAZOVCE, 1560. (Vidin)615 od narodnog nadimka Ostrogazovci (< oštro, šiljato + gt] ³GXSH´ RYFL XSRU YO SRURGLþQR LPH *]D, odakle prezime *D]RYLüV+DORYRLQDGLPDN]D$OEDnce, Šiljodupci). OSTROZUPCE, 1455, 1483. (Zagorje) = OSTROZUB,1530- 35. (Krivina), 1560. (Vidin)616 od slov. metaf. naziva oštrozub + ce (upor. metaf. naziv Babin Zub „dens feminae veteris”). OTIHOVCE, 1455, 1466, 1560. (Timok)617 od l.i. Tih + ovce sa dometanjem inicijalnog vokala O zbog turske ortografije.

608

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 107

OTREŠNICE, 1560. (Timok = hidr. TršLQVND UHND L]PHÿX V %XOLQRYFD L %DODQRYFD RSãWLQD .QMDåYDF 618od slov. fit. trešnjice (< slov. trešnj/a/ + ice). 3$1,ý$5, selište 1455. '$51,ý$5 -81. (Svrljig = WRS 7UQLþDU DWDU V /XNRYD RSãWLQD 6YUOMLJ 619 RG VORY WUQLþDU ÄþRYHNNRMLåLYLXNROibi pokrivenoj slamom s krovom na jednu vodu” (< slov. trnica „slamom pokrivena koliba s krovom na jednu vodu, þREDQVNDNROLEDcasa pastorum”620). PAPRATNA, 1560. (Crna Reka)621 od slov. fit. paprat „filix” + na. 3(5ý,129&( %(5ý,129&( = %(5ý,NOVCI, 1454- %(5ý,129&( 7LPRN V %HUþLQRYDFRSãWLQD.QMDåHYDF 622RGSRURGLþQRJLPHQD%HUþLQRYFL OL%HUþHLQRYFL 3(62ý1,&( 3RORPMH V3HVRþQLFD0LKDMORYJUDGVNL okrug)623RGVWVORYSHVvNtÄSHVDN´QLFH PEŠTERICE, 1560. (Zagorje)624 od slov. dem. pešterice ÄSHüLQLFH´ VORYSHãWHUDÄSHüLQD´ 3T./(Š %DQMD WRS 3DNOHã DWDU V 9UPGåH opština Sokobanja)625 od slov. pakleš „mesto gde se proizvodi pakao” VORYSDNDRÄVPRODNDWUDQ´ VWVORYSvNOvXSRUKLGU. Paklešnica u bivšem okrugu valjevskom i s. Pakleštica u okrugu pirotskom626). PLAHOVCE, 1455. = PLAŠIVEC, 1560. (Zagorje) = PLAŠIVEC, 1560. (Polomje = bivše s. Plašivec, danas Plešivec Mihajlovgradski okrug)627 od stslov. plešivv ÄJRORWMHPHQ üHODY´ stslov. SO ãv ÄüHOD´ XSRU VORY SOHãD ÄJROHW JROR ]HPOMLãWH JROR

618

108 6ODYROMXE*DFRYLü teme”, l.i. Plesso u darovnici napisanoj u Solinu 994. godine, te RURQLP3OMHãHYLFDEUGR3OHãSRNUDM9DUDåGLQDL.QMDåHYFDLV3OHãFH u Gorskom Kotaru itd.)628 + ec. PLAŠKOVCE, 1560. = PLAŠKOVICA, 1586. (Krivina)629, vidi ojk. PLAHOVCE. 3/2ý1,., 1530- 3232ý1,. 3/2ý1,. (Fetislam)630RGVORYSORþQLNÄNDOGUPLVDQSXW´%LüHGDMHQDVHOMHELOR SRVWDYOMHQR SRUHG QHNLK RVWDWDND SRSORþDQRJ ULPVNRJ SXWD QD dunavskom limesu. POGOREVAC, 1530-35. = POGORELCE, 1560. = POGORICA, 1586. (Krivina = top. Pogorevac imanastir Pogorevac, atar s.9UDåRJUQFDRSãWLQD=DMHþDU 631RGVORYSRJRUÄJRUãWDNþRYHN NRMLåLYLXJRUL´632 + evac. PODGOR, 1455. = PODGORICE, 1560. (Crna Reka = s. Podgorac*, opština Boljevac)633 RG VORY SUHG SRG ÄX SRGQRåMX´ slov. gor(a) „planina” + ice (upor. Podgorica, Crna Gora). PODGRAD, 1478-81. = PODGRADIE, 1560. (Svrljig = QDMYHURYDWQLMHVHQDOD]LORXSRGJUDÿXVUHGQMRYHNRYQRJJUDGD6YUOMLJD na mestu današnjeg s. Varoš, opština Svrljig)634, vidi ojk. PODGRADIE. PODGRADIE, 1455. = PODGRAD, 1560. (Banja = top. Podgrad, ispod srednjovekovnog Soko Grada, opština Sokobanja)635 RGVORYSRGJUDÿHÄsuburbiumXSRGQRåMXJUDGD´ PODGRADCE, 1560. (Crna Reka)636, vidi ojk. PODGRADIE. 32=9,äDA, 1455, 1483, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Popšica, opština Svrljig)637 od slov. pred. po(d) „u SRGQRåMX´ VORY ]YLåG

628 HI III, str. 140 629

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 109

„WRSRQLPVL]YRURPXNRMHPOMHWLYRGD]YLåGL".6387UDåHüLSRVYUOMLãNRP NUDMX³L]YRUNRML]YLåGL´1HGHOMNR%RJGDQRYLüJDMHQDãDRQDGRPDN VHOD 3RSãLFH X %DQML LOL %DQMLFL *OHGDMXüL GDQDãQMX SDQRUDPX V 3RSãLFH 1 %RJGDQRYLü MH XRþLR GD MH VHOR QHSRVUHGQR LVSRG QLYRD MXYHODUQRJ L]YRUD þLML NDUDNWHU SRWYUÿXMX L JDVQH HPDQDFLMH L]UDåHQH mehurima. Time bi i “determinacija POD- dobila svoje razjašnjenje, a GDQDãQMDVH3RSãLFDRWNULODNDRPRJXüDNRQWLQXDQWD3R]YLåGH´639 POLANICE, 1455. = POLANICA, 1466. = POLJANICE, 1560. (Banja = top. Poljana, atar s. Trubarevca, opština Sokobanja)640 od slov. poljan(a) + ice. POREDNIK, 1455. = PORODNIK, 1560. (Timok = mahala 3RUHGQLNV0DQMLQFDRSãWLQD.QMDåHYDF 641 od slov. porednik „koji je sa stokom pored koga” (upor. „od Rovina ovce najavio, a bez druga i bez porednika” i „2YFHþXYD3HWUH%RãNRYLüXGUXJDQHPDSRUHGQLND nema”)642 PORODIM, selište 1466. (Zagorje) = PORODIM, 1560 (Polomje)643, vidi ojk. BURDIM. POTOK, 1455, 1466, 1483, 1560. (Vidin)644 od slov. hidr. potok „rivusNXüDVHORXSRWRNX´ POTPEGALCE, 1466. = PODBEGALCE, 1560. (Crna Reka)645 od slov. pred. po + sinkopirani pred. (o)d + slov. begal = poodbeglo + ce. POTRKANJE, 1455. = POTRKANJE, 1466. = POTROKAN, 7LPRN V 3RWUNDQMH RSãWLQD .QMDåHYDF 646 od slov. potrk ÄSRWUþL´DQMH XSRUSR-trkati „po-WUþDWL´647).

638 ER, III str. 667 639GBRDBA;HJGBDVWU-,QDþHRYDMSULORJMHDXWRURYUHIHUDW QD,9MXJRVORYHQVNRMRQRPDVWLþNRMNRQIHUHQFLMLNRMDVHRGåDODRNWREUD X3RUWRURåX 640

110 6ODYROMXE*DFRYLü

PRAHOVO, 1530-35. = PRAHOVA, 1560. = PRAHOVO, 1586. (Fetislam = s. Prahovo, opština Negotin)648 od slov. prah (< VWVORY SUDKt ÄYUOR VLWQL GMHOLüL QHþHJD ãWR VH UDVSDOR SXOYLV”649+ ovo. PREKASTENA, 1560. (Crna Reka = top. Prekostena, atar s. Dobrog Polja, opština Boljevac)650 od slov. prid. preka „surova, gruba” + slov. stena. PREKONOGA, 1455, 1560. (Svrljig = s. Prekonoga, opština Svrljig)651RGVORYSUHNRQRJDÄSUHþLFD´ SODQLQVNDMDKDüDVWD]DNRMD YRGLL]6YUOMLJDSUHNRV3UHNRQRJHX6LüHYDþNXNOLVXUX]DMHGDQVDW hoda). PREKONOZI, 1560. (Svrljig = s. Prekonozi, opština Aleksinac)652, vidi ojk. 35(.212*$ 85MHþQLNX-$=8VHNDåHGD je „Postanje nejasno”653). PREHOD, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = nalazilo se u blizini s. Radujevca, opština Negotin)654 od slov. prehod „prelaz (o reci Timoku)”. PREHODA, 1560. (Crna Reka = hidr. Preodski potok, atar s. Donja Bela Reka, opština Bor)655, vidi ojk. PREHOD. PRIGVOZDIE, 1560. (Crna Reka = nalazilo se do samog s. Sas /Saslar/, opština Boljevac)656 od slov. pril. pri „kod, blizu” + JYRåÿH Äferum”. Valja spomenuti da su u s. Sas, koje je imalo 23 GRPD åLYHOL SR]QDWL NRYDþL RG VWDULQH VD REDYH]RP GD YLGLQVNRM WYUÿDYLLVSRUXþHJRGLãQMHJYR]GHQLKãLSNLLYUKRYD]DVWUHOHD za svoga spahiju 190 vrhova za strele i 30 potkovica, što posredno govori u prilog iznetog mišljenja.657

648

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 111

PRIDVORICE, 1560. (Svrljig)658 od slov. pridvorice „dodvorice, poturice”. PRODANOVCE, 1455, 1466. = PRODANKOVCE, 1560. (Timok)659 od l.i. Prodan + ovce. PROSENICE, 1560. (Timok)660 od slov. prosenice „njive ]DVDÿHQHSURVRP´ VORYILWSURVRÄmilium”). PUSTE JOŠANICE, 1560. (Crna Reka)661 od slov. jošanice „zemljišta obrasla johama” < slov. prid. jošan (< slov. fit. joša < joha „alnus”) + ice (upor. imena reka, banja i manastira u Srbiji)662 i slov. prid. puste „napuštene” (ime mnogim „mjestima i vodama” u Srbiji i BiH)663. RABIŠA, 1455, 1466, 1560. (Zagorje = s. Rabiša, Mihajlovgradski okrug)664 od l.i. Rabiša (upor. Dragiša, Staniša, Miliša itd.). RAVNA, 1455, 1466, 1560. (Timok = s. Ravna i razvaline srednjovekovnog grada Ravni, odnosno DQWLþNRJ NDVWHOD Timacum MinusRSãWLQD.QMDåHYDF 665 od slov. prid. ravna (naselje postavljeno u ravnici pored Timoka). RADATOVAC, 1530-35. = RADATOVCE, 1560. (Krivina)666 od l.i. Radat + ovce. RADEVINA, selište 1455. (Šehirkej = s. Radejna, opština Dimitrovgrad)667 od l.i. Rad(e) + evina. RADENKOVCE, 1455, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Radenkovac, opština Sokobanja)668 od l.i. Radenk(o) + ovce.

658

112 6ODYROMXE*DFRYLü

RADEPOLCIPRåHVHþLWDWL5$'232/&, %HOJUDG RADOBOLCE, 1560. (Polomje)669 RG SRURGLþQRJ QDGLPND Radepoljci „oni koji rade u polju”. RADETINA, 1560. (Crna Reka)670 od l.i. Radet(a) + ina. RADIVOJOVCE, selište 1478-81. (Svrljig = bilo je sejalište s. Drajinca)671 od l.i. Radivoj(e) + ovce. 5$',ý(9$&, 1530- 5$',ý29&( (Krivina)672 RGOL5DGLþ673HYDF RGUåDYDQMH-evac prema disim. -ovce). RADKOVCE, 1560. = RADKOVAC, 1586. (Fetislam = nalazilo se blizu s. Slatine ili na Slatinskoj reci)674 od l.i. Radk(o) + ovce. RADOVICE, 1455. = RADEVAC, 1466. = RADEVEC, 1454- 79. = RADEVCE, 1560. (Timok = top. Radovica, deo s. Dejanovca, opština KnjDåHYDF 675 od l.i. Rad(e) + ovice. RADOMIR, 1455, 1530-35. (Krivina)676 od l.i. Radomir. RADOMIROVCE, 1455, 1478-81, 1560. (Svrljig = s. Radomirovac, opština Svrljig)677 od l.i. Radomir + ovce. RADOTINCE, 1560. (Krivina)678 od l.i. Radot(a) + ince. RADUJOVCE, 1560. = RADUJEVAC, 1586. (Fetislam = s. Radujevac, opština Negotin)679 od l.i. Raduj + evac. RADUSINOVCE, 1455. = RADESINOVCI, 1466. = RADUSINOVCE i RADESINOVCE, 1560. (Zagorje)680 od l.i. Radusin + ovce. RAINCI, 1455. = RAJINCE, 1466. = RAINCI, 1483. (Belgrad)681 oGSRURGLþQRJLPHQD5DMLQFL OL5DMDLQFL

669

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 113

RAJALOVCE, 1455, 1483. (Timok)682 od l.i. Rajil(o) + ovce. RAJANOVAC, 1530-35. = RAJANOVCE, 1560. = RAJANOVAC, 1586. (Krivina = top. Rajanovac, atar s. Rogljeva, opština Negotin)683 od l.i. Rajan684 + ovce. RAJANOVCE, 1455, 1560. (Polomje)685, vidi ojk. RAJANOVAC. RAJANOVCE, selište 1560. (Polomje)686, vidi ojk. RAJANOVAC. RAJANOVCE, 1455, 1560. (Vidin) = RAJANOVCE, 1560. (Zagorje = s. Rajanovci, Mihajlovgradski okrug)687, vidi ojk. RAJANOVCE. RAJANOVCE, 1560. (Crna Reka)688, vidi ojk. RAJANOVCE. RAJANOVCE, drugo ime DOLNA BELA 1560. (Zagorje = s. Bela, Mihajlovgradski okrug)689, vidi ojk. RAJANOVCE. Drugo ime od slov. prid. dolnja i bela. RAJAC, 1530-35. = RAJCE, 1560. = RAJAC, 1586. (Krivina = s. Rajac, opština Negotin)690RGVORYUDMvÄNDO´691 + ac. RAJEC, 1455, 1478-81, 1483, 1560. (Zagorje) = Gorne RAJCE, 1560. (Zagorje)692, vidi ojk. RAJAC i slov. prid. gornje. 5$-ý,129&( 9LGLQ 5$-ý,129&( (Zagorje)693RGOL5DMþLQRYFH RAKITNICE, 1455. = RAKITNICA, 1466. (Timok = s. Rakitnica, Mihajlovgradski okrug)694 od slov. fit. rakit(a) „vrba niskog

681

114 6ODYROMXE*DFRYLü rasta sa šibljem crvenkaste kore, salix purpurea, salix caprea, evonymus europaeus”695 + nica ("Potvrde su od XIV veka kao npr. Ot 6LWQLFH X NDPHQv, koji postaviše QDVUHGv bare, u rakitu i u cestu u 'HþDQVNRM KULVRYXOML. 5LMHþ MH VWDUD X SUDVORY MH UDN\WD X UXV L X EXJ NDR L NRG QDV X þHã UDN\WD X SROM URNLWD ,]YRGL VH SUHPD indoevr. korjenu ork-, ark-WH]QDþLQHãWRãWRVHVDYLMDVYLMD”).696 RAKOVICA, 1530-35. = GRADIŠTE, drugo ime RAKOVICE, 1560, 1586. (Krivina = s. Rakovica, Mihajlovgradski okrug)697 od l.i. Rak(a) + ovica. Drugo ime od slov. gradište „razvaline grada, mesto gde je nekad bio grad”. 5$.ý2 26(1,&(, 1560. (Crna Reka)698RGOL5DNþR (o)ve i slov. fit. osenice „senkice” (< slov. osen „senka” + ice; upor. „WRSRQLPLRGQD]LYDGUYHüD2VHQLNRVLND”).699 RASICA, selište 1454-79. (Gelvije)700 od l.i. Rasica.701 RASICEVHOLãWH 7LPRN WRS5DãLQDFDWDUV%XþMD RSãWLQD.QMDåHYDF 702, vidi ojk. RASICA. RASNIK, 1455. = RESNIK, 1466, 1478-81, 1560. (Banja = s. Resnik, opština Sokobanja)703 od slov. fit. resnik „calinus vulgaris” (upor. „Terra Resnyk” XGDURYQLFL$QGULMH,,L]NRMRPSRWYUÿXMH neku ]HPOMX FUNYL ]DJUHEDþNRM Ä0HWD LQFLSLW D SDUte orientali in 5HVQ\N´ RGUHÿXMH VH PHÿD QHNRM ]HPOML NUDM *DULüD Ä1D YR]QLNvNRMLJUHGHSRGHOXPHÿX5HVQLNvLPHÿX7RODQRYLQXLPHÿX ãWLWDULFX´X'HþDQVNRMKULVRYXOMLL]OL5HVQLNX6RSRüDQVNRP SRPHQLNX UHVQLN ÄYUDþ JDWDODF´ X þODQX Dušanovog zakonika; Ä2UHVQLFHNRLWHOHVDPUvWYvLKåHJXWv”)704.

6955MHþQLN-$=8VWU-18 6965MHþQLN-$=8VWU 697

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 115

RAHOVICE, 1455. (Timok = top. Reovica, atar s. Novog .RULWD RSãWLQD .QMDåHYDF 705 RG RUDKRYLFH Ä]HPOMLãWD ]DVDÿHQD orasima” < slov. prid. orahov (< slov. fit. orah „nux” + ov) + ice. Kasnije je GRãOR GR ]DEHOHåHQH JUDILMH WRS Reovica < slov. fit. oreovica.706 RAŠANICA, selište 1478-81. = RAŠINCE, selište 1560. 6YUOMLJ VHOLãWH5DãDQLFDQDOD]LORVHMXåQRRGV5DGPLURYFDJGHMHL sada lokalitet Rašinac, opština Svrljig)707 od l. i. Raš(a)708 + ince. RAŠINCE, 1455. = RAŠANICA, selište 1478-81. (Svrljig = WRS 5DãLQDF L]PHÿX DWDUD V 3LUNRYFD L 3RSãLFH RSãWLQD 6YUOMLJ 709, vidi ojk. RAŠANCE. 5(ä,129&(, selište 1466. ( ? )710 RG OL 5HåLQ XSRU SUH] 5HåDQRY Ä3RWYUÿXMX VH QHND GREUD QHNRP PDQDVWLUX 1388.”711) + ovce. REKOŠANICA, selište 1466. (Banja = hidr. Reka Jošanica*, atar s. Jošanice, opština Sokobanja)712 od slov. hidr. rek(a) + - RãDQLFD VORY]RRQMRãDQþLFDÄYUVWDVLWQHULEH´713). RELKOVA, selište 1560. (Svrljig)714 od l.i. Relk(o) + ova. RELJOV DOL, 1454-79. (Crna Reka)715 od l.i. Relj(a) + ov i VORYGROÄPDODGROLQDYUWDþD´ REPLJAN, 1455. (Belgrad), 1560. (Polomje = s. Repljana, Mihajlovgradski okrug)716 od slov. fit. replj(a) „repa”717+ an.

705

116 6ODYROMXE*DFRYLü

5(ý,&$, 1530- 5(ý,&(VDVHOLãWHP95%,&( R(ý,&$ .ULYLQD Ä6HOR 5HþLFD VH QDOD]LOR X EOL]LQL GDQDãQMHJVHOD5HþNHRSãWLQD1HJRWLQ´ 718RGVORYKLGUUHþLFD REŠINCE, 1455. = Puste RAŠANICE, selište 1560. (Svrljig = top. i hidr. Pusti Rašinci, atar s. Pirkovca i Radmirovca, opština Svrljig)719, vidi ojk. RAŠINCE. RIBJAKVHOLãWH ä$%-$.VHOLãWH ä$%-$. 1560. (Zagorje)720 od slov. ribjak „ribnjak”721RGQRVQRRGVORYåDEMDN ÄåDEOMDNXVWDMDODSUOMDYDYRGDEDUDXNRMRMLPDPQRJRåDED´ XSRU LPHPDKDOLäDEOMDNXIRþDQVNRPNRWDUXX%RVQLLäDEOMDNQHNDGDãQMD SUHVWRQLFD&UQRMHYLüDQDXãüX0RUDþHX6NDGDUVNRMH]HUR 722 ROGLJEVO, 1530-35. = ROGLEVA, 1560. = ROGLEVO, 1586. (Krivina = s. Rogljevo, opština Negotin)723 RG VWVORY URvJOv ÄXJDR üRãDN GROLQH NRMX þLQL UHND Timok)” + evo (upor. u povelji 8URãD,,,'HþDQLPDÄURJvOv6YDWRYH3ROMDQH”)724. RTKOVO, 1530-35. = IRADKOVA, 1560. = RDKOVO, 1586. (Fetislam = s. Rtkovo, opština Kladovo)725 RG VWVORY UvWvNtÄratak, UDWLVSXSþHQLNRPDG]HPOMLãWDXYRGLLOLQDSODQLQL” (upor. „$PHÿH mu...oW UHNH X UDVRKDW\M NDP\ L X UvWvN X RVWU\M” /XIV vek/ u Svetostefanskoj hrisovulji)726 + ovo (naseqe je sme{teno na samom rtu u Dunav). RUDAR, selište 1466. ( ? )727RGVORYUXGDU³þRYHNNRMLNRSD rudu”. RUDARE, 1560. (Krivina)728 od slov. rudar + (c)e. RUDARCE, selište 1478-81. (Svrljig = sejalište s. Lalinca)729 od slov. rudar + ce.

718

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 117

RUDARŠTICE, 1560. (Crna Reka)730 od slov. rudar + štice. RUDNE, selište 1560. (Crna Reka)731 od slov. rudine „pratum”. RUEN, 1455. (Vidin)732 od slov. prid. rujen (< slov. fit. ruj „rhus cotynus´HQ ÄåXWåXüNDVWLFUYHQFUYHQNDVWUXPHQUXåLþDVW´ (upor. "0HÿD MH NDWXQX 3LQXãLQFLPD LãOD QD 5XMHQv”. Car Dušan RVQLYDPDQDVWLUVY$UKDQÿHODX3UL]UHQXRNR.).733 RUJEVO, 1530-35. = RUJEVA, 1560. = RUJEVO, 1586. (Krivina = top. Rujeva glava i Rujevo brdo, atar s. Brestovca, opština Negotin)734 od slov. fit. ruj + eva. RUJOVICE, 1455. = RUJOVCE, 1560. (Banja = s. Rujevica, opština Sokobanja)735 od slov. fit. ruj + ovice. RUJOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Ruište, atar s. 1LNROLþHYD L KLGU 5XMRYLFD DWDU V /HQRYFD RSãWLQD =DMHþDU 736 od slov. fit. ruj + ovce. RUKJAVA, 1560. (Crna Reka = top. i hidr. Rukjavica, atar s. Slatine, opština Bor)737 od l.i. Rukij(a)738 + ava. RUPCE, 1455. = RUBCE, 1560. (Polomje = s. Rupci, Mihajlovgradski okrug)739 od slov. rup(a) ÄMDPD YUWDþD SHüLQD GXSOMD´FH XSRUWRS5XSFLX6RSRüDQVNRPSRPHQLNX 740. SEDINCE, 1560. (Zagorje)741 od slov. fit. sadin(a) „vrsta trave” + ce. SELIŠTE, 1560. (Polomje)742 od slov. selište „mesto gde je nekad bilo naselje”.

729 Miscellanea 2, 1478-81, str. 160 730

118 6ODYROMXE*DFRYLü

SELCE, 1455. = SENCE, 1466. = SELCE, 1560. (Timok = s. 6HODþNDRSãWLQD=DMHþDU 743 od slov. dem. selce „seoce”. SELCE, selište 1455, 1466, 1560. (Crna Reka = top. Selištance, DWDUV3ODQLQLFH RSãWLQD=DMHþDU 744, vidi ojk. SELCE. SENOVCE, selište 1455, 1454-79. (Zagorje)745 od l.i. Sen (upor. polj. l.i. Sen, ukr. l.i. Sen) + ovce. SENOKOS, 1455, 1560, 1586. (Crna Reka = top. Senište, atar V/HQRYFD RSãWLQD=DMHþDU 746 od stslov. V QRNRVv „livada”. SENCE, 1560. (Zagorje = spojilo se sa s. Gramadom, Mihajlovgradski okrug)747 od slov. dem. sence „senka”. SENCE, 1466. = SENICE, 1478-81. (Zagorje)748, vidi ojk. SENCE. SESLAVCE, 1455. = SESLAVCE, 1560. (Banja = s. Sesalac, opština Sokobanja)749RGOL6HVODYv OL6HVVORYIRUPDQW-slav; upor. „fluvium, qui YRFDWXV 6HV´ X ]DJUHEDþNRM ELVNXSLji, koja se VSRPLQMHXGDURYQLFL$QGULMH,,JRGLQHNRMRPSRWYUÿXMHQHNRP (JLGLMXVDYSRVHGNRMLMHGRWOHXåLYDR6HVDJUDGX,WDOLMLSUH]6HVD X'XEURYQLNXL].RUþXOH)750 + ce, odnosno od l.i. Ses + slov. formant - (s)al < -(s)alj < -slalj < -slavlj751 + ce. SIVAC, 1560. (Crna Reka)752 od slov. sivac „nešto što je sivo” XSRUV6LYDFX%DþNRM SIDOGOR, selište 1466. ( ? ) = SEDOGRIV, 1560. (Polomje = s. Sedogriv, Mihajlovgradski okrug)753 od slov. prid. sedogriv „onaj sa sedom grivom” (< slov. prid. sedo „canus” + slov. griv/a/ „juba”).

742

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 119

SINAGOVCE, 1455. = SNAGOVCE, 1560. (Vidin = s. Sinagovci, Mihajlovgradski okrug)754RGSRURGLþQRJLPHQD6LQDJRYFL SIRUNA, 1455. = SIRNA, 1466. = SIRINE, 1560. (Svrljig = top. Širina, atar s. Okruglice, opština Svrljig)755 od slov. širine. 6.2ý.$, 1530- ,6.2ý.$ 6.2ý.$ )HWLVODP KLGU 6NRþND DWDU V -DEXNRYFD RSãWLQD 1HJRWLQ 756 od VORYGHPVNRþND VORYVNRNÄNDPHQ´ 757 SKROVNICA, 1530-35. = ISKROVNICE, 1560. = Gorne ISKRIVNE, 1560. = Dolne ISKRIVNICE, 1560. = SKROVNICA, 1586. = D. SKRIVNICA, 1586. (Krivina = top. Skromnica, atar s. .RSULYQLFHRSãWLQD=DMHþDU 758 od slov. prid. skrovn(a) „potajna”759+ ica (današnji oblik je došao promenom -vn- > -mn-; upor. glavnja > glamnja itd.). SLAVOTIN, 1530-35. (Krivina) = ISLAVOTIN, 1560. (Polomje = s. Slavotin, Mihajlovgradski okrug)760 od l.i. Slavot(a) + in (upor. l.i. Ljubota, Dragota, Mileta itd.). SLATINA, 1455, 1466. = Golema SLATINA, 1560. (Crna Reka = verovatno s. Slatina, opština Bor)761 od slov. slatina i slov. prid. golema. SMEDOVO, 1530-35. = ISMEDOVA, 1560. = SMEDOVO, 1586. (Krivina = s. Smedovac, opština Negotin)762 od l.i. Smed + ovo (upor. l.i. Smadu i prez. 6PDGRYLüX9ODKDVHYHURLVWRþQH6UELMH SOVICE, 1530-35. = SOVINE, 1560. (Fetislam)763 od slov. ornit. termina sovice pl. „noctua”, odnosno od slov. prid. sovine „ono što pripada sovi”.

754

120 6ODYROMXE*DFRYLü

SOJOVCE, 1455. (Timok = hidr. Sojovski potok, atar s. Lasova, opština ZaMHþDU 764 od l.i. Soj(a) + ovce. SOKOLAROVAC, 1530-35. = SOKOLAR, 1560. (Krivina = WRS 6RNRODU DWDU V âLSLNRYD RSãWLQD =DMHþDU 765 od slov. sokolar „koji uzgaja sokole, falcarius” (< slov. ornit. termin sokol + ar) + ovac. SOKOLOVCE, 1455, 1560. (Timok = danas ima s. Gornja i 'RQMD6RNRORYLFDRSãWLQD.QMDåHYDF 766 od slov. ornit. termina sokol + ovce. Sredne KAMENICE, 1455, 1560. (Timok)767 od slov. kamenice „korita u kamenu na reci gde se nekad pralo rublje, alveus” i slov. prid. srednje. STANCE, 1530-35. = Gorne i Dolne ISTENCE, 1560. = G. i D. STENCE, 1586. (Fetislam)768 od slov. stan "mesto za stanovanje" + FHLOLXGUXJRMLWUHüRMJUDILMLRGVORYVWHQLFHÄsaxum” (upor. „Fuit sub alpibus a castro latine Murula vocitato sclavonice Stenice” kada Petar Krešimir RGUHÿXMH JUDQLFH FUNYL UDSVNRM X %LRJUDGX JRGLQHLPHPDKDOLV=DJUDÿDXVDUDMHYVNRPNRWDUXVX6WHQLFH)769 i slov. prid. gornje i dolnje. Staro MILOVA, 1560. = MILOVO Staro, 1586. (Krivina)770 od l.i. Mil(e) + ova i slov. prid. staro "vetus". STOLIN BROD, 1560. (Polomje)771 od l.i. Stol(e) + in i slov. brod „mesto prelaza preko reke”. SUDOMIR, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = nalazilo se u DWDUXV0HWULãRSãWLQD=DMHþDU 772 od l.i. Sudomir (upor. poq. i rum. l.i. Sud/ak/ i Sud/ac/, l.i. Miomir, Branimir itd.)773.

764

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 121

SURVIN, 1560, 1586. (Fetislam)774 od slov. survina „ono što se sa visine survavanjem srušilo”. SUHAC, 1560. (Crna Reka)775 od slov. prid. suh „siccus” + ac. Suhi BRUSNIK, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina)776 od slov. fit. brusnik „mesto gde ima brusnica, šumska niskD åEXQDVWD ELOMND V ERELþDVWLPSORGRPNRMLVHMHGH´777 i slov. prid. suhi. SUHODOL, 1455, 1466, 1560. (Timok = top. Suvodol i PDQDVWLU 6XYRGRO X EOL]LQL 0LQLüHYD RSãWLQD .QMDåHYDF778)779 od slov. suhodol „suva dolina”. SUHODOL, 1455. = Gorni i Dolni SUHODOL, 1560. (Crna 5HND WRS 6RGRO6XYLGRO DWDU V 1LNROLþHYD L =DMHþDUD RSãWLQD =DMHþDU 780, vidi ojk. SUHODOL. ŠAREN KAMEN, 1530-35. = ŠARKAMEN, 1560. = ŠAREN KAMEN, 1586. (Fetislam = s. Šarkamen, opština Negotin)781 od slov. prid. šaren + slov. kamen. ŠATRENA, 1560. (Zagorje)782 od slov. šatrena „bajalnica, þDUREQLFD´NRMDMHQDVWDODSUHPDãDWUHQLNÄþDUREQMDNEDMDOQLNPDJXV strigor, praecantator, praestigiator” (upor. šatrenje, šatriti, šatrivac i QDGLPDN]DåHQVNRþHOMDGHãDWUH).783 ŠIBIKOVO, 1530-35. = ŠIBIKOVA, 1560. = ŠIBIKOVO, 1586. .ULYLQD VâLSLNRYRRSãWLQD=DMHþDU 784 od slov. fit. šibik(a) „virga”785 + ovo. ŠTITAR 7LPRN VâWLWDUFLRSãWLQD.QMDåHYDF 786 od slov. štitar „scutarius”.

774

122 6ODYROMXE*DFRYLü

ŠTITAR, 1478-81, 1586. (Svrljig)787, vidi ojk. ŠTITAR. 7$01,ý, 1530- .ULYLQD V7DPQLþRSãWLQD Negotin)788RGVORYWDPQLNÄWDPQRPUDþQRPHVWRXGXERNRMXYDOLGR koga sunce ne dopire”. TIHANOVCE, 1455. = TEHANOVCE, 1560. (Vidin = s. Tijanovci, Mihajlovgradski okrug)789 od l.i. Tihan790 + ovce. TIHOJOVCE, 1455. = TIHOVCE, 1466, 1560. (Svrljig = s. Tijovac, opština Svrljig)791 od l.i. Tihoj(e) + ovce. TLSTI DOL, selište 1560. (Svrljig = top. Tlasti Dol, atar s. Varoš, opština Svrljig)792 od slov. prid. tlsti (tusti) „debeli” i slov. dol ÄPDODGROLQDYUWDþD´ XSRr. rom. paralelu, top. Mutogras < vl. munte + gras „debelo brdo” kod Splita, Hrvatska)793. TOVARIŠ, drugo ime POLETKOVCE 1560. (Zagorje = s. Poletkovci, Mihajlovgradski okrug)794 od slov. tovar + iš795. Drugo ime od l.i. Poletk(o) + ovce. TOLANCE, 1560. (Fetislam)796 od l.i. Tolan + ce. TOLOVEŠ, 1455. = TOLUS, 1466. = TOLEŠ, 1483. (Zagorje) = TOLOVICE, 1560. (Polomje = s. Tolovica, Mihajlovgradski okrug)797 od slov. l.i. Tola + ovice. TOPLA, drugo ime NOVASEL 1560. (Crna Reka = Topla, ]DVHODN%XþMDRSãWLQD%RU 798 od slov. prid.topla „ona koja se odnosi na topaoizvor". Drugo ime od slov. novo + selo „novae vicus”. TOPLI, 1455. = TOPLA, 1560. (Timok = s. Šuman Topla, RSãWLQD.QMDåHYDF 799, vidi ojk. TOPLA.

787 Miscellanea 2, 1478-81, str. 152 788

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 123

TOPOLNICA, 1530-35. = TOPOLNICE, 1560. = 7232/1,&$ .ULYLQD WRS 7RSROQLFD DWDU V 7DPQLþ opština Negotin)800 od slov. fit. (dem. oblika) topolnice „populus alba, MDEODQ´ XSRUWRS7RSROQLFDX2EODVWL%UDQNRYLüDRSãLUQLNDWDVWDUVNi popis iz 1455. godine). TOPLOVICE PRåH VH þLWDWL L 7232/29,&$ L TOPOLOVEC), 1466. (Belgrad = s. Topolovec, Mihajlovgradski okrug)801 od slov. fit. topol(a) „populus alba” + ovice. TREŠNICE, 1455. = OTREŠNICE, 1466. (Crna Reka)802 od slov. fit. (dem. oblika) trešnjice „cerasus, serasum”. TRIVEŠNICE, 1560. (Banja)803 od slov. prid. *trivešvQ „gljivast” (< slov. fit. trifa „vrsta jestive gljive, Tuber, Tuber melanosporum”; upor. poradi f > v, Trifundan > Trivundan „dan u JRGLQLSRVYHüHQKULãüDQVNRPVYHFX7ULIXQX´)804 + ice. TRNOVICA, 1466. = TRNOVCE, 1560. (Timok = s. Trnovac, RSãWLQD.QMDåHYDF 805 od slov. fit. trn „spina” + ovce. TRNOVCE, 1530-35, 1560, 1586. (Krivina = s. Trnavac, RSãWLQD=DMHþDU 806, vidi ojk. TRNOVICA. TRNJANE, 1530-35. = TRNJANI, 1560, 1586. (Fetislam = s. Trnjane, opština Negotin)807RGSRURGLþQRJQDGLPND7UQMDQL RQLNRML pripadaju jednoj zadruzi od slov. fit. trn „spina” + jani). TROBRODICE, 1560. (Crna Reka)808 od slov. br. tri „tres” + brodice „mesta gde se prelazi preko reke” (verovatno je mesto bilo nadomak reke na kojoj je bilo tri broda „prelaza”). TRUBOVAC, 1530-35. = TRUBEVCE, 1560. (Krivina)809 od l.i. Trub(a) + evce.

799

124 6ODYROMXE*DFRYLü

TREŠTINOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Trasnita < vl. prid. trasnita „zgromljena, tresnuta”, atar s. Šarbanovca*, opština Bor)810 od slov. trešt(i) „grmi” + inovce. TULICE, 1455. (Gelvije) = TUGINCE, 1560. (Crna Reka = WRS7XÿLFHDWDUV0LURYDRSãWLQD%ROMHYDF 811RGVORYWXÿLFHÄWXÿD PHVWDPHVWDJGHåLYHWXÿLQFL´ UGLEŠNICE, 1560. (Svrljig)812, vidi ojk. AGLEŠNICE. UGLEŠTICE, selište 1560. (Crna Reka)813, vidi ojk. AGLEŠNICE. ULETKOVCE, 1455. = ULENKOVCE, 1466. (Gelvije) = ULETKOVAC, 1560. (Crna Reka)814 od l.i. Uletk(o) + ovce. USTOBOL, 1455. = OSTOBIL, 1466. = ISTUBLA, 1560. (Timok = mahala Stubal s. Marinovca, opština =DMHþDU 815 od slov. VWXEDOÄãXSOMHVWDEORGUYHWDNUR]NRMHSURWLþHL]YRU´GRNMHLQLFLMDOQR U, O i I samo turska proteza. USTOGAROVCE, 1455. = STRUGAROVCE, 1466. = ISTOGAZOVCE, 1560. (Timok = s. Stogazovac, opština .QMDåHYDF 816 od slov. sto „centum” + gaz „plitka mesta na reci gde se SUHOD]LJDåHQMHP´RYFH UTRINCE, selište 1466. (Zagorje) = OTRENCE, 1530-35. = OTRETINCE, 1560. (Krivina)817 od slov. utrin(a) „opštinsko, seosko ]HPOMLãWHNRMHVOXåL]DLVSDãXVWRNH]DSXãWHQRQHREUDÿHQR]HPOMLãWH´ + ce. UŠEVICEVHOLãWH 2â29&(PRåHVHþLWDWL8â29,&$ 1466. (Timok = top. Uševica, atar s. ŠtrpcLRSãWLQD.QMDåHYDF 818 od l.i. Uš(ko) + evice.

810

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 125

UŠOVCE, 1560. (Polomje = verovatno s. Ošane, Mihajlovgradski okrug)819, vidi ojk. UŠEVICE. VALKAŠINOVCI, 1454-79. (Zagorje)820RGSRURGLþQRJLPHQD Valkašinovci ( < l.i. V’lkašin + ovci). VEZICE 7LPRN 9Håinski potok, pritoka Velike âDãNH DWDU V 9UDWDUQLFH RSãWLQD =DMHþDU 821 od slov. vezice (upor. Ä0XãND GHFD XþHSUDYLUWL JDMWDQH PUHåH L YH]LFH´ NDR L RMN GAJTANINO i GAJTANCI). VELEŠNICE, 1560. (Zagorje)822 od l.i. Veles < Veles "paganski slovenski bog stada" (upor. grad Veles u Makedoniji na Vardaru) + nice. VELISAVCE, 1560. = VELISAVAC, 1586. (Fetislam = QDOD]LOR VH X DWDUX V *ORJRYLFH RSãWLQD =DMHþDU 823 od l.i. Velislav + ce. VELJE POLJE, 1455. = ALANINCE, drugo ime VELTJE POLJE, 1478-81, 1560. (Svrljig = top. Velje Polje, atar s. Tijovca*, opština Svrljig)824 od slov. prid. velvje „veliko” i slov. polje u prvom SRSLVXGRNVHXVYLPVOHGHüLPSRSLVLPDVSRPLQMHLGUXJRLPHQDVWDOR od l.i. Alan825 + ince. VELOHINE, 1455. (Svrljig)826 od l.i. Veloh + in(j)e. VELUTINCE, selište 1455, 1466, 1483. (Banja = bilo je zemljište s. KIEFŠTICE zajedno sa selištem NEDELSKO, atar s. 0XåLQFD RSãWLQD 6RNREDQMD 827 od slov. velut „velur” + ince (upor. top. 9HOXÿH YHOXWMH 828 VETRENE, 1560. (Timok = top. Vetren, atar s. Mali Izvor, RSãWLQD =DMHþDU 829 od slov. prid. vetren (upor. „...Primorje dimi od

819

126 6ODYROMXE*DFRYLü sile vjetrene”kaoi „3UHGYHþHXVUHGQDMYHüHYMHWUHQHKXNH”; vidi top. Slemen, Maglen i Vetren /vrh/ na ovom prostoru kao i ovde navedeni ojk. VRLEN iz 1455). VETRINA, 1530-35. = VETRINE, 1560. = VETRINA, 1586. .ULYLQD WRS9HWULQDSROMDQDMXåQRRGVHOLãWDVHODâLSLNRYDRSãWLQD =DMHþDU 830RGVORYDXJPYHWULQDÄPHVWRL]ORåHQRMDNRPYHWUX´ VETRINA, 1530-35. = VETRINE, 1560. = VETRINA, 1586. (Fetislam = top. Vetrinje i hidr. Vetranja, atar s. Glogovice, opština =DMHþDU 831, vidi VETRINA. VEŠTICE, selište 1455. = VISNICA, selište 1466. = Gorna VESTNICA, 1454-79. = VEŠTICE, 1560. (Zagorje = s. Veštice, Mihajlovgradski okrug)832RGVORYYHãWLFHÄ]OHLJUR]QHåHQHNRMHSLMX krv maloj deci, opsednute zlim duhovima”. VIDNA, selište 1466. = VIDA, selište 1454-79. = VODNA, 1560. (Zagorje )833 od slov. prid. vodena "mesto s puno vode". VIDROVAC, 1530-35. = VIDROVEC, 1560. = VIDROVAC, 1586. (Fetislam = s. Vidrovac, opština Negotin)834 od slov. zoon. vidr(a) „lutra” + ovac. VIROVO, 1560. (Polomje = s. Virovo, Mihajlovgradski okrug)835 od slov. prid. virovo (< vir „locus fluminis profundior, gurges” + ovo). VISLAVCE, 1455, 1483. (Zagorje)836 od l.i. Vislav (upor. l.i. Dunav i Morava izvedena prema nazivima reka) + ce. VIŠA NOVA JASENICA, 1530-35. = VIŠA NOVA JASENICE, 1560. = VIŠA NOVA JASENICA, 1586. (Fetislam = s. Jasenica, opština Negotin)837 od slov. fit. jasen „fraxinus” + ica i prid. viša i nova.

830

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 127

VLADISLAVOVCE, 1466. (Polomje)838 od l.i. Vladislav + ov + ce. 9/$',ý(1&( =DJRUMHV9ODGLþHQFL0LKDMORYJUDGVNL okrug)839RGSRURGLþQRJQDGLPND9ODGLþHQFL YODGLNDHQFL VLKOVA SLATINA, selište 1454-79. = VLKOVA ISLATINA, 1560. (Polomje = bivše s. Vlkova Slatina, danas s. Doktor Josifovo, Mihajlovgradski okrug)840 od l.i. Vlk + ova i slov. slatina „mesto gde izvire ili pišti slana ili nakisela voda”. VLKOSLAVCE, 1455. = VLKOSAVOVCE, 1560. (Vidin)841 od l.i. Vlkoslav + ce. VODNA, 1560. (Crna Reka = top. Vodna, atar s. Leskovca, RSãWLQD=DMHþDU 842, vidi VIDNA. VODNA, selište 1466. (Belgrad) = VODNA, 1560. (Polomje = verovatno s. Vodna, Mihajlovgradski okrug)843, vidi VIDNA. VOJNICE, 1560. (Timok = Vojnica, mahala s. Kalne, opština .QMDåHYDF 844 od slov. vojnice „vojišta, gredelji, gredice kod pluga na kojima se nalaze jarmovi” (govori se u Timoku, Pirotu, Šopluku i Kosovu).845 VOJNICE, 1560. (Vidin = verovatno s. Vojnice, Mihajlovgradski okrug)846, vidi VOJNICE. VOJNICI, selište 1454-79. = VOJNICE, 1560. (Zagorje = s. Vojnica, Mihajlovgradski okrug)847RGSRURGLþQRJQDGLPNa Vojnici (

838 Miscellanea 2, 1466, str. 19; Miscellanea 2, 1478-81, str. 151 ]DEHOHåHQRMHOL9ODGLVODY 839

128 6ODYROMXE*DFRYLü

VRANJEVAC, 1530-35. = VRANOVCE, 1560. = 95$1(9$& .ULYLQD WRS 9UDQMHYDF DWDU V 5HþNH opština Negotin)850 od l.i.Vran + jevac (upor. suf. vac < vas = vvsv „mesto stanovanja, dom”, danas „selo”)851 (upor. s. Vranjevci, kod Bitole, Makedonija).852 VRBA, 1455, 1483. (Timok = top. Vrba, atar s. Manjinca, RSãWLQD.QMDåHYDF 853 od slov. fit. vrba „salix”. VRBADINCE, selište 1455. ( ? )854 od slov. fit. augmentativa na -ad vrbad „mesto gde ima puno vrba” + ince. VRBICA, 1466. = VRBOVEC, 1454-79. (Vinišnica, od 1530. Crna Reka = top. 9UELFDQDPHÿLDWDUDV6ODWLQHL0HWRYQLFHRSãWLQD Bor)855 od slov. fit. vrbica „mala vrba”. VRBICE, 1455. = VRBICA, 1466. = VRANICA Gorna, 1454- *RUQH95%,&( 7LPRN V9UELFD RSãWLQD=DMHþDU 856, vidi VRBICA. VRBOVA, 1455. = VRBOVO, 1466. (Belgrad = s. Vrbovo, Mihajlovgradski okrug) 857 od slov. fit. vrb(a) + ova. VRBOVAC, 1530-35. = VRBOVCE, 1560. = VRBOVAC, .ULYLQD WRS 9UERYDF DWDU V %UXVQLND RSãWLQD =DMHþDU 858, vidi VRBOVCE. VRBOVICE, 1455. = VRBOVICA, 1466. = Gorne i Dolne VRBOVCE, 1560. (Crna Reka = s. Vrbovac, opština Boljevac)859 od slov. fit. vrb(a) + ovice. VRBOVCE, 1455, 1560. = Gorne i Dolne VRBICE, 1560. 3RORPMH YHURYDWQRV9UERYþHF0LKDMORYJUDGVNLRNUXJ 860 od slov. fit. vrb(a) + ovce i slov. prid. gornje i dolnje.

849

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 129

VRBOVCE, 1455, 1466, 1560. (Banja = s. Vrbovac, opština Sokobanja)861, vidi VRBOVCE. VRBOVCE, 1455. (Vinišnica)862, vidi VRBOVCE. VRBOVCE, selište 1466. (Belgrad)863, vidi VRBOVCE. VRBOTICE, 1455. (Vidin ? = top. Vrbata, atar grada Kule*, Mihajlovgradski okrug)864 od slov. fit. vrb(a) + otice865. VRELO, 1530-35 = IVRELO, 1560. = VRELO, 1586. (Fetislam = top. i hidr. Vrelo i Vrelska reka, atar s. Plavne, opština Negotin)866 od slov. vrelo. 95ä,*50ä$, selište 1466. (Vinišnica)867 od slov. prid. YU D åLVORYILWJUP VRLA VISOKA, 1530-35, 1560. (Krivina = top. Visoko, atar s. Veljkova, opština Negotin)868 od slov. vrla „litica” i slov. prid. visoka. VRLEN, selište 1455. (Svrljig = hidr. VrlineDWDUV%XþXPD opština Svrljig)869 od slov. vrlen „strmen” (u govoru Timoka i Pirota). VRTOP, 1560. (Zagorje = s. Vrtop, Mihajlovgradski okrug)870 RGVORYYUWRSÄYUWDþD´871. VRH, 1455, 1466, 1454-79, 1560. (Zagorje = s. Vrv, Mihajlovgradski okrug)872 od slov. vrh. VRŠEC, 1560. (Krivina)873 od slov. vršac „mali vrh” < stslov. vvrht.

860

130 6ODYROMXE*DFRYLü

VUKVIRAC, 1530-35. = VUKVIROVCE, 1560. = VUKVIROVAC, 1586. (Krivina)874 od l.i. Vukvir (upor. l.i. Vukmir) + ovac. 98.ý(92%/$72, 1560, 1586. (Fetislam)875 od l.i. Vukvcv + evo i slov. blato. ZAVNA, 1530-35, 1560. = ZAVNA, drugo ime KLEKOVIK, 1586. (Fetislam = hidr. Zamna, atar s.Plavne, opština Negotin)876 od slov. zavna „zvonjava” (upor. Ä%XUH ]DYQL NDG VH XGDUL QHþLP´877). Spomenuti hidr. „neki pišu Zamna, Vlasi je izgovaraju Zvmna, Srbi paNNRMHVDPRWRPSLWDRXSUDYRNDåX=HPQD´878 (upor. s. Zvonce, 6UELMDLV=YRQHüHL=YRQLN+UYDWVND 'UXJRLPH.OHNRYLNQDVWDOR je od slov. fit. klek(a) + ovik. =$*5$( &UQD 5HND V =DJUDÿH RSãWLQD =DMHþDU 879 RG VORY ]DJUDÿH Äsuburbium SRGJUDÿH´ XSRU RMN 3RGJUDÿHGDQDVV9DURãRSãWLQD6YUOMLJLRMNPODGRADIE, danas top. Podgrad, opština Sokobanja). ZARUBINCE, 1530-35. (Krivina)880 od l.i. Zarub (upor. prez. Zarubac i Zarubice) < slov. zarub „ivica, kraj” (upor. l.i. Ivica, Krajina itd.) + ince. ZARUDNICE, 1455, 1483. (Zagorje) = ZARODOVCE, 1560. = ZARODOVAC, 1586. (Krivina)881 od slov. zarod „potomstvo, leglo, RNRW RPDQMLPåLYRWLQMDPD ´ovce. ZVEZDAN, 1530-35. = IZVEZDAN, 1560. = ZVEZDAN, )HWLVODP QDOD]LOR VH L]PHÿX V Metriša i Salaša, opština =DMHþDU 882 RG VORY ILW ]YH]GDQ Ä]HOMDVWD YLãHJRGLãQMD ELOMND åXWD

874

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 131 cveta Lotus corniculatus iz f. Papilionaceae koja raste na livadama i SDãQMDFLPDSR]QDWDNDRGREUDVWRþQDKUDQD´883. ZIDANIK, 1455, 1483. (Zagorje)884 od slov. zidanik „kamen pogodan za zidanje”. ZIDNA =,'1(PRåHVHþLWDWLL=,',1$-81. = ZEDNE, 1560. (Svrljig = top. Zadna, atar s. Belog Potoka, opština .QMDåHYDF 885odslov. SULG]DGQMDÄNRMDVHQDOD]LSR]DGLQHþHJD ".886 ZIMJAN, 1455. = ZMIJAN, 1483. (Banja = top. Zmijanac, atar s. Milušinca*, opština Sokobanja)887 od slov. zmijan „mesto gde se OHJX ]PLMH´ XSRU X 9XNRYRP UMHþQLNX WRS =PLMDQM =PLMDQMH L]PHÿX%DQMDOXNH.OMXþDL0UNRQMLü-Grada, zapadno od reke Vrbasa u Bosni). =T/%29&(, 1560. (Crna Reka)888 od l.i. Zub (upor. l.i. =RXEvOLþQRLPHQDVWDORSRGHOXJODYH=8% 889 + ovce. ZORINOVCE, 1455. = Gorne ZORANOVCE, 1466. = Gorne i Dolne ZORANOVCE, 1455, 1560. (Timok = s. Zorunovac, opština .QMDåHYDF 890 od l.i. Zoran (upor. prez. Zoronj „rumunjskoga podrijetla u Kupuzištu, selu u Negotinskoj krajini u Srbiji”891 u vezi s današnjim oblikom, Zorunovac) + ovce. ZUBANOVCE, 1455, 1466, 1483. (Timok = hidr. Zubanov SRWRNDWDUV5DYQHRSãWLQD.QMDåHYDF 892 od l.i. Zuban + ovce. ZUBATINCE, 1455. = ZUBETINCE, 1560. (Timok = s. Zubetinac, RSãWLQD.QMDåHYDF 893 od l.i. Zub + etin(a)894 + ce (upor. prez. Zubetinac).

883 J_qgbd K:GM 6, str. 656 884 bI, str. 100 890

132 6ODYROMXE*DFRYLü

ä$%$5, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam = nalazilo se na reci L]PHÿXV9HOHVQLFHL/MXELþHYFDRSãWLQDKladovo)895 od slov. ornit. termina åDEDU „ptica grabljivica Circus f. Falconidea, poznate pod UD]OLþLWLPQD]LYLPD RELþQRSRPHVWXJGHåLYL ´ ä('12, 1530- ä('1$ ä('12 (Krivina)896 RG VORY SULG åHGQD åHGQR ÄPHVWR RVNXGQR YRGRP ]D SLüH´ ä(/(9$ *RUQHL'ROQHä(/-29$ 6Yrljig = VäHOMHYRRSãWLQD6YUOMLJ 897RGOLäHOM R HYD XSRUSUH]äHOMHY L slov. prid. gornje i dolnje. ä(/(=1,., drugo ime GRADIŠTE, selište 1455, 1586. (Vidin = bilo je blizu ojk. DRAKSINOVCE)898 RG VORY åHOH]QLN ÄUXGQLNJYRåÿD´Drugo ime od slov. gradište „mesto gde je bio grad, WYUÿDYDUD]YDOLQHJUDGD´ ä(/(=29&( VHOLãWH %DQMD KLGU äHOH]RYDF DWDU V 0XåLQFD RSãWLQD 6RNREDQMD 899 RG VORY åHOH] R ÄJYRåÿH´ QDVHOMHMHYHURYDWQRELORVPHãWHQRSRNUDMNDNYRJUXGQLNDåHOH]D ovce. ä,9,&$, 1530- ä,9,&( ä,9,&$ )HWLVODP WRSäLYLFDL]PHÿXDWDUDV9HOLNH.DPHQLFHL9HOHãQLFH opština Kladovo)900RGVORYåLYLFDÄåLYDREDODviva sepe munire”901. ä,/1$ ä,/1( ä,/,1$ 7LPRN V äOQHRSãWLQD.QMDåHYDF 902RGSUDVORYSULG åvl(t)t³åX W QD´ ä,5291,., 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam)903 od slov. åLURYQLNÄãXPDVSXQRåLUD´

894 JEZIK. str. 147 895

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 133

ä,72'2/, 1560. (Crna Reka)904 RG VORY SULG åLWR Y GRO ÄGROLQD]DVHMDQDåLWRP´ ä8ý.29&( %DQMD V äXþNRYDF Rpština Sokobanja)905RGOLäXþN R RYFH

OJKONIMI NEPOZNATOG POREKLA

BARHINCE, 156O. (Zagorje)906 nepoznatog porekla. BRATERAGA, 1560. (Polomje)907, nepoznatog porekla. BREVNICE, 1560. (Timok)908, nepoznatog porekla. %8/2ý,&(, selište 1560. (Crna Reka)909, nepoznatog porekla. Dolne KORICE, 1560. (Polomje)910, nepoznatog porekla. Gorne OPLO, 1455. = Dolne UJNE, 1455, 1483. (Vinišnica) = Gorne UJNO, 1454-79. (Gelvije) = Dolno i Gorno UJNE, 1560. (Timok)911, nepoznatog porekla (upor. s. Dolno Ujno, severozapadno RGûustendila, na samoj jugoslovensko-bugarskoj granici). GRAKVIŠTE, 1455. = HRKVIŠTE, 1466. (Timok)912 nepoznatog porekla. GRUBOŠTICE, selište 1560. (Zagorje)913, nepoznatog porekla. +5ý$5$9&(, 1455, 1483. (Zagorje)914, nepoznatog porekla. IBSAR, 1455. = INSAR, 1560. = IBSAR, 1586. (Vidin)915, nepoznatog porekla. ISKRIKUN, selište 1455. ( ? )916, nepoznatog porekla.

904

134 6ODYROMXE*DFRYLü

ISTUBIN, 1560. (Crna Reka)917, nepoznatog porekla. IŠEVCE, selište 1455. = OŠOVCE, 1466. = OŠENOVEC, 1454-79. ( ? = s. Ošane, Mihajlovgradski okrug)918, nepoznatog porekla. JAKATICE, 1560. (Polomje)919, nepoznatog porekla. KILOPAD, 1530-35. = KILOBAD, 1560. = KILOBAD, 1586. (Krivina)920, nepoznatog porekla. KONJABINCE, 1455, 1560. (Svrljig)921, nepoznatog porekla. KONJATINCE, 1530-35. (Krivina)922, nepoznatog porekla. KRNMAZ, selište 1466. (Belgrad)923, nepoznatog porekla. /$ý(6/$',, 1455, 1483. (Timok)924, nepoznatog porekla. LEKBOROVCE (= lqbrwc- 925), 1455. (Banja)926, nepoznatog porekla. LUTEŠNICE, 1560. (Zagorje = s. Ljuti, Mihajlovgradski okrug)927, nepoznatog porekla. MRALOVA, 1560. (Polomje)928, nepoznatog porekla. MRTOLAVCE, 1560. (Zagorje)929, nepoznatog porekla. MRTONOVOŠNICE, 1560. (Timok)930, nepoznatog porekla. 35(+8ä'$, 1455. - 352-8ä'$ (Polomje) = Gorne PREGUŠTE, 1455. 'ROQH 35(+8ä'( 'ROQH 35(+8ä'$ %HOJUDG 352-8ä'$ 3RORPMH V 3UHXåGD0LKDMORYJUDGVNLRNUXJ 931, nepoznatog porekla.

917

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 135

SEZDINCE, 1455. (Vinišnica)932, nepoznatog porekla. TEMSKA, 1455. (Šehirkej = s. Temska, opština Niš)933, nepoznatog porekla. TRBOTINCE, 1560. (Zagorje)934, nepoznatog porekla.

ISPRAVKE I DOPUNE KNJIZI “ETIMOLOGIJA NESLOVENSKIH OSNOVA U OJKONIMIJI VIDINSKOG 6$1'ä$.$;9,;9,9(.$´

II1 Predlatinske (paleobalkanske) osnove

BARALEVA, 1455. = PARALOVO, 1454-79. = PARALEVO, 1466. = PARALEVA, 1560. (Crna Reka = hidr. Paralevo, atar s Valakonje, opština Boljevac)935 od ilir. EDUD WUDþ SDUD) “potok, bara” < ie. *bora + - lev/-a,-o/ (upor. mnoštvo hidr. Leva reka, ali je YHRPD]QDþDMQR]DXSRUHÿHQMHRMN3DUDORYRMXJRLVWRþQRRG3ULãWLQH na putu pUHPD *QMLODQX ãWR XND]XMH QD PRJXüQRVW PLJUDFLMH VWDQRYQLãWYD.RVRYDQDSURVWRUXFUQRUHþNHQDKLMHNUDMHP;,9LWRNRP XV veka), osnove koja je nastala od ie.*alb(h)- “belo”936 promenom kratkog vokala a > e ispred dva konsonanta (upor. germ. hidr. Albis > Elbe i litv. hidr. Albenta /XVI vek/ >Elbentas “Belica, Bistrica”)937 , PHWDWH]RPOLNYLGD XSRUDQWLþNLWRSAlbona > Labin u Istri, Hrvatska)

932

136 6ODYROMXE*DFRYLü i promenom konsonanta b > v XSRUDQWLþNLWRSAlbenta > Lavin kod Trogira). GRAB, selište 1466, 1478-81. (Banja)938 od slov. fit. grab “carpinus betulus Linn´VGLVLPLODFLRQLPLVSDGDQMHPSUDVORYVXIUt SUDVORYJUDEUtšto valja poistovetiti sa stmak. JUDELRQ “SULQLQRQ ± GU¿¹QRQ [¿ORQ´ XSRUXPEULMVNRLPHERåDQVWYDJupiter Grabovius /Tabulae iguvinae/, onda Grabaei proprieque dicti Illyrii / Plin. II 144/ i ime ilirskog kraqa *UºERV)939. GRABOVICA, 1530-35. = GRABOVCE, 1560. = GRABOVICA, 1586. (Fetislam = s. Grabovica, opština Kladovo)940, vidi ojk. Grab + ovica. GRABOVCE, 1455. = GORNA GRABUNICA, 1454-79. = GORNA GRABOVICA, 1466. = GORNE GRABOVCE, 1560. (Crna Reka = top. Grabovac, atar s.3RGJRUFDLKLGU*UDERYDþNLSRWRNDWDU s. Krivog Vira, opština Boljevac)941, vidi ojk. GRAB + ovce. GRBOVCE, 1455. = GABROVA, 1560. (Timok = top. *DEURYDF DWDUJUDGD.QMDåHYFD 942, vidi ojk. GRAB + ova. NIŠEVCE, 1455, 1478-81. = NIŠOVCE, 1560. (Svrljig = s. Niševac, opština Svrljig)943 je ojkonim, kontinuanta imena Justinijanovog kastela 1D¹VV(os) (Procop., Bell.Goth. II 40) u okolini grada 1D¹V#XSROLV (Procop., De aedif. IV 1)944. Nepouzdana etimologija osnove imena 1D¹V#XSROLV (u DQWLþNLPL]YRULPDNaissus)945 = Nyšv grad!1LãPRåHVHSUHQHWLLQD

938 Miscellanea 2, 1478-81, str. 69. 939 ER I, str. 598 (grab). 940

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 137

LGHQWLþQX RVQRYX QDYHGHQRJ RMNRQLPD 1LãHYFH NyšvY-(slov. Ì- osnova razvila se iz predslovenskog, vulgarnolatinskog, udvojenog suglasnika) < 1LVVXV946 + ce.

SULKYDWLOLVX5XVVX /7'VWU *HRUJLHY ;?HVWU L6FKUDPP (8(, VWU ,PH 1DLVVXV 1 Y LVVR - Holder proglašava keltskim, koga 7RPDVFKHN GRSXQMXMH XND]XMXüL L QD GUXJH NHOWVNH WUDJRYH X WRSRQLPLML 5HPLVLDQD 0HOGLD 0ODGHQRY L 'HþHY '76 VWU WUDþNLP MHU VX XYHUHQLGDMHWUDþNRVWDULMHRGNHOWVNHQDMH]Ge u III v. pre Hrista; Georgiev dakomezijskim, a Skok (=AF 32, str. 3) i Meyer (DSDAI, str. 237) ilirskim. )D]PHURYR 6=6$81 ,, SRUHÿHQMH LPHQD 1Lã 1LãDYD VD OXåQLþNLP KLGURQLPRP1LVD!QHP1HLHRWSDGDEXGXüLSROD]LRGVOLþQRVWLGDQDãQMHJ oblika, DQHRGDQWLþNRJ8VYRPUDGX$/RPD 29876 GDMHRUJLQDOQRLGR VDGDQDMSULKYDWOMLYLMHUHãHQMHXGLVNXVLMLRNRSRUHNODLPHQD1LVVXVDSROD]L RG3ULVNRYRJQD]LYD1LãDYH'DQXYD LHVLQWDJPH GQXVQYL³UHNDSUHNR NRMHVHSUHYR]LþXQRPLOLVSODYRP´ XSRUVWLUDQGQXVQYLL³UHNDNRMDVH prelazi plovilom”). 946 Naime, valja pomenuti da je provincijski grad Naiss(us) = Niš ]DEHOHåHQ WRNRP YHNRYD X SLVDQLP LVWRULMVNLP L]YRULPD NDR QSU X Itinerarum Antonini, Itinerarum Burdigalense ili Hierosolymitanum, Tabuli Peutingeriani, u Geografa Ravenatusa, Hieroklov Synecdemus, Prokopijev De aedificiis i Bellum Gothicum, Descriptio totius mundi, Notitia Dignitatum, Codex Theodosianus, Codex Iustinianus, u delima Ammianus-a Marcellinus-a, Jordanes-a, Zosimus-a, Priscus-a Stefana Vizantijskog, Olimpiodor-a, Vanantis-D V UD]OLþLWLP JUDILMDPD NDR QSU 1DLVVXV 1DLVVR Naison, Nys, Nessum itd., ali je samo Prokopije iz Cezareje negde sredinom 9, YHND ]DEHOHåLR X VYRMLP GHOLPD LVWRYUHPHQR GYH JUDILMH 1D¹VV#+ (Procop.,Bell.Goth.II 40) i 1D¹V#XSROLV (Procop., De aedif. IV 1) kao što MH XþLQLR V JUDILMDPD NDVWHOD 4HR ÀUD i 4H# #UR¿SROL] (Procop., De aedif. IV 6. 15, 18) iz oblasti Akvisa. Ako pogledamo istoriju ovoga grada nepunih stotinak godina pre pojave ProkopijeviK GHOD XSR]QDüHPR þLQL QDP VH UD]ORJH ]ERJ NRMLK MH SLVDF PRUDR SUDYLWL GLVWLQNFLMX RYLK GYHMX JUDILMD L NDNR üHPR MRã EROMH YLGHWL grafija 1D¹VV#+QLSRãWRQHPRåHELWLVNUDüHQLFDJUDILMH1D¹V#XSROLV kao što to nije 4HRGÀUD VNUDüHQLFD RG 4HRG#¿URSROL+-a. Naime, poznati LVWRULþDU$PLMDQ0DUFHOLQ]DEHOHåLRQDPMHXVYRPGHOXGDMHJUDG1DLVVXV bio “veoma bogat grad” (copiosum oppidum) koji je u svojoj dugoj istoriji bio “više puta opsedan, ali da se nikada nije predao niti bio osvojen”

138 6ODYROMXE*DFRYLü

(..circumcessum quidem aliquotiens numquam tamen excissam aut deditam...). 3UYD NDWDVWURIDOQD UD]DUDQMD JUDG 1DLVVXV GRåLYOMDYD JRGLQH SR Marcelinovoj hronici, kada “Hunski carevi sa hiljadama svojih vojnika provališe u Iliriku i opustošiše Naissum, Singidunum i mnoge druge gradove L XWYUÿHQMD X ,OLULNX +XQQRUXP UHJHV QXPHURVLV VXRUXP FXP PLOLEXV Illyricum irruerunt Naisum, Singidunum aliasque civitates oppidaque Illyrici plurima exciderunt)”DRQGDSRåLWLMXVY+LSDWLMDJRGLQHWRLVWRXþLQLãH +XQLQDþHOXVD$WLORPWHJRGLQH*RWLQDþHOXVD7MXGLPHURPVYHGRNLK Teodorih 488.godine ne odvede u Panoniju, a potom u Italiju protiv Odoakra. Dobar deo stanovništva, za vreme pedesetak nesigurnih i pustolovnih JRGLQD MH YHUXMHPR EHåHüL RUJDQL]RYDQR SUHG YDUYDUima, uteklo u zbegovima po, tada šumovitim, klancima Svrljiških planina, kada su po svoj SULOLFLSRGLJOLVHELQDVHOMHQDXãüX6YUOMLãNRJ7LPRNDLUHNH%HOLFHVHYHUR- LVWRþQR RG EUGD .DSLOLMH X SRGQRåMX OLWLFD QD NRMLPD MH NDVQLMH SRGLJQXW srednjovekovni grad Svrljig, prozvavši ga 1D¹VV#+ po imenu grada odakle su ovamo pobegli. 3RþHWNRP 9, YHND X YUHPH $QDVWD]LMD , - NDGD MH ]DSRþHWD LQWH]LYQDGHODWQRVWQDXWYUÿLYDQMXEDONDQVNLKJUDGRYDXWYUÿHQRMH]DVLJXUQR i ovo naselje bivših stanovnika Naiss(uV D ]LGLQDPD þLMH RVWDWNH GDQDV UD]RWNULYD UHND %HOLFD L SR NRML WUDJDþ ]D L]JXEOMHQLP EODJRP 5HNRJQRVFLUDQMHP WHUHQD YLÿHQL VX RVWDFL ]LGLQD NRML RELOXMX X NDVQRDQWLþNLPLUDQRYL]DQWLMVNLPWHJXODPDGRNVXSRYUãLQVNLQDOD]LVDRYRJ lokaliteta hronološki datirani u VI veku i poznijem vremenu; prilikom regulacije toka reke Belice pre 20-WDNLYLãHJRGLQDQDÿHQMHMDHGDQODSLGDUQL latinski natpis u nekoj prostoriji-NRVWXUQLFLNRMLMHQDNQDGQRSUHEDþHQX1LãNL LOL %HRJUDGVNL PX]HM SUHPD SULþDQMX PHãWDQD VHOD Niševca). Sredinom VI veka, u vreme Justinijana I (527- NDGD VX SUHGX]HWL RSVHåQL UDGRYL QD REQRYL JUDGD 1DLVV XV D L L]JUDGQML þHWUGHVHWDN QRYLK NDVWHOD X QMHJRYRM REODVWL3URNRSLMHMHSULOLNRPQDYRÿHQMDLPHQDWLKNDVWHODLPDRGREDUUD]ORJ za distinkciju u nazivu novosazidanog kastela, kome su, njegovi stanovnici nadenuli ime 1D¹VV#+ NDR XWHKX QD QLNDG SUHåDOMHQL QDSXãWHQL JUDG QD Nišavi, i obnovljenih zidina starog grada koga je, da bi ga izdvojilo od ostalih kastela, prozvao 1D¹V#XSROLV (v. KeZ\hm[ =Zph\b JZa]jZgbq__ gZbkhihebkd_gbrd_ b Zd\bkd_ijZoh\kd_ j_]b_ kZ m[bdZpbhf ]jZ^h\Z ba9,\_dZ Gbrdb a[hjgbd [j str. 85-86, Gbr 1996, uz napomenu da je u ovom radu mnogo toga izostavljeno zbog loše kompjuterske pripreme u >B=I “Ijhk\_lZ´ L 3GBI³GZjh^g_ gh\bg_”, Gbr

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 139 $QDORJQD SRMDYD ]DSDåD VH MRã QD QHNLP SUDVORYHQVNLP L srpskohrvatskim latinizmima (praslov.*EtþL, gen. EtþYH < vlat. *buttša < buttia < klat. buttisVKEMHþYD YODW*bettša < vittea )947, ali i kod starih germanizama (praslov. *smoky, gen. VPRNYtH < got. smakka948; sh. letva / latva < *laty, ODWvYH < stvnem. latta949). Osnova ktetika NišvY-vVN\M koji se istovremeno javlja u izvorima (prid. NišvY - vVN\M; oblast Q\VvYvVNXMX kod Stefana 3UYRYHQþDQRJ X GHOX äLYRW VY 6LPHRQD SRJO9,, nyševvVNLPL SU G( )ly u jednom zapisu iz oko 1202)950 i koja docnije sasvim SUHRYODÿXMH: pri jep(i)s(ko)p niševvVF Pv u jednom izvoru iz 1279.951 odakle *Niševsci > Niševci “Niševljani”952 (zamena sc u c), odakle današnji oblik etnika i ojkonima Niševac.

II2 Latinske osnove

BAJANCE, 1455. = BANICA, 1466. (Crna Reka = verovatno WRS%DQMLFDNUDM%UHVWRYDþNH%DQMHRSãWLQD%RU 953 od slov. banjica < lat. balneum “izvor termalne vode”. G. VITANOVAC, 1530 - 35. = GORNE VITANOVCE, 1560. = G. VITANOVAC, 1586. (Krivina)954 od l.i. Vitan (< lat. l.i. Vit/us/955 + an) + ovce i slov. prid. gornje. JAJINCI, 1455. = BANICA, selište 1466. = BANICA, 1454- 79. (?)956 od slov. hidr. banjica < lat. balneum “izvor termalne vode”.

947 ER, I 86, 146. 948 DGL, str. 222. 949 ER, II 290. 950KKABG,1O 7. 951KKABG,1O 25. 952 OVUTS, str. 18. 953

140 6ODYROMXE*DFRYLü

MALI VITANOVAC, 1530-35. = MALE VITANOVICA, 1560. = MALA VITANOVICA, 1586. (Krivina)957 od l.i. Vitan (< lat. l.i. Vit/us/958 + an) + ovce i slov. prid. male. VITANOVCE, 1560. (Crna Reka)959 od l.i. Vitan (< lat. l.i. Vit/us/960 + an) + ovce. VITONCE, 1455. = VITONICE, 1466. = VITONJA, 1483. = VITOTINA, 1560. (Timok = top. Vitonjina, atar s. Balinca*, opština .QMDåHYDF 961 od lat. l. i. Vit(us KLSRNRULVWLþNLVXI- onja962. ä8.29&(, 1455. = ä85.29&(, 1560. (Timok = s. äXþNRYDF RSãWLQD .QMDåHYDF 963 RG VORY SULG åXNRYD slov. fit. åXND³åXWLOLFD Genista” < lat. juncusRYD FH XSRUWRSäXNRYD na Hvaru, Hrvatska).

II3 *UþNHRVQRYH CRKVIŠTE, drugo ime DOLJANI, selište 1455, 1478-81, 1483. (Svrljig = top. i hidr. Crkvište, atar s. Radenkovca, opština Svrljig)964 od slov. crkvište “ostaci gde je nekada bila crkva, ubi olim fuit ecclesia´ NDGD MH ELOR L]JUDÿHQR QDVHOMH XSRU “na crkvište YDUvYDULQR , FUNYLšte krvVWRYR”od XV veka u srednjovekovnim poveljama)965 VWVUSFUvNYv SUDVORYFvUN\ JHQFvUNYH JHUP NLULNÀ RGDNOH QHP kirche JUþ. XULD¼ “(dom) Gospodnji”.966 'ROMDQL VX RG SRURGLþQRJ QDGLPND 'ROMDQL VORY GRO MDQL ³RQL NRMLåLYHXGROX´

957

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 141

CRKVIŠTE, 1466., 1530 - 35. (Crna Reka)967 = MALO ý(5.9,â7( 1560., 1586. (Crna Reka)968 vidi ojk. CRKVIŠTE. CRKOVCE, 1466., 1483. = ý(5.29&(, 1560. (Banja)969, vidiojk. CRKVIŠTE. KALUJERA, selište 1455. = KALUJEVA, 1483. (Timok)970 RG VORY NDOXÿHUD ³PRQDK LQMD ´971 JUþ. NDO¾9 ³þDVWDQ´ JHURQ “starac”. STRVNICA, drugo ime .$/8(529$& 1530 - 35. = ISTRVNICE, 1560. (Krivina)972 od slov. ornit. termina strvnica “ptica, NRMDVHKUDQLVWUYLQDPD´RGQRVQRGUXJRLPHRGVORYSULGNDOXÿHURY ³RQRãWRSULSDGDNDOXÿHUX´ VORYNDOXÿHU JUþNDO¾9³þDVWDQ´ JHURQ ³VWDUDF´ RY FH XSRU V .DOXÿHURYDF X åXSDQML OLþNR- krbavskoj u Hrvatskoj973).

II4 Vlaška lLþQDLPHQDLRVQRYH BAJTAL, 1560. (Polomje)974 od rum. l. i. %DL O < rum. EDL O (vl. EDMHFO ³PRPþH´ XSRUV0RPþH&UQD*RUD975). ý85/$7 =DJRUMH VýRUOHYRGDQDVVDVWDYOMHQRVDV Drenovac, Mihajlovgradski okrug)976 od vl. þXUOLDW “mesto gde se vraneRNXSOMDMXJUDNüXüLXYUHPH]LPVNLKPHVHFLRELþQRXYUEDFLPD ilitopoljarima kraj reke” (upor. nadimak ý¶~UOD i ý¶XUORQMD kod Srba Karaševaca u Rumuniji977).

967 Micellanea 2VWU=?F- 32, str. 76. 968

142 6ODYROMXE*DFRYLü

ISBALAR, 1455. = ISPALAD, 1483. (Crna Reka) = ISPALAD, 1454-79. (Timok)978 usled slabog grafiþNRJ QDJRYHãWDMD IRQHPD PRåHPR SUHWSRVWDYLWL GD MH QDVWDOR RG SURWRQLþNRJ ,- (upor. Ipsoder, Iskumna itd.) + vl. spál() “pere” + ar ili vl. spalát “oprano”. “89L,9VWROMHüXSULMHQHLVWRþQRMDGUDQVNRSULPRUMHXOD]LX JUþNXNRORQL]DFLMVNXRUELWXSvoje su faktorije podizali.... i na kopnu (...Aspalathos)”, što govori u prilog teze P. Skoka da naziv današnjeg Splita ima odraza u vulgarnom latinitetu (vl. a-spalát “oprao je”) i da MHQDVHOMHQDVWDORQDPHVWXSRUHGREDOHJGHVXåHQHSUDOHUXEOMHWHGD naziv Split ne treba dovesti u vezu s Dioklecijanovom palatom koja je VDJUDÿHQDWHNX,,SRORYLQL,,,YQH979 RAJEC, drugo ime KORBUNEVCE 1560, 1586. napušteno (Crna Reka)980RGVORYUDM³NDO´HF'UXJRLPHSRWLþHSUHRGYOOL Korbun (upor. vl. l.i. Korb/ea/ + un poput slov. l.i. Milun itd.) + evce QHJROL RG LKWLRORãNRJ WHUPLQD NRUE D ³ULED NRMD åLYL X] NUDM´ ODW corvus (Plinije) “riba drugorazredne kvalitete, crne boje”981 što je, zapravo, prenos kopnenog izraza lat. corvus “gavran”, poput ihtiološkog tHUPLQDRVOLü“riba drugorazredne kvalitete” < lat. aselus “magarac” + unevce982. RUGOVO, 1530 - 35. = RUGOVA, 1560. = RUGOVO, 1586. (Krivina)983RGYOOL5XJNRMHMHVSRPHQXWRX'HþDQVNRMKULVRYXOML L X äLþNRM SRYHOML 6WHIDQD 3UYRYHQþDQRJ JGH VX XSLVDni stanovnici vlaškog katuna984 (upor. rum. l.i. Rug, Ruga, 5XJDú, Rugae, Rugeanu,Rugescu, Ruget, Rugu i top. Rugea /Ardeal/, Rugetu itd985; prez. Ruga u Zadru 1314.986; u povelji sastavljenoj 1090. spominje se l.i. Rugeta987 “PMHVWR åHQVNRJ VYHWDþNRJ LPHQD 5RJDWa, dolazi dva

978

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 143 puta”, odnosno “PHVWRJGHVHþRYHNPROL”988DOLMHYHRPD]QDþDMQR]D XSRUHÿHQMH L V 5XJLQFH VHYHURLVWRþQR RG .XPDQRYD 0DNHGRQLMD ãWR XND]XMH QD PRJXüQRVW PLJUDFLMH VWDQRYQLãWYD VD SURVWRUD 0DNHGRQLMH QD SURVWRU FUQRUHþNH QDKLMH NUDMHP ;,9 i tokom XV veka) < vl. rug ³NXSLQD WUQMH GUDþD´ ODW Ruga ³QDERU NRYUGåD PUHåRWLQD´ XSRU ODW³rugas coegit, namrgodio se”989 i slovenske SDUDOHOH V 0UJRGLüL L 0UJXGLüL %L+ OL 0UJRG L 0UJXG V 0UHåLFD L 0UHåLFNR 0DNHGRQLMD V 0UHåQLFD 0UHåQLþNL %UHVW L 0UHåQLþNL %ULJ +UYDWVND ODW ³rugosus frigare pagus - od zime ]JXUHQRVHORVHOMDFL´LVORYHQVNDSDUDOHODV=JXULüEUGRLWG 990 + ovo (-ova). 7T5ŠINCE, 1560. (Crna Reka)991 od vl. tîrš “šiba, tanka VWDEOMLND åEXQ´ XSRU VORYHQVNX SDUDOHlu ojk. Šibikova < slov. fit. šibika “virga”) + ince.

II5 .DOHQGDUVNDOLþQDLPHQD

ISTEBANCE, 1455. (Vidin)992 od prot. I- + kalendarsko l.i. Stepan (alternacija b-S 6WHIDQ JUþ. VWHMDQR" ³RYHQþDQL´ FH (upor. ojk. Istepan Dol).

988 SK, str. 260. 989AD3 , VWU 6SRPLQMH QDVHRELQX 5RåDW RG 5DoDWXP X srednjovekovnim poveljama, koje je nastalo od Rogiatto < lat. rosetum ³GLYOMHUXåHUXåHRGãLSXUNDUXåLþQMDN´/+VWU UXJD 990 3ULPHUL NRMH GRQRVL 0 *UNRYLü X VYRP RYGH QDYHGHQRP UDGX L] 3HWDU $QGHHYLþ 5XJRWLQ X 1RYJRURGX -1527 (Fedor $OHNVDQGURYLþ5XJRWLQL]0RVNYe), i iz 1652. (Teofim Ruguev, sveštenik u 5XVLML XSUDYRXND]XMXQDWRGDVXOLþQDLPHQDVDRVQRYRPUXJ- iz mnogo kasnijeg vremena u odnosu na srpske srednjovekovne povelje gde se direktno VSRPLQMH OL 5XJ EH] VXILNVDFLMH ãWR MH XRELþDMHQR PHÿX VWDQRYQLcima YODãNLKNDWXQDDQLMHXRELþDMHQRXVORYHQVNRPRQRPDVWLNRQXSDMHL]OLãQR insistirati da je onomastika s osnovom rug-XOLþQLPLPHQLPDELODSR]QDWDMRã u opšteslovenskoj zajednici, a na osnovu primera u ruskim izvorima iz XV i XVI veka. 991

144 6ODYROMXE*DFRYLü

IŠTIPINE, 1455, 1560. (Timok = s. Štipina, opština .QMDåHYDF 993 od prot. I + l.i. Štip(e) (< l. i. Štipan < kalendarskog l.i. 6WHSDQ 6WHIDQ JUþ VWHMDQR" ³RYHQþDQL´ XSRU X 'DQLþLüHYRP 5MHþQLNX³NUDOMXâWLSDQX'DELãL´ LQ M HDSUHOD]IRQHPHV!ã na prostoru VidinsNRJVDQGåDND]DEHOHåHQRMHXVOHGHüLPSULPHULPD ojk. ýXEUD 9XNãDQRYLFD -35. ýXEUD 9XNãDQ ýXEUD Vuksan, 1586.; ojk. Sekulce, 1530-35, 1560. = Šekulce, 1586. kao i mnogi hidronomi i toponimi nastali u vezi sa Sasima (upor. “Kalendarsko ime SWHSDQNRMHVHQDãORLXKHUFHJRYDþNLKLXKUYDWVNLK Vlaha srednjega vijeka...”; U Krastovljanima je “... Stepanvlaškoga ishodšta...” itd.)994

II6 5XPXQVNDOLþQDLPHQDLRVQRYH

%$*$ý,1, 1455, 1483. (Vidin) = %,.$ý,1, 1560, (Polomje = top %DJDþLQR DWDU V $VSDUXKRYD 9DVLORYFD L 6WDOLMVNH PDKDOH Mihajlovgradski okrug)995 od rum. l.i. Bagac(eanu) + in (upor. nadimak Baga kod Vlaha s pejorativnim prizvukom u s. Halovu, RSãWLQD=DMHþDU ISNATINA, 1455. (Gelvije) = ISNETINA, 1466. (Crna Reka)996 = ISTETINA, 1560. (Crna Reka)997 od rum. l.i. Stet(ea) + ina. KRENTA, 1455, 1478 - 81, 1560. = GORNE i DOLNE KIRENTE 6YUOMLJ V .UHQWD RSãWLQD .QMDåHYDF 998 je izvedeno od rum. krént/u (krínu) “plitak drveni sanduk sa specijalnim otvorom pri dnu UDGLLVWRND FHÿHQMD VXUXWNHL]VLUD´ ODWcrenta999 QDãWR XSXüXMH L PLNURWRSRQLP 0iQGUD YO mandra (PDQGUD)

993

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 145

“mlekara”1000 u ataru s. Krente (upor. top. Krenta/Kranta u ataru s. Halova). 3 6NRN X VYRP 5MHþLNX LPD UHþ NUHQWD ³NYDND QD EUDYL QD vratima; fig. klopka, zavera”1001 GRN 6Y *HRUJLMHYLü L]QRVL GD MH Krenta mogla nastati od lat. centrum “sedište” ili od kentra, ne QDYRGHüLSULWRPHSRUHNORRGNRMHMHQDVWDORPHWDWH]RPNUHQWD1002 u što se nismo uverili. 9/ý-$. 9LGLQ V9OþHN0LKDMORYJUDGVNLRNrug)1003 od rum. vîlcea³XYDO LF D´ þLWDMYOþMD 1004 + ak. 9/ý-$., 1455. = 9/ý$., 1454-79. (Vinišnica) = GORNI I '2/1, 9/ý-$., 1560. &UQD 5HND WRS 9XþMDN DWDU V +DORYD RSãWLQD=DMHþDU 1005YLGL9/ý-$.

II8 7XUVNDOLþQDLPHQD HORGUROVCE, selište 1560. (Krivina)1006 od tur. l.i. Horgur1007 + ovce.

II10 Hibridni kompoziti

CAREVO SENO, 1530-35. (Fetislam) = CAREVA SENE, 1560. (Crna Reka = mahala Carevo Selo, deo s. Krivelja i hidr. Carevo

10001DQDWSLVXL]3URVRþRQD%XJDUVND]DEHOHåHQMHQDWSLV Iovi Fulm/ini/ et Mercur/io/ et Myndry/to ?/. ,PH WUDþNRJ ERåDQVWYD Myndry/to ?/ je verovatno zamenjeno s litavskim mandrùs “veseo, gord, nestašan”, stvnem. munter³PDUOMLYRNUHWDQþLRåLYDKDQ´UXP GDþ mândru “gord, lep”. 1001 ER II, str. 190 (krenta). 1002 EIM, str. 56. 1003

146 6ODYROMXE*DFRYLü 6HOR L]PHÿX V .ULYHOMD L V /XNH ]DSDGQR RG V %XþMD RSãWLQD Bor)1008 od slov. prid. carevo od lekseme càr FDUv QDVWDOR GLVLPLODFLMRP L] FvVDUv NRMH MH ³SRWYUÿHQR X ;, Y X VUSVNRP bugarskom i ruskom...”)1009NRMDMH³QDVOHÿHQDGDNOHL]YUHPHQDSUH doseljavanja Slovena na Balkan” i u stvari je “transformisana latinska UHþcaesar FH]DU ´NRMDLPDSRUHG³RVQRYQRJ]QDþHQMDµLPSHUDWRU¶ EURMQD GUXJD ]QDþHQMD L DWULEXWH QDMYLãLK LVWRULMVNLK L NXOWXUQLK YUHGQRVWL L SRVOXåLOD ]D QDVWDMDQMH QRYLK OHNVHPD QDMSUH SROLWLþNH i pravne terminologije, a potom antroponima, fitonima, zoonima, toponima i hermatonima, ili apelativa”1010 + evo i slov. selo “vicus”. CAR KLADENCE, 1455. = CAREVO KLADENCE, 1466. = &$5(9./$'(1&( 7LPRN KLGU&DUHYDFDWDUV6HODþNHL WRS&DUHYDFDWDUV9UELFHRSãWLQD=DMHþDU)1011 od slov. prid. carevo (< slov. càr < lat. caesar, v. razrešenje ojk. CAREVO SENO) i slov. hidr. GHPREOLN NODGHQþH³L]YRUYRGHNRMLMHRLYLþHQNODGDPD´ CAROBADICE, 1455. = CAROPADINCE, 1560. (Zagorje = s. Staropatica, Mihajlovgradski okrug)1012 od slov. prid. carevo (< slov. càr < lat. caesar, v. razrešenje ojk. CAREVO SENO i CAR KLADENCE) + padince “dolinica” (< slov. padin/a/ + ce). ý8%5$ 98.ý(9$, 1530-35, 1560, 1586. (Fetislam)1013 je KLEUNRPSRGRVQRYQHEXþ YOEXþXP (rum. bucium) “bukva, rod od bXNYH´ RQRPDVWLþNL QDVWDYDN -ur(a)1014 EXþXUD ³L]YRU´ XSRU WRS%XþXUDDWDUV.ODGRYD 1015RGDNOHPHWDWH]RPSRþHWQRJVORJDEXþ !þXEýXEXUD XSRUþXEXUD³SDQMXNRPHMHL]GXEOMHQDSRVXGD´V %XþXPHW 6UELMD1016). ýXEUD MH QDVWDOD GLVLPLODFLMRP X - u > u - ø i VORYSULGYXNþHYD OL9XNDFHYD

1008

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 147

ý8%5$ 98.6$129,&$, 1530- ýXEUD9XNãDQ ýXEUD 9XNVDQ )HWLVODP 1017YLGLRMNýXEUD9XNþHYDLRG l.i.Vukšan/Vuksan + ovica. ý8%5$.235,91,&$, 1530- ýXEUD.RSULYQLFH ýXEUD.RSULvnica, 1586. (Fetislam = verovatno se nalazilo u ataru s. .RSULYQLFH EOL]X V ýXEUH 6WUDåHYLFH RSãWLQD =DMHþDU 1018, vidi ojk. ýXEUD9XNþHYDDUDGLEROMHJJHRJUDIVNRJRGUHÿHQMDVSRPHQXWMHRMN .RSULYQLFDXþLMHPVHDWDUXYHURYDWQRLQDOD]LRRYDML]YRU ý8%5$/$*$725,, 1530-35. = ý8%5$/$*$725, 1560, 1586. (Fetislam)1019 YLGL RMN ýXEUD 9XNþHYD L UHþL ODJDWRU NRMD VH prvi put spominje za vreme kralja Milutina; lice koje se, po 1RYDNRYLüXVWDUDORRVYLPSRVORYLPDXYH]LVDYODGDUHYLPNRQMLPD koje je “zvanje kod nas došlo iz Vizantije (UFZQWR¶ºOODJLR), dok VXSURWQRRYRPH-LUHþHNQDVXYHUDYDGDWR]YDQMHR]QDþDYDVWDUHãLQX NUDOMHYLK JODVQLND´ ³1MHJRYR LPH þLWDPR XUH]DQR QD MHGQRM SORþL X]LGDQRMXFUNYLVYRUÿDX1DJRULþLQXNRG.XPDQRYDLRQVH]YDR ‘leJDWRU NUDOMHY9RMD0XWLORYLü¶´1020þLMHSUH]LPHMHYODãNRJSRUHNOD od vl. l.i. Mutila < vl. mut “nem” + ila. ý8%5$5$91$, 1530- )HWLVODP VýXEUD opština Negotin)1021YLGLRMNýXEUD9XNþHYDLVORYSULGUDYQDãWRMH karakteristika zemljištDRGQRVQRVýXEUDMHVPHãWHQRXUDYQLFL ý8%5$675$ä(9,&$, 1530-35. = ý8%5$,675$ä(9&(, ý8%5$675$ä(9,&$ )HWLVODP 1022YLGLRMNýXEUD 9XNþHYDLVORYSULGVWUDåHY D ³PHVWRJGHVHþXYDVWUDåD´ XSRUWRS 6WUDåHYLFD³XQDKLML5XGQLþNRMJRlo visoko brdo sa zidinama na vrhu svome”1023) + ica.

1017

148 6ODYROMXE*DFRYLü

*251( ý8ý81(, 1455. = *251( ý8ý8/( = *251,ý8ý,/ '2/1,ý8ý,/ =DJRUMH VýLþLO Mihajlovgradski okrug)1024 je hibr. kompozit od vl. l.i.(u vokativu) ýXþXOH (upor. s. Çyçylage na Kosovu i Metohiji1025 i nadimke kod 9ODKD VHYHURLVWRþQH 6UELMH ýXþXOMDJD, ýXþXOMHüH i prez. ýXþXORYLü NDR L OLþQD LPHQD VSOLWVNH YODVWHOH Chuchula, Cucula i Chuchiula u XIV i XV veku; l.i. ý¶Xþ¶XO i nadimak ûXüX < rum. ciuciu ³PXüDN´ kod Srba Karašovana u Rumuniji1026 i slov. prid. gornje. IZVOR BANICE, 1560. (Crna Reka = hidr. Izvor Banjica, atar V *UOLãWD RSãWLQD =DMHþDU 1027 je hibridni kompozit od slov. izvor i banjice < lat. balneum “izvor termalne vode”. JAVOROVA BANJA, 1454 - 79. (Timok)1028 je hibr. komp. od slov. prid. Javorova (< slov. fit. javor “Acer platanoeides Linn.”+ ova) i slov. hidr. banja < lat. Balneum “izvor termalne vode”. MALE BANICE, 1560. (Crna Reka = mahala Banica, deo s. %XþMDRSãWLQD%RU 1029 je hibr. komp.od slov. banjice < lat. balneum “izvor termalne vode” i slov. prid. male. MRŠAVA GALATINCE, 1560. (Polomje)1030 od slov. galatin(a) “pihtije, hladetina” < ital. galatina (“5LMHþJDODWLQD ušla je... iz staroga dalmatinskoga romanskoga jezika ne samo u srednjovekovni latinski jezik... nego se proširila i po celoj Evropi...”)1031 + ce i slov. prid. mršava. POPOVDOL, 1455. = POPODOL, 1466. = Popovdol, 1560. 7LPRN WRS3RSRYGHODWDUV9UELFHRSãWLQD.QMDåHYDF 1032 je hibr. komp. od slov. prid. popov ( < slov. pop < sveslov. pop kao SRVXÿHQLFDL]VWYQHPVPDWUDYHüLQDVODYLVWDDPDQMLQDGDMHRGJUþ

1024

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 149

SDS³" DOL R WRPH RGOXþXMH YO SRS, vokativ popo NRMH VH PRåH WXPDþLWLL]JUþSDS³" 1033 + ov) i slov. dol “mala dolina”. ZASTINE, 1455, 1483, 1560. (Crna Reka = top. Zastenje, atar V *UOLãWD RSãWLQD =DMHþDU)1034 RG VORY SUHI ]D ³L]D´ VWHQH JUþ VWHQR"³WHVQDFJUORåGUHORXVNRüD´1035. Naselje je rekognosciranjem terena doista bilo iza grla/tesnaca koga je usekla Grliška reka gledano iz pravca sela Grlišta1036. SUFIKSI IZ KNJIGE “ETIMOLOGIJA NESLOVENSKIH OSNOVA U OJKONIMIJI VIDINSKOG 6$1'ä$.$;9,;9,9(.$´

Da bi se mogli sagledati svi ojkonimski sufiksi razvrstani su u WULVNXSLQHVXILNVL]DR]QDþDYDQMHPXãNRJåHQVNRJLVUHGQMHJURGD

6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDPXãNRJURGD

-avec *UXåDYHc -anac Blivanac -ar Kozmar, Kormar, Ispalar -ac %XþLQDF*RUQL3UHYDODF -DþLQ %XþDþLQ -evac .RVWLþHYDF -en Banden -eš Ruteš -ig Isfrlig -ik Bojadik, G. i D. Štubik, Kalanik x 2, -in Negotin, Ravdin, VarvaULQ%DJDþLQBulgarin -Lü %HQDLü

1033 ER III, str. 8-9 (pop). 1034

150 6ODYROMXE*DFRYLü

-jak Drmjak -jan 2VOMDQýXPMDQ6UHPODQ6LUHPODQ -lar Rumlar, Saslar, Tatarlar -nik *0XVQLN'ROQH0XVQLN'UtPQLN -ovac D. Sumrakovac, Balanovac, Strvnica .DOXÿHURYDF -ol Sikol -ujevac Kotlujevac -ul Balul / Palul -ulovac Vlagulovac - un Kravun -us ýLQJXUXV -uc(a) Ginguc, Gaguce -šor Nikšor x 2

6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDåHQVNRJURGD

-ava Bošava / Boševa /Boševo -ajna Dalajna -eva Gorne i Dolne Mireva, Labdujeva, -- 1LNROLþHYD Kolajeva, Šareva, ýXEUD9XNþHYD -evica ýXEUD6WUDåHYLFD -ina Kašaina, Istetina -inova Brakinova -ica Banica x 2, Korovica, Brenica x 2 -nica .RNRUQLFD0LODMQLFDýXEUD Koprivnica -ova +DORYD9vUVRYD*RUQD.ODQRYD Orašova, Hirelova, 6DNRYD+LQRYD+XWRYD/DWRYD*tP]RYD%XNRYD Efljak, Efljakova,Grbovce / Grabova -ovica Popovica, Huhurovica, Grabovica, ýXEUD9XNVDQRYLFD

6XILNVL]DR]QDþDYDQMHRMNRQLPDVUHGQMHJURGD

-anovce Vitanovce, Gorne Vitanovce, Male Vitanovce -evo Linevo

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 151

-evce Niševce / Nišovce, Gurguševce, 'tOJDševce, .UþXUHYFH /DJRãHYFH3ULþHYFH,VNRELþHYFH Maguševce -ilovce Bunilovce, Ivladilovce, 3HULORYFH%DþLORYFH -ilce Boksilce -ine Ivladine, Kalotine, Gorne Kuzmine, Ištipine -ino Gajtanino, Jarnino, Ilino -inovce Kalinovce, Hrvatinovce -ince Karbince, Protopopince, Balince, %HãLþLQFH=DUYLQFH Jermenince, /DOLQFH6DUDþLQFH=DULQFH -ice Manastirice, Kumanice, Megurice, Mojnice, Nekalice, Bošanice -ište Crkvište x 2, Manastirište, Valovište, -jane Humjane -je Gorne Kravje, Klivje, Kravje, Male Gorne Kravje, Muslimanie -nice 'ROQH0HWHYQLFH%RUXåQLFH 3RUXåQLFH3HWUXãQLFH Vinešnice -ovo Argudovo, Jorgovo, Korbovo, Rugovo, Hlebovo, Vlahovo / Vlahova -ovice Gorne i Dolne Popovice, Višovice -ovište Trgovište x 4 -ovce ,EURYFH0XþNRYFH%HUNRYFH Krnatovce, Kutlovce, Mušadovce, Kalugerovce, Balilovce, Balkovce, Banovce, Berilovce, Vinovce, Guberovce, Istanovce x 2, Janovce, Kopilovce / Kovilovce, Lagušovce, Lipovce / Lupovce, Marovce, Sibinovce, Sirakovce x 2, Sumrakovce, Otulovce / Tolovce, Grabovce, Korbunevce 5DMHF+RUJXURYFH7XULQþRYFH+UVRYFH ýHUWRYFH Šarbanovce x 2, Davidovce, Dimitrovce x 3, Ivanovce, Vasilovce / Islavce, .RVWLþHYDF.RVWLþovce, .RVWXþXYFH.RVWLþRYFH .RVWLþRYFH.XEUDWRYFH Manojlovce, Marinovce, 0XUWDGRYFH)tQGtNRYFH +UNRYFH(IOMDNRYFH.XþRYFH 6tUERYFH6tUERYFH 6WDURýLþLNRYFH%HOEXVRYFH&UNRYFH.LSLþRYFH -ovci Kršatovci, Stanovci, Vasilovci, Legvalovci -ujovce Kotlujovce -ulevce Bratulevce

152 6ODYROMXE*DFRYLü

-ulovce Dragulovce, Karbulovce, .LUEXORYFH.UDþXORYFH Minulovce, Otulovce, Radulovce x 2 -ulce Sekulce -ce %UHQFH%ULQFH%UtQFH.DQGDOFH Labce, Asnice, Šišence, %DWLQFH[%XþLQFH*L' Galbince, Kumance, Haldance, Jakovce, Savce, Sofice, Sibence, Srpce, 2VWURNDSFH9LWRYFHäXNRYFH&UNRYFH,VWHEDQFH Mršava Galatince -ci Gajtanci -þH ,]ODþH

Etimologija slovenskih osnova u ojkonimiji V.S. XV i XVI veka 153

=$./-8ý$.

3RUHGQL]DXYRGQLKSRJODYOMDNRMDELVPDWUDPRWUHEDODSRPRüL LãþLWDYDQMu i razumevanju knjige dajemo osnovno poglavlje gde otkrivamo etimologije ojkonima, tj. naziva naseljenih mesta s SRGUXþMD 9LGLQVNRJ VDQGåDND SR]QDWLK QD RVQRYX SUYLK UDVSRORåLYLK WXUVNLK SRSLVD ;9 L ;9, YHND 8 RVQRYL YHüHJ EURMD RMNRQLPD REUDÿHQR LK MH SUHNR QDOD]LPR VORYHQVND OLþQD LPHQD D X manjem broju nazive za bilje, neke od kvaliteta tla ili kakvu drugu RVQRYXNRMDELPRJODSRVOXåLWLNDRPRWLYDFLMDQDVWDMDQMXLPHQD 8 YHOLNRP EURMX RMNRQLPD SRWYUÿHQD MH LOL RGJRQHWQXWD ubikacija, a ponegde jeVDPRSUHGORåHQDLOLQDJODãHQDNDRPRJXüQRVW Ovo je knjiga komplementarna s knjigom “Etimologija QHVORYHQVNLK RVQRYD X RMNRQLPLML 9LGLQVNRJ VDQGåDND ;9 L ;9, veka” pa smo zato u poglavlju “Uvodna razmatranja” i “Ispravke i dopune knjizi ‘Etimologija neslovenskih osnova...’” doneli još po QHãWRãWRüHSRPRüLGDVHRMNRQLPLMD9LGLQVNRJVDQGåDNDVDJOHGDX FHOLQL REUDÿHQRMHXNXSQRSUHNRRMNRQLPD 6PDWUDPR GD UH]XOWDWH GR NRMLK VPR GRãOL YDOMD L]ORåLWL VXGX javnosti da unekoliko podstaknu na raspravu i XSXüHQLMHLSR]YDQLMHX ovu problematiku.

154 6ODYROMXE*DFRYLü

ZUSAMMENFASSUNG

Neben einer Reihe von Einführungskapiteln, die zum Auslesen und Auffassen dieses Buchs dienen sollen, geben wir ein Grundkapitel, wo wir die Etymologien der Oikonime bzw. die Namen der angesiedelten Orte auf dem Gebiet des Vidiner Sandschaks entdecken und die auf Grund der ersten verfügbaren türkischen Verzeichnisse aus dem XV und XVI Jahrhundert bekannt sind. Im Sprachgrunde der grGsseren Zahl der Oikonime (über 700 bearbeitet) finden wir die slawischen persGnlichen Namen und eine wenigere Zahl der Pflanzennamen, weiter einiges über Qualit5t des Bodens und andere Sprachgründe, die als Motivation für die Entstehung der Namen dienen kGnnten. In grosser Zahl der Oikonime ist die Ubikation best5tigt oder entr5tselt und irgendwo nur vorgeschlagen oder als MGglichkeit akzentuirt. Dieses Buch erg5nzt das Buch "Etymologie der nicht slawischen Sprachgründe in der Oikonimie des Vidiner Sandschaks im XV und XVI Jahrhundert" und deshalb haben wir die Kapitel "Einführungsbetrachtungen" und "Verbesserungen und Erg5nzungen des Buchs-Etymologie der nicht slawischen Sprachgründe..." mit noch etwas erg5nzt, was ermGglicht, dass man die Oikonimie des Vidiner Sandschaks als eine Ganzheit auffassen kann (bearbeitet über 1100 Oikon.). Wir sind der Meinung, dass wir diese Ergebnisse, zu denen wir gekommen sind, der Beurteilung der 'ffentlichkeit überlassen sollen, um diejenigen, die in diese Problematik wohler eingeweiht sind, einigermassen zur Abhandlung anzuregen.