Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Rogowo na lata 2016-2023
Spis treści:
Streszczenie 3
1. Opis powiązań Lokalnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami 4 strategicznymi i planistycznymi
2. Skrócona diagnoza gminy Rogowo pod kątem występowania stanu 5 kryzysowego wraz z wnioskami
3. Obszar zdegradowany 12
4. Obszar rewitalizacji 20
5. Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji 22
6. Wizja stanu obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu rewitalizacji 52
7. Cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań 54
8. Lista planowanych projektów/przedsięwzięć rewitalizacyjnych 60
9. Mechanizmy zapewnienia komplementarności 65
10. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców oraz innych podmiotów i 65 grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji
11. Szacunkowe ramy finansowe 67
12. System zarządzania realizacją programu rewitalizacji 71
13. System monitoringu i oceny skuteczności działań oraz aktualizacja LPR 72
str. 2
Streszczenie:
Program został opracowany na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 u ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z wytycznymi do realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych (w szczególności z „Zasadami programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Kujawsko- Pomorskiego na lata 2014-2020”, stanowiącymi załącznik nr 10 do Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WKP, dalej zwane „Zasadami…”).
Lokalny Program Rewitalizacji został opracowany w celu ubiegania się o środki finansowe w ramach Osi 7 i 11 RPO WKP.
W wyniku analiz zawartych w dokumencie do obszaru zdegradowanego (kryzysowego) zaliczone zostały tereny o łącznej powierzchni 776 ha (4,34% powierzchni gminy), które zamieszkuje 2 155 osób (32% mieszkańców gminy).
W niniejszym Programie ustanawiamy obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum, o powierzchni 708 ha (3,96% powierzchni gminy), który zamieszkuje 1 848 osób (27,2% mieszkańców gminy).
Celem działań na obszarze rewitalizacji będzie: 1. Zwiększenie partycypacji w życiu społecznym dla społeczności w rejonach o wysokim uzależnieniu od świadczeń pomocy społecznej (kierunek działań: Włączenie społeczne mieszkańców obszaru rewitalizacji), 2. Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele rozwoju społecznego (kierunek działań: Modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury aktywizacji społecznej oraz poprawa jej dostępności).
W toku opracowania Programu zebrano propozycje konkretnych projektów rewitalizacyjnych. Tworzą one listę projektów głównych (podstawowych) i uzupełniających. Łączny szacunkowy koszt realizacji zadań z listy podstawowej to 17,7 mln złotych, z czego: • 6,7 mln zł to zakładana kwota wsparcia ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego, • 10,9 mln zł to wartość innych środków publicznych, pozyskanych na realizację zadań rewitalizacyjnych (środki krajowe oraz Gminy Rogowo), • 109.000 zł wyniósł wkład podmiotu prywatnego.
W przypadku zgłoszenia nowych propozycji lub pozyskania dodatkowych źródeł finansowania możliwe będzie rozszerzenie listy projektów rewitalizacyjnych.
str. 3
1. Opis powiązań Lokalnego Programu Rewitalizacji z innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi:
Zadania ujęte w tym Programie osiągną cele ważne z punktu widzenia rozwoju społeczno- gospodarczego całego obszaru. Realizują bezpośrednio lub pośrednio założenia następujących dokumentów strategicznych:
1. Strategia rozwoju gminy – w „Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Rogowo na lata 2013-2022” przyjęto wizję: „Gmina Rogowo – obszar z rozbudowaną infrastrukturą techniczną sprzyjającą rozwojowi przedsiębiorczości w sektorze MSP, z ofertą wypoczynku weekendowego przy wykorzystaniu lokalnych walorów turystyczno-przyrodniczych” oraz misję: „Efektywne zaspokojenie zbiorowych potrzeb mieszkańców w oparciu o zasadę zrównoważonego rozwoju Gminy Rogowo”. Osiągnięcie tego stanu ma być możliwe dzięki czterem kierunkom działań i przyporządkowanym im celom strategicznym: 1. Infrastruktura techniczna (cel 1: Poprawa jakości życia mieszkańców Gminy poprzez działania w zakresie infrastruktury technicznej), 2. Turystyka (cel 2: Wzrost dochodów z turystyki weekendowej), 3. Przedsiębiorczość (cel 3: Pobudzenie aktywności gospodarczej prowadzącej do powstania nowych miejsc pracy), 4. Ochrona środowiska (cel 4: Poprawa stanu środowiska naturalnego na skutek zorganizowanych działań mieszkańców i władz Gminy) Szczególnie wysoki poziom zgodności kierunków interwencji pomiędzy Strategią, a LPR można zaobserwować w przypadku: • Celu operacyjnego 2.2 Zagospodarowanie lasów i jezior na cele turystyczne, • Celu operacyjnego 2.3 Poprawa oferty kulturalno-rozrywkowej, • Celu operacyjnego 2.6 Rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej, • Celu operacyjnego 3.3 Stworzenie systemu szkoleń w zakresie rozpoczynania własnej działalności gospodarczej i pozyskiwania środków zewnętrznych na jej rozwój. Problemy i kierunki działań gminy Rogowo w sferze polityki społecznej wyznacza „Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Rogowo na lata 2017-2022”. Przyjęto w niej misję: „Gmina Rogowo zaspokaja potrzeby mieszkańców, integruje społeczność lokalną oraz przeciwdziała zjawiskom marginalizacji i wykluczenia społecznego”, która ma zostać zrealizowana dzięki następującym celom strategicznym: 1. Przeciwdziałanie problemom ubóstwa, bezrobocia i bezdomności, 2. Wzmacnianie potencjału rodzin, wspomaganie rozwoju dzieci i młodzieży, zaspokajanie potrzeb mieszkańców w zakresie ochrony zdrowia, 3. Wspieranie osób starszych i niepełnosprawnych, 4. Zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom gminy, 5. Rozwój kapitału społecznego i ludzkiego. Niniejszy Program przyczynia się w szczególności do osiągnięcia następujących celów operacyjnych: • 1.2 Wspieranie i aktywizowanie zawodowe osób bezrobotnych i poszukujących pracy, • 2.3 Wspieranie rozwoju dzieci i młodzieży, dbałość o jakość i rezultaty procesu wychowania i kształcenia,
str. 4
• 3.2 Zapewnienie osobom starszym udziału w życiu społecznym, realizacja idei „starzenia się w zdrowiu”, • 3.3 Ograniczenie skutków niepełnosprawności oraz aktywizacja społeczna i zawodowa osób niepełnosprawnych fizycznie i psychicznie, • 4.1 Przeciwdziałanie przestępczości, w tym wśród nieletnich, • 5.3 Wspieranie dialogu społeczności lokalnej z władzami samorządowymi.
2. Strategia Obszaru Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żnińskiego – wyznacza zadania w zakresie polityki terytorialnej, w tym cel strategiczny nr IV. Zapobieganie i ograniczanie skutków negatywnych zjawisk społecznych, realizowany w ramach niniejszego LPR. Dodatkowo zadania ujęte w Programie pozytywnie oddziałują na cel operacyjny I.2, I.3, II.1, II.3, III.2 oraz III.4.
3. Lokalna Strategia Rozwoju na lata 2014-2020 stowarzyszenia „Lokalna Grupa Działania Pałuki – Wspólna Sprawa” – niniejszy Program stanowi podstawę do ubiegania się o środki w ramach: • Przedsięwzięcia 2.1.2 Rewitalizacja obszarów wiejskich w kontekście włączenia społecznego na obszarze LSR (realizuje cel szczegółowy 2.1 Rozbudowa i poprawa standardu infrastruktury turystycznej i rekreacyjnej oraz rewitalizacja i poprawa estetyki na obszarze LSR do 2023 r.), • Przedsięwzięcia 3.1.1 Inicjatywy w zakresie włączenia społecznego na obszarze LSR (realizuje cel szczegółowy 3.1 3.1 Wspieranie włączenia społecznego na obszarze LSR do 2023 r.).
Wpływ na osiąganie celów innych dokumentów strategicznych może zostać określony przy użyciu wskaźników realizacji projektów rewitalizacyjnych, przedstawionych w części 8.
2. Skrócona diagnoza gminy Rogowo pod kątem występowania stanu kryzysowego wraz z wnioskami:
Gmina wiejska Rogowo położona jest w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie żnińskim, graniczy z województwem wielkopolskim1. Lokalizacja ta sprawia, że w skali województwa kujawsko-pomorskiego gmina Rogowo ma charakter peryferyjny, jest znacznie oddalona od dwóch głównych ośrodków miejskich (Bydgoszczy i Torunia).
Teren gminy rozciąga się na południe od Żnina, wzdłuż drogi krajowej nr 5 w kierunku Gniezna/Poznania. Wyróżnikiem gminy jest urokliwy krajobraz, pełen lasów, wzgórz i jezior rynnowych (zespół Jezior Rogowskich) oraz położenie na Szlaku Piastowskim i Pałukach.
1 Gmina bywa nazywana „Rogowem żnińskim”, dla odróżnienia od drugiej gminy Rogowo, położonej także w województwie kujawsko-pomorskim, ale w powiecie rypińskim. str. 5
Gmina Rogowo zajmuje powierzchnię 178,85 km2 i zamieszkują ją łącznie 6 794 osoby (dane UG Rogowo, 30.04.2019 r.). Na terenie gminy znajdują się aż 32 miejscowości, ale to w Rogowie (siedzibie władz gminy) jest zameldowana prawie 1/3 mieszkańców (2 155 osób)2.
Na terenie gminy funkcjonuje 20 sołectw: Budzisław, Cegielnia (m. Cegielnia, Gołąbki i Jeziora), Cotoń (m. Cotoń i Bożacin), Czewujewo, Gałęzewo (m. Gałęzewo i Gałęzewko), Gościeszyn (m. Gościeszyn, Gościeszynek, Sarnówko), Grochowiska Księże, Grochowiska Szlacheckie (m. Grochowiska Szlacheckie i Ustroń), Izdebno (m. Izdebno i Wola), Lubcz, Mięcierzyn, Niedźwiady, Recz, Rogowo (m. Rogowo, Rogówko, Gostomka, Łaziska), Ryszewo, Rzym, Skórki (m. Skórki i Szkółki), Wiewiórczyn, Zalesie i Złotniki.
Cechą charakterystyczną gminy Rogowo, poza rozproszoną siecią osadniczą, jest bardzo niska gęstość zaludnienia. Wynosi ona jedynie 38 osób/km2. Znaczną część powierzchni gminy stanowią jeziora i lasy (odpowiednio ok 8 km2 i 48 km2, łącznie 31% powierzchni gminy) oraz dominujące w krajobrazie użytki rolne (111,15 km2, 62% powierzchni gminy).
Głównym korytarzem transportowym jest DK 5, na terenie gminy nie ma żadnej drogi wojewódzkiej, a sieć drogową stanowią głównie nieutwardzone drogi powiatowe (łączna długość ok 90 km) i drogi gminne (łączna długość ok 100 km). Istotną szansą rozwojową gminy jest budowa trasy S5 Poznań-Nowe Marzy. Obecnie gotowy jest odcinek od Poznania do granicy województwa wielkopolskiego. Po zakończeniu prac czas dojazdu z Rogowa do Poznania czy Bydgoszczy skróci się o połowę, a na terenie gminy zlokalizowane będą dwa węzły drogi S5 (Lubcz i Rogowo).
Na terenie gminy nie funkcjonują połączenia kolejowe, a publiczni przewoźnicy zapewniają regularne połączenia autobusowe ze Żninem i kilka kursów dziennie do Bydgoszczy i Gniezna. W ofercie przewoźników nie ma żadnego bezpośredniego połączenia do drugiej stolicy województwa – Torunia. Słabo rozwinięta sieć drogowa i komunikacja publiczna sprzyjają wykluczeniu transportowemu mieszkańców gminy.
W celu porównania sytuacji w gminie Rogowo do średniej powiatowej, wojewódzkiej i ogólnopolskiej, analizy w dalszej części tego rozdziału prowadzone są w oparciu o informacje gromadzone w Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. W rozdziale 3, 4 i 5 posłużono się zaś danymi Urzędu Gminy w Rogowie, obrazującymi stan na 30.04.2019 r. (ze względu na większą dokładność analiz). Pomiędzy informacjami w tych częściach mogą wystąpić drobne rozbieżności związane z odmiennymi metodologiami liczenia zjawisk oraz innym dniem pomiaru (dla GUS jest to zawsze 31.12. danego roku).
2 Druga największa miejscowość to Złotniki, które zamieszkuje 538 osób, a trzecia – Lubcz (403 osoby). Siedem kolejnych miejscowości, to wsie, w których mieszka ponad 200 osób: Cegielnia (214 osób), Czewujewo (258 osób), Gościeszyn (228 osób), Grochowiska Księże (277 osób), Grochowiska Szlacheckie (215 osób), Mięcierzyn (293 osoby), Ryszewo (212 osób). Ponad 100 osób zamieszkuje zaś Budzisław (126 osób), Cotoń (164 osoby), Gałęzewo (168 osób), Izdebno (146 osób), Niedźwiady (197 osób), Recz (124 osoby), Skórki (156 osób) i Wiewiórczyn (154 osoby). Najmniejsze miejscowości (liczące mniej niż 100 osób) w gminie Rogowo to Bożacin (91 osób), Gałęzewko (94 osoby), Gołąbki (93 osoby), Gostomka (70 osób), Gościeszynek (97 osób), Jeziora (6 osób), Łaziska (40 osób), Rogówko (24 osoby), Rzym (71 osób), Szkółki (33 osoby), Ustroń (13 osób), Wola (78 osób) oraz Zalesie (56 osób). Jedna z miejscowości (Sarnówko) jest obecnie niezamieszkała. str. 6
Sfera społeczna:
W gminie Rogowo od lat systematycznie ubywa mieszkańców. W ciągu 5 lat, od 2013 do 2018 roku, ich liczebność zmniejszyła się o 66 osób (prawie 1% wartości wyjściowej).
Ludność wg ekonomicznych grup Ludność wg stanu na 31.12. danego roku Różnica wieku 2013 2014 2015 2016 2017 2018 (2018-2013)
Gmina Rogowo (łącznie w osobach) 6 931 6 915 6 929 6 899 6 871 6 865 -66 os. w tym (%) 20,3 19,8 20,1 19,7 19,5 19,4 przedprodukcyjny -0,9 63,1 63,2 62,4 62,3 62,1 61,5 produkcyjny -1,6 16,6 16,9 17,5 18,0 18,4 19,0 poprodukcyjny +2,4 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, stan na koniec danego roku.
W gminie Rogowo utrzymuje się przeważnie dodatni przyrost naturalny (przewaga liczby żywych urodzeń nad liczbą zgonów w danym roku), więc mieszkańców ubywa w wyniku migracji. Osoby wymeldowujące się z gminy Rogowo równie często przenoszą się do miast, jak i na inne obszary wiejskie. Zjawiskiem marginalnym są zaś migracje zagraniczne (łącznie 4 osoby w ciągu 5 lat).
Dane w tabeli powyżej wskazują na jeszcze jedno bardzo ważne zjawisko demograficzne na terenie gminy. Podobnie, jak w kraju, województwie i powiecie zachodzi tu proces starzenia się społeczeństwa. W każdym roku następował spadek udziału osób w wieku przedprodukcyjnym (dzieci i młodzież) oraz produkcyjnym i jednoczesny wzrost udziału osób w wieku poprodukcyjnym (seniorzy).
Skalę natężenia problemów starzenia się społeczności najlepiej obrazuje wskaźnik obciążenia demograficznego, który pozwala stwierdzić, ile osób w wieku poprodukcyjnym (seniorów) przypada na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym. Im wyższą wartość przyjmuje, tym większy problem demograficzny ma miejsce. W roku 2013 wskaźnik obciążenia demograficznego dla gminy Rogowo wynosił 81,6, w roku 2018 wyniósł już 98. Liczebność najmłodszej i najstarszej grupy mieszkańców gminy zaczyna się wyrównywać.
Na terenie gminy występują także problemy związane z: dużym zasięgiem korzystania mieszkańców z pomocy społecznej, dużą liczbą osób bezrobotnych, zagrożeniem ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Niezmiennie od kilku lat ze świadczeń pomocy społecznej korzysta ok. 10% mieszkańców gminy Rogowo (na koniec 2017 r. było to dokładnie 10,1%). Zasięg korzystania z tej pomocy jest większy niż średnio w powiecie, województwie i kraju. Najczęstszym powodem przyznawania świadczeń przez GOPS w Rogowie jest bezrobocie – problemem tym dotkniętych było ponad 70% klientów. Drugim porównywalnie częstym powodem udzielania pomocy było ubóstwo. Znacznie rzadziej występowała zaś konieczność objęcia pomocą osób niepełnosprawnych, chorych i kobiet (w ramach ochrony macierzyństwa).
Najliczniejszą grupą wśród odbiorców pomocy społecznej są dzieci i młodzież do 17. roku życia, na które pobierany jest zasiłek rodzinny (w 04.2019 r. stanowili oni aż 75% osób korzystających z pomocy tutejszego GOPS). To sugeruje, że głównymi problemami na terenie gminy są trudności na rynku pracy i związane z tym problemy społeczno-ekonomiczne ludności.
str. 7
Udział osób bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym (%) Różnica (2018- Obszar 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2013) Gmina Rogowo, w tym: 13,0 11,4 9,4 7,8 7,0 6,3 -6,7 mężczyźni 9,2 7,9 5,2 4,9 3,3 3,5 -5,7 kobiety 17,3 15,4 14,2 11,1 11,4 9,6 -7,7 Powiat żniński 13,1 10,8 9,5 9,0 6,9 6,1 -7,0 Woj. kujawsko-pomorskie 11,3 9,6 8,2 7,6 6,4 5,7 -5,6 POLSKA 8,8 7,5 6,5 5,6 4,6 4,2 -4,6 Źródło: Bank Danych Lokalnych GUS, stan na koniec danego roku.
Odsetek osób bezrobotnych w ludności w wieku produkcyjnym uległ znacznemu obniżeniu w latach 2013-2018. Na terenie gminy Rogowo spadek wyniósł ponad połowę (6,7 z 13,0% w 2013 r.). Udział osób bezrobotnych utrzymuje się na poziomie zbliżonym do średniej dla powiatu żnińskiego i jest wyższy niż średnio w województwie i kraju.
W gminie Rogowo bezrobociem dotknięte są głównie kobiety. Odsetek bezrobotnych pań jest od lat kilkukrotnie wyższy niż odsetek pozbawionych pracy mężczyzn. W 2018 r. bezrobotnych było 9,6% kobiet w wieku produkcyjnym i jedynie 3,5% mężczyzn (trzykrotna różnica).
Według szczegółowych danych PUP w Żninie 31.07.2019 r. na terenie gminy Rogowo zarejestrowane były 233 osoby bezrobotne (w tym 158 kobiet i 75 mężczyzn). 77 bezrobotnych nie podsiadało kwalifikacji zawodowych, a 44 doświadczenia zawodowego. Większość bezrobotnych na terenie gminy stanowiły osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy, czyli: • Osoby młode – łącznie 74 osoby (do 25 roku życia – 34 osoby, 26-30 lat – 40 osób), • Osoby długotrwale bezrobotne – 138 osób (prawie 60% ogółu), • Osoby powyżej 50 roku życia – 59 osób, • Osoby wychowujące dziecko do lat 6 – 50 osób, • Osoby niepełnosprawne – 6 osób.
W strukturze bezrobotnych wyraźnie widać dominację kobiet i osób długotrwale bezrobotnych. Bez pracy pozostaje też więcej osób młodych (do 30 lat) niż starszych (powyżej 50-tki). Aż jedna piąta bezrobotnych nie podejmuje pracy z powodu opieki nad dzieckiem.
Na terenie gminy Rogowo w sferze włączenia społecznego działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej. GOPS prowadzi też dwie placówki opiekuńczo-wychowawcze: Świetlicę Wsparcia Dziennego „KREATYWNI” w Grochowiskach Szlacheckich i Placówkę Wsparcia Dziennego „PRZYSTAŃ” w Złotnikach. Dodatkowo, na bazie dotychczasowych działań Klubu Seniora w Rogowie, powstał Uniwersytetu Trzeciego Wieku, który zrzesza coraz liczniejsze grono seniorów. Podmiotami aktywizującymi i integrującymi mieszkańców gminy są także organizacje pozarządowe. Na terenie gminy Rogowo działa 29 NGO (24 podmioty wpisane do KRS i 5 ujętych w rejestrze Starostwa Powiatowego w Żninie). Ich działalność koncentruje się wokół bezpieczeństwa, kultury, rekreacji i sportu. Gmina Rogowo może pochwalić się też unikatowymi osiągnięciami w hokeju na trawie. Sport ten od wielu lat propagują dwie lokalne organizacje (Ludowy Klub Sportowy w Rogowie i Klub Hokejowy „Old Boys Rogowo”).
Dostęp do usług społeczno-kulturalnych na terenie gminy Rogowo jest ograniczony. Najlepiej wygląda sytuacja w miejscowości Rogowo (działa tu dom kultury, biblioteka publiczna, przedszkole i szkoła). W pozostałych miejscowościach gminy dostępność takich usług jest bardzo ograniczona (poza Rogowem funkcjonuje filia biblioteki w Gościeszynie oraz szkoły w Gościeszynie i Mierzęcinie), a aktywność społeczna koncentruje się wokół świetlic wiejskich. str. 8
W sferze ochrony zdrowia na terenie gminy Rogowo działa NZOZ „Przychodnia Lekarska” w Rogowie, oferujący usługi poradni ogólnej, dziecięcej, ginekologiczno-położniczej, rehabilitacji medycznej i gabinetu stomatologicznego. W Rogowie działają też dwie apteki i Klub Honorowych Dawców Krwi. Poza godzinami funkcjonowania NZOZ chorzy z terenu gminy muszą korzystać z pomocy w sąsiednim Żninie (w całodobowej przychodni lub Szpitalu Powiatowym w Żninie).
W działaniach porządkowych i ratowniczych medyków wspomagają policjanci z Komisariatu Policji w Janowcu Wielkopolskim (dozór na terenie gminy pełni trzech dzielnicowych) oraz strażacy zrzeszeni w Gminnym Związku OSP w Rogowie (obejmującym jednostki w miejscowościach: Rogowo, Złotniki, Grochowiska Księże, Gościeszyn, Cegielnia, Skórki i Mięcierzyn).
Na terenie gminy nie występują poważne problemy w sferze mieszkaniowej, edukacji, bezpieczeństwa i porządku publicznego (choć nadal istotnym zagrożeniem jest bezpieczeństwo drogowe i liczne wypadki komunikacyjne).
Sfera gospodarcza:
Gminę Rogowo charakteryzują niskie wskaźniki rozwoju przedsiębiorczości, które ulegają stopniowej poprawie. Działalność gospodarczą prowadziły tu w 2018 r. wg. danych GUS 462 podmioty (z tego aż 354 to osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą). Na terenie gminy są zlokalizowane cztery średnie przedsiębiorstwa (zatrudniające od 50 do 249 osób) i 25 małych przedsiębiorstw (od 10 do 49 zatrudnionych), wszystkie pozostałe mają status mikroprzedsiębiorstwa.
Lokalne firmy prowadzą głównie działalność w zakresie budownictwa (121 podmiotów) i handlu (67 podmiotów). Łącznie w sekcji F i G PKD 2007 działa aż 40% przedsiębiorców. W skali gminy ponad 30 firm prowadzi też działalność w sekcjach A (Rolnictwo, leśnictwo, rybactwo), C (Przetwórstwo przemysłowe) i H (Transport).
Od lat planowane są działania pobudzające branżę turystyczną i rekreacyjną (rozwój turystyki wodnej, weekendowej, przyrodniczej itp.), tymczasem w sekcji I (Noclegi i gastronomia) działa w całej gminie jedynie 7 firm (1,5%).
W gminie wyraźnie rośnie liczba podmiotów wpisanych do rejestru REGON na 1000 mieszkańców (z 60 w 2013 r. do 67 w 2018 r.) oraz osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (z 46 osób na każde 1000 mieszkańców w roku 2013 do 52 osób/1000 mieszkańców w roku 2018). Rekordowe wartości uzyskane w 2018 r. w obu tych wskaźnikach są jednak wyraźnie niższe od średniej powiatowej, wojewódzkiej i krajowej.
Poważnym problemem jest także niski poziom wynagrodzeń, stanowiących w powiecie żnińskim zaledwie 75% średniej krajowej w 2018 r. (dane BDL GUS).
Na terenie gminy funkcjonowało też w 2012 r. 817 gospodarstw rolnych o mocno spolaryzowanej strukturze wielkości – ponad 30% wszystkich gospodarstw stanowiły te poniżej 1ha (34,15%) oraz największe, liczące ponad 10 ha (31,8%, dane UG w Rogowie). Dodatkowo, gmina Rogowo to ważny obszar działalności rybackiej.
str. 9
Sfera środowiskowa: Na terenie gminy Rogowo nie występują istotne zagrożenia dla środowiska naturalnego takie, jak składowiska odpadów niebezpiecznych czy zakłady wykorzystujące i emitujące niebezpieczne substancje. Gmina ma charakter rolniczy, znaczny udział w powierzchni mają też lasy. Szczególnie dobre warunki do prowadzenia działalności rolniczej występują w północnych obszarach gminy (występują tam gleby o wysokich wskaźnikach bonitacyjnych - klasa I-IIIb). Ze względu na walory krajobrazowe na terenie gminy utworzony został Obszar Chronionego Krajobrazu Jezior Rogowskich, obejmujący jeziora Rogowskie, Wolskie, Zioło, Lubieckie i Jądrzywie (ochroną objęto 2 455,78 ha, czyli 13% powierzchni gminy). Dodatkowo uchwałą Rady Gminy ustanowiono w 2000 r. ochronę jezior Kołdrąbskiego, Tonowskiego, Niedźwieckiego, Radeckiego i Grochowskiego (w formie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego). Na terenie gminy znajduje się też rezerwat przyrody Mięcierzyn, użytek ekologiczny Długi Bród oraz siedem pomników przyrody (głaz narzutowy i drzewa). Dzięki wieloletnim inwestycjom w infrastrukturę wodno-kanalizacyjną udało się ograniczyć problem zanieczyszczenia lokalnych jezior i przepływającej przez gminę rzeki Wełny (czystość tych wód jest jednak nadal poza przyjętymi klasami). Na terenie gminy występuje jednak wysokie ryzyko przekroczenia norm czystości powietrza w przypadku pyłów zawieszonych i benzenu oraz hałasu i zanieczyszczeń komunikacyjnych w pobliżu budowanej trasy S5 (dane WIOŚ w Bydgoszczy i Poznaniu).
Sfera przestrzenno-funkcjonalna:
Na terenie gminy Rogowo występują nieliczne tereny i obiekty spełniające warunki „przestrzeni zdegradowanej”, zdefiniowane w „Zasadach…”. Głównym problemem w tej sferze od lat pozostaje niska jakość terenów publicznych (w zasobach gminnych pozostaje wiele działek i budynków, których potencjał nie jest w pełni wykorzystywany, ze względu na brak środków finansowych na inwestycje) i braki w infrastrukturze technicznej i społecznej (powodem ponownie jest brak środków w budżecie gminy).
Sfera techniczna:
Teren gminy został prawie w całości zwodociągowany (dostęp do sieci ma 99,9% gospodarstw domowych). Systematycznie rozbudowywana jest też sieć kanalizacyjna, obejmująca obecnie 49,7% mieszkańców. Przez teren gminy nie przebiega gazociąg, mieszkańcy korzystają z gazu w butlach. Głównym wyzwaniem w sferze technicznej pozostaje zły stan dróg lokalnych, zagrażający bezpieczeństwu użytkowników (stan nawierzchni, szerokość pasów, brak chodników, brak ścieżek rowerowych, braki w oświetleniu ulicznym). Konieczne są też bieżące remonty i modernizacje obiektów publicznych (w szczególności w zakresie dostępności dla osób z niepełnosprawnościami) oraz rozbudowa infrastruktury użytku publicznego w różnych miejscowościach na terenie gminy (lista obiektów wymagających inwestycji zwarta została w strategii ORSG powiatu żnińskiego i Wieloletniej Prognozie Finansowej Gminy Rogowo).
str. 10
Wnioski z diagnozy obszaru gminy Rogowo3: 1. Gmina położona jest na peryferiach województwa, graniczy z woj. wielkopolskim, a znaczne oddalenie od dużych ośrodków miejskich może utrudniać jej rozwój społeczno- gospodarczy. Z drugiej strony, taka lokalizacja pozwala na wykorzystanie potencjału przyrodniczo-krajobrazowego gminy i rozwój w oparciu o rekreację, turystykę i sport. 2. Dla dalszego rozwoju gminy kluczowym jest dokończenie budowy trasy S5 na odcinku Gniezno-Bydgoszcz. 3. Pozostałe drogi lokalne wymagają znacznych nakładów finansowych w celu poprawy bezpieczeństwa wszystkich użytkowników. 4. Na terenie gminy działa wyłącznie komunikacja autobusowa o ograniczonym zasięgu, co może sprzyjać wykluczeniu transportowemu mieszkańców. Brakuje ścieżek rowerowych jako alternatywy dla przemieszczania się samochodem. 5. Wyróżnikiem gminy jest bardzo niska gęstość zaludnienia i rozproszona sieć osadnicza (32 miejscowości) z wyraźnie dominującą pozycją Rogowa (koncentrującego ponad 30% mieszkańców całej gminy). 6. Gmina Rogowo ma charakter rolniczy z dużym udziałem powierzchni lasów i jezior. 7. Na terenie gminy od lat zmniejsza się liczba mieszkańców w wyniku migracji (przeprowadzki na inne obszary Polski). Aby temu przeciwdziałać trzeba poprawić wizerunek gminy jako dobrego miejsca do osiedlania się. 8. Gmina Rogowo jako jedna z niewielu w powiecie i województwie notuje dodatnie wskaźniki przyrostu naturalnego. Uzasadnia to konieczność rozbudowy i poprawy standardu obiektów dedykowanych dzieciom i młodzieży (także w kontekście rozwoju funkcji osiedleńczej gminy). 9. Jednocześnie na terenie gminy wyraźnie zachodzi proces starzenia się społeczeństwa. Niezmiennie rośnie odsetek osób w wieku poprodukcyjnym w ogóle mieszkańców, a prognozy demograficzne przewidują utrzymywanie i nasilanie się tego trendu w kolejnych latach. 10. Na terenie gminy trzeba pilnie rozbudować ofertę opieki nad osobami starszymi i niepełnosprawnymi oraz ułatwić im codzienne funkcjonowanie w przestrzeniach publicznych. 11. Około 10% mieszkańców gminy korzysta z pomocy społecznej, głównie z powodu bezrobocia i ubóstwa. Aż 75% z nich to dzieci i młodzież do 17 roku życia, na które rodzice/opiekunowie pobierają zasiłek rodzinny. 12. Wskaźnik bezrobocia wśród mieszkańców gminy uległ znacznej poprawie w ostatnich latach. Nadal jednak utrzymuje się wysoki odsetek bezrobotnych kobiet (trzy razy większy niż mężczyzn w 2018 r.). 13. Lokalnym centrum usług społecznych jest Rogowo (przedszkole, szkoła podstawowa, dom kultury, biblioteka, przychodnia, apteki, urzędy gminne, GOPS, KS, UTW), w pozostałych miejscowościach działalność społeczna koncentruje się wokół świetlic wiejskich.
3 Na podstawie danych BDL GUS oraz informacji zawartych w dokumentach wymienionych w rozdziale 1. str. 11
14. Wyróżnikiem gminy są wieloletnie tradycje i osiągnięcia w hokeju na trawie. Aktywnie działają tu liczne organizacje i kluby sportowe. 15. W gminie Rogowo dominują niskie wskaźniki przedsiębiorczości (które uległy poprawie w ostatnich latach, ale nadal utrzymują się poniżej średniej dla powiatu i województwa). 16. Lokalne przedsiębiorstwa koncentrują się na budownictwie i handlu. Najczęściej prowadzą je osoby fizyczne, które zatrudniają u siebie nie więcej niż 9 osób. Na terenie gminy nie ma żadnego dużego przedsiębiorstwa (zatrudniającego 250 osób), a jedynie cztery średnie (ze stanem zatrudnienia od 50 do 249 osób). 17. Istotnym elementem lokalnej gospodarki jest rolnictwo, użytki rolne stanowią 62% powierzchni gminy. Stosunkowo duże znaczenie ma też gospodarka rybacka. 18. Szansą rozwojową gminy pozostaje wykorzystanie potencjału rekreacyjno-turystycznego (liczne jeziora i lasy, Obszar Chronionego Krajobrazu, rzeka Wełna, dobry stan środowiska naturalnego, położenie na Szlaku Piastowskim i Pałukach, zabytki, liczne zespoły i organizacje sportowo-rekreacyjne). 19. Gmina może uzupełniać istniejącą ofertę turystyczną okolicznych miejscowości, tłumnie odwiedzanych przez turystów (Żnin, Biskupin, Wenecja, Gąsawa, Gniezno). 20. Duży udział obszarów chronionych w powierzchni gminy (Zespół Jezior Rogowskich) nakłada ograniczenia inwestycyjne, które muszą być brane pod uwagę przy projektowaniu działań rozwojowych. 21. Na terenie gminy występują liczne punktowe problemy techniczne i przestrzenno- funkcjonalne. Inwestycji wymagają m.in. drogi lokalne, budynki publiczne, placówki oświatowe, placówki kulturalne, linie brzegowe rzek i jezior, tereny publiczne, obiekty sportowo-rekreacyjne i mieszkania komunalne. 22. Konieczne są inwestycje poprawiające bezpieczeństwo mieszkańców (drogowe, komunikacyjne, nad wodą) oraz modernizacja i rozbudowa infrastruktury publicznej. W najbliższych latach poważnym wyzwaniem będzie też dostosowanie wszystkich budynków publicznych na terenie gminy do wymogów ustawy o dostępności.
3. Obszar zdegradowany:
Wszystkie miejscowości w gminie Rogowo zostały przeanalizowane pod kątem występowania stanu kryzysowego. Zgodnie z „Zasadami…” na obszarach wiejskich do obszaru zdegradowanego można zaliczyć miejscowości, które na podstawie obiektywnej analizy wskaźników wykazują dwa problemy społeczne i dodatkowo występuje na ich terenie przestrzeń zdegradowana, która może zostać wykorzystana na cele rozwoju społecznego lub rozwoju gospodarczego.
Spośród dostępnych wskaźników stanu kryzysowego dla sfery społecznej wybrano dwa: 1. udział ludności w wieku poprodukcyjnym w ludności ogółem większy niż średnio w gminie (identyfikujący problem zaawansowania procesu starzenia się ludności),
str. 12
2. udział dzieci do lat 17, na które rodzice pobierają zasiłek rodzinny w ogólnej liczbie dzieci w tym wieku na danym obszarze (wskazujący na problem w zakresie samowystarczalności ekonomicznej ludności i gospodarstw domowych)4.
Dane w tabeli poniżej prezentują stan na 30.04.2019 r. (kolumny 2-9) i 29.08.2019 r. (kolumna 10). Pochodzą z zasobów UG w Rogowie (kolumny 2-7), GOPS w Rogowie (kolumny 8-9) oraz z przeprowadzonych konsultacji z mieszkańcami (kolumna 10). Współwystępowanie dwóch problemów społecznych stwierdzono w pięciu miejscowościach gminy, ale tylko w jednej z nich (Rogowie) poza problemami społecznymi występuje też przestrzeń zdegradowana, która może zostać wykorzystana do celów rozwoju społecznego (problem ze sfery przestrzenno-funkcjonalnej).
4 W związku z brakiem dzieci do 17 roku życia w miejscowości Jeziora, sprawdzono dodatkowo drugi wskaźnik z zakresu samowystarczalności ekonomicznej gospodarstwa domowych, czyli udział osób korzystających z pomocy społecznej w łącznej liczbie mieszkańców. W miejscowości Jeziora nie ma takich osób, wskaźnik wynosi 0,00% (a średnia dla gminy Rogowo wynosi 11,69%, 794 osoby spośród łącznie 6 794 mieszkańców całej gminy). str. 13
Tabela 1. Identyfikacja stanu kryzysowego na obszarze gminy Rogowo:
L Czy na Liczba Liczba dzieci Udział dzieci, na p Udział osób obszarze ludności w Liczba do lat 17, na które rodzice popro- występuje Pow. Liczba wieku dzieci które rodzice pobierają Miejscowość dukcyjnych przestrze w ha5 ludności popro- do lat otrzymują zasiłek rodzinny w ludności ń dukcyjny 17 zasiłek w liczbie dzieci ogółem zdegrado- m rodzinny ogółem wana? 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 1 Bożacin 6,1 91 14 15,38 25 11 44,00 NIE 2 Budzisław 7,8 126 17 13,49 24 6 25,00 NIE 3 Cegielnia 16,8 214 31 14,49 62 32 51,61 NIE 4 Cotoń 7,9 164 27 16,46 28 14 50,00 NIE 5 Czewujewo 20,5 258 36 13,95 53 17 32,08 NIE 6 Gałęzewko 5,53 94 18 19,15 21 3 14,29 NIE 7 Gałęzewo 16,3 168 30 17,86 32 14 43,75 NIE 8 Gołąbki 5,6 93 10 10,75 20 9 45,00 NIE 9 Gostomka 4,5 70 9 12,86 17 14 82,35 NIE 10 Gościeszyn 16,2 228 47 20,61 36 22 61,11 NIE 11 Gościeszynek 4,06 97 11 11,34 26 6 23,08 NIE 12 Grochowiska Księże 12,7 277 53 19,13 49 28 57,14 NIE 13 Grochowiska 13,9 215 34 15,81 47 32 68,09 NIE 14 IzdebnoSzlacheckie 8,1 146 31 21,23 25 12 48,00 NIE 15 Jeziora 2,0 6 2 33,33 0 0 0,00 NIE 16 Lubcz 19,2 403 56 13,90 92 68 73,91 NIE 17 Łaziska 4,1 40 5 12,50 11 9 81,82 NIE 18 Mięcierzyn 14,6 293 47 16,04 55 24 43,64 NIE 19 Niedźwiady 150 197 46 23,35 33 9 27,27 NIE 20 Recz 15,5 124 26 20,97 31 4 12,90 NIE 21 Rogowo 776 2 155 421 19,54 384 178 46,35 TAK 22 Rogówko 3,0 24 4 16,67 4 4 100,00 NIE 23 Ryszewo 13,7 212 36 16,98 40 19 47,50 NIE 24 Rzym 4,2 71 8 11,27 11 11 100,00 NIE 25 Sarnówko 2,00 0 0 0,00 0 0 0,00 NIE 26 Skórki 12,9 156 25 16,03 24 2 8,33 NIE 27 Szkółki 2,2 33 6 18,18 6 1 16,67 NIE 28 Ustroń 3,1 13 1 7,69 4 3 75,00 NIE 29 Wiewiórczyn 15,4 154 33 21,43 23 1 4,35 NIE 30 Wola 14,8 78 20 25,64 11 8 72,73 NIE 31 Zalesie 13,3 56 12 21,43 12 0 0,00 NIE 32 Złotniki 14,6 538 144 26,77 90 35 38,89 NIE Ogółem 6 794 1 260 18,55 1 296 596 45,99 - Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Rogowo, GOPS Rogowo i ustaleń z konsultacji społecznych, stan na 30.04.2019 r. (kolumny 3-9) i na 29.08.2019 r. (kolumna 10). Kolorem żółtym, czerwonym i szarym zaznaczono wyniki gorsze niż średnio w gminie.
W miejscowości Rogowo występuje wyższy niż średnio w gminie udział osób w wieku poprodukcyjnym (osoby starsze stanowią 19,54% mieszkańców, a średnia gminna wynosi 18,55%) oraz dzieci do 17 roku życia, na które rodzice pobierają zasiłek rodzinny (w Rogowie jest
5 Do powierzchni poszczególnych miejscowości zaliczono tereny mieszkalnie i usługowe, z wyłączeniem lasów czy użytków rolnych (chyba, że stanowią one element zwartej powierzchni zabudowy). Tym samym powierzchnia poszczególnych miejscowości nie sumuje się do łącznej powierzchni gminy Rogowo. str. 14 to 46,35%, a średnia dla gminy to 45,99%). Ponadto na terenie tej miejscowości występuje przestrzeń zdegradowana.
Szczegółowy opis przestrzeni zdegradowanej w Rogowie:
Przestrzeń zdegradowana to obecnie nieużytkowane tereny i obiekty, na których realizowano działalności: przemysłowe, wojskowe, eksploatację kopalin, transportowe, rolnicze, infrastruktury komunalnej lub inne, jeśli możliwa jest ich adaptacja na cele rozwoju społecznego lub gospodarczego.
Budynki w pobliżu Stadionu Gminnego im. Klemensa Maciaszczyka Lokalizacja: Adres fizyczny: róg ulicy Sportowej i Powierzchnia 1. 60m2 (b. drewniany) ulicy Ogrodowej w Rogowie budynku: 2. 170 m2 (b. murowany) Działka ewidencyjna: 151 Rok budowy: 1. 1950 (b. drewniany) Obręb geodezyjny: 0016 Rogowo 2. 1975 (b. murowany) Historia Na działce 151 stoją obecnie dwa nieużywane budynki. Pierwszy z nich (drewniany) obiektu: położony jest bliżej budynku szkoły. Powstał w 1950 roku na potrzeby powołanego 3 lata wcześniej Ludowego Klubu Sportowego w Rogowie. Mieściły się w nim szatnie, magazyn i pomieszczenie dla trenerów i sędziów. Powierzchnia tego budynku to 60 m2, a powierzchnia użytkowa – 47,5 m2. Stan techniczny tego budynku jest tak zły, że dawno już został wyłączony z użytkowania.
Ze względu na rosnące zapotrzebowanie sportowców, obok drewnianego budynku w 1975 r. dobudowano w czynie społecznym drugi obiekt – murowany, o powierzchni 170 m2 (z tego powierzchnia użytkowa to 143 m2). Przez lata działały w nim szatnie, łaźnie, magazyn i pomieszczenia techniczne. Pogarszający się stan techniczny spowodował, że od 2000 r. budynek został wyłączony z użytkowania.
Budynki są jednokondygnacyjne, ale o różnej wysokości. Zajmują centralną cześć działki, od strony zachodniej graniczą z bieżnią i płytą stadionu. Z drugiej strony rozciąga się otwarta, niezagospodarowana przestrzeń (wykorzystywana do organizacji najważniejszych wydarzeń lokalnych i jako lądowisko śmigłowców LPR). Stan Obecny właściciel: (1/1) Gmina Rogowo własnościowy: Stan techniczny Oba obiekty nie nadają się do użytkowania i wymagają gruntownej modernizacji. Nie obiektu: dokonywano w nich żadnych prac remontowych od około 20-30 lat. Wymiany wymagają instalacje, poszycie dachowe, całe wyposażenie wewnętrzne. Prawdopodobne są także problemy ze stabilnością obu konstrukcji. Obecny rozkład pomieszczeń i istniejące rozwiązania architektoniczne uniemożliwiają korzystanie z tych budynków przez osoby z niepełnosprawnościami.
Zdjęcia obiektu:
Po lewej budynek murowany, w środku kadru budynek drewniany w latach 80/90. Zdjęcie udostępnił LKS w Rogowie.
str. 15
Stan obecny:
Oba budynki od kilkudziesięciu lat niszczeją, a mogłyby stać się na nowo zapleczem do bogatej działalności edukacyjnej i rekreacyjno-sportowej. Ich modernizacja poprawiłaby też warunki korzystania z sąsiedniego Stadionu Gminnego. Zainteresowanie wykorzystaniem tych obiektów zgłosiły do tej pory: 1. Szkoła podstawowa w Rogowie (jako zaplecze dla lekcji terenowych, zajęć wychowania fizycznego i działalności Uczniowskiego Klubu Sportowego), 2. Ludowy Klub Sportowy w Rogowie (możliwość realizacji zajęć sportowych i rekreacyjnych), 3. Klub Hokejowy „Old Boys” w Rogowie (możliwość realizacji zajęć sportowych i rekreacyjnych), 4. GOPS w Rogowie (jako miejsce edukacji i aktywizacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym).
Brzeg Jeziora Rogowskiego Dużego:
Lokalizacja: Adres fizyczny: teren pomiędzy ulicą Powierzchnia budynku: Ok. 50m2 Bankową, a ul. Kościelną i brzegiem Rok budowy: Lata 60. XX w. Jeziora Rogowskiego Dużego Powierzchnia Ok. 1,7 ha (całość Działki ewidencyjne: 885, 1154/2, nieużytkowanych terenów: działki 1154/2, 878, 878, 877, 1018 877, 1018 oraz Obręb geodezyjny: 0016 Rogowo fragment działki 885) Historia Na działce 885 zlokalizowane były dwie chaty rybackie, wybudowane w latach 60. XX obiektu: wieku, na potrzeby działalności rybackiej. Jedna z nich uległa spaleniu i obecnie pozostały z niej jedynie fundamenty i resztki infrastruktury do wodowania. Znajdowała się ona w południowo-wschodnim fragmencie działki 885, bezpośrednio przy Wełnie, łączącej w tym miejscu jezioro Rogowskie Małe z Dużym.
Do współczesnych czasów przetrwał tylko drugi budynek. Do lat 90. ubiegłego wieku wykorzystywany był przez dzierżawcę okolicznych jezior (Gospodarstwo Rybackie w Łysininie) jako magazyn sprzętu wodnego (numer inwentarzowy obiektu: 09/0051). Od 20 lat stoi pusty. Do tego momentu w budynku tym wymieniono tylko przeciekający, eternitowy dach i zabezpieczono go przez wandalami.
Dzierżawca działki 885 (obejmującej poza jeziorem Rogowskim Dużym także fragmenty brzegowe, w tym teren, na którym stoi chata rybacka) – Prezes Gospodarstwa Rybackiego w Łysininie – zaangażował się w prace nad ponownym wykorzystaniem zachowanej chaty rybackiej i zagospodarowaniem nieużytkowanego brzegu jeziora. Wsparł Gminę Rogowo w procesie przejmowania prawa własności do działki 878 (będących do tej pory w zarządzie KOWR/Wód Polskich i dzierżawionych przez jego str. 16
Gospodarstwo Rybackie) oraz wyraził zgodę na przeprowadzenie niezbędnych prac modernizacyjnych na działce 885, obejmujących odcinek linii brzegowej jeziora Rogowskiego Dużego od Wełny do wysokości łącznika z ulicą Bankową. Opis Do działki 885 przylegają działki 1154/2, 878 i 877, stanowiące nieutwardzoną, piaskową nieużytkowa- drogę gminną, której część przebiega działką 885 (przy budynku chaty rybackiej). Droga nych terenów: ta stanowi jedyny dojazd/dostęp do chaty rybackiej, brzegu jeziora i pomostu z plażą. Do tej pory był to teren działalności rybackiej, a zarządcą terenu w imieniu Skarbu Państwa był kolejno Samorząd Województwa/KOWR/Wody Polskie.
Dopiero w związku z przystąpieniem do opracowania Lokalnego Programu Rewitalizacji, Gmina Rogowo rozpoczęła proces przejmowania własności działki 878 (w celu zmiany jej sposobu wykorzystania i adaptacji na cele rozwoju społecznego) i zawarła porozumienie z dzierżawcą działki 885, umożliwiające rewitalizację obiektów w południowo-wschodniej części tej działki (ruin chaty, istniejącej chaty, pomostu, plaży i łączącej te obiekty ścieżki).
Obecnie są to tereny nieużytkowane. Ciągną się od ul. Kościelnej wzdłuż kanału Wełny i brzegu jeziora Rogowskiego, aż do łącznika z ulicą Bankową. Jedynym zachowanym tu obiektem (poza budynkiem chaty rybackiej) jest miejsce do wodowania przy ruinach spalonej chaty oraz pomost i przylegająca do niego plaża. W 2018 r. przebudowano łącznik z ulicą Bankową, obecnie droga wewnętrzna urywa się około 50-80 m od linii brzegowej jeziora i plaży, pomostu.
Cały ten teren był wykorzystywany w przeszłości do działalności rybackiej i rekreacyjnej (stanowiąc jednocześnie ważny ciąg komunikacyjny pomiędzy centrum Rogowa a kościołem św. Doroty). Stan Obecny właściciel działek: własnościowy: • działka 885: (1/1) Skarb Państwa, zarządca: Wody Polskie, dzierżawca: Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Łysininie (które udzieliło zgody na przeprowadzenie inwestycji przez Gminę Rogowo na dzierżawionej działce), • działka 1154/2: (1/1) Gmina Rogowo, • działka 878: (1/1) Skarb Państwa, wykonawca prawa własności KOWR Oddział Terenowy w Bydgoszczy, dzierżawca Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Łysininie. Dla tej działki prowadzone jest postępowanie w sprawie przejęcia prawa własności przez Gminę Rogowo (z pozytywną opinią dzierżawcy), • działka 877: (1/1) Gmina Rogowo • działka 1018: (1/1) Bank Spółdzielczy w Strzelnie • działka 1032: (1/1) Skarb Państwa, użytkownik wieczysty Gmina Rogowo Stan Budynek chaty rybackiej jest jednokondygnacyjny, dach z blachy i tworzyw sztucznych, techniczny z dwoma oknami (od strony Wełny). Bez dostępu do infrastruktury wod-kan. Elewacja obiektu: i fundamenty niestabilne, widoczne pęknięcia zagrażające konstrukcji (mimo istniejących żelaznych zworników w ścianach szczytowych). Widoczne ubytki w instalacji kominowej. Konieczna wymiana drzwi, okien, podłogi, ocieplenie i ogrzanie budynku, roboty fundamentowe (teren zalewowy), wzmocnienie konstrukcji dachu. Wewnątrz budynku znajduje się jedno pomieszczenie, obecnie puste.
str. 17
Chata rybacka dawniej i obecnie (widok z ruin spalonej chaty):
Istniejący budynek może zostać wykorzystany na cele edukacji, aktywizacji i integracji mieszkańców, a dotychczasowy kompleks rekreacyjny (z plażą i pomostem) po rozbudowie oraz połączeniu wygodną dla użytkowników ścieżką, będzie stanowił atrakcyjny teren do aktywizacji i rekreacji mieszkańców.
Podjęciem działań na tym obszarze zainteresowani są między innymi: • GOPS w Rogowie (aktywizacja i integracja osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, edukacja i aktywizacja społeczno-zawodowa w odnowionym budynku chaty) • Gospodarstwo Rybackie w Łysininie (edukacja przyrodnicza i tradycje rybackie), • Gminny Dom Kultury (plenerowe miejsce prowadzenia działalności GDK, blisko siedziby), • Biblioteka Publiczna (organizacja wydarzeń promujących czytelnictwo), • Związek Wędkarski „Wełna” (zajęcia edukacyjne i rekreacyjne), • Nadleśnictwo w Gołąbkach (edukacja przyrodnicza, powiązanie z projektami Lasów Państwowych na południowym brzegu jeziora Rogowskiego), • Klub Seniora i Uniwersytet Trzeciego Wieku w Rogowie (plenerowe miejsca spotkań i ćwiczeń ruchowych, możliwość spotkań i zajęć aktywizacyjnych w budynku chaty, wspólne ćwiczenia i spotkania seniorów na świeżym powietrzu), • OSP w Rogowie (zajęcia z bezpiecznych zachowań nad wodą, pierwsza pomoc, dostępność jeziora dla służb ratunkowych).
Rogowo spełnia także warunki objęcia dwoma celami rewitalizacji: • D Zwiększenie partycypacji w życiu społecznym dla społeczności w rejonach o wysokim uzależnieniu od świadczeń pomocy społecznej - w miejscowości tej mieszka największa bezwzględna liczba osób korzystających z pomocy społecznej w całej gminie (233 osoby spośród łącznie 794 takich osób w gminie6). Dodatkowo, lokalny samorząd posiada dokumenty potwierdzające chęć realizacji działań aktywizujących przez jednostki publiczne i organizacje pozarządowe na tym terenie. • A Przekształcenie przestrzeni zdegradowanej na cele aktywizacji społecznej – na terenie miejscowości występują przestrzenie zdegradowane, które mogą być zaadoptowane do celów rozwoju społecznego. Dodatkowo, obiekty objęte interwencją będą komplementarne wobec już istniejącej publicznej infrastruktury aktywizacji, sportu i rekreacji (więcej w części 5, 8 i 9).
6 Dane GOPS w Rogowie, stan na 30.04.2019 r. Drugi najwyższy wynik zanotowała miejscowość Lubcz (82 osoby korzystające z pomocy społecznej). Podsumowanie: Jedyną miejscowością w gminie Rogowo, która spełnia warunki uznania za obszar zdegradowany, jest miejscowość Rogowo. Tym samym powierzchnia obszaru zdegradowanego wynosi 776 ha (4,34% powierzchni gminy), a liczba ludności – 2 155 osób (32% ludności całej gminy).
Szczegółowy opis granic obszaru zdegradowanego: Północno-zachodni kraniec obszaru zdegradowanego stanowi skrzyżowanie dróg lokalnych na Izdebno i Tonowo (Szkółki/Wiewiórczyn). Granica obszaru biegnie dalej wzdłuż drogi, obok Parku Zaurolandia do drogi krajowej nr 5 i następnie na południe wzdłuż DK 57. Na wysokości skrzyżowania ul. Gnieźnieńskiej z DK 5 granica obszaru skręca na wschód, wzdłuż kanału biegnącego z okolic Ryszewa i Ryszewka do jeziora Zioło8. Od ujścia tego kanału granica obszaru zdegradowanego biegnie wzdłuż brzegu jeziora Zioło, w kierunku północno-zachodnim aż do skrzyżowania drogi Rogowo-Janowiec Wlkp. z drogą na Rzym9. W tym miejscu granica obszaru skręca na północy-zachód i północ i po przecięciu drogi biegnie wschodnim i północnym brzegiem jeziora Rogowskiego Dużego10 kończąc się na skrzyżowaniu dróg do Tonowa i Izdebna.
7 Obszar zdegradowany obejmuje też pojedyncze budynki mieszkalne Rogowa, położone na wschód od DK 5, tj. adresy: ul. Kolejowa nr 18 i nr 30, ul. Bydgoska nr 42, 44, 46 i 49, ul. Polna nr 4, 4a, 6, 6a, 6b, 8 i 23 oraz ul. Składowa nr 15 i 16. 8 Wzdłuż działek 1359, 1416, 1397, 1396, 1405 i 1407. 9 Wzdłuż działek 1181, 1169 i 896. 10 Jezioro Rogowskie Duże do drogi na Tonowo wzdłuż działki 96/2. str. 19
Mapa – obszar zdegradowany (Rogowo) na tle gminy.
4. Obszary rewitalizacji:
Łączna liczba mieszkańców obszaru zdegradowanego nieznacznie (o 117 osób) przekracza maksymalny próg ludnościowy, określony w ustawie o rewitalizacji (30%), stąd konieczność zawężenia obszaru rewitalizacji.
Cechą charakterystyczną miejscowości Rogowo jest istnienie wyraźnie oddzielonego od reszty osiedla domków jednorodzinnych, zwanego Wiktorowem (obejmującego ulice: Brzozową, Akacjową, Łąkową, Słoneczną, Topolową i Grzybową). Łącznie na tym osiedlu zamieszkuje 307 osób (dane UG Rogowo, stan na 30.04.2019 r.). Ze względu na wyraźną odrębność tego osiedla od reszty miejscowości (fizyczną i pod względem społeczno-gospodarczym) zdecydowano o wydzieleniu go z całości miejscowości.
Gdyby obszar zdegradowany – miejscowość Rogowo - rozdzielić na dwa podobszary: Rogowo- Wiktorowo i Rogowo-Centrum (obejmujący pozostałą część miejscowości) to widać wyraźnie, że problemy będące podstawą wyznaczenia obszaru zdegradowanego koncentrują się w podobszarze Rogowo-Centrum.
Tabela 2. Identyfikacja stanu kryzysowego na obszarze miejscowości Rogowo:
L Udział dzieci, na Czy na p Udział osób Liczba Liczba Liczba dzieci do lat które rodzice obszarze popro- Liczba ludności w dzieci 17, na które rodzice pobierają zasiłek występuje Obszar dukcyjnych w ludności wieku popro- do lat otrzymują zasiłek rodzinny w przestrzeń ludności dukcyjnym 17 rodzinny liczbie dzieci zdegrado- ogółem ogółem wana?
1 2 3 4 5 6 7 8 9 1 Rogowo-Centrum 1 848 371 20,08% 329 163 49,54% TAK 2 Rogowo-Wiktorowo 307 50 16,29% 55 15 27,27% NIE Razem Rogowo 2 155 421 19,54% 384 178 46,35% TAK Ogółem gmina 6 794 1 260 18,55% 1 296 596 45,99% - Rogowo Źródło: opracowanie własne na podstawie danych UG Rogowo, GOPS Rogowo i ustaleń z konsultacji społecznych, stan na 30.04.2019 r. (kolumny 3-8) i na 29.08.2019 r. (kolumna 9). Kolorem żółtym, czerwonym i szarym zaznaczono wyniki gorsze niż średnio w gminie.
Dodatkowo, z danych GOPS w Rogowie wynika, że na obszarze Rogowo-Wiktorowo z pomocy społecznej korzysta łącznie 19 osób (6% mieszkańców), a w Rogowie-Centrum – 214 osób (11,6% mieszkańców).
W związku z tym, za obszar rewitalizacji należy uznać podobszar Rogowo-Centrum, obejmujący miejscowość Rogowo z wyłączeniem ulic: Akacjowej, Brzozowej, Grzybowej, Łąkowej, Słonecznej i Topolowej (tzw. osiedle Wiktorowo). Tak określony obszar rewitalizacji ma powierzchnię 708 ha (3,96% powierzchni gminy) i zamieszkuje go 1 848 osób (27,2% mieszkańców gminy).
Szczegółowy opis granic obszaru rewitalizacji: We wschodniej, zachodniej i północnej części obszar rewitalizacji pokrywa się z granicą obszaru zdegradowanego (opisaną szczegółowo w części 3.). Inny przebieg ma tylko południowy odcinek, omijający tzw. osiedle Wiktorowo. Południowa granica obszaru rewitalizacji odbija z DK 5 na wschód za stawem w stronę ulicy Gnieźnieńskiej. Następnie omija tzw. osiedle Wiktorowo od północy (wzdłuż działki 1222) i łączy się z Wełną (działka 1195), a następnie biegnie brzegiem jeziora Zioło. Od tego miejsca granica przebiega znowu zgodnie z opisem obszaru zdegradowanego w części 3.
str. 21
Mapa – obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum na tle gminy.
5. Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji:
Obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum obejmuje zasadniczą część największej wsi w gminie – Rogowa. Na jego terenie umiejscowione są wszystkie główne punkty usługowe w gminie. Obszar rewitalizacji rozciąga się pomiędzy drogą krajową nr 5, która stanowi jego wschodnią granicę, a jeziorami Rogowskim Dużym, Rogowskim Małym, Zioło i stawami w południowej części miejscowości (na północ od ulicy Brzozowej i tzw. osiedla Wiktorowo, wyłączonych z obszaru rewitalizacji).
Obszar Rogowo-Centrum obejmuje jezioro Rogowskie Duże (powierzchnia 321 ha) i jezioro Rogowskie Małe (powierzchnia 10 ha), od południa graniczy też z jeziorem Zioło (łączna powierzchnia 233 ha, przez zbiornik przebiega granica województwa kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego). Jeziora te łączy rzeka Wełna, mająca źródła w okolicach wsi Osiniec (pod Gnieznem) i płynąca następnie przez Jankowo Dolne i Strzyżewo Kościelne (w Wielkopolsce), Rogowo, Janowiec Wielkopolski (woj. kujawsko-pomorskie), aż do Mieściska, Wągrowca i Obornik (ponownie woj. wielkopolskie) i dalej Wartą do Odry i Bałtyku.
Widok na jezioro Rogowskie Duże i Rogowo od północy, źródło: www.rogowo.paluki.pl.
Wełna ma łącznie 118 km długości, z tego 113,5 km jest dostępne dla kajakarzy (szlak kajakowy zaczyna się na jeziorze Jankowskim w pobliżu Jankowa Dolnego i prowadzi aż do ujścia do Warty). Na Wełnie wytyczony został także szlak wodny o łącznej długości 38,5 km, który zaczyna się w Rogowie i biegnie dalej na trasie Jezioro Rogowskie – Szkółki – Jezioro Tonowskie – Jezioro Wlkp. - Mieścisko – ujście Nielby – Wągrowiec. W okolicach Rogowa brakuje jednak elementów infrastruktury, które ułatwiałyby korzystanie ze szlaku kajakowego i wodnego (miejsca do wodowania kajaków i łodzi, przystanie, pomosty, czy nadwodne miejsca odpoczynku).
Na odcinku Rogowo-Rogoźno Wielkopolskie Wełna stanowi umowną granicę Pałuk - krainy etnograficzno-historycznej, rozciągającej się na południe od Kujaw i Krajny (granicę wyznacza Noteć), a ziemią kaliską i ziemią poznańską. W bliskim sąsiedztwie obszaru rewitalizacji Rogowo- Centrum znajdują się główne atrakcje Pałuk: Żnin, Muzeum Archeologiczne w Biskupinie i Muzeum Kolei Wąskotorowej w Wenecji.
Przez Rogowo przebiega też jeden z najważniejszych szlaków turystycznych w Polsce – Szlak Piastowski. Szlak samochodowy ma początek w Poznaniu i biegnie przez miejsca związane z początkami państwa polskiego (m.in. Gniezno, Lednicę, Strzelno, Mogilno, Żnin, Biskupin, Kruszwicę, Pakość, Inowrocław). Na obszarze rewitalizacji biegnie też czerwony szlak pieszy PTTK z Biskupina przez Marcinkowo i Łaziska, a następnie ulicami Rogowa: 500-lecia, Bydgoską, Kolejową i Kościelną, brzegiem jeziora Rogowskiego Dużego, aż do drogi prowadzącej do miejscowości Rzym i dalej na Recz (pieszy Szlak Piastowski). Praktycznie taki sam przebieg ma niebieski Pałucki Szlak Rowerowy – Szlak Czterech Gmin (który na terenie Rogowa prowadzi w całości ulicą Bydgoską w kierunku na Grochowiska Szlacheckie i Gąsawę).
str. 23
Obecnie jedną z głównych atrakcji na Szlaku Piastowskim stał się obiekt położony na obszarze rewitalizacji – Zaurolandia - Rodzinny Park Rozrywki (zlokalizowany w Rogowie przy ul. Kolejowej 99, w wysuniętej na północ części obszaru Rogowo-Centrum). Rocznie odwiedza go ok. 10.000 osób.
Źródło: www.zaurolandia.pl
Przebiegające przez Rogowo szlaki są oznaczone, ale brakuje tutaj infrastruktury poprawiającej bezpieczeństwo i komfort korzystających z nich osób. Nie ma tu wydzielonych ścieżek rowerowych, chodniki są wąskie, większość chodników i ulic jest w złym stanie technicznym, brakuje zabezpieczonych przejść dla pieszych i przejazdów rowerowych, oświetlenia ulicznego, stojaków rowerowych, wiat wypoczynkowo-rekreacyjnych, tablic i systemów informacyjnych dla odwiedzających.
W najbliższych latach liczba turystów odwiedzających Rogowo może znacząco wzrosnąć dzięki budowie trasy S5 (z węzłem drogowym Rogowo, na skrzyżowaniu z ul. Bydgoską/drogą powiatową nr 2345C Rogowo-Gąsawa). Droga ta znacząco skróci czas przejazdu do Rogowa z terenu Wielkopolski (Gniezna, Poznania) oraz w stronę Bydgoszczy (i dalej: Torunia, Gdańska, Olsztyna, Kołobrzegu i Szczecina). Inwestycja pozwoli znacząco poprawić dostępność komunikacyjną obszaru rewitalizacji poprzez wpięcie go do systemu dróg szybkiego ruchu. Nową S5 będzie można szybko i bezpiecznie dojechać do Poznania i Wrocławia, albo korzystając z autostrady A2 skierować się na Łódź/Warszawę lub w stronę zachodniej granicy państwa i Berlina. W kierunku północnym S5 ma biec z Rogowa przez Żnin, Szubin, zachodnią obwodnicą Bydgoszczy (w przyszłości możliwość zjazdu na S10 do Torunia lub w kierunku Szczecina), dalej przez Świecie do Nowych Marz i autostrady A1 (kierunek Gdańsk lub Łódź), a w przyszłości także S16 Nowe Marzy-Ostróda.
str. 24
Źródło: gddkia.gov.pl
Trasa S5 może poprawić bezpieczeństwo drogowe na obszarze rewitalizacji – zlikwidowane zostaną dotychczasowe kolizyjne skrzyżowania dróg lokalnych z drogą krajową nr 5. Z drugiej strony należy się spodziewać całorocznego zwiększonego natężenia ruchu samochodowego w pobliżu węzła z trasą S5, a w okresie od maja do października (sezon turystyczny i wycieczek szkolnych) - na terenie całego obszaru Rogowo-Centrum.
Przez Rogowo często przejeżdżają autokary z wycieczkami, kierującymi się do zabytkowego Kościoła św. Doroty, Zaurolandii albo sąsiednich miejscowości: Recz (Dąb Chrobry), Janowiec Wielkopolski (zabytki w centrum miasta), Gąsawa (Kościół św. Mikołaja), Wenecja (Muzeum Kolei Wąskotorowej), Żnin (Muzeum Ziemi Pałuckiej), Gniezno (Archikatedra). Na obszarze rewitalizacji brakuje jednak miejsc postojowych dla autokarów z turystami.
Obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum wyróżnia na tle całej gminy wysoka gęstość zaludnienia. Na powierzchni 7 km2 mieszka tutaj ponad 1800 osób, co daje wynik 260 osób/km2, zaś średnia dla obszaru gminy Rogowo wyniosła 38 osób/km2. Duża gęstość zaludnienia i zabudowy mieszkaniowo-usługowej, charakterystyczna dla Rogowa-Centrum, pozwala na szerokie oddziaływanie inicjatyw, które są tu podejmowane. Poza licznymi mieszkańcami samego obszaru rewitalizacji korzystają z nich też pozostali mieszkańcy gminy, którzy odwiedzają tutejsze instytucje i firmy (m.in. przedszkole, szkoła, GDK, GOPS, Urząd Gminy, sklepy i hurtownie, bank, poczta, targowisko, komunikacja publiczna, przychodnia).
str. 25
5.1 Sfera społeczna11:
1. Struktura demograficzna:
Obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum zamieszkuje 1 848 osób. Od początku 2013 r. z obszaru rewitalizacji wymeldowało się łącznie 155 osób, a zameldowało się tutaj 207 osób (dodatnie saldo migracji, inaczej niż na terenie całej gminy Rogowo). W tym samym okresie urodziło się na tym terenie 116 dzieci, zmarło zaś 113 dotychczasowych mieszkańców (niewielki dodatni przyrost naturalny).
329 mieszkańców obszaru rewitalizacji to dzieci i młodzież do 17 roku życia, a 371 to osoby w wieku poprodukcyjnym (kobiety w wieku 60+ i mężczyźni w wieku 65+). Z roku na rok dynamicznie zwiększa się odsetek osób starszych w ogólnej liczbie mieszkańców, a łączna liczba osób w wieku 60+ w Rogowie-Centrum sięgnęła 526 osób (dane UG Rogowo, stan na 30.04.2019 r.). Stanowią oni obecnie aż 28,5% wszystkich mieszkańców tego terenu.
Mimo rosnącego udziału osób starszych, wymagających dodatkowej opieki (czasami wręcz całodobowej i specjalistycznej – lekarskiej), na obszarze rewitalizacji nie ma żadnego ośrodka pobytu dla nich (ani dziennego, ani całodobowego). Seniorzy nie mają więc dostępu do specjalistów, a ich opiekunowie nie mogą skorzystać nawet z urlopów wytchnieniowych. Osoby starsze, niezdolne do samodzielnej egzystencji, kierowane są do domów pomocy społecznej w okolicznych gminach, prowadzonych przez tamtejsze samorządy.
Na obszarze rewitalizacji osoby starsze mogą skorzystać z usług opiekuńczych GOPS, polegających na pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, pielęgnacji oraz zapewnieniu kontaktu z otoczeniem. Obecnie na obszarze rewitalizacji z tej formy wsparcia korzystają 2 osoby.
Wizyta opiekunki z GOPS trwa średnio 2 godziny, panie odwiedzają seniorów najczęściej 5 razy w tygodniu. Dotychczasowe doświadczenia w usługach opiekuńczych pokazują, że wsparcie należałoby rozszerzyć o specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone przez fizjoterapeutę, psychologa czy też pielęgniarkę.
Informacje o możliwych formach wsparcia z trudnością docierają do osób starszych i wymagają najczęściej ich osobistej wizyty w GOPS. Od kilku lat pojawiają się pomysły przeprowadzenia specjalnej kampanii informacyjnej dla osób starszych z terenu gminy Rogowo, prezentujących dostępne formy pomocy (z wykorzystaniem ulotek, plakatów, ogłoszeń parafialnych i spotkań dedykowanych seniorom).
W gminie Rogowo, w miejscowości Recz (zachodni fragment gminy, graniczący z województwem wielkopolskim, około 7 km od Rogowa) działa prywatny Dom Pomocy Społecznej „Dworek pod Kasztanami”12, prowadzony przez spółkę z Gniezna. Od 2016 roku posiada ona zezwolenie Wojewody Kujawsko-Pomorskiego na prowadzenie domu pomocy dla maksymalnie 25 osób w podeszłym wieku.
11 Więcej szczegółowych informacji na temat sytuacji społecznej w gminie Rogowo można znaleźć w Gminnej Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Rogowo na lata 2017-2022. Horyzont czasowy prezentowany w tym dokumencie obejmuje głównie lata 2014-2015. 12 Sam obiekt używa też nazw: dom seniora, dom spokojnej starości. str. 26
Źródło: www.dworekpodkasztanami.pl
Dom mieści się w historycznym budynku, w otoczeniu parku, ogrodu i bezpośrednio nad brzegiem jeziora Radeckiego. Dom dysponuje 16 pokojami (7 pokojami 1-osobowymi i 9 pokojami 2-osobowymi), wszystkie pokoje posiadają własne łazienki. Budynek pozbawiony jest barier architektonicznych (na piętro budynku można się dostać windą). Mieszkańcy domu mają zapewnione zakwaterowanie, wyżywienie (3 posiłki i przekąski), całodobową pomoc medyczną, wizytę lekarza rodzinnego raz w tygodniu, codzienne zajęcia rehabilitacyjne i aktywizacyjne. Na personel domu składają się aż 15 osób.
Jednak miesięczny koszt pobytu w tej placówce wynosi ok. 3.000 zł. Ta kwota to aż 133% minimalnego wynagrodzenia brutto za pracę w 2019 r. (i 80% przeciętnego wynagrodzenia brutto na obszarze powiatu żnińskiego, wynoszącego 3 65413 zł brutto wg. danych GUS z 2018 r.).
Obecnie w „Dworku pod Kasztanami” mieszkają 34 osoby, a średnioroczne obłożenie obiektu wynosi 100%. Od początku jego działalności wśród mieszkańców domu przeważały osoby, które przed przeprowadzką mieszkały w pobliżu Poznania (70%) i Bydgoszczy (25%), a jedynie ok. 5% osób to pierwotni mieszkańcy powiatu żnińskiego.
Istnienie takiego obiektu to jednak potencjał – dzięki nawiązaniu współpracy z właścicielem Dworku, możliwe byłoby wykorzystanie istniejącej bazy i wieloletnich doświadczeń personelu Dworku do aktywizacji seniorów nie będących stałymi mieszkańcami domu (np. w formie wspólnych zajęć rekreacyjnych, muzycznych, rehabilitacyjnych). Sam budynek może być wykorzystany jako przykład architektury dostosowanej do potrzeb osób starszych (a dobre wzorce mogą zostać zastosowane przy adaptacji mieszkań, domów i obiektów publicznych do potrzeb seniorów). Dotychczasowi pracownicy domu (posiadający już odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe) mogą być zainteresowani zmianą/podjęciem dodatkowej pracy i świadczeniem usług na rzecz seniorów z okolicznych miejscowości. Dodatkowo, warto byłoby podjąć rozmowy na temat możliwości oferowania przez Dworek pobytów krótkoterminowych (kilku-kilkunastodniowych), które stanowiłyby urlop wytchnieniowy dla opiekunów seniorów z terenu Rogowa.
Na obszarze rewitalizacji działają jednak organizacje i podmioty, które zrzeszają osoby starsze. Do 2018 r. siedzibę miało tutaj Koło nr 3 Polskiego Związku Emerytów Rencistów i Inwalidów
13 Kwota wyliczana na podstawie wynagrodzeń z firm zatrudniających co najmniej 10 osób. str. 27
(po likwidacji Koła, jego dotychczasowi członkowie muszą uczęszczać na spotkania do Zarządu Powiatowego PZERiI w Żninie). Od 1984 roku w strukturach Gminnego Domu Kultury funkcjonuje też Klub Seniora „Aster”. Do tej pory organizował on wyjazdy do Inowrocławia, Ciechocinka, Lichenia i Częstochowy. Seniorzy biorą udział w prelekcjach na temat zdrowego odżywiania, czy warsztatach rękodzielniczych. Klub organizuje coroczne spotkania opłatkowe, andrzejkowe oraz zaprasza inne kluby do siebie. Klub bierze też udział w Babim Lecie, spotkaniu integracji międzypokoleniowej Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy, jak również w Artystycznym Ruchu Seniorów w Bydgoszczy (spotkania te odbywają się co dwa lata). Klub współpracuje nie tylko z klubami z województwa kujawsko-pomorskiego, ale i z woj. wielkopolskiego. Łącznie w różnych wydarzeniach organizowanych przez Klub Seniora w Rogowie udział wzięło około 1000 osób (z tego około 700 mieszkańców obszaru rewitalizacji).
Dzięki aktywności lokalnych seniorów 01.09.2019 r. utworzony został w Rogowie Uniwersytet Trzeciego Wieku. Rozwija on dotychczasowe działania podejmowane w ramach Klubu Seniora. Dzięki UTW seniorzy będą mogli korzystać z dopasowanej do ich potrzeb oferty zajęć edukacyjnych, aktywizacyjnych i integracyjnych. Chęć udziału w zajęciach UTW w Rogowie zgłosiło już 31 seniorów (z tego 21 mieszkańców obszaru rewitalizacji).
Problemy osób starszych na obszarze rewitalizacji koncentrują się wokół: • niskich dochodów i jednocześnie wysokich (i rosnących z każdym rokiem) wydatków na niezbędne leczenie, • trudności z przemieszczaniem się i innych ograniczeń w codziennym funkcjonowaniu, wynikających z pogarszającego się stanu zdrowia, • trudności w dostępie do instytucji i usług (stopniowa utrata zdolności do prowadzenia samochodu, jazdy rowerem, czy przemieszczania się pieszo, wady wzroku utrudniające czytanie formularzy, drżenie rąk uniemożliwiające złożenie podpisu, wykluczenie cyfrowe), • samotności (śmierć małżonka, brak kontaktu z rodziną i rówieśnikami), • licznych problemów zdrowotnych, wymagających kompleksowej i specjalistycznej opieki lekarskiej, obejmującej także rehabilitację ruchową i wsparcie psychologiczne, • niewystarczająco rozwiniętej oferty aktywnego spędzania wolnego czasu, • braku dziennego domu pobytu dla osób starszych, • niewystarczającej wrażliwości społecznej na problemy osób starszych, alienacji, często łączącej się ze wstydem i strachem przed kontaktami z innymi członkami społeczności.
2. Zagrożenie wykluczeniem społecznym:
Z pomocy społecznej na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum korzysta 214 osób. Większość z nich stanowią dzieci do 17 roku życia, objęte zasiłkami rodzinnymi (163 osoby). Podstawą przyznania zasiłku rodzinnego jest niska kwota dochodu na jedną osobę w rodzinie (mniej niż 674 zł/osobę lub mniej niż 764 zł/osobę, jeśli w rodzinie jest dziecko z orzeczeniem o niepełnosprawności). Wskazuje to na dużą skalę zagrożenia ubóstwem wśród mieszkańców.
Mimo tak dużego udziału dzieci i młodzieży wśród odbiorców pomocy społecznej, w Rogowie nie ma żadnej placówki opiekuńczo-wychowawczej (podmioty takie działają w Grochowiskach Szlacheckich i Złotnikach). Ich funkcje pełnią częściowo inne instytucje, przede wszystkim GOPS i GDK.
str. 28
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rogowie mieści się w budynku przy ulicy Kolejowej 4. Zatrudnia łącznie 19 osób na umowę o pracę, w tym 4 pracowników socjalnych, asystenta rodziny, 3 opiekunki domowe oraz fizjoterapeutę (zatrudnionego na czas określony w ramach realizowanego projektu „Promyk nadziei”). Ponadto na rzecz Ośrodka (w formie umów cywilno- prawnych) świadczy specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi 3 pedagogów (w tym opiekunka specjalistyczna, logopeda i neurologopeda). Obecny stan zatrudnienia jest wystarczający do realizacji statutowych zadań ośrodka.
Budynek GOPS, źródło: www.rogowo.paluki.pl
Pracownicy GOPS, poza przyznawaniem i wypłatą zasiłków, prowadzą też pracę socjalną w terenie, współpracują z szeregiem instytucji (sądami, policją, szkołami, Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Żninie, PCPR w Żninie, ROPS w Toruniu), organizują wypoczynek dzieci, pomagają w załatwianiu szeregu codziennych spraw, doradzają w trudnych sytuacjach życiowych, prowadzą dodatkowe działania z zakresu aktywizacji społeczno-zawodowej mieszkańców.
W latach 2013-2019 GOPS w Rogowie brał udział w realizacji wielu projektów aktywizacyjnych. Do najważniejszych należą: • „Program aktywizacji społecznej w Gminie Rogowo” (rok realizacji: 2013) finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (działanie 7.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, wartość projektu 1 mln zł, dofinansowanie wyniosło ponad 850.000 zł). W projekcie uczestniczyło 28 osób, w tym 4 osoby niepełnosprawne, mieszkające na terenie gminy Rogowo. Projekt obejmował szkolenia zawodowe, zajęcia z psychologiem i doradcą zawodowym oraz porady prawnika14. • „Podmiot zatrudnienia socjalnego partnerem Ośrodka Pomocy Społecznej i Powiatowego Urzędu Pracy w realizacji kontraktów socjalnych” realizowanego w ramach Programu „Aktywne formy Przeciwdziałania Wykluczeniu Społecznemu”. Wysokość dotacji wyniosła 56.000 zł. Pozyskane środki umożliwiły w szczególności zakup
14 W ramach projektu uczestnicy brali udział w takich szkoleniach jak: kurs obsługi wózków widłowych (12 osób), prawo jazdy kat B (11 osób), prawo jazdy kat. C (5 osób), kurs fryzjerski (4 osoby), kurs sprzedawcy z obsługą kasy fiskalnej HCCP (16 osób), kurs opiekuna środowiskowego (5 osób), spawania metodą MAG (7 osób), rachunkowości z podstawami płac (3 osoby), aktywnego poszukiwania pracy (28 osób). Każdy z beneficjentów uczestniczył przynajmniej w 2 kursach. Projekt realizowany był w formie kontraktów i programu Aktywności Lokalnej - skierowanego do ofiar przemocy. W ramach niniejszego działania uczestnicy mieli możliwość uczestniczenia w zajęciach o charakterze integracyjno-sportowym na basenie, wyjazdów do kina i jednodniową wycieczkę (Chełmno- Golub-Dobrzyń-Toruń). str. 29
niezbędnego sprzętu technicznego oraz narzędzi wykorzystywanych do prac remontowych i porządkowych na terenie gminy, wykorzystywanych przez osoby zatrudnione w ramach robót publicznych i prac społecznie użytecznych. • Drugi „Program aktywizacji społecznej w Gminie Rogowo” (rok realizacji 2014), finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (działanie 7.1 Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, wartość projektu 300.000 zł, dofinansowanie wyniosło ok 275.000 zł). Uczestniczyło w nim 40 osób, w tym 25 kobiet. Zakres projektu obejmował wsparcie asystenta rodziny, staże, szkolenia zawodowe, cykliczne zajęcia z psychologiem, radcą prawnym i doradcą zawodowym oraz wydarzenia integracyjne15.
Głównymi powodami przyznania świadczeń w 2018 r. przez GOPS w Rogowie na obszarze rewitalizacji były: 1. bezrobocie i ubóstwo, 2. niepełnosprawność, 3. wielodzietność (lub niepełna rodzina), 4. alkoholizm.
Przyczyn ubóstwa mieszkańców (głównego powodu przyznawania pomocy przez GOPS) należy szukać w bezrobociu, szczególnej sytuacji życiowej oraz w niskim poziomie lokalnych wynagrodzeń. Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Żninie na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum zarejestrowanych było 65 osób bezrobotnych, w tym aż 47 kobiet (stan na 31.07.2019 r.). Jedna trzecia tutejszych bezrobotnych (21 osób) to osoby bez kwalifikacji zawodowych, a 10 osób nie ma doświadczenia zawodowego.
Wśród osób bezrobotnych zamieszkujących Rogowo-Centrum przeważają osoby w tzw. szczególnej sytuacji na rynku pracy tj. • 23 osoby młode do 30 roku życia (w tym 11 osób do 25 roku życia), • 21 osób powyżej 50 roku życia, • aż 38 osób długotrwale bezrobotnych (prawie 60% ogółu), • 16 osób wychowujących dziecko do 6 roku życia, • 1 osoba niepełnosprawna.
Dane te wskazują, że szczególnym wsparciem należy otoczyć kobiety, także sprawujące opiekę nad dziećmi. Specjalnie do kobiet kierowano już dwa projekty aktywizujące, realizowane na terenie gminy Rogowo w poprzedniej perspektywie finansowej: • „Gospodynie Wiejskie Zmieniają Wieś” – projekt realizowany przez Gminę Rogowo i finansowany w ramach działania 9.5 Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego (wartość projektu: 42 225,90 zł, wartość dofinansowania: 35 892,02 zł), • „Mobilne mieszkanki Gminy Rogowo” – projekt realizowany przez Fundację Ekspert-Kujawy i finansowany w ramach działania 6.3 Inicjatywy lokalne na rzecz podnoszenia poziomu aktywności zawodowej na obszarach wiejskich PO KL, ze środków Europejskiego
15 W ramach projektu 12 osób znalazło się pod opieką asystenta rodziny, 3 osoby zostały skierowane na 6-miesięczny staż do zakładów pracy na terenie Gminy, a 25 osób brało udział w takich szkoleniach jak: kurs obsługi wózków widłowych (10 osób), prawo jazdy kat. B (10 osób), kurs fryzjerski (5 osób), kurs sprzedawcy z obsługą kasy fiskalnej HCCP (5 osób), kurs opiekuna środowiskowego (4 osoby), spawania metodą Mag (4 osoby), obsługi komputera (4 osoby). Ponadto wszyscy uczestnicy brali udział w. Projekt realizowany był w formie kontraktów. str. 30
Funduszu Społecznego (wartość projektu: 46 108,59 zł, wartość dofinansowania: 39 192,30 zł).
Bardzo niepokojący jest także tak wysoki udział długotrwale bezrobotnych. Im dłużej ktoś pozostaje poza rynkiem pracy, tym trudniej go na ten rynek przywrócić. Ponadto, wzrasta ryzyko wystąpienia w danej rodzinie ubóstwa i konieczności objęcia systemem pomocy społecznej pozostałych członków rodziny. Wysoki odsetek osób długotrwale pozostających bez pracy wskazuje, że konieczne może być sięgnięcie po nowe metody i formy wsparcia (skoro zawiodły dotychczasowe formy aktywizacji zawodowej). Dodatkowo trzeba położyć nacisk na nabywanie przez bezrobotnych kwalifikacji zawodowych, skoro brakuje ich aż co trzeciej osobie bezrobotnej na tym terenie.
Służby zatrudnienia zwróciły też uwagę na konieczność poprawy motywacji osób bezrobotnych do podjęcia lub powrotu do pracy. Problem ten dotyczy głównie bezrobotnych kobiet i wynika z dwóch podstawowych przyczyn: niewystarczająco rozwiniętej oferty opieki nad dziećmi i wysokości dostępnych świadczeń socjalnych (rodzinnych, opiekuńczych, 500+).
Poprawie sytuacji osób bezrobotnych z obszaru rewitalizacji Rogowo-Centrum (i szerzej: ograniczeniu zagrożenia ubóstwem) mogłyby też służyć: • Inwestycje poprawiające dojazd do pracy (komunikacja publiczna, ścieżki rowerowe, poprawa stanu lokalnych dróg), • Zwiększenie liczby ofert pracy w lokalnych firmach (tworzenie kolejnych miejsc pracy w firmach istniejących i wsparcie procesu powstawania nowych przedsiębiorstw), • Poszerzenie oferty opieki nad dziećmi (tworzenie nowych placówek – żłobków, klubów malucha, klubów dziecięcych, placówek wychowania przedszkolnego oraz zwiększenie liczby miejsc w przedszkolu w Rogowie), • Organizacja robót publicznych (angażujących osoby najbardziej potrzebujące), • Szkolenia zawodowe aktualizujące kwalifikacje zawodowe bezrobotnych (zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem rynku pracy), • Wykorzystanie pośrednictwa pracy i poradnictwa zawodowego w procesie aktywizacji bezrobotnych, • Współpraca władz lokalnych z PUP i innymi zainteresowanymi podmiotami w celu aktywizacji zawodowej mieszkańców.
Na obszarze rewitalizacji mieszka około 120 osób z orzeczoną niepełnosprawnością. Większość z nich korzysta ze wsparcia GOPS, jest to druga najczęstsza przyczyna udzielania pomocy w OR Rogowo-Centrum. Na terenie obszaru rewitalizacji (ani na terenie całej gminy Rogowo) nie ma jednak żadnego domu pomocy społecznej, placówki wsparcia dziennego, czy warsztatów terapii zajęciowej. Osoby z niepełnosprawnościami i niesamodzielne kierowane są do placówek w sąsiednich gminach (Żninie, Janowcu Wielkopolskim czy Barcinie).
Osoby z niepełnosprawnościami i ich bliscy są wspomagani przez pracowników GOPS w formie finansowej (zasiłki celowe, okresowe i stałe) i formie niefinansowej (usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze, dożywianie, pomoc rzeczowa, np. zakup węgla). Ponadto osoby niepełnosprawne mogą korzystać z zasiłków określonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych, ustawie o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, ustawie o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”, ustawie o dodatkach mieszkaniowych, ustawie o dodatkach energetycznych, ustawie o systemie oświaty (stypendia socjalne). Osoby niepełnosprawne mogą również korzystać z bezpłatnej pomocy specjalistycznej – prawnej, pedagogicznej, str. 31 psychologicznej oraz poradnictwa rodzinnego świadczonego przez pracowników socjalnych. W ramach pracy socjalnej pracownicy GOPS pomagają też wypełnić wnioski kierowane, do innych instytucji pomocowych (np. PCPR, Powiatowy Zespół ds. Orzekania i Niepełnosprawności).
Obecnie GOPS w Rogowie realizuje projekt „Promyk nadziei”, w ramach którego dodatkową pomoc otrzymają niesamodzielne osoby młode (do 30. roku życia), które dotknęła niepełnosprawność lub choroba. W ramach projektu (finansowanego ze środków poddziałania 9.3.2 Rozwój usług społecznych RPO WK-P) uczestnikom zostanie zapewnione wsparcie rehabilitanta/fizjoterapeuty w miejscu zamieszkania, a w siedzibie GOPS w Rogowie dodatkowo porady dietetyka i psychologa. Chęć udziału w projekcie zgłosiło 30 osób (w tym 16 mieszkańców obszaru rewitalizacji).
Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Żninie prowadzi także Powiatową Wypożyczalnię Sprzętu Rehabilitacyjnego i Urządzeń Pomocniczych, dzięki której mieszkańcy mogą bezpłatnie wypożyczyć niezbędny sprzęt (konieczne jest jednak opłacenie kaucji). Sprzęt zamówiony w MOPS jest bezpłatnie dostarczany i odbierany z miejsca zamieszkania. Z oferty mogą skorzystać osoby starsze, przewlekle chore, niepełnosprawne lub po wypadkach.
W 2007 roku powstało także Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych „Pałuki” w Rogowie. Działalność stowarzyszenia koncentruje się aktywizacji i integracji mieszkańców. Dzięki staraniom stowarzyszenia odbywają się m.in. zajęcia z dogoterapii połączone z zajęciami plastycznymi, wycieczki, wyjazdy na basen oraz spotkania integracyjne. Do tej pory wzięło w nich udział łącznie 300 osób (osoby z niepełnosprawnościami i ich najbliżsi).
Zdjęcia dzięki uprzejmości Stowarzyszenia Wspierania Osób Niepełnosprawnych „Pałuki”.
Główne problemy osób z niepełnosprawnościami na obszarze rewitalizacji to: • liczne bariery architektoniczne (nie wszystkie obiekty publiczne w Rogowie – siedzibie gminy – są dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, jest to jedno z głównych wyzwań w sferze technicznej), • zupełny brak specjalistycznych instytucji i podmiotów sprawujących opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami na terenie Rogowa (domów pomocy, placówek wsparcia dziennego, WTZ, świetlic integracyjnych), konieczność dojazdów do okolicznych miejscowości w promieniu 20-40 km od Rogowa lub sprawowania nieustannej opieki przez rodzinę/opiekunów, • trudności na rynku pracy, zagrożenie ubóstwem, wykluczeniem społecznym i samotnością, • niewystarczająca wrażliwość społeczna na problemy osób z niepełnosprawnościami. str. 32
Trzecią, najliczniejszą grupą klientów GOPS na obszarze rewitalizacji są rodziny, wspierane w pełnieniu funkcji wychowawczych, ze względu na wielodzietność lub samotne rodzicielstwo. Na terenie OR Rogowo-Centrum we wrześniu 2019 r. pomocą GOPS objęte było 8 rodzin wielodzietnych (łącznie 42 osoby) i 9 rodzin niepełnych (29 osób, opiekę w nich sprawują samotnie biologiczne matki). Dotychczasowa pomoc, dedykowana rodzinom wielodzietnym przez GOPS w Rogowie, obejmowała: - wydawanie posiłków w ramach programu „Posiłek w szkole i w domu”, - pomoc w formie finansowej (zasiłki okresowe i celowe), - pomoc w formie pracy socjalnej.
Udzielając pomocy rodzinom wielodzietnym i osobom samodzielnie wychowującym dzieci GOPS ściśle współpracuje z placówkami oświatowymi, służbą zdrowia, policją, sądem rejonowym, parafiami na terenie gminy, Gminną Komisją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Zespołem Interdyscyplinarnym ds. Przeciwdziałania Przemocy, PCPR, Stowarzyszeniem Wspierania Osób Niepełnosprawnych „Pałuki” z siedzibą w Rogowie, poradnią psychologiczno-pedagogiczną, PUP, domami dziecka i ośrodkami szkolno-wychowawczymi.
Specyficzne potrzeby rodzin wielodzietnych i niepełnych z obszaru rewitalizacji obejmują: • bardzo niskie dochody, utrudniające zaspokojenie wszystkich potrzeb dzieci i rodziców/opiekunów, • brak czasu na realizację wszystkich zadań rodzicielskich oraz jednoczesne zarządzanie gospodarstwem domowym i ewentualną pracę zawodową, • niewystarczającą ofertę opieki nad dziećmi, prowadzoną tylko przez podmioty publiczne w ściśle określonych godzinach (brak punktów uzupełniających – świetlic, klubów dziecięcych, klubów młodzieżowych, działających popołudniami i w weekendy), • utrudniony start życiowy dzieci, brak środków na zajęcia dodatkowe, czy rozrywki, zagrożenie dziedziczeniem ubóstwa przez dzieci, • częste trudności wychowawcze i problemy w nauce, • stres i problemy poznawczo-emocjonalne, związane z trudną sytuacją ekonomiczną i życiową.
Ostatnią grupą mieszkańców obszaru rewitalizacji, korzystającą często z pomocy GOPS, są osoby uzależnione od alkoholu. Wg. stanu na wrzesień 2019 r. z alkoholizmem zmagało się 5 mieszkańców obszaru rewitalizacji. Dzięki działaniom GOPS mogli oni skorzystać ze wsparcia Punktu Interwencji Kryzysowej w postaci Punktu Konsultacyjnego dla Osób Uzależnionych i Współuzależnionych oraz Punktu Konsultacyjnego dla Ofiar Przemocy. W jego ramach porad udzielał certyfikowany specjalista psychoterapii uzależnień (dwa razy w miesiącu, po cztery godziny) i prawnik. Osoby uzależnione od alkoholu i członkowie ich rodzin mogą otrzymać wsparcie także w Poradni terapii uzależnienia i współuzależnienia od alkoholu w Żninie (ul. Szpitalna 30).
W Rogowie raz w tygodniu odbywają się też spotkania Grupy AA „Alternatywa”, a działania profilaktyczne i zaradcze prowadzi Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych i pełnomocnik ds. rozwiązywania problemów alkoholowych.
Poważnym ograniczeniem w funkcjonowaniu GOPS jest niewystarczająca powierzchnia pomieszczeń, niezbędnych do prowadzenia działań z pomocy społecznej. Obecnie w GOPS
str. 33 znajduje się 8 pomieszczeń biurowych, 1 toaleta i 1 pomieszczenie techniczne (maleńka serwerownia). Obecne warunki lokalowe są nieadekwatne do charakteru wykonywanych zadań.
Brakuje miejsca do swobodnej rozmowy z klientem o różnych problemami życiowymi. Trudności lokalowe nie pozwalają rozszerzyć wachlarza usług chociażby o pomoc żywnościową kierowaną w ramach PO Pomoc Żywnościowa. Brak pomieszczenia dla cyklicznych, częstych i niezbędnych spotkań Zespołu Interdyscyplinarnego ds. Przemocy składającego się wielokrotnie z kilkunastu osób. Dla poprawienia komfortu klientów i pracowników zasadnym byłoby, aby w siedzibie GOPS były 2 toalety (w tym dostosowana dla osób z niepełnosprawnościami). Z uwagi na fakt, że klientami Ośrodka są często rodziny z dziećmi, można byłoby też stworzyć niewielki kącik dla dzieci. W budynku GOPS na I piętrze znajdują się dwa lokale mieszkalne (w tym jeden zajęty), które po przekształceniu na pomieszczenia biurowe polepszyłyby warunki lokalowe GOPS.
W sferze włączenia społecznego i walki z zagrożeniem wykluczeniem społecznym na terenie tego obszaru rewitalizacji działają: 1. Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Rogowie (łącznie 19 pracowników, w tym 2 starszych pracowników socjalnych, obsługujących teren OR Rogowo-Centrum), 2. Powiatowy Urząd Pracy w Żninie, 3. Gminny Ośrodek Kultury w Rogowie (łącznie 5 pracowników), 4. Klub Seniora i Uniwersytet Trzeciego Wieku w Rogowie (w ramach GDK w Rogowie), 5. Bibliotek Publiczna w Rogowie (3 pracowników), 6. Parafia pw. Św. Doroty (oferująca Katolickie Poradnictwo Rodzinne, wsparcie finansowe wypoczynku dla dzieci i paczki świąteczne), 7. Stowarzyszenie Wspierania Osób Niepełnosprawnych „Pałuki” w Rogowie, 8. Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Rogowo w Rogowie.
3. Opieka nad dziećmi i edukacja:
Na obszarze rewitalizacji w sferze opieki nad dziećmi i edukacji funkcjonuje przedszkole gminne (80 miejsc + 25 w oddziale przedszkolnym przy szkole podstawowej) i szkoła podstawowa (369 uczniów w roku szkolnym 2019-202016). Szkoły średnie/ponadgimnazjalne zlokalizowane są w sąsiednich gminach, a szkoły wyższe - w sąsiednich miastach (Gnieźnie, Bydgoszczy, Poznaniu i Toruniu).
Na obszarze rewitalizacji (ani w całej gminie Rogowo) nie ma żadnego żłobka czy klubu malucha. Najbliższe takie placówki dostępne są w Żninie, Barcinie i Gnieźnie. Brak dostępności do opieki nad dziećmi do lat 3 może wydłużać okres urlopu wychowawczego i/lub liczby dni nieobecności pracujących rodziców. Konieczność osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem to też jedna z częstych przyczyn wysokiego bezrobocia wśród kobiet.
Dzieci w wieku od 3 do 6 lat mogą uczęszczać do Przedszkola Gminnego w Rogowie (zatrudniającego 12 osób, w tym logopedę i 5 nauczycielek). Przedszkole działa w dni robocze, od godziny 6.30 do godziny 16.00. Obecnie w przedszkolu jest 105 miejsc (80 w głównym budynku przedszkola przy ul. Kościuszki 2 i dodatkowe 25 zlokalizowanych w oddziale przedszkolnym przy SP w Rogowie przy ul. Szkolnej 7). Od lat zapotrzebowanie przewyższa
16 Do 2019 r. w Rogowie działał Zespół Szkół obejmujący szkołę podstawową i gimnazjum. W 06.2019 r. szkołę opuścili ostatni absolwenci gimnazjum (37 osób). W związku z reformą systemu edukacji (i likwidacją gimnazjów) od 09.2019 r. w Rogowie działa już tylko szkoła podstawowa. str. 34 możliwości lokalowe przedszkola, a od 09.2019 r. z opieki w przedszkolu w Rogowie korzysta 118 dzieci (o ponad 10% więcej niż oficjalny limit miejsc).
Obecnie najpilniejszą potrzebą przedszkola jest zwiększenie liczby oferowanych miejsc oraz budowa zatoki parkingowej dla autobusu, którym do przedszkola dowożone są dzieci z terenu całej gminy. Gmina Rogowo planuje pozyskać środki na rozbudowę Przedszkola Gminnego z działania 6.3 RPO WK-P. Konieczne jest dodanie nowych sal, szatni, toalet (w tym dla osób niepełnosprawnych) oraz doposażenie placówki w nowoczesny sprzęt.
Po zakończeniu niezbędnych prac budowlanych, dzieci uczęszczające do przedszkola będą mogły wziąć udział w projekcie „Podnoszenie jakości nauczania przedszkolnego w Gminie Rogowo", który zostanie sfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Przedmiotem projektu będą działania edukacyjne podnoszące dostępność i jakość edukacji przedszkolnej. W ramach tego projektu planuje się przeprowadzenie zajęć dla dzieci z deficytami rozwojowymi, zajęć, terapeutycznych, zajęć z rytmiki, gimnastyki korekcyjnej i zajęć dla dzieci uzdolnionych. W tym celu zostaną zatrudnieni dodatkowi nauczyciele: psycholog, pedagog, logopeda, terapeuta, nauczyciel wspomagający i nauczyciel do zajęć z rewalidacji, nauczyciel gimnastyki korekcyjnej. Zajęcia będą prowadzone przez okres 12 miesięcy.
Dzieci w wieku od 7 do 15 lat uczęszczają do Szkoły Podstawowej im. Mikołaja Kopernika w Rogowie. Placówka ta powstała w 1971 r., a w ostatnich latach była intensywnie modernizowana. W 2011 roku wybudowano halę sportową, a w 2015 r. dwa zewnętrzne boiska o sztucznej nawierzchni. Na terenie szkoły w 2017 r. zlokalizowano także zestaw urządzeń siłowni plenerowej. Zapleczem dla aktywności uczniów jest też Stadion Gminny im. Klemensa Maciaszczyka, który sąsiaduje z budynkiem szkoły. Placówka była także doposażana w nowoczesny sprzęt dydaktyczny (m.in. tablicę interaktywną, monitor interaktywny).
Wysoki poziom kształcenia potwierdzają średnie wyniki egzaminów ósmoklasistów. Wg. danych OKE w Gdańsku w 2019 r. uczniowie z Rogowa uzyskali najlepsze wyniki w powiecie żnińskim (j. polski – 58%, matematyka – 39%, nieco gorzej wypadł tylko j. angielski – 46%, co dało 4. pozycję w powiecie). Uczniowie SP w Rogowie zdobyli też wiele nagród i wyróżnień. Do najważniejszych sukcesów w latach 2013-2019 należy zaliczyć: udział uczniów w ścisłym finale konkursów kuratoryjnych na szczeblu wojewódzkim z j. angielskiego, fizyki i biologii, a także zwycięstwa w Powiatowym Konkursie wiedzy o Samorządzie Terytorialnym. Uczniowie wykazywali się również w dziedzinie sportu zajmując w: 2014/2015 – I miejsce w województwie kujawsko-pomorskim w Unihokeju Dziewcząt SP, 2014/2015 – II miejsce województwie kujawsko- pomorskim w Unihokeju Chłopców SP, 2015/2016 – I miejsce Ogólnopolski Festiwalu Hokeja na Trawie Dziewcząt, 2015/2016 – III miejsce w województwie kujawsko-pomorskim Czwórbój LA chłopców SP, 2017/2018 – II miejsce w województwie kujawsko-pomorskim Unihokeja Dziewcząt Gimnazjum.
Obecnie stan techniczny i wyposażenie budynku szkoły są adekwatne do potrzeb. Przedstawiciele SP w Rogowie zwrócili jednak uwagę na konieczność wygospodarowania w bezpośrednim sąsiedztwie szkoły przystanku dla autobusu, którym dzieci dojeżdżają na zajęcia. W pobliżu szkoły rano i popołudniu trwa wzmożony ruch, a dzieci korzystające z autobusu są narażone na niebezpieczeństwa, przeciskając się pomiędzy innymi pojazdami (auta rodziców, pracowników szkoły i okolicznych mieszkańców).
str. 35
Dodatkowo, pracownicy SP w trakcie panelu ekspertów podkreślali konieczność rozbudowy oferty dodatkowych zajęć dla dzieci, pozwalających im rozwijać swoje zainteresowania i pasje. Okres spędzony w szkole podstawowej jest kluczowy dla procesu wychowania i kształtowania postaw młodych obywateli. Ponadto, dzieci z Rogowa po ukończeniu SP muszą dojeżdżać do szkół w innych miejscowościach, a tym samym Gmina Rogowo i podległe jej placówki oświatowe tracą wpływ na ofertę i zakres zajęć kierowanych do młodzieży. Tym bardziej trzeba się więc skupić na uczniach tutejszej podstawówki.
Do tej pory uczniowie SP w Rogowie po lekcjach mogli brać udział w zajęciach kół przedmiotowych, Uczniowskiego Klubu Sportowego, kółka hafciarskiego. Szkoła była też współrealizatorem następujących projektów: Aktywna tablica, Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa.
Absolwenci szkoły w Rogowie najczęściej kontynuują swoją naukę w Żninie, Gnieźnie i Janowcu Wielkopolskim. Oznacza to konieczność dojazdu do miejscowości położonych od 10 do 25 km od Rogowa. Młodzież dociera do swoich szkół średnich głównie komunikacją publiczną, samochodem z rodzicem/opiekunem lub samodzielnie dowolnym pojazdem np. rowerem, skuterem, jak wynika z szacunków UG w Rogowie.
Z informacji zebranych od mieszkańców Rogowa wynika, że w roku szkolnym 2019/2020 przeciętne dziecko z obszaru OR Rogowo-Centrum, uczące się w szkole średniej, spędza w praktyce w dni nauki szkolnej aż 9-10 godzin poza domem (od wyjścia do powrotu ze szkoły). Czas ten obejmuje dojazdy, „okienka”, czas spędzany na zajęciach dodatkowych, oczekiwanie na odbiór dziecka przez rodzica/opiekuna, czy przesiadkę w komunikacji zbiorowej.
Część absolwentów na czas nauki w szkole średniej przenosi się z Rogowa do innej miejscowości, mieszkając tam w bursach, internatach, czy u krewnych. Głównym tego powodem jest właśnie uciążliwy dojazd do szkoły.
Problem ten mogłoby rozwiązać/złagodzić: • Zwiększenie częstotliwości kursów komunikacji publicznej (autobusów) i prywatnych przewoźników (busów) z i do Rogowa, w szczególności w porannym i popołudniowym szczycie, • Zwiększenie liczby kursów autobusów szkolnych, dowożących młodzież do Żnina, Janowca Wlkp. i Gniezna, • Dopasowanie rozkładu jazdy do planu lekcji w szkołach, które najczęściej wybiera młodzież z OR Rogowo-Centrum, • Rozbudowanie sieci ścieżek rowerowych, umożliwiających młodzieży bezpieczne i niezależne przemieszczanie się, • Samoorganizacja mieszkańców w celu wspólnych, szybkich dojazdów (sieci rodziców, sieci koleżeńskie, rodzina, sąsiedzi, także z wykorzystaniem narzędzi cyfrowych), • Poprawa stanu lokalnych dróg i ich bezpieczeństwa (nawierzchnia, chodniki, oświetlenie uliczne, oznakowanie, przejścia dla pieszych, przejazdy rowerowe, infrastruktura towarzysząca), • Budowa zatok autobusowych w różnych częściach miejscowości, poprawiających bezpieczeństwo dzieci i młodzieży w drodze do szkoły (w tym np. blisko budowanego właśnie węzła trasy S5 – możliwość stworzenia przystanku „przelotowego” dla przewoźników jeżdżących tą trasą, bez konieczności wjazdu autobusem do ścisłego centrum Rogowa), str. 36
• Edukacja dzieci, młodzieży i rodziców/opiekunów w zakresie możliwości bezpiecznego i szybkiego transportu do szkoły (w tym bezpieczeństwo w ruchu drogowym, rowerowym, na skrzyżowaniach i w miejscach kolizyjnych; obowiązki kierowcy, pasażera, rowerzysty i pieszego; pierwsza pomoc w nagłych wypadkach).
W związku z dużym czasowym obciążeniem młodzieży w dni nauki szkolnej, oferta zajęć i wydarzeń, kierowanych do tej grupy odbiorców, powinna koncentrować się na godzinach wieczornych i w weekendy (lub inne dni wolne od nauki).
4. Oferta rekreacyjno-sportowa:
Na terenie OR Rogowo-Centrum znajdują się następujące obiekty rekreacyjno-sportowe, dedykowane dzieciom i młodzieży: 1. Pojedyncze urządzenia zabawowe (przy przedszkolu i w centrum Rogowa – ul. Plac Powstańców Wielkopolskich) oraz pełnowymiarowe place zabaw na terenie Zaurolandii - wstęp za opłatą), 2. Pełnowymiarowa hala sportowa przy SP w Rogowie (dostępna dla mieszkańców poza zajęciami lekcyjnymi, średnio przez 40 godzin w tygodniu), 3. Boisko do piłki nożnej o sztucznej nawierzchni przy SP w Rogowie (dostępne dla mieszkańców poza zajęciami lekcyjnymi, średnio przez 40 godzin w tygodniu), 4. Boisko do tenisa/koszykówki/siatkówki o sztucznej nawierzchni przy SP w Rogowie (dostępne dla mieszkańców poza zajęciami lekcyjnymi, średnio przez 40 godzin w tygodniu), 5. Siłownia plenerowa przy SP w Rogowie, 6. Stadion Gminny im. Klemensa Maciaszczyka (murawa do piłki nożnej i hokeja na trawie, bieżnia żużlowa i trybuny17), 7. Park linowy, labirynt, Muzeum Paleontologii i inne rozrywki na terenie Zaurolandii (wstęp za opłatą, codziennie w godz. 9-17/18, dla klientów indywidualnych koszt to 20/17 zł za osobę, część atrakcji jest dodatkowo płatna).
Dzieci i młodzież mogą brać udział w zajęciach sportowych poza lekcjami, organizowanymi przez Uczniowski Klub Sportowy „Koziki” przy SP w Rogowie (gimnastyka i piłka nożna) oraz Ludowy Klub Sportowy w Rogowie (drużyny: Bambino, Dzieci, Młodzicy i Junior Młodszy). Wszystkie zajęcia prowadzone są przez oba kluby na terenie stadionu i szkoły podstawowej w Rogowie (pomiędzy ulicami Szkolną, Hokejową, Ogrodową i Sportową). Teren ten jest sportowym centrum nie tylko dla mieszkańców obszaru rewitalizacji, ale całej gminy Rogowo.
LKS w Rogowie to jeden z zaledwie 32 klubów sportowych w Polsce (i jeden z 4 klubów wiejskich), który umożliwia trenowanie hokeja na trawie. Sam klub powstał w 1947 roku. Do działających w jego ramach sekcji piłki nożnej, siatkówki i lekkiej atletyki, w 1950 roku dołączył hokej na trawie. W latach 80. seniorzy z LKS Rogowo wielokrotnie stawali na podium Mistrzostw Polski w hokeju na trawie, a drużyna żeńska zdobyła brązowy medal w 2016 roku. Dzięki temu niewielkie Rogowo może pochwalić się aż pięcioma olimpijczykami, którzy reprezentowali Polskę na olimpiadzie w Moskwie w 1980 roku (4 osoby, w tym jedna kobieta) i w Sydney w 2000 roku (1 osoba). Dwóch kolejnych wychowanków LKS Rogowo pojechało na Igrzyska Olimpijskie do Moskwy w roli zawodników rezerwowych.
17 Niestety, wszystkie te obiekty są w bardzo złym stanie technicznym i wymagają natychmiastowej modernizacji. str. 37
Szczególne znaczenie dla mieszkańców Rogowa ma jeden sportowiec – Klemens Maciaszczyk (1922-1967). Pochodził z Gniezna, a po przeprowadzce do Rogowa był jednym z założycieli tutejszego klubu sportowego, wieloletnim trenerem i prezesem. Z rodzinnego miasta przywiózł zamiłowanie do hokeja na trawie, sport ten uprawiał tam jego brat (Narcyz Maciaszczyk, który później reprezentował Polskę na Igrzyskach w Helsinkach w 1952 r.). Pan Klemens uważany jest za twórcę wszystkich późniejszych sukcesów rogowian w tej dyscyplinie. Jego wyjątkowy wkład w rozwój Rogowa, hokeja na trawie i sportu w ogóle, był wielokrotnie nagradzany, a Rada Gminy Rogowo podjęła uchwałę o nazwaniu jego imieniem Stadionu Gminnego (w 1981 roku) oraz (w 1990 roku) malowniczej ulicy, prowadzącej nad jeziorem Rogowskim Małym, z pięknym widokiem na kościół św. Doroty, wznoszący się na drugim brzegu.
Do dziś te dwa miejsca upamiętniają rolę Klemensa Maciaszka i innych zasłużonych zawodników i działaczy LKS w Rogowie dla tej miejscowości. Niestety, brakuje obecnie budynku, pomieszczenia, w którym można by należycie wyeksponować zachowane pamiątki z ponad 70- letniej historii tego klubu. Brakuje też jakiejś tablicy pamiątkowej czy informacyjnej, przybliżającej historię i osiągnięcia LKS Rogowo (osoby zasłużone dla klubu, wybitnych zawodników) mieszkańcom Rogowa i osobom odwiedzającym tą miejscowość.
Z zajęć rekreacyjno-sportowych chętnie korzystają także dorośli. Specjalnie dla nich LKS w Rogowie prowadzi sekcje Juniora Starszego (do 19 lat) oraz Seniorów. W strukturach LKS największe sukcesy dorośli odnieśli w zdobywając: - Junior Starszy: 5 tytułów Mistrza Polski w 1975, 1979, 2011, 2018 i 2019 roku - Seniorzy: Puchar Polski w 1981 roku oraz V-ce mistrzostwo Polski w 1982 oraz 1983 roku.
Byli zawodnicy LKS z sekcji hokeja na trawie założyli też w 2008 roku Klub Hokejowy „Old Boys Rogowo”. Treningi Klubu gromadzą około 15 osób i odbywają się raz w tygodniu. Do głównych sukcesów w ostatnich latach należy zaliczyć dwa tytuły mistrza Polski na hali w 2011 i 2018 roku.
Główną bolączką tutejszych organizacji sportowych (UKS, LZS i KH „Old Boys”) jest obecnie dramatycznie zły stan obiektów przy ul. Sportowej (stadionu, trybun, bieżni, budynków zaplecza), wyraźnie kontrastujących z nowymi obiektami przy sąsiedniej szkole podstawowej (hala sportowa, boiska ze sztuczną nawierzchnią, siłownia plenerowa).
Miłośników wędkowania skupia Związek Wędkarski „Wełna” w Rogowie (siedziba przy ul. Bł. Ks. Skrzypczaka 17). Jego działalność koncentruje się na promocji tej formy aktywnej rekreacji oraz dbaniu o walory lokalnego środowiska wodnego. Obecnie związek skupia 30 osób. Tutejsi wędkarze i przedstawiciele Gospodarstwa Rybackiego w Łysininie (dzierżawca okolicznych jezior) zwrócili uwagę, że pomimo wieloletniego podkreślania konieczności rozwoju rekreacji i turystyki wodnej w kolejnych dokumentach strategicznych gminy i powiatu, stan obecny jest gorszy niż 50-70 lat temu. Utrudniony jest dojazd do linii brzegowej, brakuje miejsc parkingowych, zniszczeniu uległa przystań rybacka na południowym brzegu jeziora i chata przy kanale Wełny, poziom wody jest niestabilny, brakuje urządzeń melioracyjnych i retencyjnych, pomost i plaża w Rogowie są skrajnie wyeksploatowane, a sam brzeg jeziora – dziki i niezagospodarowany.
W opinii mieszkańców na terenie OR Rogowo-Centrum konieczne są dalsze inwestycje w infrastrukturę sportową i rekreacyjną. W pierwszej kolejności należałoby w pełni wykorzystać potencjał Stadionu Gminnego i terenów z nim sąsiadujących jako wielofunkcyjnego centrum sportowo-rekreacyjnego oraz skupić się na zagospodarowaniu brzegu jeziora Rogowskiego
str. 38
Dużego (promocji wypoczynku i ćwiczeń na powietrzu w najpiękniejszym zakątku Rogowa). Kluczowa jest także budowa ścieżek rowerowych na obszarze rewitalizacji. W kolejnych latach planowane są inwestycje na południowym brzegu jeziora Rogowskiego Dużego, promujące walory przyrodniczo-krajobrazowe tego miejsca. Warto więc poprawić skomunikowanie tej części z centrum Rogowa (ścieżki dydaktyczne, piesze, rowerowe).
5. Oferta kulturalna:
Dzieci i młodzież z obszaru rewitalizacji to także główna grupa odbiorców tutejszych instytucji kultury – Gminnej Biblioteki Publicznej w Rogowie i Gminnego Domu Kultury w Rogowie. Specjalnie dla nich biblioteka organizuje spotkania i wydarzenia kulturalne (czytelnicze, autorskie), a dom kultury: • Gminny Przegląd Piosenki dla Dzieci i Młodzieży w poszczególnych kategoriach wiekowych, • Coroczne zajęcia wakacyjne w sali GDK z urozmaiconym programem np.: teatrzyki, pokazy, zajęcia, spotkania ze strażą pożarną czy policją, • podchody, wycieczki (np.: basen, do atrakcyjnych miejscowości), • Zajęcia podczas ferii zimowych (kuligi, gry świetlicowe, warsztaty itp.), • Coroczne obchody z okazji Dnia Dziecka, • Bajkowy Dzień Przedszkolaka z Gminnym Domem Kultury w Rogowie.
Biblioteka zlokalizowana jest przy placu Powstańców Wielkopolskich (nr 26) i zajmuje pierwsze piętro budynku (na parterze prowadzona jest działalność usługowa, obok są też lokale mieszkalne). Wejście do biblioteki (po stromych schodach) ogranicza krąg czytelników – dla części mieszkańców jest to bariera nie do pokonania. Dodatkowo, biblioteka zajmuje jedynie 119 m2 (w tym czytelnia: 45 m2). Na miejscu dostępne są komputery z szybkim dostępem do internetu. Z bogatej oferty biblioteki korzysta rocznie ok 14.000 osób.
Aby w pełni wykorzystać potencjał biblioteki, należałoby (poza dostosowaniem budynku do osób z trudnościami w poruszaniu się) zagospodarować też jej podwórze. Obecnie jest to zakrzaczony i zupełnie nieuporządkowany kilkusetmetrowy teren, który mógłby zostać wykorzystany na cele organizacji małych wydarzeń plenerowych (np. spotkań autorskich, Dyskusyjnego Klubu Książki, warsztatów i innych wydarzeń organizowanych przez bibliotekę) albo przekształcony w bezpieczną strefę zabaw dla dzieci i rodziców/opiekunów.
Głównym organizatorem życia kulturalnego na obszarze rewitalizacji jest Gminny Dom Kultury w Rogowie. Zatrudnia on 5 osób. W jego ramach odbywają się: zajęcia wokalne dla dzieci i młodzieży, zajęcia Klubu Seniora „Aster”, zajęcia Koła Hafciarskiego, zajęcia Młodzieżowej Orkiestry Pałuk, zajęcia teatralne dla dorosłych (Teatr Odnowa), nauka gry na instrumentach muzycznych, kurs tańca. Poza tym GDK organizuje cykliczne wydarzenia i imprezy dla mieszkańców. Do najważniejszych należą Powitanie Nowego Roku na rynku, Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy, Gminne Obchody z okazji Dnia Kobiet, Konkurs na wykonanie baby wielkanocnej, Uroczyste obchody z okazji Uchwalenia Konstrukcji 3 Maja, Obchody Dnia Matki i Ojca, Dni Gminy Rogowo, Wielkopokoleniowe Spotkania Integracyjne ze Stowarzyszeniem „Czewoj”, Uroczyste obchody z okazji Dnia Honorowego Dawcy Krwi (przy współpracy z Klubem HDK-PCK „Strażak” w Rogowie), Festyn Rodzinny „Bawmy się razem” (przy współpracy z Gminnym Ośrodkiem Pomocy Społecznej). Łącznie w 2018 roku z oferty GDK skorzystało 8.000 osób. str. 39
Dzieci i młodzież z obszaru rewitalizacji najchętniej uczestniczą w zajęciach artystycznych. Specjalnie na ich prośbę w ostatnich latach GDK zorganizował zajęcia wokalne i teatralne.
Uzupełnieniem oferty spędzania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży będzie też nowopowstający klub młodzieżowy. Dzięki środkom z projektu grantowego LGD „Pałuki- Wspólna Sprawa”, pozyskanym przez GOPS w Rogowie (działanie 11.1 RPO WK-P), dzieci i młodzież w wieku od 6 do 18 lat z terenu gminy Rogowo będą mogły wziąć udział w zajęciach: • Wychowawczych i profilaktycznych (prowadzonych przez psychologa), • Muzycznych (solo i w zespołach), • Podstaw programowania i robotyki. Wszystkie zajęcia stacjonarne będą odbywały się na obszarze rewitalizacji – w Gminnym Domu Kultury w Rogowie. Projekt zakłada udział łącznie 27 dzieci (w tym 16 dzieci z obszaru rewitalizacji).
Na terenie OR Rogowo-Centrum zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży organizowane są także w Zaurolandii (plastyczne, kulinarne, paleontologiczne). Udział w nich jest dodatkowo płatny, poza biletem wstępu (8-12 zł/osobę za warsztat).
Oferta kulturalna kierowana do dorosłych mieszkańców obszaru rewitalizacji, obejmuje spotkania, zajęcia i warsztaty (np. teatralne, rękodzielnicze i hafciarskie), cykliczne wydarzenia, konkursy, imprezy (np. Dni Rogowa, pikniki rodzinne i sołeckie). Dorośli często biorą też udział w wydarzeniach kulturalnych w okolicznych miastach (Żninie, Gnieźnie, Bydgoszczy). Zlokalizowane są tam kina, teatry, opery, galerie sztuki, muzea, amfiteatry.
Aktywizacją kulturalną seniorów z obszaru rewitalizacji zajmował się do tej pory Klub Seniora „Aster” w Rogowie. Do tej pory organizował on wyjazdy integracyjne, spotkania okolicznościowe i działania edukacyjne, kierowane do seniorów. Od 2019 r. działać zaczął też Uniwersytet Trzeciego Wieku, w którego ofercie znajdą się m.in. wykłady, wyjazdy do filharmonii, teatru i kina.
Mieszkańcy obszaru rewitalizacji zwrócili uwagę, że brakuje tu wciąż miejsc do spotkań i integracji mieszkańców, w których można organizować ciekawe, angażujące wydarzenia. Większość obiektów jest zarządzana przez sektor publiczny i dostępna głównie w dni robocze, w godzinach pracy poszczególnych instytucji. Brakuje miejsc do spontanicznej samoorganizacji mieszkańców, w szczególności plenerowych, dostępnych wieczorami i w dni wolne. Problemem jest też niska jakość terenów publicznych – na obszarze rewitalizacji są tereny i obiekty gminne, które są niewykorzystywane albo ich potencjał wykorzystany jest tylko częściowo.
6. Inne dostępne formy spędzania czasu wolnego:
Omówione do tej pory instytucje i podmioty (GOPS, GDK, biblioteka, szkoła podstawowa i organizacje pozarządowe) to główni organizatorzy lokalnej aktywności na obszarze rewitalizacji. Mieszkańcy OR Rogowo-Centrum biorą też udział w działaniach prowadzonych w innych miejscowościach (np. miejscu uczenia się, miejscu pracy). W sezonie letnim organizowane są liczne wydarzenia w pobliskim Żninie, Janowcu, Gąsawie, Biskupinie czy Wenecji. Bogatą ofertę całorocznych atrakcji mają też dwa pobliskie miasta – Gniezno i Bydgoszcz. Poważnym ograniczeniem dla mieszkańców obszaru rewitalizacji jest jednak koszt udziału w takich
str. 40 rozrywkach (przy dużej skali zagrożenia ubóstwem) oraz utrudniony dojazd (zagrożenie wykluczeniem transportowym).
7. Poziom kapitału społecznego:
Obszar rewitalizacji – wieś w ubogiej gminie o charakterze rolniczym – mierzy się z problemem niskiego poziomu kapitału społecznego. Ograniczony jest tutaj dostęp do edukacji (działa tylko przedszkole i szkoła podstawowa, wybór szkół ponadpodstawowych ogranicza zaś słaba dostępność komunikacyjna). Gmina ma pilne potrzeby inwestycyjne w wielu dziedzinach, część obiektów i terenów jest niewykorzystana z braku środków, a mogłaby służyć budowie zaufania i więzi społecznych wśród lokalnej społeczności. Poprawie sytuacji służyłyby: • Rozbudowa oferty spędzania czasu wolnego, aktywnie i wspólnie z innymi mieszkańcami, • Stworzenie nowych, atrakcyjnych przestrzeni do wspólnego spędzania czasu, • Dofinansowanie działań edukacyjnych i społecznych, aktywizujących i integrujących mieszkańców, • Realizacja działań partnerskich, wielosektorowych, pobudzających zaufanie i zaangażowanie mieszkańców, • Wsparcie samoorganizacji mieszkańców i działających lokalnie organizacji pozarządowych.
8. Ochrona zdrowia:
Na obszarze rewitalizacji działają 3 podmioty w sferze ochrony zdrowia: Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „Przychodnia Lekarska - Rajkowski&Kościelniak Lekarska Spółka Partnerska i dwie apteki. Obsługują one teren całej gminy Rogowo. NZOZ „Przychodnia Lekarska” w Rogowie realizuje świadczenia w zakresie Podstawowej Opieki Zdrowotnej (poradnia ogólna, poradnia dzieci zdrowych, świadczenia pielęgniarki POZ, świadczenia położnej POZ, świadczenia pielęgniarki szkolnej). Działają również: Poradnia ginekologiczne położnicza, Poradnia Rehabilitacyjna, Gabinet fizykoterapii i kinezyterapii Gabinet Masażu Leczniczego, Gabinet stomatologiczny, Pielęgniarska Opieka Długoterminowa, Gabinet USG, Gabinet diagnostyczno- zabiegowy.
Poza godzinami pracy przychodni (czyli w weekendy oraz dni robocze między godz. 18.00 a godz. 8.00) mieszkańcy Rogowa, którzy potrzebują pomocy lekarskiej, muszą dojeżdżać do Żnina. Tamtejsza przychodnia przy ul. Słonecznej pełni funkcję nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej dla mieszkańców gminy Rogowo. Dostęp do lekarzy specjalistów (kardiologa, neurologa, endokrynologa, geriatry itp.) wiąże się z koniecznością dojazdu do Gniezna, Poznania, Bydgoszczy lub Torunia.
W nagłych przypadkach pacjenci są transportowani do Szpitala Powiatowego w Żninie (a w razie potrzeby także do okolicznych dużych miast). Na terenie Rogowa (przy ul. Kościelnej 7) stale stacjonuje karetka pogotowia. W 2018 roku rogowska karetka wyjeżdżała najczęściej w związku z zasłabnięciami i urazami. W Rogowie wyznaczono tzw. miejsce gminne dla operacji prowadzonych przez śmigłowce Lotniczego Pogotowia Ratunkowego, znajduje się ono przy ul. Ogrodowej (pomiędzy budynkiem szkoły podstawowej, a Stadionem Gminnym im. Klemensa Maciaszczyka).
str. 41
Najbliższa poradnia zdrowia psychicznego zlokalizowana jest w Żninie. Poradnictwo psychologiczne klientom świadczy też GOPS w Rogowie. Najbliższe prywatne gabinety psychologiczne działają w Żninie, Gnieźnie i Mogilnie, a psychiatryczne w Żninie i Gnieźnie.
W Rogowie działa Klub Honorowych Dawców Krwi PCK „Strażak” przy Zarządzie Gminnym OSP w Rogowie, który zaczynał działalność w 1983 r. w Złotnikach. Klub zrzesza obecnie ponad 300 osób, a ponad 100 z nich to stali dawcy krwi. Na przestrzeni lat członkowie Klubu HDK „Strażak” oddali już prawie 3.000 litrów krwi i osocza.
Zgodnie z informacjami zawartymi w SRPS Gminy Rogowo na lata 2017-2022, najczęściej występującymi schorzeniami u dzieci i młodzieży w 2016 r. były zaburzenia wzroku (zaburzenia refrakcji i akomodacji oka – 45 osób), astma (dychawica oskrzelowa – 29 osób) i wady rozwojowe układu krążenia (17 osób). U osób dorosłych zaś najczęściej zdarzają się choroby układu krążenia (ponad 1100 przypadków, z tego 838 związanych z nadciśnieniem tętniczym i 167 z niedokrwienną chorobą serca), cukrzyca (290 przypadków) i choroby tarczycy (72 osoby).
W sferze ochrony zdrowia na obszarze rewitalizacji istnieje potrzeba: • ułatwienia dostępu i skrócenia czasu oczekiwania na porady specjalistów (także z wykorzystaniem telemedycyny), • zwiększenia liczby pielęgniarek, opiekunek środowiskowych, rehabilitantów i masażystów, świadczących pomoc w miejscu zamieszkania pacjenta, • zwiększenia liczby i wagi badań i programów profilaktyki zdrowotnej, • wydłużenia czasu pracy aptek, • organizacji szkoleń z pierwszej pomocy przedmedycznej dla wszystkich zainteresowanych mieszkańców, • rozbudowy systemu pomocy i świadczeń lekarskich dla osób starszych (np. geriatria, choroby otępienne, choroby zwyrodnieniowe, wywiad obejmujący wszystkie choroby i przyjmowane leki), • organizacji szkoleń dla osób opiekujących się seniorami, w zakresie ich specyficznych potrzeb i ograniczeń oraz najczęstszych objawów poważnych chorób u osób starszych.
9. Bezpieczeństwo publiczne:
Zadania z zakresu porządku publicznego wykonują na obszarze rewitalizacji policjanci z Komisariatu Policji w Janowcu Wielkopolskim, po tym jak w listopadzie 2012 roku zlikwidowano tutejszy posterunek policji (który mieścił się przy ul. Kolejowej 4).
Na terenie Rogowa raz w tygodniu odbywają się dyżury Komendanta Komisariatu Policji w Janowcu Wlkp. Co tydzień dyżurują tu też policjanci dzielnicowi. Statystyki policyjne pokazują, że na obszarze rewitalizacji występuje umiarkowane ryzyko przestępstw i wykroczeń. W poprzednich latach odnotowywano głównie przestępstwa drogowe (wypadki, jazda pod wpływem i bez uprawnień), brak wpłat alimentów, przemoc rodzinną oraz drobne kradzieże i oszustwa.
Na obszarze rewitalizacji kluczową rolę w utrzymaniu bezpieczeństwa pełni też Ochotnicza Straż Pożarna w Rogowie. Obecnie straż zrzesza 46 druhów (w tym 6 kobiet). OSP w Rogowie dysponuje łodzią ratownicza, dwoma samochodami gaśniczymi (średnim i ciężkim) oraz lekkim samochodem ratownictwa technicznego. W ostatnich latach druhowie OSP w Rogowie brali udział str. 42 w licznych wydarzeniach, promujących bezpieczeństwo. Do najważniejszych należy zaliczyć: cykliczne pokazy ratownictwa technicznego, połączone z szkoleniem z zakresu kwalifikowanej pierwszej pomocy w szkołach, przedszkolach oraz na imprezach gminnych, organizowanie konkursu wiedzy pożarniczej na szczeblu gminnym i powiatowym, coroczne pokazy z udziałem łodzi ratowniczej podczas festynu w Domu Dziecka w Kołdrąbiu, cykliczne pokazy ratownictwa wodnego oraz udział w zawodach sportowo-pożarniczych na szczeblu gminnym i powiatowym.
Głównym problemem od lat pozostaje bezpieczeństwo drogowe, na które wypływa zły stan techniczny lokalnych dróg, braki w infrastrukturze bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego (piesi, rowerzyści) oraz nieodpowiedzialne zachowanie kierowców (zbyt szybka jazda, niedostosowanie prędkości do warunków pogodowych, wymuszanie pierwszeństwa, jazda pod wpływem alkoholu). Na obszarze rewitalizacji potrzebne są nie tylko inwestycje w infrastrukturę drogową i okołodrogową, ale także kampanie informacyjno-edukacyjne na temat bezpieczeństwa i zasad udzielania pierwszej pomocy na miejscu wypadku.
Nowym zjawiskiem, o coraz większym zasięgu, są oszustwa osób starszych. Złodzieje podają się za wnuczków, policjantów, pracowników gminy/GOPS/spółdzielni i namawiają osoby starsze do przekazania im pieniędzy albo sami okradają ich domy i mieszkania (korzystając z nieobecności lub chwili nieuwagi). Na rynku działa też wiele firm oferujących seniorom „magiczne”, „lecznicze”, „uzdrawiające” i „wyjątkowe” garnki, kołdry, poduszki, filtry do wody czy sprzęt „medyczny” za bardzo wygórowane kwoty. Oszukują osoby starsze na specjalnie organizowanych pokazach sprzedażowych, kusząc nagrodami, darmowymi badaniami albo udziałem w wyjeździe pielgrzymkowym. Namawiają do zakupu pod presją czasu, a później niezadowolonym klientom utrudniają zwrot pieniędzy. Konieczna jest edukacja mieszkańców w tym zakresie.
Poprawie bezpieczeństwa służyłoby też zainstalowanie kamer monitorujących w newralgicznych miejscach oraz edukacja przeciwpożarowa, szkolenia z kwalifikowanej pomocy przedmedycznej i zakup urządzeń AED (automatyczny defibrylator zewnętrzny), potrzebnych szczególnie w związku z licznymi chorobami układu krążenia wśród mieszkańców obszaru rewitalizacji. Konieczna jest też poprawa bezpieczeństwa wodnego – zakup łodzi dla służb ratunkowych, przygotowanie miejsc do ich wodowania, wyposażenie terenów nadwodnych w monitoring i sprzęt ratunkowy (koła, boje, AED), edukacja mieszkańców w zakresie zasad bezpiecznego korzystania z rzek i jezior oraz zasad udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej.
Sfera gospodarcza:
Działalność gospodarczą na obszarze rewitalizacji prowadzi 288 podmiotów gospodarki narodowej (w tym 25 spółek ujętych w Rejestrze Przedsiębiorców i około 240 osób fizycznych, wykonujących działalność gospodarczą). Brakuje tu dużych przedsiębiorstw, większość firm ma formę jednoosobowej działalności gospodarczej.
Siedziby lokalnych firm ulokowane są głównie na ulicy Kolejowej (45 podmiotów), placu Powstańców Wielkopolskich (30 podmiotów), ul Kościelnej (29), Bydgoskiej (26) i Gnieźnieńskiej (24 podmioty). Ulice te zbiegają się na rynku w Rogowie, który jest głównym obszarem usługowym w miejscowości.
str. 43
Obszar rewitalizacji charakteryzują bardzo wysokie wskaźniki przedsiębiorczości. Liczba zarejestrowanych podmiotów REGON na 1000 mieszkańców wynosi dla obszaru rewitalizacji 156 (łącznie 288 aktywnych podmiotów wg. rejestru REGON na dzień 19.09.2019 r. na 1 848 mieszkańców). To dwukrotnie więcej niż wynik dla całej gminy Rogowo w 2018 r. (67 podmiotów/1000 ludności wg. BDL GUS) i o połowę więcej niż średnia krajowa.
Większość przedsiębiorców z obszaru rewitalizacji prowadzi działalność w usługach budowalnych i sprzedaży detalicznej (zgodnie z danymi w ewidencji gminnej).
Od 2013 roku na obszarze rewitalizacji zarejestrowano 113 nowych wpisów do ewidencji działalności gospodarczej, zaś 98 firm zostało zlikwidowanych. W ostatnich kilku latach liczba firm działających na obszarze rewitalizacji spadała.
Poważną słabością lokalnej gospodarki jest niski poziom wynagrodzeń. Biorąc pod uwagę dostępne dane na temat przeciętnego poziomu wynagrodzenia brutto, publikowane przez GUS, widać wyraźnie, że sytuacja w całym powiecie żnińskim jest niekorzystna (niestety, dane dostępne są tylko na poziomie powiatowym).
Pod względem wysokości przeciętnego wynagrodzenia, powiat żniński znajduje się na końcowych lokatach w skali województwa kujawsko-pomorskiego. W 2018 r. było to 19. miejsce (na 23 powiaty), a rok wcześniej 21. Widać tu więc niewielką poprawę w ostatnich latach.
Tabela 3. Przeciętne wynagrodzenie brutto w powiecie żnińskim na tle województwa i kraju (dotyczy firm zatrudniających co najmniej 10 osób): 2013 2018 Obszar: w PLN w relacji do w PLN w relacji do średniej krajowej średniej krajowej Polska 3 877 100 4 835 100 województwo kujawsko- 3 222 85,7 4 139 85,6 pomorskie powiat żniński 2 878 74,2 3 654 75,6
Głównym problemem lokalnych przedsiębiorstw są wysokie koszty działalności (w tym podatki, daniny publiczne), często zmieniające się i nazbyt rygorystyczne przepisy, trudności ze znalezieniem odpowiednich pracowników, uzależnienie od ogólnej koniunktury gospodarczej, brak dostępnego finansowania, zatory płatnicze i trudności z płynnością finansową.
Na obszarze rewitalizacji działalność prowadzą następujące obiekty noclegowo-turystyczne: 1. Hotel i Karczma „Nad Stawem” (ul. Kolejowa 99), 2. Apartamenty „Zaurolandia” (ul. Kolejowa 99), 3. Agroturystyka „Pod Lipami” (ul. Kościuszki 6), 4. Domek letniskowy (ul. Spokojna 7). Łącznie oferują one ponad 40 całorocznych miejsc noclegowych i dodatkowe 6 miejsc w sezonie letnim.
Dawniej istotnym elementem lokalnej gospodarki było też rybactwo (łodzie i wiosła stanowią herb Gminy Rogowo). Znaczenie podmiotów z tego sektora (przede wszystkim Gospodarstwa Rybackiego w Łysininie, dzierżawcy okolicznych jezior) jest nadal na tyle duże, że gmina Rogowo została włączona do Lokalnej Grupy Rybackiej „Nasza Krajna i Pałuki”, z siedzibą w Nakle nad Notecią.
str. 44
Sfera środowiskowa:
Obszar rewitalizacji Rogowo-Centrum jest w całości obszarem chronionym przyrodniczo jako element Obszaru Chronionego Krajobrazu Jezior Rogowskich (uchwała nr VI/116/19 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego). Ochrona ta została ustanowiona ze względu na walory krajobrazowo-przyrodnicze zespołu jezior rynnowych, które zasila rzeka Wełna.
W swoim górnym biegu Wełna ma charakter rzeki górskiej (z resztą na całej swojej długości charakteryzuje ją duża różnica poziomów i szybki przepływ wody). W związku z tym występują w niej nietypowe gatunki fauny i flory, rzadko spotykane w innych rzekach w Polsce centralnej, o charakterze nizinnym. W biegu powyżej Rogowa Wełna przepływa przez jeziora: Jankowskie, Strzyżewskie, Piotrowskie, Ławiczno i Biskupiec, a następnie wpada do jeziora Zioło. Północny brzeg jeziora Zioło stanowi granicę obszaru rewitalizacji Rogowo-Centrum, który rozciąga się od tego miejsca na jezioro Rogowskie Małe, Rogowskie Duże i samą miejscowość Rogowo.
Niestety, na całej swojej długości Wełna pozostaje poza przyjętymi klasami czystości wody, a jezioro Zioło i jeziora Rogowskie dotknięte są silnym procesem eutrofizacji.
Na obszarze rewitalizacji nie ma składowisk niebezpiecznych odpadów ani przedsiębiorstw szczególnie uciążliwych dla środowiska naturalnego. Występuje tu jednak duże nagromadzenie wyrobów azbestowych. Zgodnie z „Programem usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu Gminy Rogowo” zostaną one usunięte do 2032 r.
Na obszarze rewitalizacji nie ma żadnego czujnika jakości powietrza. Najbliższe stacje pomiarowe dostępne są dopiero w promieniu 20-30 km od Rogowa (w Mogilnie – Stacja Państwowego Monitoringu Powietrza, w Wągrowcu, Kcyni, Szubinie, Łabiszynie, Barcinie, Trzemesznie i Gnieźnie – dodatkowe czujniki sponsorowane przez JST i przedsiębiorców, ujęte w sieci Airly).
Obszar gminy Rogowo, a szczególnie okolice jeziora Rogowskiego Dużego ucierpiały w wyniku klęski żywiołowej – wichury z sierpnia 2017 r. Zniszczeniu uległo wtedy około 500 ha lasów Nadleśnictwa Gołąbki, w tym cały las pomiędzy drogą Rogowo-Janowiec Wielkopolski, a brzegiem jeziora Rogowskiego Dużego. Straty w tym miejscu były tak wielkie, że resztki drzew trzeba było wyciąć i usunąć.
Od 2017 r. Nadleśnictwo podejmuje działania w celu odtworzenia walorów krajobrazowo- przyrodniczych tego miejsca (i innych terenów dotkniętych nawałnicą). Na południowym brzegu jeziora Rogowskiego mieszkańcy wraz z leśnikami posadzili w 2019 roku 20 ha społecznego lasu, który za kilkadziesiąt lat zastąpi drzewostany zniszczone przez kataklizm. W akcji udział wzięło prawie 1000 osób.
str. 45
Sadzenie lasu społecznego w Rogowie, zdjęcia dzięki uprzejmości Nadleśnictwa Gołąbki.
W najbliższym czasie Nadleśnictwo Gołąbki planuje wybudować na tym terenie wieżę widokową, z której będzie można obserwować, jak rosną posadzone przez mieszkańców drzewa i cały las społeczny. Widok z wieży będzie obejmował też jezioro Rogowskie i samo Rogowo. Dodatkowo, w 2019 r. powstała na tym terenie Leśna Aleja Niepodległości, obejmująca 100 lip i pamiątkowy obelisk. Osoby odwiedzające ten teren mogą skorzystać z wiaty rekreacyjno-wypoczynkowej, wybudowanej przez Nadleśnictwo Gołąbki przy drodze Rogowo-Janowiec Wielkopolski.
Dzięki aktywności Nadleśnictwa na południowym brzegu jeziora Rogowskiego Dużego tworzone jest nowe miejsce do praktycznej edukacji przyrodniczej i promocji walorów tutejszego środowiska naturalnego i krajobrazów. Po połączeniu tych terenów z Rogowem za pomocą ścieżki dydaktycznej (obecnie projektowana przez Urząd Gminy w Rogowie) i zagospodarowaniu brzegu jeziora od strony Rogowa, powstanie zupełnie nowy kompleks rekreacyjno-turystyczny, ciągnący się wzdłuż brzegów jezior Rogowskich na łącznej długości ok 2 km.
Sfera przestrzenno-funkcjonalna:
Najpilniejszym problemem w sferze przestrzenno-funkcjonalnej w Rogowie jest zagospodarowanie i wykorzystanie potencjału okolic Stadionu Gminnego i brzegu jeziora Rogowskiego Dużego (opisane szczegółowo w części 3.).
Teren pomiędzy ulicami Sportową, Ogrodową, Szkolną, Hokejową i Kolejową w Rogowie to tutejsze centrum aktywności rekreacyjnej i sportowej. Na obszarze tym znajdują się: • Szkoła Podstawowa im. Mikołaja Kopernika (z halą sportową, dwoma boiskami ze sztuczną nawierzchnią i siłownią plenerową), • Stadion Gminny im. Klemensa Maciaszczyka (trybuny, murawa i żużlowa bieżnia wokół niej – wszystkie obiekty są w bardzo złym stanie technicznym i wymagają natychmiastowej modernizacji, planowane jest pozyskanie na ten cel dotacji z Ministerstwa Sportu), • Niezagospodarowane działki nr 149/1, 149/2 i 150, które obecnie pełnią rolę awaryjnego lądowiska LPR. Czasami są tu też organizowane imprezy i wydarzenia lokalne (festyny, dożynki, zawody), • Puste budynki, stojące pomiędzy pozostałymi częściami kompleksu, stanowiące przestrzeń zdegradowaną, która może być wykorzystana na cele rozwoju społecznego.
W „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rogowo” (dalej: „Studium…”) obszar ten został przeznaczony na cele usług w zakresie sportu i rekreacji. str. 46
Kierunki zagospodarowania przestrzennego Rogowa, źródło: Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Rogowo.
W 2009 roku Gmina Rogowo zmodernizowała ulice prowadzące do kompleksu (Sportową, Szkolną i Hokejową). Dzięki inwestycji za 800 tys złotych drogi zyskały nową nawierzchnię, wybudowano też przy nich chodniki (projekt był dofinansowany w 50% ze środków działania 1.1 RPO WK-P 2007-2013). Teren szkoły podstawowej i kompleksu rekreacyjno-sportowego jest ogrodzony, uzbrojony w infrastrukturę wod-kan i oświetlony (istniejąca instalacja i system przyłączeń wymagają jednak modernizacji). W kolejnych latach rozbudowywano też infrastrukturę sportowo-rekreacyjną przy szkole podstawowej. Ze środków Ministerstwa Sportu wybudowano halę sportową (2011 rok), boiska ze sztuczną nawierzchnią (2015 rok) i siłownię plenerową (2017 rok).
Kolejne etapy przywracania potencjału tej przestrzeni to: 1. Modernizacja i przebudowa budynków, stanowiących przestrzeń zdegradowaną i ich adaptacja do ponownego świadczenia usług edukacyjnych, rekreacyjnych i sportowych (szacunkowy koszt 1,3 mln zł, zadanie przewidziane do dofinansowania w ramach poddziałania 7.1 RPO WK-P), 2. Modernizacja murawy stadionu, trybun i bieżni (szacunkowy koszt 15 mln zł, planowane jest pozyskanie na ten cel dotacji z Ministerstwa Sportu), 3. Zagospodarowanie działek 149/1, 149/2 i 150 na cele aktywizacji i integracji mieszkańców z zachowaniem warunków dla lądowań śmigłowców LPR (ustawienie wiaty, utwardzenie części terenu, instalacja elementów małej architektury, szacunkowy koszt 1-2 mln zł, obecnie brak danych na temat potencjalnego źródła finansowania).
Drugim skupiskiem przestrzeni zdegradowanej jest brzeg jeziora Rogowskiego Dużego (pomiędzy ul. Kościelną, a łącznikiem z ul. Bankową). Do tej pory prowadzona tu była działalność rybacka, a działki na brzegu jeziora znajdowały się w zarządzie KOWR/Wód Polskich. W 2012 roku Gmina Rogowo wybudowała pomost rekreacyjny i zagospodarowała przylegający do niego kawałek plaży (na wysokości łącznika, oba te obiekty wymagają modernizacji ze względu na stan wyeksploatowania). Wzdłuż brzegu jeziora (od kanału Wełny do łącznika) biegnie piaskowa droga,
str. 47 która stanowi jedyny dostęp/dojazd do jeziora w tym miejscu. Do tej pory była wykorzystywana przez Gospodarstwo Rybackie w Łysininie do obsługi tutejszych obiektów nadwodnych.
Pomost rekreacyjny i plaża w Rogowie. Po prawej: przykład złego stanu technicznego obiektu. Źródło: materiały ze spaceru badawczego.
Obszar graniczy z zabudową mieszkaniową, użytkami rolnymi, zabudową usługową18, drogą powiatową i wodami (rzeka Wełna i jezioro Rogowskie Duże). W pobliżu znajdują się między innymi: rynek (Plac Powstańców Wielkopolskich z biblioteką, licznymi sklepami i punktami usługowymi), GOPS w Rogowie (ul. Kolejowa 4), Urząd Gminy w Rogowie i Gminny Dom Kultury (działające przy ulicy Kościelnej 4a i 8), targowisko gminne (przy ul. Klemensa Maciaszczyka), kościół parafialny pw św. Doroty i cmentarz (ul. Kościelna 16), kompleks edukacyjno-przyrodniczy Nadleśnictwa Gołąbki (przy ulicy Kościelnej, pomiędzy numerami 16 a 18).
Brzeg jeziora Rogowskiego Dużego został także w tym miejscu zniszczony przez wichurę z sierpnia 2017 roku – usunięcia lub dodatkowego zabezpieczenia wymagało kilkaset drzew. Część z nich jest nadal osłabiona po przejściu huraganu. Z szacunku dla ocalałych drzewostanów w planie zagospodarowania nabrzeża możliwie zminimalizowano ryzyko wycinki tutejszych drzew. Nie planuje się także drastycznie zmieniać krajobrazu tego miejsca, a jedynie wykorzystać dostępne już przestrzenie i zagospodarować je do celów edukacji i rekreacji mieszkańców.
W „Studium…” obszar ten został uznany za przestrzeń publiczną, która wymaga zmiany przeznaczenia na cele sportu i rekreacji. Część obszaru (od strony centrum Rogowa) jest objęta strefą ochrony konserwatorskiej B.
W celu poprawy dostępności brzegu jeziora i zwiększenia potencjału rekreacyjno-turystycznego Rogowa, w 2018 roku Gmina Rogowo przebudowała ulicę Bankową, w tym stworzyła łącznik do jeziora Rogowskiego. Koszt tej inwestycji to 380 tys zł, z tego 250 tys zł pochodziło z dotacji w ramach Programu Operacyjnego Rybactwo i Morze. Utwardzona nawierzchnia urywa się jednak
18 Dawniej pomiędzy ul. Kościelną, a brzegiem jeziora (pod adresem ul. Kościelna 20) prowadzony był punkt handlowo-gastronomiczny. str. 48
50-80 metrów od brzegu jeziora oraz pomostu i plaży (w miejscu, gdzie rozpoczyna się granica działki 885).
Po lewej: budowa łącznika z jeziorem Rogowskim. Po prawej: gotowa inwestycja, urywająca się nad brzegiem jeziora (źródło: UG w Rogowie).
Na poprawę dostępności brzegu jeziora dla mieszkańców pozytywny wpływ ma też modernizacja centrum Rogowa („Przebudowa drogi gminnej nr 130554C w obrębie Placu Powstańców Wielkopolskich w Rogowie”, współfinansowanie ze środków ZPORR) oraz przebudowa drogi powiatowej Rogowo-Janowiec Wielkopolski (nr 2326C), biegnącej pomiędzy jeziorami Rogowskimi (obecnie trwają prace, koszt inwestycji to 9 782 366,70 złotych, projekt jest dofinansowany kwotą 4 927 380,00 mln zł w ramach Rządowego Programu na rzecz Rozwoju oraz Konkurencyjności Regionów poprzez Wsparcie Lokalnej Infrastruktury Drogowej).
Gorzej wygląda skomunikowanie tego terenu z północnymi obszarami miejscowości – na północ od istniejącego łącznika z ul. Bankową wiele ulic ma piaszczystą nawierzchnię, brakuje chodników, część terenów jest niezagospodarowana. Szczególnie pilnie należy uzupełnić brakujące elementy układające się w ciągu: ul. Kolejowa/ul. Szkolna, ul. Bankowa, ul. Kościelna, droga powiatowa na Janowiec Wielkopolski (z odbiciem w stronę kościoła św. Doroty).
Ciąg ten zapewniłby szybkie i bezpieczne przemieszczanie się pieszych i rowerzystów z okolic stadionu i szkoły podstawowej, na zachód od rynku, nad brzegiem jeziora Rogowskiego Dużego i dalej ulicą Kościelną w stronę kościoła parafialnego, cmentarza oraz kompleksu edukacyjno- przyrodniczego Lasów Państwowych na południowym brzegu jeziora Rogowskiego.
str. 49
Tereny pomiędzy ulicą Bankową i Kolejową. Źródło: materiały ze spaceru badawczego.
Po zagospodarowaniu brzegu jeziora i przebudowie ciągów komunikacyjnych w dalszych etapach możliwe będzie: • Przedłużenie ciągu komunikacyjnego w formie ścieżki dydaktycznej od kanału Wełny, wzdłuż ulicy Kościelnej, obok kościoła parafialnego i cmentarza, aż do terenów Lasów Państwowych, na południowym brzegu jeziora Rogowskiego (obecnie trwa opracowanie dokumentacji technicznej, w tym wstępnej wyceny inwestycji), • Przygotowanie miejsc postojowych w obrębie ulicy Klemensa Maciaszczyka (np. poprzez utwardzenie placu targowego i umożliwienia tam parkowania w dni inne niż targowe) – w pobliżu linii brzegowej jezior Rogowskich nie można tworzyć miejsc parkingowych. Ul. Klemensa Maciaszczyka to najbliżej położony punkt, w którym można wygospodarować dodatkowy parking dla osób odwiedzających brzeg jeziora w Rogowie, • Przedłużenie terenów rekreacyjnych wzdłuż wschodniego brzegu jeziora Rogowskiego Dużego, na obszarze wskazanym w „Studium…” (do wysokości ul. Spółdzielczej), a w przyszłości aż do Zaurolandii, tworząc szlak rekreacyjny wokół całego jeziora Rogowskiego Dużego, • Połączenie obszaru inwestycji z działkami, na których znajdują się Urząd Gminy i GDK. Od ścieżki w ciągu ulicy Bankowej dzieli je kilkadziesiąt metrów (działki 1033, 1037 i 1038), w północno-zachodniej części rozległej działki 1049 można stworzyć miejsce do aktywizacji i integracji mieszkańców.
Na obszarze rewitalizacji brakuje dostępu do wielu usług (kulturalnych, rekreacyjnych, opiekuńczych), w szczególności w porównaniu do oferty sąsiedniego Żnina. Problem ten mogłyby zniwelować zwiększone inwestycje w tereny publiczne i infrastrukturę społeczno-kulturalną w Rogowie oraz poprawa dostępności komunikacyjnej (remonty dróg, komunikacja publiczna, ścieżki rowerowe).
Kolejnym poważnym wyzwaniem jest niedostosowanie rozwiązań urbanistycznych i architektonicznych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami. Na terenie Rogowa większość budynków (także publicznych) nie spełnia podstawowych wymogów w tym zakresie, brakuje też terenów do plenerowego wypoczynku i aktywności osób starszych i osób z niepełnosprawnościami. Konieczne jest usuwanie barier architektonicznych.
str. 50
Problemem w sferze przestrzenno-funkcjonalnej (ale też technicznej) pozostaje brak Miejscowego Planu Zagospodarowania dla miejscowości Rogowo. Utrudnia to prowadzenie inwestycji na tym obszarze.
Sfera techniczna:
Głównym problemem obszaru rewitalizacji w sferze technicznej jest zły stan obiektów i budynków. Modernizacji wymagają ulice Bydgoska, Gnieźnieńska, Klemensa Maciaszczyka, Jeziorna, Leśna, Ogrodowa oraz ulica Polna. Potrzebna jest także termomodernizacja budynku Gminnego Ośrodka Kultury, GOPS, biblioteki, budynku Samorządowej Administracji Placówek Oświatowo-Kulturalnych i mieszkań komunalnych. Natychmiastowego, generalnego remontu wymagają: chata rybacka, pomost przy jeziorze Rogowskim Dużym, Stadion Gminny, budynek po byłym komisariacie i biblioteka. Na obszarze rewitalizacji brakuje elementów infrastruktury aktywizacji społecznej, w szczególności plenerowych miejsc spotkań i rekreacji. Ponadto pilnie trzeba stworzyć sieć bezpiecznych tras i ścieżek rowerowych. Zauważalna jest potrzeba utworzenia miejsca plenerowo-wypoczynkowego w samym centrum miejscowość wraz z przeprowadzeniem nasadzeń roślin zielonych. W sferze planów pozostaje do zrealizowania utwardzenie placu targowiska na parking, utworzenie zatoczki autobusowej przy Szkole Podstawowej w Rogowie oraz przy Przedszkolu Gminnym w Rogowie. Gmina widzi również konieczność wybudowania ścieżki rowerowej w kierunku Rodzinnego Parku Rozrywki Zaurolandii.
Wykorzystanie potencjału krajobrazowo-turystycznego jeziora Zioło i jezior Rogowskich wymaga odtworzenia i uzupełnienia infrastruktury nadwodnej – pomostów, przystani, miejsc do wodowania, miejsc obsługi turystów (wiaty, pola biwakowe, plaże i kąpieliska). Potrzebne jest też zapewnienie sprawnego dojazdu i dostępu do tych miejsc (w miarę możliwości, biorąc pod uwagę ograniczenia dla OChK i obszarów leśnych).
Wiele istniejących budynków na obszarze rewitalizacji ma ponad 50 lat, są niedostosowane do potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych. Bez dużych nakładów nie da się zapewnić m.in. pełnej dostępności budynku biblioteki, GDK, czy Urzędu Gminy. Starsze budynki są też energochłonne, zawierają przestarzałe instalacje grzewcze i elektryczne. Zwiększa to obciążenie lokalnego środowiska naturalnego i zagrożenie pożarowe na obszarze rewitalizacji.
str. 51
6. Wizja stanu obszaru rewitalizacji po przeprowadzeniu rewitalizacji:
Do 2023 r., dzięki realizacji głównych projektów rewitalizacyjnych (ujętych w tabeli 4. w części 8.), na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum: • Szczególnym wsparciem i troską otoczymy mieszkańców, którzy są zagrożeni wykluczeniem społecznym (przede wszystkim dzieci i młodzież z rodzin niezamożnych oraz seniorów), • Rozbudujemy ofertę usług opiekuńczych i spędzania czasu wolnego dla mieszkańców, • Zadbamy o większe włączenie społeczne osób starszych i z niepełnosprawnościami, • Poprawimy bezpieczeństwo mieszkańców organizując szkolenia, spotkania i prezentacje na temat aktualnych zagrożeń i przeciwdziałania im oraz inwestując w infrastrukturę komunikacyjną i nadwodną, • Pomożemy mieszkańcom w znalezieniu pracy w sektorze usług opiekuńczych, zapewnimy szkolenia i wsparcie dla osób, które opiekują się lub chciałyby opiekować się dziećmi lub seniorami, • Zagospodarujemy istniejące przestrzenie zdegradowane przy stadionie i brzegu jeziora Rogowskiego tak, żeby służyły aktywizacji i integracji wszystkich mieszkańców (także osobom z trudnościami w poruszaniu się), • Wykorzystamy odnowione obiekty do zaproponowania mieszkańcom ciekawych zajęć i aktywności, których nie było do tej pory w Rogowie, • Będziemy promować aktywność fizyczną i zdrowy tryb życia, tworząc dwa kompleksy rekreacyjne w dwóch różnych częściach Rogowa (tak, żeby każdy mieszkaniec miał blisko do jednego z tych miejsc), • Wzmocnimy potencjał i aktywność lokalnych drużyn i zespołów sportowych, udostępniając im zmodernizowane budynki przy Stadionie Gminnym, • Poprawimy warunki funkcjonowania Szkoły Podstawowej w Rogowie, tworząc w jej bezpośrednim sąsiedztwie dodatkowe zaplecze do działalności edukacyjnej, rekreacyjnej i sportowej, • Zamienimy nieużytki w pobliżu pomostu i plaży przy jeziorze Rogowskim Dużym w wielofunkcyjny obszar edukacyjno-rekreacyjny, na którym wspólnie będą mogli wypoczywać i ćwiczyć wszyscy mieszkańcy (niezależnie od wieku, niepełnosprawności czy kondycji fizycznej), • Połączymy Rogowo z brzegiem jeziora wygodnymi ścieżkami i drogami, poprawiając dostępność komunikacyjną oraz bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów, • Poprawimy wygląd miejsca zniszczonego przez nawałnicę w 2017 r. tak, żeby promowało potencjał przyrodniczo-krajobrazowy jeziora Rogowskiego Dużego, zamiast straszyć, • W końcu stworzymy atrakcyjne miejsce nad wodą, które może z powodzeniem przyciągać turystów, napędzających lokalną gospodarkę, • Uzupełnimy brakujące elementy infrastruktury i poprawimy stan techniczny budynków i obiektów objętych interwencją, niwelując istniejące bariery w dostępności.
W przypadku pozyskania dodatkowych środków finansowych na realizację uzupełniających projektów rewitalizacyjnych (tabela 5. w części 8.) do 2050 roku19 na obszarze Rogowo-Centrum: • W pełni zostałby wykorzystany potencjał terenów Stadionu Gminnego, kluby i drużyny sportowe z Rogowa mogłyby w godnych warunkach kontynuować i rozwijać swoją działalność, • Możliwe byłoby rozwinięcie bazy do gry w hokeja na trawie i kontynuowanie wieloletnich tradycji w tym zakresie, • Dzieci i młodzież, niezależnie od zasobności rodziny, miałyby zapewniony dostęp do ciekawych i różnorodnych form spędzania czasu wolnego, • Poprawiłyby się warunki funkcjonowania tutejszych instytucji publicznych oraz zakres usług, które mogłyby zaoferować mieszkańcom, • Powstałaby sieć bezpiecznych ścieżek pieszych i rowerowych, • Osoby z niepełnosprawnościami i seniorzy mieliby zapewniony sprawny dostęp do wszystkich przestrzeni i budynków publicznych, • Powstałby dzienny dom seniora w Rogowie, • Mieszkańcy mogliby korzystać z infrastruktury rekreacyjnej rozciągającej się wzdłuż całego południowego i wschodniego brzegu jeziora Rogowskiego Dużego, • Stworzone zostałyby dodatkowe parkingi w pobliżu jezior i miejsca postojowe dla autobusów/autokarów, • Wzdłuż jezior Rogowskich powstałaby ścieżka rekreacyjna, promująca walory tego miejsca (pomniki przyrody, zabytki na terenie kościoła parafialnego św. Doroty, kompleks edukacyjno-przyrodniczy Nadleśnictwa Gołąbki, teren rekreacyjny z pomostem i plażą, miejsce pamięci przy ul. Bankowej, aż do Zaurolandii), • Kolejne inwestycje zwiększyłyby atrakcyjność turystyczną Rogowa, generując nowe miejsca pracy w handlu, gastronomii, rekreacji, sporcie i turystyce.
19 Szacowany czas niezbędny na przeprowadzenie i osiągnięcie efektów wszystkich działań, ujętych jako uzupełniające projekty rewitalizacyjne. str. 53
7. Cele rewitalizacji oraz odpowiadające im kierunki działań:
Kluczowymi problemami obszaru rewitalizacji Rogowo-Centrum są obecnie: • Dynamicznie rosnący odsetek seniorów, • Duża skala zagrożenia ubóstwem wśród dzieci i młodzieży do 17 roku życia, • Występowanie przestrzeni zdegradowanych, które mogą zostać zagospodarowane na cele rozwoju społecznego i aktywizacji społecznej.
W związku z krótkim czasem na realizację zadań ujętych w tym programie (w praktyce lata 2019- 2023) skoncentrowano się na trzech powyższych zagadnieniach, które były podstawą wyznaczenia obszaru zdegradowanego i obszaru rewitalizacji.
W trakcie panelu ekspertów zwrócono uwagę, że dwie główne grupy docelowe programu rewitalizacji – dzieci i młodzież oraz seniorzy – choć wydawałoby się, że skrajnie różne, w istocie łączą bardzo podobne potrzeby i problemy. Zarówno najmłodsi, jak i najstarsi mieszkańcy Rogowa potrzebują: 1. Lepszej opieki – dla najmłodszych: żłobek, klub malucha, więcej miejsc w przedszkolu, świetlice i kluby czynne wieczorami i w weekendy; dla najstarszych: więcej opiekunek, pielęgniarek, dzienne centrum aktywności/dzienny dom seniora, lepszy dostęp do opieki zdrowotnej i rehabilitacji, 2. Atrakcyjnej oferty spędzania czasu wspólnie z innymi mieszkańcami – dla najmłodszych: place zabaw, siłownie plenerowe, skate-park, zestawy gimnastyczne, boiska; dla najstarszych: tereny do ćwiczeń ruchowych i rehabilitacji (nordic walking, gimnastyka, specjalne urządzenia w siłowniach plenerowych), 3. Troski i dbania o bezpieczeństwo – dzieci i seniorzy to najbardziej narażone na niebezpieczeństwa grupy mieszkańców (wypadki, oszustwa, przemoc), wymagają szczególnej ochrony i pomocy ze strony pozostałych osób, 4. Lepszych dojazdów i połączeń komunikacyjnych – najmłodsi do szkół, najstarsi do lekarza, 5. Dobrego powodu, żeby wyjść z domu – w ostatnich latach rośnie liczba rozrywek i usług, które nie wymagają osobistego kontaktu z innymi ludźmi. Dzieciom i seniorom czas wolny coraz częściej organizują telewizja i internet. Potrzebne są na tym terenie ciekawe, nowe zajęcia i inicjatywy.
Istniejące przestrzenie zdegradowane przy stadionie i jeziorze Rogowskim mogą zostać zagospodarowane na cele aktywizacji społecznej zarówno dzieci, jak i seniorów. Z punktu widzenia celów LPR szczególnie pożądane są obiekty i przestrzenie międzypokoleniowe, służące obu głównym grupom docelowym programu jednocześnie.
Ze względu na wysoki udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej (w szczególności wśród dzieci i młodzieży do 17 roku życia) wiodącym celem rewitalizacji na tym obszarze będzie zwiększenie partycypacji w życiu społecznym dla społeczności w rejonach o wysokim uzależnieniu od świadczeń pomocy społecznej. Dodatkowo, istniejące przestrzenie zdegradowane zostaną przekształcone na cele aktywizacji społecznej i wykorzystane do prowadzenia działań, służących włączeniu społecznemu mieszkańców. Tym samym ograniczeniu ulegną zdiagnozowane w części 5. problemy, występujące w sferze społecznej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. Planowane przedsięwzięcia rewitalizacyjne będą też pośrednio pozytywnie oddziaływać na sferę gospodarczą (poprawiając warunki do prowadzenia komercyjnej działalności rekreacyjno-turystycznej) i środowiskową (zwiększając dostępność i atrakcyjność chronionego jeziora Rogowskiego Dużego).
Na obszarze rewitalizacji zaplanowano realizację dwóch podstawowych kierunków działań: 1. Włączenie społeczne mieszkańców obszaru rewitalizacji (zestaw projektów „miękkich”, poprawiających sytuację osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i ubóstwem), 2. Modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury aktywizacji społecznej oraz poprawa jej dostępności (zestaw projektów inwestycyjnych, niezbędnych do przeprowadzenia zaplanowanych działań z zakresu włączenia społecznego).
W celu osiągnięcia jak najlepszych efektów w krótkim czasie konieczne jest: 1. W zakresie włączenia społecznego mieszkańców: • Utworzenie klubu młodzieżowego, angażującego dzieci i młodzież z obszaru rewitalizacji, • Podniesienie jakości edukacji przedszkolnej, • Wsparcie młodych osób niepełnosprawnych w rehabilitacji ruchowej i funkcjonowaniu w otoczeniu społecznym, • Wsparcie działalności lokalnych organizacji seniorskich (Klub Seniora, Uniwersytet Trzeciego Wieku), • Rozbudowa oferty zajęć rekreacyjno-sportowych dla dzieci, młodzieży i seniorów, • Szkolenia podnoszące kwalifikacje zawodowe mieszkańców (szczególnie osób bezrobotnych i ubogich), także w zakresie opieki nad dziećmi i osobami starszymi, zwiększające ich szansę na znalezienie zatrudnienia w sektorze usług opiekuńczych, • Poprawa bezpieczeństwa mieszkańców (szkolenia i prezentacje nt. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, nad wodą, czy udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej). 2. W zakresie infrastruktury: • Zagospodarowanie przestrzeni zdegradowanych przy stadionie i jeziorze Rogowskim Dużym na cele aktywizacji społecznej, • Modernizacja układu drogowego w okolicach jeziora Rogowskiego Dużego, • Rozbudowa Przedszkola Gminnego w Rogowie, • Poprawa dostępności przestrzeni i obiektów publicznych (usunięcie istniejących barier architektonicznych), • Stworzenie bezpiecznego ciągu pieszo-rowerowego pomiędzy stadionem, a jeziorem Rogowskim Dużym, • Poprawa atrakcyjności turystycznej jeziora Rogowskiego Dużego.
Poniżej zaprezentowano logikę interwencji w ramach niniejszego programu, zestawiając zdiagnozowane problemy obszaru rewitalizacji z planowanymi celami i kierunkami działań oraz projektami rewitalizacyjnymi (wraz z określeniem ich efektów).
str. 55
Cel rewitalizacji i Zakładane efekty do 2023 r. Zdiagnozowany problem Projekt rewitalizacyjny kierunek (zgodnie z zapisami SzOOP i LSR) działań 1. Aktywizacja 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne i 2) zmniejszenie Wysoki i dynamicznie rosnący udział 1. Zwiększenie poziomu wykluczenia społecznego seniorów w ludności partycypacji seniorów Wskaźniki produktu: (Włączenie (Klub Seniora i UTW Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych Niewystarczająca oferta opieki i społeczne wsparciem w programie: 20 osób zorganizują zajęcia zajęć dla seniorów mieszkańców) Wskaźnik LPR: aktywizacyjne dla seniorów) Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie: 50 osób 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne i 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego 1. Zwiększenie 2. Klub młodzieżowy partycypacji Wskaźniki produktu: (Włączenie (GOPS stworzy klub Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych społeczne wsparciem w programie: 27 osób (w tym 22 z OR) mieszkańców) młodzieżowy) Niewystarczająca oferta opieki i Wskaźnik LPR: Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 27 osób (w tym 22 z OR) zajęć dla dzieci i młodzieży 3. Rozbudowa 2. Przekształcenie przestrzeni budynku Gminnego 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę jakości Duża skala zagrożenia ubóstwem zdegradowanych usług społecznych w zakresie opieki nad dziećmi wśród dzieci i młodzieży Przedszkola (Modernizacja i Wskaźniki produktu: rozbudowa Liczba wspartych obiektów infrastruktury przedszkolnej: 1 szt. Liczne bezrobotne kobiety, nie (stworzenie 50 nowych infrastruktury) miejsc) podejmujące pracy ze względu na opiekę nad dzieckiem 4. Podniesienie 1. Zwiększenie jakości nauczania 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę jakości partycypacji usług społecznych w zakresie opieki nad dziećmi (Włączenie przedszkolnego Wskaźnik LPR: społeczne Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 130 osób (w tym 41 z OR) mieszkańców) (dodatkowe zajęcia dla dzieci) 5. Zajęcia rekreacyjno- 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne i 2) zmniejszenie Niewystarczająca oferta opieki i sportowe dla poziomu wykluczenia społecznego 1. Zwiększenie zajęć dla dzieci i młodzieży najmłodszych i partycypacji Wskaźniki produktu: (Włączenie najstarszych Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych Niewystarczająca oferta opieki i społeczne wsparciem w programie: 40 osób zajęć dla seniorów mieszkańców) (lokalne organizacje Wskaźnik LPR: Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 50 osób sportowe zachęcą do ruchu Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie: 20 osób mieszkańców) 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego Niewystarczająca oferta opieki i 1. Zwiększenie 6. „Promyk nadziei” Wskaźniki produktu: zajęć dla dzieci i młodzieży partycypacji Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych (Włączenie wsparciem w programie: 30 osób (w tym 16 z OR) Duża liczba osób z społeczne (wsparcie młodych osób Liczba osób z niepełnosprawnościami objętych wsparciem w programie: 30 osób (w mieszkańców) niepełnosprawnych) tym 16 z OR) niepełnosprawnościami Wskaźnik LPR: Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 20 osób (w tym 7 z OR) 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne, 2) zmniejszenie poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz 3) wzrost zatrudnienia 7. Rozwój usług Wysoki i dynamicznie rosnący udział opiekuńczych Wskaźniki produktu: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych seniorów w ludności wsparciem w programie: 10 osób (szkolenia z zakresu opieki Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Niewystarczająca oferta opieki i nad dziećmi i osobami Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu: 10 osób starszymi z elementami zajęć dla dzieci i młodzieży oraz 1. Zwiększenie Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, poszukujących seniorów partycypacji praktycznymi) pracy po opuszczeniu programu: 4 osoby (Włączenie Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek): 3 osoby Duża liczba osób z społeczne 8. „Drogowskaz – 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne, 2) zmniejszenie niepełnosprawnościami mieszkańców) poziomu ubóstwa i wykluczenia społecznego oraz 3) wzrost zatrudnienia kierunek dobrej zmiany” Wskaźniki produktu: Duża liczba osób bezrobotnych Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych (szczególnie kobiet, w tym wsparciem w programie: łącznie 120 osób, z tego 11 osób z obszaru gminy opiekujących się dziećmi) (szkolenia miękkie i Rogowo (w tym 5 z obszaru rewitalizacji) zawodowe dla osób Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: zagrożonych wykluczeniem Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu: łącznie 120 osób, z tego 11 osób z obszaru społecznym) gminy Rogowo (w tym 5 z obszaru rewitalizacji) 9. Poprawa Wysoki i dynamicznie rosnący udział seniorów w ludności 1. Zwiększenie bezpieczeństwa 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne partycypacji mieszkańców (Włączenie Niewystarczająca znajomość zasad Wskaźnik LPR: społeczne Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 200 osób (szkolenia z zakresu bezpieczeństwa wśród mieszkańców) Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie: 80 osób mieszkańców bezpieczeństwa i pierwszej pomocy) Występowanie przestrzeni 2. Przekształcenie 10. Zagospodarowanie 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne i 2) zmniejszenie przestrzeni poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę jakości usług zdegradowanej – okolice stadionu przestrzeni społecznych w zakresie edukacji, rekreacji i sportu oraz zagospodarowanie zdegradowanych zdegradowanej na cele przestrzeni zdegradowanych str. 57
Niewystarczająca oferta opieki i (Modernizacja i rozwoju społecznego zajęć dla dzieci i młodzieży oraz rozbudowa – okolice stadionu Wskaźniki produktu: seniorów infrastruktury) Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych obszarach: 4 obiekty (w tym: dwa budynki, pieszy ciąg komunikacyjny i obiekt (modernizacja dwóch rekreacyjny – skate-park, wszystkie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami) budynków, ciągu pieszego i Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 0,64 ha (działka 151) stworzenie skate-parku) Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 500 osób (w tym z OR 350 osób) 11. Zagospodarowanie 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne i 2) zmniejszenie Występowanie przestrzeni przestrzeni poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę jakości usług zdegradowanej – okolice jeziora zdegradowanej na cele społecznych w zakresie edukacji i rekreacji oraz zagospodarowanie przestrzeni zdegradowanych Rogowskiego Dużego rozwoju społecznego 2. Przekształcenie – okolice jeziora Niewystarczająca oferta opieki i przestrzeni Wskaźniki produktu: zdegradowanych Rogowskiego Dużego Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych zajęć dla dzieci i młodzieży oraz (Modernizacja i obszarach: 5 obiektów (w tym: chata rybacka, pomost, plaża, ciąg komunikacyjny seniorów nad brzegiem jeziora i kompleks rekreacyjny, wszystkie dostępne dla osób z rozbudowa (modernizacja budynku chaty niepełnosprawnościami) infrastruktury) rybackiej, pomostu, plaży i Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 1,7 ha (działki 1154/2, 878, 877, Niewykorzystany potencjał ciągu komunikacyjnego oraz 1018 oraz fragment działki 885) turystyczno-krajobrazowy Rogowa stworzenie kompleksu Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 1.000 osób (w tym z rekreacyjnego nad brzegiem OR 750 osób) jeziora) 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę 12. Przebudowa ulicy dostępności komunikacyjnej Bankowej pomiędzy ul. Kolejową a Wskaźniki produktu: Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na rewitalizowanych Zły stan dróg lokalnych Kościelną obszarach: 1 obiekt (dostępny dla osób z niepełnosprawnościami) 2. Przekształcenie Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 0,6 ha (działki 1032, 925/2, 930/931) Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Liczne wypadki komunikacyjne przestrzeni (stworzenie bezpiecznego Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 800 osób (w tym z OR ciągu komunikacyjnego) zdegradowanych 700 osób) Brak ścieżek dla pieszych i rowerów (Modernizacja i 2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę rozbudowa dostępności komunikacyjnej 13. Przebudowa drogi Niewykorzystany potencjał infrastruktury) turystyczno-krajobrazowy Rogowa gminnej nr 130540C Przebudowano ok. 350 m nawierzchni. Liczba osób korzystających z nowej/rozbudowanej/doposażonej/wyremontowanej (stworzenie łącznika do j. infrastruktury turystycznej/rekreacyjnej – 600 osób Liczbanowej/wyremontowanej/wyposażonej/wyremontowanej/infrastruktury Rogowskiego) turystycznej/rekreacyjnej przeznaczonej na użytek publiczny, historycznie lub terytorialnie związanej z działalnością rybacką. – 1 szt. str. 58
2) zmniejszenie poziomu wykluczenia społecznego poprzez poprawę 14. Przebudowa drogi dostępności komunikacyjnej powiatowej nr 2326C Przebudowane zostanie ok. 5000 m nawierzchni, zmodernizowany zostanie most na Wełnie. Projekt finansowany z rezerwy subwencji ogólnej. (ul. Kościelna, od mostu na Wskaźniki: Wełnie w stronę Niedźwiad i Długość przebudowanej drogi powiatowej – 5,010 km Janowca Wlkp.) Długość wybudowanego ciągu pieszego - 1,564 km Liczba wyremontowanych skrzyżowań – 3 15. Budowa Niewystarczająca oferta opieki i kompleksu zajęć dla dzieci i młodzieży oraz 2. Przekształcenie edukacyjno- 1) wzrost aktywności społecznej, ożywienie społeczne seniorów przestrzeni przyrodniczego zdegradowanych Niewykorzystany potencjał (Modernizacja i Po nawałnicy z 2017 r., na zniszczonym południowym brzegu jeziora Rogowskiego (las społeczny, Lipowa Aleja Dużego, Nadleśnictwo Gołąbki stworzyło las społeczny, w planach jest infrastruktura rozbudowa turystyczno-krajobrazowy Rogowa Niepodległości, ścieżka towarzysząca. infrastruktury) dydaktyczna, wiata Straty wywołane nawałnicą z 2017 r. rekreacyjna i wieża widokowa)
str. 59
8. Planowane przedsięwzięcia i projekty rewitalizacyjne:
Realizacja celów Programu będzie możliwa dzięki przeprowadzeniu szeregu konkretnych zadań, projektów, które zostały podzielone na dwie grupy. Pierwszą stanowią przedsięwzięcia i projekty główne, bez których nie da się zrealizować założeń Programu. Zostały one rozbudowane o wykaz projektów uzupełniających, które mogą przyczynić się do osiągnięcia założonych celów i wskaźników, ale obecnie znajdują się jeszcze w fazie wstępnego planowania.
Listę głównych, podstawowych projektów rewitalizacyjnych tworzy 15 zadań, które będą realizowane głównie przez podmioty publiczne w partnerstwie, współpracy z sektorem pozarządowym, obywatelskim.
Tabela 4. Lista głównych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum:
Opis projektu Lokali- Szacowa Sposób Przedsię- zacja -na oceny i wzięcie Typ Podmiot/y (miejsce wartość zmierzenia Projekt (nr, nazwa) (nr, projektu realizujący/e Zakres realizowanych zadań przeprowa- projektu Prognozowane rezultaty rezultatów w nazwa) projekt dzenia (w odniesieniu danego pełnych do celów projektu) tys zł) rewitalizacji 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Cel rewitalizacji 1: Zwiększenie partycypacji w życiu społecznym dla społeczności w rejonach o wysokim uzależnieniu od świadczeń pomocy społecznej Kierunek działań: Włączenie społeczne mieszkańców obszaru rewitalizacji Budynek Lokalne organizacje seniorskie GOPS i będą mogły przeprowadzić Wskaźniki produktu: GDK, tereny dodatkowe zajęcia aktywizacyjne Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem GOPS, GDK, rekreacyjne 1. Aktywizacja dla 50 seniorów z obszaru społecznym objętych wsparciem w programie: 20 osób Klub Seniora, przy 50.000 seniorów rewitalizacji. Planowany zakres Wskaźnik LPR: UTW stadionie i tematyczny obejmuje zajęcia: Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w jeziorze integracyjne, manualne, teatralne i programie: 50 osób Rogowskim inne.
Dużym
Dzieci i młodzież w wieku od 6 do Wskaźniki produktu: 18 lat z terenu gminy Rogowo izacji Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem będą mogły wziąć udział w społecznym objętych wsparciem w programie: 27 osób (w 2. Klub zajęciach wychowawczych i Budynek GOPS, GDK 49.000 tym 22 z OR) młodzieżowy profilaktycznych (prowadzonych GDK Wskaźnik LPR: przez psychologa), muzycznych Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 27 (solo i w zespołach) oraz podstaw osób (w tym 22 z OR) programowania i robotyki. Gmina Zatrudnienie dodatkowych Dokumentacja 4. Podniesienie Wskaźnik LPR: Rogowo, nauczycieli i organizacja zajęć dla Przedszkole własna jakości nauczania 200.000 Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 130 Przedszkole przedszkolaków (rozwojowe, Gminne realizatora: kańców obszaru rewital obszaru kańców przedszkolnego osób (w tym 41 z OR) - deklaracje Społeczny Gminne wyrównawcze, korekcyjne). Wskaźniki produktu: przystąpienia GOPS, LKS w Tereny Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem do projektu, 5. Zajęcia Rogowie, UKS rekreacyjne - listy Lokalne organizacje sportowe społecznym objętych wsparciem w programie: 40 osób rekreacyjno- przy SP im. przy obecności. będą mogły zachęcać do Wskaźnik LPR: sportowe dla Mikołaja stadionie i 50.000 aktywności ruchowej dzieci i Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 50 najmłodszych i Kopernika, jeziorze seniorów. osób najstarszych Klub Hokejowy Rogowskim „Old Boys” Dużym Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w programie: 20 osób Wskaźniki produktu: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem Aktywizacja społeczna miesz społeczna Aktywizacja Wsparcie młodych osób
1. społecznym objętych wsparciem w programie: 30 osób (w niepełnosprawnych w rehabilitacji Budynek tym 16 z OR) ruchowej w miejscu zamieszkania GOPS, teren 6. „Promyk nadziei” GOPS 151.000 Liczba osób z niepełnosprawnościami objętych wsparciem w oraz porady psychologa i gminy programie: 30 osób (w tym 16 z OR) dietetyka, świadczone w budynku Rogowo Wskaźnik LPR: GOPS Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 20 osób (w tym 7 z OR) 7. Rozwój usług Szkolenia dla osób świadczących Budynek Wskaźniki produktu: GOPS lub chcących rozpocząć GOPS, 150.000 Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem opiekuńczych świadczenie opieki nad osobami zajęcia społecznym objętych wsparciem w programie: 10 osób zależnymi (dzieci, młodzież, praktyczne - Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: seniorzy, osoby niepełnosprawne) tereny Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem podnoszące wiedzę i kwalifikacje rekreacyjne społecznym, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu zawodowe w tym zakresie. przy programu: 10 osób stadionie i Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem jeziorze społecznym, poszukujących pracy po opuszczeniu Rogowskim programu: 4 osoby Dużym Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym pracujących po opuszczeniu programu (łącznie z pracującymi na własny rachunek): 3 osoby Wskaźniki produktu: Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym objętych wsparciem w programie: łącznie 120 Treningi umiejętności miękkich i osób, z tego 11 osób z obszaru gminy Rogowo (w tym 5 z 8. „Drogowskaz – Fundacja szkolenia zawodowe dla łącznie Różne obszaru rewitalizacji) kierunek dobrej Ekspert- 120 osób z terenu 9 gmin 731.000 lokalizacje Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: zmiany” Kujawy województwa kujawsko- Liczba osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem pomorskiego społecznym, które uzyskały kwalifikacje po opuszczeniu programu: łącznie 120 osób, z tego 11 osób z obszaru gminy Rogowo (w tym 5 z obszaru rewitalizacji) Budynek GOPS i Spotkania i praktyczne GDK, prezentacje na temat zasad zajęcia Wskaźnik LPR: bezpieczeństwa (szczególnie praktyczne - 9. Poprawa GOPS, Liczba osób do lat 18 objętych wsparciem w programie: 200 dzieci i seniorów), w tym: tereny bezpieczeństwa Policja, OSP w 30.000 osób bezpieczeństwo w ruchu rekreacyjne mieszkańców Rogowie drogowym, bezpieczeństwo nad przy Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w wodą, pierwsza pomoc stadionie i programie: 80 osób przedmedyczna. jeziorze Rogowskim Dużym Cel rewitalizacji 2: „Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele rozwoju społecznego” Kierunek działań: 2. Modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury aktywizacji społecznej oraz poprawa jej dostępności
W wyniku rozbudowy w h przedszkolu stworzone zostanie Gmina dodatkowe 50 miejsc (wzrost o 3. Rozbudowa Rogowo, Wskaźniki produktu: techniczny prawie połowę), dotychczasowe Ul. Przedszkola Przedszkole 1.804.000 Liczba wspartych obiektów infrastruktury przedszkolnej: 1 sale zostaną zmodernizowane i Kościuszki 2 Gminnego Gminne w szt. doposażone, powstaną toalety Rogowie dostosowane do potrzeb osób z Dokumentacja niepełnosprawnościami. techniczna i Wskaźniki produktu: geodezyjna, 10. Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na dokumentacja Zagospodarowanie Modernizacja i przebudowa dwóch rewitalizowanych obszarach: 4 obiekty (w tym: dwa budynki, własna prze- budynków, stworzenie ciągu pieszy ciąg komunikacyjny i obiekt rekreacyjny – skate-park, realizatora. przestrzeni Działka 151, strzenno- Gmina pieszego pomiędzy ul. Hokejową i wszystkie dostępne dla osób z niepełnosprawnościami) zdegradowanej na obręb 0016 1.000.000 funkcjo- Rogowo Sportową (wzdłuż bieżni), Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 0,64 ha cele rozwoju Rogowo nalny stworzenie skate-parku (w (działka 151) społecznego – południowej części działki 151). Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: okolice stadionu Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 2.technicznyc Poprawawarunków 500 osób (w tym z OR 350 osób) str. 62
Wskaźniki produktu: 11. Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na Działki Zagospodarowanie rewitalizowanych obszarach: 5 obiektów (w tym: chata 1154/2, 878, przestrzeni Modernizacja chaty rybackiej, rybacka, pomost, plaża, ciąg komunikacyjny nad brzegiem prze- 877, 1018 zdegradowanej na pomostu, plaży i ciągu jeziora i kompleks rekreacyjny, wszystkie dostępne dla osób strzenno- Gmina oraz cele rozwoju komunikacyjnego nad brzegiem 2.632.000 z niepełnosprawnościami) funkcjo- Rogowo fragment społecznego – jeziora oraz stworzenie kompleksu Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 1,7 ha nalny działki 885, rekreacyjnego. (działki 1154/2, 878, 877, 1018 oraz fragment działki 885) okolice jeziora obręb 0016 Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Rogowskiego Rogowo Dużego Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 1.000 osób (w tym z OR 750 osób) Wskaźniki produktu: Liczba wspartych obiektów infrastruktury zlokalizowanych na 12. Przebudowa Przebudowa drogi gminnej i Działki 1032, rewitalizowanych obszarach: 1 obiekt (dostępny dla osób z ulicy Bankowej stworzenie bezpiecznego ciągu 925/2, niepełnosprawnościami) Gmina pomiędzy ul. techniczny pieszo-rowerowego wzdłuż ulicy 930/931, 389.000 Powierzchnia obszarów objętych rewitalizacją: 0,6 ha Rogowo Kolejową a Bankowej (od ul. Kolejowej do ul. obręb 0016 (działki 1032, 925/2, 930/931) Kościelną Kościelnej). Rogowo Wskaźniki rezultatu bezpośredniego: Liczba osób korzystających ze zrewitalizowanych obszarów: 800 osób (w tym z OR 700 osób) Działk1027/ Wskaźniki produktu: 1, 1032, Przebudowano ok. 350 m nawierzchni. Przebudowa drogi gminnej nr 1063, 130540C w ciągu ulicy Bankowej i Liczba osób korzystających z 1067,1041/1 13. Przebudowa drogi wewnętrznej na dł. 0,263km nowej/rozbudowanej/doposażonej/wyremontowanej Gmina ,1042,1, drogi gminnej nr techniczny wraz z łącznikiem dł. 84m w m. 381.000 infrastruktury turystycznej/rekreacyjnej – 600 osób Rogowo 1043,1,1044 130540C Rogowo prowadzącej do Jeziora Liczbanowej/wyremontowanej/wyposażonej/wyremontowane /1,1045/1, Rogowskiego, w celu zwiększenia j/infrastruktury turystycznej/rekreacyjnej przeznaczonej na Dokumentacja 1061/1, atrakcyjności turystycznej. użytek publiczny, historycznie lub terytorialnie związanej z techniczna i obręb 0016 działalnością rybacką. – 1 szt. geodezyjna, Rogowo dokumentacja Ul. Wskaźniki produktu: własna Kościelna od Długość przebudowanej drogi powiatowej – 5,010 km Przebudowa drogi powiatowej nr realizatora. mostu na Długość wybudowanego ciągu pieszego - 1,564 km Zarząd Dróg 2326C Janowiec Wlkp. - Rogowo Wełnie do Liczba wyremontowanych skrzyżowań – 3 14. Przebudowa Powiatowych/ od km 0+280 do km 5+290 o granicy drogi powiatowej nr techniczny Starostwo długości 5,010 km oraz remont 3 9.782.000 obszaru 2326C Powiatowe w skrzyżowań z drogami gminnymi rewitalizacji Żninie Wybudowanie ciągu pieszego na (w kierunku długości 1,564 km. na Niedźwiady) 15. Budowa Ul. kompleksu Nasadzenie lasu społecznego w Kościelna 100.000 Wskaźniki techniczny miejscu zniszczonym przez (między Liczba ha nasadzonego lasu – 21,92 ha edukacyjno- Nadleśnictwo nawałnicę z 2017 r. numerami Las mieszany złożony z 15 gatunków drzew i krzewów. przyrodniczego Gołąbki (Lasy środowi- 16 i 18) Państwowe) skowy Budowa wiaty rekreacyjnej, wieży Wskaźniki Działka widokowo-obserwacyjnej oraz 200.000 - liczba obiektów wybudowanej infrastruktury - 2 szt 3163/6 ścieżki edukacyjnej - długość ścieżki edukacyjnej – 950 m
str. 63
Tabela 5. Lista uzupełniających przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum: Typ Lp. Uzupełniające przedsięwzięcia rewitalizacyjne przedsięwzięcia 1 2 3 Cel rewitalizacji 1: Zwiększenie partycypacji w życiu społecznym dla społeczności w rejonach o wysokim uzależnieniu od świadczeń pomocy społecznej Kierunek działań: Włączenie społeczne mieszkańców obszaru rewitalizacji 1 społeczny Stworzenie dziennego domu seniora w Rogowie, oferującego opiekę nad osobami starszymi i zajęcia aktywizacyjne. 2 społeczny Rozbudowa systemu opieki nad dziećmi, młodzieżą i seniorami (stworzenie żłobka lub klubu malucha lub świetlicy, zwiększenie liczby wyszkolonych opiekunów i animatorów dla najmłodszych i najstarszych, organizacja ciekawych form spędzania czasu wolnego, w szczególności dla najmłodszych i najstarszych). 3 społeczny Aktywizacja osób bezrobotnych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych mieszkańców, w szczególności w zakresie usług opiekuńczych oraz rekreacji, sportu i turystyki. 4 gospodarczy Wsparcie tworzenia nowych miejsc pracy, w szczególności w zakresie usług opiekuńczych oraz rekreacji, sportu i turystyki. Cel rewitalizacji 2: „Przekształcenie przestrzeni zdegradowanych na cele rozwoju społecznego” Kierunek działań: 2. Modernizacja i rozbudowa istniejącej infrastruktury aktywizacji społecznej oraz poprawa jej dostępności 5 techniczny Dostosowanie wszystkich przestrzeni i obiektów publicznych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. 6 techniczny Budowa sieci bezpiecznych ścieżek pieszych i rowerowych. 7 techniczny Poprawa bezpieczeństwa drogowego przez modernizację dróg lokalnych. 8 techniczny Zagospodarowanie jezior i rzeki Wełny na cele rekreacji i turystyki, stworzenie parkingów w pobliżu jezior (w miejscach dopuszczonych prawem). 9 techniczny Modernizacja i rozbudowa infrastruktury publicznej (w tym Stadionu Gminnego). 10 środowiskowy Termomodernizacja budynków, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, ograniczenie zanieczyszczania środowiska naturalnego. 11 przestrzenno- Zagospodarowanie budynków i terenów zdegradowanych na cele rozwoju społeczno-gospodarczego. funkcjonalny
str. 64
9. Mechanizmy zapewnienia komplementarności:
Program został opracowany zgodnie z zasadą komplementarności, wzajemnego uzupełniania się, w wymiarze: 1. Przestrzennym – projekty rewitalizacyjne uzupełniają działania i inwestycje, zrealizowane do tej pory na obszarze rewitalizacji (modernizacja ulic w pobliżu Stadionu Gminnego, modernizacja placu Powstańców Wielkopolskich, rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej przy SP w Rogowie, budowa kompleksu edukacyjno-przyrodniczego Nadleśnictwa Gołąbki na południowym brzegu jeziora Rogowskiego Dużego, działania aktywizacyjne GOPS, instytucji kultury i organizacji sportowo-rekreacyjnych). W najbliższym czasie Gmina Rogowo dokona też modernizacji ul. Kościuszki (przy budynku przedszkola). 2. Problemowym – główne projekty rewitalizacyjne niwelują zdiagnozowane problemy w sferze społecznej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej, wzajemnie się uzupełniając. Pośrednio oddziałują też pozytywnie na sferę środowiskową i gospodarczą. W części 6. przedstawiono kompleksową pożądaną wizję zmian, a w części 8. mierzalne wskaźniki, pozwalające na ocenę postępu. 3. Proceduralno-instytucjonalnym - system realizacji Programu (szerzej w części 12.) zapewnia komunikację i koordynację działań pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w proces rewitalizacji. Nadzór nad prawidłowością realizacji Lokalnego Programu Rewitalizacji pełnić będzie Koordynator ds. Rewitalizacji. 4. Międzyokresowym - działania rewitalizacyjne na terenie Rogowa stanowią kontynuację i rozszerzenie skali, zasięgu dotychczasowych zadań. W ramach polityki spójności na lata 2007- 2013 na tym obszarze: • Realizowano „Program Aktywności Społecznej w Gminie Rogowo” (działanie 7.1 PO KL), • Aktywizowano kobiety w projekcie „Gospodynie Wiejskie Zmieniają Wieś” (działanie 9.5 PO KL) i „Mobilne mieszkanki Gminy Rogowo” (działanie 6.3 PO KL), • Przebudowano ulice Hokejową, Szkolną, Ogrodową, Krótką i 21-go Stycznia (działanie 1.1 RPO WK-P 2007-2013), • Wykonano „Urządzenie siłowni plenerowej w m. Rogowo” - wniosek złożony w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” objętego PROW na lata 2007-2013, • Realizowano „Wymianę nawierzchni chodników w miejscowości Rogowo” - wniosek złożony w ramach działania „Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju” objętego PROW na lata 2007-2013. 5. Źródeł finansowania – budżet Programu (wynoszący prawie 18 mln zł) łączy różne dostępne środki finansowe: fundusze unijne (EFRR, EFS, EFMR), środki publiczne (budżet państwa, budżet gminy) i środki prywatne.
10. Mechanizmy włączenia mieszkańców, przedsiębiorców oraz innych podmiotów i grup aktywnych na terenie gminy w proces rewitalizacji:
Lokalny Program Rewitalizacji powstał przy aktywnym udziale całej społeczności. Informacje o postępie prac były na bieżąco przekazywane podczas sesji Rady Gminy. W lipcu i sierpniu 2019 r. zwrócono się do wszystkich sołtysów z prośbą o wskazanie przestrzeni zdegradowanych na obszarze ich sołectw.
Osoby zainteresowane procesem rewitalizacji zostały zaproszone na spotkanie informacyjne, które odbyło się 22.08.2019 r. w budynku GDK. Wzięło w nim udział 28 osób, w tym przedstawiciele władz i instytucji gminnych (radni, sołtysi, pracownicy UG, GOPS, GDK, SP, biblioteki i przedszkola), przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe i kluby sportowe.
W dniu 30.08.2019 r. odbył się spacer badawczy na terenie Rogowa, identyfikujący istniejące problemy w sferze technicznej i przestrzenno-funkcjonalnej. Wzięli w nim udział przedstawiciele UG, LGD „Pałuki-Wspólna Sprawa”, LKS w Rogowie i biura projektowego.
Także 30.08.2019 r. zorganizowany został panel ekspertów, w trakcie którego zaprezentowano wstępne wyniki delimitacji OZ/OR. Celem panelu było zgromadzenie wszystkich kluczowych interesariuszy procesu rewitalizacji i przeprowadzenie pogłębionej analizy problemów w sferze społecznej, gospodarczej, środowiskowej, przestrzenno-funkcjonalnej i technicznej. W spotkaniu udział wzięło aż osób, w tym: • Członkowie Rady Gminy i sołtysi, • Wójt Gminy Rogowo, • Pracownicy Urzędu Gminy, • Pracownicy jednostek podległych gminie (szkoła podstawowa, biblioteka, przedszkole, GDK, GOPS), • Przedsiębiorcy (w szczególności prowadzący działalność w pobliżu stadionu i jeziora Rogowskiego Dużego), • Prezes Gospodarstwa Rybackiego w Łysininie, • Przedstawiciel Nadleśnictwa Gołąbki, • Reprezentanci lokalnych organizacji pozarządowych i klubów sportowych. Osoby, które nie mogły wziąć osobistego udziału w panelu ekspertów, nadesłały swoje uwagi i propozycje drogą elektroniczną (z możliwości takiej skorzystał PUP w Żninie).
Uczestnicy panelu stworzyli listę problemów na obszarze rewitalizacji oraz zgłosili swoje propozycje projektów rewitalizacyjnych, służących ich rozwiązaniu/ograniczeniu.
str. 66
Materiały robocze dla uczestników panelu ekspertów.
30.09.2019 r. odbyło się spotkanie roboczego zespołu ds. rewitalizacji, na którym doprecyzowano zakres projektów rewitalizacyjnych w sferze społecznej. Wzięli w nim udział przedstawiciele GOPS, organizacji seniorskich i organizacji sportowo-rekreacyjnych.
Po opracowaniu projektu LPR, został on poddany dalszym konsultacjom społecznym. W dniu 18.10.2019 r. dokument został umieszczony na stronie internetowej gminy Rogowo i rozesłany w wersji elektronicznej do uczestników dotychczasowych spotkań konsultacyjnych. Mieszkańcy mogli wnosić swoje uwagi i propozycje do dnia 25.10.2019 r., wpłynęło ich łącznie ???.
Zaangażowanie różnych grup mieszkańców w proces rewitalizacji będzie kontynuowane, dzięki stworzeniu Zespołu ds. Rewitalizacji, nadzorującego wdrażanie LPR (szerzej w części 12.).
11. Szacunkowe ramy finansowe przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych:
str. 67
Tabela 6. Szacunkowe ramy finansowe i harmonogram realizacji głównych przedsięwzięć i projektów rewitalizacyjnych na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum:
Termin Przedsię- Projekt (nr, nazwa) Typ Podmiot/y Szacowana Poziom Źródła finansowania: SzOO Zintegro realizacji wzięcie proj realizujący/e wartość dofinansowania P wanie projektu (nr, ektu projekt projektu (w % zł Środki publiczne Śr. pryw. działa nazwa) 20 pełnych tys nie zł) EFS EFRR inne poddz. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 GOPS, GDK, 11 2020- 2.500 1. Aktywizacja seniorów S Klub Seniora, 50.000 95% 47.500 47.500 0 0 - 2021 środki Gminy Rogowo UTW 11.1 11 2018- 2.500 2. Klub młodzieżowy S GOPS, GDK 49.000 95% 46.500 46.500 0 0 - 2019 środki Gminy Rogowo 11.1 Gmina 10 2020- 4. Podniesienie jakości Rogowo, 30.000 S 200.000 85% 170.000 170.000 0 0 - 2021 edukacji przedszkolnej Przedszkole środki Gminy Rogowo 10.2.1 Gminne 5. Zajęcia rekreacyjno- GOPS, 11 2020- 5.000 sportowe dla najmłodszych i S organizacje 50.000 90% 45.000 45.000 0 0 - 2021 środki Gminy Rogowo najstarszych sportowe 11.1 9 2019- 23.000 6. „Promyk nadziei” S GOPS 151.000 85% 128.000 128.000 0 0 - 2020 środki Gminy Rogowo 9.3.2 11 2020- 7.500 7. Rozwój usług opiekuńczych S GOPS 150.000 95% 142.500 142.500 0 0 - 2022 środki Gminy Rogowo 11.1 Fundacja 9 2016- 8. „Drogowskaz – S Ekspert- 731.000 85% 622.000 622.000 0 0 109.000 - 2018 kierunek dobrej zmiany” Kujawy 9.2
Aktywizacja społeczna mieszkańców obszaru rewitalizacji obszaru mieszkańców społeczna Aktywizacja GOPS, 2020- 9. Poprawa bezpieczeństwa 30.000
1. S Policja, OSP w 30.000 0 0 0 0 0 - - 2021 mieszkańców środki Gminy Rogowo Rogowie 3. Rozbudowa budynku Gmina 6 2020- Rogowo, 1 804 000 80% 1.444.000 0 1.444.000 360.000 0 4 Gminnego Przedszkola w T 2021 Przedszkole środki Gminy Rogowo 6.3 Rogowie
a a Gminne 10. Zagospodarowanie 2019- 7 przestrzeni zdegradowanej na Gmina 1.000.000 50.000 2020 PF 95% 950.00021 0 950.000 0 1,5,7,9 cele rozwoju społecznego – Rogowo środki Gminy Rogowo
7.1
warunków warunków technicznych 2. Popraw okolice stadionu
20 S – społeczny, G – gospodarczy, Ś – środowiskowy, PF – przestrzenno-funkcjonalny, T – techniczny. 21 W związku ze znacznym wzrostem cen robót budowlanych w 2017 i 2018 roku, zaktualizowano wyceny projektów nr 10, 11 i 12. Ich łączna wartość (4 mln zł) przekracza prawdopodobną pulę środków, dostępnych w LSR LGD Pałuki-Wspólna Sprawa (po uwzględnieniu kwot zaplanowanych w LPR gminy Gąsawa i Żnin). Dla gminy Rogowo wszystkie te trzy projekty mają kluczowe znaczenie, a dla osiągnięcia wizji obszaru rewitalizacji konieczne jest przeprowadzenie każdego z nich. Wstępnie wszystkie trzy zostaną złożone w ramach naboru dla działania 7.1 w LGD. W przypadku negatywnej oceny któregoś z projektów lub niższej kwoty dofinansowania poszukiwane będą inne możliwe źródła współfinansowania. W przypadku ich braku jeden z projektów może zostać przesunięty na listę uzupełniających przedsięwzięć rewitalizacyjnych. 11. Zagospodarowanie 2019- przestrzeni zdegradowanej na 7 Gmina 2.632.000 132.000 1,5,7,9 cele rozwoju społecznego – PF 95% 2.500.00021 0 2.500.000 0 2020 Rogowo środki Gminy Rogowo okolice jeziora Rogowskiego 7.1 Dużego 2019- 12. Przebudowa ulicy Gmina 7 389.000 19.000 1,5,7,9 2020 Bankowej pomiędzy ul. T 95% 370.00021 0 370.000 0 Rogowo środki Gminy Rogowo Kolejową a Kościelną 7.1 2018- 213.000 EFMR Gmina 2019 13. Przebudowa drogi gminnej 38.000 śr. krajowe T Rogowo 381.000 66% 251.000 0 0 0 - - nr 130540C 130.000 śr. Gminy Rogowo 2019- ZDP/ 100 14. Przebudowa drogi 9.782.000 9.782.000 0 0 9.782.000 śr. krajowe 0 - - 2023 T Starostwo powiatowej nr 2326C % Powiatowe 2018- Nadleśnictwo 100 15. Budowa kompleksu 300.000 300.000 0 0 300.000 śr. krajowe 0 - - 2020 T,Ś Gołąbki (Lasy edukacyjno-przyrodniczego % Państwowe) 11.124.500 w tym: EFMR – 213.000 RAZEM: 17.699.000 w tym: 17.590.000 1.201.500 5.264.000 Śr. krajowe – 10.120.000 109.000 X X Śr. Gminy Rogowo – 791.500
Tabela 7. Szacunkowe ramy finansowe i harmonogram realizacji uzupełniających przedsięwzięć rewitalizacyjnych na obszarze rewitalizacji Rogowo-Centrum:
Lp. Typ Uzupełniające przedsięwzięcie rewitalizacyjne Szacowana Źródła finansowania: przedsię- wartość Środki publiczne Środki wzięcia przedsięwzięcia (zł) EFS EFRR inne prywatne 1 2 3 4 5 6 7 8 Stworzenie dziennego domu seniora w Rogowie, oferującego opiekę nad 400.000 ASOS lub 1 społeczny 200.000-600.000/rok 200.000 0 0 osobami starszymi i zajęcia aktywizacyjne. inne środki publiczne Rozbudowa systemu opieki nad dziećmi, młodzieżą i seniorami (stworzenie żłobka lub klubu malucha lub świetlicy oraz zwiększenie liczby 300.000- 200.000-400.000 2 społeczny wyszkolonych opiekunów i animatorów dla najmłodszych i najstarszych, 300.000-800.000/rok 100.000 0 500.000 inne środki publiczne organizacja ciekawych form spędzania czasu wolnego, w szczególności dla najmłodszych i najstarszych). Aktywizacja osób bezrobotnych, podnoszenie kwalifikacji zawodowych 200.000 KFSz lub 3 społeczny mieszkańców, w szczególności w zakresie usług opiekuńczych oraz 300.000-500.000/rok 300.000 0 0 inne środki publiczne rekreacji, sportu i turystyki. Wsparcie tworzenia nowych miejsc pracy, w szczególności w zakresie 400.000 inne środki 4 gospodarczy 200.000-600.000/rok 200.000 0 0 usług opiekuńczych oraz rekreacji, sportu i turystyki. publiczne Dostosowanie wszystkich przestrzeni i obiektów publicznych do potrzeb 1,5 mln 1 mln zł PFRON, 5 techniczny 1,5-2,5 mln zł 0 0 osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych. zł Fundusz str. 69
Dostępności lub inne środki publiczne
1 mln zł inne środki 6 techniczny Budowa sieci bezpiecznych ścieżek pieszych i rowerowych. 1-2 mln zł 0 1 mln zł 0 publiczne 10 mln 20 mln zł inne środki 7 techniczny Poprawa bezpieczeństwa drogowego przez modernizację dróg lokalnych. 30 mln zł 0 0 zł publiczne 1 mln zł EFFROW Zagospodarowanie jezior i rzeki Wełny na cele rekreacji i turystyki, 1 mln zł EFMR 8 techniczny stworzenie parkingów w pobliżu jezior (w miejscach dopuszczonych 3-5 mln zł 0 2 mln zł 0 1 mln zł inne środki prawem). publiczne 11 mln zł Ministerstwo Sportu, Modernizacja i rozbudowa infrastruktury publicznej (w tym Stadionu 15 mln 1 mln zł EFFROW 9 techniczny 15 mln zł 0 0 Gminnego). zł 1 mln zł EFMR 2 mln zł inne środki publiczne 4 mln zł N/WFOŚGW Termomodernizacja budynków, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, 10 środowiskowy 15 mln zł 0 5 mln zł 6 mln zł inne środki 0 ograniczenie zanieczyszczania środowiska naturalnego. publiczne przestrzenno- Zagospodarowanie budynków i terenów zdegradowanych na cele rozwoju 10 mln 7 mln zł inne środki 11 20 mln zł 0 3 mln zł funkcjonalny społeczno-gospodarczego. zł publiczne
str. 70
12. System zarządzania realizacją LPR:
Za prawidłowe wdrażanie LPR i koordynację procesu rewitalizacji odpowiadać będzie Koordynator ds. Rewitalizacji, powołany zarządzeniem Wójta Gminy Rogowo.
Koordynator ds. Rewitalizacji będzie przewodniczyć Zespołowi ds. Rewitalizacji, działającemu przy GOPS w Rogowie. Do udziału w pracach Zespołu będą mogli zgłosić się reprezentanci: • sektora publicznego (Urzędu Gminy, GOPS, GDK, biblioteki, przedszkola, szkoły itp.), • sektora gospodarczego (lokalni przedsiębiorcy i rolnicy), • sektora społecznego (organizacje pozarządowe, kluby sportowe, mieszkańcy i ich reprezentanci). Do udziału w pracach Zespołu mogą zostać także zaproszeni eksperci zewnętrzni.
Zakres zadań Zespołu obejmuje między innymi: - koordynację procesu rewitalizacji, - prowadzenie monitoringu realizacji LPR, - przygotowanie raportów dotyczących wdrażania Programu. Członkowie zespołu są zobowiązani do współdziałania i wspierania Koordynatora przy realizacji zadań wynikających z LPR.
Zadaniem Koordynatora ds. Rewitalizacji jest w szczególności: - organizacja pracy Zespołu gwarantująca jego sprawne funkcjonowanie, - koordynacja działań w ramach rewitalizacji, - nawiązywanie współpracy pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym, - koordynacja komunikacji społecznej LPR i kierowanie jego promocją, - stały monitoring i ewaluacja zadań związanych z rewitalizacją.
System informacji i promocji LPR zakłada: • Opublikowanie LPR na stronie internetowej Urzędu Gminy oraz w BIP, • Publikowanie na stronie internetowej Urzędu Gminy, GOPS lub innych podległych gminie instytucji ważnych informacji na temat postępów we wdrażaniu LPR, • Składanie corocznego raportu z postępów realizacji LPR (postęp finansowy i rzeczowy, wskaźniki LPR, obszary ryzyka) przez Koordynatora ds. Rewitalizacji, na podstawie danych z monitoringu LPR, Wójtowi Gminy Rogowo, Przewodniczącemu Rady Gminy i członkom odpowiedniej Komisji Rady Gminy, • Organizację spotkań informacyjnych dla mieszkańców na temat możliwości jakie daje realizacja LPR (główne założenia dokumentu, planowane działania, możliwość włączenia się w proces rewitalizacji, zakres realizowanych projektów), • Organizację spotkań koordynacyjnych poszczególnych realizatorów projektów rewitalizacyjnych z członkami Zespołu ds. Rewitalizacji oraz przedstawicielami urzędu pracy, ośrodka pomocy społecznej i innych zainteresowanych instytucji, podmiotów (w zależności od potrzeb), • Bieżącą komunikację ze wszystkim interesariuszami procesu, • Cykliczne spotkania Zespołu ds. Rewitalizacji i przekazywanie informacji na temat postępów procesu rewitalizacji za pośrednictwem członków Zespołu do innych kluczowych interesariuszy procesu, • Współpracę z mediami lokalnymi w celu nagłaśniania postępów i efektów procesu rewitalizacji, ogłoszenia na tablicach informacyjnych, przekazywanie informacji bezpośrednio do sołtysów, ogłoszenia na spotkaniach wiejskich i przy okazji wydarzeń lokalnych.
13. System monitoringu i oceny skuteczności działań wraz z przesłankami do aktualizacji LPR:
Monitoring postępów realizacji Programu będzie prowadzony w oparciu o wskaźniki realizacji projektów (patrz część 7. i 8.) oraz wskaźników dodatkowych, ustanowionych dla całego LPR.
Tabela 8. Wskaźniki realizacji LPR mierzące osiąganie przyjętych celów rewitalizacji: Wskaźnik Wartość bazowa Wartość docelowa – 2016 r. – 2023 r. Liczba osób do lat 18 objęta wsparciem w programie 0 320 osób Liczba osób w wieku 50 lat i więcej objętych wsparciem w 0 150 osób programie Powierzchnia przestrzeni zdegradowanych przekształconych na 0 ha 2,34 ha cele rozwoju społecznego
Dane dotyczące postępu finansowego i rzeczowego projektów będą pozyskiwane przez Zespół ds. Rewitalizacji (pod nadzorem Koordynatora ds. Rewitalizacji) w sposób ciągły od: • Podmiotów realizujących projekty rewitalizacyjne, • Partnerów społeczno-gospodarczych procesu rewitalizacji, • Instytucji i podmiotów współpracujących.
Częstotliwość przeglądu monitoringowego wskaźników LPR powinna być nie rzadsza niż rok.
Aktualizacja LPR w zakresie innym niż lista projektów rewitalizacyjnych (oraz szacunkowe ramy finansowe) będzie możliwa, jeśli zajdzie co najmniej jedna z przesłanek: • Zagrożone jest osiągnięcie celów LPR, kluczowych wskaźników projektów i/lub wskaźników LPR, • Nastąpią zmiany zasad programowania przedsięwzięć rewitalizacyjnych, • Zmieni się zakres kwalifikowalności wydatków lub poziom/kwota dofinansowania na poziomie co najmniej jednego projektu, • Na obszarze pojawią się istotne zmiany w zakresie występowania stanu kryzysowego (identyfikowane przy użyciu wskaźników opisanych w „Zasadach…”), • Działanie takie zostanie zarekomendowane w toku działań kontrolnych lub jako inicjatywa partnerów społeczno-gospodarczych procesu rewitalizacji.
str. 72