Kunst Boek Hetgrote
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
HET KUNST GROTE BOEK VOORWOORD PAGINA 8 BPAGINA 44 CPAGINA 81 DPAGINA 112 INLEIDING Jo Baer Claude Cahun Hanne Darboven PAGINA 9 Fiona Banner Sophie Calle Berlinde De Bruyckere Phyllida Barlow Juno Calypso Elaine de Kooning Tina Barney Julia Margaret Cameron Tacita Dean Wilhelmina Barns-Graham Cao Fei Jay DeFeo Anna Barriball Janet Cardiff Mary Delany Yael Bartana Joan Carlile Sonia Delaunay Uta Barth Emily Carr Agnes Denes Maria Bartuszová Rosalba Carriera Rineke Dijkstra Marie Bashkirtseff Leonora Carrington A K Dolven Mary Beale Mary Cassatt Tara Donovan Vanessa Beecroft Jordan Casteel Rosalyn Drexler Vanessa Bell Elizabeth Catlett Elsie Driggs Rebecca Belmore Vija Celmins Rose-Adélaïde Ducreux Lynda Benglis Helen Chadwick Marlene Dumas Marie-Guillemine Benoist Sarah Charlesworth Celeste Dupuy-Spencer Renate Bertlmann Constance Marie Charpentier Mabel Dwight Huma Bhabha Judy Chicago Zarina Bhimji Saloua Raouda Choucair Dara Birnbaum Chryssa María Blanchard Lygia Clark APAGINA 16 Rosa Bonheur Camille Claudel Monica Bonvicini Dana Claxton Magdalena Abakanowicz Dineo Seshee Bopape Prunella Clough Berenice Abbott Pauline Boty Hannah Cohoon Nina Chanel Abney Pauline Boudry & Renate Lorenz Ithell Colquhoun Marina Abramović Louise Bourgeois Grace Cossington Smith Tomma Abts Margaret Bourke-White Renee Cox Carla Accardi Carol Bove Petah Coyne Etel Adnan Sonia Boyce Cui Jie Hilma af Klint Geta Brătescu Imogen Cunningham Eileen Agar Candice Breitz Eija-Liisa Ahtila Romaine Brooks Chantal Akerman Cecily Brown Njideka Akunyili Crosby Tania Bruguera Anni Albers Heidi Bucher Ellen Altfest Olga de Amaral Ghada Amer Laurie Anderson Mamma Andersson Sofonisba Anguissola Eleanor Antin EPAGINA 130 Janine Antoni Ida Applebroog Mary Beth Edelson Hrafnhildur Arnardóttir Nicole Eisenman Ruth Asawa Tracey Emin Dotty Attie Alexandra Exter Gillian Ayres Natalia Goncharova Kiyohara Yukinobu Eva Gonzalès Emily Kam Kngwarray Dominique Gonzalez-Foerster Laura Knight Catherine Goodman Běla Kolářová Dora Gordine Käthe Kollwitz Sheela Gowda Eva Kotátková Lauren Greenfield Joyce Kozloff Katharina Grosse Lee Krasner FPAGINA 134 PAGINAI 197 Guerrilla Girls Barbara Kruger Shilpa Gupta Shigeko Kubota Monir Shahroudy Farmanfarmaian Ike Gyokuran Cristina Iglesias Agnieszka Kurant Lara Favaretto Graciela Iturbide Yayoi Kusama Genieve Figgis María Izquierdo Alicja Kwade Rose Finn-Kelcey Sylvie Fleury Ceal Floyer Lavinia Fontana Martine Franck Helen Frankenthaler Andrea Fraser Elisabeth Frink Katharina Fritsch HPAGINA 168 JPAGINA 200 PAGINAL 230 Elisabeth Haarr Emily Jacir Dorothea Lange Maggi Hambling Chantal Joffe Greer Lankton Ann Hamilton Gwen John Maria Lassnig Margaret Harrison Joan Jonas Marie Laurencin Rachel Harrison Loïs Mailou Jones Louise Lawler Grace Hartigan Louise Jopling Deana Lawson Mona Hatoum Birgit Jürgenssen Lee Bul Sharon Hayes Nikki S. Lee Jacoba van Heemskerck Annie Leibovitz Susan Hefuna Tamara de Lempicka Mary Heilmann Zoe Leonard Annemarie Heinrich Sherrie Levine Catharina van Hemessen Helen Levitt Camille Henrot Edmonia Lewis Barbara Hepworth Judith Leyster Carmen Herrera Liliane Lijn Eva Hesse Maya Lin Sheila Hicks Linder Susan Hiller Hung Liu Lubaina Himid Barbara Longhi GPAGINA 146 KPAGINA 207 Hannah Höch Sarah Lucas Candida Höfer Ana Lupas Anya Gallaccio Frida Kahlo Nancy Holt Ellen Gallagher Hayv Kahraman Jenny Holzer Yishay Garbasz Kan Xuan Rebecca Horn Gego Katsushika Ōi Roni Horn Artemisia Gentileschi Angelica Kauffman Shara Hughes Isa Genzken Mary Kelly Juliana Huxtable Marguerite Gérard Iris Kensmil Vanessa L. German Corita Kent Gluck Bharti Kher Nan Goldin Kimsooja MPAGINA 252 NPAGINA 295 PPAGINA 310 RPAGINA 330 Dora Maar Alice Neel Pan Yuliang Carol Rama Margaret Macdonald Mackintosh Plautilla Nelli Gina Pane Anita Rée Esther Mahlangu Senga Nengudi Lygia Pape Paula Rego Vivian Maier Shirin Neshat Cornelia Parker Lisa Reihana Anna Maria Maiolino Rivane Neuenschwander Katie Paterson Lili Reynaud-Dewar Nalini Malani Louise Nevelson Clara Peeters Germaine Richier Jeanne Mammen Beverly Pepper Bridget Riley Sally Mann Elizabeth Peyton Faith Ringgold Britta Marakatt-Labba Susan Philipsz Pipilotti Rist Cinthia Marcelle Heather Phillipson Marietta Robusti Teresa Margolles Patricia Piccinini Luisa Roldán Marisol Cathie Pilkington Tracey Rose Helen Marten Howardena Pindell Martha Rosler Agnes Martin Adrian Piper Properzia de’ Rossi Mary Martin Liubov Popova Susan Rothenberg Julie Mehretu Liliana Porter Mika Rottenberg Ana Mendieta Harriet Powers Nancy Rubins Marisa Merz Laure Prouvost Rachel Ruysch Angelica Mesiti Pushpamala N Hannah Ryggen Annette Messager Beatriz Milhazes OPAGINA 301 Lee Miller Marilyn Minter Georgia O’Keeffe Marta Minujín Lydia Okumura Aleksandra Mir Yoko Ono Joan Mitchell Maria van Oosterwijck Lisette Model Catherine Opie Paula Modersohn-Becker Meret Oppenheim Tina Modotti Orlan Tracey Moffatt Lucy Orta Louise Moillon Emily Mary Osborn Véra Molnar Mariko Mori Berthe Morisot Mary Moser Anna (Grandma) Moses Marlow Moss Zanele Muholi Mrinalini Mukherjee Vera Mukhina Gabriele Münter Elizabeth Murray QPAGINA 329 SPAGINA 349 Wangechi Mutu Lucrezia Quistelli Betye Saar Natascha Sadr Haghighian Kay Sage Niki de Saint Phalle Doris Salcedo Charlotte Salomon Zilia Sánchez Augusta Savage Jenny Saville Miriam Schapiro Mira Schendel Hélène Schjerfbeck Carolee Schneemann Anna Maria van Schurman Dana Schutz Berni Searle Tschabalala Self Joan Semmel UPAGINA 408 WPAGINA 422 YPAGE 439 Zinaida Serebriakova Shen Yuan Amrita Sher-Gil Uemura Shōen Kara Walker Catherine Yass Amy Sherald Mierle Laderman Ukeles Rebecca Warren Lynette Yiadom-Boakye Cindy Sherman Amalia Ulman Anna Waser Yin Xiuzhen Mary Sibande Michaelina Wautier Lisa Yuskavage Amy Sillman Gillian Wearing Laurie Simmons Carrie Mae Weems Taryn Simon Marianne von Werefkin Lorna Simpson Pae White Dayanita Singh Rachel Whiteread Elisabetta Sirani Faith Wilding Sylvia Sleigh Hannah Wilke Kiki Smith Jane & Louise Wilson Monika Sosnowska Betty Woodman Marie Spartali Stillman Francesca Woodman Jo Spence Rose Wylie Nancy Spero Frances Stark Pat Steir Irma Stern Florine Stettheimer Hito Steyerl VPAGINA 411 ZPAGE 443 Jessica Stockholder Michelle Stuart Suzanne Valadon Zarina Sturtevant valie export Fahrelnissa Zeid Maud Sulter Anne Vallayer-Coster Andrea Zittel Alina Szapocznikow Remedios Varo Sarah Sze Joana Vasconcelos Cecilia Vicuña Maria Helena Vieira da Silva Élisabeth Vigée-Lebrun Marie-Denise Villers Ursula von Rydingsvard WOORDENLIJST PAGINA 446 PAGINA 437 PAGINAT 397 X Xiao Lu REGISTER Sophie Taeuber-Arp Xing Danwen PAGINA 453 Atsuko Tanaka Dorothea Tanning Tarsila FOTOVERANTWOORDING Lenore Tawney PAGINA 460 Anna Dorothea Therbusch Alma Thomas Mickalene Thomas Elizabeth Thompson, Lady Butler Rosemarie Trockel Anne Truitt MAMMA ANDERSSON Andersson is een van de bekendste hedendaagse Zweedse kunstenaars. Ze maakt dromerige schilderijen van huiselijke OVER EEN MEISJE taferelen of uitgestrekte berglandschappen die aan Noord-Zweden doen denken. Ze laat zich inspireren door moderne 2005, olie- en acrylverf op paneel, tweeluik, afmetingen: 122 x 160 cm theaterkunst, noordse volkskunst en historische interieurs en zet haar schilderijen op als cinematografische composi- ties. Ze combineert het mysterieuze met het alledaagse; onsamenhangende verhalen worden verder verbrokkeld door verborgen details en afgedekte gebieden die aan dikke rook doen denken. De vreemde vertrouwdheid in haar werk wordt versterkt door terugkerende rekwisieten zoals lampen, tafels en stoelen. Geïnspireerd door zeventiende-eeuwse Nederlandse interieurschilderijen neemt ze in haar schilderijen kleine afbeeldingen op die soms heel herkenbaar zijn. In dit werk zien we bijvoorbeeld Sneeuwwitje boven drie traditionele Japanse geisha’s. Dit samenzijn lijkt op een onhandi- ge manier onderbroken – misschien besloot iemand dat er voor een groepsfoto moest worden geposeerd –, waardoor een ongemakkelijke sfeer ontstaat. Met een zinnelijke benadering van kleur en stijl creëert Andersson tegenstellingen en Mamma Andersson, geboren Karin Andersson, 1962, Luleå, Zweden. contrasten door gebruik van dikke verf, transparante lagen en blanco oppervlakken, die allemaal bijdragen aan de mysterieuze sfeer van haar werken. 34 SOFONISBA ANGUISSOLA Anguissola’s lange en boeiende carrière, die doorliep tot ze ruim 90 was, overspant een flinke periode in de kunst, van HET SCHAAKSPEL de late renaissance tot de barok. Als jonge vrouw kreeg ze onofficieel les van Michelangelo Buonarroti (1475-1564), 1555, olieverf op doek, 72 x 97 cm, National Museum, Poznań, Polen die haar talent onderkende, terwijl Antoon van Dyck (1599-1641) zei dat hij van haar meer over schilderen had geleerd dan van wie ook. Ze behoorde tot de lagere adel en haar vader, Amilcare Anguissola, stimuleerde haar en haar vijf zussen om kunstonderwijs te volgen. Ze studeerde onder Bernardino Campi (1522-1591) en Bernardino Gatti (ca. 1495-1576). Later was ze zelf beschermvrouwe van de kunsten en moedigde andere kunstenaressen aan, onder wie Lavinia Fontana (p. 140) en Artemisia Gentileschi (p. 150). Ze werkte veertien jaar als hofschilder bij Philip II en genoot niet alleen veel aanzien, maar vergaarde ook aanzienlijke rijkdom. Door haar roem en rijkdom kreeg ze de kans om veel portretten te maken binnen adellijke kringen, maar ze gebruikte ook haar familie als model, zoals op dit schilderij van (waarschijnlijk) haar drie zussen Lucia, Minerva en Europa te zien is. Het werd geprezen door biograaf Sofonisba Anguissola, geboren ca. 1532, Cremona, Italië. Overleden 1625, Palermo,