Retrospektive Andrzej Wajda Andrzej Wajda

Total Page:16

File Type:pdf, Size:1020Kb

Retrospektive Andrzej Wajda Andrzej Wajda Retrospektive Andrzej Wajda DER DIRIGENT Andrzej Wajda 8 Andrzej Wajda und Krystyna – Janda bei den Dreharbeiten zu DYRYGENT Wajda Andrzej Als Martin Scorsese 2014 in den USA und in England immer als politscher Filmkünstler verstanden, dessen das auf seine Initiative hin zustande gekommene Film- künstlerisches Selbstverständnis nicht von seinem programm »Masterpieces of Polish Cinema« präsen- Selbstverständnis als polnischer Patriot zu trennen ist. tierte, befanden sich unter den 24 Filmen der Jahre In unmissverständlichen Worten hat er das 2002 in der 1957 bis 1978 allein vier Filme von Andrzej Wajda. Dankesrede bei der Verleihung des Oscar für sein Le- Scorsese verwies auf den starken Eindruck, den die benswerk zum Ausdruck gebracht: »Ich werde meine von ihm ausgesuchten Filme während seines Filmstu- Rede auf Polnisch halten, da ich das sagen möchte, diums an der New York University in den 1960er Jah- was ich denke, und ich denke immer auf Polnisch. ren hinterlassen hatten und hob Wajdas ASCHE UND Die Themen unserer Filme waren die Brutalität des DIAMANT besonders hervor: »When I first saw ASHES Faschismus und das Unglück, welches der Kommunis- AND DIAMONDS, one of the many highlights in this mus mit sich brachte ...« In Filmen wie EINE GENERA- series and arguably one of the greatest films ever made TION, DER KANAL, ASCHE UND DIAMANT, LOTNA oder – Polish or otherwise – I was overwhelmed by the film: LANDSCHAFT NACH DER SCHLACHT spürt man die the masterful direction, the powerful story, the strik- autobiografischen Erfahrungen des 1926 geborenen ing visual imagery, and the shocking performance by Wajda, der den deutschen Überfall auf Polen und die Zbigniew Cybulski, considered the Polish James Dean, Jahre der Besatzung ebenso bewusst miterlebt hatte for his electrifying presence. I was so struck by the film, wie die »stalinistische Lähmung« der Nachkriegsjahre, it affected me so deeply, that I paid small homage by die er in DER MANN AUS MARMOR zum ersten Mal giving Charlie (Harvey Keitel) a pair of similar sunglasses ohne allegorische Verschlüsselungen ansprechen und in MEAN STREETS.« im Solidarność-Film DER MANN AUS EISEN vertiefen Es fällt auf, dass Scorsese die politische Dimen- konnte. Allem liegt ein Gefühl der Trauer über das his- sion des Films nicht anspricht. Dabei hat sich Wajda torische Unglück der polnischen Geschichte zugrunde, als Nation über Jahrhunderte hinweg, bis auf eine kurze HOFFNUNG ein filmisches Denkmal setzte. Wajdas Phase zwischen den Weltkriegen, nicht in einem eige- letzter Film NACHBILDER erzählt die erschütternde nen Staat leben zu können: Immer war man fremden Lebensgeschichte des konstruktivistischen Künstlers Mächten ausgeliefert, erst Preußen, Österreich und Władysław Strzemiński, der an seiner Kompromiss- Russland, später dann dem nationalsozialistischen losigkeit und seinem Andersdenken zugrunde ging. Deutschland und der Sowjetunion. »Ich muss diese Realität zeigen, diese tragischen Er- Die Nachrufe zu Wajdas Tod im Oktober 2016 wür- eignisse – einfach zum Gedenken, und um sagen zu digten ihn als einen der »Großen des Weltkinos«, als können: So war es, passt auf, so war es. NACHBILDER »Regielegende« und »iconic film director« – um nur eini- machte ich eigentlich als Film über die Vergangenheit. ge Überschriften der Nachrufe zu zitieren. Er gilt als einer Sollte er heute aktuell wirken, wäre das ein großer der bekanntesten Künstler seines Landes überhaupt, Schlag gegenüber unseren Hoffnungen.« Andrzej Wajda als nationaler Chronist. Volker Schlöndorff schrieb in Als Volker Schlöndorff 1958 in Paris ASCHE UND 9 seinem sehr persönlichen Nachruf in der Süddeutschen DIAMANT zum ersten Mal sah, war er tief beeindruckt: Zeitung: »Arbeiter, Adelige, Offiziere, Revolutionäre und »Als junger Deutscher und Möchtegern-Regisseur war immer wieder starke Frauen aus allen Klassen decken ich zerschmettert. So etwas würden wir nie schaf- das ganze Spektrum der polnischen Gesellschaft und fen. Wir standen einfach auf der falschen Seite der Geschichte ab. Aus der Summe seiner Filme ergibt sich Geschichte. Wir würden nie so wahr sprechen kön- das vielleicht vollständigste, jedenfalls menschlichste nen. So leise und doch mit solcher Wucht.« Wie in Bild, das man sich von Polen machen kann.« Für den einem Brennglas spiegeln sich in ASCHE UND DIAMANT Film über DAS MASSAKER VON KATYN, der 2007 als Wajdas stilistische und thematische Obsessionen, die herausgehobenes Ereignis nationaler Gedenkkultur sich wie ein roter Faden durch sein gesamtes filmi- eine prominente Rolle in der polnischen Öffentlichkeit sches Werk ziehen: Hier wird zum ersten Mal seine Vor- spielte, kam kein anderer polnischer Regisseur als liebe für bildstarke Symbole deutlich, wie der mehrmals Wajda in Frage. gespensterhaft auftauchende Schimmel, dem Wajda Wajda betonte stets: »Polnische Kinematografie als dann mit LOTNA einen ganzen Film gewidmet hat. Oder die Kunst des Kinos wird in polnischer Sprache verfasst die berühmte Trinkszene an der Theke einer Hotelbar und spiegelt eine Wirklichkeit, die nur in dieser Spra- mit brennenden Wodkagläsern, die wie Grablichter wir- che gezeigt werden kann. Das bedeutet, dass wir viele ken, die der Toten des Warschauer Aufstands geden- Filme auf Polnisch über polnische Themen brauchen.« ken. Oder die Polonaise im Morgengrauen mit den sich Wajda verteidigte die Unabhängigkeit der Kunst und in zeitlupenartiger Trance bewegenden Tänzern: Ge- hielt an seinen Prinzipien fest. Dabei machte er sich spenster einer neuen Zeit, die nichts Gutes verheißt. In durchaus angreifbar als streitbarer Demokrat, so zum DIE HOCHZEIT, einem der rätselhaftesten Filme Wajdas, Beispiel mit seiner durchaus nicht unumstrittenen Ver- begegnen wir der Polonaise wieder: Diesmal entstam- ehrung des Solidarność-Führers und späteren Staats- men die Gespenster einer polnischen Vergangenheit, präsidenten Lech Wałęsa, dem er 2013 mit MANN AUS die damals, 1973, keine Zukunft zu haben schien. Ganz KATYN – DAS MASSAKER VON KATYN – DAS MASSAKER KATYN anders, viel optimistischer geht es dann 1999 in der Jerzy Lipman, nach Gedichten von Tadeusz Kubiak | K: opulenten Verfilmung des polnischen Nationalepos PAN Jerzy Lipman | 11 min | OF – Erste Filmversuche an der TADEUSZ zu, wenn zum Schluss alles in eine glanzvolle Filmhochschule in Łódź. – Pokolenie (Eine Generation) Polonaise des polnisch-litauischen Landadels mündet. | Polen 1955 | R: Andrzej Wajda | B: Bohdan Czesz- Die meisten Filme Wajdas zeichnet etwas Ruhe- ko, nach seinem Roman | K: Jerzy Lipman | M: Andrzej loses, Rastloses aus, ihre Protagonisten sind oft Getrie- Markowski | D: Tadeusz Łomnicki, Urszula Modrzyńska, bene, so wie die Filmhochschulstudentin Agnieszka im Tadeusz Janczar, Roman Polański, Zbigniew Cybulski MANN AUS MARMOR, der Krystyna Janda eine unver- | 91 min | OmeU | Warschau 1942. Junge Leute im gessliche Präsenz verleiht, oder der Textilunternehmer Widerstand gegen die deutschen Besatzer. »Wir woll- Karol in DAS GELOBTE LAND, verkörpert von Wajdas ten einen Film machen, der unsere Sprache spricht« Andrzej Wajda langjährigem Hauptdarsteller Daniel Olbrychski, der (Wajda), die Sprache einer lost generation. in ALLES ZU VERKAUFEN noch einmal die Erinnerung Freitag, 24. Februar 2017, 18.30 Uhr 10 an den charismatischen Zbigniew Cybulski aus ASCHE UND DIAMANT beschwört. Es gibt in Wajdas Werk aber Idę do słońca (Ich gehe zur Sonne) | Polen 1955 | auch Momente der Ruhe, der Ungezwungenheit jenseits R+B: Andrzej Wajda | K: Stefan Matyjaszkiewicz | M: der bedrängenden nationalen Schicksalsfragen wie in Andrzej Markowski | Mit Xawery Dunikowski | 13 min DIE UNSCHULDIGEN ZAUBERER und in DIE MÄDCHEN | OmeU – Porträt des 80-jährigen Bildhauers Xawery VON WILKO, einem Meisterwerk lyrisch gestimmter Dunikowski. – Kanał (Der Kanal) | Polen 1957 | R: Melancholie. Und auch Komödiantisches wie DIE Andrzej Wajda | B: Jerzy Stefan Stawiński, nach seiner RACHE, die Verfilmung eines in Polen viel gespielten Erzählung | K: Jerzy Lipman | M: Jan Krenz | D: Tadeusz Theaterschwanks im Adelsmilieu von PAN TADEUSZ. Janczar, Teresa Iżewska, Wieńczysław Gliński, Tadeusz Die Hauptrolle des Hofnarren spielt, mit sichtlichem Gwiazdowski, Stanisław Mikulski | 91 min | OmeU Vergnügen, Roman Polański, der 1955 seine erste | Herbst 1944. Die SS hat den Warschauer Aufstand kleine Rolle in Wajdas erstem Film EINE GENERATION niedergeschlagen. Eine kleine Widerstandsgruppe ver- erhielt. sucht sich von einem Vorort ins Zentrum durchzuschla- Ernst Schreckenberg gen. Einziger Fluchtweg ist das Kanalisationssystem. Es geht nur noch ums Überleben, Heldentum oder Pathos In Zusammenarbeit mit dem Generalkonsulat der Republik Polen in sind nicht mehr gefragt. Im verordneten Geschichtsbild München, Cyfrowe Repozytorium Filmowe in Warschau, der Film o - der stalinistischen Ära war bis dahin für den »bürger- t­­eka Narodowa in Warschau und der Szkoła Filmowa in Łódz´. lichen« Aufstand kein Platz. In Cannes machte Wajdas Film Furore. Zły chłopiec (Der böse Knabe) | Polen 1951 | R+B: Samstag, 25. Februar 2017, 18.30 Uhr Andrzej Wajda, nach der Novelle von Anton Čechov | K: Zdzisław Parylak | D: Jan Łomnicki | 6 min | OF – Cera- Popiół i diament (Asche und Diamant) | Polen 1958 mika iłżecka (Die Keramik aus Ilza) | Polen 1951 | | R: Andrzej Wajda | B: Andrzej Wajda, Jerzy Andrzejew- R+B: Andrzej Wajda | K: Jerzy Lipman | 10 min | OmeU ski, nach dem Roman von Jerzy Andrzejewski | K: Jerzy – Kiedy ty śpisz (Während du schläfst) | Polen 1953 Wójcik | M: Filip Nowak | D: Zbigniew Cybulski, Ewa | R: Andrzej Wajda | B: Andrzej
Recommended publications
  • 4. UK Films for Sale at EFM 2019
    13 Graves TEvolutionary Films Cast: Kevin Leslie, Morgan James, Jacob Anderton, Terri Dwyer, Diane Shorthouse +44 7957 306 990 Michael McKell [email protected] Genre: Horror Market Office: UK Film Centre Gropius 36 Director: John Langridge Home Office tel: +44 20 8215 3340 Status: Completed Synopsis: On the orders of their boss, two seasoned contract killers are marching their latest victim to the ‘mob graveyard’ they have used for several years. When he escapes leaving them no choice but to hunt him through the surrounding forest, they are soon hopelessly lost. As night falls and the shadows begin to lengthen, they uncover a dark and terrifying truth about the vast, sprawling woodland – and the hunters become the hunted as they find themselves stalked by an ancient supernatural force. 2:Hrs TReason8 Films Cast: Harry Jarvis, Ella-Rae Smith, Alhaji Fofana, Keith Allen Anna Krupnova Genre: Fantasy [email protected] Director: D James Newton Market Office: UK Film Centre Gropius 36 Status: Completed Home Office tel: +44 7914 621 232 Synopsis: When Tim, a 15yr old budding graffiti artist, and his two best friends Vic and Alf, bunk off from a school trip at the Natural History Museum, they stumble into a Press Conference being held by Lena Eidelhorn, a mad Scientist who is unveiling her latest invention, The Vitalitron. The Vitalitron is capable of predicting the time of death of any living creature and when Tim sneaks inside, he discovers he only has two hours left to live. Chased across London by tabloid journalists Tooley and Graves, Tim and his friends agree on a bucket list that will cram a lifetime into the next two hours.
    [Show full text]
  • Festival Centerpiece Films
    50 Years! Since 1965, the Chicago International Film Festival has brought you thousands of groundbreaking, highly acclaimed and thought-provoking films from around the globe. In 2014, our mission remains the same: to bring Chicago the unique opportunity to see world- class cinema, from new discoveries to international prizewinners, and hear directly from the talented people who’ve brought them to us. This year is no different, with filmmakers from Scandinavia to Mexico and Hollywood to our backyard, joining us for what is Chicago’s most thrilling movie event of the year. And watch out for this year’s festival guests, including Oliver Stone, Isabelle Huppert, Michael Moore, Taylor Hackford, Denys Arcand, Liv Ullmann, Kathleen Turner, Margarethe von Trotta, Krzysztof Zanussi and many others you will be excited to discover. To all of our guests, past, present and future—we thank you for your continued support, excitement, and most importantly, your love for movies! Happy Anniversary to us! Michael Kutza, Founder & Artistic Director When OCTOBEr 9 – 23, 2014 Now in our 50th year, the Chicago International Film Festival is North America’s oldest What competitive international film festival. Where AMC RIVER EaST 21* (322 E. Illinois St.) *unless otherwise noted Easy access via public transportation! CTA Red Line: Grand Ave. station, walk five blocks east to the theater. CTA Buses: #29 (State St. to Navy Pier), #66 (Chicago Red Line to Navy Pier), #65 (Grand Red Line to Navy Pier). For CTA information, visit transitchicago.com or call 1-888-YOUR-CTA. Festival Parking: Discounted parking available at River East Center Self Park (lower level of AMC River East 21, 300 E.
    [Show full text]
  • Andrzej Wajda Polski Film Dokumentalny
    CMY CY MY CM K Y M C plakat_50_LAT_205x280_3mm.pdf 12016-01-1113:04:13 MAGAZYN FILMOWY 3 (55) / marzec 2016 Polski film dokumentalny film Polski NUMERU TEMAT okino walka wygrana Wajda Andrzej WYWIAD ISSN 2353-6357 WWW.SFP.ORG.PL 3 (55) / marzec 2016 nr 55 marzec 2016 Spis treści SFP/ZAPA 3 RYNEK FILMOWY Wydział Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego 46 POLSCYROZMOWA NUMERU Rozmowa z Rafałem Syską 50 Andrzej Wajda 4 Fundacja Wspierania Kultury Filmowej Cyrk Edison 52 Wytwórnia Scenariuszy 54 FILMOWCY Rozmowa z Simonem Stone’em 56 Film Factory w Sarajewie 58 MISTRZOWIE Krzysztof Kieślowski – projekty niezrealizowane 60 REFLEKSJE Audiowizualna historia kina 64 10 000 dni filmowej podróży 66 notacje Nie ma stolika 68 Fot. Kuba Kiljan/SFP Fot. Kuba MOJA (FILMOWA) MUZYKA Przemysław Gintrowski 69 TEMAT NUMERU Polski film dokumentalny12 SWOICH NIE ZNACIE archiwalneJoanna Klimkiewicz i Kamila Klimas-Przybysz 70 NIEWIARYGODNE PRZYGODY POLSKIEGO FILMU Maddalena 72 MIEJSCA Kino Narew 74 STUDIO MUNKA 76 Rys. Zbigniew Stanisławski Rys. PISF 78 WYDARZENIA KSIĄŻKI 80 Złote Taśmy 20 Nagrody PSC 21 DVD/CD 84 Dyplomaci w Kulturze 22 IN MEMORIAM 85 FESTIWALE W POLSCE Zoom-Zbliżenia 24 VARIA 87 Prowincjonalia 25 List DO redakcji 94 NAGRODY Honorowy Jańcio Wodnik 26 BOX OFFICE 95 WYSTAWY plakat_50_LAT_205x280_3mm.pdf 1 2016-01-11 13:04:13 Krzysztof Kieślowski. Ślady i pamięć 28 2016 marzec (55) / 3 POLSKIE PREMIERY ISSN 2353-6357 WWW.SFP.ORG.PL Kalendarz premier 30 2016 Rozmowa z Jerzym Zalewskim 32 marzec / ) 55 ( 3 Rozmowa z Maciejem Adamkiem 34 C M Y CM W PRODUKCJI 36 MY CY CMY K FESTIWALE ZA GRANICĄ Rotterdam 37 MAGAZYN FILMOWY Berlin 38 WYWIAD Andrzej Wajda Santiago de Chile 40 wygrana walka o kino TEMAT NUMERU Polski film dokumentalny POLSCY FILMOWCY NA ŚWIECIE 42 Na okładce: Andrzej Wajda Rys.
    [Show full text]
  • European Journal of American Studies, 13-3 | 2018 Dances with Westerns in Poland’S Borderlands 2
    European journal of American studies 13-3 | 2018 Special Issue: America to Poland: Cultural Transfers and Adaptations Dances with Westerns in Poland’s Borderlands Piotr Skurowski Electronic version URL: https://journals.openedition.org/ejas/13595 DOI: 10.4000/ejas.13595 ISSN: 1991-9336 Publisher European Association for American Studies Electronic reference Piotr Skurowski, “Dances with Westerns in Poland’s Borderlands ”, European journal of American studies [Online], 13-3 | 2018, Online since 07 January 2019, connection on 08 July 2021. URL: http:// journals.openedition.org/ejas/13595 ; DOI: https://doi.org/10.4000/ejas.13595 This text was automatically generated on 8 July 2021. Creative Commons License Dances with Westerns in Poland’s Borderlands 1 Dances with Westerns in Poland’s Borderlands Piotr Skurowski 1 Parallel to other European countries, the American West has always stirred a great fascination in the Polish public. An important part of the Polish context which seems responsible for that fascination was the role played in Polish history by the eastern borderlands (Kresy) whose place in the Polish imaginary seems to parallel, in some important aspects, the mythmaking role played by the Wild West in America. The mythic appeal of the Kresy owes a lot to one of the key Polish mythmakers, the novelist Henryk Sienkiewicz whose famous Trilogy strongly defined the Polish imaginary concerning the history of the Kresy for generations to come. In Sienkiewicz’s mythic vision, the Ukrainian steppes constituted a scenic backdrop for a heroic struggle of the righteous and chivalric Poles against the invasions of barbarian hordes from the East, including the Cossacks, Turks and Tartars.
    [Show full text]
  • Wieżowce Śmierci
    W dzisiejszym wydaniu: Z nutą wiosennego optymizmu Kibicu! Sprawdziliśmy dla Ciebie gotowość naszych klubów do startu w rewanżowej rundzie piłkarskich Nr 9(1868) Rok XXXVII 2 marca 2017 r. Cena 2,80 zł (w tym 5% VAT) rozgrywek JANÓW LUBELSKI KOLBUSZOWA MIELEC NISKO OPATÓW SANDOMIERZ STALOWA WOLA STASZÓW TARNOBRZEG www.tyna.info.pl Czytaj str. 20-21 Skazana na likwidację? Burmistrz Baranowa Sandomierskiego może być „Cyganowi” pewien, że w najbliższych wyborach nie zyska poparcia mieszkańców Knapów i Durdów. Czym się im naraził? Czytaj str. 6 brakowało fleszy Zbadają korupcję – Róbcie zdjęcia, róbcie. Brakowało mi tego błysku eszy – powitał dzienni- Spośród 9 oskarżonych osób na sali sądowej zabra- w stolicy karzy Dawid Kostecki, pseudonim Cygan, były młodzieżowy mistrz świata w kło dwóch. Jedna z nich ukrywa się przed wymiarem Tarnobrzeska prokuratura przejęła boksie. Zupełnie nie przeszkadzało mu, że fotografowany jest na korytarzu sprawiedliwości ze względu na inne śledztwo, druga jedno z głównych śledztw zaś dostarczyła zaświadczenie lekarskie, stwierdzające, sądu, ręce ma skute kajdankami, a towarzyszą mu nie „ring girls”, tylko do- że z powodu depresji nie może uczestniczyć w procesie. związanych z aferami prowadzający go na rozprawę policjanci. reprywatyzacyjnymi w Warszawie Początek posiedzenia upłynął pod znakiem wnio- Czytaj str. 4 sków formalnych, którymi zasypali sąd obrońcy i oskar- żeni. O ile większość z nich była uzasadniona (Dawid Kostecki poprosił np. sąd o odroczenie rozprawy, bo Rawfoodowa mimo składanych wniosków, nie umożliwiono mu rewolucja zapoznania się z aktami procesowymi), to były wśród nich i kuriozalne. Przykładowo jeden z adwokatów D. Rękę od ust dzieli pół metra, Kosteckiego przysłał sądowi... wykaz dni, na jakie moż- które decyduje o tym, czy na wyznaczać terminy rozpraw „bo jest bardzo zajęty”.
    [Show full text]
  • May / Maj 2000R
    WIADOMOŚCI Z BIBLIOTEKI Maj / Czerwiec 2000 W Numerze: Wajda na ustach świata. Obraz pokolenia ­ artykuł Jana Nowaka­Jeziorańskiego Trzy oblicza Brandysa Od Redakcji Podziękowania Ekslibrisy Biblioteka Polskiego Instytutu Naukowego Adam Ulam Exciting New Books Życie Kulturalne WAJDA NA USTACH ŚWIATA ! Dumni jesteśmy z naszego naj­słynniejszego reżysera filmowego, Andrzeja Wajdy, którego uhonorowano tej wiosny nawyższym filmowym odznaczeniem ­ Oskarem za całość jego pracy. Nic dziwnego że miłośnicy srebrnego ekranu uważają go za jednego z najważniejszych reżyserów w historii filmu! Osiągnięcia jego są zaiste imponujące. Wajda zrealizował 36 filmów fabularnych, ponad 30 spektakli teatralnych, kilkanaście programów telewizyjnych. Jest najbardziej znanym w świecie polskim reżyserem. Miał mnóstwo sukcesów, zdobył wiele nagród. Wśród szczególnie prestiżowych była w Canne Srebrna Palma w 1957 r. za Kanał i w 1978 r. zaCzłowieka z marmuru nagroda krytyki FIPRESCI. Popiół i diament przyniósł mu nagrodę krytyki w Wenecji w 1959 r. Andrzeja Wajdę wychował polski patriotyczny dom i szkoła. Ojciec jego był zawodowym oficerem, matka nauczycielką. Dzieciństwo spędził w prowincjonalnych garnizonowych miasteczkach. Miał zaledwie 13 lat gdy wybuchła wojna i ojciec ruszył by bronić ojczyzny. Nie zobaczył go więcej, ale dom był zawsze pełen pamiątek, jego pułkowych odznak, jego Krzyża Virtutu Militari, fotogrfii w mudurze i z szablą. W czasie okupcji Andrzej uczył się w Radomiu na tajnych kompletach. W 1942 r. złożył przysięgę swemu dowódcy w podziemiu. Matka drżała o jego życie. Wcześnie ujawniły się jego zamiłowania artystyczne i zdolności malarskie. Wnet po zakończeniu wojny miał swoją pierwszą wystawę malarską. Czas mu było wyrwać się na szerszy świat. Przeniósł się do Krakowa, gdzie rozpoczął studia malarskie na Akademii Sztuk Pięknych.
    [Show full text]
  • Bodily Violence and Resistance in Wojtek Smarzowski's Rose
    Article Bodily Violence and Resistance in Wojtek Smarzowski’s Rose (Róża, 2011) ELŻBIETA OSTROWSKA, University of Alberta, Canada; email: [email protected] 38 DOI: 10.2478/bsmr-2018-0003 BALTIC SCREEN MEDIA REVIEW 2018 / VOLUME 6 / ARTICLE ABSTRACT The article argues that Wojtek Smarzowski’s filmRose (Róża, Poland, 2011) undermines the dominant bi- gendered logic of screen death and suffering in the Polish films depicting the experience of World War II. In these films, there is a significant absence of images of female suffering and death, which is striking when compared to the abundant images of wounded and dying male bodies, usually represented as a lavish visual spectacle. This unrepresented female death serves as a ‘structuring absence’ that governs the systematic signifying practices of Polish cinema. Most importantly, it expels the female experience of World War II from the realm of history to the realm of the mythical. This representational regime has been established in the Polish national cinema during the 1950s, especially in Andrzej Wajda’s films, and is still proving its longevity. As the author argues, Smarzowski’s Rose is perhaps the most significant attempt to undermine this gendered cinematic discourse. Specifically, the essay explores the ways in which Smarzowski’s Rose departs from previous dominant modes of representation of the World War II experience in Polish cinema, especially its gendered aspect.1 Firstly, it examines how Rose abandons the generic conventions of both war film and historical drama and instead, utilises selected conventions of melodrama to open up the textual space in which to represent the female experience of historical events.
    [Show full text]
  • ©2017 Renata J. Pasternak-Mazur ALL RIGHTS RESERVED
    ©2017 Renata J. Pasternak-Mazur ALL RIGHTS RESERVED SILENCING POLO: CONTROVERSIAL MUSIC IN POST-SOCIALIST POLAND By RENATA JANINA PASTERNAK-MAZUR A dissertation submitted to the Graduate School-New Brunswick Rutgers, The State University of New Jersey In partial fulfillment of the requirements For the degree of Doctor of Philosophy Graduate Program in Music Written under the direction of Andrew Kirkman And approved by _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ _____________________________________ New Brunswick, New Jersey January 2017 ABSTRACT OF THE DISSERTATION Silencing Polo: Controversial Music in Post-Socialist Poland by RENATA JANINA PASTERNAK-MAZUR Dissertation Director: Andrew Kirkman Although, with the turn in the discipline since the 1980s, musicologists no longer assume their role to be that of arbiters of “good music”, the instruction of Boethius – “Look to the highest of the heights of heaven” – has continued to motivate musicological inquiry. By contrast, music which is popular but perceived as “bad” has generated surprisingly little interest. This dissertation looks at Polish post-socialist music through the lenses of musical phenomena that came to prominence after socialism collapsed but which are perceived as controversial, undesired, shameful, and even dangerous. They run the gamut from the perceived nadir of popular music to some works of the most renowned contemporary classical composers that are associated with the suffix -polo, an expression
    [Show full text]
  • Muzyka W Filmie Tatarak Andrzeja Wajdy
    BAnna Al-Araj B „W ogóle jestem niechętny dźwiękom”. Muzyka w filmie Tatarak Andrzeja Wajdy ABSTRACT. Al-Araj Anna, „W ogóle jestem niechętny dźwiękom”. Muzyka w filmie „Tatarak” Andrzeja Wajdy [“As a rule, I am reluctant towards sound”. Music in Andrzej Wajda’s film “Sweet Rush”]. „Przestrzenie Teorii” 27. Poznań 2017, Adam Mickiewicz University Press, pp. 117–137. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2017.27.10. The aim of this article is to interpret the musical layer of Andrzej Wajda’s 2009 movie Tatarak (Sweet Rush ), based on the novel by Jarosław Iwaszkiewicz. In the first part, the author attempts to depict the complex relationship between the literary and film works of these two artists and em- phasizes three main motifs used by both of them: love and death, water and women’s themes. Next, Wajda’s attitude to music is analyzed. He treats sounds as an element of everyday life and, as is typical for our times, he is aware of the “dissolution” of musical works. In the next part, the author articulates the main problems of Sweet Rush , drawing attention to both Iwaszkiewicz’s novel and Wajda’s movie. The director’s adaptation, which is full of intermedia references, re- volves around the theme of death and seems to underestimate the sexual aspect of Iwaszkiewicz’s work. Finally, Pawel Mykietyn’s soundtrack to Sweet Rush is interpreted. The composer used one of his earlier Shakespeare’s Sonnets (2000), which plays the role of a leitmotif , to illustrate the most enigmatic, inexplicable scenes from Wajda’s movie.
    [Show full text]
  • Bdramatyczne Przestrzenie Andrzeja Wajdyb
    BDramatyczne przestrzenie Andrzeja Wajdy B ABSTRACT. Krajewska Anna, Dramatyczne przestrzenie Andrzeja Wajdy [Andrzej Wajda’s dramatic space]. „Przestrzenie Teorii” 27. Poznań 2017, Adam Mickiewicz University Press, pp. 7–10. ISSN 1644-6763. DOI 10.14746/pt.2017.27.0. This editorial is an impressionistic work on Andrzej Wajda’s output, predominantly emphasising its dramatic nature. The text presents the uniqueness of Andrzej Wajda’s creative work in such diverse forms of art as if they were one – his painting metamorphosed into film, drawing into screenplay, urban space into a theatre stage. Wajda is seen here not only as a director, but also as a contemporary dramatist, who creates the dramatic space of history’s traps, who dramatises the fate of the individual, and who interprets the drama of the philosophical stage. Po śmierci Andrzeja Wajdy ukazywać się zaczęły numery specjalne licznych czasopism literackich poświęcone Jego pamięci – jednego z naj- wybitniejszych artystów związanych z Krakowem, z Polską, wpisującym się równocześnie w światową kulturę i sztukę. Wajda to polska szkoła filmowa, Wajda to współczesna historia Polski, Wajda to myślenie o dzie- jach wykraczające poza refleksję o losach własnego kraju, ku obszarom historiozofii. Wajda to znawca pamięci, czasu, przemijania. Był twórcą niezwykłym także i dlatego, że uprawiał różne rodzaje sztuk tak, jakby były jednością – malarstwo pod Jego ręką przeistaczało się w kadr filmo- wy, dialogi wynikały z tańca, rysunek przekształcał się w scenografię, przestrzeń miasta – w teatralną
    [Show full text]
  • A. Lewicki, Teoria I Historia Mediów Audiowizualnych
    2019 TEORIA I HISTORIA MEDIÓW AUDIOWIZUALNYCH SKRYPT DLA STUDENTÓW NIESTACJONARNYCH DR HAB. ARKADIUSZ LEWICKI, PROF. UWR Teoria i historia mediów audiowizualnych dr hab. Arkadiusz Lewicki, prof. UWr Kurs dla studentów niestacjonarnych Cele kursu: Zajęcia mają na celu zaznajomienie studentów z historią radia, kina i telewizji – z podstawowymi datami i chronologią ich rozwoju; z najważniejszymi prądami filmowymi i telewizyjnymi; z najwybitniejszymi twórcami. W trakcie ćwiczeń pojawią się także zagadnienia związane z najważniejszymi teoriami medioznawczymi, historią myśli filmoznawczej i teorią mediów audiowizualnych, w szczególności radia i telewizji. Treści kursu (18 godzin): 1. Początki mediów audiowizualnych. Socjologiczne, techniczne i naukowe podstawy wynalezienia i funkcjonowania fotografii, kinematografu i radia. Początki kina w Europie. Kino popularne i awangarda (francuska). Nieme kino rosyjskie i niemieckie. 2. Nieme kino – USA. Star system. Początki radia i kina dźwiękowego. Amerykańskie kino klasyczne. 3. Filmowy modernizm. Włoski neorealizm i „nowe fale”. Kino amerykańskie od roku 1968. 4. Kino najnowsze. Postmodernizm jako system sygnifikacji w mediach audiowizualnych. 5. Przedwojenne kino polskie. Początki polskiego radia i telewizji. Polskie kino, radio i telewizja lat 1945-70. Polskie media współczesne. 6. Historia radia i telewizji. Genealogia mediów audiowizualnych. Teorie badań medioznawczych. 1 1. Początki mediów audiowizualnych. Socjologiczne, techniczne i naukowe podstawy wynalezienia i funkcjonowania fotografii,
    [Show full text]
  • Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946
    Rückenstärke cvr_eu: 39,0 mm Rückenstärke cvr_int: 34,9 mm Eastern European Culture, 12 Eastern European Culture, Politics and Societies 12 Politics and Societies 12 Joanna Tokarska-Bakir Joanna Tokarska-Bakir Pogrom Cries – Essays on Polish-Jewish History, 1939–1946 Pogrom Cries – Essays This book focuses on the fate of Polish “From page one to the very end, the book Tokarska-Bakir Joanna Jews and Polish-Jewish relations during is composed of original and novel texts, the Holocaust and its aftermath, in the which make an enormous contribution on Polish-Jewish History, ill-recognized era of Eastern-European to the knowledge of the Holocaust and its pogroms after the WW2. It is based on the aftermath. It brings a change in the Polish author’s own ethnographic research in reading of the Holocaust, and offers totally 1939–1946 those areas of Poland where the Holo- unknown perspectives.” caust machinery operated, as well as on Feliks Tych, Professor Emeritus at the the extensive archival query. The results Jewish Historical Institute, Warsaw 2nd Revised Edition comprise the anthropological interviews with the members of the generation of Holocaust witnesses and the results of her own extensive archive research in the Pol- The Author ish Institute for National Remembrance Joanna Tokarska-Bakir is a cultural (IPN). anthropologist and Professor at the Institute of Slavic Studies of the Polish “[This book] is at times shocking; however, Academy of Sciences at Warsaw, Poland. it grips the reader’s attention from the first She specialises in the anthropology of to the last page. It is a remarkable work, set violence and is the author, among others, to become a classic among the publica- of a monograph on blood libel in Euro- tions in this field.” pean perspective and a monograph on Jerzy Jedlicki, Professor Emeritus at the the Kielce pogrom.
    [Show full text]