TRAINERSCONGRES Tekst: Sander de Vries

Elfde Nederlandse Trainerscongres

Veelzijdigheid Dat gold niet voor Minno van der Werff, trainer van derdeklasser VV Rijperkerk uit Friesland. Hij volgde de coördinatietraining, die gelijktijdig met Life Kinetik plaatsvond. Deze troef in sessie werd verzorgd door Hans Tan- ner, een Zwitser die onder meer een verleden heeft bij FC Zürich. “Ik ben Het elfde Nederlandse Trainerscongres werd ge- een fan van de ladders waar Tanner kenmerkt door een gevarieerd programma. Ruim gebruik van maakte”, zegt Van der Werff. “Het is echter wel belangrijk duizend voetbaltrainers waren aanwezig in het dat je het niveau waarop je traint in multifunctionele IJsseldelta Stadion van PEC Zwolle, het achterhoofd houdt. Lang niet ie- dat zich wederom een warme gastheer toonde. dere voetballer van mij heeft baat bij zo’n coördinatietraining. Toch neem De organisatie, die in handen was van zodat ik mij verder in Life Kinetik kan ik deze informatie wel mee, voor de het CBV, de VVON, De Voetbaltrainer verdiepen. Je wilt je als trainer toch zo enkelingen die daar wel profijt van en de KNVB ontving veel lovende breed mogelijk blijven ontwikkelen.” kunnen hebben.” woorden over de workshop Life Kine- tik. Dat is een wetenschappelijk on- derbouwd trainingsprogramma, met als doel om het prestatievermogen van de hersenen uit te dagen. “Erg interessant”, vond John van ’t Schip. Hij verblijft sinds enkele weken weer in Nederland, na zijn avontuur bij de Mexicaanse topclub Chivas. “Life Kinetik draait om sneller denken en handelen, reactievermogen en beslis- Volgens Booy is het Trainerscongres Tussen de demonstraties was er voor singen nemen. En in de top van het vooral een meerwaarde voor amateur- trainers volop mogelijkheid om van voetbal zijn het juist de fracties van trainers. “Dat is ook goed, omdat meer de nieuwste ontwikkelingen op de seconden die het verschil maken. Ik dan tachtig procent van de aanwezi- hoogte te blijven. In het stadion ston- blijf dit programma zeker in de gaten gen amateurtrainer is”, meent Booy. den diverse stands die de aanwezige houden.” “Neem de demonstratietraining van oefenmeesters van de meest uiteen- PEC Zwolle, die ’s middags op het pro- lopende informatie en trainingsma- gramma stond. Ik vond het erg leuk teriaal konden voorzien. De middag om het positiespel van die ploeg te stond vooral in het teken van de uit- bekijken. Je kon echt zien dat daar een reiking van de Rinus Michels Awards idee achter zat. Toch moet ik beken- en de podiumdiscussie, die beide nen dat het grootste gedeelte van de werden gepresenteerd door Joep trainingen die op Nederlandse con- Schreuder. Het vormde een boeiend gressen worden aangeboden, voor mij slotstuk van een interessante voetbal- gesneden koek is.” dag.

Van ’t Schip vond bijval van . “Life Kinetik leidde bij mij tot nieuwe inzichten”, stelt Booy. ”Dit programma gaat diep in op de wer- king van het brein en de verschil- lende facetten daarvan. In het voetbal wordt daar relatief weinig aandacht aan besteed. Ik ben dan ook van plan

om hier literatuur over op te zoeken, Foto’s: Pro Shots

www.devoetbal trainer.nl

70_impressie.indd 70 21-05-13 13:29

Tekst: Ruud Doevendans & Paul Geerars TRAINERSCONGRES Life Kinetik We gebruiken nauwelijks vijftien pro- dusdanig moeilijk bleek dat het tot moeten we op zoek naar alternatieve cent van onze hersencapaciteit. Horst grote hilariteit in de zaal leidde. Jürgen trainingsmethodieken die tóch winst Lutz vroeg zich af hoe we prestatie- opleveren. We doen deze oefeningen verbetering kunnen verkrijgen door de Dortmund, maakte al kennis met Life nu eenmaal per week en raken steeds hersenen intensiever te trainen. Zijn Kinetik en heeft het een integraal on- meer overtuigd. We gaan er zeker mee werkwijze en voortschrijdende inzich- derdeel van zijn programma gemaakt. door en zullen het uitbouwen.” ten ontwikkelden zich tot Life Kinetik. Jürgen Klopp: “Life Kinetik is van de Life Kinetik is een trainingsprogram- beste methoden die ik de laatste jaren Online: ma waarbij zintuiglijke waarneming, - www.lifekinetik.de lichaamsbeweging en cognitieve sche training, bewegingsgedrag. Als je http://iturl.nl/sndSWt opdrachten worden gecombineerd. dit alles meer gedetailleerd gaat doen, Hierdoor wordt het brein telkens voor krijg je uiteindelijk betere prestaties. nieuwe uitdagingen geplaatst, waar- door hersencellen nieuwe verbindin- eerst eenvoudige sommen moet kun- gen maken en we beter gaan preste- ren. Op het Trainerscongres werden de te kunnen oplossen. Je kunt op deze enkele honderden aanwezigen die be- manier verbetering bereiken zonder sloten hadden deze interessante work- de spelers fysiek uit te putten. Dat is shop te volgen, zelf geconfronteerd voor mij als trainer ontzettend belang- met de realiteit. Diverse oefeningen rijk. Ik wil het liefst acht uur per dag

moesten worden uitgevoerd, hetgeen trainen, maar dat is niet mogelijk. Dus Foto’s: Pro Shots Loop- en coördinatietraining Hoewel je volgens loop- en coördina- springen, keren en sprinten doe je de • tietrainer Hans Tanner in één training andere 97%. Ik hecht daarom grote inslijpen en dan steeds tempo ver- slechts een beperkt aantal (nieuwe) waarde aan loop- en coördinatietrai- hogen in uitvoering.’ coördinatieoefeningen moet aanbieden ning.” aan de spelers, liet hij tijdens het Trai- Adviezen voor de trainer bij loop- en Online: nerscongres tientallen verschillende coördinatietraining: http://iturl.nl/snSX0 variaties zien op dit gebied. Hierdoor • kregen de aanwezige trainers op de tri- • In de mediatheek van De Voetbaltrainer bune een goede indruk van alle moge- •- verschijnen voor de abonnees op deze lijkheden. Wat Tanner betreft zou elke ten en niet vanuit de heupen.’ service de videofragmenten die horen bij trainer, hoe vaak je ook traint per week, • deze presentatie. de getoonde oefeningen als onderdeel blijven van de grond.’ van de warming-up kunnen toepassen. • Mocht je als trainer geen eigen voor- horen, omdat je lichtvoetig moet beeld hebben, laat dan een vaardige bewegen.’ speler het goede voorbeeld geven. • Hans Tanner: “We zijn allemaal voet- • baltrainers, maar in een wedstrijd heb je maar drie procent van de tijd •- balbezit. Misschien kunnen we beter om uit, niet alleen over je voorkeurs- spreken van ‘loopbal’, want lopen, kant.’

70 71 De Voetbaltrainer 194 2013

71_kinetiktanner.indd 71 21-05-13 09:39

TR AINER SCONGRES Tekst: Ruud Doevendans en Paul Geerars

PEC Zwolle-trainer demonstreert werkwijze Al tien jaar positiespel als warming-up

Na twee jaar stond tijdens de 2013-editie van het Nationaal Trainerscongres weer eens een hoofdtrainer uit het betaalde voetbal op het veld voor een demonstratietraining. Art Langeler gaf in zijn (nog) thuisstadion inzicht in zijn werk- wijze. Niet geheel verrassend bleek ook ditmaal dat hetgeen getraind wordt, vaak ook terug te zien is in de wedstrijden.

In het geval van PEC Zwolle praten we dan over een sterk doen. Dat is ook een van de redenen waarom er met plezier en hard ge- ontwikkeld positiespel. werkt wordt.”

Warming-up Tegen veler verwachting in bleek PEC het gebied van positiespel. De citaten Art Langeler: “Je ziet, ook in het ama- Zwolle het afgelopen seizoen volko- hieronder zijn deels afkomstig van teurvoetbal, dat er soms langdurig men eredivisiewaardig. Sterker nog, Langeler tijdens de demo, deels van aandacht wordt besteed aan de war- op basis van het vertoonde spel én het nagesprek dat De Voetbaltrainer ming-up. Dat vind ik de grootste onzin de behaalde resultaten mag gerust met hem voerde. die bestaat. Dat doen trainers doen gesteld worden dat de ploeg een aan- ofwel weinig variatie in hun pakket winst voor de was. Basis Plezier hebben of die het zichzelf makkelijk onder het succes was een rotsvast Tijdens de demonstratietraining wa- willen maken en het eerste half uur vertrouwen in een speelwijze. Dat dit ren de discipline en het spelplezier lekker met de armen over elkaar wil- vertrouwen niet uit de lucht kwam van de PEC Zwolle-spelers opvallend. len staan kijken. vallen, werd duidelijk tijdens de de- Art Langeler: “Dat heeft uiteraard ook Wanneer een kind buiten gaat spelen, monstratietraining van Art Langeler. te maken met de resultaten die we begint het direct als het buiten komt. De Voetbaltrainer was uiteraard ter dit seizoen geboekt hebben. Plezier Dus zonder warming-up. Ook bij PEC plaatse en legde haarfijn vast wat is de basis van werken. We proberen Zwolle kennen we misschien een de visie van een van de meest op- daar met de vormen die we doen afwijkende manier van warming-up zienbarende trainers van het seizoen ook zoveel mogelijk rekening mee te vergeleken met veel andere profclubs. 2012/13, niet voor niets genomineerd houden. We variëren veel en leggen We doen niet aan rekken en strekken. voor de , is op altijd uit waarom we bepaalde dingen Na een paar minuten warmlopen gaan

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 72 21-05-13 09:36 je bij dit soort positiespellen (rondo’s) in de kleine ruimte dat spelers elkaar zouden kunnen ‘naaien’ door bijvoor- beeld een bal extra hard in te spelen, waardoor je medespeler moet verde- digen, maar bij PEC Zwolle zijn we die fase gelukkig voorbij. Het gaat echt om het positiespel, de goede hande- lingssnelheid en toepassing van func- tionele techniek teneinde de verdedi-

Foto’s: Pro Shots gers zo lang mogelijk in het midden te houden. Bij 8:2 doen we dat met één keer raken. Bij 7:3 maken we de ruim- we al snel over naar een positiespel in armzwaaien vind ik onzin. Een speler te iets groter. Het zevental mag spelen een relatief kleine ruimte. Spelers ko- die dagelijks traint is gewoon gewend met een zogenaamde centrale speler, men om te voetballen, dan moet je ze aan de inspanningen. maar die mag alleen centraal kómen dat ook zoveel en zo snel mogelijk la- Mocht ik ooit weer hoofdtrainer wor- ten doen. Natuurlijk, de voetbalwereld den bij een club, implementeer ik de- is tegenwoordig een carrousel en ieder ze visie zeker weer. Ik word nu Hoofd ‘Een warming-up jaar heb je nieuwe spelers in je groep. Jeugdopleiding bij PSV en ook daar zal Daar zitten natuurlijk ook spelers bij ik die discussie voeren. En ik durf de van een half uur voor die wél gewend zijn om te rekken. Dat uitspraak wel aan dat over twee jaar kan bij PEC Zwolle. Wij starten om de warming-up bij de jeugd van PSV een training vind ik tien uur met de training. De spelers er heel anders zal uitzien.” dienen om negen uur aanwezig te complete onzin’ zijn. Er is dus voldoende ruimte om Altijd positiespel in de eigen tijd een alternatieve war- Art Langeler: “Het positiespel aan en niet blijven staan. Vanuit het mid- ming-up te doen wanneer een speler het begin is niet iets wat ík verzon- den moet hij na zijn balcontact dus daar behoefte aan heeft. Gewoon een nen heb, maar wat misschien al wel weer naar de buitenkant. Anders krijg kwestie van eerder naar buiten gaan. tien jaar een goed gebruik is bij PEC je een as-speler die alleen maar rond- Daar is geen trainer voor nodig, dat Zwolle. Mijn voorgangers Dwight jes draait op een vierkante meter mid- kan de speler wel zelf. Ik vind het in Lodeweges en hebben het den in het veldje. Iedereen mag even ieder geval zonde van de tijd om daar ook gebruikt aan het begin van hun centrale speler worden. Hierdoor train verder aandacht aan te besteden. Je trainingen: positiespellen in de kleine je ook het inzicht bij het zevental om moet voetballen. Vier rondes warmlo- ruimte. Elke training, zeker een kwar- een keer al dan niet voor je tegenstan- pen, allerlei coördinatieoefeningen en tier. Soms langer, nooit korter. Nu zie der te komen.

72 73 De Voetbaltrainer 194 2013

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 73 21-05-13 09:36

TR AINER SCONGRES

Het laatste wat je wilt in deze positie- spellen is discussie over wie er moet verdedigen: degene die slecht passte of degene die de pass verspeelde. Een volwassen groep gaat hier in alle redelijkheid mee om. Vooral nieuwe spelers bij PEC Zwolle moeten hier wel eens aan wennen. De laatste training(en) voor de wed- strijd maken we ook een hiërarchisch onderscheid tussen de twee groepen die het positiespel spelen. De beste spelers vormen dan één groepje. Daar hoort, voor sommigen misschien ver- rassend, ook keeper bij. Dat is geen toeval, want hij voetbalt al tien jaar bij deze club.”

Positiespel grote ruimte Art Langeler: “Bij PEC Zwolle willen we graag dat je dóórbeweegt als on- derdeel van ons dynamisch positie- spel. Na je pass moet je dus niet stil blijven staan, maar een nieuwe positie ‘In het spel van PEC Zwolle is het kiezen. Om dit te trainen, doen we bij- steeds een wapen geweest om de voorbeeld 8:8 plus twee neutrale spe- steekpass te geven op de rechts- lers. Beweegt een speler niet dóór na buiten.’ zijn pass, dan kan de trainer ingrijpen door bijvoorbeeld het balbezit aan de andere partij te geven. bal altijd wat je verwacht. Dat scheelt er niet op, maar moet je doorbewegen. In een groot positiespel is het soms enorm. Van 8:8+2 kan een volgende stap zijn verleidelijk om onnodig een hoge, om 9:9 te spelen. Dan wordt het vrij lange pass te geven. Dat levert echter Het belangrijkste element in dit po- spel. Er bestaat dan een gevaar dat vaak balverlies op, dus heeft zeker sitiespel is, dat je nadat je de bal ge- spelers te veel gaan lopen met een niet onze voorkeur. Probeer, als het speeld hebt ogenblikkelijk een nieuwe bal of te veel balcontacten gebruiken. kan, de oplossingen zo veel mogelijk positie moet kiezen. Daar zijn we erg Dat is een soort natuurlijke luiheid over de grond te zoeken. Gebruik tus- scherp op, en het zorgt er ook voor die erin sluipt, alleen maar omdat het senstations. dat dit geen statisch positiespel of een mag van de spelregels. Toch moet je Eigenlijk is dit positiespel, zoals we statische pass- en trapvorm wordt. als trainer ook bij vrij spel blijven be- dat tijdens de demo laten zien, meer Bijna al onze spelers moeten meteen nadrukken dat twee keer raken vaak een pass- en trapvorm met weer- na hun pass doorbewegen. Dit houdt de beste oplossing is, voor jou en je stand. Die weerstand is beperkt, tijdens wedstrijdvormen ook in dat medespeler(s). want je hebt in balbezit twee spelers posities moeten worden bewaakt, met Natuurlijk kan het gebeuren dat je in meer. Het dus geen partijvorm, met name als het gaat om de restverdedi- de wedstrijd, terwijl sommige posi- richting en met goals. Dat komt pas daarna. Eerst willen we de voorwaar- den scheppen om voetballend aan de ‘Het risico van een overkant te komen. Daarbij is zuivere passing en doorbewegen essentieel. counter-tegen nemen we graag’ En ik kan zeggen dat dit bij PEC Zwol- le inmiddels heel behoorlijk wordt ging. Het spreekt voor zich dat nooit ties net verlaten zijn, balverlies lijdt uitgevoerd. Een reden daarvoor is dat beide backs tegelijkertijd mee kunnen en je een counter om je oren krijgt. de functionele techniek van onze spe- in de aanval. Schuift een centrale ver- Daar staat tegenover dat je ook veel lers sterk getraind is. En daarbij mag dediger in, moet een andere spelers kansen zult creëren. Het risico dat het ook niet vergeten worden dat we op afhaken. Dat zijn zaken die in tacti- een keer mis gaat, nemen we graag. een ideale ondergrond spelen. Op ons sche trainingen goed te oefenen zijn, Wel is het van tijd tot tijd voer voor kunstgras hoef je nooit met oneffen- maar het gaat me om het principe: na discussie geweest in de technische heden rekening te houden en doet je de bal te hebben gespeeld zit je werk staf. Je kunt je voorstellen dat de ver-

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 74 21-05-13 09:37 opties op welk moment ze de bal te eerder afgesloten worden. kunnen geven. In de vorm waarin het ook om het Ik heb helemaal niets met buitenspe- verdedigen gaat, kun je de stap naar lers die stilstaan, aangespeeld moeten 6:5 maken. Vergroot je achter de aan- worden en van daaruit hun eigen ac- tallen aan beide kanten, heb je wel tie willen maken. Dan is namelijk het het probleem dat je ruimte te kort moment al voorbij, is er rugdekking en heb je nauwelijks kans op succes. Er moet altijd beweging zijn. In de ‘Ik heb niets met aanloop daarnaartoe probeer je met korte combinaties de tegenstander buitenspelers die stil- stuk te spelen. Dit kun je ook trainen door nog verder vereenvoudigde vor- staan. Er moet altijd men toe te passen, zoals 2:2 of 3:2. Bij de andere organisatie ging het beweging zijn’ tijdens de demonstratietraining niet alleen om het creëren van aanvalspa- komt. Kiezen wij voor deze vormen tronen, maar ook om het voorkomen dan spelen die daarom altijd op ver- van doelpunten. Daarom hebben we schillende velden. Maar voor deze in de tweede vorm ervoor gekozen training was dat niet haalbaar, omdat om een van de centrale verdedigers het een demonstratie was.” snel uit te laten stappen op een vrij- komende middenvelder. Daardoor Afstemming kregen we achterin een 1:1-situatie Art Langeler: “Het belangrijkste mo- die in wedstrijden ook vaak voorkomt. ment in de coaching bij de aanvals- Dan is het zaak om met name de patronen is de afstemming tussen de ruimte achter je goed te bespelen. Het middenvelder en de aanvaller. Wan- primaire doel van de oefening in ver- neer gaat de aanvaller vertrekken, en dedigend opzicht was het voorkomen wanneer geeft hij aan dat hij de bal dediger en de aanvaller Art van een doelpunt. Dat lukte goed. Het wil hebben? Die momenten zijn situ- Langeler daar wel eens anders over secundaire doel, het starten van een atief uitstekend coachbaar. Uiteraard denken.” tegenaanval, kwam er misschien iets bemoei ik me daar als hoofdtrainer minder uit. normaliter heel nadrukkelijk mee, Aanvalspatroon Je kunt vrij eenvoudig provoceren dat waar we tijdens de demo de taken an- Art Langeler: “Bij de vorm die we la- die tegenaanval er toch gaat komen. ders hadden verdeeld en ik vooral de ten zien, 5:4, trainen we een aanvals- Als je het overtal bij de balbezitter uitleg naar de mensen op de tribune patroon in. In het spel van PEC Zwolle inwisselt voor een ondertal – door verzorgde. is het steeds een wapen geweest om één speler naar de andere partij te In de andere vorm, de verdedigende de steekpass te geven op de rechts- brengen krijg je immers 4:5 – gaat de vorm, zul je de aanvallende ploeg buiten. De buitenspeler moet altijd ge- bal vaak verloren en heb je steeds eerder begeleidend coachen. Je sti- richt zijn op het passje binnendoor. In een tegenaanval. Het viertal moet muleert hen om zo snel mogelijk tot onze selectie hebben we met Furdjel dan na balverlies gelijk druk zetten een kans te komen, teneinde de keuze Narsingh een heel snelle speler, met en de counter eruit halen. Maar het voor de verdedigers zo lastig mogelijk hadden we een speler die moge duidelijk zijn dat het accent van te maken: moet ik instappen of niet? tot die steekpass perfect in staat was. de training dan wel compleet anders Hier leg je de situatieve coaching weer De vorm 5:4 is er in eerste instantie komt te liggen.” vooral bij de verdedigers.” op gericht om een middenvelder vrij te spelen, die vervolgens de aanval Methodiek Samenvatting: bedient. De middenvelder wordt in- Art Langeler: “In beide vormen kun • rt angeler vindt een traditio- gespeeld en draait open. De loopactie je methodisch zeker nog het een en nele warming-up niet zinvol. van de buitenspeler moet duidelijk ander doen voordat je bij 10:10 uit- • PC wolle gaat vrijwel direct bedoeld zijn om de bal óf in de voeten komt, zoals we in deze demonstratie- over op een positiespel 8:2 of te ontvangen, óf in de diepte. Ga je training gedaan hebben. Bij de vorm 7:3. diep, dan moet je daarvoor het juiste waarin het gaat om het snel aanspe- • Drbewegen na de pass is de moment kiezen. Daarop kunnen wij len van de spitsen kun je het meer kern van de samenspel. ons nog verbeteren. Het gaat erom complex maken door de aantallen • Het positiespel heet als doel om dat je aanvallers opties geeft wat ze groter te maken. De ruimte wordt de aanvallers zo snel mogelijk kunnen doen, en je middenvelders dan kleiner en de passlijnen kunnen vrij te spelen.

74 75 De Voetbaltrainer 194 2013

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 75 21-05-13 09:37

TRAINERSCONGRES

Trainingsvormen Art Langeler

Warming-up Groot positiespel

Doel Doel • warming-up voor de trai- • verbeteren van het positiespel ning 1 • verbeteren van de functionele techniek en het doorbewe- 2 • verbeteren van de functi- gen na de pass onele techniek Organisatie Organisatie • veld van zestienmeterlijn tot middenlijn, met doorge- • veld van 6 bij 6 meter trokken zijkanten van zestienmetergebied (8:2), of 10 bij 10 meter • trainer in middencirkel met voldoende ballen 1 (7:3), of 11 bij 10 meter • hesjes voor beide partijen en twee neutrale spelers (bij methodische stap, 7:3 met 1x raken) Inhoud • positiespel 8:8+2 Inhoud • maximaal twee keer raken • positiespel 8:2: • beweegt een speler niet dóór na zijn pass, dan kan de - 1x raken trainer ingrijpen door balbezit aan de andere partij te - niet terug naar de speler waar je de bal van ontvangt geven • positiespel 7:3: • voorkom de lange, hoge pass als het mogelijk is; zoek - jongste drie starten in het midden oplossingen over de grond - 2x/1x raken: als de speler van wie je de bal krijgt de bal twee keer • x-aantal rondspelen is een punt; na afloop beloning/straf heeft geraakt, mag je zelf maar één keer raken voor winnaar/verliezer - er mag gespeeld worden met een ‘middenman’, maar die speler mag er niet staan, hij mag er wel komen Methodiek - methodische stap: iedereen één keer raken en je mag maar één keer • 9:9; vrij spel en tien keer rondspelen is een punt terugspelen naar de man van wie de bal vandaan komt (dus niet steeds heen en weer tikken door een tweetal) • geen discussie over wie er moet verdedigen: snel oplossen en doorspe- len anvalspatronen en omschakeling

Coaching Doel • ‘Speel met goede balsnelheid: bal moet te verwerken zijn door je mede- • verbeteren van een aanvalspatroon speler.’ • verbeteren van de omschakeling (counter en voorkomen • ‘Speel op juiste been van de medespeler aan, in de richting waar hij van counter) heen kan.’ 4b • ‘Speel niet over je eigen standbeen heen, dankzij goed voetenwerk Organisatie vooraf.’ • half speelveld 3 • ‘Coach elkaar.’ • groot doel 4a 2 • ‘Goed vrijlopen, • trainer met voldoende ballen op middenstip (of aan de steeds korte stukjes.’ zijkant beginnen met de eerste bal) 1 • ‘Kom in de as voor je man op het juiste 2 Inhoud moment: medespe- • aanvalsvorm 5:4+k lers opties geven.’ • trainer speelt de eerste bal in • vijftal probeert tot scoren te komen Variatie • viertal plus keeper probeert het scoren te voorkomen, 1 • nooit terugspelen de bal te veroveren en te scoren in een doeltje op de naar de speler van middenlijn (of lijnvoetbal) wie je de bal krijgt • verplicht twee keer Methodiek raken 2 • centrale verdediger laten uitstappen, achterin tot 1:1 komen • uitbouwen naar 10:10 op het hele speelveld (twee keer 1:3:3:3, met alle normale spelregels)

www.devoetbal trainer.nl

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 76 21-05-13 09:37 3 4

4b 3

4a 2

1

5 6

76 77 De Voetbaltrainer 194 2013

72-73-74-75-76-77_langeler.indd 77 21-05-13 09:37

TRAINERS CONGRES Tekst: Sander de Vries

Hollandse School enige kans om mee te doen met top Verdedigen, valkuilen en voorbereidingen

Tijdens de forumdiscussie op het Nationaal Trainerscongres 2013 schoven de topcoaches , en Fred Rutten bij gespreksleider Joep Schreuder aan om te praten over verschillende visies, recente inzichten en oude valkuilen. Een impressie.

Verdedigen bijvoorbeeld kenbaar dat hij zich echt ik als trainer eens een stapje terug kan Ronald Koeman: “Verdedigers worden als verdediger wil ontwikkelen.” doen. Dat heeft te maken met onze vaker goede trainers dan aanvallers, Frank de Boer: “Verdedigen is niet meer jonge ploeg, maar ook met het feit dat omdat zij gewend zijn om collectiever alleen een man uitschakelen en een wij voor dit seizoen vier nieuwe spelers te denken. Ze zijn altijd veel met de lange bal geven. Een verdediger moet moesten inpassen. Die ook nog eens in organisatie op het veld bezig. Dat moet communicatief sterk zijn en daarnaast de as van het veld voetbalden. Dat kost ook, anders komen ze zelf in de proble- gewoon heel goed kunnen voetballen. vanzelfsprekend tijd. Naarmate het men. Dat is een groot verschil met de Zie de verdedigers van Bayern München seizoen vordert, verschuift je focus wel meeste aanvallers, die zo snel mogelijk en , en dan met van het team naar andere, specifiekere de bal willen om doelpunten te maken. name Mats Hummels. Dat vind ik een vlakken.” Het is voor mij gemakkelijker om bij- fantastisch intelligente speler.” Frank de Boer: “Dat is natuurlijk het voorbeeld te coachen dan ideale plaatje. In het begin van het een spits. Dat komt omdat ik vroeger Voorbereiding seizoen is mijn coaching voornamelijk op dezelfde positie als Stefan speelde. Frank de Boer: “Voor mij zit het mees- op het systeem waarin we voetballen Het is de reden dat in het hedendaagse te werk in de beginperiode van het gericht. Later wordt dat individueel. voetbal veel met specialisten wordt seizoen. Dan maak je als staf aan het Bij Ajax zijn wij continu bezig om gewerkt. Roy Makaay is bijvoorbeeld team duidelijk hoe je wilt voetballen. heel veel verantwoordelijkheid bij de nauw bij onze aanvallers betrokken.” In die periode zien onze voetballers spelers neer te leggen. Ik wil hun niet Fred Rutten: “Verdedigers hebben in het dan ook de meeste videobeelden van allerlei informatie opdragen; het moet algemeen meer verantwoordelijkheid wedstrijdsituaties. Tijdens de laatste hun eigen ding worden.” naar het elftal toe. Ieder team begint maanden van het seizoen komt dit toch achterin. Daarom staan daar de bijna niet meer voor.” Kampioensdruk mensen die het elftal bij elkaar houden. Ronald Koeman: “Bij laten Fred Rutten: “Druk en stress speelt on- Hoewel in de jeugd nog steeds ieder wij nog steeds iedere week wedstrijd- getwijfeld een rol. Het belangrijkste is spelertje liever aanvaller of midden- beelden aan onze spelers zien. Ik denk dat spelers ervaring krijgen. Dan kun je velder wil zijn, merk ik de laatste jaren dat hier altijd aandacht voor moet zijn, daar beter mee omgaan.” een kentering in de manier waarop omdat er altijd aspecten zijn die goed Frank de Boer: “Een exemplarisch men naar het vak verdedigen kijkt. Een en minder goed gingen. Bovendien voorbeeld waarin stress bij ons de kop jongen zoals Patrick van Aanholt maakt hebben wij nog steeds geen elftal waar opstak, was de thuiswedstrijd tegen

www.devoetbal trainer.nl

78-79_forumdiscussie.indd 78 21-05-13 13:30 bijvoorbeeld bij Borussia Mönchengladbach zijn gebracht. Ie- dereen dacht: dit wordt een heel grote concurrent voor de spitspositie in het Nederlands Elftal. Nu zit hij bij die club op de bank.”

Hollandse School Frank de Boer: “Nederland is groot ge- worden dank zij de Hollandse School. Dat moet je dan ook uitstralen en in stand houden.” Ronald Koeman: “De Hollandse School is een unieke visie op voetbal. In an- dere landen zie ik vooral veel reactie- voetbal. In Nederland willen wij altijd zelf de bal hebben. Het spel domine- ren. Dat is een positieve insteek, maar of het voldoende is betwijfel ik. Toch denk ik dat de Hollandse School onze enige kans is om te concurreren met de grote voetballanden.” Fred Rutten: “Het grootste compliment dat je als Nederlandse voetbaltrainers kunt krijgen, is de werkwijze van Mat- thias Sammer. Toen hij werd aange- steld als Technisch Directeur bij de Duitse voetbalbond, heeft hij direct de

Foto: Pro Shots Hollandse School gekopieerd. Hij is bij- voorbeeld in plaats van twee met drie spitsen gaan voetballen. En die werk- Real Madrid. Toen merkte ik dat heel eens het grootste probleem. Mentaal wijze is in alle Duitse jeugdelftallen ge- veel voetballers van ons verlamd wa- komt er namelijk veel bij kijken. Inter- implementeerd. Dat zie je nu terug bij ren. Zeker de eerste helft. Ze moesten nationals moeten gewend raken om de Duitse voetbalclubs. De speelwijze echt de schroom van zich afgooien. in een heel korte periode iedere keer van Bayern München is daar natuurlijk Natuurlijk probeer je je spelers zo goed weer een topprestatie te leveren.” het schoolvoorbeeld van.” mogelijk voor te bereiden. Vertel je ze Fred Rutten: “Dat is een leerproces. De dat ze vooral geen rare dingen moe- goede voetballers nemen dergelijke Valkuilen ten doen. Soms heb je bijvoorbeeld ervaringen mee in hun rugzak voor de Frank de Boer: “Voor een beginnende jongens die in zo’n wedstrijd per se de toekomst. Sportief gezien wil iedere trainer is de grootste valkuil dat hij beslissende goal willen maken.” speler natuurlijk het Nederlands elftal afwijkt van zijn ideeën over voetbal. Ronald Koeman: “Bij ons zijn de meeste halen. Om geselecteerd te worden, is Voor geldt bijvoorbeeld dat voetballers stressgevoelig. Ze hebben de club waarbij je speelt heel belang- zijn ideeën dus moeten stroken met namelijk geen ervaring. Vanuit de jeugd rijk. Sommigen kiezen niet voor een de filosofie van PSV. Ik denk dat hij dit maakten ze direct de stap naar het sportieve carrière, maar voor het geld. heel goed heeft afgewogen, anders was eerste elftal. Ze gaan dus van een situ- Voetballers in de Eredivisie die een Phillip er niet ingestapt.” atie dat alles goed en leuk was naar het stap willen maken naar de Bundesliga Ronald Koeman: “Het maken van moeten presteren. Ineens wordt er over of , moeten zich er heel duidelijke afspraken is daarbij heel de Coolsingel gesproken en dat doet goed van bewust zijn of ze die fysiek belangrijk. Het voordeel van Phillip is men in al snel. Het is logisch en mentaal aankunnen.” dat hij al een aantal maanden met de dat dit iets met jonge spelers doet.” Frank de Boer: “Het blijft heel moeilijk selectie heeft gewerkt. Het is voor hem om aan te geven wat een goede keuze nu zaak om de juiste mensen in zijn Oranje voor een speler is. Bij je huidige club staf goed neer te zetten.” Frank de Boer: “Bij Ajax zijn jongens weet je wat je hebt. Dat is iets wat een Fred Rutten: “Ik vind Phillip niet on- gewend om iedere drie, vier dagen jongen als heel goed heeft ervaren als trainer. Hij weet exact wat een wedstrijd te spelen. Ineens komt afgewogen. En aan de andere kant: hij wil en is jarenlang assistent-bonds- daar een belangrijk duel met het Ne- die trein naar het buitenland komt coach geweest. Dan kun je trainingen derlands Elftal bij en dat onderbreekt niet altijd voorbij. Voetballers gaan er leiden en een koers bepalen. Als je het ritme van de club. Natuurlijk vergt vanuit dat ze de nummer één bij hun daaraan vasthoudt, dan kom je ook dat iets van het fysiek, maar dat is niet nieuwe club zijn. Zo zal het ook aan niet in die valkuilen terecht.”

78 79 De Voetbaltrainer 194 2013

78-79_forumdiscussie.indd 79 21-05-13 13:30