Zał ącznik nr 1 do Uchwały Nr IX/49/2007 Rady Gminy Chynów z dn. 20.07.2007r.

PROGRAM ZRÓWNOWA śONEGO ROZWOJU GMINY

CHYNÓW

KANALIZACJA SANITARNA

INDYWIDUALNE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW

Warszawa, lipiec 2007r.

1. Wst ęp. 2. Przedmiot opracowania. 3. Podstawy opracowania. 3.1. Podstawy formalne. 3.2. Podstawy techniczne. 4. Cel opracowania. 5. Podstawowe informacje o obszarze b ędącym przedmiotem opracowania. 5.1. Poło Ŝenie gminy. 5.2. Charakterystyka ogólna gminy. 5.3. Warunki naturalne i rolnictwo. 6. Rola Gminy w budowie systemu oczyszczania ścieków. 7. Ścieki z gospodarstw domowych. 8. Kanalizacja sanitarna w gminie. 9. Wodoci ągi w gminie. 10.Program budowy indywidualnych oczyszczalni ścieków. 11.Procesy technologiczne przydomowych oczyszczalni ścieków. 12.Systemy kanalizacji indywidualnej. 13.Studium wykonalno ści. 14. Porównanie wad i zalet systemów kanalizacji sanitarnej. 15. Zgodno ść programu ze Strategi ą Rozwoju Województwa Mazowieckiego 16.Finansowanie programu. 17.Podstawa prawna dofinansowania przez gmin ę inwestycji proekologicznych realizowanych przez inwestorów prywatnych. 18.Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków. 19. Wnioski ko ńcowe. 20. Zał ączniki: - graficzny (mapa) - typowy projekt oczyszczalni Biopan - uchwała Rady Gminy - umowa (wzór) mi ędzy Urz ędem Gminy a mieszka ńcami

2 1. Wst ęp. Polityka pa ństwa w zakresie zrównowa Ŝonego rozwoju zawarta jest w dwóch dokumentach: 1. II Polityka ekologiczna pa ństwa - Ministerstwo Środowiska, czerwiec 2000 r. 2. Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównowa Ŝonego rozwoju - Rada Ministrów czerwiec 2000. Dokumenty te, po ich przyj ęciu przez Sejm wytyczaj ą kierunki rozwoju województw, okre ślaj ąc ramy dla ich polityk i strategii zrównowa Ŝonego rozwoju.

Podstawowa teza proekologicznej polityki zrównowa Ŝonego rozwoju brzmi: “Zaspakajanie potrzeb materialnych i cywilizacyjnych społecze ństw, grup społecznych i jednostek ludzkich w ramach sprawiedliwego dost ępu do ograniczonych zasobów i walorów środowiska, wraz z równoprawnym traktowaniem potrzeb ogólnospołecznych z potrzebami społeczno ści lokalnych”.

Polityka pa ństwa w zakresie stosunków wodnych i jako ści wód zakłada m. in. realizacj ę programu budowy systemów kanalizacyjnych w osiedlach wiejskich o równowa Ŝnej ilo ści mieszka ńców powy Ŝej 2000 i zabudowie skupionej do roku 2015 i rozwi ązanie w sposób systemowy sanitacji terenów o zabudowie rozproszonej na obszarach wiejskich i miejskich.

Zapisy kierunkowych dokumentów opracowanych przez Ministerstwo Ochrony Środowiska, Rad ę Ministrów i Sejmik województwa winny pozostawa ć wytycznymi wiod ącymi dla gminnych strategii obejmuj ących gospodark ę wodno-kanalizacyjn ą, szczególnie zracjonalizowanie gospodarki ściekowej.

2. Przedmiot opracowania. Przedmiotem niniejszego opracowania jest „ Program Zrównowa Ŝonego Rozwoju Gminy Chynów – Kanalizacja Sanitarna”.

3 Opracowanie zawiera wszystkie podstawowe informacje dotycz ące kompleksowego rozwi ązania systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków, uwzgl ędniaj ąc zarówno systemy kanalizacji zbiorczej, jak i układy przydomowych oczyszczalni ścieków. Program Zrównowa Ŝonego Rozwoju Gminy obejmuje teren całej gminy Chynów. Studium wykonalno ści w nim zawarte opracowano w trzech wariantach.

3. Podstawy opracowania. 3.1. Podstawy formalne. Podstaw ą opracowania „Programu Zrównowa Ŝonego Rozwoju Gminy – Kanalizacja Sanitarna” jest umowa zawarta mi ędzy Wójtem Gminy Chynów a Euro Projekt Sp. z o.o. z siedzib ą w Warszawie.

3.2. Podstawy techniczne. Program Zrównowa Ŝonego Rozwoju Gminy opracowano na podstawie: - „Strategia Rozwoju Gminy Chynów na lata 2004-2010” - „Program Ochrony Środowiska dla gminy Chynów na lata 2004-2007 z uwzgl ędnieniem lat 2008-2011”. - „Program Ochrony Środowiska dla gminy Chynów - Stan istniej ący”. - Prawo Ochrony Środowiska Ust. Nr 627z dnia 27.04.2001r (Dz. U Nr 62/2001) - Prawo Wodne Ust. Nr 1229 z dnia 18.07.2001r (Dz. U Nr 115/2001) - Rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 29.11.2002 r w sprawie warunków jakie nale Ŝy spełnia ć przy wprowadzaniu ścieków do wód lub ziemi. - Przeprowadzonych konsultacji i wizji lokalnych na terenie gminy. - Map geodezyjnych w skali 1: 10 000.

4. Cel opracowania. Celem niniejszego opracowania jest uzyskanie optymalnego rozwi ązania problemów gospodarki ściekowej w gminie, uwzgl ędniaj ąc zarówno wzgl ędy techniczne jak i ekonomiczne. Przygotowany PZRG i zawarte w nim studium wykonalności pozwoli na:

4 - optymalne planowanie inwestycji zwi ązanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków; - uzyskanie wyczerpuj ących informacji o kosztach całego przedsi ęwzi ęcia inwestycyjnego; - racjonalne dostosowanie nakładów inwestycyjnych w tym obszarze do mo Ŝliwo ści bud Ŝetu gminy; 5. Podstawowe informacje o obszarze b ędącym przedmiotem opracowania. 5.1. Poło Ŝenie gminy. Chynów poło Ŝona jest w województwie mazowieckim, w północnej cz ęś ci powiatu grójeckiego. Sąsiadami administracyjnymi gminy Chynów s ą: - Miasto i Gmina Grójec - Gmina Warka, - Miasto i Gmina Góra Kalwaria, - Gmina Jasieniec, - Gmina Pra Ŝmów,

Mapa powiatu grójeckiego. Źródło: www.mazovia.pl Północna granica gminy stanowi jednocze śnie fragment północnej granicy powiatu grójeckiego z powiatem piaseczy ńskim: Pra Ŝmów i Góra Kalwaria, na

5 południowym wschodzie z gmin ą Warka, na południu z gmin ą Jasieniec, na zachodzie z gmin ą Grójec. Najwa Ŝniejszymi ci ągami komunikacyjnymi, przechodz ącymi przez gmin ę s ą: - droga krajowa Nr 50 Mszczonów – Grójec – Chynów - Góra Kalwaria; - droga wojewódzka Nr 731 Potycz – Warka – Kozienice.

Źródło: www.serwisy.gazeta.pl 5.2. Charakterystyka ogólna gminy Struktura demograficzna Gmina Chynów to 62 miejscowo ści i 54 sołectwa. Zajmuje obszar o powierzchni 13 523 km², liczba jej mieszka ńców wynosi 9280. W latach 1995-2002 liczba mieszka ńców uległa niewielkim zmianom, przede wszystkim w wyniku przyrostu naturalnego, który jest zmienny w poszczególnych latach, ale przy niewielkiej warto ści nie przekraczaj ącej 0,1%. W zwi ązku z tym poziom zaludnienia gminy nale Ŝy uzna ć za stabilny. Struktura wiekowa mieszka ńców gminy jest nast ępuj ąca: - mieszka ńcy w wieku przedprodukcyjnym – 24,9% - mieszka ńcy w wieku produkcyjnym – 59,3%

6 - mieszka ńcy w wieku poprodukcyjnym – 15,8%

W stosunku do podobnej struktury dla powiatu grójeckiego, w gminie Chynów udział ludno ści w wieku przedprodukcyjnym jest znacznie wy Ŝszy (23,9% dla powiatu), przy nieznacznie ni Ŝszych udziałach w wieku produkcyjnym (59,9% w powiecie) i poprodukcyjnym (16,3% powiat).

Struktura wiekowa ludno ści w gminie Chynów

wiek poprodukcyjny wiek przedprodukcyjny 16% 25%

wiek produkcyjny 59%

wiek poprodukcyjny wiek produkcyjny wiek przedprodukcyjny

7 Struktura wiekowa ludno ści w pow. grójeckim

wiek poprodukcyjny wiek przedprodukcyjny 16% 24%

wiek produkcyjny 60%

wiek poprodukcyjny wiek produkcyjny wiek przedprodukcyjny

Środowisko kulturowe Na terenie gminy Chynów znajduje si ę 5 obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków, s ą to: • Budziszyn – zespół dworsko-parkowy z XIX w.; • Chynów – drewniany ko ściół p.w. św. Trójcy z XVI w.; • Drwalew: -zespół ko ścioła parafialnego p.w. św. Piotra i Pawła z XVIII w. zło Ŝony z: ko ścioła, dzwonnicy, ogrodzenia z kaplicami I alei lipowej do pałacu (44/A?80) -zespół pałacowo-parkowy z poł. XIX w. Zło Ŝony z pałacu, oficyny, pawilonu i parku (534/A/93) • śyrków – park w stylu angielskim z przełomu XIX w XX w. (301/A/85)

Ponadto na terenie gminy Chynów znajduj ą si ę miejsca i obiekty nie wpisane do Rejestru Zabytków a posiadaj ące walory zabytkowe lub historyczne, s ą to:

8 • obiekty architektoniczne: szkoła podstawowa w Budziszynku, ko ściół parafialny i drewniana szkoła w Pieczyskach oraz zespół poddworski w śyrowie; • cmentarz z okresu I wojny światowej w Dobiecinie; • zespół dworsko-parkowy w Grobicach; • stanowiska archeologiczne w miejscowo ściach: Budziszyn, Chynów, Chynów Południowy, Drwalew, Edwardów, , Hipolitów, Irenów, Janów, Machcin, Michalin, Michałów-Milanów, Orzechów, Pieczyska, , Stanisławów, , Sułkowice, , Wola Siwowska, śelechów.

5.3. Warunki naturalne i rolnictwo. Rze źba terenu Gmina Chynów znajduje si ę w cało ści w strefie recesji zlodowacenia środkowopolskiego. Zasadnicze elementy rze źby, tworz ącej dzisiejsz ą powierzchni ę terenu, zostały ukształtowane w czasie stadiału Warty, kiedy po raz ostatni rejon ten w cało ści przykrył lodowiec, a tak Ŝe podczas recesji zlodowacenia północnopolskiego, kiedy istotn ą rol ę odgrywały procesy erozyjno-denudacyjne. Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym J. Kondrackiego, gmina Chynów poło Ŝona jest w obr ębie mezoregionu Równiny Warszawskiej (318.76). Jednostka nale Ŝy do makroregionu Niziny Środkowomazowieckiej (318.7), w krajobrazie której dominuj ą bezjeziorne równiny denudacyjne zbudowane z glin morenowych i piasków, ze Ŝwirowymi osta ńcami moren i kemów starszych zlodowace ń. W morfologii zaznaczaj ą si ę ponadto pola wydmowe, b ędące pozostało ści ą postaglacjalnej działalno ści eolicznej.

Wody powierzchniowe Obszar gminy Chynów le Ŝy w cało ści w dorzeczu rzeki Wisły. Podstawowym elementem sieci hydrograficznej na terenie gminy jest rzeka Czarna, płyn ąca w jej centralnej cz ęś ci. Rzeka Czarna ( Cedron ) stanowi lewostronny dopływ Wisły. Swój pocz ątek bierze w rejonie miejscowo ści Wierzchowina, na wysoko ści ok. 145 m n.p.m. i płynie w kierunku północno-wschodnim.

9 W 1973 roku przekopano kanał, ł ącz ący j ą z Jeziork ą, co spowodowało zasadnicze zmiany w dorzeczu. Cz ęść wód Czarnej odci ęto i przerzucono do Jeziorki, cz ęść natomiast płynie bezpo średnio do Wisły, do której wpada w rejonie Królewskiego Lasu. Czarna jest rzek ą II rz ędu, o szeroko ści koryta ok. 5-15 m, odwadniaj ącą obszar 230 km². W granicach powiatu grójeckiego płynie na odcinku 32,5 km, gdzie jest całkowicie uregulowana. Geneza jej nieregularnej doliny zwi ązana jest z wytopiskami po bryłach martwego lodu. Ró Ŝnice stanów wody w rzece dochodz ą do 1,3 m. Najwy Ŝsze stany w rzece notowane s ą wiosn ą w kwietniu (okres roztopów), najni Ŝsze natomiast w lipcu. Sie ć hydrograficzn ą gminy stanowi ą ponadto liczne mniejsze strumienie i rzeki. W jej granicach wyst ępuje równie Ŝ szereg drobnych zagł ębie ń bezodpływowych- bezimiennych oczek wodnych. Na obszarach zatorfionych i terenach podmokłych znajduj ą si ę liczne rowy melioracyjne. W dolinie Czarnej wyst ępuj ą ponadto kompleksy stawów – w miejscowo ściach Budziszyn i Rososz. Główn ą funkcj ą zbiorników w ilo ści- 20 w całej gminie, jest retencja wód oraz hodowla ryb. Do najwi ększych nale Ŝą (obok ww.) zbiorniki w Edwardowie, Franciszkowie i Maryninie. W obr ębie rozpatrywanego obszaru znajduje si ę 1 posterunek wodowskazowy, wykorzystywany do obserwacji stanów wód powierzchniowych. Zlokalizowany jest na rzece Czarnej – obecnie w Chynowie (kiedy ś w Czaplinku) i nale Ŝy do sieci obserwacyjnej Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Ogólna ocena dotycz ąca stanu wód powierzchniowych na obszarze gminy Chynów nie wypada zadowalaj ąco. Wpływ na ten stan rzeczy maj ą: niedostateczny rozwój sieci kanalizacyjnej i zwi ązane z tym nielegalne odprowadzanie ścieków socjalno-bytowych bezpo średnio do gruntu b ądź te Ŝ do istniej ącej sieci rowów melioracyjnych. Wi ększo ść mieszka ńców nie jest podł ączona do kanalizacji, a ścieki gromadzone s ą w szambach, cz ęsto nieszczelnych, co stwarza bezpo średnie zagro Ŝenie dla czysto ści wód powierzchniowych. Rzeka Czarna stanowi tym samym odbiornik dla ścieków zarówno surowych jak i oczyszczonych z okolicznych miejscowo ści.

10 Istotnym problemem na terenie gminy pozostaj ą równie Ŝ rolnicze zanieczyszczenia obszarowe, zwi ązane tutaj głównie ze stosowaniem środków chemicznej ochrony ro ślin oraz nawozów mineralnych i organicznych, które przedostaj ą si ę do wód rzecznych wraz ze spływem powierzchniowym (wody opadowe i roztopowe). Na nieznaczne polepszenie jako ści wód wpływaj ą przede wszystkim działania w zakresie zmiany w technologii produkcji w zakładach przemysłowych oraz modernizacji oczyszczalni i usprawnienia istniej ących urz ądze ń do oczyszczania ścieków.

Wody podziemne Zgodnie z podziałem hydrologicznym Polski gmina Chynów poło Ŝona jest w obr ębie południowomazowieckiego regionu hydrologicznego, w którym główne pi ętra wodono śne wyst ępuj ą w osadach: trzeciorz ędu i czwartorz ędu. Ponadto gmina Chynów poło Ŝona jest w zasi ęgu: • GZWP 222 – czwartorz ędowego zbiornika Dolina rz. Śr. Wisła (Warszawa – Puławy) • GZWP 215 – trzeciorz ędowego zbiornika Subniecka Warszawa. Poza poziomami u Ŝytkowymi na terenie gminy eksploatowane s ą tak Ŝe płytkie wody gruntowe zwi ązane z soczewkami i przewarstwieniami piaszczystymi wyst ępuj ącymi w strefie przypowierzchniowej, w śród glin zwałowych. S ą one ujmowane płytkimi studniami wierconymi i studniami kopalnymi. W ostatnich latach nast ąpiło drastyczne obni Ŝenie si ę poziomu zwierciadła wód gruntowych, co spowodowało okresowe braki wody w studniach. Najbardziej nara Ŝone na zanieczyszczenia s ą wody gruntowe wyst ępuj ące płytko i bez izolacji. Na ich jako ść znacz ący wpływ ma sposób zagospodarowania terenu w rejonie studni. Stwierdzane z wodzie zanieczyszczenia najcz ęś ciej maj ą charakter punktowy i s ą pochodzenia antropogenicznego, a ich przyczynami mog ą by ć w głównej mierze: zrzuty ścieków do wód i gruntu, niezgodne z obowi ązuj ącymi przepisami składowanie odpadów, a tak Ŝe niewła ściwe

11 składowanie i stosowanie nawozów organicznych i sztucznych oraz środków ochrony ro ślin w rolnictwie. W zwi ązku z powy Ŝszym konieczna jest poprawa sanitacji wsi, a tak Ŝe wła ściwe i kontrolowane stosowanie środków ochrony ro ślin i nawozów, co ma istotne znaczenie w dalszym funkcjonowaniu gminy Chynów.

Rolnictwo Gmina Chynów poło Ŝona jest w rejonie ukształtowanej specjalizacji sadowniczej o znaczeniu krajowym w tzw. „ grójecko - wareckim zagł ębiu sadowniczym ”. Rejon ten obejmuje 11 gmin poło Ŝonych w północnej cz ęś ci podregionu radomskiego, w którym sady zajmuj ą ponad 46 tys. ha, produkuj ąc 1/3 owoców w kraju. Powierzchnia nasadze ń sadowniczych w gminie systematycznie wzrasta – w ostatnich latach średnio o 5% rocznie i obecnie wynosi około 2 539 ha. Gmina wykazuje czytelne zró Ŝnicowanie rolniczej przestrzeni produkcyjnej, która dzieli si ę na obszary intensywnej oraz średnio intensywnej i ekstensywnej produkcji rolnej. Obszary intensywnego rolnictwa zlokalizowane s ą w cz ęś ciach gminy: środkowej, północno – wschodniej i południowej. Najwi ęcej gospodarstw towarowych o kierunku produkcji ogrodniczej znajduje si ę we wsiach: Chynów, Wola Chynowska, Pawłówka, Sułkowice, , , , , Kr ęŜ el, Machcin, Marynin. W produkcji zwierz ęcej dominuje chów bydła mlecznego na bazie własnych pasz i koncentruje si ę we wsiach: Drwalew, śyrów, Kukały, Franciszków, Marianów, Wola śyrowska, Bardzice, Gliczyn. Obszary średnio intensywnego i ekstensywnego rolnictwa, to pozostałe tereny gminy. Na terenie gminy Chynów dominuje własno ść prywatna (ponad 95% powierzchni gminy), funkcjonuje 2 300 gospodarstw rolnych o powierzchni powy Ŝej 1 ha i 2 255 działek rolnych o powierzchni poni Ŝej 1 ha.

12 Struktura gospodarstw rolnych przedstawia si ę nast ępuj ąco: Powierzchnia gospodarstwa Liczba gospodarstw 1-2 ha 531 (23,0% ogółu gospodarstw) 2-5 ha 860 (37,4% ogółu gospodarstw) 5-7 ha 288 (12,5% ogółu gospodarstw) 7-10 ha 309 (13,6% ogółu gospodarstw) 10-15 ha 222 (9,6% ogółu gospodarstw) 15 ha 90 (3,9% ogółu gospodarstw)

6. Rola Gminy w budowie systemu oczyszczania ścieków. Ustawa o samorz ądzie gminnym stanowi, Ŝe zaspakajanie zbiorowych potrzeb mieszka ńców nale Ŝy do zada ń własnych Gminy. W szczególno ści zadania własne obejmuj ą sprawy ochrony środowiska, wodoci ągów, zaopatrzenia w wod ę, kanalizacji oraz usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych. Zadania samorz ądu wynikaj ące z zapisów ustawy s ą zadaniami obligatoryjnymi oraz rezultatem świadomo ści struktur samorz ądowych, ich dojrzało ści i odpowiedzialno ści za zrównowa Ŝony rozwój i zachowania proekologiczne wspólnoty. W przypadku gminy Chynów celem polityki ekologicznej przez ni ą realizowanej „ jest takie gospodarowanie środowiskiem, które zapewnia zachowanie tego środowiska w stanie odpowiadaj ącym potrzebom zdrowotnym i bytowym człowieka. Cel ten przekłada si ę na działalno ść polegaj ąca na likwidacji i zapobieganiu negatywnym skutkom działalno ści gospodarczej oraz na racjonalnym wykorzystaniu zasobów przyrodniczych, surowcowych i terenowych” . Głównym źródłem zanieczyszcze ń w gminie s ą ścieki pochodz ące z gospodarstw domowych i przemysłu. Ścieki komunalne odprowadzane s ą do lokalnych szamb. Nale Ŝy zaznaczy ć, Ŝe du Ŝa cz ęść tych szamb jest nieszczelna, co powoduje bardzo du Ŝe zanieczyszczenie gleby oraz wód powierzchniowych. Z tego wła śnie powodu b udowa systemów kanalizacji sanitarnej nale Ŝy niew ątpliwie do zada ń najwa Ŝniejszych.

13 Poza systemem zbiorczej kanalizacji sanitarnej, odprowadzaj ącym ścieki do zbiorczych oczyszczalni ścieków, nale Ŝy rozwa Ŝyć mo Ŝliwo ść , a wr ęcz konieczno ść , zastosowania innych rozwi ąza ń. Takim rozwi ązaniem, uzupełniaj ącym dla systemu kanalizacji zbiorczej, jest kanalizacja indywidualna - przydomowe oczyszczalnie ścieków.  Podstaw ą koncepcji rozwoju kanalizacji sanitarnej powinny by ć cechy charakterystyczne dla danej Gminy. Jako rozwi ązanie systemowe nale Ŝy przyj ąć zastosowanie uzupełniaj ących si ę rozwi ąza ń w zakresie gospodarki ściekowej, ści śle uzale Ŝnionych od warunków lokalnych a jednocze śnie uzasadnionych technologicznie i ekonomicznie.  Kształtowanie rozwoju Gminy winno odwoływa ć si ę do potrzeb i preferencji wyborców. Działania samorz ądu zaspakajaj ące potrzeby najwi ększych grup mieszka ńców s ą niew ątpliwie najbardziej efektywne.  Działania samorz ądu winny uwzgl ędnia ć aspekty ekonomiczne, by ć oszcz ędne i skuteczne oraz odwoływa ć si ę do współdziałania z mo Ŝliwie szerok ą reprezentacj ą mieszka ńców Gminy.  Rozwój lokalny winien obejmowa ć wszystkie grupy mieszka ńców. Gospodarka rynkowa powoduje, Ŝe ró Ŝnice interesów poszczególnych grup społecznych coraz bardziej si ę pogł ębiaj ą. Środowiska wpływaj ące na rozwój Gminy winny znale źć mo Ŝliwy kompromis, zapewniaj ący szans ę Ŝycia w nieska Ŝonym środowisku, zarówno obecnemu jak i przyszłym pokoleniom .

Rozwój gminy i jej funkcjonowanie powinny przebiegać przy wykorzystaniu nast ępuj ących modeli zarz ądzania: - zarz ądzanie strategiczne - długookresowe ; np. 8 lat - zarz ądzanie średniookresowe - obejmuj ące okres trwania jednej kadencji samorz ądu; - zarz ądzanie operacyjne - nastawione na realizacje konkretnych, bie Ŝą cych przedsi ęwzi ęć i projektów.

14 Ochron ę ziemi, wód podziemnych i powierzchniowych przed zanieczyszczeniem ściekami komunalno-bytowymi nale Ŝy uwzgl ędni ć we wszystkich modelach zarz ądzania. Niniejsze opracowanie przedstawia mo Ŝliwo ść realizacji systemu kanalizacji sanitarnej gminy. Uwzgl ędnia równie Ŝ budow ę kanalizacji indywidualnej, wskazuj ąc jednocze śnie mo Ŝliwo ści przyspieszenia sanitacji obszaru gminy.

Zgodnie z wytycznymi zawartymi w rozdziale „Plan rozwoju lokalnego” w „Strategii Rozwoju Gminy Chynów ” (pkt. 2 „Program poprawy jako ści usług komunalnych świadczonych przez gmin ę”) projekty inwestycyjne gminy z zakresu odprowadzania i oczyszczania ścieków, wskazane do realizacji w latach 2004- 2006 to: - Modernizacja oczyszczalni ścieków w Sułkowicach (w celu poprawienia parametrów ścieków oczyszczonych); - Realizacja programu ochrony zlewni rzek Pilicy i Jeziorki (realizowanego w ramach zwi ązku gmin powiatu grójeckiego), zakładaj ącego finansowe i organizacyjne wsparcie budowy indywidualnych i grupowych oczyszczalni ścieków dla obsługi osadnictwa w gminie; - Budowa sieci kanalizacyjnej dla miejscowo ści: Chynów, Grobice, Wola Chynowska, Sułkowice, Jakubowizna, Widok i Drwalew; - Podj ęcie działa ń na rzecz wspólnego wykorzystania oczyszczalni ścieków w Zakładzie Produkcji Leków Weterynaryjnych „Biowet” w Drwalewicach;

Na lata 2011-2015 , zgodnie ze „Strategi ą...” planowana jest jednak rozbudowa zbiorowego systemu kanalizacji współpracuj ącego z oczyszczalni ą w Sułkowicach, tj. wybudowanie w latach 2005-2006 sieci, obejmuj ącej miejscowo ści Chynów, Wola Chynowska, Jakubowizna i Widok oraz rozbudowa i modernizacja zbiorowego systemu kanalizacji współpracuj ącego z oczyszczalnia w Drwalewie. Planowana jest równie Ŝ (poza wcze śniej wymienionymi inwestycjami ) budowa nowej oczyszczalni w rejonie miejscowo ści Budziszynek-Kr ęŜ el, o przepustowo ści

15 600m³/d, do której podł ączonych b ędzie 41 miejscowo ści, zgromadzonych głównie w południowej cz ęś ci gminy-łącznie 6499 osób, co stanowi ok. 70% mieszka ńców. Docelowo planowane jest do 2015 roku wybudowanie kolejnych 25 km sieci kanalizacyjnej, do której podł ączonych byłoby 9100 mieszka ńców gminy, tj. 99%. Pozostali b ędą korzystali z indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Są to tylko teoretyczne zało Ŝenia, w praktyce mo Ŝe to jednak wygl ąda ć całkiem inaczej. Nie wykluczone , Ŝe ze wzgl ędu na warunki panuj ące na terenie gminy Chynów, ekonomicznie i technologicznie uzasadnione b ędzie zastosowanie indywidualnych systemów oczyszczania ścieków na znacznie wi ększym obszarze – czego dowodzi ten dokument.

Postawione przed gmin ą zadania dotycz ące regulacji gospodarki wodno- ściekowej maj ą na celu: - obj ęcie kanalizacj ą jak najwi ększego terenu gminy; - ochron ę i popraw ę stanu środowiska naturalnego; - ochron ę zdrowia ludno ści. Natomiast oczekiwanym efektem ma by ć: - poprawa stanu zdrowia ludno ści; - ochrona środowiska naturalnego przed ska Ŝeniem; - rozwój turystyki i agroturystyki oraz zwi ązanej z ni ą przedsi ębiorczo ści.

6. Ścieki z gospodarstw domowych. Znaczna cz ęść domów jednorodzinnych nie jest i nigdy nie b ędzie podł ączona do zbiorczych systemów kanalizacyjnych. Problem unieszkodliwiania ścieków dla tych nieruchomo ści nie jest do chwili obecnej rozwi ązany. Na brak rozwi ąza ń gospodarki ściekowej składa si ę zarówno polityka pa ństwa, przyczyny natury technologicznej, a przede wszystkim ekonomicznej (min. skromne środki finansowe w bud Ŝetach gmin, niewielkie zasoby finansowe mieszka ńców gmin, jak równie Ŝ trudno ści w pozyskaniu finansowania zewn ętrznego itp.).

16 Nie ulega w ątpliwo ści, Ŝe budowa i eksploatacja infrastruktury wodno- kanalizacyjnej przy małym zag ęszczeniu odbiorców jest znacznie kosztowniejsza ni Ŝ przy zabudowie zwartej, ze wzgl ędu na wydłu Ŝenie niezb ędnych odcinków sieci. W tym przypadku opłacalne staje si ę wybudowanie, w miejscowo ściach odległych i maj ących rozproszon ą zabudow ę, systemu oczyszczalni indywidualnych.

Brak systemowych rozwi ąza ń problemu oczyszczania ścieków powoduje dramatyczny skutek. Nie oczyszczone lub oczyszczone w niedostateczny sposób ścieki zagra Ŝaj ą zarówno glebie, jak równie Ŝ wodom powierzchniowym i podziemnym, a tym samym całemu środowisku naturalnemu.

Ścieki bytowo-komunalne zwi ązane z funkcjonowaniem gospodarstwa domowego stanowi ą 90 - 95% konsumowanej wody. Około 5 - 10% przypada na podlewanie ogrodu, mycie samochodu itp. Na ilo ść wytwarzanych ścieków wpływaj ą niew ątpliwie nast ępuj ące czynniki: – standard wyposa Ŝenia domów w urz ądzenia sanitarne, – sposób wytwarzania CWU, – źródło poboru wody (wodoci ąg lub uj ęcie własne), – koszt pozyskania wody, – wiek i nawyki higieniczne mieszka ńców.

Przyjmuje si ę, Ŝe normatywna ilo ść ścieków wytworzonych przez jednego mieszka ńca wynosi 150 litrów/dzie ń ,co daje w ci ągu miesi ąca wielko ść 4,5 m3/mieszka ńca. Ilo ść ścieków wytwarzanych przez czteroosobow ą rodzin ę mieszkaj ącą w domu jednorodzinnym wynosi 18 m 3/miesi ąc. Przy obecnych kosztach usług asenizacyjnych, wywóz szamba ze szczelnego, bezodpływowego zbiornika obci ąŜ a bud Ŝet czteroosobowej rodziny kwot ą ok. 250 zł / miesi ąc. Niestety koszty te w wielu gospodarstwach domowych s ą redukowane przez rozszczelnianie zbiorników nieczysto ści. Ni Ŝsze koszty usług asenizacyjnych s ą

17 spowodowane rozs ączaniem nieoczyszczonych ścieków do gruntu, co oczywi ście powoduje zanieczyszczanie wód i degradacj ę środowiska naturalnego.

Gmina Chynów liczy 62 miejscowo ści podzielone na 54 sołectwa, a zasoby mieszkaniowe przedstawia poni Ŝsza tabela: ( dane z U.G. Chynów).

Liczba budynków Liczba mieszka ńców w Miejscowo ści wchodz ące w mieszkalnych Ilo ść ścieków Lp. poszczególnych skład gminy (sołectwa) poszczególnych [m³/d] miejscowo ściach miejscowo ściach 1 Adamów Rososki 18 64 9,60

2 56 184 27,60

3 Barcice Rososkie 31 105 15,75

4 Budy Sułkowskie 52 125 18,75

5 Budziszyn 33 103 15,45

6 Budziszynek 53 221 33,15

7 Chynów 132 397 59,55

8 Dąbrowa Du Ŝa 35 121 18,15

9 Dobiecin 19 56 8,40

10 Drwalew 140 1035 155,25 11 Drwalewice 32 109 16,35

12 Edwardów 21 49 7,35

13 Franciszków 12 46 6,90 14 Gaj śelechowski 43 122 18,30

15 Gliczyn 10 43 6,45

16 Grabina 24 60 9,00

17 Grobice 79 268 40,20

18 Henryków 13 47 7,05

19 Jakubowizna 106 344 51,60

20 Janów 78 232 34,80

21 Jurandów 26 77 11,55

22 Kr ęŜ el 60 214 32,10

23 Kukały 46 108 16,20

24 19 80 12,00

25 Ludwików 12 32 4,80

26 Machcin 44 188 28,20

27 Marianów 27 88 13,20

18 28 Martynów 37 161 24,15

29 Marynin 30 111 16,65

30 Mąkosin 22 94 14,10

31 Milanów 23 36 5,40

32 96 274 41,10

33 Ostrowiec 27 73 10,95

34 Pawłówka 23 93 13,95

35 Pieczyska 30 113 16,95 Adamów Drwalewski 10 16 2,40 36 Piekut 23 91 13,65

37 Przyłom 26 80 12,00

38 Rososz 26 98 14,70

39 26 124 18,60 Zbyszków 5 22 3,30

40 Staniszewice 33 85 12,75 Kozłów 14 47 7,05 41 Sułkowice 221 903 135,45 Hipolitów 9 17 2,55

42 65 218 32,70

43 Wenszelówka 21 54 8,10

44 Widok 64 209 31,35

45 Wola Chynowska 205 608 91,20 46 Wola Kukalska 39 138 20,70 Sikuty 6 19 2,85

47 69 149 22,35

48 Wola śyrkowska 22 88 13,20

49 Wygodne 32 111 16,65

50 Zalesie 13 52 7,80 Zad ębie 14 44 6,60 51 Zawady 29 107 16,05

52 śelazna 20 82 12,30 Janina 3 10 1,50

53 śelechów 41 149 22,35 Nowy śelechów 17 66 9,90 54 śyrów 67 220 33,00

RAZEM 2629 9280 1392

19 Budynki mieszkalne wielorodzinne przedstawia poni Ŝsza tabela:

Miejscowo ści wchodzące Liczba budynków Ilo ść mieszka ń w wymienionych Liczba mieszka ńców w skład gminy wielorodzinnych miejscowo ściach

Budziszynek 2 4 9

Chynów 2 13 30

Drwalew 3 11 30

Grobice Nowe 1 2 7

Machcin 1 5 17

Pieczyska 1 2 7

Sułkowice 1 4 9

Watraszew 1 6 20

Zalesie 1 6 14

Razem 13 53 143

Budynki u Ŝyteczno ści publicznej i szkoły :

Miejscowo ści wchodz ące Budynki u Ŝyteczno ści publicznej w Szkoły i przedszkola w poszczególnych w skład gminy poszczególnych miejscowo ściach miejscowo ściach

Ilo ść uczniów Liczba budynków Ilość pracowników Liczba budynków +pracowników

Budziszynek 1 105

Chynów 3 72 2 770 Drwalew 2 282 Machcin 1 88 Pieczyska 1 82 Sułkowice 1 171 Watraszew 1 134 Zalesie 1 90 Razem 3 72 10 1 722

Ilo ści ścieków obliczono wg parametru projektowego – 150 l ścieków/d na mieszka ńca stałego, 15 l ścieków /d na ucznia (pracownika), ( 25l/d - gdy w szkole istnieje stołówka). W zestawieniu okre ślono minimaln ą przepustowo ść oczyszczalni dla ka Ŝdej jednostki osadniczej (dla kanalizacji zbiorczej).

20 8. Kanalizacja sanitarna w gminie.

Zgodnie z danymi zawartymi w „Programie ochrony środowiska dla gminy Chynów” (Stan istniej ący) w punkcie VI.7.2 „Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków” stopie ń skanalizowania gminy Chynów wynosi obecnie 13%. Sie ć kanalizacyjna biologicznej oczyszczalni ścieków w Sułkowicach obejmuje około 1200 mieszka ńców, co stanowi 13% populacji całej gminy. Długo ść sieci kanalizacyjnej wynosi 12,6 km. Na terenie gminy znajduj ą si ę 2 oczyszczalnie: -gminna oczyszczalnia ścieków w Sułkowicach, do której podł ączone s ą: Sułkowice, Budy Sułkowskie, Grobice i Nowe Grobice; - zakładowa oczyszczalnia w Drwalewie firmy BIOWET. Przepustowo ść oczyszczalni w Sułkowicach wynosi obecnie 350m³/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Czarna, dopływ Wisły. Osady ściekowe wykorzystywane s ą w rolnictwie jako nawóz. Oczyszczalnia posiada pozwolenie wodno-prawne do końca 2013r. Na lata 2004-2005 planowana jest modernizacja i rozbudowa. Planowane jest równie Ŝ odci ęcie dopływu ścieków deszczowych z pobliskiej jednostki policyjnej, co pozwoli na znaczne zmniejszenie ich ilo ści w okresach opadowych.

St ęŜ enie i ładunek zanieczyszcze ń w ściekach w oczyszczalni w Sułkowicach. Wska Ŝnik Jednostka St ęŜ enie w St ęŜ enie w Jednostka Ładunek w Ładunek w ściekach ściekach ściekach ściekach dopływaj ących oczyszczonych dopływaj ących oczyszczonych BZT 5 g O2/m3 400 98 kg O2/d 40 9,8 ChZT g O2/m3 2200 195 kg O2/d 220 19,5 Zawiesina mg/1 533 16 kg/d 53,3 1,6 ogólna Azot mg/1 80 47,07 kg Nog/d 8 4,7 ogólny Fosfor mg/1 27 7,94 kgPog/d 2,7 0,79 ogólny

21 Zakładowa, biologiczna oczyszczalnia ścieków w Drwalewie, pracuje na potrzeby zakładu Biowet. Przepustowo ść oczyszczalni wynosi 200m³/d, przy czym mo Ŝliwa jest rozbudowa do 500m³/d i podł ączenie Drwalewa oraz kilkunastu ościennych miejscowo ści, zgromadzonych głównie w zachodniej cz ęś ci gminy, m.in. Drwalewic i Ostrowca – ł ącznie 2397 osób, co stanowi ok. 26% mieszka ńców gminy. Jednak rozbudowa oczyszczalni w Drwalewie nie jest planowana na najbli Ŝsze lata z powodu braku porozumienia pomi ędzy UG a zarz ądem Biowet-u.

9. Wodoci ągi w gminie. Zgodnie z danymi zawartymi w „Programie ochrony środowiska” w punkcie VI.7.1 „Zaopatrzenie w wod ę” , obecny stopie ń zwodoci ągowania gminy wynosi 66,6%. W cało ści zwodoci ągowanych jest 18 miejscowo ści: Budy Sułkowskie, Drwalew, Nowy śelechów, Zad ębie, śelazna, Chynów, Grobice, Gaj śelechowski, Wola Chynowska, Jakubowizna, Marynin, Nowe Grobice, Zalesie, śelechów Widok, Sułkowice, Watraszew, Janów. Stacje uzdatniania wody (SUW) znajduj ą si ę w miejscowo ściach: Jakubowizna, Wola Chynowska, śelechów, Watraszew, Drwalew. Pozostałe miejscowo ści nie posiadaj ą sieci wodoci ągowej, a ich mieszka ńcy korzystaj ą z indywidualnych studni kopanych i wierconych, ujmuj ących pierwszy poziom wodono śny.

Charakterystyka komunalnych uj ęć wody na terenie gminy Chynów Lokalizacja Liczba studni Wydajno ść m³/d Pobór wody z Ujmowany poziom uŜytkownika uj ęcia m³/d Wola Chynowska 1 Nr 1-54 b.d. Czwartorz ęd Jakubowizna 2 Nr 1-30 b.d. Czwartorz ęd śelechów 2 Nr 1-57 b.d. Trzeciorz ęd Watraszew 1 Nr 1-50 b.d. Trzeciorz ęd

22 Obecnie zu Ŝycie wody w gminie wynosi średnio 400 m³/d. Ponadto na terenie gminy znajduj ą si ę liczne uj ęcia, nale Ŝą ce do podmiotów gospodarczych, m.in. w miejscowo ściach: Drwalew, Drwalewice, Budziszyn, Edwardów, Zalesie, Marianów. Na najbli Ŝsze lata (do 2006r.) przewidziana jest modernizacja uj ęć w śelechowie, Jakubowi źnie i Woli Chynowskiej. Natomiast do roku 2010 przewiduje si ę wybudowanie nowego uj ęcia wraz ze stacj ą uzdatniania wody, zlokalizowanego w rejonie: Sułkowice-Budy Sułkowskie. Planowane jest równie Ŝ dalsze wodoci ągowanie gminy, które pozwoli na dostarczenie wody wodoci ągowej do wszystkich miejscowo ści w gminie, a tym samym na 100% stopie ń jej zwodoci ągowania. W latach 2004-2005 sie ć ma by ć doprowadzona z Watraszewa do miejscowo ści: Kr ęŜ el, Wygodne, Piekut, Henryków, Janów, Budziszynek, M ąkosin i Zawady. Z kolei przy modernizacji uj ęcia w Woli Chynowskiej woda doprowadzona zostanie do miejscowo ści: Edwardów, Pawłówka i Budziszyn, a przy modernizacji uj ęcia w Jakubowi źnie do wsi: Rososz, Rososzki, Jurandów, Dobiecin, Machcin, Staniszewice i D ąbrowa Du Ŝa. Na ten okres przewidziano równie Ŝ rozbudow ę wodoci ągów w Drwalewie, w celu podł ączenia: Drwalewic, Ostrowca, Drwalewa, Pieczyska, Woli Pieczyskiej, Marianowa, Adamowa Drwalewskiego, Barcic, Sikuty, Woli śyrowskiej, Kukały i Woli Kukalskiej, co doprowadzi do zwodoci ągowania praktycznie całej gminy do 2007r.

10. Program budowy indywidualnych oczyszczalni ścieków. W skład gminy wchodz ą 62 miejscowo ści. Rozmieszczenie ludno ści nie jest równomierne. Na terenie Gminy istniej ą 2629 budynki mieszkalne (w tym 13 budynków wielorodzinnych) zamieszkałych przez ok. 9280 mieszka ńców oraz 3 budynki uŜyteczno ści publicznej i 10 szkół).

23 Rozproszona zabudowa, jaka wyst ępuje na terenie gminy, niezwykle utrudnia budow ę zbiorczych systemów kanalizacji sanitarnej. W niniejszym rozdziale podj ęto prób ę analizy obj ęcia Gminy programem budowy kanalizacji sanitarnej indywidualnej. Nie wyklucza to budowy na wybranych obszarach o relatywnie zwartej zabudowie, kanalizacji sanitarnej zbiorczej.

Realizacja programu mo Ŝe przebiega ć wg jednego z trzech wariantów: Wariant I – geograficzny. Obszar Gminy zostaje podzielony na podobszary. Kanalizacja ka Ŝdego podobszaru stanowi zamkni ęty etap kanalizacji indywidualnej Gminy.

Wariant II - maksymalizacja efektu ekologicznego. Kanalizacja jest realizowana w pierwszej kolejno ści na tych obszarach, w których najwi ększa ilo ść mieszka ńców zadeklaruje wol ę uczestnictwa w programie budowy indywidualnych oczyszczalni ścieków i podpisze stosowne umowy w sprawie udziału w projekcie. Taki sposób realizacji programu umo Ŝliwia uzyskanie dla wybranych obszarów najwi ększego efektu ekologicznego.

Wariant III - maksymalizacja efektu społecznego. Realizacja programu jest prowadzona na terenie całej Gminy. Rozproszony efekt ekologiczny daje w konsekwencji najlepsz ą promocj ę programu w śród mieszka ńców. Realizacja programu jest uwarunkowana przede wszystkim mo Ŝliwo ści ą sfinansowania projektu przez mieszka ńców i bud Ŝet Gminy. Mo Ŝna szacowa ć, Ŝe do finansowania programu w roku 2006 mo Ŝe zło Ŝyć akces ok. 40 - 50 % wła ścicieli nieruchomo ści z terenu Gminy. Wniosek: Wybór sposobu realizacji programu (wariantu) i środków z bud Ŝetu Gminy na jego realizacj ę winien by ć okre ślony przez Rad ę Gminy po zło Ŝeniu przez mieszka ńców deklaracji - i podpisaniu stosownych umów.

24 11. Procesy technologiczne przydomowych oczyszczalni ścieków.

W ka Ŝdej, a wi ęc i w przydomowej oczyszczalni, aby ścieki zostały prawidłowo oczyszczone, powinny przebiega ć nast ępuj ące procesy technologiczne: • Sedymentacja -czyli opadanie grawitacyjne cz ąsteczek stałych zawartych w ściekach. • Flotacja - cz ąstki o g ęsto ści wła ściwej mniejszej od wody (tłuszcze) s ą wynoszone na skutek intensywnego mieszania na powierzchni ę i tworz ą ko Ŝuch. • Aeracja - napowietrzanie (natlenianie) ścieków, niezb ędne przy realizacji biologicznego oczyszczania ścieków . • Utlenianie biologiczne - rozkład zanieczyszcze ń przy udziale mikroorganizmów. Tlen zu Ŝywany przez bakterie i pierwotniaki -musi by ć ci ągle uzupełniany. Biologiczne oczyszczanie mo Ŝe by ć realizowane na zło Ŝach biologicznych z biocenoz ą osiadł ą lub wolnopływaj ącą (zawieszon ą w oczyszczanej cieczy). W tlenowym rozkładzie biochemicznym zwi ązki organiczne s ą wykorzystywane do przyrostu biomasy (nowych mikroorganizmów) oraz utleniane do prostych substancji nieorganicznych

(woda, CO 2, azotany, siarczany, fosforany). Rozkład tlenowy jest procesem egzotermicznym, co przyspiesza jego przebieg i przyrost biomasy. • Nitryfikacja - pod wpływem działania bakterii nast ępuje utlenianie azotu amonowego do azotanów. Proces zale Ŝy m.in. od temperatury (min 5 0C), pH (optymalnie 7,5 - 8,5), ilo ści rozpuszczonego tlenu (min. 1-2 g/m 3), oraz st ęŜ enia substancji toksycznych (metali ci ęŜ kich). • Denitryfikacja - redukcja (pod wpływem działania bakterii), azotanów do azotu gazowego, procesowi towarzyszy rozkład zwi ązków w ęgla. • Defosfatacja - biologiczne usuwanie zwi ązków fosforu za pomoc ą biomasy. W trakcie mechaniczno-biologicznego oczyszczania ścieków powstaj ą osady, których nadmiar winien by ć regularnie usuwany z oczyszczalni.

25 12. Systemy kanalizacji indywidualnej.

Wśród kilku podstawowych rozwi ąza ń indywidualnych oczyszczalni ścieków mo Ŝna wyodr ębni ć nast ępuj ące: • Zbiornik szczelny bezodpływowy (szambo) opró Ŝniany okresowo taborem asenizacyjnym; ścieki wywo Ŝone s ą do punktu zlewczego w oczyszczalni zbiorczej. Wad ą systemu jest wysoki koszt usług asenizacyjnych. • Osadnik gnilny z rozs ączeniem podczyszczonych ścieków do gruntu . W osadniku zachodz ą procesy sedymentacji i flotacji oraz fermentacja osadu. Ostateczne oczyszczenie biologiczne ścieków nast ępuje w warstwach gruntu pod drena Ŝem rozs ączaj ącym. Adsorpcja zanieczyszcze ń na powierzchniach cz ąstek gruntu powoduje rozwój mikroorganizmów powoduj ących rozkład zanieczyszcze ń organicznych na stałe i gazowe produkty nieorganiczne oraz na mas ę komórkow ą, tworz ącą wokół cz ąstek gruntu biomat ę. Niekontrolowany przyrost biomasy mo Ŝe doprowadzi ć do zmniejszenia przepływu ścieków lub uniemo Ŝliwi ć ich odprowadzanie do gruntu. Osadniki gnilne z drena Ŝem rozsączaj ącym uniemo Ŝliwiaj ą kontrol ę skuteczno ści oczyszczania ścieków. Prawidłowo wykonany drena Ŝ rozs ączaj ący wymaga uło Ŝenia ich na znacznej powierzchni.  Oczyszczalnie ze stałymi zło Ŝami biologicznymi. Urz ądzenia do tlenowego rozkładu biochemicznego zanieczyszcze ń organicznych zawartych w ściekach. Na powierzchni stałego zło Ŝa biologicznego (w zbiorniku oczyszczalni) rozwijaj ą si ę mikroorganizmy wykorzystuj ące zanieczyszczenia jako pokarm. Na powierzchni zło Ŝa tworzy si ę błona biologiczna. Procesy rozkładu substancji organicznych wymagaj ą natlenienia, (napowietrzenia) błony biologicznej. Oczyszczalnie s ą budowane zazwyczaj jako skomplikowane kilku-zbiornikowe konstrukcje. Wad ą tych oczyszczalni jest relatywnie wysoka cena. • Oczyszczalnie biologiczne wykorzystuj ące metod ę osadu czynnego. (metoda osadu czynnego jest najcz ęś ciej stosowana w oczyszczaniu

26 ścieków). Oczyszczalnie składaj ą si ę z jednego zbiornika, w którym zachodz ą procesy sedymentacji, flotacji, aeracji, utleniania biologicznego, nitryfikacji, denitryfikacj i defosfatacji. W komorze osadu czynnego nast ępuje mieszanie i napowietrzanie ścieków oraz kłaczkowatych skupisk mikroorganizmów (osad czynny) wykorzystuj ących zanieczyszczenia ścieków jako po Ŝywk ę. W oczyszczalniach nast ępuje pełny proces oczyszczania ścieków. • Hydrobotaniczne oczyszczalnie ścieków. Wykorzystuj ą procesy sorpcji, reakcji utleniaj ąco redukuj ących oraz biologicznej aktywno ści ro ślin wodolubnych (wierzba) lub wodnych (trzcina, pałka wodna,). Prawidłowo zaprojektowana oczyszczalnia ścieków wymaga powierzchni ok. 10 - 15 m˛/mieszka ńca. Wad ą oczyszczalni jest zmniejszenie efektywno ści jej działania w sezonie zimowym.

Wnioski: O wyborze rozwi ązania indywidualnej oczyszczalni ścieków decyduj ą w znacznym stopniu nakłady inwestycyjne obejmuj ące koszt zakupu urz ądze ń oraz koszty ich monta Ŝu. Wybór indywidualnej oczyszczalni winien uwzgl ędni ć wymagania dotycz ące jako ści ścieków oczyszczonych, warunki gruntowo-wodne oraz odbiorniki oczyszczonych ścieków.

Niezwykle istotnym problemem jest mo Ŝliwo ść kontroli pracy oczyszczalni - skuteczno ści oczyszczania ścieków. Oczyszczalnie biologiczne ze stałym zło Ŝem biologicznym w zbiorniku oczyszczalni oraz oczyszczalnie wykorzystuj ące osad czynny umo Ŝliwiaj ą pełn ą, weryfikowan ą pomiarami kontrol ę pracy oczyszczalni. PROGRAM WINIEN BY Ć REALIZOWANY W OPARCIU O OCZYSZCZALNIE BIOLOGICZNE ZE STAŁYMI ZŁO śAMI BIOLOGICZNYMI LUB Z ZASTOSOWANIEM TECHNOLOGII OSADU CZYNNEGO, W KTÓRYCH PRZEBIEGAJ Ą PROCESY TLENOWE (NAPOWIETRZANIE ŚCIEKÓW) ORAZ BEZTLENOWE.

27 13. Studium wykonalno ści.

Wariant II

Wariant ten, zawiera propozycj ę rozbudowy istniej ącej oczyszczalni ścieków w Sułkowicach, budow ę 9 oczyszczalni lokalnych na terenie gminy w miejscowo ściach: Zad ębie, Machcin, Janów, Wola śyrowska, Marianów, Gliczyn, Kukały, Drwalew, Drwalew ( PGR ) oraz w miejscowo ściach odległych budow ę indywidualnych systemów oczyszczania ścieków. Propozycja rozbudowy istniej ącej oczyszczalni ścieków w Sułkowicach obejmuje nast ępuj ące miejscowo ści: niepodł ączona cz ęść Grobice, D ąbrowa Du Ŝa, Gaj śelechowski, Nowe Grobice, Wola Chynowska, Chynów, Widok, Jakubowizna, Węszelówka. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 71 232,00 zł 2 Oczyszczalnia ścieków – istniej ąca + 95 m³/d 3 Kolektor grawitacyjny 6 250 mb 300,00 zł/mb 1 875 000,00zł 4 Kolektor tłoczny 460 mb 180,00 zł/mb 82 800,00zł 5 Pompownie ścieków 1 szt. 80.000,00 zł/szt. 80 000,00zł 6 Przykanalik 153 szt. 2.200,00 szt. 336 600,00zł 7 RAZEM 2 445 632,00 zł * Do powy Ŝszych oblicze ń nale Ŝy doliczy ć koszty rozbudowy oczyszczalni ścieków o 95 m³/d. OL 1 – II (dla miejscowo ści: Barcice Rososkie, Nowy śelechów, Piekut, Zad ębie, Zalesie, śelechów) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Zad ębie. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 103 704,00 zł. 2 Oczyszczalnia 78 m³/d 700 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 6 350 mb 300,00 zł/mb 1 905 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 1 700 mb 180,00 zł/mb 306 000,00 zł 5 Pompownie ścieków 3 szt. 80 000,00 zł/szt. 240 000,00 zł 6 Przykanalik 139 szt. 2 200,00 szt. 305 800,00 zł 7 RAZEM 3 560 504,00 zł.

OL 2 – II (dla miejscowo ści: Machcin, Dobiecin) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Machcin. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 46 338,00 zł. 2 Oczyszczalnia 38 m³/d 400 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 2 550 mb 300,00 zł/mb 765 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 450 mb 180,00 zł/mb 81 000,00 zł 5 Pompownie ścieków 2 szt. 80 000,00 zł/szt. 160 000,00 zł 6 Przykanalik 63 szt. 2 200,00 szt. 138 600,00 zł 7 RAZEM 1 590 938 ,00 zł.

OL 3 – II (dla miejscowo ści: Janów, Watraszew) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Janów. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 71 028,00 zł. 2 Oczyszczalnia 70 m³/d 650 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 4 410 mb 300,00 zł/mb 1 323 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny - - - 5 Pompownie ścieków 1 szt. 80 000,00 zł/szt. 80 000,00 zł 6 Przykanalik 143 szt. 2 200,00 szt. 314 600,00 zł 7 RAZEM 2 438 628,00 zł. OL 4 – II (dla miejscowo ści: Wola śyrowska, śyrów) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Wola śyrowska. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 81 744,00 zł. 2 Oczyszczalnia 47 m³/d 500 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 5 870 mb 300,00 zł/mb 1 761 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 600 mb 180,00 zł/mb 108 000,00 zł 5 Pompownie ścieków 2 szt. 80 000,00 zł/szt. 160 000,00 zł 6 Przykanalik 89 szt. 2 200,00 szt. 195 800,00 zł 7 RAZEM 2 806 544,00 zł.

29 OL 5 – II (dla miejscowo ści: Adamów Drwalewski, Marianów, Pieczyska, Wola Pieczyska) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Marianów. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 99 198,00 zł. 2 Oczyszczalnia 55 m³/d 550 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 6 980 mb 300,00 zł/mb 2 094 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 1 130 mb 180,00 zł/mb 203 400,00 zł 5 Pompownie ścieków 2 szt. 80 000,00 zł/szt. 160 000,00 zł 6 Przykanalik 136 szt. 2 200,00 szt. 299 200,00 zł 7 RAZEM 3 405 798, 00 zł. OL 6 – II (dla miejscowo ści: Budziszyn, Budziszynek, Edwardów, Gliczyn, Kr ęŜ el, Wygodne). Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Gliczyn. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 154 362,00 zł. 2 Oczyszczalnia 115 m³/d 1 150 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 11 060 mb 300,00 zł/mb 3 318 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 320 mb 180,00 zł/mb 57 600,00 zł 5 Pompownie ścieków 2 szt. 80 000,00 zł/szt. 160 000,00 zł 6 Przykanalik 209 szt. 2 200,00 szt. 459 800,00 zł 7 RAZEM 5 299 762,00 zł. OL 7 – II (dla miejscowo ści: Drwalewice, Kukały, Wola Kukalska) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Kukały. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 63 600,00 zł. 2 Oczyszczalnia 55 m³/d 550 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 3 650 mb 300,00 zł/mb 1 095 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 320 mb 180,00 zł/mb 57 600,00 zł 5 Pompownie ścieków 2 szt. 80 000,00 zł/szt. 160 000,00 zł 6 Przykanalik 117 szt. 2 200,00 szt. 257 400,00 zł 7 RAZEM 2 183 600,00 zł.

30 OL 8 – II (dla miejscowo ści: Drwalew) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Drwalew. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 38 340,00 zł. 2 Oczyszczalnia 39 m³/d 400 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 2 220 mb 300,00 zł/mb 666 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny - mb 180,00 zł/mb - 5 Pompownie ścieków 1 szt. 80 000,00 zł/szt. 80 000,00 zł 6 Przykanalik 60 szt. 2 200,00 szt. 132 000,00 zł 7 RAZEM 1 316 340,00 zł. OL 9 – II (dla miejscowo ści: Drwalew - PGR ) Lokalna oczyszczalnia ścieków zlokalizowana b ędzie w miejscowo ści Drwalew. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 24 678,00 zł 2 Oczyszczalnia 46 m³/d 500 000,00 zł 3 Kolektor grawitacyjny 450 mb 300,00 zł/mb 135 000,00 zł 4 Kolektor tłoczny 500 mb 180,00 zł/mb 90 000,00 zł 5 Pompownie ścieków 1 szt. 80 000,00 zł/szt. 80 000,00 zł 6 Przykanalik 8 szt. 2 200,00 szt. 17 600,00 zł 7 RAZEM 847 278,00 zł *Docelowo przewiduje si ę mo Ŝliwo ść kontenerowej rozbudowy oczyszczalni ścieków dla dowolnej liczby dodatkowych przykanalików.

Minimalne nakłady inwestycyjne, które nale Ŝałoby ponie ść dla tego rozwi ązania wynios ą: 25 895 024,00 zł. Nakłady inwestycyjne na skanalizowanie 1 nieruchomości wyniosłyby w tym przypadku ok. 23 133,00 zł.

Indywidualne systemy oczyszczania ścieków: Oczyszczalnie indywidualne proponuje si ę w nast ępuj ących miejscowo ściach: Adamów Rososki, Barcice Drwalewskie, Franciszków, Grabina, Henryków, Hipolitów, Janina, Jurandów, Kozłów, Lasopole, Ludwików, Marynin, Martynów, Milanów,

31 Mąkosin, Ostrowiec, Pawłówka, Przyłom, Rososz, Rososzka, Sikuty, Staniszewice, Wenszelówka, Zawady, Zbyszków, śelazna.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Adamów Rososki - 18 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 14 400,00 zł. 2 18 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 126 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 39 600,00 zł. 4 RAZEM 180 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Barcice Drwalewskie - 56 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 44 800,00 zł 2 56 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 392 000,00 zł 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 123 200, 00 zł 4 RAZEM 560 000,00 zł Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Franciszków - 12 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 9 600,00 zł. 2 12 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 84 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 26 400,00 zł. 4 RAZEM 120 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Grabina - 24 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 19 200,00 zł. 2 24 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 168 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 52 800,00 zł. 4 RAZEM 240 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Henryków - 13 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 10 400,00 zł. 2 13 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 91 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 28 600,00 zł. 4 RAZEM 130 000,00 zł.

32

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Hipolitów - 9 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 7 200,00 zł. 2 9 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 63 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 19 800,00 zł. 4 RAZEM 90 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Janina - 3 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 2 400,00 zł. 2 3 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 21 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 6 600,00 zł. 4 RAZEM 30 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Jurandów - 26 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 20 800,00 zł. 2 26 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 182 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 57 200,00 zł. 4 RAZEM 260 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Kozłów - 14 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 11 200,00 zł. 2 14 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 98 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 30 800,00 zł. 4 RAZEM 140 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Lasopole - 19 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 15 200,00 zł. 2 19 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 133 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 41 800,00 zł. 4 RAZEM 190 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Ludwików - 12 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 9 600,00 zł. 2 12 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 84 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 26 400,00 zł.

33 4 RAZEM 120 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Marynin - 30 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 24 000,00 zł. 2 30 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 210 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 66 000,00 zł. 4 RAZEM 300 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Martynów - 37 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 29 600,00 zł. 2 37 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 259 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 81 400,00 zł. 4 RAZEM 370 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Milanów - 23 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 18 400,00 zł. 2 23 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 161 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 50 600,00 zł. 4 RAZEM 230 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści M ąkosin - 22 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 17 600,00 zł. 2 22 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 154 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 48 400,00 zł. 4 RAZEM 220 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Ostrowiec - 27 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 21 600,00 zł. 2 27 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 189 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 59 400,00 zł. 4 RAZEM 270 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Pawłówka - 23 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 18 400,00 zł. 2 23 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 161 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 50 600,00 zł.

34 4 RAZEM 230 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Przyłom - 26 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 20 800,00 zł. 2 26 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 182 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 57 200,00 zł. 4 RAZEM 260 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Rososz - 26 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 20 800,00 zł. 2 26 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 182 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 57 200,00 zł. 4 RAZEM 260 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Rososzka - 26 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 20 800,00 zł. 2 26 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 182 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 57 200,00 zł. 4 RAZEM 260 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Sikuty - 6 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 4 800,00 zł. 2 6 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 42 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 13 200,00 zł. 4 RAZEM 60 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Staniszewice - 33 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 26 400,00 zł. 2 33 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 231 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 72 600,00 zł. 4 RAZEM 330 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Wenszelówka - 21 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 16 800,00 zł. 2 21 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 147 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 46 200,00 zł.

35 4 RAZEM 210 000,00 zł.

Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Zawady - 29 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 23 200,00 zł. 2 29 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 203 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 63 800,00 zł. 4 RAZEM 290 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści Zbyszków - 5 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 4 000,00 zł. 2 5 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 35 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 11 000,00 zł. 4 RAZEM 50 000,00 zł. Oczyszczalnie indywidualne dla miejscowo ści śelazna - 20 szt. Lp. Zakres prac Cena jednostkowa Warto ść 1 Dokumentacja techniczna 800,00 zł/szt. 16 000,00 zł. 2 20 oczyszczalni 1m³/d 7.000,00 zł/szt. 140 000,00 zł. 3 Kanalizacja indywidualna 2.200,00 zł/szt. 44 000,00 zł. 4 RAZEM 200 000,00 zł.

Minimalne nakłady inwestycyjne, które nale Ŝałoby ponie ść dla tego rozwi ązania wynios ą 5 600 000,00 zł. Nakłady inwestycyjne na skanalizowanie 1 nieruchomości wyniosłyby w tym przypadku ok. 10 055,00 zł.

Łączne minimalne nakłady inwestycyjne, jakie nale Ŝałoby ponie ść dla rozwi ązania wg wariantu I wynios ą ok. 31 495 024,00 zł.

Średnie nakłady inwestycyjne na rozwi ązanie problemu oczyszczania ścieków w przypadku 1 nieruchomo ści wyniosłyby około 18 769 ,00 zł .

36

Ścieki przemysłowe powstaj ące w procesie produkcyjnym tych zakładów ze wzgl ędu na specyficzny skład chemiczny uniemo Ŝliwiaj ą podł ączenie tych obiektów do kanalizacji zbiorczej. Rozwi ązanie gospodarki ściekowej nale Ŝy rozpatrywa ć indywidualnie dla ka Ŝdego z zakładów. Uzale Ŝnione ono b ędzie od rodzaju produkcji oraz składu ilo ściowego i jako ściowego powstaj ących ścieków. W szczególno ści dotyczy to zakładów przetwórstwa owocowo-warzywnego oraz zakładów przetwórstwa mi ęsnego.

Z wymienionych wy Ŝej powodów ka Ŝdy zakład musi posiada ć własn ą oczyszczalni ę ścieków z technologi ą dostosowan ą do danego profilu produkcji.

System kanalizacji indywidualnej. Zakłada si ę , Ŝe na ka Ŝdej nieruchomo ści mo Ŝna b ędzie zlokalizowa ć indywidualn ą oczyszczalni ę ścieków. Na etapie wykonywania projektów indywidualnych nale Ŝy rozstrzygn ąć problem: - wyboru odbiornika wód po ścielowych, - ostatecznego wyboru rozwi ązania ( oczyszczalnia grupowa- indywidualna). Ponadto projektowane oczyszczalnie powinny umo Ŝliwi ć: - rozs ączenie wód po ścielowych do gruntu, - odprowadzenie wód po ścielowych do wód powierzchniowych. 37 W przypadku oczyszczalni zlokalizowanych na działkach w s ąsiedztwie dost ępnych cieków wodnych, wody po ścielowe mog ą by ć odprowadzane do tych cieków. Zało Ŝyć nale Ŝy, i Ŝ zdecydowan ą wi ększo ść oczyszczalni b ędą stanowiły urz ądzenia o przepustowo ści do 1 m³ ścieków na dob ę mog ące neutralizowa ć ścieki z budynków zamieszkałych przez 4-6 osób.

Ze wzgl ędu na zało Ŝenia technologiczne oczyszczalni BIOPAN nale Ŝy zało Ŝyć zastosowanie pompowni ścieków oczyszczonych. Zakłada si ę, Ŝe warto ść instalacji z normatywn ą oczyszczalni ą , przepompowni ą i podstawowym osprz ętem nie przekroczy kwoty 10.000 zł. Kosztorys inwestorski zostanie opracowany na etapie wykonawstwa dokumentacji projektowej. I etap inwestycji b ędzie realizowany w latach 2006 - 2008.

14 . Porównanie wad i zalet systemów kanalizacji sanitarnej.

KANALIZACJA INDYWIDUALNA KANALIZACJA ZBIORCZA System rozproszony mog ący obj ąć wszystkie System skoncentrowany mog ący obj ąć zabudowane nieruchomo ści w gminie jedynie obszary o zwartej zabudowie

Aktywna rola mieszka ńców w budowie systemu. Pasywna rola mieszka ńców w budowie Wola uczestnictwa mieszka ńców w programie systemu oczekuj ących na stworzenie mo Ŝe wyznaczy ć obszar i efekty ekologiczne warunków wykonania przykanalika powstaj ące w wyniku realizacji programu do kanalizacji liniowej.

Mo Ŝliwo ść współfinansowania budowy systemu przez gmin ę i mieszka ńców

Relatywnie niskie nakłady inwestycyjne na Wysokie nakłady na budow ą oczyszczalni budow ę kanalizacji sanitarnej zbiorczej i kanalizacji liniowej

Mo Ŝliwo ść pozyskania przez gmin ę niskooprocentowanych kredytów i dotacji na realizacj ę programu

Gmina nie ponosi kosztów eksploatacji systemu Gmina partycypuje w kosztach eksploatacji systemu

38 Niski koszt neutralizacji ścieków. Wy Ŝsze niŜ w przypadku kanalizacji Nie przewiduje si ę wzrostu kosztów eksploatacji indywidualnej koszty usług kanalizacyjnych. systemu Prognozowany wzrost kosztów usług kanalizacyjnych

Mo Ŝliwo ść odprowadzenia oczyszczonych Mo Ŝliwo ść odprowadzenia ścieków z ścieków z oczyszczalni indywidualnej do gruntu i oczyszczalni zbiorczej jedynie do wód wód powierzchniowych powierzchniowych

Mo Ŝliwo ść dzielenia programu kanalizacji gminy Konieczno ść budowy oczyszczalni zbiorczej i na etapy uzale Ŝnione od mo Ŝliwo ści ich sieci kanalizacyjnej zapewniaj ącej wymagany sfinansowania przez bud Ŝet gminy i dopływ ścieków uniemo Ŝliwia podział zadania mieszka ńców na etapy w pocz ątkowej fazie realizacji

Pełny efekt ekologiczny powstaje Uzyskaniem pełnego efektu z chwil ą uruchomienia ka Ŝdej zainstalowanej ekologicznego- jest mo Ŝliwe po oczyszczalni wybudowaniu sieci kanalizacyjnej i obci ąŜ enia oczyszczalni znamionow ą ilo ści ą ścieków

Niew ątpliwymi zaletami systemu indywidualnej kanalizacji sanitarnej s ą : 1. ni Ŝsze ni Ŝ w przypadku kanalizacji zbiorczej nakłady inwestycyjne na budow ę kanalizacji odbieraj ącej ścieki od jednego mieszka ńca. 2. mo Ŝliwo ść współdziałania mieszka ńców w tworzeniu systemu kanalizacji sanitarnej na obszarze całej Gminy. 3. nie obci ąŜ aj ące Gminy koszty eksploatacji systemu - koszty eksploatacji oczyszczalni ponosz ą ich u Ŝytkownicy. Wniosek: NA PODSTAWIE POWY śSZYCH PRZESŁANEK PROGRAM BUDOWY INDYWIDUALNYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW WINIEN STANOWI Ć CEL DZIAŁA Ń STRATEGICZNYCH, ŚREDNIOOKRESOWYCH I OPERACYJNYCH GMINY.

15. Zgodno ść Programu ze Strategi ą Rozwoju Województwa Mazowieckiego. W 1999 r. na obszarze województwa mazowieckiego w miastach znajdowało si ę 4,6 tys. km sieci kanalizacyjnej i 0,7 tys. km sieci na obszarach wiejskich. W tym samym roku w województwie istniało 161 przemysłowych i 153 komunalnych oczyszczalni ścieków, które obsługiwały ok. 60% ludno ści miejskiej i 4% mieszka ńców wsi.

39 Mazowsze zamieszkuje ok. 5,1 mln. mieszka ńców. W miastach mieszka 3,25 mln mieszka ńców, natomiast na wsi 1,82 mln osób. Z powy Ŝszych danych wynika, Ŝe ścieki wytworzone przez 3 mln osób zamieszkałych w miastach i ponad 1,8 mln mieszka ńców wsi, nie s ą oczyszczane. Strategia Rozwoju Województwa Mazowieckiego w analizie SWOT w śród słabych stron wymienia m.in.; 1. niewła ściw ą gospodark ę odpadami ciekłymi ( ściekami), 2. niedoinwestowanie infrastrukturalne obszarów wiejskich, 3. du Ŝe dysproporcje mi ędzy długo ści ą sieci wodoci ągowej a kanalizacyjnej na obszarach wiejskich. „Aktywizacja i modernizacja obszarów wiejskich i małych miast, słu Ŝą ca likwidacji zapó źnie ń cywilizacyjnych i warunków Ŝycia ludno ści, wymaga w szczególno ści rozbudowy sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków. Przeciwdziałanie degradacji i rewaloryzacja środowiska przyrodniczego wymaga zmniejszenia zanieczyszczenia środowiska poprzez realizacj ę całego kompleksu inwestycji zwi ązanych z oczyszczaniem i odprowadzaniem ścieków. Niezrównowa Ŝona gospodarka odpadami – wymaga budowy sieci kanalizacyjnej i ró Ŝnego typu oczyszczalni ścieków (w tym dla indywidualnych gospodarstw rolnych i małych zakładów przemysłowych).” Zapisane w strategii cytowane powy Ŝej działania, maj ące na celu przeciwdziałanie degradacji środowiska przyrodniczego, kład ą akcent m.in. na budow ę indywidualnych oczyszczalni ścieków. Konstatacja ta po raz pierwszy w sposób po średni, zwraca uwag ę na oczywisty fakt, Ŝe nie ma mo Ŝliwo ści skanalizowania województwa mazowieckiego przy pomocy zbiorczych oczyszczalni ścieków, bez systemów kanalizacji indywidualnej.

Wniosek: Przedstawiony program budowy indywidualnej kanalizacji sanitarnej jest zgodny z zało Ŝeniami Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego.

40 16. Finansowanie programu. Programy budowy infrastruktury technicznej s ą niezwykle kosztowne. Gmina na jej budow ę (kanalizacja sanitarna, wodoci ągi) wydatkuje olbrzymie środki. Norm ą jest współfinansowanie inwestycji kanalizacyjnych zbiorczych przez wła ścicieli nieruchomo ści (przykanaliki) i gmin ę (budowa kolektorów ulicznych). Samorz ądy terytorialne niezwykle rzadko przeprowadzały kompleksowe analizy wydatków na sfinansowanie systemu kanalizacji sanitarnej zbiorczej. Dla takiej analizy wydatków nale Ŝałoby uwzgl ędni ć koszty budowy (modernizacji) oczyszczalni, warto ść kanałów magistralnych (tranzytowych) i kanalizacji ulicznej. Prowadz ąc budow ę nowej oczyszczalni ścieków i trwaj ącej lata realizacji sieci kanalizacyjnej, nale Ŝy uwzgl ędni ć koszty zwi ązane z niedoci ąŜ eniem nowego obiektu. Bardzo cz ęsto czas trwania budowy przykanalików do wybudowanego kolektora ulicznego wynosi kilka lat. Dopiero po tym okresie uzyskuje si ę pełny efekt ekologiczny. Skuteczno ść realizacji programów kanalizacji zwi ększa si ę wraz z szybko ści ą procesów inwestycyjnych. Tempo inwestowania ogranicza szczupło ść środków, które gmina mo Ŝe przeznaczy ć na finansowanie budowy kanalizacji sanitarnej, dlatego nale Ŝy podj ąć wszystkie mo Ŝliwe działania dla pozyskania 75 % dotacji z Funduszy Strukturalnych UE dost ępnych w czasie realizacji zada ń.

Poni Ŝej przedstawiono sposoby finansowania przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy uwzgl ędniaj ące mo Ŝliwe źródła finansowania inwestycji.

Wariant I Inwestycje prowadzone przez wła ścicieli nieruchomo ści. Finansowanie programu wył ącznie ze środków inwestorów - w tym przypadku byliby to wła ściciele nieruchomo ści. Realizacja programu nawet przy znacznej promocji programu, b ędzie długotrwała i nie przyniesie znacz ących dla wspólnoty efektów ekologicznych. Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, nale Ŝy do zada ń własnych gminy. W szczególno ści zadania własne obejmuj ą sprawy

41 ochrony środowiska, kanalizacji, jak równie Ŝ usuwania i unieszkodliwiania ścieków komunalnych. W zwi ązku z powy Ŝszym, finansowanie kanalizacji sanitarnej wył ącznie ze środków mieszka ńców gminy, nie powinno by ć przyjmowane jako rozwi ązanie modelowe.

Wariant II Inwestycje prowadzone przez wła ścicieli nieruchomo ści z dopłatami z UG . Finansowanie programu ze środków inwestorów - wła ścicieli nieruchomo ści - z dopłatami z bud Ŝetu gminy ( środki własne uzupełnione niskoprocentowymi kredytami). Podstaw ę dofinansowania inwestycji proekologicznych realizowanych przez inwestorów prywatnych opisano w rozdziale 17. Taki wariant współfinansowania wymaga: - uchwalenia przez Rad ę zasad uczestnictwa gminy we współfinansowaniu inwestycji, - utworzenie celowego funduszu dopłat i okre ślenie wielko ści dopłat, - uchwały Rady Gminy w sprawie zaci ągni ęcia niskooprocentowanego kredytu.

Efekty programu s ą proporcjonalne do zaanga Ŝowanych na dopłaty środków bud Ŝetowych i wielko ści pojedynczej dopłaty. Ze wzgl ędu na szczupło ść środków własnych z bud Ŝetu gminy, które mog ą by ć zaanga Ŝowane w dopłaty do inwestycji udział środków kredytowych stanowi o skali przedsi ęwzi ęcia. Konieczno ść spłaty relatywnie wysokich zobowi ąza ń kredytowych uniemo Ŝliwia prowadzenie wieloletnich programów budowy kanalizacji sanitarnej. Realizacja kolejnych etapów b ędzie mo Ŝliwa po spłacie zobowi ąza ń kredytowych powstałych w wyniku I etapu inwestycji. Przyspieszenie realizacji programu mo Ŝe nast ąpi ć jedynie w przypadku uzyskania cz ęś ciowo umarzanej po Ŝyczki z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Obci ąŜ enie wła ścicieli nieruchomo ści konieczno ści ą wypełnienia przez ka Ŝdego z nich procedur formalno prawnych wydłu Ŝa znacznie terminy realizacji programu.

42

Wariant III Inwestorem budowy oczyszczalni ścieków jest gmina. System finansowania podobny do opisanego w wariancie II. Gmina pełni ąc funkcj ę inwestora realizuje program skuteczniej ni Ŝ w przypadku, gdy inwestorami s ą osoby fizyczne.

Wariant IV Finansowanie programu ze środków mieszka ńców, bud Ŝetu gminy uzupełnionych dotacj ą pochodz ącą z Funduszy Strukturalnych UE . Podstawowe warunki ubiegania si ę o dotacj ę to:  inwestorem i beneficjantem jest gmina,  środki finansowe mieszka ńców i bud Ŝetu gminy musz ą stanowi ć min. 25% warto ści inwestycji; udział gminy mo Ŝe by ć pokryty kredytem,  gmina dysponuje pozwoleniem na budow ę oczyszczalni.

Wniosek: Wariant IV finansowania inwestycji stanowi optymalny sposób finansowania programu. Program winien by ć wdra Ŝany i realizowany w sposób umo Ŝliwiaj ący ubieganie si ę o dofinansowanie gminy ze środków pochodz ących z funduszy unijnych..

17. Podstawa prawna dofinansowania przez gmin ę inwestycji proekologicznych realizowanych przez inwestorów prywatnych. Mo Ŝliwo ść dofinansowania proekologicznych inwestycji realizowanych przez wła ścicieli domów jednorodzinnych - osoby prywatne - wynika z nast ępuj ących regulacji prawnych:  „Ustawa o ochronie i kształtowaniu środowiska” - art. 88. Środki gminnych funduszy przeznacza si ę na: pkt 1 - edukacj ę ekologiczn ą oraz propagowanie działa ń proekologicznych, pkt 3 - realizowanie zada ń modernizacyjnych i inwestycyjnych słu Ŝących ochronie środowiska i gospodarce wodnej,

43 pkt 6 - wspieranie działa ń zapobiegaj ących powstawaniu zanieczyszcze ń i odpadów, pkt 8 - inne zadania słu Ŝą ce ochronie środowiska wynikaj ące z zasady zrównowa Ŝonego rozwoju w gminie, ustalane przez Rad ę Gminy.  „Ustawa o finansach publicznych” - art. 22. ust.2 - Fundusz celowy mo Ŝe działa ć jako osoba prawna lub stanowi ć wyodr ębniony rachunek bankowy, ust.3 - Fundusz celowy, który realizuje zadania wyodr ębnione z bud Ŝetu gminy jest gminnym funduszem celowym ust.4 - Podstaw ą gospodarki finansowej funduszu celowego jest roczny plan finansowy, ust.5 - Wydatki funduszu mog ą by ć dokonywane z zastrze Ŝeniem ust.6 tylko w ramach posiadanych środków, ust.6 - Fundusze celowe mog ą zaci ąga ć kredyty i po Ŝyczki ...  „Ustawa o samorz ądzie gminnym” - art.7.1 ust.1 - Zaspakajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty nale Ŝy do zada ń własnych gminy. W szczególno ści zadania własne obejmuj ą sprawy: pkt 1 – „... ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej”, pkt 3 – „wodoci ągów i zaopatrzenia w wod ę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czysto ści i porz ądku oraz urz ądze ń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych”.

Konsultacje i uzgodnienia przeprowadzone z Regionaln ą Izb ą Obrachunkow ą w Warszawie potwierdziły mo Ŝliwo ść dopłat z bud Ŝetu gminy do inwestycji proekologicznych - przydomowych oczyszczani ścieków realizowanych na terenach nie b ędących własno ści ą gminy.

18. Lokalizacja przydomowej oczyszczalni ścieków. Prawo Budowlane Traktuje zbiorniki i oczyszczalnie ścieków jako obiekty budowlane - budowle i narzuca konieczno ść uzyskania dla ich realizacji pozwolenia na budow ę. Pozwolenia na budow ę nie wymaga budowa obiektów do neutralizacji ścieków o

44 wydajno ści do 7,5 m³/na dob ę realizowanych w zwi ązku z produkcj ą roln ą i uzupełniaj ących zabudow ę w ramach istniej ącej działki siedliskowej (art. 29. pkt 1.). Warunki techniczne, jakim powinny odpowiada ć budynki i ich usytuowanie (Rozporz ądzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku - Dz. U. Nr 75 poz. 690). Odległo ść pokryw i wylotów wentylacji ze zbiornika na nieczysto ści ciekłe i podobnych urz ądze ń sanitarno - gospodarczych o pojemno ści do 10 m³ na nie skanalizowanych terenach zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej powinny wynosi ć:  co najmniej 5 metrów od okien i drzwi zewn ętrznych do pomieszcze ń przeznaczonych na pobyt ludzi,  co najmniej 2 metry od granicy działki s ąsiedniej, drogi lub ci ągu pieszego.

Dopuszcza si ę sytuowanie krytych urz ądze ń na nieczysto ści ciekłe na granicy działek, je śli b ędą przylega ć do tego samego rodzaju urz ądze ń na działce sąsiedniej (art.36 pkt 5).

Odległo ść studni dostarczaj ącej wod ę do picia od najbli Ŝszego przewodu rozs ączaj ącego kanalizacji indywidualnej, je śli odprowadzane s ą do niej ścieki oczyszczane biologicznie w stopniu okre ślonym w przepisach dot. Ochrony wód - 30 metrów (art.31 pkt 1). Przepływowe szczelne osadniki stanowi ące cz ęść urz ądzenia do biologicznego oczyszczania ścieków mog ą by ć sytuowane w bezpo średnim s ąsiedztwie budynków jednorodzinnych pod warunkiem wprowadzenia ich odpowietrzenia przez instalacj ę kanalizacyjn ą co najmniej 0,6 metra powy Ŝej górnej kraw ędzi okien i drzwi zewn ętrznych w tych budynkach. Warunkiem koniecznym dla budowy układu rozs ączania oczyszczonych ścieków jest poziom wód gruntowych > 3,0 m p.p.t.

Podstawowe informacje o oczyszczalni wraz ze stosownymi uzgodnieniami i podstawowymi wymaganiami dotycz ącymi jej lokalizacji, zostan ą zawarte w

45 powtarzalnym projekcie technicznym, na podstawie którego mo Ŝe by ć wydawana decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

19. Wnioski ko ńcowe. Program kanalizacji indywidualnej w gminie Chynów powinien zosta ć zrealizowany m.in. z nast ępuj ących powodów: 1. Realizacja programu budowy indywidualnych oczyszczalni ścieków jest zgodna z: - projektem Strategii Rozwoju Województwa Mazowieckiego, - wnioskami Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w sprawie skojarzonego rozwoju sieci wodoci ągowej i kanalizacyjnej, - oczekiwaniami mieszka ńców gminy , - wymogiem prowadzenia przez gmin ę aktywnej polityki proekologicznej, - Strategi ą Rozwoju Gminy Chynów, 2. Efekt ekologiczny mo Ŝliwy do osi ągni ęcia po zrealizowaniu programu budowy indywidualnych oczyszczalni ścieków wymaga zaanga Ŝowania mniejszych nakładów inwestycyjnych ni Ŝ budowa systemu kanalizacji zbiorczej. 3. Rozproszona zabudowa uniemo Ŝliwia budow ę systemów kanalizacji zbiorczej na terenie całej gminy. 4. Gospodarka ściekowa w nieskanalizowanych obszarach gminy nie jest prowadzona zgodnie z wymogami ochrony środowiska – nieszczelne, rozszczelnione szamba czy nieczysto ści wylewane wprost na grunt. 5. Realizacja programu b ędzie mo Ŝliwa przy jego akceptacji i współfinansowaniu przez mieszka ńców gminy. Dzi ęki współdziałaniu z mieszka ńcami gminy samorz ąd b ędzie mógł kreowa ć aktywn ą polityk ę ochrony zasobów przyrody. 6. Realizacja systemów rozproszonych daje mieszka ńcom poczucie wspólnoty a samorz ądowi gminy mo Ŝliwo ść obj ęcia programem całego terytorium gminy.

46 7. Optymalizacja źródeł finansowania wymaga by program był wdra Ŝany i prowadzony w sposób umo Ŝliwiaj ący jego dotowanie.

Zasady realizacji programu budowy systemu rozproszonego kanalizacji sanitarnej okre śli Rada Gminy Chynów.

Opracowanie: Imi ę i nazwisko Jednostka Data Podpis mgr Ewa Nozderka Euro Projekt Sp. z o.o. 05.09.2005 r. w Warszawie Justyna Grzegorzewska Euro Projekt Sp. z o.o. 05.09.2005 r w Warszawie

Euro Projekt Sp. z o.o. Euro Projekt Sp. z o.o. Oddział Rawa Mazowiecka ul. Chałubi ńskiego 8 ul. Ko ściuszki 12 00-613 Warszawa Tel. (046) 814 41 47 Fax (046) 814 41 58

47