88 DDIILLNNAA MMEE 4-8-2011 RRoojjjnnaammeeyyeekkee RReewwşşeennbbîîîrrrîîî yyee SSeerrrbbiiixxwwee yyee --- wwww ww...ddiiilllnnaammee...wwoorrrddpprrreessss...ccoomm

AAAZZZAAADDDÎÎÎ DDDIII HHHEEELLLBBBEEESSSTTTÊÊÊNNN HHHEEEVVV PPPEEEYYYVVVÎÎÎNNNEEEKKK LLLIII GGGEEELLL

CCCEEEGGGEEERRRXXXWWWÎÎÎNNN DDDEEE NNNIIIVVVÎÎÎSSSKKKAAARRR

SSSAAALLLIIIHHH DDDEEEMMMÎÎÎCCCEEERRR SSAALLIIHH DDEEMMÎÎCCEERR ( Lêkolîn ) NIVÎSANDINA ROMANÊ NE QONAXEKE Mehmûd Badilî PÊKETIYE JI NIVÎSANDINA ÇÎROKÊ RE.

EZ BI ÇAVEKÎ RÊZDARIYÊ LI XEBATKARÊN

[email protected] ROJ TV DINÊRIM. ( Hesekê - Sûriya ) Nivîskarê kurd Salih Demîcer di sala (1972) an de li gundê êranê; herêma Kobaniyê; Sûriyê ji dayik bûye, xwendina xwe ye destpêkîn û navendî li gundê êranê xwendiye, lîse jî li bajarê Kobanî stendiye, ji ber nîrên aborî yên dijwar nika ribû xwendina xwe ye bilind di dema- ... Dûmahîk Rûpel: 19 Azadî berî ku pêdiviyeke civakî be, pêdiviyeke kesayetî ye, her kesek azad û DDDÎÎÎRRROOOKKKAAA HHHAAACCCKKKEEERRR’’’IIIYYYÊÊÊ ÛÛÛ HHHAAACCCKKKEEERRR’’’ÊÊÊNNN NNNAAAVVVDDDAAARRR serbest xwedê dide, îca divê ku azad jî bijî û DDDÎÎÎRRROOOKKKAAA HHHAAACCCKKKEEERRR’’’IIIYYYÊÊÊ ÛÛÛ HHHAAACCCKKKEEERRR’’’ÊÊÊNNN NNNAAAVVVDDDAAARRR jiyaneke xwe û ad û êrîn biborîne, ji ber Occo Mah abad vê yekê, em di opînin ku herdem li ser [email protected] dirêjahiya dîrokê û ji kevn ve, kêferat di www.bernamegeh.net navbera kes û civakê, hêzên biçûk û yên ( Wan - Turkiya ) mezin, millet û desthilatdaran, karker, cotar, Hacker'î çawa dest pê kir? palevan û koledaran de...t.d lidare. Îca pirsgirêka azadiyê pirseke dîrokiye, HACKERÊN TELEFONAN Sal:1878 irketeke telefonê hebû, navê vê irketê Bell Telephone bû. Du ciwanên pêdiviyeke kesayetî, civakî û mirovatî ye, di jêhatî diketin xetên telefonan û pê bêpere, bele xeber didan. Wê demê ev her gav û demê de. ... Dûmahîk Rûpel:7 karê Hackeriyê wek sûcekî nedihat dîtin, ti tekî- ... Dûmahîk Rûpel: 11

GGGOOOMMMIIIKKK W Ê JEYA KÛRÎ* GGOOMMIIKK Wêjeya Kûrî bi rengekî dîrokî dihête rêzkirin bal serdemên kilasîk û nûjen. Wêj eya Kûrî ya kilasîk teqalîdên gelêrî bi pirensîpên olî û fîlosofî yên Bûdîzm û Enwer Karahan Konfo şîzm û Tawîzm girêdan. Bijareyek rew enbîrî nêrî serdest gewdê kilasîk yê wêjeyê pê xist ew jî ji demên an [email protected] pê în ta dawîya torina Çoson ya desthilatdar di 1910 de. Wan bi tîpên Çînî dinivîsand. Tîpên Kûrî, Hangul , di ( Swêd) sala 1446 an de hat pê kê kirin, lê pejirandinek berfereh wekû zimanekî wêjeyî wernegirt ta sedsala 20 an . Derfeta Xiyas Hisên

gihi tina Hangul bal hemû tebeqeyan hi t ku bingeha [email protected] civakîya wêjeya Kûrî di- ... Dûmahîk Rûpel: 18 ( Kobanî - Sûriya ) Tam seet û nîveke wî qediya ku ew li ser qoltixa xwe rûni tibû.

Bê mexsed. Bê raman. Hewante. Ji ni ka ÇÇÇIIIMMMAAA JJJIII HHHEEEVVV DDDÛÛÛRRR??? ve li xwe hay bû û rabû ser xwe, lê nizanîbû Kes vê rew a zaneyên kurd naecibîne. Zêde ji hev dê çi bike. Çavê wî li wê pakêta cixareyan dûr in. Ji bona zanayan û nîvzanayan. Rabuye hê di ku li ser maseyê bû ket. Ji pakêta Cam elê xortaniya xwe de ketiye govendê, dismal di dest de rahi t cixareyekê û berê xwe da ber ketiye serê dîlanê. Stiranên xelk jê ditirse, wî bi pencereyê. Cam li hêlekê xist. Cixareya meqam gotine. Diçû ji xelkê re digot: ‘Metirsin, em li vir xwe vêxist û li dengê ku ji derve dihat in… Êdî bes e, xwe ji dîlanê re hazir bikin.’ Kitêb di guhdarî kir. Ji xêndî dengê xu iniya baranê binê çeng de, dersa gedeyên gundî didan. Ji wan tu deng nedihat. Dinya sehal bû. Bê deng re digot: ’Li ezmanan filan filan stêrik heye. Bav û bû. Du gulp ji cixareya xwe ki andin, pa ê ji bapîrên me, bi kurdî nav bi stêrikên rû ezmanan ve Xurîd Mîrzengî qatê hey tan li jêrî nêrî. Gava dilopên danîne.¨Gelavêj, Perwîn, Nahê û Sat, çar stêrik li ruyê [email protected] barana ku li- ... Dûmahîk Rûpel: 10 ezman, nav Kurdî .’ ... Dûmahîk Rûpel: 23 ( Parîs - Frensa )

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 2

ÊÊÊLLLAAA MMMIIINNN bi zerkik av ra û nanê sêlekê minê bi gota tijî dengê xwe HHHEEERRR KKKEEESSSEEEKKK

em tev bi hev ra gi ji êlekê. Ehmedê Xanî Ehmedê Xanî

(1650 - 1707) we her ez kirim sazbendekî

ha

Henîf Yûsuf ku bibim xudyê saz û [email protected] têlekê

( Laydin - Holenda ) tevî hûn zanin ne Zahidê xelwet-ni în pabendê girdarê xwe ye 1 sazbendim ez Tacirê ri ħlet-guzîn derbendê dînarê xwe ye 2 Heger ez jarbûm, bi destê ne jî gavanek ji yên êlekê Aiqê dilber-ħebîn dildarê dîdarê xwe ye

we bû lê ger bi sazim saza mine Da bizanî her kesek bê ubhe xemxwarê xwe ye 3 ew ger istûxwarbûm, bi destê we bû jê her tim werê dengê Bê 3emel tu j kes meke hêvî 3eta û himmetê helbestan weha li min bû çerxa Bê xered nakê itin qet kes ji bo kes ze ħmetê felekê yên ji e qê ra wek Kes nehin qet hilgirit barê te ew bê ucretê berdêlekê ezê her bêjim ewin fêlên Ger çi 3îsa bit ewî fikira ker û barê xwe ye

we helbestên asê yên kedî nabin tenê bi min ra, tenê bi min Ho iyar be da nekî 3umirê xweyî ħasil telef ne b- darê zorê, ne b- zêr û ra ra Lew ku nadit faîde mal, genc û ewlad û xelef zîve ji lew ra dibêm: Macerayê Xidir û dîwarê yetîm bûye selef 4 yên hostekarên weha Vî zemanî her kesek mi3marê dîwarê xwe ye hûn ji êlekê ez ji êlekê. fêlekê.

Ca nezer dî tu bi pêla ku we waqi3bit sewa 5 ji zikmakî da dîlê me yeke 6 We dunya li min, her kire Ger nebîtin iltîfat û mewceyê debir û me3a tofan lê zimanê we qet ne yê 7 Çendî rimbazê di faris naditin canê bela mine tofanê ku hîn, bêtir ji yê 8 Sa3eta serbazî hêvî wî ji serdarê xwe ye nûh dîlê mine her ji ber we b- tenê hûn bi gemîne, ziman bi 9 Xanîya dai3 meke weqtê xwe ey nadan 3ebes ! hingiv bi tenê maye, ji ber wê Bê teleb nabî ji 3iqê behremend ey bulhewes 10 yekê cîh didin kesên li gor 11 Sani3ê mutleq ku nîne i ħtiyacek wî bi kes mêlekê ez li hêlekê hûn li hêlekê Lutif û i ħsan ji ewî der ħeq telebkarê xwe ye 12 ! lew gemî ya we, ya hûn ji êlekê ez ji êlekê. nandoza ye

cîhê xwe tê da, tucar * Jêder: Ji danhevên 3ebdil-Re ħmanê Kurimî ( 3evdî ) nabînim Êla we j-we ye , û ji yêd 1-pabendê girdarê: girêdayî hewesê. 2- guzîn: hilbijartî, cîhê mine her, ada evînê wek we derbendê: li hêviya 3- ubhe: guman 4- selef: ti tekî çûyî 5- êla mi b- tenê maye li l- derya evînê li ser pêlekê waqi3bit sewa : çêbûye ceng 6- iltîfat: guhdan 7- faris: siwar

hêlekê 8- serbazî: ceng / le kerî 9- Xanîya: ey Xanî, dai3: wenda, ji lewra dîsa êdî dibêjim nadan: nezan, 3ebes: bi bêsûdî 10- bulhewes: xwedî ger mi j-we dîba hezkirinek derd/girêdar 11- Sani3ê mutleq: Afirênerê bêsînor / Yezdan. hûn ji êlekê ez ji êlekê . xwe 12- iħsan: xudannasî / perestin.

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 3

AAAZZZAAADDDÎÎÎ tu EEENNNSSSTTTÎÎÎTTTUUUYYYAAA KKKUUURRRDDDÎÎÎ LLLIII PPPAAARRRÎÎÎSSSÊÊÊ fermandarî ya Silhedîn î desana Xanî yî evîna Melê yî hebestê Feqî yî serhildana êx î kitêbê Seîd î

klamê akiro yî dengê ivan î

tu Di Sibata 1983 an de hatiye damezirandin. Serokê Sîpanî Sîpanî serbixwe yî wê yê hilbijartî ji sala 1996 an de Dr. Kendal Nezan [email protected] wekhevî yî e ku li Firansayê fîzyazanekî newewî ye û pisporekî ( Wan - Turkiya ) komelî yî navdar e di warê Kurdnasîyê de, birêvebirê komarî yî tilivizyona Kurd1ê ye. Dr. Nezan di sala 1975 an de Civaka Firansa-Kurdistan damezirandiye, ku Îro ez ne ezim sazumanî yî rew enbîrên pê eng wek Jan Pol Sartir têde hebûn. gundî kî nexwenda me lijne yan pirsîyar im ji zana yê xwe karsazî yî Enstîtuya Kurdî saziyeke serbixwe ne siyasî û ne çîye azadî? zana olî ye. Ew rew enbîr û hunermendên Kurd yên ji her na dibê. Pirse ji azadî yê? dîsa idî ez ezim alîyî tevî Rojavayîyên pispor li ser lêkolînên Kurdî bila ew bersîv de dihewîne. ti bersivam neda azadî tu çî yî? azadî pi iri û Armancên wê ev in: Parastina nasîna civaka Kurd maldarî yî xwe kerkir bi zimanê xwe û dîroka xwe û kelepûra çanda xwe,

çîya û banî yî û zozan î wek bûka bixêl î û be dariya di tevlêbûna Kurdên koçberên bal birê pezî kerî yê beran î li men û zînê nêrî Ewropa di civakên wan de ji bo Kurdan û çand û hespe kumeytê kihelê kapre î Xanî gotî ye: “mehra te welat û rew a niha ya wan bi raya gi tî bidin nasîn. tu ko ka bilind î hemîyet” e Ev sazî li ser destê çend rew enbîr û hunermendên sera Axayî Mamed î Kurd hatiye destpêkirin wek: Sînemager Yilmaz trampela Jaguar î bi mi jî Guney û helbestvan Cegerxwîn û Hejar Mukriyanî û tu zimanzan Tewfîq Wehbî û pirofesor Qenatê Kurdo û tu tu nivîskar Hacî Cindî û Nûriddîn Zaza û wênekê vexwarina ava sar î “îkram a Xweda yî” xarina keledo û pîvaz î naguhirim te bi tu awayî Remzî Rasa ... hd. sêv û hinarî nane lo î zava yê dest bihene yî ey yezdanê Mezin

bûka ser bi xêlî em ji te azadî dixwazin pi ta çîya ye Qaf î rih û can ê xwe fida kin nagihêjme te tû elî gulistanê ava kin zumrût û enka yî kesk û sor û zer ge kin teyrê sîmirî, baz î kewa gozelî dilê gelê xwe pê xe kin kebotkî qaqlîbaz î gazî rihê Melê kin

Feqî û Xanî jî pêk kin tu tu Bedirxanan û Berzanîyan Rostemê Zal î Ev sazî pi tgiriyê ji gelek rew enbîrên Rojavayê Berzencî û Qazîyan Herkûlê Yewnan î distîne, ji nivîskar û hunermend û siyasiyan, û xewnî yan xeyal î Bila bi rih dest biçirpîn in wergirên Xelata Nobelê û rojhilatnas û xwedî mer î al î welat î azadî yê serbixînin saziyên cûr bi cûr. Ji wexta damezirandinê ta niha ji xwe welat bi te al û welat î Enstîtûyê ji bo pirojeyên xwe sûd ji alîkariya gi tî ya

wî wextî hukûmeta Firensî girtiye, her wiha ji saziyên cihê jî tu tu yara çev re î bila dilê min ji singa min bifir girtiye, wek CCFD û Fondation France-Libertés û birîyê belek î Médecins du Monde. rih ji canê min bê pirr.. porê xeleq î Dawiyê, ji ber bandora xurt ya Enstîtûyê li ser astê simbêla qeytan î Ewrupayê, Yekîtîya Ewrupa tevî gelek saziyên fermî

tembolî ya xortan î Wan: 27 - 03 - 2007 yên Ewropayê alîkarî dan wê.

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 4

RRROOOLLLAAA JJJIIINNNÊÊÊ DDDAAAXXXUUUYYYAAANNNÎÎÎ JJJIII KKKOOOMMMÎÎÎTTTAAA MMMAAARRRIIIEEE YYYAAANNNAAAKKKAAA AAAMMMEEEDDD EEEKKKAAARRR AAAHHHAAA YYYAAA MMMIIIHHHRRREEECCCAAANNNAAA ÇÇÇEEELLLEEENNNGGGIIIYYYAAA HHHEEELLLBBBEEESSSTTTAAA KKKUUURRRDDDÎÎÎ YYYAAA 111666 YYYAAABBBAAANNNÊÊÊ YYYAAA LLLIII SSSÛÛÛRRRIIIYYYÊÊÊ YYYAAABBBAAANNNÊÊÊ YYYAAA SSSAAALLL 222000111111 YYYEEE Di vê rew a awarte de ku welatê me Sûriya

Xelîl Misto tê re derbas dibe, û tevgera gelêrî ber bi azadî û dadiya civakî de gavin bi co davêje, [email protected] û di vê pêvajoyê de gelê me jî hewl dide û ( Kobanî - Sûriya ) çalakiyên a ityane û aristanî berdewam

dike, ji bo bi destxistina mafê xwe yê netewî yê demoqratî di çarçewa dewletek arewar Di civaka gelê kurd de, jin roleke girîng dibe û dilîze, ji despêka (sivîl) û demoqratî û fireregez de. ku dîroka gelê kurd de, jinê li kêlka mêr ciyawaziyê bi hemî êweyên xwe qedexe berpirsiyariya civakê dikir, jin diçû bike û li ser bingehê erk û mafan wekheviyê palê, cot dikir, dengbêj bû, diçû er û di navbera welatiyan de pêk bîne. cengê, jinê rêberiya malê, malbatê, Li ber vê dîmena siyasî, di 22/7/2011.z êlê wek mêr dikir. Ev komîta amedekar ya mihrecana helbesta dewlemendiyeke mezine di rola jinê kurdî li Sûriyê, civînek çêkir û tê de geftûgo li de. ser kar û barê mehrecana 16 an kir, wisa jî Roja îro jina kurd rola wê berferetir civîn rawestiya li ser rew a ku mihrecana 15 bûye, ew xwe dibîne xwedan name û an tê re derbas bû û helkutana ku ji hêla armanc, û dixweze heja xwe berede asayî an ve li ser çêbû û di encamê de du mofirkên asoyên jiyanê, jiyana helbestvan û xwediyê malê hatibûn girtin. zanistî, çandî, aborî, hunerî, siyasî. Pi tî geftûgoyê civîn gihi te van biryarên Di meha Nîsanê borî de Ew diwxaze xew pê kê e wek mêr jêrîn: di rûpelên jiyanê de bi rengê xweyî Marie Yanaka wek aha tayebet. 1/ Bi navkirina azdemîn mihrecana helbestê çelengiya welatê Yabanê ji bo

bi navê Mihrecana Azadiya Zimanê Kurdî . Lê ku hinek kes jinê bê rol dibînin, sal (2011) hate hilbijartin. ew sedema vedigere çanda herêma 2/ Lidarxistina mihrecanê di dema wêyî me. Li zanîngeha Keio be ê naskirî de di dawiya meha çêrya pê î de. Mafnasiyê dixwîne. Jina kurd karibû di demeke nêzîk de hinek kelemên civakî ji pê xwe 3/ Mihrecana azadiyê e kere û vekirî ye , Di amedekirina çayê de rakirirana, lê xebata jinê berdewame, vexwendin gi tî ye bo hemî helbestvanan, û pispore û keçek zîreke. ew roj bi roj azadiya xwe berhimêz helbest tê de nayên nirixandin û hemî helbestvanên be dar dê helbesta xwe dike. Ji xwendin û nerîna filman bixwînin. Ji mêr tê xwestin ku ew jî alîkar be hezdike. bi jinê re, ta ku karibe bêtir rola xwe 4/ Xelata rêzgirtinê tenê, dê di mihrecanê de bilîze di civakê de, pi tî guhertinên li bê nî ankirin. Di zimanê Ingilîzî de zor berze. dunyayê, jina kurd xwe di hindir wan Pi tî zanîngehê dixwaze bibe guhertinan de dibîne û wan pê waz Gelî helbestvanên hêja, dost û birayên delal, dike û pêre hevgirtinê çê dike. hûn dikarin helbestên xwe dest bi dest pê kê vaneke tilivizyonê. bigihînin û yan jî li ser E-mail a mihrecanê Tê xwestin ji rêxistin û encûmanên bi înin: [email protected] Temenê wê 21 salin. ronakbîr û mirovane dase xwe bibe di Dirêjiya wê 165 cm. warê mafê jinê de, ew yekem Bi hev re Ji bo serkeftina Mihrecana berpirsiyarin di vî warî de. Azadiya Zimanê Kurdî Giraniya wê 50 kg. Ez bawerim wê jina kurd di demeke Komîta Amedekar ya Mihrecanê Sîng 83 cm. nêzîk de bibe xwedan rol di civaka me de. 22/7/2011.z Kemer 58 cm. Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 5

NEXWEÎ Û DERMANKIRIN 8- Rî : Rî kunêrên pir bi ê in û kûrin. Dermanê wan hebên kulê/iltîhabê ne JJJIII PPPÎÎÎEEEYYYÊÊÊNNN KKKUUURRRDDDAAANNN 1- ikestina hestiyên destan û ku tev li vezelînê yan rûn/don ê nigan: Pir ê ji ber ikestinê CCCEEEBBBIIIRRRAAA NNNDDDIIINNNAAA pembo dikin û li rî ê dixin ta rihet bibe. peydadibe, bi taybetî dema

HHHEEESSSTTTIIIYYYAAANNN cebirandinê. Bi pisporiya xwe 9- Xura sivik: Soda dixin nav avê û la ê xwe pê di on, bi mezinî ya Mihanê hestiyên ikestî dixe cî û weha weku berê dicebirîne, di vir de hêkekê ji soda dixin nav satilek av, Li ser zimanê: pi tî se'etekê dû utinê, gerege cebarek/bendek ji ard û hêk li ser paçekî dirêj raxistî bikartîne, digel mirov xwe bi av a pak bi o.

çend darikan ku li hawîr destan nig 10- Êa Çavan: Heger çav sor bibe û digerîne. Li gor kesên ciwan 15 roj kulbibe gihayê beybûnê/babenêçê

giringin û li gor kesên salyar 20-30 dikelînin û bi pîvana dilopekê dixin wî rojin ta hestî bi hev bigire. çavî, çi gemar di kaniyên çav de hebe

ta sibehê derdixîne, lê belê çav hinekî 2- ikestina bazinê ustû: di ewite. Cebirandina vî hestiyî ne mîna ya dest û nigan e, ûna darikan yek ji 11- Vedana Dûpi kê: Gihayek heye jê pere yên hesinî û pehin datînin ser re dibêjin: Bîstan pozan, cûreyek ji dera ikestinê û yaxakê bi dirêjkayî reyhanane di havînê de derdikeve, li ser di iddînin. pi tî dikutin li ûna vedanê dikin.

3- Jicîderketina hestîyan: Dema hestî ji cî yê xwe derdikevin bi

awayekî taybet Mihan wan vedigerîne cî yên wan. Pa ê

yaxe/lezqekê li ser werdigire.

Mihana Cimo 4- Ê hestiyan: Dema hestî yan

navbera wan, yan jî mivikên pi tê ( êran - Sûriya ) diê in, girînge ciyê ê ê bi ava germ

pakbibe û dûv re benî tê daran Mihana Cimo cebarçîyek / hestîvegireke ji (mezdekî) di avek germ de bihête gundê êranê li herêma Kobanî ye, di pehinkirin, li gor cî yê ê ê, û li ser derdora sala 1925 an de ji dayik bûye. Ev bû paçekî ji pembo bihête danîn, pa ê 50 sal û bêtir karê cebirandiê li mala xwe li ser hestî bihête raxistin û yaxakê dike û hêjî nerawestiyaye. lê dixin. Pi tî du-sê rojan gerege Destpêkê ji dayika xwe hînbûye, û pêiyê bihête rakirin, û dubare bibe ta ê eger nig ê berxikekê yan karekî yan wenda dibe. HIN DERMANÊN TAYBET mirîkekê diikest wê dicebirand, ta niha jî 5- Kevirên gurçikê: Ji bo wê poçikên ajelan ji wê re dihênin bo cebirandinê. Paê misirê/garisê digel bextenûzê bi hev 1- eb: (bi Ingilîzî: alum) kevirekî wek karê xwe li ser mirovan meand. Niha jî, xwê bê renge, ji bo birînan bicivilîne re dikelînin û ava wê disefînin û wê qîzek wê bi navê Sebah vî karî li mala xwe avê li xurnî vedixun, îcar çi di kîsê hev dihête bikaranîn. berdewam dike. mîzê de hebe di o. 2- Azwa: Me'idenekî/kanekî wek Kes mîna wê nizane, ne li êranê û ne li 6- Ser ikestin: Berê ku serî di ikest nihase, ji bo rî an dermanekî pir xurte, Kobaniyê. Mihanê karê pîrikiyê ji bo jinên û xwîndibû, ekirê çayê bi ser birîn niha pir nahête bikaranîn, dixin nav îr ducanî/avis dikir. Lê niha mezin bûye û êdî a serî de werdikirin, û xwîn bi vî û kunêran pê digerisînin/daxdidin. nikare barê pîrikîyê hilgire. awayî hi kdibû. 3- Bantov/batov: Gihayeke li çolê Wek tê dîtin ew pir-kar bû. "Pîrê her kar derdikeve gulên wê zerin, pez pê 7- Kunêr/kwînêr: Piraniya kunêran dikir", kurê wê, Mihemed Remmo, dibêje " nexwe dikevin û çermê wan belek serên wan zerdibin û kok ên wan Rojekê em hatin me dît Pîrê nigê yekî dibe. Ciyên werimî pê daxdidin yan qalind in. 'Elor/lebxe jê re dermane. çirandiye û dirûtiye jî, xuyadikir ku mîna dibe lebxe. Ev 'elor ji hevîr çêdibe yan ji gihayê operasyonekê jê re çêkiribû!!". bantofê/batovê. Dema vê li kunêran 4- Go tê sor: Dema rehê xwînê di Ji berê de Mihanê ev kar bi xêra xwe dikir, dikin ew derdibin û ew kêm û gemar hundur çerim de diteqin, go tê sor ango bê pere dikir, û ji xwe bavê zarokên wê ji wan derdikeve û pakdibin, ta sê- dikutin û lê dixin, - jî ji vî titî razî bû. çar rojan dadikevin û rihet dibin. ... Dûmahîk Rûpel: 6

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 6

JI PÎEYÊN KURDAN MMMIIINNN OOOPPP Di çavê eva kor de, opa xwînê CEBIRANDINA HESTIYAN gerandin. AAAJJJ OOOTTT...... Bi xewnên pêçayî, Li ber seqema ... Dûmahîk: Dilbijandina pênivîsê, hewesa min, -ji bo wê xwînê belavbike, ta roja din. Talankirim.. fenera dilê xwe Wêrankirim.. 5- Rûn/donê pembo yan Vezelîn (Vazlîn): Ji bo vêxistin. terikandina çerim wek melhemê bikartînin. Û Lê, min op ajot… Li ber pencera bo ê a gewriyê û kuxika giran û dema sîng demên min, (pi ik) dihête girtin û hilim giran diçe û tê, ku mirov dema berî razanê wek libekê dixe nav Ez û pênivîsa xwe, Bêndera demên xwe desmalek pir tenik û biçûk, û dadiqurtîne û avê gêrandin. Bi refên kul û derdan, bi ser de vedixwe. Dilawerê Zengî Bi xi texi ta pênivîsê û Li ser baskên xewnên min, 6- Pîvaz: Ji bo ê ê/zekemê/sermê ye, ku [email protected] kirtekirta nanê tisî, dibirêjin pa ê îsota hûr û xwê pê werdikin û Hêviyên xwe ( am - Sûriya ) Bi gavên birîndar, dixun ta ê rihet bibe. Û ji bo kunêran jî dibirêjin veçirandin. û dikutin û li ser kunêrê dixin û paçekî lê Li welatê rojê… Li ber de ta girêdidin. Li delava derya sipî, Bi zimanekî bê giyan, ramanên min, 7- Mûyê Bizinan: Dema birîn zêde pîs dibe yan Ji salên bê demsal, Dehl û zeviyên xwe xwîn di derek kûr de teqîya be, vî mûyî tev Li welatekî ku tî, Darbesta demên înkirin. hinek rûn û xwê dixin tawekê û diqewirînin Li çiyayê gurandî, beravêtî, Li ber germbûna pa ê dixin nav paçekî û ûna ê ê digerisînin Li de t û nehêlên Li milên miriyan bar devê birînên min, tawê xwênê ji dor birînê belav bike. darvekirî, kirin .. û Termên hêsrên xwe ziwa kirin. Li ser hilma xwîna Min op ajot…

kizirî, Li ber saza ahînên xwîna min, Min opa xewna xwe ev û roj li me bûn ajot… hêlan.. Peyala meyê

gerandin. Di quncikên kit kita Li rojhilat, çerxê, Û li ber çingîna peyalan, Heyva çarde me.. Movikên demê digurînin.. Min op ajot… Rêvingên riya

birîndar.. Li de ta Mêrdînê, Di gerînoka Ez û pênivîs û qetek Li ber dêmên gula berberoj, mi extiyê, nan. Pencên rojê yên Di evînên qetiyayî, Di dilê evê de, qemirî, Di awêza awareyî, Di cegera asîman de, Li ber sîka bê ken, Li çiyayê

Di rêkên herifandî de, Agirê sar û westiyayî, gerdenazad,

Bi gavên xweyî Çemên dîl û giriftar, Ji girêbend û lalên zinger bûyî, razayî, Li de ta leylan û Kewênêr bi azatî 8- Hevîrê bi Xwê: Werimandinê dadixîne, ji Li ber dîwarekî bê awêze, azad bûn… êvarê ta sibehê. Hevîr li ciyê ê ê digerisînin ta guh, Bi pêlava xewnên roja din. pênivîsa xwe, Bi qebqebeke nû,.. Min pênivîsa xwe 9- Dawa/Dûvê pez: Ji bo nexwe iya dîskê a iyar kir. Min op ajot… Bi dilekî aza.. movikên pi tê ye. Ku tev li xurman dikin û Bilûra xwe saz kirin.. Kerwanek ji stêran, dikutin û li pi tê dixin û girêdidin ta çend rojan Homanên xêrnexwaz, Û bixwe re.. mirov li ser zikê xwe paldide. Neynika xewnên min ikandin. Di qoqê kewênêr de, Mizgîniya maçîkirina 10- ehim: ( bi Ingilîzî: Grease) bo kunêrên di heyvê anîn.. bin çerim de ye, ew kunêrên ku dernabin. Çûkên ramanên min Hêlînek belavkirin. ehimê lêdikin ta derbibe û rihet bibe. firandin. Di gerîneka çavan de, am /1/5/2011

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 7

-herdem dibû qurbana berjewendiyên AZADÎ DI HELBESTÊN -bilinde, tev bi dar û kelem û ikêrin, û li dewletên mezin. hawîr zinar, teba, piling û êrin, û li jêra CEGERXWÎN DE wî çiyayî, kortal û newalin, ango bindestî, Seydayê Cegerxwîn di derbarê ... Dûmahîk: dîlî û koletî ye. Dide xuyakirin bo kesê ku pirsgirêka azadiyê de, dest danîye ser bixwaze li arê azadiyê rûnê divê gelek ê û nexw iyên ku milletê kurd pê xurtemêr û gernas û wêrek be, wek diê iya ku ta niha jî pê diê e, di vî warî karker û cotkarên ku ji dil û can dane ser de bi bîrwerî xwe nêzîkî gelek kê eyên vê rêyê, lê kesên qelsemêr û tirsok her ku bûne sedemên bêparbûna milletê ewê dîl û bindest bimînin, destnî an dike kurd ji azadiyê, ew ê û kê eyên ku ta ku karwanê xebatê bo azadiyê bi rê niha hi tiye miletê kurd bindest bimîne. ketiye, îca çi jê re gereke…? mêranî, Hema yek ji va ê û nexwe iyan, hevkarî, yekîtî û hi yarî ji herdu tuxman girêdanên ku di navbera hinek "jin û mêr" divê bi hev re bi pê ve herin

sergiranên kurd û dijminan de çêdibûn û bê tirs erê dijmin bikin: berçav dike, îca rê dide ber wan ku guh Li jorê çiyê şarê serbestî, azadî, bihi şt li dijmin nekin û mal û perên xwe ji bo serbestiya miletê xwe xerc bikin, û dide Korta bindestî, newal dîlî, koletî li jêr xuyakirin ku ta milletê kurd rizgar bibe Kerwan; kerwanê jîn û evîn, kerwanê divê her yek ji alîyê xwe ve, mal û canê xebat xwe jê re bike gorî:

Dane ser vê rê; karker û cotkar bi das û Ey sergiranê kurdan , bin dest û dîl e Ew kêferata ku ji kevn de her carê bi bêr kurd tev; lidardiket, bêtir di navbera millet û Tirsonek berjêr, pa ş de direvin, kortala desthilatdariyê de bû, wateya azadiyê Giriyê me tê li ser we , xew bo me dîlî di wê demê de dihat nirxandin ku nîne her şev. Gernas serbilind, cihê xwe digrin, li jorê kesan ji zor û zordestiya desthilatdaran Wel-lahî pir ecêb e hon vî malî dikin bajêr biparêzin. kom; Gelek ore û serhildanên mezin di vî Bi mêranî her bi pê ş de bê tirs, ev e riya Bê tac û bê sera ne , ji bo dijmin didin warî de ji bo azadiyê lidarketin, di rêya me hev. wan ore an re gelek millet serfiraz û Destê hev bigrin, wek xu şk û bira, çi jin û serbest bûn. Malê xwe tev bela kin , ji bo çi mêr. (3) Gelek welatên arewer, gavin ba û serbestiya kurd; Cegerxwîn bi hêrseke tund û bilind, bikêrhatî di vî warê de bi pêk anîn, pi t Xwîna xwe tev birêje , ji bin destan tu doza dostanî û biratiyê dike taku li re yase û destûr û bendin aristanî derkev . (1) danîn û di rêya wan yaseyan re rojhilat bi cî bê, dide berçavkirin ku dema desthilata yê Hakim li ser millet bi bend Mirov bi xweristiya xwe ji koletîyê bindestiyê çû ye, ev dem dema û best kirin, mafên siyasî, civakî, aborî heznake, û milletê kurd bi xwe ji koletî û serbestiyê ye, îca taku xelkên rojhilatê bi

û rew enbîrî parastin, ku yê desthiladar bindestiyê heznekiriye, dixwaze herdem dil ad û dilxwe bê qêr û girî, bê hebs û serbilind bijî, ji bo vê yekê, Cegerxwîn zindan, bê zor û sitem û bindestî bijîn, (Hakim) nema dikare zordestiyê li milletê xwe bike, û nema dikare bi deng li welat dike ku kurd tevde li karin divê ku ala dostanî û biratiyê lidarkeve û û xebata wan berdewame, û tu carî tev ji bo vê yekê bixebitin: stûbariya xwe ranebe yan karê xwe li naxwazin ku wek berê bijîn: pa bixîne. Em ji xew rabûn welatim ez bi qurbanim Ji nav koma milletan, îro milletê kurd Em hemî yekdest bira ne , êdî kurd bese hîna ji bêhna azadiyê bêpare, kurd navê sitem Tev de rabûn rojhilatim sebr û samanim (xak û milet) ji sala 1916 an de li gorî hevbendiya Saykes – Bîko hatin Serbilind dê em bijîn tev şah û gavan bese parçekirin, nuha di bin desthilata çar dem bi dem Ev dema serbestî ye, bindestî îdî çû dewletan ( dewleta Tirk, Îran, Iraq û Sûrî ) de dijîn, kurd di hindirê van Ger nejîn em tev wekî hev ser xwe najî nema dewletan de - ji bilî ba ûrê kurdistanê ev welat Şad û dilxo ş û bilind bim, hebs û ku nuha ji çend salan ve serfiraz dijîn - zindanim bese ji hemû mafên xwe bêparin, mafê Rengê kevnare me navê , me divê jîn û netewî (çarenûsî), siyasî, civakî, aborî felat. (2) Em hemî dost û bira bin da bibî bax û û rew enbîrî, tevku milletê kurd rojekê Bê guman rêya serbestiyê dijware, buhi şt ji rojan kar û xebata xwe li pa Seydayê Cegerxwîn helbestek xwe wilo nexistiye, bi dehan raperîn û Min ji nêv baxê cihanê bax û bustanim serhildanên mezin dijî rêjîmên wan bi nav kiriye, serbestiyê mîna arekî li bese. (4) dewletan lidarxistiye, lê mixabin- jora çiyê dibîne, ew çiyayê ha pirr- ... Dûmahîk Rûpel: 8

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 8

AZADÎ DI HELBESTÊN xencer bi destan CEGERXWÎN DE divên Kurdistan. (9)

... Dûmahîk: Lê bi çi rengî emê welat ji bin destê dijmin rizgar bikin, û serbestî û azadiya Nezanî û nexwendin ji nexwe iyên pirr giranin, rêjeyek berfireh ji keç û xwe bi cî bînin..? Seydayê Cegerxwîn vê xortên kurd ta niha jî nexwendene, yekê di rêya rêz û rêzanî, yekîtiya millet, lewra ew nexwendin û nezaniya xwendin, hi yarî û er û cengê de dibîne: berfireh yek ji sedemên ku hi tiye Kurdistana me ye, lê bindestê dijmin miletê kurd ji azadî û serfirazîyê bêpar Bi roz û rêzanî, divê ko em derxin bimîne, Seydayê Cegerxwîn jî serbestî û xurtbûnê di xwendinê de dibîne, îca Êrî şe êrî ş Xistin destên me tev rêjîm û dar rê dide ber millet ku bixwîne taku bi Ey gelê kurdan xurtî bigihê doza xwe û ji bin destan Bûne weke hev serbest em dijîn Divê em bigrin azad û serbest bibe: Tev pirolêtar, bijî Sitalîn. (7) Bi zor Kurdisatn. (10) Bixwîne da tu serbest bî, bi xurtî bighê Milletê kurd navdar û serbilind û doza xwe Milet bibî yek dest bavêjin çek efraze, tu carî serê xwe ji dijmin re Bibim ser dijmin êrî şên mezin Binêr her ti şt li dinya yê wekî cenga danexistiye, lê mixabin ji sedê salan ve Filestîn e. (5) Em wan bi dizin wek pez û bizin bindeste, û dijî vê bindestiyê herdem dixebite, dehên serhildanan dijî neyar û Wan rê nezana bixin zindana Cegerxwîn ji bo azadiya milletê kurd li dijminan lidarxistiye, ev milletê navdar û komela mafên mirovan, dike gazî û Le şkerim bazim azadîxwazim. (11) azadîxwaz, bê guman di qeyd û bendan qêrîn ku her millet bûne xwedî maf, de ranazê, Cegerxwîn ev ti tê ha tekez Di bihevgirêdana navbera azadî û tenê milletê kurd bindest û perî an ma dike ku miletê kurd; gernasê dêrsim, xwendinê de, dide berçavkirin ku xwendin ye, û tu kes di hawar û gazîya wî de agirî, barzan û soran, azadî û rêya rast û dirust nî anî mirov dike, di nayê, îca doza pê rewiyê li jin û mêrên serbestiyê dixwaze, û ew pê ketina ku rêya xwendinê re mirov xwe û yê himber kurd dike ku tev bibin pê rew û di vî warê de li cîhanê çê bûye ji me re xwe jî nas dike, çavê mirov li ser gelek bixebitin, heger hinek bêne ku tin wê pi t û ronahî ye: ti tan vedike, xwendin rêya azadiyê dide nif ên li pey wan serbest û azad bibin: ber mirov: Komela heqqê mirovan, heqqê her kes Em kurdin, kurdên navdar ser bilind û Kes rê şanî we nadî daye wan efrazin We jî navê azadî Dengê kurd kes nabihizî sed hewar û Xewa me nayê li newalê kûr diqeyd û sed eman bendan ranazin Serbest nabin li dinê Lê ji bo em karibin vî ti ştî pêkbênin bi Azadî û serbestî û berxwedarî li cihan Ko zor nedin xwendinê. (12) lez tev Seydayê Cegerxwîn milletê kurd di

Mêr û jin tev pêkve rabin rengê şêr û Pê şketîne, ev ji me re her û her herêmê de dost û birayê milletên dîtir pehlewan daxwazin dibîne, û miletan dijminê hev nabîne, belê

dinere ku milet tev azadîxwazin û tev dijî Gerçî hin em bêne ku ştin ê dî wê Gernasê dêrsim û agrî û barzan û zordestî û bindestiyê dixebitin: serbest bibin sorda şin em Kurd û Ereb bira ne em tev azadî Wê bimênin ta ebed her dem ji bo me Bermayê: - Mad, û Sobar û hemxakê xwazin ev nî şan. (6) Qewqazin milet divê serbestî, li her derî dibazin. Seydayê Cegerxwîn, bi sergulî Qaremanê miletê kurd tev karker û (13) evîndar û eydayê azadiyê bû, lewra cotarin

ore a azadiyê ya ku li ser destê Dijminê koledar û dostê hevalên Ev jiyana xwe û êrîn ku her ti t lê karker û cotkar û palevanên Sovyet bi azadîxwazin. (8) hatiye afirandin taku mirov têde jiyaneke pêk hat, azadiya hemû karker û xwe , lihevhatî û bikêrhatî dûrî sitem û cotkarên cîhanê têde didît, pi ta xwe Dîs di vî warî de: zorê, dûrî lêdan û ku tinê, dûrî birçîbûn û pê girêdida, pesnê wê û pesnê serokê hejariyê, dûrî hemû coreyên bindestî û wê dida, gelek hêvî jî li ser ava dikir: kurdin serbilindin, naxwazin bindestî zordestiyê bijî û bi çî bike, lê mixabin

kesên xwînmij, ovînist, fa ist û koledar Azadîperest hemî bûne yek em azadîxwazin, divên tim serbestî nahêlin ku mirov wek hev bijîn, nahêlin

Me ling danî ser kumbeda felek îdî em hestan wekhevî bi pêk bê, nahêlin millet serbest Sewra me ya xurt vî şerê xwîndar nîne rawestan û azad bijîn. ... Dûmahîk Rûpel: 9 Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 9

rew a milletê kurd û nobûn û harbûna AZADÎ DI HELBESTÊN dijminê zordest, dijî mafê vî milletî û dijî CEGERXWÎN DE azadî û serbestiya wî, gihi tiye

... Dûmahîk: baweriyekê ku qelenê azadî û

Di vî warî de, Cegerxwîn doza serbestiyê xwîne, îca azadî ligor nerîna azadiya mirovan di cîhanê tevî de dike, helbestvanê me, wilo bi hesanî nayê doz dike ku hemî millet li ser qada xwe dest û dara azadiyê bê xwîn în nayê: serbest û azad bijîn, doza azdadiya karker û cotkaran dike, doza Tu xwîna xwe birjêne serbest dibî wekheviyê dike ku re û sipî, mizgeft û Divê rê çikûs bî tu bindest dibî keni t, jin û mêr, birçî û têr, tevde Tu serbestîyê wer hesanî mebîn yeksane wek hev bibin, bê Hevîrek sitrandî bi rondik û xwîn. (16) JÊDERÊN VÊ LÊKOLÎNÊ: ciyawazkarî, bê zordestî, bê zorkarî, bê Şîn tê bi xwînê dara serbestî 1- Pirîsk û pêtî, Dîwana yekem, ku tin û talankirin, doza ku dezgeh Îdî naxwazin dîlî, bindestî we şanxana Deng, 1992 Istanbul. têkevin ûna çekan dike, taku jiyaneke Ev êlperestî, ev olperestî 2- Sewra azadî, Dîwana duyem, serbest û mirovperestî li cîhanê peyda we şanxana Deng, 1992 Istanbul. bibe: De rabe ser xwe, kurê min rabe !. (17) 3- Kîme Ez, Dîwana sêyem, sala 1973, Ev av û agir, ax û ronahî DAWÎ: Bêyrûd. Ev dar û ev ber, hi şk û şînahî 4- Ronak, Dîwana çarem, we şanên Roja Seydayê Cegerxwîn nerîna xwe bi Hatin afirandin cîhan seranser nû, çapa yekem, sala 1980 Stokholm. rengekî gelemperî li ser bingeha 5- Zend - Avista, Dîwana pêncem, Da ko bijîn xwe ş, têde tev be şer. felsefeya Markisî - Lenînî ava kiriye, we şanên Roja nû, çapa yekem, sala Bela nemênin: - birçî û tazî zoredestiya ku li miletê kurd dibe bi 1981 Stokholm. Carek nebênin: - hewar û gazî zordestiya ku li miletê cîhanê tevî dibare 6- Şefeq, Dîwana şeşem, we şanên Roja nû, çapa yekem, sala 1982 Stokholm. koça xwe barkin: - ku ştin û talan girêdaye, ew zordestiya ku kesên

Imperyalist û ovînist û fa ist û koledar Serbest bikin em, cotar û palan. TÊBÎNÎ:

Ev cîhan xwe şe, seranser bihi şt pê radibin. Yek so bibin tev Mizgeft û Keni şt Cegerxwîn, milet dijminê hevdu 1- Helbesta: Jibin destan tu derkev, Rû

Ol tev bibin yek: - mirovperestî nedidît, belê didît ku milet tevde dost û 20, D: 1em (Prîsk û Pêtî ). 2- Helbest: Em ne kole ne, Rû: 115, D: birane, û milet bitevayî azadîxwazin, û Rist tev bibin yek: jînek serbestî. 1em (Prîsk û Pêtî). Çekan bavêjin- van çekên mêrkuj doza ku her miletek li ser qada xwe bi 3- Helbest: Riya serbestî dijware, Ji ser xwe rakin mirovên xûnmij serbestî bijî kiriye, lewra berê gelê kurd Rû 298,299, D: 2em (Sewra Azadî). herdem dida kesên zordar û koledar Dezge bi gêrin, ji bo dil şadî 4- Helbest: Giryanim bese, Rû: 312, yên desthilat di dest wan de ye, û dida D: 2em(Sewra Azadî). Ji bo serbestî, gerden azadî. berçavkirin ku ev kesana hov û 5- Helbesta: Sitem dimrî bi hikmê Her yek di qada xwe de ser bilind xwînmijin, îca divê ku xwîn bê rijandin dem, Rû: 314, D: 2em(Sewra Azadî). 6- Helbesta: Qey kurd ne Însan e, Bibin wekî hev tev bajar û gund taku em ji bin destê wan azad û serbest Rû: 317, D: 2em(Sewra Azadî). Serbest bijîn em, hemî jin û mêr bibin, û daye xuyakirin jî ku miletê kurd 7- Helbesta: Sewra Azadî, Rû: 362, Bêtir dibin ev hebûn û ev xêr. (14) ne erxwaz û dildarê xwînrijandinê ye, D: 2em(Sewra Azadî). lê belê dijmin û neyar guh nadin doz û 8- Helbesta: Di qeyd û bendan Di helbesta " Serbestî û Bindestî " de, xwestekên wî, û bi a tî û peyva xwe û ranazin, Rû: 26, D: 3em ( Kîme Ez). Cegerxwîn hin xalên giring û pêwîst di nerm nayê rêya rast û durist ku divê her 9- Helbesta: Naxwazin bindestî, Rû warê azadiya gi tî de destnî an dike, milet azad û serbest bijîn. : 42, D: 3em ( Kîme Ez ). wek: azadiya gotinê, nerîn û ramanê, 10- Helbesta: Naxwazin bindestî, Rû Îca herdem miletê kurd hay dikir û ew azadiya kesayetî, daxwaz, ger û : 42, D: 3em ( Kîme Ez ). radajot taku er û cengê dijî dijminan 11- Helbesta: Le kerim, Rû : 47, D: kar..t.d. lidarxe, ji alîkî dî ve, doza yekbûna 3em ( Kîme Ez ). Ev rengê ha ji azadiyê, ne tenê ji miletan dikir dijî wan kesên xwînmij û 12- Helbesta: ji xwedê divên û em firinga didin, Rû : 114, D: 4em ( Ronak ). mirovê kurd re dixwaze, belê ji hemû koledar, û dilxwe î û adiya xwe dida mirovê cîhanê re doz dike: 13- Helbesta: Em azadî xwazin, Rû : xuyakirin bo ore a karker û cotkarên 33, D: 3em ( Kîme Ez ). Tu serbest bijî pir xwe şe ev jiyan welatê Sovyetî û serbestiya hemî karker 14- Helbesta: Em er naxwazin, Rû : Ne tenha ez û tu, belê tev cihan û cotkaran di serbestiya wan de didît. 129,134, D: 3em ( Kîme Ez ). 15- Helbesta: Serbestî û Bindestî, Rû : Tu serbest bibêje, tu serbest biger Seydayê Cegerxwîn, ne tenê er û 59, D: 5em (Zend - Avista) ceng mercên azadiyê didît, belê di ser Tu serbest bixwaze, tu serbest biner. re serbestî û azadiya miletê kurd, di 16- Helbesta: Serbestî û Bindestî, Rû : (15) xwendin, rêzanî, tektîk, zanebûn, 59, D: 5em ( Zend – Avista). Bê guman qelenê azadiyê buha ye, û hi yarî, yekîtî, tevger, kar û xebata roj û 17- Helbesta: Azadîxwazim, Rû : 37, D: xuya ye Seydayê Cegerxwîn ligorî- evane de didît. 6em ( efaq).

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 10

-hahobûna xwe re, çeng bû ser xwe.Ew ji xwîdanê kumêt GOMIK ... Dûmahîk: bûbû. Ser dilê wî dikir gupegup.Serê xwe kir nav lepên -gomikên ava li ber malê gom bûbû diketin, xelek ji xelekê zêde xwe û midetekê weha ma.Dêya min, miriye...Xaltîka min, ew jî miriye...Lê xweha min? Na, ew sax e û li welêt dibûn. Ew gomikên li ser wî betonê ku li cadeya ber malê mina e...Xuya ye ku ew di tengasiyê de ye. Ti tek bi serê wê iveke hezîranî ramedandî bû û ji ronkahiya lampeyên kuçeyê de hatiye.Dibe ku mêrê wê tahdehiyê lê dike. Dibe ku mîna bahrên bêbinî xuya dikirin, ew dixist tasewaseke mezin. ihtiyacek wê hebe. Ya jî ew nexwe e...Lê ew termê di nav gomika avê de? Ew rabû ser xwe. Çû rahi t Pi tî ku çend caran dûmana cixareya xwe ki and, bi tiliya xwe telephone da li xweha xwe bigere, lê pi tî ku li seetê nêrî ya e uhedê çipiska xwe li xweliya ku li ser wê dirêj bûbû xist. û lê hay bû ku derengê evê ye, telefon di cîh de danî. Çû li ber pencereya salonê sekinî. Xunaviya baranê Ziq li xweliya ku ji qatê hey tan heta bi nav gomikên avê dihat dihate xwarê. Li baxçeyî nêrî, li wan gomikên ku ji ava xwarê tema e kir. Ew pirtikên ku li hewa ji xweliya cixareya wî baranê dibiriqîn, tema e kir. Li cîhê ku ew termê qut î diqetiyan, mîna kuliyên berfê ku ji valahiya ezmên veqetiyabin û qalind lê bû, nêrî. Fikirî. Qedehek av vexwar. Cixareyek bi nermahiya hevrî imî bên xwarê, xuya dikirin. Ji ronkahiya vêxist. Du caran li ser hevdu dixan ki and û bera wê valahiya nav xunaviyê da. Hebên baranê mîna xencerê lampeyên rengsipî kuliyên xweliya cixareyê bi pêleke melodîk di nav perdeya dixanê re derbas dibûn. Tu deng nedihat. xwe bera xwarê dida. Ew li xwe hay bû ku xweliya xwe ji jorî de Tu term jî nexuyabû. Wî cixareya duduyan jî vênexist. Ji diavêje jêrî û ew dikare bikeve ser serê hin kesan. Lê kesek di cadeya biniya malê dengê derbasbûyina erebeyan tev li wê seetê de li kuçeyê tune bû. Wî di dilê xwe de ji wan kesên ku dengê tipetipa baranê dibû. Ji ni ka ve vegeriya nav dê di kuçeyê derbas bibin re çêr kirin û dîsa çavên xwe kutan nav livîna xwe û xwe ji wî dengê baranê ku xof jê re çêdikir, wan gomikên avê ku hebên baranê lê dixist. Nema gulpek jî ji bi dûr xist. Di nav livînan de bêdeng ma. Destên xwe xistin bin serê xwe û çavên xwe girtin. Hewil da ku bi xew cixareya xwe ki and û bi wî awayî li ber sermayê sekinî. Bû wek re here. Xewê ew negirt û hemû la ê wî dest bi xurê kir. textekî. Sar sekinî. Li jêrî nêrî. Xwe ji jorî de serserkî bera xwarê Xwe qulipand vê hêlê,nebû. Xwe qulipand wê hêlê, da. Pelçînî ji la ê wî hat. Li nav gomikekê ket û termê wî di nav nebû. Çend caran çû li lat û birekan geriya, vegeriya nav wê gomikê de bê hereket ma. Wî ji jorî de li termê xwe yê kin î baxçeyan. Çû li serê Miskêr rûni t û li herka avê tema e badayî tema e kir. Pê î zikê wî pê ewitî û li termê perçebûyî kir. Li pezê bizinî û îrdotina bêrîvanan, li birkirina pezî û li ' ew, ew û tirrêst, tirrêst' a ivanan gudarî kir, nebû... nêrî, pa ê bi xof li wî gewdeyê qelew nêrî ku ew sedûdeh kîlo bû. Kir niçeniç û got, ' Ma çi li te qewimîbû, loo? Ma te çima li Hewiya wî di bin lihêfê de nehat. La ê wî ji serî û hetanî binî xwê da. Dîsa rabû ser xwe û berê xwe da ber xwe weha kir ' Ji ni ka ve keniya. Kir hakeha û got, ' Xwelîser, tu pencereyê. Dîsa çû li wî baxçeyî nêrî. Ewrê ku li ezmên ew qasî bêîrade bûyî, hiii? Ma hewce dikir? ' Li xwe hay bû ku girêk girêkî bûbû, xwe dida hevdu. Yekhebên baranê ji agirê cixareyê gîha t tiliyên wî û xweliya li serê cixareya wî serê nav wan dihatin xwarê. Her hebeke baranê ku dihat xwe bernixûm kiriye. Boçika wî li benda avêtinê ye. Wî careke xwarê û li nav wan gomikan diket, giloveleke wek dinê bala xwe da baxçeyê jêrîn û li bêhereketbûna darên hewr û siniyeke sifirî çê dikir. Hejmara gomikên li ser wê cadeyê ixlamûran nerî ku ew di bin wê barana bi idet de dibiriqîn. Pelek bûbûn bi dehan. Êdî niqutikên ku ji daran dihatin xwarê, bûbûn loqên mezin. Bêdengiya evê bixof bû û ev kerr jî ji wan zer nebûbû. Ji rengê xwîna di nav gomika avê de, bû. Wî hinî ka xwe da ser betonê cemidî û çavên xwe li ekilên pelên hewran mohr dikir, yên ixlamûrê xirriqî bûn. axên wê gomikê bel kirin. Baranê dîsa ideta xwe zêde kir û ixlamûrê xwe di ser wî termê ku di nav gomika avê de bû re vê carê di hundirê gomikan de çenber ji çenberê zêde tewandibû, ew nixumandibû... Ji ni ka ve dengê gaziya pîrekan bûn. Rengê ava wan dîsa hate guhertin. Berê re û pa ê hat. Ew veciniqî...Ji nav daran derketin. Ew dengê hewara pê î, sor bû. Rengê xwînê ji nuh de lê da der. Her ku çû dengê dêya wî bû. Dengê duduyan yê xaltiya wî û yê sisiyan yê sewiyeya avê bilind bû û tu nemabû bigihî ta ber xweha wî bû. Li pê wan jî zirbirek jinên serbikitan pencereya ku ew li ber bû. Termek bi ser avê ket. Lê ne ew termê qelew bû, ew di ibiya teyrekî. Serê wî yê hebûn.Hemûyan dikir gazî û ber bi wî termî ve dimeiyan. Gulî û însên, lê la ê wî bi perîk bû, bazikên wî û pepikên wî biskên xwe kur dikirin. Serçavên xwe qeremû k dikirin. Bi hebûn. Mirovî digot qey ew dike ji nav wê avê bifire. humikan li sînga xwe dixist. Ew bi merasîm dime iyan. Wî di Bazikên wî vekirî bûn. Ew li ser dev vezelandî bû. Ew pencereyê re destê xwe bi wan re kil kir û bang kir, ' We xêr re, serê cimcimî ku bi wî termî ve bû, li ser hêla rastê heta bi we ilam e ? ti tek nebûye, ti tek nebûye! Va ye ez li vir im û ez nêviyê rûyê wî di nav avê de wenda bûbû. Çavê wî yê sax im...' Berê wî ket dêya wî û pa ê jî xaltîka wî. Xaltiya wî çepê vekirî bû. Wî xwest ku destê xwe dirêjî termî bike. herdu diranên xwe yên zêrîn çûrisandin. Ew keniya û xweha wî bi Veciniqî. Li dora xwe tema e kir û ji xwe re got, ' Ev çi ye? Hinek henekê xwe bi min dikin...' Destê xwe bi ûn du dengan lîrand. de ki and. Li hêla xwe ya rastê û çepê nêrî, ' Çi ji min re, Wî xwe bi nîv metroyê di pencereyê re dirêj kir û dilopên avê ji ev ne ez im...Dibe ku ev feq meq be ku hinekan li ber nav porê wî hatin xwarê. Ji ronkahiya lampeyan, dixana ku ji nav min vegirtibe. Xwe bi ûn de ki and... Bi veki andina wî serê wî radibû, mina giyarekî ji nav mija serê sibehên sibatê re, ew sewiyeya avê jî daket. Wek baloneke ku mirov ba derketibe, xuya dikir. Berbûyên ku ber bi termî ve dime iyan, ji ber berde...Ew termê hanê li hewa ma. Tam li hemberî pencereyê sekinî. Wî bi awayekî heyirmayî li serê wî gîha tin bin daran.Hin kesan ji wan dilîrand û hin kesan jî dikir termî nerî. Herdu çavên wî serê cimcimî vekirî bûn û ziq gazî. Wî fahm nedikir bê ew dixwazin çi bikin. Bi dengê hêla bang li hêla pencereyê dinêrî. Mizicî. Bi mizicandinê re li wan kir, lê tu ji kê re dibêjî.Deng nediçû kesî.Ew hêrs bû û heta bazikên xwe li hevdu xistin û bi hewa ket. Loqek zelq ku Xwedê qiwet dabûyê, bang kir, ' Hahooooooo! ' Bi dengê- avêt û wîrqîniyek jê hat.

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 11

DÎR OKA HACKER’IYÊ Û HACKER’ÊN ... Dûmahîk: FÎLMÊ WAR GAMES

Sal:1983 Hollywood dibîne ku Hackerî di nava ciwanan de pir popûler e fîlmekî diki îne. Navê fîlm War Games (Lîstikên er) bû. Fîlm rekoreke mezin ikand û pir hat tema ekirin. Çêkerê vî fîlmî ewqas pere qazanc kir ku li gotarekê wiha digot: ’’Me bawer nedikir ku em ê ewqas pere qazanc bikin.’’ Lê rew a herkesî ne weke sektora fîlmçêkeran bû. -zarokane dihat hesibandin. Lê dîsa jî irketên telefonan bi Rêveberê wê çaxê yê fîrmaya FORD'ê bi qehran gi tî karkerên jin didan xebitandin ku qazancên wan nekeve û daxuyaniyek dide rojnameya Times'ê dibêje ku ''ev eqa kêm nebe.Ji ber ku hê Hackireke jin tunebû. kompîturê karên me ku t êdî kes erebe nakire.''

DENGÊ KOMPÎTURÊ KOMA HACKERANLEJYONA QIYAMETÊ

Sal:1984 Niha em werin sala 1960'ê ji ber ku kompîtur hatiye îcadkirin Vê salê komeke Hackirî tê avakirin. Kom ji aliyê Lex Luthor û ketiye jiyana zanîngeh û ciwanan, ciwan vê dahênana ve tê damezrandin. Navê komê dike Lejyona Qiyametê (îcad) rojane meraq dikin û dixwazin pê mijûl bibin. Lê (Legion Of Doom). Ev rêxistin ji bo Hackeran pêngaveke kompîturên vê demê ewqas mezin in ku bi tenê di saziyên mezin bû. Êdî dema çalakî û xebatên hevpar û rêxistinî fermî û zanîngehan de hene. Mînak kompîtura ewil li gor hatibû. gotinan ji tonekî zêdetir e. Ji ber vê jî ji bo kompîturên berê Ev koma Sîberî-online di dema xwe de pir navdar e. dînazor dihatin gotin. Ev dînazoran di hundirê odeyên mezin Hackerên herî ba di vê rêxistinê de kom de bi saya germahiyê dihatin xebitandin. dibin ev jî hikûmeta Amerîkayê dixe tirsekî. Li Amerîkayê di zanîngeha MIT'de (Massachusetts Institute of Technology) hin xwandekar û asîstan ji bo bikaranîneke ERÊ NAVXWEYÎ hêsantir rêbazek dîtin. Jê re berê Kurterê gotin paê jî navê wê kirin Hack. Bi vî awayî kompîtur kirariyên pêwîst leztir û Pi tî salekê di nava Lejyona Qiyametê de erekî navxweyî zûtir dikir. Di wan salan de, Dennis Ritchie û Ken Thompson derdikeve. Phiber Optik bi hevalê xwe Erik Bloodaxe ve er pergala xebata UNIX'ê çêdikin. Pergala UNIX'ê ji kurterêyan dike û ji komê tê avêtin. Ev bûyer Lejyona Qiyametê parçe pêk dihat. dike Phiber Optik komeke nû ava dike û navê komê jî dike Masters Of Deception (MOD). Koma MOD xetên telefonan kilîd dikin, xeberdanên hin GILGIL Û FÎQ kesan guhdarî û qeyd dikin, agahiyên exsî didizin. FBI, Phiber Optik û 4 hevalên wî digire û dixe girtîgehê. Sal:1971 John Draper kê f kir ku promosyonên Cap’n’Crunch ZAGONÊN DIJWAR (xwarina gilgilê ye) 2600 mhz deng derdixe ku ev promosyon Sal:1985 bi tenê fîqekê bû. John bi fîqê li ser awîzeya telefonê pif dikir Dewleta Amerîkayê ji bo astengkirina bûyerên Hackeriyê û heta sibê bele xeber dida. Draper vê rêbazê di demeke zagonên cur bi cur derdixe. Kongre hefteyek li ser qanûnên kurt de hînî herkesî dike. nû dixebite. Êdî Hackerî ti teke zarokane nedihat dîtin. Polês John Drapper digire û jê dipirse ''Te çima vî karî kir'' Yasayên pir dijwar hatin derxistin. Drapper li polês dinêre û dibêje ku ''Min malê xelkê da xelkê''.

VÎRÛSA MORRIS PERGALA TEXTEYA PEYAMAN

Sal:1988 Sal: 1978 Robert Morris bi kurmikên înternetê (Internet worm) 6000 Randy Seuss û Ward Christiansen ji bo ragihandin û têkiliyê kompîtur hildiwe îne, dawiyê 10 hezar dolar cezayê pere pergalekê çêdikin. Navê vê pergalê dikin Pergala Texteyê dide û bi saetan jî di xizmeta civakî de dixebite.

Peyaman (Bulletin Board System ). Êdî Hacker'in navdar an jî Kevin Mitnick dikeve tora irketa Digital Equipment nûgihî tî hev nas dikirin û bi hev re dixebitiyan.Ev pergal hê jî Company’ê hemû agahiyên irketê tevlihev dike û tê girtin ji di roja me de ji aliyê Hacker'an ve tê xebitandin. ber vê salekê di girtîgehê de dimîne. Kevin Poulsen dikeve xetên telefonan pi tî 17 meh ûn de ji aliyê FBI’yê ve tê KOMPÎTURA EXSÎ girtin.

Sal:1981 KGB Û ALMANAN

Fîrmaya IBM kompîtureke exsî çêdike û dide nasandin. Ev Sal:1989 pêngaveke pir mezin bû û ‘’ bi ore a teknîkî ’’ dihate binavkirin. Êdî perê te hebûya te dikaribû kompîturek bikira û Hackerên ku girêdayî komeleya Chaos Computer in dikevin bi kar bianiya. IBM vê salê pereyên pir mezin qazanc dike. pergalên saziyên fermî yên Amerîkayê kod û agahiyên Rêveberê IBM'ê wiha digot ''Ev hê lêlê ye em ê lolo jî bibînin.'' saziyan bi dest dixin û difiro in KGB’yê. Êdî Hackerî bibû Dengê înternetê jî êdî hêdî hêdî dihat. Tora le kerî amûreke sîxuriyê. Ev bûyer ji bo operasyona Credux’ê bû ARPANET wê veguheriya bibûya înternet. Destên îrketan bingehek. Dewleta Amerîkayê derdiket nêçîra Hackeran. dixuriya wekî gurên birçî xwe avêtin ser înternetê. ... Dûmahîk Rûpel: 12

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 12

4-Nivîskarên Vîrûsan: Nivîskarên vîrûsan bi kodan vîrûsan DÎROKA HACKER’IYÊ Û HACKER’ÊN ... Dûmahîk: çêdikin û wan belav dikin înternetê. OPERASYONA CREDUX’Ê 5-Hackerên Sîyasî: Hackerên sîyasî bi armanc û hedefên sîyasî tevdigerin. Li gor fikr û ramanên xwe çalakiyan pêk Sal:1990 tînin. Hikûmeta Amerîkayê ji bo girtina hemû Hackeran operasyona Credux’ê pêk tîne. Operasyon li 14 bajêr pêk tê. HACKERAN JI BO ÇALAKIYÊN XWE KÎJAN Pir Hacker tên girtin. Lê ev operasyon dîsa jî encameke BERNAMEYAN BI KAR TÎNIN teqez nayne. Hackerî mîna nexwe iyekê di nava ciwanan de belav bibû. Hackeran bernameyên Trojan (RAT=Remote Access Tools) Sal:1994 bi kar tînin. Em dikarin bibêjin ku nêzîkî 300 cureyên wan Vladimir Levin ji bo Mafyaya Rûsan dixebite û ji kompîturên hene. Citibank’ê 10 milyon dolar didize. Levin pi tî salekê di Ji bo xebitandina Trojanê sê parçe lazim e: Server, Client û balafirgeha Heatrow’ê de tê girtin. Editor. Ev sê parçe saziya Trojanê pêk Sal:1995 tîne. Parçeya Server deriyên pergalê vedike, parçeya Client Kevin Mitnick dîsa tê hepskirin ji ber ku 20 hezar heb kartên bingeha çalakiyê sererast dike, parçeya krêdiyê diziye. Dadgeh cara ewil Editor çalakiyê pêk tîne. Îro di roja me de Hackeran zêdetirîn Hackerekî bi kefaletê serbest bernade, Kevin bi salan di Trojanên Bladerunner, Deepthroat, Girlfriend, Schoolbus, hundirê hepsê de dimîne. Netbus, Subseven, Striker, Doly, Wincrasher, Voodoo û Netsphere bi kar tînin.

BACK ORIFICE Û TROJAN HIN HACKERÊN NAVDAR

Sal:1988 -Adam Beberg: Projeya Cosm’ê çêkiriye. Back Orifice ji bo Hackkirinê bernameyek çêdike û di konferansa The Cult of Death Cow (DefCon) de dide -Dennis Ritchie & Ken Thompson: Pergala UNIX’ê ava kirine. nasandin. Navê bernamê Trojan e. Trojan wekî sîxurekî -Dmitry Sklyarov: Taybetiyên îfrekirina PDF’yê dîtiye. diket pergala kompîturê û diziyê dikir. Ji wê salê heta roja -Douglas Engelbart: Bernameya Remailerê nivîsandiye û me ev bername ji aliyê Hackeran ve tê bikaranîn. pergala NLS’yê çêkiriye. Bername cara ewil ji aliyê Ehud Tenebuaum ve tê -Ian Murphy / Captain Zap: Ketiye pergalên telefonan û bele ceribandin. Ehud dikeve pergalên Pentagonê û kodên xeber daye. le kerî didize. Ehud bi salan di girtîgehê de dimîne. -Johan Helsingus: Bernameya Remailerên Anonîm nivîsandiye. VÎRÛSA MELISSAYÊ -Kevin David Mitnick: Di cîhanê de çiqas pergal hene ketiye hundirê wan. Sal:1999 -Kevin Poulsen: Ketiye tora sazî û irketan. David Smith vîrûsekê çêdike û navê evîndara xwe dide -Mark Abene (Phiber Optik): Prensîbên xebitandina telefonan bernameyê. Bi vîrûsa Melissayê dikeve pergalên 300 irketê ke f dike. û hemû agahiyên wan bi dest dixe û jê dibe. 300 îrket 400 -Richard Stallman: Bi bernameyên taybet êrî kiriye milyon dolar zerar dikin. Pi tî vê bûyerê Microsoft ji bo kompîturan. astengkirina êrî an bernameyên parastinê çêdike. -Timothy Lloyf: Pergalên irketan hilwe andiye.

VÎRÛSA EQÊ -Vladimer Lenin: Ji banqeyan agahiyên taybet diziye. -Iskorpitx: Hackerekî nîjadperest û Tirk e. Malper û pergalên Sal:2000 çepgir û Kurdan hilwe andiye. Ji sala 2003 û heta roja me nêzîkî 30 hezar malper hilwe andiye. Çi ecêb e ku Iskorpitx Hackeran bi vîrûsa e qê pergalên malperên e Bay, Yahoo û Amazon hildiwe înin. Kodên bernameyên Windows û hê jî nehatiye girtin!!!!! Gelo çima!!!! Li gor pisporên Ewrûpayî Iskorpitx komekê ye. Officê ji Microsoftê didizin. Li gor lêkolînekê di dinyayê de Hackerên herî çalak Tirk in. CUREYÊN HACKERAN Her sal bi hezaran malper û pergal hildiwe înin. Hackerên Tirk pirtirîn Trojanên Subseven û Netbus bi kar tînin.

Li gor pisporan 5 cure Hacker hene: DAWÎ Û ENCAM 1-Hackerên Dibistanî: Hackerên dibistanî pergala înternetê analîz dikin û hînî naveroka wê dibin. Di kirinên wan de Hin kes Hackeran qehremanên romantîk lê hin kes jî wan tucarî zerardayîn tune. Armanca wan zêdetir zanistî ye. sextekar û bênamûs dibînin. Ji îcadkirina telefon û 2-Hackerên Jêhatî: Hackerên jêhatî zerar didin pergal û kompîturan heta roja me pir Hacker derketin û pir bûyerên malperan. Ew bi hilwe andinê xwe îfade dikin. Li dij hin Hackerî hatin jiyîn. Carinan Hackerî bi rûyê sextekariyê carinan jî bi rûyê sîyasî derketiye pê berî me. Lê divê em ji ti tan hêrs û nefretên xwe wisa derdixin holê, bi gi tî bîr nekin ku Hacker û Hackerî rastiyeke roja me ye. Ew ê ciwanên nûgihî tî ne. herdem hebe. 3-Hackerên Profesyonel: Hackerên profesyonel Hackkirinê Em ê bi gotineke Aldous Huxley nivîsa xwe biqedînin: bi tenê ji bo pere dikin. Dikevin pergalên sazî û irketan ‘’Hacker bi armancekê tevdigere hem romantîk e hem zalim agahiyên wan didizin û difiro in hin kesan. e’ Hacker dikare bibe ore gerekî an jî belengazekî’’

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 13

KKKAAARRRÎÎÎKKKAAATTTUUURRR HHHEEERRR ÊÊÊVVVAAARRRÊÊÊ TTTAAABBBLLLOOOYYYÊÊÊNNN

DDDOOOSSSTTTAAANNNIIIYYYÊÊÊ (((222))) DDOOSSTTAANNIIYYÊÊ ((22))

Mihemed Seyda [email protected] Osman Gulxwaz

( Swêd ) ( Kobanî - Sûriya )

[email protected] Xada Siwêd

[email protected] Her êvarê ez mêvanê mala we ( am - Sûriya ) me

Saxim yan mirî me

Di dilê we de

Zarokekî biçûkim

Di zikê dayika xwe de

Hatime ku tin berî ku ez saxbim

Her êvarê ez mêvanê mala we me

JJJIII GGGOOORRRIIISSSTTTAAANNNAAANNN Zarokekî biçûkim GGGOOORRRAAA Li ser riya dibistanê

DDDEEENNNGGGBBBÊÊÊJJJ Lal û winda me

Li zimanê dayika xwe digerim HHHeeessseeennn AAAdddîîîkkk

LLLIII GGGUUUNNNDDDÊÊÊ KKKOOORRRAAA Her êvarê ez mêvanê mala we HHHEEERRRÊÊÊMMMAAA EEEFFFRRRÎÎÎNNNÊÊÊ me

((( 111999000777 ––– 222000000777 ))) RRROOOMMMAAANNNAAA LLLEEEHHHÎÎÎ Zarokekî biçûkim Di hembêza bavê xwe de Romana

Li ber xeta cot raketîme Lehî,

Û hîn ji xew iyar nebûme romana

sêyenîn

Her êvarê ez mêvanê mala we ya me romanivîs

Firat Cewerî, Zarokekî biçûkim 259 rûpel, Di zikê dayika xwe de kal bûm

Sal 2011, Ev wêneya gora dengbêjê kurd û Bê nav hatime ve artin tenbûrvanê navdar Hesen Adîk ( Apê We anên Adîk - Bavê Henan ) li gundê Kora Her êvarê ez mêvanê mala we herêma 'Efrînê ye. me Nûdem.

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 14

-radibe ser xwe, da ku xwarinê çêbike. ZZZAAARRROOOTTTIIIYYYAAA NNNEEEYYYNNNIIIKKK EEEKKKÊÊÊ ÛÛÛ TTTIIITTTIIINNN DDDIIINNN - Ne gereke. Kamêran dibêje wî û gava ku, Koçer lê dizîvire, dibîne ewî rabûye ser xwe. Roman - Xelek ( 8 ) © - Çi negereke. Koçer dipirse. - Xwarin; dem derenge bûye û divê ez vegerim mal. - Binir, eger ku axaftinên me êkê bihêlin em ji hevdu bixeydin, bila tu zanibî ku, evê axaftina me ya dawiyê be. Pîr RUSTEM - Na; tu ba min nasdikî. Lê Koçer naskir ku, ti tê bête çirîn dê nema bi perspanan nuh bibe, erê xwarina wan a bi hev [email protected] re pîneyek bû, lê mixabin dostaniya wan riziyabû û her ( 'Efrîn - Sûriya ) diçû gewra re bûnê, di navbera wan de, firehtir dibû. Wî hîne ew çend pariyên ku, bi sarbûneke neve artî dixistin dêv, daneqirtandibûn, xatir ji Koçer xwest û bi dilekî ikestî

ji oda wî dertê, dihêle Koçer bi çavine sor li wî û sifra ku, li - Axaftina te netewperestên Ereb tîne bîra min; hûn bi çavine ûn xwe hê tibû binêre û tê bîrê ku, Kamêran ji bo ti tekî girtî li dora xwe dinirin û ev bû pêncî salên Ereba ye ku, doza hatibû ba wî. yekitiyê dikin û wan ti ti t bi ser nexistiye. Binir, ji roj roj de, Pi tî çûna Kamêrên, ew çend caran ji xwe dipirse; ka min konevanî bi kartêkirinê ve girêdayiye û ne tenê bi raman û çi aî di mafê wî de kirine û pi tî ku, nagihe titi tî, ew baweriyan, lê mixabin me ev yeka fêm nedikir û me bi ewan dibêje xwe: “eger ku, em bibêjin; nirîn û dîtinên min abin meseleyan re dida û distand weke olperestekî û ne weke jî gereke wî bi sîngekî fireh bibîsta; çima ew kesekî miletekî bindest ku, ew li mafê xwe digere û li gor dîtina me, di konevane”. Ev hevoka dawî dihêle ew hinekî berkenî bibe. roja îro de, sûdeya me bi Emerêka û dostên wê re ye. “Ewî çiqas car di civat û axaftinan de gotiye; belkî ez û te, - Û di sîstema cîhanê ya nuh û golbalîzmê de ye. Her diçe di nirînên xwe de, neghên hev, lê ezê seriyê xwe bi ser Koçer qerfên xwe tûjtir dikirin, lê Kamêrên guhnedida ewê yekê ewê yekê dim, da ku, tu gotina xwe bi serbestî bibêjî û bi ser evê yekê de jî û weke ku, û tê derxist ku, ev qerfên wî ji qelsiya helwestên wî tên. - Çima na; ka ji min re bibêje te çi ziyan ji ewê yekê dîtiye. Tu ne Elî bin Ebî Talib dibêje: Ez li ser rastyiyê me heya em bi min re yî ku, bidestxistina hinek maf ji tinebûn û konevaniya dighên û dibînin dîtinên min ain û yê din li ser çewtiyê ye qirkirin û ewtandina ku, evan sîstemên herêm, li seriyê miletê heya ku, gotinên wî rast derdikevin”. me dime înin, çêtire û ka ji min re bêje, îro bi xêra kê, pirsgirêka Dema ku, Koçer dighe evê encamê, hinekî dilê wî rihet Kurd gihê tiye evê radeyê. dibe û dighe ewê baweriyê ku, wî ti neheqî negîhandî - Belê, bes ji bîra neke ku ev konevanî ji mera nuhin, lê ewên dostaniya xwe û Kamêrên; “Ew jî yê, rojeke, weke Kee din di evan rengan de û di evê konevaniyê de pîrbûne û divê tu bighe ewê baweriyê ku, pi tî em kumên în û sor ji seriyên dîsa ji bîra nekî ku, kar û sûdeyên Emerêka û dostên wê, bi xwe deynin, emê bibînin ku, seriyê me herduyan jî yê evan rijîman bêtirî ewên ku, dê ji me bên û wilo yek tê derdixe Kurdaye”. Bi bîrhatina evê bûyerê ji romana Kazantizakis, ku, ev tektîk dê pûç be. Ew lîskeke a kereye û em xwe ew bi rûyekî melûl berkenî dibe û bi dengekî bilind dibêje. nexopînin ku, ev rijîmên zorker, çavên xwe li ser evê yekê - Xûya dike, dê jiyan pir carên din xwe vegerîne. Gotina wî damrandine. Di dawiyê de û weke ku, min berê jî gotibû: Heya dihêle êrîn, bi rûyê xwe yê li ken, di derî re derkeve. tu karibî erê segan bikî, gereke tu gur bî û di nîvê er de çê - 8 - nabe ku, tu tema evan bî. - Ji kengî ve, ev gerdi , bi te ketiye ku tu bi xwe re bi axêfî. - Ji bîr neke ku, Kurdên ba ûr, têra xwe xwîn rijandine û hîne jî Bi rûni tina wê ya li ser danî toka herî bi tenê, ew dipirse. dirjînin û gereke yek înkar neke û ji aliyê din ve jî û pi tî - Tu jî ji kengî ve hînî evê gerdi ê bûye ku, tu ji pi deriyan hilwe andina Sovyêt, nirîn û dan û standina bi evan meseleyan ve li yekî guhdar dikî. Bi gotinê re wî çavek damirand. re hatiye guhartin û îro, ji raja welatên bakure ku, em bi pê - Ev bû demeke dirêj ku ez payîna çûna mêvanê te dikim, kevin; helbet ne ji bo xwe ikbûna çavên me, na, da ku ew bêtir da ku, dakevim cem te; te bihîst çi bi Kalemêr hatiye. û bi lez gavine nuh ber bi pê ve bavêjin û em weke çovan - Na; ka emê çiyê din bibînin. Ewî, bûyera berî demekê, nekevin nav têlên dolaba pê ketina wan. Koçer kûr bala xwe ewa ku hê tibû zaro di devê Ejdehade winda bibe, ji bîr dide dîtinên wî û di kûraniya mejî de têdighe ku, ew di nirînên kiribû û weke xewneke dûr, hinek ti t di bala wî de xwe de rast çûye, lê weke ku, yek li zirtiyê siwar bûbe, nedikarî meyîbûn. zû-zû ji ewan baweriyan vegere. Lê tevî ewê yekê jî, wî hinekî - Kalemêr ji nîvî û bi jêrde pûç bûye. helwesta xwe nerim kir. - Heya bi du ew saxbû. - Min negotiye ku, wan xwîn nerijandî, lê di roja îro de, erekî bê - Belê; Û min gotinek bihîst. êrîn di vir de dengê xwe namûs ji aliyê dijmin ve tê me andin û çênabe em destên xwe datîne û riwê xwe nêzîkî yê wî dike û bi tirs dibêje wî: têxin bin guhên xwe û em bibêjin; ti barî me li wê kerê tineye. çêroka wî dihêle dilê yekî bikeve. - Min nizanî ku, tu bûye dostê PKK e. Wî xwest hinekî Koçer - Tu evan çêrokan ji ku digirî. Dema Koçer jê dipirse, keçik bihejîne; ka çiyê nuh dê derkeve. hinekî erpeze dibe û nizanê dê çi bersivê bide; nema tê bîra wê ku ew çêrok bihîstiye yan jî wilo bi wê re derket. Lê - Min jî nizanî ku, tu bûye yek ji ewên boyexa wan di destê wan de û li gor dilê xwe yên din boyax dikin. Bila tu zanibî; eger ku, Koçer wê ji evan meseleyan derdixîne, gava vedigere ez bi yekî PKK e re rûnim, dê bibêje min: “tu hevalê PDK êye, çêroka Kalemêr û li rew a wî dipirse û ka çiyê nuh çêbûye yan jî yê YNK êye”. Carina ez ji xwe dipirsim: Ji bo çi, ev rijîmên ku, bihêle dilê yekî bikeve weke ku ew dibêje. zorker, evqas polîs, çavdêr û hêzên asayê ê peydakirine û ji bo - Dibêjin ku Kalemêr li ser jehra wî dijiya û hertim ciwan kê û çima; hingî ku, em erê hevdu dikin, me ti caran wilo erê dibû; ew gihê tiye sedsalî û hîne jî weke xortan bû. Bi wan nekiriye, de ka ew çima evqas pere û dem li ewan çêrokan ewan nirînên bi gûman ji aliyê Koçer ve, keçik lêvan mizaxdikin, bila me bi ser hevde gezdike û tê derdixe ku, bala wî ber bi ewan çêrokên kevin bihêlin, emê, di roj û evekê de, hevdu tine bikin û em wilo jî ve imitî. Ti tekî din jî bala wî ki and û hê t ew berkenî dikin, rêça kal û bavan dajon. Bi gotina dawiyê re, Koçer bê dil- bibe; “hîne kes maye û baweriyên- ... Dûmahîk Rûpel: 15

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 15

ZAR OTIYA NEYNIKEKÊ Û TITIN DIN ... Dûmahîk: -ji çavên êrînê tên xwar û mîna ku, baran di nav qûmê de -wan bi cin û pêriyan tê”. Lê dengê evê baweriyê di kûraniya diçe xwar, ew jî di sîngê Koçer de winda dibin. canê xwe de jî dike û dihêle ew bi tirs ji xwe bi pirse; ka Bi çûyîna kela ava di çaydên de û vemirtina papora gazê re, rastiya evê baweriyê heya bi kuderêye û heya bi kîjan pileyê keçik ji hembêzê bazdide û derçûna gazê dibire. Ewê hîngê çavên Koçer bi odê dikevin ku, êrînê text dûz kiriye û akama wê li sinc û derûna wî dike. - Çima tenê Kalemêr û ejdeha jiyana xwe bi hevdu diguhartin çaydan danî bû ser paporê. û ne kesekî din, mîna min. Koçer dixweze dilê wê biguvê e. - Destên te sax bin; ev cara pê iye ku ez xwe bûna çayê - Tu?! Na.. Xwedê neke; tu hîne ciwane. nasdikim. Pi tî mêtina pê i ji lêvên piyalê, ew dibêje êrînê. - Ma er û mirin, bes bi ewên kalemêr re ye. - Ev pesin ji dil da ne an.. . Çavan bi nermî radike û dipirse. - Ez nizanim, bes tu na. Koçer naskir ku keçik ketî bin - Na; Ji kezebê ye. Ew bi kenê xwe re hinek ça bi ser xwe de heyameke kûr û fireh ji dilxweziyan û gava ku, ew destên wê dirjîne û dihêle ku, Koçer ber bi qutiya destmalên kaxezî dixe nav ên xwe de, dinire ku ew dilerize, lê wî heya bi bibezê û çendekan jê bik îne. Wî bi boneya paqijkirina demekê nasnekir; ka ew lerzandin ji tirsêye yan jî ji dolemê, herdiçû ew bi jor ve hildida heya ku, ew gihande jorî dilxweziyên wê tê. ewan kabokên befrîn û ramûsanekê, ji xala ku di nîvê kaboka Dema ku wê berve xwe dik ine, keçik bê berxwedan radibe çepê de, distîne û heya bi demeke dirêj li opa fedibûna ku, di û tê di nik wî de, li ser têxt, rûdine û bi xistina çena wê nav riwê xalê de dertê, dinire. herdu destên xwe de, da ku, riwê wê bêtir nêzîkî xwe bike, - Te çi têde dît. Koçer dibîne ku lêvên wê ji ser hev dikevin û diranên wê yên - Jiyan. sipî dibirûsin. - Yek, bi gotinan, bi te nikare. Bi gotinên wê re Koçer destên Bi gihê tina lêvan ji hev re, heya ji wan tê ew xwe bi hevdu xwe dixe bin milên wê û pi tî ku, ew li ser têxt rûdinê, wê jî, ve diguvê in û demê ku, Koçer zimanê xwe têve dide hundir mîna ku dayik zarokê xwe hembêz dike, li ser çokên xwe devê êrînê, keçik mîna zarokeke ku ji zûde memikê dê datîne û bi hevoka ku, ew di guhê wî de dibêje; “Demê yek li winda kiribe û nuh ketibe devê wê, ew bi kerbeke tûj zimên te binire bawer nake ku, tu evqasî bi hêzî”. Careke din, dêwê dimije û dema ku, xwîna wan bi evê yekê sar nabe, Koçer bi jiyanê di-ûre û careke dîtir, dibe zîrke-zîrka têxt. Ji dema ku êrîn ji ba wî çûye, ew bi evê ramanê mijûl bû; milên wê digre û bi ser têxt de têxîne û bêyî ku, lêvên xwe ji yên wê derîne, destekî xwe jê re dike balîv û bi destê din jî “çima li ûna ku, yek jiyana xwe bijî, ew direve felsifandina pi kokên wê, yeko-yeko, dipi kuvîne. wê”. Lê wî dikir-nedikir nikarî sedemên ewê yekê naskirina û Tiliyên wî mîna çiwîkên hec-hecîkan ku, dikevin nav dema xwest ji evê ramanê birevê, ew bi çûna cem Kalemêr baxçeyan û ji gulekê difrin a din, ew jî ji memikekê dibezin a dirame, lê gava dît ku, hinekî sist bûye, ew raman jî da ûn û din û heya bi demekê lîska wan dirêj dike û gava ku Koçer, bi gote xwe; “ezê êvarî herim ba wî”. Ji berî ku, gotina xwe bi ki andina êrînê jê re û destgirêdana wê di ser pi tê de, xwe dawî bike û xwe têxe nav nivînan, ew ber bi tomargehê diçe. di nav rehên wê de dibîne, dêv dixe sîngê wê û bi keleke tîr li Dengê eyda dihêle zeviyeke gangiliyên sor, di dil de, bi seriyê memikên wê digere û bi girtina yekê ji wan, heya ji wî pi kivin û refê dûmeqesokan dûr biçe. tê ew dimije, dihêle ku bihna îr bi devê wî keve û ew Bihneke nuh ji mitêl û nivîna wî dihat, çêja lêvên êrînê jî ku, tênagihe ka bi rastî îr mêt an sîbereke zarokiyêye. di bin zimanê xwe de dikir, bi hezaran wêne û bîranînên dûr û nêzîk di ber çavên wî re derbas dikirin û wî vedigerînin rojên - Hêdî-hêdî. Bi guva tina ku ew xwe bi ser de diguvê e dihêle ahîneke tenik bi êrînê keve. Ew jî bi porê wî digire û zarotiya w û lîskên di hûnikiya ikeftan de. Û bi gotinên bêtir bi xwe ve diguvê e, weke ku yek bixweze ti tê xwe yê sitrana; “Dîlber heger te zanîba te çikirye bi dilê min” re, dûr herî biha di nava xwe de ve êre, da ku, çavên ti kesî din pê diçe. nekeve. Lê pir naçe û zendên wan li ser hevdu sist dibin û ew Ew her roj di hundirê wê de kom dibûn û rojê bi lîskekê tîrên heya bi demekê bê liv û deng, di hembêza hev de, dimînin. rokê vedimrînin. Her diçû lîskên wan jî bi wan re mezin dibûn Bi rabûna Koçer, ji hembêza wê, dibîne ku dolemeya wê û dihatin guhartin, îro jî di kûraniya ikeftê de li seriyên hevdu heya bi jorî kabokan ki iye û ew hatiye civlandin, wî xwest jê kombûbûn, kesî biyan nedixistin nav xwe; kur û keçên amên re dûz bike û bi jêrde bik ine, lê bi dest avêtina xwe re, ji ewê hevin. Ew ji lîskên xwe yên berê têr bûbûn û li lîskeke nuh ramanê vedigere û dixweze tîbûna çavên xwe birjîne, lewre digerîn. Lê ji demekê û vir de ve, keçika amê wan xwe hin ew seriyê xwe datîne ser rihên wê û bihneke kûr jê diki îne; caran ji wan vedidizî û eger ku, yek ji wan bi ser ewê de biçûya, ew ji quncikê tarî derdiket û dikir ku ewê aveke xwe li “Min hîne weke evê bihna te nekirî”. Bi him-hima wî re êrîn jê dipirse” Ka ew çi dibêje. Lê Koçer bi ramûsan û xwe wir dirjîne, lê ti carî çavên wan bi opa avrijandinê, li ûna wê, têmisdana di wê de, bersivê dide. nediket. Koçer, di evê kêlîkê de, baweriyên xwe bi Xwedê anîn û Îro jî û di ewê tenêtiya wê de, ramanek di çavên wê de hêviyeke tenê ji wî dixweze ku, zimbereka katijmêrê li ser evê dibirûse û pi tî ku, vedigere nav hevalên lîskê, ew pê niyarî kêlîkê rawestîne. Lê dengê zaroyan di nêzîkî deriyê wî de wan dike ku lîskeke nuh bilîzin. Hertim gotin a mezina ye û dihêle êrîn rabe ser xwe û cendekê ku, diqîre di bin dolemê gotinên wan li erdê namînin, ew jî ya mezin bû û zaroyên din de ve êre, ew jî radibe ser xwe û ji odê derdikeve, pi tî ku, li ser opa wê dime in; “Gereke em lîskeke xwe ya nuh leka pêntiron di bin kurtikê xwe de vedi êre. bibînin, bes em bi lîskên xwe yên berê lîstin, emê îro lîska bûk û zêve bilîzin”. - Tu bi ku ve çû. Pi tî ku, Koçer ji derve vedigere, êrîn dipirse û bi nirîn û kenê wî re, riwê keçikê sor dibe, lê Ew herdu jî amedebûn û ewê herti t di seriyê xwe de hembêz kirina Koçwer jê re û bi ramûsana ku, ji nav porê wê rêzkiribû, dêng li xû ka distîne dihêle ew bi dilovanî seriyê xwe têxe hembêza wî û xwe dike û pir nedixwest ku, tev têbighên, kuramê wan dê bi destên xwe ji nava wî re bike gerden. zave be; ew herdu di temenekî de ne û hertim bi hevdu re - Xwedê..! Çi bihneke xwe ji gewdê te tê. Wî got û riwê xwe dilîzin û bi ser de jî çêdibe ku, ew li hevdu bêne mehirkirin. bêtir têveda nav porê wê. Pi tî ku, xwediya ramanê, xû ka xwe dibe quncikê herî paqij - Kela çayê çû. êrîn dibêje û bi destên wî digre, da ku karibe û weke sewkiyekê, bi hinek nêzîkbûn yek dikare bibêje: weke bi wî bide fêmkirin. Lê titi tî nedikarî wê ji hembêza wî derîne textekî, ji kayê çêdike û xû ka xwe li ser datîne, dêng li zêve û dema ku, Koçer radihêje tiliyên wê û radimûse, du hêsir- dike ku ew derkeve cem bûka xwe û- ... Dûmahîk Rûpel: 16

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 16

ZAR OTIYA NEYNIKEKÊ Û TITIN DIN ... Dûmahîk: -Koçer di dêv de raweste. Ji dema ku, Agob li ber deriyê wî -ew jî bi boneya ku, gereke li ûna dê raweste û paçikê bi pûç bûye, nema Marî derdora Kalemêr paqij dike, tevî ku, li evê dawiyê, wê hin caran xwarin ji wî re di and. xwîn bibîne, xwe dide nêzîkî ewî textî, da ku, ji ewî cihî de karibe tema a wan bike û ji zaroyên din jî dixweze ku, ew - ev ba , te çima derî girtî; ne toz li derve heye û ne jî derkevin û li derveyî ikeftê bilîzin û dengê stiran û lîliyan zivistane, da ku, yek xwe têxîne nav nivînan. Koçer got û li bibirin. pencerê dinire ku, ew jî girtiye. Ev bi xwe jî cihê pirsê bû; ewî Herdu zaro xwe di ber hev re dirêj dikin û weke du cewrikan qet pencere nedigirt, nemaze di demên ku, êrîn li mal ba. hevdu bihin dikin, keçik bi zikmakiya xwe ya mêyîtî xwe li ser - Tu dikarî derî vekî, xûya ye bihneke ne xwe bi ser min ketî. Gotinên wî dihêlin Koçer erm bike û ji berî ku, ew pi tê dirêj dike û pi tî ku, herdu bi derpiyên xwe digrin û ji xwe di imitînin, Koçer dikeve ser sîngê wê û bê mêtina lêv û sîng, zanibe dê çibike, Kalemêr parekê ji nivîna xwe vala dike, da cewrikê xwe dixe koza berxikan û pir naçe gewtinî bi wî ku, cihê rûni tinê ji wî re çêbike. dikeve û ava or û êrîn tevlîhev dibe. Keçika din jî di bîn ve - Ev kengî wilo bû û çawa. Koçer bi gotinê re, dêst ber bi diçe û heya bi demekê sergêjî dimîne. nîvê wî yê pûç dirêj dike. - Ez ewê rojê sibê iyar bûm û dema min xwest ku, ez rabim Di dû re Koçer xwe li cihekî din dibîne; ew li hew ê rûni tiye û ji cihê ku, têde rûni tî; ji bin kevirê ko eyeke xaniyê wan ser xwe, min dît ku nîvê minê jêr guhnade min. Di pê î de kaniyek der bûye û ava wê jî ber bi jêr, di geliyê Zompa wer min gote xwe, belkî ez xewnekê dibînim. Kalemêr bi dengekî dibe, dengê sûlavê dihê t ku, yek xwe bi dest wê de berde. sar, weke ku li ser kesekî din dipeyive, dibêje wî. Ew di ewê xulma iya xwe de bû, dema dengê mêvanan ji Koçer di evan demên dawî de, sibê zû ji mal bi derdiket û gedûkê ve tê; roj roja Cejna Qurbanê ye û her çendekî hinek pirî caran ji nîvê evê û bi ûnde vedigeriya mal ku, êrînê li dihatin û hinek diçûn. Dema ku Koçer dike rabe ser xwe, lingê benda wî ye. wî di imite û ew bi sûlava ku di gêlê wer dibe re ber bi jêr - Ji berî a nuha ti caran ê neketibûyê. dadikeve, ji berî ku ew di gola kevzê wer bibe û di nav keriyê - Belê; ji zû de, çi zû de, hema ez zaro bûm û li gor gotina reqan de cih bigre, ew dibêje xwe: “ezê çawa xwe bihêlim ku, diya min, carekê ez nesax ketim û nêzîkî mehekê ez pûç ez di nav evê pîsî û qirêjiyê wer bibim”. mam. Tê bîra Koçer ku ew jî carekê wilo nexwa ketibû û yek Gotina wî dibe hêzeke canbaziyê, radihêje wî û li ser kefa dibêje belkî ew li ser wî di axife.

destên xwe datîne. Koçer, bê basik, di jorî geliyê Zompa re, di - Bibore, ez hinekî derng mam û weke tu dizanî, ez di evan ser gund û baxçeyên hinar û sêvan re, di jorî rêlên merx û demên dawî de li mal ne dimam. Koçer çavên xwe, ji ber ên kizanan re difire, heya dighe qesreke ji ewên “Hezar ev û wî, direvîne. Wî nedixwest ku wêneyên êrînê û derewan tê evî” ku, di nav baxçeyên sêv û hinaran de avakirine û bi de bibîne. Te xwe pê e ti bijî kan kir. dîtina dostê xwe; Tengezarê Qilîç yê wênevan û me a wî ya - Çima bijî k. Koçer, kûr, li gotin û dilsariya wî dimeyzîne; ew hêdî-hêdî di ser rê û ivîleyên bêxçe de, ew dixweze dakeve bê po manî û tirs li hêviya nefesa dawî rawestiya ye. cem wî, lê gava ku çavên wî bi rêza pût û peykeran dikeve, - Çawa çima. Gava ku ew dike rabe ser xwe, da ku, here û ew wê dilxweziya xwe dide ûn û ber bi wan difire. bijî kê ku, li sere kolana wan, bîne. Kalemêr bi destên wî digre û wî dide rûni tin. Koçerê Ba ûrî ji ezmanê xwe dadikeve û di nîvê xeleka pûtan de peya dibe, ji cihê xwe de li wan dinire; ew her yek - Hûn xort xûna germin; dema ez hîne weke te xort bûm, Xwedayeke û ew tê derdixe ku, cihê lê rawestiyaye bapîrê min gotinek gote min; erê, belkî ez li de tê neghêm te parêzgeheke kevine û ewî daketiye nîvê civata Xwedêyan û û tu karibî pitê li min û de tê bi kînî, lê ji bîra neke ku ezê di da ku, her yekî, ji wan, ba nasbike, ew bi çend gavan ber bi berka an de pi tê li te û çiyan bi kînim û niha de ka rûne; ez ewî diçû. Lê her ku nêzîkî yekî ji wan dibe, ew di cihê xwe de dixwezim.. . Wî hîne gotina xwe bi serî nekiribû, deng bi derî dadirive û Koçer têderdixe ku, ev hemû Xweda ji mûmê hatine dikeve û Agob dikeve hundir û ni kabûna hatina wî, cem afrandin û bi tîna bawermendiya wî re, bi ronahiyê re ew têtin Kalemêr, dide ser a ewên hevvokên dawî ku, hê tibûn pi aftin. careke din jiyan û çêrokên wî yên xortaniyê bi bîr bên û Ew ji xew iyar dibe ku, xwêdaneke tîr û zelqoyî ew pêçayî û jiyana xwe di ya evî Kalemêrî de bibîne. Ti riyên din li pê çilpikên xwêdanê, ji enî û qirikê, darivîne ser balîvê wî û ewe wan tinebûn ji bilî ku, ew ji nuh ve vegerin çêrokên xwe yên berê û hîne ji berî wê rojê bi pirî, têkeliya wan, mîna berê ku, gunên wî naçirin. Bi lez ji nav nivînan dertê; êvar daketibû û ew bûbû pênc-e kat ku, di ser raketina wî re borî bûn, ber vegerî bû, bêyî ku ti kes wan nêzîkî hevdu bike; ji bilî riya bi avrêjê dibeze û dema ku, deriyê wê vedike, la ê cerdûnekî dostaniya li pê wan tinebû. bi darvekirî li ûna lempa elektirîkê dibîne. - eva we ba be, ez dikarim derbas bibim, bêyî ku pozê - 9 - kesî sor bibe. Wî jî cihek ji xwe re, di ser mînderekê de, dît û Ji berî ku Koçer bê cem wî, Kalemêr xwest çayekê ji xwe re rûni t: “ez dibêjim vê carê jî rola te ye; divê her yek çêbike, lê nîvê wî yê pûç alî wî nekir, ê eke giran bi ser de hefteyekê pûç, di nav nivînan de, bimîne”. Gote Kalemêr û girtî û du hêsirên bê erm ji çavên wî diwe in. Ew dêst ji çavek ji Koçer re damrand; ewî xwest bi Kalemêr bide çêkirina çayê berdide û ewî ber bi kilîta radiyo dirêj dike; fêmkirin ku, carna canbaziya yê canbaz li seriyê wî dengê bilûra ji berî azana îva dihêle çend hêsirên din bêne werdigere. xwar, ev cara pê iye ku, dengê azanê dihêle ew bigrî û wî, bi - Ew nahêle ku ez herim û bijî kekî bînim. Koçer dibêje Agob û kêzika ku, ew bi pana xwe diceliqîne, dengê xirçiniya wê heftê salî, bi ûnde vedigerîne; di demên ku bavê wî bi destên wî digirt û ew bi xwe re dibir mizgeftê, heya dighe ewê roja ku dihêle madê wî bêtir rabe, nemaze ewê dengî dihê t ku sola wî dizîbûn û xas ji mizgeftê vedigerî; diziya sola wî hê t bûyerke kevin bête bîra wî; çend û çend sal di ser re derbas ku çavên wî li ser pir ti tan vebin. bûbûn jî, lê her ku çavên wî bi bastirmê hêkan diket, kêzika Pi tî çend caran ji lêdana derî, deng bi wî dikeve û Koçer ku di nav dirnên xwe de pelixandibû bi pariyê nên re, dihate derbas dibe. Rew a wî, ji cara dawî ku lê bûbû mêvan û ta bîrê û ew roje, ev roje ku careke din bêstirme têxe devê xwe. îro, pir li ûn ketî; cihê xwe ji ko ê ki andî nîvê odê û li dora - Ma bi kêfa wî ye. Bes îro yek eme û ez bawer nakim ku, wî firaq, qirêjî û bihneke genî kombûye û Koçer dinire ku, yek emê kesî bibînin, ezê bihêlim ku siba zû, Marî biçe û evê ku, kuvark jî di quncukên il û tarî de derketine. Lê tenê, ewan di seriyê ko ê de bîne. Agob vedigerîne û hatina Koçer weke tayên kefnikê ku, hê tine çermê wî sipî bike, dihêlin made- keysekê dibîne, da ku, li Kalemêr- ... Dûmahîk Rûpel: 17

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 17

ZA ROTIYA NEYNIKEKÊ Û TITIN DIN ... Dûmahîk: -çaran hatibû, weke nimûne bînin û heya ev yeka; -zorbikin û ew bihêle bijî k li wî binire; wan çiqwas bizav kiribûn yekaneya Xwedê, di ola Zerede tiyê de jî heye û hîne E. ku, ew biçe ba bijî kekî, lê hertim ew bi serhi kiya xwe de diçû. Tiwînbî dibêje: Zerede t ê yekem bû ku, bang li yekaniya - Ewê Ermen, eger ku ew nasbike û helbet dê bi xêrza te be, ez Xweda kir. Ew dibêje: ku pi tî erê Ehrûman û kesekî Kurdim, ne dûre ku ji qehra cewrikekî re, ew tola xwe di Ahoramezda, di çar qonaxên xwe re derbras bibe û di seriyê min de biteqîne û derziyeke jehrê bi min vede. Kalemêr dawiya ewî erî de, Ehrûman dê bi ke û Ahoramezda yê bi nîv êjdilî dibêje Agob û çêroka ewê Bijîkê Ermen ku, ji bo Xweda dê bi ser keve, tevî ku, ew herdu hêzên er û xêrê xatirê cewrikê xwe yê ku, li ser destê hin zaroyan hatibû ku tin, ne jî û ji yek derûnê derketibûn. nêzîkî heftê zaroyên Efrînê ku tibû û wî digot; min hîne tola Zarede t ne tenê wilo gotî, lê ewî heya bi roja din, dojeh û cewrikê xwe hilnedaye. buhut jî di hozanyariya xwe de bi navkirî û hê tî ev olên ku - Tu bi min re nabînî ku, wilo ewê raja te bike û te zû ji nav dibin navê asûmanî de têne naskirin, li ser rêçika wî lepên Ejdeha û Ezraîlan derîne. Gotinên dawiyê hê tin ku çav bime in. di seriyê hersiyan de gulok bibin. Û eger ku em karibin tola xwe - Eger ku wilo be, çima ev olên tu dibêjî jî neketin nav ên hilînin, emê ne ji yekî weke te ku, ketî nav nivînan û li benda asûmanî. Agob dipirse. mirinê mayî, bistînin. Agob dixwest opên hevoka çûye winda - Hin rêvebirên olî ewan olan weke yên asûmanî dibînin, lê bike, lê her diçû ew bêtir di golê werdibû. pirek ji wan evê yekê napejirînin û di nirîna min de, ti tekî - Netirse, ez bê te naçim. Ma ez û kêyê emê, li wê dinê piyalan tenê dihê t û dihêle ku, ev hersê olên, bi asûman, hatine li hev xînin. Kalemêr vedigerîne. naskirin, bi hev re bêne girêdan, ew jî; nijada Samî ye ku, - Hevalên ku ji berî te çûne û di biro a herî mezin de bi cih ew bi xwe cihê gûmanaye û evê yekê hê t ku, Mihemed bi bûne, pirin. Tu tenê jê mayî. Agob dibêje û kenekî sar, ji nav wan tenê bawer bike, da ku, evan êl û miletên bi navê diranên amanet, diwe e. Samiyan têne naskirin nêzîkî hev bike û ji aliyê din de jî, çi - Ez carna dibêjim xwe; xweska roja din û dojeh û buhu t heba, miletên din jî hebin, di hundirê wan de bêne pi aftin û em hema evê baweriyê, dê bihê ta hêviyek li ba yekî çêbiba ku, dikarin li evê têghê tina wî binirin, weke zanyariyeke eger yek li evê dinê negihê t daxwezên xwe, ewê li wê dinya kovarkiyê û bêyî ku, ewî zanîbû, ewî bingeha nirîn û din bighêje ewana. Gotinên Koçer, bêdengiyeke fireh li dû xwe dîtineke nuh dantîne û pi tî sedê salan, nirîn û dîtinên wî, dihêle û herdu kalemêr, çend caran, li çavên hevdu dinirin. dê bêne vekolan û li ser ewê yekê, ev nirînên nijadperest, - Te bi evê yekê nerind kir; erê em ne mele û ke e ne, bes di dê rabin. Li gor dîtina me, zanyarî û têgihê tina Mihemed di dawiya dawî de, dive baweriya yekî bi hebûna Xweda û hatina vir deye û ne weke ku, dibêjin; Serketina zimanê Quranê lawê wû û pêxemberan hebe. Agob li Koçer vedigerîne û di hê t ku, ew bibe ji kesên herî li pê . Di dû evê dengkirina qorzîka çavan re li Kalemêr dinire, da ku, erêkirina wî jî bistîne, xwe ya dûdirêj re, Koçer dêst davêje pakêtê, lê dengê tevî naskirina xwe ji baweriyên wî re. Kalemêr dihêle destê wî û ji berî ku, cixarê bik îne, - Çima ev pêwîstî, çima divê hebe. raweste. - Ji ber ku ew rastiyeke û ti kes nikare dijî evê yekê biçe. Ji - Bes di vir de te ti tek ji bîra kir; weke ku em dizanin, bêtirî roja-roj de û pêximberek li dû yekî, ev rastî daniye ber me. carekê, Ciho û Îslama erê hevdu kiriye. Cara pê î bû ku, Agob gotinên dawiyê nî anî Kalemêr kirin, lê careke din deng Kalemêr dipeyive. bi wî nakeve. - Tu cihekî pir mezin didî zanyariya Mihemed; ew li cihê - Em bêjin ku gotinê te rastin, bes tu ne bi min re ye ku, her lingekî xwe, di nav civata bazirganên bajarê Mekê de, pêxemberekî Xwedayê xwe, bi rengekî cuda, daye nasîn. Ji digeriya. Lê di dû re çêroka wî mezin dibe û ji dest wî Kehenên Someriyan de bigre û heya em bighên Ola Îslamê, tu derdikeve. Agob jî nirîna xwe dibêje. yê bibînî ku bi hezaran Xweda hatine û çûne û her yekî ji wan, - Gotinên we rastin, bes hûn dikarin ji min re bibêjin ku, wî li gor heyam û rew a wê civak û dîrokê hatiye afirandin; ango û kengî dest bi erê Cihoyên dora xwe kir; pi tî ku nema ji ber ku, Cihoya ji pê Ferewin bazdida û ji bo rew a wan a karibû xwe ji wan û fûtên wan biparêze û ti tê din û ew a bindestiyê, Xwedayek bi wan gerek bû, da ku, di er û cengan pêwîst û bivetire; gereke yek erê hebûn-tinebûna olekê, ji de alî wan bike. Lew re tu dibînî ku, Yaho weke lehengekî erê li dijî hebûna hinek kêmasiyan di hundirê olekê de, erker e û emê bibînin ku, pi tî ew bibin xwedî destlatî û derxe û ewan herdu eran weke hev nebîne; cudahiyeke zordariya hin çîna li ser ên din pir bibe, dê civakê bi hewceyî mezin di nav van herdu eran de heye. erê Mihemed bi yekî mîna Yeso be ku, Xwedayekî dilovan ji ewana re bîne hemû olên din re, erê hebûn û tinebûnê bû, lê bi evan holê, da ku, civak karibe li ser piyan bimîne û jiyan berdewam dudiwên din re, erê wî bi hin ti tan re bû û bi ew kesên ku, bike. li gor dîtina wî, ji riya rastiyê derketibûne re bû. - Bes tu ba dizanî ku, ewên din, Xwedêyên xwe bi xwe - Ez dibêjim tu hinekî dûrî rastiyê diçe, tevî ku, pir ti tên te çêkiribûn û weke ku ji te neve artiye, wan pir caran ji kêvir an jî gotine rastine jî; lê hema em bibêjin: Ciho bûn ên ku dest bi ji xurmeyan çêdikir û eger ku, yek ji wan birçî biba, wî Xwedêyê erê Mihemed kirine, dê gunehkariyeke dîrokî be di xwe duxar. Lê pi tî wan çar pirtûkên heq ku, daketine. Koçer dermafê Cihoyan de; em tev dizanin ku wî di destpêkê de û xwe nagre û gotina wî dibire. heya ku, li ser lingên xwe sekinî, ne tenê erê Cihoyan - Çima tenê ew pirtûk dê daketibin û ewê jî ne weke yên kevin nekir, lê erê ti ol û êlan jî nekir û pirî caran pesna wan bi destên xwediyên wan hatibe nivîsandin. Û ne weke wan dida. Lê pi tî ku darê wî hinekî qert bû, ewî dest bi erê yên digot ku, ew ji ba Xwedê de hatine û eger ku, em gotina wan nêzîk kir û her diçu xeleka erê xwe fireh dikir. Lê mijara bawerkin jî, tu dikarî bibêjî min; ka pirtûka çaran. me ne ev bû; me li ser cudabûnên ku di navbera olên - Ez nizanim, bes weke ku me bihîstî; pir Xwedê hebûn. Lê bi asûmanî û yên berê de dengdikir û di vir de yek dikare daketina Tewratê re, me Xwedêyekî bi tenê naskir. bibêje ku, pir kêmasiyên olên kevin hatin tinekirin. Agob - Ev jî nerastiyeke dîtire; weke ku hemû jêderên dîrokê dibêjin hinek gorepanin nuh bi dest xwe dixe û dihêle Koçer bi ku, hinek olên ji berî Tewratê jî hene ku digotin: Xwedê yeke. rûmetgirtineke bilind li wî binire û ji Kalemêr re jî, cara pê î Gotinên wî dihêlin ku, Agob bi awayekî behitî bipirse. bû ku, têdighe Agob yekî ne rije. - Olin ji berî yên asûmanî. - Weke çi. Koçer dipirse. - Belê û em dikarin Ola Atûnî ya ku, li ser dema Axnetûnê- ... ( Berdewam Dike ) ...

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 18

WÊJEYA KÛRÎ ... Dûmahîk: Sîjo ,helbestek sitranan bi gewdekî sê-parçe sade lê hîn jî têkhelkê ayî, di pê îya sedsala 13 an de derket, di serdema Koryo de, û pa ê di serdema Çoson de ge bû. Sîjo ya pêîn ku bi navê tanga (sitrana kin) hatibû naskirin

îdiyalên Konfo şîzimê anîbûn ziman ew jî di rêya bikaranîna hin naverokan ji xwezayê. Lê nimûneyên pa în elementên wek devavêtin û henekan di xwe de

bicihkiribûn. Ji helbestvanên sîjo yên navdar Hwang Çîn-Î, cêrîyek xwende ya koçikan ji sedsala 16 an ku wek helbestvana Kûrî ya yekemîn dihête hesibandin, dibêje:

Xwezî min gewhera vê şeva tarî ya nîvê zivistanê girtiba

Û nava hênikbûna livînên heyva buharê bi nermî pêçaba

Û min bi hezkirin vekira şeva dilberê min vegeriya

-serdemên nûjen de berferehbibe. û Yun Son-Do , ku hostayekî wî rengî bû ji 1587 ta 1671 jiyabû. Mînak:

1 Sê ane în û Sîlla ya yekgirtî: Tu sipirsî, çen dostên min hene? Av û kevir, sinober û

Mînakên herî pê în yên ku mane ji wêjeyê, ku di jêderên Kûrî bamboo de xuyadikin, dibêjin wan Hyangga (sitranên welatî), ewên ku ji Heyva li ser ka şên rojhilatê hilatî, hevalekî rûge şe teqalîdên wêjeyeya devkî ya kevnar derketibûn û di xwe de Ji bil van pênc hevrêyan, ez dê çi xwe şîyên din bixwazim rengvedanên olî û gelêrî wergirtibûn. Hew 25 Hyangga , çêkirina hinekan bixwe vedigere pê îya sedsala 6an , dihête Nivîsandina sîjo ta sedsala 21 an berdewamkir û, ew jî wek nasîn ku ta niha mane; 14 di tekistekî dîrokîyî pê în hatine hayko 3 ya Yabanî , navdarîyek navnetewî wergirtiye. parastin, Samguk-yusa (Bîranîna Hersê ane înan, 1285).

Bûdîzim di serdema Sîlla ya Yekgirtî bûbû sîstema ramanyarîyê ya serdest û bandoreke xurt li ser wêje û hunerê me and. Di heman demê de, hilbûna Konfo şîzimê bikaranîna

Çînî wek zimanê wêjeyî hêvojt û xwendina bi kilasîkên Çînî li pê xist. Core-helbesta bi navê Han şî - ku bi Çînîya kilasîk hatibû ristin û dabû pey pirensîpên Çînî di helbestê de, lê

Kûrîyan nivîsandibû - di navbera bijareya wêjeyîya Sîlla ya Yekgirtî ba belavbûbû.

Koryo û Çoson

Bûdîzim berdewamkir ku bibe bandorekî sereke di pê ketina Serdema Nûjen an wêjeyê ya serdema Koryo. Di 1236 de Padî ah Kojong yê an Di serdema nûjen de, ji pê îya sedsala 20 , nivîskarên torina desthilatdara Koryo ferman da oldarên Bûdî ku karekî Kûrî adaptekirinek anjî guhertinek dane ser gelek tomarkirinê bibin ser hemî qanûna Mahayana ya Bûdî bandorên wêjeyî cuda yên Rojavayê - nexasim rêyalîzim û (danhevek ji sûtra 2 û name û ravekirinên bi navê Trîpîtaka ) ji bo mezheba wucûdî û suryalîzim - ku bi vê bizavê dê parastinek xudane peydabike dij êrî ên Muxulan ku ji ba ûr bikaribin rêzek ji tecrubeyên navnetewîyî zehmet bînin dihatin. Di rêya bikaranîna awayên teqlîdî yên kevirên ziman: tecrubeyên wek desthilata Yabanî ya dagîrker, û perçekirina Kûriya û pi t wê re Şerê Kûrî , digel serdemek çapkirinê, oldaran ew tekist bi tîpên Çînî- bi rengekî bel -li ser ji desthilata fa istî. Yek ji encamdanên herî giring yên zêdetirî 81,000 qalibên textîn kolan, ku gihi tin 6,791 pelgî. Îro wêjeya Kûrîya nûjen ewe destana ji 16 pirtûkan, Tojî (bi danhevka resen, ku dihête hesabkirin berhema herî temam ji wateya Xak), ku Park Kyong-Nî di demek dirêj de zêdeyî

Mahayana Trîpîtaka di cihanê de, di perestgeha Hayinsa ya 25 salan (1969 ta 1994) nivîsandiye. Ev kar nerîneke Bûdî li ba ûrê Kûriya Ba şûr dihête parastin, û qalibên text hîn jî berferehî jîndar ji Kûrya re, ji dawîya sedsala 19 an ta nîvê an dihêtin bikaranîn ji bo çapkirina tekistên pîroz. sedsala 20 , pê kê kiriye.

* Wergerandin ji Ingilîzî: Xiyas Hisên Wêje giringîyek pê veçûyî wergirt di serdemên Koryo û Çoson de, wexta fermanberên sivîlî xwende-bi navê yangban - Jêder: Microsoft Encarta 2007. 1- Sîlla: ane înên Kûrî yên netewî di sedsala 4an de, dema ûna bijareya serdestî mîratdar girtin. Di 'urfa Konfo şîzim ê de, bandora Çînîyan li ser Kûriya sistbû. yangban di rêya ezmûneke netewî de, ku arezayîya wêjeyê 2- sûtra: pend û îretên Bûdî. tevî ti tên din dixwest, dihatin hilbijartin. Karên wan piranîya 3- hayko: rengê helbesta Yabanî, bi kurtbûn û dualîya xwe wêjeya Kûrî ya tomarkirî avadike ji serdemên Koryo û Çoson. navdare, ji sê malikan pêktê.

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 19

-te bim. Bi rastî dema mirov behsa jiyana zarokiyê dike, yekser

HHHEEEVVVPPPEEEYYYVVVÎÎÎNNNEEEKKK LLLIII GGGEEELLL zelalî û bêgunehî tê bîra wî ,dema zarokan ji keder û ê û keseran re nîne. Jiyan di têgeha zarokiyê de wekû xwe tê NNNIIIVVVÎÎÎSSSKKKAAARRR pejirandin, ji ber vê yekê hemû ê û hesret û dijwarî di wê qonaxê de çavnas dibin, û dan û standin bi wan re tê kirin, wek SSSAAALLLIIIHHH DDDEEEMMMÎÎÎCCCEEERRR qedera li eniya jiyanê. Lê dema mirov mezin dibe û hewil dide ku wê qederê biguhêre, kê e û problem derdikevin holê. Min jî wiha kir. ahî bi wateya xwe ya ku em niha di vî temenî de nas dikin, Hevpeyvîn wê demê di jiyana min de nebû. Lê ez dikarim bêjim pêxwasiya min ahî bû, kerasê min î qetyayî ahî bû, bazdana min a li dû Imer Kalo piskilêtê hevalan ahî bû. Min wek zarokekî gelek bêparî dît lê [email protected] ez tu carî bi nebûna ahiyê hest nebûm û eve bi dîtina min ( Kobanî - Sûriya ) xwe î û taybetmendiya qonaxa zarokiyê.

Imer Kalo: Jiyana zaroktiyê di gêdûkên gundê êranê de, ta roja îro çi lîsk û bûyer û dîmen û kesayetiyên balkê di bala we de mane?. -xwe de li zanîngehê bidomîne, lê ji nû ve xwendina xwe ya bilind berdewam dike û ew ana xwendekarê Zanistên Salih Demîcer : Ez bawerim çiqas guhertin çêbibin û ez sed Siyasî li zanîngeha Lubnanî ye, di ciwaniya temenê xwe salî jî bijîm, wê zarokiya min ew qonaxa herî cuda û taybet be de xw edî prensîp û dilhezê çand û ziman û pirsa gelê xwe di jiyana min de. Bê guman ev jî ne tenê vedigere zelalî û bû, di nav nifê xwe de ji xortên jîr û çalak bû, ji bilî warê bêgunehiya wê qonaxê, belê ew vedigere dewlemendiya wê bi zima n û wêjeya kurdî bi tevgera siyasî ya kurd re jî li lîsk û serpêhatî û karekterên taybet, û her wiha guhertinên Sûriyê karkiriye. mezin ên ku di wê demê de çêbûyî û ciyawaziyeke mezin xistî navbera zarokiya me û ya nif ê li dû me. Wekû nimûne, di Salih di dawiya salên 80 î de fêrî zimanê kurdî bûye, û bi zarokiya xwe de min bi xwe biryar da ku ez bixwînim û bê yî rengekî neyî ekere mamustayetiya fêrbûna zimanê kurdî ku haya dê û bavê min jê hebe, ez bi hevalekî xwe re pêxwas li herêma Kobaniyê kiriye, di zivistana sala (1991) an de derbasî dibistana gund bûm. mamustayê min bû û ez li ber destên wî fêrî xwendin û Û gelek bûyer û dîmenên wiha di zarokiya min de peydabûn nivîs andina bi zimanê kurdî bûme!. ku ez bi xwe roja îro li wan matmayî dimînim û wekû ti tên Demîcer bi ziman û helbesta kurdî dest bi nivîskariyê `entîke bi bîra xwe tînim. kiriye, paê berê xwe daye celebekî ji helbestê cuda û Imer Kalo: Qonaxa xortaniya we çawa bû, ango we dema çîrok bi zimanê kurdî nivîsand û du berhem pê afirandin, bi xwe çawa derbas dikir û we dixwest win çi bikin û bibin zima nê 'erebî jî gotarê dinivisîne. çi?. Berhema wî ya yekem di sala (2002) an de li bajarê Salih Demîcer : Herçendî ez hîn pîr nebûme ta wê radeyê ku Beyrûtê bi navnîana Sozne Ji Berfê ku bi van 14 çîrokan ez behsa xortaniyê wekû qonaxeke buhurî bikim, lê ez dikarim çapkiriye: bêjim me gelek hêvî û xewn û pilanên mezin di destpêka vê 1- Têkçûna kurdo 2- Sozne ji berfê 3- Tûrê re 4- Bêhnek qonaxê de ji xwere danîn û kirin wek piroje ji bo pêkanînê. Lê zelalî 5- Gulê û payizeke zer 6- Raportên mirinê 7- êx mixabin pi tî demeke ne dirêj me nas kir ku pêkanîna wan zore pîroz 8- Çinar 9- Çîroka mirîne ewitî 10- Mirineke û hêviyên me ji me mezintirin. Ge bîniya me têra welatekî dikir, hemdemî 11- Kutiya ramûsanekê 12- Xewna dilo 13- ji xwe me pê bîniya avakirina kurdistaneke azad û serbixwe di Zoza n li benda min nema 14- Karê mezin. nîrê çend salan de dikir û me ji bo vê dozê kar dikir, me Berhema wî ya duyem di sala (2006) an de - Taybet - bi xwendina xwe bi cî dihî t û em gelek evan iyar diman lê rew navn îana Dilkoçerê Sirûcê ku bi van 11 çîrokan çapkiriye: ne li gor daxwaz û dilgermiya me bû, ji ber wê yekê ez û gelek 1- Te ba kir 2- Siyek 3- Deta dilkuj 4- ez lawekî dixwazim hevnif ên xwe, em di dawiya salên nodî de rastî wendabûn û 5- A girên pir 6- Biratiya ji alîkî de 7- Çend xewn û dilsariyeke dijwar bûn. maniyekê 8- Kêlê behaneyan tije nabin 9- Bidê medê 10- Imer Kalo: Ma ev hevok tê bîra we; (( Soz pîroze, ger ku Xwek utina bavekî 11- Dilkoçerê sirûcê. kevir bibarin jî, divê soz pêk were )), we çi sûd ji vê hevokê Demîcer di sala (1996) an de ji ber tunebûna derfetên di jiyana xwe de wergirt?. karek î ku pê debara jiyana xwe bike; berê xwe daye Salih Demîcer : Erê çawa na, ew xwe tê bîra min, ne tenê tê welatê Libnanê û ji wê salê de li bajarê Beyrûtê bi cih bîra min wekû pêgirî bi karê siyasî û amadebûna civînan di bûye , ew ji sala (2008) an de wek nûçegîhan û amedekar dem û qonaxeke taybet de, ew ta roja îro jî hîn di jiyana min de û pêkêînerê bernameya Dawn Town di Kurdistan TV li rêbazeke, ez bi awakî rijdî li ser kar dikim û ji bo pêkanîna wê Beyr ûtê kar dike, ji sala (2010) an de ew ji ber sedemên rastî gelek kê eyan bûme û dibim. Ji bo vê hevokê, min gelek siyasî nikare derbasî welatê xwe Sûriyê bibe . dost bicîhî tin û pêwendiyên min bi gelekan re jî sist bûn. JIYANA KESAYETÎ Dostê ku di sozên xwe de neyê dîtin, ew bêhtirî gunehekî dike. Ew derewê dike, te dixapîne û dihêle tu li ser soza wî rastî aî Imer Kalo: Win di derbarê jiyana xwe ya zaroktiyê û ê û ziyanê bibî. Ji ber vê yekê, tu nikarî baweriyê pê bikî û ti tekî

û hesret û ahiyên wê qonaxê de çi dibêjin?. bispêrî wî.

Salih Demîcer : Kak Imer, di destpêkê de ez dixwazim Imer Kalo: Di navbera jiyana gundê êranê û bajarê sipasiya te bikim ji bo vê pê gotina nirxdar, hêvîdarim ku Beyrûtê de, win ana giyanê xwe li ku derê dibînin?. ez di wî cihî de bim û hêjayî hezkirina kesên dilsozên wek- ... Dûmahîk Rûpel: 20

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 20

HEVPEYVÎNEK LI GEL NIVÎSKAR SALIH DEMÎCER ... Dûmahîk:

Salih Demîcer : Bi rastî çiqas nakokî di navbera êranê û Beyrûtê de hebin wekû du cihên ciyawaz ku her yekê ji wan çandeke xwe ye taybet heye di warê civakî û dan û standin û ast û êweyê jiyanê de, û bê guman yek bixwaze nexwaze evê taybetmendiyê jî bandora xwe li ser mirov heye û hindek guhertin di jiyana wî de

çêdike. Lê mirov ji aliyê giyanî de bêhtir bi cih û warê zarokiyê ve tê girêdan. Û bê guman gundê êranê jî wekû cihekî ku zarokî û bîranînên min himbêz kirin, ew bêhtir giyanê min ber bi xwe ve radik îne. Li gel ku ev bû panzde sal ez li Lubnan dijîm û Jiyana Beyrûtê xwe tire jî, bawerke ez rojê carekê hest dibim ku ez rêwîme li vir û divê sibe an dusibe vegerim Sûrî û Kobanê û êranê . Ez zanim ku ev bersiv di forma xwe de bersiveke kilasîkî ye û her Ti tekî din jî hî t ez berê xwe bidim çîrokê, min kesê ji welatê xwe dûr, wê dubare dike, lê di naverok û dîtaylên dixwest ez ti tekî cuda ji hevnifên xwe binivîsînim. wê de her yekî ji me rastî û çîrokeke diltezîn û taybet heye ku Wê demê gelek hevalên min helbest dinivîsandin, loma min çîrok hilbijart. gelek caran bi axaftinê îrove nabe.

Imer Kalo: Di baweriya we de mercên nivîsandina Imer Kalo: We çi karê biv di mafê welatê xwe de kiriye, ta ku çîrokê çine, û çîroka serkeftî bi çi tê nirxandin?. win li ser xaka wî hatin qedexekirin?. Salih Demîcer : Çîrok bi têgeha xwe ya gi tî û kilasîkî Salih Demîcer : Di yaseya rejîma Sûriyê de, her kesê ku ji wan re ew jî wek helbesta kilasîkî bi gelek mercên asê û çepikan lê ne de û di anoyên wan de ne qe merbe, ew ne li gel dijwar di warê teknîk û avakirinê de dihate pîvan, lê wan e, û her kesê ne li gel wan ew li dijî wan e. Û ji xwe re hesab çîroka kurt wekû hunereke nuh di toreyê de, wê ev bike çiqas kurd li dijî wanin. Ew xwe dibînin padîah û xwedayên merc û sînor li dû xwe hî tine û nivîskar û rexnevan vî welatî û dikarin li dijî her kesê ne li gel wan fermanan derxin. Û bi xemsarî li mercên çîroka kilasîkî dinêrin. Ew nema vaye li hindir wiha dikin, tu li wirî û ba dibînî çawa ew bi awakî bi wan pîvanên rijdî hebûna destpêk û girêk û çareyê hovane xortên me digrin û pê eroja wan û zarokên wan winda û nebûna wan di çîrokê de dinirxînin. Çîroka nûjen ew dikin. Ne tenê ez, bi sedan û renge bi hezaran xortên me nikarin tê nirxandin wek ronîkirin ji dem an cih an kesekî vegerin welat ji ber ku hatina wan jiyana wan rastî metirsiyan dike. destni ankirî re, ne wek pê ankirin ji pirsgirêk an Raste ew tu biryarên fermî li dijî te dernaxin, lê ji bo gotarekê an babetekê re û pi tre danîna çareserkirinê jê re. axaftinek a ku ne li gor dilê wan be, dikarin bi salan te bavêjin binê Roja îro çîroka serkeftî bi kurtî ewe çîroka ku wekû zîndanan bêyî ku haya kesî ji te hebe û karibe te biparêze. la ekî hevgirtî berê xwe dide cihekî û li nîva rê hilnawe e.

WÊJEYA KURDÎ Imer Kalo: Çîrokên bi navnî ana mirin û ku tinê di berhemên we de balkê in, ji bo çi dûbarekirina Imer Kalo: Ji bo çi we nivîsandina çîrokê di nav celebên mirin û ku tinê?. wêjeya kurdî de hilbijart?. Salih Demîcer : Di nîvîsandina çîrokên xwe de, ez gelekî miqateme ku nêzîkbim ji bûyerên rajane yên ku Salih Demîcer : Wek xortekî dilgerm û behremend di dawiya salên 80 yî de min hewil da ku ez di gelek biwarên toreyî de binivîsînim, di jiyana me kurdan de dibin, bi taybetî li herêma min helbest nivîsand, ano nivîsand, balname nivîsandin, û hindek Kobanê û eger navnî anên ku tinê - û ez dixwazim caran bi `erebî jî, lê bi rastî çîrokê bêhtir bala min ki ande ser xwe, bêjim ku tin ne mirin, ji ber ku mirin jî di çîrokên min ez bêhtir bi çîrokên kurdî yên kevin daxbar bûn, ji xwe min ji de encama ku tinê ye, ne mirineke xweristî ye -, eger zarokiya xwe de pir ji çîrokên kalemêr û pîrejinan yên devkî hez ew navnî an pirin bawerbike ku wêneyên ku tinê li dikir, û ez li benda êvarê dimam ku mezinên me li malekê kombin Kobanê ji yên jiyanê bêhtirin, ev jî ne re bîniyeke bi û dest bi gotina çîrok û serpêhatî û bûyerên gundiyan e rojane qasî ku rastîyeke li dare, bawerke kak Imer, xelkê bikin. kobanê bi zora hêviyan rojên xwe bi dawî tînin û tu jî ji vê rew ê ne dûrî. Di wî temenî de me li çîrokên herî seyr û xeyalî wekû rastiyeke li dar, tema e dikir , ew perçeyek bûn ji jiyana me û em jî lehengên Mirov ne tenê bi gulleyan tê ku tin bira, mirov carne wanbûn, ti tên me êvarê dibihîstin me serê sibê li gel hevalan bi bi gotinekê jî tê ku tin. perî anî, nezanî, gerdi t û kar di anî. Loma min xwe bêhtir di wî warî de dît. nerêtên neyînî û kevin, nebûna derfetên pê veçûnê. Min dît ez dikarim bêhtirî helbestê û ano, wan ê û diyarde yên Ev hemî formên ku tinê ne an jî piroje ne jê re. neyênî di civakê de bi hûrbînî û bi awakî nûjen nî an bidim, min Imer Kalo: Win asta çîroka kurdî-kurmancî li didît ez têde bêhtir azadim û dikarim her bûyerekê an rojavayê Kurdistanê; Sûriyê çawa dinirxînin?. serpêhatiyekê bi hêsanî bikim çîrok. Min ji helbestê jî hezdikir lê nizanim çima wê demê baweriyeke Salih Demîcer : Ne ve artiye ku milletê kurd li dirêjiya ne durust li nik min çêbû ku helbest tenê ji bo babetên ni timanî û dîroka xwe, di nîrên gelek asê û dijwar de jiya û hîn ore gerî û azadî û serxwebûna kurdistanê ye, û min jî dixwest dijî, ku çi derfet jêre nebûn li toreya xwe vegere û bi bûyerên rojane bi opînim bêhtirî wan babetên mezin. bê guman awakî rêk û pêk wê li ser bingehên saxlem deyne û ji pi tî demekê min nas kir ku babet girêdayiye bi kesê nivîskar ve, belavbûn û windabûnê biparêze. ne bi cûreyê toreyî ve. ... DûmahîkRûpel:21

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 21

HEVPEYVÎNEK L I GEL NIVÎSKAR Imer Kalo: Di baweriya we de cudahiyên sereke û SALIH DEMÎCER ... Dûmahîk: bingehîn di navbera hunera çîrok û romanê de çine?.

Salih Demîcer : Roman di forma xwe de çîrokeke dirêje, lê ew di hundirê xwe de festîvaleke ji çîrokan, ku hinek ji wan têne pê ankirin û hinek jî di qorzîkên romanê de nehênî dimînin û tenê bi hevokekê têne nî an dan. Roman bi vehewandin çîrokên ciyawaz û tevlîhevkirina wan bi awakî rêk û pêk taybetmendiyekê ji xwe re diafirine . Di cîrokê de kurt kirin û bi kar anîna sîmbolan dihêle ew hinekî giran û tîr be. Lê di romanê de divê ew tîrbûn û siqbûna han hinekî ji hev vere e. Bi wateyeke din, roman zincîreke û çîrok gustîlkeke û her yekê jî ewq û vebrûsîneke xwe ya taybet heye.

Imer Kalo: Me ji mêj de çîrokên we yên nû nedîtine, ji bo çi we nivîsandina çîrokan rawestandiye?.

Em ba dizanin ku hemî celebên toreyî li ser ziman ava Salih Demîcer : Raste ev bû demeke min çîrok ne dibin û zimanê kurdî jî ta roja îro hîn ji fêrbûn û bi karanîna nivîsandine, ev jî min got, girêdaye bi guhertinên ku di rew a fermî bê par e, loma herdem ciyawaziyek di navbera asta min de çêbûyî di van salên dawiyê de. Karê minî nûh di warê dahênana kurdan û berhemên wan de hebû. Lê li gel vê ragihandinê de, ew bêhtir wexta min dibe û kargeriyeke li ser yekê û peydanebûna derfetên aborî jî, wan karibûn pêwendiya min bi çîrokê re dike. Ez jî naxwazim di vê demê gavên balkê di gelek biwaran de bavêjin, û li gel ku kurte de çîrokê binivîsînim ku bêhna rojnamegeriyê jê bikele û ez di çîrok jî hunereke nûye li gor celebên din li ser asta hemî xwe de jî nabînim ku gihî time wê radeya ku têde karibim di welatên cîhanê, nivîskarên kurd li deriyê wê jî dan û ti tin herdû biwaran de binivîsînim bêyî ku wan tevlîhevkim. ba nivîsandin, bi taybetî bi derketina kovara Hawarê re di Nivîsandina çîrokê li nik min pirojeyeke ragirtiye bêhtirî ku destpêka salên sî ji sedsala bûrî. ew hatibe rawestandin, ez ge bînim ku ezê di demeke nêzîk Herçendî çîroknivîsên wê demê ronî didan ser babetên de lê vegerim. gi tî û pirsgirêkên netewî û ore gerî û axa û began jî, lê bi rastî wan karîbûn bi zimanekî xwe û gotinên sade Imer Kalo: Di vê demê dawiyê de we hinekî berê xwe daye bingehekê ji kurteçîrokê re wekû hunereke serbixwe nivîsandina gotarê bi zimanê 'erebî. Ji bo çi nivîsandina bi damezrînin. zimanê 'erebî?. Mixabin ev bingeh pi tî erê navnetewî yê duyem kar jêre nebû û çîroka kurdî di qonaxeke ziwa re derbas bû ta Salih Demîcer : Ez bawerim nivîsandina gotarên `erebî, wê bi ku di salên hey tê û nodî de careke din bi hindek awakî raste rast pêwendî bi ore a milletê Sûrê heye. Ez berhemên nirxdar diyar bû û evbû çend salin jî dîsa sist dixwazim helwesta min a siyasî ji ore ê wekû kurdekî bigihe bûye. biraderên meye `ereb. Ez hest dibim ku ew erkeke nitimanî û Di nerîna min de, ji bilî wan fakterên me anî ziman, karekî piratîkiye divê ez pê rabim, bêhtirî ku behreyeke nebûna xwendevan û rexnevan jî bêhtir rola xwe di dahênanî be di jiyana min de, ango ew ti tekî demîn e û sistbûn û li ûn mayîn a kurte çîrokê de list û dilîze . girêdaye bi qonaxa niha de û renge ew bête rawestan bi dawî hatina vê qonaxê re. Imer Kalo: Gellek nivîskarên kurd pi tî çîrokê berê xwe dane romanê. Win jî bi nivîsandina romanê de RAGIHANDINA KURDÎ nafikirin?. Imer Kalo: Win wek kesayetiyeke serbixwe û li gor Salih Demîcer : Hebûna seqamgêrî û aramiyê di jiyana serpêhatiya we, win karê di dezgehên ragihandina kesê nivîskar de roleke diyar û berbiçav di nivîsandina partiyên kurdî de çawa dibînin?. romanê de dilîze, çimkî roman divê wexteke dûr û dirêj jêre bête terxankirin, û vaye em dibînin çima bêhtirî Salih Demîcer : Te rastî divê, dezgehên ragihandinê di nava romanên kurdî li derveyî welat hatine nivîsandin. partiyên kurdî de nînin. Em behsa partiyên kurdê li Sûrê dikin. Berî çend salan ez bi romanê difikirîm, lê bi rastî di rew a Ragihandina wan belevoka wan a mehane ye ku ew bêhtirî min a niha de ez nikarim bi çi rengî nêzîkî romanê bibim, pênce sale bi heman êwe û heman form derdikeve, bêyî ku nebûna seqamgîriyê di jiyana min de hî tiye ku ez ne tenê tu guhertinên rijdî û berbiçav têde çêbin. Bêguman ez vê yekê bîrokeya romanê, belê nivîsandina çîrokê jî, bo qonaxeke bi dilekî ewitî dibêjim ne ku henekên xwe bi wan dikim. Partiyên kurdî ji roja roj de nikaribûn ragihandinê ji siyasetê din ragirim. Lê ez dixwazim di derabarê pêwendiya çîrok û romanê veqetînin û ji ber wiha ragihandina wan ma ragihandineke de ti tekî bêjim. Li gel ku çîroknivîs bêhtirî kesên din seqet û girtiya dubendî û nerînên teng. amadeye bibe romannivîs, lê nivîsandina romanê ne Raste çênabe em bi pîvanên ragihandina milletekî serbixwe qonaxeke pê ketî ye ji nivîsandina çîrokê re. Ew du ya partiyên kurdî binirxînin. Lê eger wan pilan û pirojeyên rijdî hunerên cuda ne û her yekê ji wan kesayetiyek e xwe ye di vê derbarê de hebûna, wan dikaribû li dirêjiya pênce salî serbixwe heye, ji ber vê yekê, ji her çîroknivîsekî nayê ti tekî berbiçav sazkin. xwestin ku bibe romannivîs, tu dikarî bimînî çîroknivîsekî Nebûna derfetên aborî û bingeheke gelêrî ye berfereh ji dahêner û têde ore ekê jî avakî, bêyî ku tu nêzîkî partiyan re - bi saya perçebûnên pir - wan jî roleke serekîn di romanê bibî. seqetî û pûçbûna ragihandinê de lîst. ... Dûmahîk Rûpel:22

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 22

HEV PEYVÎNEK LI GEL NIVÎSKAR Imer Kalo: Malperên kurd ên rojavayê Kurdistanê li ser enternet BBBÎÎÎRRRWWWEEERRRIIIYYYAAA SALIH DEMÎCER ê gellekin. Win asta xebat û we ana ... Dûmahîk: wan çawa dinirxînin?. PPPIIIRRRTTTÛÛÛKKKAAANNN

Salih Demîcer : bi dîtina min asta Vaye tu dibînî ta roja îro, ne tilfizyonek, malperên kurdên rojava li gor SSSAAALLLAAARRR ÛÛÛ MMMÎÎÎDDDYYYAAA ne radyok, ne ajanseke nûçeyan, ne ragihandina partiyên wan, bilinde. malpereke bi rêk û pêk. Wan ti tek nîne Wan hinekî ew asoyên teng ji bilî hinek belavokên mehane û derbaskirine. Sedema vê yekê jî ewe kovarên ku her çend salan carekê ku Êdîtor û rêvebirên wan li derveyî derdikevin. welatin û derfet ji wan re çêdibe ku ji Mixabin Partiyên kurdî bi xemsarî li milletên din fêrî azadiya nerînê û ragihandinê nihêrîn, ji ber vê yekê wan li nerîna din bibin. gor temenê xwe yê dirêj nikaribûn çi Tenê wan kêmaniyek heye, ew jî gavên rijdî di xebata xwe de bavêjin. nebûna cavdêrekî teknîkî ji berhem û gotarên heyî re. Ango her ti tê bigihe Imer Kalo: Win we ana telefizyonên ber destê wan ew yekser belav dikin. kurdî bi gelemperî çawa dinirxînin û çi Ev jî carne kê eyan derdixe holê. Lê di we ana wan de ji bo we balkê e?. dîsa jî, di nerîna min de her ti t bête belevkirin ba tire ku her malperek Salih Demîcer: Ba e ne xerabe, li gor bibe zimanê xwediyê xwe . temenê wan ê kurt, wan gavin ba avêtin û peydabûna derfetên aborî û pi tgiriya Imer Kalo: Ger ku mirov bibêje asta rojnamegeriya kurdî li rojavayê Cegerxwîn siyasî li herêma Kurdistan, alîkariya wan kir û xelkê kurd bi wan ve hate girêdan, Kurdistanê nizm û lawaze. Win ( 1903 - 1984 ) rew a wê çawa dinirxînin?. bi taybetî di warê pirogramên hunerî û hemareng de, lê mixabin ew di warê Salih Demîcer : Ew ne tenê lawaze, siyasî û rêzdariya nerînê û nerîna din de, DDDÎÎÎYYYAAARRRÎÎÎ belê em hîn nikarin behsa wê wekû li ser asta tevahiya kurdistanê bi rola têgeheke ku merc û pêdiviyên xwe ranebûn û ti tekî rijdî pê kê rojnamegeriyê pêk tîne bikin. Ez li vir Ji xortê ko barê milet dane ser nekirin. Divê ew li ser vê yekê kar bikin, dixwazim ti tekî li dor pirsên te ye û eger bixwazin karin bikin. milê xwe, û bi dijwarî di nav berê jî ronî bikim, me behsa roman û

çîrok û ragihandinê li rojavayê taristana zor û setema dijminê kurd Imer Kalo: Ger ku ez bibêjim we ana kurdistanê kir wek berhem û ve bi gernasî derbas dibin. Roj TV ji hemû telefizyonên kurdî nimûneyên hazir, ne wek hebûna wan Kurdistanîtire, ango we anê ji her çar di çarçoweya têrm û têgehên Ji wan gundî û cotkarê ko di bin perçeyên Kurdistanê re dike. Win serbixwe û gi tî de. çawa dibînin?. Rojnamegerî ne behreyeke ku em li zor û setema kevneperestê gor wexta xwe wê birêsin û Kurdistanê de, pit xûz û Salih Demîcer : Roj tv tilfizyonek a kurdî rojnameyên xwe mehê carekê an sê gerdenxwar, ji ko nanê zarokê xwe ye û ez bi çavê rêzdariyê li xebatkarên mehan carekê derxin. Rojnamegerî wê dinêrim ku wan pir zor û zehmetî karekî berdewame, ew desthelateke derxin, xebata destê xwe bi erzanî dîtin ji bo berdewamiya we ana xwe û divê di her çax û demekê de û li her gelek caran neçar man navê tilfizyonê cihekî amade be û bi awakî rojane difro in, sermayedar û xwedî biguhêrin ji ber ku erê wan bi awakî karê çavdêrî û îrovekirinê bike. Bê gunda. mezin dibû û hîn jî dibe. Lê ez ne bi tere guman vê yekê jî pêwîstî bi dezgeh û me ku ew tilfizyoneke kurdistanî ye, bi rojnamegerên kadir heye û wan jî Ji bo wan gernasê ko di zindana wateya ku we anê ji her çar perçeyên pêdivî bi bûdceyek a mehane heye û kurdistanê re dike. ev hemî jî -sipas ji xwedê re - li nik me de çavnêrîya ben û dare dijmin Roj tv zimanê partiyeke kurdî ye ku nînin. dikin û bi gernasî di riwê dijminê layengerên xwe li herçar perçeyên Kurdistanê hene. Ew bi awakî a kere û Imer Kalo: Li dawiyê gellekî spas û xwînxwar, setemkar de doza ger ku win dixwzin ti tekî dîtir diyar pêgire bi rêbaza wê partiyê û li daxwazê kurd û mirovanîyê dikin. Ji derveyî vê yekê, ew rê nade çi nerîn û bibêjin fermo?. helwestên din ku ronahiyê bibînin. Ne bo va tevare ez vê çîrokê bi dîyarî Salih Demîcer : Sipas ji bo kar û tenê ew, tilfizyonên kurdî bi gi tî wiha pê kê dikim. ne, Kurdistan TV jî wihaye, Kurdsat jî xebata te jî di warê rojnamegeriya kurdî de, em li benda wê rojê ku em wihaye… Ew hîn di qonaxekê de ne ku nikarin nerîna din qebûl bikin û têde karibin rojnameya Dilname û Cegerxwîn - 1973 hemî rojameyên kurdî bi awakî rojane biparêzin. li ser pelan bixwinim, û ez bawerim Pêgiriya bi ragihandeneke azad û Jêder: Ji çîroka seydayê Cegerxwîn serbixwe hîn di mejiyê kurdî de bi awakî ew roj ne dûre, serkeftin ji bo te. Salar û Mîdya hatiye girtin. berfereh nehatiye meyandin û qebûlkirin. ( 20-6-2011 )

Hijmar : 8 DILNAME 4-8-2011 23

ÇÇÇIIIMMMAAA JJJIII HHHEEEVVV DDDÛÛÛRRR??? ... Dûmahîk: DESTANA Ewqas salin di bin piyên neyar de, neyar bîn li agirdê wî çikandiye. Nahêle bînê bide û bistîne. DEWRÊÊ Çare... Lê em bi werîsan ji hev dûr. EVDÎ WEK Çima? Kî karika kê dizî kiriye? ROMAN Gelo zarûkên welatekî paramayî ne loma? ROMAN Berya kurd siwarê kerekî bibin, xelkê hespên rewan dane bezê, em para ÇAP BÛ man loma? ÇAP BÛ Waye biyanî stêrkên ruyê ezmanan li hev parê dikin, lê hûn hîn bi kêranan ji hev dûr. Yên ku diçûn ji xelkê re weiz didan: ’Neyartiya hev nekin, heya Destana Dewrê ê Evdî di nav Kurdan de hûn karin dost bin. Xwe ji nakokiyên piçûk dûr bidin,’ digot. Kî bû? li gelek herêman tê zanîn. Li Anatoliya Xortekî qîzekê birevanda, pê iyê ew diçûn û ji dê û bavê qîzê re digot: navîn, Qafkasya, Serhed, Berriyê û gelek ’Ti tekî nabe apo, metê… De waye ji hev hez kirine, guneye meriv bikeve deverên din û bi her zaravayî tê gotin. nava du dilan... Xwedê ji we razî, hima fatihekî bixwînin, bila biqede. Bila Çi Millî be, çi ne Millî; çi Kurmanc be, çi zarûk bigîjin miradê xwe.’ Apo bi ya we nekira, we xwe hêrs dikir: ‘Binêre Dimillî; çi Misilman be û çi jî ne Misilman, apo!.. Lazime tu, guh bidî, çika em çi dibêjin!.. Nexwe tu zanî!..’ herkes ji vê destanê hez dike, distrê û Wê demê yên ev û roj li kêleka hev, îro bi misasan valahî di nava we de guhdarî dike.... Gelo çawa dibe evqas bi dorfirehî ev destan tê gotin û hezkirin!. heye. Êdî wisa buye ku li civatan jî behsa hev nakin. Ewqas ji hev dûr ketine ku navê hev jî ji bîr kirine. Evîna Dewrê ê Evdî û Edûleyê gelek Gelo çima ewqas dûrbûn? Kara kî tê heye? balkê û trajîk e; egîd û lehengê Milan

We ji gundiyên kurd re digot: ’Ji bona ku zaneyên me yên berê xwe nedan Dewrê Êzîdî ye û keça mîrê Milan Edûle teni ta hev, loma em wisa nezan man… Eger ew bibûna yek kulm, belkî jî Misliman e. Evîna Dewrê û Edûlê li nav Kurdan anka em di vê rew ê de nebûna…’ Lê mixabin ji hev dûr in. Fena mala gelek xwe tête zanîn. Gelek versiyonên Cemîl Pa a û Bedirxaniyan. Berê hinan li rojhilat, yê hinên din jî li rojava. wê hene, gelek dengbêj vê kilamê dibêjin. Fena zanayên dem û dewranên berê. Wekî ku tête zanîn nivîskarê hêja Eyüp Gelo kêmasî ye an na? Kiran nivîskarê kitêbên wekî Milan Raya we nizanim. Konfederasyonu, Pilingê Serhedê û Gelo dem nehatiye ku rîspiyên kurd werin cem hev û bi hev re henekan Dewrê ê Evdî ye. bikin. Bi wan henekan temen dirêj bikin… Qala xortaniya xwe ji hev re bikin, Kitêba wî ya herî ba tê zanîn jî Dewrê ê bibêjin: ‘Cîraneke me hebû… Bejna kafirbavê mîna taya rîhanê, bejintenik, Evdî ye. mijagên wê fena kêran, yeke qerqa û pozbelik bû. Gava dikeniya, di Eyüp Kiran ji Siwêrekê ye, ji e îra bexçeyê dil de gul û kulîlk dipi kifîn. Bi bêbavê re, çi keneke îrîn hebû. Kejanê. E îra Kejan di bin konfederasyona Meriv bi wê kenê, diçû diyarê çiyayê Heftguhar, dibûn mêvanê zozanên Mîllî de cih girtiye. Eyüp Kiran e îra xwe, darmazî.’ eîra Mîllî, dey t û herêma Qerejdaxê Yekî din: ‘Safikekî gundê me hebû, navê wî Hemo bû. Lê gundiyan jê re tevan nas dike. E îra Mîlli e îrekî Kurd e û digot: ‘‘Mamê Hemo.’ Û behsa serûwenên Mamê Hem bike. Yên guhdar jî bi nav û deng e û di nav Kurdan de gelek safikiya Mamê Hemo û yê xelkê bidin ber hev, çika îro çi cûdahî çêbûne?... cih girtiye.

Hela ew çîrokên berriyê… Rebenan çiya ji nêz de nedîtine, dema di Nivîskarê hêja bi lêgerînekê kûr û dirêj çîrokan de behsa çiyayên jorîn dikirin, bi pesn û salixên dûr û dirêj, yek bi jiyan, evîn û têko îna Dewrê ê Evdî ser heftan de dikirin, çiyayekî didan ser heft çiyayên din û hîn behs dikirin. berhev kiriye. Pêre jî xwe dikirin. Zanibûn bala meriv biki înin û xwe bi meriv bidin Çîrokên ku li heremê li ser “Dewrê ê guhdarîkirin. Ew mezinkirin û direwên pêve jî, bîna meriv pê derdiket, dibûn Evdî” hatine gotin, kilamên ku hene li ser tewa . tevan xebitiye û di dîwanan de demên Yekî din jî bibêje: ‘Wele dengbêjekî li gundê me hebû, dema stiran digot, dirêj ev kilam guhdarî kirine. bilbil dihat ser guliyên dara devê eywanê û guhdariya wî dikir. Deng nebû!.. Pirtûka “Dewrê ê Evdî” çapa wê yekem Fena dengê girîna bilûrê, têlên sentûrê. Dema stirana melodiram ya Edûlê çend sal berê ji hêla we anxana Elmayê digot, ava çem û kaniyan disekinî. ‘De lê lê Edûûûlêêêê’ digot û dirêj dikir. ve hatibû we andin. Ev çapa duyem ji hêla Îcar pêre jî ‘ha hîî ha hîî ha hîîîîî’ diki and. Civat jî têkilê hahîya dengbêj zimanzan Zana Farqînî ve redaksiyona wê dibû. Qey kul û kesir di bîr û xiyal de dihî t? Bê dengê dengbêj, meriv bi hatiye kirin. nîgariya stiranê re diçû serê gaz û gedûgan, devê çema, dibû ire ira avê. Kitêb jî bi çap û bergek gelek xwe hatiye

Masiyan di nava avê de çil didan, teqle li wan diket û binê zikê wan spî çapkirin. dikir.’ We anxanê di dawiya kitêbê de ji bo Qey tehma van bîranînan tenê bi hev re ne hêjaye? Meriv nikare ji niha de kelîmeyên nayê zanîn 4 rûpel ferheng daye. zarûkan bike dostên hev û ji pê erojê re amade bike, qama zarûkên xwe dirêj bike. Ji sihêtîkirinên bav û bapîrên xwe sûd wergirin. Navê Kitêbê: Dewrê ê Evdî Kulîlka Bi reya min meriv kare. Xwe ji hev xeydandin, karê zarûkan e. Behsa xortaniya xwe kirin û Bilbizêk û Rim, Nivîskar: Eyüp Kiran, aiyan dîtin ti tekî ji me nabe, dide qezenckirin. Em pir hindik, dema We anxane: Nûbihar, Rûpel: 288, Çapa xe îmî û xortaniya hev zanin. Lê vê dema têgihî tî na. Em nizanin çika kî Duyem: 2011, isbn: 978-9944-360-95-1 çiqas dirêj buye. Lê xuyaye ji qamdadayina ber hev jî direvin. Ev rev heya gengê? Bi qurana min xwendî, feyda kesê tê de tune . (PARÎS) Nûbihar-DER

8 DDIILLNNAAMMEE 4-8-2011

RRoojjjnnaammeeyyeekkee RReewwşşeennbbîîîrrrîîî yyee SSeerrrbbiiixxwwee yyee

YYYAAABBBAAANNN LLLEEEHHHEEENNNGGGÊÊÊ MMMEEEKKKSSSÎÎÎKKK LLLEEEHHHEEENNNGGGÊÊÊ SSSAAALLL 222000111111 YYYÊÊÊ WWWOOORRRLLLDDD CCCUUUPPPAAA JJJIIINNNAAANNN CCCUUUPPPAAA KKKOOONNNKKKAAAKKKAAAFFF EEE YYYAAA SSSAAALLL 222000111111 YYYEEE

•

Di roja Yek ema 26-6-2011 an de, tîma ni timanî ya welatê Meksîkê li welatê Amerîka bi encama 4×2 an ji welatê Amerîka fainelê Gold Cupa sal 2011 vexwar û bû lehengê herêma Konkakaf. Ev 6mîn care ku Meksîk Gold Cup ê qezenc dike. Di roja Yek ema 17-7-2011 an de, tîma ni timanî ya jinên welatê Yabanê li welatê Almanya fainelê World Cupa Jinan yê sal 2011 an bi encama 2×2 (3×1) ji UUURRRGGGUUUWWWAAAYYY LLLEEEHHHEEENNNGGGÊÊÊ SSSAAALLL 222000111111 YYYÊÊÊ welatê Amerîka vexwar û yekemî car di dîroka xwe de CCCOOOPPPAAA AAAMMMEEERRRIIICCCAAA YYYEEE bû lehengê cîhanê.

Yekemîn golê tîma Yabanê di deqeya 81 an de ji aliyê lîstikvana yabanî Aya Mayama de bû, û golê duyem jî di deqeya 107 an de ji aliyê Homary Sawa de bû. Lê yekemîn golê tîma Amerîka jî di deqeya 69 an de ji aliyê lîstikvana amerîkî Aleks Morcan de bû, û golê duyem jî di deqeya 104 an de ji aliyê Aby Wambak de bû.

16 tîmên ku di World Cupa Jinan ya sal 2011 an de li Di roja Yek ema 24-7-2011 an de, tîma ni timanî ya welatê welatê Almanya be darbûn yên van welatan bûn: Urguway li welatê Arcentînê fainelê Copa America yê sal 2011 bi encama 3×0 ji welatê Paragway vexwar û bû lehengê herêma 1- Almanya, Frensa, Nêcîriya, Keneda. Ba ûrê Amerîka. Urguway bi wê encamê kete pê Arcentînê û bû yekemîn welat ku 15 caran Copa America qezenc dike. 2- Ingiltera, Yaban, Meksîk, Niyûzlenda.

3- Swêd, Amerîka, Kolombiya, Koriya Bakur. MMMEEEKKKSSSÎÎÎKKK LLLEEEHHHEEENNNGGGÊÊÊ SSSAAALLL 222000111111 YYYÊÊÊ 4- Berazîl, Ustiraliya, Nerwic, Xîniya Istiwaî. WWWOOORRRLLLDDD CCCUUUPPPAAA CCCIIIWWWAAANNNAAANNN EEE Wold Cupa Jinan di sala 1991 an de destpêkiriye, ya sala 2011 an de ya 6 an bû, wek Wold Cupa Peyan her 4 salan carekê lidardikeve. Di dîroka Wold Cupa Jinan de welatê Amerîka 2 caran ew lehengî di salên 1991 û 1999 an de qezenckiriye.

Wek Amerîka welatê Almanya jî Wold Cupa Jinan 2 caran di salên 2003 û 2007 an de qezenckiriye. Di roja Du ema 11-7-2011 an de, tîma ni timanî ya ciwanên welatê Meksîkê li welatê xwe fainelê World Cupa Ciwanên 17 Welatê Nerwicê jî wek Yabanê tenê carekê di sala Salî yê sal 2011 an bi encama 2×0 ji welatê Urguway vexwar û 1995 an de qezenckiriye. duyemîn car di dîroka xwe de bû lehengê ciwanên cîhanê.

[email protected] 2010 D a w î 2011 facebook.com/rojjnameya.diillname