STERRELIG

Uit die HEV kantoor

Februarie staan mos bekend as die maand van liefde, landgoed dui die wese daarvan aan: Negester Klein- met Valentynsdag die 14de. Die naam Valentyn kom van Kariba Leefstyl Landgoed. In 2017 het die eienaars 'n Roomse priester met die naam St. Valentyn. Tydens tydens ‘n spesiale vergadering so besluit en die die derde eeu was huwelike deur keiser Clausius die naamsverandering gemotveer en dat dié omskrywing tweede, verbied. St Valentyn het die reëls verbreek, van ‘n leefstyllandgoed meer gepas is en dat dit ook so want hy het geglo dat 'n man en vrou moes kon trou en in die naam van die ontwikkeling weerspieël behoort te het troues in die geheim gereël. Claudius het daarvan word. Die naamsverandering is goedgekeur en die Akte uitgevind en het Valentyn in die tronk gegooi en tot die van Oprigtng sal nou binnekort verander word om die dood gevonnis. Valentyn het verlief geraak op die naam te refekteer. tronkwag se dogter en net voor sy dood op die 14de Februarie, het hy 'n brief aan haar met "van jou Die naam “Negester Klein-Kariba Leefstyllandgoed” op Valentyn", onderteken. Die bekendste simbole vir sigself hou geen wetlike implikasies in nie, maar die Akte Valentynsdag is rooi en pienk hartjies, rooi rose en van Oprigtng van die Landgoed bepaal die regte en Kupido. Baie mense dra gewoonlik 'n kledingstuk wat verpligtnge van die Landgoed as ‘n maatskappy sonder rooi, pienk of wit is op hierdie dag. Valentynsdag is 'n winsbejag asook al die eienaars wat outomates lede dag van liefde en geliefdes gee gewoonlik kaartjies, van hierdie maatskappy is. Hierdie Akte van Oprigtng blomme soos rose, sjokolades en klein geskenkies vir vind weer aansluitng by verskeie wetgewing wat onder mekaar. Romantese etes word ook gehou. andere insluit Wet 67 van 1995 waaronder dorpstgtng Negester het ook Valentysdag gevier deur op die 13de plaasgevind het en waarvolgens die infrastuktuur Februarie “Cupcakes, Cuppucino of Cuppa tea” wat ten geskep is – volhoubaarheid, lae digtheid en bate van KANSA aangebied is, te ondersteun. Daar was ewigdurende servitute. Aangesien die landgoed nie net gesellig gekuier in die skadu van die bome by die HEV- inwoners het wat afgetree is nie, maar ook eienaars het kantoor. So het Marianne en Kobus op die 14de van 50 jaar plus bepaal die Wet op Februarie die lewe van Frans Janse van Rensburg gevier Behuisingsontwikkelingskemas vir Afgetrede Persone, en herdenk. ‘n Mooi manier van “so sal ons jou altyd (Wet 65 van 1988) dat ‘n afgetrede persoon ‘n person is onthou”. wat 50 jaar of ouer is. Voortspruitend hieruit die onsekerheid rakende die toepassing van die Wet op Ons is natuurlik dankbaar vir die wonderlike reën wat Ouerwordende Persone, (Wet 13 van 2006). Die ons gehad het sedert Oktober 2020. Menige inwoner hoofdoel van hierdie wet is om in breë terme die het elke reëndruppel getel en kan met gesag sê wat die menswaardigheid en regte, soos vervat in die Grondwet, totale reënval was. Daar is ook inwoners wat kan getuig van manlike persone bo 65 en vroulike persone bo 60 te daarvan dat hierdie die beste reënval was sedert 2017. beskerm. Hierdie wet dek verskeie aspekte, maar tree ‘n Betroubare bron (nie ‘n weerkundige nie) gee hoofsaaklik by ons Landgoed in werking sodra verswakte statstek aan as vanaf die begin van Okt 2017 tot einde persone 24 uur versorging in die sorgsentrum ontvang. Feb 2018 met 272mm; begin Okt 2018 tot einde Feb Dan is die bepalings van die Wet op Ouerwordende 2019 met 441mm en Okt 2020 tot (tans) Feb 2021 met Persone op die sorgsentrum van toepassing wat behels 603mm. die implementering en die toepassing daarvan op rolspelers soos byvoorbeeld Na aanleiding van verskeie vrae oor die naam van die gesondheidsorgdiensverskafers. landgoed, die volgende verduideliking. Die naam van die Daar sal in Maart ‘n werkwinkel plaasvind oor die toekoms van die sorgsentrum rakende dienste wat voorsien kan word. Die Gesondheidsorgkomitee, Direksie en Finansieskomitee sal die werkswinkel bywoon waarna die inwoners gekonsulteer sal word rakende voorstelle en die hersiening van Medwell se dienskontrak wat in 2022 verstryk. Tydens die inwonersvergadering van 19 Februarie is die voorgestelde konsepbegrotng goedgekeur met ‘n hefngsverhoging van 3,2%. Hefngs verhoog na R1 750 pm.

Goeie nuus vir Negester inwoners is die aanvang wat geneem is met die bou van die langverwagte brug! Die beplanning is dat die brug voltooi behoort te wees teen Mei 2021. Daar is ‘n enkelbaan verbypad langs die bouwerk wat gereeld deur die kontrakteur (Gijiminathi) geskraap en in stand gehou sal word.

Die kapelhek van Klein-Kariba is vanaf 1 Maart weer toeganklik vir inwoners. Die vooruitsig bestaan dat inwoners vanaf Meimaand die gerief van ‘n warmwaterswembad sal geniet. Tino en sy span mede-inwoners is besig met die ondersoek na sonpanele vir verhitng en die aanbring daarvan.

Laastens moet ons nog steeds poog om Negester “virusvry” te hou. Met die winter wat ook nou nader sluip, moet ons alles in ons vermoë doen om gesond te bly deur ons immuniteit te versterk en onder andere weer ‘n voorkomende griepinspuitng te neem. Hou ook maar die pers dop om te sien wanneer die entstowwe teen Covid beskikbaar raak. Ons verwelkom ook vanaf die 1ste Maart ons nuwe Landgoedbestuurder, Danie van Niekerk, en bid dat hy ‘n suksesvolle loopbaan hier op Negester sal hê.

Mooi loop en groete tot ‘n volgende keer.

Frikkie, Thinus en Laetta

Die Plaasbakoond

In 1933, ‘n jaar voor ek gebore is, het pa ‘n nuwe huis gebou. Die ou huis was maar ‘n gerestoureerde huis, nadat die Engelse dit in 1901 afgebrand het. So ten tree van die kombuis af, het pa ‘n buitekamer gebou – bakkamer genoem, want in die agterste hoek is ‘n es gemessel, met ‘n behoorlike skoorsteen. Ek dink die bedoeling was dat ma daar sou kook en bak op ‘n oop vuur, maar ek kan nie onthou dat dit ooit gebeur het nie, want in die kombuis was ‘n swart Dover stoof wat nogal lekker was in die winter. Die vuurmaakgoed in Wes-Transvaal was mieliestronke. Dit was volop en dit het goed gebrand, al het ‘n nuwe lading stronke in die stoof eers gesmeul, en dan met ‘n soort ontplofng aan die brand geslaan. Ons seuns moes natuurlik altyd sorg dat daar vuurmaakgoed in die stronkekas is. Soms, maar nie dikwels nie, het pa ‘n bloekomboom laat afap en dan is daardie hout ook in die stoof gebruik nadat dit goed droog was. Ma het altyd brood en beskuit in die buiteoond gebak. Die plaasoond was ‘n doeltrefende bakgerief. Om die oond te bou, was ‘n kuns.

In 1943 het oupa Venter, ma se pa, vir ma weer ‘n bakoond gebou, nadat die vorige een ingegee het. Eers word ‘n stukkie grond van so 1.5 meter by 1 meter skoongemaak en gelyk gemaak en die oond se fondasie gemessel. Dan word die vier mure met bakstene opgebou tot so plus minus 80cm. Die binnekant word dan opgevul en vasgestamp. Aan die voorkant word dan die deur en sy kosyn van gegote yster, ingebou en die agterste gewel word opgebou, maar in die middel van die gewel word ‘n opening van ‘n halwe baksteen gelaat, waar die lug kan inkom as daar in die oond vuurgemaak word.

Die vloer van die oond word gemaak van bakstene gemaak wat styf teen mekaar gelê word. Op die vloer van die konstruksie word fyn kraalmis - skuifmis het die mense dit genoem – gegooi en klam gemaak sodat dit vasgestamp of vasgedruk kan word. Die skuifmis word opgehoop en met ‘n spitsboog (‘n ogief) na bo gevorm. Die skuifmis dien as ondersteuning vir die dak van die oond. Klei word goed gebrei en van die symure af bo-oor die skuifmis gepak totdat die spitskoepel ‘n dikte van omtrent 20cm klei het. Na ‘n paar dae, miskien selfs ‘n week, het die kleidak van die oond voldoende uitgedroog, en kon die skuifmis uitgekrap word.

Nou word ‘n klein vuurtjie in die oond gemaak om die dak verder uit te droog. Dan word ‘n groot vuur in die oond gemaak om die dak behoorlik te bak. Die gebakte kleidak is nou net so stewig soos ‘n baksteenmuur. Met ‘n baksteenvloer en ‘n behoorlike gebakte kleidak, kon hierdie oond sy hite vir ‘n lang tyd hou nadat vuur daarin gemaak is. As die brooddeeg geknie is, en in die panne is vir die laaste rys, dan word ‘n goeie vuur met mieliestronke gemaak. Die oop luggat in die agterste gewel en die oop deur sorg vir genoeg suurstof vir die vuur. As die vuur uitgebrand is, word die as uitgekrap en die agterste luggat met ‘n halwe baksteen toegepleister. As ma tevrede is met die oond se hite, skuif sy die broodpanne een vir een in die oond en maak die deur toe. Die broodpanne is gemaak van 1 gelling parafenkanne waarvan die een sy weggesny en met blouddraad omsoom is - net mooi plaasbroodgroote.

Na so een uur of bietjie langer, is die brode gebak met ‘n mooi ligbruin korsie – net reg vir plaasboter en heuning of konfyt.

Henk Kruger

Geelpooteekhorinkie (Paraxerus cepapi)

Verspreiding van eekhorinkies in Afrika

Die geelpooteekhorinkie, ook genoem die boomeekhoring (Paraxerus cepapi), is eekhoring wat in beboste gebiede in groot dele van Afrika voorkom. Hulle is volop op Negester. Hierdie eekhorings is oordag aktef en hulle leef in bome. Hul dieet bestaan hoofsaaklik uit insekte, aalwynblare, blaarknoppies, vrugte, sade en bessies.

Volwasse geelpooteekhorinkies het 'n gemiddelde lengte van 40 cm. Die wyfe baar telkens twee tot vier kleintjies in 'n hol boomstam. Geelpooteekhorinkies het 'n moontlike lewensduur van 15 jaar.

Arrie Schreiber

Die inligtng relevant tot die bydraes oor soogdiere wat op Negester voorkom, kom van die volgende bronne: Stuart’s Field Guide to the larger Mammals of Africa (Chris & Mathilde Stuart) The Mammals of the Southern African Sub region (Reay H.N. Smithers) Wikipedia

Rouel Beukes gesels met Henk en Mari Hoogenboezem

die tyd het ons ook ʼn winkel in die dorp oopgemaak waarvandaan ons melk verkoop het. Ons het die winkel na ʼn tyd verkoop en toe het ek by ʼn prokureursfrma begin werk in Heidelberg waar ek boedelbeplanning gedoen het. Toe ons toe verhuis het, het ek vir ʼn besigheid gewerk wat lisensies uitgereik het vir voornemende vulstasie-eienaars. Daar het ek ʼn paar jaar gewerk en toe kry ek ʼn werk by Laerskool Anton van Wouw waar ek die skoolhoof se sekretaresse was. Ek was daar tot ons in Desember 2016 Negester toe verhuis het.

Hoe het julle ontmoet? Henk, vertel ons van jou geskiedenis. Ek was klaar gestudeer maar Henk was nog op Ek is in Heidelberg Gauteng gebore, het daar . My vriendin het in ʼn kommune gebly skoolgegaan en ook aan Hoër Volkskool Heidelberg daar en ek het elke naweek daar gaan kuier. Henk het in gematrikuleer. Na skool is ek weermag toe en daarna ʼn ander kommune oorkant die straat gebly en daar was het ek by die Potchefstroomse Universiteit (PUK) gaan ʼn oor en weer gekuiery. So het ons mekaar toe met die studeer. Na my studies by PUK is ek Potchefstroom gekuiery ontmoet en nou ja, die liefde het begin blom Landboukollege toe waar ek verder landbou studeer en is ons toe getroud. Uit die huwelik is twee seuns het. Ek is weer terug Heidelberg toe waar ek begin boer gebore. Een woon nou in Dubai en die ander een in het met melkbeeste. Intussen het ek ook by Old Mutual Johannesburg. Ons is die trotse ouers van een kleinkind. begin werk as fnansiële beplanner. In 2005 het ons Pretoria toe getrek en het ek ook die plaas verkoop. Ek Hoe het julle op Negester beland? was werksaam in Pretoria vir 10 jaar en in 2016 verhuis Ons hou elke jaar ʼn Hoogenboezem reunie by Klein ons Negester toe. Kariba. Met een van die reunies, dit was in September 2015, het ons verneem van Negester, kom kyk, dadelik Mari, vertel ons jou geskiedenis. verlief geraak op die plek en op die 24e September, op Ek is gebore in Vanderbijlpark waar ek ook op skool was. Erfenisdag ons erf kom koop. Na matriek was ek een van honderd meisies wat gekeur was om na die Suid-Afrikaanse Leer Vrouekollege in En noudat julle hier is, hoe hou julle julself besig? George te gaan vir ʼn jaar. Na my opleiding daar is ek ook Ek, dis nou Mari, is baie lief vir musiek. Ek speel self Puk toe waar ek hoër onderwys studeer het. Dit was ʼn kitaar en af en toe maak ek en Lourens Kemp, ons vier jaar kursus. Na my studies het ek in Carletonville buurman, lekker saam musiek. Hy speel die konsertna. skoolgehou vir vier jaar. Ek het liggaamlike opvoeding Ek speel ook graag Sudoku en vul blokraaisels in en is (LO) gegee. In 1985 is ek en Henk getroud en ons het in absoluut verslaaf aan my speletjies op my selfoon. Fochville gebly terwyl Henk by die Landboukollege was Verder doen ek maar wat enige huisvrou doen. Kook, en ek skool gehou het in Carletonville. In 1987 is ons maak huis skoon, ens. Ek weer, dis nou Henk, is weer plaas toe waar Henk met die beeste begin boer het. In baie lief vir tuinwerk. My aalwyne verg baie aandag, dit verskaf my groot plesier en dan stap ek baie op die landgoed rond. Ek werk nog deeltyds by Nedbank ook as interessante stories, resepte, foto’s, ens. Die konsultant en dan natuurlik hou die Sterrelig my ook verskillende groepe wat byeenkomste reël, kan gerus besig. hulle tye en datums wanneer dinge plaasvind vir my deurstuur. Tafeltennis, naaldwerk, biblioteektye, Jy het die Sterrelig begin. Wat is jou visie vir die kiosktye, gebeure by die verskillende kerke, markte nuusbrief? waarvan julle weet ens. Almal behoort nie aan die Dit het aanvanklik begin as ʼn inligtngstuk, maar met die inwonersgroep op WhatsApp nie en die Sterrelig kan tyd het hy gegroei en is dit nou al amper ʼn volwaardige daardie leemte vul. Kom ons maak van die Sterrelig ʼn nuusbrief. Ek sal graag wil sien dat dit eventueel amper lekkerlees nuusbrief waarna almal elke maand kan die formaat van ʼn tydskrif aanneem met allerlei artkels, uitsien. Stuur vir my daai resepte, grappies, verhaaltjies, blokraaisels, advertensies (natuurlik om die kostes te wat ookal. dek) resepte, ens. Ek wil regtg die inwoners aanmoedig om deel te wees van die Sterrelig. Stuur vir my

Wil jy iewers iets plant om 'n bietjie privaatheid te

Boombrokkies verseker? Daar is nie 'n beter struik as die Bosveldbloubos (Diospyros lyciodes) nie. Dis 'n digte ronde struik wat hier by ons feitlik immergroen is, Op Negester groei hier 'n paar in die veld wat selfs as klein bome beskou kan word. Hulle hou daarvan om gesnoei te word en boonop eet die njalas hulle ook nie. Die blomme (manlike en vroulike blomme op aparte plante) lok baie insekte en dus insekvretende voëls. Die vrugte is ook gewild by vrugtevretende voëls. Die mooi plante word maklik van saad gekweek en is taamlik algemeen by kwekerye beskikbaar.

Leonora Visagie Voël van die maand

Die foto hieronder is die van ’n Klein Rietreier (Eng: Litle natuurreservaat onder beheer van die Limpopo Bitern) maar anders as ander maande gaan hierdie Provinsie. artkel nie oor die voël nie maar eerder oor die area Soos uit die naam afgelei kan word is die vlei in die waar ek dit te siene gekry het. Dit is ’n baie spesiale Nylrivier vloedvlakte en aan die bolope van die stukkie landskap wat werklik die moeite werd is vir Mogalekwena rivier geleë. Laasgenoemde is ’n sytak van almal in Negester om dit te besoek. die Limpoporivier. Die vlei is van ongeveer 70 km lank en tot 7 km wyd op sy wydste. In ’n goeie reënjaar soos vanjaar kan tot 16 000 hektaar onder water wees. Die primêre bron van die water is die Olifantsspruit, die Groot- en Klein Nylriviere wat almal in die Waterberge ontspring. Die vlei is nie altyd onder water nie, inteendeel dit is net soveel kere droog as wat dit oorstroom is. Die invloei van water is afanklik van goeie reëns, soos vanjaar. In jare met ’n ondergemiddelde reënval bereik die water nie altyd die vlei nie. Oorstroming van die vlei vind gewoonlik in Januarie of Februarie plaas. Dit neem egter maande vir die water om op te droog. Nodeloos om te sê maar wanneer die vlei vol water is Nylsvley is in die Waterbergstreek geleë maar is in daag duisende watervoëls, onder andere die Klein werklikheid op die Springbokvlakte. Dit is ongeveer Rietreier op, om vir ’n skouspel te sorg. 50km van Negester af en omtrent 15 km van Suid-Afrika het 26 belangrike vlei-areas wat ingevolge Mookgopong (Naboomspruit) af. Dit is ’n verklaarde die internasionale RAMSAR ooreenkoms geregistreer is en beskerming geniet. Nylsvley is een daarvan. Dit is ook ’n IBA (Important birding area) van Birdlife Suid-Afrika ’n groot aantal amfbië soos brulpaddas wat in duisende en onder leiding van die Witwatersrand Voëlklub en die hulle veskyning maak. Friends of Nylsvley word daar al die afgelope meer as 20 Dit is voorwaar ’n skouspel en vanjaar is ’n goeie jaar om jaar ‘n jaarlikse sensus van somervoëls – uitgesonder Nylsvley in al sy glorie te sien. Dit is ook dus ’n goeie watervoëls - gehou. Weens Covid was daar egter nie geleentheid om voëlkyk as stokperdjie te begin. vanjaar so ’n sensus nie aangesien meer as 70 mense Dit is maklik om daar te kom – neem die R101 deur betrokke is. Onder die tellers, tel ’n hele aantal Modimolle na Mookgopong. Ongeveer 13 km voor Negesterre soos Jan en Trudie de Beer, Johan en Rika laasgenoemde is ’n duidelik gemerkte afdraai. Toegang Heyderych en Gerhard en Carol Vosloo. is R30 per persoon. In die reservaat is daar behalwe vir die wye Jan van Biljon verskeidenheid voëls, ook ’n groot aantal Bron: Friends of Nylsvley – nylsvley.co.za soogdierspesies te sien soos basterhartbeeste, Ek was nou-die-dag saam met Vis en Leonora daar. Wat kameelperde en vele ander. Benewens die voëls wat uit ʼn gesig! Jy moet dit sien! die niet verskyn wanneer die water instroom is daar ook Henk Kruger

Twee monumente in Modimolle

Goed, nie monumente in die gewone sin van die woord nie, maar gedenkstene van twee monumentale manne. Twee heeltemal verskillende mense, maar elkeen groot in eie reg.

Ons praat van Gerard Moerdijk, argitek van die Voortrekkermonument, van oor die tagtg kerke en baie ander geboue. En ons praat van Majoor P J Pretorius, grootwildjagter, avonturier en soldaat, wat reeds in sy eie tyd ‘n legende was. Gerard Moerdijk (en sy vrou) se grafe is net buite Modimolle (Nylstroom), ʼn kilometer van die ou R101-pad na Bela-Bela (Warmbad) op die Klein Nylsoog-grondpad. Hulle is begrawe op sy ou plaas, Modderpoort. Die graf is ʼn gewone vierkantge struktuur met ʼn lae klipmuurtjie en ʼn groot rots uit die rantjie as kopsteen. Daarop is daar twee plaatjies met Gerard en sy vrou, Sylva, se besonderhede. Aards, tussen die raasblare en boekenhoute aan die hang van die kliprant op Modderpoort. Die huis met sy stewige klipmure is ook nog daar en word nog bewoon. Teen die stoepmuur by die voordeur hang daar ʼn keramiekbordjie: Pontenilo.

Hy is op 4 Maart 1890 gebore as eersteling van Jan en Cornelia Moerdijk. Jan Moerdijk het in 1888 op pres. Paul Kruger se oproep om onderwysers uit Nederland gereageer en na Suid-Afrika gekom. Hy is hier met sy Nederlandse bruid getroud. Saam het hulle op die plaas Zwaershoek, in die ongerepte bosveld, ʼn gebou opgerig wat moes dien as skool, koshuis en onderwyserswoning. Gerard het sy laerskooljare in die bosveld deurgebring. Die Kranskopberg het hom van kleins af beïndruk en dit sou later ook vir hom as inspirasie dien vir die struktuur van die Voortrekkermonument.

In Oktober 1899 het Jan Moerdijk by die Boeremagte aangesluit en in die Vryheid kommando diens gedoen. Sy vrou en hulle vyf kinders is na die konsentrasiekamp by geneem. Na die Anglo-Boere-oorlog is Gerard in 1910 na Londen toe om daar vir argitek te gaan studeer. In 1912 is hy met ʼn studiebeurs na Europa toe. In sy fnale eksamen slaag Gerard in sy hoofvak as die beste kandidaat in die Gemenebes. Terug in Suid-Afrika is Gerard in 1917 getroud met Sylva, die suster van Oswald Pirow. Gerard het begin met ʼn nuwe argitektoniese benadering in die ontwerp van veral kerkgeboue. Hy ontwerp ook woonhuise, staatsgeboue soos die Reserwebankgebou in , die Merensky- biblioteek van die Universiteit Pretoria en die Hoërskool Monument in Krugersdorp. Maar sy magnum opus is ongetwyfeld die Voortrekkermonument. Soos hy self sê: Naas die groot daad van die Voortrekkers is daar getrag om die grootsheid van Afrika in die Voortrekkermonument te versinnebeeld. (Aanhaling uit: Man en Monument van Irma Vermeulen)

Majoor PJ Pretorius is ʼn afstammeling van Andries Pretorius en is in die ou begraafplaas op Modimolle begrawe. Hy is in 1876 in die destydse Transvaal gebore en word op sestenjarige ouderdom transportryer vir die Britsh South African Company. Hy neem deel aan die oorloë teen die Matabeles in Rhodesië en gaan werk in die myn om geld te verdien en ʼn eie onderneming te begin. Hy verlaat Rhodesië en in 1899 gaan hy oor die Zambezirivier. Vir drie jaar deurkruis hy Zambezië, tans Zambië, saam met sy swart helpers. Volgens hom het hy eers van die Anglo-Boere-oorlog gehoor toe dit reeds verby was. In die wilde Afrika versamel hy ivoor en diere vir dieretuine. Hy jag tot in Sentraal-Afrika saam met die pigmeë en beleef baie senutergende ervarings. Hy gaan vir ’n kort rukkie Europa toe en na sy terugkoms gaan boer hy in die Rufji-delta in Tanganjika. Toe die Eerste Wêreldoorlog uitbreek was sy kennis van Afrika en sy vernuf as spoorsnyer baie waardevol. So help hy die Royal Navy deur die Duitse oorlogskip, die Königsberg, in die Rufji-delta op te spoor. Met sy hulp word die skip buite aksie gestel. As gevolg van sy kennis en vaardigheid word hy een van generaal se verkenners gedurende die Oos-Afrika-veldtog. Hy word bevorder tot Hoofverkenner en kry die rang van majoor. Hy verwerf die D S O (Distnguished Service Order) en ook die C M G (The Most Distnguished Order of St. Michael and St. George) in 1918. Na die oorlog skaf hy eiendom aan in Nylstroom. Maar hy ontvang in 1919 ʼn uitnodiging om die olifante in die ruie Addo-bosse by Port Elizabeth te gaan uitskiet, omdat hulle die boere soveel probleme gee. Alhoewel F C Selous, ʼn ander vermaarde grootwildjagter, gemeen het dit sou ʼn onbegonne taak wees, het Pretorius dadelik die uitnodiging aanvaar. Nadat hy omtrent 116 van die olifante geskiet het, het hy die laaste 16 laat oorbly, vir die toekoms. Die nasate van daardie olifante het tussen 1919 en 2002 reeds weer vermeerder tot omtrent 340 individue, in die beskerming van die Addo Nasionale Park.

In sy later jare het Pretorius begin om flms van wilddiewe te maak. Hy is in November 1945 oorlede en in die ou begraafplaas op Nylstroom (nou Modimolle) begrawe. Twee jaar na sy dood is ʼn boek Jungle Man as ʼn biografe saamgestel uit sy aantekeninge.

Twee formidabele Bosvelders! Henk Kruger Nota: Om geskiedkundige redes is daar op sekere plekke by die ou benamings gebly.

Dit was eens die jagveld van die boesman, met wonderlike Namakwatoer 15–23 Aug verhale van oorlewing in ’n onvriendelike en ontoegeefike 2021 wêreld, totdat die reëns kom en alles in ’n ongekende blommeprag ontvou. Ons toer na Namakwaland verloop soos volg: Namakwaland is ‘n plek waar mens die natuur op ‘n besondere en buitengewone wyse kan ervaar. Begrens deur Dag1: Johannesburg Kimberley 478km die Garieprivier aan die noorde en die koel Atlantese oseaan Vertrek redelik vroeg van Johannesburg of Pretoria en in ’n aan die weste, strek hierdie skoonheid tot by Pofadder aan westelike rigtng. Hierdie weg neem ons deur die vlaktes van die ooste en Garies aan die suide. die ou Wes-Transvaal, oor die Vaalrivier. Ons stop meermale onderweg en oornag in Kimberley in een van die pragtge Dag6: Lambertsbaai Matjiesfontein 480km lodges. Ons onderneem ’n kort stadstoer van Kimberley en Ons reis weer op dieselde roete terug na Clanwilliam. Daar sal ervaar die glorie van die sosiale lewe wat gevolg het op die genoeg tyd wees om die rooibosteefabriek te besoek. ontdekking van diamante. Hiervandaan reis ons met die Cederberge aan ons linkerkant na Citrusdal en Ceres om by Worcester by die N1 aan te sluit. Dag2: Kimberley Springbok 480km Ons oornag in die omgewing van Matjiesfontein Geskiedenis lê dik gesaai op die R64 wat van Kimberley weswaarts loop oor plekke met name soos Schmidtsdrif, Dag7: Matjiesfontein Gariepdam 480km Campbell, Griekwastad, Boegoeberg tot by Upington. Alreeds Na ontbyt vertrek ons na Laingsburg, Beaufort-Wes, hier kan ons van die Kalahari sandduine langs die pad sien en Richmond tot by Gariepdam. Dis ’n lang pad maar ons stop as ons gelukkig is gemsbokke en springbokke. Droë vrugte baie kere om bene te rek. word langs die pad gekoop.’n Stop by Augrabies is deel van die reisprogram. Ons oornag in Springbok Dag 8: Gariepdam Tuis 560km Van Gariep ry ons na Bloemfontein. Daar bring ons ’n kort Dag3: Springbok Kamieskroon 140km besoek aan die Nasionale Vrouemonument. Na nog ’n lang Ons hoop dat vanjaar se blommeseisoen lank sal wees en die dag kom ons tuis met pragtge herinneringe. Oostewind sal wegbly. Ons ry in by die Goegaap natuurreservaat en volg die tweespoorpaadjies deur ’n tapyt Die toer is gemik op die geskiedenis van die plekke waardeur van blomme. Dan na die Namakwanatuurpark. Ook hier is dit ons reis en die skoonheid van die Kalahari en Namakwaland. net ’n kleureprag waar jy kyk. Ons oornag in die omgewing Die groepe kan wissel van minimum 8 persone tot maksimum van Kamieskroon. 10.

Dag4: Kamieskroon Calvinia 130km. Prys (R13 700 per persoon wat ‘n kamer deel en R14 700 vir Na ontbyt vaar ons die wye vlaktes in, gewapen met kamaras ‘n enkel kamer) sluit alle vervoer, toegang, gedeelde en baie flms. Die rigtng is na Nieuwoudtville. Ons volg die akkommodasie, ontbyt, ‘n piekniek middag ete en ’n ligte pad oor die Bokkeveldberge en kry ’n blik oor die aandete in. Kofe/tee, drankies, telefoon en wasgoed Moedverloor se vlakte. In Nieuwoudtville eet ons roosterkoek uitgesluit. en kyk blomme. Hiervandaan na Calvinia waar ons oornag. Enkel akkommodasie is beskikbaar op navraag.

Dag5: Calvinia en Lambertsbaai 335km ’n Rustge oggend en ons neem die pad terug na Kontak besonderhede: Nieuwoudtville en volg die pad na Loeriesfontein. Hier sien Rouel Beukes. 0834507471 Rooibos straat 269 ons watervalle , kokerbome en natuurlik blomme. Hiervandaan volg ons ’n grondpad na Clanwilliam. Hierdie is Fanie Terblanche rooibostee wêreld. Ons oornag is ’n statge hotel in Pride Safaris en Toere Lambertsbaai. E-pos: [email protected] Selfoon: 082 881 2690

Vetplante is mooi en interessant

Vetplante van die winterreënvalstreke van Suid -Afrika. van hulle waterbehoefes, rusperiode, hoeveelheid sonlig ens. Die belangrikste rede vir die groot verskeidenheid vetplante in en word deur vetplant entoesiaste aangehou vir hulle Suid-Afrika, is waarskynlik die seisoenale reënval van die ornamentele voorkoms eerder as hulle blomme. verskillende streke. ‘n Baie interessante feit van hulle saadkapsules is dat die droë Ons gaan vandag kyk na enkele vetplante wat tot die vygie- kapsules geslote is en sodra dit reën, binne ‘n paar minute agtge familie Mesembryanthemaceae (Mesembrya- Grieks voor jou oë oopgaan. Van die klein saadjies in die kapsule vir “middag” en anthemum- “blom”) (Blom in die middag) word dan deur enkele reëndruppels “uitgespat”. Na die reën, behoort en spesifek in die Noord-Kaap, Boesmanland, wanneer die lug weer droog is, gaan die saadkapsule toe. Namakwaland, Tankwa-Karoo en Richtersveld voorkom. Hierdie proses word herhaal totdat die kapsule leeg is. Verder Hierdie vetplante staan ook as die aridaria groep bekend wat lyk die kapsules van al die vetplante wat tot hierdie familie “afgesonder”, “droog” beteken en word uitgeken aan hulle behoort, dieselfde. tpiese vygie-agtge blomme, wat hoofsaaklik wit of geel van Vetplantname word afgelei van Grieks, Latyn, streeksnaam, kleur is, maar in sommige gevalle ook rooi of pienk. Die persoon, vorm ens. aanhou en kweking van hierdie vetplante verg goeie kennis Enkele voorbeelde is: Pleiospilos: (Grieks) Pleios- vol, spilos- Google gerus “mesembs types” of die volgende vetplante spikkels afsonderlik. Aloinopsis, Argyroderma, Braunsia, Conophytum, Lapidaria: (Latyn), lapis-klip- lapidaria, groep klippe Delosperma, Faucaria, Lithops, Muiria, Titanopsis, Stomatum. Frithia: (Persoon) Frank Frith, Suid-Afrikaanse In die volgende uitgawe kyk ons na die groep vetplante wat in vetplantversamelaar ‘n strook teen die ooskus en aangrensende binneland van Streeksname: Beeskloutjie, platblaarvygie, brakvy, snotwortel, Suid-Afrika voorkom. jakkalsniertjie, eendvoetvygie, duimpie-snuif, kwaggavy, Vetplantgroete. pronkvingertjies, moerwortel, skilpadvoetjies, Khadiwortel ens. Cobus Oosthuizen

Rabiea albineta Lithops lesliei Faucaria tgrina Titanopsis calcaria

Negester Klein-Kariba Belangegroepe

SPORT OMGEWING Direkteur: Laetta Ludwick GESONDHEIDSORG Direkteur: Thinus Roos

Sameroeper: Tino Erasmus Sameroeper: Annatjie Moore Sameroeper: Arrie Schreiber (082 921 3602) (082 924 8616) (082 805 6163) Fietsry: Stephanie de Haas Sorgsentrum: Sr Delia Venter Notuleerder: Evelyn Schreiber Tennis: Hannes Adendorf Biokinetka: Hannie Schoeman Voëlklub: Jan de Beer, Gerhard Vosloo Rolbal: Leon Raath Lid: Hennie de Wet Plante: Johan Heydenrych, Leonora Visagie Gholf: Coenie Louw Diere: Hannes du Plessis, Rouel Beukes Wateroefeninge:Tino Erasmus ONDERSTEUNING (Lief en Leed) Terrein: Jan van Biljon, Wessel Joubert, Visvang: Riaan Ludwick André Greyling Sameroeper: Laetta Ludwick Jukskei: Flip Snyders (072 716 9397) Put-put: Chris Rademan VEILIGHEID EN SEKURITEIT Ondersteuning:Vakant Tafeltennis: Tino Erasmus KANSA: Nellie Buitendag, Sameroeper: Ben Meyer Pilates: Trish Fitzpatrick Laetta Ludwick (071 203 1414) Geestelike ondersteuning: Herklaas Viljoen Lede: Neville Hoare, Roelf Venter BYBELSTUDIE KOMMUNIKASIE

Sameroeper vir Manne Bybelstudie: Sameroeper: Henk Hoogenboezem SOSIAAL Mike Meets (083 477 9136) (083 652 1999) Sameroeper vir Vroue Bybelstudie: Lid: Henk Kruger Sameroeper: Derek Grobler Annatjie Meets (081 477 9136) (083 286 5066) Potpourri dames: Gusta Hoare FINANSIES, BEGROTING, Lyndans: Annete Swart Biblioteek: Riana Viljoen,Laetta BEPLANNING EN ADMINISTRASIE Ludwick Direkteur: Frikkie Lloyd Speletjies: Linda Anderson Handwerk: Rita Coetzee Sameroeper: Chris Schoeman Markdag: Annatjie Ras (082 392 0675) Kampeer (Skopsuile): Dawid Appel Lede: Flip Snyders, Koos Burger, Wyngilde: Alida Meyer Johan van Heerden Saamsing: Vakant

“ …en mag die Suiderkruis en Negesterre witter as die stedeligte in jou siel bly skitter” – D.J. Opperman Om hier te adverteer, kontak Henk, op [email protected]

R100 / maand

“ …en mag die Suiderkruis en Negesterre witter as die stedeligte in jou siel bly skitter” – D.J. Opperman