PPLLAANN GGOOSSPPOODDAARRKKII OODDPPAADDAAMMII
DLA ZWIĄZKU KOMUNALNEGO GMIN ZIEMI CHEŁMSKIEJ
NA LATA 2009 – 2012 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2016
PAŻDZIERNIK - 2009 r.
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej na lata 2009 – 2012, z perspektywą do roku 2016
STOWARZYSZENIE LOKALNA AKCJA NA RZECZ ŚRODOWISKA ZIEMI CHEŁMSKIEJ NA ZLECENIE ZWIĄZKU KOMUNALNEGO GMIN ZIEMI CHEŁMSKIEJ
ZESPÓŁ AUTORSKI:
1. Olgierd Bielak 2. Andrzej Mucha Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zawartośd 1. Wstęp...... 6 1.1. Przedmiot, zakres i podstawa opracowania...... 6 2. Charakterystyka Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej...... 7 2.1. Położenie geograficzne...... 10 2.2. Ukształtowanie i geomorfologia terenu...... 10 2.3. Warunki hydrogeologiczne Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej...... 11 2. 4. Warunki klimatyczne...... 12 2.5. Warunki przyrodnicze...... 12 2.6. Jednostki samorządu terytorialnego wchodzące w skład Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej...... 16 2.6.1. Miasto Chełm ...... 17 2.6.2. Miasto Rejowiec Fabryczny...... 22 2.6.3. Gmina Białopole...... 25 2.6.4. Gmina Chełm...... 27 2.6.5. Gmina Dorohusk...... 30 2.6.6. Gmina Dubienka...... 32 2.6.7. Gmina Kamieo...... 33 2.6.8. Gmina Leśniowice...... 36 2.6.9. Gmina Rejowiec...... 37 2.6.10. Gmina Rejowiec Fabryczny...... 39 2.6.11. Gmina Ruda- Huta...... 40 2.6.12. Gmina Sawin...... 42 2.6.13. Gmina Siedliszcze...... 44 2.6.14. Gmina Wierzbica...... 45 2.6.15. Gmina Wojsławice...... 47 2.6.16. Gmina Żmudź...... 48 2.6.17. Gmina Wola Uhruska ...... 50 2.6.18. Gmina Horodło...... 51 2.6.19. Gmina Hrubieszów ...... 52 2.6.20. Gmina Uchanie ...... 54 3. Główne założenia do planu gospodarki odpadami ZKGZCH w świetle przepisów europejskich, ustawodawstwa polskiego i dokumentów wyższego rzędu...... 55 3.1. Zgodnośd planu gospodarki odpadami z prawem UE i Polski w zakresie ochrony środowiska oraz polityką ekologiczną paostwa...... 55 3.1.1. Dyrektywy Unii Europejskiej...... 55 3.1.2. Uwarunkowania prawne w Polsce...... 62 3.1.3. Zgodnośd projektu planu z planami gospodarki odpadami wyższego rzędu...... 69 Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 ...... 69 4. Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie ZKGZCH...... 75 4.1. Wprowadzenie...... 75 4.2. Aktualny stan realizacji zadao z zakresu gospodarki odpadami...... 76 4.2.1 Stan formalno – prawny (prawo miejscowe) w zakresie zasad gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gmin w obrębie działania Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przedstawia poniższa tabela...... 76 4.2.2. Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami...... 78
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 1 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.3. Odpady komunalne...... 84 4.3.1 Przyjęta metodologia do oszacowania wskaźników nagromadzenia oraz morfologii odpadów powstających na terenie powiatu...... 85 4.3.2. Szacowana ilośd odpadów komunalnych wytworzonych na terenie poszczególnych jednostek terytorialnych ZKGZCH w roku 2008...... 87 Fot. Odpady komunalne dowiezione na składowisko w Srebrzyszczu...... 92 4.3.3. Zbiórka odpadów komunalnych na terenie poszczególnych gmin ZKGZCH...... 92 4.3.4. Odpady biodegradowalne w strumieniu odpadów komunalnych...... 95 4.3.5. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych...... 96 4.3.6. Odpady wielkogabarytowe...... 96 4.3.7. Odpady powstające w wyniku utrzymywania czystości i porządku na terenach publicznych...... 97 4.3.8. Odpady opakowaniowe...... 98 4.3.9. Komunalne osady ściekowe...... 100 4.3.10. Odbiór zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego...... 102 4.3.11. Odpady niebezpieczne...... 104 4.3.12. Działania w zakresie bezpiecznego usuwania odpadów zawierających azbest...... 106 4.3.13. Pojazdy wycofane z eksploatacji...... 109 4.3.14. Zużyte opony...... 109 4.3.15. Oleje odpadowe ...... 110 4.4. Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych...... 110 4.4.1. Systemy zbierania odpadów komunalnych...... 110 4.4.2. System zbierania odpadów komunalnych na terenie poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego...... 111 4.4.3. Wykaz podmiotów prowadzących zbiórkę odpadów komunalnych na terenie ZKGZCH...... 115 4.4.4. Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów...... 117 5. Zmiany w zakresie gospodarki odpadami na terenie Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w latach 2008-2012 z perspektywą do roku 2016...... 122 5.1. Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych...... 122 5.2. Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych do 2016 roku...... 123 5.3. Cele i zadania systemowej gospodarki odpadami...... 131 5.3.1. Zadania szczebla wojewódzkiego...... 131 5.3.2. Zadania szczebla powiatowego...... 131 5.3.3. Zadania szczebla gminnego...... 132 5.4. Planowany system gospodarki odpadami sektora komunalnego...... 136 5.4.1. Zarządzanie...... 136 5.4.2. Zakład Przetwarzania Odpadów regionu Chełma w budowie...... 137 5.4.3. Wielkośd i przepływ strumieni odpadów komunalnych...... 146 5.4.4. Pozyskiwanie odpadów zmieszanych...... 146 5.4.5. Pozyskiwanie odpadów biodegradowalnych...... 148 5.4.6. Pozyskiwanie odpadów opakowaniowych...... 148 5.4.7. System zbiórki u źródła...... 149 5.4.8. System ogólnodostępnych zestawów...... 149 5.4.9. Pozyskiwanie odpadów problemowych...... 150 5.5. Instalacje zagospodarowania odpadów...... 150 5.5.1. Sortownia odpadów opakowaniowych ...... 150 5.5.2. Kompostownia odpadów biodegradowalnych...... 150
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 2 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.5.3. Składowisko odpadów balastowych...... 151 5.5.4. Podstawowe wyposażenie składowisk odpadów komunalnych...... 152 5.6. Proponowane rozwiązania...... 152 5.6.1. Organizacja systemu gospodarki odpadami...... 152 6. Edukacja ekologiczna...... 164 7. Źródła finansowania...... 176 7.1. Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej...... 176 7.1.1. Narodowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej...... 176 7.1.2. Wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej...... 177 7.1.3. Gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej...... 177 7.2. Fundusze unii europejskiej...... 177 8. Analiza oddziaływania Planu gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej na środowisko...... 178 8.1. Sposób wdrożenia przez projekt polityki UE w zakresie zrównoważonego rozwoju...... 178 8.2. Wpływ wdrożenia projektu na przestrzeganie zasady działao prewencyjnych...... 179 8.3. Sposób wdrożenia przez projekt zasady zapobiegania zanieczyszczeniom źródła i zasady zanieczyszczający płaci...... 180 8.4. Klasyfikacja przedsięwzięcia pod kątem wymogu przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w świetle przepisów prawa polskiego i UE...... 180 8.4.1. Stan zaawansowania wymaganych postępowao ws. OOŚ, ocena poprawności przeprowadzonych procedur pod kątem zgodności z wymogami Dyrektywy 97/11/EC...... 180 8.4.2. Ocena wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 wraz z prezentacją przeprowadzonych postępowao administracyjnych...... 183 8.5. Harmonogram przeprowadzenia nie zakooczonych postępowao ws. OOŚ...... 186 8.6. Spójnośd przedsięwzięcia z sektorowymi planami i programami związanymi z wdrożeniem polityki wspólnotowej lub przepisów dotyczących gospodarki odpadami...... 186 8.7. Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko...... 191 9. Wdrażanie i monitoring programu...... 191 10. Wskaźniki efektywności programu...... 192 11. Cele i harmonogram działao w zakresie gospodarki odpadami...... 195 11.1. Cele krótkookresowe na lata 2009 – 2012...... 195 11.2. Cele na lata 2013 – 2016...... 196 11.3. Harmonogram zadao krótkookresowych dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej na lata 2009 – 2012...... 196 12. Streszczenie...... 199 Cele krótkookresowe na lata 2009 – 2012...... 200 Cele na lata 2013 – 2016...... 200
Tabela 1 Podział ZKGZCH na jednostki terytorialne...... 16 Tabela 2 Wykaz istniejących pomników przyrody...... 42 Tabela 3 Aktualny stan formalno-prawny ...... 76 Tabela 4 Lista zadao które otrzymały wsparcie finansowe ze środków gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej jednostek oświatowych, oświatowo-wychowawczych i placówek kultury na terenie miasta Chełma w latach 2007 – 2008...... 78 Tabela 5 Procentowy skład morfologiczny niesegregowanych odpadów komunalnych (według KPGO 2010)...... 85 Tabela 6 Liczba mieszkaoców zamieszkujących jednostki terytorialne ZKGZCH (wg GUS-stan na koniec 2008 r.) ...... 86
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 3 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 7 Szacunkowa ilośd i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaoca na terenie gmin miejskich ZKGZCH w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury...... 87 Tabela 8 Szacunkowa ilośd i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaoca na terenie gmin wiejskich ZKGZCH w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury...... 88 Tabela 9 Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r...... 88 Tabela 10 Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w 2008 r...... 91 Tabela 11 Organizacja systemu odbioru odpadów komunalnych na terenie poszczególnych gmin wchodzących w skład Związku...... 92 Tabela 12 Ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gmin Związku w latach 2007-2008...... 93 Tabela 13 Ilośd odpadów komunalnych zebranych w Mg od wytwórców na terenie ZGZCH w roku 2008 wraz ze sposobem postępowania...... 94 Tabela 14 Szacunkowa ilośd odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008...... 95 Tabela 15 Szacunkowa ilośd odpadów z czyszczenia ulic, placów i terenów zielonych, odpadów wielkogabarytowych i budowlanych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008...... 97 Tabela 16 Ilości i rodzaje odpadów wysegregowanych na terenie gmin w latach 2007- 2008. ... 98 Tabela 17 Gospodarka osadami ściekowymi...... 101 Tabela 18 Ilości osadów na oczyszczalni Bieławin (2007 – 2008)...... 101 Tabela 19 Zbiorcze zestawienie przyjęcia zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. ... 103 Tabela 20 Szacunkowa ilośd odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008...... 104 Tabela 21 Ilośd wyrobów azbestowych przewidywanych do usunięcia...... 108 Tabela 22 Podmioty posiadające pozwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiórki odpadów komunalnych...... 115 Tabela 23 Tendencje demograficzne na obszarze objętym projektem...... 122 Tabela 24 Szacowana ilośd nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCH w roku 2008 [Mg]...... 125 Tabela 25 Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCH w roku 2012 [Mg]...... 126 Tabela 26 Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCh w roku 2016 [Mg]...... 127 Tabela 27 Szacowana ilośd odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury a terenie jednostek administracyjnych ZKGZCH w 2008r...... 128 Tabela 28 Prognoza ilości odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek administracyjnych ZKGZCh w 2012 r...... 129 Tabela 29 Prognoza ilości odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek administracyjnych ZKGZCh w 2016 r...... 130 Tabela 30 Prognozowana ilośd odpadów pozostałych wytwarzana na terenie ZKGZCH w latach 2012 - 2016 ...... 147 Tabela 31 Prognoza wytwarzanych odpadów biodegradowalnych na terenie Związku...... 157 Tabela 32 Wykaz istniejących składowisk odpadów przewidzianych do rekultywacji...... 163
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 4 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 33 Informacje o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami według KPGO 2010...... 192
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 5 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
1. Wstęp.
1.1. Przedmiot, zakres i podstawa opracowania. Przedmiotem opracowania jest aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przyjętego do realizacji w roku 2004. Obecnie sporządzony plan jest jego aktualizacją i kontynuacją. Niniejszy dokument jest zgodny z obowiązującymi aktami prawnymi z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami, a w szczególności z Krajowym planem gospodarki odpadami 2010 (KPGO 2010) uchwalonym przez Rade Ministrów uchwałą Nr 233 w dniu 29 grudnia 2006 (M.P. Nr 90, poz.946) oraz Planem gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011 uchwalonym przez Zarząd Województwa w dniu 27 października 2008 r. (uchwała Nr XXV/435/08). W dniu 13 października 2005 r. weszła w życie ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 175, poz. 1458 oraz z 2006 r. Nr 63, poz. 441), która wprowadziła modyfikacje dotyczące zakresu gminnych planów gospodarki odpadami. Poprzez zmianę art. 14 ust. 2 oraz uchylenie ust. 3 i 4 w art. 15 ustawy o odpadach doprecyzowany i ujednolicony został ogólny zakres gminnego planu gospodarki. Z kolei wyłączenie gminnych planów gospodarki odpadami z ust. 7 w art. 15 i dodanie nowego ust. 7 a w art. 15 ustawy zawęził zakres gminnego planu gospodarki odpadami tylko do odpadów komunalnych powstających na obszarze danej gminy oraz przywożonych na jej obszar z uwzględnieniem odpadów komunalnych ulegających biodegradacji oraz odpadów niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych. Konsekwencją tych zmian, była nowelizacja rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003 r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami. Celem niniejszego planu jest określenie zasad i kierunków działania w zakresie rozwiązania problemów związanych z gospodarką odpadami ze szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych w rejonie Chełma. Zadania te Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej realizowad będzie zgodnie z wymogami obowiązującego prawa poprzez wdrażanie wspólnej polityki w zakresie: sukcesywnego wprowadzania selektywnej zbiórki odpadów komunalnych w miejscu ich powstawania, budowy Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma (ZPOK) oraz rekultywacji dziewięciu istniejących obecnie składowisk odpadów komunalnych. Niniejsze opracowanie porządkuje tworzoną koncepcję gospodarki odpadami na terenach gmin wchodzących w skład Związku, spełniającej wymogi prawa polskiego i unijnego oraz zgodnej z Polityką Ekologiczną Paostwa i zadania wyznaczone w Planach Gospodarki Odpadami wyższego rzędu. Formalną podstawą opracowania jest umowa nr 1/09 zawarta w dniu 12 maja 2009r pomiędzy Związkiem Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej z siedzibą w Chełmie, a Stowarzyszeniem Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej. Podstawę prawną opracowania jest realizacja zapisów art. 14 i 15 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zmianami), dla osiągnięcia celów założonych w polityce ekologicznej paostwa oraz realizacji zasad, o których mowa w art. 5, a także stworzenia w kraju zintegrowanej i wystarczającej sieci instalacji i urządzeo do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. Niniejszy Plan określa: 1. Aktualny stan gospodarki odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych oraz zmian formalno – prawnych, jakie nastąpiły w latach 2004 – 2009 w zakresie funkcjonowania Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. 2. Zmiany związane z przystąpieniem do struktur ZKGZCH kolejnych jednostek samorządu terytorialnego (gmin: Rejowiec i Dorohusk z Powiatu Chełmskiego, Hrubieszów, Uchanie i Horodło
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 6 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
z Powiatu Hrubieszowskiego oraz Woli Uhruskiej z Powiatu Włodawskiego) oraz prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami. 3. Działania ZKGZCH zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi i stworzenie wspólnej polityki w zakresie ich unieszkodliwiania i wykorzystania oraz realizację programu rekultywacji składowisk odpadów komunalnych wyłączonych z eksploatacji prawomocnymi decyzjami administracyjnymi. 4. Instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów. 5. System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów. Gminy, będące członkami związków międzygminnych, mogą opracowad jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami. Projekt tego planu jest opiniowany przez zarząd województwa i powiatów, na których terenie położone są gminy. Zgodnie z art. 15. ust. 2 ustawy o odpadach gminny plan gospodarki odpadami powinien byd opracowywany zgodnie z planami wyższego szczebla.
2. Charakterystyka Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej.
Mapa zasięgu Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej - 2009 r. Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej, utworzony na wniosek miasta Chełma, wpisany został do rejestru związków międzygminnych pod poz. 198 w dniu 15 maja 2000 r. i rozpoczął działalnośd 19 września 2000 r. W tym czasie w skład Związku weszły miasta: Chełm i Rejowiec Fabryczny oraz gminy: Białopole, Chełm, Dubienka, Kamieo, Leśniowice, Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Wierzbica, Wojsławice i Żmudź. W 2007 r. do Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przystąpiły nowe jednostki samorządu terytorialnego tj.: Gm. Hrubieszów, i Gm. Uchanie z Pow. Hrubieszowskiego, Gm. Rejowiec z Pow. Chełmskiego oraz Gm. Wola Uhruska z Pow. Włodawskiego. W drugiej połowie 2009 akces przystąpienia do ZKGZCH zgłosiły kolejne gminy: Horodło z Pow. Hrubieszowskiego i Dorohusk z Pow. Chełmskiego. Zgodnie z Ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz założeniami Krajowego i Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami zadania z zakresu gospodarki
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 7 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
odpadami mogą byd realizowane przez gminy samodzielnie lub wspólnie z innymi gminami. Preferowaną przez WPGO dla Województwa Lubelskiego 2011 formą organizacyjną systemów gospodarki odpadami jest funkcjonowanie ponad gminnych regionów gospodarki odpadami (np. Związku Komunalnego Gmin) organizacyjnie powiązanych z Zakładami Zagospodarowania Odpadów. Do statutowych zadao Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej należy w szczególności: Planowanie i realizacja zadania inwestycyjnego pod nazwą „Zakład Przetwarzania Odpadów regionu Chełma”. Eksploatacja, konserwacja, remont i rekultywacja wysypisk gminnych. Wdrożenie na terenie gmin Związku efektywnego systemu gospodarowania odpadami dostosowanego do obowiązujących przepisów prawa; inicjowanie działao gmin w zakresie ochrony środowiska. Pozyskiwanie środków finansowych na realizację działao proekologicznych. Reprezentowanie wspólnych interesów członków Związku w sprawach współpracy komunalnej z innymi jednostkami poprzez; a) działania zmierzające do nawiązania współpracy z partnerami zagranicznymi, b) współpracę z innymi jednostkami samorządu terytorialnego i administracji rządowej, zawieranie porozumieo i umów o współpracy gospodarczej. c) zawieranie porozumieo i umów o współpracy gospodarczej, d) podejmowanie działao w zakresie ochrony środowiska. Zgodnie z zaleceniami Planów Gospodarki Odpadami wyższego szczebla Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej winien powoład podmiot odpowiedzialny za realizację zadao związanych z gospodarkę odpadami określonych w § 6 Statutu Związku: Realizując zadania statutowe w dniu 28 kwietnia 2005 r., w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem: 0000233476 zostało zarejestrowane Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Spółka z o.o. w Chełmie. Spółkę powołano do przeprowadzenia inwestycji związanej z budową Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych i do prowadzenia bieżącej działalności w zakresie gospodarki odpadami. W dniu 13 maja 2005 r. aktem notarialnym MPGK przekazało Miastu Chełm majątek związany z prowadzeniem składowiska. Tego samego dnia została podpisana umowa użyczenia na podstawie, której PGO otrzymało w użyczenie składniki majątkowe niezbędne do prowadzenia działalności gospodarczej na składowisku; Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami rozpoczęło swoją działalnośd dn. 14 maja 2005 r. z siedzibą w Chełmie przy ul. Wołyoskiej 57. Obecnie biuro PGO znajduje się przy ulicy ks. Piotra Skargi 11 w Chełmie. Działalnośd gospodarczą Spółka prowadzi poprzez świadczenie usługi unieszkodliwiania odpadów komunalnych z terenu miasta i gminy Chełm. Do zadao PGO należy przyjmowanie do unieszkodliwienia odpadów komunalnych z terenu miasta Chełm i gminy Chełm. W perspektywie zadaniem PGO jest budowa zakładu unieszkodliwiania odpadów i rekultywacja istniejącego składowiska oraz prowadzenie systemu gospodarki odpadami komunalnym na terenie gmin wchodzących w skład Związku. W dniu 10 stycznia 2008 r. w ramach XXV posiedzenia Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej podjęta została uchwała na mocy, której ustalono nową nazwę dla projektu w brzmieniu „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego oraz rekultywacja składowisk odpadów”. Poprzednia nazwa brzmiała „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma i rekultywacja 9 składowisk odpadów”. Zmiany w nazwie spowodowane zostały miedzy innymi, przystąpieniem do Związku 4 nowych gmin (Wola Uhruska, Rejowiec, Uchanie i Hrubieszów), z których trzy dysponują składowiskami, dla których niezbędne jest przeprowadzenie rekultywacji. W ramach wskazanej uchwały podjęto również decyzję o ustaleniu dla inwestycji jednego beneficjenta, którym zostało PGO. Informacja
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 8 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
o podjętych przez Zarząd Związku decyzjach przekazana została do WFOŚiGW, które przekazało ją do Ministerstwa Środowiska. Dodatkowo przekazano do Ministerstwa Środowiska wstępną wersję harmonogramu realizacji inwestycji. W dniu 8 kwietnia 2008 w Monitorze Polskim (Nr 30, poz. 269) opublikowane zostało obwieszczenie w sprawie listy projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013. W ramach kolejnej opublikowanej w dniu 31 sierpnia 2008 r. w Monitorze Polskim (Nr 30, poz. 269) listy projektów indywidualnych dla Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 z dnia 31 lipca 2008 r. dane dotyczące chełmskiego projektu zostały w odniesieniu do publikacji z 8 kwietnia 2006 r. poprawione. Lista projektów indywidualnych podlega aktualizacji, co pół roku. W II kwartale 2008 r. podjęto decyzję o uzupełnieniu i dostosowaniu dokumentacji technicznej dot. „Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacji składowisk odpadów”. Na przełomie czerwca i sierpnia uzupełniono i dostosowano dokumentację dla postępowao: - budowa kwatery składowania odpadów azbestowych w miejscowości Srebrzyszcze w gminie Chełm, - realizacja projektu ZPOK regionu chełmskiego – obiekty budowlane i infrastruktura, - rekultywacja składowisk odpadów komunalnych zlokalizowanych na terenie ZKGZCH. W ramach dokumentacji technicznej wykonano kosztorysy dla projektów rekultywacji składowisk, które dodatkowo zostaną zaktualizowane w terminie max 6 miesięcy przed datą ogłoszenia przetargu (tyle, bowiem wynosi czas ich ważności) oraz częśd dokumentacji przetargowej tj.: - specyfikacje wykonania i odbioru robót budowlanych; - przedmiary robót; - dostosowanie dokumentacji projektowej do warunków udziału w postępowaniu przetargowym tj. m.in. wyeliminowano nazwy własne z projektów rekultywacji, wykonano wersję elektroniczną wszystkich dokumentów; Z koocem sierpnia 2008 r. w związku ze zmianami ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówieo publicznych dokumentacja przetargowa została dostosowywana do obowiązujących przepisów. Aktualizacji podlegały następujące opracowania: - Budowa kwatery składowania odpadów azbestowych w miejscowości Srebrzyszcze w gminie Chełm, - Świadczenie usług Inżyniera Kontraktu do budowy ZPOK i rekultywacji składowisk, - Dostawa wyposażenia ZPOK regionu chełmskiego, - Realizacja projektu ZPOK regionu chełmskiego – obiekty budowlane i infrastruktura, - Prowadzenie działao promocyjno-informacyjnych w zakresie edukacji ekologicznej w ramach projektu „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk”, - Rekultywacja składowisk odpadów komunalnych zlokalizowanych na terenie ZKGZCH, - Zakup pojemników do selektywnej zbiórki odpadów. W okresie 2008 r. trwały prace nad opracowaniem nowego Studium Wykonalności i wniosku aplikacyjnego dla inwestycji. Wykonawcą była firma EKO – GEO Consulting Marek Biłyk z Lublina. Konsultacje prowadzono z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie- koordynatorem projektu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 9 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Z koocem czerwca 2008 r. firma EKO GEO przekazała zaktualizowaną wersję studium wykonalności wraz z wnioskiem aplikacyjnym. W sierpniu 2008 r. PGO Sp. z o.o. podpisało umowy z gminami ZKGZCH dotyczące współfinansowania i współpracy w ramach rekultywacji gminnych składowisk odpadów. Umowa taka podpisana została również z Miastem Chełm. W dniu 30 września 2008 r. PGO Sp. z o.o. złożyło wniosek o dofinansowanie projektu pod nazwą „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów” w siedzibie Instytucji Wdrażającej – WFOŚiGW w Lublinie. Wniosek przeszedł pomyślnie ocenę formalną i merytoryczną. Realizowany ZPOK w Srebrzyszczu zgodnie z założeniami WPGK winien zapewniad co najmniej następujący zakres usług: - wydzielenie surowców mających wartośd materiałową (papier, tektura, tworzywa sztuczne, metale, szkło) i skierowanie ich do odzysku w tym recyklingu, - wydzielenie frakcji palnej i skierowanie do zagospodarowania termicznego na terenie województwa lubelskiego. - wydzielenie i zagospodarowanie frakcji ulegającej biodegradacji celem uzyskania kompostu lub biogazu w procesach fermentacji, - wydzielenie odpadów niebezpiecznych, - składowanie balastu na wyznaczonym składowisku.
2.1. Położenie geograficzne. Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej w całości położny jest na terenie miasta Chełma i Powiatu chełmskiego oraz w części powiatów Hrubieszowskiego i Włodawskiego (gminy: Hrubieszów, Uchanie, Horodło i Wola Uhruska). Teren Związku leży na wschodnich kraocach Polski, a jego wschodnia granica na rzece Bug jest jednocześnie granicą paostwa między Polską a Ukrainą. Położony jest w obrębie dwu prowincji geograficznych: Niżu Zachodnio-Rosyjskiego (kontynentalna Europa Wschodnia) i Wyżyny Małopolskiej (oceaniczna Europa Zachodnia). Według podziału fizyczno-geograficznego Kondrackiego, większa częśd obszaru Związku należy do makroregionu Polesie Wołyoskie, tylko niewielka częśd powiatu na południowym zachodzie należy do makroregionu Wyżyna Lubelska. Miasto Chełm położone jest w Związku Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej centralnie.
2.2. Ukształtowanie i geomorfologia terenu. Charakterystyczną cechą krajobrazu terenu Związku jest jego duże zróżnicowanie, wynikające z położenia większości jego terenu w obrębie dwu makroregionów: Polesia Wołyoskiego i Wyżyny Lubelskiej. Polesie Wołyoskie charakteryzuje się różnorodnością form krajobrazowych, typowych zarówno dla północnych krajobrazów poleskich jak i południowych krajobrazów wyżynnych. W obrębie Polesia Wołyoskiego wydzielono trzy mezoregiony: Obniżenie Dorohuckie na zachodzie, Pagóry Chełmskie w centrum oraz Obniżenie Dubienki na wschodzie. Obniżenie Dorohuckie jest płaską równiną denudacyjno-akumulacyjną o słabo urozmaiconej rzeźbie, dośd gęstej sieci wodnej, wzbogaconej siecią rowów melioracyjnych, gdzie znaczne obszary zajmują łąki, tereny stale lub okresowo podmokłe oraz bagna i torfowiska. Podłoże geologiczne zbudowane jest z górnokredowych wapieni i margli, w których na skutek procesów krasowych powstało wiele zagłębieo, zwanych „wertebami”, wypełnionych torfem. Obniżenie Dorohuckie przecina dolina Wieprza, który stanowi zachodnią granicę powiatu. Do tego mezoregionu należą zachodnie obszary gmin Rejowiec Fabryczny i Siedliszcze oraz niewielki fragment gminy Wierzbica.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 10 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Obniżenie Dubienki, obejmujące wschodnią częśd obszaru powiatu chełmskiego, jest rozległą równiną, gdzie na skutek procesów krasowych w kredowym podłożu wytworzyły się liczne, drobne formy morfologiczne. Przeważają rozległe, płaskie zagłębienia terenu, wypełnione torfami, madami i utworami piaszczystymi, porośnięte łąkami i lasami. Deniwelacje terenu są niewielkie, rzadko przekraczają 5 m. Do tego mezoregionu należą w całości gminy: Dorohusk, Dubienka i Ruda-Huta; przeważające obszary gmin Białopole, Kamieo, Sawin i Żmudź oraz wschodnie fragmenty gmin Chełm, Wierzbica i płd. gminy Wola Uhruska. Pagóry Chełmskie zdecydowanie różnią się krajobrazowo od opisanych wyżej równin Obniżenia Dorohuckiego i Obniżenia Dubienki. Dominują faliste powierzchnie wyżynne, rozwinięte na marglach kredowych, rozdzielone rozległymi obniżeniami powstałymi w strefach wychodni kredy piszącej. Ponad ich powierzchnie wznoszą się odizolowane, ostaocowe pagóry przykryte utworami trzeciorzędowymi, o wysokościach względnych przekraczających miejscami 50 m. Obniżenia posiadają miejscami charakterystyczny zespół form krasu powierzchniowego, wykształconego w postaci różnej wielkości zagłębieo bezodpływowych, wypełnionych w przewadze torfami. Do tego mezoregionu należą przeważające obszary gmin: Chełm, Rejowiec, Rejowiec Fabryczny, Siedliszcze i Wierzbica oraz północna częśd gminy Sawin, a także niewielkie fragmenty gmin: Białopole, Kamieo, Leśniowice i Żmudź. Działy Grabowieckie, mezoregion Wyżyny Lubelskiej, jest najbardziej urozmaiconą krajobrazowo częścią terenu Związku. Garb kredowy pokryty warstwą lessu, przecinają doliny Wojsławki i jej dopływów, tworząc naprzemian wzniesienia, zwane grzędami oraz obniżenia, zwane padołami. Padoły są efektem erozji pokrywy lessowej oraz miejscami podłoża kredowego. Boczne dolinki i wąwozy tworzą urozmaiconą formę terenu o różnicy wysokości względnych do 100 m. Grzędy osiągają maksymalną wysokośd bezwzględną ponad 300 m n.p.m. Do tego mezoregionu należy w całości gminy Wojsławice i Uchanie, większa częśd gmin Hrubieszów i Leśniowice oraz niewielkie fragmenty gminy Chełm i Żmudź. Ponadto niewielkie obszary ZKGZCH położone są na terenie mezoregionów: Grzęda Horodelska (obejmująca swoim zasięgiem częśd obszarów gmin Horodło i Hrubieszów) i Kotlina Hrubieszowska zajmującej częśd południową gminy Hrubieszów. Grzęda Horodelska posiada typową rzeźbę lessową o falistej powierzchni urozmaiconej niewielkimi bezodpływowymi zagłębieniami i systemem dolin erozyjnych i denudacyjnych. Kotlina Hrubieszowska charakteryzuje się typową rzeźbą fluwialną z tarasami rzecznymi i denudacyjnymi. Dośd licznie występują tu drobne formy krasowe. Jednostki te zaliczane są do makroregionu Wyżyny Wołyoskiej. Częśd północna, nizinna Gminy Wola Uhruska leży na terenie Równiny Łęczyosko-Włodawskiej należącej do mezoregionu Polesie Podlaskie.
2.3. Warunki hydrogeologiczne Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Ogólnie można przyjąd, że w podziale geostrukturalnym Polski obszar, na którym funkcjonuje ZKGZCH prawie w całości położony jest w obrębie platformy wschodnioeuropejskiej. Częśd północna należy do obniżenia włodawskiego, częśd południowa do wyniesienia chełmsko-hrubieszowskiego, a tylko zachodnie obszary gmin Siedliszcze i Rejowiec Fabryczny do rowu mazowiecko- lubelskiego. Są to paleozoiczne struktury tektoniczne, uformowane głównie w dewonie i karbonie. Pokrywa osadowa podłoża krystalicznego zbudowana jest z utworów należących do okresów geologicznych od eokambru po karbon. Utwory karbonu tworzą formację węglonośną Lubelskiego Zagłębia Węglowego. Udokumentowane złoża węgla kamiennego w LZW związane są z utworami westfalu. Paleozoik przykryty jest głównie węglanowymi utworami jury i kredy oraz lokalnie paleocenu budującymi strukturę zwaną niecką lubelsko- mazowiecką. Pod koniec paleocenu obszar ten został wynurzony i poddany erozji. Wapienie i margle kredy górnej wykorzystywane są jako surowiec do produkcji cementu. Opoki lekkie stanowią złoża ziemi krzemionkowej. Transgresje morskie w oligocenie i miocenie pozostawiły na niektórych obszarach osady wykształcone w postaci piasków, iłów i mułków. Ruchy młodoalpejskie ponownie spowodowały wypiętrzenie lądu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 11 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Nastąpił długotrwały okres denudacji i erozji, powstały pagóry i zrównania, rynny dolinne tektoniczne i doliny erozyjne. Z utworami trzeciorzędowymi wiąże się występowanie złóż kruszywa naturalnego (piasków) oraz złóż surowców ilastych ceramiki budowlanej i surowców ilastych do produkcji cementu. W plejstocenie na obszar powiatu kilkakrotnie wkraczał lodowiec. Z fazami zlodowaceo oraz okresami deglacjacji wiązała się sedymentacja osadów piaszczystych i piaszczysto- żwirowych rzecznych i wodnolodowcowych, mułków i iłów akumulacji jeziornej i zastoiskowej a także pakietów glin zwałowych. W koocowym okresie epoki lodowcowej występowały w północnej części powiatu liczne jeziora, przekształcone później w torfowiska. W holocenie zachodziły procesy eoliczne, których efektem są występujące na południu pokrywy lessowe, a w części północnej nieliczne wydmy. W dolinach rzecznych oraz obniżeniach terenu osadziły się namuły piaszczyste, torfiaste i torfy. Utwory czwartorzędowe wykorzystywane są jako złoża kruszywa naturalnego, surowców ilastych ceramiki budowlanej oraz torfów. Podstawowe znaczenie dla zaspokojenia potrzeb wodnych w rejonie ZKGZCH posiada Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 407 o powierzchni 8 000 km2 i szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 1 050 tys. m3/d, o średniej głębokości ujęd wód podziemnych 70 m. Wody podziemne kredowego piętra wodonośnego występują jako wody głównie wodorowęglanowo- wapniowe, lub wodorowęglanowo- wapniowo- magnezowe o odczynie obojętnym, średnio twarde i twarde, niekiedy z podwyższoną zawartością żelaza. Wody podziemne kredowego i trzeciorzędowego piętra wodonośnego są dobrej jakości, natomiast wody czwartorzędowego piętra wodonośnego są średniej jakości i wymagają uzdatniania. Wody GZWP nr 407 wymagają szczególnej ochrony, ze względu na brak osadów izolujących piętra wodonośne od powierzchni terenu, co ma szczególne znaczenie, ponieważ stanowią one główne źródło zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 marca 2003 r. w sprawie szczegółowych wymagao dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadad poszczególne typy składowisk odpadów (Dz. U. Nr 61, poz. 549), składowiska odpadów niebezpiecznych oraz składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne nie mogą byd lokalizowane w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych GZWP.
2. 4. Warunki klimatyczne. Zgodnie z podziałem rolniczo-klimatycznym Polski, obszar ZKGZCH leży w obrębie dzielnicy chełmskiej, gdzie średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,4° C, czas zalegania pokrywy śnieżnej trwa 85- 90 dni, a długośd okresu wegetacyjnego waha się od 205 do 215 dni. Okres występowania średniej dobowej temperatury powietrza powyżej 15° C trwa ponad 100 dni, a liczba dni bez przymrozków wynosi średnio około 170 dni w roku. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych wynosi około 550 - 560 mm i jest niższa od średniej krajowej. Około 40 % rocznych opadów przypada na miesiące letnie (czerwiec - sierpieo) a na okres wegetacyjny przypada 320 - 360 mm. Średnia wilgotnośd powietrza wynosi ponad 81 %. Miasto i powiat chełmski zalicza się do regionów Polski o największym nasłonecznieniu, dochodzącym do 4,5 h/d. Przeważają wiatry południowo-zachodnie (16,4%), południowo-wschodnie (13,9%) oraz zachodnie (12,9%). Średnia roczna prędkośd wiatru wynosi 3,8 m/s.
2.5. Warunki przyrodnicze. Teren objęty działaniem ZKGZCH charakteryzuje się dużym urozmaiceniem rzeźby terenu. Obok nizinnego krajobrazu Obniżenia Dubienki spotykamy tutaj krajobraz wyżynny Pagórów Chełmskich, a nawet krajobraz o cechach podgórskich, którego fragmenty zaznaczają się szczególnie na terenie Działów Grabowieckich. Zasadniczym celem ochrony krajobrazu jest zabezpieczenie wszystkich wartości przyrodniczych, których dotychczasowa gospodarka nie zdołała przekształcid lub zniszczyd. Realizowane jest to poprzez tworzenie parków i obszarów chronionego krajobrazu. Na ternie działania ZKGZCH utworzono 3 parki krajobrazowe i 4 obszary chronionego krajobrazu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 12 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Chełmski Park Krajobrazowy zajmuje pow. 14.000 ha. Położony jest na terenie gmin: Chełm, Dorohusk, Sawin i Ruda Huta. Celem utworzenia parku była ochrona cennych ekosystemów leśnych i torfowiskowych obfitujących w rzadkie i chronione gatunki roślin i zwierząt. Specyficzne cechy szaty roślinnej uwarunkowane są obfitością węglanu wapnia w podłożu. W zasięgu parku znajdują się cenne, nieznacznie przekształcone kompleksy leśne z dużym bogactwem biotopów (siedliska borowe, grądowe i łęgowe ze znaczną liczbą roślin rzadkich). Okolice Chełma są miejscem występowania unikalnych w skali kraju torfowisk węglanowych, z dominującym szuwarem kłoci wiechowatej. Na obrzeżach kłociowisk występują zbiorowiska rzadkich gatunków turzyc. Z innych rzadkich roślin należy wymienid: miłek wiosenny, wisienka stepowa, dziewiędsił bezgłowy, gorczyczka krzyżowa, storczyk Kukawka i aster gawędka. W parku i jego sąsiedztwie rosną 53 gatunki będące pod ochroną ścisłą i 13 pod ochroną częściową. Niektóre rosną (zwłaszcza na torfowiskach) w populacjach liczących tysiące osobników. Są to m.in.: kosaciec syberyjski, storczyk krwisty, zawilec wielkokwiatowy i goździk pyszny. Szczególne zróżnicowanie siedliskowe warunkuje niezwykłe bogactwo faunistyczne parku. Stwierdzono tutaj gniazdowanie 152 gatunków ptaków m.in.: czarnych bocianów, żurawi, orlików krzykliwych, wodniczki (jeden z najbardziej zagrożonych wyginięciem ptaków europejskich), sowy błotnej, dubelta, kulika wielkiego i in. W okolicach Stanisławowa, na torfowiskach i w obszarach Leśnictwa Sawin występuje żółw błotny. Niezwykle bogata jest tez fauna bezkręgowców. Żyje tu ponad 800 gatunków motyli (38 % żyjących w Polsce). Dotychczas kilkunastu z nich poza okolicami Chełma w Polsce nie zaobserwowano. Wiele znalazło się na Czerwonej Liście Zwierząt Ginących i Zagrożonych w Polsce. Na terenie parku utworzona trzy rezerwaty przyrody: leśny- "Bachus"(rok powstania 1958) i torfowiskowe - "Brzeźno"(1973r.) i "Bagno Serebryskie"(1991r.) o łącznej pow. 625 ha. Na trasie ścieżek turystycznych wyznaczonych w rezerwatach "Bagno Serebryskie" i "Brzeźno" ustawiono dwie wieże obserwacyjne. W Brzeźnie powstał też ośrodek dydaktyczno-muzealny Zarządu Parków Krajobrazowych Polesia z siedzibą w Chełmie. W parku oraz jego sąsiedztwie za pomniki przyrody uznano 53 obiekty. Strzelecki Park Krajobrazowy położony jest na pograniczu Powiatu Chełmskiego i Hrubieszowskiego. Obejmuje on częśd terenów gmin Dubienka, Białopole i Horodło. Park charakteryzuje się ubogą rzeźbą terenu. Dominują tutaj obszary płaskie, z rzadka urozmaicone pagórkami o niewielkiej wysokości względnej. Najbardziej czytelną formą rzeźby jest rozległa dolina Bugu, osiągająca największą szerokośd w północnej części parku. Rzeka ma charakter naturalny, tworzy liczne zakola. Pozostałością wielu dawnych odciętych przez rzekę zakoli są starorzecza, tzw. "bużyska", ulegające szybkiemu zarastaniu. Jest to typowy park leśny z dominacją gatunkową sosny. W parku występuje wiele rzadkich gatunków roślin, 35 znajduje się pod ścisłą ochroną m.in.: obuwik pospolity, storczyk Kukawka i goździk pyszny. Lasy Strzeleckiego PK zostały wpisane na listę ostoi ptaków o znaczeniu krajowym, natomiast dolina Bugu, jako ostoja o znaczeniu europejskim. Niektóre z gatunków ptaków, jak np. orlik krzykliwy znalazły tu optymalne warunki do rozrodu. Liczne są również inne gatunki drapieżnych ptaków leśnych: myszołowy, jastrzębie, trzmielojady. Z innych kręgowców należy wymienid ginącego w Polsce żółwia błotnego oraz bobra i wydrę. Na terenie parku utworzono dwa rezerwaty przyrody: ,,Siedliszcze" i ,,Liski", o łącznej pow. 106 ha. Za pomniki przyrody (w parku i jego najbliższym sąsiedztwie) uznano 11 obiektów. Sobiborski Park Krajobrazowy powstał w 1983 roku. Zajmuje powierzchnię 11 165,78 ha. Położony jest w powiecie włodawskim, na terenie gmin: Włodawa, Haosk i Wola Uhruska. Park otoczony jest otuliną o powierzchni 9 500 ha, która jednocześnie stanowi wschodnią częśd Poleskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Celem utworzenia parku jest ochrona najcenniejszych fragmentów przyrody wschodniej części Równiny Łęczyosko- Włodawskiej, określanej również jako Pojezierze Łęczyosko- Włodawskie. Cechą charakterystyczną tego terenu są rozległe równiny porośnięte lasami, wśród których znajdują się śródleśne jeziora i torfowiska. Najcenniejsze fragmenty chronione są w postaci sześciu rezerwatów
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 13 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
przyrody. Jest to ostoja żółwia błotnego o randze europejskiej. Duże walory przyrodnicze tego terenu wpłynęły na uznanie go za ostoję przyrody o znaczeniu międzynarodowym w systemie CORINE pod nazwą Pojezierze Łęczyosko-Włodawskie (na terenie parku leżą trzy ostoje częściowe Żółwiowe Błota, Lasy Sobiborskie, Jeziora Brudno i Płotycze), obszar węzłowy rangi międzynarodowej w systemie ECONET- POLSKA (27M) oraz węzeł ekologiczny w projektowanym Międzynarodowym Rezerwacie Biosfery "Polesie Zachodnie", który łączy Poleski Park Narodowy z Szackim Parkiem Narodowym na Ukrainie. Dominującą formą pokrycia terenu są lasy, które stanowią 75% powierzchni parku. Do pozostałych form użytkowania ziemi należą: łąki-10%, bagna-5%, grunty rolne-2%, wody-2%. Obszar Sobiborskiego PK to teren realizacji ważnych programów czynnej ochrony przyrody. Programy te dotyczą renaturalizacji ekosystemów wodno-torfowiskowych na terenie parku, zachowania siedlisk rzadkich gatunków roślin jak wierzby lapooskiej i borówkolistnej. Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje powierzchnię 34 tys. ha. Rozciąga się półkolem od Głębokiego (Powiat Łęczyoski), dochodząc do miejscowości Świerże nad Bugiem, a na południu w rejon Pobołowic. W jego środkowej części zlokalizowany jest Chełmski Park Krajobrazowy. W granicach obszaru znajdują się charakterystyczne krajobrazy Pagórów Chełmskich i Obniżenia Dubienki. Są to masywne wyniosłości zbudowane ze skał wapiennych (margle kredowe) na przemian z podmokłymi zagłębieniami, w których spotkad można wszystkie typy torfowisk niskich, w tym charakterystyczne dla tego mezoregionu torfowiska węglanowe. Lasy, wykształcone na żyznych siedliskach, budują wielogatunkowe drzewostany z bogatym runem i podszytem. Szczególną funkcją Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu jest stworzenie regulatora warunków aerosanitamych i hydrologicznych wokół uprzemysłowionego rejonu Chełma. W granicach obszaru występują zatwierdzone 2 rezerwaty przyrody: „Serniawy" i ,,Roskosz". Grabowiecko-Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu zajmuje pow. ok. 31 tys. ha i rozciąga się pasem szerokości od 2 do 8 km wzdłuż południowej granicy powiatu, obejmując w części zachodniej teren Powiatu Krasnostawskiego. Jego wschodnią częśd zajmuje Strzelecki Park Krajobrazowy. Urozmaicona rzeźba terenu, o bardzo dużych walorach krajobrazowych charakteryzuje się systemem suchych dolinek i wąwozów wyrzeźbionych w podłożu lessowym. Lasy zajmują stosunkowo niewielką powierzchnię tego obszaru, lecz ze względu na fakt, iż porastają najbardziej niedostępne zakątki, wykazują duży stopieo naturalności. Wschodnia częśd to równinny obszar Obniżenia Dubienki z dolinami rzek Wełnianki i Bugu. Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu położony jest w zachodniej części Powiatu Chełmskiego i zajmuje powierzchnię 8 tys. ha. Obejmuje doliny Wieprza i cieku Dorohucza otoczone wzniesieniami kredowymi z półkolistym pierścieniem lasów otaczających miejscowośd Pawłów. Dodatkowego uroku temu obszarowi dodaje kompleks stawów rybnych w rejonie Kaniego. Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu oddziela od siebie dwa zagłębia przemysłowe: cementowe w Rejowcu Fabrycznym na południu od Lubelskiego Zagłębia Węglowego na północy. Główną funkcją tego obszaru jest łagodzenie i zapobieganie nakładaniu się na siebie niekorzystnych wpływów wywieranych przez przemysł na środowisko przyrodnicze. Poleski Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony w 1983 roku. Łączy on ze sobą zespół obszarów chronionych w rejonie Poleskiego Parku Narodowego, Parku Krajobrazowego Pojezierze Łęczyoskie, Poleskiego Parku Krajobrazowego z Sobiborskim Parkiem Krajobrazowym. Położony jest na terenie gmin Urszulin, Cyców, Stary Brus, Haosk, Wyryki, Włodawa, Wola Uhruska i Włodawa Miasto w powiecie włodawskim oraz gminie Sosnowica w powiecie parczewskim. Nadbużaoski Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony w roku 1997 obejmuje głównie ekosystemy nadleśne doliny Bugu od Kryłowa do Horodła. Naturalny charakter rzeki, liczne zakola i starorzecza wpływają na wysoką wartośd fizjograficzną i przyrodniczą tego terenu. Występują tu liczne stanowiska bobra i susła. W 1994r. przyłączono do Poleskiego Parku Narodowego znajdujący się na terenie gminy Wierzbica oraz Powiatu Włodawskiego (gm. Urszulin i Haosk) rezerwat "Bagno Bubnów". Jest to kompleks węglanowych torfowisk niskich (bagno Bubnów i Staw) wpisany na listę ostoi ptaków w Polsce o znaczeniu międzynarodowym. Stwierdzono tu 87 gatunków ptaków, z których 40 to lęgowe, 10 prawdopodobnie Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 14 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
gniazdujące, a pozostałe 37 to gatunki zalatujące. Większośd występujących tu ptaków związana jest ze środowiskami wodnymi i bagiennymi. Spośród wszystkich gatunków lęgowych na szczególną uwagę zasługuje wodniczka, jej liczebnośd oszacowana jest na ok. 400 śpiewających samców. Czyni to z omawianego obszaru jedno z najbogatszych stanowisk tego gatunku w Polsce. Innym osobliwym ptakiem omawianych torfowisk jest kulik wielki. Gnieździ się tu 10 jego par. Kolejnym rzadkim ptakiem jest dubelt. Wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe terenów, na których funkcjonuje ZKGZCH o zaklasyfikowaniu ich do Międzynarodowego Obszaru Węzłowego (27M Obszar Poleski), w systemie obszarów chronionych ECONET - Polska oraz ważnych w skali Europy ostoi ptactwa i siedlisk. W ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000 utworzono sied obszarów, których głównym celem jest zachowanie zagrożonych wyginięciem siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt w skali Europy, ale też typowych, wciąż jeszcze powszechnie występujących siedlisk przyrodniczych. Podstawą prawną tworzenia sieci Natura 2000 jest dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979 roku w sprawie ochrony dzikich ptaków i dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 roku w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, które zostały transponowane do polskiego prawa, głównie do ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody. Sied Natura 2000 tworzą dwa typy obszarów: - obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO), - specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO). Podstawą wyznaczania obszarów Natura 2000 są jedynie kryteria naukowe. Dyrektywa Siedliskowa nie określa sposobów ochrony poszczególnych siedlisk i gatunków, ale nakazuje zachowanie tzw. właściwego stanu ich ochrony. W odniesieniu do siedliska przyrodniczego oznacza to, że: - naturalny jego zasięg nie zmniejsza się; - zachowuje ono specyficzną strukturę i swoje funkcje ekologiczne, a stan zachowania typowych dla niego gatunków jest właściwy. W odniesieniu do gatunków właściwy stan ochrony oznacza natomiast, że: zachowana zostaje liczebnośd populacji, - gwarantująca jej utrzymanie się w biocenozie przez dłuższy czas; naturalny zasięg gatunku nie zmniejsza się; - pozostaje zachowana wystarczająco duża powierzchnia siedliska gatunku. Najważniejszymi instrumentami realizacji celów sieci Natura 2000 są oceny oddziaływania na środowisko oraz plany ochrony siedlisk przyrodniczych i gatunków, dla których utworzono obszar Natura 2000. Działania ochronne winny uwzględniad wymogi gospodarcze, społeczne i kulturowe oraz cechy regionalne i lokalne danego obszaru Natura 2000. Na terenie objętym niniejszym planem utworzono następujące obszary: 1. Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO); Chełmskie Torfowiska Węglanowe – PLB060002, Dolina Środkowego Bugu – PLB060003, Lasy Strzeleckie PLB060007. 2. Specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO); Dolina Środowego Wieprza - PLH060005, Stawska Góra – PLH 060018, Torfowiska Chełmskie – PLH060023, Torfowisko Sobowice – PLH060024, Zachodniowołyoska Dolina Bugu – PLH060035, Lasy Sobiborskie – PLH060043, Podpakule – PLH060048.2.6. Struktura administracyjna związku.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 15 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6. Jednostki samorządu terytorialnego wchodzące w skład Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej
Tabela 1 Podział ZKGZCH na jednostki terytorialne. L.p. Gmina Rodzaj Powierzchnia Sołectwa Miejsco- Ludnośd Gęstośd km2 wości zaludnienia 1. Chełm miejska 35,3 - 1 67702 1919 2. Rejowiec miejska 14,3 - 1 4474 313 Fabryczny 3. Białopole wiejska 103,6 13 17 3188 31 4. Chełm wiejska 223 39 52 12953 58 5. Dorohusk wiejska 192,4 26 6781 35 6. Dubienka wiejska 96,1 18 23 2604 27 7. Kamieo wiejska 96,9 14 20 4011 41 8. Leśniowice wiejska 117,9 19 24 3951 34 9. Rejowiec wiejska 106,3 6480 61 10. Rejowiec wiejska 87,5 15 17 4610 53 Fabryczny 11. Ruda-Huta wiejska 112,2 15 25 4761 42 12. Sawin wiejska 190,2 19 32 5516 29 13. Siedliszcze wiejska 154,2 28 39 7002 45 14. Wierzbica wiejska 145,8 19 28 5304 36 15. Wojsławice wiejska 110,5 26 25 4197 38 16. Żmudź wiejska 136,1 17 27 3299 24 17. Wola Uhruska wiejska 151,4 17 30 4123 27 18. Horodło wiejska 130,2 15 5539 43 19. Hrubieszów wiejska 259,2 36 37 10613 41 20. Uchanie wiejska 120,6 27 4844 40 ZKG ogółem 2582,5 x x 171952 66,6
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 16 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6.1. Miasto Chełm
2.6.1.1. Charakterystyka miasta. Chełm położony jest we wschodniej części województwa lubelskiego, we wschodniej Polsce, na obszarze makroregionu Polesie Wołyoskie. Ma on powierzchnię 35,29 km2 i jest miastem o statusie powiatu grodzkiego. Znajduje się na południowy wschód od Lublina, w odległości 25 km od granicy z Ukrainą – przejście graniczne w Dorohusku. Leży nad rzeką Uherką, lewym dopływem Bugu. Nazwa miasta ma charakter topograficzny i wiąże się z ukształtowaniem jego najstarszej części, jako że w staropolskim języku słowo chełm znaczyło tyle, co pagór - wzgórze. To właśnie Góra Chełmska (237 m n.p.m.) jest kolebką miasta, tu kryją się prapoczątki miejscowości. Chełm, pod względem liczby ludności, jest drugim po Lublinie miastem w województwie lubelskim. Wg GUS Chełm liczy 67 702 mieszkaoców (stan na 31 grudnia 2008 r.), a średnia gęstośd zaludnienia miasta wynosi 1 919 osoby na km2. Podział miasta pod względem użytkowania terenu przedstawia się jak poniżej.
Podział miasta Chełma ze względu na użytkowanie (źródło: www.chelm.pl). Powierzchnia obszaru Powierzchnia Lp. Funkcja terenów miasta (ha) (%) 1 Powierzchnia użytków rolnych 1229 25,8 2 Grunty orne 951 20 3 Sady 35 0,74 4 Łąki 186 3,9 5 Pastwiska 56 1,2 6 Lasy i grunty leśne 274 5,7 7 Pozostałe grunty i nieużytki 2024 42,6
2.6.1.2. Walory środowiskowe Stan środowiska W wyniku realizacji w latach 90-tych ubiegłego wieku wielu inwestycji ochrony powietrza i wód uzyskano znaczną poprawę stanu środowiska na terenie Chełma. Największe pozytywne zmiany dotyczyły zmniejszenia emisji do atmosfery zanieczyszczeo pyłowo - gazowych, obniżenia zużycia wód, ograniczenia ilości odprowadzanych do środowiska ścieków oraz zwiększenia ilości wykorzystywanych gospodarczo odpadów przemysłowych. Aktualnie na terenie miasta nie notuje się przypadków przekroczeo dopuszczalnych standardów emisyjnych w zakresie pyłów i gazów z emitorów zakładowych. Ważnym i wciąż narastającym problemem Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 17 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
pozostaje tzw. „niska emisja”, powodowana głównie przez indywidualne paleniska i małe kotłownie, wykorzystujące węgiel kamienny jako nośnik energii. Zdiagnozowanym w wyniku prowadzonych od szeregu lat pomiarów jakości powietrza, (przez Powiatową Stację Sanitarno – Epidemiologiczną w Chełmie), jest problem występowania przekroczeo dopuszczalnego poziomu stężeo 24-godzinnych pyłu PM10. Wzrasta również presja na środowisko, związana z motoryzacją, przy równoczesnym braku odpowiednich rozwiązao komunikacyjnych, związanych z ruchem tranzytowym przez miasto, co powoduje wzrost zanieczyszczeo powietrza i emisji hałasu. Na przestrzeni ostatnich lat znacznej mierze ograniczono problem zagrożenia jakości zasobów wód podziemnych. Chełm położony jest w obrębie Obszaru Najwyższej Ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych nr 407, Niecka Lubelska - Chełm - Zamośd. Brak naturalnej izolacji poziomów wodonośnych oraz szczelinowy charakter skał w misie zbiornika powodują, że stopieo zagrożenia wód podziemnych zanieczyszczeniami powierzchniowymi jest na terenie miasta bardzo duży lub duży. Wyrazem tego było w przeszłości poważne zanieczyszczenie związkami chromu wód podziemnych ujęcia „Bariera”, zaopatrującego ludnośd w wodę do spożycia. Podjęte przez Cementownię Chełm działania naprawcze, polegające na likwidacji składowiska odpadów przemysłowych i rekultywacji terenu po składowisku, spowodowały radykalne ograniczenie tego zagrożenia. Dodatkowo, przestrzeganie zasad prawidłowego gospodarowania w strefach ochronnych komunalnych ujęd wody, pozwala na minimalizowanie zagrożeo związanych z zanieczyszczeniem wód podziemnych. Eksploatacja miejskiej oczyszczalni ścieków, przyjmującej ścieki z terenu całego Chełma, charakteryzującej się stosunkowo wysokim stopniem redukcji zanieczyszczeo, spowodowała zahamowanie procesu pogarszania się jakości wód rzeki Uherki. Jednak problemy gospodarki wodno-ściekowej na terenie miasta nie zostały jeszcze w pełni rozwiązane. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (art. 208, ust.1) zobowiązuje gminy do realizacji zadania własnego gmin w zakresie usuwania i oczyszczania ścieków (ustawa o samorządzie gminnym Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm., ustawa - Prawo wodne: art. 43, ust. 5) na wyznaczonych obszarach aglomeracji w terminach: do 31 grudnia 2015 r. w przypadku aglomeracji o równoważnej liczbie mieszkaoców (RLM) wynoszącej od 2000 do 15 000, do 31 grudnia 2010 r. w przypadku aglomeracji o RLM wynoszącej powyżej 15 000. Zapisy te są transpozycją ustaleo negocjacji z Unią Europejską w sektorze Środowisko, przeniesionych następnie do Traktatu o Akcesji Polski do Unii Europejskiej. Wypełnienie zobowiązao Rządu Rzeczpospolitej Polskiej, przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do Unii Europejskiej, podpisanym 16 kwietnia 2003 r. i ratyfikowanym przez Polskę 23 lipca 2003 r., który w części dotyczącej wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków odwołuje się do dyrektywy 91/271/EWG, wymagad będzie w horyzoncie czasowym do 2015 r. budowy, rozbudowy i/lub modernizacji oczyszczalni ścieków komunalnych i systemów kanalizacji zbiorczej w aglomeracjach, rozumianych jako obszary, na których zaludnienie bądź działalnośd gospodarcza są na tyle skoncentrowane, aby konieczne było odprowadzanie ścieków systemami kanalizacji zbiorczej do oczyszczalni ścieków komunalnych. O jakości wód Uherki, poza wpływem miejskiej oczyszczalni ścieków, decydują uchybienia w zakresie odprowadzania wód opadowych i przypadki niekontrolowanych zrzutów ścieków. Na stan czystości tych wód ma wpływ niewielka grupa wskaźników, zazwyczaj miano coli i związki biogenne. Walory przyrodniczo - krajobrazowe Miasto Chełm położone jest na obrzeżu systemu obszarów chronionych województwa lubelskiego i pozostaje z nim w ścisłym związku. W bezpośrednim sąsiedztwie miasta na północ i północny wschód od niego położony jest Chełmski Park Krajobrazowy z kompleksem unikalnych w skali światowej torfowisk węglanowych oraz otaczający go Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu. Wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe terenów bezpośrednio sąsiadujących z miastem zadecydowały o zaklasyfikowaniu ich do Międzynarodowego Obszaru Węzłowego (27M Obszar Poleski), Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 18 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
w systemie obszarów chronionych ECONET - Polska oraz ważnych w skali Europy ostoi ptactwa i siedlisk. W bezpośrednim sąsiedztwie znajdują się obszary NATURA 2000: Dolina Środkowego Bugu PLB060003, Poleska Dolina Bugu PLH060032, Chełmskie Torfowiska Węglanowe PLB060002, Torfowiska Chełmskie PLH060023, Torfowisko Sobowice. Ponadto w rejonie tym wyznaczono granice Transgranicznego Obszaru Chronionego „Polesie Zachodnie”. Najcenniejsze pod względem przyrodniczym i krajobrazowym obiekty na terenie miasta podlegają ochronie prawnej: rezerwat przyrody „Wolwinów” utworzony w 1972 r. zajmujący powierzchnię 1,12 ha w północno - zachodniej części lasu Borek obejmuje śródleśną polankę porośniętą rzadkimi gatunkami roślin kserotermicznych (m.in. wisienka karłowata, miłek wiosenny i gorysz alzacki), 11 pomników przyrody, w tym 15 drzew (pojedyncze drzewa lub ich grupy) i 1 płat roślinności kserotermicznej. Cztery drzewa za pomniki przyrody uznała Rada Miejska w Chełmie. Wśród pomnikowych drzew występują gatunki rodzime i aklimatyzowane - obce naszej florze (m.in. miłorząb dwuklapowy, ajlant gruczołowaty, jesion wyniosły odmiana jednolistna). Pomnik przyrody pn. „Borek” znajduje się nieopodal rezerwatu „Wolwinów” i nawiązuje do niego swym charakterem. Dotychczasowy pomnik przyrody: Wzgórze widokowe „Grodzisko” na Górce Chełmskiej został decyzją Wojewody Lubelskiego z roku 2007 zdjęty z ewidencji pomników przyrody. Istotny udział w kształtowaniu struktury ekologicznej miasta odgrywają kompleksy leśne i zwarte grupy zadrzewieo. Obszary leśne i osiedlowe tereny zieleni zajmują ponad 370 ha (10,5% powierzchni miasta). Lasy na terenie miasta należą do lasów ochronnych grupy I - lasy strefy zieleni wysokiej. Największym zwartym kompleksem leśnym w granicach miasta jest Las Borek. Większym skupiskiem zieleni wysokiej jest znajdująca się na północno-zachodnim skraju miasta „Kumowa Dolina”. Na terenie Chełma zlokalizowane są dwa parki miejskie: park miejski przy ul. Lubelskiej oraz park na Górze Katedralnej. Największymi parkami osiedlowymi jest park w osiedlu XXX- lecia i osiedlu Cementowni – Ogródek Jordanowski. Bardzo interesującym obiektem ze względu na swe walory dendrologiczne jest zadrzewienie na terenie byłej wojskowej składnicy sanitarnej przy ul. Hrubieszowskiej z rzadkimi i interesującymi gatunkami drzew i krzewów. Jednym z elementów systemu zieleni w mieście jest zieleo wysoka, która uzupełnia zieleo wzdłuż szlaków komunikacyjnych oraz zieleo na cmentarzach. Na terenie miasta zlokalizowanych jest również 14 ogrodów działkowych o łącznej powierzchni 110,39 ha. Przez miasto przepływa rzeka Uherka, lewobrzeżny dopływ Bugu, rozcinając je na częśd wschodnią i zachodnią. Dolina rzeki stanowi z jednej strony bardzo wyraźny akcent w krajobrazie, z drugiej zaś ma duże znaczenie jako ciąg ekologiczny. Dolina rzeki jest najważniejszym naturalnym kanałem wentylacyjnym miasta. W granicach administracyjnych miasta rzeka zbiera wody dwóch dopływów: Janówki i Słyszówki. Wody rzeki zasilają dwa zbiorniki retencyjne - oba poza granicami miasta - „Żółtaoce” i „Staoków” stanowiące bardzo interesujące obiekty pod względem przyrodniczym i rekreacyjnym.
2.6.1.3. Struktura funkcjonalno – przestrzenna miasta W związku z przeprowadzonymi kolejnymi reformami administracyjnymi kraju w latach 1975-1998 Chełm pełnił funkcję stolicy województwa chełmskiego. Po reformie administracyjnej w 1999 r. miasto uzyskało prawa powiatu grodzkiego. Chełm swym zasięgiem obejmuje obszar 35,72 km2 i liczy blisko 68 tys. mieszkaoców. Położony jest przy ważnym szlaku komunikacyjnym drogowym i kolejowym na trasie międzynarodowej Warszawa – Lublin – Chełm – Kijów. Miasto posiada dogodne połączenia komunikacyjne z przejściami granicznymi z Ukrainą w Dorohusku, Hrebennem i Zosinem. Droga nr 83 połączy miasto z planowanym przejściem granicznym z Białorusią we Włodawie. Miasto posiada wewnętrznie zróżnicowaną strukturę funkcjonalno- przestrzenną. W jego obrębie wyróżnia się sześd stref będących obszarami wielofunkcyjnymi:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 19 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Strefy A, B i C - zainwestowania miejskiego W obrębie tych stref znajduje się obszar Starego Miasta objęty ścisłą ochroną konserwatorską, którego główną dominantę stanowią zabudowania „Górki Chełmskiej”. Podstawową funkcją tego obszaru jest mieszkalnictwo i usługi związane z handlem i gastronomią. Stare Miasto okala obszar śródmiejski obejmujący przedwojenne osiedla mieszkaniowe. Zlokalizowane w jego obrębie osiedle „Dyrekcja” znajduje się w strefie ochrony konserwatorskiej. W części obszaru śródmiejskiego obowiązuje zakaz lokalizacji obiektów powyżej trzech kondygnacji przysłaniających panoramę miasta. Podstawową funkcją Śródmieścia jest mieszkalnictwo i usługi ogólnomiejskie z możliwością lokalizacji przemysłu i rzemiosła nieuciążliwego. W południowej części strefy lokalizowane są usługi o charakterze centrotwórczym. Ruch kołowy ograniczony został do niezbędnych potrzeb ruchu lokalnego i dostawczego, zwłaszcza na odcinkach ul. Lubelskiej i Lwowskiej oraz na Placu Łuczkowskiego. Największą powierzchnię w mieście zajmują osiedla zabudowy mieszkaniowej wielo- i jednorodzinnej takie jak: - Osiedla Dyrekcja Górna - Osiedle Dyrekcja Dolna - Osiedle XXX - lecia - Osiedle Słoneczne - Osiedle Zachód - Osiedle Kościuszki - Osiedle Cementowni - Osiedle Śródmieście Strefa D - podmiejska. Zasadniczą funkcją strefy jest mieszkalnictwo w zabudowie jednorodzinnej. Osiedla z budynkami jednorodzinnymi (zabudową wolnostojąca lub szeregową) zlokalizowane są przede wszystkim we wschodniej części miasta (Os. Działki) oraz północnej (Os. Rejowiecka). W obszarze tym znajduje się większośd gospodarstw rolnych miasta. Strefa E - ekologiczna Do strefy tej należy zaliczyd łąki nad rzeką Uherką, „Kumową Dolinę” i kompleks leśny „Borek”. Dolina rzeki spełnia bardzo istotną funkcję przewietrzania miasta. W „Kumowej Dolinie” znajdują się obiekty obsługi turystyki i rekreacji (amfiteatr, strzelnica sportowa). Docelowo „Borek” i „Kumową Dolinę” ma połączyd ścieżka rowerowa. Strefa F - przemysłowa W północnej części miasta zlokalizowana jest dzielnica przemysłowo-składowa, w której koncentruje się przemysł uciążliwy z wyłączeniem rozwoju przemysłu wodochłonnego. Istniejącą zabudowę mieszkaniową pozostawiono do czasowego zachowania. Wydzielone strefy połączone są podstawowym układem ulicznym, na który składają się odcinki dróg gminnych, powiatowych, wojewódzkich i krajowych (łącznie 72 km). Wyróżnia się w nich ulice główne stanowiące podstawowe elementy układu komunikacyjnego miasta zapewniające powiązanie poszczególnych jego rejonów oraz ulice zbiorcze, których podstawowymi funkcjami jest obsługa zespołu osiedli czy dzielnicy przemysłowo-składowej oraz komunikacja dróg zamiejskich. W celu udrożnienia ruchu samochodowego w obrębie miasta planowana jest w przyszłości realizacja dwóch obwodnic: południowej i północnej.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 20 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6.1.4. Podstawowe dane demograficzne. Ludnośd miasta wg stanu na 31 grudnia 2008 r. wynosiła 67702 osoby, z czego 17,8% ludności było w wieku przedprodukcyjnym 67,1% wieku produkcyjnym a w wieku poprodukcyjnym 15,1% ludzi. Głównymi działami zatrudnienia w mieście jest handel i usługi- 4985 osób zatrudnionych, budownictwo i przemysł- 3887 zatrudnionych, usługi nierynkowe, edukacja i administracja - 5862 osób i rolnictwo 620 osób. Stopa bezrobocia w Chełmie na dzieo 1 lipca 2008 roku, wynosiła 17,1% osób aktywnych zawodowo (przy stopie bezrobocia w województwie lubelskim 11,2%). Liczba bezrobotnych to 4,9 tys. osób.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.).
J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 5 476 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 202 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 118 spółki handlowe jed.gosp. 9 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 1 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp. 1 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 5 274 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 4 230 spółki handlowe jed.gosp. 355 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 40 spółdzielnie jed.gosp. 41 fundacje jed.gosp. 15 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 158
2.6.1.5. Podstawowe funkcje miasta. Pomimo utraty praw miasta wojewódzkiego Chełm nadal jest ważnym, wielofunkcyjnym ośrodkiem o przewadze funkcji przemysłowej z usługami ponadlokalnymi. W II połowie XX w. nastąpił znaczny rozwój przemysłu, zahamowany przez upadek ustroju i restrukturyzację. Obecnie ok. 70% ludności aktywnej zawodowo jest zatrudniona w usługach, w Chełmie przeważają przedsiębiorstwa małe. Z dużych firm zasługują na uwagę: - CEMEX Polska Sp. z o.o. Zakład Cementownia Chełm - Spółdzielnia Mleczarska "Biomlek" - Huta Szkła "Marta 2" Sp. z o.o. - "Ybbstaler Fruchtsaft" Polska Sp. z o.o. - Spółka Akcyjna „Obst” S.A. - Zakłady Meblarskie "MEBLOTAP" S.A. - SCO - PACK Sp. z o.o.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 21 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Jedną z funkcji miasta jest obsługa międzynarodowego ruchu turystycznego i towarowego. Chełm jest ośrodkiem obsługi ruchu tranzytowego do granicy paostwa oraz turystyki pobytowej. Wiąże się to z położeniem miasta na międzynarodowej trasie Warszawa - Lublin – Chełm – Dorohusk - Kijów. Miasto dysponuje zapleczem magazynowym i bocznicami kolejowymi do przeładunków towarów w obrocie handlowym. Bazę noclegową dla ruchu turystycznego i tranzytowego stanowią hotele i domy wycieczkowe. Miasto jest siedzibą polskiego sekretariatu „Euroregionu Bug” wspierającego m.in. współpracę gospodarczą pomiędzy Polską a Ukrainą i Białorusią. Chełm świadczy również usługi w zakresie: administracji publicznej - miasto jest siedzibą urzędów administracji samorządowej różnego szczebla: Urzędu Miasta i Starostwa Ziemskiego oraz filii Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie; swe siedziby w Chełmie mają zamiejscowe oddziały terenowej administracji rządowej (Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, Urzędu Celnego, Prokuratury Rejonowej i Wojewódzkiej, Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego, Kuratorium Oświaty), ochrony zdrowia – Samodzielny Publiczny Wojewódzki Szpital Specjalistyczny, Miejski Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, oświaty – przedszkola, szkolnictwo podstawowe i ponadgimnazjalne, szkoły wyższe: - Paostwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie, - Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, - Wyższa Szkoła Stosunków Międzynarodowych i Komunikacji Społecznej, - Szkoła Wyższa im. Bogdana Jaoskiego Wydział Zamiejscowy w Chełmie, - Medyczne Studium Zawodowe im. Władysławy Szoc w Chełmie, kultury – Chełmski Dom Kultury, Chełmska Biblioteka Publiczna, Muzeum Chełmskie, Biblioteka Pedagogiczna, Młodzieżowy Dom Kultury, Paostwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia transportu - znaczący węzeł drogowy i kolejowy.
2.6.2. Miasto Rejowiec Fabryczny.
Rejowiec Fabryczny to jedyne miasto w powiecie chełmskim, położone w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, niedaleko granicy z Ukrainą (23017'E i 51005'N) - 50 km na wschód od Lublina i ok. 20 km na zachód od Chełma. Od zachodu i północy miasto graniczy z gminą Rejowiec Fabryczny, natomiast od południa i wschodu z gminą Rejowiec. Wg podziału fizycznogeograficznego Polski (J. Kondracki, 1988 r.) miasto Rejowiec Fabryczny leży w zasięgu obszaru Pagórów Chełmskich, wchodzących w skład makroregionu Polesie Wołyoskie. W Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych znajduje się północny fragment obszaru miasta, leżący w Pawłowskim Obszarze Chronionego Krajobrazu. Obszar ten rozciąga się na północ od granicy miasta i biegnie w kierunku zachodnim, obejmując dolinę rzeki Wieprz. Poprzez dolinę rzeki Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu Komunikuje się z Nadwieprzaoskim Parkiem Krajobrazowym na północy i Grabowiecko - Strzeleckim Obszarem Chronionego Krajobrazu na
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 22 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
południu. Obszar miasta o powierzchni 14 km kw. przecina równoleżnikowo linia kolejowa i droga międzyregionalna o kierunku wschód - północny-zachód, dzieląc miasto na dwie części: - południową - o charakterze rolniczym, położoną na glebach o dużej przydatności dla rolnictwa, - północną - skupiającą główne funkcje usługowe miasta i zabudowę mieszkaniową. Jest to obszar o słabszych bonitacyjnie glebach, z rezerwą terenową na inwestycje i budownictwo mieszkaniowe. Liczba mieszkaoców Rejowca Fabrycznego to obecnie niespełna 5 tys. osób. Położenie miasta na ważnym szlaku kolejowym, wiodącym z Warszawy przez Lublin-Chełm do granicy paostwa (Dorohusk) - skomponowanym z szerokotorową linią z Jagodina (Ukraina) do Zawadówki, a także w niewielkiej odległości (8 km) od drogi krajowej nr 12 Warszawa - Lublin - Dorohusk, pozwala wiązad przyszłośd miasta z aktywizacją współpracy transgranicznej i wymiany handlowej pomiędzy paostwami Unii Europejskiej a Ukrainą i paostwami byłego ZSRR. Miejscowości znajdujące się na terenie gmin ościennych mają charakter rolniczy. Przyległe do miasta tereny są bogato zalesione, istnieją tu również stawy hodowlane. Stwarza to warunki do podejmowania działalności związanej z przetwórstwem rolno - spożywczym czy hodowlą i przetwórstwem ryb słodkowodnych. Zalesione obszary wiejskie oraz występowanie zbiorników wodnych to także element sprzyjający rozwojowi agroturystyki i wypoczynku z dala od zgiełku miejskiego. Liczba mieszkaoców Rejowca Fabrycznego wynosi 4 474 osób. Średnia gęstośd zaludnienia w 2008 r. wynosiła 313 osób na km2. Od 2003 roku obserwuje się spadek ludności miasta każdego roku. Miasto, od początku swojego istnienia silnie związane i uzależnione od Cementowni, miało pierwotnie charakter przemysłowo - rolniczy. Następujące od początku lat dziewięddziesiątych przemiany ustrojowo - gospodarcze, w powiązaniu z lokalnymi uwarunkowaniami, doprowadziły do marginalizacji znaczenia rolnictwa, a jednocześnie szybkiego rozwoju sfery handlu i usług dla ludności - od 1991 r. zanotowano ponad dwukrotny wzrost liczby osób prowadzących indywidualnie działalnośd gospodarczą. największy zakład -Cementownia "Rejowiec" S.A. (dawniej Cementownia "Pokój") słynie z wytwarzanego tu, najwyższej jakości cementu portlandzkiego, a zwłaszcza cementów specjalnych - do budowy dróg, autostrad, mostów, cementu hutniczego oraz na potrzeby górnictwa nafty i gazu. W ostatnim czasie Cementownia specjalizuje się także w produkcji mieszanek gotowych zapraw cementowych "Reymix" do celów budowlanych. Oprócz Cementowni "REJOWIEC" S.A. na terenie miasta działają m. in. firmy i instytucje: - Przedsiębiorstwo Produkcyjno - Handlowe "CEM-BET" - Firma produkcyjno - handlowa REYBUD Sp. z o.o. - POL-SCANMIX Sp. z o.o. - PKP - Stacja Kolejowa - Poczta Polska - 2 urzędy - Bank PKO BP - ekspozytura - Bank PEKAO S.A. - punkt kasowy przy Cementowni - Posterunek Energetyczny - Zamojska Korporacja Energetyczna - Spółdzielnia Mieszkaniowa - Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa - Spółka EKO - Spółka cywilna SKAS - osoby prowadzące indywidualną działalnośd gospodarczą (m. in. sklepy, zakłady usługowe, apteki, zakłady gastronomiczne, kioski ruchu, księgarnia). Do najważniejszych pracodawców zaliczają się też jednostki podległe samorządowi miejskiemu:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 23 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- Zespół Szkół Samorządowych - Przedszkole Miejskie - Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej - Środowiskowy Dom Samopomocy - Warsztat Terapii Zajęciowej - Miejski Ośrodek Kultury "Dworek" (wraz z biblioteką) - Zakład Wodociągów i Kanalizacji - Ciepłownia Miejska
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 213 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 14 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 11 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 199 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 155 spółki handlowe jed.gosp. 8 spółdzielnie jed.gosp. 2 fundacje jed.gosp. 1 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 9 Struktura użytkowania gruntów zdominowana jest przez użytki rolne, stanowiące 69,3 % powierzchni miasta. Duży jest również udział terenów zajętych pod eksploatację surowców - 7,5 % pow. miasta.
Struktura użytkowania gruntów.
Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 1 034 ha Grunty orne ogółem 836 ha Sady ogółem 26 ha Łąki ogółem 116 ha Pastwiska ogółem 56 ha Lasy i grunty leśne ogółem 16 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 386 ha
Odległośd Miasta do realizowanego ZPOK wynosi ok. 30 km.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 24 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6.3. Gmina Białopole.
Gmina Białopole jest jedną z 13 gmin powiatu chełmskiego, położoną na południe od Chełma. Zajmuje powierzchnię 10 350 ha. Na jej typowo rolniczym obszarze życie skupia się w 15 miejscowościach, z których największą jest Białopole z liczbą ok. 880 mieszkaoców. Całą gminę zamieszkuje obecnie ok. 3 188 mieszkaoców, z czego ok. 300 osób mieszka w zabudowie wielorodzinnej głównie w Maziarni Strzeleckiej, Białopolu, Strzelcach i Buśnie. Geologicznie zróżnicowany teren gminy w jej północno – zachodniej części zajmuje skrajny odcinek pasma kredowych wzgórz, który opada tutaj w zieloną i równinną dolinę rzeki Wełnianki, by wznieśd się ponownie u jej południowego skraju. Rozległa pradolina rzeki zajmuje całą środkową częśd opisywanego terenu, który wypiętrza się na brzegach prakoryta. W skład Gminy Białopole wchodzi 15 miejscowości skupionych w 13 sołectwach: Białopole, Buśno obejmujące Busieniec, Grobelki, Horeszkowice obejmujące Maziarnię Strzelecką, Kicin, Kurmanów, Raciborowice, Raciborowice Kolonia, Strzelce, Strzelce Kolonia, Teremiec, Teresin i Zabudnowo. Gmina Białopole graniczy z gminami: Żmudź, Dubienka i Wojsławice z powiatu chełmskiego oraz Horodło, Hrubieszów i Uchanie należących do powiatu hrubieszowskiego. Głównym szlakiem komunikacyjnym na terenie gminy jest przecinająca ją z południa na północ droga z powiatowego Hrubieszowa do Chełma (szosa nr 844), z jej wschodnią odnogą w kierunku miejscowości Dubienka, gdzie mieści się siedziba władz sąsiedniej gminy. Krajobrazowym urozmaiceniem niewielkiego obszaru Gminy Białopole są trzy wyspowe leśne enklawy oraz duży fragment kompleksu lasów Nadleśnictwa Strzelce, a także wspomniane już malownicze wzgórza poprzecinane wąwozami polnych dróg, które ze swoimi stromymi podjazdami i zjazdami mogą dostarczyd wielu niezapomnianych wrażeo amatorom aktywnego wypoczynku. Interesujące obszary przyrodnicze na terenie gminy zostały sklasyfikowane jako kilka typów skupisk i miejsc występowania roślin i zwierząt oraz obiektów przyrody nieożywionej. Parki krajobrazowe: - Strzelecki Park Krajobrazowy – utworzony został w 1983 r. Na terenie gminy znajduje się fragment parku o powierzchni 3.630 ha. Obszary chronionego krajobrazu: - Grabowiecko – Strzelecki Obszar Chronionego Krajobrazu – na terenie gminy położony jest obszar o powierzchni 4.440 ha. Pomniki przyrody: - Cztery dęby szypułkowe w miejscowości Busieniec. - Nisza źródłowa o powierzchni 0,16 ha w miejscowości Buśno. - Zbiorowisko roślin stepowych „Wisienka stepowa” o powierzchni 1,30 ha w miejscowości Teresin. - Zbiorowisko roślin stepowych „Kamieniołom” o powierzchni 0,98 ha w miejscowości Teresin. Rezerwaty przyrody: Rezerwat „LISKI” – utworzony w 1978 r. – położony jest na granicy powiatów chełmskiego i hrubieszowskiego, na terenie Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Celem ochrony jest zachowanie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 25 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
drzewostanu dębowego oraz dębowo – sosnowego (sosna matczaoska”). W runie występują chronione gatunki: kruszczyk szerokolistny, gnieźnik leśny, lilia złotogłów, barwinek pospolity. Charakterystycznym ptakiem rezerwatu jest muchołówka białoszyja. Rezerwat „SIEDLISZCZE” – utworzony w 1975 r. – położony w północnej części Strzeleckiego Parku Krajobrazowego. Znajduje się on na skraju kompleksu Lasów Strzeleckich w bezpośrednim sąsiedztwie doliny Wełnianki. Ochroną objęty jest fragment starego, przeszło 120-letniego grądu niskiego z udziałem łęgu olszowo – jesionowego i olsu. Chronione gatunki runa reprezentują: listera jajowata, podkolan biały, gnieźnik leśny, kruszczyk szerokolistny. Głównym celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie stanowisk lęgowych orlika krzykliwego. Potencjał ekonomiczny rolniczej Gminy Białopole opiera się głównie na produkcji 843 gospodarstw rolnych, z których utrzymuje się ok. 80% ludności. Działalnośd gospodarstw nastawiona jest głównie na produkcję ogólnotowarową, chociaż po wejściu Polski do Unii Europejskiej wielu rolników korzysta z okazji, aby unowocześnid park maszynowy oraz stosowane technologie i przestawid się na produkcję wyspecjalizowaną. W uprawie dominują rośliny zbożowe 74,80% oraz przemysłowe 10,37%, w tym buraki cukrowe 9,07%.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 6 149 ha Grunty orne ogółem 4 715 ha Sady ogółem 4 290 ha Łąki ogółem 1 220 ha Pastwiska ogółem 143 ha Lasy i grunty leśne ogółem 3 576 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 632 ha
Na terenie Gminy funkcjonują również zakłady przemysłowe oraz inne podmioty gospodarcze w liczbie ok. 123. Rodzaje działalności gospodarczej w gminie Białopole (stan na koniec 2008 r.):
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.).
J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 123 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 9 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 6 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 114 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 80 spółki handlowe jed.gosp. 1 spółdzielnie jed.gosp. 5 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 9
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 26 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Gminna oświata oparta jest o: - Zespół Szkół w Białopolu, w skład którego wchodzi Szkoła Podstawowa w Białopolu i Publiczne Gimnazjum Gminne w Białopolu, - Szkołę Podstawową w Strzelcach, Gmina Białopole położona jest w odległości ok. 30 km od realizowanego Zakładu Przetwarzania Odpadów w Srebrzyszczu.
2.6.4. Gmina Chełm.
Gmina Chełm zajmuje powierzchnię 22.182 ha i położona jest w południowo-zachodniej części powiatu chełmskiego i we wschodniej części województwa lubelskiego, przy wschodniej granicy Polski z Ukrainą, otacza wokół miasto Chełm. Bezpośrednie sąsiedztwo z gminą tworzą: - w części środkowej – miasto Chełm - od wschodu – gminy Ruda Huta i Dorohusk - od północy – gminy Sawin i Wierzbica - od zachodu – gminy Siedliszcze, Rejowiec i Rejowiec Fabryczny - od południa – gminy: Kamieo, Leśniowice i Siennica Różana. Pod względem układu geologicznego gmina Chełm należy do: - Prowincji Środkowo-Europejskiej - Okręgu Polesia Wołyoskiego - Podokręgu Dorohusko-Sawioskiego. W układzie fizjograficznym, Gmina Chełm jest położona w dwóch mezoregionach: - Obniżenia Dubienki – północno-wschodnia częśd gminy - Pagórów Chełmskich – zachodnia i południowa częśd gminy. Krajobraz gminy ma charakter wyżynny, gdzie wzniesienia poprzedzielane są obniżeniami. Ogólna liczba mieszkaoców gminy Chełm wynosi 12 953. Gęstośd zaludnienia wynosi 58 osób na 1 km2. Gmina należy do wysoko zaludnionych w województwie lubelskim, w którym wskaźnik ten wynosi 58 osób na 1 km2. Znaczny odsetek mieszkaoców, ponad 1 000 osób zamieszkuje w zabudowie wielorodzinnej. Gmina Chełm należy do grupy większych gmin w woj. lubelskim pod względem ilości mieszkaoców i powierzchni. Stosunkowo dużą powierzchnię (około 19% całkowitej powierzchni gminy), jak na warunki gminy podmiejskiej, zajmują lasy. Są to w większości lasy mieszane i liściaste, niezwykle bogate w chronione gatunki roślin (m.in. wawrzynek wilcze łyko, barwinek pospolity, storczyki, lilia złotogłów, groszek wschodniokarpacki i wiele innych), znajdujące się w kompleksie leśnym koło Zawadówki.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 27 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
W części północnej gminy, w okolicach miejscowości Staoków, w obrębie zbiornika retencyjnego żyje rzadki i zagrożony wyginięciem ptak bąk oraz wymierający żółw błotny. Oba te gatunki są wpisane do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt. W okolicach miejscowości Nowiny, Srebrzyszcze i Brzeźno znajdują się, unikalne w skali europejskiej, torfowiska węglanowe objęte ochroną (rezerwaty Bagno Gotówka i Brzeźno, Błota Serebryskie). W północnej i wschodniej części gminy występują również pojedyncze cenne pomniki przyrody, takie jak lipa drobnolistna (Staw), brzoza brodawkowata (Ludwinów), wierzba biała Zagroda), kasztanowiec biały i dąb szypułkowy (Depułtycze Stare). Lasy występujące w obrębie tychże torfowisk stanowią ostoję dla rzadkich gatunków ptaków, takich jak orlik krzykliwy i bocian czarny – obydwa gatunki wpisane do PCKZ. Torfowiska zostały zaliczone do obszarów szczególnie ważnych dla ochrony ptaków wodno- błotnych w Europie. Ochrona ich jest przedmiotem szczególnej troski władz lokalnych, organizacji pozarządowych (Fundacja IUCN Poland, Lubelskie Towarzystwo Ornitologiczne, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków), a także społeczności lokalnej. W działalności na rzecz ochrony torfowisk zaangażowane są również: Uniwersytet Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Katolicki Uniwersytet Lubelski i Ekofundusz). Północna i wschodnia częśd gminy charakteryzuje się najwyższymi walorami przyrodniczymi i stanowi Chełmski Park Krajobrazowy, zajmujący powierzchnię 4702 ha. Tereny do niego przyległe, stanowiące otulinę Parku, objęte zostały ochroną jako Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu. Odmienny charakter od torfowisk węglanowych ma odkryte w ostatnich latach torfowisko, położone w południowo-zachodniej części gminy w pobliżu miejscowości Zawadówka. Na obszarze około 100 ha występuje ponad 430 gatunków roślin naczyniowych (tj. około 17% gatunków roślin naczyniowych występujących w Polsce), z czego 29 objęte jest ochroną prawną, a 7 uznawanych jest za rzadkie lub bardzo rzadkie. Znajduje się tam największe na Lubelszczyźnie stanowisko objętej ochroną prawną, brzozy niskiej, rośliny pochodzenia borealnego(północnego). Występuje tam ponadto, ponad 780 gatunków motyli, w tym 6 gatunków nowych dla fauny Polski. Spośród wielu występujących tam gatunków roślin, na szczególną uwagę zasługuje występujący bardzo licznie gniadosz królewski – objęty ochroną prawną. Zupełnie odmienny charakter od poprzednich mają zbiorowiska roślinne pokrywające rezerwat przyrody „Stawska Góra” w pobliżu miejscowości Staw. Szczytowe partie tej góry pokrywa roślinnośd stepowa z niezwykle rzadkim, wpisanym do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin dziewiędsiłem popłocholistnym, który występuje jedynie na czterech stanowiskach w Polsce. Innym gatunkiem o równie wysokim statusie ochronnym jest rosnąca tutaj wisienka stepowa. Na terenie gminy występują również pojedyncze, cenne obiekty chronione jako pomniki przyrody. Ta forma ochrony obejmuje obecnie 10 obiektów, w tym: - 7 pojedynczych drzew, - grupę trzech modrzewi w Staokowie, - wzgórze widokowe Dziewicza Góra w Kolonii Horodyszcze - niszę źródłową w Kolonii Nowosiółki. Spośród drzew objętych ochroną pomnikową na szczególna uwagę zasługują: platan klonolistny o obwodzie 330 cm (Uher) oraz lipy drobnolistne o obwodach 462 cm i 591 cm (park w Stawie). Gmina Chełm usytuowana jest na terenach wyżynnych obrzeża Pagórów Chełmskich. Charakteryzuje się niezwykłym bogactwem przyrodniczym. Występuje tutaj wiele rzadkich i zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt. Specyficzne położenie tj. wokół miasta Chełma kształtuje jej charakter w zakresie rozwoju rolnictwa, jak też i innych sfer życia gospodarczego. Na terenie gminy zarejestrowanych jest 660 podmiotów gospodarczych. Większośd podmiotów prowadzi działalnośd w zakresie handlu i usług,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 28 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
zaspokajając potrzeby rolników na terenie gminy, a także funkcjonują zakłady zajmujące się przetwórstwem rolno- spożywczym (Browar Jagiełło).
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 660 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 38 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 35 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego, gospodarstwa pomocnicze jed.gosp. 1 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 622 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 544 spółki handlowe jed.gosp. 27 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 4 spółdzielnie jed.gosp. 6 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 14 Ogólna powierzchnia gminy wynosi 22 182 ha, w tym grunty orne 11 545 ha, sady 230 ha, łąki 2804 ha oraz pastwiska 668 ha. Na terenie gminy, mimo że podmiejskiej, znaczny obszar zajmują lasy mieszane oraz liściaste tj. 4 278 ha. Ogólna powierzchnia wód wynosi 686 ha. Powierzchnia gospodarstw rolnych jest bardzo zróżnicowana i waha się w zakresie od kilku do 500 ha, lecz zdecydowaną większośd stanowią gospodarstwa do 10 ha. Głównie uprawia się zboża, a w szczególności pszenicę. Częśd rolników zajmuje się uprawą warzyw, są również gospodarstwa zajmujących się hodowlą trzody chlewnej.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 15 164 ha Grunty orne ogółem 12 075 ha Sady ogółem 155 ha Łąki ogółem 2 405 ha Pastwiska ogółem 529 ha Lasy i grunty leśne ogółem 4 450 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 2 568 ha
Na terenie Gminy Chełm w m. Srebrzyszcze budowany jest Zakład Przetwarzania odpadów dla ZKGZCH.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 29 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6.5. Gmina Dorohusk.
Gmina Dorohusk liczy 6781 tys. mieszkaoców, obejmuje obszar 192,4 km2 przy zaludnieniu 35 osób/km2. Gmina Dorohusk jest gminą przygraniczną. Położona jest we wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie chełmskim, przy granicy paostwowej z Ukrainą. Gmina graniczy: od północy – z gminą Ruda Huta, od zachodu – z gminami Chełm i Kamieo, od południa – z gminami Żmudź i Dubienka. Wschodnia granica gminy jest jednocześnie granicą paostwową z Ukrainą. Na obszarze gminy funkcjonuje międzynarodowe przejście graniczne w Dorohusku. Znaczną częśd obszaru gminy zajmują tereny o wysokich walorach przyrodniczych i krajobrazowych, objęte różnymi formami ochrony przyrodniczej i krajobrazowej. Terytorium gminy Dorohusk wchodzi w skład krainy geograficznej Polesia południowego. Przeważa tu krajobraz nizinny z rozległymi podmokłymi obszarami łąkowymi. Występują tu unikalne na kontynencie europejskim obszary torfowisk węglanowych. Ich specyficzną właściwością jest odczyn zasadowy, podczas gdy charakterystycznym dla torfowisk jest odczyn kwaśny. Duże zróżnicowanie warunków glebowych i wilgotnościowych stwarza warunki rozwoju licznym gatunkom roślin i zwierząt. Spośród 550 odnotowanych tu gatunków roślin 43 objęte są ochroną, a 22 wpisane są na listę roślin zagrożonych wyginięciem. Cennymi okazami są: tłustosz zwyczajny, groszek bagienny, języczka syberyjska, wątlik błotny, starzec cienisty, a także gnidosz królewski i kruszczyk kukawka i wiele innych. Równie bogaty jest świat zwierzęcy. Występuje tu około 810 gatunków motyli (m.in. paź królowej, mieniak tęczowiec, modraszek, strzępotek), około 150 gatunków ptaków (m.in. sowa błotna, dubelt, żuraw, kulik wielki, bąk, kobuz, rycyk, cyranka, błotniak stawowy i łąkowy, wodniczka), a także żółw błotny. Na obszarach torfowiskowych wyodrębniono dwa rezerwaty przyrody- Rezerwat Brzeźno o powierzchni 165 ha oraz Rezerwat Roskosz o powierzchni 473 ha. Wytyczono na nich ścieżki dydaktyczne służące przyrodnikom i turystom. Pomniki przyrody: - Głaz narzutowy, granitogejs- Kolonia Puszki, - Grupa dwóch dębów szypułkowych- Husynne, - Białodrzew- Husynne, - Grupa trzech dębów szypułkowych- Świerże, - Grupa trzech dębów szypułkowych- Świerże, - Jesion wyniosły- Świerże, - Dąb szypułkowy- Świerże, - Klon zwyczajny- Turka, - Aleja lipowa- Turka. Na terenie gminy Dorohusk zarejestrowanych jest 235 podmiotów gospodarczych. Działalnośd gospodarcza ukierunkowana jest głównie na współpracę z Ukrainą. Funkcjonuje tu 1 przedsiębiorstwo paostwowe, 5 spółek prawa handlowego, 5 spółdzielni oraz 186 zakładów osób fizycznych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 30 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Rozbudowa przejścia granicznego stwarza dodatkowe możliwości rozwoju działalności gospodarczej związanej z ruchem turystycznym i tranzytowym. W planie zagospodarowania przestrzennego gminy zostały wydzielone tereny pod działalnośd inwestycyjną. Do większych zakładów działających na terenie gminy Dorohusk należą: - Samochodowy Skład Celny- Agencja Celna, - CELMAK Sp. z o.o. w Lublinie, Oddział w Dorohusku, - Agencja Celna Transport- Spedycja "JAG-FBG", - LEDA Sp. z o.o. Warszawa, Oddział w Brzeźnie, - PHU GRANICA, przejście graniczne w Dorohusku, - PHU Export- Import ZOMAR S.A. w Chełmie, - Przedsiębiorstwo Handlowo- Serwisowe MIDEX SERVICE Sp. z o.o. w Brzeźnie, - Przedsiębiorstwo Spedycji Międzynarodowej C. Hartwig Warszawa, Oddział w Chełmie, - Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej w Brzeźnie.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.).
J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 255 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 22 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 18 spółki handlowe jed.gosp. 1 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 233 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 183 spółki handlowe jed.gosp. 14 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 2 spółdzielnie jed.gosp. 5 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 15 Użytki rolne zajmują 68% powierzchni gminy. W rolnictwie zatrudnionych jest 77,6% mieszkaoców. Dominują tu małe gospodarstwa indywidualne o powierzchni poniżej 2 ha. W strukturze zasiewów przeważają zboża- 73,5% i ziemniaki- 13,8%, mały jest udział roślin pastewnych, buraków cukrowych i warzyw gruntowych. Hodowla zwierząt opiera się na bydle i trzodzie chlewnej, lecz nie występują tu większe gospodarstwa hodowlane. Duża ilośd zbiorników wodnych sprzyja hodowli ryb- obecnie zarybionych jest 216 ha lustra wody. Ograniczeniem dla rozwoju rolnictwa jest duże rozdrobnienie gospodarstw rolnych, brak bazy przetwórstwa rolno-spożywczego oraz duży udział gleb mało przydatnych do produkcji rolniczej.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 13 095 ha
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 31 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Grunty orne ogółem 6 790 ha Sady ogółem 105 ha Łąki ogółem 4 899 ha Pastwiska ogółem 1 301 ha Lasy i grunty leśne ogółem 3 534 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 001 ha
Odległośd terenu gminy od realizowanego ZPOK odpadów w m. Srebrzyszcze wynosi ok. 15 km
2.6.6. Gmina Dubienka.
Gmina Dubienka leży w południowo - wschodniej części powiatu chełmskiego i graniczy z gminami: w powiecie chełmskim: - gmina Dorohusk, - gmina Żmudź, - gmina Białopole w powiecie hrubieszowskim: - gmina Horodło. Wschodnia granica gminy Dubienka przebiega zgodnie z granicą polsko-ukraioską. Na terenie gminy Dubienka leży częśd Strzeleckiego Parku Krajobrazowego, chronionego ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe. W granicach administracyjnych gminy w południowo - wschodniej części znajduje się fragment Grabowiecko - Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, który stanowi naturalny korytarz pomiędzy dwoma parkami krajobrazowymi – Skierbieszowskim i Strzeleckim. Główną funkcją gminy jest rolnictwo, a pomocniczą rozwój rekreacji i agroturystyki. Gospodarka rolna prowadzona jest przez ok. 600 indywidualnych gospodarstw rolnych. W gminie przeważają gleby o średniej wartości użytkowej, dominują gleby żytnio – ziemniaczane dobre.
Struktura użytkowania gruntów.
Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 6 207 ha Grunty orne ogółem 4 223 ha Sady ogółem 4 013 ha
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 32 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Łąki ogółem 1 510 ha Pastwiska ogółem 454 ha Lasy i grunty leśne ogółem 2 146 ha
Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 273 ha
Powierzchnia gminy wynosi 96,3 km2 i zamieszkuje ją wg stanu na koniec 2008 r. 2604 osób, co daje jedną z najmniejszych gęstości zaludnienia ze wszystkich gmin wchodzących w skład ZKGZCH, wynoszącą ok. 27 osób na km2.. Większośd spośród wsi to małe, wyludniające się miejscowości. Kilka większych - Rogatka, Skryhiczyn, Uchaoka czy Starosiele to typowe ulicówki, położone wzdłuż tras komunikacyjnych. W zabudowie wielorodzinnej na terenie gminy meszka ok. 140 osób. Zdecydowana większośd podmiotów gospodarczych na terenie gminy prowadzi działalnośd handlową i świadczy usługi dla rolnictwa. W gminie funkcjonują takie niewielkie zakłady jak: - piekarnia w Dubience, - młyn w Starosielu, - tartak w Dubience.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 90 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 13 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 9 spółki handlowe jed.gosp. 1 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 77 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 60 spółdzielnie jed.gosp. 2 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 9 Odległośd terenu gminy od realizowanego ZPOK odpadów w m. Srebrzyszcze wynosi ok. 15 km
2.6.7. Gmina Kamieo.
Gmina Kamieo położona jest we wschodniej części województwa lubelskiego. Jest typową gminą podmiejską. Sąsiaduje od północy i zachodu Z miastem i gminą Chełm, a od północy i wschodu
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 33 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
z przygraniczną gminą Dorohusk. Od południa sąsiaduje z gminą Żmudź, natomiast od południowego - zachodu z gminą Leśniowice. Siedzibą gminy jest miejscowośd Kamieo Gmina zajmuje powierzchnię 9690 ha w centralnej części powiatu chełmskiego. Według podziału fizjograficznego Polski J. Kondrackiego obszar gminy wchodzi w skład dwóch mezoregionów geograficznych będących częścią Polesia Wołyoskiego. Większośd powierzchni gminy znajduje się w obrębie Obniżenia Dubienki. Kraoce zachodnie i północno- zachodnie zaliczane są do Pagórów Chełmskich. Obszar gminy Kamieo posiada charakter równinny. Największą powierzchnię zajmują użytki rolne (83%) porozdzielane podmokłymi, zatorfionymi obniżeniami terenu oraz nielicznymi zadrzewieniami i niewielkimi lasami. Znaczna częśd gminy leży na terenie Chełmskiego Parku Krajobrazowego i Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Lasy porastają stosunkowo niewielką powierzchnię (840 ha- 8,6%). Wśród zespołów leśnych dominują dąbrowy, bory sosnowe, grądy. Występują także nieliczne olsy. Najbardziej interesującym obszarem leśnym w gminie jest fragment dąbrowy świetlistej położony na południe od Strachosławia. Występują tam rzadkie gatunki roślin takie jak: naparstnica zwyczajna, lilia złotogłów. Największe kompleksy leśne znajdują się: na południe od Natalina i Andrzejowa (kompleks leśny "Udalec") oraz na północ od Andrzejowa do rzeki Kacap (kompleks leśny "Andrzejów"). Na ich terenach znajduję się użytki ekologiczne obejmujące śródleśne torfowiska. Kompleks leśny „Andrzejów" występuje chroniony widłak goździsty. Najbardziej charakterystyczną formacją roślinną gminy Kamieo są torfowiska węglanowe związane z terenami podmokłymi i bagiennymi. Szczególnie ważnym obszarem o tym charakterze jest rezerwat ,,Roskosz". W granicach gminy zajmuje on powierzchnię 133,5 ha. Najcenniejsze pod względem florystycznym są fragmenty torfowisk z typowymi dla nich zbiorowiskami: kłóci wiechowatej, turzycy Buxbauma, turzycy Duvalla i marzycy rudej. Torfowiska te są unikalne w skali kraju i Europy. Na obrzeżach zespołów turzycowych występują łąki z wieloma gatunkami rzadkich roślin takich jak: kosaciec syberyjski, ciemiężyca zielona, goryczka wąskolistna, goździk pyszny. Na licznych wysepkach kredowych wśród torfowisk rosną zbiorowiska kserotermiczne z cennym omanem wąskolistnym. W rowach melioracyjnych i torfiankach występują łąki ramienic, rzadkie grzybienie północne oraz pływacze (rośliny owadożerne). Ogółem na terenie rezerwatu ,,Roskosz" stwierdzono ponad 500 gatunków roślin, z czego 25 jest objętych ochroną np.: pełnik europejski, zawilec wielkokwiatowy, len złocisty, gnidosz królewski, storczyk krwisty, storczyk kukawka Równie bogata jest fauna rezerwatu. Szczególnie liczną i cenną grupę stanowią ptaki, które znajdują tu doskonale warunki do odbywania lęgów. Do rzadkich w skali kraju a występujących na terenie "Roskoszy" należą: błotniak łąkowy, błotniak stawowy, bąk, żuraw, dubelt, rycyk, kulik wielki, sowa błotna oraz zagrożona wyginięciem w Polsce i Europie wodniczka. Spośród płazów zaobserwowano: kumaka nizinnego, grzebiuszkę ziemną, ropuchę szarą, rzekotkę drzewną oraz różne gatunki żab. Poza rezerwatem ,,Roskosz" gmina posiada powierzchniowy pomnik przyrody ,,Wolawce" (powierzchnia 8,8 ha). Utworzono go na terenie Haliczan w celu ochrony zbiorowisk torfowiskowo-leśnych. Najcenniejszym elementem tego terenu jest szuwar kłodowy. Z rzadkich gatunków obserwowano tu ciemiężycę zieloną i gnieźnika leśnego. Północno- wschodnie tereny gminy Kamieo zaliczono do Obszarów Specjalnej Ochrony Natura 2000. Jest to sied ekologiczna, której podstawowym celem jest zachowanie różnorodności biologicznej poprzez ochronę dzikiej fauny i flory oraz siedlisk przyrodniczych. Gmina Kamieo ma charakter rolniczy. W strukturze użytkowania gruntów, użytki rolne stanowią 86,7 % powierzchni gminy. Grunty orne zajmują 50,6 % powierzchni gminy, a użytki zielone aż - 30,7 %.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 34 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka
Powierzchnia użytków rolnych ogółem 7 935 ha Grunty orne ogółem 5 388 ha Sady ogółem 5 040 ha Łąki ogółem 2 046 ha Pastwiska ogółem 461 ha Lasy i grunty leśne ogółem 678 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 077 ha
Sied osadniczą gminy tworzy 20 miejscowości, z których wyodrębniono 14 sołectw. Miejsowości: Andrzejów, Czerniejów, Haliczany, Ignatów, Ignatów Kolonia, Józefin, Kamieo, Kamieo Kolonia, Koczów, Majdan Pławanice, Mołodutyn, Natalin, Pławanice, Pławanice Kolonia, Rudolfin, Strachosław, Wolawce. Gmina Kamieo liczy 4011 mieszkaoców. Średnia gęstośd zaludnienia terenu gminy wynosi 41 os / km2. Ok. 250 mieszkaoców gminy mieszka w zabudowie wielorodzinnej. W gminie dominują indywidualne gospodarstwa rolne powierzchni 1- 3 ha. Częśd gospodarstw specjalizuje się w produkcji roślinnej, pozostałe prowadzą produkcję mieszaną roślinną i zwierzęcą. Na terenie gminy Kamieo brak jest dużych zakładów przemysłowych. Występują natomiast mniejsze zakłady o charakterze usługowo- produkcyjnym. Do najważniejszych należą: Zakład „MEB-KAM”, stacja tankowania gazem ”JUSZCZAK I SPÓŁKA”, P.T.H. ”AGRO-TRANS”, ”DREWANS”, ”WALMEX” oraz PPHU ”DREW-JAR”. W gminie zarejestrowanych jest 153 podmioty gospodarcze w większości prowadzących działalnośd handlową i usługową w zakresie obsługi rolnictwa. Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy ma rozwój usług o charakterze komercyjnym- bytowych, handlowych, gastronomicznych i rzemiosła. W wyniku przemian społeczno- gospodarczych następuje rozwój sieci usług realizowanych przez prywatnych inwestorów. Dominują tu branże spożywcze, spożywczo- przemysłowe, artykułami gospodarstwa domowego i artykułami do produkcji rolnej. W gminie istnieją możliwości rozwoju agroturystyki jako dodatkowego źródła utrzymania ludności.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 153 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 10 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 8 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 143 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 127 spółki handlowe jed.gosp. 2 spółdzielnie jed.gosp. 2 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 6 Odległośd terenu gminy od realizowanego ZPOK odpadów w m. Srebrzyszcze wynosi ok. 10 km
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 35 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2.6.8. Gmina Leśniowice.
Gmina Leśniowice położona jest w obrębie Pagórów Chełmskich, mezoregionu fizyczno- geograficznego charakteryzującego się licznymi, odizolowanymi od siebie wzgórzami kredowymi dochodzącymi do 290 m. npm. Powierzchnia gminy wynosi 118, 00 km2 i zamieszkuje ją 3 951 osób. Na południe od gminy rozciągają się działy grabowieckie wyróżniające się niezwykłą rzeźbą terenu, licznymi wąwozami i jarami wydrążonymi w podłożu lessowym oraz lasami o starych drzewostanach i urozmaiconym składzie gatunków. W skład administracyjny gminy wchodzą 23 wsie połączone w 19 sołectw. Z uwagi na przewagę kompleksu dobrych gleb gmina ma charakter wybitnie rolniczy. Użytki rolne zajmują 9572 ha, co stanowi 81% ogólnej powierzchni gminy. Lasy stanowią 12% powierzchni gminy. Obszar gminy Leśniowice charakteryzuje się zdecydowaną przewagą gleb dobrych i bardzo dobrych. Użytki rolne zajmują 81,0 % powierzchni gminy, w tym grunty orne - 71,8 % a użytki zielone - 8,5 %. Lokalnie wśród rędzin występują gleby lessowe. Gleby te zaliczone do kompleksu pszennego dobrego i bardzo dobrego mają bardzo korzystne warunki do produkcji rolnej w szerokim zakresie upraw. Duże powierzchnie na obszarze gminy zajmują gleby o podobnym składzie mechanicznym lecz o niekorzystnych stosunkach wodnych (okresowo zbyt suche). Struktura użytkowania gruntów.
Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 9 534 ha Grunty orne ogółem 8 458 ha Sady ogółem 8 343 ha Łąki ogółem 777 ha Pastwiska ogółem 221 ha Lasy i grunty leśne ogółem 1 427 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 824 ha
Wśród miejscowości gminy wyróżnid należy miejscowośd Sielec, zamieszkałą przez 598 osób oraz Kumów Majoracki zamieszkały przez 363 osoby. Poza liczbą mieszkaoców, miejscowości te wyróżniają się większą ilością usług zlokalizowanych na ich terenie. W zabudowie wielorodzinnej mieszka ok. 220 osób. Pozostałe miejscowości zamieszkuje od 100 do 200 osób. Na terenie gminy znajdują się 4 szkoły podstawowe, jedna szkoła filialna oraz jedno gimnazjum, ośrodek zdrowia, apteka, 2 biblioteki, 3 wiejskie świetlice. Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy ma rozwój usług bytowych o charakterze komercyjnym- handlu, gastronomii i rzemiosła. W wyniku przemian społeczno- gospodarczych następuje rozwój sieci usług realizowanych przez inwestorów prywatnych. Liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy wynosi 149, a zakładów osób fizycznych- 111, w większości prowadzących działalnośd handlową i usługową w zakresie obsługi rolnictwa. Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy ma rozwój
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 36 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
usług o charakterze komercyjnym - bytowych, handlowych, gastronomicznych i rzemiosła. W usługach handlu dominują branże spożywcze i spożywczo- przemysłowe, artykuły gospodarstwa domowego i artykuły do produkcji rolnej. Działalnośd gospodarcza w gminie głównie związana jest z obsługą rolnictwa i ludności wiejskiej. Znaczenie Leśniowic wynika ze znacznej koncentracji usług tu zlokalizowanych, będącej następstwem pełnienia przez tę miejscowośd funkcji ośrodka gminnego. W ośrodku gminnym poza Urzędem Gminy i USC, zlokalizowane są między innymi następujące obiekty: Bank Spółdzielczy, Urząd Pocztowy, Komisariat Policji, Zakład Komunalny, Gminna Spółdzielnia „SCh", Spółdzielnia Usług Rolniczych, Ośrodek Zdrowia, Lecznica dla zwierząt, szkoła, stadion sportowy, kościół polsko - katolicki, cmentarz, stacja paliw, oczyszczalnia ścieków, sied sklepów spożywczo-przemysłowych oraz punkty rzemiosła (piekarnia, młyn, mechanika pojazdowa) i gastronomii.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 149 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 10 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 8 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 139 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 111 spółki handlowe jed.gosp. 9 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 4 spółdzielnie jed.gosp. 3 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 6 Średnia odległośd transportu odpadów do ZPOK wynosi ok. 20 km.
2.6.9. Gmina Rejowiec.
Gmina Rejowiec położona jest w południowo-zachodniej części powiatu chełmskiego na terenie Wyżyny Lubelskiej w centrum subregionu Pagórów Chełmskich. Dolina ta otoczona jest pagórami sięgającymi 260 m wysokości. Krajobraz jest tu urozmaicony, ożywiony bogatym urzeźbieniem terenu. Nieznaczna częśd gminy leży na terenie Pawłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Szczególnie interesujące jest uroczysko leśne koło wsi Rybie ze starodrzewem dębowo-sosnowym z licznymi gatunkami roślin chronionych. Gmina jest jedną z jednostek osadniczych związanych z obsługą międzynarodowego ruchu drogowo-kolejowego, związanego z przebiegiem tras Europa Zachodnia- Ukraina przez przejście graniczne w Dorohusku. Przez teren gminy przebiegają: droga międzyregionalna relacji Biała Podlaska - Chełm - Zamośd oraz Rejowiec - Marynin, która łączy drogę ekspresową S-12 Lublin - Chełm - granica paostwa w Dorohusku z drogą międzyregionalną Biała Podlaska - Chełm - Zamośd ( Nr 812). Obszar gminy przecina dwutorowa zelektryfikowana linia kolejowa Warszawa - Lublin - Chełm - Dorohusk (granica Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 37 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
paostwa), szerokotorowa linia kolejowa Zawadówka - Dorohusk (granica paostwa) oraz jednotorowa linia kolejowa Lublin - Rejowiec (Rejowiec Fabryczny) - Zawada (granica paostwa). Rozwój ruchu międzynarodowego stwarza możliwości wykorzystania istniejących obiektów i zagospodarowania terenów, dogodnie powiązanych układem komunikacyjnym. Gmina Rejowiec obejmuje obszar 10.625 ha, co daje jej 10 miejsce w powiecie chełmskim. Na terenie gminy Rejowiec dominujący jest krajobraz rolniczy, na który składa się mozaika gruntów ornych, śródpolnych zadrzewieo, łąk i pastwisk oraz osiedli wiejskich; krajobrazy dolinne i leśne. W obrębie gminy nie zostały wyodrębnione tereny prawnie chronione, za wyjątkiem 25,0 ha obszaru należącego do Pawłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, położonego w rejonie miejscowości Aleksandrówka i Tomaszówka. Występują tu też inne formy ochronne: - pomniki przyrody - dąb - użytki ekologiczne - obszar bagien w okolicach miejscowości Zawadówka, - ostoja bociana czarnego w miejscowości Siedliszczki. Na uwagę zasługuje park przy pałacu Ossolioskich w Rejowiec, z zachowanym starodrzewem, pięknymi okazami lip i jesionów. Bardzo interesujące jest także uroczysko leśne koło miejscowości Rybie, gdzie zachowała się partia lasu ze starodrzewem. Gmina Rejowiec jest gminą rolniczą o wielokierunkowej produkcji rolnej i rozwiniętym przemyśle rolno - spożywczym. Rolnictwo jest główną gałęzią gospodarki stanowiąc źródło utrzymania dla ponad 60 % mieszkaoców gminy.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 6 993 ha Grunty orne ogółem 5 939 ha Sady ogółem 83 ha Łąki ogółem 777 ha Pastwiska ogółem 971 ha Lasy i grunty leśne ogółem 2 630 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 980 ha
Liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy wynosi 216, a zakładów osób fizycznych- 201, w większości prowadzących działalnośd handlową i usługową w zakresie obsługi rolnictwa. Ważne znaczenie dla funkcjonowania gminy ma rozwój usług o charakterze komercyjnym - bytowych, handlowych, gastronomicznych i rzemiosła. W usługach handlu dominują branże spożywcze i spożywczo- przemysłowe, artykuły gospodarstwa domowego i artykuły do produkcji rolnej. Działalnośd gospodarcza w gminie głównie związana jest z obsługą rolnictwa i ludności wiejskiej.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 216
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 38 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 15 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 12 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 201 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 174 spółki handlowe jed.gosp. 4 spółdzielnie jed.gosp. 6 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 4
2.6.10. Gmina Rejowiec Fabryczny.
Zajmuje powierzchnię 88 km2 i liczy 4 610 mieszkaoców. Ok. 320 mieszkaoców gminy mieszka w zabudowie wielorodzinnej. Leży w odległości 60 km od Lublina oraz 20 km od Chełma. Jej zachodnia granica przebiega wzdłuż doliny Wieprza i Kanału Wieprz- Krzna. Za wyjątkiem Pawłowa i Kaniego 15 miejscowości w gminie położonych jest wzdłuż głównych dróg. Przez teren gminy przebiega sied połączeo drogowych i kolejowych zapewniających dobrą komunikację z innymi miejscowościami regionu. Gospodarka gminy to głównie rolnictwo i leśnictwo. Użytki rolne zajmują tu 65,7% ogólnej powierzchni. Wśród upraw przeważają zboża, ziemniaki i rośliny pastewne. W produkcji zwierzęcej dominuje hodowla trzody chlewnej.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 4 980 ha Grunty orne ogółem 3 949 ha Sady ogółem 3 566 ha Łąki ogółem 719 ha Pastwiska ogółem 250 ha Lasy i grunty leśne ogółem 1 936 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 835 ha
W północnej i zachodniej części gminy na obrzeżach Pawłowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz w dolinie Wieprza i Kanału Wieprz-Krzna rozwija swoją działalnośd stowarzyszenie agroturystyczne, skupiające głównie rolników posiadających niewielkie obszarowo gospodarstwa. Inną ważną dziedziną gospodarki przed którą stoją spore możliwości i na które stawiają władze i mieszkaocy gminy jest przemysł bazujący na lokalnych złożach margli, opoki, ziemi krzemionkowej, gliny, iłów, piasków kwarcowych i torfów. Z zasobów tych korzysta położona w Rejowcu Fabrycznym Cementownia "Rejowiec" SA. Na terenie gminy zlokalizowana jest kopalnia margli, zaopatrująca w ten surowiec cementownie "Rejowiec" i "Chełm". We wschodniej części gmina graniczy z miastem Rejowiec Fabryczny. W miejscowości Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 39 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Kanie Stacja na przyszłych inwestorów czekają w pełni uzbrojone tereny, przygotowane pod inwestycje gospodarcze, wykorzystujące istniejące tu zasoby. Z walorów przyrodniczych należy wymienid Pawłowski Obszar Chronionego Krajobrazu rozciągający się między miejscowościami Pawłów - Kanie ze znajdującymi się na obszarze stawami hodowlanymi. Ładny zakątek z ciekawymi okazami flory i fauny w tym także roślinności bagiennej. Południowo-zachodnie rejony gminy to tereny o słabszych glebach piaszczystych VI klasy z lasami sosnowymi. Na tych terenach przewidziany jest w przyszłości zbiornik wodny Oleśniki, który w połączeniu z istniejącymi lasami może byd terenem lokalizacji usług turystyczno-wypoczynkowych. Na terenie gminy zarejestrowanych jest 134 podmioty gospodarcze prowadzące działalnośd w zakresie handlu, usług i rzemiosła, w większości nastawionych na obsługę rolnictwa. W tej liczbie funkcjonuje 124 osoby fizyczne prowadzących działalnośd gospodarczą.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 134 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 10 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 9 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 124 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 94 spółki handlowe jed.gosp. 2 spółdzielnie jed.gosp. 2 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 12 Miejscowośd Pawłów, dawniej miasteczko, które utraciło prawa miejskie po powstaniu w 1863 r. Miasteczko Pawłów jako siedziba biskupa było ważnym ośrodkiem gospodarczym znanym z rzemiosła bednarskiego i garncarskiego, którego resztki pozostały do dnia dzisiejszego. Z pewnością sporo mieszkaoców województwa lubelskiego i nie tylko zna wyroby rzemieślników z tej miejscowości tj. tzw. siwaki czy też beczki dębowe. Średnia odległośd transportu odpadów z terenu gminy do ZPO w Srebrzyszczu wynosi ok. 20 km.
2.6.11. Gmina Ruda- Huta.
Gmina Ruda Huta leży we wschodniej, przygranicznej części województwa chełmskiego. Wschodnią, naturalną granicę gminy (na odcinku ok. 5 km) wyznacza dolina Bugu, stanowiąca zarazem polsko-ukraioską granicę międzypaostwową. Od wschodu i południa gmina sąsiaduje ponadto z gminą Dorohusk (długośd ok. 24 km), od zachodu z gminą Chełm (ok. 21 km), zaś od północy z gminami: Sawin (ok. 8 km) i Wola Uhruska (ok. 9 km). Podstawową funkcją gminy jest produkcja rolna.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 40 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 8 262 ha Grunty orne ogółem 5 211 ha Sady ogółem 4 025 ha Łąki ogółem 2 221 ha Pastwiska ogółem 752 ha Lasy i grunty leśne ogółem 1 907 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 079 ha
W obrębie gminy występuje 15 sołectw i 25 miejscowości. Zamieszkuje ją 4761 mieszkaoców, gęstośd zaludnienia wynosi 42 osoby/km2. Dominuje tu zabudowa zlokalizowana wzdłuż tras komunikacyjnych. Miejscami, np. w południowo-zachodniej części gminy przeważa zabudowa kolonijna. W zabudowie wielorodzinnej mieszka ok. 200 osób. Główną gałęzią gospodarki na terenie gminy Ruda Huta jest rolnictwo. Przeważają tu indywidualne gospodarstwa chłopskie. Produkcja rolnicza ma charakter ekstensywny; duże jest rozdrobnienie gospodarstw, w produkcji zwierzęcej dominuje chów bydła z drugorzędnym udziałem trzody chlewnej. W miejscowości Iłowa znajduje się duża hodowla gęsi. Gmina jest słabo uprzemysłowiona. Na terenie gminy zarejestrowane są 134 podmioty gospodarcze prowadzących działalnośd w zakresie handlu, usług i rzemiosła, w większości nastawione na obsługę rolnictwa. W tej liczbie funkcjonuje 124 osób fizycznych prowadzących działalnośd gospodarczą.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.).
J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 134 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 10 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 7 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 124 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 100 spółki handlowe jed.gosp. 7 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 2 spółdzielnie jed.gosp. 4 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 5 Zachodnia częśd gminy Ruda Huta o powierzchni około 2240 ha leży w granicach Chełmskiego Parku Krajobrazowego. Częśd gminy- 2489 ha - położona jest w granicach Chełmskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. W gminie Ruda Huta ochroną rezerwatową objęte jest 13,93 ha. Jest to fragment rezerwatu „Bagno Serebryskie". Pomniki przyrody
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 41 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 2 Wykaz istniejących pomników przyrody. L.p. Nr ewi- Rok Rodzaj pomnika Wymiary Lokalizacja dencyjny utworzenia (obwód - cm) 1 1 1959 dąb szypułkowy „Bolko" 860 Hniszów
2 134 1989 dąb szypułkowy 365 Hniszów
3 135 1989 4 dęby szypułkowe 340-360 Hniszów
4 136 1989 dąb szypułkowy 320 Hniszów
5 137 1989 iglicznia trójcierniowa 144 Hniszów
6 138 1989 brzoza brodawkowata 225 Hniszów
7 139 1989 jesion wyniosły 350 Hniszów
8 140 1989 jesion wyniosły 320 Hniszów
9 141 1989 klon zwyczajny 301 Hniszów
10 142 1989 wiąz polny 335 Ruda Wieś
Użytki ekologiczne W celu zachowania zbiorowisk wodnych i torfowiskowych Rada Gminy Ruda Huta na wniosek Nadleśnictwa Chełm utworzyła 55 użytków ekologicznych na terenie Leśnictw: Borek, Ostrowy, Czułczyce i Świerże (Uchwała Nr XIX/85/96 z dnia 29 marca 1996 roku). Średnia odległośd transportu odpadów z terenu gminy do ZPOK w Srebrzyszczu wynosi ok. 15 km.
2.6.12. Gmina Sawin.
Gmina Sawin położona jest w północnej części powiatu chełmskiego przy drodze wojewódzkiej nr 812 łączącej Chełm i Włodawę. Od północy sąsiaduje z gminą Haosk, od wschodu z Rudą Hutą i Wolą Uhruską, od zachodu z Wierzbicą a od południa z gmina Chełm. Gmina zajmuje powierzchnię 19 020 ha i liczy 5516 mieszkaoców przy zaludnieniu 29 osób na 1 km2. W zabudowie wielorodzinnej na terenie gminy zamieszkuje ok. 440 mieszkaoców. Gmina Sawin jest położona w obrębie dwóch subregionów geograficznych: Pagórów Chełmskich i obniżenia Dubienki. Podłoże Pagórów Chełmskich stanowią margle, opoki i kreda pisząca. Stanowią one pozostałośd morza mezozoicznego. Złoża te mają miąższośd dochodzącą do głębokości kilkuset metrów, często są pokryte utworami pochodzenia polodowcowego, wychodząc na powierzchnię tworzą składnik gleby.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 42 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Gmina posiada średnio korzystne warunki do produkcji rolnej. Najwłaściwszym systemem rolniczym jest system zbożowo-paszowy. Gospodarstwa na terenie gminy są rozdrobnione, ponad 86,3% są to gospodarstwa od 1 do 10 ha (od 1 do 5 ha 64,3%). Średnia wielkośd gospodarstwa wynosi 5,4 ha.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 12 489 ha Grunty orne ogółem 8 853 ha Sady ogółem 8 573 ha Łąki ogółem 2 766 ha Pastwiska ogółem 786 ha Lasy i grunty leśne ogółem 4 737 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 794 ha
Zauważyd można także rozwój prywatnej przedsiębiorczości. Na terenie gminy zarejestrowanych jest 210 podmiotów gospodarczych. Przeważają rodzinne firmy. W zakresie usług największy wybór jest w branży remontowo-budowlanej i drobnego handlu
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.).
PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 210 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 12 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 9 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 198 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 164 spółki handlowe jed.gosp. 5 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 1 spółdzielnie jed.gosp. 3 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 12
Na terenie gminy Sawin dominują krajobrazy naturalne o wyjątkowych walorach przyrodniczych z unikatowymi układami ekologicznymi i reliktowymi elementami flory i fauny, niepowtarzalne w skali Europy. W obszar gminy wkracza Poleski Park Narodowy. Powierzchnia "sawioskiej części" otuliny PPN wynosi 225 ha. W jej skład wchodzi m.in. rezerwat "Serniawy" (ok. 38 ha). Położony w niewielkim kompleksie leśnym, pomiędzy wsiami Chutcze i Serniawy. Jego zadaniem jest ochrona fragmentów łęgu olszowo-jesionowego i grądu niskiego, pochodzenia naturalnego. Łącznie na terenie rezerwatu występuje 14 gatunków roślin objętych ochroną prawną oraz 11 zaliczanych na niżu do rzadkich. O znaczeniu terenu gminy dla ekologii, świadczy włączenie północnej i zachodniej jej części w obszar Międzynarodowego Rezerwatu Biosfery Polesie Zachodnie, którego celem jest umożliwienie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 43 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
harmonijnego rozwoju regionu o wyjątkowych walorach przyrodniczych i ochrona ogromnej różnorodności biologicznej krajobrazów nizin bagiennych z mozaiką bagien, torfowisk, jezior, rzek i lasów. Bogactwem gminy są lasy, które zajmują 25% jej obszaru. Szczególnej ochronie poddano obszary leśne oraz łąki i torfowiska w pobliżu Czułczyc i Sawina, które znalazły się w Chełmskim Parku Krajobrazowym. Najcenniejsze ich okazy znalazły swoje miejsce w rezerwacie "Bachus" (pow. 83,74 ha) położonym w pobliżu wsi Bachus i Malinówka. Teren rezerwatu jest zróżnicowany pod względem wilgotności i urzeźbienia. Chroni się w nim spore fragmenty rzadko już występującej w Polsce dąbrowy z dębem bezszypułkowym, tworzącej tu zespół boru mieszanego i grądu. Ciekawostką rezerwatu jest występowanie licznych (ponad 20) lejków krasowych, okresowo wypełnionych wodą, w których żyje niezwykle rzadki żółw błotny. Istnieje powszechna opinia, że rezerwat Bachus jest najpiękniejszym rezerwatem leśnym w makroregionie lubelskim. Średnia odległośd transportu odpadów z terenu gminy do ZPOK w Srebrzyszczu wynosi ok. 25 km.
2.6.13. Gmina Siedliszcze.
Położona jest w zachodniej części pow. chełmskiego na Polesiu Wołyoskim, w obrębie dwóch mniejszych jednostek geograficznych zwanych mezoregionami, tj. Obniżenia Dorohuckiego i Pagórów Chełmskich. Od zachodu graniczy z gminami: Puchaczów, Milejów i Trawniki od północy z gminą Cyców, od wschodu z gminami Wierzbica i Chełm, od południa z gminą Rejowiec Fabryczny. Powierzchnia gminy wynosi 154,2 km2. Gminę zamieszkuje 7002 osób, średnia gęstośd zaludnienia wynosi 45 osób na km2. Sied osadniczą tworzy 39 miejscowości (wsi), z których wyodrębniono 29 sołectw. Zabudowę wielorodzinna zamieszkuje ok. 400 osób. Gmina posiada duże walory przyrodnicze, krajobrazowe i turystyczne. Szansę dla ożywienia działalności gospodarczej stwarza usytuowanie gminy przy trasie do przejścia granicznego w Dorohusku. Sied osadnicza gminy Siedliszcze charakteryzuje się dużym rozproszeniem zabudowy, tzw. zabudowa kolonijna występuje w 28 wsiach. Typowy układ liniowy, wzdłuż symetrycznie położonej drogi mają wsie: Mogielnica, Bezek, Majdan Zahorodyoski. Do najludniejszych wsi należą: Siedliszcze, Bezek, Nowe Chojno oraz Wola Korybutowa. Siedzibą gminy jest miejscowośd Siedliszcze, która pełni funkcję ośrodka administracyjnego, handlowo-usługowego i kulturalnego dla mieszkaoców gminy. Sied usługowo-handlowa poza miejscowością gminną jest słabo rozwinięta. Na terenie gminy zarejestrowanych jest 230 podmiotów gospodarczych prowadzących działalnośd w zakresie handlu, usług i rzemiosła, w większości zaspakajających potrzeby rolnictwa. W tej liczbie funkcjonuje 182 osoby fizyczne prowadzących działalnośd gospodarczą. Gmina leży w pobliżu (2 km na północ) drogi międzynarodowej łączącej Chełm z Lublinem. W odległości 8 km na północny zachód przebiega linia kolejowa łącząca stację Jaszczów z kopalnią węgla kamiennego w Bogdance. Od najbliższej stacji kolejowej w Rejowcu Siedliszcze odległe jest o 12 km, natomiast odległośd od Chełma wynosi 24 km.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 230
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 44 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 16 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 14 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 214 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 182 spółki handlowe jed.gosp. 8 spółdzielnie jed.gosp. 4 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 9 Podłożem macierzystym dla gleb gminy Siedliszcze są utwory węglanowe kredy górnej i trzeciorzędu, osady lodowcowe wodnolodowcowe (piaski i gliny) oraz namuły i torfy. W podziale na rejony przyrodniczo-rolnicze Lubelszczyzny oraz Gminy leży na pograniczu terenów nizinnych północnych (Rejon Obniżenie Dorohuckie) oraz rejony terenów wyżynnych (Pagóry Chełmskie). Oba rejony cechuje skomplikowana mozaika glebowa w postaci płatów gleb wytworzonych z piasków i glin (na znacznych powierzchniach niecałkowitych nakredowych), po gleby semi- i hydrogeniczne oraz rędziny kredowe. Są to głównie gleby mineralne lekkie, lokalnie czarne ziemie oraz w bez odpływowych zagłębieniach - gleby murszowo-torfowe. Zmiennośd glebową uzupełniają skomplikowane stosunki wodne, różnicujące dodatkowo pokrywę gleb oraz średnio nasilone zjawisko erozji (w obrębie pagórów). Są to przeważnie gleby średniej wartości. Siedliszcze ma typowo rolniczy charakter. Liczba gospodarstw rolnych – 2439.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 13 062 ha Grunty orne ogółem 9 330 ha Sady ogółem 8 200 ha Łąki ogółem 2 636 ha Pastwiska ogółem 1 008 ha Lasy i grunty leśne ogółem 698 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 630 ha
Średnia odległośd transportu odpadów z terenu gminy do ZPO w Srebrzyszczu wynosi ok. 35 km.
2.6.14. Gmina Wierzbica.
Gmina Wierzbica położona jest w północno-zachodniej części powiatu chełmskiego (woj. Lubelskie), na obszarze dwóch krain geograficznych. Ponad 60 % jej obszaru, o falistej i pagórkowatej rzeźbie krajobrazu, położone jest na terenie Pagórów Chełmskich - najdalej na wschód wysuniętej części Wyżyny Lubelskiej. Północna, nizinna częśd Gminy Wierzbica, wchodzi w skład Polesia Lubelskiego (pojezierze Łęczyosko-Włodawskie oraz Obniżenie Dorohuckie). Przez teren gminy przebiega wododział Wieprza i Bugu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 45 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Wypływająca stąd rzeczka Świnka prowadzi swe wody do Wieprza (dopływu Wisły), a niewielkie cieki wodne - dopływy Uherki, płyną do Bugu. Najbardziej wartościowe przyrodniczo są północno-wschodnie obszary gminy, wchodzące w skład otuliny Poleskiego Parku Narodowego. Utworzony w 1983 roku Poleski Park Narodowy chroni zachowane w prawie naturalnym stanie unikalne w Europie środowisko - naturalne obszary bagienne, unikalną roślinnośd i faunę (w tym żółwia błotnego). Na krajobraz Parku składają się rozległe równiny torfowe, ponad które w kilkunastu miejscach wypiętrzają się wzniesienia kredowe, a także rozliczne jeziora, stawy, rzeczki i rowy melioracyjne. Park ma powierzchnię 9647 ha oraz otulinę o powierzchni 14042 ha. 929 ha, tj. 9,64 % powierzchni Parku, stanowią obszary w granicach gminy Wierzbica. Piękno Poleskiego Parku Narodowego turyści mogą oglądad z wieży obserwacyjnej w miejscowości Karczunek. Rozciąga się stąd rozległy widok na "Bagno Staw" i rezerwat przyrody "Bagno Bubnów" o powierzchni 1448 ha utworzony w 1991 r. na terenie gmin Wierzbica, Urszulin i Haosk. "Bagno Bubnów" to największe zachowane na Lubelszczyźnie torfowisko niskie typu węglanowego z wieloma rzadkimi i chronionymi gatunkami roślin (m.in. dzwonecznik wonny - jedyne stanowisko na Lubelszczyźnie, goryczka wąskolistna, gnidosz królewski, kilka gatunków storczyków, kosaciec syberyjski) oraz ptaków (m.in. wodniczka - jedna z największych populacji w Europie, kulik wielki, dubelt, błotniak popielaty, sowa błotna i żuraw). Bagna-torfowiska tworzące użytki ekologiczne, występują także w innych częściach gminy Wierzbica - w miejscowościach Chylin, Syczyn, Kamienna Góra i Władysławów. W gminie są dwa pomniki przyrody - białodrzew (obwód 470 cm) i klon zwyczajny (obwód 230 cm) rosnące w parku podworskim w Chylinie. Park ten o pow. 3,5 ha znany jest także z alei dojazdowej do pałacu wysadzonej platanami, z których pojedyncze drzewa zasługują na miano pomnikowych (mają do 2,2 m. w obwodzie). Łącznie w tym parku rośnie ok 250 drzew. W gminie Wierzbica są cztery jeziora: Tarnowskie (o pow. 2,2 ha), Syczyoskie (o pow. 6 ha), Pniewskie (o pow. 7,7 ha) i jeż. Na Błocie (o pow. 0,5 ha) a w Święcicy kompleks stawów (o pow. 35 ha - właściciel stawów urządził na jednym z nich łowisko dostępne dla wędkarzy). Głównym ciekiem wodnym gminy jest rzeka Świnka, mająca swe źródła u podnóża Pagóra Chełmskiego o wysokości 200 m. npm. w rejonie Święcicy i Kamiennej Góry. Źródła w Święcicy są niemałą atrakcją turystyczną - biją bowiem do góry unosząc niewielkie fontanny piasku kredowego. Świnka ma długośd 33,4 km i jest prawobrzeżnym dopływem Wieprza. Powierzchnia gminy wynosi 14 580 ha, zaś liczba mieszkaoców 5304, średnia gęstośd zaludnienia wynosi 36 osób/km2 . W zabudowie wielorodzinnej mieszka ok. 1 300 osób Gmina graniczy z gminą: Sawin, Siedliszcze, Chełm, Cyców (Powiat Łęczna), Urszulin (Powiat Włodawa). Dziewiętnaście sołectw skupia dwadzieścia sześd wsi. Ponad 60 % obszaru gminy znajduje się w zasięgu Pagórów Chełmskich. Najbardziej nizinne są północno - wschodnie części gminy, które znajdują się w otulinie Poleskiego Parku Narodowego. Podstawową funkcją gminy jest rolnictwo, użytki rolne stanowią 79,9 % pow. ogólnej gminy.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 11 381 ha Grunty orne ogółem 8 653 ha Sady ogółem 8 314 ha Łąki ogółem 1 955 ha Pastwiska ogółem 706 ha Lasy i grunty leśne ogółem 1 244 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 2 011 ha
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 46 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Na terenie gminy działa 4 spółdzielnie mieszkaniowe. W gminie zarejestrowano 178 podmiotów gospodarczych, w tym 134 osób fizycznych prowadzących działalnośd gospodarczą. Większośd podmiotów prowadzi działalnośd związaną z handlem, gastronomią, budownictwem i usługami. Dominująca częśd działalności nastawiona jest na obsługę rolnictwa.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 178 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 9 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 7 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 169 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 134 spółki handlowe jed.gosp. 5 spółdzielnie jed.gosp. 7 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 12 Średnia odległośd transportu odpadów z terenu gminy do ZPO w Srebrzyszczu wynosi ok. 20 km.
2.6.15. Gmina Wojsławice.
Gmina Wojsławice jest najdalej wysuniętą na południe gminą w powiecie chełmskim. Jej południowa i południowo-wschodnia granica pokrywa się z granicą powiatu chełmskiego i sąsiaduje z gminami Grabowiec (powiat zamojski) i gminą Uchanie (powiat hrubieszowski). Od Zachodu gmina Wojsławice graniczy z gminą Kraśniczyn (powiat krasnostawski), od północy z gminami Leśniowice i Żmudź, a od wschodu z gminą Białopole. Gmina posiada duże walory przyrodnicze, krajobrazowe, rekreacyjne. Gmina prawie w całości leżąca w Grabowiecko-Strzeleckim Obszarze Chronionego Krajobrazu ma wyjątkowo malownicze pejzaże z licznymi jarami, wąwozami i źródłami. Jest tu wiele cennych gatunków flory i fauny objętych ochroną prawną. Piękne krajobrazy i swoisty mikroklimat gminy zachęcają do uprawiania turystyki. Bliska odległośd od ośrodków miejskich stwarza możliwośd organizacji wypoczynku świątecznego dla mieszkaoców miast. W miejscowościach Stary Majdan, Trościanka, Nowy Majdan, Rozięcin, Majdan Ostrowski możliwa jest realizacja zabudowy letniskowej. Wojsławice to gmina typowo rolnicza. Z rolnictwa utrzymuje się blisko 80% ludności gminy. Warunki naturalne obszaru gminy są charakterystyczne dla krainy Działów Grabowieckich o urozmaiconej rzeźbie terenu i doskonałych glebach lessowych. Warunki przyrodnicze i ekonomiczne predysponują gminę do rozwoju produkcji rolniczej, przetwórstwa rolno-spożywczego oraz agroturystyki. Na obszarze gminy dominują gleby wytworzone na lessach. Dominujące kompleksy gleb to: pszenno-buraczny i żytnio dobry.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 47 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 8 471 ha Grunty orne ogółem 7 124 ha Sady ogółem 123 ha Łąki ogółem 852 ha Pastwiska ogółem 372 ha Lasy i grunty leśne ogółem 1 740 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 807 ha
Podstawową działalnością mieszkaoców gminy jest praca w rolnictwie. Na terenie gminy nie ma zakładów produkcyjnych, na 128 podmiotów gospodarczych większośd (100) to osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 128 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 8 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 6 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 120 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 100 spółki handlowe jed.gosp. 1 spółdzielnie jed.gosp. 3 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 5 Obszar gminy obejmuje 110,5 km2, liczba mieszkaoców wynosi 4197 a gęstośd zaludnienia 38 osób/km2. Odległośd gminy od realizowanego Zakładu Przerobu Odpadów wynosi ok. 30 km.
2.6.16. Gmina Żmudź.
Gmina Żmudź znajduje się na południowy-wschód od Chełma i graniczy od południa z gminami Białopole i Wojsławice, od wschodu z gminą Dubienka, od północy z gminą Dorohusk i Kamieo, a od zachodu z gminą Leśniowice.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 48 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Użytki rolne stanowią 70,4% powierzchni gminy Żmudź, w tym grunty orne 53,6%, a użytki zielone 16,5%. Gleby wykształcone zostały z utworów czwartorzędowych – plejstoceoskich i holoceoskich oraz z utworów kredowych. Lasy zajmują ok. 21% powierzchni gminy. Większośd stanowią lasy paostwowe. Lasy prywatne zajmują niewielki odsetek ogólnej powierzchni leśnej i występują w dużym rozdrobnieniu. W lasach dominują siedliska lasu mieszanego i świeżego, następnie boru mieszanego świeżego, natomiast bór świeży występuje lokalnie. Dośd duże obszary zajmują siedliska wilgotne: bór wilgotny i mieszany wilgotny, las wilgotny i ols.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 9 548 ha Grunty orne ogółem 7 282 ha Sady ogółem 37 ha Łąki ogółem 1 782 ha Pastwiska ogółem 447 ha Lasy i grunty leśne ogółem 2 825 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 1 210 ha
Na obszarze gminy Żmudź znajduje się jeden rezerwat przyrody– stepowy-Żmudź o powierzchni 5,81 ha utworzony Zarządzeniem MLiPD z dnia 15.12.1980. (MP nr 30, poz.171). Rezerwat położony jest na terenie Nadleśnictwa Chełm – Leśnictwo Podlaski. Celem ochrony jest zachowanie unikalnych form erozyjnych na stokach zbudowanych ze skał kredowych i najbogatszego w Polsce stanowiska lnu złocistego. W południowej części gminy znajduje się niewielki fragment Grabowiecko-Strzeleckiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Chełmski Obszar Chronionego Krajobrazu rozciąga się w północno-zachodniej części gminy i obejmuje kompleks leśny na północ od Kol. Pobołowice, dolinę Krzywólki i Udalu. Ludnośd gminy Żmudź wynosi 3299 mieszkaoców. Gęstośd zaludnienia – 24 osoby na km2. W zabudowie wielorodzinnej na terenie gminy mieszka ok.530 osób. Gmina Żmudź jest gminą, której podstawową funkcją jest rolnictwo. W związku z tym większośd pracujących zatrudniona jest w rolnictwie. W gminie zarejestrowanych jest 112 podmiotów gospodarczych w tym m.in.: 7 spółek, 4 spółdzielnie i 85 osób fizycznych. Działalnośd gospodarcza gminy ukierunkowana jest na handel i obsługę rolnictwa.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 112 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 9 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 7 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 103
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 49 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 85 spółki handlowe jed.gosp. 2 spółdzielnie jed.gosp. 4 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 4 Odległośd od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu wynosi ok. 20 km.
2.6.17. Gmina Wola Uhruska Gmina Wola Uhruska położona jest w środkowowschodniej części województwa lubelskiego w powiecie włodawskim w dolinie rzeki Bug stanowiącej linię graniczną Polski z Ukrainą i Białorusią. Swoim zasięgiem obszar gminy obejmuje 16 sołectw i posiada powierzchnię 151 km2. Siedzibą władz gminnych jest miejscowośd Wola Uhruska będąca jednocześnie centrum administracyjnym, usługowo-handlowym i kulturalnym dla pozostałych miejscowości gminnych. Użytki rolne stanowią 8 016 ha – 53%, natomiast lasy i grunty leśne stanowią ok. 43% powierzchni gminy – 6 478,32 ha. Gmina Wola Uhruska usytuowana we środkowowschodniej części województwa lubelskiego graniczy od zachodu z gminą Haosk, od północy z gminą Włodawa, od wschodu gmina przylega do ukraioskich jednostek terytorialnych Świteź i Huszcza, które leżą w rejonie Szackim. Granica ze znajdującymi się na południu i południowym zachodzie gminami Sawin i Ruda Huta jest jednocześnie granicą z powiatem chełmskim. Pod względem geograficznym teren gminy należy do obszaru Europy Wschodniej i prowincji Niżu Zachodniorosyjskiego i leży w obrębie dwóch mezoregionów: częśd południowa gminy, wyżynna położona jest na Łuku Uhruskim wchodzącym w skład Pagórów Chełmskich, a częśd północna, nizinna leży na terenie Równiny Łęczyosko-Włodawskiej należącej do Polesia Podlaskiego. Południowa granica gminy styka się z trzecim mezoregionem, jakim jest Obniżenie Dubienki. Takie usytuowanie gminy czyni krajobraz w znacznym stopniu zróżnicowanym. Tereny przemysłowe nie występują. Zorganizowane tereny rekreacyjno-wypoczynkowe na terenie gminy zlokalizowane są w Woli Uhruskiej. Jest to kąpielisko na starorzeczu Bugu oraz obiekty rekreacyjno wypoczynkowe przy Gminnym Ośrodku Sportu i Rekreacji. Ponadto w obrębie gminy znajdują się gospodarstwa agroturystyczne w których znajduje się infrastruktura związana z uprawianiem aktywnych form wypoczynku. Sektor gospodarczy gminy Wola Uhruska reprezentują jednostki zlokalizowane głównie w miejscowości Wola Uhruska. Handel i usługi skoncentrowane są w sektorze prywatnym. W gminie zlokalizowane jest jedno targowisko stałe. Ponadto na terenie gminy funkcjonuje kilka tartaków oraz zakład betoniarski.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 150 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 14 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 10 spółki handlowe jed.gosp. 1 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 136 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 101 spółki handlowe jed.gosp. 5 Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 50 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
spółdzielnie jed.gosp. 3 fundacje jed.gosp. 1 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 14 Gminę Wola Uhruska zamieszkuje około 4123 mieszkaoców, gęstośd zaludnienia kształtuje się na średnim poziomie i wynosi ok. 27 osób na km2. Na terenie gminy Wola Uhruska zabudowa jednorodzinna zagrodowa to 990 gospodarstw domowych z przeciętną liczbą 3 osób na gospodarstwo domowe. Zabudowa wielorodzinna to 185 gospodarstw z przeciętną liczbą 3,3 osób na gospodarstwo domowe. Łączna ilośd gospodarstw domowych wynosi 1481 z przeciętną liczbą 2,92 osób na gospodarstwo domowe. Odległośd od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu wynosi ok. 35 km.
2.6.18. Gmina Horodło.
Gmina Horodło położona jest w północno-wschodniej części Powiatu Hrubieszowskiego, od strony wschodniej graniczy z Ukrainą, od południowo-zachodniej z Gminą Hrubieszów, od strony północno- zachodniej z Gminą Białopole oraz Dubienka z Powiatu Chełmskiego.. Teren Gminy Horodło położony jest w obrębie mezoregionu Obniżenia Dubienki, w makroregionie Polesie Wołyoskie oraz mezoregionu Grzęda Horodelska, należącego do makroregionu Wyżyn Zachodnio-Wołyoskich. Grzęda Horodelska ma charakter płaskowyżu. Na obszarze Gminy zlokalizowany jest częściowo Strzelecki Park Krajobrazowy oraz rezerwat przyrody leśny „Liski”. Park charakteryzuje się ubogą rzeźbą terenu. Rozległe równiny niekiedy tylko urozmaicone są przez nieduże pagórki. Najbardziej wyraźną formą tego obszaru jest rozległa dolina Bugu. Rzeka ta posiada charakter naturalny z licznymi zakolami i starorzeczami. Duże walory przyrodnicze tego terenu wpłynęły na uznanie go za ostoję ptaków o znaczeniu krajowym, ostoję przyrody o znaczeniu międzynarodowym w systemie CORINE pod nazwą Lasy Strzeleckie oraz obszar węzłowy rangi międzynarodowej w systemie ECONET - POLSKA. Lasy Strzeleckie są ostoją ptaków drapieżnych. Zagęszczenie orlika krzykliwego jest tu jednym z największych w Europie. Licznie występuje tu także kruk, myszołów i jastrząb. Dodatkowo na terenie gminy występuje żółw błotny oraz rybitwa białoskrzydła. Jest gminą typowo rolniczą i posiada bardzo dobre gleby, na których najczęściej uprawia się pszenicę, buraki, fasolę. Przez gminę przepływa rzeka Bug, co nadaje gminie walorów predysponujących do rozwoju agroturystyki. Największym zakładam mającym wpływ na wskaźnik uprzemysłowienia gminy jest Cukrownia „Strzyżów” w Strzyżowie. Podstawą potencjału gospodarczego Gminy Horodło jest rolnictwo. W strukturze własnościowej użytków rolnych występuje własnośd prywatna. W Gminie Horodło poza jednostkami użyteczności publicznej funkcjonuje bardzo istotny dla gminy podmioty gospodarczy mający wpływ na gospodarkę gminy, jest to: Cukrownia „Strzyżów”. Do ważniejsze podmioty działające na terenie gminy Horodło mające wpływ na gospodarkę odpadami zaliczyd należy typowe podmioty użyteczności publicznej jak: Zakład Opieki Zdrowotnej, Usługi Weterynaryjne, podmioty handlowe i zaopatrzenia rolnictwa.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 51 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 213 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 17 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 14 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 196 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 154 spółdzielnie jed.gosp. 5 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 11 Teren gminy zajmuje 13 027 ha, z czego 53% to grunty orne, 0,6 to sady, 10% łąki i pastwiska, 21% lasy i grunty leśne, pozostałe grunty 16%. Najczęściej uprawia się tu pszenicę, jęczmieo, żyto, buraki cukrowe, ziemniaki.
W skład gminy wchodzi 15 sołect, w których zamieszkuje łącznie 5 539 osób.
Największa liczba ludności zamieszkuje miejscowości Strzyżów W pozostałych miejscowościach mieszka około 50% ludności całej Gminy. Przeciętna gęstośd zaludnienia na obszarze Gminy wynosi 43 osóby/km2.
Odległośd od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu wynosi ok. 55 km.
2.6.19. Gmina Hrubieszów
Gmina Hrubieszów położona jest w środkowo - wschodniej części powiatu Hrubieszowskiego, jej powierzchnia wynosi 259,2 km2. W skład gminy wchodzi 35 sołectw skupiających 37 miejscowości. Gmina Hrubieszów sąsiaduje: od północy z gminą Białopole należącą do powiatu chełmskiego, od północnego - wschodu z gminą Horodło, od wschodu z Ukrainą, od południa z gminą Mircze, od południowego - zachodu z gminą Werbkowice, od zachodu z gminą Trzeszczany i od północnego – zachodu z gminą Uchanie. Teren gminy zamieszkuje 10613 osób a gęstośd zaludnienia wynosi 41 osoby/km2. Obszar gminy Hrubieszów w podziale fizyczno-geograficznym zliczany jest do trzech mezoregionów: Grzędy Horodelskiej występującej w północnej części gminy, Kotliny Hrubieszowskiej zajmującej częśd południową gminy oraz Obniżenia Dubienki obejmującej północny i północno-wschodni skraj gminy. Grzęda Horodelska posiada typową rzeźbę lessową o falistej powierzchni urozmaiconej niewielkimi bezodpływowymi zagłębieniami i systemem dolin erozyjnych i denudacyjnych. Kotlina Hrubieszowska charakteryzuje się typową rzeźbą fluwialną z tarasami rzecznymi i denudacyjnymi. Dośd licznie występują tu drobne formy krasowe. Jednostki te zaliczane są do makroregionu Wyżyny Wołyoskiej. Obniżenie Dubienki jest typową równiną pojezierną i denudacyjną z urozmaiconym tarasem zalewowym Ubrodownicy. Mezoregion ten jest częścią Polesia Wołyoskiego. Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 52 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Osadnictwo w gminie Hrubieszów rozwinęło się w oparciu o naturalne wartości środowiska przyrodniczego oraz wzdłuż ciągów komunikacyjnych związanych z połączeniem okolicznych miejscowości pomiędzy sobą i miastem Hrubieszów. W istniejącym układzie przestrzennym można wyróżnid wsie zwarte, do których zaliczamy głównie miejscowości sołeckie, poza tym wsie mniejsze, kolonie wiejskie, jak i rozproszone pojedyncze zagrody. Dominacja rozproszonego układu przestrzennego zaznacza się szczególnie w południowej części terenu objętego opracowaniem. Częśd terenów gminy Hrubieszów objętych zostało przestrzennymi formami chronionego krajobrazu, na jej terenie położne są po części Strzelecki Park Krajobrazowy i Nadbużaoski Obszar Chronionego Krajobrazu. Użytkowanie gruntów. Powierzchnia całkowita gminy wynosi 25 920 ha. Użytki rolne, których powierzchnia wynosi 19443 ha stanowi 75 % terenu gminy.
Struktura użytkowania gruntów. Nazwa wskaźnika Wartośd Jednostka Powierzchnia użytków rolnych ogółem 19443 ha Grunty orne ogółem 16965 ha Sady ogółem 140 ha Łąki ogółem 2039 ha Pastwiska ogółem 299 ha Lasy i grunty leśne ogółem 3 056 ha Pozostałe grunty i nieużytki ogółem 3421 ha
Gospodarka gminy. Gmina Hrubieszów ma charakter typowo rolniczy. W strukturze zasiewów dominują zboża o głównie pszenica i jęczmieo, a także buraki cukrowe, ziemniaki oraz rzepak. W ostatnich latach odnotowano wzrost powierzchni zajmowanych przez łąki i pastwiska, pod uprawę chmielu, warzyw i roślin strączkowych. Większośd podmiotów gospodarczych to sklepy oraz zakłady małe i średnie, trudniące się przede wszystkim przetwórstwem w sektorze rolno-spożywczym, np. piekarnie, młyny, masarnie lub świadczące podstawowe usługi.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 408 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 11 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 10 Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 397 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 328 spółki handlowe jed.gosp. 1 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego jed.gosp. 1
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 53 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
spółdzielnie jed.gosp. 5 fundacje jed.gosp. 1 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 26 Odległośd od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu wynosi ok. 50 km.
2.6.20. Gmina Uchanie
Gmina Uchanie położona jest w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego przy szlaku handlowym Lublin, Krasnystaw, Hrubieszów, Zosin - Granica Paostwa. Obszar gminy umiejscowiony jest w granicach dwóch mezoregionów: Działów Grabowieckich oraz Grzędy Horodelskiej. Teren gminy wchodzi w skład Wyżyn: podprowincji Wyżyny Wschodnio-małopolskiej i Wyżyny Zachodniowołyoskiej. Gmina Uchanie jest jedną z ośmiu gmin powiatu hrubieszowskiego. Sąsiaduje z takimi gminami jak Trzeszczany (pow. hrubieszowski), Grabowiec (pow. zamojski), oraz Wojsławice i Białopole (pow. chełmski. Gmina Uchanie jest gminą typowo rolniczą, w skład której wchodzi 27 wsi. Obszar gminy obejmuje 12 075 ha, z czego 1913 to lasy, a 150 ha łąki. Przez gminę przepływają dwie rzeki: Białka i Wełnianka. Lasy i grunty leśne w gminie Uchanie zajmują 15,8% powierzchni. Lasy są rozproszone i rozdrobnione, w związku z tym nie tworzą większych kompleksów. Są to najczęściej lasy mieszane (dąb, buk, grab, brzoza, sosna). Gminę zamieszkuje 4 844 osób. Łączna ilośd gospodarstw rolnych wynosi 1550, a średnia ich powierzchnia to 7,79 ha. 80% gospodarstw prowadzi produkcję wielokierunkową, 5% stanowią gospodarstwa prowadzące produkcję mleka. Wszystkie miejscowości gminy są stelefonizowane. Obecnie na terenie gminy zarejestrowanych jest 180 podmiotów gospodarczych, głównie o charakterze usługowo-produkcyjnym w tym dwa zakłady zatrudniające powyżej 40 pracowników. Głównym zajęciem mieszkaoców jest jednak rolnictwo, któremu sprzyjają dobre gleby. W uprawach dominuje pszenica, buraki cukrowe oraz ziemniaki. Obecnie na terenie Gminy Uchanie nie ma dużych zakładów przemysłowych. Na terenie gminy funkcjonują m.in. takie instytucje oraz podmioty gospodarcze jak: Bank Spółdzielczy, dwa ośrodki zdrowia tj. Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej oraz PZOZ w Teratynie, Gminna Spółdzielnia "Samopomoc Chłopska", Przedsiębiorstwo Wielobranżowe "Pryzmat", Spółka Jawna "Młynarex", Poczta Polska, Firma Handlowa "ARS", Stacja Paliw "RADPOL" piekarnia, 2 apteki, lecznica dla zwierząt oraz liczne placówki handlowe.
Podmioty gospodarki narodowej według sektorów własnościowych (stan na 2008 r.). J. m. 2008 PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ ZAREJESTROWANE W REJESTRZE REGON WG SEKTORÓW WŁASNOŚCIOWYCH Ogółem ogółem jed.gosp. 180 Sektor publiczny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 9 paostwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego ogółem jed.gosp. 6
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 54 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Sektor prywatny podmioty gospodarki narodowej ogółem jed.gosp. 171 osoby fizyczne prowadzące działalnośd gospodarczą jed.gosp. 133 spółki handlowe jed.gosp. 4 spółdzielnie jed.gosp. 3 stowarzyszenia i organizacje społeczne jed.gosp. 16 Odległośd od Zakładu Przerobu Odpadów w Srebrzyszczu wynosi ok. 50 km.
3. Główne założenia do planu gospodarki odpadami ZKGZCH w świetle przepisów europejskich, ustawodawstwa polskiego i dokumentów wyższego rzędu.
3.1. Zgodnośd planu gospodarki odpadami z prawem UE i Polski w zakresie ochrony środowiska oraz polityką ekologiczną paostwa.
3.1.1. Dyrektywy Unii Europejskiej. Dyrektywa Rady z dnia 15 lipca 1975 r. w sprawie odpadów (75/442/EWG) Rada przyjęła tę dyrektywę, ponieważ wszelkie różnice między przepisami w sprawie unieszkodliwiania odpadów, zarówno już stosowanymi, jak i przygotowywanymi w różnych Paostwach Członkowskich mogą spowodowad nierówne warunki konkurencji, a tym samym bezpośrednio wpłynąd na funkcjonowanie wspólnego rynku; dlatego jest niezbędne zbliżenie przepisów prawnych w tej dziedzinie. Działanie to ma służyd także zbliżeniu ustawodawstwa. W preambule dyrektywy określono, że zasadniczym celem wszystkich przepisów dotyczących unieszkodliwiania odpadów musi byd ochrona zdrowia ludzi i środowiska przed szkodliwymi skutkami spowodowanymi przez zbieranie, transport, unieszkodliwianie, magazynowanie oraz składowanie odpadów, odzysk odpadów oraz wykorzystywanie materiałów odzyskiwanych w celu zachowania zasobów naturalnych. Ponadto, w celu zapewnienia ochrony środowiska należy wprowadzid system zezwoleo dla przedsiębiorstw, które unieszkodliwiają, magazynują lub zwałują odpady w imieniu stron trzecich. Podkreślono także, że częśd kosztów nie objęta przychodami z unieszkodliwiania odpadów musi byd pokryta zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci”. Dyrektywa definiuje odpady jako wszelkie substancje lub przedmioty, które posiadacz usuwa lub powinien usunąd zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa krajowego. Kolejne pojęcie definiowane w dyrektywie to unieszkodliwianie, które oznacza: Zbieranie, sortowanie, transport oraz przetwarzanie odpadów, jak również ich magazynowanie oraz składowanie na powierzchni lub pod ziemią, Działania związane z przekształcaniem niezbędnym dla ponownego wykorzystania, odzysku lub recyklingu. Dyrektywa nakłada na Paostwa Członkowskie obowiązek podejmowania właściwych środków w celu wspierania zapobiegania, recyklingu oraz przetwarzania odpadów, uzyskiwania z nich surowców naturalnych i, w miarę możliwości, energii oraz stosowania wszelkich procesów prowadzących do ponownego wykorzystania odpadów. Paostwa Członkowskie mają także podjąd niezbędne środki w celu zapewnienia, aby odpady były unieszkodliwiane bez narażania zdrowia ludzkiego oraz bez szkody dla środowiska. Dyrektywa Rady z dnia 18 marca 1991 r zmieniająca dyrektywę 75/442/EWG w sprawie odpadów (91/156/EWG). Ponieważ dyrektywa 75/442/EWG ustanowiła zbiór reguł wspólnotowych w sprawie unieszkodliwiania odpadów; reguły te musiały zostad zmienione w celu uwzględnienia doświadczeo zebranych przez Paostwa Członkowskie w czasie wykonywania niniejszej dyrektywy. Zmiany jako podstawę przyjmują zapewnienie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego. Rada Wspólnot Europejskich podjęła się wprowadzenia zmian do dyrektywy 75/442/EWG. Celem tego była poprawa skuteczności
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 55 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
gospodarki odpadami we Wspólnocie, potrzebna jest wspólna terminologia oraz definicja pojęcia odpadów, osiągnięcie wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego. Podkreślono, że pożądane jest sprzyjanie recyklingowi odpadów i ponownego wykorzystywania odpadów jako surowców; niezbędne może byd przyjęcie szczególnych przepisów dotyczących odpadów nadających się do ponownego wykorzystania. Istotna dla Wspólnoty jako całości jest, samowystarczalnośd w zakresie unieszkodliwiania odpadów oraz pożądane jest, aby każde Paostwo Członkowskie dążyło do osiągnięcia tego rodzaju samowystarczalności. W celu osiągnięcia wspomnianych wyżej celów, w Paostwach Członkowskich powinny byd sporządzane plany gospodarki odpadami. Przemieszczanie odpadów powinno byd ograniczone. Podkreślono, że w celu zapewnienia wysokiego poziomu ochrony oraz skutecznej kontroli, niezbędne jest zatwierdzanie i kontrola przedsiębiorstw zajmujących się unieszkodliwianiem oraz odzyskiwaniem odpadów. Z zastrzeżeniem niektórych warunków oraz pod warunkiem, że są one zgodne z wymogami ochrony środowiska naturalnego, niektóre przedsiębiorstwa samodzielnie przetwarzające odpady własne lub dokonujące ich odzysku mogą zostad zwolnione z obowiązku uzyskania zezwolenia; przedsiębiorstwa takie powinny podlegad rejestracji. W celu umożliwienia monitorowania odpadów, od momentu ich produkcji do ostatecznego usunięcia, inne przedsiębiorstwa zajmujące się odpadami, takie jak punkty zbierania odpadów, przewoźnicy oraz pośrednicy handlowi, powinny także podlegad wymogowi zezwolenia lub rejestracji oraz odpowiedniej kontroli. W Dyrektywie tej zmieniono definicję odpadów: „odpady” oznaczają wszelkie substancje lub przedmioty należące do kategorii określonych w jej załączniku I, które ich posiadacz usuwa, zamierza usunąd, lub do których usunięcia został zobowiązany. Zdefiniowano także pojęcie producenta, posiadacza, gospodarki, unieszkodliwiania, odzyskiwania i zbierania. Podkreślono w dyrektywie, że Paostwa Członkowskie podejmują niezbędne środki w celu zapewnienia, aby każdy posiadacz odpadów przekazywał odpady prywatnemu lub paostwowemu punktowi zbierania odpadów bądź przedsiębiorstwu oraz odzyskiwał lub unieszkodliwiał je na własną rękę zgodnie z przepisami dyrektywy. W załącznikach do dyrektywy określono kategorie odpadów, operacje unieszkodliwiania oraz operacje mogące prowadzid do odzysku. Dyrektywa Rady z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych (91/689/EWG) Dyrektywa ta została przyjęta, między innymi, dlatego, że prawidłowe gospodarowanie odpadami niebezpiecznymi wymaga dodatkowych, rygorystycznych zasad, aby uwzględnid szczególny charakter takich odpadów. Konieczne jest, w celu poprawy skuteczności gospodarowania odpadami niebezpiecznymi we Wspólnocie, używanie precyzyjnej i jednolitej definicji odpadów niebezpiecznych, opartej na doświadczeniu, jak również konieczne jest zapewnienie, by unieszkodliwianie i odzysk odpadów niebezpiecznych były kontrolowane w możliwie najpełniejszy sposób. Celem dyrektywy, opracowanej zgodnie z art. 2 ust. 2 dyrektywy 75/442/EWG, jest zbliżenie ustawodawstwa Paostw Członkowskich w sprawie kontrolowanego gospodarowania odpadami niebezpiecznymi. Przyjęto, że z zastrzeżeniem przepisów tej dyrektywy, dyrektywa 75/442/EWG stosuje się do odpadów niebezpiecznych. Do celów dyrektywy zdefiniowano pojęcie „odpady niebezpieczne.” Dyrektywa zobowiązuje Paostwa Członkowskie do podjęcia koniecznych działao w celu zapewnienia, aby odpady były rejestrowane i identyfikowane w każdym miejscu, gdzie odbywa się zwałowanie (zrzut) odpadów niebezpiecznych oraz w celu zapewnienia, aby zakład lub przedsiębiorstwo, które unieszkodliwia, odzyskuje, gromadzi lub transportuje niebezpieczne odpady, nie mieszały różnych kategorii odpadów niebezpiecznych lub by nie mieszały odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne. Załącznik do dyrektywy określa: Kategorie i rodzaje odpadów niebezpiecznych wymienione według ich charakterystyki lub działalności, wskutek której powstały. Składniki odpadów, klasyfikujące je jako odpady niebezpieczne Właściwości odpadów, klasyfikujące je jako niebezpieczne. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/62/WE z dnia 20 grudnia 1994 r. w sprawie opakowao i odpadów opakowaniowych
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 56 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Dyrektywa ta została przyjęta, ze względu na to, że należy zharmonizowad różniące się od siebie krajowe środki dotyczące gospodarowania opakowaniami i odpadami opakowaniowymi w celu, z jednej strony, zapobiegania ich wpływowi na środowisko lub zmniejszania tego wpływu, zapewniając w ten sposób wysoki poziom ochrony środowiska, a z drugiej strony w celu zapewnienia funkcjonowania rynku wewnętrznego oraz uniknięcia przeszkód w handlu i zakłócenia oraz ograniczenia konkurencji we Wspólnocie. Uznano, że najlepszym sposobem zapobiegania powstawaniu odpadów opakowaniowych jest ogólne zmniejszenie ilości opakowao. Zmniejszenie ilości odpadów jest istotne dla trwałego wzrostu, do którego wyraźnie wzywa Traktat o Unii Europejskiej. Uznano w dyrektywie, że opakowania pełnią istotną społeczną i gospodarczą funkcję i dlatego środki przewidziane w niniejszej dyrektywie powinny stosowad się bez uszczerbku dla innych wymogów legislacyjnych wpływających na jakośd i transport opakowao lub wyrobów opakowanych. Podkreśla się także, że gospodarowanie opakowaniami i odpadami opakowaniowymi powinno obejmowad w pierwszym rzędzie zapobieganie powstawaniu odpadów opakowaniowych, oraz w ramach dodatkowych zasad podstawowych, wielokrotne użycie opakowao, recykling oraz inne formy odzysku odpadów opakowaniowych, a co za tym idzie zmniejszenie ilości ostatecznie unieszkodliwianych odpadów. Do chwili osiągnięcia odpowiedniego poziomu postępu naukowo-technicznego w dziedzinie odzysku odpadów, wielokrotny użytek i recykling należy traktowad jako bardziej pożądane pod względem wpływu na środowisko; wymaga to ustanowienia w Paostwach Członkowskich systemów gwarantujących zwrot zużytych opakowao i/lub odpadów opakowaniowych; należy jak najszybciej przeprowadzid oceny cyklu życia pozwalające na ustanowienie jasnej hierarchii między opakowaniami przeznaczonymi do wielokrotnego użytku, do recyklingu i do odzysku. Z punktu widzenia środowiska recykling należy uznad za ważny element odzysku, mając szczególnie na względzie zmniejszenie zużycia energii i surowców, a także ilości ostatecznie unieszkodliwianych odpadów. Uznano także, że odzysk energii jest jednym ze skutecznych sposobów odzysku odpadów opakowaniowych. Podkreśla się, ze gospodarowanie opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wymaga wprowadzenia przez Paostwa Członkowskie systemów zwrotu, zbiórki i odzysku; systemy te powinny byd otwarte dla udziału wszystkich zainteresowanych stron oraz skonstruowane w sposób nie pozwalający na dyskryminację wyrobów przywożonych, tworzenie przeszkód w handlu i zakłóceo konkurencji, a także gwarantujące zwrot możliwie największej ilości opakowao i odpadów opakowaniowych, zgodnie z Traktatem. Dyrektywa obejmuje wszelkie opakowania wprowadzane do obrotu Wspólnoty i wszystkie odpady opakowaniowe używane lub powstające na poziomie przemysłowym, handlowym, w biurach, sklepach, placówkach usługowych, gospodarstwach domowych lub na jakimkolwiek innym poziomie, niezależnie od zastosowanego surowca. Dyrektywę tę stosuje się bez uszczerbku dla istniejących wymogów jakości dla opakowao, takich jak dotyczących warunków bezpieczeostwa, ochrony zdrowia oraz sanitarnych wyrobów pakowanych, a także istniejących wymogów transportowych oraz przepisów dyrektywy Rady 91/689/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie odpadów niebezpiecznych. W Dyrektywie zdefiniowano termin „opakowania” jako wszystkie wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania i prezentacji wszelkich towarów, od surowców do produktów przetworzonych, od producenta do użytkownika lub konsumenta. Wyroby „nie zwrotne” przeznaczone do tych samych celów uważa się również za opakowania. Zdefiniowano także m.in. „odpady opakowaniowe”, „gospodarowanie odpadami opakowaniowymi”, „zapobieganie” „wielokrotny użytek”, „odzysk”, „recykling”, „odzysk energii”, „recykling organiczny”, „unieszkodliwianie”, „podmioty gospodarcze”, „umowa dobrowolna”. Dyrektywa 2004/12/WE Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniająca Dyrektywę 94/62/WE w sprawie opakowao i odpadów opakowaniowych z dnia 11 lutego 2004 roku Dyrektywa ta została przyjęta ze względu na to, że definicja opakowao określona w Dyrektywie 94/62/WE powinna zostad dodatkowo wyjaśniona przez wprowadzenie nowych kryteriów i aneksu zawierającego przykłady poglądowe. Osiągnięcie ambitnych poziomów docelowych recyklingu wymaga
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 57 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
zachęcania do rozwoju innowacyjnych, racjonalnych pod względem środowiskowym i funkcjonalnych poziomów docelowych recyklingu. Dyrektywa zakłada, że powinno się dokonad oceny różnych metod recyklingu w celu opracowania ich definicji. Poziomy docelowe recyklingu dla każdego konkretnego materiału odpadowego powinny uwzględniad ocenę cyklu życia i analizę kosztów i korzyści, które wskazały na wyraźne różnice pod względem zarówno kosztów, jak i korzyści związanych z recyklingiem różnych materiałów opakowaniowych, oraz powinny poprawid spójnośd rynku wewnętrznego w zakresie recyklingu tych materiałów. Jednocześnie powinno się dalej zwiększad odzysk i recykling odpadów opakowaniowych, aby zmniejszyd ich oddziaływanie na środowisko. Parlament Europejski, Rada i Komisja zgadzają się, co do potrzeby tymczasowych derogacji dla paostw akcesyjnych w odniesieniu do poziomów docelowych ujętych w omawianej Dyrektywie. Decyzja w tej sprawie powinna byd podjęta na podstawie wystąpieo paostw akcesyjnych o derogacje, które powinny w zasadzie nie trwad dłużej niż do 2012 roku dla Cypru, Estonii, Litwy, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii i Węgier; do 2014 roku dla Polski i do 2015 roku dla Łotwy. Gospodarka opakowaniami i odpadami opakowaniowymi wymaga od paostw członkowskich ustanowienia systemów zwrotu, zbiórki i odzysku. Systemy te powinny byd otwarte dla udziału wszystkich zainteresowanych stron i zaprojektowane dla uniknięcia dyskryminacji produktów importowanych i barier wobec handlu lub zniekształcenia konkurencji oraz gwarantowad możliwie największy zwrot opakowao i odpadów opakowaniowych, zgodnie z Traktatem. Powinno się unikad dyskryminowania materiałów ze względu na ich masę. Przedsiębiorcy w całym łaocuchu opakowaniowym powinni wziąd na siebie wspólną odpowiedzialnośd, aby zapewnid możliwie największe zmniejszenie oddziaływania na środowisko opakowao i odpadów opakowaniowych. Dla monitorowania wdrażania celów omawianej Dyrektywy potrzebne są roczne dane dotyczące opakowao i odpadów opakowaniowych dla całej Wspólnoty. Wymaga to zharmonizowanej techniki sprawozdawczości i jasnych wytycznych dla podmiotów dostarczających dane. Komisja powinna zbadad i przedstawid raport z wdrażania niniejszej Dyrektywy i jej oddziaływania na zarówno środowisko, jak i rynek wewnętrzny. Raport ten powinien również obejmowad kwestie zasadniczych wymagao, działao zapobiegających wytwarzaniu odpadów, możliwego wskaźnika dla odpadów, planów zapobiegania wytwarzaniu odpadów, odpowiedzialności producentów i metali ciężkich oraz powinny mu towarzyszyd propozycje zmian. Paostwa członkowskie powinny promowad odpowiednie kampanie w zakresie informowania i świadomości konsumentów oraz zachęcad do stosowania innych instrumentów zapobiegania. Poza celami niniejszej Dyrektywy odnoszącymi się do środowiska i rynku wewnętrznego, recykling może przynieśd efekt w postaci stworzenia miejsc pracy, których liczba spadła w innych sferach społecznych, i może w ten sposób przyczynid się do zapobiegania wykluczeniu. Ponieważ cele proponowanych działao, mianowicie: zharmonizowanie krajowych poziomów docelowych recyklingu odpadów opakowaniowych, z uwzględnieniem indywidualnych uwarunkowao każdego paostwa członkowskiego, i dodatkowe wyjaśnienie definicji, nie mogą byd w dostatecznym stopniu osiągnięte przez paostwa członkowskie i mogą, z tego względu, w większym stopniu zostad osiągnięte na szczeblu Wspólnoty, Wspólnota może wprowadzid przepisy, zgodnie z zasadą pomocniczości. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w tymże artykule, Dyrektywa ta ogranicza się tylko do postanowieo niezbędnych dla osiągnięcia tych celów. Dyrektywa Rady 1999/31/EC z dnia 26 kwietnia 1999 r. w sprawie ziemnych składowisk odpadów Dyrektywa ta została przyjęta, ponieważ na całym obszarze Wspólnoty, należy prowadzid tylko bezpieczną i kontrolowaną działalnośd obejmującą składowiska, należy zachęcad do zapobiegania wytwarzaniu odpadów, do ich recyklingu i odzyskiwania, podobnie jak należy zachęcad do stosowania materiałów i energii z odzysku w celu chronienia zasobów naturalnych i zapobiegania bezproduktywnemu wykorzystywaniu ziemi oraz w dalszym etapie należy poświęcid uwagę zagadnieniom spalania odpadów komunalnych i odpadów innych niż odpady niebezpieczne, a także kompostowaniu odpadów, uzyskiwaniu
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 58 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
metanu z biomasy oraz przetwarzaniu zbagrowanych osadów ściekowych. Dyrektywa podtrzymuje zasadę "zanieczyszczający płaci", co wyraża się przez to, że należy między innymi uwzględniad wszelkie szkody w środowisku spowodowane przez ziemne składowiska odpadów. Dyrektywa zakłada, że tak jak w przypadku każdego innego rodzaju przeróbki odpadów, składowanie odpadów do ziemi powinno podlegad właściwemu monitoringowi oraz gospodarce w celu zapobieżenia zarówno jego potencjalnym ujemnym skutkom w środowisku jak i ryzyku dla zdrowia człowieka, a także w celu zmniejszenia tych skutków i ryzyka, a jednocześnie konieczne jest podejmowanie właściwych środków w celu uniknięcia porzucania, hałdowania i niekontrolowanego unieszkodliwiania odpadów. W związku z tym, musi istnied możliwośd monitorowania terenów składowisk w odniesieniu do substancji zawartych w składowanych tam odpadach; zważywszy również na to, że substancje te powinny do możliwie najwyższego stopnia, oddziaływad tylko w sposób przewidywalny. Podkreśla się, że zarówno ilośd jak i szkodliwy charakter odpadów planowanych do składowania w ziemi należy obniżad tam, gdzie to jest potrzebne oraz należy ułatwiad operacje prowadzone z odpadami oraz zachęcad do odzyskiwania odpadów i zachęcad do stosowania procesów przeróbki odpadów, w celu zapewnienia, aby składowanie odpadów do ziemi było spójne z celami omawianej Dyrektywy. Podkreśla się, że w definicji przeróbki odpadów zawiera się ich sortowanie. W Dyrektywie napisano także, że w toku eliminowania odpadów, Paostwa Członkowskie powinny byd zdolne do stosowania zasad bliskości i samowystarczalności, zarówno na poziomie krajowym jak i ogólno wspólnotowym. W realizacji celów omawianej Dyrektywy należy je wdrażad poprzez ustanowienie właściwej, zintegrowanej sieci zakładów unieszkodliwiania odpadów, opartej o wysoki stopieo ochrony środowiska. Podkreśla się, że dysproporcje pomiędzy normami technicznymi procesu unieszkodliwiania odpadów poprzez ich składowanie do ziemi, a związanym z tym obniżeniem kosztów eksploatacyjnych, mogłyby powodowad zwiększenie unieszkodliwiania odpadów w urządzeniach charakteryzujących się niższym standardem ochrony środowiska i w ten sposób tworzyd potencjalnie poważne zagrożenia dla środowiska, wynikające zarówno z transportowania odpadów na nieuzasadnienie dalekie odległości jak i ze stosowania niewłaściwych praktyk w zakresie unieszkodliwiania odpadów. W Dyrektywie określono definicje pojęd, między innymi: odpady, odpady komunalne, odpady niebezpieczne, odpady inne niż odpady niebezpieczne, odpady obojętne, składowanie pod ziemią, składowisko ziemne, przeróbka, odciek, gaz składowiskowy, eluat, odpady ulegające biodegradacji, posiadacz, wnioskodawca, organ kompetentny, odpady płynne, osiedle izolowane. Zdefiniowano tam także pojęcie "operator", które oznacza osobę prawną lub fizyczną, odpowiedzialną za teren składowiska zgodnie z wewnętrzną legislacją Paostwa Członkowskiego, w którym gdzie znajduje się dane składowisko; osoba ta może zmieniad się w poszczególnych fazach, poczynając od przygotowawczej, aż do fazy poeksploatacyjnego nadzoru technicznego. Dyrektywa Rady 96/61/WE z dnia 24 września 1996 r. dotycząca zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli W Dyrektywie powołano fakt, że cele i zasady wspólnotowej polityki ochrony środowiska polegają w szczególności na zapobieganiu, zmniejszaniu oraz, w miarę możliwości, na unieszkodliwianiu zanieczyszczeo, poprzez przyznanie priorytetu interwencji u źródła i zapewnieniu rozsądnej gospodarki zasobami naturalnymi, zgodnie z zasadą „zanieczyszczający płaci” oraz z zasadą zapobiegania zanieczyszczeniom. Piąty program działao w zakresie ochrony środowiska, którego szeroki zakres został zatwierdzony przez Radę i Przedstawicieli Rządów Paostw Członkowskich zebranych w Radzie, w rezolucji z dnia 1 lutego 1993 r. w sprawie wspólnotowego programu polityki i działao na rzecz środowiska naturalnego i trwałego rozwoju nadaje priorytetowe znaczenie zintegrowanemu zapobieganiu zanieczyszczeniom, stanowiącemu istotny element działao na rzecz bardziej trwałej równowagi między działalnością człowieka i rozwojem społeczno - ekonomicznym z jednej strony, a zasobami i regeneracyjnymi możliwościami przyrody z drugiej strony. Wdrażanie zintegrowanego podejścia na rzecz zmniejszenia zanieczyszczeo wymaga działao na poziomie wspólnotowym, w celu zmiany i uzupełnienia istniejącego ustawodawstwa wspólnotowego dotyczącego zapobiegania zanieczyszczeniom pochodzącym z zakładów przemysłowych i ich kontroli.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 59 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Jednak pomimo istnienia ustawodawstwa wspólnotowego w sprawie zwalczania zanieczyszczenia powietrza i zapobiegania lub minimalizacji odprowadzania substancji niebezpiecznych do wody, nie ma porównywalnego ustawodawstwa wspólnotowego mającego na celu zapobieganie emisjom do gleby lub ich minimalizację. Celem zintegrowanego podejścia jest zapobieganie emisjom do powietrza, środowiska wodnego i gleby, gdziekolwiek mają one miejsce, z uwzględnieniem gospodarki odpadami, oraz, jeżeli jest to niemożliwe, minimalizację emisji w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego jako całości. Powołana dyrektywa ustanawia ogóle ramy zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli; ustanawia ona środki konieczne do wdrożenia zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli, w celu osiągnięcia wysokiego poziomu ochrony środowiska naturalnego jako całości; stosowanie zasady trwałego rozwoju będzie wspierane przez zintegrowane podejście do ograniczania zanieczyszczeo. Dyrektywa zobowiązuje Paostwa Członkowskie do podjęcia działao koniecznych w celu zapewnienia, aby podmiot prowadzący działalnośd przemysłową, określoną w załączniku do Dyrektywy, spełniał ogólne zasady niektórych podstawowych zobowiązao. W celu skuteczniejszego i sprawniejszego zwalczania problemów związanych z zanieczyszczeniem środowiska naturalnego, prowadzący powinien rozważyd aspekty środowiskowe; aspekty te powinny zostad przedstawione właściwej władzy lub władzom, aby mogły one upewnid się jeszcze przed udzieleniem pozwolenia, że ustanowione zostały wszystkie właściwe środki zapobiegawcze i ograniczające zanieczyszczenie; znaczne różnice między procedurami zastosowania mogą skutkowad różnymi poziomami ochrony środowiska naturalnego i świadomości społecznej; w związku z tym, wnioski o pozwolenia na mocy niniejszej dyrektywy powinny zawierad minimum danych. Określono, że pozwolenie ma zawierad wszystkie środki, konieczne do spełnienia warunków pozwolenia, aby w ten sposób można było osiągnąd wysoki poziom ochrony środowiska naturalnego jako całości; bez uszczerbku dla procedury udzielania pozwoleo, środki te mogą byd także przedmiotem ogólnych wymogów wiążących. Wymaga się także, aby wartości dopuszczalne emisji, parametry lub równoważne środki techniczne były oparte na najlepszych dostępnych technikach, bez zalecenia stosowania jednej konkretnej techniki lub technologii, oraz z uwzględnieniem technicznych właściwości danej instalacji, jej geograficznego położenia i lokalnych warunków środowiska; w każdym przypadku, warunki udzielania pozwoleo będą ustanawiad przepisy w sprawie ograniczania zanieczyszczeo o dużym zasięgu i zanieczyszczeo o charakterze transgranicznym oraz będą zapewniad wysoki poziom ochrony środowiska naturalnego jako całości. Warunki udzielania pozwoleo muszą byd poddawane okresowej weryfikacji oraz byd, w razie konieczności, uaktualniane; w pewnych okolicznościach będą one w każdym przypadku poddawane ponownemu przeglądowi. Aby poinformowad opinię publiczną o działaniu instalacji i ich potencjalnym oddziaływaniu na środowisko naturalne, oraz w celu zapewnienia przejrzystości procesu przyznawania pozwoleo w całej Wspólnocie, przed podjęciem jakiejkolwiek decyzji, opinia publiczna musi mied dostęp do informacji dotyczących wniosków o pozwolenia na nowe instalacje lub na istotne zmiany oraz do samych pozwoleo, ich aktualizacji i do odpowiednich informacji związanych z monitorowaniem. Powoływana Dyrektywa dotyczy instalacji o znacznym potencjale zanieczyszczeo, a przez to zanieczyszczeo o charakterze transgranicznym; w przypadku wniosków odnoszących się do przyznawania pozwoleo na nowe instalacje lub na istotne zmiany w instalacjach, które mogą mied znaczny negatywny wpływ na środowisko naturalne, mają byd organizowane konsultacje transgraniczne; wnioski dotyczące takich propozycji lub istotnych zmian będą dostępne dla opinii publicznej Paostwa Członkowskiego, którego mogą one dotyczyd. Przepisy Unii Europejskiej w sektorze gospodarki odpadami zostały przetransponowane do prawa polskiego poprzez ustawę Prawo ochrony środowiska oraz ustawy odnoszące się bezpośrednio do sposobów postępowania z odpadami: Ustawę z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach – tekst jednolity (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251), Ustawę o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (D.U. 2001.100.1085.),
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 60 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zm.), Ustawę z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. Nr 63, poz. 639 z późn. zm.). Na podstawie w/w ustaw wydano szereg rozporządzeo. Najistotniejsze z nich z punktu widzenia wdrażanego projektu to: Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie szczegółowych wymagao dotyczących lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia, jakim powinny odpowiadad poszczególne typy składowisk odpadów (D.U. 2003.61.549.), Rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (D.U. 2002.220.1858.). Spośród źródłowych aktów prawnych Unii Europejskiej, najważniejsze dla przedsięwzięd związanych z gospodarką odpadami komunalnymi są Dyrektywa ramowa 75/422/EEC i Dyrektywa 99/31/EC w sprawie składowisk odpadów. Dyrektywa 75/422/EEC, (znowelizowana i rozszerzona przez Dyrektywę 91/156/EEC, Dyrektywę Rady 91/692/EC, Decyzję Komisji 94/3/EC oraz Decyzję Komisji 96/350/EC) wyznacza ramy dla polityki Unii w zakresie gospodarki odpadami. Ustanawia ona definicje podstawowych pojęd, wprowadza katalog odpadów oraz określa hierarchię działao w zakresie gospodarki odpadami. Najwyższy priorytet hierarchii to zapobieganie powstawaniu odpadów lub ograniczanie ich ilości oraz szkodliwości, oraz kolejno odzysk materiałów lub energii i na koniec bezpieczne unieszkodliwianie. Dyrektywa 99/31/EC w sprawie składowisk odpadów wprowadza standardy techniczne zapewniające odpowiedni poziom ochrony środowiska przed odpadami składowanymi na składowiskach. Dyrektywa określa m.in. minimalne wymagania dot. konstrukcji warstwy izolacyjnej, realizacji sytemu przechwytywania i unieszkodliwiania odcieków, zakres prowadzenia monitoringu składowisk odpadów. Dyrektywa wprowadza obowiązek redukowania ilości składowanych odpadów biodegradowalnych. Jak wcześniej wspomniano, wymagania przepisów Unii Europejskiej zostały w większości przeniesione do odpowiednich krajowych aktów prawnych, a częściowo zostały ujęte jako zadania w ramach Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (i odpowiednio przeniesione do planów gospodarki odpadami niższych szczebli). Dotyczy to w szczególności jednego z najbardziej kluczowych wymagao – stopniowego ograniczania ilości odpadów biodegradowalnych kierowanych na składowiska. Projektowane przedsięwzięcie jest w pełni zgodne z wymaganiami przepisów krajowych i przepisów Unii Europejskiej. Jego realizacja doprowadzi do uzyskania w perspektywie krótko i długookresowej efektu ekologicznego obejmującego: Ograniczenie składowania odpadów tylko do strumienia odpadów balastowych, poprzez wydzielenie odpadów organicznych i surowcowych na drodze zbiórki selektywnej i segregacji mechanicznej. Stworzenie zaplecza do przetwarzania wydzielonych selektywnie strumieni odpadów wielkogabarytowych, budowlanych, zielonych, opakowaniowych oraz niebezpiecznych zawartych w odpadach komunalnych Zamknięcia i rekultywacji wszystkich składowisk niespełniających wymagao standardów określonych przepisami Doprowadzenie do składowania tylko dla odpadów przetworzonych, na obiektach spełniających wymagania Dyrektywy o składowiskach 31/99/EC.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 61 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3.1.2. Uwarunkowania prawne w Polsce. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 Decyzją z dnia 7 grudnia 2007 r. Komisja Europejska zatwierdziła Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013. W ramach programu realizowanych będzie 15 priorytetów, w tym m.in. priorytet II Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi. Główny cel ww. priorytetu to: Zwiększenie korzyści gospodarczych poprzez zmniejszenie udziału odpadów komunalnych składowanych i rekultywację terenów zdegradowanych oraz ochronę brzegów morskich. Szczegółowe cele do osiągnięcia w tym priorytecie to: Redukcja ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenie udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwianiu innymi metodami niż składowanie oraz likwidacja zagrożeo wynikających ze składowania odpadów zgodnie z krajowym i wojewódzkimi planami gospodarki odpadami, Zwiększenie powierzchni terenów przywróconych do właściwego stanu poprzez rekultywację terenów zdegradowanych, zabezpieczenie osuwisk oraz brzegów morskich przed zjawiskiem erozji. W opisie i uzasadnieniu tych priorytetów zaznaczono m.in., że: 1. W zakresie gospodarki odpadami wspierane będą działania w zakresie zapobiegania oraz ograniczania wytwarzania odpadów komunalnych, wdrażania technologii odzysku, w tym recyklingu, wdrażania technologii ostatecznego unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a także likwidacji zagrożeo wynikających ze składowania odpadów oraz rekultywacja terenów zdegradowanych. Rozwój selektywnego zbierania odpadów jest ściśle związany ze zwiększeniem udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi. 2. W ramach programu operacyjnego wspierane będą przede wszystkim zakłady zagospodarowania odpadów (ZZO), które są podstawą gospodarki odpadami. Zakłady zagospodarowania odpadów powinny mied przepustowośd wystarczającą do przyjmowania i przetwarzania odpadów z obszaru zamieszkałego minimum przez 150 tys. mieszkaoców i powinny spełniad w zakresie technicznym kryteria najlepszej dostępnej techniki. ZZO winny zapewniad co najmniej następujący zakres usług: - instalacje do koocowej utylizacji odpadów np. mechaniczno-biologiczne lub termiczne przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni lub składowanie przetworzonych zmieszanych odpadów komunalnych, jako opcja najmniej preferowana, - kompostowanie odpadów zielonych, - sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie), - zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych (opcjonalnie), zakład przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (opcjonalny). 3. Ponadto wsparcie uzyskają projekty polegające na budowie: - punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, w szczególności odpadów niebezpiecznych, - składowisk (wyłącznie jako element zakładu zagospodarowania odpadów), - instalacji umożliwiających przygotowanie odpadów do procesów odzysku, w tym recyklingu, - instalacji do odzysku, w tym recyklingu poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 62 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych z odzyskiem energii, - instalacji do unieszkodliwiania odpadów komunalnych w procesach innych niż składowanie. Projekty wskazane powyżej będą zawierad społeczne kampanie edukacyjne związane z zarządzaniem odpadami. Głównymi beneficjentami w ramach osi priorytetowej będą przede wszystkim jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, wojsko, wojewodowie, PGL Lasy Paostwowe i jego jednostki organizacyjne (w zakresie rekultywacji), urzędy morskie, podmioty odpowiedzialne za realizację zadao wymienionych na liście indykatywnej. Polityka Ekologiczna Paostwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016 Głównym celem polityki ekologicznej paostwa w zakresie gospodarki odpadami jest zapobieganie powstawaniu odpadów poprzez redukcję ilości powstających odpadów „u źródła”, odzyskiwanie surowców, ponowne wykorzystanie odpadów oraz bezpieczne dla środowiska koocowe unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych. Kierunki działao na lata 2009 - 2016 określone w w/w dokumencie mające na celu zapewnienie czynnego uczestnictwa w tworzeniu mechanizmów prawnych systemowych Unii Europejskiej w zakresie gospodarki odpadami są następujące: - Zorganizowanie banku danych o odpadach (do kooca 2009 r.). - Reforma obecnego systemu zbierania i odzysku odpadów komunalnych w gminach, dająca władzom samorządowym znacznie większe uprawnienia w zarządzaniu i kontrolowaniu systemu (do kooca 2009 r.). - Zwiększenie stawek opłat za składowanie odpadów zmieszanych biodegradowalnych oraz odpadów, które można poddad procesom odzysku. - Finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne inwestycji dotyczących odzysku i recyklingu odpadów, a także wspieranie wdrożeo nowych technologii w tym zakresie. - Dostosowanie składowisk odpadów do standardów UE (do kooca 2009 r.). - Wprowadzenie rozwiązao poprawiających skutecznośd systemu recyklingu wyeksploatowanych pojazdów. - Finansowe wspieranie przez fundusze ekologiczne modernizacji technologii prowadzących do zmniejszania ilości odpadów na jednostkę produkcji (technologie małoodpadowe). - Realizacja projektów dotyczących redukcji ilości składowanych odpadów komunalnych i zwiększenia udziału odpadów komunalnych poddawanych odzyskowi i unieszkodliwieniu wspieranych dotacjami Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”. - Intensyfikacja edukacji ekologicznej promującej minimalizację powstawania odpadów (np. opakowao, toreb foliowych) i ich preselekcję w gospodarstwach domowych. - Wzmocnienie przez Inspekcję Ochrony Środowiska kontroli podmiotów odbierających odpady od wytwórców oraz podmiotów posiadających instalacje do odzyskiwania i unieszkodliwiania odpadów. - Dokooczenie akcji likwidacji mogilników, zawierających przeterminowane środki ochrony roślin i inne odpady niebezpieczne oraz akcji eliminacji PCB z transformatorów i kondensatorów (do kooca 2010 r.). Zgodnie z wymaganiami ustawy o odpadach, co cztery lata powinien byd sporządzony krajowy plan gospodarki odpadami i w ślad za nim wojewódzkie plany gospodarki odpadami. Plan obecnie obowiązujący został zatwierdzony przez Radę Ministrów w 2006 r., tak więc w 2010 r. konieczne będzie opracowanie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 63 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
nowego, zaktualizowanego planu, zawierającego szczegółowe wytyczne dla reformy systemu gospodarki odpadami w Polsce, aby uzyskad istotny postęp, wymagany przez prawo Unii Europejskiej.
Celami średniookresowymi do 2016 roku określonymi w Polityce ekologicznej paostwa są: - Utrzymanie tendencji oddzielenia ilości wytwarzanych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju (mniej odpadów na jednostkę produktów, mniej opakowao, dłuższe okresy życia produktów itp.). - Znaczne zwiększenie odzysku energii z odpadów komunalnych w sposób bezpieczny dla środowiska. - Zamknięcie wszystkich składowisk, które nie spełniają standardów UE i ich rekultywacja. - Sporządzenie spisu zamkniętych oraz opuszczonych składowisk odpadów wydobywczych, wraz z identyfikacją obiektów wpływających znacząco na środowisko (obowiązek wynikający z dyrektywy 2006/21/WE oraz ustawy z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865). - Eliminacja kierowania na składowiska zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów. - Pełne zorganizowanie krajowego systemu zbierania wraków samochodów i demontaż pojazdów wycofanych z eksploatacji. - Takie zorganizowanie systemu preselekcji sortowania i odzysku odpadów komunalnych, aby na składowiska nie trafiało ich więcej niż 50% w stosunku do odpadów wytworzonych w gospodarstwach domowych. Przepisy Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach – tekst jednolity (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251) i Ustawy z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – tekst jednolity (Dz. U. 2005, Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.) nakładają na gminy obowiązek prowadzenia racjonalnej gospodarki odpadami w oparciu o następujące główne zasady: - Ograniczenie ilości wytwarzanych odpadów; - Wyłączenie z odpadów i poddanie procesom odzysku wszystkich odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec; - Unieszkodliwienie wyłącznie odpadów, których powstaniu nie udało się zapobiec i których nie udało się poddad odzyskowi poprzez poddawanie ich procesom przetwarzania biologicznego, fizycznego, chemicznego lub składowania. Funkcjonowanie gospodarki odpadami zgodnie z wymienionymi powyżej założeniami winno prowadzid do realizacji podstawowego celu, jakim jest zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwianych na składowiskach oraz ochrona środowiska przed negatywnym oddziaływaniem odpadów. Punktem wyjścia do realizacji tych zadao jest stworzenie racjonalnego i funkcjonalnego systemu gospodarki odpadami. System ten wymaga logistycznych, kompleksowych rozwiązao. Jego kompleksowośd polega na zorganizowaniu gospodarki odpadami ze szczególnym uwzględnieniem selektywnego zbierania odpadów. W wyniku wprowadzenia selektywnej zbiórki zostają wyodrębnione poszczególne frakcje odpadów z jednoczesnym wskazaniem metod dalszego postępowania z nimi. Jest to szczególnie ważne z uwagi na koniecznośd odrębnego postępowania z poszczególnymi frakcjami (odpady zmieszane, selektywnie zebrane odpady opakowaniowe i surowcowe, odpady niebezpieczne, odpady ulegające biodegradacji, itd.). Dopełnieniem systemu gromadzenia i wywozu jest system dystrybucji do odbiorców odpadów użytkowych, odzyskanych różnymi metodami z ogólnej masy odpadów oraz produktów ich przetwarzania, realizowanego w celu podwyższenia wartości użytkowej odpadów, a także zapewnienie odpowiedniej infrastruktury technicznej do realizacji zadao związanych z odzyskiem, czyli gospodarczym wykorzystaniem odpadów. Funkcjonowanie gospodarki odpadami zgodnie z wymienionymi powyżej
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 64 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
założeniami winno prowadzid do realizacji podstawowego celu, jakim jest ochrona środowiska i zmniejszenie negatywnego oddziaływania odpadów na życie i zdrowie człowieka oraz na środowisko. Oprócz wybrania właściwego modelu musi byd również zapewniona niezbędna do jego realizacji infrastruktura. Chodzi tu zarówno o niezbędną ilośd odpowiednich pojemników oraz sprzęt do ich wywozu, jak również o niezbędną ilośd urządzeo do ich zagospodarowania. Gospodarka odpadami należy do spraw publicznych o znaczeniu lokalnym, których organizacja i rozwiązanie należy do zadao własnych gminy. Właściwe postępowanie z odpadami obwarowane jest przepisami prawnymi, w tym prawa miejscowego stanowionego przez Radę Gminy. Podstawowe akty prawne regulujące gospodarkę odpadami w Polsce to: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska - tekst jednolity (Dz. U. 2008 Nr 25, poz. 150) Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2001 r. Nr 100, poz. 1085, z późniejszymi zmianami), Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach – tekst jednolity (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) W ustawie — Prawo ochrony środowiska wprowadzono następujące zasady ogólne: Zasada zintegrowanego podejścia do ochrony środowiska jako całości (ochrona jednego lub kilku elementów przyrodniczych powinna byd realizowana z uwzględnieniem ochrony pozostałych elementów), Zasada zapobiegania (ten, kto podejmuje działalnośd mogącą negatywnie oddziaływad na środowisko, jest obowiązany do zapobiegania temu oddziaływaniu), Zasada przezorności (ten, kto podejmuje działalnośd, której negatywne oddziaływanie na środowisko nie jest jeszcze w pełni rozpoznane, jest obowiązany, kierując się przezornością, podjąd wszelkie możliwe środki zapobiegawcze), Zasada „zanieczyszczający płaci” (ten, kto powoduje szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia oraz ten, kto może spowodowad szkodę w środowisku, w szczególności przez jego zanieczyszczenie, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu), Zasada dostępu obywateli do informacji o środowisku i jego ochronie na warunkach określonych w ustawie — Prawo ochrony Środowiska, Zasada uwzględniania wymagao ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju przy opracowywaniu polityk, strategii, planów i programów, Prawo obywateli do uczestniczenia w postępowaniu w sprawie wydania decyzji z zakresu ochrony środowiska lub przyjęcia projektu polityki, strategii, planu lub programu, w tym dotyczących gospodarki odpadami, w przypadkach określonych w ustawie — Prawo ochrony środowiska, Zasada, że decyzja wydana z naruszeniem przepisów dotyczących ochrony środowiska jest nieważna, Zasada, że podmioty korzystające ze środowiska oraz organy ochrony środowiska są obowiązane do stosowania metodyk referencyjnych, jeżeli metodyki takie zostały określone na podstawie ustaw, przy czym jeżeli na podstawie ustaw wprowadzono obowiązek korzystania z metodyki referencyjnej, dopuszczalne jest stosowanie innej metodyki pod warunkiem udowodnienia pełnej równoważności uzyskiwanych wyników.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 65 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
W ustawie o odpadach sformułowano następujące zasady: Zasada przestrzegania właściwej hierarchii postępowania z odpadami (najbardziej preferowanym działaniem jest zapobieganie powstawaniu odpadów, następnie ograniczanie ilości i uciążliwości (szkodliwości) odpadów, odzysk (wykorzystanie odpadów), unieszkodliwianie odpadów, z wyłączeniem składowania, a najmniej preferowanym składowanie odpadów), Zasada bliskości (odpady powinny byd w pierwszej kolejności poddawane odzyskowi lub unieszkodliwiane w miejscu ich powstawania; jeżeli nie jest to możliwe, to uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię, powinny byd przekazywane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą zostad poddane odzyskowi lub unieszkodliwione), Zasada rozszerzonej odpowiedzialności producenta (producent jest nie tylko odpowiedzialny za powstające w procesie produkcyjnym odpady, ale również za odpady powstające w trakcie użytkowania jak i po zużyciu wytworzonych przez niego produktów). Szczegółowe wymagania zostały określone w odniesieniu do budowy i eksploatacji instalacji do termicznego przekształcania odpadów oraz składowania odpadów (rozdział 6 i 7 ustawy o odpadach — w powiązaniu z ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym i ustawą — Prawo budowlane). W ustawie o odpadach zawarto wymaganie, aby stworzyd i utrzymad w kraju zintegrowaną i wystarczającą sied instalacji i urządzeo do odzysku i unieszkodliwiania odpadów, spełniających wymagania określone w przepisach o ochronie środowiska. Zasady obowiązujące w zakresie międzynarodowego obrotu odpadami są określone w rozdziale 8 ustawy o odpadach — w szczególności w zakresie zezwoleo. W prawodawstwie określono system wymaganych decyzji administracyjnych w zakresie gospodarki odpadami. W zakresie wytwarzania odpadów wymagane jest posiadanie przez wytwórcę odpadów jednej z następujących decyzji administracyjnych: Pozwolenia zintegrowanego, Pozwolenia na wytwarzanie odpadów, Decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi (zwanej dalej „decyzją zatwierdzającą program”) lub złożenie informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami (zwanej dalej „informacją”), przy czym pozwolenia (art. 180 ustawy — Prawo ochrony środowiska) są wydawane wyłącznie w związku z eksploatacją instalacji. Zgodnie z art. 25 ustawy o odpadach wytwórca odpadów może zlecid wykonanie obowiązku gospodarowania odpadami innemu posiadaczowi odpadów. Posiadacz odpadów może je przekazywad wyłącznie podmiotom, które uzyskały zezwolenia właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarki odpadami, chyba, że działalnośd taka nie wymaga uzyskania zezwolenia. Jeżeli posiadacz odpadów, w tym wytwórca odpadów, przekazuje odpady następnemu posiadaczowi odpadów, który ma zezwolenie właściwego organu na prowadzenie działalności w zakresie gospodarowania tymi odpadami, odpowiedzialnośd działania objęta tym zezwoleniem przenosi się na tego następnego posiadacza odpadów. Podstawowymi decyzjami w zakresie gospodarowania odpadami (poza odpadami komunalnymi) są: Pozwolenie zintegrowane, jeżeli odzysk lub unieszkodliwianie odpadów odbywają się w instalacji, na której prowadzenie jest wymagane to pozwolenie, Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, Zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów. W ustawie o odpadach wprowadzono generalną zasadę, że wydawana jest jedna decyzja obejmująca wszystkie rodzaje działalności w zakresie gospodarki odpadami. W przypadku, więc, gdy
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 66 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
wytwórca odpadów prowadzi jednocześnie działalnośd w zakresie gospodarowania odpadami, jest on zwolniony z obowiązku uzyskiwania odrębnego zezwolenia na prowadzenie tej działalności, jeśli posiada pozwolenie na wytwarzanie odpadów lub decyzję´ zatwierdzającą program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, z tym że we wniosku o wydanie tych decyzji, jak i w samych decyzjach muszą byd uwzględnione wymagania stawiane zezwoleniom na prowadzenie działalności w zakresie gospodarowania odpadami (art. 31). Natomiast posiadacz odpadów, który łącznie prowadzi działalnośd w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów oraz zbierania lub transportu odpadów, jest zwolniony z obowiązku uzyskania odrębnego zezwolenia na prowadzenia działalnością w zakresie zbierania lub transportu odpadów. W tym przypadku jednak zarówno wniosek, jak i zezwolenie na prowadzenie działalnością w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, musi uwzględniad wymagania stawiane zezwoleniu na prowadzenie działalności w zakresie zbierania lub transportu odpadów (art. 32). Posiadacze odpadów, w przypadkach określonych w ustawie o odpadach, zostali zobowiązani do prowadzenia ewidencji odpadów i przekazywania zbiorczych zestawieo danych marszałkowi województwa. Wymagania w zakresie sprawozdawczości zawiera również ustawa o opakowaniach i odpadach opakowaniowych - w odniesieniu do producentów opakowao, importerów i eksporterów opakowao oraz „ustawa o opłacie produktowej” — w odniesieniu do pakujących produkty w opakowania oraz producentów i importerów niektórych wybranych produktów. Prawodawstwo wprowadza następujące instrumenty finansowo-ekonomiczne: Opłatę za korzystanie ze środowiska („zwykła” i podwyższona), Administracyjną karę pieniężną, Zróżnicowane stawki podatków i innych danin publicznych służące celom ochrony środowiska, Opłatę produktową, Dopłatę depozytową, Kaucje. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach określa zadania gminy oraz obowiązki właścicieli nieruchomości dotyczące utrzymania czystości i porządku, a także warunki udzielania zezwoleo podmiotom świadczącym usługi w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy. Stanowi też podstawę do podejmowania przez rady gmin uchwał, a poprzez organy wykonawcze odpowiednich decyzji administracyjnych w tym zakresie, stymulujących właściwe funkcjonowanie tej sfery działalności komunalnej w gminach. Zadania związane z utrzymaniem czystości i porządku w gminach należą do obowiązkowych zadao własnych gminy (art.3 ust.1). Zgodnie z art. 3 ust. 2 gminy mają obowiązek zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenia niezbędnych warunków do ich utrzymania, a w szczególności: „zapewniają budowę, utrzymanie i eksploatację własnych lub wspólnych z innymi gminami instalacji i urządzeo do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych, organizują selektywną zbiórkę, segregację oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych, przydatnych do odzysku oraz współdziałają z przedsiębiorcami podejmującymi działalnośd w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami.” Rada gminy ustala, w drodze uchwały, szczegółowe zasady utrzymania czystości i porządku na terenie gminy dotyczące (art. 4): Wymagao w zakresie utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości obejmujących prowadzenie we własnym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, Rodzaju urządzeo przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości, a także wymagao dotyczących ich rozmieszczenia oraz utrzymania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i technicznym,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 67 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych z terenu nieruchomości oraz terenów przeznaczonych do użytku publicznego. Zadaniem właściciela nieruchomości, zgodnie z art. 5 ust. 1 jest, między innymi wyposażenie nieruchomości w urządzenia do zbierania odpadów komunalnych, utrzymania ich w odpowiednim stanie sanitarnym i technicznym oraz zbieranie odpadów powstających na terenie nieruchomości zgodnie z przepisami ustawy oraz zasadami określonymi w uchwale rady gminy. Nadzór nad realizacją tych obowiązków należy do wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wykonanie tych obowiązków, zgodnie z art. 5 ust. 6, podlega egzekucji administracyjnej. Fakt usuwania odpadów komunalnych z terenu nieruchomości winien byd udokumentowany korzystaniem z usług firmy wywozowej (art. 6 ust. 1). Brak udokumentowania stanowi podstawę do przejęcia obowiązku usuwania odpadów przez gminę w trybie wykonania zastępczego (art. 6 ust. 3), według stawek uchwalonych przez radę gminy. Zgodnie z zapisem art. 6a ust. 1 „Rada gminy może w drodze uchwały, na podstawie akceptacji mieszkaoców wyrażonej w przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, przejąd od właścicieli nieruchomości wszystkie lub wskazane obowiązki, o których mowa w art. 5 ust. 1. Przejmując obowiązki rada gminy ustala wysokośd opłat za świadczone usługi (art. 6a ust. 2), których ściągalnośd może byd egzekwowana w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (art. 6b). Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach daje gminie również prawo wydawania wymaganych prawem zezwoleo (art. 7 ust. 1 i 6), egzekwowania przestrzegania warunków zezwolenia oraz cofnięcia zezwolenia w przypadku naruszenia ustalonych zasad (art. 9 ust.2). Przepisy cytowanej ustawy dają gminom narzędzia do realizacji zadao w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi powstającymi na danym terenie. Przekazane ustawą uprawnienia - przy prawidłowym i systematycznym stosowaniu - umożliwiają skuteczne stymulowanie działao zmierzających do realizacji postawionych celów. Uprawnienia posiadane przez gminy oraz narzędzia prawne do ich egzekwowania winny znaleźd swe miejsce w organizacji systemu gospodarki odpadami. Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie lokalnym
Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie lokalnym określa rolę oraz obowiązki samorządu gminnego w zakresie zagadnieo związanych między innymi z ochroną środowiska oraz utrzymaniem czystości i porządku na terenie gminy. Działania w tym zakresie Ustawa zalicza do zadao własnych gminy. Zgodnie z art. 2 ust 1 ustawy gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialnośd. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów (art.6 ust. 1). Z przepisów art. 7 ust. 1 wynika, że zadania własne gminy obejmują w szczególności sprawy: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej; wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeo sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz. W celu realizacji tych zadao, na podstawie upoważnieo ustawowych, gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązującego na terenie gminy (art. 40 ust.1). Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwał (art.41 ust.1). Postanowienia ustawy o samorządzie lokalnym umożliwiają miastom i gminom związku podejmowanie działao w oparciu o uregulowania prawne w obrębie szeroko pojętej gospodarki odpadami.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 68 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3.1.3. Zgodnośd projektu planu z planami gospodarki odpadami wyższego rzędu. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach – tekst jednolity (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251) wprowadziła obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami, które podlegają aktualizacji nie rzadziej niż 4 lata. Pierwszy krajowy plan gospodarki odpadami został przyjęty uchwałą nr 219 Rady Ministrów z dnia 29 października (M.P. z 2003 r., Nr 11, poz. 159). Sprawozdanie z realizacji krajowego planu gospodarki odpadami za okres 2002 – 2004 wykazało niewielki postęp w zakresie poprawy gospodarki odpadami, w szczególności odpadami komunalnymi i komunalnymi osadami ściekowymi. Zgodnie z ustawą o odpadach, aktualizacja krajowego planu gospodarki odpadami została opracowana w 2006 r. (4 lata od przyjęcia pierwszego krajowego planu gospodarki odpadami). Uchwała Rady Ministrów nr 233 z dnia 29 grudnia 2006 r. w sprawie uchwalenia "Krajowego planu gospodarki odpadami 2010" została opublikowana w Monitorze Polskim z 2006 r. nr 90 poz. 946. Krajowy Plan gospodarki odpadami 2010 obejmuje: 1/ opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający informacje dotyczące: rodzaju, ilości i źródeł pochodzenia odpadów, które mają byd poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, posiadaczy odpadów prowadzących działalnośd w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania odpadami, 2/ prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami, 3/ cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania, 4/ system gospodarowania odpadami, 5/ zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, 6/ rodzaj przedsięwzięd i harmonogram ich realizacji, 7/ instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące elementy: wskazanie źródeł finansowania planowanych działao, harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działao zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska, system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami. Zapisy zawarte w krajowym planie gospodarki odpadami uwzględnione są w planach gospodarki odpadami niższego szczebla, w tym w nowelizowanym planie gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, na terenie którego będzie realizowane przedsięwzięcie: Zakład Przetwarzania Odpadów komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 69 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego został przyjęty uchwałą Nr IX/134/03 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 16 czerwca 2003 r. Dokument przygotowano na lata 2003-2014. Zgodnie z obowiązkiem określonym w ustawie o odpadach, dotyczącym aktualizacji PGO, została opracowana aktualizacja Planu gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego. "Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011" jest aktualizacją dokumentu uchwalonego przez Sejmik Województwa Lubelskiego w dniu 16 czerwca 2003 roku. Został przedstawiony do opiniowania w kwietniu 2008 r. Jest zgodny z aktualnie obowiązującymi aktami prawnymi z zakresu gospodarki odpadami oraz Krajowym planem gospodarki odpadami 2010. Przedstawione w planie cele i zadania dotyczą okresu 2008 – 2011 oraz perspektywicznie okresu 2012 – 2019. Cele główne PGO: - Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytycznych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wy rażonego w PKB. - Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska. - Gospodarka odpadami w województwie w oparciu o ponadgminne zakłady zagospodarowania odpadów. - Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. - Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składania odpadów. - Zmniejszenie ilości odpadów unieszkodliwionych przez składowanie. - Zamknięcie do kooca 2009 r. wszystkich składowisk odpadów niespełniających przepisów prawa. Główne działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania: - Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalnośd w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi planami - gospodarki odpadami. - Kontrolowanie przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalnośd w zakresie odbierania odpadów komunalnych. - Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - Zgodnie z KPGO 2010 prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych: - odpady z pielęgnacji ogrodów i parków ( tzw. odpady zielone), - papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), - odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, - tworzywa sztuczne, - metale, - zużyte baterie i akumulatory,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 70 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, - przeterminowane leki, - chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), - meble i inne odpady wielkogabarytowe, - odpady budowlane remontowe. - Sposób zbierania odpadów musi byd odpowiedni dla przyjętych w zakładach zagospodarowania odpadów technologii przekształcania odpadów, do których odpady będą kierowane - Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie kompostowania przydomowego oraz budowę linii technologicznych do przetwarzania tych odpadów. - Gospodarka odpadami w województwie opierad się będzie na wskazanych w WPGO zakładach zagospodarowania odpadów. - Budowa i rozbudowa składowisk odpadów jedynie w ramach planowanych do budowy i rozbudowy ZZO. Gospodarka odpadami w województwie będzie opierad się na 10 regionach gospodarowania odpadami. Wśród nich wyszczególniony jest Region Chełm, na terenie którego ma byd utworzony Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych w m. Srebrzyszcze. Wyposażenie ZZO oraz stosowane w nim technologie muszą gwarantowad realizację zakładanych dla województwa lubelskiego celów w zakresie gospodarowania odpadami oraz spełniad kryteria najlepszej dostępnej techniki (BAT). Plan Gospodarki odpadami dla Powiatu Chełmskiego na lata 2009-20013 - aktualizacja Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego na lata 2009- 2016 jest opisem zamierzeo mających na celu poprawę sytuacji w środowisku związanej z gospodarką odpadami. Celem Planu jest wybór i wskazanie optymalnej drogi postępowania w zakresie gospodarki odpadami, a w szczególności odpadami komunalnymi powstającymi na terenie powiatu. Istotnym aspektem opracowania Planu jest przedstawienie proponowanego dla całego powiatu systemu gospodarki odpadami, którego budowa możliwa jest poprzez realizację poszczególnych zadao strategicznych. Przedstawione cele i działania są zgodne z obowiązującym ustawodawstwem z analizowanej dziedziny oraz kierunkiem działao określonym w Polityce Ekologicznej Paostwa, Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego. W oparciu o wyniki analiz stanu istniejącego i prognozowanych zmian opracowano plan działao i wytyczono zadania strategiczne. Skuteczna realizacja tych zadao umożliwi spełnienie obowiązujących i przewidywanych wymogów prawnych, uporządkowanie gospodarki odpadami, zmniejszenie ilości odpadów kierowanych do deponowania, zwiększenie odzysku surowców wtórnych oraz poprawę jakości środowiska na analizowanym terenie. Charakterystyka analizowanego obszaru ma na celu wskazanie stanu istniejącego pod względem demograficznym, gospodarczym, społecznym oraz przyrodniczym, mającego wpływ na rodzaj planowanego systemu gospodarki odpadami. Na podstawie analizy obecnego systemu gospodarki odpadami w Powiecie należy w okresie kolejnych lat podjąd działania w celu udoskonalenia jego kluczowych elementów: . Zwiększenia kontroli i egzekwowania realizacji zapisów i wydawanych decyzji w zakresie gospodarki odpadami, a także doskonalenie baz danych ilości i jakości odpadów. . Kontynuowania współpracy gmin z Związkiem Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej oraz gminami sąsiednich powiatów w celu rozwiązao regionalnych prowadzących do zintegrowanego systemu gospodarowania odpadami,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 71 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
. Rekultywacji zamkniętych składowisk, a następnie monitoringu zamkniętych składowisk . Promowania korzyści wynikających z selektywnej zbiórki odpadów w tym szczególnie odpadów opakowaniowych i ulegających biodegradacji, oraz rozwój edukacji ekologicznej także wśród dorosłych mieszkaoców Powiatu. . Rozwoju systemów selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, a także odpadów elektrycznych i elektronicznych. . Podjęcia działao mających na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko instalacji unieszkodliwiania odpadów komunalnych i niebezpiecznych na terenie Powiatu tj. składowisk odpadów innych niż niebezpieczne oraz „dzikich wysypisk”, . Zmiana w dalszym okresie, systemu organizacji zbiórki i utylizacji odpadów, który bazował będzie na Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. Celem analizy istniejącego stanu było wskazanie aktualnego postępowania w zakresie zorganizowanej gospodarki odpadami, a w szczególności odpadami komunalnymi. Miało to niewątpliwie znaczenie przy wyborze celów i zadao ujętych w dalszej, właściwej części Planu. W wyniku rozpoznania stanu istniejącego, można było prognozowad zmiany w horyzoncie czasowym krótko i długookresowym. Następnym elementem składowym Planu jest szczegółowe przedstawienie krótko i długookresowych celów i zadao wraz z harmonogramem ich realizacji. Następnie wskazano w Planie możliwości finansowania planowanych przedsięwzięd i źródła ich pozyskiwania. Zaprezentowano Ma to niewątpliwe znaczenie dla organów odpowiedzialnych za wprowadzenie „w życie” zapisów niniejszego Planu. Zaktualizowane Plany gospodarki odpadami dla powiatu Włodawskiego i powiatu Hrubieszowskiego nie zostały opublikowane. Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 2004 Pierwszy Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, został opracowany w 2004 r., a następnie zaopiniowany przez zarządy: województwa i powiatów, na których terenie położone są gminy oraz przyjęty przez rady gmin wchodzących w skład Związku. Uwzględniając założenia do planów gospodarki odpadami wyższego rzędu (wojewódzkiego i powiatowego) Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w zakresie funkcjonowania składowisk odpadów przyjął następujące uwarunkowania: W m. Srebrzyszcze realizowana budowa Zakładu Przetwarzania Odpadów z wykorzystaniem wybudowanego składowiska odpadów balastowych. W obszarze działania Związku przewiduje się funkcjonowanie składowiska odpadów w m. Srebrzyszcze. Składowisko to, po zaopatrzeniu w wymienioną w WPGO (Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami) infrastrukturę techniczną (uruchomieniu ZPOK), będzie przeznaczone do obsługi jednostek administracyjnych wchodzących w skład Związku, W ramach systemu gospodarki odpadami dla Związku, zgodnie z WPGO, powstanie infrastruktura do odzysku odpadów zbieranych selektywnie. Odpady nie nadające się do dalszego przerobu lub wykorzystania będą kierowane na istniejące składowisko i tam składowane jako odpady balastowe. W związku z wydłużeniem tras dojazdu do miejsca odzysku i składowania na terenie Związku mogą powstad stacje przeładunkowe odpadów przeznaczonych do składowania, Przewiduje się wykorzystanie energetyczne paliwa alternatywnego z odpadów w instalacji Cementowni „Chełm S.A.”
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 72 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
W sprawozdaniach z realizacji planu gospodarki odpadami, za lata 2004-2006 i 2007-2008 stwierdzono, że plan gospodarki odpadami realizowany był w niewielkim stopniu. Główną przyczyną było opóźnienie terminu wybudowania ZPOK w Srebrzyszczu oraz brak środków finansowych na realizację wyznaczonych w planie gospodarki odpadami zadao. Na aktualnym obszarze działania Związku do połowy roku 2007 funkcjonowało 13 składowisk odpadów komunalnych. Z dniem 30 czerwca 2007 r. w wyniku realizacji decyzji Starosty Powiatu Chełmskiego gminne składowiska odpadów komunalnych dla gmin: Kamieo, Dubienka, Leśniowice, Wojsławice, Białopole, Wierzbica, Żmudź i m. Rejowiec Fabr. zostały wyłączone z eksploatacji. Po tym terminie odpady komunalne z ich terenu odbierane są przez upoważnionych odbiorców i składowane na funkcjonujące składowiska. Podobny tryb postępowania z wytworzonymi odpadami występuje na terenie gmin: Chełm, Rejowiec Fabryczny, Siedliszcze, Rejowiec i Hrubieszów, które nie posiadają własnych składowisk odpadów komunalnych lub ich składowiska zostały wyłączone z eksploatacji w latach wcześniejszych. Największym składowiskiem przyjmującym odpady z obszaru ZKGZCH jest składowisko w Srebrzyszczu (gm. Chełm), obsługujące przede wszystkim miasto i gminę Chełm. Dwa gminne wysypiska zlokalizowane w Malinówce (gm. Sawin) i w Rudce (gm. Ruda- Huta) po realizacji programów dostosowawczych eksploatowane będą do roku 2014. Natomiast gminne składowiska odpadów komunalnych dla gmin Uchanie i Wola Uhruska przewidziane są do wyłączenia z eksploatacji z koocem roku 2009. Uwzględniając założenia do planów gospodarki odpadami wyższego rzędu (wojewódzkiego i powiatowych) Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w zakresie funkcjonowania składowisk odpadów przyjął następujące uwarunkowania: - w obszarze działania Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przewiduje się funkcjonowanie składowiska odpadów w m. Srebrzyszcze. Składowisko to, po zaopatrzeniu w wymienioną w WPGO infrastrukturę techniczną, będzie przeznaczone do obsługi jednostek administracyjnych wchodzących w skład Związku, - w ramach systemu gospodarki odpadami dla Związku zgodnie z WPGO powstanie infrastruktura do odzysku odpadów zbieranych selektywnie. Odpady nie nadające się do dalszego przerobu lub wykorzystania będą kierowane na nowo wybudowaną nieckę odpadów balastowych. W WPGO dla regionu Chełma nie przewiduje się lokalizacji stacji przeładunkowych odpadów przeznaczonych do składowania, - w m. Srebrzyszcze realizowana będzie budowa Zakładu Przetwarzania Odpadów z wykorzystaniem wybudowanego składowiska odpadów balastowych. Biorąc pod uwagę odległośd planowanej inwestycji oraz kompleksowośd infrastruktury technicznej istnieje możliwośd stworzenia wspólnego systemu gospodarki odpadami Związku. Wyposażenie ZPOK oraz stosowane w nim technologie muszą gwarantowad realizację zakładanych dla województwa lubelskiego celów w zakresie gospodarowania odpadami oraz spełniad kryteria najlepszej dostępnej techniki (BAT), - system zbierania odpadów na obszarze obsługiwanym przez ZPOK musi byd dostosowany do zastosowanych w nim technologii, - przewiduje się wykorzystanie energetyczne w Cementowni „Chełm S.A.” paliwa alternatywnego wytwarzanego z odpadów przyjmowanych przez ZPOK w Srebrzyszczu. W przedmiotowych sprawozdaniach podkreślono, że, do najistotniejszych uwarunkowao lokalnych rzutujących na kształt planowanej gospodarki odpadami komunalnymi na terenie Związku w chwili przyjmowania przedmiotowego planu były następujące fakty: - Spośród jedenastu składowisk eksploatowanych na obszarze projektu, aż osiem (w: Pawłowie, Strzelcach, Dubience, Strachosławiu, Leśniowicach, Władysławowie, Wojsławicach i Żmudzi) posiadało decyzje o zamknięciu i rekultywacji. Składowiska te zgodnie z wydanymi decyzjami administracyjnymi powinny byd zamknięte do 31 grudnia 2005 r. W wyniku zmiany terminu realizacji przedmiotowych decyzji Starosty Chełmskiego zamknięcie nastąpiło 30 czerwca 2007 r. Po
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 73 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
przystąpieniu do Związku w 2007 r. kolejnych czterech gmin wraz z dwoma funkcjonującymi składowiskami sytuacja w zakresie możliwości unieszkodliwiania odpadów komunalnych poprzez ich składowanie nie uległa istotnej zmianie z uwagi na możliwośd dalszej eksploatacji tych składowisk do kooca 2009 r. Największe w regionie składowisko w Srebrzyszczu, posiada ważną do 31.12.2009 r. decyzję Urzędu Marszałkowskiego: PZ 1/2008 z dnia 7.04.2008 r. Po roku 2009 na terenie działania Związku będą mogły byd eksploatowane składowiska gminne: w Sawinie i Rudzie- Hucie o pojemności nie przekraczającej 65.000 m3 oraz składowisko odpadów balastowych przy ZPOK w Srebrzyszczu. - Obszar Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej (ZKGZCH) leży w granicach zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407. Zgodnie z przepisami, które weszły w życie w 2003 roku, w granicach zbiornika nie ma możliwości budowy nowych składowisk. Wskazuje to na koniecznośd wyboru technologii przetwarzania odpadów, która pozwoli zminimalizowad ilośd odpadów przewidywanych do składowania, tak aby jak najdłużej eksploatowad zbudowane już składowisko balastu. - Istnieje pilna potrzeba podjęcia działao organizacyjnych i technicznych dla objęcia wszystkich mieszkaoców z terenu Związku selektywną zbiórką odpadów. Selektywna zbiórka odpadów wymaga stworzenia zaplecza technicznego, gdzie zebrane odpady mogłyby byd przetwarzane i doczyszczane. Brak takiego zaplecza jest szczególnie dotkliwy wobec wymagao przepisów, które nakazują w najbliższych latach zbieranie selektywnie następujących strumieni odpadów: wielkogabarytowe, budowlane, biodegradowalne, surowcowe oraz odpady niebezpieczne ze strumienia odpadów komunalnych. Analizując powyższe należy stwierdzid, że na przestrzeni lat 2007– 2008 nie osiągnięto istotnego postępu w zakresie rozwiązywania problemów związanych z odbiorem i gospodarowaniem wytworzonymi na terenie Związku odpadami komunalnymi. Spowodowane to było w głównej mierze faktem opóźnienia w pozyskaniu środków pomocowych niezbędnych do realizacji przedmiotowych zadao. Dopiero we wrześniu 2006 r. wniosek pt. „Zakład przetwarzania odpadów regionu Chełma i rekultywacja 9 składowisk odpadów” został, po spełnieniu wszelkich wymaganych dokumentów i pozwoleo zarejestrowany w Komisji Europejskiej do finansowego wsparcia w ramach Funduszu Spójności. Przyjęty plan gospodarki odpadami zakładał w roku 2008 uruchomienie w m. Srebrzyszcze Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych. Dlatego też, w celu zapewnienia możliwości dalszego składowania odpadów komunalnych na istniejących gminnych składowiskach, poszczególne jednostki samorządu terytorialnego uzyskały na podstawie art. 155 i 104 kpa od Starosty Chełmskiego decyzje o przedłużeniu terminu zamknięcia tych obiektów do 30.06.2007r. Z uwagi na przesunięcie terminu realizacji ZPOK na rok 2009 gminy, na terenie których zamknięto składowiska przekazują odpady na funkcjonujących jeszcze legalnie składowiska. Na podstawie powyższej analizy sformułowano istotny wniosek: - dla gospodarki odpadami komunalnymi na obszarze działania Związku niezwykle istotny jest fakt, iż składowiska (w Uchaniach, Bytyniu, Horodle i Srebrzyszczu) nie spełniające wymagao dyrektywy o składowaniu odpadów 31/99 EC i warunków rozporządzenia Ministra Środowiska definiującego standardy lokalizacji, budowy, eksploatacji i zamknięcia składowisk (Dz. U. 03.61.549) będą musiały byd zamknięte do kooca 2009 r. Dlatego też sygnatariusze Związku muszą już w chwili obecnej bezwzględnie określid w perspektywie czasu pozostałego do wykonania ZPOK w Srebrzyszczu strategię gospodarowania tymi odpadami. Powyższe uwarunkowania należy bezwzględnie uwzględnid w nowelizacji planu gospodarki odpadami dla Związku. W latach 2004 – 2009 zmienił się również w sposób istotny teren objęty planem z uwagi na zwiększenie się liczby członków ZKGZCH z 14 do 20 jednostek samorządu terytorialnego. W związku z powyższym w sposób istotny zmieniła się liczba ludności objętych wspólną organizacją gospodarki odpadami komunalnymi ze 137 769 w roku 2004 do 171 952 ludzi w roku 2009 oraz teren działania Związku, którego zakres obejmuje obecnie cały powiat chełmski, 3 gminy (Hrubieszów, Horodło i Uchanie) z powiatu hrubieszowskiego oraz jedną gminę (Wola Uhruska) z powiatu włodawskiego. W Planie gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011 gmina Horodło zakwalifikowana została do
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 74 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
regionu gospodarowania odpadami i Zakładu Zagospodarowania Odpadów Mircze-Rogóźno. Jednak biorąc pod uwagę fakt, że realizacja Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu jest w dużym stopniu zawansowania gmina zdecydowała o przystąpieniu do ZKGZCH. Analizując sytuację na obszarze projektu należy stwierdzid, że tylko realizacja ZPOK w Srebrzyszczu pozwoli na osiąganie efektów ekologicznych wymaganych przez KPGO oraz odpowiednie plany niższych szczebli. Wymagane efekty ekologiczne zostaną osiągnięte z chwilą uruchomienia Zakładu. Do czasu uruchomienia ZPOK Srebrzyszcze działania prowadzone na obszarze projektu będą koncentrowad się na rozwijaniu zbiorki odpadów (surowcowych, zmieszanych i innych rodzajów wymaganych przepisami), tak, żeby w roku 2010 w momencie uruchomienia ZPOK, obsługą była objęta cała populacja. Ten wymóg jest priorytetowym zadaniem wszystkich szczebli i w tym kierunku do czasu realizacji ZPOK będą koncentrowały się działania gmin zrzeszonych w Związku Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej. 4. Aktualny stan gospodarki odpadami na terenie ZKGZCH.
4.1. Wprowadzenie.
Podczas tworzenia aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla ZKGZCH wykorzystano następujące źródła danych: . Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 . Plan Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego na lata 2011 . Studium Wykonalności dla Projektu ubiegającego się o dofinansowanie w ramach Funduszu Spójności: Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów . Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego na lata 2009-2013 . Plan Gospodarki Odpadami dla m. Chełm na lata 2009-2013 z perspektywą do 2013 r. . Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Uchanie – aktualizacja- 2008 . Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Chełm 2004 r. . Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Dorohusk 2012 . Plan Gospodarki Odpadami dla Gminy Horodło – aktualizacja - 2008 . Sprawozdanie z realizacji Planu Gospodarki Odpadami ZKGZCH na lata 2004-2006 i 2007-2008. . Dane Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Lublinie (WIOŚ) . Dane z Urzędu Marszałkowskiego w Lublinie . Dane od podmiotów zajmujących się gospodarką odpadami . Wydane decyzje administracyjne w zakresie gospodarki odpadami wraz z wnioskami o ich wydanie. . Informacje z „Raportu o stanie środowiska Województwa Lubelskiego w roku 2008. . Rocznik statystyczny województwa lubelskiego. Urząd Statystyczny w Lublinie, Lublin, 2008. . Informacje z PGO Sp. z o.o. Chełmie. . Sprawozdanie z realizacji Planu gospodarki odpadami dla miasta Chełm. . Sprawozdanie z realizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Uchanie. . Ankietyzacja gmin za lata 2007- 2008.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 75 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.2. Aktualny stan realizacji zadao z zakresu gospodarki odpadami.
4.2.1 Stan formalno – prawny (prawo miejscowe) w zakresie zasad gospodarowania odpadami komunalnymi na terenie gmin w obrębie działania Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej przedstawia poniższa tabela.
Tabela 3 Aktualny stan formalno-prawny
L.p. Nazwa gminy Nr uchwały Rady Gminy w Nr uchwały Rady Gminy w Akt prawny określający sprawie przyjęcia sprawie przyjęcia wymagania dla gminnego planu regulaminu utrzymania przedsiębiorców gospodarki odpadami czystości i porządku na ubiegających się o Data podjęcia uchwały terenie gminy Data uzyskanie zezwolenia na podjęcia uchwały odbieranie nieczystości? -data i nr m. Chełm XVII/185/04 XL/492/06 Zarządzenie NR 115/07 1. 31 marca 2004 r. 7 czerwca 2006 r. Prezydenta Miasta Chełm 29 maja 2007r. m. Rejowiec Fabr. Nr XXX/143/05 Nr XLVII/208/06 Zarządzenie Burmistrza 28 lutego 2005 r. 26 czerwca 2006 r. Miasta Rejowiec Fabryczny 2. Nr 31/RG/2008 03.07.2008 r. Białopole Nr XIX/94/05 XXVIII/143/06 Zarządzenie Nr 7/2008 3. Wójta Gminy Białopole 18 marca 2005 28 kwietnia 2006 r. 10 marca 2008 r. Chełm XXIV/140/2004 VII/43/2007 z dnia 29 Zarządzenie Wójta Gminy marca 2007 r. i Chełm z dnia 26 24 listopada 2004 XIV/80/2007 w sprawie października 2007 roku przejęcia zmian w oraz zmiana z 21 listopada 4. „Regulaminie utrzymania 2007 roku Zarządzenie czystości i porządku na Wójta Gminy Chełm terenie Gminy Chełm” zmieniające poprzednie z dnia 22 listopada 2007 zarządzenie
Dorohusk uchwała Rady Gminy z 5. 16.11.2001r
Dubienka Nr XXXIII/152/2004 Nr LXII/250/06 Zarządzenie Nr 55/2007 5. Wójta Gminy Dubienka 20 grudnia 2004 r. 24 października 2006 r. 6 sierpnia 2007 r. Hrubieszów Nr XVI/110/2004 Nr XXV/188/2006 Zarządzenie Nr 12/2006 6. Wójta Gminy Hrubieszów 30.12.2004 r. 27.02.2006 r. 21 marca 2006 r. Horodło Nr XXV/120/2005 z dnia Uchwała nr 30 marca 2005 r. XXXIV/174/2006 z dnia 20.06.2006 r.
Kamieo Nr XXII/110/2005 Nr XXXIII/165/2006 Zarządzenie Nr 18/2006 7. Wójta Gminy Kamieo 17 18 lutego 2005 r. 19 maja 2006 r. sierpnia 2006 r.
8. Leśniowice Nr XVII/84/04 Nr IV/25/07 -
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 76 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
L.p. Nazwa gminy Nr uchwały Rady Gminy w Nr uchwały Rady Gminy w Akt prawny określający sprawie przyjęcia sprawie przyjęcia wymagania dla gminnego planu regulaminu utrzymania przedsiębiorców gospodarki odpadami czystości i porządku na ubiegających się o Data podjęcia uchwały terenie gminy Data uzyskanie zezwolenia na podjęcia uchwały odbieranie nieczystości? -data i nr 26 listopada 2004 r. 1 marca 2007 r.
Rejowiec Fabr. - Nr XXXIV/194/06 Zarządzenie Wójta Gminy 9. 23 marca 2006 r. nr 25/06 z dnia 13 lipca 2006 r. Rejowiec Nr XXX/178/2005 Nr XXXVI/214/2006 Zarządzenie Wójta Gminy 10. 29.09.2005r 27 kwietnia 2006 r. nr 17/06 z 17 maja 2006 r.
Ruda Huta Nr XXXVI/145/2005 NR VI/37/2007 Zarządzenie Nr 40/2006 11. 29 czerwca 2005 r. 27 kwietnia 2007 r. Wójta Gminy Ruda-Huta 18 października 2006 r. Sawin Nr XIX/115/04 Nr XVIII/109/08 Decyzja Nr 1/2007 Wójta Gminy Sawin z dnia 12. 29 listopada 2004 r. 20 listopada 2008 r. 16.kwietnia 2007 r.
Siedliszcze Nr XXI/129/05 Nr XXXV/204/2006 13. - 9 lutego 2005r 25 października 2006 r.
Uchanie Nr XVIII/129/2005 Uchwała nr XXVI/170/2005 - 14. 1 marca 2005 r. 22 grudnia 2005 r.
Wierzbica Nr XXIV-137/05 Uchwała Nr XXI-95/08 Decyzja Nr 7610/09/06 z 15. 30 października 2008 r. dnia 28.06.2006 r. 29 kwietnia 2005 r.
Wojsławice Nr XXIX/96/2005 Nr XLVIII/159/2006 Zarządzenie Wójta Gminy 16. 23 lutego 2005 r. 27 września 2006 r. Nr 34/2007 z dnia 14 grudnia 2007 r. Wola Uhruska Nr XXII/128/2005 Nr XXXII/185/2006 Zarządzenie Wójta Gminy 17. 24 marca 2005 r. 20.kwietnia.2006 r. Nr 61/2006 z dnia 27.09.2006 r. Żmudź Nr XXIV/116/2005 Nr XXXVI/186/2006 - 18. 17 lutego 2005 r. 12 czerwca 2006 r.
Gminy wchodzące w skład Związku realizują zadania w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi w oparciu o wspólny Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej lub swoje własne gminne plany (Dorohusk, Hrubieszów, Uchanie i Wola Uhruska) oraz uchwał poszczególnych rad gmin w sprawie zatwierdzenia regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 77 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.2.2. Edukacja ekologiczna w zakresie gospodarki odpadami. ZKGZCH realizował zadana z zakresu edukacji ekologicznej uwzględniając dwa jej rodzaje: formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na wszystkich szczeblach kształcenia, nieformalną, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej, jest organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym i odbywa się poprzez organizowane imprezy, konkursy i wycieczki. Działania proekologiczne i edukacyjne w mieście Chełmie wspierano m.in. przez dotowanie organizacji działających na rzecz środowiska. W roku 2007 ze środków miejskiego funduszu ochrony środowiska przekazano dotację 17 placówkom na łączną kwotę 23 600 złotych, a w roku 2008 dotowano 23 placówki na kwotę 39 759 złotych.
Tabela 4 Lista zadao, które otrzymały wsparcie finansowe ze środków gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej jednostek oświatowych, oświatowo-wychowawczych i placówek kultury na terenie miasta Chełma w latach 2007 – 2008.
Kwota dotacji *zł+ Lp. Nazwa jednostki Nazwa zadania 2007 2008 1 Miejski Ośrodek Pomocy "Ziemia – domem nas wszystkich" 800,- Rodzinie 2 Miejski Ośrodek Sportu Odnowienie i utrzymanie szlaku 1 200,- i Rekreacji turystycznego: "Szlakiem chełmskich pomników przyrody" popularyzującego atrakcje przyrodnicze Chełma. 3 Zespół Wychowania VII Wojewódzki Międzyośrodkowy 3 200,- i Pomocy Psychologiczno- Konkurs Wiedzy Ekologicznej Pedagogicznej Nr 1 4 Zespół Wychowania i Zaprojektowanie i stworzenie 2 000,- Pomocy Psychologiczno- ogrodu przyszkolnego Pedagogicznej Nr 1 5 Chełmskie Centrum Pomocy "Ziemia planetą życia" 1 100,- Dziecku i Rodzinie 6 Chełmskie Centrum Pomocy "Przyrodolandia" 2 800,- Dziecku i Rodzinie “Przyrody uroda zdrowia nam doda” 2 100,- “Dla Ziemi – dla siebie” 2 100,- 7 Gimnazjum Nr 2 Edukacja ekologiczna propagująca 700,- 1 200,- wiedzę o stanie środowiska” 8 Muzeum Chełmskie Konserwacja i rekonstrukcja 1 100,- eksponatów zoologicznych 1. “Rośliny trujące”-wystawa 1 000,-
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 78 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Kwota dotacji *zł+ Lp. Nazwa jednostki Nazwa zadania 2007 2008 czasowa Konserwacja i rekonstrukcja 1 000,- eksponatów zoologicznych 9 Przedszkole Miejskie Nr 15 Zielona szkoła dla przedszkolaków 500,- 1 300,- 10 Przedszkole Miejskie Nr 13 “Wędrówka po Roztoczu” 1 200,- ul. Połaniecka 5, 11 Przedszkole Miejskie Nr 14 “Mały przyrodnik” 1 300,- ul. Roweckiego 4a, 12 Młodzieżowy Dom kultury Blok działao ekologicznych 1 600,- edukacyjnych – "To wszystko jest obok nas" 13 Zespół Wychowania i "Ekologia ponad wszystko – 700,- Pomocy Psychologiczno- motorem naszych działao" Pedagogicznej Nr 2 Projekt przyrodniczo-ekologicznej 1 300,- ścieżki dydaktycznej “Odkrywamy tajemnice roślin” Projekt edukacji ekologicznej dla 3 000,- uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych 14 Chełmski Dom Kultury Warsztaty plastyczno – ekologiczne 600,- dla dzieci i młodzieży Warsztaty plastyczno-ekologiczne 1 000,- dla dzieci i młodzieży 15 Zespół Szkół Ekologia wciąż jest modna. 800,- Ogólnokształcących Nr 1 Propagowanie idei ekologicznych i prozdrowotnych wśród młodzieży i w środowisku lokalnym Z ekologią na ty 1 800,- 16 Chełmska Biblioteka Edukacja ekologiczna w placówkach 1 700,- Publiczna Chełmskiej Biblioteki Publicznej Edukacja ekologiczna w placówkach 1 500,- Chełmskiej Biblioteki Publicznej 17 Zespół Szkół Edukacja ekologiczna w szkole 1 800,- Ogólnokształcących Nr 3 podstawowej i gimnazjum "Jestem zdrowy i śliczny, bo ekologiczny" “By Ziemia była piękna” 1 800,- 18 Zespół Szkół Budowlanych, Na tropach rodzinnej fauny i flory 1 500,- ul. Batorego 1,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 79 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Kwota dotacji *zł+ Lp. Nazwa jednostki Nazwa zadania 2007 2008 19 Zespół Szkół Zawodowych Rok 2008 – rokiem planety Ziemi 1 200,- Nr 4, ul. Reformacka 13, 20 Centrum Kształcenia “Zieleo chroniona i zabytkowa i jej 1 000,- Praktycznego, ul. wpływ na ochronę środowiska” Jagiellooska 29, 21 Centrum Kształcenia “By Ziemia pozostała czysta 1 200,- Ustawicznego, ul. Batorego i zasobna” 1, 22 ZSO Nr 6, ul. Powstaoców “Dla Ziemi – dla siebie” 1 500,- W-wy 10, 23 I Liceum Ogólnokształcące Bioróżnorodnośd Lubelszczyzny 900,-
Młodzież dla zrównoważonego 1 800,- rozwoju 24 Szkoła Podstawowa Nr 2 Terenowe zajęcia i ścieżki 859,- ul. Obłooska 51, edukacyjne na terenie Roztocza 25 Szkoła Podstawowa Nr 4 Wyjazd uczniów klas integracyjnych 1 700,- ul. Wyszyoskiego 15, na “Zieloną szkołę” 26 Szkoła Podstawowa Nr 5 Piątka chroni wody, segreguje śmieci 1 600,- ul. I Pułku Szwol. 1, i ekologicznie wychowuje dzieci. 27 Szkoła Podstawowa Nr 10 Środowisko wokół nas – "Małe kroki 2 100,- 1 800,- im. Ks. Jerzego Popiełuszki w dużej sprawie" 28 Szkoła Podstawowa Nr 11 Prowadzenie pozaprogramowej 1 500,- ul. Wolności 20, edukacji środowiskowej w SP 11 29 Miejski Ośrodek Sportu i Odnowienie i promocja “Szlaku 2 500,- Rekreacji, ul. Graniczna 2a chełmskich pomników przyrody” Razem 23 600 39 759
- W ramach edukacji ekologicznej organizowane były olimpiady wiedzy ekologicznej, imprezy edukacyjno– sportowo– integracyjne, warsztaty szkoleniowe, terenowe zajęcia dydaktyczne, wydawanie publikacji promujących edukacyjną działalnośd proekologiczną. - Radio BON–TON kontynuuje edukowanie radiosłuchaczy za pośrednictwem audycji radiowych i działalności praktycznej, m.in. podczas organizowanych imprez promujących przewodnie hasło "EKO- EDUKACJA w DOBRYM TONIE". - Znaczący udział w realizacji zadao edukacyjnych na terenie Chełma i gmin Związku miał również Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie, który corocznie w ramach dwóch edycji konkursu na zadania z zakresu edukacji ekologicznej wspierał finansowo zadania realizowane przez samorządy gminne, w tym placówki oświatowe oraz organizacje pożytku publicznego. - Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej kontynuował promowanie selektywnej zbiórki odpadów. W ramach tego zadania w roku 2007 wykonano: 1 tys. szt. kalendarzy, 6,5 tys. szt. długopisów, 100 szt.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 80 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
reklamówek poliestrowych z drewnianymi rączkami z nadrukiem, 1 tys. szt. reklamówek bawełnianych z nadrukiem oraz 3 tys. szt. zawieszek odblaskowych. Na wykonanie powyższych materiałów wydatkowano ok. 30 tys. zł. - W roku 2008 wykonano: 1,25 tys. szt. kalendarzy ściennych, 300 szt. reklamówek poliestrowych z drewnianymi rączkami, 1,6 tys. szt. reklamówek bawełnianych, 65 tys. szt. długopisów. Łącznie wydatkowano ok. 24 tys. zł. - W ramach prowadzonych działao w zakresie edukacji ekologicznej w Chełmie wyposażono 14 przedszkoli w pojemniki tzw. „trojaki” do selektywnej zbiórki odpadów, natomiast do 28 placówek oświatowo- wychowawczych przekazano po 3 pojemniki poj. 240 l, dostosowanych kolorystyką do zbieranego asortymentu odpadów. W latach 2007 – 2008 kontynuowano w Chełmie w przedszkolach i szkołach Akcje „Sprzątanie Świata”. Coroczne Akcje prowadzone były z uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów. W tym celu placówki wyposażane były w opisane i kolorystycznie dostosowane do zbieranego asortymentu worki. W roku 2007 w Akcji uczestniczyło 5 660 osób z 25 szkół oraz 1710 dzieci z 13 przedszkoli. W wyniku Akcji „Sprzątanie Świata – Polska 2007” zebrano 10,2 Mg odpadów zmieszanych,1,3 Mg makulatury, 2,1 Mg szkła oraz 1,03 Mg odpadów tworzyw sztucznych. W sumie zebrano 14,63 Mg odpadów. W roku 2008 w Akcji uczestniczyło 4800 osób z 25 szkół oraz 1320 dzieci z 12 przedszkoli. W wyniku Akcji „Sprzątanie Świata – Polska 2008” zebrano 12,1 Mg odpadów zmieszanych, 1,15 Mg makulatury, 1,95 Mg szkła oraz 0,98 Mg odpadów tworzyw sztucznych. W sumie zebrano 16,18 Mg odpadów. Gmina Chełm Wprowadzenie na terenie gminy w 2008 r. selektywnej zbiorki odpadów (papier i tektura, szkło, tworzywa sztuczne i aluminium) i wyposażenie mieszkaoców w zestawy worków polietylenowych o pojemności 120 l oraz pojemniki 240l na odpady komunalne wymagało wcześniejszego przeprowadzenia akcji edukacyjnych, tj.: - zebrania z decydentami, tj. sołtysami i radnymi gminy celem zapoznania z zasadami funkcjonowania systemu, - zorganizowanie wyjazdu terenowego radnych gminy celem zapoznania z systemem gospodarowania odpadami do Lublina do Zakładu KOM-ECO - wykonanie i rozwieszenie na tablicach ogłoszeo oraz innych punktach zwyczajowo przyjętych plakatów informacyjnych i harmonogramów odbioru odpadów, - rozdysponowanie wśród mieszkaoców ulotek informujących o wprowadzeniu i zasadach systemu selektywnej zbiorki odpadów, łącznie z harmonogramami ich odbioru, - informowanie mieszkaoców o wprowadzeniu systemu i zasadach jego funkcjonowania podczas zebrao wiejskich, - prelekcje w szkołach dotyczące selektywnej zbiórki odpadów w systemie workowym, - wykorzystanie worków do selektywnej zbiórki podczas akcji Sprzątanie Świata 2008. - Kreowanie proekologicznych postaw w szkołach poprzez: - sadzenie drzewek na terenie zbiorników retencyjnych Żółtaoce i Parypse przez uczniów Szkół w Żółtaocach i Stawie, - współfinansowanie akcji Sprzątanie świata - Liczne prelekcje, programy edukacyjne i konkursy o tematyce ekologicznej realizowane w szkołach. (Szkoły z terenu gminy Chełm uczestniczą w wielu programach ekologicznych m.in. „XX Alert Ekologiczno-Zdrowotny”; „Szkoła promująca zdrowie”, „Ze środowiskiem za pan brat”; „Tworzymy szkołę przyjazną środowisku”; „Trzymaj formę”. Uczniowie szkół chętnie uczestniczą w konkursach
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 81 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
o tematyce ekologicznej jak również wycieczkach promujących przyrodę, uczestniczą w Zielonych szkołach oraz redagują gazetki ekologiczne, przygotowują wystawy, plakaty. - Organizowanie przez GOK m. in. konkursów promujących walory przyrodnicze gminy. - Współpraca z ekologicznymi organizacjami działającymi na terenie Związku, tj. Lokalną Akcję na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej oraz Zespół Parków Krajobrazowych Polesia z/s w Chełmie przy prowadzeniu edukacji ekologicznej w szkołach. Gmina Wierzbica - W roku 2007 odbyły się eliminacje gminne konkursu „Ekologicznie poproszę”, zorganizowano obchody Światowego Dnia Wody, prelekcję doc. Grzywaczewskiego z Katedry Zoologii Akademii Rolniczej w Lublinie pt.” Ptaki lasów” połączoną z rozpoznawaniem ptaków zamieszkałych okolice po głosie i wyglądzie. Realizowano projektu „Mali ornitolodzy” w tym zakresie obserwowano ptaki w terenie (zakup lornetek i atlasów), w efekcie tych działao powstał album „Skrzydlaci przyjaciele Wierzbicy”. Zorganizowano obchody Dnia Ziemi- częśd artystyczna połączona ze sprzedażą kwiatów doniczkowych wyhodowanych przez uczniów i Festiwal Piosenki Przyrodniczej „Tobie Ziemio zaśpiewad chcę” z udziałem uczniów i opiekunów z Bezku, Rudy- Huty, Sielca i Wierzbicy. Uczestniczono w konkursach: - Ekologicznym ”Z przyrodą za pan brat”, - plastycznym „Ptaki chronione”, „Pszczoła w środowisku naturalnym”, „Las moim przyjacielem i fotograficznego Las wiosną”, - wiedzy nt. „Pszczoła w środowisku naturalnym i życiu człowieka” - Ogólnopolskim Konkursie „Czysty las” W roku 2008 odbyły się: - akcja Sprzątanie Świata, - cykliczny konkurs recytatorski „Przyroda wierszem malowana” i gminny konkurs plastyczny „Jesienne drzewo” - ogólnopolski konkursu „Eko-planeta”, - IV edycja ogólnopolskiego konkursu „Czysty las” organizowanego przez Towarzystwo Przyjaciół Lasu - konkurs „To nasza wspólna rzecz”, - eliminacje powiatowe i ogólnopolskie konkursu o Poleskim Parku Narodowym, - warsztaty w Nadleśnictwie Chełm, - 21 kwietnia2008 zorganizowano gminny Festiwal Piosenki Przyrodniczej „Tobie Ziemio zaśpiewad chcę”, organizowany dzięki dofinansowaniu z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska. Ponadto: - uczestniczono w leśnych warsztatach- poznanie pracy leśnika i sadzenie drzew, - grupa uczniów przygotowywała album na Ogólnopolski konkurs organizowany przez Zarząd Okręgu LOP w Chełmie „Mój las”, - obchodzono Europejski Tydzieo Leśny 20-24X fotografując piękno naszych lasów, - przeprowadzono V edycję konkursu recytatorskiego ”Przyroda wierszem malowana”, - zorganizowano konkurs plastyczny ”Grzyby trujące i jadalne”,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 82 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- uczestniczono w ogólnopolskiej akcji ‘Choinka nadziei” organizowanej przez fundację ekologiczną ARKA pod patronatem Lasów Paostwowych, - stałe prowadzono szkolną kronikę LOP oraz przygotowywanie materiałów na tablicę LOP - 27 listopada2008 uczestniczono w zorganizowanej przez LOP Zarząd Okręgu przy współpracy z Paostwową Wyższą Szkołą Zawodową w Chełmie konferencji popularnonaukową” Edukacja ekologiczna w ochronie przyrody” z okazji obchodów 80-lecia LOP. Członkowie koła LOP w Wierzbicy wraz z opiekunami na tę okazję przygotowali główną dekorację, wystawę o pracy koła, prezentację prac, plakatów, albumów i kronik. Ponadto uczniowie szkoły w Wierzbicy przygotowali częśd artystyczną. Gmina Uchanie - organizowano programy edukacyjne i konkursy z dziedmi i młodzieżą, - rozpowszechniono ulotki na temat selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, m.in. podczas zebrao wiejskich. Gmina Hrubieszów - sprawy związane z prawidłową gospodarką odpadami omawiano na zebraniach wiejskich, Gmina Dubienka - W zakresie edukacji ekologicznej ściśle współpracowano z placówkami oświatowymi i jednostkami kultury z terenu gminy, w mniejszym zakresie z ZPKP w Chełmie. - W placówkach szkolnych organizowano zajęcia i konkursy z zakresu edukacji ekologicznej, dla szerszego grona uczestników- imprezy plenerowe (np. Biegi Ekologiczne). - Pracownik Urzędu Gminy odpowiedzialnego za gospodarkę odpadami uczestniczył w szkoleniach i wyjazdach edukacyjnych. Gmina Kamieo - Przeprowadzono zajęcia edukacyjnych dla dzieci i młodzieży szkolnej na terenie Gminnej Oczyszczalni Ścieków w Kamieniu. Wspierano ekologiczne działania szkół poprzez finansowanie Dnia Ziemi połączonego z licznymi konkursami (fotograficznymi, plastycznymi, recytatorskimi, muzycznymi, małych form scenicznych) dla dzieci i młodzieży ze wszystkich szkół z terenu gminy oraz innych konkursów o tematyce ekologicznej. - Organizowano liczne prelekcje, programy edukacyjne i konkursy o tematyce ekologicznej w szkołach. Gmina Rejowiec - Prowadzono akcję edukacyjno– informacyjną w zakresie gospodarki odpadami, dotyczącą min. selektywnej zbiórki odpadów, obowiązków właścicieli nieruchomości wynikających z ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w miesięczniku samorządowym OKSZA. - W szkołach prowadzono zajęcia edukacyjne w zakresie ochrony środowiska przed odpadami /ścieżki ekologiczne/. Gmina Siedliszcze - zorganizowano akcję „Sprzątanie świata”, pracownicy gminy uczestniczyli w szkoleniach zewnętrznych z zakresu gospodarowania odpadami. Gmina Wola Uhruska - Działania edukacyjne podejmowane są w placówkach oświatowych na terenie gminy i obejmują edukację ekologiczną oraz uczestnictwo dzieci i młodzieży w różnych akcjach, np. Sprzątanie Świata, Dzieo Ziemi.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 83 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- Wywieszane były plakaty i rozpropagowane ulotki dotyczące postępowania z wyrobami zawierającymi azbest. Prowadzenie edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży to najważniejszy segment działao edukacyjnych. Dzięki wyrobieniu u nich nawyków właściwego postępowania w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska można się spodziewad, że przewidywane do realizacji inwestycje i związane z tym zmiany w postępowaniu z odpadami będą znajdowały w przyszłości przyzwolenie społeczeostwa. Dzieci i młodzież stają się swoistym strażnikiem treści ekologicznych w swoich rodzinach. „Upominają” i nakłaniają rodziców do właściwego postępowania z odpadami powstającymi w gospodarstwie domowym Ogólnie celem programu edukacji ekologicznej jest wykształcenie wśród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowao w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez: - realizację polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej zbiórki odpadów i przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we własnym domu, - świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam), - przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych, - wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadających opakowanie łatwo ulegające całkowitej degradacji lub nadające się do utylizacji, - rozpowszechnienie wiedzy, dotyczącej możliwości powtórnego wykorzystania odpadów (recykling) oraz wynikających z tego korzyści ekonomicznych, - wskazywanie konkretnych działao poprawiających efektywnośd gospodarki odpadami.
4.3. Odpady komunalne. W rozumieniu ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 z późn. zm.) pojęciem odpady komunalne określa się odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Z powyższej definicji wynika, że źródłami powstawania odpadów komunalnych są: gospodarstwa domowe, obiekty handlowe, usługowe i produkcyjne, instytucje, urzędy, szkoły, placówki kulturalno - oświatowe i podmioty gospodarcze. W gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury powstają typowe rodzaje odpadów(odpady domowe i podobne do domowych) takie jak: - Odpady organiczne (pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i inne), - Papier i tektura, - Tworzywa sztuczne, - Materiały tekstylne, - Metale, - Odpady mineralne. W skład strumienia odpadów komunalnych wchodzą również odpady wielkogabarytowe, odpady z pielęgnacji terenów zielonych, odpady z oczyszczania ulic i placów, częśd odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych. Odpady komunalne pochodzące z gospodarstw domowych zawierają także odpady niebezpieczne, takie jak: przeterminowane lekarstwa, zużyte baterie, akumulatory, świetlówki, termometry rtęciowe, zużyte rozpuszczalniki, smary oraz opakowania i resztki substancji chemicznych i środków ochrony roślin. Sytuacja w zakresie unieszkodliwiania odpadów komunalnych na terenie poszczególnych miast i gmin Związku na przestrzeni lat 2007– 2008 nie uległa istotnym zmianom. W dalszym ciągu prawie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 84 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
wszystkie odpady komunalne odbierane od wytwórców na obszarze projektu są unieszkodliwiane na składowiskach odpadów. W sposób zasadniczy nie zmieniła się w poszczególnych jednostkach administracyjnych wchodzących w skład Związku, za wyjątkiem Chełma, globalna ilośd odpadów komunalnych w skali roku odbieranych od wytwórców, kierowana na składowiska. Związane to jest z faktem, że w dalszym ciągu nie wszyscy mieszkaocy gmin na terenie działania Związku zostali objęci zorganizowanym systemem odbioru odpadów komunalnych jak również z faktu braku dokładnego rejestru odbieranych odpadów. Ilośd zawartych umów pomiędzy indywidualnymi wytwórcami a podmiotami upoważnionymi do odbioru odpadów komunalnych jest różna w poszczególnych gminach wchodzących w skład Związku. W porównaniu do okresu objętego pierwszym sprawozdaniem z realizacji Planu system zorganizowanego odbioru odpadów komunalnych na terenach wiejskich mimo napotykanych trudności i oporów rozwija się, a ilośd zawieranych umów na odbiór odpadów komunalnych od wytwórców indywidualnych zwiększa się.
4.3.1 Przyjęta metodologia do oszacowania wskaźników nagromadzenia oraz morfologii odpadów powstających na terenie powiatu. Zbilansowane ilości odpadów komunalnych na podstawie informacji udzielonych przez firmy wywozowe, urzędy gmin itp. nie odzwierciedlają rzeczywistej ilości odpadów wytworzonych na terenie poszczególnych jednostek administracyjnych ZKGZCH. Z tego względu przedstawiono szacunkowe ilości odpadów komunalnych dla powiatu chełmskiego z uwzględnieniem ilości odpadów powstających w gminach miejskich i wiejskich na podstawie danych wskaźnikowych. Ponieważ na terenie gmin Powiatu Chełmskiego nie przeprowadzono dotychczas szczegółowych badao dotyczących morfologii powstających odpadów komunalnych, w opracowaniu tym posłużono się wskaźnikami literaturowymi i danym uzyskanymi z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010, Planu Gospodarki Odpadami dla województwa lubelskiego 2011 a także publikacji Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Na podstawie Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 ustalono procentowo skład morfologiczny odpadów komunalnych wraz ze źródłami wytwarzania, który przedstawiono w Tabeli 5. Ponadto przyjęto (na podstawie założeo autorów KPGO 2010), że w obiektach infrastruktury (uliczne kocze na śmieci, obiekty użyteczności publicznej i komercyjne, szkoły urzędy) wytwarza się ok. 1/3 (30 - 35%), ogółu odpadów wytwarzanych zarówno w miastach jak i na obszarach wiejskich. Poniżej przedstawiono procentowy frakcji morfologicznych, osobno dla terenów miejskich i wiejskich oraz obiektów infrastruktury.
Tabela 5 Procentowy skład morfologiczny niesegregowanych odpadów komunalnych (według KPGO 2010).
Gospodarstwa domowe Obiekty Strumieo odpadów komunalnych Miasto Wieś Infrastruktury % % % Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 33 18 10 Odpady zielone 2 4 2 Papier i tektura 20 12 27 Drewno 2 2 1 Odpady wielomateriałowe 4 3 18 Tworzywa sztuczne 14 12 18 Szkło 8 8 10 Metal 5 5 5 Tekstylia 1 1 3 Odpady mineralne 10 34 5 Odpady niebezpieczne 1 1 1 Razem 100 100 100 Źródło: Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 85 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Różnice zarówno ilości (masy) jak i składu morfologicznego odpadów komunalnych wytwarzanych przez gospodarstwa domowe na terenach miejskich i wiejskich, wynika z różnicy poziomu życia oraz faktu zagospodarowywania odpadów we własnym zakresie głownie na terenach wiejskich, m.in. w wyniku spalania odpadów w piecach domowych. Ilości odpadów opakowaniowych wytwarzanych przez obiekty infrastruktury (szkło, metale, tworzywa sztuczne, papier i tekturę, opakowania wielomateriałowe) zależą w głównej mierze od ilości podmiotów, gęstości zaludnienia a także charakteru prowadzonej działalności usługowej. Ilości wytworzonych odpadów komunalnych wyliczono za pomocą wskaźników generowania ilości odpadów komunalnych w kilogramach na mieszkaoca w ciągu jednego roku. Do prognozowania zmian w zakresie ilości wytwarzanych odpadów posłużyły wskaźniki opracowane przez Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach. Wskaźniki te powstały na podstawie wieloletnich badao i monitoringu wytwarzania odpadów w gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury na terenach wiejskich i miejskich. W wyliczeniach uwzględniono również dane uzyskane z Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami w Chełmie dot. Ilości odpadów komunalnych przyjętych do unieszkodliwienia w 2008 r. na składowisko odpadów w Srebrzyszczu. Przyjęto następujące założenia dotyczące ilości wytwarzanych odpadów komunalnych w ciągu roku w przeliczeniu na statystycznego mieszkaoca (kg/M/rok): - dla terenów miejskich (miasta poniżej 200 tyś mieszkaoców) - 325 kg/M/rok, w tym: 230 kg/M/rok odpadów pochodzących z gospodarstw domowych i 95 kg/M/rok pochodzących z obiektów infrastruktury; - dla terenów wiejskich - 170 kg/M/rok, w tym: 140 kg/M/rok odpadów pochodzących z gospodarstw domowych i 30 kg/M/rok pochodzących z obiektów infrastruktury. Liczbę mieszkaoców na terenach miejskich i wiejskich w poszczególnych gminach ZKGZCH przedstawia tabela
Tabela 6 Liczba mieszkaoców zamieszkujących jednostki terytorialne ZKGZCH (wg GUS-stan na koniec 2008 r.) L.p. Gmina Rodzaj Ludnośd 1. Chełm miejska 67702 2. Rejowiec Fabryczny miejska 4474 3. Białopole wiejska 3188 4. Chełm wiejska 12953 5. Dorohusk wiejska 6781 6. Dubienka wiejska 2604 7. Kamieo wiejska 4011 8. Leśniowice wiejska 3951 9. Rejowiec wiejska 6480 10. Rejowiec Fabryczny wiejska 4610 11. Ruda-Huta wiejska 4761 12. Sawin wiejska 5516 13. Siedliszcze wiejska 7002
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 86 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
14. Wierzbica wiejska 5304 15. Wojsławice wiejska 4197 16. Żmudź wiejska 3299 17. Wola Uhruska wiejska 4123 18. Horodło wiejska 5539 19. Hrubieszów wiejska 10613 20. Uchanie wiejska 4844 ZKGZCH ogółem 171952
4.3.2. Szacowana ilośd odpadów komunalnych wytworzonych na terenie poszczególnych jednostek terytorialnych ZKGZCH w roku 2008. Bazując na danych demograficznych z roku 2008, informacjach pochodzących z Krajowego Planu Gospodarki Odpadami 2010 oraz wskaźnikach Instytutu Terenów Uprzemysłowionych w Katowicach w poniższych tabelach zestawiono przybliżone ilości i skład morfologiczny odpadów wytwarzanych w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury w przeliczeniu na jednego mieszkaoca w ciągu roku.
Tabela 7 Szacunkowa ilośd i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaoca na terenie gmin miejskich ZKGZCH w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury.
Obszary miejskie Obiekty Strumieo odpadów komunalnych Gospodarstwa Razem Infrastruktury domowe [Kg/M] [Kg/M] [Kg/M] Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 75,9 9,5 85,4 Odpady zielone 4,6 1,9 6,5 Papier i tektura 46 25,65 71,65 Drewno 4,6 0,95 5,55 Odpady wielomateriałowe 9,2 17,1 26,3 Tworzywa sztuczne 32,2 17,1 49,3 Szkło 18,4 9,5 27,9 Metal 11,5 4,75 16,25 Tekstylia 2,3 2,85 5,15 Odpady mineralne 23 4,75 27,75 Odpady niebezpieczne 2,3 0,95 3,25 Razem 230 95 325
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 87 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 8 Szacunkowa ilośd i skład morfologiczny odpadów komunalnych wytwarzanych przez 1 mieszkaoca na terenie gmin wiejskich ZKGZCH w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury.
Obszary wiejskie Strumieo odpadów komunalnych Gospodarstwa domowe Obiekty Infrastruktury Razem [Kg/M] [Kg/M] [Kg/M] Odpady kuchenne ulegające 25,2 3 28,2 biodegradacji Odpady zielone 5,6 0,6 6,2 Papier i tektura 16,8 8,1 24,9 Drewno 2,8 0,3 3.1 Odpady wielomateriałowe 4,2 5,4 9,6 Tworzywa sztuczne 16,8 5,4 22.2 Szkło 11,2 3 14,2 Metal 7 1,5 8,5 Tekstylia 1,4 0,9 2,3 Odpady mineralne 47,6 1,5 49.1 Odpady niebezpieczne 1,4 0,3 1,7 Razem 140 30 170
Źródło: Opracowanie własne na podstawie wytycznych KPGO2010, GUS 2008 i IETU 2006
Tabela 9 Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r.
Obszary miejskie Strumieo odpadów komunalnych m. Chełm m. Rejowiec Fabryczny gospodarstwa obiekty gospodarstwa obiekty domowe infrastruktury domowe infrastruktury Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 5138,5 643,2 339,6 13,4 Odpady zielone 311,4 128,6 20,6 2,7 Papier i tektura 3114,3 1736,6 205,8 36,2 Drewno 311,4 64,3 20,6 1,3 Odpady wielomateriałowe 622,9 1157,7 41,1 24,2 Tworzywa sztuczne 2180,0 1157,7 144,1 24,2 Szkło 1245,7 643,2 82,3 13,4 Metal 778,6 321,6 51,5 6,7 Tekstylia 155,7 192,90 10,3 4,0 Odpady mineralne 1557,1 321,6 102,9 6,7 Odpady niebezpieczne 155,7 64,3 10,3 1,3 Razem 15571,3 6431,7 1029,1 425,0
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 88 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r. c.d. tab. 9.
Obszary wiejskie
g. Białopole g. Chełm g. Dorohusk g. Dubienka
Strumieo odpadów komunalnych
(Mg) (Mg) (Mg) (Mg)
obiekty obiekty obiekty obiekty
omowe(Mg)
infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury
gospodarstwa domowe(Mg) gospodarstwa domowe(Mg) gospodarstwa d gospodarstwa domowe(Mg)
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 80,3 9,6 326,4 38,8 170,9 20,3 65,6 7,8
Odpady zielone 17,9 1,9 72,5 7,8 38,0 4,1 14,6 1,6
Papier i tektura 53,6 25,8 217,6 104,9 113,9 54,9 43,7 21,1
Drewno 8,9 0,96 36,3 3,9 19,0 2,0 7,3 0,8
Odpady wielomateriałowe 13,4 17,2 54,4 69,9 28,5 36,6 10,9 14,1
Tworzywa sztuczne 53,6 17,2 217,6 69,9 113,9 36,6 43,7 14,1
Szkło 35,7 9,6 145,1 38,9 75,9 20,3 29,2 7,8
Metal 22,3 4,8 90,7 19,4 47,5 10,2 18,2 3,9
Tekstylia 4,5 2,9 18,1 11,7 9,5 6,1 3,6 2,3
Odpady mineralne 151,7 4,8 616,6 19,4 322,8 10,2 123,9 3,9
Odpady niebezpieczne 4,5 0,96 18,1 3,9 9,5 2,0 3,6 0,8
Razem 446,4 95,7 1813,4 388,5 949,4 203,4 364,3 78,2
Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r. c.d. tab. 9.
Obszary wiejskie g. Rejowiec g. Kamieo g. Leśniowice g. Rejowiec g. Ruda Huta Fabryczny
Strumieo odpadów
komunalnych a
(Mg) (Mg) (Mg) (Mg) (Mg)
obiekty obiekty obiekty obiekty obiekty
infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury
gospodarstw domowe(Mg) gospodarstwa domowe(Mg) gospodarstwa domowe(Mg) gospodarstwa domowe(Mg) gospodarstwa domowe(Mg) Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 101,1 12,0 99,6 11,9 163,3 19,4 116,2 113,8 120,0 14,3
Odpady zielone 22,5 2,4 22,1 2,4 36,3 3,9 25,8 2,8 26,7 2,9
Papier i tektura 67,4 32,4 66,4 32,0 108,9 52,5 77,4 37,3 80,0 38,6
Drewno 11,2 1,2 11,1 1,2 18,1 1,9 12,9 1,4 13,3 1,4283
Odpady wielomateriałowe 16,8 21,7 16,6 21,3 27,2 35,0 19,4 24,9 20,0 25,7
Tworzywa sztuczne 67,4 21,7 66,4 21,3 108,9 35,0 77,4 24,9 80,0 25,7
Szkło 44,9 12,0 44,3 11,9 72,6 19,4 51,6 13,8 53,3 14,3
Metal 28,1 6,0 27,7 5,9 45,4 9,7 32,3 6,9 33,3 7,1
Tekstylia 5,6 3,6 5,5 3,6 9,1 5,8 6,5 4,1 6,7 4,3
Odpady mineralne 190,9 6,0 188,1 5,9 308,4 9,7 219,4 6,9 226,6 7,1
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 89 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Odpady niebezpieczne 5,6 1,20 5,5 1,2 9,1 1,9 6,5 1,4 6,7 1,4
Razem 561,5 120,2 553,3 118,6 907,3 194,2 645,4 138,2 666,6 142,8
Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r. c.d. tab. 9
Obszary wiejskie
g. Sawin g. Siedliszcze g. Wierzbica g. Wojsławice g. Żmudź
Strumieo odpadów
komunalnych
Mg)
(Mg) (Mg) (Mg) (Mg) (Mg)
obiekty obiekty obiekty obiekty obiekty obiekty
infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury
gospodarstwa gospodarstwa ( domowe gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 139,0 16,5 176,5 21,0 133,7 15,9 105,8 12,6 83,1 9,9
Odpady zielone 30,9 3,3 39,2 4,2 29,7 3,2 23,5 2,5 18,5 2,0
Papier i tektura 92,7 44,7 117,6 56,7 89,1 43,0 70,5 34,0 55,4 26,7
Drewno 15,4 1,7 19,6 2,1 14,9 1,6 11,8 1,3 9,2 1,0
Odpady wielomateriałowe 23,2 29,8 29,4 37,8 22,3 28,6 17,6 22,7 13,9 17,8
Tworzywa sztuczne 92,7 29,9 117,6 37,8 89,1 28,6 70,5 22,7 55,4 17,8
Szkło 61,8 16,5 78,4 21,0 59,4 15,9 47,0 12,6 36,9 9,9
Metal 38,6 8,3 49,0 10,5 37,1 8,0 29,379 6,3 23,1 4,9
Tekstylia 7,7 5,0 9,8 6,3 7,4 4,8 5,9 3,8 4,6 3,0
Odpady mineralne 262,6 8,3 333,3 10,5 252,5 8,0 199,8 6,3 157,0 4,9 Odpady niebezpieczne 7,7 1,7 9,8 2,1 7,4 1,6 5,9 1,3 4,6 1,0
Razem 772,3 165,7 978,1 209,6 742,6 159,2 587,7 126,1 461,7 98,9
Szacunkowa ilośd odpadów komunalnych wytwarzanych w poszczególnych grupach odpadów na terenie ZKGZCH w 2008 r. c.d. tab. 9.
Obszary wiejskie
g. Wola Uhruska g. Horodło g. Hrubieszów g. Uchanie
Strumieo odpadów komunalnych
ekty ekty
(Mg) (Mg) (Mg) (Mg)
obi obiekty obiekty obiekty
infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury infrastruktury
gospodarstwa gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe gospodarstwa (Mg) domowe
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 103,9 12,4 139,6 16,6 267,4 31,8 122,1 14,5
Odpady zielone 23,1 2,4 31,0 3,3 59,4 6,4 27,1 2,9
Papier i tektura 69,3 33,4 93,1 44,9 178,3 86,0 81,3 39,2
Drewno 11,5 1,2 15,5 1,7 29,7 3,2 13,6 1,5
Odpady wielomateriałowe 17,3 22,3 23,3 29,9 44,6 57,3 20,3 26,2
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 90 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tworzywa sztuczne 69,3 22,3 93,1 29,9 178,3 57,3 81,3 26,2
Szkło 46,2 12,4 62,0 16,6 118,9 31,8 54,3 14,5
Metal 28,9 6,2 38,8 8,3 74,3 15,9 33,9 7,3
Tekstylia 5,8 3,7 7,8 5,0 14,9 9,6 6,8 4,4
Odpady mineralne 196,3 6,2 263,7 8,3 505,2 15,9 230,6 7,3
Odpady niebezpieczne 5,8 1,2 7,8 1,7 14,9 3,2 6,8 1,5
Razem 577,4 123,7 775,7 166,2 1485,9 318,4 678,1 145,5
Tabela 10 Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w 2008 r. L.p. Gmina gospodarstwa obiekty infrastruktury Ogółem (Mg) domowe (Mg) (Mg) 1. Chełm 15571,3 6431,7 22003 2. Rejowiec Fabryczny 1029,1 425,0 1163,3 Razem miasta 16 600,4 6 856,7 23 457,1 3. Białopole 446,4 95,7 542,1 4. Chełm 1813,4 388,5 2201,9 5. Dorohusk 949,4 203,4 1152,8 6. Dubienka 364,3 78,2 442,5 7. Kamieo 561,5 120,2 681,7 8. Leśniowice 553,3 118,6 671,9 9. Rejowiec 907,3 194,2 1101,5 10. Rejowiec Fabryczny 645,4 138,2 783,6 11. Ruda-Huta 666,6 142,8 809,4 12. Sawin 772,3 165,7 938 13. Siedliszcze 978,1 209,6 1187,7 14. Wierzbica 742,6 159,2 901,8 15. Wojsławice 587,7 126,1 713,8 16. Żmudź 461,7 98,9 560,6 17. Wola Uhruska 577,4 123,7 701,1 18. Horodło 775,7 166,2 941,9 19. Hrubieszów 1485,9 318,4 1804,3 20. Uchanie 678,1 145,5 823,6 Razem gminy wiejskie 13 967,1 2 993,1 16 960,2 ZKGZCH ogółem 40 417,3
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 91 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Według przedstawionych tabeli oszacowano, że na terenie ZKGZCH w roku 2008 wytworzono ogółem 40 126,5 Mg odpadów komunalnych, w tym na terenach miejskich wytworzono 23 166,3 Mg a na terenach wiejskich 16 960,2 Mg odpadów.
Fot. Odpady komunalne dowiezione na składowisko w Srebrzyszczu.
4.3.3. Zbiórka odpadów komunalnych na terenie poszczególnych gmin ZKGZCH.
Tabela 11 Organizacja systemu odbioru odpadów komunalnych na terenie poszczególnych gmin wchodzących w skład Związku.
Gmina Ewidencja umów na odbiór Czy i od kiedy wdrożono system Czy i od kiedy wdrożony został odpadów komunalnych zawartych selektywnego zbierania odpadów system selektywnego zbierania z właścicielami nieruchomości na terenie gminy? odpadów niebezpiecznych? m. Chełm 100 % System funkcjonuje od 2001 r. Nie wdrożono 673 zawarte umowy, 100% m. Rejowiec Fabr. mieszkaoców objętych systemem Rozpoczęto od 2006 r. Nie wdrożono odbioru odpadów 1228 zawartych umów, 100% Białopole mieszkaoców objętych systemem Rozpoczęto od 2007 r. Nie wdrożono odbioru odpadów 2972 zawartych umów, ok. 84 % Chełm mieszkaoców objętych systemem Rozpoczęto od 2008 r. Nie wdrożono odbioru odpadów Wdrażany od 2001 r. obecnie 100% 100% mieszkaoców objętych Dorohusk mieszkaoców objętych selektywną W trakcie wdrażania systemem odbioru odpadów zbiórką W okresie od 2003 roku do 30 kwietnia 2008 roku prowadzona była selektywna zbiórka odpadów ( plastik, szkło, makulatura ) do kontenerów POK 2200 ustawionych 609 zawartych umów , ok. 69,7 % w większych miejscowościach Dubienka mieszkaoców objętych systemem Nie wdrożono gminy. W maju 2008 roku odbioru odpadów wprowadzony został system selektywnej zbiórki i odbierania odpadów komunalnych od poszczególnych właścicieli nieruchomości.. Horodło Ok. 85% mieszkaoców gminy objęto Od 2008 r. 85% mieszkaoców gminy Nie wdrożono
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 92 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
systemem selektywnej zbiórki objęto systemem selektywnej odpadów zbiórki odpadów ( system trójworkowy o kolorach: czerwony – do gromadzenia metali, niebieski – szkła, żółty – tworzyw sztucznych). 342 zawartych umów , ok.37,3% Hrubieszów mieszkaoców objętych systemem Rozpoczęto od 2001 r. Wdrażany od 2008 r. odbioru odpadów Wdrożony od 2007 r. Kamieo Brak ewidencji umów 100% właścicieli nieruchomości Nie wdrożono objętych systemem 979 zawartych umów, ok. 100% Odbierane są po zgłoszeniu do System selektywnej zbiórki został Leśniowice mieszkaoców objętych systemem przedsiębiorstwa świadczącego wdrożony 1 kwietnia 2007 r. odbioru odpadów usługi 800 zawartych umów, ok. 80% Od 2007 r. wdrażana jest Rejowiec mieszkaoców objętych systemem Nie wdrożono selektywna zbiórka odpadów odbioru odpadów Rejowiec Fabr. 297 zawartych umów tak Nie wdrożono 640 zawartych umów, ok. 52 % Od 2007 r. wdrażana jest Ruda Huta mieszkaoców objętych systemem Nie wdrożono selektywna zbiórka odpadów odbioru odpadów Od 2005 roku Gmina Sawin 1228 zawartych umów , ok.100% uczestniczy w Ogólnopolskiej Akcji Od 2007 r. – 100% właścicieli Sawin mieszkaoców objętych systemem Zbiórki Baterii, a od listopada 2008 posesji odbioru odpadów roku rozpoczęto bezpłatną zbiórkę przeterminowanych leków. 90% mieszkaoców objętych Siedliszcze Od 2000 r. Nie wdrożono systemem odbioru odpadów Uchanie Brak ewidencji umów W trakcie sukcesywnego wdrażania Nie wdrożono Wierzbica Brak ewidencji umów Nie wdrożono Nie wdrożono 1013 zawartych umów, ok.84,41% System został wdrożony w maju Wojsławice mieszkaoców objętych systemem Nie wdrożono 2008 roku odbioru odpadów
Na terenie Woli Uhruskiej znajdują 290 zawartych umów , ok.28,2% się punkty zbiórki baterii i Wola Uhruska mieszkaoców objętych systemem Nie wdrożono akumulatorów zlokalizowane w odbioru odpadów sklepach wielobranżowych.
Żmudź nie Od 2006 r. Nie wdrożono
Tabela 12 Ilości i rodzaje odpadów komunalnych poddanych poszczególnym procesom unieszkodliwiania na terenie gmin Związku w latach 2007-2008.
Gmina Kod odpadu 2007 2008 Składowisko
Masa [Mg] Oznaczenie procesu Masa [Mg Oznaczenie procesu unieszkodliwiania unieszkodliwiania m. Chełm 20 03 01 18415,33 D 5 19803,05 D 5 Srebrzyszcze 20 03 02 105,22 D 5 75,34 D 5 m. Rejowiec 20 03 01 217 D 5 489 D 5 Pawłów, od lipca Fabr. 2007 r. Srebrzyszcze
Białopole 20 03 01 60 D 5 211 D 5 Strzełce, od lipca 2007 r. Srebrzyszcze
Chełm 20 03 01 2076 D 5 1780 D 5 Srebrzyszcze
Dorohusk 20 03 01 1030,8 D 5 1106,5 D 5 Świerże
Dubienka 20 03 01 26 D 5 30 D 5 Dubienka, od lipca 2007 r. Srebrzyszcze
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 93 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Gmina Kod odpadu 2007 2008 Składowisko
i Świerże
Horodło 20 03 01 463 D 5 463 D 5 Kopyłów
Hrubieszów 20 03 01 165,5 D 5 136,9 D 5 Hrubieszów
Kamieo 20 03 01 37,1 I pół. 2007 D 5 brak danych D 5 Strachosław od lipca 2007 r. Srebrzyszcze i Świerże
Leśniowice 20 03 01 141,24 D 5 199,9 D 5 Wincentów
Rejowiec 20 03 01 878,68 D 5 448,41 D 5 Wincentów i Srebrzyszcze
Rejowiec Fabr. 20 03 01 33 D 5 35 D 5 Srebrzyszcze
Ruda Huta 20 03 01 48,7 D 5 48,6 D 5 Rudka
Sawin 20 03 01 260,53 D 5 209,49 D 5 Malinówka
Siedliszcze 20 03 01 268,71 D 5 250,97 D 5 Srebrzyszcze
Uchanie 20 03 01 254,43 D 5 136,20 D 5 Uchanie
Wierzbica 20 03 01 290,528 D 5 394,160 D 5 Srebrzyszcze
Wojsławice 20 03 01 20,8 D 5 80,6 D 5 Wojsławice
Wola Uhruska 20 03 01 186 D 5 125,5 D 5 Bytyo
Żmudź 20 03 01 19,370 D 5 3,900 D 5 Srebrzyszcze Razem 24997,94 26027,52
Tabela 13 Ilośd odpadów komunalnych zebranych w Mg od wytwórców na terenie ZGZCH w roku 2008 wraz ze sposobem postępowania.
Odpady komunalne zmieszane w Mg Odpady z selektywnej zbiórki Mg Sposób Sposób
postępowania postępowania Gminy 20367,39 431,005 miejskie Gminy 5660,13 SKŁADOWANIE 265,03 ODZYSK wiejskie Razem 26027,52 696,035*
Ogółem 26 723,56
Rozpatrując dane z powyższej tabeli Należy podkreślid, że dotyczą one jedynie odpadów odebranych od mieszkaoców oraz z obiektów infrastruktury przez podmioty zajmujące się wywozem, a zatem rzeczywista masa odpadów wytworzonych przez gospodarstwa domowe jest znacznie większa. W stosunku do szacowanej ilości wytworzonych na terenie ZKGZCH odpadów komunalnych 40 126,5 Mg, zebrano ich od wytwórców 26 723,56 Mg tj. ok.66,6%. Wartości te są zdecydowanie różne na terenach miejskich i wiejskich. Odsetek ten w miastach związku wynosił 89,8% a na terenach wiejskich odpowiednio
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 94 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
ok. 30%. Niska ilośd odpadów zbieranych wglądem odpadów wytwarzanych na terenach wiejskich jest wynikiem następujących uwarunkowao: - znaczne zróżnicowanie w liczbie zwartych umów na wywóz odpadów, odsetek mieszkaoców objętych umowami wynosi od ok. 30% do100% na terenie poszczególnych gmin, - brak pełnej ewidencyjnych dla odpadów trafiających do obiektów odzysku i unieszkodliwiania lub niezgodna ze stanem faktycznym rejestracja ilości odpadów. Podstawowym powodem jest brak możliwości zważenia odpadów przyjmowanych na niektóre składowiska, - wykorzystywanie części wytwarzanych odpadów we własnych gospodarstwach domowych (spalanie w piecach, karmienie zwierząt gospodarskich, kompostowanie przydomowe). Według szacunków zawartych w KPGO 2010 ok. 70% wytworzonych na wsiach odpadów ulegających biodegradacji jest wykorzystywana w ten sposób, - pozbywanie się odpadów poprzez umieszczanie ich na „dzikich” wysypiskach odpadów.
4.3.4. Odpady biodegradowalne w strumieniu odpadów komunalnych. W sektorze komunalnym odpady ulegające biodegradacji to: odpady kuchenne, zielone, papier i tektura, niektóre tekstylia (np. bawełniane). Obecnie brak jest dokładnych danych na temat ilości odpadów biodegradowalnych wytworzonych bądź unieszkodliwionych na terenie ZKGZCH. Masę wytworzonych odpadów można oszacowad na podstawie danych KPGO 2010, dotyczących sporządzania prognoz wytwarzania bioodpadów w kolejnych latach. Według nich ilośd wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w 1995 r. wyznaczona została na poziomie 4,38 mln Mg, co w przeliczeniu na statystycznego mieszkaoca miasta dawało 155 kg/rok, a na mieszkaoca wsi 47 kg/rok. Na podstawie tych danych oraz uwzględniając tendencje wzrostowe wytwarzania tych odpadów przedstawiono szacunkową ilośd odpadów biodegradowalnych wytworzonych w roku 2008 r. Do chwili obecnej nie wdrożono w żadnej jednostce samorządu terytorialnego na terenie ZKGZCH selektywnej zbiórki tych odpadów. Większośd tych odpadów z terenów miejskich trafia obecnie na składowiska w strumieniu niesegregowanych odpadów komunalnych. Gminy promują kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji we własnym zakresie a znaczna jej częśd wykorzystywana jest również we własnym zakresie w gospodarstwach domowych jako pasza dla zwierząt oraz opał.
Tabela 14 Szacunkowa ilośd odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008. gospodarstwa obiekty L.p. Gmina Ogółem (Mg) domowe (Mg) infrastruktury (Mg) 1. m. Chełm 8875,7 2572,7 11448,4 2. m. Rejowiec Fabryczny 586,1 170,0 756,1 Razem miasta 9461,8 2742,7 12204,5 3. Białopole 160,7 3,2 163,9 4. Chełm 652.8 13,0 13 5. Dorohusk 341,8 6,8 348,6 6. Dubienka 131,2 2,6 133,8 7. Kamieo 202,2 4,0 206,2 8. Leśniowice 199,1 4,0 203,1 9. Rejowiec 326,6 6,5 333,1 10. Rejowiec Fabryczny 232,3 4,6 236,9
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 95 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
11. Ruda-Huta 240,0 4,8 244,8 12. Sawin 278,0 5,6 283,6 13. Siedliszcze 352,9 7,0 359,9 14. Wierzbica 267,3 5,3 272,6 15. Wojsławice 211,6 4,2 215,8 16. Żmudź 166,3 3,3 169,6 17. Wola Uhruska 207,8 4,1 211,9 18. Horodło 279,2 5,5 284,7 19. Hrubieszów 534,9 10,6 545,5 20. Uchanie 244,1 4,8 248,9 Razem gminy wiejskie 4376 99,9 4475,9 ZKGZCH ogółem 16680,4
4.3.5. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych.
Na odpady z sektora budowlanego składają się głównie odpady obojętne z rozbiórek obiektów, jak np. gruz ceglany, materiały ceramiczne, beton, panele i inne elementy gipsowe oraz azbest. W tej grupie występuje także drewno, stal, odpady opakowaniowe itp. Specyfiką tej gałęzi jest czasowa nierównomiernośd ich powstawania oraz fakt, że charakteryzują się dużą masą i objętością. Z uwagi na brak ewidencji odpadów budowlanych zachodzi koniecznośd oszacowania ich masy. Przyjmując krajowe wskaźniki nagromadzenia odpadów z sektora budowlanego na poziomie 40 kg/M/r oraz liczbę mieszkaoców bytujących na terenie ZKGZCH można szacowad (tab. nr 30), że na jego terenie powstaje rocznie ok. 6878,44 Mg odpadów z sektora budowlanego w tym na terenie gmin miejskich powstaje ich 2887,4 Mg a wiejskich 3991,04 Mg. Zakłada się, że duża częśd powstających odpadów wykorzystywana jest na utwardzanie dróg oraz do przesypywania warstw odpadów na składowiskach. Do chwili obecnej na terenie ZKGZCH nie wdrożono systemu selektywnej zbiórki odpadów budowlanych. Wg informacji uzyskanych od gmin odpady te w większości wykorzystywane są przez mieszkaoców we własnym zakresie. W ramach realizowanego ZPOK w Srebrzyszczu planowana jest instalacja przerobu odpadów budowlanych i wielkogabarytowych.
4.3.6. Odpady wielkogabarytowe. Odpady wielkogabarytowe powinny byd zbierane selektywnie z dwóch powodów, dla zmniejszenia ich objętości oraz dla wydzielenia znajdujących się w nich odpadów o charakterze odpadów niebezpiecznych (elementy elektroniki, urządzenia zawierające czynniki chłodnicze, elementy zawierające oleje). Wymagania selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych wynikają również z założeo nadrzędnych planów gospodarki odpadami. Przy zbiórce selektywnej odpadów wielkogabarytowych istnieje możliwośd odzyskania części zawartych w nich surowców wtórnych (metal). Prowadzenie wstępnego demontażu i zmniejszanie objętości odpadów wielkogabarytowych generuje również oszczędności z tytułu niższych opłat za składowanie odpadów. Gromadzenie odpadów wielkogabarytowych odbywa się z reguły w ramach zbiórek sezonowych oraz w ramach gminnego punktu gromadzenia. To ostatnie rozwiązanie jest bardziej efektywne, ponieważ pozwala na pozbycie się tarasujących odpadów w dowolnym czasie bez czekania na okazjonalny odbiór. W przeciągu kilku ostatnich lat, zaobserwowano tendencję wzrostową w wytwarzaniu tej grupy odpadów, związaną ze wzrostem konsumpcji i wymianą starych sprzętów domowych na nowoczesne. Odpady te w całości są traktowane jako odpady komunalne, jednak zawierają one często substancje i materiały niebezpieczne (rtęd, oleje sprężarkowe).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 96 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Z uzyskanych informacji wynika, że jedynie w dwóch gminach objętych niniejszym planem – w gminie Dorohusk (0,449 Mg) i gminie Sawin (11,1 Mg) w sposób zorganizowany odebrano odpady wielkogabarytowe od mieszkaoców w 2008 r. Z przeprowadzonych szacunków (tab. nr 30) ilości wytworzonych w 2008 r. na terenie ZKGZCH odpadów wielkogabarytowych wynika, że na terenach miejskich wytworzono 1444,2 Mg, natomiast na terenach wiejskich 2940,79 Mg. Odpady wielkogabarytowe w pozostałych gminach Związku są odbierane indywidualnie od mieszkaoców gmin lub można je dostarczyd do punktu zbiórki podmiotu odpowiedzialnego za zbiórkę odpadów. Odpady wielkogabarytowe najczęściej są deponowane na składowiskach lub magazynowane w punktach zbiórki. Na terenie planowanego Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych będzie funkcjonował główny punkt zbiórki odpadów wielkogabarytowych z terenu powiatu. Odpady będą tam częściowo demontowane i przekazywane następnie do utylizacji.
4.3.7. Odpady powstające w wyniku utrzymywania czystości i porządku na terenach publicznych.
Z obowiązkiem utrzymania czystości i porządku w gminach wiąże się koniecznośd sprzątania placów i ulic, utrzymania terenów zielonych, cmentarzy i targowisk. Powstające tu odpady zaliczane są do odpadów komunalnych. Z uwagi na brak ewidencji powstających odpadów zielonych na terenach gmin miejskich i wiejskich Związku ich nagromadzenie w 2008 roku oszacowano zgodnie z przyjętymi w KPGO wskaźnikami skorygowanymi i adaptowanymi do warunków występujących na terenie ZKGZCH (tab. nr 30). Na terenach miejskich w/g szacunków w 2008 r. powstało ok. 1804,0 Mg odpadów zielonych z utrzymania czystości i porządku targowisk, cmentarzy i terenów zielonych. Odpowiednio na terenach gmin wiejskich Związku oszacowano ich wytworzenie w ilości 498,83 Mg. Ocenia się, że odpady te w większości wykorzystywane były jako pasze dla zwierząt lub na kompost.
Tabela 15 Szacunkowa ilośd odpadów z czyszczenia ulic, placów i terenów zielonych, odpadów wielkogabarytowych i budowlanych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008.
Odpady z czyszczenia ulic, 0dpady placów, targowisk Odpady budowlane (Mg) L.p. Gmina wielkogabarytowe (Mg) terenów zielonych (Mg) 1. m. Chełm 1692,50 1354,40 2708,80 2. m. Rejowiec Fabryczny 111,50 89,80 178,60 Razem miasta 1804,0 1444,2 2887,4 3. Białopole 15,94 47,82 127,52 4. Chełm 64,76 194,29 518,12 5. Dorohusk 33,90 101,71 271,24 6. Dubienka 13,02 39,06 104,16 7. Kamieo 20,05 60,16 160,44 8. Leśniowice 19,75 59,26 158,04 9. Rejowiec 32,40 97,20 259,2 10. Rejowiec Fabryczny 23,05 69,15 184,4 11. Ruda-Huta 23,80 71,41 190,44 12. Sawin 27,58 82,74 220,64 13. Siedliszcze 35,01 105,03 280,08 14. Wierzbica 26,52 79,56 212,16 15. Wojsławice 20,98 62,95 167,88
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 97 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
16. Żmudź 16,49 49,48 131,96 17. Wola Uhruska 20,61 61,84 164,92 18. Horodło 27,69 83,08 221,56 19. Hrubieszów 53,06 159,19 424,52 20. Uchanie 24,22 72,66 193,76 Razem gminy wiejskie 498,83 1496,59 3991,04 Ogółem 2302,83 2940,79 6878,44
4.3.8. Odpady opakowaniowe. Realizacja zbiórki odpadów opakowaniowych znajduje się w różnym stopniu zaawansowania w poszczególnych gminach Związku. Odpady opakowaniowe zbierane są selektywnie na terenie nieruchomości do worków, zaś w miejscach ogólnodostępnych w tzw. „gniazdach selektywnej zbiórki odpadów”, w skład których wchodzą po trzy pojemniki POK 2,2, przeznaczone do oddzielnego zbierania plastików, szkła i papieru. Następuje sukcesywny wzrost ilości zbieranych odpadów opakowaniowych, lecz ze względu na niekorzystne relacje cenowe w niektórych gminach w roku 2008 nastąpił wyraźny spadek zainteresowania zbieraniem surowców wtórnych. W ramach zbiórki selektywnej mieszkaocy niektórych gmin (np.: Kamieo, Sawin, miasto i gmina Chełm) otrzymują worki do selektywnej zbiórki odpadów w gospodarstwach domowych. Wszystkie gminy w podjętych przez rady gmin uchwałach w sprawie utrzymania czystości i porządku ustanowiły obowiązek wdrażania przez indywidualnych wytwórców selektywnej zbiórki odpadów w oparciu o system trzech worków foliowych.
Tabela 16 Ilości i rodzaje odpadów wysegregowanych na terenie gmin w latach 2007- 2008.
Gmina Rodzaj odpadu 2007 2008
Masa Oznaczenie procesu Masa Oznaczenie procesu [Mg odzysku [Mg odzysku m. Chełm Opakowania z papieru 114,02 R 14 72,74 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 164,11 R 14 68,36 R 14 sztucznych Opakowania z metali 23,99 R 14 14,20 R 14 Opakowania ze szkła 103,16 R 14 247,47 R 14 m. Rejowiec Opakowania z papieru - R 14 0,310 R 14 Fabryczny i tektury Opakowania z tworzyw 2,759 R 14 6,933 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 0,730 R 14 20,992 R 14 Białopole Opakowania z papieru i - R 14 - R 14 tektury Opakowania z tworzyw - R 14 - R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 - R 14 Chełm Opakowania z papieru 0,800 R 14 5,470 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 1,700 R 14 6,675 R 14 sztucznych
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 98 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Gmina Rodzaj odpadu 2007 2008
Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 2,600 R 14 10,316 R 14 Dorohusk Opakowania z papieru 6,57 R 14 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 10,92 R 14 R 14 sztucznych Opakowania z metali 7,25 R 14 R 14 Opakowania ze szkła 49,83 R 14 R 14 Dubienka Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 0,300 R 14 0,768 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 2,600 R 14 2,325 R 14 Hrubieszów Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 0,8 R 14 1,225 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 - R 14 Horodło Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 - R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 3,0 R 14 3 R 14 Kamieo Opakowania z papieru 5,310 R 14 7,155 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 5,960 R 14 7,680 R 14 sztucznych Opakowania z metali 1,000 R 14 0,605 R 14 Opakowania ze szkła 4,000 R 14 3,250 R 14 Leśniowice Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 1,100 R 14 2,400 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 8,300 R 14 15,200 R 14 Rejowiec Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 2,210 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 9,220 R 14 Rejowiec Opakowania z papieru 0,800 R 14 0,500 R 14 Fabryczny i tektury Opakowania z tworzyw 1,200 R 14 3,820 R 14 sztucznych Opakowania z metali 4,500 R 14 5,000 R 14 Opakowania ze szkła 1,800 R 14 23,650 R 14 Ruda Huta Opakowania z papieru - R 14 2,500 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 0,500 R 14 0,500 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 99 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Gmina Rodzaj odpadu 2007 2008
Opakowania ze szkła 2,500 R 14 2,000 R 14 Sawin Opakowania z papieru 0,184 R 14 0,690 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 1,058 R 14 5,158 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 1,767 R 14 15,423 R 14 Siedliszcze Opakowania z papieru - R 14 0,340 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 1,788 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14
Opakowania ze szkła - R 14 9,674 R 14
Uchanie Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 2,64 R 14 0,730 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 33,000 R 14 9,600 R 14 Wierzbica Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 2,320 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 - R 14 Wojsławice Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 1,200 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 4,500 R 14 Wola Uhruska Opakowania z papieru - R 14 - R 14 i tektury Opakowania z tworzyw - R 14 - R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła - R 14 - R 14 Żmudź Opakowania z papieru 2,600 R 14 1,800 R 14 i tektury Opakowania z tworzyw 3,200 R 14 1,900 R 14 sztucznych Opakowania z metali - R 14 - R 14 Opakowania ze szkła 3,500 R 14 2,900 R 14
Razem 577,058 696,035
4.3.9. Komunalne osady ściekowe. W każdej z gmin powiatu funkcjonują mechaniczno- biologiczne oczyszczalnie ścieków komunalnych. Osady wytworzone w oczyszczalniach komunalnych działających na terenie gmin wchodzących w skład Związku w większości przypadków są unieszkodliwiane poprzez składowanie ich na składowiskach odpadów komunalnych lub gromadzone na terenie oczyszczalni ścieków. Funkcjonujące na terenie gmin Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej oczyszczalnie ścieków są w większości obiektami przestarzałymi, o niewielkim stopniu redukcji zanieczyszczeo.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 100 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tylko w Chełmie funkcjonuje oczyszczalnia ścieków typu biologiczno-chemicznego o przepustowości do 25.000 m3/dobę. Powstające tu osady stabilizowane są beztlenowo i higienizowane, co umożliwia ich wykorzystanie na cele rolnicze. Osady ściekowe z oczyszczalni ścieków poddawane są higienizacji przy pomocy technologii mieszania z popiołami z elektrociepłowni. Otrzymywana mieszanka osadowo- popiołowa stanowi materiał wykorzystywany do celów rolniczych. Uzyskiwany koncentrat nawozowy posiada atest Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach. Skratki i piaskownik unieszkodliwiane są na składowisku odpadów komunalnych w Srebrzyszczu.
Tabela 17 Gospodarka osadami ściekowymi.
Gmina Odpady z instalacji i urządzeo do Odpady z instalacji i urządzeo do Sposób unieszkodliwienia oczyszczania ścieków wytworzone oczyszczania ścieków wytworzone w 2007 r. w Mg/rok w 2008 r. w Mg/rok m. Chełm 1937 2 375 higienizacja m. Rejowiec Fabr. 223 489 Składowane na składowisku Srebrzyszcze Białopole Brak danych 1 Brak danych Chełm - 205 Nawożenie gleb Dorohusk 13 13 25% masy odpadów wykorzystywanych jest rolniczo, pozostała częśd jest składowana Dubienka 2 2 Składowisko odpadów Horodło Brak danych Brak danych Hrubieszów 17 15,7 Składowisko odpadów Hrubieszów Kamieo 2,44 2,68 Składowisko odpadów Strachosław do 30.06.2007, składowisko odpadów Świerże Leśniowice 1 1 Gromadzenie na terenie oczyszczalni Rejowiec 10 10 Gromadzenie na poletkach osadowych na terenie oczyszczalni Rejowiec Fabr. 1 1 Brak danych Ruda Huta 1 2,5 Składowisko odpadów Rudka Sawin 8 9,5 Gromadzone na terenie oczyszczalni Siedliszcze 13 11 Składowane na składowisku Srebrzyszcze Uchanie Brak danych Brak danych Brak danych Wierzbica 3 3 Składowane na składowisku Srebrzyszcze Wojsławice 0,5 0,5 Gromadzone na terenie oczyszczalni Wola Uhruska Brak danych Brak danych Brak danych
Żmudź 3,55 3,8 Gromadzone na terenie oczyszczalni
Tabela 18 Ilości osadów na oczyszczalni Bieławin (2007 – 2008).
Rodzaj Sposób wykorzystania Lokalizacja Wyszczególnienie 2007 2008 oczyszczalni osad wytworzony [Mg] w osady 1937 2 375 przeliczeniu na suchą masę są wykorzystywane osad zdeponowany na rolniczo, nadwyżka Chełm - Bieławin biol. - chem. 566 238 terenie oczyszczalni [Mg] magazynowana jest czasowo na terenie skratki i piaskownik [Mg] oczyszczalni 350,08 95,14
Gminy nie prowadzą ścisłej ewidencji wagowej ilości wytwarzanych osadów. W związku z tym dane ilościowe udostępniane przez gminy są danymi szacunkowymi, obarczonymi trudnym do określenia
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 101 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
błędem. Opierając się na szacunkach można przyjąd, że wytwarza się średnio od 1 Mg do 4 Mg osadu, rocznie (w przeliczeniu na Mg suchej masy). W opracowaniu nie ujęto statystyk ilościowych z uwagi na brak wiarygodnych danych z zakresu gospodarki osadami. Osady ściekowe głównie składuje się na składowiskach odpadów komunalnych, wykorzystuje się do potrzeb związanych z rekultywacją, w celu nawożenia terenów zielonych lub poprawy jakości gleb. Postępowanie w zakresie wykorzystania osadów ściekowych regulują przepisy ustawy o odpadach. Komunalne osady ściekowe mogą byd stosowane: - W rolnictwie, rozumianym jako uprawa wszystkich płodów rolnych wprowadzanych obrotu handlowego, włączając w to uprawy do produkcji pasz, - Do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne, - Do dostosowania gruntów do określonych potrzeb wynikających z planów gospodarki odpadami, planów zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, - Do uprawy roślin przeznaczonych do produkcji kompostu, - Do uprawy roślin nieprzeznaczonych do spożycia i do produkcji pasz.
4.3.10. Odbiór zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Wymagania UE zawarte w dyrektywie 2002/96/WE z dnia 27 stycznia 2003 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego zostały przetransponowane do prawa polskiego za pomocą ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. Nr 180,poz.1495). Ustawa weszła w życie dnia 21 października 2005 r. i dotyczy sprzętu elektrycznego i elektronicznego w postaci urządzeo wymienionych w załączniku nr 1. Przepisy ustawy mają byd stosowane do: - sprzętu wyprodukowanego i wprowadzonego na terytorium kraju, - sprzętu wprowadzonego na terytorium kraju w ramach importu lub wewnątrzwspólnotowego nabycia, - zużytego sprzętu powstałego ze sprzętu, o którym mowa w dwóch poprzednich punktach. W ramach realizacji przepisów zabraniających umieszczania na składowiskach odpadów komunalnych sprzętu AGD i RTV - PGO sp. z o. o. funkcjonują dwa, uruchomione w latach poprzednich, punkty odbioru zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz trzeci, uruchomiony przez MPGK – ZOM przy ul. Bieławin 5A w Chełmie. Plany na lata 2007 – 2008 zakładały zorganizowanie kolejnych punktów, zlokalizowanych w pobliżu osiedli „Obuwie” i „Słoneczne” jednak w związku z brakiem decyzji o lokalizacji takich punktów odstąpiono od ich utworzenia. Na terenie gmin wchodzących w skład związku nie utworzono do chwili obecnej punktów odbioru zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W styczniu 2008 r. podpisana została umowa na obsługę autoryzowanych punktów zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W jej ramach PGO współpracuje z ELEKTRO EKO przy organizacji punktów zbiórki zużytego sprzętu opatrzonych logo ELEKTRO –EKO, oraz przy prowadzeniu akcji promocyjno – edukacyjnych. Dzięki podpisaniu umowy oraz dużej skuteczności działania, punkty zbiórki sprzętu elektrycznego obsługiwane przez PGO zostały wciągnięte do ogólnopolskiego systemu skupiającego zbierających zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Zgodnie z art. 36 ustawy o zużytym sprzęcie, zabrania się umieszczania zużytego sprzętu łącznie z innymi odpadami. Nieprzestrzeganie tego zakazu zagrożone jest karą grzywny (art. 74 ustawy o zużytym sprzęcie). Zgodnie z art. 35, użytkownik sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych jest obowiązany do oddania zużytego sprzętu zbierającym zużyty sprzęt, pod karą grzywny (art. 73 ustawy o zużytym sprzęcie), którymi są: prowadzący punkt zbierania sprzętu, w tym sprzedawcy detaliczni i sprzedawcy hurtowi; gminne jednostki organizacyjne prowadzące działalnośd w zakresie odbierania odpadów komunalnych i przedsiębiorcy posiadający zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 102 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
odbierania odpadów komunalnych, które są określone w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Sprzedawcy mają obowiązek przyjmowania zużytego sprzętu w stosunku 1:1, gdy klient zakupuje nowy sprzęt. Informacje zawierające: - firmę, oznaczenie siedziby i adres albo imię, nazwisko i adres zbierającego zużyty sprzęt, - adresy punktów zbierania zużytego sprzętu, w tym punktów sprzedaży sprzętu powinny byd dostępne na stronie internetowej urzędu miasta lub gminy, jak również są udostępniane w sposób zwyczajowo przyjęty na terenie gminy (art. 3 ust. 2 pkt 6a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Informacje te są przygotowywane na podstawie danych przekazywanych przez zbierających zużyty sprzęt, którzy zostali zobowiązani do przekazywania ww. informacji przepisem art. 39 ustawy o zużytym sprzęcie. Przedsiębiorcy i instytucje użyteczności publicznej. mogą dostarczad zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny do punktu przyjęd sprzętu przy Składowisku Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu (punkt w mieście przy ul. ks. P. Skargi przeznaczony jest wyłącznie dla mieszkaoców). Od w/w podmiotów „elektryczny złom” jest przyjmowany odpłatnie i zdający otrzymuje odpowiedni dokument, świadczący o pozbyciu się sprzętu w sposób zgodny z prawem.
Tabela 19 Zbiorcze zestawienie przyjęcia zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
urządzenia urządzenia Wyszczególnienie z grupy 20 01 z grupy 16 02
2007 0 0 styczeo 2008 875,66 0 2007 0 0 luty 2008 728,47 253,6 2007 0 0 marzec 2008 760,56 195,15 2007 1498 0,45 kwiecieo 2008 22,5 218,6 2007 455,55 213,9 maj 2008 1565,55 2,2 2007 64,9 0 czerwiec 2008 1130,92 32,55 2007 2023,24 96,25 lipiec 2008 417,06 123,75 2007 17,35 216,95 sierpieo 2008 2533,14 0 2007 1304,66 385,15 wrzesieo 2008 43,5 664,3 2007 125,8 0 październik 2008 2533,87 792,49 2007 167 1099 listopad 2008 0 853,15 2007 1684,51 807,5 grudzieo 2008 2193,5 259,95 PGO sp. z o. o 10160 kg 2007 MPGK ZOM 9600 kg PGO sp. z o. o 16200 kg 2008 MPGK ZOM 21000 kg
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 103 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.3.11. Odpady niebezpieczne. W masie wytwarzanych na terenie ZKGZCH odpadów komunalnych znajduje się ok. 401 Mg odpadów zaliczanych do niebezpiecznych. Są to odpady zawierające w swoim składzie substancje toksyczne, palne, wybuchowe, biologicznie czynne, a także zakażone mikroorganizmami chorobotwórczymi. Przykładowo można wymienid występujące wśród nich: 1. Zużyte baterie, akumulatory itp.; 2. Odpady zawierające rtęd (lampy rtęciowe, w tym świetlówki, termometry, przełączniki); 3. Pozostałości oraz opakowania po farbach i lakierach; 4. Rozpuszczalniki organiczne; 5. Odpady zawierające inne rozpuszczalniki oraz substancje chemiczne służące do wywabiania plam, środki czyszczące; 6. Środki ochrony roślin oraz opakowania po nich; 7. Środki do konserwacji i ochrony drewna oraz opakowania po nich; 8. Zbiorniki po aerozolach, pozostałości domowych środków do dezynfekcji i dezynsekcji; 9. Odpady zawierające oleje: - filtry olejowe, - czyściwo; 10. Smary, środki do konserwacji metali itp.; 11. Odczynniki chemiczne, np. fotograficzne; 12. Przeterminowane lub częściowo wykorzystane leki; 13. Skażone opatrunki, strzykawki i inne (w tym zużyte pampersy). W poniższej tabeli zamieszczono szczegółowe informacje o ilości poszczególnych rodzajów odpadów niebezpiecznych występujących w masie odpadów komunalnych.
Tabela 20 Szacunkowa ilośd odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych wytworzonych na terenie ZKGZCH w r. 2008. gospodarstwa obiekty L.p. Gmina Ogółem (Mg) domowe (Mg) infrastruktury (Mg) 1. m. Chełm 155,7 64,3 220 2. m. Rejowiec Fabryczny 10,3 11,6 11,6 Razem miasta 166 65,6 231,6 3. Białopole 4,5 0,96 5,46 4. Chełm 18,1 3,9 22 5. Dorohusk 9,5 2,0 11,5 6. Dubienka 3,6 0,8 4,4 7. Kamieo 5,6 1,20 6,8 8. Leśniowice 5,5 1,2 6,7 9. Rejowiec 9,1 1,9 11 10. Rejowiec Fabryczny 6,5 1,4 7,9
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 104 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
11. Ruda-Huta 6,7 1,4 8,1 12. Sawin 7,7 1,7 9,4 13. Siedliszcze 9,8 2,1 11,9 14. Wierzbica 7,4 1,6 9 15. Wojsławice 5,9 1,3 7,2 16. Żmudź 4,6 1,0 5,6 17. Wola Uhruska 5,8 1,2 7 18. Horodło 7,8 1,7 9,5 19. Hrubieszów 14,9 3,2 18,1 20. Uchanie 6,8 1,5 8,3 Razem gminy wiejskie 139,8 30,06 169,8 ZKGZCH ogółem 401,4
4.3.11.1. Baterie. Upowszechnienie przenośnych urządzeo elektrycznych i elektrotechnicznych spowodowało masowe stosowanie małogabarytowych chemicznych źródeł prądu, akumulatorów (ogniwa wtórne) lub baterii (ogniwa pierwotne), do zasilania zasadniczego lub awaryjnego. Aby ograniczyd zużycie bardzo popularnych baterii, które mogą byd wykorzystane tylko raz, coraz częściej zaleca się używanie akumulatorów nadających się do wielokrotnego stosowania i zastępujących do kilkuset ogniw pierwotnych (baterii). Jednakże, głównie ze względów ekonomicznych, ogniwa pierwotne są obecnie w Polsce najpopularniejszym źródłem zasilania. Jak wynika z prezentowanych poniżej badao, znajduje to swoje odbicie w składzie “złomu bateryjnego”, w którym dominują ogniwa pierwotne, manganowo cynkowe z elektrolitem alkalicznych (KOH) i solnym (ZnCl2, NH4Cl), stanowiąc jednocześnie największe źródło skażenia środowiska związkami cynku, manganu, a także metalicznym cynkiem i żelazem (obudowa). Udział innych układów elektrochemicznych okazał się stosunkowo niewielki. Uniwersalnej definicji baterii czy akumulatora małogabarytowego praktycznie nie ma, chod potocznie używa się tego określenia. Zgodnie z międzynarodowymi standardami, małogabarytowe źródło prądu to takie, którego objętośd jest nie większa niż 300 cm3. Natomiast dla akumulatorów niklowo-kadmowych przyjęto jako wielkośd graniczną masę 2000g. Z kolei akumulatory ołowiowo- kwasowe nie posiadają jednoznacznej granicy masy czy też objętości. Pośrednio można przyjąd, że granicę taką wyznacza opłata depozytowa lub produktowa pobierana przy zakupie akumulatorów lub baterii. Należy oczekiwad dalszego rozwoju systemów zbiórki i zagospodarowania zużytych chemicznych źródeł prądu, w związku z wprowadzeniem opłat produktowych i depozytowych. Obecnie jednak ciągle brakuje opracowao dotyczących problemów ekologicznych związanych z popularnymi bateriami i akumulatorami. Źródła i ilośd powstających odpadów Spośród powstających zużytych baterii i akumulatorów największy udział mają baterie i akumulatory kwasowo – ołowiowe. Powstają one głównie w branży transportowej oraz u indywidualnych użytkowników samochodów. Pozostałe to baterie i akumulatory niklowo-kadmowe wielkogabarytowe (górnictwo, telekomunikacja, kolejnictwo, huty) i małogabarytowe (telefony bezprzewodowe i komórkowe). Niewielką ilośd stanowią również baterie manganowo – cynkowe, cynkowo – węglowe, cynkowo – manganowe, litowe, litowo – jonowe. Szacuje się, że w woj. lubelskim w strumieniu odpadów komunalnych znajduje się rocznie ok. 430 Mg baterii i akumulatorów ołowiowych. Na tej podstawie w założeniach przyjęto, że na terenie ZKGZCH w 2008 r. wytworzono ok. 5 Mg zużytych baterii i akumulatorów.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 105 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Sposoby gospodarowania odpadami. System zbierania zużytych akumulatorów i baterii jest na terenie ZKGZCH w chwili obecnej jest na etapie tworzenia. Jedynie firmy zajmujące się recyklingiem akumulatorów kwasowo – ołowiowych posiadają własną sied ich zbierania obejmującą cały kraj. Zużyte akumulatory są przy zakupie nowego oddawane w punktach sprzedaży. Baterie zbierane są w niektórych gminach (np. gmina Sawin) w ograniczonym zakresie, głównie w szkołach oraz w niektórych placówkach handlowych. Zebrane zużyte baterie i akumulatory przekazywane są upoważnionym odbiorcom a następnie do wyspecjalizowanych przedsiębiorstw celem ich utylizacji. Najważniejsze problemy 1. Niewystarczająco rozwinięty system zbierania baterii małogabarytowych z przedsiębiorstw (głównie małych i średnich) oraz z gospodarstw domowych. 2. Duże rozproszenie wytwórców zużytych baterii i akumulatorów.
4.3.11.2. Odpady medyczne i weterynaryjne. Niebezpieczne odpady medyczne i weterynaryjne zakaźne i specjalne nie są przedmiotem analizy w niniejszym projekcie, gdyż gospodarowanie nimi odbywa się poza strumieniem odpadów komunalnych zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Odpady te wytwarzane w placówkach weterynaryjnych i zdrowia na terenie jednostek administracyjnych wchodzących w skład związku osiadają uregulowany stan formalno – prawny związany z ich gospodarowaniem. Odpady niebezpieczne z grupy 18 gromadzone są selektywnie w miejscu powstawania a następnie okresowo przechowywane w wydzielonych miejscach lub magazynach w macierzystych placówkach, skąd następnie odbierane są przez upoważnione podmioty do ich termicznego unieszkodliwienia. Na terenie objętym niniejszym planie brak jest instalacji do termicznego unieszkodliwiania odpadów medycznych. Wszystkie wytworzone odpady medyczne przykazywane są do unieszkodliwienia poza granice Związku. Odpady medyczne i weterynaryjne pozostałe traktowane są jak odpady komunalne i sposób postępów postępowania z nimi jest identyczny jak z odpadami komunalnymi wytworzonymi w obiektach infrastruktury.
4.3.11.3 Przeterminowane środki ochrony roślin. Źródłem przeterminowanych środków ochrony roślin są: - przeterminowane preparaty, które zostały wycofane z obrotu, - bieżąca produkcja, dystrybucja i stosowanie w rolnictwie, ogrodnictwie i sadownictwie, - stara produkcja zgromadzona na składowiskach. Z informacji uzyskanych z gmin wynika, że zbiórka odpadów stanowiących przeterminowane środki ochrony roślin oraz opakowania po tych środkach, ma miejsce na terenie punktów zajmujących się sprzedażą środków ochrony roślin. Gminy nie dysponują danymi dotyczącymi ilości zebranych przeterminowanych środków ochrony roślin i opakowao po tych środkach. Zgodnie z przyjętymi założeniami w WPGO dot. ilości wytwarzanych odpadów w tej grupie oszacowano, że na terenie ZKGZCH w roku 2008 wytworzono 13 Mg przeterminowanych środków ochrony roślin oraz opakowao po tych środkach.
4.3.12. Działania w zakresie bezpiecznego usuwania odpadów zawierających azbest. Azbest jest nazwą handlową grupy materiałów włóknistych. Pod względem chemicznym są to uwodnione krzemiany magnezu, żelaza, wapnia i sodu. Rozróżnia się następujące typy azbestu: - chryzotyl (włóknista odmiana serpentynu, tj. uwodnionego krzemianu magnezu), amozyt (krzemian
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 106 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- żelazowo-magnezowy, krokidolit (krzemian sodowo-żelazowy), antofilit (krzemian magnezowy zawierający żelazo). Azbest szeroko stosowany był w kilku dziedzinach gospodarki, przede wszystkim w budownictwie, ale także w energetyce, transporcie i przemyśle chemicznym. Najważniejszymi zastosowaniami azbestu są: - wyroby azbestowo-cementowe produkowane z azbestów chryzotylowego i amfibolowych, takie jak: pokrycia dachowe, rury ciśnieniowe, płyty okładzinowe i elewacyjne zawierające od 10-35% azbestu; - wyroby izolacyjne stosowane do izolacji kotłów parowych, wymienników ciepła, zbiorników, przewodów rurowych oraz ubrao i tkanin ognioodpornych. Zawierają one w zależności od przeznaczenia od 75 do 100% azbestu, głównie chryzotylu; - wyroby uszczelniające: tektury, płyty azbestowo-kauczukowe, szczeliwa plecione, - wyroby cierne, takie jak: okładziny cierne i taśmy hamulcowe stosowane do różnego typu hamulców, - wyroby tekstylne: sznury i maty, - wyroby hydroizolacyjne: lepiki asfaltowe, kity uszczelniające, asfalty drogowe uszlachetnione, zaprawy gruntujące, papa dachowa, płytki podłogowe, zawierające od 20 do 40% azbestu. Szacuje się (w skali kraju), że ok. 96% ogólnej ilości wyrobów zawierających azbest stanowią płyty azbestowo-cementowe (faliste i płaskie). Produkcja płyt azbestowo-cementowych w Polsce została zakazana Ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628 z 1997 r. i Nr 156 z 1998 r.). Zgodnie z ustawą w Polsce do 28 września 1998 r. została całkowicie zakooczona produkcja płyt azbestowo- cementowych (a wcześniej innych wyrobów zawierających azbest). Natomiast po 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest. Wyjątek stanowią wyroby z zawartością azbestu, które nie posiadają jeszcze swoich zamienników ze względu na ekstremalne warunki pracy. Wykaz takich wyrobów zawarty jest w rozporządzeniach. W 2009 r. PGO w Chełmie oddało do użytku kwaterę do bezpiecznego składowania odpadów azbestowych zlokalizowaną na terenie Składowiska Odpadów komunalnych w Srebrzyszczu.
Fot. Kwatera do bezpiecznego składowania azbestu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 107 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Składowisko Odpadów Azbestowych w m. Srebrzyszcze jest składowiskiem odpadów niebezpiecznych, na którym można unieszkodliwiad następujące odpady: - materiały izolacyjne zawierające azbest – 17 06 01* - materiały izolacyjne zawierające azbest – 17 06 05* Na składowisko odpady są przyjmowane wyłącznie od przedsiębiorców, posiadających aktualne pozwolenie na zbieranie lub transport odpadów azbestowych. Spółka może przyjąd do składowania maksymalnie do 10 Mg dziennie. Warunkiem przyjęcia odpadów jest wypełnienie zlecenia i jego potwierdzenie przez PGO lub podpisanie umowy współpracy pomiędzy spółką a kontrahentem. Przed przyjęciem odpadów dostawca jest zobowiązany do przedłożenia podstawowej charakterystyki odpadów. Spółka przyjęcie odpadów azbestowych potwierdza na karcie przekazania odpadu, wystawionej przez dostawcę. Opłata za przyjęcie i unieszkodliwianie odpadów jest zgodna z aktualnym cennikiem. Składowisko jest czynne od poniedziałku do piątku w godzinach 700 – 1500. Dostawa odpadów powinna byd awizowana z wyprzedzeniem co najmniej 24 godzinnym. W 2007 roku Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Lublinie uruchomił środki finansowe, które w 50 % pokrywałyby koszt demontażu i wywiezienia na składowisko odpadów niebezpiecznych eternitu z pokryd dachowych. W ramach powyższego programu Starosta Chełmski przeznaczyłby 30 % niezbędnej kwoty, natomiast gminy partycypowałyby w 20 % kosztów. Program realizowany byłby przez Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej w Chełmie. Dofinansowanie łączne w przypadku Miasta Chełm wynosiłoby 50 % kosztów. Na dzieo dzisiejszy powyższy “Program “ jest w fazie organizacyjno– konsultacyjnej. Jego realizacja wymaga zgody starosty i wójtów gmin wchodzących w skład Związku oraz zorganizowanie przedsięwzięcia polegającego na wyłonieniu firm, które będą realizowały zlecone zadania. Usuwanie wyrobów zawierających azbest w przedsiębiorstwach należy do zadao jednostki i uzyskanie pomocy finansowej z WFOŚiGW lub pożyczki preferencyjne z BOŚ może odbywad się wyłącznie na wniosek zainteresowanych.
Tabela 21 Ilośd wyrobów azbestowych przewidywanych do usunięcia.
Ilośd zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest Ilośd usuniętego azbestu z budynków
l.p. Gmina 2007 2008 Liczba 2 Mg m mb [rury] Liczba Liczba obiektów [tony] Mg Mg obiektów obiektów 1. m. Chełm 2 040 274 666,5 3 014 30 000 - - 57 77,06 m. Rejowiec 2. 496 85 107 936,177 6 000 - - 8 23,72 Fabryczny 3. Białopole 566 201,18 2.215,96 - - - - - 26 53,92 4. Chełm 5917 614 547,30 6760,02 - - - 240 5 Dorohusk 2877 308 634 15,1
5. Dubienka 568 179 143 1 970,57 - - - - -
Horodło
6. Hrubieszów 5 370 537 000 5 907 - 300 330 360 396
7. Kamieo 651 136 874 1 500
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 108 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
8. Leśniowice 1 030 226 866 2 495,52 - - - - -
9. Rejowiec 1500 281548 3097028 - - - - - Rejowiec 10. Fabryczny 11. Ruda Huta - 290 539 2 905 - - - - -
12. Sawin 3 149 404 728 4 452 - - - 5 5,71
13. Siedliszcze 1 896 50 55 53 58,3
14. Uchanie 3 038 404 994
15. Wierzbica
16. Wojsławice
17. Wola Uhruska 1034 181 321 1 994 - - - - -
18. Żmudź 761 297597 3273 - - - 736 53
Najważniejsze problemy dot. zagospodarowania odpadów zawierających azbest, to: 1. Wysokie koszty usuwania i unieszkodliwiania azbestu oraz brak wdrożonych mechanizmów dofinansowania tych zadao dla indywidualnych gospodarstw domowych. 2. Słaba świadomośd mieszkaoców dotycząca szkodliwości dla zdrowia i życia ludzi odpadów.
4.3.13. Pojazdy wycofane z eksploatacji. Według szacunków, w Polsce wycofuje się z eksploatacji około 2 – 2,5% pojazdów rocznie tj. około 250 tys. sztuk, ale jedynie ok. połowa z nich jest wyrejestrowywana i deponowana w firmach zajmujących się ich demontażem i recyklingiem. Większośd elementów z wyeksploatowanych pojazdów ma wartośd surowcową. Niezbędne jest, więc powtórne przetworzenie tych materiałów w taki sposób, aby można było wykorzystad je do wytwarzania nowych produktów i komponentów. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202) właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji może przekazad go wyłącznie do przedsiębiorcy prowadzącego stacje demontażu lub prowadzącego punkt zbierania pojazdów. Na terenie ZKGZCH funkcjonuje jedna stacja demontażu pojazdów wycofanych z eksploatacji. Jest nią Stacja Demontażu Pojazdów firmy MELIX Sp. z o.o. przy ul. Bieławin 4, posiadająca aktualną decyzję Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie.
4.3.14. Zużyte opony. Zużyte opony powstają w wyniku bieżącej eksploatacji pojazdów mechanicznych. Źródłem powstawania tego odpadu są też samochody wycofane z eksploatacji. Na podstawie danych zawartych w WPGO oszacowano, że na terenie ZKGZCH rocznie powstaje ok. 30 Mg zużytych opon. Podstawowym sposobem gospodarowania zużytymi oponami jest ich zbieranie przez punkty serwisowe ogumienia, firmy eksploatujące pojazdy i osoby fizyczne. Ilośd zbieranych zużytych opon zależy od sezonu, najwięcej opon pozyskuje się w okresie wymian jesienno-zimowej i wiosennej. Problem zagospodarowania zużytych opon na terenie ZKGZCH zostanie rozwiązany z chwilą oddania do eksploatacji ZPOK w Srebrzyszczu gdzie będą wykorzystane do produkcji paliwa alternatywnego dla Cementowni Chełm. Najważniejsze problemy 1. Niekontrolowane spalanie części zużytych opon. 2. Mieszanie zużytych opon z odpadami komunalnymi i przekazywanie ich do składowania. Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 109 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3. Brak systemów zbierania zużytych opon na terenie województwa.
4.3.15. Oleje odpadowe Oleje odpadowe powstają w wyniku wymiany zużytych olejów, awarii instalacji i urządzeo, jak również w wyniku usuwania ich z innych odpadów, m.in. pojazdów wycofanych z eksploatacji. Szacuje się, że w masie odpadów komunalnych w roku 2008 znajdowało się ok. 25 Mg przepracowanych olejów. Przepracowane oleje powstające w warsztatach i przedsiębiorstwach przekazywane są upoważnionym odbiorcom a następnie do wyspecjalizowanych przedsiębiorstw celem ich dalszego wykorzystania. Najważniejsze problemy 1. Rozproszenie wytwórców olejów odpadowych, co podnosi koszty transportu odpadów. 2. Brak systemu zbierania olejów odpadowych z gospodarstw domowych. 3. Niska wiedza mieszkaoców i niektórych przedsiębiorców o szkodliwości olejów, które usuwane są do środowiska. 4. Nieprzestrzeganie prawa przez niektórych przedsiębiorców.
4.4. Zbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych.
4.4.1. Systemy zbierania odpadów komunalnych. Wszystkie przedsiębiorstwa świadczące usługi komunalne na terenie jednostek samorządu terytorialnego ZKGZCH uzyskały pozwolenie na prowadzenie zbiórki odpadów według nowych wymagao dla podmiotów zgodnych z art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 29 lipca2005 r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Podmioty te działają na warunkach zawartych w Gminnym Regulaminie Utrzymania Czystości i Porządku. Ponadto zgodnie z art.10 ust.5 ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o zmianie ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Większośd gmin z terenu ZKGZCH utworzyły ewidencje umów zawartych na odbieranie odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości w celu kontroli wykonywania przez właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców obowiązków wynikających z ustawy. Na terenie ZKGZCH funkcjonuje system zbierania odpadów komunalnych z podziałem na: FRAKCJE NIEWYSEGREGOWANE - do składowania FRAKCJE WYSEGREGOWANE - do recyklingu materiałowego 1. FRAKCJE NIE WYSEGREGOWANE DO SKŁADOWANIA System zbierania odpadów niesegregowanych jest podstawowym systemem zbierania odpadów komunalnych na terenie Związku. Do gromadzenia odpadów wykorzystywane są pojemniki o różnej pojemności dostosowane do rodzaju i charakteru zabudowy – w zabudowie jednorodzinnej są to w głównej mierze znajdujące się na posesjach worki, natomiast w zabudowie wielorodzinnej kontenery zbiorcze ustawione przy posesji oraz worki. Częstotliwośd opróżniania pojemników jest uzależniona od charakteru zabudowy, rodzaju podpisanej umowy i opracowanego na dany okres harmonogramu odbioru odpadów. 2. FRAKCJE WYSEGREGOWANE DO RECYKLINGU MATERIAŁOWEGO Wszystkie gminy powiatu objęte są selektywną zbiórką odpadów. Na terenie ZKGZCH prowadzona jest częściowa segregacja odpadów komunalnych metodą „u źródła”, głównie w gospodarstwach domowych oraz w systemie ogólnodostępnych kolorowych pojemników.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 110 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
SYSTEM ZBIÓRKI „U ŹRÓDŁA” System ten polega na segregacji odpadów komunalnych bezpośrednio w miejscu ich powstawania, czyli w domach mieszkaoców w specjalnie oznakowanych i kolorowych pojemnikach (lub workach). Oddzielnie zbiera się obecnie, szkło białe i kolorowe, makulaturę, puszki oraz tworzywa sztuczne. Odpady nienadające się do dalszego wykorzystania lub zanieczyszczone deponowane są w oddzielnym worku. Główną zaletą tego systemu jest to, że uzyskane w ten sposób surowce występują czystej postaci i najczęściej nie wymagają dodatkowego doczyszczania. Główną wadą systemu zbiórki „u źródła” jest fakt zajmowania przez pojemniki lub worki przestrzeni. Powodem tego jest m.in. dłuższy czas potrzebny do napełnienie worka. System ten jest on preferowany w zabudowie jednorodzinnej na obszarach miejskich i na obszarach wiejskich, gdzie wysegregowane odpady mogą byd bez problemu trzymane przez mieszkaoców na zewnątrz budynków. SYSTEM POJEMNIKOWY System ten opiera się na sieci odpowiednio opisanych kolorowych pojemników ustawionych w zestawach po kilka sztuk. Ilośd pojemników w zestawie uzależniona jest od asortymentu zbieranych w nich odpadów. W tym systemie najczęściej używa się pojemników o objętości 1,1m3 i 3,2 m3. Zestawy muszą byd rozstawione w łatwo dostępnych i często odwiedzanych miejscach. Dobrymi lokalizacjami dla pojemników są miejsca położone w sąsiedztwie altanek śmietnikowych. Z praktyki wiadomo, że jeden zestaw pojemników do selektywnej zbiórki surowców wtórnych przypadad powinien na 500 mieszkaoców. Zauważono także, że pojemniki spełniają swoją rolę tylko wówczas, gdy potencjalny użytkownik ma do nich nie więcej niż 200 metrów. W związku z faktem, że pojemniki rozstawione muszą byd w miejscach widocznych ważne jest zadbanie o ich odpowiednią estetykę. Wszystkie odpady pochodzące z selektywnej zbiórki są następnie składowane w wyznaczonych miejscach (osobne miejsca na składowiskach lub na terenach należących do podmiotów zajmujących się zbiórką), skąd następnie są odbierane przez firmy zajmujące się odzyskiem.
4.4.2. System zbierania odpadów komunalnych na terenie poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.
4.4.2.1. M. Chełm. Dominującym sposobem zbierania odpadów na terenie miasta Chełm jest zbiórka odpadów zmieszanych, które następnie są unieszkodliwiane poprzez składowanie na składowisku odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Srebrzyszczu zarządzanym przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. Zbiórka odpadów zmieszanych (zbieranych w sposób nieselektywny) odbywa się: z obiektów infrastruktury tj. usługi, handel, szkolnictwo, obiekty turystyczne, itp., z terenów otwartych tj. ulice, cmentarze, skwery, parki, ogrody, z zabudowy wielorodzinnej, z zabudowy jednorodzinnej. Odpady gromadzone są w 877 pojemnikach . Są to pojemniki typu: SM – 110 l o pojemności 110l – 198 szt. POK 2,2 o pojemności 2200 l – 640 szt. KP – 7 o pojemności 7500 l – 39 szt.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 111 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest zarówno na terenach zabudowy jednorodzinnej jak i wielorodzinnej. Mieszkaocy zabudowy jednorodzinnej gromadzą odpady w workach o pojemności 120 l. W ciągu roku zużywanych jest ok. 36 000 worków, zaś mieszkaocy budynków wielorodzinnych gromadzą odpady w ustawionych na terenie miasta pojemnikach typu POK 2,2. Zbiórką objęte są szkło, makulatura oraz tworzywa sztuczne.
4.4.2.2. M. Rejowiec Fabryczny. Na terenie miasta Rejowiec Fabryczny wszyscy mieszkaocy są objęci zorganizowanym systemem zbiórki odpadów. Usuwaniem odpadów zajmuje się obecnie Miejski Zakład komunalny EKO w Rejowcu Fabrycznym, który deponuje odpady komunalne na składowisku w Srebrzyszczu. Wykorzystuje 527 pojemników 110- 120 litrowych, 24 pojemniki 1,1 m3 oraz 34 kontenery KP-7. Segregacja odpadów polega na wydzieleniu szkła, makulatury oraz butelek PET ze strumienia odpadów komunalnych. Selektywna zbiórka odbywa się z wykorzystaniem pojemników typu SM–24 szt. o pojemności 1100 l i 1 o pojemności 110 l.
4.4.2.3. Gmina Białopole. Na terenie gminy Białopole wszyscy mieszkaocy objęci są systemem zbiórki odpadów. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Chełmie zajmuje się odbiorem odpadów z terenu gminy przy zastosowaniu systemu workowego oraz 6 kontenerów KP-7. Obecnie nie jest prowadzona selektywna zbiórka odpadów w gminie. Odpady są deponowane na składowisku w Srebrzyszczu.
4.4.2.4. Gmina Chełm. Na terenie gminy Chełm systemem zbiórki odpadów objętych jest obecnie 84% mieszkaoców gminy. Usuwaniem odpadów zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Chełmie. Selektywna zbiórka obejmuje makulaturę, tworzywa sztuczne oraz szkło. W tym celu wykorzystywanych jest łącznie 6 kontenerów KP-7, 15 pojemników typu POK o pojemności 2,2 m3 oraz worki 110 l oraz 120 l. Odpady komunalne deponowane są na składowisku w Srebrzyszczu.
4.4.2.5. Gmina Dorohusk. Obecnie ok. 80% ludności gminy jest objęta systemem selektywnej zbiórki odpadów. Zadaniem Gminnego Zakładu Obsługi Sp. z o.o. jest usuwanie odpadów z terenu gminy. Zbiórka odpadów odbywa się przy wykorzystaniu 53 kontenerów o pojemności 7 m3, a także pojemników: 110 l (1.200 szt.), 220 l (60 szt.) 1,1 m3 (6 szt.), a także worków o pojemności 90 l. Odpady deponowane są na składowisku w Świerżach. Selektywna zbiórka odpadów oparta jest o system workowy. Ze strumienia odpadów komunalnych wyodrębniane są: tworzywa sztuczne, szkło, papier oraz odpady organiczne.
4.4.2.6. Gmina Dubienka. W gminie Dubienka 70% mieszkaoców jest objętych zorganizowanym systemem zbiórki odpadów, zauważalna jest tendencja wzrostowa w liczbie podpisywanych umów. Odpady deponowane są na składowisku odpadów w Srebrzyszczu. Usuwaniem odpadów z terenu gminy zajmują się dwa przedsiębiorstwa. Pierwsze z nich prowadzi zbiórkę odpadów systemem workowym. Miesięcznie wykorzystywanych jest 60-70szt. Worków o pojemności 120 l. Natomiast Gminny Zakład Obsługi Sp. z o.o. w Dorohusku wykorzystuje na terenie gminy 25 pojemników 110 litrowych oraz 5 kontenerów typu KP-7 o pojemności 7 m3. Selektywna zbiórka odpadów oparta jest również o system workowy. W 2008 roku odbierano tworzywa sztuczne (1830 worków), makulaturę (1750 worków) oraz szkło (1750 worków).
4.4.2.7. Gmina Horodło. Od 2008 r. ok. 85% mieszkaoców gminy objęto systemem selektywnej zbiórki odpadów (system trójworkowy o kolorach: czerwony – do gromadzenia metali, niebieski – szkła, żółty – tworzyw sztucznych).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 112 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Natomiast zmieszane odpady komunalne zbierane są do kontenerów oraz pojemników. Na terenie gminy znajduje się 30 kontenerów KP-7, ponadto Gminny Zakład Komunalny w Horodle zawarł 110 umów indywidualnych na wywóz odpadów. Odpady komunalne zbierane i odbierane są w sposób selektywny zgodnie z wymaganiami określonymi w regulaminie utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Regulamin dostosowany jest do gminnego planu gospodarki odpadami. Nie wdrożono jeszcze zbierania odpadów niebezpiecznych i wielkogabarytowych w tym sprzętu elektrycznego i elektronicznego.
4.4.2.8. Gmina Hrubieszów. Na koniec 2008 r. na terenie gminy zawartych było 342 umów na wywóz odpadów komunalnych. Ok.37,3% mieszkaoców indywidualnych objętych było systemem selektywnego odbioru odpadów (system trójworkowy). Firmy wywozowe obsługujące teren Gminy Hrubieszów: • Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Spółka z o.o., jednostka organizacyjna Miasta Hrubieszów- dysponuje 3 samochodami do przewozu kontenerów KP-7 i jednego samochodu śmieciarki zabierającej odpady z pojemników o poj. 110 L, 240 L, 1100 L, 2 samochodami asenizacyjnymi o poj. Zbiornika 4,5 m3 oraz 6,0 m3, i ciągnikiem z przyczepą asenizacyjną o poj. 9,0 m3, • Przedsiębiorstwo Usług Komunalnych Spółka z o.o. - dysponuje 3 samochodami śmieciarkami marki Jelcz, Liaz i Volvo, kontenerowcem Star 200 i 2 samochodami asenizacyjnymi Star 200 i Star 28, • Gminny Zakład Usług Komunalnych w Hrubieszowie z/s w Świerszczowie – jednostka organizacyjna Gminy Hrubieszów - dysponują ciągnikiem marki Ursus, beczką asenizacyjną o poj. 4 m3, samochodem marki Star, przyczepą do wywozu kontenerów o poj. 4,5 m3. Pojemniki i kontenery na odpady komunalne: • pojemniki KP – 7 szt. 60, • właścicielem jest Gminny Zakład Usług Komunalnych w Hrubieszowie z/s w Świerszczowie.
4.4.2.9. Gmina Kamieo. Gmina Kamieo obecnie nie ma podpisanej umowy z firmą zajmującą się odbieraniem odpadów od właścicieli nieruchomości. Własnośd gminy stanowi 7 kontenerów KP-7 oraz 12 pojemników typu POK, które są opróżniane przez Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Chełmie Sp. z o.o. lub przez Gminny Zakład Obsługi Sp. z o.o. w Dorohusku z/s w Kolonii Okopy. Odpady komunalne wywożone są na składowisko w miejscowości Srebrzyszcze. Selektywna zbiórka odpadów prowadzona jest w systemie workowym. Papier, tworzywa sztuczne, szkło i metale odbierane są w workach o pojemności 110 l.
4.4.2.10. Gmina Leśniowice. Usuwaniem odpadów z terenu gminy Leśniowice zajmuje się firma A-Zet Eko z miejscowości Krasnystaw. Zorganizowanym systemem zbiórki odpadów objętych jest 100% mieszkaoców gminy. Obecnie wykorzystywanych jest 50 pojemników 110 litrowych, 20 kontenerów o pojemności 6 m3 oraz 12 pojemników typu POK o pojemności 2,2 m3. Również w pojemnikach POK gromadzone są odpady z selektywnej zbiórki: szkło (4 szt.), makulatura (4 szt.) oraz plastik (4 szt.). Odpady komunalne wywożone są na składowisko, z którym firma A-Zet Eko ma podpisaną umowę.
4.4.2.11. Gmina Rejowiec. W gminie 60% mieszkaoców jest objętych zorganizowanym systemem zbiórki odpadów. Istnieje tendencja wzrostowa zawieranych umów na odbiór odpadów. Przedsiębiorstwa zajmujące się usuwaniem odpadów z obszaru gminy: MZK „EKO” w Rejowcu Fabrycznym (pojemniki 110 l- 310 szt., kontenery KP-7 – 20 szt.), MPGK Sp. z o.o. w Chełmie (worki o pojemności 120 dm3) oraz AZET EKO w Krasnymstawie (20 szt. pojemników 110 l, 6 szt. pojemników 1,1 m3). Odpady komunalne wywożone są na składowisko w Srebrzyszczu lub składowisko w miejscowości Wincentów (gmina Krasnystaw).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 113 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.4.2.12. Gmina Rejowiec Fabryczny. Na terenie gminy Rejowiec Fabryczny 60% mieszkaoców objętych jest systemem zbiórki odpadów. Odbiorem odpadów zajmuje się Miejski Zakład Komunalny s.c. „EKO” w Rejowcu Fabrycznym wywożący obecnie odpady na składowisko w Srebrzyszczu. Na terenie gminy wykorzystywane są 2 kontenery o pojemności 15 m3, a także pojemniki: 600 szt. o pojemności 110 l oraz 56 szt. o pojemności 1,1 m3. Do selektywnej zbiórki tworzyw sztucznych, szkła i metali wykorzystywanych jest po 18 szt. pojemników do każdego rodzaju odpadu (łącznie 56 szt.). Pojemniki mają pojemnośd 1,1 m3. 2 tego rodzaju pojemniki zostały rozstawione w celu zbiórki makulatury.
4.4.2.13. Gmina Ruda-Huta. Obecnie 52% mieszkaoców gminy objętych jest zorganizowaną zbiórką odpadów. Usuwaniem odpadów zajmuje się Zakład Usług Komunalnych w Rudzie-Hucie wykorzystując 11 kontenerów ciągnikowych o pojemności 1,8 m3 oraz 740 pojemników 120 l. Łącznie 9 pojemników typu POK (2,2 m3) używanych jest do selektywnej zbiórki szkła, makulatury oraz butelek PET. Na terenie gminy, w miejscowości Kolonia Rudka znajduje się czynne składowisko odpadów komunalnych.
4.4.2.14. Gmina Sawin. W gminie Sawin zawarto 1228 zawartych umów , ok.100% mieszkaoców objętych jest systemem zorganizowanej comiesięcznej zbiórki odpadów komunalnych. Usuwaniem odpadów zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, wykorzystując 18 kontenerów o pojemności 7,5 m3 oraz pojemniki: 9 szt. 120 l, 22 szt. 140 l, 116 szt. 240 l, 2 szt 1,1 m3. Opady wywożone są na składowisko w Malinówce (gm. Sawin). Selektywna zbiórka makulatury, szkła i plastiku odbywa się przy zastosowaniu 4 zestawów po 3 pojemniki 2,2 m3 (łącznie 12 szt.) a w zabudowie jednorodzinnej przy pomocy systemu trójworkowego. 4.4.2.15. Gmina Siedliszcze. Przedsiębiorstwem zajmującym się zbiórką odpadów z terenu gminy jest Miejski Zakład Komunalny s.c. „EKO” w Rejowcu Fabrycznym. Ok. 90% mieszkaoców objętych jest systemem zbiórki odpadów. Selektywna zbiórka obejmuje odpady: papier, tworzywa sztuczne i szkło, które zbierane są w 15 pojemnikach 1,1 m3 na każdy rodzaj odpadów (łącznie 45 szt.), natomiast gospodarstwa indywidualne objęte są systemem workowym.
4.4.2.16. Gmina Uchanie. Teren gminy obsługują firmy wywozowe: P.W. Perfekt Tomasz Olszak, Usługi Komunalne i Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Sp. z o.o. Wólka Poturzyoska, 22- 540 Dołhobyczów. Pojemniki i kontenery na odpady: kontenery KP-7 na odpady zmieszane – 10 szt., własnośd: Gmina Uchanie pojemniki 660L i 1100L na odpady zmieszane – 68 szt., własnośd: 43 szt. – Gmina Uchanie, 25 szt. – poszczególne sołectwa. pojemniki 240L na odpady z tworzyw sztucznych – 70 szt., własnośd: 45 szt. – Gmina Uchanie, 25 szt. – poszczególne sołectwa. pojemniki 240L na odpady ze szkła – 70 szt., własnośd: 45 szt. – Gmina Uchanie, 25 szt. – poszczególne sołectwa. 4.4.2.17. Gmina Wierzbica. Teren Gminy Wierzbica w zakresie odbierania odpadów komunalnych obsługuje Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie. Na terenie gminy użytkowane są następujące rodzaje kontenerów: Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 114 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- kontenery KP-7 w ilości 37 szt., - kontenery PK –2,2 w ilości 43 szt. Do selektywnej zbiórki odpadów używanych jest 17 pojemników. Właścicielem pojemników jest Gmina Wierzbica.
4.4.2.18. Gmina Wojsławice. Obecnie na terenie gminy obowiązuje 1030 umów na wywóz odpadów podpisanych przez mieszkaoców, istnieje tendencja wzrostowa dotycząca liczby podpisywanych umów. Firmą odbierającą odpady z terenu gminy jest A-Zet EKO wykorzystująca 1013 pojemników 110 l, 5 kontenerów KP-7 oraz dwa kontenery KP-2. Odpady komunalne są wywożone na składowisko w miejscowości Srebrzyszcze. Istniejący system selektywnej zbiórki odpadów pozwala na segregację tworzyw sztucznych (1013 worków żółtych) i szkła (1013 worków zielonych).
4.4.2.19. Gmina Wola Uhruska. Firmy obsługujące teren gminy: Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ”Baza” Piotr Kołodyoski. Sprzęt: samochód ciężarowy do załadunku i transportu kontenerów KP-7 oraz samochód Polonez Truck Pojemniki i kontenery: - Kosze uliczne 50-60 dm3 do zbiórki odpadów zmieszanych ok. 50 szt.- własnośd Gminy Wola Uhruska; - Pojemniki SM-110 dm3 do zbiórki odpadów zmieszanych ok. 200 szt.- własnośd prywatna; - Kontenery 1,1 m3 3 szt. do selektywnej zbiórki- własnośd Gminy Wola Uhruska; - Kontenery KP-7 m3 17 szt. do zbiórki odpadów zmieszanych- własnośd Gminy Wola Uhruska; - Kontenery KP-7 m3 8 szt. do zbiórki odpadów zmieszanych- własnośd innych podmiotów (parafie, spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe, przedsiębiorstwa).
4.4.2.20. Gmina Żmudź. Usuwaniem odpadów z terenu gminy zajmuje się Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Chełmie, wykorzystując 11 kontenerów o pojemności 7,5 m3 oraz firma EKO CEL, która dysponuje 65 pojemnikami o pojemności 1,1 m3. Selektywna zbiórka opiera się na zbieraniu w pojemnikach o pojemności 2,2 m3 szkła (22 szt.), papieru (22 szt.) oraz plastiku (21 szt.). Odpady z terenu gminy deponowane są na składowisku w miejscowości Srebrzyszcze.
4.4.3. Wykaz podmiotów prowadzących zbiórkę odpadów komunalnych na terenie ZKGZCH. Poniżej przedstawiono podmioty posiadające pozwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiórki odpadów komunalnych w poszczególnych gminach.
Tabela 22 Podmioty posiadające pozwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbiórki odpadów komunalnych.
Lp. Gmina Podmiot odbierający odpady w 2009 roku
1. m. Chełm Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57 Miejski Zakład Komunalny EKO w Rejowcu Fabrycznym, 22-170 Rejowiec 2. m. Rejowiec Fabr. Fabryczny, ul. Wspólna 13
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 115 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3. Białopole Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57
4. Chełm Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57 5. Dorohusk Gminny Zakład Obsługi Sp. z o.o. w Dorohusku, 22-175 Kolonia Okopy
6. Dubienka Przedsiębiorstwo Usługowo-Produkcyjne w Dubience Sp. z o.o, 22-145 Dubienka, ul. Piaski 13 7. Horodło Gminny Zakład Komunalny w Horodle Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Spółka z o.o. w Hrubieszowie, ul. Krucza 20, 8. Hrubieszów Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Sp. z o.o. Wólka Poturzyoska, 22- 540 Dołhobyczów, Gminny Zakład Usług Komunalnych w Hrubieszowie z/s w Świerszczowie. 9. Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. Kamieo w Chełmie, ul. Wołyoska 57,
Gminny Zakład Obsługi Sp. z o.o. w Dorohusku, 22-175 Kolonia Okopy 10 Leśniowice A-Zet EKO Krasnystaw, 22-300 Krasnystaw, ul. Kłosowskiego 54
11. Sawin Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57 12. Rejowiec Miejski Zakład Komunalny EKO w Rejowcu Fabrycznym, 22-170 Rejowiec Fabryczny, ul. Wspólna 13
13. Rejowiec Fabryczny Miejski Zakład Komunalny EKO w Rejowcu Fabrycznym, 22-170 Rejowiec Fabryczny, ul. Wspólna 13 14. Ruda-Huta Zakład Usług Komunalnych w Rudzie Hucie, 22 - 110 Ruda Huta, ul. Targowa 6
15. Siedliszcze Miejski Zakład Komunalny EKO w Rejowcu Fabrycznym, 22-170 Rejowiec Fabryczny, ul. Wspólna 13 P.W. Perfekt Tomasz Olszak, Usługi Komunalne Nieledew 270, 22-554 Trzeszczany, 16. Uchanie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, Sp. z o.o. Wólka Poturzyoska, 22- 540 Dołhobyczów. 17. Wierzbica Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57 18. Wojsławice A-Zet EKO Krasnystaw, 22-300 Krasnystaw, ul. Kłosowskiego 54
19. Wola Uhruska Przedsiębiorstwo Wielobranżowe ”Baza” Piotr Kołodyoski, ul. Krótka 2; 22-230 Wola Uhruska. Żmudź Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Chełmie, ul. Wołyoska 57
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 116 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.4.4. Instalacje do segregacji, odzysku i unieszkodliwiania odpadów.
Fot. Odpady pozyskane ze strumienia odpadów komunalnych- PGO w Srebrzyszczu. Podstawowym procesem unieszkodliwiania odpadów na terenie ZKGZCH jest ich deponowanie na składowisku. Zgodnie z załącznikiem 6. Ustawy o odpadach (Dz. U Nr 2007/39 POZ. 251) z dnia 27 kwietnia 2001 roku, proces ten jest zaklasyfikowany jako: D 5 - Składowanie na składowiskach odpadów niebezpiecznych lub na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne Odpady zebrane w wyniku selektywnej zbiórki poddawane są następnie procesom odzysku, które w myśl wymienionego wyżej załącznika 6. do Ustawy o odpadach klasyfikowane są jako: R 5 - recykling lub regeneracja innych materiałów nieorganicznych (szkło, tworzywa sztuczne, papier); R 4 - recykling lub regeneracja metali i związków metali (metale i złom); R 13 - magazynowanie odpadów, które mają byd poddane działaniom wymienionym w punktach od R1 do R12 (z wyjątkiem tymczasowego magazynowania w czasie zbiórki w miejscu, gdzie odpady są wytwarzane) (odpady ulegające biodegradacji).
4.4.4.1. Instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów na terenie ZKGZCH. Na terenie działania ZKGZCH w okresie objętym niniejszym sprawozdaniem funkcjonowały następujące podmioty prowadzące działalnośd w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów: CEMEX Polska Sp. z o.o. Zakład Cementownia Chełm, ul Fabryczna 6, Cementownia „Rejowiec” S.A. w Rejowcu Fabrycznym, ul. Fabryczna 1., PPHU Winyl Pol Wybacz Sp. Jawna 22-130 Siedliszcze 104, ZPHU „ALEX_BIS” 22-360 Rejowiec ul. Chełmska 15, Zakład Wytwarzania Art. z Tworzyw Sztucznych Danuta Czerwioska Wola Uhruska, Chełmska 21.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 117 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Fot. Odpady zmieszane kwalifikujące się do wykorzystania w procesach odzysku. Procesy odzysku energii i odzysku surowców poprzez termiczne przekształcanie odpadów prowadzone są w CEMEX Polska Sp. z o.o. Zakład Cementownia Chełm oraz w Cementowni Rejowiec S.A. w Rejowcu Fabrycznym. W Cementowni Chełm od 2001 r. prowadzony jest proces odzysku energetycznego- współspalanie odpadów z paliwem konwencjonalnym w kalcynatorze pieca obrotowego. Głównym celem tych działao jest uzyskanie znacznych ilości energii niezbędnej do produkcji klinkieru, czego wynikiem jest uruchomienie w Cementowni „Chełm” linii technologicznej spalania paliwa alternatywnego. Odpady stanowią ogółem ok. 65 % całej masy spalonego paliwa. Dostawcami odpadów przeznaczonych do odzysku energii są podmioty gospodarcze z Polski, Niemiec, Holandii i Belgii. Ogółem w 2008 r. w Cementowni Chełm poddano przekształceniu termicznemu 674 303 Mg odpadów. Również w Cementowni Rejowiec S.A. prowadzone są procesy współspalania i odzysku surowców z odpadów w piecach obrotowych w celu uzyskania znacznych ilości energii a także pozyskania surowców niezbędnych do produkcji klinkieru. Odpady stanowią ogółem ok. 36,6 % całej masy spalonego paliwa. Dostawcami odpadów przeznaczonych do odzysku energii są podmioty gospodarcze z Polski i Niemiec. W 2008 r. w Cementowni Rejowiec S.A. przekształcono termicznie 25 126,07 Mg odpadów. PPHU „WINYL-POL” w Siedliszczu od 1979 r. zajmuje się odzyskiem i recyklingiem PVC co jest podstawą działalności firmy. Początkowo przez długi okres czasu przetwarzając surowce wtórne PVC produkowano głównie wykładziny podłogowe. Od kilku lat podstawowym produktem w procesie recyklingu w zakładzie jest folia hydroizolacyjna PVC "IZOWINYL" służąca głównie do wykonywania wszelkiego typu izolacji przeciwwilgociowych pionowych i poziomych w budownictwie. Zakład przyjmuje do powtórnego przetworzenia wszelkie, obecnie uciążliwe i trudne do zbycia, odpady miękkiego PVC, w postaci: stare płytki, wykładziny, listwy - zerwane z remontowanych obiektów, ścinki wykładzin i listew powstałe przy układaniu wykładzin w obiektach. ZPHU „ALEX_BIS” 22-360 Rejowiec, ul. Chełmska 15 prowadzi działalnośd w zakresie odzysku masy celulozowej z odpadów papieru i tektury w produkcję z odzyskanych surowców papieru toaletowego. Zakład Wytwarzania Art. z Tworzyw Sztucznych Danuta Czerwioska Wola Uhruska, Chełmska 21 prowadzi odzysk surowców z odpadowych tworzyw sztucznych wytwarzając granulaty wykorzystywane do produkcji wyrobów z plastyków.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 118 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4.4.4.2. Unieszkodliwianie odpadów komunalnych na składowiskach. 1. Składowisko Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu (gmina Chełm) Składowisko funkcjonuje w ramach działalności Przedsiębiorstwa Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Chełmie. Na składowisku deponowane są odpady z terenów wchodzących w skład Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej – wszystkich gmin Powiatu Chełmskiego z wyjątkiem gminy Dorohusk. Zakooczenie eksploatacji składowiska jest planowane na 31.12.2009 r. Powierzchnia składowiska wynosi 4,03 ha. Podłoże nie jest zabezpieczone. Zainstalowano 6 piezometrów w związku z istniejącym zagrożeniem dla kredowego poziomu wodonośnego. Obecnie na terenie składowiska jest prowadzony skup surowców wtórnych W 2010 roku planowane jest oddanie do eksploatacji nowego składowiska odpadów balastowych położonego w bezpośrednim sąsiedztwie obecnego składowiska. Nowy obiekt spełnia wymagania przepisów o odpadach, posiada pełne uszczelnienie i wyposażone jest w monitoring sensoryczny. Zajmuje powierzchnię 2,6 ha, jego pojemnośd wynosi 141 117 m3. 2. Składowisko Stałych Odpadów Komunalnych w Świerżach (gmina Dorohusk) Składowisko zostało oddane do użytkowania w maju 2001 roku. Jego pojemnośd wynosi 20.000 m3, posiada 1 kwaterę. Obecnie stopieo wypełnienia kwatery wynosi 45%. Zamknięcie składowiska planowane jest na 2015 rok. Po tym terminie przewiduje się rozbudowę składowiska w kierunku północnym oraz rekultywację w kierunku leśnym obecnie wykorzystywanej kwatery. Monitoring jakości wód odbywa się przy zastosowaniu trzech piezometrów. Plac, na którym następuje rozładunek oraz segregacja odpadów zbudowany jest z płyt betonowych, podłoże nie zostało dodatkowo uszczelnione. Powoduje to większe prawdopodobieostwo przedostania się zanieczyszczeo do wód podziemnych. Odcieki są odprowadzane do zbiornika bezodpływowego o pojemności 20 m3. Na bieżąco prowadzona jest ewidencja przyjmowanych odpadów. Na składowisku deponowane są odpady z gmin Dorohusk oraz Dubienka. 3. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w miejscowości Kolonia Rudka (gmina Ruda-Huta) Składowisko zostało oddane do użytkowania w 1997 roku. Deponowane są na jego terenie odpady z gminy Ruda Huta. Jego powierzchnia wynosi 0,80 ha. Teren został podzielony na dwie kwatery (obecnie zrealizowana jest jedna kwatera), których teoretyczna objętośd wynosi 79.488 m3, w tym około 30.000 m3 to objętośd eksploatowanej kwatery. Obecnie wypełnienie składowiska wynosi ok. 30%. Funkcjonują boksy do segregacji odpadów, samochody mają obowiązek przejeżdżad przez brodzik dezynfekcyjny. 50-70 cm warstwy odpadów zagęszcza się, a następnie po osiągnięciu 1,0 m zagęszczonej warstwy przykrywa się ją warstwą izolacyjną ziemi o miąższości 20 cm. Zabezpieczenie składowiska stanowi folia PEHD o grubości 1,5 mm chroniąca glebę i wody podziemne przed zanieczyszczeniem odciekami. Obiekt wyposażony jest w drenaż oraz zbiornik na odcieki. Istnieje rezerwa terenu pod rozbudowę wynosząca 3,0 ha. Zakooczenie eksploatacji obiektu planuje się na 2050 rok. 4. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Malinówce (gmina Sawin) Składowisko jest w użytkowaniu od 1992 roku, obecnie depnonowane są na nim odpady z gminy Sawin. Jego powierzchnia wynosi 1,21 ha, a pojemnośd 46.000 m3. Poziom wypełnienia stanowi 23,54% pojemności składowiska. Wielkośd obszaru do ewentualnej rozbudowy obiektu obejmuje 6,7 ha. Deponowane odpady są okresowo przesypywane warstwą ziemi. Składowisko otoczone jest pasem zieleni o szerokości 100-300 m, jest ogrodzone siatką, posiada bramę wjazdową i wyjazdową. Obecnie wydzielona została 1 kwatera. Wyposażona jest w studzienkę odcieków. Monitoring wód umożliwiają zainstalowane 3 piezometry. Uszczelnienie kwatery stanowi warstwa gliny. Zamknięcie składowiska planuje się na 2014 rok. 5. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Kopyłowie (gmina Horodło) Składowisko odpadów jest obiektem urządzonym, posiadającym uregulowany stan prawny. Posiada decyzję zatwierdzającą instrukcję eksploatacyjną.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 119 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Stan wyposażenia obiektu i parametry techniczno-użytkowe: - powierzchnia sektora składowiskowego -1,37 ha, - pojemnośd – 7400 m3, - stopieo wypełnienia – 80%, - ekranizacja podłoża - uszczelnienie, geomembrana, - drenaż i ujęcie odcieków - wykonano, - ogrodzenie z przęseł metalowych, - zaplecze socjalne i magazynowe – zabezpieczono, - urządzenia na surowce wtórne – kontenery, - brodzik dezynfekcyjny – wykonano, - odgazowanie odpadów – studnie odgazowujące, - drogi i place wewnętrzne z płyt drogowych, - piezometry badawcze – 1 szt. Zamknięcie składowiska planowane jest na koniec roku 2009. 6. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Uchaniach. Na terenie gminy Uchanie znajduje się gminne składowisko odpadów komunalnych w miejsc. Uchanie, którego eksploatację przewidziano do kooca 2009 r. Gmina posiada decyzję Starosty Hrubieszowskiego na zamknięcie tego składowiska w terminie do kooca 2009 r. Składowisko o pow. ok. 0,8 ha nie posiada uszczelnienia podłoża zabezpieczającego środowisko przed migracją zanieczyszczeo do gleby i wód gruntowych. Brak jest również wdrożonego monitoringu oddziaływania składowiska na środowisko. 7. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Bytyniu (gmina Wola Uhruska). Składowisko odpadów dla Gminy Wola Uhruska zlokalizowane jest w miejscowości Bytyo. Składowisko oddano do eksploatacji w 1979 r. Ogólna powierzchnia obiektu wynosi 0,7 ha przy poj. 10 000 m3 i aktualnym wypełnieniu wynoszącym prawie 80% pojemności. Składowisko nie posiada uszczelnienia podłoża zabezpieczającego środowisko przed migracją zanieczyszczeo do gleby i wód gruntowych. Brak jest również wdrożonego monitoringu oddziaływania składowiska na środowisko. Obiekt przewidziany jest do zamknięcia decyzją Starosty Włodawskiego w dniu 31 grudnia 2009 r.
4.4.4.3. Nieczynne składowiska odpadów komunalnych. Na terenie ZKGZCH znajduje się 10 zamkniętych składowisk. Obiekty są obecnie poddawane rekultywacji lub zostaną zrekultywowane w najbliższym czasie. Nadzór nad tym procesem rekultywacji tych obiektów sprawuje Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami Sp. z o.o. w Chełmie. W najbliższym czasie przewiduje się rekultywację składowisk w miejscowościach Srebrzyszcze, Pawłów, Kolonia Strzelce, Dubienka, Strachosław, Leśniowice, Władysławów, Wojsławice, Żmudź oraz Kobyle. Kierunek rekultywacji w przypadku wymienionych składowisk będzie podobny. W większości obiektów powinien byd zainstalowany drenaż, instalacja odgazowywania z wyrzutnią, składowiska będą doszczelnione folią i ogrodzone. Zostaną zainstalowane piezometry w celu ułatwienia monitoringu składowisk. Taka rekultywacja częściowo została przeprowadzona na składowisku w miejscowości Kobyle. 1. Składowisko Odpadów Komunalnych w Strzelcach (gmina Białopole) Składowisko zostało zamknięte w 2008 r. Posiada powierzchnię 0,77 ha i pojemnośd 1400 m3. Podłoże składowiska stanowią czwartorzędowe piaski ilaste z przewarstwieniami gliny, jest nieuszczelnione. Planowana jest rekultywacja składowiska o kierunku leśnym.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 120 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2. Składowisko Dubienka (gmina Dubienka) Składowisko zlokalizowane jest w zachodniej części miejscowości Dubienka. Jego powierzchnia wynosi 0,98 ha, natomiast pojemnośd 2.000 m3. Składowisko zostało zamknięte w 2007 roku, przy stopniu wypełnienia wynoszącym 82%. W 2004 roku powstał „Projekt zamknięcia i rekultywacji technicznej składowiska odpadów w miejscowości Dubienka”. 3. Składowisko Odpadów Stałych w Strachosławiu (gmina Kamieo) Składowisko jest zlokalizowane na naturalnej barierze geologicznej – warstwie utworów nieprzepuszczalnych. Uszczelnienie stanowi zwietrzelina ilasta kredy piszącej o miąższości 6,7 m. W 2004 roku opracowano „Projekt zamknięcia i rekultywacji technicznej składowiska odpadów w miejscowości Strachosław gmina Kamieo”. Składowisko zostało zamknięte w czerwcu 2007 roku, stan wypełnienia wynosił 95%. Odpady były składowane warstwowo, przykrywane warstwą izolacyjną o miąższości 15-20 cm, częstotliwością raz w miesiącu. 4. Gminne Składowisko Odpadów w Leśniowicach (gmina Leśniowice) Składowisko zostało uruchomione w 1986 roku. Po osiągnięciu stanu wypełnienia wynoszącym 100% składowisko zostało zamknięte w czerwcu 2007 roku. Zajmuje powierzchnię 0,4 ha, jego pojemnośd wynosi 5.000 m3. Składowisko nie posiada izolacji, nie zostało wyposażone również w system odcieków. W 2003 roku zostały zainstalowane piezometry w celu monitoringu wód. 5. Gminne Składowisko Odpadów w Pawłowie (gmina Rejowiec Fabryczny) Składowisko zostało zlokalizowane na wyrobisku po wydobyciu gliny. Jego powierzchnia wynosi 1,19 ha, a pojemnośd 30.000 m3. Składowisko zostało zamknięte. W trakcie funkcjonowania obiektu odpady były okresowo plantowane i ugniatane oraz przysypywane gruntem. Uszczelnienie stanowi warstwa o podłożu gliniastym, obiekt nie posiada systemu zbierania i odprowadzania odcieków. 6. Składowisko Odpadów we Władysławowie (gmina Wierzbica) Zajmuje powierzchnię 0,26 ha, jego pojemnośd wynosi 8.200 m3. Odpady składowane bez wcześniejszej segregacji były co miesiąc pryzmowane i ugniatane. Składowisko nie posiada systemu zbierania i odprowadzanie odcieków. Odpady były składowane wprost na gruncie, nie zostały odizolowane warstwą nieprzepuszczalną. Składowisko zostało zamknięte w 2007 roku. 7. Gminne Składowisko Odpadów Wojsławice (gmina Wojsławice) Zajmuje powierzchnię wynoszącą 0,65 ha, pojemnośd składowiska wynosi 26.000 m3. Odpady deponowane były warstwowo i przesypywane warstwą izolacyjną ziemi. Uszczelnienie składowiska stanowi glina. Wyrobisko nie zostało wyposażone w system zbierania i odprowadzania odcieków. Składowisko zamknięto, planuje się rekultywację obiektu w kierunku leśnym. 8. Gminne Składowisko Odpadów w Żmudzi (gmina Żmudź) Składowisko zostało zamknięte w czerwcu 2007 roku po osiągnięciu poziomu wypełnienia 90%. Jego powierzchnia wynosi 0,21 ha, a pojemnośd 6.800 m3. Deponowane na składowisku odpady usypywane były w pryzmy i co miesiąc ugniatane. Zabezpieczenie wyrobiska stanowi warstwa nieprzepuszczalna w postaci gliny. Obiekt nie jest wyposażony w system zbierania i odprowadzania odcieków. 9. Składowisko Odpadów Komunalnych w Dorohusku (gmina Dorohusk) Składowisko zostało zamknięte w 2001 roku. Zajmuje powierzchnię 0,24 ha, jego pojemnośd wynosi 13.600 m3. Odpady składowane były systemem warstwowym, po zamknięciu obiektu zostały pokryte 50 cm warstwą ziemi. Na bieżąco uzupełniane są ubytki warstwy przykrywającej. W celu dalszej rekultywacji przeprowadzone zostaną nasadzenia drzew.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 121 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
10. Składowisko Odpadów w miejscowości Kobyle (gmina Rejowiec) Składowisko zostało funkcjonowało od 1973 roku, zostało zamknięte w kwietniu 2002 roku. Zajmuje całkowitą powierzchnię 4,16 ha, z czego powierzchnia wykorzystana to 2,5 ha. Natomiast wykorzystana pojemnośd składowiska wynosi 18.734 m3. Obiekt nie posiadał uszczelnienia oraz systemu monitorującego jego wpływ na otaczające środowiska. Obecnie trwa rekultywacja składowiska, w ramach której zostało ono przysypane nasypem ze skały płonnej. 5. Zmiany w zakresie gospodarki odpadami na terenie Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w latach 2008-2012 z perspektywą do roku 2016.
5.1. Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych. Prognozy wytwarzania odpadów w najbliższych latach na terenie objętym niniejszym opracowaniem uwarunkowane są od wielu czynników, spośród których największe znaczenie będą miały aspekty demograficzne i gospodarczo-społeczne. Czynniki demograficzne Liczba ludności wg danych GUS na terenie gmin objętych niniejszym opracowaniem na koniec 2008 r. wynosiła 171952 osób i zmniejszyła się w porównaniu do roku 2004 o 3 359 osób odsetek spadku liczby ludności na tym obszarze w ciągu czterech lat wniósł 1,92%. Na terenach gmin miejskich spadek liczby mieszkaoców był niższy i wynosił średnio 1,4% z tym, że w Rejowcu Fabrycznym odnotowano zdecydowanie większą dynamikę zmniejszenia się liczby ludności wynoszącą aż 2,7% w omawianym okresie czasu, niż w Chełmie gdzie liczba ludności zmniejszyła się o 1,3 %. Natomiast na terenach gmin wiejskich tempo spadku liczby ludności w ciągu czterech lat wyniosło 2,3%, z tym, że wskaźnik ten był zdecydowanie różny na terenach poszczególnych gmin wchodzących w skład Związku. Gminy takie jak Chełm i Kamieo odnotowały wzrost liczby mieszkaoców w ciągu 4 kolejnych lat wynoszący odpowiednio 3,4% i 0,2%, co spowodowane było pozyskaniem przez mieszkaoców Chełma atrakcyjnych terenów budowlanych na terenie sąsiadujących z miastem gmin i zmianą miejsca zamieszkania. Pozostałe gminy wiejskie odnotowały spadek liczby mieszkaoców w granicach od 0,5% do 7,1%, średnia spadku liczby ludności w gminach wiejskich wyniosła w latach 2004-2008 - 2,3%. W oparciu o powyższą analizę dokonano wyliczenia prognozowanej liczby ludności na terenie poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego wchodzących w skład ZKGZCH w roku 2012 zakładając że dynamika zmian demograficznych w tym okresie będzie podobna jak w latach poprzednich. Prognozę demograficzną dla gmin ZKGZCH na lata 2013 – 2016 wyliczono na podstawie danych rocznika statystycznego z roku 2008 oraz Prognozy Ludności na lata 2008 - 2035 dla Województwa Lubelskiego (GUS) z uwagi na brak podstaw do utrzymania wskaźników przyjętych do prognozy na lata 2008 – 20012 w tak dalekiej perspektywie czasowej. Dlatego też, do wyliczeo przyjęto średnie wskaźniki zmian demograficznych zakładane dla terenu Woj. Lubelskiego. W latach 2013 – 2016 zarówno na terenach gmin wiejskich które zajmują większośd omawianego obszaru jak i na terenach gmin miejskich obserwowad będzie się powolne zmniejszanie się populacji o ok. 0,2 % rocznie ma terenach wiejskich i o ok. 0,4 % w miastach.
Tabela 23 Tendencje demograficzne na obszarze objętym projektem.
Lp. Nazwa gminy 2004 2008 Dynamika 2012 2016 zmian liczby ludności gmin ZKGZCH w latach 2004 - 2008 w % 1. Chełm 68611 67702 -1,3 66822 65753 2. Rejowiec Fabryczny 4600 4474 -2,7 4353 4283 Razem miasta 73211 72176 -1,4 71175 70036
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 122 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3. Białopole 3270 3188 -2,5 3108 3083 4. Chełm 12525 12953 +3,4 13393 13286 5. Dorohusk 7065 6781 -4,0 6509 6457 6. Dubienka 2803 2604 -7,1 2419 2400 7. Kamieo 4003 4011 +0,2 4019 3987 8. Leśniowice 4034 3951 -2,0 3872 3841 9. Rejowiec 6763 6480 -4,1 6214 6164 10. Rejowiec Fabryczny 4635 4610 -0,5 4587 4550 11. Ruda-Huta 4847 4761 -1,7 4680 4643 12. Sawin 5698 5516 -3,2 5339 5296 13. Siedliszcze 7107 7002 -1,4 6904 6849 14. Wierzbica 5433 5304 -2,3 5182 5141 15. Wojsławice 4399 4197 -4,5 4008 3976 16. Żmudź 3461 3299 -4,6 3147 3122 17. Wola Uhruska 4223 4123 -2,3 4028 3996 18. Horodło 5762 5539 -3,8 5328 5285 19. Hrubieszów 10958 10613 -3,1 10284 10202 20. Uchanie 5114 4844 -5,2 4592 4555 Razem gminy wiejskie 102100 99776 -2,3 97613 96833 Ogółem 175311 171952 -1,92 168788 166869 Czynniki gospodarczo- społeczne Zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego zakłada się, że przez najbliższe 5 lat dominowad będą wśród ludności postawy konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwowad będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów. Uwidoczni się to m.in. spadkiem ilości tworzyw sztucznych na korzyśd ilości szkła i wyrobów z drewna czy papieru. Wzrost prac remontowo budowlanych, przyczyni się do wzrostu ilości odpadów poremontowych (w tym gruzu). Z poprawą warunków życia wzrastad będzie średnia wieku mieszkaoców miasta, co spowoduje większe zapotrzebowanie na usługi medyczne. Skutkiem tego będzie wzrost ilości odpadów ze służby zdrowia. Założono również, że powyżej przedstawiony scenariusz rozwijał będzie się wolno, wobec czego założono też niewielkie w skali rocznej zmiany „emisji” poszczególnych składników - nie większe niż 1%, a w niektórych grupach odpadów będzie notowany spadek emisji.
5.2. Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych do 2016 roku. Rozważając przypuszczalne trendy zmian składu odpadów komunalnych – można przyjąd, za krajowym planem gospodarki odpadami, planem gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego oraz planami dla powiatów ziemskiego i grodzkiego „optymistyczny” wariant rozwoju sytuacji, który w przyszłości będzie wpływał na skład odpadów. Oczywiście zmiany jakości i ilości odpadów będą następowad wolno, tak jak wolno następują zmiany w przyzwyczajeniach czy zmiany w poziomie dochodów ludności. Na prognozowane zmiany wielkości strumienia odpadów wpływad będzie liczba ludności oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów (liczonych np. w kg odpadów na mieszkaoca rocznie), których trendy zmian wynikają z przesłanek rozwoju gospodarczo-społecznego analizowanego regionu. Prognozę dla Związku sporządzono oddzielnie dla każdego składnika morfologii odpadów. Dla celów prognozy wykorzystano zmiany wielkości wskaźników emisji odpadów przyjęte na podstawie Krajowego Planu Gospodarki odpadami, Zmiany te zakładają stały w wysokości 1%, w skali roku, przyrost danego wskaźnika emisji, 2008-2010 oraz 2012-2016. Do prognoz przyjęto liczbę ludności wg GUS przedstawioną w tabeli 6.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 123 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
W miarę rozwoju gospodarczego i wzrostu zamożności społeczeostwa, skład odpadów komunalnych będzie się zmieniał w czasie, zarówno pod względem ilości jak i składu morfologicznego. Również na skład morfologiczny powstających odpadów wpływ ma postawa proekologiczna ludności czyli świadomy stosunek do problematyki środowiska i odpadów. Uwzględniając zakładane w niniejszym planie prognozy demograficzne, postawy proekologiczne mieszkaoców, rodzaj zabudowy oraz wskaźniki zmian poszczególnych frakcji w odpadach komunalnych dla gmin miejskich i wiejskich w latach 2009-2016 oszacowano ilości powstających odpadów komunalnych do 2016 r. Ilośd prognozowanych odpadów komunalnych powstających w obszarze działania Związku w 2008, 2012 i 2016 roku z podziałem na poszczególne frakcje przedstawiona została w tabelach 24, 25 i 26.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 124 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 24 Szacowana ilośd nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCH w roku 2008 [Mg].
wskaźnik
Huta -
nagromadzenia rzbica
Sawin
Chełm Chełm
Żmudź
Kamieo Uchanie
[kg] Horodło
Rejowiec
Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wie
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice
Hrubieszów
Wola Uhruska Wola
Rejowiec Fabryczny Fabryczny Rejowiec Rejowiec Fabryczny Rejowiec
ludnośd 67 702 4 474 3 188 12 953 6 781 2 604 4 011 3 951 6 480 4 610 4 761 5 516 7 002 5 304 4 197 3 299 4 123 5 539 10 613 4 844
Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 85,4 28,2 5 781,75 382,08 90 365 191 73 113 111 183 130 134 156 197 150 118 93 116 156 299 137
Odpady zielone 6,5 6,2 440,06 29,08 20 80 42 16 25 24 40 29 30 34 43 33 26 20 26 34 66 30
Papier i tektura 71,7 24,9 4 850,85 320,56 79 323 169 65 100 98 161 115 119 137 174 132 105 82 103 138 264 121
Drewno 5,6 3,1 375,75 24,83 10 40 21 8 12 12 20 14 15 17 22 16 13 10 13 17 33 15 Odpady wielomateriałowe 26,3 9,6 1 780,56 117,67 31 124 65 25 39 38 62 44 46 53 67 51 40 32 40 53 102 47
Tworzywa sztuczne 49,3 22,2 3 337,71 220,57 71 288 151 58 89 88 144 102 106 122 155 118 93 73 92 123 236 108
Szkło 27,9 14,2 1 888,89 124,82 45 184 96 37 57 56 92 65 68 78 99 75 60 47 59 79 151 69
Metal 16,3 8,5 1 100,16 72,70 27 110 58 22 34 34 55 39 40 47 60 45 36 28 35 47 90 41
Tekstylia 5,2 2,3 348,67 23,04 7 30 16 6 9 9 15 11 11 13 16 12 10 8 9 13 24 11
Odpady mineralne 27,8 49,1 1 878,73 124,15 157 636 333 128 197 194 318 226 234 271 344 260 206 162 202 272 521 238
Odpady niebezpieczne 3,3 1,7 220,03 14,54 5 22 12 4 7 7 11 8 8 9 12 9 7 6 7 9 18 8
RAZEM 22 003 1 454 542 2 202 1 153 443 682 672 1 102 784 809 938 1 190 902 713 561 701 942 1 804 823
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 125 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 25 Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCH w roku 2012 [Mg].
wskaźnik ice Huta
nagromadzenia -
Sawin
Chełm Chełm
Żmudź
Kamieo Uchanie
[kg] Horodło
Rejowiec
Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wierzbica
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsław
Hrubieszów
Wola Uhruska Wola
Rejowiec Fabryczny Rejowiec Fabryczny Rejowiec
ludnośd 66822 4353 3108 13393 6509 2419 4019 3872 6214 4587 4680 5339 6904 5182 4008 3147 4028 5328 10284 4592
Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 88,82 29,33 5 935 387 91 393 191 71 118 114 182 135 137 157 202 152 118 92 118 156 302 135
Odpady zielone 6,76 6,45 452 29 20 86 42 16 26 25 40 30 30 34 45 33 26 20 26 34 66 30
Papier i tektura 74,52 25,90 4 979 324 80 347 169 63 104 100 161 119 121 138 179 134 104 81 104 138 266 119
Drewno 5,77 3,22 386 25 10 43 21 8 13 12 20 15 15 17 22 17 13 10 13 17 33 15 Odpady wielomateriałowe 27,35 9,98 1 828 119 31 134 65 24 40 39 62 46 47 53 69 52 40 31 40 53 103 46
Tworzywa sztuczne 51,27 23,09 3 426 223 72 309 150 56 93 89 143 106 108 123 159 120 93 73 93 123 237 106
Szkło 29,02 14,77 1 939 126 46 198 96 36 59 57 92 68 69 79 102 77 59 46 59 79 152 68
Metal 16,90 8,84 1 129 74 27 118 58 21 36 34 55 41 41 47 61 46 35 28 36 47 91 41
Tekstylia 5,36 2,39 358 23 7 32 16 6 10 9 15 11 11 13 17 12 10 8 10 13 25 11
Odpady mineralne 28,86 51,06 1 928 126 159 684 332 124 205 198 317 234 239 273 353 265 205 161 206 272 525 234
Odpady niebezpieczne 3,38 1,77 226 15 5 24 12 4 7 7 11 8 8 9 12 9 7 6 7 9 18 8
RAZEM 22 586 1 471 549 2 368 1 151 428 711 685 1 099 811 827 944 1 221 916 709 556 712 942 1 818 812
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 126 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 26 Prognozowana ilości nagromadzenia odpadów komunalnych w poszczególnych jednostkach administracyjnych ZKGZCH w roku 2016 [Mg].
wskaźnik Huta
nagromadzenia -
Sawin
Chełm Chełm
Żmudź
Kamieo Uchanie
[kg] Horodło
Rejowiec
Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wierzbica
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice
Hrubieszów
Wola Uhruska Wola
Rejowiec Fabryczny Fabryczny Rejowiec Rejowiec Fabryczny Rejowiec
ludnośd 65753 4283 3083 13286 6457 2400 3987 3841 6164 4550 4643 5296 6849 5141 3976 3122 3996 5285 10202 4555
Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+
Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 92,23 30,46 6 065 395 94 405 197 73 121 117 188 139 141 161 209 157 121 95 122 161 311 139
Odpady zielone 7,02 6,70 462 30 21 89 43 16 27 26 41 30 31 35 46 34 27 21 27 35 68 31
Papier i tektura 77,38 26,89 5 088 331 83 357 174 65 107 103 166 122 125 142 184 138 107 84 107 142 274 122
Drewno 5,99 3,35 394 26 10 44 22 8 13 13 21 15 16 18 23 17 13 10 13 18 34 15 Odpady wielomateriałowe 28,40 10,37 1 868 122 32 138 67 25 41 40 64 47 48 55 71 53 41 32 41 55 106 47
Tworzywa sztuczne 53,24 23,98 3 501 228 74 319 155 58 96 92 148 109 111 127 164 123 95 75 96 127 245 109
Szkło 30,13 15,34 1 981 129 47 204 99 37 61 59 95 70 71 81 105 79 61 48 61 81 156 70
Metal 17,55 9,18 1 154 75 28 122 59 22 37 35 57 42 43 49 63 47 36 29 37 49 94 42
Tekstylia 5,56 2,48 366 24 8 33 16 6 10 10 15 11 12 13 17 13 10 8 10 13 25 11
Odpady mineralne 29,97 53,03 1 971 128 163 705 342 127 211 204 327 241 246 281 363 273 211 166 212 280 541 242
Odpady niebezpieczne 3,51 1,84 231 15 6 24 12 4 7 7 11 8 9 10 13 9 7 6 7 10 19 8
RAZEM 23 079,3 1 503,3 566,0 2 439,3 1 185,5 440,6 732,0 705,2 1 131,7 835,4 852,5 972,3 1 257,5 943,9 730,0 573,2 733,7 970,3 1 873,1 836,3
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 127 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 27 Szacowana ilośd odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury a terenie jednostek
administracyjnych ZKGZCH w 2008r.
wskaźnik Huta -
nagromadzenia [kg] Wola
Sawin
Chełm Chełm
Żmudź
Kamieo
Uchanie
Horodło
Uhruska
Rejowiec Rejowiec Rejowiec Rejowiec
Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wierzbica
Fabryczny Fabryczny
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice Hrubieszów
ludnośd 67 702 4 474 3 188 12 953 6 781 2 604 4 011 3 951 6 480 4 610 4 761 5 516 7 002 5 304 4 197 3 299 4 123 5 539 10 613 4 844 Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+ Odpady kuchenne domowe 75,90 25,20 5 139 340 80 326 171 66 101 100 163 116 120 139 176 134 106 83 104 140 267 122 ulegające biodegradacji infrastr. 9,50 3,00 643 43 10 39 20 8 12 12 19 14 14 17 21 16 13 10 12 17 32 15
domowe 4,60 5,60 311 21 18 73 38 15 22 22 36 26 27 31 39 30 24 18 23 31 59 27 Odpady zielone infrastr. 1,90 0,60 129 9 2 8 4 2 2 2 4 3 3 3 4 3 3 2 2 3 6 3
domowe 46,00 16,80 3 114 206 54 218 114 44 67 66 109 77 80 93 118 89 71 55 69 93 178 81 Papier i tektura infrastr. 25,65 8,10 1 737 115 26 105 55 21 32 32 52 37 39 45 57 43 34 27 33 45 86 39
domowe 4,60 2,80 311 21 9 36 19 7 11 11 18 13 13 15 20 15 12 9 12 16 30 14 Drewno infrastr. 0,95 0,30 64 4 1 4 2 1 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1 1 2 3 1
Odpady domowe 9,20 4,20 623 41 13 54 28 11 17 17 27 19 20 23 29 22 18 14 17 23 45 20 wielomateriałowe infrastr. 17,10 5,40 1 158 77 17 70 37 14 22 21 35 25 26 30 38 29 23 18 22 30 57 26
domowe 32,20 16,80 2 180 144 54 218 114 44 67 66 109 77 80 93 118 89 71 55 69 93 178 81 Tworzywa sztuczne infrastr. 17,10 5,40 1 158 77 17 70 37 14 22 21 35 25 26 30 38 29 23 18 22 30 57 26
domowe 18,40 11,20 1 246 82 36 145 76 29 45 44 73 52 53 62 78 59 47 37 46 62 119 54 Szkło infrastr. 9,50 3,00 643 43 10 39 20 8 12 12 19 14 14 17 21 16 13 10 12 17 32 15
domowe 11,50 7,00 779 51 22 91 47 18 28 28 45 32 33 39 49 37 29 23 29 39 74 34 Metal infrastr. 4,75 1,50 322 21 5 19 10 4 6 6 10 7 7 8 11 8 6 5 6 8 16 7
domowe 2,30 1,40 156 10 4 18 9 4 6 6 9 6 7 8 10 7 6 5 6 8 15 7 Tekstylia infrastr. 2,85 0,90 193 13 3 12 6 2 4 4 6 4 4 5 6 5 4 3 4 5 10 4
domowe 23,00 47,60 1 557 103 152 617 323 124 191 188 308 219 227 263 333 252 200 157 196 264 505 231 Odpady mineralne infrastr. 4,75 1,50 322 21 5 19 10 4 6 6 10 7 7 8 11 8 6 5 6 8 16 7
Odpady domowe 2,30 1,40 156 10 4 18 9 4 6 6 9 6 7 8 10 7 6 5 6 8 15 7 niebezpieczne infrastr. 0,95 0,30 64 4 1 4 2 1 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1 1 2 3 1 RAZEM 22 003 1 454 542 2 202 1 153 443 682 672 1 102 784 809 938 1 190 902 713 561 701 942 1 804 823
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 128 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 28 Prognoza ilości odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek
administracyjnych ZKGZCH w 2012 r.
wskaźnik Huta
-
Wola
Sawin
Chełm Chełm
nagromadzenia [kg] Żmudź
Kamieo
Horodło
Uhruska
Rejowiec Rejowiec Rejowiec
Uchanie Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wierzbica
Fabryczny Fabryczny
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice Hrubieszów ludnośd 66822 4353 3108 13393 6509 2419 4019 3872 6214 4587 4680 5339 6904 5182 4008 3147 4028 5328 10284 4592 Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+ Odpad y kuchenne domowe 78,94 26,21 5 275 344 81 351 171 63 105 101 163 120 123 140 181 136 105 82 106 140 270 120 ulegające biodegradacji infrastr. 9,88 3,12 660 43 10 42 20 8 13 12 19 14 15 17 22 16 13 10 13 17 32 14 domowe 4,78 5,82 320 21 18 78 38 14 23 23 36 27 27 31 40 30 23 18 23 31 60 27 Odpady zielone infrastr. 1,98 0,62 132 9 2 8 4 2 3 2 4 3 3 3 4 3 3 2 3 3 6 3 domowe 47,84 17,47 3 197 208 54 234 114 42 70 68 109 80 82 93 121 91 70 55 70 93 180 80 Papier i tektura infrastr. 26,68 8,42 1 783 116 26 113 55 20 34 33 52 39 39 45 58 44 34 27 34 45 87 39 domowe 4,78 2,91 320 21 9 39 19 7 12 11 18 13 14 16 20 15 12 9 12 16 30 13 Drewno infrastr. 0,99 0,31 66 4 1 4 2 1 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1 1 2 3 1 Odpady domowe 9,57 4,37 639 42 14 59 28 11 18 17 27 20 20 23 30 23 18 14 18 23 45 20 wielomateriałowe infrastr. 17,78 5,62 1 188 77 17 75 37 14 23 22 35 26 26 30 39 29 23 18 23 30 58 26 domowe 33,49 17,47 2 238 146 54 234 114 42 70 68 109 80 82 93 121 91 70 55 70 93 180 80 Tworzywa sztuczne infrastr. 17,78 5,62 1 188 77 17 75 37 14 23 22 35 26 26 30 39 29 23 18 23 30 58 26 domowe 19,14 11,65 1 279 83 36 156 76 28 47 45 72 53 55 62 80 60 47 37 47 62 120 53 Szkło infrastr. 9,88 3,12 660 43 10 42 20 8 13 12 19 14 15 17 22 16 13 10 13 17 32 14 domowe 11,96 7,28 799 52 23 98 47 18 29 28 45 33 34 39 50 38 29 23 29 39 75 33 Metal infrastr. 4,94 1,56 330 22 5 21 10 4 6 6 10 7 7 8 11 8 6 5 6 8 16 7 domowe 2,39 1,46 160 10 5 20 9 4 6 6 9 7 7 8 10 8 6 5 6 8 15 7 Tekstylia infrastr. 2,96 0,94 198 13 3 13 6 2 4 4 6 4 4 5 6 5 4 3 4 5 10 4 domowe 23,92 49,50 1 598 104 154 663 322 120 199 192 308 227 232 264 342 257 198 156 199 264 509 227 Odpady mineralne infrastr. 4,94 1,56 330 22 5 21 10 4 6 6 10 7 7 8 11 8 6 5 6 8 16 7
Odpady domowe 2,39 1,46 160 10 5 20 9 4 6 6 9 7 7 8 10 8 6 5 6 8 15 7 niebezpieczne infrastr. 0,99 0,31 66 4 1 4 2 1 1 1 2 1 1 2 2 2 1 1 1 2 3 1 RAZEM 22 586 1 471 549 2 368 1 151 428 711 685 1 099 811 827 944 1 221 916 709 556 712 942 1 818 812
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 129 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 29 Prognoza ilości odpadów wytwarzanych wg składu morfologicznego w gospodarstwach domowych i w obiektach infrastruktury na terenie jednostek
administracyjnych ZKGZCh w 2016 r.
a
wskaźnik Huta
-
Sawin
Chełm Chełm
nagromadzenia [kg] Żmudź
Kamieo
Horodło Uchanie
Rejowiec Rejowiec Rejowiec
Białopole
Dubienk
Dorohusk
Wierzbica Fabryczny
Fabryczny
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice
Hrubieszów WolaUhruska ludnośd 65753 4283 3083 13286 6457 2400 3987 3841 6164 4550 4643 5296 6849 5141 3976 3122 3996 5285 10202 4555 Miasto Wieś szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+ Odpady kuchenne domowe 81,97 27,22 5 390 351 84 362 176 65 109 105 168 124 126 144 186 140 108 85 109 144 278 124 ulegające biodegradacji infrastr. 10,26 3,24 675 44 10 43 21 8 13 12 20 15 15 17 22 17 13 10 13 17 33 15 domowe 4,97 6,05 327 21 19 80 39 15 24 23 37 28 28 32 41 31 24 19 24 32 62 28 Odpady zielone infrastr. 2,05 0,65 135 9 2 9 4 2 3 2 4 3 3 3 4 3 3 2 3 3 7 3 domowe 49,68 18,14 3 267 213 56 241 117 44 72 70 112 83 84 96 124 93 72 57 73 96 185 83 Papier i tektura infrastr. 27,70 8,75 1 821 119 27 116 56 21 35 34 54 40 41 46 60 45 35 27 35 46 89 40 domowe 4,97 3,02 327 21 9 40 20 7 12 12 19 14 14 16 21 16 12 9 12 16 31 14 Drewno infrastr. 1,03 0,32 67 4 1 4 2 1 1 1 2 1 2 2 2 2 1 1 1 2 3 1 Odpady domowe 9,94 4,54 653 43 14 60 29 11 18 17 28 21 21 24 31 23 18 14 18 24 46 21 wielomateriałowe infrastr. 18,47 5,83 1 214 79 18 77 38 14 23 22 36 27 27 31 40 30 23 18 23 31 59 27 domowe 34,78 18,14 2 287 149 56 241 117 44 72 70 112 83 84 96 124 93 72 57 73 96 185 83 Tworzywa sztuczne infrastr. 18,47 5,83 1 214 79 18 77 38 14 23 22 36 27 27 31 40 30 23 18 23 31 59 27 domowe 19,87 12,10 1 307 85 37 161 78 29 48 46 75 55 56 64 83 62 48 38 48 64 123 55 Szkło infrastr. 10,26 3,24 675 44 10 43 21 8 13 12 20 15 15 17 22 17 13 10 13 17 33 15 domowe 12,42 7,56 817 53 23 100 49 18 30 29 47 34 35 40 52 39 30 24 30 40 77 34 Metal infrastr. 5,13 1,62 337 22 5 22 10 4 6 6 10 7 8 9 11 8 6 5 6 9 17 7 domowe 2,48 1,51 163 11 5 20 10 4 6 6 9 7 7 8 10 8 6 5 6 8 15 7 Tekstylia infrastr. 3,08 0,97 202 13 3 13 6 2 4 4 6 4 5 5 7 5 4 3 4 5 10 4 domowe 24,84 51,41 1 633 106 158 683 332 123 205 197 317 234 239 272 352 264 204 160 205 272 524 234 Odpady mineralne infrastr. 5,13 1,62 337 22 5 22 10 4 6 6 10 7 8 9 11 8 6 5 6 9 17 7
Odpady domowe 2,48 1,51 163 11 5 20 10 4 6 6 9 7 7 8 10 8 6 5 6 8 15 7 niebezpieczne infrastr. 1,03 0,32 67 4 1 4 2 1 1 1 2 1 2 2 2 2 1 1 1 2 3 1 RAZEM 23 079 1 503 566 2 439 1 186 441 732 705 1 132 835 852 972 1 257 944 730 573 734 970 1 873 836
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej 130 z 202
Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.3. Cele i zadania systemowej gospodarki odpadami.
5.3.1. Zadania szczebla wojewódzkiego. Cel 1. – stworzenie zintegrowanego systemu gospodarki odpadami w oparciu o instalacje do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych w ZPOK w m. Srebrzyszcze Zadanie – Plan gospodarki odpadami dla województwa Lubelskiego zakłada podział województwa na obszary skupione wokół Zakładów Przetwarzania Odpadów - ZPOK. Gminy Zrzeszone w Związku Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej zaliczone zostały do jednego obszaru obsługiwanego w zakresie gospodarki odpadami przez ZPOK w m. Srebrzyszcze. Cel 2. – zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów oraz ich wpływu na stan środowiska, zwiększenie stopnia odzysku odpadów i ich powtórnego wykorzystania oraz właściwego systemu unieszkodliwiania. Zadania – Powyższy cel możliwy jest do osiągnięcia poprzez wprowadzanie celowych rozwiązao technicznych, organizacyjnych oraz kontrolno-nadzorujących w tym: - wdrożenie systemu pełnej i wiarygodnej ewidencji odpadów oraz metod ich zagospodarowania – bazy danych, - prowadzenie kontroli i monitoringu wytwórców odpadów i podmiotów posiadających instalacje do unieszkodliwiania tych odpadów, - prowadzenie działao informacyjno-edukacyjnych wśród wytwarzających odpady w tym dla małych i średnich podmiotów gospodarczych.
5.3.2. Zadania szczebla powiatowego. Cel 1. – działania integrujące system gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej Zadanie – W okresie budowy Zakładów Zagospodarowania Odpadów ZPOK obsługujących obszar Związku, niezbędne będą działania integrujące, aby nowa instalacja była przedsięwzięciem wspólnym, niekomercyjnym. Cel 2. – działania integrujące na obszarze powiatu. Zadanie – Wszelkie zadania inwestycyjne z zakresu gospodarki odpadami są bardziej efektywne, jeśli rozwiązywane są w skali międzygminnej a nie przez pojedyncze gminy. Zadania powiatu jako jednostki samorządowej powinien w tym zakresie przejąd Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej. Powinien on pełnid rolę inspirującą, koordynującą i medialną dla zintegrowania gmin w jednolitym systemie gospodarki odpadami w tym wspólnych przedsięwzięd. Cel 3. – Inspirowanie działao do racjonalnej gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym. Zadanie – Przy wydawaniu pozwoleo na wytwarzanie odpadów należy uwzględniad rygorystycznie wymogi ustawowe oraz standardy i wskaźniki środowiskowe zawarte w planie niniejszym, planie powiatowym jak i w planach wyższego szczebla opierając się na następującej hierarchii postępowania: • zapobieganie powstawaniu odpadów, • odzysk i wykorzystanie odpadów, • unieszkodliwianie odpadów, • składowanie tylko tych odpadów, których unieszkodliwianie w inny sposób było niemożliwe. Cel 4. – Wzorcowe postępowanie z odpadami w jednostkach podległych samorządowi powiatowemu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 131 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zadanie – Obiekty użyteczności publicznej, szpitale, szkoły, domy opieki itp. powinny byd wyposażone w pojemniki do zbiórki selektywnej odpadów opakowaniowych i niebezpiecznych w tym zużytego sprzętu i akcesoriów wyposażenia komputerowego oraz kserograficznego, stanowiąc przykład do naśladowania dla innych właścicieli nieruchomości. Cel 5. – Stała edukacja ekologiczna. Zadanie – Organizowanie różnych form edukacji ekologicznej w szkołach podległych nie tylko Starostwu, poprzez różnego rodzaju akcje, konkursy, wycieczki, wystawy, spotkania itp. Cel 6. – Właściwe postępowanie z wybranymi odpadami niebezpiecznymi poprzez koordynację i współdziałanie. Zadania: - demontaż pokryd dachowych z płyt azbestowo-cementowych - Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego, - właściwe unieszkodliwianie padłych zwierząt - Powiatowy Lekarz Weterynarii.
5.3.3. Zadania szczebla gminnego. Cel 1. – Objęcie obsługą wszystkich mieszkaoców gminy. Zadania: - w okresie krótkoterminowym do 2012 r. – objąd obsługą 95% mieszkaoców terenów wiejskich i 100% terenów miejskich, - w okresie długoterminowym do 2016 r. – objąd obsługą 100% mieszkaoców terenów wiejskich. Powyższe można osiągnąd poprzez: - wykorzystanie uprawnieo ustawowych gmin, - zwiększenie nadzoru i kontroli nad skutecznością usług świadczonych przez firmy wywozowe, - wprowadzenie skuteczniejszych systemów zdyscyplinowania mieszkaoców np. poprzez umowy cywilno- prawne pomiędzy mieszkaocami a gminą. Cel 2. – Zapobieganie powstawaniu odpadów. Na zapobieganie powstawania odpadów komunalnych władze samorządowe mają niewielki wpływ. KPGO zakłada, że w okresie przynajmniej 5 lat dominowad będą postawy konsumpcyjne – wzrastad będzie wskaźnik nagromadzenia. Ograniczenie ilości odpadów osiągalne jest natomiast w sektorze gospodarczym poprzez wprowadzanie nowych technologii mniej odpadotwórczych. Zadania - Prowadzenie stałej kampanii edukacyjnej wśród młodzieży i osób dorosłych kreującej proekologiczne zachowania. - Wykorzystując uprawnienia ustawowe zwiększyd nadzór nad jednostkami handlowymi zobowiązanymi do dysponowania odpowiednią ilością towarów w opakowaniach wielokrotnego użytku. Cel 3. – Zmniejszenie ilości odpadów kierowanych na składowisko. Nadrzędnym celem nowoczesnej gospodarki odpadami jest sukcesywne zmniejszanie strumienia odpadów kierowanych na składowiska. W perspektywie 2010 – 2012 roku musi w Polsce nastąpid zmiana sposobu zagospodarowania odpadów. Składowiska, dotychczas dominujące powinny byd zdegradowane do roli ostatniego ogniwa przyjmującego wyłącznie tylko te odpady, które nie można zagospodarowad w inny sposób i zdecydowanie pełnid rolę składowiska odpadów balastowych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 132 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Cel ten można osiągnąd jedynie poprzez odzysk i recykling odpadów: Zadania w okresie krótkoterminowym do 2010r. - osiągnięcie 50% odzysku i 25% recyklingu łącznie odpadów opakowaniowych ogółem w tym: • opakowania z papieru i tektury – 25%, • opakowania kompozytowe – 25%, • opakowania z tworzyw sztucznych – 25%, • opakowania szklane – 40%, • opakowania stalowe – 20%, • opakowania aluminiowe – 40%, - osiągnięcie zakładanych poziomów odzysku i recyklingu innych rodzajów odpadów komunalnych: • odpady biodegradowalne – 35%, • odpady niebezpieczne – 15%, • odpady wielkogabarytowe – 20%, • odpady budowlane – 20%, - deponowanie na składowiska nie więcej niż 75% wytwarzanych odpadów komunalnych. Zadanie w okresie długoterminowym 2012-2016 r. - Utrzymanie lub zwiększenie poziomów odzysku do ok. 65% i recyklingu do ok. 30% odpadów opakowaniowych Osiągnięcie zakładanych poziomów odzysku i recyklingu innych rodzajów odpadów komunalnych: • odpady biodegradowalne – 50%, • odpady niebezpieczne – 50%, • odpady wielkogabarytowe – 50%, • odpady budowlane – 50%, • komunalne osady ściekowe – 55%. - Deponowanie na składowiskach nie więcej niż ok. 60% wytwarzanych odpadów komunalnych. Cel 4. – Pozyskanie odpadów opakowaniowych. Pozyskanie 50% odpadów opakowaniowych do roku 2012 jest możliwe poprzez: Zadania: - selektywną zbiórkę odpadów u „źródła” w kolorowych workach foliowych na obszarach wiejskich, - selektywną zbiórkę odpadów w ogólnodostępnych dwu-pojemnikowych zestawach „suche – mokre” w wysokiej i wielorodzinnej zabudowie na obszarze miast i w miejscowościach o zwartej zabudowie typu miejskiego. - zgodnie z art. 3 p.6 Ustawy o utrzymaniu czystości, organizacja selektywnej zbiórki należy do obowiązków gmin (m. inn. zapewnienie wywozu odpadów do sortowni), - prowadzenie stałej edukacji inspirującej społecznośd do selektywnego gromadzenia. Cel 5. – Redukcja odpadów biodegradowalnych. Sukcesywna redukcja odpadów biodegradowalnych deponowanych na składowiskach do poziomu ok. 50% w 2012 r. oraz komunalnych osadów ściekowych do 55% jest możliwa poprzez:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 133 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zadania Odpady biodegradowalne podlegają szybkim procesom zagniwania stąd koniecznośd krótkiego czasu ich gromadzenia i szybkiego przekazania do recyklingu organicznego. W związku z powyższym zakłada się, aby: - odpady biodegradowalne z terenów wiejskich oraz z budownictwa jednorodzinnego były zagospodarowywane lokalnie – przydomowe, przyzagrodowe kompostowanie, - odpady biodegradowalne z terenów miejskich gromadzid selektywnie w pojemnikach na frakcję „mokrą” i wywozid do kompostowni - ZPOK, - odpady z terenów zieleni i powinny byd kompostowane w ramach recyklingu organicznego, - organizacja selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych należy do zadao gmin. Cel 6. – Pozyskiwanie selektywne innych odpadów komunalnych. Pozyskanie 15-50% odpadów niebezpiecznych, 20-50% odpadów wielkogabarytowych oraz innych jest możliwe poprzez: Zadania - zorganizowanie GPZON- ów, czyli gminnych punktów zbiórki odpadów niebezpiecznych. Do punktów tych mieszkaocy będą mogli przynosid – dowozid, przeważnie bezpłatnie, różnego rodzaju odpady z gospodarstw domowych. Takie punkty będą stanowid ważne centra wydzielania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych oraz odzysku odpadów poużytkowych – umożliwiając pozyskanie znacznie większej gamy surowców niż ogólnodostępne trójpojemnikowe zestawy na surowce wtórne. - GPZON-y mogą przyjmowad również pewne ilości odpadów budowlanych oraz motoryzacyjnych od ludności. - GPZON-y mogą przyjmowad również odpady niebezpieczne od małych i średnich podmiotów gospodarczych, ale odpłatnie na zasadzie usługi. Cel 7. – Gromadzenie odpadów zmieszanych. Odpady zmieszane muszą byd gromadzone czasowo w różnego rodzaju, ale typowych pojemnikach współpracujących ze specjalistycznymi samochodami do wywozu odpadów. Odbiór odpadów powinien byd zaplanowany z częstotliwością zapewniającą spełnienie wszelkich standardów higieniczno sanitarnych i środowiskowych. Zadania - Częstotliwośd wywozu dla warunków klimatycznych Polski przyjmuje się jako optymalną: • dla centrów usługowo-handlowych – codziennie, • dla budownictwa zwartego i osiedlowego – 2 x w tygodniu, • dla budownictwa jednorodzinnego – 1 x w tygodniu, • dla budownictwa zagrodowego – 2 x w miesiącu, - typowe pojemniki: • 110 – 240 l – budownictwo jednorodzinne i zagrodowe. • 1,1 – 2,2 m3 – budownictwo wielorodzinne. • kontenery KP-7 m3 – tereny otwarte i zakłady gospodarcze, - właściciel nieruchomości jest zobowiązany do wyposażenia nieruchomości w pojemniki i korzystania z usług wywozowych przez zakład posiadający zezwolenie gminy,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 134 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- gmina ma prawo do ustalenia rodzaju pojemników, wymagao dotyczących ich rozmieszczenia i utrzymania oraz częstotliwości opróżniania, - właściciel nieruchomości płaci za wywóz faktycznej ilości odpadów zgromadzonej w pojemniku, a nie za „opróżnienie pojemnika” w związku z powyższym powinien mied możliwośd dobrania wielkości pojemnika stosownie do ilości wytwarzanych odpadów w okresie międzywywozowym. Cel 8. – Wywóz odpadów. Przy wywozie odpadów należy kierowad się minimalizacją kosztów, które aktualnie są dominującym udziałem ok. 60-70% kosztów ogólnych zagospodarowania odpadów. Wskazane jest zatem opracowanie przez ZKGZCH logistyki wywozu odpadów zapewniającej optymalizację czasu i efektywnośd ekonomiczną dla wszystkich gmin Związku. Zadania - przy wyborze wywoźnika należy analizowad posiadany tabor samochodowy: ładownośd, możliwośd zagęszczania odpadów, współpracę z pojemnikami, zużycie paliwa i ilośd sprzętu umożliwiającą bezawaryjną obsługę mieszkaoców. - likwidacja składowisk gminnych spowoduje znaczący wzrost odległości do regionalnego ZPOK – Zakładu Przetwarzania Odpadów Kmunalnych. Przy odległościach powyżej 30 km należy stosowad przeładunek odpadów do pojazdów wysokotonażowych, - wywóz odpadów zmieszanych powierza się zazwyczaj różnym firmom komercyjnym działającym w oparciu o wymagane pozwolenia pozyskane w drodze przetargu, - wywóz odpadów zmieszanych należy powierzyd: - wariant 1 – jednemu wywoźnikowi wyłonionemu w drodze postępowania przetargowego na obszarze wszystkich gmin Związku z jednolitą średnią ceną za wywóz odpadów, - wariant 2 – jednemu lub kilku wywoźnikom na obszarze Związku w drodze postępowania przetargowego na obszarze jednej lub co najwyżej kilku gmin ze zróżnicowaną ceną w zależności od odległości transportowej do ZPOK. - wywóz odpadów surowcowych pochodzących ze zbiórki selektywnej wskazanym byłoby powierzyd jednemu wywoźnikowi z całego powiatu Cel 9. – Rekultywacja zamkniętych składowisk. Obszary zdegradowane w wyniku wykorzystania ich pod składowiska odpadów powinny byd przywrócone do stanu pierwotnego (art. 102 ustawy POŚ). Zadanie: - Na obszarze Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej rekultywacji należy poddad gminne składowiska odpadów komunalnych w nw. Miejscowościach:
Lp. Składowisko Gmina
1. Srebrzyszcze Chełm
2. Pawłów Rejowiec Fabryczny
3. Kolonia Strzelce Białopole
4. Dubienka Dubienka
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 135 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5. Strachosław Kamieo
6. Leśniowice Leśniowice
7. Władysławów Wierzbica
8. Wojsławice Wojsławice
9. Żmudź Żmudź
10. Bytyo Wola Uhruska
11. Uchanie Uchanie
12. Kobyle Rejowiec
13. Kopyłów Horodło
Cel 10. – Zagospodarowania odpadów komunalnych. Zagospodarowanie odpadów komunalnych powinno byd realizowane w ZPOK w m. Srebrzyszcze wyposażonemu w instalacje i urządzenia gwarantujące spełnienie wymogów w zakresie uzyskania wymaganych prawem wskaźników odzysku. Zadanie W świetle powyższego zakłada się następujący scenariusz: • okres krótkoterminowy do 2012 r. - dokooczenie w 2010 r. budowy ZPOK w Srebrzyszczu, - budowa GPZON w poszczególnych gminach -przekazywanie do ZPOK w Srebrzyszczu odpadów komunalnych, wysegregowanych i niebezpiecznych wytworzonych na terenie Związku - obróbka mechaniczna strumienia odpadów komunalnych w instalacji ZPOK - eksploatacja indywidualna składowiska w Rudce i Malinówce • okres długoterminowy 2012-2016 - obróbka mechaniczna strumienia odpadów komunalnych w instalacji ZPOK - zapełnianie składowiska odpadów balastowych odpadami po procesie segregacji i kompostowania w ZPOK.
5.4. Planowany system gospodarki odpadami sektora komunalnego.
5.4.1. Zarządzanie. Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej powinien organizowad wspólne działania gmin w sprawach przekraczających możliwości ekonomiczne i organizacyjne pojedynczych gmin. Rola Związku może mied również charakter inspirujący, koordynujący i mediacyjny o zasięgu ponadgminnym, zgodnie
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 136 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
z tym, że inwestowanie w racjonalne zagospodarowanie odpadów komunalnych w skali Związku będzie efektywniejsze ekonomicznie, organizacyjnie i technicznie niż w skali pojedynczej gminy. Utrzymanie czystości i porządku oraz gospodarowanie odpadami komunalnymi należy do zadao własnych gmin i gminy są właścicielami tych odpadów sprawując faktyczną kontrole i nadzór nad strumieniami przepływu i zagospodarowania odpadów. W szczególności gmina: Stwarza warunki do wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku na swoim terenie lub zapewnia wykonanie tych prac poprzez tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych. Organizuje zbiórkę selektywną, segregacje oraz magazynowanie odpadów komunalnych, w tym odpadów niebezpiecznych przydatnych do odzysku oraz współdziała z przedsiębiorstwami podejmującymi działalnośd w zakresie gospodarowania tego rodzaju odpadami. Zapewnia budowę, utrzymanie i eksploatacje własnych lub wspólnych z innymi gminami instalacji i urządzeo do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Wydaje zezwolenia na prowadzenie na terenie gminy usług w zakresie odbioru odpadów. W sytuacji, gdy dopuszcza kilka przedsiębiorców wywozowych określa obszar, na którym te usługi mają byd świadczone. Przejmuje w zastępstwie obowiązki właściciela nieruchomości obciążając go stosowną opłatą, gdy właściciel nie udokumentuje korzystania z usług przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie. W oparciu o własny zakład usługowy prowadzi ewidencję odpadów komunalnych wg zatwierdzonych wzorów dokumentów. Przekazuje marszałkowi województwa roczne sprawozdanie o rodzaju i ilości zebranych odpadów opakowaniowych, ilości przekazanych do odzysku i recyklingu oraz o poniesionych wydatkach.
5.4.2. Zakład Przetwarzania Odpadów regionu Chełma w budowie. Odpady z terenu gmin objętych projektem będą dostarczane do budowanego obecnie Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w m. Srebrzyszcze. W ramach realizowanej inwestycji zostały wydane następujące decyzje o pozwoleniu na budowę: 1. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 16 marca 2001 r., znak BGP.7351/219/2000 zatwierdzająca projekt budowlany i wydająca pozwolenie na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów. 2. Decyzja (o zmianie pozwolenia na budowę) Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 5 stycznia 2005 r., znak BG.7351/363/04 zmieniająca pozwolenie znak BGP.7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów”, w części budowy kompostowni na Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 137 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Fot. Budowa hali Zakładu przetwarzania odpadów komunalnych w Srebrzyszczu. 3. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, o zmianie pozwolenia na budowę, z dnia 29 marca 2005 r. znak BG. 7351/24/05 zmieniająca pozwolenie znak BGP. 7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540 - 548, w skład którego wchodzi budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów”, w części budowy obiektów i urządzeo budowlanych do rekultywacji istniejącego składowiska na działkach nr ewid. 543, 544, 545, 546, 547, 548 i 648/1. 3. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, nr 220/05, z dnia 29 lipca 2005 r., znak BG.7351/ 239/05 zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenia na budowę „Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, na działce nr ewid. 539, miejscowości Srebrzyszcze gm. Chełm.” 4. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 20 sierpnia 2008 r., znak BG.7351/179/08 orzekająca przeniesienie decyzji zatwierdzającej projekt budowlany i udzielającej pozwolenia na budowę „Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, na działce nr ewid. 539, miejscowości Srebrzyszcze gm. Chełm” wydanej dla Miasta Chełm na rzecz PGO Sp. z o.o. W/w decyzje są aktualne, ponieważ w ich ramach wykonywane były prace, uniemożliwiając w ten sposób wygaśnięcie decyzji. Oprócz wybudowania niecki balastowej i obiektów towarzyszących, wykonane zostały m.in. przyłącze wodociągowe (2006 r.), zasilanie modułu przygotowania biogazu (2006 r.), droga wraz placem manewrowym do kwatery składowania azbestu (2007 r.). Opis i charakterystyka wybranej technologii ZPOK ZPOK, który zostanie wybudowany w ramach niniejszego projektu będzie realizował następujące procesy technologiczne: Sortowanie odpadów komunalnych, zmieszanych i ich rozdział na 2 frakcje: frakcję < 80 mm, zawierającą przeważającą częśd odpadów organicznych oraz frakcję > 80 mm, zawierającą nominalnie surowce odpadowe. Sortowanie bezpośrednie odpadów pochodzących z selektywnej zbiórki.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 138 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Przygotowanie surowca do produkcji paliwa alternatywnego. Kompostowanie odpadów organicznych - frakcji < 80 mm, pochodzącej z rozdziału frakcyjnego na sicie oraz odpadów zielonych zebranych selektywnie. Przyjmowanie i czasowe magazynowanie oraz wysyłka do utylizacji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Przyjmowanie pozostałego zużytego wyposażenia gospodarstw domowych (odpadów wielkogabarytowych), częściowy demontaż i wysyłka do utylizacji. Przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów budowlanych - odpady tego rodzaju będą składowane na placu, na działce 539 (przedsięwzięcie będzie realizowane na podstawie odrębnego, wydanego już pozwolenia na budowę), natomiast ich przetwarzanie będzie zlecane wyspecjalizowanym przedsiębiorstwom. Realizacja ww. zakresu rzeczowego umożliwi przerabianie 26 000 Mg odpadów rocznie, w tym: - odpady mokre (zmieszane odpady komunalne oraz odpady zielone) 12 900 Mg - odpady suche (odpady z selektywnej zbiórki) 13 100 Mg, oraz czasowe magazynowanie odpadów niebezpiecznych ok. 120 Mg.
Fot. Hala ZPOK w Srebrzyszczu- częśd przeznaczona na sortownię odpadów. Przyjęte rozwiązania technologiczne sortowni odpadów surowcowych. Linia segregacji i doczyszczania surowców wtórnych, która zostanie zainstalowana w hali segregacji, przeznaczona jest do wtórnej segregacji (doczyszczenia) surowców pochodzących ze zbiórki wielopojemnikowej oraz segregacji odpadów wydzielonych na sicie (frakcja > 80 mm) lub suchej frakcji odpadów komunalnych zbieranych w systemie „dwupojemnikowym" (w pojemnikach lub workach). Odpady suche lub wydzielone surowce wtórne kierowane będą bezpośrednio na linię segregacji. Odpady zmieszane będą kierowane na linię segregacji poprzez sito rozdzielające odpady na frakcje: 0-80 mm - do przetwarzania poprzez kompostowanie lub do złożenia na składowisku odpadów balastowych 80 mm - do segregacji Przyjęto linię segregacji o wydajności:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 139 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- Segregacja na sicie 22 500 Mg/rok - Segregacja na linii sortowniczej 15 000 Mg/rok. (10 stanowisk sortowniczych). Surowce wtórne zbierane w systemie wielopojemnikowym będą tylko doczyszczane. Układ technologiczny linii technologicznej zaprogramowano tak, że możliwe jest podawanie odpadów do segregacji alternatywnie: odpady zmieszane poprzez jednosekcyjny przesiewacz dyskowy, umożliwiający oddzielenie frakcji <80 mm, zawierającej znaczną cześd odpadów organicznych - frakcja ta zostanie skierowana do kompostowania polowego. Frakcja nadsitowa, > 80 mm zostanie skierowana na linię segregacji. Odpady będą dostarczane do przerobu typowymi śmieciarkami („bezpylnymi") oraz samochodami kontenerowymi. sucha frakcja z systemu dwupojemnikowego oraz surowce z systemu wielopojemnikowego bezpośrednio na linię segregacji, z pominięciem sita dyskowego. Odpady będą dowożone samochodami skrzyniowymi oraz samochodami kontenerowymi. Technologia procesu segregacji obejmuje: zważenie ładunku i wjazd na teren Zakładu, wyładunek na płytę rozładunkową sortowni, eliminację odpadów tarasujących, załadunek do zasypów linii sortowniczej, rozdział odpadów na jednorodne frakcje, usunięcie zanieczyszczeo zawartych w surowcach wtórnych, przejściowe zmagazynowanie wyselekcjonowanych surowców, konfekcjonowanie makulatury i plastików miękkich poprzez belowanie, rozdrabnianie palnej frakcji odpadów (paliwo alternatywne) załadunek surowców i odpadów balastowych na środki transportu "dalekiego" i spedycja. Na linii sortowniczej nie przewidziano segregowania szkła zbieranego selektywnie. Szkło zbierane selektywnie, będzie wyładowywane bezpośrednio do 3 boksów betonowych, gdzie w miarę możliwości będzie prowadzone ręczne doczyszczanie tj. rozdział na kolory oraz eliminacja zanieczyszczeo. Tak „uszlachetniona" stłuczka będzie kierowana do odbiorcy. W linii segregacji przewidziano wydzielenie składników zbywalnych jako surowców wtórnych (papier, szkło, tworzywa, metale i tekstylia) oraz oddzielenie składników małowartościowych lub zabrudzonych, które będą kierowane do stanowiska przygotowania paliwa alternatywnego (papier, tworzywa, tekstylia). Przy segregacji opakowao zostaną zastosowane wzory oznaczeo podany w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 4 czerwca 2003 r. w sprawie oznaczania opakowao (Dz. U. nr 105, poz. 994). Poddanie segregacji odpadów zmieszanych nie gwarantuje wysokiej jakości odzyskanych surowców. Najwyższą jakośd surowców można uzyskad przez doczyszczenie surowców zbieranych w systemie wielopojemnikowym. Makulatura i miękkie tworzywa sztuczne będą gromadzone w boksach bezpośrednio pod rynnami zsypowymi, skąd okresowo będą przepychane na przenośnik zbiorczy i dalej do prasowania w prasie belującej. Proces pakietowania będzie tak prowadzony, aby nie mieszad ze sobą surowców już wysegregowanych. Odpady spakietowane w prasie, zostaną zmagazynowane na wydzielonej powierzchni w hali a następnie załadowane wózkiem widłowym (lub podobnym sprzętem) na dowolne środki transportowe (poj. skrzyniowe). Wysegregowane szkło, złom stalowy oraz twarde tworzywa sztuczne będą
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 140 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
gromadzone w kontenerach. Ładunek w kontenerze będzie kierowany do odbiorcy zewnętrznego bezpośrednio taborem kontenerowym. Wysegregowane odpady mogą byd przejściowo magazynowane w kontenerach luzem (głównie szkło, twarde tworzywa sztuczne) lub w hali segregacji na wydzielonej powierzchni w postaci związanych bel makulatury, plastików. Po zgromadzeniu partii odpadów w ilości uzasadnionej transportowo, będą one kierowane do zakładów produkcyjnych wykorzystujących surowce odpadowe. Odpady bezużyteczne pozostałe po rozsegregowaniu będą gromadzone w kontenerze i wywożone na sąsiednie własne składowisko. Odpady stanowiące surowiec dla uzyskania paliwa alternatywnego będą rozdrabniane do wielkości < 40 mm i kierowane do odbiorcy (Cementownia Chełm). Przyjęte rozwiązania technologiczne magazynu odpadów niebezpiecznych. Odpady niebezpieczne wydzielone w selektywnej zbiórce przydomowej, jak również wydzielone na linii segregacji odpadów powinny byd utylizowane i unieszkodliwiane w specjalistycznych zakładach. W odpadach komunalnych mogą występowad m.in. następujące rodzaje odpadów, zaliczanych do grupy niebezpiecznych: farby, kleje, lepiszcza i opakowania po nich, rozpuszczalniki, baterie i akumulatory, przeterminowane i niewykorzystane leki oraz opakowania po nich, odczynniki fotograficzne, lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęd, pestycydy, herbicydy, insektycydy i opakowania po nich, kwasy, alkalia, urządzenia zawierające freony, oleje i tłuszcze inne niż jadalne, detergenty zawierające substancje niebezpieczne, zużyte urządzenia elektryczne zawierające niebezpieczne składniki, drewno zawierające substancje niebezpieczne. Pojemnośd magazynu przyjęto nie większą niż potrzeba zmagazynowania partii, uzasadniającej transport do wyspecjalizowanego zakładu utylizacji. Czas przetrzymania (magazynowania) określonej grupy czy rodzaju odpadów nie będzie dłuższy niż potrzebny na zgromadzenie partii transportowej, nie więcej niż ok. 2,5 Mg (nie dłużej niż 1 rok). Magazyn będzie wyposażony w regały, zestaw specjalistycznych pojemników, kontenerów i palet. Odpady niebezpieczne będą magazynowane w Zakładzie tylko do czasu przekazania ich do centralnych lub regionalnych zakładów utylizacji i unieszkodliwiania. Magazyn na odpady niebezpieczne zostanie zorganizowany jako tymczasowy skład przewoźny; nie stanowi on stałej budowli. Konstrukcja magazynu jest oparta o typowy kontener o poj. ok. 32 m3, zostanie ustawiony w miejscu umożliwiającym swobodny załadunek z pełnym ładunkiem odpadów. Operacje transportowe kontenera z odpadami niebezpiecznymi będą dokonywane sprzętem wynajmowanym na podstawie umowy - zlecenia z firmą posiadającą stosowne uprawnienia.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 141 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Fot. Punkt przyjmowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w PGO. Przyjęte rozwiązania technologiczne w zakresie kompostowania odpadów zielonych. Przewidziano kompostowanie odpadów zielonych w technice polowej. Przygotowanie masy wsadowej będzie się odbywad na placu oraz pod wiatą. W kompostowni będą dokonywane następujące podstawowe operacje technologiczne: - przyjmowanie odpadów zielonych z rozdziałem na grupy odpadów (liście, trawa, gałęzie), - czasowe magazynowanie masy roślinnej, rozdrabnianie gałęzi, - uśrednianie masy (mieszanie różnych rodzajów odpadów) z dodawaniem materiału strukturalnego, - rozkładanie odpadów zielonych w pryzmy kompostowe (kompostowanie wstępne), przerzucanie pryzm kompostowych w celu spulchnienia i napowietrzenia, - prowadzenie procesu dojrzewania w pryzmach na placu - również z przerzucaniem, - czasowe magazynowanie gotowego kompostu, - spedycja. Przyjęte rozwiązania technologiczne w zakresie kompostowania odpadów organicznych– pospożywczych. Wydzielona podczas segregacji odpadów zmieszanych frakcja <80 mm zostanie skompostowana w sposób naturalny, w pryzmie na placu. Usypywanie pryzm będzie się odbywad ładowarką. Do kompostowania będą kierowane: w I okresie - frakcja 0-80 mm, wydzielona na sicie dyskowym z domowych odpadów zmieszanych, w II okresie - w miarę postępów we wdrażaniu systemu dwupojemnikowego „mokre" - „suche", także wydzielona frakcja organiczna - „mokra". Proces kompostowania odpadów organicznych prowadzony będzie w dwóch fazach: Faza I - dojrzewanie pośrednie w pryzmach, na płycie z napowietrzaniem przez przerzucanie - czas trwania tej fazy wynosi 35-42 dni
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 142 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Faza ll - dojrzewanie koocowe w pryzmach lub stosach bez napowietrzania - czas dojrzewania koocowego wynosi 4-6 tygodni.
Fot. Budowa placu pryzm kompostowych. Przyjęte rozwiązania technologiczne w zakresie kompostowania odpadów organicznych– pospożywczych. Wydzielona podczas segregacji odpadów zmieszanych frakcja <80 mm zostanie skompostowana w sposób naturalny, w pryzmie na placu. Usypywanie pryzm będzie się odbywad ładowarką. Do kompostowania będą kierowane: w I okresie - frakcja 0-80 mm, wydzielona na sicie dyskowym z domowych odpadów zmieszanych, w II okresie - w miarę postępów we wdrażaniu systemu dwupojemnikowego „mokre" - „suche", także wydzielona frakcja organiczna - „mokra". Proces kompostowania odpadów organicznych prowadzony będzie w dwóch fazach: Faza I - dojrzewanie pośrednie w pryzmach, na płycie z napowietrzaniem przez przerzucanie - czas trwania tej fazy wynosi 35-42 dni Faza ll - dojrzewanie koocowe w pryzmach lub stosach bez napowietrzania - czas dojrzewania koocowego wynosi 4-6 tygodni. Przyjęte rozwiązania technologiczne w zakresie przygotowania paliwa alternatywnego. W zaproponowanym systemie gospodarowania odpadami komunalnymi występują w znacznych ilościach odpady, które ze względu na jakośd nie przedstawiają wartości jako surowce wtórne, ale posiadają właściwości paliwowe. Są to zwłaszcza frakcje lekkie odpadów, takie jak papier i tworzywa sztuczne, w tym folie. Takie frakcje odpadów o właściwościach paliwowych powstają: - w linii segregacji, - na stanowisku demontażu odpadów wielkogabarytowych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 143 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Z uwagi na sąsiedztwo cementowni Chełm, istnieje możliwośd wykorzystania tego paliwa jako paliwa alternatywnego w piecach cementowych. Największa ilośd składników palnych wydzielana jest w zakładzie segregacji, w którym powstają odpady poprodukcyjne posiadające właściwości paliwowe, takie jak makulatura, tworzywa sztuczne, drewno itp. Ilośd tych składników w dużej mierze zależy od warunków postawionych przez odbiorców surowców wtórnych, co do jakości tych surowców oraz stopnia zanieczyszczenia. Na ostatnim przenośniku linii sortowniczej, transportującym frakcję palną odpadów zostanie zainstalowana zrzutnia pługowa sterowana elektrycznie. Odpowiednie położenie zrzutni pozwoli na skierowanie odpadów zakwalifikowanych jako paliwo alternatywne do rozdrabniacza a odpadów bezwartościowych na stos, z przeznaczeniem do wywiezienia jako odpad balastowy. Proces przygotowania paliwa z frakcji palnej odpadów w postaci sieczki polegad będzie na: - rozdrobnieniu masy odpadów - osuszeniu do wilgotności ok. 15 - 25 % - wymieszaniu w celu uśrednienia - czasowym zmagazynowaniu.
Fot. Budowana częśd hali ZPOK w Srebrzyszczu przeznaczona do wytwarzania paliwa alternatywnego. Na terenie ZPOK przewidziano również: garażowanie sprzętu i pojazdów oraz warsztat podręczny, przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz wyposażenia domowego, przyjmowanie i czasowe magazynowanie odpadów budowlanych, składowanie odpadów azbestowych oraz składowanie odpadów balastowych. Odpady balastowe będą składowane na wybudowanym dotychczas składowisku odpadów balastowych. Inwestorem był Urząd Miasta Chełma. Składowisko to wybudowano w ramach aktualnego pozwolenia na budowę. Obiekt składowiska odpadów balastowych obejmuje: nieckę składowiska, portiernię,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 144 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
wagę samochodową, brodzik dezynfekcyjny, tymczasową drogę dojazdową, zasilenie w wodę, zbiornik wód odciekowych, zasilanie energetyczne. Projektowany ZPOK znajduje się w centralnym punkcie obszaru obsługi z bardzo dogodnymi połączeniami drogowymi do centrów zbiórki odpadów we wszystkich gminach. Największy strumieo odpadów będzie docierał do inwestycji z miasta Chełm i gminy Chełm. Do ZPOK w celu poddania przetworzeniu bądź składowania kierowanych będzie ok. 26 000 Mg odpadów/rok i ta przepustowośd określa wielkośd zakładu. ZPOK należy pod względem przepustowości do średnich obiektów tego typu eksploatowanych w kraju. Znaczna częśd strumienia odpadów kierowanych do ZPOK poddawana będzie procesom odzysku materiałowego lub energetycznego. Poniżej przedstawiono strukturę produktów wytwarzanych w ZPOK: 1. Papier Docelowym odbiorcą papieru, najbardziej aktywnym w regionie, jest Stora Enso Recykling Sp. z o.o. Warszawa. W chwili obecnej nie ma praktycznie żadnych problemów ze zbytem odpadowego papieru i tektury. Dla rynku papieru i tworzyw sztucznych charakterystyczne są okresowe znaczne wahania cen. 2. Tworzywa sztuczne Aktualnie występuje bardzo wysokie zapotrzebowanie szczególnie na tworzywa PET wydzielane selektywnie oraz folię PEHD. Najwięksi odbiorcy i firmy gwarantujące stabilny odbiór odpadów to np. Elana PET Toruo, IMP Polowat Bielsko Biała, WIBO Recykling Sp. z o.o. Malinie k/Mielca. 3. Szkło Największy odbiorca w regionie – Recykling Centrum, działający w oparciu o Hutę Jarosław. 4. Metale Aktualnie znacznie wzrosło zapotrzebowanie na złom stalowy oraz metali kolorowych. Punkty skupu istniejące w regionie gwarantują stabilne warunki odbioru. 5. Tekstylia Przewidziano do rozdrobnienia na paliwo alternatywne. 6. Puszki aluminiowe Odbiorca – ECO SERWIS Sp. z o.o. Kraków (oddział Lublin) 7. Kompost z odpadów zmieszanych Możliwośd wykorzystania do rekultywacji terenów zdegradowanych, rekultywacji składowisk odpadów komunalnych. W czasie realizacji planu gospodarki odpadami dla powiatu chełmskiego, na terenie powiatu zidentyfikowano w każdej z gmin od kilku do kilkunastu wyrobisk po surowcach mineralnych wymagających rekultywacji, np. w gminie Chełm 10 wyrobisk, w gminie Siedliszcze 10 wyrobisk, Ruda Huta 15 wyrobisk.. 8. Kompost z odpadów zielonych Wszystkie kompostownie na terenie kraju produkujące wysokiej jakości kompost z odpadów zielonych odnotowują zwiększające się zapotrzebowanie na kompost, z którego zbytem nie ma problemów. 9. Paliwo z odpadów
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 145 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
ZPOK posiada gwarancję (podpisane porozumienie) odbioru paliwa z odpadów przez Cementownię Chełm S.A., oddalonej o 3 km. Cementownia Chełm S.A, gwarantuje odbiór paliwa (wydzielonej na sicie lekkiej frakcji zmieszanych odpadów komunalnych po rozdrobnieniu do 40 mm) własnym transportem. Wynikające z lokalizacji Cementowni Chełm S.A. warunki odbioru paliwa są niezwykle istotnym argumentem uzasadniającym wybór lokalizacji i dobór zaproponowanej technologii przetwarzania odpadów w ZPOK. Większośd podobnych zakładów na terenie kraju, z braku możliwości zagospodarowania frakcji lekkiej, zmuszona jest ponosid bardzo wysokie koszty jej składowania, wynikające z małego ciężaru i znacznej objętości tej frakcji odpadów
5.4.3. Wielkośd i przepływ strumieni odpadów komunalnych. Z nowego prawodawstwa krajowego wynika, że unieszkodliwianiu poddaje się tylko te odpady, z których uprzednio wysegregowano odpady nadające się do odzysku. Przy czym składowad można tylko te odpady, z których unieszkodliwianie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych. Odpady, które nie mogą byd poddane odzyskowi lub unieszkodliwianiu w miejscu powstawania, powinny byd, uwzględniając najlepszą dostępną technikę lub technologię tzw. BAT, przekazane do najbliżej położonych miejsc, gdzie takie instalacje się znajdują tzw. zasada „bliskości”.
5.4.4. Pozyskiwanie odpadów zmieszanych. Do wyposażenia nieruchomości w urządzenia do gromadzenia odpadów oraz usuwania ich przez firmy wywozowe dysponujące zezwoleniem gminy zobowiązany jest właściciel nieruchomości, co wyklucza możliwośd usuwania odpadów na własną rękę. Gmina ma prawo do ustalania rodzaju pojemników do gromadzenia odpadów, wymagao dotyczących ich rozmieszczenia i utrzymania oraz częstotliwości opróżniania. Gdy właściciel nieruchomości nie udokumentuje korzystania z usług jednostek organizacyjnych posiadających zezwolenie, obowiązek zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych przejmie gmina, pobierając od tych właścicieli nieruchomości opłaty. Odpady zmieszane należy gromadzid w różnego rodzaju zbiornikach – pojemnikach lub kontenerach, które mogą stanowid własnośd właścicieli nieruchomości bądź mogą byd wydzierżawione od jednostek wywozowych. W systemie odpadów zmieszanych wywożonych na składowisko będzie uczestniczyło: 2012 r. ok. 75% odpadów, 2016 r. ok. 60% odpadów.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 146 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 30 Prognozowana ilośd odpadów pozostałych wytwarzana na terenie ZKGZCH w latach 2012 - 2016
Huta -
Sawin
Chełm Chełm
Żmudź
Kamieo
Uchanie
Horodło
Rejowiec Rejowiec Rejowiec Rejowiec
Białopole
Dubienka
Dorohusk
Wierzbica
Fabryczny
Fabryczny Fabryczny
Siedliszcze
Ruda
Leśniowice
Wojsławice
Hrubieszów Wola Uhruska Wola ludnośd 2012 66822 4353 3108 13393 6509 2419 4019 3872 6214 4587 4680 5339 6904 5182 4008 3147 4028 5328 10284 4592 ludnośd 2016 65753 4283 3083 13286 6457 2400 3987 3841 6164 4550 4643 5296 6849 5141 3976 3122 3996 5285 10202 4555
rodzaj odpadów szacowana ilośd odpadów wytworzonych *Mg+ RAZEM 2012 1 181,4 77,0 54,9 236,8 115,1 42,8 71,1 68,5 109,9 81,1 82,7 94,4 122,1 91,6 70,9 55,6 71,2 94,2 181,8 81,2 2 984,2 wielkogabarytowe 2016 1 208,5 78,7 56,7 244,2 118,7 44,1 73,3 70,6 113,3 83,6 85,3 97,3 125,9 94,5 73,1 57,4 73,4 97,1 187,5 83,7 3 067,1
2012 2 779,8 181,1 129,3 557,1 270,8 100,6 167,2 161,1 258,5 190,8 194,7 222,1 287,2 215,6 166,7 130,9 167,6 221,6 427,8 191,0 7 021,6 budowlane 2016 2 844,5 185,3 133,4 574,8 279,3 103,8 172,5 166,2 266,7 196,8 200,9 229,1 296,3 222,4 172,0 135,1 172,9 228,6 441,3 197,0 7 218,8
z utrzymania czystości 2012 1 806,9 23,5 16,2 69,6 33,8 12,6 20,9 20,1 32,3 23,9 24,3 27,8 35,9 26,9 20,8 16,4 20,9 27,7 53,5 23,9 2 338,0 i porządku 2016 1 778,0 115,8 16,7 71,9 34,9 13,0 21,6 20,8 33,3 24,6 25,1 28,7 37,1 27,8 21,5 16,9 21,6 28,6 55,2 24,6 2 417,6 2012 1,40 0,09 0,07 0,28 0,14 0,05 0,08 0,08 0,13 0,10 0,10 0,11 0,14 0,11 0,08 0,07 0,08 0,11 0,22 0,10 3,5 baterie i akumulatory 2016 1,45 0,09 0,07 0,29 0,14 0,05 0,09 0,08 0,14 0,10 0,10 0,12 0,15 0,11 0,09 0,07 0,09 0,12 0,22 0,10 3,7
przeterminowane środki 2012 53,5 3,5 2,5 10,7 5,2 1,9 3,2 3,1 5,0 3,7 3,7 4,3 5,5 4,1 3,2 2,5 3,2 4,3 8,2 3,7 135,0 ochrony roślin i opakowania 2016 5,7 0,4 0,3 1,1 0,6 0,2 0,3 0,3 0,5 0,4 0,4 0,5 0,6 0,4 0,3 0,3 0,3 0,5 0,9 0,4 14,4 2012 12,0 0,8 0,6 2,4 1,2 0,4 0,7 0,7 1,1 0,8 0,8 1,0 1,2 0,9 0,7 0,6 0,7 1,0 1,9 0,8 30,4 zużyte opony 2016 11,8 0,8 0,6 2,4 1,2 0,4 0,7 0,7 1,1 0,8 0,8 1,0 1,2 0,9 0,7 0,6 0,7 1,0 1,8 0,8 30,0 2012 10,7 0,7 0,5 2,1 1,0 0,4 0,6 0,6 1,0 0,7 0,7 0,9 1,1 0,8 0,6 0,5 0,6 0,9 1,6 0,7 27,0 oleje odpadowe 2016 9,9 0,6 0,5 2,0 1,0 0,4 0,6 0,6 0,9 0,7 0,7 0,8 1,0 0,8 0,6 0,5 0,6 0,8 1,5 0,7 25,0
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 147 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.4.5. Pozyskiwanie odpadów biodegradowalnych. Zgodnie z KPGO odpady biodegradowalne z terenów wiejskich i częściowo z budownictwa jednorodzinnego powinny byd zagospodarowane lokalnie poprzez przydomowe kompostowanie. Odpady biodegradowalne z miasta i obszarów zurbanizowanych powinny byd przekazywane do kompostowni przy ZPOK – Srebrzyszcze. Są to głównie odpady z terenów zieleni, komunalne osady ściekowe oraz bioodpady od ludności. Pozyskiwanie bioodpadów od ludności jest bardzo trudne z uwagi rozproszenia źródeł oraz charakter odpadów podatnych na szybki proces zagniwania. System selektywnego ich pozyskiwania opiera się na specjalnej konstrukcji pojemnikach kompostowych, w których występuje możliwośd ich przetwarzania, co ułatwia aktywnośd mikroorganizmów odpowiedzialnych za aerobowy proces rozkładu bioodpadów pozwalający uniknąd gnicia i wydzielania nieprzyjemnych zapachów.
Fot. Jedno z wielu rozwiązao technicznych kompostownik odpadów – „BIO” Pojemniki kompostowe oparte są na bazie typowych 120 i 240 l (do 1000 l) pojemników jednoosiowych wykonanych z polietylenu wysokiej jakości. Ilośd bioodpadów z terenu Związku, które należałoby pozyskiwad w w/w pojemnikach - 9 910 Mg rok 2012 - 1 0153 Mg rok 2016
5.4.6. Pozyskiwanie odpadów opakowaniowych. Zgodnie z Art. 10 Ustawy o odpadach – odpady powinny byd zbierane w sposób selektywny, zgodnie z Art. 3 p. 6 ustawy o utrzymaniu czystości gminy organizują selektywną zbiórkę. W praktyce sprowadza się do tego, że samorządy gminne finansują zestawy pojemników do zbiórki selektywnej oraz ponoszą koszty ich wywozu. Praktykowane jest pozyskiwanie selektywne odpadów w systemie zbiórki u źródła i ogólnodostępnych zestawów pojemników.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 148 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.4.7. System zbiórki u źródła. Najskuteczniejszym systemem pozyskiwania odpadów opakowaniowych jest selektywna zbiórka „u źródła”, tj. indywidualna zbiórka na każdej posesji. Przez wyeliminowanie anonimowości zwiększona jest dyscyplina gromadzonych w ten sposób odpadów, czego efektem jest otrzymanie czystych jednorodnych odpadów. Wadą systemu jest koniecznośd zabezpieczenia znacznej ilości worków lub pojemników i rozbudowany system transportu. System ten sprowadza się w szczególności w budownictwie jednorodzinnym i zagrodowym. Selekcja „u źródła” jest forma elastyczną, umożliwiającą stopniowe dochodzenie do coraz bardziej precyzyjnego selekcjonowania. Optymalny zestaw i kolorystyka stosowane w krajach UE wielopojemnikowego - wieloworkowego systemu przedstawia się następująco: - niebieski – makulatura, - biały – szkło białe, - zielony – szkło kolorowe, - żółty – tworzywa sztuczne, - czerwony – puszki aluminiowe, - brązowy – biomasa, - czarny – odpady zmieszane. W początkowym okresie zbiórki selektywnej na terenach wiejskich proponuje się zastosowanie zestawów dwóch kolorowych worków foliowych na: szkło i tworzywa sztuczne, makulatura najprawdopodobniej będzie wykorzystywana lokalnie, a puszki aluminiowe czy stalowe mogą byd wrzucane do worka z tworzywami sztucznymi. Ilośd odpadów opakowaniowych z terenów wiejskich, które należy pozyskad w workach foliowych: - 2254 Mg tworzywo/ 1442 Mg szkło – rok 2012, - 2322 Mg tworzywo/ 1485 Mg szkło – rok 2016, Wyposażanie ludności zamieszkującej tereny wiejskie w worki należy traktowad jako wariant systemu w budownictwie rozproszonym, w zwartym budownictwie powinny byd ogólnodostępne zestawy pojemników.
5.4.8. System ogólnodostępnych zestawów. Jest to najprostszy system polegający na ustawieniu w wybranych newralgicznych punktach miejscowości specjalnych zbiorników odpowiednio oznakowanych na selektywną zbiórkę odpadów. System ten jest szczególnie przydatny do obsługi osiedli budownictwa wielorodzinnego, w centrach usługowo- handlowych, na parkingach i stacjach benzynowych, na terenie szkół; przed obiektami użyteczności publicznej itp. Zazwyczaj pojemniki używane w tym systemie zbiórki charakteryzują się zupełnie inną konstrukcją, wyglądem zewnętrznym, kolorystyką i oznakowaniem – są to cechy zachęcające mieszkaoców do prawidłowego ich wykorzystania. Bardzo popularne i estetyczne są pojemniki typu „DZWON” oraz pojemniki. Pojemniki te wymagają jednak opróżniania samochodem z urządzeniem dźwigowym. W praktyce w zabudowie wysokiej i wielorodzinnej najskuteczniejszy jest zestaw dwupojemnikowy na frakcje „suche – mokre”. Wskazany jest on również z uwagi na ZPOK z linią sortowniczą.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 149 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.4.9. Pozyskiwanie odpadów problemowych. Odpady problemowe a w szczególności niebezpieczne, wielkogabarytowe oraz budowlane mogą byd pozyskiwane w: - systemie akcyjnym – odbiór u źródła w oznaczonym terminie, - dowożenia przez mieszkaoców do centrum recyklingu – zbiorczego punktu selektywnego gromadzenia – GPZON (Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych) Wzorem paostwa UE plany gospodarki odpadami wyższego szczebla – krajowy i wojewódzki zakładają organizowanie takich punktów. Punkty te mogą również przyjmowad odpady niebezpieczne motoryzacyjne oraz odpady opakowaniowe. GPZON –y powinny byd zorganizowane w każdej gminie wiejskiej oraz w obrębie miast. Na obszarach o dużym zaludnieniu służą do odbioru odpadów problemowych i wielkogabarytowych a na obszarach rzadko zaludnionych gdzie bezpośrednia zbiórka z gospodarstw jest nieuzasadniona ekonomicznie mogą pełnid funkcje przejmowania wszystkich rodzajów odpadów. GPZON- y są to miejsca ogrodzone, strzeżone, wyposażone w szereg kontenerów i pojemników. Zapotrzebowanie terenu ok. 500 m2. Lokalizacja w centrum gminy lub na terenach byłych baz POM, PGR oraz zamkniętych składowisk. Finansowanie - z budżetów gmin przy wsparciu funduszy ochrony środowiska. Dla miasta Chełm i gmin bezpośrednio z nim sąsiadujących nie jest konieczne tworzenie GPZON – ów z uwagi na bliską odległośd i możliwośd korzystania z instalacji ZPOK w Srebrzyszczu.
5.5. Instalacje zagospodarowania odpadów. Podstawowymi instalacjami dla zagospodarowania odpadów komunalnych są: sortownia odpadów opakowaniowych, kompostownia odpadów biodegradowalnych oraz składowisko odpadów balastowych. 5.5.1. Sortownia odpadów opakowaniowych. Wydajnośd: - 26 000 Mg rok 2012 (dla wszystkich gmin Związku), - 26 000 Mg rok 2016 (dla wszystkich gmin Związku). - możliwe jest zwiększenie wydajności linii poprzez zmianę systemu czasu pracy (wprowadzenie drugiej zmiany) Aby odpady opakowaniowe i poużytkowe zostały uznane za surowce wtórne nadające się do sprzedaży i recyklingu materiałowego samo pozyskanie ich w systemie zbiórki selektywnej jest niewystarczające – musza byd poddane następującej obróbce w sortowni: - waloryzacji – posortowania na poszczególne surowce handlowe, - doczyszczenia poprzez pozbycie się różnego typu zanieczyszczeo, - przygotowania do dystrybucji przez prasowanie i belowanie surowców lekkich lub rozdrabnianie surowców twardych, - magazynowania czasowego celem zgromadzenia odpowiedniej ilości uzasadniającej transport. - Sortowaniu poddaje się odpady komunalne oraz odpady pozyskane ze zbiórki selektywnej.
5.5.2. Kompostownia odpadów biodegradowalnych. Wydajnośd: /bioodpady i biomasa + osady bez materiału strukturalnego/ - 12 900 Mg rok 2012 (dla wszystkich gmin Związku)
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 150 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Kompostowanie odpadów biodegradowalnych jest klasycznym recyklingiem organicznym polegającym na obróbce tlenowej odpadów, w której ulegają rozkładowi biologicznemu w kontrolowanych warunkach przy wykorzystaniu mikroorganizmów, w wyniku czego powstaje materia organiczna kompost który wprowadza się do środowiska glebowego w ramach naturalnego obiegu zamkniętego. Najprostszym systemem jest kompostowanie w pryzmach na otwartym powietrzu. Kompostuje się wyłącznie bioodpady pozyskane selektywnie, biomasę, rozdrobnione gałęzie drzew, kora, wióry, trociny, aby łączna wilgotnośd masy kompostowej nie była większa jak 50-60%. Bilans masowy procesu kompostowania organicznej frakcji odpadów wg KPGO na etapie prac planistycznych można przyjąd następująco: - 40% dojrzały kompost, - 5% balast, - 55% ubytek masy w wyniku przemian biochemicznych. Uwzględniając powyższe produkcja kompostu może wynosid 5 160 Mg/rok
5.5.3. Składowisko odpadów balastowych.
Fot. Niecka składowiska odpadów balastowych w Srebrzyszczu. Odpady, których nie udało się odzyskad i poddad recyklingowi lub przekazad do unieszkodliwiania, deponowane będą na składowisku. Składowiska nowej generacji przejmowad mają funkcje składowisk technologicznych – balast z sortowni, balast sitowy z kompostowni oraz inne odpady o charakterze inertnym jak mineralne, rozdrobnione wielkogabarytowe, itp. Odpady przed umieszczeniem na składowisku powinny byd poddane procesowi przekształcenia fizycznego, chemicznego lub biologicznego oraz segregacji, w celu ograniczenia zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub dla środowiska lub też ograniczenia ilości i objętości składowanych odpadów.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 151 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
5.5.4. Podstawowe wyposażenie składowisk odpadów komunalnych. dwuwarstwowa izolacja podłoża -mineralna – naturalna o grubości 1 m lub sztuczna o grubości 0,5 m i współczynniku filtracji k < 1,0 x 10-9 m/s - syntetyczna – geomembrana z HDPE o grubości zazwyczaj 2 mm, instalacja przejmowania odcieków – zazwyczaj rury drenarskie w 0,5 m warstwie filtracyjnej, zewnętrzny system rowów opaskowych, instalacja odgazowania złoża przy składowaniu odpadów biodegradowalnych, ogrodzenie i zamknięcie uniemożliwiające dostęp osób nieuprawnionych oraz nielegalne składowanie, pas zieleni izolacyjnej o szerokości 10 m, urządzenie do mycia i dezynfekcji kół, system umożliwiający pomiar masy przywożonych odpadów – waga samochodowa, sied monitoringu – minimum 3 otwory badawcze, składowiska nie mogą byd lokalizowane m.in. w strefach zasilania głównych i użytkowych zbiorników wód podziemnych GZWP i UZWP. Eksploatacja składowisk powinna zapewnid ograniczenie powierzchni czynnej składowania, przeciwdziałanie rozwiewania odpadów, gromadzenie odcieków i poddawanie ich oczyszczaniu, statecznośd geotechniczna, bieżące plantowanie, zagęszczanie i rozrywanie odpadów – zazwyczaj kompaktor dający zagęszczenie 3,5-4,0 krotne, eksploatacja następnej kwatery po uzyskaniu zgody na zamknięcie kwatery wypełnionej. 5.6. Monitoring składowisk badanie wielkości opadu atmosferycznego 1 x dziennie, badanie substancji i parametrów wskaźnikowych średnio co 3 m-ce, pomiar poziomu wód podziemnych w otworach obserwacyjnych co 3 m-ce, kontrola struktury i składu odpadów 1 raz w roku, kontrola osiadania powierzchni składowiska w oparciu o ustalone repery 1 raz w roku. Drożnośd instalacji ujmowania odcieków oraz monitoring składowisk powinny byd zapewnione przez 30 lat po zamknięciu.
5.6. Proponowane rozwiązania.
5.6.1. Organizacja systemu gospodarki odpadami. Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (wraz ze zmianami) rada gminy uchwala Regulamin utrzymania czystości i porządku w gminie dostosowany do gminnego planu gospodarki odpadami. Regulamin jest aktem prawa miejscowego i jego przestrzeganie należy do wszystkich uczestników systemu gospodarki odpadami (mieszkaocy, podmioty gospodarcze odpowiedzialne za realizację zadao wynikających z regulaminu, podmioty gospodarcze – wytwórcy odpadów).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 152 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Określenie zasad systemu zbierania odpadów komunalnych zgodnych z przyjętym planem gospodarki odpadami i obowiązującym prawem stanowi wytyczne dla mieszkaoców i działających podmiotów gospodarczych. Podstawową zasadą tworzenia systemu zbierania odpadów jest ich selektywne gromadzenie. Zgodnie z założeniami wojewódzkiego i powiatowego planu gospodarki odpadami zadania z zakresu gospodarki odpadami będą realizowane w ramach struktury regionalnej, którego centrum będzie stanowił Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych w m. Srebrzyszcze Uwzględniając zapisy KPGO ZPOK winien zapewnid co najmniej następujący zakres usług: mechaniczno-biologiczne lub pośrednio termiczne (paliwo alternatywne) przekształcanie zmieszanych odpadów komunalnych i pozostałości z sortowni; przetwarzanie odpadów biodegradowalnych; sortowanie zmieszanych odpadów komunalnych; sortowanie poszczególnych frakcji odpadów komunalnych zbieranych selektywnie (opcjonalnie); demontaż odpadów wielkogabarytowych; mechaniczne przetwarzanie odpadów budowlanych; przetwarzanie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. unieszkodliwianie odpadów azbestowych; Funkcjonowanie regionalnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi wiązad się będzie z koniecznością dokonania zmian organizacyjnych: ZPOK odpowiedzialny będzie za: prowadzenie odzysku odpadów ulegających biodegradacji oraz przygotowanie odpadów zbieranych selektywnie do odzysku lub specjalistycznego unieszkodliwienia; koordynację działao związanych z prowadzeniem selektywnego zbierania określonych rodzajów odpadów komunalnych; Gminy odpowiedzialne będą za: organizację i nadzór nad systemem zbierania odpadów komunalnych; udział w realizacji zadao z zakresu edukacji ekologicznej; ewidencję zawartych umów na usuwanie odpadów komunalnych; przejmowanie obowiązku usuwania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, którzy nie zawarli umowy z przedsiębiorcą; kontrolę realizacji zasad systemu gospodarki odpadami; wprowadzanie działao z zakresu edukacji ekologicznej; Przedsiębiorcy odpowiedzialni będą za: zbieranie komunalnych odpadów zmieszanych oraz innych odpadów komunalnych gromadzonych selektywnie; transport odpadów do instalacji odzysku i unieszkodliwiania w ZPOK. Celem funkcjonowania systemu zbiórki zmieszanych odpadów komunalnych jest zorganizowane usuwanie wszystkich odpadów komunalnych powstających na terenie gminy. Wskazane jest zatem stworzenie systemu „przyjaznego”, umożliwiającego swobodne pozbywanie się odpadów.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 153 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Budowa systemu zapewni realizację postulatu objęcia wszystkich mieszkaoców gminy zorganizowanym systemem zbierania odpadów. W zależności od rodzaju zabudowy zmieszane odpady komunalne będą nadal zbierane w następujący sposób: - w systemie „odbioru bezpośredniego” w rejonach zabudowy jednorodzinnej w oparciu o pojemniki 110, 120, lub 240-litrowe (min. 1 pojemnik na gospodarstwo domowe) - w systemie „donoszenia” w rejonach zabudowy wielorodzinnej w oparciu o pojemniki 1100- litrowe i kontenery wielkopojemnościowe. Celem funkcjonowania systemu selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i użytkowych na terenie gminy będzie wyłączenie mas odpadów opakowaniowych i surowcowych dla poddania ich procesowi odzysku i recyklingu. Zakłada się, że zbieranie odpadów opakowaniowych prowadzone będzie nadal systemem „segregacji u źródła”: - metodą „donoszenia” w rejonach zabudowy wielorodzinnej w oparciu o pojemniki specjalistyczne; - metodą „odbioru bezpośredniego” w rejonach zabudowy jednorodzinnej. Selektywna zbiórka odpadów komunalnych metodą segregacji u źródła i odbioru bezpośredniego daje najlepsze wyniki i rokuje możliwośd dochowania wyznaczonych wielkości wyłączenia odpadów do odzysku i recyklingu.
ZALETY SYSTEMU WADY SYSTEMU - wysoka akceptowalnośd funkcjonowania - duże nasycenie systemu pojemnikami i systemu z racji bliskości miejsc zbiórki workami (potrzeby w skali roku) zwiększające odpadów od miejsc ich powstawania; koszty inwestycyjne budowy systemu; - wysoki stopieo wyłączenia odpadów - zwiększona ilośd kursów sprzętu przeznaczonych do odzysku lub recyklingu transportowego i wydłużenie tras przejazdu z umożliwiający uzyskanie wyznaczonych racji objęcia systemem wszystkich planami wskaźników; mieszkaoców gmin Związku; - wysoki stopieo czystości i jednorodności - potrzeba prowadzenia stałej działalności zbieranych odpadów wpływający na obniżenie edukacyjnej społeczeostwa. kosztów wtórnej segregacji odpadów (uproszczona linia sortownicza, krótszy czas segregacji); - zwiększone przychody ze zbycia uzyskanych surowców wtórnych; - łatwośd prowadzenia kontroli funkcjonowania systemu zbiórki odpadów z uwagi na możliwośd określenia wytwórcy odpadów; - łatwośd rozbudowy i modernizacji systemu zbiórki; W związku z koniecznością zmniejszenia ilości odpadów komunalnych kierowanych do unieszkodliwienia na składowisku oraz koniecznością zapewnienia podaży odpadów przeznaczonych do odzysku dokonane powinny byd pewne zmiany w funkcjonującym dotychczas systemie: - powinien zostad stworzony system uzupełniający zbiórki odpadów opakowaniowych w najbardziej uczęszczanych punktach gminy w momencie oddania do użytkowania ZPOK. - powinien zostad rozszerzony zakres edukacji ekologicznej społeczeostwa. Różnorodnośd form edukacyjnych oraz zakres podmiotowy (mieszkaocy, małe i średnie podmioty gospodarcze) winny
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 154 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
wpłynąd na poprawnośd funkcjonowania systemu selektywnego zbierania odpadów komunalnych oraz ilośd wyłączanych odpadów przeznaczonych do odzysku i recyklingu. Niezależnie od rodzaju zabudowy worki i pojemniki na poszczególne frakcje surowców wtórnych powinny mied te same kolory. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z odpadami opakowaniowymi przyjmuje się kolorystykę pojemników i worków: - kolor niebieski – opakowania z papieru i tektury; - kolor biały – opakowania ze szkła bezbarwnego; - kolor zielony – opakowania ze szkła kolorowego - kolor żółty – metale, tworzywa sztuczne, tworzywa wielomateriałowe. Systemem selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych i użytkowych będą również objęte małe i średnie podmioty gospodarcze (szczególnie handlowe i usługowe). Każdy podmiot wyposażony winien byd w pojemniki odpowiedniej do potrzeb pojemności do gromadzenia poszczególnych rodzajów opakowao. Podstawą funkcjonowania systemu winna byd umowa zawarta pomiędzy firmą odbierającą odpady, a wytwórcą odpadów określająca zasady gromadzenia i odbioru odpadów. ODPADY ULEGAJĄCE BIODEGRADACJI Celem funkcjonowania systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów komunalnych frakcji ulegającej biodegradacji dla poddania jej procesowi recyklingu organicznego w sposób zapewniający osiągnięcie najlepszych efektów ekologicznych i ekonomicznych. Z dokonanych szacunków ilości i składu morfologicznego odpadów komunalnych wynika, że w gospodarstwach domowych na terenie Związku powstanie ok. 10 700 Mg odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. W momencie powstania możliwości zagospodarowania tej grupy odpadów oraz związku z koniecznością wyłączenia odpadów komunalnych ulegających biodegradacji przeznaczonych do recyklingu zakłada się budowę systemu selektywnej zbiórki tego rodzaju odpadów: - zbieranie odpadów ulegających biodegradacji z gospodarstw domowych (odpady kuchenne) w rejonach zabudowy wielorodzinnej prowadzona będzie metoda donoszenia. Odpady będą gromadzone w specjalistycznych pojemnikach ustawionych w pobliżu pojemników na inne rodzaje odpadów. Zebrane odpady organiczne będą trafiały do instalacji recyklingu organicznego w ZPOK, - z uwagi na funkcjonowanie kompostowników przydomowych oraz wysoki stopieo zagospodarowania odpadów ulegających biodegradacji w rejonach zabudowy jednorodzinnej system powinien mied charakter fakultatywny, tzn. objęci zostaną nim mieszkaocy wyrażający chęd uczestniczenia; - odpady ulegające biodegradacji w rejonach zabudowy jednorodzinnej zbierane będą metodą odbioru bezpośredniego w oparciu o indywidualne pojemniki lub worki; - odpady zielone z pielęgnacji i utrzymania zieleni (trawa, gałęzie) mogą byd dostarczane bezpośrednio do instalacji recyklingu organicznego w ZPOK. Gromadzenie w pojemniku dużych ilości łatwo rozkładalnej biomasy sprzyja zachodzeniu procesów zagniwania, które mogą byd uciążliwe ze względu na emisję odorów i zagrożenia higieniczno-sanitarne. Z uwagi na powyższe nakłada to na operatora systemu koniecznośd zwiększonej częstotliwości wywozu tej grupy odpadów. Częstotliwośd opróżniania pojemników nie może byd rzadsza niż raz na 14 dni niezależnie od stopnia zapełnienia. Przy założeniu objęcia wszystkich mieszkaoców systemem zbierania odpadów ulegających biodegradacji alternatywnym rozwiązaniem jest stosowanie worków w miejsce indywidualnych pojemników na odpady ulegające biodegradacji.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 155 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Źródłem odpadów ulegających biodegradacji mogą byd również placówki handlowe, restauracje i zakłady przetwórstwa rolno-spożywczego. Powstające tam odpady ulegające biodegradacji dostarczane mogą byd bezpośrednio do instalacji recyklingu organicznego lub zbierane jak odpady z gospodarstw domowych. Do gromadzenia odpadów zielonych z ogródków przydomowych (trawa, gałęzie itp.) wskazane jest stosowanie worków papierowych, odbieranych - podobnie jak odpady użytkowe - według ustalonego wcześniej harmonogramu. Pozwoli to na kierowanie bezpośrednio do procesu kompostowania całego worka bez konieczności jego opróżniania. Odpady zielone z utrzymania zieleni (gałęzie, trawa, liście) są pożądanym materiałem do kompostowania, jednak cechuje je duża okresowośd. Są one głównie możliwe do pozyskania tylko w okresie wegetacyjnym. Selektywną zbiórką odpadów ulegających biodegradacji muszą zostad objęte także targowiska i funkcjonujące cmentarze. Na targowiskach winny byd ustawione pojemniki na odpady ulegające biodegradacji oraz pojemniki na odpady opakowaniowe (zbiórka „suche – mokre”) Pozyskiwanie odpadów ulegających biodegradacji z terenu gminy powinno zostad wprowadzone bezpośrednio przed uruchomieniem instalacji recyklingu organicznego w ZPOK (zgromadzenie materiału do rozpoczęcia produkcji kompostu). Wcześniejsze rozpoczęcie ich zbiórki bez możliwości właściwego zagospodarowania spowoduje poniesienie nakładów bez spodziewanego efektu (zmniejszenia ilości odpadów trafiających na składowisko). Zgodnie z przeprowadzoną prognozą na terenie Związku w 2012 roku zostanie wytworzonych ok. 17.687 Mg odpadów biodegradowalnych, a w 2016 r. ok. 18.143 Mg tego rodzaju odpadów (Tabela nr 31). Zgodnie z KPGO 2010 odpady biodegradowalne to: odpady kuchenne, papier i tektura, niektóre tekstylia (bawełniane) itp. Ograniczenie ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji to jeden z najważniejszych celów wynikających z Dyrektywy 99/31/WE i polskiego prawa, a także podpisanych przez Polskę zobowiązao przedakcesyjnych. Zgodnie z ustawą o odpadach, ilośd odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska powinna zmniejszad się i w kolejnych latach ma wynosid: - w 2010 r. - 75%, - w 2013 r. - 50%, - w 2020 r. - 35%, całkowitej masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w roku 1995. Po uruchomieniu Zakładu przetwarzania odpadów odpady biodegradowalne będą w całości poddawane procesowi kompostowania. Nie przewiduje się ich składowania. Wobec powyższego ograniczenie składowania odpadów do wskaźników podanych wyżej zostanie osiągnięte już po uzyskaniu zdolności produkcyjnej Zakładu w roku 2011. Zgodnie z założeniami przyjętymi w Planie ok. 70%, tj. 6.787 Mg w roku 2012, a w 2016- 6.946 Mg, odpadów biodegradowalnych, wytworzonych na terenach miejskich, trafi do kompostowania do Zakładu w Srebrzyszczu. Pozostała ilośd odpadów z tej grupy zostanie zagospodarowana lub poddana kompostowaniu we własnym zakresie w zabudowie jednorodzinnej. Całośd odpadów biodegradowalnych wytworzonych w obiektach infrastruktury zlokalizowanych na terenach miejskich (w roku 2012- 2.812Mg, a w 2016- 2878Mg) winna w całości trafiad do Zakładu przetwarzania odpadów. Należy przyjąd, że na terenach wiejskich ok. 80% wszystkich wytwarzanych odpadów biodegradowalnych zostanie zagospodarowana lub kompostowana w gospodarstwach indywidualnych. Zgodnie z prognozą w 2012 roku będzie to ilośd 4.141 Mg, a w roku 2016 4.272 Mg. Pozostała częśd strumienia odpadów biodegradowalnych wytworzonych na terenach wiejskich w obiektach infrastruktury i zabudowy wielorodzinnej winna trafid do ZPOK.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 156 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Tabela 31 Prognoza wytwarzanych odpadów biodegradowalnych na terenie Związku.
2008 2012 2016 obiekty obiekty obiekty gospodarstwa infrastruktury gospodarstwa infrastruktury gospodarstwa infrastruktury L.p. ilośd mieszkaoców Gmina domowe (Mg) (Mg) Ogółem (Mg) domowe (Mg) (Mg) Ogółem (Mg) domowe (Mg) (Mg) Ogółem (Mg)
2008 2012 2016 1. m. Chełm 8875,7 2572,7 67 702 66822 65753 11448,4 9 103,83 2 640,81 11 744,64 9 316,54 2 702,45 12 018,99 2. m. Rejowiec Fabryczny 586,1 170 4 474 4353 4283 756,1 593,05 172,03 765,08 606,86 176,03 782,89 Razem miasta 9461,8 2742,7 12204,5 9 696,88 2 812,84 12 509,72 9 923,40 2 878,48 12 801,88 3. Białopole 3 188 3108 3083 160,7 3,2 163,9 161,62 3,23 164,85 166,73 3,33 170,06 4. Chełm 12 953 13393 13286 652.8 13 13 696,44 13,93 710,37 718,51 14,35 732,86 5. Dorohusk 6 781 6509 6457 341,8 6,8 348,6 338,47 6,77 345,24 349,19 6,97 356,16 6. Dubienka 2 604 2419 2400 131,2 2,6 133,8 125,79 2,52 128,31 129,79 2,59 132,38 7. Kamieo 4 011 4019 3987 202,2 4 206,2 208,99 4,18 213,17 215,62 4,31 219,93 8. Leśniowice 3 951 3872 3841 199,1 4 203,1 201,34 4,03 205,37 207,72 4,15 211,87 9. Rejowiec 6 480 6214 6164 326,6 6,5 333,1 323,13 6,46 329,59 333,35 6,66 340,01 10. Rejowiec Fabryczny 4 610 4587 4550 232,3 4,6 236,9 238,52 4,77 243,29 246,06 4,91 250,97 11. Ruda-Huta 4 761 4680 4643 240 4,8 244,8 243,36 4,87 248,23 251,09 5,01 256,10 12. Sawin 5 516 5339 5296 278 5,6 283,6 277,63 5,55 283,18 286,41 5,72 292,13 13. Siedliszcze 7 002 6904 6849 352,9 7 359,9 359,01 7,18 366,19 370,39 7,40 377,79 14. Wierzbica 5 304 5182 5141 267,3 5,3 272,6 269,46 5,39 274,85 278,03 5,55 283,58 15. Wojsławice 4 197 4008 3976 211,6 4,2 215,8 208,42 4,17 212,59 215,02 4,29 219,31 16. Żmudź 3 299 3147 3122 166,3 3,3 169,6 163,64 3,27 166,91 168,84 3,37 172,21 17. Wola Uhruska 4 123 4028 3996 207,8 4,1 211,9 209,46 4,19 213,65 216,10 4,32 220,42 18. Horodło 5 539 5328 5285 279,2 5,5 284,7 277,06 5,54 282,60 285,81 5,71 291,52 19. Hrubieszów 10 613 10284 10202 534,9 10,6 545,5 534,77 10,70 545,47 551,72 11,02 562,74 20. Uchanie 4 844 4592 4555 244,1 4,8 248,9 238,78 4,78 243,56 246,33 4,92 251,25 Razem gminy wiejskie 4376 99,9 4475,9 5 075,89 101,53 5 177,42 5 236,71 104,58 5 341,29
ZKG ogółem 16 680,4 17 687,1 18 143,2
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 157 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
ODPADY NIEBEZPIECZNE Celem funkcjonowania systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów frakcji niebezpiecznych dla poddania ich procesowi odzysku lub unieszkodliwienia w sposób kontrolowany oraz dla zmniejszenia negatywnego oddziaływania składowanych odpadów na zdrowie i życie mieszkaoców oraz na środowisko. Technicznymi aspektami (okresową zbiórką, wywozem i unieszkodliwianiem) zajmowad się będą firmy posiadające odpowiednie zezwolenia. Niebezpieczne odpady komunalne, pochodzące z gospodarstw domowych, to: - farby, lakiery, kleje, lepiszcze, żywice i opakowania po nich; - rozpuszczalniki, kwasy, alkalia i opakowania po nich; - odczynniki chemiczne i fotograficzne i opakowania po nich; - przeterminowane lekarstwa; - pestycydy, herbicydy, insektycydy itp. oraz opakowania po nich; - baterie jednorazowe, w tym alkaliczne; - akumulatory samochodowe, zużyte smary i oleje przepracowane; - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęd np. termometry; - aerozole; - przeterminowane bądź wycofane środki ochrony roślin oraz opakowania po nich; - zużyty sprzęt gospodarstwa domowego (lodówki, zamrażarki, odbiorniki RTV); Wszystkie odpady niebezpieczne (problemowe) winny byd w sposób właściwy (bezpieczny) zebrane i unieszkodliwione. Szacowana ilośd odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych, przewidywanych do wytworzenia w latach 2012- 2016, została wykazana w tabelach powyżej (24, 25, 26). Odpady niebezpieczne wyłączone z odpadów komunalnych będą zbierane w trakcie okresowych zbiórek (o czasie i miejscu prowadzenia zbiórki oraz możliwych do oddania odpadów mieszkaocy muszą zostad poinformowani np.: w specjalnych ulotkach, biuletynie czy na stronie internetowej) oraz przede wszystkim w punktach gromadzenia odpadów niebezpiecznych GPZON. Założenia funkcjonalne takiego punktu są następujące: - przyjmowanie odpadów niebezpiecznych (problemowych) powstających tylko w gospodarstwach domowych; - przyjmowanie odpadów niebezpiecznych (problemowych) tylko od mieszkaoców gminy w ilościach zużywanych w gospodarstwach domowych; - wyposażenie Punktu stanowid będą odpowiednie pojemniki na poszczególne rodzaje odpadów; - godziny otwarcia Punktu będą szczegółowo określone, a informacja o sposobie i zakresie przyjmowanych odpadów przekazana zostanie wszystkich mieszkaocom gminy; - w Punkcie będzie prowadzona szczegółowa ewidencja przyjmowanych odpadów. UWAGA: Prowadzenie punktu zbierania odpadów niebezpiecznych wymaga uzyskania zezwolenia starosty. GPZON – y poprzez wyposażenie ich w specjalistyczne pojemniki powinny pełnid również funkcję sieci punktów umożliwiających zbiórkę baterii . Pojemniki do zbiórki tego typu odpadów powinny byd również ustawione w niektórych sklepach. Zbiórkę baterii można również wprowadzid do szkół. Mając na uwadze uwarunkowania dotyczące rodzaju zagospodarowania terenu należy rozwiązad także zagadnienie odbioru opakowao po środkach ochrony roślin.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 158 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zgodnie z ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych „Użytkownik substancji chemicznych bardzo toksycznych, toksycznych, rakotwórczych, mutagennych lub niebezpiecznych dla środowiska, jest zobowiązany zwrócid sprzedawcy opakowania wielokrotnego użytku i odpady opakowaniowe po tych substancjach”, Obowiązek odbioru i unieszkodliwienia takich opakowao spada na jednostki wprowadzające je do obrotu z racji pobierania kaucji podlegającej zwrotowi. Dotyczy to również opakowao po środkach ochrony roślin zaliczonych do substancji chemicznych bardzo toksycznych, toksycznych, rakotwórczych, mutagennych lub niebezpiecznych dla środowiska. Zgodnie z cytowanym zapisem opakowania tego typu indywidualni mieszkaocy miasta i gminy winni zwracad do punktów, w których zostały zakupione. Do odpadów niebezpiecznych powstających na terenie gminy zaliczyd należy również odpady azbestu i wyrobów zawierających azbest pochodzące przede wszystkim z wymiany pokryd dachowych - eternit. Zezwolenie na prowadzenie prac związanych z wymianą pokryd dachowych posiadają podmioty gospodarcze, do zadao których należy również unieszkodliwianie tej grupy odpadów. Zebrane odpady transportowane będą do miejsca unieszkodliwienia ZPOK w Srebrzyszczu.
Fot. Składowisko odpadów azbestowych- ZPOK w Srebrzyszczu. ZUŻYTE OPONY Ewidencja ilości zużytych opon nie jest prowadzona. Nie została też sporządzona na terenie gmin ZKGZCH inwentaryzacja . Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku o odpadach (z późniejszymi zmianami) z dniem 1 lipca 2003 r. wprowadziła zakaz składowania całych opon, a w roku 2006 rozszerzyła ten zakaz na części opon. (opony pocięte). Mając na uwadze zapisy Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami należy stworzyd na terenie Związku zorganizowany system zbiórki opon od mieszkaoców wraz ze szczegółową ewidencją w tym zakresie. Do zrealizowania tego zadania zaleca się wykorzystanie GPZON-ów. Przyjęto jako zadanie docelowe do 2018 r. osiągniecie poziomów odzysku i recyklingu zużytych opon: 2010 r. – odzysk - 85%; recykling – 15% 2018 r. – odzysk - 100%; recykling – 20%
ODPADY WIELKOGABARYTOWE Celem funkcjonowania systemu jest wyłączenie ze strumienia odpadów komunalnych frakcji wielkogabarytowej przeznaczonej do recyklingu i unieszkodliwienia zgodnie z założeniami planu. Zbiórce podlegad będą odpady tylko z gospodarstw domowych, które ze względu na swoje rozmiary nie mogą byd zbierane w standardowe pojemniki. W grupie usuwanych odpadów powinien się znaleźd przede wszystkim sprzęt AGD i RTV (lodówki, kuchenki gazowe, telewizory) oraz wyposażenie mieszkao (meble, lampy, zlewy, umywalki itp.).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 159 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Odpady wielkogabarytowe będą zbierane w trakcie okresowych zbiórek (o czasie i miejscu prowadzenia zbiórki oraz możliwych do oddania odpadów mieszkaocy muszą zostad poinformowani np.: w specjalnych ulotkach, oraz przede wszystkim w punktach gromadzenia odpadów. Zbiórka odpadów wielkogabarytowych powinna byd prowadzona przy użyciu samochodu skrzyniowego wyposażonego w dźwig HDS (lub podobny). Jest on wskazany przy załadunku cięższych odpadów na samochód. Proponuje się, aby w przypadku gminnego punktu gromadzenia, zebrane przedmioty nadające się do dalszego wykorzystania (np. używane, ale jeszcze niezniszczone meble lub sprzęt) były przetrzymywane przez określony czas (np. miesiąc), gdyż mogą znaleźd się chętni do dalszego ich wykorzystania. Wszystkie zebrane odpady wielkogabarytowe będą dostarczane do punktu demontażu przy ZPOK. Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej istnieje również obowiązek odbioru zużytego sprzętu AGD i RTV w momencie zakupu sprzętu nowego, jednak sprzęt taki może znaleźd się w grupie odpadów wielkogabarytowych. Przedstawiona powyżej zbiórka odpadów wielkogabarytowych dotyczy gospodarstw domowych. W przypadku odpadów z przedsiębiorstw, obiektów handlowych, usługowych itp. powinny one także trafiad do przeróbki za pośrednictwem ZPOK, jednak na komercyjnych zasadach tzn. koszty związane z odbiorem, odzyskiem i unieszkodliwianiem ponosid winien ich wytwórca. ODPADY BUDOWLANE Odpady budowlane powstające w wyniku prowadzonych prac remontowych i rozbiórkowych. Są to w większości stare (wymieniane) okna, drzwi, drewniane elementy stropów, gruz budowlany itp. Dla stworzenia możliwości poddania odpadów budowlanych procesom recyklingu konieczne jest zapewnienie selektywnego ich gromadzenia i odbioru. Niezależnie od źródła pochodzenia tej grupy odpadów winny byd one gromadzone w odrębne, przeznaczone do tego celu pojemniki (np. otwarte kontenery o pojemności od 1,5 do 7 m3). Prowadzące prace remontowe firmy budowlane odpowiedzialne są za zagospodarowanie odpadów. Stworzony powinien byd odrębny system zbierania odpadów budowlanych z gospodarstw domowych polegający na: gromadzeniu odpadów budowlanych przez mieszkaoców w kontenerach dostarczanych przez firmę wywozową na zgłoszenie; odbiorze zgromadzonych odpadów przez firmę wywozową i ich transporcie do punktu przetwarzania odpadów budowlanych. Szacuje się, że na terenie Związku w roku 2012 powstanie 6.947 Mg, a w roku 2016- 7.219 Mg odpadów budowlanych. Odpady te zostaną w większości wykorzystane przez wytwórców we własnym zakresie lub przekazane do ZPOK. OSADY ŚCIEKOWE W perspektywie do 2018 r. podstawowe cele w gospodarce komunalnymi osadami ściekowymi są następujące: Całkowite ograniczenie składowania osadów ściekowych, Zwiększenie ilości komunalnych osadów ściekowych przetwarzanych przed wprowadzeniem do środowiska oraz osadów przekształcanych metodami termicznymi, Maksymalizacja stopnia wykorzystania substancji biogennych zawartych w osadach przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich wymogów dotyczących bezpieczeostwa sanitarnego i chemicznego, zgodnie z celami przedstawionymi na poniższym rysunku.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 160 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zmiany w strukturze odzysku i unieszkodliwiania osadów z komunalnych oczyszczalni ścieków w perspektywie do 2018 r.
Obecny sposób zagospodarowania osadów ściekowych polega na ich rolniczym wykorzystaniu lub składowaniu na składowisku odpadów komunalnych. Drugim sposobem, uwzględnionym w działalności Zakładu Przetwarzania Odpadów, jest możliwośd kompostowania. Ze względu jednak na uwodnienie i skład (możliwa obecnośd metali ciężkich)dodatek osadów może wpływad na pogorszenie jakości kompostu. Najbardziej bezpiecznym dla środowiska i nie pozostawiającym balastu w postaci niewykorzystanych pozostałości jest wykorzystanie osadu w formie wysuszonego granulatu jako paliwa alternatywnego w chełmskiej cementowni. Suszony osad ściekowy : • Wartośd opalowa > 12 MJ/kg • Zawartośd wody < 7% • Zawartośd chloru < 0,7% • Zawartośd siarki < 1% • Suma metali ciężkich < 2000 ppm Rozdrobnienie = granulat
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 161 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
/dane CEMEX POLSKA/ Pierwsze testy z użyciem granulatu przeprowadzono z powodzeniem w sierpniu 2009. Od września 2009 granulat z osadów ściekowych wykorzystywany jest regularnie w procesie wypału klinkieru jako źródło ciepła. Jednym z dostawców jest oczyszczalnia ścieków Hajdów w Lublinie.
REKULTYWACJA SKŁADOWISK Rekultywacja składowiska odpadów komunalnych w m. Srebrzyszcze- 2010 r. Rekultywacja składowiska będzie obejmowała następujące rodzaje prac: - ukształtowanie bryły wysypiska z wykorzystaniem odpadów ze skarp oraz odpadów dowożonych, - wykonanie wokół ukształtowanej bryły wysypiska sytemu rowów odparowalno – przesiąkliwych, mających za zadanie przechwycenie wód opadowych spływających ze skarp zrekultywowanego wysypiska, - wykonanie instalacji do wewnętrznego nawilżania zamkniętego złoża w celu intensyfikacji procesu powstawania biogazu, - wykonanie instalacji odgazowującej wysypisko w postaci studzien ujmowania biogazu i odprowadzania go systemem rurociągów do stacji przygotowania biogazu, - uszczelnienie ukształtowanej wierzchowiny wysypiska matą bentonitową lub folią, - ułożenie na uszczelnieniu warstw rekultywacyjnych, tj. gruntu mineralnego i humusu oraz obsianie bryły zielenią rekultywacyjną i izolacyjną, które stanowid będą dodatkowo naturalną warstwę akumulującą częśd wód opadowych, a także zwiększad będą intensywnośd odparowania, - w zależności od ilości wytwarzanego biogazu należy zastosowad odzysk energetyczny biogazu (agregat prądotwórczy) lub zakooczyd instalację ujęcia biogazu pochodnią. Rekultywacja pozostałych gminnych składowisk odpadów komunalnych – 2010 r. Dla składowisk gminnych przyjęto że głównym kierunkiem rekultywacji będzie tzw. „rekultywacja szczelna” Wynika to z faktu, ze prawie wszystkie składowiska nie posiadają szczelnego podłoża i powstające w wyniku opadów atmosferycznych odcieki mogą stanowid potencjalne zagrożenie dla gruntu i wód podziemnych. Ponadto z uwagi na podobne parametry techniczne tych składowisk przyjęto następujące założenia projektowe: - ukształtowanie bryły składowiska z wykorzystaniem odpadów zebranych ze skarp bocznych oraz odpadów dowożonych, Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 162 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- wykonanie wokół ukształtowanej bryły wysypiska sytemu rowów odparowalno – przesiąkliwych, mających za zadanie przechwycenie wód opadowych spływających ze skarp zrekultywowanego wysypiska, - uszczelnienie ukształtowanej wierzchowiny wysypiska – przewiduje się zastosowanie okrywy szczelnej lub półszczelnej, - ułożenie na uszczelnieniu warstw rekultywacyjnych, tj. gruntu mineralnego i humusu oraz obsianie bryły zielenią rekultywacyjną i izolacyjną, które stanowid będą dodatkowo naturalną warstwę akumulującą częśd wód opadowych, a także zwiększad będą intensywnośd odparowania, - na składowiskach z uszczelnioną wierzchowiną przewiduje się drenaż odgazowujący podstropowy z odprowadzeniem biogazu: - z pochodnią gazu – Pawłów - odgazowanie bierne z wyrzutnią gazu poprzez biofiltr - dla wszystkich zrekultywowanych wysypisk wymagane jest prowadzenie monitoringu poeksploatacyjnego z wykorzystaniem piezometrów studziennych.
Fot. Przykład składowiska przeznaczonego do rekultywacji (Uchanie). Czynne składowiska gminne. Na terenie ZKGZCH funkcjonują obecnie składowiska odpadów komunalnych w Malinówce gm. Sawin oraz w Rudce gm. Ruda Huta., które posiadają stosowne decyzje umożliwiające ich dalsze funkcjonowanie. Jednakże z uwagi na brak odpowiednich instalacji zgodnych z technologią BAT nie gwarantują one spełnienia przez gminy wymogów z zakresu uzyskania zadanych wskaźników odzysku, w związku z czym powinny funkcjonowad jako składowiska odpadów balastowych.
Tabela 32 Wykaz istniejących składowisk odpadów przewidzianych do rekultywacji.
Szacowane koszty Lp. Składowisko Gmina Powierzchnia rekultywacji *zł+
1. Srebrzyszcze Chełm 4,3 ha 6 140 000
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 163 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
2. Pawłów Rejowiec 1,19 ha 1 450 000 Fabryczny
3. Kolonia Strzelce Białopole 0,74 ha 650 000
4. Dubienka Dubienka 0,98 ha 590 000
5. Strachosław Kamieo 2,36 ha 440 000
6. Leśniowice Leśniowice 0,4 ha 470 000
7. Władysławów Wierzbica 0,26 ha 730 000
8. Wojsławice Wojsławice 1,70 ha 660 000
9. Żmudź Żmudź 0,21 ha 420 000
10. Bytyo Wola Uhruska 2,93 ha 710 000
11. Uchanie Uchanie 1,32 ha 280 000
12. Kobyle Rejowiec 4,18 ha 840 000
13. Kopyłów Horodło 1,37 ha 280 000
6. Edukacja ekologiczna.
EDUKACJA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI Ważnym elementem realizacji Planu Gospodarki Odpadami jest świadomośd ekologiczna społeczeostwa, biorącego aktywny udział w procesie wytwarzania i zagospodarowania odpadów. Edukacja ekologiczna jest procesem, którego głównym celem jest ukształtowanie aktywnej i odpowiedzialnej postawy mieszkaoców Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej w sferze konsumpcji, a także postępowania z odpadami. Edukacja jest typowym procesem kształcenia, który nie powinien ograniczad się do środowiska szkolnego, lecz powinien obejmowad szerszy krąg ludzi pochodzących z różnych środowisk. Edukacji ekologiczna musi docierad do wszystkich grup wiekowych i społecznych. W związku z tym, ważne jest znalezienie odpowiednich środków przekazu tak, aby w najprostszy i najskuteczniejszy sposób przekazywad informację ekologiczną. W zakresie gospodarki odpadami świadomośd ekologiczna społeczeostwa jest nadal niewystarczająca, dlatego też konieczne jest informowanie społeczeostwa o wprowadzanych zmianach formalno – prawnych i ciążących obowiązkach nie tylko na przedsiębiorcach, ale też i przeciętnych obywatelach. W zależności od przyjętej koncepcji problem może byd rozwiązany w dośd zróżnicowany sposób. Istnieje tu na przykład możliwośd prowadzenia selektywnej zbiórki odpadami w miejscu ich powstawania lub na dowolnym etapie przemieszczania odpadów. Trzeba jednak zdawad sobie sprawę z konieczności ponoszenia kosztów, które zgodnie z obowiązującą ustawą o odpadach ponoszą wytwórcy. Wytwórcami w gospodarstwie domowym są mieszkaocy. Koszty segregacji rosną w miarę przesuwania selekcji na dalsze etapy. Przy wprowadzeniu selektywnej zbiórki odpadów w miejscu ich powstawania są najniższe. Można też uzyskad największy procent powtórnego ich wykorzystania, co również jest czynnikiem wpływającym na cenę odbioru każdego metra sześciennego odpadów. Prowadzona edukacja winna przedstawiad rzeczowo i konkretnie: możliwe do zastosowania warianty, przewidywane koszty, ale również koniecznośd określonego postępowania i uzyskiwane efekty bezpośrednie i pośrednie. Należy zwrócid uwagę, że dbałośd o czyste środowisko zależy przede wszystkim od nas i rozpoczyna się już w naszych
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 164 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
domach. Główną przyczyną stałego wzrostu ilości odpadów jest polepszający się poziom życia, a co za tym idzie wzrost zużycia różnego rodzaju artykułów – obecnie jest dużo towarów jednorazowych lub takich, które po krótkim czasie są wymieniane na nowe, ze względu na dośd drogie i kłopotliwe naprawy (dotyczy to np. sprzętu gospodarstwa domowego). Coraz więcej towarów otrzymuje opakowania reklamowe ze względu na prawa rynku. Producenci starając się o zwiększenie sprzedaży uatrakcyjniają swoje produkty opakowaniami. W koocowym efekcie w zastraszającym tempie rośnie ilośd odpadów trafiająca na składowiska. Ekolodzy określają takie działania marketingowe jako „towary nadmiernie opakowane”. W biznesie bardziej liczą się jednak względy ekonomiczne, ekologia pozostaje na uboczu.
Stosuje się dwa rodzaje edukacji ekologicznej: formalną obejmującą kształcenie dzieci i młodzieży oraz dorosłych na wszystkich szczeblach kształcenia, nieformalną, która stanowi uzupełnienie edukacji formalnej i jest organizowana wspólnie z organizacjami o profilu ekologicznym. Edukacja nieformalna odbywa się poprzez organizowanie imprez, konkursów, wycieczek. Wprowadzając system edukacji ekologicznej należy określid następujące elementy: - Cel prowadzenia edukacyjnego programu gospodarki odpadami, - Organizatorzy edukacyjnego programu gospodarki odpadami, - Odbiorcy edukacyjnego programu gospodarki odpadami, - Sposoby i metody realizacji edukacyjnego programu gospodarki odpadami, - Pomoc specjalistycznych instytucji i organizacji w edukacji ekologicznej, - Analiza odzewu społecznego po przeprowadzonej akcji edukacyjnej. Cel prowadzenia edukacyjnego programu gospodarki odpadami. Celem programu jest wykształcenie wśród wszystkich grup społecznych odpowiedzialnych i świadomych zachowao w zakresie racjonalnej gospodarki odpadami, poprzez: - realizację polityki edukacyjnej i informacyjnej na temat selektywnej zbiórki odpadów i przez to prowadzenie ekologicznego sposobu życia we własnym domu, - świadome dokonywanie zakupów (minimalizacja wpływu reklam), - przekonywanie do kupowania rzeczy trwałych,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 165 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- wybieranie towarów bezodpadowych oraz posiadających opakowanie łatwo ulegające całkowitej degradacji lub nadające się do utylizacji, - rozpowszechnienie wiedzy, dotyczącej możliwości powtórnego wykorzystania odpadów (recykling) oraz wynikających z tego korzyści ekonomicznych, - wskazywanie konkretnych działao poprawiających efektywnośd gospodarki odpadami. Realizacja edukacyjnego programu gospodarki odpadami powinna byd finansowana nie tylko ze środków powiatowych i gminnych funduszy zgodnie z obowiązującą ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 roku - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 623), art. 406 ÷ 408 ale również ze środków pozyskiwanych ze źródeł zewnętrznych. Realizowanie edukacyjnych programów gospodarki odpadami powinno byd: - wieloetapowe: krótka kampania (6 miesięcy) w celu osiągnięcia największych i najwcześniej dostrzegalnych efektów, program podstawowy (2 lata) i długoterminowy (10 lat i więcej), - dwutorowe, realizowane w formie biernej-informacyjnej i formie czynnej polegającej na perswazji (np. uczestnictwie w warsztatach szkoleniowych), - skoncentrowane na rozbudzeniu osobistej odpowiedzialności za opłaty naliczane za składowanie odpadów na składowiskach, - upowszechniające wiedzę teoretyczną i praktyczną, dotyczącą zagospodarowania odpadów, - informujące o sposobach, miejscach i punktach zbiorki odpadów w najbliższej okolicy, - propagujące proekologiczne wzorce zachowao. Uwzględniając konieczne zróżnicowanie form i treści przekazu, należy przyjąd podział mieszkaoców na cztery główne grupy, do których trafiad będą odpowiednio przygotowane formy edukacyjne: - dzieci i młodzież, - dziennikarze i nauczyciele, - pracownicy samorządowi gminy (władze i pracownicy urzędów), - mieszkaocy w grupach zawodowych: urzędnicy administracji paostwowej, pracownicy spółdzielni mieszkaniowych, przedstawiciele biznesu, - pozostali dorośli mieszkaocy Należy również określid cele i efekty z zakresu gospodarki odpadami, jakie ma przynieśd prowadzona akcja edukacyjno-informacyjna. Są nimi przede wszystkim: - ograniczenie masy odpadów wytwarzanych przez gospodarstwa domowe, - wydłużenie okresu wykorzystania składowiska odpadów; - zwiększenie ilości odzyskiwanych i przetwarzanych surowców wtórnych; - likwidacja dzikich wysypisk odpadów; - zaangażowanie mieszkaoców we współpracy z samorządem lokalnym w podejmowaniu nowych wyzwania w zakresie edukacji ekologicznej; - pozytywne nastawienie społeczności lokalnej do realizacji właściwej gospodarki odpadami. - Prowadzone działania edukacyjne powinny objąd trzy zasadnicze elementy: - edukację ekologiczną dzieci i młodzieży opartą na współpracy z placówkami oświaty - edukację ekologiczną obejmującą pracowników samorządowych: wójta, sołtysów i radnych oraz osoby mające przekazywad informacje pozostałym grupom społecznym - nauczycieli, dziennikarzy, pracowników służb komunalnych;
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 166 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- edukację ekologiczną dorosłych członków społeczności lokalnych przez akcji ekologicznych obejmujących wszystkich mieszkaoców Prawidłowe i efektywne przeprowadzenie procesu edukacji, w celu uzyskania optymalnych osiągnięd, wymaga stosowania środków dydaktycznych, nazywanych formami przekazu . Formy przekazu dzielą się na: 1. imprezy promocyjne, m. in.: konferencje prasowe, zebrania mieszkaoców, imprezy specjalne (festiwale, akcje), promocję należy łączyd z organizowanymi warsztatami, seminariami i konferencjami. 2. audiowizualne: wywiady dla radio i telewizji, pokazy foliogramów, krótkich filmów wideo i programów komputerowych oraz wystawy np. fotograficzne lub plastyczne o tematyce ekologicznej, 3. materiały drukowane: ulotki, wkładki prasowe, broszury, obwieszczenia, powiadomienia służb komunalnych /Związku Komunalnego/, publikacje w prasie (artykuły, komentarze, stałe rubryki), plakaty, biuletyny, raporty, materiały kształceniowe (np. autorskie programy nauczania) okolicznościowe pamiątki (znaczki, kalendarzyki, długopisy i in.). Broszury i inne drukowane materiały informacyjne należą do najczęściej używanych środków promocji i edukacji, ze względu na niską cenę oraz fakt, że przemawiają do odbiorcy równocześnie poprzez tekst jak i obraz, Wszystkie z wymienionych form przekazu mają swoją specyfikę. Często wybór form przekazu jest kompromisem między przydatnością, a możliwościami finansowymi organizatorów. Często też stosuje się łączenie różnych form przekazu, np. na dużych imprezach promocyjnych można oprócz referatów przedstawid krótkie filmy (tzw. pętle filmowe) czy zorganizowad wystawę plakatu lub fotografii albo też wystawę rysunków dzieci przedszkolnych i z młodszych klas szkół podstawowych. Duże imprezy promocyjne są też doskonałym miejscem rozpowszechniania ulotek i broszur. Niezmiernie ważną rolę w procesie edukacji spełniają również modele (wśród nich foliogramy, jako modele wyobrażeniowe). Modele w procesie nauczania pełnią rolę poznawczą i ilustratywną, a także odgrywają dużą rolę w procesie modelowania, który jest cennym bezpośrednim sposobem poznawania rzeczywistości przez odbiorców w procesie edukacyjnym. Niektóre wydawnictwa edukacyjne oferują gotowe pakiety foliogramów. Dla przykładu wydawnictwo „JANGAR” z Warszawy proponuje: pakiet 20 kolorowych foliogramów pt. „Powierzchnia Ziemi Recykling”, zawierający foliogramy w postaci rysunków i schematów, do których dołączony jest tekst z omówieniem danego tematu. Pakiet ułatwia realizację problematyki związanej m. in. z recyklingiem papieru, szkła, wraków samochodów, butelek PET, rekultywacji oraz porządkowania powierzchni ziemi. Programy komputerowe podobnie jak filmy spełniają także istotną rolę w procesie kształcenia ekologicznego. Jednak wprowadzenie do procesu nauczania tego typu środków dydaktycznych wymaga zakupienia odpowiedniego sprzętu komputerowego, wyposażonego w nowe media interaktywne (dyskietka komputerowa i komputerowa płyta kompaktowa), które obecnie konkurują z kasetą wideo. Niektóre programy dydaktyczne wymagają środowiska sieciowego. Dostępne programy edukacyjne dotyczące problematyki odpadów to m. in.: - „Gospodarka stałymi odpadami komunalnymi” Fundacja „Czysta – Woda” z Warszawy, - EkoKon, wyd. CEMG w Łodzi, - „Sortowanie na ekranie”, wyd. ABRYS Technika Sp. z o.o. - Expolorer’s Club US EPA (www. epa.gov/region5/kids/index.htm), a w nim „Klub Odkrywców”, który jest specjalną, edukacyjną stroną internetową EPA, przeznaczoną dla dzieci w wieku od 5 do 12 lat, dotyczy grupy problemów ekologicznych: woda, powietrze, odpady i recykling, znajdują się tam również interaktywne gry, animacje i quizy związane z daną tematyką. W realizacji tego przedsięwzięcia powinno się korzystad z pomocy organizacji i instytucji, zajmujących się edukacją ekologiczną.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 167 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Na terenie Związku Komunalnego funkcjonują różne organizacje ekologiczne i stowarzyszenia organizujące bądź mogące zorganizowad szkolenia z zakresu ochrony środowiska – gospodarki odpadowej. Adresaci edukacji: Dzieci i młodzież Prowadzenie edukacji ekologicznej wśród dzieci i młodzieży to najważniejszy segment działao edukacyjnych. Dzięki wyrobieniu w nich nawyków właściwego postępowania w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska można się spodziewad, że wprowadzane inwestycje i zmiany będą znajdowały w przyszłości przychylne przyzwolenie społeczeostwa. Dzieci i młodzież mogą stad się swoistym strażnikiem treści ekologicznych w swoich rodzinach. Mogą „upominad” i nakłaniad rodziców do właściwego postępowania z odpadami powstającymi w gospodarstwie domowym, prowadzenia właściwej gospodarki wodno-ściekowej itp. W pewnym stopniu poprzez swą świadomośd ekologiczną dzieci i młodzież będą kształtowad także model konsumpcyjny w rodzinie. Dzięki temu podczas zakupów będą wybierane np. opakowania wielokrotnego użytku. Edukacja ekologiczna dzieci i młodzieży w dużej mierze powinna opierad się na placówkach oświatowych wszystkich szczebli. Z uwagi na brak odrębnego przedmiotu obejmującego tylko zagadnienia edukacji ekologicznej, treści te powinny byd włączane w realizowane w ramach programów większości nauczanych przedmiotów. Powinny to byd krótkie „nawiązania ekologiczne” w ramach, np. fizyki, chemii, geografii, matematyki. Dodatkowo wskazane jest poświęcenie np. jednej godziny wychowawczej w miesiącu wyłącznie lub w większości, na zagadnienia związane z edukacją ekologiczną. Poza przekazywaniem treści ekologicznych w czasie lekcji wskazane jest zastosowanie także innych form przekazu. Powinny to byd różnego rodzaju konkursy, np. rywalizacje między klasami czy szkołami, wycieczki, np. na składowisko, do Zakładu Unieszkodliwiania Odpadów, oczyszczalni ścieków, stacji uzdatniania wody czy podczas różnych wyjazdów młodzieży szkolnej należy zwracad uwagę na dzikie wysypiska śmieci. Aby prowadzone działania edukacyjne wśród dzieci i młodzieży przyniosły efekty, niezbędna jest ścisła współpraca z samorządem lokalnym. Przekazywane informacje powinny w dużej mierze odnosid się do najbliższego otoczenia. Przykłady powinny pochodzid z „własnego podwórka” i to zarówno właściwe – godne naśladowania oraz wymagające wprowadzenia istotnych zmian. Wymiernym efektem prowadzonej edukacji będzie ostatecznie poprawa stanu środowiska na terenie gminy. Nauczyciele i uczniowie, otrzymując programowe jak i finansowe wsparcie gminy w tym zakresie, mogą i podejmują w praktyce szereg działao na rzecz środowiska lokalnego, które znacznie przekraczają zadania programowe szkoły. Należy tylko ten potencjał ukierunkowad i wykorzystad. Przykładami wspierania ekologicznych działao szkół jest między innymi współfinansowanie, wspólna organizacja i pomoc merytoryczna w realizacji takich przedsięwzięciach jak: - organizacja Dnia Ziemi czy Światowego Dnia Ochrony Środowiska; - prowadzenie programów autorskich czy innowacji pedagogicznych w szkołach; - programy edukacyjne związane z gospodarowaniem odpadami w gminie lub innym realizowanym przez gminę przedsięwzięciem na rzecz środowiska; - konkursy związane z tematyką lokalnej gospodarki odpadowej; - udział pracowników samorządowych w zajęciach terenowych klas w charakterze specjalistów; - udostępnianie i popularyzacja informacji na temat zagrożeo i prośrodowiskowych działao gminy, - prenumerata czasopism przyrodniczych i ekologicznych; - wzbogacanie bibliotek szkolnych w materiały dydaktyczne przydatne w realizacji zagadnieo związanych z ekologią i ochroną środowiska; - wspieranie programów i ekologicznych przedsięwzięd szkół w niezbędne pomoce naukowe wykorzystywane podczas realizacji tych działao.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 168 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Przy prowadzeniu edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży zasadne jest także podjęcie współpracy z ekologicznymi organizacjami pozarządowymi. Współpraca taka przyczyni się do wzbogacenia zakresu merytorycznego prowadzonych działao, oraz pozwoli na obniżenie jej kosztów. Wielokrotnie bowiem z racji swych działao statutowych organizacje te świadczą swą pomoc w formie nieodpłatnej lub przy niewielkim wsparciu finansowym. Do organizacji ekologicznych działających na terenie Związku Komunalnego należ zaliczyd między innymi: Ligę Ochrony Przyrody, Polski Klub Ekologiczny, Federację Zielonych, Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej, Szkolne Koła Młodych Ekologów, towarzystwa, kluby i wspólnoty. Program edukacyjny dla dzieci winien objąd poszczególne grupy wiekowe np. w wieku przedszkolnym może przewidywad przygotowanie gazetek ściennych i przedstawieo na temat segregacji odpadów. Wskazanym byłoby zorganizowanie tzw. ścieżki dydaktycznej (wycieczki) do najbliższego istniejącego punktu skupiającego pojemniki do segregacji odpadów. Przed przystąpieniem do zorganizowania ścieżki dydaktycznej należy przeprowadzid pogadankę na temat rodzajów odpadów powstających w domu i na terenie przedszkola oraz postępowania z nimi. Ścieżka dydaktyczna jest naturalnym środkiem dydaktycznym, która kształtuje postawy i osobowośd dzieci poprzez konfrontacje zdobytej wiedzy teoretycznej i informacji z rzeczywistością oraz osobistym doświadczeniem dziecka (zasada wiązania teorii z praktyką). Trasa ścieżki dydaktycznej powinna byd dokładnie zaplanowana wraz z wykreśleniem planu ułatwiającego dojście do celu. Po powrocie ze ścieżki dydaktycznej dzieci uczestniczą w konkursie plastycznym, poprzedzonym omówieniem wrażeo z wycieczki. W młodszych klasach szkoły podstawowej (kl. I÷III), na zajęciach nauczania zintegrowanego, proponuje się stworzenie podobnej ścieżki dydaktycznej oraz przygotowanie przedstawieo i konkursów na temat segregacji śmieci. Program edukacyjno - informacyjny dla starszych uczniów szkół wszystkich typów oprócz realizowania treści ekologicznych zawartych w programach nauczania będzie polegał na: - przeprowadzaniu pogadanek przez nauczycieli i specjalistów ds. gospodarki odpadami wraz z rozpropagowaniem ulotek, broszur, kalendarzyków, planów lekcji i innych materiałów reklamowych, - cykliczne powtarzanie tematów dotyczących gospodarki odpadami ze szczególnym uwzględnieniem selektywnej zbiórki odpadów. W ramach zajęd dodatkowych proponuje się np.: - wykonanie przez uczniów filmów o tematyce ekologicznej przy użyciu kamery amatorskiej w ramach działalności operatorskiego kółka zainteresowao, - przeprowadzanie konkursów fotograficznych, plastycznych, - wykonanie broszur, ulotek i plakatów o tematyce ekologicznej przez uczniów na zajęciach kółka plastycznego czy informatycznego; tworząc broszurę należy pamiętad aby sprawiała wrażenie „broszury otwartej” - dynamicznej i nowoczesnej, czyli przejrzystej i nie przeładowanej tekstem czy też przypadkowymi rysunkami, - wykonanie foliogramów przez uczniów, np. na zajęciach kółka plastycznych czy prezentacji w ramach zajęd z podstaw informatyki, - przeprowadzanie prostych dwiczeo praktycznych w ramach kółka chemicznego, dotyczących np. sposobów wykorzystania odpadów, - organizowanie sesji filmów dydaktycznych oraz wprowadzanie gier komputerowych w celu uatrakcyjnienia zajęd dodatkowych o tematyce gospodarki odpadami.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 169 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Decydenci W związku z ich umocowaniem organizacyjnym osoby te powinny zostad przeszkolone w pierwszej kolejności. Do nich w dużej mierze należy podejmowanie działao z zakresu planowania, programowania i rozwoju. Przekładają się one później na działania inwestycyjne i organizacyjne, związane z ochroną środowiska na obszarze danej jednostki organizacyjnej. Właściwy poziom ich świadomości ekologicznej oraz zrozumienie zasad rządzących się zrównoważonym rozwojem pozwoli na łatwiejsze wprowadzanie niezbędnych działao. Do pierwszej grupy decydentów należy zaliczyd przede wszystkim wójta, sołtysów oraz radnych. Akcja edukacyjna prowadzona wśród decydentów nie może mied charakteru jednostkowego. Powinna byd prowadzona w sposób cykliczny, zapewniając ciągłe doskonalenie się i dokształcanie tej grupy osób. Elementami edukacji ekologicznej tej grupy powinny byd organizowane spotkania ze specjalistami, udział w konferencjach i szkoleniach, konsultacje z praktykami, którzy realizują podobne zadania z zakresu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska na własnym terenie. Drugą grupą osób, które powinny zostad objęte akcją edukacyjną w pierwszej kolejności są osoby, które z racji wykonywanego zawodu mają częsty kontakt z szerszą grupą mieszkaoców. Do grupy tych osób zaliczyd możemy między innymi nauczycieli, dziennikarzy, a także pracowników służb komunalnych. Prowadzenie edukacji wśród tej grupy osób powinno koncentrowad się głównie na objęciu ich cyklem spotkao i szkoleo, a także zapewnieniu dostępu do jak najszerszych zasobów materiałów literatury fachowej (czasopisma, periodyki, książki, wydawnictwa multimedialne). Uzupełnieniem mogłyby byd także wyjazdy terenowe pozwalające naocznie zapoznad się z wybranymi zagadnieniami z tematyki ochrony środowiska. Bardzo istotne jest, aby w zaplanowanym cyklu spotkao znalazło się co najmniej jedno dotyczące form przekazywania informacji. Dotyczy to głównie osób mających bezpośredni kontakt z większą liczbą osób. Nabyta wiedza powinna im ułatwid przekazywanie informacji w formie prowadzenia spotkao, czy wykładów, przekonywania do własnego stanowiska. Istotne jest, aby osoby szczególnie z tej grupy, jako grupy dużego zaufania społecznego, w sposób rzetelny przedstawiały wszystkie aspekty planowanych do wprowadzenia inwestycji. Muszą byd przygotowani do spotkania z ludźmi o różnym poziomie świadomości ekologicznej i umied odpowiednio dostosowad formę i zakres przekazywanych informacji. Dorośli Nauczyciele stanowią najbardziej specyficzną grupę dorosłych, która kształtuje postawy ekologiczne dzieci i młodzieży oraz pośrednio postawy rodziców. Wobec powyższego proponuje się przeprowadzenie warsztatów ekologicznych z zakresu gospodarki odpadami dla nauczycieli. Tematyka szkoleo powinna zawierad następujące zagadnienia: odpady, rodzaje odpadów, selektywna zbiórka odpadów, sposoby postępowania z odpadami, kompostowanie, sortowanie, składowiska odpadów, utylizacja, recykling, oraz zagadnienia prawne dotyczące odpadów obowiązujące w Polsce i krajach UE. Zachęca się także nauczycieli do tworzenia programów autorskich oraz wprowadzania pojedynczych lekcji w ramach kształcenia szkolnego z zakresu gospodarki odpadami, a także nawiązywania kontaktów międzyszkolnych w formie przedstawieo, konkursów, olimpiad i in. Sposobem zbliżania rodziców do problemów edukacji ekologicznej jest ich udział w zajęciach otwartych o tematyce gospodarki odpadami (selektywnej zbiórki), pogadankach ekologicznych połączonych z projekcją przeźroczy i krótkich filmów, prowadzenie gazetek ekologicznych dotyczących gospodarki odpadami. Edukacja osób dorosłych wymaga znalezienia właściwego sposobu kształtowania świadomości ekologicznej. Specjalnie organizowane spotkania, wykłady czy kluby dyskusyjne nie zawsze przynoszą zamierzone rezultaty. Krąg odbiorców tego typu form edukacyjnych bywa bardzo zawężony (pojawiają się
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 170 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
tylko zainteresowani). Z badao wynika, że na kształtowanie świadomości ekologicznej duży wpływ wywierają media. Edukacja ekologiczna dorosłych powinna byd połączona z rozrywką społeczności lokalnych, w czasie której mogą byd propagowane treści ekologiczne. Imprezy takie jak festyny, wystawy, konkursy, wycieczki czy koncerty zazwyczaj przeznaczone są dla całych rodzin. Istnieje tym samym sposobnośd do włączenia dzieci w prezentacje ekologiczne i przekazywanie wiedzy rodzicom zaangażowanym w występy dzieci. Taki sposób edukowania dorosłych jest bardzo skuteczną formą przekazywania treści ekologicznych. Proponuje się aby formy przekazu treści ekologicznych mogą mied charakter cykliczny, np. przechodzący z gminy do gminy w ramach Związku Komunalnego. Można do ich organizacji wykorzystad Gminne Ośrodki Kultury czy remizy strażackie, także boiska czy sceny widowiskowe. Prowadząc tak szeroko zakrojoną edukację nie powinno się omijad festynów, wystaw i innych uroczystości na które należy odpowiednio dobrad formę przekazu informacji. Nie można zapominad o ogólnopolskich „akcjach ekologicznych”, dla przykładu: Sprzątanie Świata, Dzieo Ziemi, Dzieo Bez Samochodu i inne. Są one związane tematycznie. Stawiają sobie one za cel szeroko rozumianą ochronę środowiska, ostrzegają przed zagrożeniami, uświadamiają szkodliwośd niektórych zachowao człowieka. Kampanie informacyjne Działania edukacyjne powinny kłaśd duży nacisk na realizację szerokich kampanii edukacyjnych, których celem byłoby propagowanie idei zrównoważonego rozwoju. Realizacja takich zadao prowadzona powinna byd z wykorzystaniem wszystkich lokalnie dostępnych form. Media w kampanii Niezbędnym elementem pomyślnego promowania zagadnieo jest wsparcie prowadzonych działao w środkach masowego przekazu poprzez realizację odpowiedniej polityki medialnej. Prowadzona właściwie polityka medialna ma na celu dotarcie z treściami ekologicznymi głównie do osób dorosłych. W celu osiągnięcia pożądanych efektów prowadzona polityka medialna powinna byd oparta w głównej mierze o media lokalne: prasa, radio, a także z racji znacznego wzrostu jego znaczenia - również o internet. Na stronach internetowych gmin, firm komunalnych i lokalnych organizacji pozarządowych winny znaleźd się opracowania dotyczące realizowanych przez gminę przedsięwzięd. Prasa lokalna Współpracując z prasą władze samorządowe dysponują specyficznymi formami edukowania społeczeostwa, m. in. poprzez: 1. ogłoszenie - poprzez tę formę w prosty, hasłowy sposób można informowad np. o wprowadzanym systemie segregacji odpadów. Ogłoszenie może zawierad informacje edukujące co do sposobów korzystania z pojemników na odpady. 2. wkładkę informacyjną do gazety, skonstruowaną w formie ulotki/broszury tematycznej np. w zakresie gospodarki odpadami. Wkładka ma za zadanie informowad o tym, jak unikad wytwarzania odpadów, jak je segregowad, co robid, aby na składowisko trafiało jak najmniej śmieci. Ulotka ta stanowiłaby więc „kodeks ekologiczny”, z którą powinni się zapoznad mieszkaocy gminy. Pomoże ona również społeczeostwu szerzej spojrzed na różne aspekty produkcji odpadów i uzmysłowid, jak mogą temu przeciwdziaład. Wskazane jest także, aby na łamach lokalnej prasy utworzyd rubrykę (stronę) poświęconą szeroko rozumianej ochronie środowiska. Publikowane byłyby tam artykuły poświęcone poszczególnym zagadnieniom ochrony środowiska, w tym także gospodarce odpadami. Autorami mogą byd lokalni specjaliści, przedstawiciele pozarządowych organizacji ekologicznych czy władz samorządowych itp. Lokalne rozgłośnie radiowe Sposobami wykorzystania lokalnych rozgłośni radiowych o zasięgu regionalnym (Radio Lublin, Radio BonTon) w celu propagowania wybranych zagadnieo ochrony środowiska mogą byd: wyprodukowanie przez agencję reklamową radiowego spotu informacyjnego (reklamowego) dot. np. selektywnej zbiórki odpadów w gospodarstwie domowym. Ważne, by informacja ta była zrozumiała dla Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 171 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
słuchaczy w różnym wieku. Można emitowad też kilka informacji (o różnym stopniu ich złożoności) kierowanych do różnych odbiorców, należy jednak pamiętad wtedy o znacznie rosnących kosztach. Informacje te powinny byd emitowane najlepiej w najbardziej atrakcyjnych godzinach i podkreślad hasło kampanii edukacyjnej, np. Segregacja się opłaca, Mamy rady na odpady; zaproponowanie dziennikarzom przeprowadzenia w studio dyskusji z udziałem specjalistów, przedstawicieli władz gminnych i mieszkaoców. Goście odpowiadają na zadawane przez telefon pytania słuchaczy. Tego typu dyskusje przyciągają zazwyczaj uwagę społeczności. Dzięki takiemu sposobowi informowania władze poznają stosunek mieszkaoców do podejmowanych decyzji, mając jednocześnie możliwośd wyjaśnienia społeczności wszelkich pojawiających się wątpliwości i niejasności. Internet Ważną inicjatywą służącą komunikacji społecznej i informowaniu mieszkaoców o podejmowanych przez władze samorządowe działaniach jest wykorzystanie możliwości, jakie daje internet. Istnieje duża szansa dotarcia do młodzieży poprzez: stronę WWW - stworzenie strony internetowej, na której znalazłyby się wszystkie bieżące informacje dotyczące ochrony środowiska. W przypadku tworzenia strony internetowej należy pamiętad o ograniczonym zasięgu oddziaływania tego medium. Treści edukacyjne można umieścid na stronach gminy. Należy je uzupełnid o informacje dotyczące recyklingu i ochrony środowiska. Na stronie internetowej można również zamieszczad w porozumieniu z lokalnymi gazetami artykuły dotyczące np. gospodarki, wcześniej publikowane na ich łamach (w tradycyjnej, papierowej wersji). pocztę elektroniczną - wysyłka listów elektronicznych zawierających informacje np. na temat selektywnej zbiórki odpadów do tych mieszkaoców gminy, którzy korzystają z internetu /np. na zasadzie przekazywania informacji do znajomych/. Dodatkowo poczta elektroniczna daje możliwośd zgłaszania przez internautów postulatów związanych z ochroną środowiska do samorządu. Odpowiedzi na te pytania mogą byd publikowane na stronie WWW lub w lokalnej prasie. Współpraca z mediami ma na celu uzyskanie aktywnego poparcia mieszkaoców dla realizowanych przez samorząd działao. Chodzi o taką profesjonalną działalnośd z zakresu public relations, której celem jest nie tylko przeforsowanie trudnych decyzji, lecz przede wszystkim promowanie pożądanych postaw społecznych. Promocja zachowao proekologicznych z zakresu gospodarki odpadami oraz ogólnie ochrony środowiska za pośrednictwem mediów odgrywa bardzo ważną rolę i jest jednym z podstawowych źródeł informacji. Dzięki pomocy mediów w trakcie realizacji programu możliwe będzie również przeprowadzenie rozmaitych akcji i kampanii edukacyjnych. Akcja ulotkowa Akcja ulotkowa to najpopularniejsza forma przekazu treści ekologicznych. Jest ona zawsze wsparciem przy wprowadzaniu konkretnych działao związanych z ochroną środowiska. Z założenia ulotki (broszury informacyjne) trafiają bezpośrednio do adresatów czyli mieszkaoców. Bezpośrednie dostarczanie informacji wybranej grupie daje większą gwarancję osiągnięcia zamierzonego celu. Istotną sprawą jest, aby kolportaż ulotek był przeprowadzony przed podjęciem konkretnych działao „technicznych”, dzięki czemu mieszkaocy będą mieli właściwe przygotowanie merytoryczne w chwili wprowadzanych zmian. Kolportowane ulotki powinny zawierad tylko najważniejsze elementy wprowadzanych działao – pełen zakres informacji powinien byd przekazany za pośrednictwem innych form przekazu. Ulotki winny wyjaśniad i uzasadniad wprowadzane przedsięwzięcia, a także przedstawiad korzyści z nich płynące. Przekazywane treści powinny byd zredagowane w sposób jasny i skrótowy (najlepiej hasłowo), a forma ulotki powinna byd przejrzysta i czytelna. Tematyka ulotek i plakatów powinna byd różnorodna i dotyczyd następujących zagadnieo: rodzaje surowców wtórnych, selektywna zbiórka surowców wtórnych, charakterystyka firm prowadzących selektywną zbiórkę, rodzaje pojemników - oznaczenia, harmonogramy wywozu oraz instrukcja określająca jakie odpady i w jakiej postaci należy wrzucad do określonego pojemnika, a jakich nie wolno tam umieszczad oraz sposoby pozbywania się odpadów szczególnie uciążliwych lub niebezpiecznych (zużyte akumulatory, baterie, świetlówki, przeterminowane lekarstwa oraz farby i rozpuszczalniki) oraz selektywna zbiórka Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 172 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
w systemie dwupojemnikowym, frakcja „sucha” i „mokra (które rodzaje odpadów domowych należą do frakcji „suchej” i do frakcji „mokrej”), rodzaje pojemników do zbierania frakcji „suchej” i mokrej”, oznakowania, miejsca rozstawienia, harmonogram wywozu, proces kompostowania. Festyny Festyny są z założenia imprezą rodzinną, na której spotykają się wszyscy mieszkaocy danej miejscowości i okolic. Oprócz typowej rozrywki w czasie trwania festynu mogą byd przekazywane mieszkaocom także informacje ekologiczne, np. w formie różnego rodzaju konkursów: sprawnościowych, dot. wiedzy z danej dziedziny itp. Wskazane, aby proponowane formy edukacji poprzez zabawę angażowały w nią dzieci i rodziców. W trakcie trwania festynu można propagowad treści z szeroko rozumianej ochrony środowiska i gospodarki odpadami: 1. prezentację gospodarstw agroturystycznych z terenu gminy; 2. warsztaty ceramiki; 3. wystawę zdrowej żywności połączoną z degustacją; 4. prezentację miejscowego nadleśnictwa; 5. prezentację parków krajobrazowych z terenu gminy; 6. prezentację pojemników, worków do zbiórki i segregacji odpadów oraz kompostowników na odpady organiczne dla gospodarstw indywidualnych; 7. prezentację sprzętu wykorzystywanego w gospodarce odpadami; 8. wystawę sadzonek drzew, krzewów, kwiatów; 9. prezentację literatury ekologicznej i nagrodzonych prac plastycznych związanych z ekologią wykonanych przez młodzież. Gminna debata Jedną ze skuteczniejszych form przekazu wśród różnego rodzaju społecznych okresowych akcji informacyjnych w dziedzinie gospodarki odpadami jest przeprowadzenie za pośrednictwem lokalnej rozgłośni radiowej tzw. Gminnej Debaty. Gminna Debata powinna byd sformułowana na zasadzie dialogu władz samorządowych z mieszkaocami. Celem programu jest sprowokowanie dyskusji na tematy związane z ochroną środowiska na terenie gminy. W przypadku podjęcia tej formy przekazu należy zaangażowad w nią wszystkie lokalne media. Przed datą samej debaty powinna byd rozpoczęta wcześniej kampania informacyjna. W prasie lokalnej, w internecie lub na billboardach umieszczonych na terenie gminy można zaprezentowad hasła – tematy publicznej dyskusji. Jednocześnie powinny zostad podane adresy i telefony redakcji współdziałających w przygotowaniu debaty, pod które mieszkaocy mogą zgłaszad swoje uwagi dotyczące poruszanych tematów. Mogą nimi byd m. in.: „czystośd” – czy nasza gmina jest czysta? „ekologia” – jakie są odczucia mieszkaoców co do stanu środowiska w gminie? „rozwój - inwestycje” – jakie oczekiwania mają mieszkaocy wobec kierunków rozwoju gminy? Równolegle z częścią informacyjną w lokalnej prasie winny ukazad się artykuły omawiające poruszane problemy. W trakcie samej debaty na żywo omawiane byłyby przy udziale zaproszonych gości zgłoszone przez mieszkaoców uwagi do przedmiotowego problemu (np. prowadzonej segregacji odpadów). Efektem przeprowadzonej debaty, poza nagłośnieniem danego tematu, powinny byd także jakieś wymierne efekty, np. likwidacja dzikich wysypisk śmieci i wylewisk ścieków. W związku z tym wskazany jest po pewnym czasie (np. po pół roku) powrót do omawianego w czasie debaty problemu i przedstawienie mieszkaocom efektów podjętych działao.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 173 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Analiza odbioru społecznego po akcji edukacyjnej. Ostatnim etapem prowadzonej edukacji ekologicznej jest badanie odzewu społecznego. Analiza odzewu społecznego jest sposobem oceny skuteczności zamierzonych w programie edukacyjno- informacyjnym celów, tj. wzrostu świadomości w dziedzinie gospodarki odpadami. Brak protestu nie powinien byd odbierany jako sygnał pozytywnego odbioru przeprowadzonego programu. Może to także oznaczad, że informacja nie dotarła do odbiorców lub została nieodpowiednio zrozumiana. Dobrym sposobem sprawdzenia odzewu społecznego jest przeprowadzenie ankiety, najlepiej przed i po zakooczeniu programu. Kolejnym sposobem sprawdzania odzewu jest uruchomienie linii telefonicznej lub śledzenie zachowao społecznych.
Edukacja ekologiczna w ramach Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej. Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej, w ramach swojej działalności od maja 2009 r. rozpoczął wdrażanie kierunkowego programu etapowej edukacji środowiskowej dzieci z klas III oddziałów szkolnych z miasta Chełm i Rejowiec Fabryczny oraz gmin: Białopole, Chełm, Dubienka, Hrubieszów, Kamieo, Leśniowice, Rejowiec, Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Uchanie, Wierzbica, Wojsławice, Wola Uhruska, Żmudź, której celem jest kształtowanie świadomości ekologicznej uczniów oraz właściwego sposobu postępowania z odpadami komunalnymi, promowanie idei selektywnej zbiórki odpadów i recyklingu, wykształcanie pozytywnych nawyków odnośnie konsumpcji i gospodarki odpadowej, kształtowanie postaw prośrodowiskowych, aktywizacja uczniów do działao na rzecz środowiska i społeczności lokalnej. Program prowadzony jest w formie interaktywnych zajęd dla uczniów z częścią teoretyczną oraz warsztatów nt. selektywnej zbiórki odpadów i zagospodarowania odpadów.- Wykonawca zobowiązany jest do przedłożenia dokumentacji fotograficznej oraz potwierdzenia na piśmie u przedstawiciela placówki szkolnej z odbytych zajęd. 1. maj – czerwiec (Chełm: SP Nr 1, SP Nr 3 x 2, SP Nr 5, SP Srebrzyszcze, SP Żółtaoce) 2. wrzesieo - październik (Chełm: SP Nr 10 x 2, SP Nr 11 x 3, SP Nr 4 x 3, SP Nr 8 x 4, SP 2 , SP w Stawie, Stołpiu, Strupinie Dużym, Uhrze). Myślę przewodnią tego działania są słowa „Ekologia i ochrona środowiska to(...) nie tylko wielki przemysł, kopalnie i huty. To także Twoje i moje codzienne gesty, to Twoja i moja kuchnia, łazienka, garaż, ogród. To wybór przez Ciebie i przeze mnie środków komunikacji, sposobu spędzania wolnego czasu i taka ochrona środowiska zaczyna się najbliżej: najbliżej w tym pokoju, mieszkaniu, domu.” (Mistewicz Eryk)
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 174 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Edukacja ekologiczna w ramach Zakładu Przetwarzania Odpadów.
W ramach kontraktu dotyczącego działao promocyjnych oraz związanych z edukacją ekologiczną uwzględniono: Współpracę z mediami (Przygotowywanie materiałów dla prasy: notatki prasowe, oświadczenia prasowe, informacje, ogłoszenia prasowe, artykuły sponsorowane reklamy itp. Wymienione działania będą wykonywane w oparciu o dane uzyskane od Zamawiającego.; Organizowanie konferencji prasowych oraz aranżowanie wywiadów z przedstawicielami Zamawiającego. Wszystkie informacje przekazywane przedstawicielom wszelkich mediów winny uzyskad uprzednia akceptacje Zamawiającego). Opracowanie materiałów audiowizualnych dotyczących Projektu. Opracowanie i zamieszczenie informacji o projekcie na stronie internetowej PGO. Przygotowanie publikacji prasowych oraz materiałów informacyjnych w formie broszur, plakatów, kalendarzy oraz galanterii reklamowej dotyczącej projektu. Organizacja spotkao prasowych z udziałem przedstawicieli mediów. Prowadzenie ankiet (badao opinii publicznej) wśród lokalnej społeczności. Organizacja konkursów i wycieczek w ramach edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży. Organizacja imprez masowych - festynów ekologicznych. Edukacja ekologiczna realizowana w ramach zadania pn. „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów ". Przedsiębiorstwo Gospodarki Odpadami sp. z o. o. w Chełmie w 2008 r. opracowało SIWZ do dokumentacji przetargowej do udzielenia zamówienia publicznego w ramach prowadzenia edukacji ekologicznej w latach 2009- 2011 Edukację ekologiczną z działaniami promocyjnymi planuje się prowadzid w korelacji z wykorzystaniem środków unijnych na budowę zakładu ZPOK i rekultywacji gminnych składowisk. Celem ogólnym jest prowadzenie działao promocyjno- informacyjnych w zakresie edukacji ekologicznej w ramach zadania pn. „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów " w latach 2009- 2011. Działania informacyjne i promujące mają m.in. na celu zwiększenie świadomości opinii publicznej na temat roli, jaką odgrywa Unia Europejska (UE) przy realizacji projektów współfinansowanych z Funduszu Spójności oraz upowszechnienie celów tego funduszu, jak i efektów realizowanych przedsięwzięd. Informowanie potencjalnych Beneficjentów o możliwości wsparcia z Funduszu Spójności jak również informowanie aktualnych Beneficjentów o zmianach i obowiązujących zasadach w ramach Funduszu Spójności. Elementy działao powinny przedstawiad przebieg budowy ZPOK i rekultywacji składowisk, ich genezę, podstawy działania, zakres techniczny, koszty realizacji, spodziewane efekty (ekologiczne, społeczne, gospodarcze), dokumentowanie robót wykonywanych w ramach zadania). W ramach działao promocyjnych i edukacyjnych, przewiduje się nw. zadania: Public Relations - współpraca z mediami (Przygotowywanie materiałów dla prasy: notatki prasowe, oświadczenia prasowe, informacje, ogłoszenia prasowe, artykuły sponsorowane reklamy itp.; opracowanie materiałów audiowizualnych: a) produkcja materiału filmowego emitowanego w telewizji lokalnej, b) wykonanie filmu dotyczącego realizacji Projektu. I powielenie go na nośnikach CD i DVD. opracowanie informacyjnej strony internetowej zawierającej: podstawowy zakres projektu, aktualne informacje o przebiegu inwestycji, koszt, wielkośd dofinansowania, cele i spodziewane efekty jego realizacji.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 175 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Na stronie powinny zostad umieszczone infografiki przedstawiające wizualizację funkcjonowania ZPOK, sposób prowadzenia rekultywacji składowisk i lokalizację inwestycji oraz informacje o wszystkich istotnych wydarzeniach związanych z realizacją projektu; przygotowanie publikacji prasowych oraz materiałów informacyjnych w formie broszur, plakatów, kalendarzy oraz galanterii reklamowej dotyczących zadania; Informacje na temat realizacji Projektu powinny ukazad się w publikacjach prasowych o zasięgu ogólnopolskim, publikacjach o charakterze fachowym, w czasopismach regionalnych i lokalnych; opracowanie, druk oraz dystrybucja folderów informacyjnych; organizacja konkursów i wycieczek w ramach edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży. organizacja imprez okolicznościowych - festynów ekologicznych. Warunki szczególne: 1) Działania informacyjne i promujące powinny byd prowadzone zgodnie z: wymogami określonymi w Rozporządzeniu Komisji (WE) 1828/2006 z dnia 8.12.2006 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności oraz rozporządzenia (WE) nr 1080/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego; aktualnymi „Wytycznymi do prowadzenia działao informacyjnych i promujących dotyczących przedsięwzięd Funduszu Spójności" określone przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. 2) Zakres działao dot. realizowanego zadania powinien wyraźnie wskazywad na współfinansowanie inwestycji przez UE. 7. Źródła finansowania.
7.1. Fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zasady funkcjonowania narodowego, wojewódzkich oraz gminnych funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2002 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. Nr 62, poz. 627 z kolejnymi zmianami). Zasadniczym celem funkcjonowania funduszy jest wspieranie przedsięwzięd podejmowanych dla poprawy stanu środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działania określa II Polityka Ekologiczna Paostwa, natomiast, co roku aktualizowane są cele szczegółowe.
7.1.1. Narodowy fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Celem działalności Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadao lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska. Dofinansowaniem objęte są przedsięwzięcia o znaczeniu priorytetowym z punktu widzenia Polityki Ekologicznej Paostwa oraz zobowiązao międzynarodowych Polski, a także przedsięwzięcia ujęte w listach priorytetów wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W dziedzinie ochrony powierzchni ziemi, obejmującej ochronę środowiska przed odpadami, za priorytetowe kierunki inwestowania uznane są: rozwój i wdrażanie technologii zapobiegających powstawaniu odpadów oraz zapewniających ich minimalizację w procesach produkcji, kompleksowe zagospodarowanie odpadów komunalnych i przemysłowych, rekultywację terenów zdegradowanych, oszczędzanie surowców i energii, co w szczególności odnosi się do przedsięwzięd ujętych w programach:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 176 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Likwidacji uciążliwości starych składowisk odpadów niebezpiecznych, Unieszkodliwiania odpadów powstających w związku z transportem samochodowym (autozłom, płyny eksploatacyjne, akumulatory, ogumienie, tworzywa sztuczne) oraz zbiórki i wykorzystania olejów przepracowanych, Przeciwdziałania powstawaniu i unieszkodliwiania odpadów przemysłowych i odpadów niebezpiecznych, Realizacja międzygminnych i regionalnych programów zagospodarowania odpadów komunalnych (w tym budowa zakładów przetwórstwa odpadów oraz wspomaganie systemów zagospodarowywania osadów ściekowych).
7.1.2. Wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Zasadniczym celem funkcjonowania wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej jest wspomaganie działalności w dziedzinie polepszenia sytuacji w tych sektorach o znaczeniu i zasięgu regionalnym (wojewódzkim). Zakres działalności, na którą mogą byd przeznaczone środki z wojewódzkich funduszy określa ustawa Prawo ochrony środowiska. Obejmuje on między innymi: Realizację przedsięwzięd związanych z gospodarką odpadami Realizację przedsięwzięd związanych z ochroną powierzchni ziemi Zapobieganie lub usuwanie skutków zanieczyszczenia środowiska, w przypadku, gdy nie można ustalid podmiotu za nie odpowiedzialnego Prowadzenie zadao służących ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikających z zasady zrównoważonego rozwoju, ustalonych w planach działalności wojewódzkich funduszy, w tym także realizacji programów ochrony środowiska. W Funduszu obowiązują następujące formy dofinansowania: Pożyczki Dotacje Dopłaty do kredytów bankowych. Dominującą formą pomocy finansowej ze środków Funduszu są oprocentowane pożyczki udzielane na preferencyjnych warunkach. Istnieją możliwości częściowego umorzenia udzielonych pożyczek. Dotacje mogą byd udzielane na proekologiczne zadania inwestycyjne i modernizacyjne realizowane przez jednostki sfery budżetowej, jednostki samorządów i inne jednostki organizacyjne prowadzące działalnośd w zakresie ochrony zdrowia, profilaktyki zdrowotnej, pomocy społecznej, oświaty i kultury. 7.1.3. Gminne fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Środki gromadzone w gminnych funduszach są generalnie przeznaczone na wspomaganie ustalonych przez radę gminy przedsięwzięd ochrony środowiska i gospodarki wodnej, w tym związanych z ochroną powierzchni ziemi, integrującą zadania ochrony przed odpadami. Cele wydatkowania wymienionych środków określa ustawa Prawo ochrony środowiska, a sposób dysponowania - ustawa o finansach publicznych. Przygotowywane zmiany ustawowe zmierzają do wprowadzenia gminnych i powiatowych funduszy ochrony środowiska do budżetów gmin i powiatów.
7.2. Fundusze unii europejskiej. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistniała możliwośd finansowania inwestycji w dotyczących także z Funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności, a także finansowania inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 177 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Źródła finansowania związane z odpadami zostały określone ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w Sektorowych Programach Operacyjnych Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dla poszczególnych województw. Programy składają się na kilka tzw. „osi priorytetowych”, z których największe znaczenie ma dla programu: Oś priorytetowa 5 „Środowisko i energetyka przyjazne środowisku”, udzielająca dofinansowao dla: Budowy i rozbudowy regionalnych zakładów zagospodarowania odpadów komunalnych:(stacje przeładunkowe odpadów, instalacje do odzysku lub recyklingu, systemy selektywnego zbierania odpadów) Działao związanych z rekultywacją nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk odpadów niebezpiecznych; Inwestycji w zakresie instalacji i urządzeo do odzysku i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych wydzielonych z odpadów komunalnych, odpadów medycznych i weterynaryjnych oraz odpadów zawierających azbest wraz z systemami ich zbiórki. Oś priorytetowa 8. „Lokalna infrastruktura ochrony środowiska”, udzielająca dofinansowao dla: rekultywacji nieczynnych składowisk odpadów, w tym składowisk odpadów niebezpiecznych oraz likwidacji „dzikich” wysypisk odpadów; budowy lub modernizacji punktów selektywnego zbierania odpadów komunalnych; kompleksowych działao w zakresie kompostowni odpadów; likwidacji mogilników. Równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego realizowane będą duże projekty współfinansowane z Funduszu Spójności. W ramach tego priorytetu będą realizowane działania, służące stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz działania związane z eliminacją zanieczyszczeo azbestem. 8. Analiza oddziaływania Planu gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej na środowisko.
8.1. Sposób wdrożenia przez projekt polityki UE w zakresie zrównoważonego rozwoju. Realizacja projektu jest zgodna z działaniami, jakie zostały określone w dokumencie Agenda 21. Agenda 21 stanowi zbiór zaleceo i wytycznych działao, które powinny byd podejmowane na przełomie XX i XXI wieku w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju. Agenda 21 składa się z 40 rozdziałów, które stanowią IV części: I. Zagadnienia socjalne i ekonomiczne, II. Ochrona i zarządzanie zasobami naturalnymi w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju, III. Wzmacnianie roli głównych grup społecznych i organizacji, IV. Możliwości realizacyjne. Realizacja projektu wpisuje się w zdefiniowane w Agendzie 21 kierunki działao o charakterze taktycznym i sektorowym m.in.: - dostosowanie polityk sektorowych do zrównoważonego gospodarowania zasobami naturalnymi i redukcji presji na środowisko, - kształtowanie proekologicznych wzorców konsumpcji, - poprawa jakości wszystkich komponentów środowiska i we wszystkich specyficznych obszarach, - zapewnienie społeczeostwu dostępu do informacji o środowisku, do udziału w procesach decyzyjnych i do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska. Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 178 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- ochronę i promocję ludzkiego zdrowia przez poprawę jakości wody pitnej dla mieszkaoców aglomeracji Realizacja projektu przyczyni się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju ujętych w VI Programie Działao Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska „Środowisko 2010: nasza przyszłośd nasz wybór”. W wyniku oceny realizacji poprzedniego – Piątego Programu Działao w Dziedzinie Ochrony Środowiska (1992-1999) – ustalony został następujący warunek poprawy stanu środowiska w krajach Unii Europejskiej: zainteresowane strony i obywatele muszą wziąd na siebie więcej zadao w zakresie ochrony środowiska. Niniejszy projekt spełnia ten warunek, gdyż samorząd i mieszkaocy gmin objętych oddziaływaniem projektu, znani z szeregu inicjatyw na rzecz ochrony środowiska, zgłaszając projekt budowy Zakładu przetwarzania odpadów w Srebrzyszczu i rekultywacji zamkniętych składowisk odpadów komunalnych na terenie Związku do Funduszu Spójności przyjmują na siebie znaczne obciążenia finansowe i akceptują niedogodności związane z jego realizacją, zaświadczając w ten sposób o swym zaangażowaniu w realizację idei Zrównoważonego Rozwoju. Region chełmski należy do terenów, gdzie przenikają obszary chronionej przyrody. Realizacja planu wpłynie pozytywnie na realizację celów drugiego tematu VI Programu – Przyroda i bioróżnorodnośd – ochrona zasobów rzadkich – mającego za zadanie chronid i odtworzyd funkcjonowanie systemów naturalnych oraz powstrzymad utratę bioróżnorodności w Unii Europejskiej. Zadania ujęte w Planie gospodarki odpadami są zgodne również z Tematem III Programu, jakim jest Środowisko i zdrowie. Polityka w tym temacie powinna brad pod uwagę grupy szczególnie wrażliwe, takie jak dzieci i osoby starsze. Z punktu widzenia tych celów, projekt przyczyni się istotnie do poprawy stanu środowiska na terenie objętych oddziaływaniem gmin współdziałających w Związku komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej. Plan wykazuje zgodnośd z tematem nr IV Programu – Zrównoważone wykorzystanie zasobów naturalnych i gospodarka odpadami. Przyczyni się do rozwiązania problemów odpadów, umożliwi zmniejszenie ilości odpadów deponowanych na składowisku oraz zwiększenie ilości surowców odzyskiwanych i kierowanych do ponownego wykorzystania. Również Europejska Strategia Zrównoważonego Rozwoju – Zrównoważona Europa dla lepszego Świata, wyznacza zadania, z realizacją których niniejszy projekt jest zbieżny. Są to następujące zadania: efektywne wykorzystywanie zasobów naturalnych, integracja problematyki zdrowia ludzi z polityką środowiska, przeciwdziałanie ubóstwu i społecznemu wykluczeniu. Istotne jest też, z punktu widzenia zasad ZR, unowocześnienie technologii unieszkodliwiania odpadów, uzdatniania wody i sposobu zarządzania zgodnie w wymogami BAT
8.2. Wpływ wdrożenia projektu na przestrzeganie zasady działao prewencyjnych. Analizowany Plan gospodarki odpadami przyczynia się do wdrażania zasady działao prewencyjnych poprzez działania mające na celu zapobieganiu u źródła powstawaniu strumienia nie segregowanych odpadów, stanowiących znaczne obciążenie da środowiska naturalnego. Oprócz budowy zakładu przetwarzania odpadów, który będzie rozwiązywał problemy gospodarki odpadowej już po fakcie powstania odpadów, przewiduje się liczne prewencyjne działania edukacyjne, mające na celu zmniejszenie strumienia odpadów do segregacji jeszcze przed ich powstaniem. W ramach realizacji projektu przewidziany został pakiet przedsięwzięd dotyczący działao promocyjnych oraz związanych z edukacją ekologiczną. Kontrakt ten uwzględnia przeprowadzenie następujących działao edukacyjnych wśród mieszkaoców regiony chełmskiego: • Współpracę z mediami - Przygotowywanie materiałów dla prasy: notatki prasowe, oświadczenia prasowe, informacje, ogłoszenia prasowe, artykuły sponsorowane reklamy. Organizowanie konferencji prasowych oraz aranżowanie wywiadów z przedstawicielami Zamawiającego. • Opracowanie materiałów audiowizualnych dotyczących Projektu.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 179 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
• Opracowanie i zamieszczenie informacji o projekcie na stronie internetowej PGO. • Wykonanie i umieszczenie w miejscach wskazanych przez Zamawiającego tablic informacyjnych oraz tablic pamiątkowych. • Przygotowanie publikacji prasowych oraz materiałów informacyjnych w formie broszur, plakatów, kalendarzy oraz galanterii reklamowej dotyczącej projektu. • Organizacja spotkao prasowych z udziałem przedstawicieli mediów. • Prowadzenie ankiet (badao opinii publicznej) wśród lokalnej społeczności. • Organizacja konkursów i wycieczek w ramach edukacji ekologicznej dzieci i młodzieży. • Organizacja imprez masowych - festynów ekologicznych
8.3. Sposób wdrożenia przez projekt zasady zapobiegania zanieczyszczeniom źródła i zasady zanieczyszczający płaci. Analizowany projekt w pełni uwzględnia zasadę zapobiegania zanieczyszczeniom u źródła i zasadę zanieczyszczający płaci. Wdrożenie projektu zakłada segregację odpadów odbieranych od mieszkaoców, co spowoduje likwidację źródła większości odpadów wprowadzanych do środowiska, a na składowisko kierowane będzie jedynie minimalna ilośd odpadów balastowych nie możliwych do przetworzenia. Kalkulacja opłat za odbiór odpadów uwzględnia pokrycie przez użytkowników pełnych kosztów operacyjnych wraz z amortyzacją majątku. Taryfy za odbiór odpadów kalkulowane będą na podstawie rzeczywistych kosztów operacyjnych dla systemu zagospodarowania odpadów oraz planowanej ilości odbieranych odpadów. Koszty będą zawierały wszystkie koszty eksploatacji systemów (zużycie materiałów, energii, wynagrodzenia, usługi obce, podatki i opłaty, konserwacje) oraz odpisy amortyzacyjne. Sposób obliczania opłat gwarantuje więc, że uzyskiwane z nich przychody będą proporcjonalne do rzeczywistego zużycia obiektów oraz zanieczyszczenia generowanego przez użytkowników. Opłaty ponoszone przez użytkowników będą naliczane na podstawie rzeczywistej ilości odpadów odebranych od poszczególnych użytkowników, co gwarantuje że opłaty będą proporcjonalne do zanieczyszczenia przez nich powodowanego.
8.4. Klasyfikacja przedsięwzięcia pod kątem wymogu przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko w świetle przepisów prawa polskiego i UE.
8.4.1. Stan zaawansowania wymaganych postępowao ws. OOŚ, ocena poprawności przeprowadzonych procedur pod kątem zgodności z wymogami Dyrektywy 97/11/EC. W związku z przygotowaniem do realizacji zadao związanych z budową Zakładu przetwarzania odpadów, zostały wydane następujące decyzje administracyjne: 1. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 16 marca 2001 r., znak BGP.7351/219/2000 zatwierdzająca projekt budowlany i wydająca pozwolenie na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów. Wydana decyzja uwzględnia opracowaną Ocenę Oddziaływania na Środowisko Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych Miasta Chełma. W roku 2004 Miasto Chełm podjęło działania zmierzające do zmiany wydanego pozwolenia na budowę, w zakresie: budynku głównego produkcyjnego, budynku administracyjno–socjalnego, wiaty obróbki kompostu, wiaty granulacji opon, Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 180 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
kontenerowej stacji TRAFO, dróg wewnętrznych, placów składowych obróbki i kompostowania kompostu, sieci wewnętrznych. Opracowany został projekt budowlany zamienny, który został uzgodniony z Paostwowym Inspektorem Sanitarnym w Chełmie: 2. Decyzja Paostwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Szpitalna 48, z dnia 31.08.2004 r., znak NS-NZ.701.80-87/04 uzgadniająca pozytywnie Projekt Budowlany Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu Chełma z zastrzeżeniem: prowadzenia stałych badao wpływu Zakładu na wody podziemne glebę i powietrze atmosferyczne zgodnie z zaleceniami zawartymi w „ Raporcie o oddziaływaniu na środowisko Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu Chełma”, zabezpieczenia sąsiadujących gospodarstw przed możliwością uciążliwości powodowanych przez Zakład. W dniu 21.10.2004 Miasto Chełm złożyło wniosek o zmianę pozwolenia na budowę wydanego w dniu 16.03.2001. W toku postępowania administracyjnego zostały wydane następujące decyzje: 3. Postanowienie Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Niepodległości 1, z dnia 16 listopada 2004 r., znak BG. 7351/363/04 nakładające na Inwestora, Miasto Chełm, z siedzibą: 22-100 Chełm ul. Lubelska nr 65, obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu planowego przedsięwzięcia na środowisko dla projektowanej inwestycji p.n. „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych” w miejscowości Srebrzyszcze, który to raport zakresem powinien zawierad elementy określone art. 52 ust. 1 i 2 z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2001 r. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.), ze szczegółowym uwzględnieniem oddziaływania przedsięwzięcia na wodę, glebę, powietrze i poziom hałasu. 4. Postanowienie Paostwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Szpitalna 48, z dnia 16 listopada 2004 r., znak NS-NZ. 700-66/04 postanawiające uznad za niezbędne sporządzenie raportu oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko dla inwestycji obejmującej budowę Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. 540,541, 542, 543, 544, 546, 547 i 548. 5. Ogłoszenie Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Niepodległości 1, z dnia 18 listopada 2004 r. znak BG.7351/363/04, informujące o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie wniosku, Urzędu Miasta Chełm, o wydanie decyzji o zmianie decyzji o pozwoleniu na budowę znak BGP. 7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla miasta Chełma w miejscowości Srebrzyszcze na działkach ewid. 540-548 w zakresie budowy kompostowni. 6. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 28.12.2004 r. znak ROL. 7633/54/04 informująca, że w odpowiedzi na pismo z dnia 10.12.2004 r. znak: BG. 7351/363/04 Wydział Rolnictwa Ochrony Środowiska i Leśnictwa nie zgłasza zastrzeżeo do projektu budowlanego zamiennego Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełm w miejscowości Srebrzyszcze gm. Chełm. 7. Decyzja (o zmianie pozwolenia na budowę) Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, z dnia 5 stycznia 2005 r., znak BG.7351/363/04 zmieniająca pozwolenie znak BGP.7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów”, w części budowy kompostowni na Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 181 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Miasto Chełm podjęło działania zmierzające do zmiany wydanego pozwolenia na budowę (z dnia 16.03.2001), w zakresie: modułu przygotowania biogazu z komorą kondensatu, pochodni biogazu, instalacji biogazu ze studniami odgazowującymi, sieci cieplnej preizolowanej, przewodu tłocznego wód odciekowych, drenażu wód odciekowych, sieci kanalizacyjnej kondensatu, sieci kablowej energetycznej NN. W dniu 01.02.2005 Miasto Chełm złożyło wniosek o zmianę pozwolenia na budowę wydanego w dniu 16.03.2001. W toku postępowania administracyjnego została wydana decyzja o zmianie pozwolenia na budowę: 8. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, o zmianie pozwolenia na budowę, z dnia 29 marca 2005 r. znak BG. 7351/24/05 zmieniająca pozwolenie znak BGP. 7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540 - 548, w skład którego wchodzi budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów”, w części budowy obiektów i urządzeo budowlanych do rekultywacji istniejącego składowiska na działkach nr ewid. 543, 544, 545, 546, 547, 548 i 648/1. W roku 2004 Miasto Chełm podjęło działania w celu przygotowania dokumentacji technicznej wraz z raportem o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na budowie magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych Opracowany został projekt budowlany, który został uzgodniony Paostwowym Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym w Lublinie oraz z Lubelskim Urzędem Wojewódzkim: 1. Decyzja Paostwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Lublinie, 20-708 Lublin, ul. Pielęgniarek 6, z dnia 2 grudnia 2004, znak DNS-NZ.701/156/2004 postanawiająca uzgodnid projekt budowlany magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych zlokalizowanych na dz. nr 539 w miejscowości Srebrzyszcze, gm. Chełm. 2. Decyzja Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie, 20 – 914 Lublin, ul. Spokojna 4, z dnia 27 stycznia 2005 r., znak ŚiR. 1.66131/1/05, uzgadniająca pozytywnie projekt budowlany wraz z raportem o oddziaływaniu na środowisko dla przedsięwzięcia polegającego na budowie magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, stanowiącego częśd kompleksowego zespołu obiektów związanych z unieszkodliwianiem odpadów komunalnych zlokalizowanych w miejscowości Srebrzyszcze, gm. Chełm. W dniu 21.06.2005 Miasto Chełm złożyło wniosek o wydanie pozwolenia na budowę Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych. W toku postępowania administracyjnego została wydana decyzja o pozwoleniu na budowę 3. Decyzja Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm Plac Niepodległości 1, nr 220/05, z dnia 29 lipca 2005 r., znak BG.7351/ 239/05 zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenia na budowę „Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, na działce nr ewid. 539, miejscowości Srebrzyszcze gm. Chełm.” Decyzja została wydana z uwzględnieniem Raportu o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięcia inwestycyjnego magazynu opon, placu przerobu, odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych. W związku z prowadzonymi procedurami administracyjnymi dla zadao: Budowa Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 182 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów oraz Budowa magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, stanowiącego częśd kompleksowego zespołu obiektów związanych z unieszkodliwianiem odpadów komunalnych zlokalizowanych w miejscowości Srebrzyszcze, gm. Chełm., przeprowadzono następujące konsultacje społeczne dla planowanego przedsięwzięcia: 1. Pismo Zarządu Chełmskich Parków Krajobrazowych, 22-100 Chełm, ul. H. Kamieoskiego 6, z dnia 25 czerwca 2005 r., opiniujące pozytywnie przedsięwzięcie polegające na budowie Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma zlokalizowanego w miejscowości Srebrzyszcze gmina Chełm. 2. Zaświadczenie Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Niepodległości 1, z dnia 23 sierpnia 2005 r., znak: BG.7351/363/04, o przeprowadzeniu postępowania administracyjnego zapewniającego możliwośd udziału społeczeostwa w postępowaniu dotyczącym zmiany decyzji pozwolenia na budowę znak BGP.7351/219/2000 z dnia 16 marca 2001 r. na budowę „Regionalnego Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych dla Miasta Chełma, w miejscowości Srebrzyszcze na działkach nr ewid. gruntów 540-548, w skład którego wchodzi: budowa składowiska odpadów balastowych, budowa kompostowni oraz rekultywacja istniejącego wysypiska odpadów”, w części budowy kompostowni na Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych. 3. Zaświadczenie Starostwa Powiatowego w Chełmie, 22-100 Chełm, ul. Niepodległości 1, z dnia 23 sierpnia 2005 r., znak: BG.7351/239/05, o postępowaniu administracyjnym prowadzonym przez tutejsze Starostwo w sprawie udzielenia pozwolenia na budowę dla zadania inwestycyjnego „Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych na dz. nr 539 w miejscowości Srebrzyszcze Gm. Chełm”, poprzez podanie do publicznej wiadomości o zamieszczeniu w publicznie dostępnym wykazie, danych do wniosku z dnia 20.06.2005 r. Miasta Chełma, w sprawie wydania decyzji o pozwoleniu na budowę przedmiotowego zadania inwestycyjnego oraz możliwości składania wniosków. 4. Pismo Stowarzyszenia Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej, 22 – 100 Chełm, ul. Kwiatowa 6, z dnia 9 sierpnia 2006 r., popierające i nie wnoszące uwag do przedsięwzięcia polegającego na budowie Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma zlokalizowanego w miejscowości Srebrzyszcze gmina Chełm.
8.4.2. Ocena wpływu przedsięwzięcia na obszary Natura 2000 wraz z prezentacją przeprowadzonych postępowao administracyjnych. Planowany do budowy Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych oraz istniejące nowo wybudowane składowisko zlokalizowane są na terenie przeznaczonym w planie zagospodarowania przestrzennego Gminy Chełm pod rozbudowę dla realizacji tych funkcji. Planowana rozbudowa przewidziana jest na gruntach klasy IVa. Są to jednak tereny obecnie znajdujące się w strefie oddziaływania istniejącego składowiska i częściowo zdegradowane. Na terenie planowanej inwestycji nie występują zalesienia wymagające specjalnej ochrony. Teren planowanej inwestycji znajduje się w odległości 1 km na południowy wschód od granicy rezerwatu „Brzeźno” i w pobliżu Chełmskiego Parku Krajobrazowego. Zespół ten stanowi niezwykle rzadkiego typu torfowiska niskie tzw. torfowiska węglanowe, których znaczną powierzchnię pokrywają rzadkie w Polsce rośliny pochodzenia atlantyckiego oraz gatunki objęte ochroną prawną a także wpisane na listę roślin zagrożonych w Polsce. Torfowiska węglanowe w okolicach Chełma mają również bardzo duże znaczenie jako siedliska wielu rzadkich gatunków zwierząt, zwłaszcza ptaków i motyli. Obszar torfowisk węglanowych, ze względu na wyjątkowo dużą różnorodnośd biologiczną uznano za unikalny zespół przyrodniczy nie tylko w skali kraju, lecz również Europy i wpisano go na listę ostoi ptaków o znaczeniu europejskim. Dla ochrony tych siedlisk utworzono trzy rezerwaty przyrody w skład, których
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 183 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
wchodzą: „Bagno Serebryskie” oraz „Roskosz” i „Brzeźno”. Teren torfowisk węglanowych został zaliczony do Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków NATURA 2000 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000. Planowany do budowy Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych zlokalizowany został poza granicami obszaru specjalnej ochrony Natura 2000. Mając na względzie w/w uwarunkowania w rozwiązaniach projektowych planowanej inwestycji położono szczególny nacisk na ograniczenie do minimum potencjalnego oddziaływania tej inwestycji na środowisko, w tym środowisko przyrodnicze. Planowana inwestycja nie będzie niekorzystnie oddziaływad na środowisko przyrodnicze (zwierzęta, rośliny) w bezpośrednim sąsiedztwie Zakładu. Dodatkowo dla tego przedsięwzięcia inwestycyjnego dokonano szczegółową analizę i ocenę wpływu na stan obszaru NATURA 2000. Wnioski z oceny: 1. Niski pobór wody z ujęd podziemnych oraz mała ilośd ścieków wskazuje na znikomy wpływ na siedliska występujące w ostoi. 2. Ze względu na niski poziom emitowanych zanieczyszczeo i korzystne warunki ich rozpraszania nie wpłyną one negatywnie na stan środowisk i gatunków w ostoi siedliskowej. 3. Ze względu na niski poziom hałasu (znacznie niższy niż emitowany przez drogę międzynarodową Chełm- Dorohusk) wpływ na siedliska i gatunki występujące w ostoi będzie nieistotny. 4. Potencjalnym zagrożeniem jest przywabianie motyli w nocy przez intensywne oświetlenie powstającego Zakładu. Wskazane jest do oświetlenia obiektu zastosowad lampy nie emitujące światła ultrafioletowego. Preferowane jest stosowanie lamp sodowych emitujących wąski zakres światła żółtego. 5. W bezpośredniej okolicy planowanej inwestycji nie stwierdzono stanowisk gatunków ptaków, dla których prace związane z budową mogłyby stanowid zagrożenie. 6. Konieczne jest utworzenie osłony biologicznej w postaci szpaleru drzew i krzewów osłaniających terminal od terenu ostoi. Do zadrzewienia należy użyd wyłącznie drzew liściastych – gatunków typowych dla okolicy (brzoza, dąb, lipa, grab). Lokalizacja obiektu technicznego, jakim jest projektowany Zakład w sąsiedztwie wrażliwego obiektu przyrodniczego o walorach i randze europejskiej nigdy nie pozostaje bez wpływu (chodby na elementy krajobrazu). Jednakże aktualny i projektowany stan zabezpieczenia i form eksploatacji pozwala na stwierdzenie, że rozbudowa Zakładu nie ma znaczącego wpływu na stan obszarów Natura 2000 PLHB 060002 i PLH060023. W celu określenia wpływu analizowanego projektu na obszary NATURA 2000, przeprowadzone zostało następujące postępowanie administracyjne obejmujące następujące etapy: 1. Uchwała w sprawie oddziaływania na obszary Natura 2000 - Uchwała Nr XXX/183/2005 Rady Gminy Chełm z dnia 3 czerwca 2005 r. w sprawie wpływu przedsięwzięcia p. n. Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma na obszar Natura 2000. Opiniuje się pozytywnie realizację Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma w miejscowości Srebrzyszcze pod względem wpływu przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Opinia została wydana w wyniku braku negatywnego oddziaływania wskazanego w raporcie o oddziaływaniu na środowisko w/w przedsięwzięcia. 2. Decyzja w sprawie oddziaływania na obszary Natura 2000 – Decyzja Wojewody Lubelskiego z dnia 14.06.2005 r., znak: ŚiR.IV.7046/220/2005 zezwalająca na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma, który ma byd zlokalizowany w miejscowości Srebrzyszcze, pod względem ewentualnych skutków przedsięwzięcia w odniesieniu do
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 184 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt , dla których zostały wyznaczone obszary Natura 2000. Decyzja została wydana na wniosek Zastępcy Prezydenta Miasta Chełm znak BIM 7633-78-81/04 z dnia 24.05.2008 r., skierowany do Wojewody Lubelskiego. W załączeniu do wniosku przekazano Raport o oddziaływaniu na środowisko przedsięwzięd inwestycyjnych: - Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu Chełma. - Magazynu opon, placu przerobu odpadów budowlanych oraz składowiska odpadów azbestowych, zlokalizowanych na działce 539. - Rekultywacji składowiska odpadów komunalnych w Srebrzyszczu. Integralną częścią raportu była „Ocena projektu przedsięwzięcia o potencjalnym bezpośrednim lub pośrednim wpływie na stan obszaru Natura 2000 dla obiektu Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu Chełma oraz magazynu opon, plac przerobu odpadów budowlanych i składowisko odpadów azbestowych” 3. Oświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów sieci Natura 2000- Oświadczenie Wojewody Lubelskiego, przedstawione przez Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, delegatura w Chełmie, z dnia 23 sierpnia 2005 r., znak: ŚiR/Ch.6638/25/2005. Wojewoda Lubelski po dokonaniu oceny wniosku o dofinansowanie w ramach Funduszu Spójności dla przedsięwzięcia: Rekultywacja 9 składowisk odpadów na terenie Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, który ma byd zlokalizowany w miejscowościach: Strachosław, Władysławów, Pawłów, Wojsławice, Leśniowice, Żmudź, Dubienka, Srebrzyszcze, Strzelce stwierdza, że przedsięwzięcie nie będzie mied istotnego negatywnego oddziaływania na obszary Sieci Natura 2000 i chronione prawem polskim. Planowane przedsięwzięcia ma charakter proekologiczny. Miejsce zadao zlokalizowane poza obszarami Sieci Natura 2000. Realizacja przedsięwzięcia przyczyni się do poprawy stanu środowiska tych obszarów. 4. Oświadczenie organu odpowiedzialnego za monitorowanie obszarów sieci Natura 2000- Oświadczenie Wojewody Lubelskiego, przedstawione przez Lubelski Urząd Wojewódzki w Lublinie, delegatura w Chełmie, z dnia 25 sierpnia 2005 r., znak: ŚiR/Ch.6638/24/2005. Wojewoda Lubelski po dokonaniu oceny wniosku o dofinansowanie w ramach Funduszu Spójności dla przedsięwzięcia: Budowa Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych Regionu Chełma, który ma byd zlokalizowany w miejscowości Srebrzyszcze, stwierdza, że przedsięwzięcie nie będzie miało negatywnego oddziaływania na obszary Sieci Natura 2000 i chronione prawem polskim. 5. Opinia Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie Delegatura w Chełmie znak ŚiR/Ch.6652/6/08 z dnia 11 września 2008 r. stwierdzającą, że nie zachodzi koniecznośd sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko dla planowanego przedsięwzięcia w części dotyczącej rekultywacji gminnych składowisk odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, położonych w miejscowościach: Bytyo, gm. Wola Uhruska, Uchanie, gm. Uchanie, Kobyle, gm. Rejowiec. 6. Opinia Lubelskiego Urzędu Wojewódzkiego w Lublinie znak ŚiR.IV.6652/24/08 z dnia 23 września 2008 r. stwierdzającą, że nie zachodzi koniecznośd przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 dla planowanego przedsięwzięcia w części dotyczącej rekultywacji gminnego składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne, położonego w miejscowości Uchanie, gm. Uchanie. 7. Deklaracja instytucji odpowiedzialnej za monitoring obszarów Natura 2000 – Wojewody Lubelskiego znak ŚiR/Ch.6640/47/08 z dnia 24 września 2008 r. w sprawie oddziaływania projektu „Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów” na obszary Natura 2000. W deklaracji wskazano, że planowane przedsięwzięcie, zlokalizowane będzie poza obszarami Natura 2000; jego realizacja nie będzie negatywnie oddziaływad na te obszary. 8. Zgodnie z Planem gospodarki odpadami dla gminy Horodło na lata 2008- 2012 składowisko gminne zlokalizowane w miejscowości Kopyłów przewidziane jest do zamknięcia z koocem 2009 r. i przeznaczone do rekultywacji. Działania naprawcze związane z negatywnym wpływem przedsięwzięcia na środowisko.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 185 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Projekt nie będzie powodował negatywnego wpływu na środowisko, zatem nie ma konieczności podejmowania dodatkowych działao naprawczych.
8.5. Harmonogram przeprowadzenia niezakooczonych postępowao ws. OOŚ. Wszystkie postępowania ws. OOŚ zostały zakooczone. W poprzednim okresie programowania (2004-2006) projekt był składany do dofinansowania w ramach Funduszu Spójności i uzyskał pozytywną ocenę (w tym w zakresie procedury OOŚ) Komisji Europejskiej. Projekt nie uzyskał dofinansowania ze względu na wyczerpanie się środków finansowych Funduszu Spójności.
8.6. Spójnośd przedsięwzięcia z sektorowymi planami i programami związanymi z wdrożeniem polityki wspólnotowej lub przepisów dotyczących gospodarki odpadami. Analizowany projekt jest zgodny z następującymi dokumentami dotyczącymi wdrożenia polityki wspólnotowej i przepisami dotyczącymi gospodarki odpadami: 1. Polityka Ekologiczna Paostwa w latach 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016; - niniejszy Plan przyczyni się głównie do realizacji następujących celów i zadao odnośnie celu dalszej poprawy jakości środowiska i bezpieczeostwa ekologicznego dla ochrony zdrowia mieszkaoców Polski: - wspieranie działao mających na celu unikanie wytwarzania odpadów i zapewniających bezpieczne dla środowiska ich unieszkodliwianie, - podniesienie poziomu odzysku odpadów komunalnych. Wnioskowany projekt umożliwi realizację następujących celów średniookresowych uwzględnionych w szczegółowym opisie działao w odniesieniu do gospodarki odpadami: - zmniejszenie ilości wszystkich odpadów kierowanych na składowiska odpadów, w tym w szczególności doprowadzenie do sytuacji, w której w 2013 r. ilośd odpadów ulegających biodegradacji, kierowanych do składowania ulegnie zmniejszeniu o 50% w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r., zamknięcie do kooca 2009 r. wszystkich krajowych składowisk nie spełniających standardów Unii Europejskiej, - wyeliminowanie praktyki nielegalnego składowania odpadów, - rozbudowa systemu odzysku i unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz zużytych baterii i akumulatorów ukierunkowanego na całkowite wyeliminowanie ich składowania. 2. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010 - Zapisy zawarte w krajowym planie gospodarki odpadami uwzględnione są w planach gospodarki odpadami niższego szczebla, w tym w planie gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, na terenie którego będzie realizowane przedsięwzięcie: Zakład Przetwarzania Odpadów Komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów. Krajowy Plan gospodarki odpadami 2010 obejmuje: 1/ opis aktualnego stanu gospodarki odpadami, zawierający informacje dotyczące: - rodzaju, ilości i źródeł pochodzenia odpadów, które mają byd poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania, - posiadaczy odpadów prowadzących działalnośd w zakresie zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, - rozmieszczenia istniejących instalacji do zbierania, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, - identyfikacji problemów w zakresie gospodarowania odpadami, 2/ prognozowane zmiany w zakresie wytwarzania i gospodarowania odpadami, 3/ cele w zakresie gospodarki odpadami z podaniem terminów ich osiągania,
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 186 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
4/ system gospodarowania odpadami, 5/ zadania, których realizacja zapewni poprawę sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami, 6/ rodzaj przedsięwzięd i harmonogram ich realizacji, 7/ instrumenty finansowe służące realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami, zawierające następujące elementy: - wskazanie źródeł finansowania planowanych działao, - harmonogram rzeczowo-finansowy planowanych działao zmierzających do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego gospodarowania nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska, - system monitoringu i sposób oceny realizacji celów w zakresie gospodarki odpadami. Zapisy zawarte w krajowym planie gospodarki odpadami uwzględnione są w planach gospodarki odpadami niższego szczebla, w tym w nowelizowanym planie gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej, na terenie którego będzie realizowane przedsięwzięcie: Zakład Przetwarzania Odpadów komunalnych regionu chełmskiego i rekultywacja składowisk odpadów. Plan gospodarki odpadami dla województwa lubelskiego 2011- jest aktualizacją dokumentu uchwalonego przez Sejmik Województwa Lubelskiego w dniu 16 czerwca 2003 roku. Został przedstawiony do opiniowania w kwietniu 2008 r. Jest zgodny z aktualnie obowiązującymi aktami prawnymi z zakresu gospodarki odpadami oraz Krajowym planem gospodarki odpadami 2010. Przedstawione w planie cele i zadania dotyczą okresu 2008 – 2011 oraz perspektywicznie okresu 2012 – 2019. Cele główne PGO: - Utrzymanie tendencji oddzielenia wzrostu ilości wytycznych odpadów od wzrostu gospodarczego kraju wy rażonego w PKB. - Zwiększenie udziału odzysku, w tym w szczególności odzysku energii z odpadów, zgodnie z wymaganiami ochrony środowiska. - Gospodarka odpadami w województwie w oparciu o ponadgminne zakłady zagospodarowania odpadów. - Zwiększenie ilości zbieranych selektywnie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych. - Wyeliminowanie praktyki nielegalnego składania odpadów. - Zmniejszenie ilości unieszkodliwionych przez składowanie. - Zamknięcie do kooca 2009 r. wszystkich składowisk odpadów niespełniających przepisów prawa. Główne działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania: - Wzmocnienie kontroli podmiotów prowadzących działalnośd w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów - Zapewnienie przepływu strumieni odpadów zgodnie z uchwalonymi planami - gospodarki odpadami - Kontrolowanie przez gminy stanu zawieranych umów przez właścicieli nieruchomości z podmiotami prowadzącymi działalnośd w zakresie odbierania odpadów komunalnych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 187 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- Wspieranie wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - Zgodnie z KPGO 2010 prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania, co najmniej następujących frakcji odpadów komunalnych: - odpady z pielęgnacji ogrodów i parków ( tzw. odpady zielone), - papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), - odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, - tworzywa sztuczne, - metale, - zużyte baterie i akumulatory, - zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, - przeterminowane leki, - chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), - meble i inne odpady wielkogabarytowe, - odpady budowlane remontowe. - Sposób zbierania odpadów musi byd odpowiedni dla przyjętych w zakładach zagospodarowania odpadów technologii przekształcania odpadów, do których odpady będą kierowane - Ograniczenie składowania odpadów ulegających biodegradacji poprzez promowanie kompostowania przydomowego oraz budowę linii technologicznych do przetwarzania tych odpadów. - Gospodarka odpadami w województwie opierad się będzie na wskazanych w WPGO zakładach zagospodarowania odpadów. - Budowa i rozbudowa składowisk odpadów jedynie w ramach planowanych do budowy i rozbudowy ZPOK. Gospodarka odpadami w województwie będzie opierad się na 10 regionach gospodarowania odpadami. Wśród nich wyszczególniony jest Region Chełm, na terenie którego ma byd utworzony Zakład Zagospodarowania Odpadów Komunalnych Srebrzyszcze. Wyposażenie ZZO oraz stosowane w nim technologie muszą gwarantowad realizację zakładanych dla województwa lubelskiego celów w zakresie gospodarowania odpadami oraz spełniad kryteria najlepszej dostępnej techniki (BAT). Plan Gospodarki odpadami dla Powiatu Chełmskiego na lata 2009-2013 - aktualizacja Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego na lata 2009- 2016 jest opisem zamierzeo mających na celu poprawę sytuacji w środowisku związanej z gospodarką odpadami. Celem Planu jest wybór i wskazanie optymalnej drogi postępowania w zakresie gospodarki odpadami, a w szczególności odpadami komunalnymi powstającymi na terenie powiatu. Istotnym aspektem opracowania Planu jest przedstawienie proponowanego dla całego powiatu systemu gospodarki odpadami, którego budowa możliwa jest poprzez realizację poszczególnych zadao strategicznych. Przedstawione cele i działania są zgodne z obowiązującym ustawodawstwem z analizowanej dziedziny oraz kierunkiem działao określonym w Polityce Ekologicznej Paostwa, Krajowym Planie Gospodarki Odpadami, oraz Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego. W oparciu o wyniki analiz stanu istniejącego i prognozowanych zmian opracowano plan działao i wytyczono zadania strategiczne. Skuteczna realizacja tych zadao umożliwi spełnienie obowiązujących i przewidywanych wymogów prawnych, uporządkowanie gospodarki odpadami, zmniejszenie ilości
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 188 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
odpadów kierowanych do deponowania, zwiększenie odzysku surowców wtórnych oraz poprawę jakości środowiska na analizowanym terenie. Charakterystyka analizowanego obszaru ma na celu wskazanie stanu istniejącego pod względem demograficznym, gospodarczym, społecznym oraz przyrodniczym, mającego wpływ na rodzaj planowanego systemu gospodarki odpadami. Na podstawie analizy obecnego systemu gospodarki odpadami w Powiecie należy w okresie kolejnych lat podjąd działania w celu udoskonalenia jego kluczowych elementów: . Zwiększenia kontroli i egzekwowania realizacji zapisów i wydawanych decyzji w zakresie gospodarki odpadami, a także doskonalenie baz danych ilości i jakości odpadów. . Kontynuowania współpracy gmin z Związkiem Komunalnym Gmin Ziemi Chełmskiej oraz gminami sąsiednich powiatów w celu rozwiązao regionalnych prowadzących do zintegrowanego systemu gospodarowania odpadami, . Rekultywacji zamkniętych składowisk, a następnie monitoringu zamkniętych składowisk . Promowania korzyści wynikających z selektywnej zbiórki odpadów w tym szczególnie odpadów opakowaniowych i ulegających biodegradacji, oraz rozwój edukacji ekologicznej także wśród dorosłych mieszkaoców Powiatu. . Rozwoju systemów selektywnej zbiórki odpadów budowlanych, wielkogabarytowych i odpadów niebezpiecznych wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, a także odpadów elektrycznych i elektronicznych. . Podjęcia działao mających na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko instalacji unieszkodliwiania odpadów komunalnych i niebezpiecznych na terenie Powiatu tj. składowisk odpadów innych niż niebezpieczne oraz „dzikich wysypisk”, . Zmiana w dalszym okresie, systemu organizacji zbiórki i utylizacji odpadów, który bazował będzie na Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Srebrzyszczu. Celem analizy istniejącego stanu było wskazanie aktualnego postępowania w zakresie zorganizowanej gospodarki odpadami, a w szczególności odpadami komunalnymi. Miało to niewątpliwie znaczenie przy wyborze celów i zadao ujętych w dalszej, właściwej części Planu. W wyniku rozpoznania stanu istniejącego, można było prognozowad zmiany w horyzoncie czasowym krótko i długookresowym. Następnym elementem składowym Planu jest szczegółowe przedstawienie krótko i długookresowych celów i zadao wraz z harmonogramem ich realizacji. Następnie wskazano w Planie możliwości finansowania planowanych przedsięwzięd i źródła ich pozyskiwania. Zaprezentowano Ma to niewątpliwe znaczenie dla organów odpowiedzialnych za wprowadzenie „w życie” zapisów niniejszego Planu. Plan Gospodarki Odpadami (PGO) dla miasta Chełm powstał jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. 2007 Nr 39, poz. 251, z późn. zm.), która w rozdziale 3, Art. 14 ÷ 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Celem opracowania jest sformułowanie strategii rozwoju gospodarki odpadami oraz wytyczenie programu działao na najbliższe lata. Cele te zrealizowano poprzez: określenie aktualnych i prognozowanych parametrów powstawania odpadów, określenie uwarunkowao społeczno- gospodarczych i środowiskowych postępowania z odpadami. Plan stanowid będzie podstawę planowania gospodarki odpadami w mieście Chełm. Dane zawarte w opracowaniu określają skalę zagrożenia i uciążliwośd odpadów dla środowiska oraz przedstawiają przedsięwzięcia w zakresie przeciwdziałania tej uciążliwości. PGO dla miasta Chełm ma stanowid bazę danych oraz ma służyd podejmowaniu działalności w celu:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 189 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
- zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczania ich ilości oraz negatywnego oddziaływania na środowisko, - zapewniania odzysku odpadów, - zapewniania zgodnego z zasadami ochrony środowiska unieszkodliwiania odpadów. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi na terenie miasta Chełm przyjęto następujące cele krótko- i długoterminowe: Cele krótkoterminowe na lata 2009 – 2012 . dalszy rozwój zintegrowanego systemu gospodarki odpadami, . rozwój systemu przekształcania odpadów w celu dalszego ograniczania ich składowania, . kształtowanie prośrodowiskowych postaw mieszkaoców poprzez: - prowadzenie działao edukacyjno – informacyjnych w zakresie gospodarki odpadami, w tym odpadami opakowaniowymi, - prowadzenie działao w zakresie propagowania kompostowania odpadów biodegradowalnych, . zapewnienie do dnia 31 grudnia 2010 r., warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji, kierowanych do składowania, w ilości nie większej niż 75% wagowo całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (art. 16a Ustawy o odpadach) w stosunku do odpadów wytworzonych w 1995 r., . eliminacja praktyk nielegalnego składowania odpadów, . kontynuacja akcji likwidacji odpadów azbestu i wyrobów zawierających azbest, . rozważenie możliwości wprowadzenia odpłatności za świadczone usługi w zakresie selektywnej zbiórki odpadów u źródła, . budowa ZPOK w miejscowości Srebrzyszcze, . rekultywacja starego składowiska odpadów w Srebrzyszczu, . wykonanie instalacji odgazowania składowiska do kooca 2010 r., . rozwój selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, odpadów budowlanych i niebezpiecznych, wytwarzanych w grupie odpadów komunalnych, . intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych. Cele długoterminowe na lata 2013 - 2016 . dalszy rozwój selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, . kontynuacja działao w kierunku podwyższania świadomości społecznej obywateli, . zapewnienie do dnia 31 grudnia 2013 r. warunków ograniczenia masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania, w ilości nie większej niż 50% wagowo całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (art. 16a Ustawy o odpadach) w stosunku do masy odpadów wytworzonych w 1995 r., . osiągnięcie wskaźników odzysku wskazanych w Planie Gospodarki Odpadami dla Województwa Lubelskiego 2011, . organizacja i doskonalenie gminnego systemu gospodarki odpadami komunalnymi, . intensyfikacja odzysku i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i niebezpiecznych.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 190 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
8.7. Strategiczne oceny oddziaływania na środowisko. Plany i programy podlegające ocenom oddziaływania na środowisko (zgodnie z Dyrektywą 2001/42/WE), z których wynika realizacja przedsięwzięcia. Ocenie wpływu na środowisko poddawane są potencjalnie uciążliwe dla środowiska, planowane przedsięwzięcia inwestycyjne, a także potencjalne skutki wdrożenia niektórych planów, programów, polityk i innych dokumentów programowych o charakterze strategicznym. Obecnie procedurze oceny podlegają prawie wszystkie dokumenty strategiczne sporządzane na różnych szczeblach administracji (od centralnego aż po gminny), jeżeli ich przyjęcie, uchwalenie lub realizacja może mied pośredni lub bezpośredni wpływ na środowisko. Dokumentami niezbędnymi do przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do projektów planów i programów są tzw. prognozy oddziaływania na środowisko. Ich opracowanie w Polsce jest obligatoryjne. Ze względu na skalę, jak i rodzaje przewidywanych do realizacji przedsięwzięd Program Operacyjny „Infrastruktura i Środowisko” podlega obowiązkowi przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo ochrony środowiska. Obowiązkiem organu opracowującego projekt Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, czyli Ministra Rozwoju Regionalnego jest przeprowadzenie takiego postępowania w następującym trybie: uzgodnienie z Ministrem Środowiska oraz z Głównym Inspektorem Sanitarnym zakresu i stopnia szczegółowości informacji wymaganych w Prognozie oddziaływania na środowisko Programu Operacyjnego; zapewnienie opracowania prognozy oddziaływania na środowisko Programu, zapewnienie możliwości udziału społecznego w postępowaniu w sprawie oceny oddziaływania na środowisko projektu Programu; poddanie projektu Programu (wraz z Prognozą) zaopiniowaniu przez Ministra Środowiska oraz Głównego Inspektora Sanitarnego; uwzględnienie przy opracowaniu ostatecznej wersji projektu Programu ustaleo i wniosków z prognozy oddziaływania na środowisko oraz opinii Ministra Środowiska i Głównego Inspektora Sanitarnego, a także rozpatrzenie uwag i wniosków zgłoszonych przez obywateli, instytucje i organizacje społeczne; podanie do publicznej wiadomości informacji o zgłoszonych uwagach, wnioskach oraz o sposobie ich wykorzystania w chwili opublikowania ostatecznej wersji projektu Programu. Realizowany w ramach niniejszego Planu Zakład przetwarzania odpadów regionu chełmskiego oraz rekultywacja składowisk odpadów komunalnych jest zgodny z Programem Operacyjnym „Infrastruktura i Środowisko”, dla którego przeprowadzona została stosowna ocena oddziaływania na środowisko według w/w trybu. 9. Wdrażanie i monitoring programu.
Zakłada się, że założenia aktualizacji Planu Gospodarki Odpadami dla Powiatu Chełmskiego będą wdrażane zgodnie z przyjętymi założeniami, a środki niezbędne do nich realizacji pozyskiwane będą sukcesywnie z różnych źródeł. Przy wdrażaniu Planu przewiduje się czynny udział podmiotów uczestniczących w organizacji i zarządzaniu – Starostwa Powiatowe, Urzędy Miast i Gmin, Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej podmiotów realizujących zadania – uczestników rynku usług w zakresie gospodarki odpadami, podmiotów kontrolujących przebieg realizacji i efekty planu – Starostów, Burmistrzów, Wójtów, Zarządu Powiatów, Rady Gmin
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 191 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
społeczności miejskiej i wiejskiej jako głównego beneficjenta realizacji planu. Coraz większe znaczenie będzie miało włączanie społeczności lokalnej do procesu wdrażania Planu. Stąd ważnym elementem jest uspołecznienie zarówno procesu planowania jak i podejmowania decyzji oraz przejrzystośd procedur z udziałem partnerów społecznych. Dużą rolę będzie miało również dostosowanie Planu z innymi inicjatywami i programami prowadzonymi w regionie. Podział zadao realizacji ze względu na rangę jednostek terytorialnych Na poziomie powiatów bieżące prowadzenie i koordynacja baz danych sprawozdawczośd i weryfikacja wykonywania Planu weryfikacja treści wydawanych zezwoleo i decyzji w zakresie gospodarki odpadami, przygotowanie i złożenie wniosków do instytucji wspomagających, Na poziomie gmin Zmiany prawa miejscowego, dostosowanie do potrzeb systemu (regulamin utrzymania porządku i czystości w gminach, opłaty za wywóz), Egzekwowanie prawa lokalnego (weryfikacja spełniania przez mieszkaoców i przedsiębiorców z obowiązków ustawowych) Współpraca w opracowaniu systemu logistycznego Współpraca z regionalnymi programami takimi jak Związek Komunalny Gmin Ziemi Chełmskiej, w celu zwiększenia efektywności działao. Przekonanie mieszkaoców o potrzebie wprowadzenie Planu i o ich roli w tym procesie. Bezpośrednią odpowiedzialnośd za wdrażanie programu ponoszą wójtowie gmin i ZKGZCH. Z wykonania programu ZGKZCH sporządza, co 2 lata raport, który przedstawia radzie gmin wchodzących w skład Związku. Jednocześnie na koniec każdego roku przydzielony pracownik powinien sporządzad sprawozdania z realizacji przyjętego w danym roku Planu, który będzie przedstawiał wójtom gmin wchodzącym w skład Związku. 10. Wskaźniki efektywności programu. Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system sprawozdawczości, oparty na wskaźnikach (miernikach) stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, a także na wskaźnikach świadomości społecznej. Poniżej (Tabela 33) zaproponowano istotne wskaźniki, przyjmując, że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana.
Tabela 33 Informacje o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami według KPGO 2010.
Informacje o wytwarzaniu i gospodarowaniu odpadami Jednostki Ogólne Masa odpadów wytworzonych - ogółem Mg Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi (bez recyklingu % organicznego)
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych recyklingowi organicznemu %
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych unieszkodliwianiu metodami % biologicznymi
Odsetek masy odpadów wytworzonych poddanych składowaniu bez przetworzenia %
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 192 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Wartośd PKB mld zł Odsetek zaktualizowanych gminnych planów gospodarki odpadami % Odsetek decyzji wydanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w % zakresie gospodarki odpadami, na które złożono odwołania Odsetek decyzji wydanych przez Starostę w zakresie gospodarki odpadami, na które % złożono odwołania Odsetek decyzji wydanych przez Inspekcję Ochrony Środowiska w zakresie % gospodarki odpadami, na które złożono odwołania Odsetek decyzji wydanych przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast w % zakresie gospodarki odpadami, utrzymanych w postępowaniu odwoławczym Odsetek decyzji wydanych przez starostów w zakresie gospodarki odpadami, % utrzymanych w postępowaniu odwoławczym Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji gospodarki mln zł odpadami - ogółem Środki finansowe wydatkowane na budowę lub modernizację instalacji gospodarki mln zł odpadami - z funduszy Unii Europejskiej Odpady komunalne Odsetek mieszkaoców objętych zorganizowanym systemem zbierania odpadów % komunalnych Masa zebranych odpadów komunalnych - ogółem mln Mg Masa odpadów komunalnych zebranych selektywnie mln Mg
Masa odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady komunalne mln Mg
Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych jako zmieszane odpady % komunalne, składowanych bez przetwarzania Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % recyklingowi (bez recyklingu organicznego) Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie, poddanych % recyklingowi organicznego Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie, poddanych % termicznemu przekształcaniu w spalarniach odpadów (z odzyskiem energii) Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie poddanych % unieszkodliwianiu (poza składowaniem) Odsetek masy odpadów komunalnych zebranych selektywnie, poddanych % składowaniu Masa odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na mln Mg składowiskach odpadów Iloraz masy odpadów komunalnych ulegających biodegradacji składowanych na % składowiskach odpadów i masy tychże odpadów wytworzonych w 1995 r. Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady komunalne szt. - ogółem
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 193 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Liczba czynnych składowisk odpadów, na których składowane są odpady komunalne szt. przetworzone termicznie lub biologicznie Pozostała do wypełnienia pojemnośd składowisk odpadów, na których są m3 składowane odpady komunalne - ogółem Pozostała do wypełnienia pojemnośd składowisk odpadów, na których są m3 składowane odpady komunalne przetworzone termicznie lub biologicznie Odpady niebezpieczne Masa wytworzonych odpadów niebezpiecznych tys. Mg
Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych poddanych recyklingowi %
Odsetek masy wytworzonych odpadów niebezpiecznych składowanych bez % przetworzenia Masa selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych tys. Mg Odsetek masy selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych % poddanych recyklingowi Odsetek masy selektywnie zebranych komunalnych odpadów niebezpiecznych % składowanych bez przetworzenia Masa pozostałych do zlikwidowania urządzeo zawierających PCB tys. Mg Poziom odzysku olejów odpadowych % Poziom recyklingu (regeneracji) olejów odpadowych % Masa wprowadzonych na rynek przenośnych baterii i akumulatorów tys. Mg Masa selektywnie zebranych przenośnych baterii i akumulatorów tys. Mg Poziom recyklingu baterii i akumulatorów kwasowo-ołowiowych (liczony według % dyrektywy1)) Poziom recyklingu baterii i akumulatorów niklowo-kadmowych (liczony według % dyrektywy1))
Poziom recyklingu pozostałych baterii i akumulatorów (liczony według dyrektywy1)) %
Masa pozostałych zinwentaryzowanych wyrobów zawierających azbest - do mln Mg usunięcia i unieszkodliwienia Liczba zlikwidowanych mogilników w danym okresie sprawozdawczym szt. Masa szacunkowa przeterminowanych pestycydów zawartych w pozostałych do tys. Mg likwidacji zinwentaryzowanych mogilnikach Masa wprowadzonego na rynek sprzętu elektrycznego i elektronicznego tys. Mg
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego - ogółem tys. Mg
Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw tys. Mg domowych Masa zebranego zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego z gospodarstw kg/mieszkaoca domowych w przeliczeniu na statystycznego mieszkaoca Poziom recyklingu dla zużytych lamp wyładowczych % Liczba punktów zbierania pojazdów 3) szt.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 194 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Masa zebranych pojazdów wycofanych z eksploatacji 3) tys. Mg Poziom odzysku odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów wycofanych z % eksploatacji 3) Poziom recyklingu odpadów pochodzących z demontowanych pojazdów % wycofanych z eksploatacji 3) Komunalne osady ściekowe Masa wytworzonych komunalnych osadów ściekowych tys. Mg Odsetek masy wytworzonych komunalnych osadów ściekowych poddanych % przetwarzaniu metodami biologicznymi Odsetek masy wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio % wykorzystywanych w rolnictwie Odsetek masy wytworzonych komunalnych osadów ściekowych bezpośrednio % wykorzystywanych w innych zastosowaniach Odsetek masy wytworzonych komunalnych osadów ściekowych składowanych bez % przetworzenia na składowiskach odpadów Odpady opakowaniowe Poziom odzysku dla odpadów opakowaniowych - ogółem % Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych - ogółem % Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła % Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych % Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury % Poziom recyklingu odpadów opakowaniowych z aluminium % 1) dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/66/WK z dnia 6 września 2006 r. w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów oraz uchylająca dyrektywę 91/157/EWG (Dz. Urz. WE L 266 z 26.09.2006 r., str. 1), 2) według załącznika nr 1 do ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), 3) określonych w ustawie z dnia 20 stycznia 2005 r. o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz. U. Nr 25, poz. 202 i Nr 175, poz. 1458). 11. Cele i harmonogram działao w zakresie gospodarki odpadami.
11.1. Cele krótkookresowe na lata 2009 – 2012. 1. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 85% wytworzonych odpadów komunalnych. 2. Zwiększenie ilości wyselekcjonowanych odpadów komunalnych przekazywanych do odzysku. 3. Rozszerzenie zakresu systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. 4. Uruchomienie ZPOK w Srebrzyszczu i rekultywacja zamkniętych, gminnych składowisk odpadów na terenie ZKGZCH zgodnie z decyzjami administracyjnymi do kooca 2010 roku. 5. Skierowanie w roku 2010 na składowisko do 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 6. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów:
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 195 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
odpady wielkogabarytowe: 50% odpady budowlane: 40% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50% 2. Wyeliminowanie nielegalnego składowania odpadów komunalnych w miejscach do tego nieprzeznaczonych (dzikie wysypiska odpadów).
11.2. Cele na lata 2013 – 2016. 1. Deponowanie na składowiskach w roku 2014 nie więcej niż 75% wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2013 na składowiska nie więcej niż 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Zwiększenie masy odpadów opakowaniowych przeznaczonych do odzysku i recyklingu. 4. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 70% odpady budowlane: 60% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80% Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działao w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: Podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, w tym rozbudowa i optymalizacja systemu zbiórki odpadów komunalnych a w szczególności: - Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. - Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. - Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i ulegających biodegradacji. - Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników biodegradowalnych. - Zintensyfikowanie działao skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu odpadami środowiska naturalnego.
11.3. Harmonogram zadao krótkookresowych dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej na lata 2009 – 2012.
Cel strategiczny Zadania Realizacja Odpowiedzialny 1 3 4 5 Aktualizacja i przyjęcie 1. Aktualizacja Planu Gospodarki związkowego planu Odpadami 2009 – 2012 2009 - 2010 Wójt gospodarki odpadami
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 196 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Zapobieganie powstawaniu 1. Przekazywanie informacji o zasadach odpadów i ograniczenie ich funkcjonowania systemu gospodarki ilości odpadami komunalnymi i sposobach 2009 – 2012 unikania powstawania odpadów – druk i zadanie ciągłe Wójt kolportaż ulotek, plakatów, programy do 2016 r. edukacyjne w telewizji regionalnej, radiu i prasie 2. Dostosowanie regulaminu utrzymania porządku i czystości w gminie do Planu 20010 Rada Gminy Gospodarki Odpadami 3. kampania informacyjna na rzecz zalet kompostowania odpadów i wynikających 2010 – 2011 Wójt z tego korzyści dla mieszkaoców i środowiska 4. Opracowanie zasad udzielania pomocy technicznej mieszkaocom 2010 prowadzącym kompostowanie odpadów Wójt biodegradowalnych Deponowanie na 1. Opracowanie zasad i dobór systemu 2010 składowisku w 2010 r. nie odbioru odpadów komunalnych więcej niż 85% 2. Kontrola działania podmiotów Wójt wytworzonych odpadów posiadających zezwolenie Wójta na 2009 - 2012 komunalnych. odbiór odpadów komunalnych Objęcie 100 % mieszkaoców 1.Określenie zasad gromadzenia i zorganizowaną zbiórką odbioru zmieszanych odpadów 2010 Wójt odpadów komunalnych komunalnych. 2. Aktualizacja ewidencji umów zawartych przez mieszkaoców z przedsiębiorcami na odbiór odpadów 2009 komunalnych. Wójt Zadanie ciągłe 3. Kontrola wyposażenia posesji w pojemniki do zbiórki zmieszanych odpadów komunalnych Rozwój selektywnej zbiórki 1.Określenie zasad zbiórki odpadów odpadów komunalnych komunalnych ulegających biodegradacji 2009-2010 Wójt ulegających biodegradacji, z rejonów zabudowy wielorodzinnej. w tym odpadów zielonych i 2. Kontrola posiadania kompostowników odpadów organicznych z 2010-2012 przydomowych gospodarstw domowych. Działania zmierzające do 3. Zakup niezbędnej ilości pojemników zapewnienia w 2010 r. lub worków do stworzenia systemu 2010 – 2012 Wójt, Przedsiębiorcy zbiórki 25% odpadów zbierania komunalnych odpadów ulegających biodegradacji ulegających biodegradacji 4. Organizacja systemu transportu selektywnie gromadzonych odpadów 2010 komunalnych ulegających biodegradacji Rozwój selektywnej zbiórki 1. Opracowanie zasad gromadzenia i odpadów odbioru odpadów wielkogabarytowych i 2010 Wójt wielkogabarytowych. wraków pojazdów
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 197 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Działania organizacyjne w 2. Budowa instalacji do demontażu i celu zapewnienia w 2010r. recyklingu odpadów wielkogabarytowych zbiórki na poziomie 50% na poziomie regionu. 2010 – 2012 ZPOK odpadów wielkogabarytowych. Rozwój selektywnej zbiórki 1. Opracowanie zasad funkcjonowania odpadów budowlanych systemu zbiórki odpadów budowlanych i 2009-2010 Wójt, Przedsiębiorcy wchodzących w strumieo remontowych odpadów komunalnych. 2. Stworzenie możliwości Działania organizacyjne w zagospodarowania selektywnie celu zapewnienia w 2010 r. zbieranych odpadów budowlanych i 2010-2012 ZPOK zbiórki na poziomie 40% remontowych odpadów budowlanych w skali kraju. Rozwój selektywnej zbiórki 1. Opracowanie zasad gromadzenia i 2009 celem unieszkodliwiania odbioru odpadów niebezpiecznych. odpadów niebezpiecznych Wójt, Przedsiębiorcy 2. Opracowanie programu usuwania wydzielonych ze strumienia 2009-2010 odpadów azbestu. odpadów komunalnych. 3. Usunięcie do 2011 r. 30% pokryd Działania organizacyjne w dachowych zawierających azbest w celu Mieszkaocy, celu zapewnienia w 2010 r. 2010 - 2011 poddania ich unieszkodliwieniu Przedsiębiorcy zbiórki na poziomie 50% Budowa potencjału 1. Budowa uzupełniającego systemu technicznego w zakresie zbiórki odpadów opakowaniowych w 2009 – 2012 selektywnego gromadzenia placówkach oświatowych i targowiskach. odpadów opakowaniowych: 2. Prowadzenie akcji informacyjno – zapewnienie odpowiedniej Wójt edukacyjnej: akcje ulotkowe, wykłady, ilości pojemników festyny, konkursy propagujące 2009 – 2012 selektywne zbieranie odpadów opakowaniowych 3. Budowa instalacji do rozdziału i 2010-2012 ZPOK segregacji odpadów opakowaniowych 4. Rekultywacja zamkniętych, gminnych 2010 Wójt składowisk odpadów komunalnych
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 198 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Fot. Prace budowlane realizowane na terenie ZPOK w Srebrzyszczu.
12. Streszczenie.
Plan Gospodarki Odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej powstał jako realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62, poz. 628, z późn. zm.), która w rozdziale 3, Art. 14 – 16 wprowadza obowiązek opracowywania planów na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. W skład Związku wchodzą miasta: Chełm i Rejowiec Fabryczny oraz gminy: Białopole, Chełm, Dubienka, Kamieo, Leśniowice, Rejowiec, Rejowiec Fabryczny, Ruda Huta, Sawin, Siedliszcze, Wierzbica, Wojsławice, Żmudź, Wola Uhruska, Hrubieszów, Uchanie. W roku 2009 chęd przystąpienia do Związku zgłosiły gmina Dorohusk, Horodło i Kraśniczyn. Gminy, będące członkami związków międzygminnych, mogą opracowad jeden projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmujący zadania gminnego planu gospodarki odpadami, ze szczególnym uwzględnieniem odpadów komunalnych Opracowany plan obejmuje rozwiązania zmierzające do uporządkowania gospodarki odpadami, dostosowania jej do obowiązującego prawa poprzez wdrożenie selektywnej zbiórki odpadów użytecznych, odpadów ulegających biodegradacji, odpadów wielkogabarytowych i budowlanych oraz odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, a także rozwiązania w zakresie odzysku i unieszkodliwiania pozyskanych frakcji. Przeprowadzona analiza gospodarki odpadami w poszczególnych miastach i gminach Związku wykazała, że nie wszystkie wytwarzane obecnie odpady komunalne są odbierane od mieszkaoców. W związku z tym obliczono na podstawie danych wskaźnikowych (zgodnie z KPGO), szacunkową ilośd odpadów komunalnych wytworzonych w 2008 r. na obszarze miast i gmin Związku. Tabele od nr 24 do 29. W oparciu o dostępne prognozy demograficzne na lata 2012 – 2016 wskaźniki rozwoju społeczno– gospodarczego i zawarte w KPGO procentowe zmiany wielkości emisji odpadów dla obszarów miejskich i wiejskich w określonych przedziałach czasowych, oszacowano, że na terenie Związku wytworzonych zostanie w gospodarstwach domowych i obiektach infrastruktury odpowiednio w 2012 r. około 41 315 Mg odpadów komunalnych, a w 2016 około 22 361 Mg.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 199 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
Wykonana analiza aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi na terenie objętym planem w aspekcie obowiązujących przepisów prawa, wskazała na najistotniejsze problemy, które władze samorządowe działające w ramach Związku winny uwzględnid w swoich działaniach w perspektywie lat 209 – 2016, Do najważniejszych uwarunkowao uwzględnionych w planie zaliczono. 1. Aktualny stan gospodarki odpadami komunalnymi a) odbieranie od wytwórców nieposegregowanych odpadów przez upoważnionych odbiorców i unieszkodliwianie ich na 3 funkcjonujących na obszarze Związku składowiskach, b) objęcie zorganizowanym, planowanym wywozem j zbyt małej ilości ludności zamieszkującej tereny miejskie i wiejskie Związku odpowiednio: - ok. 80% ludności miejskiej i ok. 40% ludności wiejskiej, c) wyłączenie ze składowania niewielkiej ilości odpadów pomimo wdrażania systemu selektywnej zbiorki odpadów 2. Dwanaście składowisk na obszarze Związku zgodnie z wydanymi decyzjami przeznaczonych jest do zamknięcia i rekultywacji. Jest wśród nich największe w regionie składowisko w Srebrzyszczu, przyjmujące rocznie około 20 000 Mg odpadów. Składowiska te winny byd zamknięte do 31 grudnia 2005 r. 3. Po roku 2009 będą mogły byd eksploatowane tylko dwa małe składowiska gminne w Malinówce i Rudce. 4. Obszar Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej (ZKGZCH) leży w granicach zbiornika wód podziemnych GZWP Nr 407. Zgodnie z przepisami, w granicach zbiornika nie ma możliwości budowy nowych składowisk. W związku z tym wybrana dla budowanego w Srebrzyszczu. w okresie 2009 r. – 2010 r. Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych technologia jest technologią, która zminimalizuje ilośd odpadów przewidywanych do składowania na składowisku odpadów balastowych 5. Obowiązujące przepisy prawa krajowego i UE, oraz następujące cele do osiągnięcia w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zakreślone w planach wyższego rzędu; Cele krótkookresowe na lata 2009 – 2012. 1. Deponowanie na składowisku nie więcej niż 85% wytworzonych odpadów komunalnych. 2. Zwiększenie ilości wyselekcjonowanych odpadów komunalnych przekazywanych do odzysku. 3. Rozszerzenie zakresu systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych. 4. Uruchomienie ZPOK w Srebrzyszczu i rekultywacja zamkniętych, gminnych składowisk odpadów na terenie ZKGZCH zgodnie z decyzjami administracyjnymi do kooca 2010 roku. 5. Skierowanie w roku 2010 na składowisko do 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 6. Osiągnięcie w roku 2010 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 50% odpady budowlane: 40% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50% 7. Wyeliminowanie nielegalnego składowania odpadów komunalnych w miejscach do tego nieprzeznaczonych (dzikie wysypiska odpadów). Cele na lata 2013 – 2016. 1. Deponowanie na składowiskach w roku 2014 nie więcej niż 75% wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2013 na składowiska nie więcej niż 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995).
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 200 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
3. Zwiększenie masy odpadów opakowaniowych przeznaczonych do odzysku i recyklingu. 4. Osiągnięcie w roku 2014 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: odpady wielkogabarytowe: 70% odpady budowlane: 60% odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 80% Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działao w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: Podnoszenie świadomości ekologicznej obywateli, w szczególności w zakresie minimalizacji wytwarzania odpadów. Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi, w tym rozbudowa i optymalizacja systemu zbiórki odpadów komunalnych a w szczególności: Wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Podniesienie skuteczności selektywnej zbiórki odpadów ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Wdrażanie selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych, budowlanych i ulegających biodegradacji. Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników biodegradowalnych. Zintensyfikowanie działao skierowanych na zapobieganie zanieczyszczeniu odpadami środowiska naturalnego. Realizacja wyżej wymienionych celów i spełnienie wymogów prawa w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi przez jednostki samorządowe wchodzące w skład Związku wymagad będzie konsekwentnej realizacji zadao zarówno organizacyjnych, prawnych i inwestycyjnych określonych w niniejszym planie. Do najważniejszych przedsięwzięd należed będzie: 1. Pilna potrzeba podjęcia działao organizacyjnych i technicznych dla zwiększenia zakresu obsługi mieszkaoców zbieraniem odpadów, w tym zbiórką selektywną. 2. Ograniczenie składowania odpadów biodegradowalnych (Dyrektywa o składowiskach). Wypełnienie tych wymagao umożliwi wprowadzenie technologii przetwarzania odpadów w budowanym Zakładzie Przetwarzania Odpadów Komunalnych (ZPOK) w m. Srebrzyszcze, który jednocześnie będzie stanowił zaplecze technologiczne dla zbieranych selektywnie odpadów. W planie zaproponowano rozwiązania systemu gospodarki odpadami uwzględniające różne rodzaje odpadów takich jak: szkło, tworzywa sztuczne, makulatura i metale (głównie puszki aluminiowe i metalowe) biodegradowalne, wielkogabarytowe, budowlane, niebezpieczne. W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej proponuje się wprowadzenie systemu zbiórki selektywnej - „u źródła” w systemie pojemnikowym lub workowym natomiast w zabudowie wielorodzinnej systemu dwupojemnikowego „suche – mokre” z uwagi na brak skuteczności dotychczas stosowanego systemu wielopojemnikowego. W zakresie odpadów organicznych, w zabudowie jednorodzinnej na terenach miejskich oraz w zabudowie jednorodzinnej zwartej wiejskiej, proponuje się mieszkaocom dwie możliwości: kompostowanie w ogródkach przydomowych lub włączenie do systemu zbiórki prowadzonego jak w zabudowie wielorodzinnej. Natomiast na terenach wiejskich w zabudowie zagrodowej proponuje się zagospodarowanie lub kompostowanie całej frakcji organicznej we własnym zakresie. W roku 2010 przewiduje się zakooczenie budowy Zakładu Przetwarzania Odpadów Komunalnych w m. Srebrzyszcze wyposażonego w: Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 201 z 202 Stowarzyszenie Lokalna Akcja na Rzecz Środowiska Ziemi Chełmskiej
linię segregacji zmieszanych odpadów komunalnych lub alternatywnie - doczyszczania dla odpadów użytecznych z selektywnej zbiórki wielopojemnikowej, kompostownię odpadów zielonych pochodzących z utrzymania i porządkowania parków, ogrodów i terenów zielonych, odpadów organicznych pospożywczych (tj. odpadów ulegających biodegradacji z selektywnej zbiórki z zabudowy wielorodzinnej i opcjonalnie dla zabudowy jednorodzinnej z terenów miejskich), punkt zbiórki i magazynowania odpadów niebezpiecznych pochodzących z gospodarstw oraz obiektów infrastruktury, stacja demontażu odpadów wielkogabarytowych pochodzących z gospodarstw domowych, stanowisko przetwarzania odpadów budowlanych, linię do produkcji paliwa alternatywnego, składowisko odpadów balastowych, składowisko azbestu Podstawą organizacji gospodarki odpadami na terenie Związku powinna byd stale prowadzone działania edukacyjno – informacyjne, które wykształcą w społeczności zamieszkującej obszar Związku postawy proekologiczne umożliwiające wprowadzanie trudnych i kosztownych w realizacji zasad gospodarki odpadami. Podsumowując należy stwierdzid, ze niniejszy Plan Gospodarki Odpadami dla ZKGZCH jest opracowaniem spełniającym wymagania ustawowe w zakresie obowiązku opracowania gminnych planów zagospodarowania odpadów oraz umożliwiającym podjęcie działao mających na celu systematyczne porządkowanie i doskonalenie oraz usystematyzowanie realizowanych przedsięwzięd związanych z gospodarką odpadami na terenie poszczególnych gmin Związku Komunalnego.
Plan gospodarki odpadami dla Związku Komunalnego Gmin Ziemi Chełmskiej strona 202 z 202