FANZONE 14 10-09-2015 ajaxlife Verdwijnen programmaboekje Kick Off staat niet op zichzelf ‘Koester de herinneringen!’ Ajax brengt na ruim negentig seizoenen geen offici- Hoeveel wordt niet duidelijk. Brink- dion met goed wifi-netwerk. “Veel lijkse A5-catalogus, waarin verza- huis: “Dat is een substantieel bedrag informatie uit het programmaboekje melaars oproepjes konden plaatsen eel programmaboekje meer uit bij thuiswedstrijden. dat we nu inzetten voor investeringen PSV Flits staat ook in onze app. of programma’s te koop aanboden. Een logisch gevolg van de moderne tijd, of een fout op online gebied. Het is de bedoeling Daarom hebben we onlangs onder- “Het begon allemaal als een hobby. om met de geplande nieuwe website zoek uitgevoerd onder onze seizoen- Ik voorzag in een behoefte. Er was die snel hersteld moet worden? En hoe kijken ze in ook de stadionbezoeker op zijn tele- kaarthouders om het gebruik van nog geen internet en in kranten en foon meer relevante, dynamische en PSV Flits en de app te meten,” zegt tijdschriften werd minder over voet- het buitenland tegen deze beslissing aan? interactieve informatie aan te bieden. persvoorlichtster Hanneke Jaanen. bal geschreven dan nu. Het werd een DOOR SANDER ZELDENRIJK De verwachting is dat er op termijn “Aan de hand van die resultaten gaan fulltime job. Op het piekmoment, op de wedstrijddag een app komt, als wij kijken hoe we PSV Flits dit en zo rond 2002, verkocht ik los van de Lode Broekman verzamelt al sinds Arena was Ajax daarin niet altijd afgeleide van de nieuwe website.” komende seizoenen gaan inzetten. boekjes maandelijks 2500 catalogi. eind jaren zeventig programmaboek- even gelukkig. Het ging al meteen Voor de liefhebbers van print Duidelijk werd wel dat het boekje Nu zijn dat er nog maar duizend,” jes van Ajax. De Ajacied bezit oude fout bij de openingswedstrijd tegen experimenteert de club wel met de goed wordt gewaardeerd.” zegt de bijna gepensioneerde Litster. exemplaren die de club zelf niet eens AC Milan. Daar was geen boekje verkoop van het glossy tijdschrift De auteur van A History and in zijn archief heeft. Net als veel col- voor gemaakt. Gelukkig heb ik van 1900. Dat blad kost 5,95 euro, maar Vodje Guide to Football Programmes heeft lega-verzamelaars is hij niet blij met die wedstrijd wel een teamsheet kun- verschijnt vijf keer per seizoen en In landen als Engeland en Duitsland inmiddels honderdduizend boekjes het clubbesluit om geen program- nen krijgen.” mist daarmee de actualiteit van de is het programmaboekje intens cul- in zijn opslag. De beslissing van Ajax ma’s meer te produceren. “Ik weet Dat het clubbesluit geen volksop- wedstrijddag. tureel erfgoed van voetbalsupporters. om te stoppen met Kick Off verrast niet hoe duidelijk je dit kunt afdruk- stand teweeg brengt, verrast hem Ajax en Willem II zijn in de ere- Engeland geldt zelfs als de bakermat. hem niet. Een digitale variant, in ken, maar dit bewijst voor mij eens te niet. “Ik vrees dat de groep mensen divisie de enige clubs die geen pro- Duizenden voetballiefhebbers verza- welke vorm dan ook, geeft hij weinig meer dat Ajax een bedrijf is en amper die dit écht vervelend vinden, veel te grammaboekjes uitgeven. De Trico- melen de boekjes. Het is een traditie kans. “Dat is hier allemaal al gedaan naar zijn supporters luistert.” klein is. Er zijn in Nederland enkele lores stopten in 2012, vooral omdat die teruggaat naar de eerste match via een abonnement of gewoon op De verzamelaar, zelf internet- honderden verzamelaars, van wie er bezuinigd moest worden, maar cards, daterend uit 1872. Meestal de website. Jongeren zoeken hun marketeer, snapt dat Ajax de fans tientallen programmaboekjes van ook door de opkomst van nieuwe was dat niet veel meer dan een vodje informatie via andere kanalen, zoals dit seizoen via een app wil voorzien Ajax verzamelen.” media, zo laat de club weten. papier dat diende om de rugnum- twitter. Die gaan niet lang lopen zoe- van alle realtime informatie. “Ik ken Een verdere rondgang langs de mers aan de spelersnamen te koppe- ken naar een online versie van het de geweldige mogelijkheden van het Wifi achttien eredivisieclubs leert dat de len, omdat deze indertijd niet op de boekje.” mobieltje, maar je hebt het over een Ajax erkent dat het gratis program- helft van de clubs de programma- shirts stonden. heel andere beleving. Ik heb het liefst mablad goed werd gewaardeerd. Dat boekjes gratis verspreidt. De klei- Begin twintigste eeuw versche- Verkoop een boekje in mijn hand voor de wed- bleek uit onderzoek dat de club liet nere clubs zien het tevens als een nen de eerste Britse boekjes met Ook in het verzamelaarswalhalla strijd.” doen onder stadionbezoekers. Des- mooi middel om hun sponsors uit meerdere pagina’s. “Volwassenen Engeland loopt de programmaver- De recordkampioen had met ondanks liet Ajax via een kort bericht te lichten. De oplages lopen op van kochten ze en als ze het boekje gele- koop terug. Litster: “De tijd dat clubs Kick Off iets in handen om trots op op de site weten dat de stekker uit het 750 (Excelsior) tot 33.000 (PSV). zen hadden, gaven ze het door aan als Manchester United en Manches- te zijn, meent Broekman. “Ajax had, blad ging. “Door de ontwikkelingen FC Twente verving het boekje deze hun buurman of gooiden het op de ter City per thuisduel oplages lieten zeker in de tijd van De Meer, het op mobiel gebied en de beschikbaar- zomer door een A4-papiertje, ter- tribune. Daar pikten de school boys produceren die een derde van het mooiste boekje. A4, full colour. Een heid van gratis wifi in de Arena (aan- wijl AZ aangeeft een digitale versie ze gratis op. Op schoolpleinen wer- totale toeschouwersaantal dekten, programmaboekje is voor mij meer gelegd door sponsor Huawei, red.) is op termijn niet uit te sluiten. FC den de programmaboekjes vervol- zijn voorbij. De verkoop is ook dras- dan alleen de opstellingen. Het gaat de noodzaak van een boekje minder Utrecht koos daarentegen weer voor gens fanatiek geruild, net zoals dat tisch gedaald. Iemand vertelde me ook om exclusieve interviews, histo- geworden,” zegt woordvoerder Miel een groter formaat, van A6 naar A5. gebeurde met sigarettenbandjes en dat Manchester City nu nog maar rische feitjes en leuke rubrieken.” Brinkhuis. Van de traditionele top drie postzegels,” vertelt professioneel pro- vijfduizend boekjes laat drukken op De verhuizing van Watergraafs- Kick Off werd de laatste acht jaar brengt PSV, net als Feyenoord, wel grammahandelaar John Litster. een stadioncapaciteit van zestigdui- meer naar Amsterdam Zuidoost had gedrukt in een oplage van 21.000 een programmaboekje uit. Dat zal De Schot begon in 1981 met zend toeschouwers.” ook zo zijn gevolgen voor het pro- exemplaren. De beslissing levert Ajax voorlopig niet veranderen. De Eind- Programme Monthly. Destijds was Toch produceert ‘ieder zichzelf grammaboekje. Broekman: “In de dus een flinke kostenbesparing op. hovenaren beschikken over een sta- het niet veel meer dan een maande- respecterende club’ nog een boekje,

PROGRAMMABLADEN DOOR DE JAREN HEEN

1930 1940 1950 1960 1970 FANZONE ajaxlife 10-09-2015 15

meent Litster. “Alle clubs in de hoog- piraat verraadt het al - zijn doorgaans Hertha BSC, de oude club van John ste vier divisies maken ze. Sommige illegaal en worden veelal onderhands Heitinga, stopte een jaar geleden met kleinere verenigingen worden daar verkocht. Ajax zegt in principe geen een printversie en schakelde uit kos- door hun statuten zelfs toe verplicht. moeite te hebben met een geprint tenbesparingen over op een digitale De boekjes zijn voor de club nog boekje op initiatief van supporters. PDF-versie van Wir Herthaner. “Zij steeds lucratieve business. Er wordt Brinkhuis: “Dat zullen we niet blok- ontvingen talloze negatieve reacties. zo drie pond voor neergelegd en keren, zolang deze voldoen aan een Wedstrijdprogramma’s vormen hier sponsors kunnen zich ook goed pre- aantal uitgangspunten die te maken een wezenlijk onderdeel van het sta- senteren.” hebben met bepaalde rechten, zoals dionbezoek,” zegt Dussling. “Als Desondanks verwacht Litster dat gebruik of misbruik van de naam andere clubs Hertha volgen, zou dat de meeste programmaboekjes gaan en logo van Ajax, distributie in de voor ons een horrorscenario zijn. verdwijnen, al zal dat niet van de ene Arena, vergunningen met betrekking Programmaboekjes zijn al een eeuw op de andere dag gebeuren. “Voor tot wedstrijdorganisatie en sponsor- op de markt en worden nog steeds grote wedstrijden, zoals de cup final, en commerciële belangen van Ajax.” gewaardeerd. Dan heb je voor mij je wordt altijd iets gemaakt. De rest zal Onder ervaren verzamelaars bestaansrecht bewezen.” op termijn verdwijnen. Daar ben ik zijn piraten- niet blij mee, maar het is onvermijde- programma’s lijk. Het is en blijft een groot onder- doorgaans niet ‘DE REALITEIT IS ECHTER DAT CLUBS deel van onze voetbalcultuur, dat zal populair. Dat TEGENWOORDIG LIEVER REPLICA-SHIRTS in het buitenland niet veel anders wordt beves- VERKOPEN DAN EEN PROGRAMMABOEKJE. zijn. De realiteit is echter dat clubs tigd door Mar- tegenwoordig liever replica-shirts cel Dussling, DAT IS VEEL LUCRATIEVER’ verkopen dan een programmaboekje. oprichter van JOHN LITSTER Dat is veel lucratiever.” het in Duits- Ook Ajax sluit niet uit dat er in land toonaangevende online plat- Aandenken de toekomst wellicht nog eens een form Stadionheft.de. “Piratenpro- De Nederlandse versie van Stadi- programmaboekje geprint gaat wor- gramma’s hebben zelden iets met de onheft.de luisterde tot 2009 naar den. Dat gebeurde in het verleden wedstrijd te maken en worden vooral de naam Dutch Programme Club bij speciale duels, zoals de benefiet- gemaakt om er flink aan te verdie- (DPC). Deze werd opgericht in de wedstrijd voor Johan Cruijff in 1999 nen. Veel van die boekjes worden jaren tachtig om verzamelaars van en de afscheidswedstrijd van Edwin pas dagen na een wedstrijd op een programmaboekjes te voorzien tegen van der Sar in 2011. “Misschien bij zolderkamer geproduceerd en op de een zo laag mogelijke aanschafprijs. hoge uitzondering, zoals tijdens een markt gebracht, omdat de makers op “Op het hoogtepunt telde DPC zo’n Bart Sorgedrager Open Dag of bij de Future Cup,” laat de wedstrijddag zelf ontdekten dat honderd leden,” zegt Ajacied Martin Een nostalgisch plaatje: een programmaboekjesverkoper bij Ajax - FC Utrecht, op 6 april 1986. Brinkhuis desgevraagd optekenen. er geen officieel boekje was uitge- Huizer, de laatste beheerder van het bracht.” Nederlandse online platform. “Vanaf in beslag. Ik werd er ook een beetje nog niet geklonken of er staat al een Piraatprogramma Stadionheft.de werd in 2002 2007 ging het blad online verder en moe van om voor een boekje van een programmaboekje te koop aangebo- Het gemis van een officieel stadion- opgericht met de simpele missie om twee jaar later trok ik de stekker eruit.” Ajaxwedstrijd in de Oekraïne vijftien den. Inclusief verzendkosten heb je er programma wordt rondom Europese alle verzamelaars ter wereld met De charme van programmaboek- euro neer te leggen.” een voor tien euro, terwijl ze bij het wedstrijden door fanatieke suppor- elkaar in contact te brengen. Op die jes zat voor Huizer in het feit dat er Daar raakt Huizer een pijnlijk stadion notabene gratis werden uitge- ters gebruikt om zelf een officieus manier zou iedereen zijn verzame- ‘iets’ was van de wedstrijd die hij had punt. Wie je ook spreekt uit het verza- deeld. piraatprogramma in elkaar te knut- ling met fraaie exemplaren kunnen bezocht. “Laatst was ik met mijn zoon melaarswereldje, de opkomst van vei- Slotwoord is voor John Litster. selen, zoals in 1998. Landskampioen uitbreiden. “Inmiddels hebben we in Israël bij een wedstrijd van Beitar lingsites als Ebay hebben het nostalgi- Heeft de Schotse autoriteit nog enige Ajax bracht zelf geen boekje uit voor elfhonderd leden uit 31 verschillende Jeruzalem. Toen namen we ook een sche gevoel van onderling ruilen geen zalvende woorden voor de gepijnigde de thuisduels in de groepsfase van de landen. Dat bewijst voor mij dat we boekje mee. We kunnen er geen letter goed gedaan, vinden ze. Handelaren verzamelaarsziel van enkele honder- Champions League. Daarom kwa- er goed aan deden hier in 2002 mee van lezen, maar het is een mooi aan- die zich voordoen als verzamelaars den Ajacieden? “Sowieso moet je men creatieve fans voor de duels met te beginnen. Los van ons ledenaantal denken.” draaien goede omzetten. Ruilen legt blijven zoeken naar dat oude ontbre- Olympiakos, FC Porto en Dinamo telt Duitsland een paar duizend ver- Huizer deed uiteindelijk zelfs zijn het veelal af tegen betalen. kende exemplaar. Blijf de boekjes ook Zagreb zelf met een officieuze versie zamelaars,” gokt hij. hele verzameling programmaboek- Pak een willekeurige Europese vooral doorbladeren. Je verzameling is op de proppen. De meeste Bundesligaclubs ver- jes van de hand. “Het kostte me te wedstrijd van Ajax, zoals laatst in een warenhuis aan persoonlijke herin- Dergelijke programma’s – de term kopen programmaboekjes. Alleen veel tijd en het nam erg veel ruimte Jablonec. Het laatste fluitsignaal heeft neringen. Koester dat!”

1970 1980 1990 2000 2010