Pérez Touriño (Páx

Nº 1.150 Pepe Carreiro Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Manifestación Ano XXVII - IV Xeira en Santiago: a dous anos do Prestige FUNDADO EN 1907

(Páx. 2 a 5 1,75 euros

A Coruña: o porto exterior que nunca existiu Pérez Touriño (Páx. 15) ‘Os que non queren La Coruña practican o fundamentalismo’ EE UU: Bo nivel O triunfo hip-hopeiro (Páx. 12 e 13) dos clubs no festival de castidade de Santiago

(Páx. 21) (Páx. 31)

SE HOXE SE PRODUCISE UN NAUFRAXIO COMA O DO PRESTIGE, Galiza sufriría parellas consecuencias. É unha conclusión que ninguén se atreve a negar dous anos despois da catástrofe, porque contamos cos mesmos medios para enfrontala. Unha catás- trofe cuxas dimensións económico-sociais aparecen por moi pouco que se escaravelle na sociedade (o paro medrou na Costa da Morte seis veces máis ca no resto de Galiza, por exemplo). De xeito semellante, o chapapote só está oculto pola propaganda da limpeza total, pero aflora raspando un pouco na area de moitas praias. A limpeza continúa e ponse en dúbida cientificamente o baleirado total do barco. Pero o drama que viviu a sociedade galega tamén serviu para comprobar o pouco que duran as prome- sas: naufragan historicamente nas augas orzamentarias centralistas, cando esvaece a presión popular. Por todo isto, a manifesta- ción do próximo sábado, ás seis da tarde en Compostela, é aínda tan necesaria como aquela maré humana do 1 de decembro do 2002. Nunca Máis segue a ser sinónimo de dignidade.♦

A OLLADA DO DESEXO OBRA FOTOGRÁFICA 1933-1973 Eduardo Blanco Amor

Debate: As prostitutas O DESEXO DE APREIXAR O MUNDO. A obra fotográfica de Blanco Amor non veñen parte dunha intención claramente estética e tamén documental. enganadas

(Páx. 17) PACO VILABARROS PACO Ano XXVII Dous anos despois do Prestige, o litoral galego continúa desprotexido Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11

SILVIA ROZAS GARCêA N¼ 1.150 Galiza non só non está recuperada do impacto producido pola marea negra, senón que non se dan as con- dicións mínimas que eviten unha nova catástrofe. Dende o Prestige até hoxe detectáronse nas nosas costas un mínimo de vinte e seis casos de afundimentos, colisións, vertidos, embarrancamentos de buques e perdas de vidas humanas. A resposta dada dende a Xunta e o Goberno español non é suficiente nin está enfocada ás necesidades de recuperación, rexeneración e desenvolvemento do noso país. Estas son as con- clusións ás que chegou a plataforma Nunca Máis e dan unha idea da indefensión do litoral galego que, pasados dous anos tras o afundimento do Prestige, continúa sen medidas reais de seguridade marítima.

Voluntarios na limpeza de praias no concello de Carnota. PACO VILABARROS

‘No tocante á seguridade non te- centros de almacenamento de re- dimensión non nos quedaría ou- sé Sánchez, a situación de de- non se adoptou ningún plano pa- mos ningún medio máis dos que siduos, lugares de refuxio, máis tro remedio que saír á ría a parar samparo de Galiza. Dous anos ra a loita contra a contaminación, tiñamos daquela. Seguimos sen metros de barreiras oceánicas... o fuel”. Deste xeito explica o despois do afundimento do bu- nin se designaron lugares de re- ter buques anticontaminación, Se acontece outro accidente desa responsábel de Nunca Máis, Xo- que Prestige nas nosas costas Continúa na páxina seguinte

Redacción: Negro, V.M. Vázquez Portomeñe, Pazos, X.M. Eyré Val, Xesús Piñeiro, ÚLTIMA PÁXINA: X.R. Pousa, X.A. Redacción e Administración: Xan Carballa, Manuel Veiga, Horácio A. Gato Soengas, Suso de Toro, Lois Manuel Vilar, Lupe Gómez, Xavier Gaciño, Fran Alonso, Manuel Cidrás. Príncipe 22, baixo. 36202 Vigo. Vixande, César Lorenzo Gil, Mar Barros, Diéguez, Antón Grande, Xavier López, Seoane, Adolfo Boado, Xosé Freire, Apartado 1371. 36200 Vigo Rubén Valverde, Paco Vila Barros Manuel Lugrís, Xosé M. Añel, Marcos Valcárcel, Rodolfo Dacuña, Fotografía: Andrés Panaro, Xosé Marra. Edita: (Fotografía), Perfecto Conde. Manuel Rivas, Carlos Aymerich. Xesús González Gómez, Gonzalo Vilas, Edición Electrónica: Promocións Culturais Galegas S.A. www.anosaterra.com Franck Meyer, Heitor Mera Herbello, Ilustración: Edicións Especiais: SOCIEDADE: X. Vázquez Pintor, Xavier Xosé M. Buxán Bran, Marta Dacosta, Xosé Lois, Pepe Carreiro, Calros Silvar, Consello de Administración: Xosé Enrique Acuña. Queipo, Henrique Harguindey. Teléfonos: Xosé Valiñas, Damián Villalaín, Xerardo Gonzalo Vilas, Suso Sanmartín, REDACCIÓN: PRESIDENTE: Deseño de Maqueta: ECONOMÍA: Manuel Cao, X.F. Pérez Oia, Pardo de Vera, José Viale Moutinho. Ana Pillado Vega, Hermo, Garrincha, 986 433 886 - 222 405. Xosé Fernández Puga. Xoselo Taboada. Xosé García. Uxía e Brais, Roi Cagiao. Fax 986 223 101. VOGAIS: FIN DE SEMANA: Francisco Carballo, PENÍNSULA: G. Nuno de Faria, Manuel ORREO LECTRÓNICO Cesáreo Sánchez Iglesias, Marga Romero, César Varela, Xefe de Publicidade: C E : Coordenación Humor Gráfico: Lombao, Daniel Álvarez, A. Marqués. [email protected] Xosé Mª Dobarro, Manuel Mera, Picho Suárez. Xurxo F. Ledo, Francisco A. Vidal, Carlos Martínez Muñoz Manuel Veiga, Xan Carballa, Miguel MUNDO: Xulio Ríos, Moncho F. Leal, Antón Patiño Regueira, Rudesindo [email protected] ADMINISTRACIÓN, SUBSCRICIÓNS E PUBLICIDADE: Barros e Bieito Alonso. Colaboradores: Gustavo Luca de Tena, Ignacio Soutelo, Irmandade dos Vinhos, Xosé 986 433 830* Xefa de Administración: SECRETARIO: GALIZA: Bieito Iglesias, X.L. Franco Ramonet, Ramón Chao. Miranda. Blanca Costas Imprenta: E.C. C-3 1958. Xan Piñeiro. Grande, Abelardo Vázquez, X.L. Muñoz DEPORTES: Manuel Pampín. Portabales, Martina F. Bañobre, X.C. LECER: Xesús Vaamonde Cid. Subscricións: Depósito Legal: C-963-1977 . Director: Garrido Couceiro, X.M. Sarille, Miguel CULTURA: Ramiro Fonte, Vítor Vaqueiro, Lola Fernández Puga Afonso Eiré López. Barros, Xesús Veiga, M» Pilar Garcia Pilar Pallarés, Carme Vidal, Celso López [email protected] ISSN: 0213-3105. N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Vén da páxina anterior co desexo de reducir posíbeis fuxio. España demandou á socie- consecuencias dun accidente. dade de clasificación do Prestige Son meras directrices, polo tan- (ABS) ante os tribunais nortea- to, non son obrigatorias, de aí A crise do petroleiro, mericanos. Esta demanda conti- que a decisión última correspon- núa en pé, non embargante a efi- da, unicamente, aos estados re- cacia das medidas adoptadas no ceptores. En España a aplicación froito dunha xestión inadecuada ámbito da seguridade marítima da directiva comunitaria concre- queda moi limitada: tase no real decreto 2010/2004, “En cuestións de prevención que establece factores (econó- estamos practicamente no A creación dunha zona de micos, ambientais, tipo de carga, mesmo punto que hai dous protección especial no Atlántico. risco, posible incendio ou explo- anos”, sinala Alba Nogueira Francia, Bélxica, Reino Unido, sión...) a ter en conta á hora de López, profesora de dereito España e Portugal propuxeron á decidir se un buque que está en administrativo na USC. “Aín- Organización Marítima Interna- perigo, se conduce ou non a un da que hai algunhas lixeirísi- cional (OMI) a creación dunha determinado porto. Xulio Xurxo mas melloras, existen cues- zona marítima particularmente Urbina, profesor de Dereito In- tións fundamentais sen resol- sensíbel que cubriría o Atlántico ternacional Público e Relacións ver, que están incluídas en de- occidental (dende Escocia até o Internacionais na Universidade bates moito máis amplos co- sur de Portugal), que en España de Santiago de Compostela, simo son os da privatización de comprendería a costa cantábrica nala que a medida de permitir o medios ou a relación entre os e galega. As medidas procuradas acceso non debería ser arbitraria, poderes públicos”. No caso do eran, en primeiro lugar, a prohi- nin establecerse en función das Prestige producíronse moitos bición nesta zona dos buques circunstancias, senón que debe problemas de xestión que se monocasco de máis de quince haber directivas claras, coas que poderían establecer en tres anos e, en segundo lugar, que os o Director Xeral de Mariña Mer- grandes áreas: buques que naveguen con sus- cante ou por delegación o capi- tancias perigosas teñan que avi- tán marítimo, poidan tomar unha Ausencia de mecanismos de sar con antelación. Na práctica decisión. Ao marxe considérase coordinación. No asunto do real creouse esta zona, pero no outra medida que establece a po- Prestige, o estado creou un ór- tocante ás medidas levadas a ca- sibilidade do acceso do barco. gano para xestionar a crise, bo, só se inclúe a da notificación Trátase da garantía de responsa- tendo en conta exclusivamente previa, pola oposición dalgúns bilidade ilimitada, é dicir, unha as competencias que o estado estados da OMI a prohibir os bu- garantía financeira pola que o ar- ten en materia de salvamento ques monocasco. mador se compromete a cubrir marítimo, sen considerar que a os eventuais danos que puideran pura xestión dun salvamento A ampliación do dispositi- ser causados polo buque. lle corresponde á comunidade vo de separación do tráfico (DST) autónoma, coordinada co esta- Maior control nos portos. de Fisterra. A OMI aprobou que Con do no caso de eventos impor- o coñecido como corredor de Fis- este fin a UE aprobou directivas tantes como o do Prestige. Ta- terra, que constaba de dúas vías, para levar a cabo un mínimo de mén se ignoraron as compe- conte agora con catro: dúas para controis do 25% dos buques que tencias que Galiza ten en ma- buques convencionais e dúas pa- entran nos portos comunitarios. teria de pesca, medio ambien- ra os que transportan sustancias En España esta medida aprobou- te, protección civil, etc. En perigosas, co fin de afastalos da se en xaneiro de 2003. verbas de Nogueira López, “a Preparación de barreiras contra a contaminación. PACO VILABARROS costa. Aínda que esta medida en- crise xestionouse unilateral- Creación de mecanismos de trou en vigor o 1 de xuño de mente coas consabidas conse- co de que, ante un suceso se- Prestige e nós, coa costa que te- coordinación e intercambio de 2004, existen deficiencias no sis- cuencias de desorganización e mellante, volva a producirse mos, carecemos de capacidade información. tema de control marítimo. Deste xeito todos caos. Esa descoordinación se- mercadeo para ver quen se fai de resposta. É a imprevisión ab- os estados da UE poden ter acce- gue estando presente, pois non co botín e que o último que im- soluta, déixase ao azar cousas A modernización da flota so a informacións sobre posíbeis se avanzou na elaboración de porte sexa o medio ambiente, a que son previsibles”. de petroleiros cunha supresión buques perigosos. Con anteriori- estruturas formais para a toma seguridade das persoas, o esta- acelerada dos buques monocas- dade xa se creara a Axencia Eu- de decisións”. do das costas...” Estas conse- Falta de catalogación dos me- co. Antes do Prestige, o tempo ropea de Seguridade Marítima cuencias pódense comprobar dios que hai para facer fronte a máximo permiti- que agora está Privatización dos servizos pú- en sucesos máis recentes: o este tipo de situacións. A Xunta do para que os pe- empezando a ac- blicos. “O Goberno decidiu afundimento do buque Baía, non tiña catalogados cales eran troleiros conti- tuar. que ter unha infraestrutura de onde morreron varios mariñei- os investigadores que traba- nuasen navegan- salvamento marítimo pública ros de Redondela e do Grove, e llaban, por exemplo, cos produ- Posibilidade de do, en función da resultaba demasiado cara”, ex- o do buque que embarrancou tos dispersantes da contamina- establecer san- súa categoría e plica Alba Nogueira. “Xa no en Ribadeo. En ámbolos dous ción ou que estudos oceanográ- cións, de carácter antigüidade, era Plano de Salvamento Marítimo casos non había medios para ficos existían antes desa data e administrativo ou até 2015. A medi- de finais dos anos noventa con- facerlles fronte, polo que hou- que servían para coñecer as co- penal, por verti- da limita estes templaba, por exemplo, a inu- bo que recorrer a empresas es- rrentes e, polo tanto, a dirección dos contaminan- prazos ao 2010. O tilidade de contar con remolca- tranxeiras. que tomaría a marea negra. O tes, accidentais proceso comezou dores parados a maior parte do Alba Nogueira denuncia mesmo acontece co inventario ou deliberados. o 22 de xullo de ano á espera de que houbera al- unha falla de adaptación á so- de medios técnicos. Hoxendía 2003, cando a UE Esta directiva co- gún suceso”. Esta carencia en ciedade de risco na que vivi- mellorouse algo nesa cataloga- aprobou un regu- munitaria non servizos públicos fixo que a mos. “Temos unha costa onde ción do coñecemento científico, lamento comuni- concreta o tipo de negociación que o Ría de Vigo hai numerosos naufraxios e su- porque o decreto da Xunta que tario onde se esta- sancións. Por ou- mantivo co operador do Presti- cesos de distinto tipo e non te- organiza como afrontar estas si- blecía a prohibi- tro lado, a aplica- ge retrasara o rescate do petro- mos material especializado para tuacións alo menos xa prevee ción do acceso a ción de medidas leiro varias horas.“A privatiza- afrontalos. Holanda, que é un que haxa un inventario. “Melló- portos comunita- Xosé Sánchez, Presidente da Aso- penais está prohi- ciación Galega de AA VV. ción dos medios de salvamen- país máis pequeno e con moití- rase na norma pero seguramen- rios de buques bido na zona eco- to é un elemento que continúa simo menos tráfico, ofreceunos te non teñen detectados onde es- monocasco que nómica exclusiva presente, co que se corre o ris- buques de limpeza no caso do tán eses cerebros”.♦ transporten fuel pesado. Este re- (franxa de mar de 200 millas de gulamento comunitario foi des- ancho ao longo da costa), polo pois asumido pola OMI que que, no caso de producirse verqui- aprobou as medidas en decem- dos, as sancións serían adminis- bro de 2003. O obxectivo que se trativas (multas). No caso de bu- procura é a aplicación universal, ques en tránsito, se as autoridades e polo tanto, a supresión definiti- españolas detectan verquidos, te- Manifestación o 13 en Compostela va de petroleiros monocasco. ñen que esperar a que o buque chegue a algún porto para comu- A mobilización do segundo ani- rolterra, o Salnés, Baixo Miño force a seguranza marítima Creación de lugares refu- nicar ao estado receptor o proble- versario do afundimento do pe- ou Carnota, haberá outro tipo con sistemas, instalacións e xio. Dentro da UE aprobouse en ma e que este comece un proceso troleiro parte ás seis da tarde da de actividades reivindicativas. medios Ðque demanda que se 2002 unha directiva para que os contra o buque infractor. Esta di- Alameda compostelá. No prin- Na convocatoria do acto de constrúan nos estaleiros públi- estados establezan planos para rectiva deixa ao estado interme- cipal acto nacional do “Día da Compostela a Plataforma cos galegosÐ, que se apoie aos buques en perigo e designen lu- diario sen capacidade coactiva. Dignidade”, o lema é “Segui- Nunca Máis esixe medidas co- sectores produtivos do mar e gares de refuxio. A OMI aprobou Ademais no caso de portos non mos a esixir solucións e xusti- rrectoras que restablezan a si- que haxa un esforzo investidor ao respecto novas directrices en comunitarios só cabe confiar en za”. O acto concluirá cun con- tuación anterior á catástrofe nos presupostos do Estado que decembro de 2003, procurando que os países correspondentes le- certo. Ademais, nalgunhas co- Ðxa que considera que sempre contemple a excepcionalidade compatibilizar os intereses do varán a cabo o esperado proceso marcas e localidades como Fer- foron moi cativasÐ, que se re- do país tras a marea negra.♦ estado ribeirego cos do buque e contra o buque.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

As medidas de recuperación do litoral inclúen programas de descontaminación dos fondos mariños e de repoboación de es Descenso de capturas nos sectores pesqueiro e marisqueiro

SILVIA ROZAS GARCêA Estanse a detectar perdas produtivas e económicas moi importantes no sector pesqueiro e marisqueiro que teñen que ver coa afección nos ciclos reprodu- tivos e co recrutamento de xu- venís en moitas especies. A baixa captura, polas diversas pato- loxías derivadas da contamina- ción do Prestige, agudizarase aínda máis nos próximos anos.

O responsábel de Pesca do Grupo Parlamentario do BNG, Bieito Lobeira, denunciou hai unhas semanas, que a marea negra do Prestige é a responsábel da reduc- ción en máis de 32.000 toneladas das capturas procedentes da pesca de baixura e do marisqueo a pé nos primeiros nove meses de 2004. Esta diminución supuxo unhas perdas de case 17,5 millóns de euros, que se multiplican nos diversos sectores e subsectores da economía pesqueira galega (co- mercialización, transformación e transporte). Lobeira acusou a Xunta de “mentir e negar” a incidencia do Prestige no nivel de capturas e na alta mortaldade en determinadas zonas co obxecto de “facer crer que o problema es- tá superado” e “minimizar o impacto da marea negra”, até o pun- to de manipular estatísticas: “nas Pose Bermúdez, patrón, e a súa tripulación nos labores de limpeza do fuel a bordo da súa embarcación. PACO VILABARROS estatísticas oficiais da Consellería tembro e outubro estivese pecha- afirma que “a modificación do non amose as análises das mos- cie basicamente asfaltada, de aí de Pesca hai aparencia de que non do o marisqueo a pé en case todo real decreto de indemnizacións tras destes verquidos e considera o descenso de especies adultas. pasou nada despois do Prestige, o litoral ou que o onde se contem- que as súas declaracións impli- Por outra parte non se teñen de feito semella que as capturas e percebe en moitas pla o tema do lu- can “incapacidade para sinalar en conta as outras catástrofes o volume de negocio económico zonas do litoral A marea negra cro cesante e in- que buque puido realizar este acontecidas ao longo da historia. en lonxa van cara arriba. Sen em- non medre, e se cluso un fondo sentinaso”. Segundo esta plata- Hai que considerar un período bargo, se collemos eses mesmos medra teña unha é a responsábel de danos cara ao forma o poder político leva tem- de dez ou vinte anos para falar datos oficiais e separamos, por fixación escasa á futuro é comple- po ocultando a realidade obxec- da recuperación do litoral, sen unha parte, os da flota de altura, rocha, son conse- da reducción tamente insufi- tiva que atravesa o noso país en embargo aquí se da por sentado que loxicamente non está afecta- cuencias da marea en máis de 32.000 ciente porque relación con esta problemática. xa a día de hoxe que non hai nin- da polo Prestige, por outra, as ci- negra. ademais non se A principal medida a tomar é gún problema nas nosas costas. fras das importacións, e queda- Ante este des- toneladas sabe o que vai recoñecer o problema como fei- O cru está a ser depositado mos unicamente coas descargas censo de capturas, pasar nos próxi- to para logo tomar medidas co- nunhas balsas en dous puntos de da flota de baixura e do sector o deputado nadas capturas mos anos. E por rrectoras e normalizadoras. Biei- Cerceda. O representante de marisqueiro, atopámonos con que cionalista alertou procedentes riba se a Xunta to Lobeira indica a necesidade Adega, Alberte Sánchez, consi- efectivamente hai unha baixa im- do consumo de parte da base de de establecer, en primeiro lugar, dera que “o chapapote que se sa- portantísima”. produtos foráneos da pesca de baixura que o que está unha cartografía de toda a plata- cou das praias tería que ir a pa- O problema detectado este como se fosen ga- pasando non ten forma continental galega para rar a un só punto e facer un de- ano non ten que ver cun impacto legos, por exem- e do marisqueo. nada que ver co detectar o fuel sedimentado bai- pósito en condicións, non como directo da marea negra pero si plo a ameixa chir- Prestige pois lo- xo capas de area e a partir de aí están agora, ao aire libre sen cuns efectos derivados do Pres- la de Italia, a né- xicamente eses elaborar un programa de des- ningún tipo de protección máis tige. “O que xa prevíamos da- cora de Irlanda e a navalla chile- cartos non se van inverter niso”. contaminación e rexeneración que unha valla metálica”. quela, estase a cumprir: non só na. Polo tanto, denunciou que as dos fondos mariños. En outubro creouse no seo da ían morrer especies adultas en perdas non son só produtivas se- Rexeneración do medio mariño O seguinte paso sería a posta Comisión de Agricultura e Pesca plena marea negra, senón que nón tamén comerciais. en marcha programas de repobo- do Congreso, unha subcomisión ademais ía significar unha alte- Segundo Lobeira, o goberno Hai escenarios aos que segue ación de determinadas especies, para o seguimento das conse- ración do proceso de reprodu- quere negar calquera tipo de chegando o fuel debido aos tem- sobre todo, da- cuencias deriva- ción unha vez que os hábitats es- vinculación co Prestige porque porais e ás mareas, nos que fai quelas que teñen das do afundi- tán alterados”. senón tería que artellar medidas falla unha nova labor de limpe- máis interese co- Estase a producir mento do Presti- Aínda que a Xunta negue ofi- económicas para os afectados za. As zonas máis afectadas son mercial e que es- ge para coñecer a cialmente estas cuestións, estase a por esta situación. A día de hoxe a praia do Rostro en Fisterra, a tán practicamen- unha mortaldade evolución do im- producir unha mortaldade en todo hai xente que non pode traballar, de Meniño en Muxía e a de Car- te extinguidas, en todo o litoral pacto sobre a o litoral que non ten precedentes, como por exemplo as marisca- nota. O Ministerio de Medio por exemplo, o economía pes- polo menos cuantificados, desta dores a pé do Pindo, Lira, Cor- Ambiente admitiu a través unha lubrigante. que non ten queira e extracti- dimensión. A marea negra do cubión ou Fisterra, e que non te- resposta parlamentaria ao BNG, Nos primei- va das comunida- Prestige é a responsábel de que en ñen ningún tipo de compensa- que unha parte dos vertidos de ros meses cando precedentes. des afectadas, zonas como Corcubión, Cee, Li- ción económica. A versión ofi- fuel que chegaron á costa galega se abriu a veda aportar recomen- ra, O Pindo, Aguiño e A Lanzada cial nega ningunha relación co o pasado mes de agosto puido houbo unha cap- dacións e afron- se rexistre unha mortaldade prac- Prestige, sen embargo se pode ter a súa orixe no vertido do tura grande de peixes adultos tar os problemas creados no sec- ticamente do cen por cen en espe- observar nesa zona, que aínda Prestige. Descarta que a totali- que marcharon da contamina- tor polos verquidos do Prestige. cies como o berberecho, a amei- hai fuel nas rochas. Dende a pla- dade do fuel teña relación co ción. Cando esa contaminación Para Adega esta subcomisión “é xa, a navalla, o percebe e a me- taforma Nunca Máis requírense Prestige, xa que afirma que a se asentou nos fondos eses pei- un lavado de cara. Non existe xinlla. Tamén é causante da debida Xunta e do Goberno central maioría deste hidrocarburo po- xes volveron, abriuse a veda e moita vontade de remexer nos lidade biolóxica en zonas nas que medios económicos e partidas dería ter a súa orixe nunha lim- houbo capturas importantes. O pormenores da catástrofe”. Ade- non chegou a entrar o fuel, caso concretas nos orzamentos para peza de sentinas dalgún buque problema é que o desove das es- mais denuncia que continúe sen da ría de Pontevedra, onde morre que os sectores productivos vol- “que naquelas datas tramitara pecies tense producido sobre haber un plano de emerxencia de o 80% da produción da ameixa. O van a dinamizar a súa vida eco- preto das costas galegas”. Nunca uns fondos sen ningún substrato ningunha índole, o que provocou feito de que entre os meses de se- nómica. Neste senso Lobeira Máis denuncia que o Goberno alimenticio, sobre unha superfi- que a Consellería de Medio Am- N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII ión dos fondos mariños e de repoboación de especies en perigo pesqueiro e marisqueiro

biente acudise ao plano de lim- ou co importe das reclama- peza da asociación ecoloxista cións, por moi fundamentadas por non contar a cun plano pro- que estas poidan estar. pio. As medidas que esta aso- Os relatores insisten en que ciación propón pasan por un a valoración económica complí- cambio na política enerxética. case extraordinariamente cando “As Administracións públicas se inclúen os danos non comer- téñense que decantar aberta- ciais, tornándose case imposíbel mente por unha política alterna- cando algún dos recursos afec- tiva e considerar a enerxía solar tados desaparece para sempre como a posíbel sucesora do pe- ou non pode ser recuperado, pe- tróleo”. ro a inclusión deste tipo de da- Dado que o Goberno non nos na compensación esixíbel quere facer un estudio en condi- aos responsábeis dunha catás- cións dos efectos socioeconó- trofe constitúe, xunto cos lími- Limpeza dun pato negro (Melanita nigra) afectado polo vertido do Prestige.2 micos e medioambientais na tes de indemnización, a princi- costa galega, Adega encargou- pal diferenza entre o sistema de lle esta labor á USC, estudo que compensación deseñado nos Es- está en proceso de elaboración. tados Unidos e o que se deriva O fuel matou dos acordos adoitados no seo da Valoración económica OMI, vixentes no Estado espa- ñol e na Unión Europea. duascentas mil aves Os economistas M. L. Chas Dado que o marco xurídico Amil e E. Nogueira Moure ex- estatal e comunitario non é pro- S.R.G. e outro máis pequeno que actúa mero de teléfono de contacto, pa- plicaron no seu relatorio So- picio para a compensación de O grupo de investigación da Ofi- como un arao loro”. A intención ra que aquel que atope un destes brevivir ao Prestige: Prexudi- todos os danos provocados pola cina de Medio Ambiente da Uni- era controlar cantos se recupera- bloques o comunique e se poida cados, suxeitos responsábeis e marea negra do Prestige, Chas versidade de Vigo dirixido por Ig- ban e en que lugares e así, por coñecer o alcance da catástrofe. danos resarcíbeis, na USC en Amil e Nogueira Moure pensan nacio Munilla, realizou un expe- analoxía, facer unha estimación A experiencia baséase en xullo deste ano, os fundamentos que os economistas deberían fa- rimento para determinar a canti- da cifra total de aves mortas por iniciativas levadas a cabo con das técnicas de valoración eco- cer un esforzo pedagóxico para dade total de aves que morreron efecto directo do petróleo. En anterioridade en áreas afectadas nómica que se están a aplicar que os lexisladores compren- trala catástrofe do Prestige. Os función dos bloques que recu- por catástrofes semellantes co- para a valoración dos danos dan, en primeiro termo a impor- únicos datos cos que se contaban peremos e dos cadáveres das mo a do Exxon Valdez. “Estas provocados polas mareas ne- tancia de incorporar o concepto eran os das aves recollidas (vinte aves atopados até o momento, informacións previas completá- gras. do Valor Econó- mil, nos catro meses que seguiron poderemos estimar o total de molas con outros experimentos O Fondo In- mico Total no ao afundimento), pero sospeita- exemplares afectados pola ma- desenvolvidos pola propia Uni- ternacional de A falla de acordos noso ordena- ban que este número era só unha rea”. O deseño do experimento versidade, nos que se compara- Danos debidos á mento, definido fracción do total. O obxectivo é contemplaba a situación dos blo- ban os comportamentos de va- Contaminación metodolóxicos como a suma cuantificar a mortaldade causada ques en tres liñas perpendicula- rios madeiros co dos cadáveres por Hidrocar- dos valores de polo fuel, estimando a proporción res, dende a costa até a franxa de araos e arao loro”. buros (FIDAC supón a escusa uso (derivados dos animais que perecen en alta continental, até completar un to- Os resultados obtidos léva- 1992) non reco- perfecta para que dunha utiliza- mar e os que chegan ás costas. tal de nove disposicións. “Para nos a pensar que morrerían en ñece danos que ción directa dos Neste proxecto tamén participan distribuír estes bloques contamos torno a duascentas mil aves di- non sexan cuan- nunca se realicen recursos natu- o profesor Alberto Velando, o in- coa axuda de varios helicópteros, rectamente nos días da marea tificábeis en ter- rais) e de non vestigador Pep Arcos, do Instituto cedidos pola Consellería de Me- negra. A porcentaxe varía moi- mos monetarios, estudos completos uso (os que os Mediterráneo de Estudos Avanza- dio Ambiente. A pauta a seguir to dependendo do lugar, sendo que non teñan de valoración individuos obte- dos (CSIC-UIB) e Patricia Le- foi deixar caer os bloques a 5, 10 Corrubedo a zona de recupera- unha vincula- ñen sen que me- yenda, alumna de Ciencias. e 20 millas, para que o experi- ción máis baixa. ción probada económica die ningún tipo O experimento consistiu en mento fose representativo”. To- Trátase dun traballo de me- coa orixe dos de relación físi- botar mar adentro centos de tacos dos os bloques levan unha placa ses que dirixiu o grupo de in- verquidos e un- dos danos. ca), e en segun- de madeira simulando os cadáve- de plástico con varios códigos (A vestigación a un seguinte pro- ha relación de do lugar para res das dúas especies de aves. ou F seguido de tres números) xecto que está tendo lugar e que causalidade coa que se produzan “Hai dous tipos de bloques, un que identifica o lugar e a data nos pretende determinar os efectos contaminación. É dicir, com- os cambios normativos necesa- máis grande, que simula un arao que se botaron ao mar e un nú- indirectos sobre o ecosistema.♦ prende unicamente danos co- rios co fin de que os xuíces e tri- merciais directos e o custe con- bunais dispoñan dos instrumen- siderado razoábel das medidas tos legais que lles permitan im- de prevención, limpeza e res- por aos responsábeis da conta- A Unesco valida o estudo na súa páxina web tauración, omitindo a cuantifi- minación a reparación total dos cación da reducción da oferta danos. Só deste xeito o principio de bens e servizos ambientais comunitario de“quen contamina Eco da investigación científica durante o período que vai dende paga” cobrará verdadeira efecti- o comezo da contaminación até vidade, e os operadores petrolí- que se acade un estado de re- feros encontrarán no marco xu- do ‘baleirado’ do Prestige cursos equiparábel ao punto de rídico os estímulos necesarios partida e ignorando por compara operar os seus buques da R.V.A. Prestige nas profundidades do critos e electrónicos que deron a pleto as perdas de ben estar que maneira máis segura posíbel. A investigación que publicou A Océano Atlántico. O Instituto de coñecer a información foron non se derivan dunha utiliza- A pesar do elevado custe Nosa Terra a pasada semana, ela- Ciencias Mariñas de Barcelona Dietages Zeitung, ARD text e a ción directa ou indirecta dos re- dos estudos que empregan téc- borada por científicos do Ciemat, tamén lle confire a máxima cre- publicación da asociación eco- cursos poluidos, dando lugar a nicas de non mercado para a es- do Csic e da Universidade de dibilidade ao redactado polo loxista Greenpeace, que naquel unha clara subestimación do timación do valor económico Pensylvania que afirma que nas equipo dirixido polo científico país ten unha gran difusión. Nal- custe social total da marea ne- do dano total causado por mare- adegas do Prestige aínda fican José Luís de Pablos e ten a dis- gúns destes medios afírmase gra. as negras, son precisamente si- entre 16.000 e 23.000 toneladas posición dos internautas o artigo. que “o equipo de De Pablos dá A falla de acordos metodo- nistros como do Prestige, que de fuel, logrou unha importante Pola súa banda, Alemaña e resposta con esta investigación a lóxicos supón a escusa perfecta entrou directamente na lista das repercusión entre a comunidade Austria foron os países onde onde se atopan as 20.000 tonela- para que nunca se realicen estu- mareas negras máis grandes do científica e en medios de comu- máis repercusión acadou a in- das de fuel polas que preguntou dos completos de valoración mundo, os que xustifican a uti- nicación centroeuropeos. O Cen- vestigación. A prestixiosa canle o Parlamento Europeo en marzo económica dos danos totais e lización deste tipo de técnicas. tro Europeo de Información Ma- de televisión que emite nos dos do 2004”, en alusión a unha das para que sempre se acaben fi- Polo tanto, deberían realizarse riña, Ciencia e Tecnoloxía ten a países, ORF News, foi un dos demandas do informe Stercks. xando as indemnizacións en estudos específicos de xeito investigación pendurada na súa primeiros medios en facerse No Estado español o único función das negociacións e que, como xa acontecera co Ex- páxina electrónica. Do mesmo eco dos datos achegados polos gran medio que recolleu a inves- acordos que teñen que ver coa xon Valdez nos EE.UU., o caso xeito, a páxina de oceoanografía científicos do Ciemat, que tigación foi o diario El Mundo. forza de cada unha das partes e do Prestige se converta na re- da Unesco reproduce na súa tota- cuestionan as cifras que ofrece Sorprende tamén que un dos pe- coa presión política que exer- ferencia europea en valoración lidade o artigo científico publica- Repsol. Os xornais austriacos riódicos onde máis espazo se lle cen os respectivos gobernos de danos procedentes da contado na revista Scientia Marina, ti- Kurier e Der Standard tamén adicou foi o Costablanca News, que co verdadeiro dano causado minación mariña.♦ tulado Valoración do comporta- reproduciron a noticia. un diario feito para os estranxei- mento do fuel nos tanques do En Alemaña, os medios es- ros da área do Levante. ♦ Ano XXVII Vivimos no mellor dos mundos posíbeis” O muro de ferro Felipe González CAMILO NOGUEIRA Palestina vive sometida a un apartheid doroso, ampliado nos últimos tempos por un muro. O autor relata a súa experiencia vivida nunha recente visita de europarlamentarios. Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 vi Shalaim, xudeu nacido en Bag- atravesar un país dividido por 60 check ocupación do seu territorio por centos de mi- dad, criado en Israel e profesor en points nos que mulleres e homes, vellos e les de colonos israelís procedentes do extran- N¼ 1.150 AOxford, no libro O muro de ferro re- mozos son humillados por soldados do xeiro, que reciben do seu goberno extraordi- aliza unha dura crítica da política de Israel exército israelí de ocupación. Son desviados narias axudas financieras para construíren contra os árabes desde 1948. Unha política por estradas secundarias, tardando horas en asentamentos Ðvilas e barrios modernos con fundamentada no levantamento dun muro percorridos directos de minutos, encontran- toda clase de servizos– protexidos polo exér- Din que chega de ferro militar destinado a quitarlles aos do 700 atrancos en 6.000 km2. En Qalqilia, cito, podendo viaxar sen obstáculos en terri- palestinos toda esperanza de librarse da co- con 43.000 habitantes, o Muro que rodea to- torio palestino por autoestradas prohibidas Bush. Pero, non lonización israelí, “sen prestarlles atención da a cidade converte todos os seus habitan- aos palestinos. estaba xa? Din que aos sentimentos dos nativos”. Detense estes en prisioneiros. Alí, e particularmente en A misión do Parlamento Europeo tiña pecialmente na personalidade de Ariel Sha- Xerusalén, Betania ou Abu Dis, o Muro non previsto ver a Arafat no medio da estancia de hai que respectalo, ron, describíndoo como un decidido parti- separa israelís de palestinos, senón os pales- cinco días en Palestina e Israel. Mais o día ten a lexitimidade dario da “utilizacion da forza para solucio- tinos entre si. que chegaba a Tel Aviv, el partía, doente, vía nar problemas políticos”, que pratica unha Son millóns os palestinos que sofren esta Anman cara a París, protexido por Francia. dos votos. Ou seña “salvaxe brutalidade contra os civís árabes” situación: en Cisxordania e Gaza 4 millóns, Tres días antes, Sharon inauguraba unha no- que xa saben: nada desde a invasión do Líbano hai vinte e dous medio millón en Xerusalen. 1,3 millóns son va terminal do aeroporto de Tel Aviv. A pren- anos. cidadáns baixo sospeita en Israel. En Gaza, sa israelí salientaba que custara 1.000 mi- de pintar nas portas Hoxe, como no século pasado, a política están absolutamente illados 1,5 millóns, pa- llóns de dólares, sendo “unha das máis avan- israelí do muro de ferro está baseada, segun- decendo especialmente o castigo colectivo zadas de Europa (sic)”. dos cuartos de baño: do Shalaim, ”no deseño do Likud do Gran do exército de Israel. O presidente Arafat foi Sharon asistía a ese acto mentres a pobre- Bush cabrón. Nada Israel”, na consideración dos palestinos co- vítima dun cruel asedio na Muqata en Rama- za, o desemprego e os castigos colectivos son mo terroristas; na negación dos seus dereitos llah; a prisón acabou por esgotarlle a resis- o dia a dia para unha poboación que sofre un de películas de nacionais; nun recorrente e cruel desprezo tencia física que lle quedaba. cruel apartheid. 8000 prisioneiros políticos Moore, nin de da lei e da opinión pública internacionais, Os palestinos teñen amais que soportar a desesperan nas cadeas de Israel. Secuestrado das Nacións Unidas e das normas de com- autores críticos. Se portamento civilizado; na vontade de “asasi- Xosé Lois vostede é un nar un numero cada vez maior de palestinos até conseguir a súa rendición”, na creación demócrata dun “reinado de terror” “para deter a marcha cara ao autogoberno e a independencia e a respectuoso, xa está creación dun Estado palestino”; na idea de indo á tenda de matar a Arafat. Hai dous anos, Shalaim escribiu que “non é a paz o que procura Sha- vídeos a pedir o pack ron cos palestinos, senón a súa rendición e de Stallone. expulsión”, procurando “eliminar o que queda dos acordos de Oslo, completar a recon- quista dos territorios, derrocar a Autoridade Palestina, reducir e humillar os seus líderes e reemprazar a Iasir Arafat por un dirixente colaboracionista”. Todas esas posicións de Sharon concor- Situación do PP. dan co aprezado en Palestina e Israel pola Abonda con ver o riso mision de deputados europeos encabezados pola italiana Luisa Morgantini, na que fun de orella a orella de convidado a participar, continuando a que re- Baltar nas fotos, alizaramos en Ienin, Abu Dis e Xerusalén hai dous anos. paseando por tras Os palestinos viven nunha prisón colec- dun Palmou con cara tiva. Dentro do seu país, para traballaren, iren ás escolas e os hospitais, teñen que de que lle proe o Continúa na páxina seguinte gañote. Cartas Manuel María Desde a asociación cultural sempre na memoria, que garda- del sexo de los ángeles”. Maislibros estamos seguros que mos para sempre no corazón.♦ Como a miña intención fora a Está de moda a en Pontevedra cumprimos un desexo seu: de non ceder na defensa de leis diadema nos homes. “Compre loitar contra o silencio; MERCEDES VÁZQUEZ de rango superior emanadas de- Era acto de Xustiza facerlle unha é preciso, urxente e necesario (PONTEVEDRA) mocraticamente e conforme a Certo que para iso homenaxe a Manuel María, por rematar co silencio dunha vez, dereito, das Cortes Españolas e iso foi tan fácil que acudírades á recobrar as palabras Galego do Parlamento galego, sucesiva- hai que ter pelo. nosa convocatoria do pasado 4 unha mente aprobadas en senllos rede novembro en Pontevedra, por a na Garda Civil ferendos, respectivamente polos que cando falamos de facer país unha, españois e os galegos, aplicáron- el está con nós, sempre por dian- facer con elas proclamas e Un ten que se poñer ledo ao con- me o “Reglamento Militar de te…cando falamos dos bos e xe- cancións, templar como membros da Gar- Régimen Interno de la Guardia nerosos, el acode ao noso pensa- primaveiras de soños e de da Civil usan o idioma galego Civil”. E abofé que o aplicaron! Quitan os letreiros mento…se convocamos á me- espranzas, cando son entrevistados nas di- Dende o A até o Z. das rebaixas de verán moria sonora a súa cálida e fer- coiteladas de luz, versas televisións. Parabéns! O Cos mesmos alicerces, tamén mosa voz nos envolve e anima. voz verdadeira que xa me impacta un pouco lembro o daquela fachendoso e os parasoles. O Fomos moitos os que puxemos a que obrigue camiñar á nosa máis é que o Comandante Her- Comandante Xosé Luís Ulla Re- nosa voz á súa disposición, foron patria.” mida da Garda Civil de Tráfico ga, que apoltronado no seu des- mesmo escaparatista bastantes os que se abstiveron Agradecémoslle á galería que falou o 20 de outubro na pacho dirixíase a min. coloca os letreiros de voluntariamente por non prolon- Sargadelos a súa atención até TVE-Galicia, vén ser o mesmo (Eu na ordenada posición mi- gar demasiado o acto. ben entrada a noite, como tamén que hai uns anos, ante a miña ar- litar de firmes) nun ton, digamos rebaixas de nadal, ás Grazas desde aquí a todas as agradecemos ese emotivo, espe- gumentación de que o uso do ga- entre ameazante e chulesco. “A árbores con adornos asociacións representadas, que cial e inesquecíbel remate musi- lego nas diversas administra- usted después de esto sólo le veo foron moitas; ás autoridades que cal no que todos participamos. cións públicas o amparaba pola dos caminos: el primero, camino e os renos. É o bo do quixeron participar con nós do Para nós foi un privilexio contri- Constitución, o Estatuto e a Lei de la calle; y el segundo, hacia el capitalismo: todos os acto e a todas as persoas que des- buír á existencia deste acto por de Normalización Lingüística, País Vasco. Así que, ¡decídase!” de distintos ámbitos e como indi- que sentimos que vai ser deses dicíame e ordenábame tallante- O que nunca crería, se non días son festa. vidualidades asistiron. momentos que gardamos para mente que iso “era como hablar chego a velo cos meus ollos, sería N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Vén da páxina anterior Na conciencia destas realidades, nas socieda- Sharon mira para os EE UU. El e os seus ins- Cumpre sesenta e Maruan Barguti polos ocupantes no interior des palestina e israelí multiplícanse accións piraron mesmo a estratexia bélica preventiva de Palestina, a súa muller non puido visitalo de recoñecemento mútuo: os Acordos de e unilateral, fundamentalista, de George nove Alain Delon. nunca na prisón na que malvive desde hai Xenebra; a Iniciativa Nacional Palestina; os Bush, que chegou dividir pola metade o seu Hai pouco fixo os tres anos. oficiais mozos e soldados de Israel que re- propio país. A política seguida por Arafat e a Israel, que se pretende europeo e mantén xeitan a participación na ocupación; as mu- OLP, con erros, dificuldades e incertezas, setenta Brigitte un acordo de asociación coa UE no que se lleres pola paz; as familias de ambos os lados pretende a construción dunha nación política esixe respecto polos dereitos humanos, man- con mortos na guerra e nos atentados unidas palestina laica, allea ao todo fundamentalis- Bardot. Pasou tén pechados millóns de palestinos. Con Ara- na súa memoria; a Universidade Bir Zeit en mo. Aceptaron xa en 1988 a solución dos desapercibido. Os fat en París, Sharon felicitábase pola termi- Ramala. No mesmo Israel medra un move- dous estados. Saben que o seu futuro está na nación dos primeiros 210 km dos 832 dunha mento civilizador contra a militarización de- asociación con Europa. europeístas van ao barreira que, adentrándose sistematicamente rivada da ocupación. Na paz, este é o futuro que lles cómpre a cine a ver a Richard en Cisxordania e confiscando terras palesti- Desde a ideoloxía da guerra, o Israel de ambos os estados.♦ nas, ten previsto dobrar a extensión da Liña Gere. Votar si á Verde de separación de 1967. GONZALO Constitución Europea O goberno israelí, o principal culpábel, négase a recoñecer que a ocupación é a cau- debería significar sa primeira da espiral de violencia que sofren as dúas sociedades. Unha violencia que non estar do lado de ten máis solución que a retirada israelí de Pa- Delon en Gitano e lestina, de tal maneira que a mesma garantía da existencia e da seguranza de Israel pasa non dos heroes polo recoñece- marxinais do Bronx. mento dun Esta- do palestino ple- garantía namente sobera- ‘A no. A realidade da existencia e demográfica revela por si mes- da seguranza Moita festa ma a imposibili- dade de que Isra- de Israel democrática ante a el poida ocupar pasa polo película de El Lobo, o de forma permanente os territo- recoñecemento infiltrado na ETA. O rios palestinos. Sen contar os ca- dun Estado tal Lobo era un policía tro millóns de re- palestino franquista que fuxiados noutros estados, os pales- plenamente traballou para a tinos son hoxe ditadura, cos seis millóns. Ca- soberano” da muller pales- expeditivos métodos tina ten como que lle eran propios. media seis fillos. A poboación de Por esta regra faranlle menos de 17 anos atinxe xa o unha homenaxe ao 52%, anunciando a explosión demográfica comisario Conesa, a do próximo futuro. Entretanto, só 4,7 millóns son cidadáns israelís non árabes. Billy el Niño e, se Contra esta realidade, as accións do go- cadra, mesmo a berno de Sharon está dirixidas a evitar a cre- ación dun Estado palestino, a facelo inviábel Millán Astray e á esnaquizando Palestina en varios bantustáns, quinta columna? comezando por Gaza. De maneira irrespon- sábel e criminal, quere destruír o soño da liberdade da nación palestina. Preténdeo contra toda razón porque a existencia de dous estados é a única alternativa posíbel para os is- raelís: un único Estado laico tería inevitabel- mente maioría palestina e suporía a elimina- Este 2004 fixo 25 ción do carácter xudeu do Estado de Israel. anos da morte de Seoane, Celso Emilio

Correo electrónico: [email protected] Ferreiro e Blanco Amor. Tres ver aquel capitán, (do cal era eu te de conciencia padecen. existe esa preocupación esaxera- te no feito de publicar informa- subordinado en Lugo acabado de É sorprendente comprobar da. Sempre se sabe o que pode cións? Se un analiza as informa- maxestuosas saír da Academia, con moito cari- que, a pesar da presenza destes e pasar en determinadas circuns- cións do Prestige a esta parte bandeiras. Lembrouse ño) convertido en xeneral. Refíro- outros elementos surreais, a Gar- tancias, igual que pode pasar nun axeitadamente, darase conta, se me a José Luís García Sánchez. da Civil segue a funcionar.♦ coche, pero ninguén deixa de non é papanatas, que unha das tei- oportunamente neste Por suposto, na Garda Civil hai viaxar en automóbil por iso. mas deste xornal foi a de desmo- xornal. Houbo algúns xefes moi cualificados, tanto no RICARDO DEUS Quero dicir que o alarmismo bilizar a sociedade. Que eu saiba, eido humano como no profesio- (CARBALLO) social e o da prensa non benefi- as informacións se queren ter pe- actos, poucos, nal; só que ás veces son os máis cian a ninguén e o medo tampou- so, perseguirían o contrario, a insuficientes. Eran lacaios ao partido político de tur- Contra o alarmismo co. O demais xa o temos claro. mobilización. É La Voz un poder no os que reciben o xeneralato en fáctico sen relación social que exiliados, non se Consello de Ministros ao xeito. Son muller e teño vinte e dous VANESSA PATOS canxea as informacións por con- Claro que tamén cavilo que anos. Vivo en Vigo e fálase moi- (VIGO) venios? Como pode defender os leva. cousas como estas non son máis to nos periódicos de Sara Alon- intereses de Galiza se non aposta ca unha pequena parte do miste- so, a rapaza que apareceu morta. O poder de ‘La Voz’ pola autoorganización dos gale- rio da condición humana. Doutra Quero chamar a atención do sus- gos e apoia sepre as opcións máis banda, non vou relatar todo o da- to que parecen ter os maiores Leo sorprendido as análises do estatais. Recordarlle tamén a San- no que me fixeron, cómpre saber con estes temas. Podo dicir que editor e propietario de La Voz de tiago Rei, por se non se lembra, esquencer. Tan só manifestar que entre nós, a xente moza, non Galicia (artigo e reseña dunha que o seu xornal foi un dos im- Os pensadores estes xefes (e outros que non conferencia). Segundo Santiago pulsores da emigración galega máis repetitivos son os menciono para economizar) “ju- Rei, o Plano Galicia é consecuen- cando pasou a ser sociedade anó- raron por Dios” como testemu- Os textos enviados a esta sección non cia das informacións do seu xor- nima. É isto defender a Galiza? que máis contenta deben sobrepasar as 45 liñas. nal. Leo todos os días a informa- ñas en diversos procedementos Estarán identificados co nome, E Castrelos, Belesar, Meirama, teñen a parroquia. A que eles mesmos iniciaron na mi- enderezo, documento de identidade e ción do seu xornal e se un tras- Xove, Baldaio... a Celulosa...? ña contra. Se xuraron como cren- asinados. cende os titulares dase conta de Hablame del mar, marinero...♦ xente só apreza as tes, supoño que serán recompen- A Nosa Terra resérvase o dereito de que o Plano Galicia non se cum- publicación e resume. novidades nos sados pola súa fe. Se o fixeron en Non se mantén correspondencia sobre priu. Onde está logo o poder de ROBERTO PEREIRA conciencia, eles saberán que cas- orixinais non solicitados. La Voz? Onde reside? Unicamen- (A CORUÑA) deterxentes.♦ Ano XXVII

Sheriff

BIEITO IGLESIAS

sí é que en Europa se comprende mal a idiosincrasia da América profunda, onde non rin os chistes de Woody AAllen. Eu mesmo levei un desengano co fracaso de Kerry, compensado, na propia noite electoral, cun golazo de Dinho Gaú- cho. Tralo braquinazo de esquerda que arrebollou ao Milan, pensei contra min: máis se perdeu na Guerra de Cuba e viñeron cantando. O sucedido en USA revela trazos pasadistas: individua- Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 lismo, relixión puritana e delirio de grande potencia; mais presenta ingredientes de adoecida actualidade: as masas democráticas refugan a hierarquía intelectual (a un candidato que fala francés, a

N¼ 1.150 un Partido Demócrata de peraltas liberais) e só aceptan a hexemo- nía do mercado. Demandan, de paso, que as adulen, que as gober- ne un tipo lixeiramente máis burro que a media pero rico porco. Aquí entre nós, na Nebraska en que nos toca vivir –malia que un- hos lle chamen Galiza, aqueloutros Galicia e os afiadores do bara- llete Galleira–, tamén odian as camadas populares aos profesores, Tom Wolfe. LPO / El Mundo (8-11-04) un día destes serán perseguidos e esgazados polas bacantes crude- lísimas de Tracia (a envexa, a ignorancia autocompracida). Acó, Bush e os militantes de esquerda e nacionalistas recrútanse a partir de certo nivel de estudos e renda, talmente como aló, no Ultramar; os intelectuais en tanto que os poverettos e pobres de espírito idolatran o teléfono celular, a roupa de Zara, a lingua de Paco Vázquez (que O escritor norteamericano garante que un non é un bicho do monte, que permite ascender de Tom Wolfe, autor de Afo- clase sen dar golpe nin posuír talentos) e as obras de Fraga. Sobre gueira das vaidades, búrla- o mecanismo de votación ianqui: gustaríame elixir en conxunto se en El Mundo (8 de no- presidente, xuíz, fiscal e comisario, aínda que o reconto se encere- vembro) dos que agardaban llase. Esixo votar polo sheriff.♦ un triunfo de John Kerry. “Agora pensan que o ceo lles caeu enriba. Non teño O blog do rumbar outro remedio que rir. MANUEL RIVAS Lémbranme a Pauline Ka- el, a crítica de cinema, que dixo: ‘non sei como gañou Reagan; non coñezo a nin- A deconstrución guén que o votase’. A frase converteuse nun clásico e reflecte a reacción dos in- nacional telectuais de Nova York nestes intres. Preciso ad- vertir que, neste contexto, roba do poder dos números é que a censura anda agora obsesiona- a miña definición de inte- da coas porcentaxes e cara a aí dirixe a tralla do silencio. A tarefa lectual é o que se adoita Visións contrapostas sobre unha moza morta. Pdo heroe moderno, como ese xornalista exemplar, Luís Quintas, atopar nesta cidade: non se O caso de Deborah Fernández Cervera, moza viguesa que redactor da TVG, e non “bicar o látego” e defender as porcentaxes de trata de persoas con gran- apareceu morta o pasado ano, dera lugar a unha sensaciona- verdade. E así o vén de facer, dando a cara para que lla rompan, honran- des coñecementos intelec- lista campaña de prensa, a pesar de que pronto se demostrou do a profesión. Da súa información sobre a evolución do desemprego, tuais senón máis ben de al- que non sofrira violencia. Este ano, a morte de Sara Alonso, xustamente raparon a porcentaxe de paro. Das informacións sobre a sa- go así como vendedores de na mesma cidade, está a dar pé a moi diferentes interpreta- nidade galega mutilan as listas de espera. E así. Isto é o que se chama un automóbiles, persoas que cións como se mostra nas portadas que reproducimos neste proceso de deconstrución nacional! asimilan novas remesas de número correspondentes a El Correo Gallego (5 de novem- Os ágrafos. Dous anos despois do afundimento do Prestige, algo ideas e logo revéndenas”.♦ bro) e a La Voz de Galicia (8 de novembro).♦ que chama a atención é que por parte da Xunta, da administración galega, non se produciu ningún documento serio sobre o sucedido, consecuencias e previsións de futuro. Ademais de libros e monográficos de medios de comunicación, existen magníficos traballos como o impul- Crítica das dun pixas arrogante que ten elas, que Kerry ia gañar as sado polo goberno asturiano, o informe Sterckx ou De l’accident a la máis cartos que o votante eleccións. Elvira Lindo catàstrofe, realizado en Catalunya polo avogado, historiador e capitán da caricaturas de Bush, vive en Manhat- quéixase desta imaxe. Falta Mariña Mercante Juan Zamora Terrés. Por citar tres pezas feitas a tan e pasa o día a mercar en que se queixe tamén dos conciencia. O único documento que esgrime a Xunta é o chamado dos votantes tendas do Soho, onde so que relacionan os votantes Plano Galicia, que é, en realidade, unha auto-denuncia sobre os anos mercan os caralavadas que de Bush cos marulos e dos perdidos. A dereita galega é ágrafa. Mesmo Fraga, que producía un Elvira Lindo critica en El pagan camisolas ao triple madrileños, supostamente Espasa por día, deixou de escribir, convencido xa definitivamente de País (10 de novembro) a de prezo, len ademais o ilustrados, que relacionan que o poder está nos números, como demostrou a Carpetiña de Cuíña. caricaturización dos votan- New York Times para que os galegos coa boina, as es- Non se trata de incultura política, senón máis ben de superstición. Non tes de Kerry que sería a ♦ lle conten mentiras, entre caleiras e outros tópicos. poñer nada por escrito. Iso si que é unha medida de seguranza! SANTY GUTIÉRREZ / El Progreso, 6 de novembro do 2004 O sexto sentido. Unha cousa que sempre pensei que existía, á par do sentido común, era o sentido do ridículo. Sobre todo, o sentido do ridículo histórico. De pequeno, cando oía esa expresión na boca dunha miña tía modista e aristotélica, “Non fagas o ridículo!”, pensaba que era iso, o non facer o ridículo, o que de verdade distinguía o ser humano. Calquera pode facer un día o ridículo (“Errar é humano...”) mais o sorprendente é comprobar que hai xente, precisamente a máis preocupada polo seu lugar na historia, que non ten medida do ridículo histórico (“...perseverar é diabólico”). —Padre Verdín, véxoo a vostede co gorro colorado e cunha tea. —Falta fai que estoupe o trono gordo! E esta conversa a lume de biqueira veño de oíla a carón da igrexa ou lina n’O ‘ruedo’ ibérico de Valle Inclán? O domingo prendo a radio e escoito o noticiario. A nova principal trata de Rouco contra “os exce- sos do progreso”. Era a radio ou outro trazo a chisqueiro de Valle? “A xente nea reza trisaxios pola salvación de España”. Obrigado á miña tía Amparo, a modista, que un día nos adoutrinou contra o ridículo. O bang-bang. Unha mostra de amor á música popular nacida nos Estados Unidos. Así presenta A foreign sound, a súa última obra, Caetano Veloso, que é como un ritual homeopático: cada canción equivale a unha víscera. Comparto con este trobeiro admirado a querencia pop-americana. Admirábel Veloso pola banda musical e pola escrita. Mesmo ten o don de facer rir nun limiar no que xoga coa semellanza entre big-bang e bang- bang, ben rematada coa piada do seu amigo Zé Miguel Wisnik: “Se tudo começou no Big Bang só podía acabar no Big Mac”. Aínda que á fin fai cantar os dentes cando recorda o que di o personaxe central de Grande Sertão de Guimarães Rosa: “E Deus, se vier, que venha armado”. E eu que sempre imaxinei a Deus cunha mangueira de bombeiro!♦ Latexos N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII Vázquez O presidente segue cos seus planos e Mariano salva a cara en Madrid & Touriño Os pactos secretos de Fraga e Raxoi X.L. FRANCO GRANDE A. EIRÉ na Galiza”, coméntanos un ex alquera cousa se pode No “PP non hai crise” so está membro da comisión executiva agardar de Francisco cada vez está máis dividido. do PP. Explicaríase así a teima CVázquez e ningunha Xesús Palmou é un secretario contra Palmou. nos debe estrañar. Pero a acti- xeral interino, como el mesmo Pero o secretario xeral “inte- tude de Emilio Pérez Touriño recoñece. Fraga perdeu a con- rino” como el mesmo recoñece diante da saída daquel no fianza en cinco conselleiros do en varias entrevistas, xa non era tocante á denominación Goberno. Mariano Raxoi ce- un perigo ao perder todos os po- oficial da cidade coruñesa, deu ante Fraga prara presen- deres de facto, que asumían os cos votos dos concelleiros do tarse en Madrid como vence- vicesecretarios, nomeadamente seu partido, colócao nunha si- dor... e todos gardan armas pa- Crespo. (Xesús Pérez Varela si- tuación que está entre a ra comezar a próxima batalla. túase como o home de máxima trasnada e a insensatez, entre confianza de Fraga). a ignorancia e o churrusquei- “Se Fraga cumpre, todo irá ben”, Así, o episodio da súa destitu- ro, entre a lixeireza e a frivo- comentoulle Mariano Raxoi aos ción non foi unha demanda do gru- lidade. Para alguén que pensa seus achegados despois da visita a po de Baltar e Cuíña, senón unha que algún día pode ser o pre- Manuel Fraga en Compostela. arroutada de Fraga. O presidente sidente de Galicia, esa bagaxe “Mantense o pacto con Fraga en to- “perdeu a confianza” en Palmou lo- non lle vai axudar gran cousa. dos os seus puntos, o presidente vai Mariano Raxoi e Manuel Fraga na festa popular do Monte do Gozo. PACO VILABARROS go de que o vicepresidente Alberto Non parece que o secreta- cumprir a súa palabra”, informou analizan. Este é o eixo sobre o que frendado logo con Baltar por Núñez Feixóo se reunise en Madrid rio xeral do PSdeG-PSOE se X.L. Baltar na cea mensual que xiran as rodas dos dous sectores parte do presidente, queda claro coa cúpula do PP e desautorizase as decate de que, xusto entre os manteñen os centristas ourensáns. do PP. O que fai que o seu carro que o control na campaña electo- propostas de Fraga na Comisión de votantes do seu partido, “Instaurouse a Paz Octaviana”, de- ande. Pararán uns e outros de po- ral vai estar en mans de Xosé Presidentes Autonómicos. hainos en gran número que clara Fraga unha e outra vez. ñerse pedras nas rodeiras para fa- Crespo, alcalde de Lalín. As declaracións de Feixóo un non van comprender que un Pero na mesma Comisión cer rousar ao partido cara o seu la- El será o interlocutor especial día antes da celebración da xun- partido que se di galego e que Executiva do PP moi poucos sado? Esa é a grande incógnita. para a confección das listas, se- tanza convocada por José Luis vén de aprobar unha proposta ben cales son os compromisos Aplicouse o emplasto do tem- gundo o criterio de cada provincia. Rodríguez Zapatero e as de Fra- de reforma do Estatuto nun aos que chegou Fraga con uns e po que, seica, todo o cura. Atra- Pero, sobre todo, Crespo comeza- ga logo de celebrarse a reunións sentido que poderiamos con outros para decretar esa tre- sáronse os congresos provinciais rá a controlar as finanzas do parti- que el quería presentar como chamar galeguista, vote a prol gua. Nas dúas reunións da Exe- para que encoire a ferida e as lis- do. Foi este o principal acordo, éxito seu, contrastan vivamente: dunha trangallada sen graza e cutiva do PPdeG non se discutiu tas electorais comezaranse a dis- nunca expresado publicamente. para Feixóo, a reunión era un que, no suposto máis suave, os enfrontamentos internos, nin cutir o “máis tarde posíbel”. Non se pode esquecer que o fracaso, para Fraga un éxito. E lle resta credibilidade ao par- sequera Fraga informou das ame- ascenso de Palmou prodúcese Fraga impediu que fracasase. tido. Por ese camiño non azas de dimisión e das peticións O sorriso de Baltar coma o “Cobrador do Frac” do Pero Fraga non podía desti- parece que Touriño chegue de cese, porque, segundo a teoría PP, da man de Cuíña. Controlan- tuír a Núñez Feixóo, rachando o nunca a presidente de Galicia. fraguiana, “non existiu ningunha Baltar cala e sorrí. O mesmo que do os resortes do financiamento pacto. Pero si adiantar a destitu- Dando a calada por crise”. E como non existiu, non os seus máis directos colaborado- interno e a relacción con múlti- ción de Palmou, co castigo a Ma- resposta, comprometeu unha se fala dela “e punto”. res. Logo de moito palicar, un sa- plas empresas, Palmou ascende riano Raxoi, mostrando a súa vez máis a liña ideolóxica do O que si existe é unha coinci- ca a confidencia de que “logo dos vertixinosamente no partido. “perda de confianza da dirección seu partido. Non podía dencia plena na necesidade de congresos provinciais Xesús Pal- O sector autóctono quere de Madrid” e mostrando a súa quedar calado diante da vota- aparcar a imaxe de división inter- mou vai deixar a secretaría xeral”. controlar ese mecanismo que, autonomía de decisión na Galiza. ción dos concelleiros coruñe- na. Unicamente deste xeito temos Non é algo que preocupe por outra banda, é o máis arelado Raxoi cheirou o cisma e desses, pois non se sabe se cala algunha posibilidade de gañar as moito xa ao sector autóctono. No por Madrid. “Quen controle o fi- prazouse a Compostela. Fraga porque non pode falar ou se próximas eleccións autonómicas, acordo de Raxoi con Fraga, re- nanciamento controlará o partido deixoulle claro que el “seguía non fala porque son outros os mandando”, pero mostrouse disque mandan. Pois se el fose o posto a reconsiderar a destitución que manda, supoñemos que de Palmou impedindo unha des- non quedaría calado. Moitos A insoportábel levidade das análises cualificación pública de Raxoi. pensan, a falta das debidas A.E. Fraga obrou con pragmatis- clarificacións, que este é o mo. Como o fixera cando a crise problema. Mala cousa se iso Caciques contra... modernos, autoritarios contra de- Tamén existe unha recomposición dos intereses provocada por Baltar. Desde Ma- é certo. mócratas? Boinas contra birretes... Podemos enzou- económicos internos, cada vez con máis capacida- drid puxeron en marcha as mes- Como tamén o é que un farnos na insoportábel levidade das análises, maior- de de presión fronte á futura marcha de Fraga. mas artes de presión que realiza- partido se vexa sen autorida- mente centralistas. Pero podiamos ollar para o que Desde o comezo da autonomía, o denominado ra o sector autóctono. Nesta oca- de para evitar as saídas de ocorre dentro de Galiza. Non é nada novo. Xa oco- Grupo Coruñés (con Caixa Galicia, Francisco sión, a falta de poder partidario, ton coruñesas –que de aí é de rreu con UCD cando tiveron uns e outros que optar Vázquez e La Voz de Galicia como referentes) uti- presionaron no Goberno. onde veñen todas–, saídas por unha obediencia aos intereses centralistas ou de- lizaron o poder político para contrarrestar a perda Palmou, como el mesmo re- que case sempre evidencian fender a capacidade de decisión propia. O estoupido da capitalidade. coñece, ante a “perda de confian- que xa non se sabe quen rexístrase con Euloxio Franqueira como detonante No Sur, non existía un referente. A creación de za de Fraga para direxir o parti- manda, quen é o que leva o cando tratan de impoñerse os intereses empresariais Caixanova, supuxo primeiro un contrapeso econó- do”, presentoulle a dimisión no leme, quen é o patrón e quen españois fronte aos galegos. Cando é así non valen mico ao Norte e, máis tarde, un espazo de decisión Goberno, porque el tamén “per- o mariñeiro. Ou, peor aínda, xa os pactos políticos. Algo semellante pasou cando máis alá de Vigo, en expansión por toda Galiza. dera a confianza no presidente” se o mariñeiro está se produce a crise do Prestige. Pero Fraga fixo dei- Non só existen intereses distintos, senón visións di- (declaracións a TVE-G). Henri- suplantando o patrón, que iso xación ante Aznar da súa función de presidente dos ferentes e aliadas, circunstanciais ou fixas, enfrontadas. que López Veiga, verdadeiro é o que a xente empeza a galegos. Mesmo sacrificou a Cuíña. Ante a presión Pescanova, Fadesa, Zara, Grupo Tojeiro, Sanmartín, ariete, que non lle perdoa a Cuíña percibir. dos poderes económicos locais, tentou recuperar a San José... son grupos emerxentes logo da creación da que tronchase as súas inflas de Ben sei que o problema do iniciativa política. A derrota do PP no Estado, permi- autonomía que teñen e queren ter influencia no pano- suceder a Fraga, tamén lle pre- “l” sería unha cuestión menor tiulle recobrar parte da autonomía de decisión. rama político galego ou defender os seus intereses. senta a súa dimisión ao presiden- se non fose pola carga ideoló- Pero as loitas dos intereses autóctonos fronte a Se nas análises se esquecen da economía non é te. Pilar Rojo e Feixóo tamén lle xica que se lle pretende dar ao Madrid non explicarían por sí soas a crise no PP. por parvos.♦ mostran o seu descontento coas utilizalo para crear un enfron- medidas tomadas polo presiden- tamento que non existía e COUSAS DO PAÍS ROI CAGIAO te. Xosé Manuel Barreiro, ausen- levar guerra a onde había paz. te, trata de atemperar posicións. Por iso, o secretario xeral an- Ante esta crise gobernamental, tes dito non soubo estar á Fraga, que teima sempre en acou- altura de quen aspira a tar as desputas ao partido, decide representar a todos os dar marcha atrás e manter a Pal- galegos, que ha empezar por mou. Pero deixa claro que o seu respectar e darlles relevo está condicionado “ás nece- cumprimento ás leis do país. sidades partidarias”. Raxoi salva a Só estivo á altura –altura cara ante o sector aznariano en tarrelaÐ de Vázquez. Agora xa Madrid. Volta como vencedor á non é só este o babeco, senón capital. E todos contentos. Agar- que tamén o é o seu vicario, o dando unha nova batalla pero con secretario xeral do PSdeG- máis efectivos de ambos os lados, PSOE. Pois estamos bos.♦ porque agora están máis claros cales son os bandos de cada quen. O PP está máis dividido ca nunca.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII O BNG e a PP e PSOE votan a favor da modificación do prazo de contaxe Constitución A reforma do voto emigrante aumenta as europea posibilidades de manipulación, di o BNG XOSÉ M. SARILLE BNG elixiu aí atrás a Xosé Luís Barreiro co- PERFECTO CONDE poidan exercer o sufraxio en ur- mento seguido neste caso, dicindo Omo coordenador dun Segundo o BNG, o PPdeG abre un pouco máis a porta para que nas, con interventores e fóra das que “non se pode falar de urxen- grupo de notábeis para a manipulación do voto emigrante poda incrementarse. O Ps- sedes dos partidos. cia do PP por cambiar a Lei; sexa elaborar a proposta nacionalis- deG-PSOE, aínda estando disconforme co procedemento em- Suárez Canal tamén salientou como sexa, estará en vigor antes ta de reforma do Estatuto. O pregado, apoiou a modificación da Lei de Eleccións ao Parlamen- que o feito de que agora os sacos das eleccións”. Para fustrigar os señor Barreiro é de dereitas, to que se impulsou dende a Xunta. Agora o voto dos emigrantes que conteñen os votos poidan per- nacionalistas, díxolles que “pare- mentres que o BNG, como el ten máis días de prazo para que poda ser contado e proclamado. manecer máis tempo no país de ce que lles interesa máis o que vo- mesmo di, é de esquerdas. orixe, en moitos casos controla- tan os emigrantes que defender os Esa distancia ideolóxica A cámara galega, cos votos a fa- que en parte coincidiu co BNG en dos por empresas privadas e sen seus dereitos á hora de votar”. non impide que a dirección vor do PPdeG e do PSdeG-PSOE criticar o procedemiento que se control da lexislación española, do Bloque poida ter estado e os votos en contra do BNG, seguiu para estabelecer esta modi- pode aumentar perigosamente as Así fica a Lei acertada na elección. Hai aprobou a modificación da Lei de ficación legal –Paulo López Vidal probabilidades da súa manipula- moitos motivos para pensar Eleccións ao Parlamento de Gali- cualificouno como “un cambio ción. “As posibilidades de puchei- Até agora, o prazo para contar os que así é, aínda que de entra- za para que o escrutinio do voto unilateral típico do modelo de razo Ðdixo CanalÐ aumentan can- votos da emigración, fixado pola da parece arriscada. procedente da emigración se faga Fraga”– votou do lado dos promo- to máis tempo se reteñan os sufra- Lei de Réxime Especial Xeral, Estes días a dirección do entre a oitava e a décimo primei- tores da modificación, alegando xos no seu país de orixe”. Segun- comezaba o terceiro día e remata- Bloque definiuse a favor do ra xornada e non, como até agora, que non se podía expresar ningun- do o voceiro do BNG, “o PP coló- ba, o máis tarde, seis días despois non á Constitución europea, entre o terceiro e o sexto día. ha dúbida acerca do dereito a vo- case no fío da navalla dos com- de que tivesen lugar as eleccións. e Barreiro respondeu cun Segundo os representantes do tar dos emigrantes. portamentos antidemocráticos”. Coa modificación aprobada, desplante público, dicindo PPdeG, promotor da medida, con O representante do BNG, Al- López Vidal, en nome do PS- mediante o cambio impulsado po- que ante a posición naciona- esta ampliación de cinco días para fredo Suárez Canal, manifestou- deG-PSOE, non andou lonxe desa la Xunta para modificar a Lei lista, el, entusiasta da nova recibir os votos que proceden da se en contra de que esta modifi- crítica cando dixo que os do PP- 8/1985, de 13 de agosto, de Elec- constitución, reflexionaría emigración e tres xornadas máis cación de lei non se fixese me- deG “están preocupados por esas cións ao Parlamento de Galiza, os sobre a súa continuidade á para facer a contaxe, reduciranse diante consenso dos tres grupos cen familias singulares que viron votos procedentes da emigración fronte do grupo de estudo. as posibilidades de que se perdan parlamentarios, e expresou a súa medrar os seus negocios e os ce- poden ser contados até oito días Hai razóns para optar po- os votos da emigración, algo que opinión de que a reforma promo- ros nas súas contas correntes”. despois da data electoral, e, a par- lo si sen tanta euforia como foi cifrado en 12.000 votos perdi- vida polo PPdeG non está orien- Dende as filas do PP, Manuel tir de aí, aínda restan tres días máis Barreiro. Desde a esquerda e dos nas últimas eleccións. O Gru- tada a mellorar o sistema de vo- Ruíz Rivas defendeu a modifica- para que os resultados poidan ser desde a dereita. O principal ♦ po Parlamentario Socialista, aínda tación para que os emigrantes ción da Lei Electoral e o procede- proclamados oficialmente. argumento consiste en que cómpre crear un verdadeiro modelo europeo para contra- Vigo por ao ascendente totalitaris- mo estadounidense. Dentro de poucos días a corpora- do económico e para xerar recur- Aos que negan os avances ción municipal de Vigo vai ter sos que permitan un cambio radi- da nova constitución, pódese- ocasión de expresar mediante o En torno ao PXOM cal da súa fisonomía urbana. lles responder que os salarios voto o seu apoio ou rexeitamen- Pódese estar de acordo con es- mínimos, as políticas sociais to ao proxecto do novo Plano ta estratexia ou preferir, como Ma- e os dereitos nacionais cons- Xeral de Ordenación Municipal XOSÉ MANUEL AÑEL riño e os seus seguidores, que Vigo quístanse, non se conceden. (PXOM). Se non hai sorpresas, o siga como está, que se poña couto Igual que algún día se documento recibirá o visto e pra- O futuro urbanístico da cidade xa está aquí. O Con- ao seu crecemento, e que sigamos conquistará aquí o dereito a ce inicial dos corporativos e che- cello vaino votar coa oposición do grupo socialista. agardando o improbábel maná dos vivenda, que loce fermoso gará o momento de que os vigue- presupostos do estado para mello- desde os anos setenta na ses que o desexen poidan coñe- rar a estrutura urbana. O que non é Constitución Española. E cer de primeira man os contidos admisíbel nun debate honorábel é póndose optimista, nese futu- do novo planeamento a través da que se cualifique os defensores do ro radiante, será tamén outra súa exposición pública. plano como títeres do sector inmo- meta a unificación dos identi- Se a dirección do PSOE non biliario, cando a edificabilidade tarios e emblemáticos correos fai mudar de opinión o seu grupo prevista está moi por debaixo dos estatais nun só correo municipal, este partido manterá a límites legais permitidos, cando o europeo, un paso tan suxesti- súa anunciada oposición ao docu- documento marca unhas pautas de vo para as nacións sen estado mento. Asistiremos polo tanto a calidade nas construcións omitidas como a consecución dalgúns unha nova liorta pública entre par- en calquera normativa anterior, e direitos nacionais específicos. tidarios e detractores do plan, na cando estabelece a creación dun Un intúe que o voto negati- que moito me temo que a dema- sistema de zonas verdes infinita- vo, con IU, con Le Pen, con goxia e a propaganda substitúan o mente máis ambicioso do que nin- Carod e con Laurent Fabius, verdadeiro debate. A estas alturas, gún planeamento en Galicia che- tan pouco nacionalista periféri- o grupo de Ventura Pérez Mariño gara a insinuar. co este último, sitúase no non vai ceder no seu empeño de O proxecto de PXOM que vai doméstico, no menor. Non que- frear un proxecto sobre o que des- debater o pleno da corporación re afrontar a aposta verdadeira. cargaron toda a súa munición e PACO VILABARROS municipal estabelece fórmulas Europa é necesaria para frear a que semella ser, polo de agora, o tiva a non ser a de que todo siga adiviñar a capacidade de Vigo pa- pragmáticas para conciliar a nece- barbarie e para buscar novas seu único argumento de oposición como está. Durante todo o procera se converter en líder da euro- sidade de crear máis solo residen- vías de avance e crecemento, ao goberno de Corina Porro. so de elaboración do plan, quen rrexión. O grupo encabezado por cial en Vigo co anceio de dispoñer desmarcadas do modelo hexe- O discurso co que os mariñis- prestou atención ás diatribas de Daniel Pino decatouse dende o de máis equipamentos e espazos li- mónico estadounidense. tas descualificaron o traballo do Pérez Mariño non puido escoitar primeiro momento do potencial bres. Asemade, os redactores bus- O “si” é moi minoritario equipo redactor do PXOM non máis propostas que: “Vigo non da cidade para captar investimen- caron fórmulas para financiar as no nacionalismo, pero é lexíti- pode ser máis populista e simple. necesita medrar máis” ou “a trans- to privado e fixou como meta do novas infraestruturas (túneles urba- mo. E claro que se pode estar Apóiase nun único piar, a crítica á formación urbana ten que finan- seu labor facilitar o desenvolve- nos, aparcadoiros públicos, inter- a favor do non con construcción de edificios altos (to- ciarse con diñeiro público”. Se o mento económico do municipio cambiadores de transporte) sen argumentos razoabilísmos, só rres) coa alegación de que supo- plano do fugaz alcalde é constrin- para aproveitar eses recursos na sangrar as arcas municipais. Pode- faltaría. Non vale descualificar ñen unha agresión paisaxística. Tal xir o crecemento da cidade e agar- transformación da cidade nunha ranos gustar máis ou menos a dis- como fai Barreiro, dicindo que razoamento cala facilmente nunha dar a que todas as súas necesida- urbe máis moderna, máis agradá- tribución dos edificios ou discrepar os favorábeis ao voto negativo opinión pública afeita a asociar o des urbanísticas sexan atendidas bel para os que a habitan e cun sobre o uso ao que se destinan. volven aos anos setenta e sector inmobiliario coa especula- exclusivamente polas distintas ad- maior valor estético. O proxecto Máis adiante, se se aproba o plano, tíranse ao monte. É desmontar ción do solo e que, especialmente ministracións, podemos dar por do plano xeral parte da lóxica de polemizaremos sobre a estética dos propostas máis que sensatas en Vigo, ten abondosos exemplos certo que Vigo vai perder a súa que só sentando as bases para o novos inmóbeis ou sobre o deseño pendurando sambenitos. E iso de “urbanismo salvaxe”, onde o condición de principal polo de crecemento económico se pode dos parques, pero aqueles que non pode ser. beneficio privado sempre primou atracción do noroeste peninsular e afrontar a inxente tarefa de crear cuestionan o conxunto do traballo Agora ben, meu amigo sobre o interese público. que a demandada modernización unha nova cidade. Esa é a filoso- alegando unicamente que hai “de- Barreiro saberá que marxe A oposición á construción en da cidade seguirá a ser unha uto- fía do documento, que se benefi- masiadas torres” e esaxerando os lle deron na fronte altura é unha postura defendíbel. pía para as próximas xeracións. cia do evidente atractivo que seus perniciosos efectos, deberían nacionalista para entrar así O rechamante é que quen a sus- O principal acerto do equipo exerce Vigo sobre os investidores expoñer cal é a súa alternativa e ex- no debate. Ou quere debuxar tenta non ofreza ningunha alterna- redactor do novo plano xeral foi privados para apontoar o seu teci- plicar como a farían viábel.♦ el os lindeiros do Bloque?♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

de autoridade fronte a Francisco Vázquez, ten que aturar e, en consecuencia, para a fraude. Declara estar dispos- que Xosé Blanco actúe como portavoz de facto e non lle to a defender de forma intransixente o sector naval ga- queda máis que observar impotente como Antón Louro e lego ao tempo que xustifica a reconversión proposta Xosé Luís Méndez Romeu despregan unha ampla cam- pola SEPI. Touriño/Torito paña de autopromoción que non vai, precisamente, na di- Tendo todo ao seu favor non dá pé con bóla. Porque rección de reforzalo a el. o quere todo. E ninguén pode servir a dous señores. De- O coitado quéreo todo. E non lle sae case nada. Foi fender Galiza e quedar ben con Madrid. Un cambio de no seu labirinto a Madrid negociar os orza- goberno sen que cambien as mentos co goberno e, agora, políticas. Criticar o PP e con- vese obrigado a defendelos a ‘Alguén debería vencer os grandes poderes CARLOS AYMERICH pesar da evidencia destes económicos e financeiros de discriminaren a Galiza. facerlle ver a Touriño que actuar que o apoien, que todo vai Emilio Pérez Touriño/Torito ten un gran talante. Quere Anunciou o compromiso do como delegado do goberno seguir na mesma. Afianzar o levarse ben con todos e non se quer mollar. Quere un goberno co porto exterior da seu liderado e transixir cos cambio de goberno en Galiza, mais non está disposto a Coruña e, agora, arremete non é a mellor maneira de chegar Vázquez, Blanco, Louro ou que nada cambie. Xustifica que Francisco Vázquez repo- contra Anxo Quintana por re- Méndez que, abertamente, o ña, en fraude de lei, o topónimo “La Coruña” ao tempo clamar o cumprimento da- a ser presidente de Galiza” ameazan. que manifesta o seu compromiso coa normalización e de- quela promesa. Recusou Así lle andan as cousas a fensa do galego. Móstrase a favor da eliminación de sím- apoiar a Miguel Barros e, Pérez Touriño/Torito. E pode bolos e nomes franquistas de rúas e prazas, mais lexitima agora, Carlos G. Príncipe ser que a culpa non sexa toda a súa conservación polo respecto á ”autonomía local”. controla o partido en Vigo mentres Pérez Mariño non súa. Desde logo as compañías non lle axudan. Mais al- Apresenta unhas –tímidas– bases para a reforma do Esta- lle dá marchado do Grupo Municipal (seica pide moi- guén debería facerlle ver que actuar como delegado do tuto de Autonomía reclamando, simultaneamente, que to, de ministro para riba). Di apostar pola limpeza do goberno non é a mellor maneira de chegar a ser presi- cesen as críticas ao goberno de Madrid. Fachendea de ser voto emigrante mentres no Parlamento galego vota co dente de Galiza. Se é que, ao seu redor, aínda lle queda o líder –o único– do seu partido na Galiza, mais carece PP a favor de incrementar o prazo para a súa recepción algún amigo.♦

Santiago

Se hai moitas mulleres (ou ho- inmensa maioría, mercarán o re- mes) que compren o calendario cibo. Aprobou o incremento o dos bombeiros en mangueiras, os Bombeiros en cirolas e grupo socialista grazas á absten- composteláns poderemos sentir- ción dos socios nacionalistas, nos representados nos xogos de- que deste xeito puideron mos- portivos internacionais para lixos máis custosos trar a súa disconformidade coa bombeiros e policías que se de- escolla final, a opción á que senvolverán o ano que vén na ci- sempre se opuxeron. Así, non ti- dade canadense de Quebec. Cos XAVIER LÓPEZ veron que quedar co cu exposto, fondos recadados, o bombeiro como os bombeiros. Marcos Torrado poderá despra- Un calendario de musculosos bombeiros amosando mangueira e un novo reci- Para saber se o bombeiro bo- zarse aló para competir na moda- xeador poderá viaxar a Canadá lidade de boxeo. Para iso adestra bo do lixo un 11 por cento máis caro. Opcións ben diferentes de rañar o peto. haberá que agardar polas cifras con insistencia e por iso abandei- de vendas do calendario ou polos ra a iniciativa dun novo calenda- mercar o calendario dos bombei- postelán fose outra a suba do im- mentando que as contas nas que apoios que o deportista poida re- rio de corpos (ben musculados, ros e os seus aparellos (cubertos), posto tería que ser aínda maior. se fundamenta a suba están mal cibir. A concellaría de deportes neste caso) ao aire. porque a maioría dos impostos Unha apreciación coa que non feitas e que eles, no caso de go- afirma que os bombeiros non so- Aínda que as taxas de recolli- locais non subirán máis ca o IPC, están de acordo os concelleiros bernar, non precisarían subir a licitaron axudas para ese obxec- da do lixo van subir nun 11% co- e mesmo haberá algún, caso do do PP, que fixeron oposición vo- taxa. E logo hai quen di que as tivo e deu a entender que poderí- mo consecuencia da entrada de IBI, que descenda lixeiramente. tando en contra da incorporación matemáticas son ciencia exacta an contar con apoio se o solici- Santiago na rolda de Sogama, en O alcalde compostelán afir- do concello gobernado por so- que non admite interpretacións. tan. Non se coñece a opinión da xeral a suba dos impostos locais ma que se a alternativa escollida cialistas e nacionalistas á planta A suba da taxa do lixo é un xerarquía eclesiástica sobre a non debería ser a escusa para non para o tratamento do lixo com- abandeirada pola Xunta argu- feito e os composteláns, na súa iniciativa dos bombeiros.♦

NOVIDADE Urbano Lugrís de Antón Patiño A biografía do pintor do mar

Colección ESENCIAS - A NOSA TERRA N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

A POLÉMICA DO ‘L’ CORUÑÉS

A.N.T. Manuel González, director do Centro Ramón Piñeiro ‘Non se xustifica nin por razóns electorais’

O director do Centro Ramón Pi- provincias non rexe o mesmo cri- ñeiro para a Investigación en terio que coas localidades”. Humanidades, Manuel Gonzá- Sobre as consecuencias desta lez, criticou a campaña iniciada polémica, Manuel González si- por Paco Vázquez, así como al- nalou que crean un conflito so- gúns apoios á mesma, como a cial que “carece de sentido e que intervención no seu favor do se- pode ter repercusións negativas”. PACO VILABARROS cretario xeral dos socialistas ga- Manuel González tamén legos, Emilio Pérez Touriño. abordou a defensa que Touriño “Paréceme un sen sentido fixo da posición de Vázquez: “As Fraga afirma –afirmou o director do Ramón Pi- razóns habería que preguntarllas ñeiro, centro dependente da Conse- a el. É certo que na cidade da Co- llaría de Educación–, nese aspecto ruña hai algún sector que defende que ‘comprende’ a postura socialista a lexislación está clara. A Lei de esta posición e ao mellor a algun- Normalización Lingüística mani- ha forza política interésalle non festa con toda rotundidade que a contrariar estas posicións”. Tras única denominación oficial dos to- esta afirmación, González mati- Touriño cualifica pónimos galegos é a galega”. zou que “a defensa do galego de- Manuel González tamén be estar por riba das conxunturas lembrou que “mesmo houbo va- políticas, aínda que estean as de ‘fundamentalistas’ rias sentenzas xudiciais que po- eleccións próximas”. ñen de manifesto que en adiante Por último, para o director non hai máis que discutir”. do Centro Ramón Piñeiro, as ra- Sobre o topónimo coruñés, o zóns que deben levar a todos a os que defenden a forma director deste centro de investi- rexeitar a postura de Paco Váz- gación recordou que “até as Cor- quez e de Touriño están relacio- tes Xerais do Estado cambiaron a nadas con que “a cuestión ten denominación das provincias da que ver co respecto ao noso idio- propia de ‘A Coruña’ Coruña e Ourense para adaptala a ma e coa nosa dignidade como esta situación, xa que no caso das pobo e con iso non se xoga”.♦

A.N.T. Academia Galega, X.R. Barreiro, intentou acometer a castelaniza- Emilio Pérez Touriño, secre- Pérez Touriño fíxolles un chama- ción da documentación interna e X.R. Barreiro, presidente da Academia Galega tario xeral e candidato á pre- do a non caer “no fundamentalis- externa do concello, galeguiza- sidencia da Xunta do PSdG- mo lingüístico”. Ao propio tempo da coa chegada da democracia. PSOE, deu o seu apoio explí- convidou a Xunta a “traballar po- Estas posturas taxativas so- ‘As autoridades están para cumprir a lei, non para te cito á decisión dos concellei- la convivencia do galego e do cas- bre o idioma naqueles lugares ros socialistas da Coruña que telán, no canto do conflito”. onde o Partido Socialista acada O primeiro aspecto que tocou o pre- tencia que ten Galiza en exclusiva. no último pleno municipal “Quen convirta en batallas cotas de poder importantes fai sidente da Real Academia Galega, Se fose así, sería un problema moi decidiron revertir para o cas- o que en Galiza se vive sen pensar nun posíbel cambio da Xosé Ramón Barreiro, foi o relativo gordo e habería que acudir ao Tribu- telán o topónimo da cidade. traumas, que é a convivencia do Lei de Normalización Lingüís- á legalidade. “A Lei de Normaliza- nal Constitucional para que fixese galego e do castelán, paréceme tica e das normas sobre toponi- ción Lingüística é moi clara e no arque prevalecese a competencia da A decisión, amparada agora por que é un desenfoque”, afirmou mia de acadar, nas próximas tigo oito establece que todos os to- Comunidade autónoma”, dixo o pre- Touriño, contravén a lexisla- o secretario xeral socialista. eleccións, Emilio Pérez Touri- pónimos son en galego. Hoxe é a lei sidente da Academia e historiador. ción autonómica, así como to- As declaracións de Touriño ño a presidencia da Xunta. que está vixente e non hai volta que Barreiro tamén se referiu á defen- das as sentencias habidas até o foron recollidas polo diario Fa- lle dar”. sa que realizou Touriño da posición momento, entre elas a do Tribu- ro de Vigo que as publicou na Fraga: respeto só formal O presidente da Academia tamén de Paco Vázquez. “É unha defensa nal Superior de Xustiza de Ga- súa edición do 4 de novembro. indicou que “estar en contra do topó- política, non é que comparta as mes- liza e a do Tribunal Supremo. Varios dirixentes socialistas, in- O presidente da Xunta, Manuel nimo da Coruña é estar en contra da mas ideas”, afirmou, para matizar a O máximo dirixente dos so- cluído o propio Touriño, evita- Fraga, afirmou pola súa parte, o lei e cando un concello toma unha de- continuación que “foi unha axuda cialistas galegos argumentou que ron responder ás preguntas for- pasado día 3, que as accións le- cisión como esta o único que fai é dar cun capote, pero en política hai capo- a decisión municipal de castela- muladas insistentemente por A gais que emprenda a Administra- un paso que é nulo de pleno dereito”. tes que non se poden tirar”. nizar o topónimo contaba “co Nosa Terra sobre este tema (ver ción autónoma, a respecto do to- Xosé Ramón Barreiro tamén se Distingue Barreiro entre o uso sentir maioritario dos veciños da número anterior). pónimo coruñés, “buscarán uni- referiu aos argumentos empregados que a cidadanía fai un topónimo e a cidade” e que se adoptou “de ma- A postura do mandatario co- camente garantir o cumprimento por Francisco Vázquez en relación súa vixencia legal, o que o leva a in- neira libre e soberana e dentro do ruñés Francisco Vázquez vén formal da lei”. Fraga mostrouse ao que permite a Lei de Grandes Ci- dicar que “Paco Vázquez di que cam- ordenamento xurídico vixente”. coincidir coa de Ventura Pérez “comprensivo” coa decisión dos dade. “Respecto ao amparo que di bia o topónimo porque a xente usa o te e outra a legalidade da denomina- ma Aos críticos desta decisión, Mariño durante o seu período de socialistas e afirmou que a cida- que ten, a Lei de Grandes Cidades La; iso habería que demostralo, pero ción”. Por esta razón, o historiador e ra f entre eles o presidente da Real alcalde de Vigo, tempo no que de está “dividida”.♦ non pode ir en contra dunha compe- ademais unha cousa é o que di a xen- presidente da Academia conclúe afir- xiv N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

A POLÉMICA DO ‘L’ CORUÑÉS Xavier Alcalá, escritor ‘É o ridículo espírito de colonia’ O escritor e enxeñeiro de tele- comunicacións Xavier Alcalá apelou á súa condición de cas- telán para defender a forma galega da Coruña. “Recibín o cas- telán dos meus pais e aprendín o galego porque fun criado entre galegos, por iso distingo entre os códigos dos dous idiomas”, afirmou o escritor. Na súa argumentación, Alca- lá lembrou que “os casteláns nunca poñen artigo aos nomes de localidades importantes, a PACO VILABARROS menos que sexa para cualifica- los; por iso, Coruña del Conde, provincia de Burgos, é Coruña Afonso Zulueta, del Conde e non La Coruña del Conde, cando os dous sitios, o presidente do Consello da Cultura galego e o castelán, teñen o mesmo etimo”. ‘Hai tres sentenzas Alcalá tamén recordou que “o galego e o portugués si teñen a tendencia a pór o artigo. Os a prol de A Coruña’ portugueses falan do Porto e iso copiárono os casteláns e puxeron “Sorprendente” é o termo que A Coruña, iso significa que non A.N.T. máis emprega o presidente do se fixo caso da sentencia”. Esta Oporto”. Este argumento leva ao Consello da Cultura Galega, o situación é algo que Zulueta non escritor a dicir que “pretenderlle ruña, non de La Coruña”. Outra do, considera que “esta cuestión xurista Afonso Zulueta, cando se remata de comprender. por o La á Coruña é un triunfo cuestión, para Alcalá é se o arti- acelerouse cando chegou Váz- refire á polémica que vén de xe- As razóns que ve o presiden- do galego; a lingua denostada go en galego debe ir en maiús- quez á alcaldía; antes convivían rar de novo Francisco Vázquez te do Consello da Cultura Gale- aflora na tradición dun artigo culas. as dúas denominacións mais el e en torno á denominación oficial ga para que Paco Vázquez conti- que non existe en castelán”. Sobre a opinión que lle me- a burguesía coruñesa encirraron da cidade da que é alcalde. núe coa polémica teñen que ver O escritor de Ciudad Real le- rece a posición de Paco Váz- o asunto. A eles sóalles La Coru- Afonso Zulueta dixo que “cunha especie de empecina- va trinta anos vivindo na Coruña quez, para Xavier Alcalá é unha ña porque traducen do galego”. “pensaba que era algo que esta- mento en recuperar algo que xa e lembra os seus anos de estu- mostra de “ignorancia lingüísti- Respecto á posición de Tou- ba completamente solucionado, perdeu. Non se pode ser tan tei- dante en Madrid, “cando dicían ca” e de “demagoxia” e repre- riño, defendendo a Vázquez, Al- que sabían se alguén era da Co- senta unha “traizón ridícula e o calá tamén sinalou a súa “igno- porque non houbo unha, houbo mudo cando hai cousas moito ♦ tres sentenzas sucesivas que máis importantes”. De todos ruña porque dicía que era de Co- espírito da colonia”. Neste senti- rancia lingüística”. deixaban ás claras que o topó- xeitos, o presidente do Consello nimo é A Coruña. A primeira, da Cultura lembra que “no gru- creo lembrar que do 94, do Tri- po socialista no concello da Co- Xurxo Souto, artista bunal Superior, a segunda do ruña parece que todos compar- Tribunal Supremo e a terceira ten a mesma teima, claro que ta- ‘Se quere cambiar o nome, nada menos que do Tribunal mén hai unanimidade na desig- Constitucional. As tres senten- nación de Vázquez como candi- zas recoñecen a normalización dato a alcalde”. que vaia ás Cortes, que para iso é senador’ lingüística, que recolle que a Respecto a outras posicións única denominación oficial dos como a de Touriño, Zulueta di Para o artista coruñés Xurxo lugares é a galega”. que “o que pensa habería que Souto a actitude de Paco Váz- Esta circunstancia para Zu- preguntarllo a el, en todo caso a quez representa “un fracaso po- lueta choca co feito de que “a min paréceme sorprendente, lítico, xa que desde unha institu- pesar da sentenza do Constitu- tanto a súa postura como o res- ción que se chama concello, que cional, desde que se coñeceu, to das posicións a favor de Pa- vén de conciliar, ou axuntamen- hai dous anos, o concello conti- co Vázquez nesta cuestión do to, que vén de axuntar, o que tra- núa a poñer La Coruña xunto a topónimo”.♦ ta é de dividir a xente”. Souto considera que a polé- mica susténtase sobre “tópicos ente da Academia Galega falsos, como que a maioría da xente fala castelán e que a deno- minación que quere é a que está s están para cumprir a lei, non para terxiversala’ en castelán”. Así, o artista lembra que “en termos absolutos A re- tencia que ten Galiza en exclusiva. Coruña é a cidade galega con ga, Se fose así, sería un problema moi maior número de galego falan- vo gordo e habería que acudir ao Tribu- tes, por enriba de cidades como za- nal Constitucional para que fixese Santiago ou Vigo”. arque prevalecese a competencia da Sobre este aspecto, Souto to- Comunidade autónoma”, dixo o pre- aproveita para tirarlle das orellas lei sidente da Academia e historiador. a Emilio Pérez Touriño e a Fra- ue Barreiro tamén se referiu á defen- ga e indica que “Touriño e Fraga sa que realizou Touriño da posición están a avalar un presuposto fal- én de Paco Vázquez. “É unha defensa so, que ademais serve para bur- pó- política, non é que comparta as mes- lar a lei. Que vaian ás enquisas e A.N.T. da mas ideas”, afirmou, para matizar a que comproben como a xente si ra defender unha política per- dade quixese cambiarlle o nome de- continuación que “foi unha axuda fala galego e como, sobre todo soal. El sabe que a súa iniciati- á cidade, iría ás Cortes do Esta- dar cun capote, pero en política hai capo- entre a xuventude, a maioría da va non pode prosperar pero ser- do para que cambiasen a lei, xa o”. tes que non se poden tirar”. xente aproba a denominación da ve para afianzar o tópico falso que pode facelo porque para iso se Distingue Barreiro entre o uso cidade en galego”. Esta crítica, e escuro de que na Coruña non é senador”. os que a cidadanía fai un topónimo e a Souto tamén lla fixo ao PP local. se fala galego”. Por último, Souto lembroulle ón súa vixencia legal, o que o leva a in- En calquera caso, Xurxo Pero a proba que Souto con- a Vázquez que “esa maioría ab- Ci- dicar que “Paco Vázquez di que cam- PACO VILABARROS Souto considera que “a cues- sidera máis decisiva de que Paco soluta que di que o apoia conse- di bia o topónimo porque a xente usa o te e outra a legalidade da denomina- mando que “as autoridades están pa- tión do topónimo xa estaba su- Vázquez persegue uns obxecti- guiuna nas municipais por 134 des La; iso habería que demostralo, pero ción”. Por esta razón, o historiador e ra facer cumprir as leis, non para ter- perada, pero agora quere abrir- vos distintos aos que di procurar votos, non é tan ampla e por su- pe- ademais unha cousa é o que di a xen- presidente da Academia conclúe afir- xiversalas ou incumprilas”.♦ se unha discusión bizantina pa- é que “como político, se de ver- posto non é toda a cidade”.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Croques AFONSO EIRÉ

moría histórica na cidade, de Cambios “carácter apolítico, plural e cívi- co”, segundo explica o seu vo- en Galiza Nova ceiro Manuel Monge. Pensan que A Coruña non pode quedar Xosé Emilio Vicente Caneda atrás con respecto ao resto das (xornalista), será o próximo se- localidades e autonomáis, xa que cretario xeral de Galiza Nova. consideran que a súa é a cidade A organización xuvenil do galega con máis simboloxía fran- BNG, que sempre amplifica as quista: viaduto do Generalísimo, tensións internas, vai presentar División Azul, avenida dos Cai- unha proposta unitaria de di- dos, Juan Canalejo... e outras rección na súa Asemblea Na- moitas que levan desde o nome cional a celebrar o próximo fin de cabos franquistas até xenerais. de semana. As emendas ás “te- E iso que Francisco Vázquez, o ses políticas” son numerosas, alcalde, se declara republicano e

sobre todo no referente á Cons- VILABARROS PACO acode a actos reivindicativos.♦ titución Europea, a nova situa- Pasqual Maragall e Ventura Pérez Mariño. ción política estatal e a reforma ♦ an ter chegado a un acordo con á cidade olívica. O político socia- cargo na maior empresa españo- do Estauto de Autonomía. CiU, pero xa semella ser tarde pa- lista consideraba que esta inter- la 3,76 millóns de euros (626 Queixas ra rachar. O problema agrávase ao vención non estaba prevista no millóns das antigas pesetas, para ter que saír Josep Lluís Carod Ro- protocolo da visita polo que non entendernos mellor). Outros en Nunca Máis Cuidado co PSOE vira fóra do executivo. Josep Bar- a tiña preparada e da boca pecha- conselleiros superaron tamén os galló, o seu substituto, non ten a da non saen inconvenencias. E 2,50 millóns de euros. No 2003 Dous anos despois comeza a Os dirixentes de ERC andan pre- súa talla política e a súa proxeción mellor lle fose seguir calado, os membros deste Consello de ollarse claramente a pluralidade ocupados. Cando fixeron as súas externa.♦ pois ao rematar, moi educado o Administración decidiran au- de Nunca Máis. Na convocato- análises e decidiron pactar co ex xuíz preguntoulle a Fraga po- mentar as súas retribucións nun ria da manifestación do 13 de PSC o goberno da Generalitat, la súa saúde. O peor que lle podía 77%. Os mesmos que se negan a novembro poden ollarse diver- non agardaban que os socialistas ter feito ao presidente.♦ que os traballadores aumente o sas sesibilidades. Existe un ló- gañasen en Madrid. Agora as con- Mariño, seu salario máis do 2%.♦ xico cansanzo? “Non tanto cotas que votan son moi outras. Te- mal cando cala, mo que algúns ao perder Aznar men que Pasqual Maragall saque Salario xa se deron por pagos e satisfei- todos os réditos como presidente, peor cando fala Franquismo, tos”, contestan varios dos seus pero, sobre todo, como o PSC vai de presidente membros máis traballadores. conquistando poder real en toda a O ex alcalde vigués Ventura Pé- tolerancia cero Así as cousas, moitos ollan ine- sociedade catalá, desde a prensa a rez Mariño non quixo falar na Alfonso Cortina, presidente de vitábel un forte debate interno asociacións, desbancando aos na- vez que tiñan os voceiros muni- Repsol, recentemente destituído, Na Coruña vén de crearse unha para pór as guías futuras deste cionalistas. Así as cousas, gustarí- cipais na visita de Manuel Fraga recibiu o ano pasado polo seu comisión para recuperar a me- movemento cívico.♦

A Coruña

non se ve como produtiva esta no- Ah! E unha outra cousiña. Nes- va convocatoria da crispación, pois te pleno foi aprobado, o novo regu- A cuestión do topónimo e outras na política pode serse de todo, pe- lamento de Participación Cidadá, ro o que menos se perdoa é ser cur- na redacción proposta polo poder. si. E isto, queiran ou non recoñece- A espera foi debida a ofreceren un- cousas máis importantes lo é unha cursilada estéril e gratuí- ha dotación presupostaria para a ta que non beneficia en nada os in- porcentaxe de investimentos a ma- tereses reais do pobo coruñés, nexar directamente polos distritos. MANUEL LUGRêS amais de estar a menos de doce Os milleiros de alegacións apre- meses dunhas eleccións autonómi- sentados pouca incidencia tiveron A polémica do ‘L’foi unha óptima argallada para ocultarlle á opinión pú- cas nas que colaboración entre par- no texto final. Pero isto é outra his- tidos pode ser decisiva. toria da que falaremos outro día.♦ blica a degradación dos servizos públicos da cidade nos últimos tempos. Guisa e Napo A noite tétrica do Samaín perlon- devandita moción saíu adiante, só coruñesa, de corazón provincia- UXêA E BRAIS gou na Coruña até o 2 de novem- sempre baixo a dúbida razoábel no, adocta e cun sentido ridículo da bro, día no que no Pleno Munici- de se o legalismo esgrimido ten súa condición locataria. Son o pal aproba, supostamente ao abei- algún tipo de virtualidade e vai mesmo que aló, nos setenta, mon- ro da chamada lei de Grandes Ci- servir para algo máis que para le- taron unha concentración prede- CONSTRUIR UN PAêS dades, unha moción de proposta vantar, de novo, as minifundistas mocrática no Palacio de Deportes CON PALABRAS adecuativa de cooficialidade do bandeiras da pelexa localista. apenas unha semana logo da toma E AREA, termo “La Coruña”, complemen- A pouco que se analice o de posesión do alcalde nacionalista CON VONTADE POLêTICA, tario do oficial A Coruña, triste ac- asunto, a lóxica trócase, a cada Domingos Merino. Os mesmos XUSTIZA E VENTO. tor da liorta político-social ceiba- chanzo mais, nun sen sentido que que amosan a sua indeferenza or- PARA GLORIA DOS HOMES, da baixo o xenérico anuncio da só lles convén a intereses de polí- questrada a calquera manifestación QUE NON DOS DEUSES. cuestión do topónimo que tantos tica espúrea. Porque ao facer his- pública de todo o que significa Ga- ríos de tinta fixo correr nunha es- toria, vemos que xa no mes de liza, os que defenden, xa que logo, téril problemática que durante maio do 1995 o TSXG insta ao o cativo soldo de funcionarios a fin mais de catro lustros tivo ocupa- Concello a utilizar sen máis dila- de mes, argallando, na súa iletrada dos cerebros, músculos e anceios cións ao topónimo A Coruña en e arroallada mente que a depen- nun intenso debate cidadán digno todas as súas actuacións, enten- dencia de Madrid ten unha meirande causa mais produtiva, con visi- dendo que o recurso apresentado de garantía para os seus petos, sim- tas aos tribunais de xustiza, casti- é carente de toda base e, mesmo, plemente porque, “es más fino”. gos a concelleiros atreguados e temerario. Seguiron máis apela- Esa pobre xente, herdeira daqueles apelacións de opereta a sentimen- cións perante instancias superio- sinistros “señoritos de La Coruña” tos mais profundos. Cos votos do res até que no 2002 a batalla legal de triste lembranza é a que susten- partido que goberna, unha ambi- remata no Tribunal Constitucio- ta o espírito de confrontación que gua abstención, quizais direccio- nal cando foi rexeitada a derra- agora se levanta de novo e que nada a distancia, do PP e, coa opo- deira acción de amparo entablada ameaza con perturbar a “pax urba- sición do grupo do BNG, que acu- polo mesmo Concello coruñés. na” dos espíritos e das xentes da ci- sou publicamente de querer tapar Pero todo isto non é mais que a dade que, por outra banda, xa están con esta adrómena certos proble- literatura superficial do caso. O fartas da trangallada do topónimo, mas denunciados nos últimos que verdadeiramente está baixo a como pode desprenderse das en- tempos como a deficiencia extre- cotra deste embrullo é algo moito quisas realizadas polos medios de ma dos servizos sociais, nomea- mais importante e trascendente: o comunicación locais. E, mesmo, damente a atención aos ancians; a sentir dun sector da burguesía, no desde un punto de vista político Pegadas N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII visíbeis

XESÚS VEIGA

in algunhas crónicas que hai votantes do Dcandidato John Kerry que non aturan as consecuencias do triunfo de George Bush e que están pensando en cruzar a raia e vivir un particular exilio canadense. Recoñezo que cando lin estas informacións lembrei esas noites eleitorais nas que se fai presente a tentación dunha fuxida a territorio por- tugués para aliviar as frustra- cións con denominación de orixe. E iso, a pesar de todos os Durão Barroso habidos e A. PANARO / Arquivo por haber. Agora que se cumpren O Goberno central non lle pediu financiamento a Bruxelas dous anos da aparición do Prestige nas nosas vidas resulta lóxico repasar mentalmente as grandezas e Francisco Vázquez sabía as miserias que exhibimos naqueles meses inesquecíbeis. Cada quen pode confeccionar un álbum que o porto exterior era unha utopía moi completo dos feitos ocorridos e das emocións vi- H.V. millóns de euros, dun presupos- Francisco Vázquez retratouse vidas entre o 13 de O concello da Coruña foi a única institución que coñeceu to- to total de 715 millóns. cun sorriso na boca co anterior novembro de 2002 e o 13 de dos os trámites do porto exterior da Coruña. Entre os mesmos Ao anuncio disto, súmase o ministro de Fomento, o popular maio do 2003. non figura solicitarlle a Bruxelas o financiamento comple- feito de que Bruxelas non dispón Francisco Álvarez Cascos, cando Estes dous límites mentario, sen o que o Estado non iniciará a súa construción. desta partida porque nin o Go- este presentou o proxecto do por- temporais sinalan, berno actual nin o anterior entre- to exterior en Punta Langosteira, precisamente, as dúas O alcalde coruñés, o socialista 2005, só consignou unha peque- garon a solicitude ante a Unión que daquela estaba presupostado fotografías máis contradito- Francisco Vázquez, está a pasar na partida de compromiso, mais Europea. Que era un requisito in- en 630 millóns de euros. En rea- rias do episodio Prestige. serios apuros políticos porque a ministra de Fomento Magda- dispensábel quedou patente can- lidade, na fotografía tamén figu- Nunha delas aparecía o País do porto exterior hai máis fume lena Álvarez xa anunciou que do se fixo público que si houbo a raban o conselleiro de Política do Nunca Máis mostrando a que realidade. O Estado, nos non haberá obra se Bruxelas correspondente solicitude para Territorial (PP), o presidente Fra- súa creatividade nas rías, seus presupostos xerais para non outorga unha partida de 280 os portos de Tenerife e Xixón. ga (PP) e o presidente do porto nas praias e nas rúas. Noutra (PP). Na instantánea só figuraba estaba reflectida a personali- un socialista, Paco Vázquez, que dade electoral dun corpo so- facía de mestre de cerimonias. cial que non quixo cobrar a A viabilidade técnica, Naquel encontro os presentes totalidade das facturas aprobaban un proxecto urbanísti- contraídas polos gobernos co de recalificación do solo que municipais do PP. outro dos grandes atrancos permitiría financiar parte do pre- As pegadas daquela suposto do porto exterior. catástrofe seguen visíbeis. E O porto exterior da Coruña non Estado, Mariano Navas, insistiu confirman os malos agoiros. Pouco tempo despois, Paco non só nas rochas da Costa só se atopa fronte a dúbidas so- sobre as dificultades técnicas e Unha destas voces é o escritor Vázquez sacábase outra foto, pe- da Morte. Os gobernos de bre o seu financiamento, a súa desde o goberno municipal co- Xavier Alcalá, que reside na Co- ro na mesma xa non había popu- Madrid tiveron que pór –se- operatividade permanente ta- ruñés contraatacaron afirmando ruña, precisamente nunha zona lares polo medio. Mudaran as tor- quera fora nominalmenteÐ a mén está en cuestión. Outro dos que quería beneficiar a Xixón. próxima aos depósitos de com- nas e Zapatero chegara á Mon- Galiza no mapa atrancos está relacionado coa Mais outro problema é a im- bustíbel de Repsol. “¿Por que cloa, de modo que houbo un novo orzamentario. Algúns dificultades da súa construción. posibilidade dos barcos accede- non se fai un oleoduto submarino retrato no que estaba presente a medios de comunicación de- A situación do porto exterior ren ao interior do porto durante até o porto exterior de Ferrol?”, nova ministra de Fomento, Mag- cidiron exercer maiores na Punta Langosteira supón un dous meses ao ano. Estímase preguntou para a continuación dalena Álvarez. Destas Vázquez doses de crítica ao poder alivio para a cidade da Coruña que hai setenta días nos que as afirmar que esta posibilidade “au- tamén actuaba de meritorio. O ac- político para conectar coa porque retira do casco urbano ondas son tan severas en Punta mentaría a seguridade na cidade to consistía na modificación do marea cívica emerxente. As algunhas actividades perigosas, Langosteira que os buques non da Coruña e só habería que salvar convenio urbanístico que asinara liortas internas no PPdeG pero a localización elixida ta- poderían entrar. No interior es- unha distancia de seis millas”. con Álvarez Cascos. Del non te- estouparon naquel momento mén implica que haxa sectores tarían seguros, pero de non che- Alcalá suxire trasladar ao ñen noticia ningunha na Xunta. e aínda non remataron defi- que poñan en cuestión o futuro gar a tempo terían que dirixirse porto exterior ferrolán os depó- A esas alturas o alcalde coñe- nitivamente. Unha xeración desta instalación. á ría de Ares a agardar que pa- sitos de Repsol; iso significaría cía como ninguén todo o proceso de mozos fixo acto de Os 280 millóns que terían sase o temporal. un aumento da seguridade e a do porto exterior, pero tanta foto presenza nas praias e nas que chegar da Unión Europa É máis, o temporal é outro liberación de solo urbano. Ade- rematou por traizoarlle porque manifestacións desmentindo non son o único obstáculo para inconveniente para a constru- mais, o escritor tamén pregunta durante meses ligou á súa persoa tópicos sobre o pasotismo o porto exterior. O forte mar en ción do dique de abrigo. As “¿por que non se rematan os ac- un proxecto para o que non había xuvenil e formulando novos Punta Langosteira dificultaría a obras non poderán executarse cesos do porto exterior de Fe- compromiso real. Presentouse retos a quen queira estabele- súa construción e faría que o durante o peor do inverno e o rrol?”. Esta obra significaría a como o home que convenceu a cer novas e mellores pontes porto resultase inoperativo nos propio encofrado do dique requi- consolidación dunha infraestru- Álvarez Cascos pero non conse- entre a política e a momentos do ano no que máis riría traballos de gran complexi- tura que non está en cuestión e guiu persuadir á súa sucesora pa- mocidade. necesario sería. dade. Varios expertos na cons- que xa se está a construír, todo ra que obviase as trampas que E verdade que outro No Centro de Estudos e Ex- trución de portos admitiron “os o contrario do que lle acontece Álvarez Cascos deixara no cami- Prestige é posíbel porque, perimentación de Obras Públi- problemas que pode levar consi- ao porto exterior coruñés. ño e a nova ministra agarrouse a entre outras cousas, a incom- cas, que depende do Ministerio go” ao tempo que indicaron que As solucións que presenta elas para non gastar máis cartos. petencia segue instalada nos do Fomento, realizaron probas o porto da Coruña non permitiu Alcalá non terían os mesmos E mentres o proxecto se disi- despachos de San Caetano. para comprobar a viabilidade da o acceso ao proxecto de constru- problemas de financiamento e pa, Paco Vázquez continúa a di- Non hai medios legais e téc- construción desta obra de infra- ción, polo que non é posíbel co- na práctica representarían unha simular. Encargou unha maqueta nicos que proporcionen a se- estruturas e chegaron á conclu- ñecer o alcance das dificultades alternativa viábel para A Coru- do porto exterior que lle custará guranza marítima reclamada sión de que se precisa un dique ás que se enfrontarán as obras. ña, que disporía dun porto exte- ao concello 11.000 euros, anun- pero hai importantes de tres quilómetros de longo e Toda vez que o futuro do rior moi próximo, no chamado ciou que a construtora da obra mecanismos preventivos 26 metros de altitude para ga- porto exterior da Coruña parece Sinus Artabrorum, a baía árta- será a empresa Dragados e ini- acumulados na memoria da rantir o abrigo dos barcos que a cada máis lonxe e que podería bra. Mesmo esta localización ciou unha polémica sobre o to- sociedade galega. As cousas estean no interior nos peores desbotarse, algunhas voces re- portuaria xoga en contra do por- pónimo oficial da cidade. Todo xa non serán como antes.♦ momentos de temporal. A pesar clamaron solucións alternativas to exterior da Coruña para ani- serve se o obxectivo é saír politi- disto, o anterior presidente do para evitar quedar completa- mar á Unión Europea a finan- camente ben parado e non que- organismo público Portos do mente desarmados se ao final se ciar esta infraestrutura.♦ dar como a vítima dun calote.♦ Ano XXVII A relixión deixará de ser obrigatoria por mor da refor- bilizacións na rúa. O autor deste artigo recoñece a im- ma da lei do ensino. Organizacións católicas tomaron portancia da relixión na cultura, realiza unha análise a decisión coma unha ofensa e anunciaron incluso mo- por países e critica o seu ensino de forma confesional. Un ensino laico Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11

XOÁN COSTA O goberno do PSOE acaba de presentar 4,3%; 1945-1969: 5,2%; 1970-1986: confesional o ensino da relixión, respon- entender os Xogos Olímpicos facerlles vo- N¼ 1.150 un proxecto de modificación parcial da 4,2%. En 2003, o tempo medio nos seis sábel polo tanto dos contidos a Igrexa e tos aos deuses gregos e para entender a LOCE. Como en ocasións anteriores, o primeiros anos de escolaridade é do 8,1% sen alternativa posíbel. É a situación do guerra do Irak ser sacerdote de Marte. debate social centrouse no tema da reli- e nos nove primeiros anos é do 7,7%). Reino Unido ou Grecia Sóese utilizar o argumento constitucio- xión, cando apenas hai modificacións so- Para a comprensión correcta dos datos 2.- O alumnado escolle ensino relixio- nalista para xustificar a presenza da relixión bre o que xa existía. A relixión convértese deberemos ter en conta que nos estudos que so confesional fronte a unha materia alter- no sistema educativo, mais non se di que a así no elemento central do debate, despra- serven de base a esta análise non se fai di- nativa que se ofrece nos centros públicos. Constitución o que fai é garantir a liberda- zando as outras modificacións. ferenza entre estudo confesional da relixión É a administración pública a que paga e de relixiosa individual ao tempo que lles Sabemos que, nunha boa parte dos paí- e estudo do feito relixioso e non haberá que contrata o profesorado de relixión, como atribúe aos pais e nais a posibilidade de ses do mundo, a presenza da educación re- perder de vista o que sucedeu nos países do ao resto do profesorado. É o caso de Ale- adoutrinar relixiosamente a súa descenden- lixiosa no sistema educativo é un feito Leste europeo, onde as diferentes igrexas se mania entre outros. cia, garantíndolles o Estado ese dereito. constatábel tanto dentro de horario lectivo instalaron con forza no aparello do Estado. 3.- Unha terceira posibilidade é a que se Mais a Constitución non impón que o como fóra del e o coñecemento desa situa- Polo que se refire á porcentaxe de alum- dá en Portugal, en Italia ou en Lituania: sistema educativo deba ser un elemento ca- ción lévanos a reclamar con máis forza un nos que cursan relixión en Galicia, segundo oferta obrigatoria dos centros con libre tequizador. Porque, contra o que di a Igrexa, sistema educativo laico, sabedores de que é as publicacións do MEC, no curso 2002 é de elección para o alumnado, hai unha alterna- a relixión non é unha materia máis no currí- legalmente posíbel e socialmente necesario. 90,6% en Primaria, 63,2 tiva, o ensino é confe- culo. Ou isto polo menos é o que se des- Todas as persoas que aspiramos a que en ESO e 48,5% en Ba- sional e o profesorado prende dun documento aprobado pola Con- Galiza conte cun sistema educativo pro- charelato, sempre nos ‘Algo terán que ver contrátao o Estado ferencia Episcopal Española o 24 de abril de pio, organizado en función dos nosos in- centros públicos. Nos (mesmo hai funciona- 2001 sobre principios e criterios para a ins- tereses nacionais e respectuoso cos derei- privados as porcentaxes actos socialmente rios como no caso de pección da área e o seguimento dos profe- tos individuais, coñecemos a importancia son respectivamente: tan arraigados como Italia ou Portugal). sores de relixión católica. No punto 7 dise do elemento relixioso na conformación da 94,9%, 90,3% e 89,4%. 4.- No caso do Es- que os profesores de relixión son suxeitos identidade social e sabemos que o ensino Á vista das cifras as primeiras comuñóns tado español o estudo dunha “missio canonica” . E isto que supón? confesional da relixión non pode ter cabi- anteriores podemos da relixión é confesio- O que por isto se entende pode verse en da no sistema escolar, sen que isto supoña comprobar como no en- na decisión dos pais nal, as Igrexas son res- http://www.conferenciaepiscopal.es/ense- ningunha privación do dereito a practicar sino privado apenas hai ponsábeis dos conti- nanza/profesor.htm: “el Obispo de la dióce- a relixión que cada quen desexar. variación mentres que de escolarizar na relixión dos, das propostas do sis debe discernir si este profesor es creyen- Porcentaxe de horario escolar que no público baixa case a os fillos nos primeiros profesorado (e tamén te católico y puede entregarle la missio ca- ocupan os estudos relixiosos nos sistemas metade entre primaria e da súa destitución) e o nónica, esto es, el mandato de enseñar en su educativos no mundo bacharelato. Deses da- anos de ensino” Estado contrata o pro- nombre, como miembro de la Iglesia, de cu- Segundo un estudo publicado na revista tos podemos deducir, fesorado. É de oferta ya misión participa con el anuncio de Jesu- Perspectivas (publicación da OIE, depen- especialmente no ensi- obrigatoria e de libre cristo en su acción educativa”. dente da UNESCO) en xuño de 2003, no no público, a importancia da presión social elección, cunha materia alternativa sen va- Son moitos os argumentos que se poden sistema educativo español dedícase, duran- nos primeiros anos de escolarización, que é lor académico. dar en contra da inclusión de clases de reli- te os 9 primeiros anos de escolaridade for- moi importante en primaria e vai desapare- Mención á parte merece Francia, úni- xión confesional no sistema educativo sen mal, un total de 455 horas ao estudo da recendo en secundaria, a non ser que queira- co país que na súa Constitución se define que por iso os nosos alumnos sexan uns ig- lixión confesional, o que supón o 5,7% do mos deducir que a fe relixiosa vai diminuín- como República “laica”. norantes á hora de entender o protagonismo tempo total do currículo. A porcentaxe medo a medida que avanza a idade dos escola- Todas as persoas e entidades que de- da materia relixiosa na nosa cultura. Desde dia dos países obxecto de estudo (142) é do res, pois o 90% dos pais e nais está de acor- mandamos un ensino laico somos cons- a miña experiencia como profesor de Lin- 7,7%. A porcentaxe española, aínda que por do en que os seus fillos ou fillas teñan aulas cientes, máxime á luz da descrición que gua e Literatura podo asegurar que non debaixo da media, é bastante elevada se de relixión en primaria e non en secundaria. acabamos de facer, da evidencia da pre- comprenden mellor a Demanda do Santo consideramos que nese calculo se inclúen Algo terán que ver actos socialmente tan senza do ensino relixioso nos sistemas Graal, ou as Cantigas de Santa María, ou sistemas como o de Omán, Qatar, o Irak, Ie- arraigados como as primeiras comuñóns! educativos, mais tamén é evidente que es- Na noite estrelecida ou calquera outra obra men ou Arabia en que a relixión é un ele- Como aparece o estudo relixioso en ta presenza non ten por que ser confesio- en que o fondo cultural relixioso estea pre- mento central do Estado e as porcentaxes Europa? nal e abundantes mostras hai no mundo. sente os alumnos que teñen clase de reli- oscilan entre o 20 e o 30 %. Non será este o Se ollamos o noso contorno máis pró- Tamén somos conscientes de que a no- xión que os que non a teñen, mais neste mo- espello onde nos queremos ollar! ximo observamos diferentes situacións sa xenealoxía cultural se fundamenta, pero mento en que se abre un debate sobre o sis- Tamén deberemos considerar que du- sobre o tratamento do tema relixioso. non en exclusiva, no papel que a relixión tema educativo parece oportuno reclamar, rante os últimos 20 anos se produciu un in- 1.- A materia de relixión forma parte do desempeñou ao longo do tempo. Sabemos unha vez máis, un sistema educativo laico cremento a nivel mundial no tempo dedi- sistema de ensino de forma obrigatoria para que non se pode entender a Castelao, ou a onde o fenómeno relixioso teña cabida cu- cado ao estudo relixioso nos sistemas edu- a totalidade do alumnado e dos centros de Tiziano, á marxe dun certo grao de coñe- rricular na área que se determine. cativos mundiais. Mentres ao longo de to- ensino. O profesorado está completamente cemento de cultura relixiosa. Iso é certo, Posibelmente con iso lle esteamos do o século XX as porcentaxes, nos países asumido pola administración pública a to- mais non é necesario que ese coñecemen- dando a Deus o que é seu, e á sociedade o comparados, foron sempre decrecentes, dos os efectos e os contidos son estabeleci- to sexa confesional. Senón, pola mesma que lle pertence.♦ nos derradeiros 20 anos van en aumento dos polo Parlamento. É o caso de Suecia. lóxica, para entendermos a cultura exipcia (período 1920-1944: 5,4%; 1945-1969: Nas mesmas condicións, pero sendo deberiamos profesar a fe de Osiris; para XOÁN COSTA é presidente da AS-PG.

Non está moi clara a orixe desta denomina- O Fío da lingua lle o de Óscar. Como din os italianos se ción que se lles dá –ás veces algo despecti- non è vero è ben trovato. vamenteÐ aos habitantes dos Estados Uni- Por certo que Walt Disney, un multi- dos de América. Como en casos similares, premiado de óscars, non chegou a acada- algúns dos que a reciben propoñen unha ex- lo con Bambi, que estivo seleccionado plicación glorificante e os seus críticos (ou Ianquis nalgunha categoría. Bambi, que leva un simplemente enredantes) unha explicación nome especialmente buscado para agra- abaixante. Neste caso teriamos unha imaxi- HENRIQUE HARGUINDEY dar os italoamericanos: bambino. naria tribo de Massachussetts, os yankos ou E xa que todo está oquei despediré- invencíbeis, fronte a unha palabra cheroque, A coca-cola, bebida de misteriosa fór- Hollywood (que en galego vén sendo monos coa orixe desta expresión despois eankee é dicir escravo, covarde. A hipótese mula, é un refresco a base de cola, como a “bosque de acevos ou acivros” é dicir ace- do paseo polas rúas, as street, da mitolo- máis aceptada, con todo, é que a palabra súa rival, a pepsi. E a cola é unha árbore da vedo, acibeiro, cebreiro, cebral ou cal- xía estadounidense (Por certo, repararían procede do holandés Janke, diminutivo de África Occidental da que se extrae a subs- quera outra das variantes que temos no xa en que o inglés street e o galego estra- Jan, Xoán, denominación familiar que os tancia tamén denominada así. A palabra pro- país) coa súa industria e os seus premios da proceden ambos os dous do latín stra- holandeses comezaron a darlles no século cede dunha lingua africana, mais o que moi- anuais, os Óscar. E a anécdota do motivo ta, non si?). Pois ben, okay procede dunha XVII aos habitantes de Nova Amsterdam, tos non saben é que foi o portugués Duarte polo que seica se chaman así é ben norte- alteración de all correct ou como din os hoxe Nova York. Os xans, uns xanciños. Lopes quen no século XVI espallou o nome. americana. Os primeiros anos, os premios portugueses tudo bem, equivalente do bri- Se tivésemos que escoller os símbo- O rock-and-roll, como baile, non pre- da Academia das Ciencias e das Artes Ci- tánico all right. A grafía fonetizante oll los dese país orixinalmente formado po- cisa ser explicado. Movemento, viravol- nematográficas e as famosas estatuíñas korrect e as súas siglas O.K. parece que xa lo aluvión de inmigrantes e a eliminación tas, deslizamento. Sinxelamente, dicir non tiñan un nome específico pero algún existiron dende comezos do século XIX. da poboación autóctona, os USA, proba- que a denominación desta música e dan- tempo despois, a bibliotecaria da Acade- E nós pensando que o k superabun- belmente o 90% (polo menos) dos terrí- za saída do rythm and blues significa mia, Margaret Herrick, ao velas por pri- dante nas pintadas, graffiti, cómics e colas coincidiriamos en tres palabras: co- “Abaneádevos e rolade!”. Ben expresivo. meira vez dixo algo así como: “Ouviches, mais sms era cousa moderna, da mocida- ca-cola, rock and roll e Hollywood, E a “fábrica de soños” –e de sonos– é cuspidiño ao meu tío Óscar!” E quedou- de de agora!♦ Aquí non N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII pasou nada Debate en Santiago sobre o futuro do negocio do sexo XOSÉ LUêS MUÑOZ

ágoa de tanta e tan sutil filosofía que A maioría das prostitutas Meste sabio pobo que chamamos Galicia vai ciscando polo camiño á medida que avanza na non veñen enganadas historia! Fíxense que distancia vai entre aquel socrático “aquí LARA ROZADOS LORENZO pasou o que pasou”, co que O debate social sobre a pros- Iglesias Corral describiu a titución posiciona diversos primeira desfeita dos popula- sectores en dúas frontes, res galegos, e este simple, mesmo dentro do propio fe- baleiro e mentireiro “aquí minismo: abolicionismo ou non pasou nada” que agora legalización? Sociólogos, po- nos proclaman, sabendo líticos e Igrexa adoitan opinar como todos sabemos que sen teren en conta as profesio- aquí pasou o que pasou. nais do sexo. A revista Andai- Os populares galegos, sona convidounas a expresarse. bre todo os destes últimos quince anos, pensan que con O 3 de novembro, a sala circular balear o lixo para debaixo da do Auditorio de Santiago encheu- alfombra xa ninguén vai se de xente para escoitar a expe- reparar no emporcallada que riencia da doutora en socioloxía teñen a casa. Malpocados! Laura Oso, co estudo Mulleres Inocentes! Pobriños! inmigrantes e prostitución na Co- O caso é que aquí pasou o ruña, e do doutor e avogado Pepe que pasou, e só un López Riopedre, autor de Mulle- responsábel, que eu saiba, o res colombianas e prostitución en admitiu con meridiana clarida- Lugo. E tres días despois, o deba- de. Foi Alberto Núñez Feixóo te contou coa valiosa achega de cando dixo: “hai un problema dúas mulleres que traballan na in- e espero e desexo que se resol- dustria do sexo, e loitan polos dereitos que a sociedade lles nega: va”. Os outros, empezando po- Imaxe dun dos debates organizados pola revista Andaina. los actores que encabezan o re- Pye Jacobsson comentou os re- parto desta traxicomedia, ou sultados da política criminaliza- migrantes sen papeis e traballan conta “para o goberno sueco, to- berdade das mulleres. Deben ser ben proclaman “a nosa crise dora sueca, e unha muller colom- nun sector non recoñecido legal- da prostitución é forzada, é vio- elas quen decida para traballar na quedou resolta o 4 de outubro” biana (prefire non revelar a súa mente. Isto introdúceas na eco- lencia contra a muller, nin teñen industria do sexo, nas mellores ÐBaltar dixitÐ, ou ben afirman, identidade) que ten o seu propio nomía sumerxida e na depen- en conta os homes.” Unha face condicións laborais, de segurida- como fixo o presidente, que o negocio en Galiza salientou a ne- dencia de mafias”, explica Oso. esquecida: Laura Oso denuncia de e hixiene. Para Nanina San- PP galego está a vivir unha cesidade de regulación. Foron “Esta cadea está formada por que son os homes que traballan tos, é o triángulo muller-sexo- “Pax Octaviana”. horas de intenso debate nas que moitos actores, tamén no aspec- na prostitución os que menos co- trato o que estigmatiza: unha Don Manuel, que é un caeron moitos prexuízos. to legal e xurídico. Non só os bran e máis violencia padecen. muller que traballa co sexo e co- home moi estudado e de moi- donos dos clubs: avogados que Para a lei sueca, todo contacto bra atenta contra a norma social. tos coñecementos –ninguén o Cal é a realidade? cobran por “amañar papeis”, sexual no que haxa un pago é un A prostituta foi criminaliza- dubidaÐ, de seguro que sabe vendedores ambulantes...” Pepe crime. “É moi difícil probar o da pola relixión (pecadora, de- de sobra que aquela Pax que De cincuenta mulleres inmigran- López salienta: “tanto médicos “crime”, explica lincuente), com- tes, Laura Oso atopou tres que coma avogados sacan boa talla- Jacobsson: “os padecida polo durante case que corenta lgunhas anos impuxo en Roma o que foran enganadas sobre a activi- da desta clandestinidade.” preservativos son A positivismo fora sobriño e fillo adoptivo dade que ían desenvolver. Do probas do delito, inmigrantes prefiren científico (enfer- de Xulio César, se fundamen- resto, a metade sabía que ía tra- Políticas legais o que fai que ma ou perversa). taba no benestar social, na ballar na prostitución, pero foi moitos clientes a prostitución O actual estigma estabilidade económica e na enganada en canto ás condicións, Pepe López apuntou ao artigo non queiran em- é o de vítima, orde moral. e contraeu débedas de até 6.000 188 do Código Penal: “non con- pregalos.” a fregar suxeito pasivo. Está vostede seguro, don euros. A outra metade veu de xei- dena a prostitución, pero si as A lei crimina- ou a sentirse Nos debates em- Manuel, de que entre os seus, to autónomo. “A prensa usa condutas anexas”. Afirma que os liza coma “chulo” pregouse a ex- aquí en Galicia, se respira ese “atrapadas na rede” ou “obriga- problemas sociais nunca se arran- calquera persoa derrotadas. presión “mulle- benestar, hai estabilidade e das a prostituírse”: o estigma é xaron a golpe de penas: “nas so- que conviva coa res prostituídas”, prima a orde moral? Moito de vítimas explotadas”, explica ciedades democráticas, o princi- prostituta, tanto dende a óptica me temo que saiba vostede Oso: “este discurso é unha arma pio de intervención mínima im- ten se é o home abolicionista de que non; que non é así. Claro de duplo fío: os malos da pelícu- plica que só se empregue o derei- ou o pai, conta Ja- Alecrín, ou esque a forza de repetilo unha e la non son só as redes nin as ma- to penal cando se comete un cri- cobsson: “ade- coitouse que a mil veces; a forza de varrer e fias. Hai moitos actores sociais me. Pero ten bos resultados elec- mais, a aprobación foi moi estra- muller que se prostitúe faino varrer para debaixo da alfom- na sombra.” Tamén Pepe López torais tranquilizar as conciencias ña: un 98% da sociedade estaba porque “non ten outra saída”. bra; a forza de agochar as ma- salientou que a maioría das mu- co código penal”. Solicita que se en contra, pero o goberno pensa Pye Jacobsson respostou que las novas, e de mandar á lleres forzadas a prostituírse vi- deixen os estereotipos e dogma- por nós, non temos opinión nin- ela tamén é xornalista e profe- reserva india os mensaxeiros; ven esta situación da man dos tismos. “Non podemos pechar- gunha. E as prostitutas, menos ca sora de piano. Nunha entrevista poida que a forza de todo iso seus propios familiares. nos no dualismo abolicionistas/ ninguén: eu non teño dereito a posterior con ela, sinalou que se termine por consiguir que a “No caso galego hai moitas legalizadores: todos estamos en opinar nin a me chamar feminis- non atura o paternalismo sobre xente crea que inda que aquí mulleres que emigran baixo pe- contra do tráfico de persoas. A ta. “Tentei dialogar con políticos, as prostitutas: “hai moitas uni- pasou o que pasou, en realida- quenas redes de tráfico, forma- clave é a integración: as prostitu- pero non queren recibirme.” versitarias que para pagar a ca- de aquí non pasou nada. das por elas mesmas dentro da tas son persoas intelixentes, ma- Agora o traballo é máis peri- rreira, traballan nisto dúas horas Xa me gustaría a min, xa, cadea migratoria”, salienta Lau- duras, con capacidade de falar e goso para as prostitutas, e hai á semana e son as primeiras da vivir nun país no que de ver- ra Oso. “O feito de que as mu- de traballar no que queiran.” máis violencia ca antes. “A Uni- clase. Non somos todas pobri- dade imperase esa “Pax lleres veñan de xeito autónomo O segundo dos debates abriu- versidade de Oslo fixo un in- ñas incultas.” Octaviana”; esa Pax que si ou a través dunha rede determi- no tamén unha empresaria co- quérito sobre 63 prostitutas, e en A muller colombiana que soubo modelar Caio Xulio na as condicións de traballo: a lombiana, que ten o seu propio todas detectou que empeorou a ten o seu negocio explicou “de- César Octaviano, “Cesar Au- autonomía permite que elas de- negocio en Galiza: “estaría moi saúde mental. E a porcentaxe de cidín exercer a prostitución por- gusto”; unha Pax na que, no cidan onde queren traballar, e ben que cotizásemos, pero preo- prostitutas de rúa, que é a que o que non había outra cousa, pero lugar de malgastarmos o tem- non ter a presión dunha débeda cúpame o nome que lle poidan goberno quere reducir, non bai- non me considero unha vítima. po varrendo para debaixo da que pagar permítelles elexir can- pór. Mentres sexa unha profesión xou. A ONU pediulle a Suecia Non ía volver ao meu país de- alfombra, se fomentasen as do aceptan ou non a un cliente.” estigmatizada, a situación será unha avaliación da lei, pero aín- rrotada. Foi por orgullo.” Pepe artes e as letras; unha Pax na De feito, un dos principais peri- igual. A regulación é necesaria da segue sen facerse”, salienta. López tamén contou que moitas que, no lugar de xerarmos bi- gos está nos clientes que se ne- para a cantidade de inmigrantes inmigrantes preferían a prosti- rretes e boinas, florecesen gan a usar preservativo, co risco que traballan sen papeis.” A postura do feminismo tución a fregar. É importante es- virxilios, horacios e ovidios. para a saúde que iso acarrexa. En Suecia, a “política do coitar a súa voz para chegar a Unha Pax coma daquela!♦ “Viven nunha cadea de irre- Aaaagh!” criminaliza a compra- Dende Andaina deixan claro que un consenso social. Merecen os gularidade dupla porque son in- dor e vendedor. Pye Jacobsson o feminismo é unha loita pola li- mesmos dereitos ca todos.♦ Ano XXVII

Economía de guerra

MANUEL CAO

A reelección de George Bush para os vindeiros catro anos invo- lucra a sociedade global nunha situación de conflitividade pro- gramada polos grupos que se consideran lexitimados para em- prenderen as campañas militares que coiden axeitadas dentro do esquema global da War against terror. É previsíbel un recrude- cemento dos conflitos preexistentes, e a reactivación dos la-

Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 tentes, segundo a conveniencia duns inquilinos da Casa Branca que seguirán o guión marcado polos estrategas do Proxecto para o Novo Século Americano e polos ideólogos relixiosos e ul- traconservadores nos que se asentou a vitoria de Bush. N¼ 1.150 As consecuencias para os EE UU serán a instauración dunha economía de guerra orientada a respaldar os proxectos e obxectivos dos grupos económicos vencedores do proceso polí- tico-electoral, é dicir, o complexo militar e de seguridade, as empresas enerxéticas e o sistema mediático. Neste sentido, o desmantelamento do mínimo sistema de benestar social prose- guirá coa privatización do sistema de pensións e o recorte dos gastos sociais, o que fará diminuír a calidade de vida, incre- mentará as desigualdades e a criminalidade. Ratificarase, igualmente, a tendencia á redución de impostos o que poderá empeorar os equilibrios internos e externos (déficits público e exterior). Definitivamente, os EE UU parecen apostar por unha nova orde mundial asentada, case exclusivamente, no po- derío militar e pola ampliación da súa fronteira de posibilidades de medre en base á expansión internacional e a ocupación de espazos de poder, a semellanza dos imperios clásicos. Den- de este punto de vista, o apoio relixioso, asentado en crenzas simples pero firmes, constitúe un pear imprescindíbel para poder emprender campañas militares que non soportarían o des- gaste diante dunha opinión pública utilitarista e descrida. A proposta neoconservadora conta con grandes riscos aso- ciados tanto ás feblezas dos EE UU como á presión dos demais axentes do planeta. O económico é quizais o factor máis crítico pero é precisamente a fuxida cara adiante da Administración Bush a que tenta darlle solución ao problema. Dos factores internos cómpre reseñar que a hexemonía económica dos EE UU é menor ca nunca, o que se manifesta nunha economía orientada ao consumo, moi depredadora e contaminante, cun dólar en regresión e cunha vantaxe tecnolóxica cada vez máis disputada por Europa, o Xapón, a China e a India. Tamén no ámbito polí- tico e dos valores, existe unha forte división tanto dentro dos estados como entre a América profunda, o Noreste e California Biólogos, administración e mariñeiros coinciden máis na medida en que as iniciativas neoconservadoras teñan un certo éxito non se ven, a curto prazo, problemas centrífugos. Os principais riscos para a estratexia de Bush poden vir do resto do mundo, na medida en que, dificilmente, os demais Gritican a actuación de axentes van permanecer impasíbeis diante do militarismo que se aveciña. Neste sentido, os EE UU observan, con especial cautela, a evolución da China como axente destinado a disputarlle a hexemonía (o poder económico chinés e o seu ex- Greenpeace contra o Menduíña pansionismo na área de influencia pode verse no recente Acordo ASEAN-China de libre comercio para mercadorías) G. LUCA nelaxe nin por ser distinta da flotas. O seu traballo en augas mentres na relación coa UE existen coincidencias e diverxen- A campaña de Greenpeace con- flota de trawlers inglesa ou ir- libres é coma unha avanzada da cias arredor da maneira de reconstruír a orde internacional. tra o Menduíña ten a rara virtu- landesa senón por ter unha im- pesca mundial e, ao tempo, un- de de pór por primeira vez de portante porcentaxe da poboa- ha solución imposta pola priva- acordo a mariñeiros, biólogos, ción (máis dun 13%) ocupada tización das augas continentais Administración, opinión pública na pesca e na agricultura e por en todo o mundo. Este labor e armadores: se estes barcos, os recibiren unha parte alta do seu aventureiro e emprendedor é máis modernos, capaces, regula- produto interno bruto destes moi importante para o país aín- dos e vixiados do mundo, estra- sectores. No comercio da Gali- da que menor para o conxunto gan o mar, deberían seren abo- za co resto da UE o primeiro da economía española e da UE. lidas todas as artes de altura. produto son a pesca e os deriva- Na escala pesqueira do mundo dos. está ben por baixo de Formosa, Por que escolle a organización as Filipinas ou a India, con pes- ecoloxista internacional un Oficio de país atrasado cas a crecer e acordos preferen- arrastreiro galego aparellado pa- tes da Unión Europea. ra pesca de gran fondo en augas O criterio dominante na UE é Os datos comparativos da flo- libres? Toda pesca de arrastre re- que a pesca é unha actividade ta galega no mundo, despois dun presenta unha catástrofe para o propia de país recorte do 60% encadeamento dos seres vivos aínda non indus- nos últimos vinte nun ecosistema tan fráxil coma o trializado. O es- Os arrastreiros anos e a impor- do fondo do mar. A lenda destru- forzo e o acerto tancia relativa do ‘Os EE UU observan con especial tor do fondo mariño colocada de ter perfeccio- deben buscar sector pesqueiro cautela a evolución da China acrobaticamente na popa do nado os barcos nos grandes fondos na economía do Menduíña pode ser de aplicación de altura con ar- país non poden como axente destinado a disputarlle a todos os arrastreiros do mundo. tes para pescar en saída á crise ser preteridos por Por iso é unha verdade a medias. fondos de máis quen decide cor- a hexemonía” A pesar de ter sido moitas de mil metros dos caladoiros. tar as redes dun veces obxecto de penitencia en non tempera este arrastreiro en au- O camiño emprendido na UE para afortalar as políticas co- nome da moral ecolóxica, os xuízo negativo gas libres en no- múns, axilizar os procesos de decisión e constituírse en axen- arrastreiros galegos que forman senón que o agra- me da redención te global, tamén no eido militar, está a recibir impulso cos si- a parte do león da tonelaxe de va. Significa que do biotopo. nais emitidos por Washington. A preservación dos valores nos pesca a flote da UE, non ocupan a tradición pesqueira galega non Este é a opinión na que coin- que se asenta o modelo social europeo require, no político, ini- máis que o lugar 25º no mundo desaparece, coma sucedeu en In- cidiron este semana voces da in- ciativas semellantes á implantación do euro no ámbito econó- (o conxunto dos barcos de pes- glaterra e Irlanda, ao aumentar a vestigación oceanográfica gale- mico. Nunca como agora se puxo de manifesto a certeza do ca de pavillón español está no renda. ga (a mellor dotada do mundo e aserto que caracterizaba a Europa como “xigante económico e 18¼) A armada galega foi o no- O Menduíña pesca segundo de ningunha maneira allea ao anano político”. Permanecer no ananismo político acabará por me de alarma que lle deron Di- o libro das conferencias interna- ecoloxismo), a Administración levarnos tamén ao esmorecemento económico.♦ namarca e Inglaterra na véspera cionais de oceanografía, o que da pesca e significados sectores do ingreso na UE. Non pola to- non se podería asegurar doutras da opinión.♦ Ano XXVII O socialista aproveita o descreto do centro-dereita após a marcha de Durão As enquisas dan a Sócrates como novo primeiro ministro portugués Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 GONÇALO NUNO DE FARIA / PORTO ñaría Sanitaria) e foi secretario de de esquerda, no afastamento da A crise do goberno portugués que trouxo consigo a marcha Estado e ministro en varias áreas colaboración co Bloco de Esquer- do ex primeiro ministro José Manuel Durão Barroso á presi- dos gobernos socialistas do 1995 das e mais o Partido Comunista e dencia da Comisión Europea desemboca agora na mellora ao 2002. Agora ten a oportunidade a creación dunha maioría sólida N¼ 1.150 das expectativas electorais dos socialistas. O seu novo líder, de recobrar o liderado político pa- coa que contrarrestar a actual co- José Sócrates, é, in pectore, o próximo home forte de Portugal. ra un PS moi afectado pola perda alición gobernante entre o PSD e do poder de António Guterres, o a dereita do Partido Popular. O Partido Socialista de Portugal rroso e o ruín traballo do seu fracaso de Eduardo Ferro e a co- Os datos electorais danlle a (PS) encabeza todas as enquisas substituto, Pedro Santana Lopes, habitación (máis tranquila do es- vitoria segura, mais falta por sa- de intención de voto en Portugal que ve moi difícil ocupar a pol- perado) entre o PSD e o presiden- ber se o PS pode acceder de no- após escoller o seu novo líder, trona da presidencia do goberno te da República, Jorge Sampaio. vo a São Bento sen apoios de José Sócrates. O partido que no futuro inmediato. A proposta de Sócrates é cre- grupos minoritarios. Sócrates xa agora goberna o país, o Social Mais, quen é Sócrates? José Sócrates. ar unha “esquerda moderna” que gañou a gabanza dos think tanks Democrata (PSD), paga a mar- José Sócrates Carvalho Pinto rexión norte é licenciado en Enxe- principalmente se caracteriza por progresistas mais falta por saber cha de José Manuel Durão Ba- de Sousa, nacido hai 47 anos na ñaría Civil (con posgrao en Enxe- formulacións máis de centro ca se conecta co pobo.♦ Barcelona

Xa saberán que, xunto á copia desta cuestión pode depender o do Tratado Constitucional Euro- apoio dos republicanos aos orza- peo que o goberno central pre- Un espectacle lamentable mentos xerais do Estado, os pri- sentou en galego e éuscaro, ha- meiros do executivo Zapatero. bía outras dúas, idénticas, unha Mentres, o govern recorre a baixo o título de catalán e outra (en catalán e valenciano) Joan Rigol, ex presidente do de valenciano. O pozo da igno- Parlament catalán, membro de rancia non ten límites aínda que Unió Democrática de Catalun- pareza que tocamos fondo cos AGNéS MARQUéS ya, a mesma que forma xunto a que se atreven a diferenciar o CDC Convergència i Unió, o que falan en Valencia do que fa- A polémica de moda no Levante ten tintes de esperpento. Dúas fa- principal partido da oposición á lamos en Catalunya. Chámenlle cal o govern tripartito tentar le- como queiran, catalán ou valen- las idénticas separadas por orgullos nacionalistas un tanto ridículos. var ao ostracismo despois de 23 ciano. É o mesmo. E a quen o anos de hexemonía política, pa- negue remítoo aos libros de his- guas diferentes o español e o ar- perplexidade coa que algúns ob- banda, o president da Generalitat, ra que faga de mediador coa Ge- toria. Non fai falta nin que to- xentino. Non é unha cuestión de servan a polémica que se levan- Pasqual Maragall, quedando en neralitat valenciana para pechar men esa molestia. Que visiten puntos de vista. É ciencia. tou en Catalunya, é de entender evidencia ao anunciar e renunciar o conflito. Tan dispares son as Catalunya ou Valencia e vexan Tampouco é unha cuestión de que provoque rexeitamento. posteriormente a levar o goberno opinións ao respecto no seo do como uns e outros conviven fa- falso imperialismo como algún Mais acaso alguén quixo lanzar, central aos tribunais por presen- govern catalán que ten que reco- lando a mesma lingua, enten- cualificou as intencións de Cata- non leña, directamente gasolina, tar dúas copias idénticas do Tra- rrer a unha figura como a de Ri- déndose aínda que existan dife- lunya en pro do recoñecemento sobre a fogueira? Quen quixo re- tado Constitucional Europeo, gol? Unha persoa que represen- renzas. Acaso o español que fa- da unidade lingüística. Non ten- abrir as feridas? Quen sexa, e sen baixo o eufemismo de catalán ta nin máis nin menos que eses lamos en España é unha lingua ten ver nese afán por ser fiel á re- sinalar a ninguén, conseguiu que unha e valenciano outra. Ao tem- 23 anos de pujolismo que tanto diferente á que falan na Arxenti- alidade un intento máis de mar- Catalunya fique unha vez máis po que o govern tenta pechar fi- pesan en Maragall por aquilo de na? Seguro que os que teiman en car diferenzas, aínda que é así, ao en entredito e poida converterse leiras e anuncia que non hai crise que as comparacións son odio- diferenciar catalán e valenciano fin e ao cabo, como está a quedar nun branco perfecto de críticas ningunha no seo do executivo ca- sas. É difícil de entender pero se non se atreven a insultar a inteli- o govern perante o resto do Esta- porque terán conseguido as reac- talán, o presidente de ERC, Josep é para chegar a bo porto, benvi- xencia cualificando como lindo. Aínda que me sorprende a cións que agardaban. Por unha Lluís Carod Rovira, anuncia que do sexa.♦

Como representante do BNG lembrei que, efectiva- acabar coas liberdades dentro do propio país, engadindo mente, o mundo ten moitas eivas. Estamos pasando por un que son contrarios ao espírito da humanidade os bombar- momento crítico e subliñei que é nos momentos críticos deos sobre o Iraq, me ían deixar que continuase co meu cando o principio de ponderación, de equilibrio, de diálo- discurso, caso que puidese expresalo nalgunha parte alí O debate go deben prevalecer. Non son o sectarismo nin a agresivi- cun pouco de extensión e intensidade? Asegúrolles que dade contra os que están nunha situación máis feble os me meterían no cárcere e anunciarían con prepotencia e principios que deben rexer a política do Estado español. descaro que son un terrorista ao servizo do mundo islá- Expliquei que falar de dereitos mico”. Moragas voltou de parlamentario humanos e liberdade para ata- Cuba e pretendeu ademais car o réxime cubano nunha ‘Falar de dereitos humanos que o aclamásemos como he- conxuntura na que existe roe. sobre Cuba Guantánamo e Abu Ghraib para atacar o réxime cubano É certo que a disidencia é debía de levarnos polo menos lexítima. Posibelmente até a unha ponderación e obxecti- nunha conxuntura na que existe eu, despois de trinta anos vi- FRANCISCO RODRêGUEZ vidade maiores. A obxectivi- Guantánamo e Abu Ghraib vindo en Cuba, formase parte dade e a ponderación non pa- dalgún sector disidente. Po- O PP teima nunha estratexia de acoso e derribo a Cuba, san por infrinxir un principio debía levarnos, polo menos, rén, unha cousa é a disidencia seguindo os ditados dos EE UU. Recentemente vimos to- fundamental na política inter- e outra amparar a sabotaxe ou da unha planificación de acontecementos destinados a nacional: pódese ser crítico a unha ponderación e actos de terror contra o pobo bombardear calquera posibilidade de cambio de posición con calquera réxime político, obxectividade maiores” cubano. Cousa distinta é ser do Estado español respeito do réxime cubano. Por iso, o pero non se pode cometer o cómplices dunha estratexia deputado Jorge Moragas apresentouse en compaña doutro pecado da inxerencia e da in- política que ten como obxec- representante europeo, con declaracións provocadoras tromisión descarada, da pro- tivo facer de Cuba un novo previas, no aeroporto de La Habana. A finalidade era reu- vocación e mesmo do aliñamento coa política agresiva Puerto Rico, en definitiva, unha colonia dos EE UU. Nes- nirse cos disidentes cubanos e exteriorizar todas as mal- dunha gran potencia, por moi ameazante e intimidadora ta circunstancia histórica, o mellor que se pode facer é dades do réxime castrista, coa pacificadora conclusión de que se nos apresente. deixar que sexan os cubanos quen decidan dentro do cas- que había que derribalo, mesmo pola forza, por tratarse Como deputado, afirmei que ningún representante da trismo e no poscastrismo. Sexa cal sexa a saída, espero dunha tiranía. Sabedor de que non se lle deixaría entrar en soberanía do Estado español, asi se considera Moragas, que manteñan a súa soberanía política, polo ben deles, po- Cuba con semellante afán guerreiro, tiña asi garantido o está lexitimado para entremeterse con premeditación nos lo ben de América Latina e atrévome a afirmar que polo show oportuno nos medios de comunicación españois. Xa asuntos internos de ningún país, pretendendo ter, non só ben da humanidade, na que está incluída o propio Estado aquí pontificou sobre o maltrato recibido e intentou que o inmunidade, senón ainda por riba parabéns. Realmente, o español e, por suposto, Galiza. Non era esta a filosofía Congreso dos Deputados se posicionase dándolle cober- que aconteceu formou parte, como dixemos, dunha pla- que subxacía na moción do grupo parlamentario popular. tura á súa actuación e amaldizoando o goberno de Cuba. nificación orquestrada con aleivosía. Fíxenlle á Cámara a Afortunadamente, todo o resto dos grupos parlamentarios Apresentou o grupo parlamentario popular unha in- seguinte pergunta retórica: “Vostedes cren que se eu me non entramos a avalar os seus belicistas, agresivos e ten- terpelación a este respecto coa conseguinte moción a vo- apresentase en Miami criticando a pena de morte nos EE denciosos postulados sobre Cuba. Emitimos un voto ne- tar en pleno o día 2 de Novembro deste ano 2004. UU, afirmando que empregan o tema do terrorismo para gativo claro e explícito.♦ Ano XXVII tou a Israel, que quería unha Pa- lestina subdesenvolvida que lle facilitase man de obra barata para a súa industria. Israel non quixo un Estado palestino libre e viábel senón dependente e controlado. Así foi como Israel non respondeu á segunda intifada matando palestinos senón destruíndo as infraestruturas que estaba erguén- Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11

dose. Os atentados viñeron despois. A comunidade internacional ten que ver isto claramente e axu-

N¼ 1.150 dar tanto a palestina como a Isra- el a saír desta situación Vostede pon de manifesto un xeito dexigual de axudar as dú- as partes do conflito. Por que? Necesitamos a paz e a democracia. Agora mesmo Israel representa a democracia dos xenerais, dos militares. Hai que cami- ñar cara á democracia civil nos dous lados. A democracia palestina pode ser un “sarampelo” que prenda no mundo árabe. En Eu- ropa houbo sentimentos condi- cionados polo remorso e a falta de liberdade que padeceu o pobo xudeu polo que pasou en Alema- ña. En consecuencia naceu outra traxedia, que foi a creación dun Israel sobre os cadáveres e a terra do pobo palestino. O problema palestino é un problema tan europeo como foi o holocausto. Ten que haber equilibrio na posi- P. C . ción de Europa, e empeza a haber esta conciencia, salvo no caso dos ingleses. O equilibrio non Ghaleb Jaber Ibrahim, é aplicar o fifty-fifty, como di Solana. O equilibrio entre víti- mas e verdugos non pode ser o presidente da Fundación Araguaney 50 por cento. Palestina necesita máis axuda económica e, sobre todo, política, que Israel, que recibe centos de miles de ‘A ocupación israelí impide millóns de dólares, mentres que Palestina non chega a 400 millóns de euros cada ano. Eu- unha real democratización de Palestina’ ropa ten que dar un paso cara adiante nesta materia. Palesti- na constrúe pola mañá, con di- PERFECTO CONDE ñeiro europeo, o que Israel destrúe pola noite con diñeiro O palestino Ghaleb Jaber Ibrahim escolleu Santiago para estudiar Medicina e acabou vivindo en Ga- estadounidense. Como vai influír nisto a re- liza. Na actualidade, preside a Fundación Araguaney, dende que exerce na práctica como auténtico cente reelección de George Bush? “embaixador” palestino. A piques de emprender unha viaxe a Xordania para visitar a súa nai e seguir A experiencia fainos alber- gar a esperanza de que nos sede cerca a sorte de Iasir Arafat, falou para A Nosa Terra sobre o que está a acontecer en Palestina. gundos mandatos agroman ma- nifestacións diferentes de facer Arafat é todo un símbolo. datario podería disolver o Parla- Sharon sexa quen mande en Is- (punto de control) israelí cada política. Polo tanto, o que dese- É o símbolo revolucionario que mento e convocar eleccións pre- rael as dificultades seguirán douscentros metros nin sequera xo é que Bush actúe agora de representa a causa palestina. sidenciais, pero isto non parece sendo enormes. se pode facer un auténtico censo maneira máis independente res- Tense dito del que se afe- posíbel nas condicións nas que E mentres tanto? electoral. A comunidade interna- pecto a Israel. Que se sinta máis rrou ao poder e que non soubo está vivindo agora mesmo Pales- Podería haber unha dirección cional ten que presionar eficaz- libre, e que presione para que se dar paso en vida a unha suce- tina debido á ocupación de Israel. compartida dalguna maneira en- mente para que Israel se retire e poida cumprir polo menos a súa sión axeitada. Por que? Aínda que o ocupante se retirase, tre Ahmed Qurea, Mahmud os palestinos poidamos preparar propia “folla de ruta” no que to- Mentres que Palestina está precisaríase un Abas, Muhamad e celebrar unhas eleccións libres ca á consecución dun auténtico ocupada por Israel tería sido moi ano para elaborar Dahlan e Maruan e democráticas. Estado palestino. perigoso que Arafat traspasase o un censo e prepa- ‘Israel quería Barghuti. O que Que quere dicir cando opi- Como está respondendo o poder. A súa dimisión podería rar as eleccións máis se acercaría na que a comunidade interna- goberno español de José Luis mesmo ter causado a división da convenientemen- unha Palestina a un perfil arafa- cional ten que presionar efi- Rodríguez Zapatero? resistencia palestina. Sería outra te coa necesaria subdesenvolvida tiano seria Ma- cazmente? Ten sensibilidade cara ao no- cousa se Israel se tivese retirado e participación de ruan Barghuti, pe- Que ten que darse conta de so problema. En realidade, todos houbese condicións idóneas para observadores in- que lle facilitase ro actualmente esque estabelecer unha democracia os gobernos de España, dende que se celebrasen eleccións. Ara- ternacionais, e lo- tá preso nunha ca- auténtica en Palestina é moi im- Adolfo Suárez, foron sensíbeis fat é a memoria viva, o arquivo go outro medio man de obra barata dea de Israel. É un portante non só para o pobo pa- ao problema palestino. No equi- de Palestina, un país que nin si- ano máis para co- para a súa home que fala he- lestino senón para todo o mundo. po de Zapatero hai xente máis quera ten censo electoral aínda e novocalas e cele- breo e que ten bo- A democracia palestina pode coñecedora que os anteriores dos que, sobre todo, está sendo some- bralas axeitada- industria” as relacións cos mesmo pór en perigo o futuro padecementos do pobo palesti- tido por Israel. Indudabelmente, mente. Na miña membros do paci- dalgúns réximes árabes non deno. O actual ministro de Exterio- Arafat non podía dimitir. opinión, isto que- fismo israelí. In- mocráticos. O 50 por cento dos res foi primeiro embaixador en E agora que? Despois de re dicir que Pa- sisto en que todo palestinos vivimos fóra de Pales- Israel e logo embaixador de Eu- Arafat que cómpre agardar? lestina podería depende moito de tina, un 30 por cento en paises de ropa no proceso de paz. É, ade- Palestina ten a súa Lei Bási- estar normalizada se o mundo occi- Europa e América. Somos o pri- mais, un amigo persoal de Ara- ca, unha Constitución, que prevé nos primeiros dental está por fin meiro pobo en carreiras universi- fat. De calquera xeito, tamén dique sexa o presidente do Conse- meses do 2006, pero todo de- disposto a presionar eficazmente tarias. Durante o período de espe- go que a axuda de España ten llo Lexislativo Palestino, Rauhi pende de se o mundo definitiva- a Israel para que cese a ocupa- ranza que vivimos entre 1996 e que manifestarse sobre o terreo e Fatuh, o que se faga cargo da si- mente lle fai ver a Israel que ten ción. Agora mesmo sería prema- 2000, en Palestina investiuse ten que servir para presionar tuación durante sesenta días, o que retirarse dos territorios ocu- turo facer un prognóstico exacto moito en estradas, comisarías, ae- máis eficazmente a Israel para tempo mínimo previsto para a ce- pados e recoñecer os dereitos do do que pode acontecer. O que es- roportos, centros de sanidade, esque cumpra as obrigas que lle lebración de eleccións. Este man- pobo palestino. Mentres Ariel tá claro é que cun check-point colas, etc., pero todo aquilo asus- impón o dereito internacional.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII Os clubs de castidade levaron un millón de mozos a votar por Bush O sur tamén existe Fai a guerra e non o amor

MONCHO FERNÁNDEZ LEAL CÉSAR LORENZO GIL Os clubs de castidade cristiáns s eleccións nos EE naceron nos EE UU como res- UU vivíronse coa posta posmoderna aos postula- Aesaxeración dos da revolución sexual da dé- mediática acostumada, cada do 1960. Segundo os seus como se houbese moita líderes, só a través da abstinen- diferenza entre os dous cia é posíbel loitar contra a Sida principais candidatos a e os embarazos non desexados. sheriff. Ao final, moita xente preferiu quen falou George Bush dixo durante a máis claro, sen campaña electoral que os mozos ambigüidades. Ao pan, norteamericanos tiñan diante dos pan, e á guerra, guerra. fociños unha vía perigosa e outra Mais ese espectáculo lúcida. “Cando tes dezaoito agochou un resultado anos, o teu corpo é un inimigo e habido noutros comicios, pídeche sexo. Iso pode acabar estes ao sur de río coa túa saúde, física e mental. Grande. O Uruguai Mais tes que pensar que hai al- festexou un triunfo ternativa. Para reconducir a túa histórico, aínda que vida están as opcións de Cristo esperado, da esquerda ou da Armada, por exemplo”. É organizada de xeito dicir, fai a guerra e non amor. plural e tamén vital no Esta mensaxe aos mozos é a Frente Amplio. base da educación sexual da ad- Nun país que ten o ministración republicana. Bush 44% da pobreza entre o aprofundou na liña de apoio aos sector de idade menor de clubs de castidade iniciada por Un grupo de mozos do Silver Ring Thing amosa os seus aneis de castos. 18 anos, xuntar ilusión Bill Clinton e gastou durante o bater estas cifras é propugnar a Outra poderosa organización grandes amigos de Pattyn os se- non é fácil. Polo Uruguai ano pasado 120 millóns de dóla- abstinencia. True Love Waits casta, Silver Ring Thing, até ten nadores republicanos Arlen empezou o imperialismo res do erario público no seu de- (www.lifeway.com/tlw/) é unha un listado de dez puntos que di- Specter e Rick Santorum, coñe- a súa campaña de senvolvemento. A cambio, estes organización educativa de ultra- ferencia o que é sexo do que non cidos pola súa contundente opo- exterminio que despois clubs garantiron o aumento do dereita que defende acabar co se- o é. Bicar con lingua non é sexo, sición ao aborto ou ás relacións foi coñecida por voto mozo nas pasadas eleccións, xo “entre solteiros” para reducir acariñar os xenitais máis de dez homosexuais. “Operación Cóndor”. nunha faceta máis da revolución a Sida. “En Uganda, o goberno segundos, si. O seu líder é Silver Ring Thing conseguiu Antes, en 1971, naceu o conservadora que os cristiáns conseguiu controlar a epidemia Denny Pattyn, un pastor moi in- impoñerse grazas aos seus es- Frente Amplio. Despois evanxélicos seguen nos EE UU. recomendando pasar sen sexo”, fluente na administración repu- pectáculos e reunións de mozos veu a ditadura militar Os clubs de castidade nace- reza na súa páxina electrónica. blicana. Desde Pennsylvania en loa ás virtudes da virxindade. que foi o preámbulo do ron hai dúas décadas como ins- Este grupo de mozos, que se reú- Ðestado no que pese a todo ga- Hai até grupos musicais que que con posterioridade trumento de loita contra a Sida e ne semanalmente nas igrexas, ñou John Kerry– controla unha amenizan as veladas de “ligue pasou en Chile e os embarazos non desexados. Os conta cun millón de inscritos por rede de mozos que se distinguen san” con letras que chaman a Arxentina. EE UU teñen unha taxa de em- todo o país. A súa doutrina estú- a si mesmos por levaren o anel non consumar o sexo até des- Na inmensa alegría barazos adolescentes do 8,4 por dase en institutos de todos os es- de prata que lle dá nome ao club. pois do matrimonio. Aínda que que se espallou na cento, só inferior a Rusia no he- tados, e xa non é estraño que as Os ingresos de Silver Ring no pasado foi un ídolo destes ra- República Oriental, había misferio norte. Para estas organi- mozas californianas respondan Thing alcanzan o millón de dó- paces, Britney Spears é conside- un espazo para a zacións dependentes de igrexas en programas de televisión. lares anual (o 70 por cento pro- rada unha “liberal corrupta polo lembranza de dúas cristiás, a única maneira de com- “Non creo no sexo. Son cristiá”. cede do goberno federal) e son diñeiro e o vicio”. ♦ persoas que xa non estaban e que tiveron Aquí fóra unha capital importancia Nada máis coñecérense os re- tome nota dese cambio que se na creación das sultados dos comicios presi- produciu no mundo e que acen- condicións para que, por denciais nos EE UU, multi- túa as diverxencias sobre os primeira das veces, unha plicábanse as mensaxes des- Aggiornamento modelos de sociedade e as con- forza da esquerda de Europa: é hora de traballar cepcións da vida internacional, triunfara nese país. Un conxuntamente, superar as tal e como son apreciadas a un- era Liber Seregni, o XULIO RêOS diferenzas e por diante a ha e outra banda do Atlántico. xeneral digno que foi transcendencia dos valores comúns. A pero con signos evidentes de prudencia e As ameazas non son percibidas do mes- símbolo de resistencia á “vella Europa”, de quen falara Donald maior democracia da que se pode albiscar mo xeito por ambas as partes. A desaparición ditadura. O outro era Rumsfeld para instrumentalizar as divi- nunha sociedade como a estadounidense, en do socialismo real, a aceleración da mundia- Raúl Sendic, histórico sións a propósito do Iraq, viña a asumir vías claras de regresión. Pero de pouco vale lización e o progreso da construción europea dirixente da guerrilla que “perdera as eleccións”, aceptando im- se non supera o desafío de consolidar esa asi- son magnitudes o suficientemente intensas tupamara, preso, plicitamente que chegara a hora de adap- metría que lle outorga un poder, en boa me- como para entender que as respostas ao terro- incomunicado, torturado, tarse ao discurso imperial. dida invisíbel fronte á maquinaria militar es- rismo ou ás tensións en Oriente Próximo se- presionado, durante Pero non sería malo de todo que a coñeci- tadounidense, grandes xan diferentes dende a catorce anos dos que sae da tese de Kaplan (os EE UU son de Marte e exportadores de des- perspectiva europea ou non só vivo, senón tamén os europeos son de Venus) tivese no Iraq non confianza nas relacións estadounidense. Os ma- coa respectabilidade da ‘Os catro anos que veñen soamente o exemplo máis palpábel senón in- internacionais, cunha lentendidos e as dife- coherencia. cluso un punto de non retorno a partir do cal as liña de actuación pro- por diante deberían axudar renzas teñen raíces pro- É o Frente Amplio un relacións transatlánticas se puidesen formular pia e non subordinada, fundas que deben ser movemento que sobarda a Europa a fortalecer a súa doutro xeito. George Bush e o seu equipo pen- que inspire nos tercei- tomadas en considera- os resultados electorais e san en poder orientar a política e as opcións es- ros moita mais confian- ción para evitar simple- as súas alianzas. Chega a condición moderadora” tratéxicas europeas como fixeron os seus pre- za que os EE UU. mente que os EE UU lle todos os recantos e as decesores durante a época da guerra fría, pero, Os catro anos que digan á UE o que debe manifestacións sociais por mais que se empeñen moitos en observar veñen por diante debe- ou non debe facer, co- dun país que coñece o o contrario, o certo é que os tempos mudaron, rían axudar a Europa a mo acontece en boa que é perder e sabe que a importancia dos vínculos entre os EE UU e fortalecer a súa condición moderadora, a medida no caso da adhesión de Turquía. de non unirse a xente o Europa é menor en ausencia do inimigo sovié- expandir o multilateralismo, a gañar fe na Europa debe evitar diluírse e facer por sistema continuará. Non tico, como é menor tamén o entusiasmo esta- idoneidade dun discurso que, con todas as expresar unha política propia, non enredar- lle teñen medo o fracaso, dounidense en relación ao proxecto de unión súas carencias, obrigue os EE UU a tomar se de forma subalterna nunha estratexia que son quen de buscar europea que procura socavar oportunamente. conciencia dos seus límites. lonxe de imaxinala coma o “segundo piar” solucións. Momento O dilema europeo é profundo e de gran As sociedades europeas, que entrarán no dunha alianza entre iguais, a supedita aos interesante en América alcance. Se nos insiste en que deberiamos es- debate sobre o proxecto constitucional, de- intereses dunha coalición á carta en función Latina. A lista do mal non tar orgullosos por ser capaces de innovar po- ben premer os seus líderes para que esa hi- dos obxectivos que unilateralmente se poi- deixa de medrar. liticamente o escenario internacional con potética reconciliación que tantos reclaman dan decidir en Washington.♦ fórmulas que exhiben unha capacidade de –e algúns con desesperación pouco disimu- aglomeración sen precedentes, con riscos, ladaÐ se estabeleza sobre un novo marco que XULIO RêOS é director do IGADI (www.igadi.org). Ano XXVII A caída do Deportivo na Copa do Rei agoira o final dun proxecto esgotado As vacas fracas de Irureta

CÉSAR LORENZO GIL enorme carga de partidos tiñan A eliminación do Deportivo na un efecto terapéutico nas ten-

Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 segunda fase da Copa do Rei sións deportivas e evitaron cris- confirma o fracaso do inicio da pacións. Máis ben parece que o tempada. O ciclo de Javier Iru- cansazo e a crenza común de que reta no banco parece ter tocado o Dépor está a acabar unha etapa N¼ 1.150 ao seu final. O equipo está vello, contaxiaron o plantel e deixáro- canso e apático. A crise deportiva no sen azos, na tranquilidade de pode espertar a crise económica. contemplar como o Barça e o Madrid dan a batalla, ao abeiro Un solitario gol de Roberto Pe- do paraguas da metade da táboa. ragón para o Elxe acabou co A esta sensación de retiro da concurso do Deportivo no ac- batalla contribúe o avellanta- tual torneo da Copa do Rei. No mento do cadro de xogadores. A Martínez Valero, os galegos an- renovación foi escasa nos últi- daron polo campo coma ovellas mos anos e seguen a comandar o sen corda, coa lingua fóra inca- equipo vellos rockeiros como paces de parar o mediocre xogo Fran ou Mauro Silva. Nin Luque ilicitano, ollando pasar o balón, nin Valerón nin Duscher asumi- incapaces de facer un par de xo- ron responsabilidades no vestia- gadas encadeadas. rio. Vense na Coruña como se Esta imaxe tan triste repetiu- poderían ver noutra cidade e iso se en varios escenarios durante aféctalles aos seus compañeiros as dez primeiras xornadas de li- en intres de crise. Sen canteira ga e nos tres encontros da Liga que reclame espírito nos partidos dos Campións. O equipo bran- malos, o Dépor ben pode acabar quiazul perdeu motivación, ga- sendo unha oficina na que cada nas de triunfar, referentes en ca- xogador estea máis pendente de da liña para seguir loitando, co- ducharse e marchar que de ren- mo nos últimos anos, polos me- der en cada encontro. les dos títulos. Após máis dun lustro de va- O risco financeiro cas gordas, Irureta sofre agora a súa particular decadencia, o es- O problema é que ese ambiente gotamento dun sistema de traba- Javier Irureta vive momentos de incerteza na Coruña cun inicio de tempada mediocre. PACO VILABARROS de maquinaria burocrática é moi llo tan eficaz no pasado como in- monio que dun equipo de fútbol mais non o é. Agora, a defensa é tar coa camisola coruñesa o gale- pernicioso para o futuro do servíbel agora para resucitar un explica parte do problema. feble e covarde, as marcaxes son go Changui, fichado hai catro club. As contas deportivistas equipo que parece morto. As pa- O Deportivo de Irureta creou liviás, non hai apenas reacción anos. El será que o vestiario está (que seguen a ser un misterio) labras do porteiro Francisco Mo- un estilo de xogo, baseado na es- ante resultados positivos e, tal a ‘facerlle a cama’? Todo é posí- funcionan axeitadamente se hai lina hai unhas semanas resoan cola italiana de contundencia de- como se viu no Camp Nou, nin bel nun negocio tan ruín coma o competicións internacionais. Os coma unha maldición no vestia- fensiva e aproveitamento máxi- sequera se saben administrar as fútbol profesional. Hai moitos acreedores, que xa estrangula- rio deportivista. “Sempre xoga- mo de cada ataque. Este fútbol rendas en campo alleo. afectados pola súa política (Die- ron a billa dos gastos desta tem- mos igual, sempre adestramos rápido, ordenado e letal tivo mo- O técnico vasco é consciente go Tristán, por exemplo) mais o pada (só dúas fichaxes, a prezo igual, xa non hai comunicación, mentos doces cando Roy Maka- de todo isto. Sabe que o peso da irundarra coidouse moito de cre- de saldo, de dous xogadores do xa non hai nada novo por descu- ay facía de ‘nove’ e brindaba, se- rutina deixou sen vontade moitos ar divisións entre xogadores pró- Las Palmas agora cedidos ao brir”. E esta sentenza máis pro- nón espectáculo, si a excitación dos seus xogadores. Por iso opta ximos e xogadores distantes. As Albacete), parecen dispostos a pia das interioridades dun matri- da eficacia. O Dépor foi temíbel por homes novos e até fixo debu- rotacións que se xustificaban coa bloquearen definitivamente as contas de Augusto César Len- doiro se este ano non se consegue o acceso a Europa. Os coruñeses poden verse no espello do Celta, como imaxe esaxerada do que resulta dunha crise. A opacidade financeira fai desconfiar de que o Deportivo non lograse asentarse na elite deportiva europea e precise dunha reconversión en profundida- de. Foron moitas as fichaxes do pasado e poucas as vendas (só a de Makaay foi gorentosa). Isto foi moi positivo no nivel deportivo porque mantivo o bloque mais é perigoso porque moitos xogadores xa perderon valor de mercado e tamén, por desgrazo, valor de uso: cantos futbolistas conseguirían marchar o ano que vén por máis de 5 millóns de euros? Varios, mais a cambio de deixar o equipo bastantes ban- zos por debaixo no barómetro da primeira división. Sen ser catastrofistas, os dirixentes deportivistas deberían reflexionar sobre o futuro, sobre o que vai significar na Coruña a transición do iruretismo. Se cadra, cómpre facer mudanzas antes do verán ou aproveitar o Na- dal para traerlle algún agasallo en cada liña do campo que lle axude a retomar o voo na segunda volta. Malia as dificultades, é factíbel acabar cuarto. Agás o Sevilla, os outros candidatos ta- mén ranquean bastante.♦ FRANCO GRANDE volve

Homenaxe aos anos a Blanco Amor O PEN Clube de Galicia renderá unha ho- 50 menaxe ao escritor Eduardo Blanco Amor en Ourense o próximo primeiro de decembro, coincidindo co seu vintecinco cabodano. Está previsto que se faga unha ofrenda floral na sepultura do escritor e que teña lugar un café literario Evocación de Eduardo Blanco-Auria, 25 anos despois, coa partici- pación de escritores destacados. A progra- mación inclúe ademais un recital e a pro- xección dun audiovisual do autor, quen en 1977 solicitou xunto con outros escritores a creación dun Pen Clube de Galicia.♦

Gilberto Gil Polar Prize Gilberto Gil, ministro brasileiro e unha das figuras claves dentro do movemento do tropicalismo co que se revolucionou a música no país, vén de ser galardoado co premio Polar Prize. Este recoñecemento vense concedendo en Suecia dende o ano 1989 e está a ser considerado como unha N¼ 1.150 sorte Nobel musical. Segundo o xurado, o Do 11 ao 17 de novembro de 2004 baiano foi merecedor do premio polo “seu Ano XXVII compromiso creativo de levar ao mundo o corazón e a alma da música brasileira, así como polo seu talento, a súa curiosi- dade e a súa firme convicción cultural”.♦

PACO VILABARROS axia por xalundes hai en Ga- domblé, o cubano Alejo Carpentier. No Luísa Castro gaña liza estes días. En Lugo, ilu- 100¼ cabodano do seu nacemento, intelec- o Torrente Ballester sionistas de todas as escolas tuais de todo o mundo, lembran a súa li- enfeitizan coas súas mans e teratura en La Habana, reflexo dun século Luísa Castro foi a gañadora da XVI edición do premio de narrativa Gonzalo Torrente M palabras na xuntanza de ma- convulso. E se Carpentier é un clásico, ta- Ballester, da Deputación da Coruña. O xurado, formado, entre outros, por Robert Sala- gos xa tradicional destas datas. En Com- mén non está de máis ler os modernos. drigas Riera, Amalia Iglesias, José Antonio postela, outro debuxante de soños, Manoel Laurent Gaudé obtivo o premio Goncourt Ponte Far e Mercedes Monmany, seleccio- nou a súa obra Una patada en el culo y otros de Oliveira, recibiu o premio Cineuropa de novela polo seu Le soleil des Scorta, un cuentos, entre máis de 500 textos presenta- por converter o cinema nun utensilio per- libro “con luz italiana”. E o mexicano Juan dos. Ademais da contía económica o premio contempla a publicación da obra. Este soal para as súas teimas e a súa concepción Villoro levou o Herralde pola novela El galardón súmase a lista de premios que ten recibido a autora entre os que se atopan o da vida e a arte. Tamén tiña bastante de testigo, ambientada no DF do cambio polí- Azorín de Novela e o Hiperión de Poesía.♦ mago, ou de feiticieiro rendido ao can- tico que supuxo a fin do goberno do PRI.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

O galeguismo nos anos 50

Que hai de novo neste libro fluencia até o final. respecto á edición anterior? Pero xa era unha xente dis- Hai unha parte importante, tinta. Nós eramos un equipiño que vai até os anos setenta, e interesante (Mario Orxales, Ma- unha actualización doutros con- nuel Caamaño, Beiras,...), pero tidos xa coñecidos. Ademais el víanos como rapaces aínda pareceume que era preciso fa- que xa cumpríramos os corenta cer un capítulo que destacara o anos, e nunca nos deu cancha labor de Raimundo García Do- para estar en Galaxia, como nós mínguez Borobó, porque vexo propuxemos nun documento que non está abondo valorado. que publico agora. Penso que o Cando fixen o primeiro libro problema é que faltaba unha xe- pensei sempre que tiña que ha- neración intermedia coa da gue- ber unha segunda parte, pero rra, á que nós non tivemos acce- desta volta a editora preferiu so, só un contacto intermediado agrupar todo nun só volume. por Piñeiro. Por exemplo, a xen- A primeira edición estaba te que despois se integra no seu en Xerais e agora sae en Ga- proxecto de galeguización do laxia. Había problemas da- PSOE, agás Casares, non ten quela porque facía críticas a que ver coa xente coa que Piñei- Ramón Piñeiro? ro traballou nos 50. A súa activi- Non, non. Quizais daquela dade despois foi de influír, e a miña relación coa persoa que mesmo me ten contado que con- dirixía Galaxia era persoal- versara con Fraga para facerlle mente difícil, pouco fluída, e ver que tiña un grande papel his- os libros que saquei naquela tórico a cumprir con Galiza e época editeinos en Xerais e deduzo que estaba convencido Edicións do Cumio. de que tivera certa persuasión. No momento da primeira PACO VILABARROS edición vivía Ramón Piñeiro, Distancia coñeceu a súa reacción? co galeguismo de América A Piñeiro convideino a pasar unha fin de semana na miña ca- Xosé Luís Franco Grande Fala tamén da imposibilida- sa. Como o coñecía sei que non de de Piñeiro para entender- lle gustou moito, pero como era se co galeguismo exiliado en un home intelixente entendía a América. discrepancia. A idea de que al- ‘Ramón Piñeiro non lle recoñecía Tiña que ver coa distancia e guén escribise algo sobre aquel tamén pola interpretación sui tempo do que apenas se sabía na- autoridade política a Castelao’ generis de Piñeiro. El pensaba da pracíalle, e máis se o facía que a xente de América o único desde dentro. Nesa fin de sema- que tiña que facer era enviar na tivemos algunhas aclaracións, XAN CARBALLA cartos e o resto ideábase aquí. e a el doeulle o que eu digo do Cousas como o Consello de Ga- seu anticomunismo. Dicíame licia parecíanlle caralladas. E de que o facía para protexernos de Vén de publicarse a nova edición ampliada de Os anos es- feito chegaron fondos desde alá. represalias e evitarnos complica- E o desencontro con Caste- cións. Non me convenceu. curos (Galaxia), o traballo memorialístico de Xosé Luís lao? Foi antes de 1950, de can- No limiar insiste en que Franco Grande que aborda a análise dun periodo histórico do entran vostedes en escena. bota en falta máis autobiogra- Non o coñezo ben, pero en- fías, máis memorias persoais. de importancia decisiva na conformación da política gale- traba dentro da idea de Piñeiro, Por que ese pudor a contar? que lle negaba categoría e autori- Por non gañarse enemigos? guista nos anos 50 e 60. A prosa clara e documentada de dade política a Castelao. A nosa Pode ser. Hai xente que ten Franco Grande volve reivindicar a necesidade de traballos idea de Castelao era mínima, moito temor a dicir a verdade, a porque todo o que sabíamos che- que se cabreen con eles. Eu non autobiográficos que documenten a nosa historia recente. gábanos a través de Piñeiro. Da- teño ningún, e sei que hai quen quela non había nada editado del se incomoda coas cousas que cousas. Non esquezamos que vi- poñían en perigo todo. Podía ter con Piñeiro. Ríome eu dos que e só accedíamos a algún libro digo, por exemplo sobre Piñei- víamos nunha Ditadura que era razón pero a min desesperába- din que Otero era un católico de que chegaba de contrabando. ro, porque hai críticas moi du- moi represiva. Nos anos 60 toda me. Unha vez pedímoslle unha dereitas. Piñeiro daquela ronda- Até que ponto é responsá- ras. Pero teño que facelo porque aquela xente que nos formamos pequena síntese da historia do ba os corenta anos, pero actuaba bel Piñeiro de que a súa xera- el era a persoa con máis respon- nos 50 estabamos no bule-bule nacionalismo, para lle entregar coma un vello, e nós viámolo co- ción non conectara co gale- sabilidade, cousa que non tiñan das asociacións culturais, que se á xente coa que contactábamos mo un frade. Isto puña moi ner- guismo exiliado? Porque Ote- Xaime Illa Couto ou Paco del formaron por todo o país e que e pareceulle ben, pero nunca vioso a Otero Pedrayo, que unha ro non embargantes tiña ve- Riego. E Piñeiro tiña unha vi- tanta importancia tiveron para a deu feito. Ao mellor porque non vez díxolle a Piñeiro con sorna neración por Castelao. sión algo sectaria das cousas. recuperación cultural e política. lle gustaba a idea ou non se que detrás de todo filósofo había Tiña case unha promesa sa- A memoria é persoal pero consideraba a persoa adecuada. un ditador. Había un momento grada de falar de Castelao sem- tamén dun grupo ao que nos Críticas e loubanzas Vostede di, por unha ban- que a xente escapaba del. Era a pre que daba unha conferencia, referimos ás veces como xera- da, que o anticomunismo pe- época das revolucións, de Ben tiña unha identificación absolu- ción perdida. No libro vértense as críticas sou na capacidade de Piñeiro Bella, de Fidel Castro, do Che ta con Castelao. Piñeiro non sei Como tal xeración si está per- máis duras a Piñeiro, pero ta- para seguir relacionándose Guevara e o que aos demais lle se estimaba que o de América dida, pero non individualmente. mén as meirandes loubanzas. cos máis novos e que tampou- parecía unha bandeira a erguer a non tiña virtualidade ou que lle A resistencia cultural aparece no Recoñécelle un valor decisivo co foi capaz de criar arredor el parecíalle un disparate. O que estorbaba ao seu proxecto. subtítulo do libro como idea de no período dos anos 50 e rise seu unha escola. foi un acerto na década dos 50 Conmigo nunca o aclarou. que naquel periodo de tempo da caricaturización de pre- Tiña as mellores condicións perdeu parte de sentido nos 60 e Pero había xente traballan- –falamos da década dos cincuen- sentalo pouco menos que co- pero éralle moi difícil. Era un el deixou de ter o control. do noutra onda: Díaz Pardo, ta– era a única posíbel politica- mo axente da CIA. home xenial, oportuno nun mo- É o momento da ruptura os irmáns Álvarez Blázquez... mente, pero ademais era necesa- Iso é un erro aínda que en- mento oportuno, que fixo o que no Consello da Mocedade. Aí influiu moito Paco del ria onte e é necesaria hoxe. Á tendo que sempre será unha fi- fixo dunha maneira rarísima: es- As cousas son complexas. Riego, porque se fose por Pi- xente cóstalle moito situarse en gura polémica porque así era a cribindo cartas e xuntando á xen- Ese é un fito, pero tamén foi a ñeiro a esa xente tachábaa, por- cómo era Galiza naqueles anos: situación. Igual que fun un ho- te arredor da mesa-braseiro. Pero sensación que el tivo de que se a que lle vía concomitancias cos un puro deserto de austeridade, me de fonda identificación con a Piñeiro faltoulle unha caracte- cousa ía ben non había porque comunistas. Pero Paco mantivo de apatía... Na Universidade a el tamén era un home desespe- rística que tiñan Otero Pedrayo e cambiala, aínda que intuía que unha relación directa con todos maioría só pensaba en xogar ás rante na súa lentitude. Tiña tal García Sabell: vitalidade. Eu po- na estratexia habia que modular eles, negouse a cortar. Piñeiro cartas como toda inquedanza, e sentido da responsabilidade, de día falar con Don Ramón, e tiña- cambios, pero non soubo facelo. sempre estaba alerta a que al- eramos moi poucos os que nos non queimar etapas, que todo o mos unha diferenza de máis de Pero aínda que perdera guén influíse nos seus plans. preocupábanos por reunirnos, que se desviaba do seu plano 40 anos, e podía abordar calquer esa conexión coa mocedade Facíao coa mellor boa fe do por organizar actos, por facer considerábao arroutadas que tema, cousa que non era posíbel conseguiu manter a súa in- mundo, pero iso non valía.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Descuberta O galeguismo nos anos 50 MARTA DACOSTA

eixáramos atrás o mer- ¿Toda a culpa foi de Piñeiro? cado de Lavradores, o Dgran mercado de XOSÉ LUêS FRANCO GRANDE Funchal en que os sentidos se renden ante a exuberancia das ¿Toda a culpa foi de Piñeiro? para expoñer ideas ou para levar nosa relación con Galaxia es- cores e os aromas. No andar Pois claro que non. Cando de adiante proxectos para o gale- tancouse, ou foi desviada para a baixo o sável preto ou branco, culpas se fala, acostuman estar guismo xa estaba el e que non vi- actividade política, ou, sen que o alfonsinho, os enormes moi repartidas. Mais ocorre aquí, ña a conto poñer en dúbida o que ao mellor nos importen moito atuns, no terceiro andar o exo- no noso caso, que era el quen ti- el tiña entre mans. Era entón as razóns, o certo é que, nun de- tismo das froitas, os rebuçados ña, non só unha relación máis di- cando acostumaba irritarse ou terminado momento, cesou. e as plantas aromáticas. recta cos máis novos, senón ta- dar couces verbais que deixaban E tan só unha consideración Ebrios comezamos o ascen- mén quen, pola súa especial si- teso a calquera Ðo que, por certo, final: a guerra civil impediu so, a subida da rúa que nos tuación de home cun peso moi non eran as súas maneiras habi- que se producise en Galicia un- levou á praça do Município, ia- sinalado, por dedicación exclusi- tuais–. Pero que producían certa ha xeración intermedia entre os mos á procura da letra impresa, va ao galeguismo, ás ideas e pro- incomodidade e, por suposto, dique eran novos cando a guerra cegados polo desexo da xectos da causa, sobre os de- ficultade comunicativa. –xeración de Galaxia– e os palabra, e aquela praça foi o mais. A min, por exemplo, resul- Pola nosa parte había de toque, nacidos arredor dos anos engado perfecto, unha chaira tábame moi doado falar con Pa- do, como sempre ocorre nun da guerra civil, viñemos ao na vertical da illa, un pequeno co [Fernández del Riego], sem- grupo de xente de formación mundo da cultura, e da conti- café en que preguntar o endere- pre vital e ávido lector, ou con diversa, de moi distintas ma- nuidade galeguista, nos anos zo dunha libraría (só libraría). Xaime [Illa Couto], que non tiña neiras ou que se movían en eido nacemento de Galaxia. Un A fortuna conduciunos rúa arri- dificultades de comunicación dos culturais tan diversos como nacemento serodio o noso e ba e case por azar, chegamos á cos demais que tiña Piñeiro. Pe- podían ser os técnicos, a litera- Ramón Piñeiro. unha continuidade que non se Livraria Esperança. ro con este non sempre era fácil, tura, o interese polos feitos e neira, non que fose a mellor. E produciu. Un pouco descoloca- Tras unha porta pequena pois un percibía que, en moitas problemas da sociedade gale- paréceme que o conxunto de dos si que estivemos sempre. E que non servía de reclamo co- ocasións, se sentía como ferido ga, a economía, etc. Pero, qui- feitos expostos e de hipóteses seguimos, porque é o noso si- mercial entramos por un na súa susceptibilidade se pensa- zais, o que había era outra lin- que deixo suxeridas levaron a no, ao parecer.♦ estreito corredor que nos ba que un lle estaba poñendo en guaxe, outra maneira de enten- unha sorte de calexa sen saída, desembocou no medio dunha dúbida o seu proxecto ou llo dis- der as cousas, outra maneira de á canseira e ao desistimento. OS ANOS ESCUROS. sala abovedada. Fóra unha rúa cutía. Era como se pensase que ver a realidade. Digo outra ma- A realidade, pois, é que a 2ª edición. Galaxia, 2004 calquera, empinada e pouco transitada, dentro, primeiro o corredor escuro, pouco prometedor, estreito. Un gozador da vida Mais ante nós xurdiu a descuberta, a vitoria do incríbel. A complexa persoalidade de Pa- empeza por coller o pano da me- (…) Os dous [Xaime Illa e cheas de acertos e dunha orixi- De novo a mesma exuberancia, co [Fernández del Riego] non sa, desdobralo con vagar e logo Paco F. del Riego], con Piñeiro, nalidade manifesta. É curioso: o triunfo absoluto da cor, o es- quedaría completa se non me re- cubrir con el toda a parte diantei- integraron o verdadeiro equipo moitos pensamos que no primei- pectáculo de miles e miles de ferise a outra cara da súa com- ra do seu robusto torso. Trátase operativo de Galaxia. Á beira ro catálogo de Galaxia está o libros... os tabiques, os teitos plexa singularidade, como é a de de algo que fai case maquinal- deles, ao longo dos tempos, máis orixinal de canto esta pu- eran de libros. A procura era gozador da vida. Por exemplo, mente. Unha vez disposto xa pa- houbo moitos outros que tamén blicou; e eses libros, agás algun- tridimensional, o tesouro podía para el comer é toda unha sora a cerimonia, colle un corrosco achegaron o seu traballo, o seu ha que outra excepción, foron estar en calquera lugar, perfec- lemnidade. E un ritual tamén. de pan, proba o viño, fala con consello ou a súa axuda. Penso todos ilustrados ou concibidos tamente colocado sobre o Como é sabido, é deses homes vagar e empeza tan axiña como en Luís Viñas Cortegoso, en Ru- por Xohán Ledo. Algunha vez andel, a un lado do estreito co- que teñen presenza, que enchen o deixen, co pano da mesa des- fo Pérez, en Manolo Meixide, haberá que facer a historia e a rredor pechado por outro andel, o lugar onde están, que nunca pregado sobre o torso como un- en Tucho Beiras ou en Xohán valoración de todo isto.♦ e outro, e outro e moitos máis. pasan desapercibidos. Non podo ha bandeira ou como unha vela Ledo, o ilustrador ue encheu to- Todos os libros mostrando ple- imaxinar a Paco disposto a gozar que se tensa, disposta a iniciar da unha época: aínda hoxe as sú- OS ANOS ESCUROS. namente a súa capa, a cor, a tido pracer do ben comer se non unha pracenteira singradura. as portadas resultan actuais, 2ª edición. Galaxia, 2004 pografía, o deseño, perfectamente ordenados. Os libros estaban en todas partes, os andeis non chegaban, nas paredes, suxeitos con pinzas metálicas ocupaban todo o espazo posíbel. Tamén no teito. Si, pendurados de paredes e do teito, formando un inmenso edificio de papel. Unha libraría edificada sobre o propios libros Descubrín que a Livraria Esperança é unha libraría de fondos, é dicir, todas as obras escritas en lingua portuguesa e que se distribúan en Portugal están alí, cada vez que un libro falta é reposto, até esgotar a edición. Foi fundada en 1886 por Jacinto Figueira de Sousa e foi o primeiro estabelecemento da Madeira a vender exclusivamente libros. Jacinto Figueira era un home de ideas avanzadas, tamén fundou unha compañía eléctrica madeirense (competindo cos ingleses) ou creou unha compañía teatral e unha linotipia en que imprimía os seus propios libros. Eis a nosa descuberta, un regalo para os sentidos e o in- telecto digno de figurar en todas e cada unha das guías da Madeira, lugar de visita obrigada para os amantes da palabra.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII Achegarse aos celtas O cabalo na cultura celta, co- ordinado por Sioned Davies e Nerys Ann Jones e Druídas, de Anne Ross, son os A historia do s. XX e o pracer da palabra últimos volumes que a editorial To- Galaxia publica a última obra de Tabucchi xosoutos publica na súa Título: Tristano morre. serie ‘Keltia’. Autor: Antonio Tabucchi. Cada un dos Edita: Galaxia. volumes apro- funda nunha Tristano, un vello heroe da re- realidade da sistencia contra o nazismo que cultura céltica, se debate agora coa morte por neste caso desde mor dunha perna gangrenada dous puntos de que se nega a amputar, decide vista ben diferentes, a contarlle a súa economía e a relixión.♦ vida a un escri- As tor durante o identidades último agosto Axuda do século XX rematan co obxectivo por se diluír aos docentes de que este es- quedando o criba a súa bio- gosto Educación física, grafía. O seu polo texto música,matemáticas, informá- discurso, un por riba tica, ciencias sociais e educación plástica e visual. fluxo confuso de todo. de lembranzas Para estas seis materias dá e alucinacións, propostas prácticas Globa- percorre a tra- lización e xectoria vital dun home que interdiscipli- contempla dende o seu leito o nariedade, devalar do soño de liberdade un volume da polo que combateu, constituín- autoría de So- do así unha especie de novela nia Pena, Ana de aprendizaxe á inversa, onde Vázquez, Mª as conviccións e seguridades da Antonio Tabucchi. XAN CARBALLA Xosé Troitiño mocidade danlle paso ao escep- clamos á súa atención e as re- bucchi reforza esta complicida- Pero o dobre xogo de Ta- e Alfonso ticismo dun ancián que renuncia ferencias á súa calidade de tes- de espallando polo texto unha bucchi Ðnon en van un dos me- Blanco que serve de axuda pa- ao idealismo ao se enfrontar temuña do seu relato, así como gran variedade de chiscadelas llores xogos de desdobramento ra o traballo docente con cunha sociedade que se refuxia fichas útiles para o labor o teimudo silencio deste impro- aos lectores máis resabidos, de Pessoa– non acaba aquí, xa ♦ no atordoamento do pensamen- bábel interlocutor, acaban por que recoñecerán as múltiples que o seu propio status como cotián. Edita Lea. to débil e da hipnose catódica. convencer o lector de que é a el referencias cultistas máis ou narrador vén sendo integrado Eis a cerna argumental de mesmo a quen se dirixe o texto, menos veladas a Walter Benja- no onírico discurso de Tristano. Tristano morre, a última nove- de que non existe tal escritor, min, Gertrude Stein, René Do mesmo xeito que o vello Contra a muller la de Antonio Tabucchi, que que é outra ficción máis no des- Char, Hemingway, á técnica do loitador confunde as súas dúas vén de ser publicada por Gala- varío febril do personaxe. Tris- monólogo interior de Joyce ou Isoldas –as dúas amantes que TresCtres publica A muller, xia dentro dun encomiábel pro- tano vai debullando momentos mesmo á teoría do realismo co- compartiron a súa vida– o lec- ¡que cale! Raíces do xecto que pretende que as máis e escenas da súa vida mesturan- mo espello de Stendhal. Nal- tor confúndese co autor. Aquel antifeminismo, de Xosé Chao relevantes obras da literatura do episodios significativos con gunhas ocasións, coma no caso que escoita a historia é o escri- Rego, un contemporánea sexan vertidas imaxes líricas, anécdotas insig- do cadro de Goya Can soterra- tor imaxinado e inexistente, é ensaio sobre ao galego ao tempo que ao res- nificantes con pensamentos indo na area que o protagonista tamén o lector, pero tamén é o as relacións to das lingua peninsulares. trospectivos, libres asociacións contempla no madrileño Mu- propio Tabucchi, que é á fin de históricas Á vista deste resumo pode- que o lector debe artellar para ir seo do Prado, estes xogos in- contas quen acaba escribindo o entre a tradi- ría pensarse que Tabucchi pre- construíndo o sentido do relato tertextuais dan lugar a algun- relato de Tristano. Nunha revi- ción cristiá e tendeu construír unha sombriza a medida que o protagonista o has das páxinas máis brillantes ravolta barthesiana, as identi- o antifeminis- reflexión moral sobre o decorrer desvela, implicándoo no degra- e de maior poder de evocación dades rematan por se diluír mo. O sacer- histórico do pasado século, o ñar da súa historia. concibidas polo autor de Noc- quedando á fin o gosto polo dote e escritor que sen dúbida é certo. Porén, Narrador habelencioso, Ta- turno hindú. texto por riba de todo, o pracer pescuda no esta novela é moito máis. Por ri- da palabra. Así, a novela acaba pasado para ba da acedume desta reflexión, por se converter nunha rebul- entender moi- xorde o narrador brincadeiro de Tabela das letras deira parodia da narratoloxía, tos clixés e mitos que Dama de Porto Pim converten- nun exercicio festivo de meta- funcionan contra a muller aín- do o monólogo de Tristano Ðo literatura na que a reflexión so- da a día de hoxe, como o da FICCIÓN NON FICCIÓN ♦ textoÐ no verdadeiro protago- bre a forma de contar se entre- muller perversa. nista da novela. Efectivamente, 1. O EXILIADO E A PRIMAVERA. 1. A TERRA QUERE POBO. tece coa narración mesma. O empregando como dobre coar- Manuel Veiga. Xosé Luís Barreiro. proustiano detalle final no que tada o estado febril do persona- Xerais. Galaxia. o protagonista lle pide ao escri- Traballar a lingua xe e a morfina amortecedora da 2. AS HUMANAS PROPORCIÓNS. 2. OS ANOS ESCUROS. tor que inclúa unha vella foto súa agonía, o relato de Tristano Xesús Constenla. Xosé Luís Franco Grande. na portada do seu libro e que, O Obradoiro de Lingua Gianni constrúese ao xeito dun creba- Galaxia. Galaxia. obviamente, o lector atopará na Rodari, que coordina Bernardo cabezas a partir da confusión portada do seu exemplar non Carpente, presenta Gramática das voces e dos puntos de vista, 3. O BRINDO DE OURO. 1. 3. GRAMÁTICA DA LINGUA fai máis que pechar o círculo. insubordinada, un volume da arbitrariedade cronolóxica, A CHAMADA DO BRINDO GALEGA. SêNTESE PRÁCTICA. Dito todo isto, hai que sina- editado por da mestura de lembranzas con- Xesús Manuel Marcos. Xosé Feixó. lar tamén que unha certa obvie- Ramón traditorias, soños e delirios do Xerais. Xerais. dade na crítica da sociedade Domínguez vello partisano que, ao fío dun para Xerais. 4. TRISTANO MORRE. 4. LINGUAS E NACIÓNS DE contemporánea impídelle a es- ritmo narrativo extraordinario, Nesta obra Antonio Tabucchi. EUROPA. ta novela estar á altura dos me- gañan dende o primeiro mo- Galaxia. Daniel Baggioni. llores textos de Tabucchi, que danse mento o interese do lector. Laiovento. as lúcidas reflexións verbo do consellos e ma- Un lector, por outra banda, 5. BAIXO MêNIMOS. heroísmo e as ideoloxías e o neiras de apro- implicado dende o inicio polo Diego Ameixeiras. 5. UNHA ESPêA virtuosismo narrativo non ato- veitar as texto. De feito, un dos acháde- Xerais. NO REINO DE GALIZA. pan o seu correlato na súa aná- creacións litera- gos máis poderosos desta nove- Manuel Rivas. lise da Historia e da acción rias máis la é precisamente a complicida- Xerais. transformadora nos nosos días. coñecidas para de que Tabucchi establece con Aínda así, queda sempre o pra- subtraer a gramática, retorcela, el: o feito de que Tristano se di- Librarías consultadas: cer do texto.♦ modelala e convertela en rixa ao escritor que ha relatar a Cartabón (Vigo). Couceiro (A Coruña). Michelena (Pontevedra). materia de traballo e ensoño súa vida, os seus continuos re- Pedreira (Santiago). Souto (Lugo). Torga (Ourense). MANUEL XESTOSO para os estudantes.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII Imagen & Comunicación

N¼ 57. Outubro 04. Prezo 1,92 euros. Dirixe: Uxío Fernández. Edita: Imaco I&Co. A fotografía centra parte das in- formacións da revista. Dáse conta das Maregrafías de Anxo Lúa de Avellaneda, Cabada. Inclúense fotografías da colocación da Eastman House ex- unha gran película con ecos galegos postas na Fundación Barrié e O cinema arxentino confirma o seu bo momento hai unha reportaxe Título: Lúa de Avellaneda. panella marca os campos polí- sobre foto- Director: J.J. Campanella. ticos sen que os personaxes di- xornalistas Actores: Ricardo Darín, Eduardo Blanco, gan unha palabra. Apenas un: dalgúns me- Mercedes Morán, Valeria Bertuccelli, José “ti sempre fuches así”. E sen Luis López Vázquez. dios maniqueísmos. Cada persona- galegos, as- xe ten as súas razóns. A dialéc- turianos e le- Campanella é un dos mellores tica política está tratada con oneses. Ade- directores que se poden atopar tanta sensibilidade, con tanta mais inclúense as principais no- hoxe nunha carteleira. En pri- humanidade como o conflito ticias sobre o mundo da comu- meiro lugar, porque cada unha de parella. Talvez, neste caso, nicación, como por exemplo os das súas pelícu- señan partes da mesma cousa. novos planos de futuro de Con- las pon de ma- Como estrela invitada, José tinental ou a estrea da teleserie nifesto a súa Dá a Luís López Vázquez, que fai ‘A miña sogra e máis eu’.♦ solvencia. En impresión un gran papel. Un papel de in- segundo, por- de que migrado galego (Avellaneda que demostrou a película era un dos barrios dos nosos Arte Galicia ser un virtuoso marcha compatriotas), positivo, tenro, en dous estilos como un lúcido, magnificamente inter- siglo XXI pretado polo veterano actor. nidiamente di- reloxo, ferenciados: o Remata cantando en galego, un N¼ 4. Outubro-decembro 04. Prezo 5 euros. como unha Dirixe: Antonio Díaz. cinema británi- detalle (oportuno e críbel, por Edita: Grupo Vertebral. co e o arxenti- grande obra outra parte) que demostra que no. En O neno rica, chea Ricardo Darín e Eduardo Blanco nun intre da fita. Campanella está atento a todo. Xosé Eduardo Martínez Chelín que berrou pu- de matices, pretes de teatro, naceu nos esque a película marcha como un Lémbrese, en contraposición, o expón os seus cadros na Casa ta (inglesa, país profunda, cenarios, era galán amplamente reloxo, como unha grande obra Almodóvar que cando filma en de Galiza en Madrid. Inclúense onde el residiu) intelixente e coñecido da televisión arxenti- rica, chea de matices, profunda, Galiza cae nun pintoresquismo cadros de Carlos Haes, Isaac de cineasta británico en África. e na triloxía bo- emocionante na aos vinte e cinco anos e to- intelixente e emocionante. Díaz Pardo, Ives Klein naerense: O do iso nótase agora, na súa pri- Pódese pedir algo máis? É unha película para ver con e Egon mesmo amor, a meira madurez. Eduardo Blan- Pois si. A realidade arxentina pano, que nos lembra que o ser Schiele, mesma choiva; co, fillo de galegos, interpreta entra por todas as porosidades humano ten características que entre O fillo da noiva e agora Lúa de —como en anteriores pelícu- do filme, como se o director non caben nos balanzos banca- outros. Es- Avellaneda. las— un Woody Allen do sur, é non o pretendese. A crise, as rios, nin na lista da compra do culturas de Xunto a el, Ricardo Darín dicir máis pobre, máis senti- súas diversas consecuencias súper. Campanella postula que a José (xa ben coñecido entre nós co- mental, máis radical. humanas e os seus posíbeis re- felicidade é algo diferente do Toledo, Jor- mo grande actor), Mercedes Con Campanella, cun guión medios, ocupa un grande espa- fetichismo dos obxectos que di- ge Oteiza Morán e Eduardo Blanco, so- perfectamente ensarillado e de zo, sen pedagoxía nin docu- ría Marx, do consumismo, que ou Antoni bre todo, pero tamén os demais diálogos brillantes (como xa mentalismo, mostrando como a se di hoxe. Mais, sen idealismo, Tàpies e di- actores e actrices, poñen de apenas se ouven no cinema ac- economía e a política están en sen falsos discursos.♦ versos traba- manifesto que a experiencia é tual) e con actores como os nós, os humanos, nos nosos pe- llos de arqui- un grao. Darín, fillo de inter- mencionados, dá a impresión de quenos detalles cotiáns. Cam- M. TABOADA tectura, entre os que destaca a Archisculptu- re na Fundación Beyeler.♦ Batente Cesáreo Sánchez, cor e memoria N¼ 4. Outubro-decembro 04. Edita: Consellaría de Familia, Xuventude, Variacións Nube. Deporte e Voluntariado. Título: molla os tellados de Delf./ Na Autor: Cesáreo Sánchez Iglesias. rúa a choiva tintina en silencio,/ Este número inclúe unha entre- Edita: A Nosa Terra. nas pucharcas fanse rosas de vista con Loreto San Martín, auga prateadaÐ, o rumor do directora xeral de Xuventude. Debuxo da vida e esbozo da tempo e a lembranza ÐNa mañá Na sección de voluntariado dá- turbación, reflexión, ritmo e de Domingo había unha grande se conta do proxecto para o azar, a poesía non é ese son luz/ e un vento de outono no que control voluntario de alcolemia ocorrente e musical a rondar vivía a ela abrazado./ O tanxido ‘Non sexas un dummie’. pola palabra coma escuma, se- das campás da pequena igrexa Hai unha nón paixón ou románica/ en longos intervalos reportaxe idea, emoción, Achegando trai o tempo de antanoÐ, o brillo sobre o sorpresa e luz, da distancia, o son fugaz ÐAtar- fogar de segredo e a forma e de é fulgor que foi fogueiraÐ, o acollida sombra: voz a cor ao son recendo dos días e a emoción. para singular á pro- e a palabra, Sánchez Iglesias, coa lonxa- menores cura de imaxes ofrece unha nía a debuxar formas e sons, en- da casa do e formas per- poesía trega un poemario, para min sen conde de soais, reflecte intimamen- un esforzo suficiente de conci- Valverde, a pegada do si- te detallada, liación e de síntese, con versos en Allariz. lencio e da ás veces ríxidos e escuros, es- Tamén se memoria, o vagamente Cesáreo Sánchez Iglesias. MARIBEL LONGUEIRA quivos e distantes, mais nos que informa brillo do ins- narrativa. detallada, vagamente narrativa, cia, o brillo serodio da emoción moi a miúdo a tensión interior, a dunha iniciativa do Servizo tante e o perfil con sabor a outono e a lembran- ou a sombra do instante. intuición, o soño e a sensación, Galego de Igualdade para da sedución. za, versos polos que cruza o tem- Amosa o segredo da memo- a sorpresa e a reflexión son abandonar a prostitución. En Variacións Nube (49 poe- po e a tenrura e fragmentos de luz ria, a lonxanía –O adolescente quen de amosar ciosamente as Tamén se explica o Plano mas, baseados en cadros de ou- e de soidade sulcados ás veces que fun, levemente púrpura, preocupacións formais do autor Emega, co que a Xunta tros tantos pintores), Cesáreo por unha flora teoricamente poé- perturba-/me apracíbel, con e reflectir intensamente a unión investiu máis de 2 millóns de Sánchez Iglesias, achegando a tica que non é quen de enturbiar misteriosa voz volveÐ, o silencio da arte e da palabra.♦ euros entre 200 beneficiarias forma e a cor ao son e a palabra, o suxerente pouso da palabra a cotián a soidade –Cai unha de autoemprego.♦ ofrece unha poesía intimamente debuxar a fraxilidade e a ausen- choiva lenta, molla a pedra, XOSÉ MARêA COSTA N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Ramón Lorenzo recibe o premio Galicia de Investigación

A.N.T. nar o doutor Antonio Presedo O catedrático de Lingüística e Literatura da Universidade de San- Garazo, tamén da Universida- tiago de Compostela, Ramón Lorenzo Vázquez foi galardoado co de de Santiago de Composte- premio Galicia de Investigación 2004 por un traballo sobre lin- la, polo estudo realizado sobre güística histórica galega e portuguesa. Convocado pola Conselle- a fidalguía no Reino de Gali- ría de Innovación, Industria e Comercio no marco do Plan Gale- za, ademais da súa partici- go de I+D+I, o premio está adicado á figura de Antonio López Fe- pación en diversos traballos rreiro. Pola súa banda, o Premio para Investigadores Mozos, na de investigación. área de humanidades, recaeu no doctor en Historia Moderna An- Doutor en Historia Moder- tonio Presedo Garazo que presentou un estudo sobre a fidalguía. na, o seu labor científico ini- cíase no eido da historia so- O pasado mércores fallouse o revistas científicas, trece tra- cial, campo no que está cen- premio Galicia de Investiga- ducións de diferentes textos trada a maior parte do seu tra- ción 2004, convocado pola así como todo unha serie de ballo. Ademais de participar Xunta, co que se tenta recoñe- obras literarias. en diferentes proxectos de in- cer o traballo de estudosos Membro de honra da Aso- vestigación foi incorporado cunha traxectoria investigado- ciación Hispánica de Literatu- ao Grupo de Estudos da So- ra consolidada. Nesta sétima ra Medieval e da Associação ciedade Rural durante a ela- edición, o xurado decidiu ou- Portuguesa Lingüística, Ra- boración da súa tese de douto- torgarlle o galardón ao profe- món Lorenzo ten participado ramento. sor Ramón Lorenzo Vázquez, na fundación de entidades des- O seu continuado estudo catedrático de Lingüística e tacadas como o Instituto de Es- das elites da sociedade galega Literatura Galega e director tudios Galegos Padre Sarmien- foi motivo de numerosas pu- do Anuario Galego de Filolo- to, o Instituto da Lingua Gale- blicacións, ensaios históricos, xía: Verba e da revista Dorna, ga, a RAG ou o Consello da colaboracións en libros de au- por un estudo sobre lingüísti- Cultura Galega. toría colectiva e en revistas es- ca histórica galega e portu- pecializadas. Varios galardóns guesa. O doutor foi seleccio- Investigador mozo completan o seu currículo, co- nado en base “á súa contribu- mo o Premio Extraordinario ción ao progreso da investiga- Ademais do galardón rebido de Doutoramento e o III Pre- ción nos campos da lingüísti- polo catedrático Ramón Lo- mio Vicente Risco de Antro- ca”, así como “pola súa im- renzo, os Premios Galicia poloxía e Ciencias Sociais, portante produción científica contemplan unha segunda outorgado pola Fundación So- plasmada en numerosas publi- modalidade, o Premio para In- telo Blanco. cacións”. A actividade cientí- vestigadores Mozos, que ten Nesta ocasión os premios, fica de Ramón Lorenzo Váz- como finalidade recoñecer o que se entregan na área de Huma- quez plásmase en máis de labor dos estudosos que pre- ramento cunha anterioridade Neste apartado os membros nidades, están adicados á figura cento trinta publicacións en sentaran a súa tese de douto- non superior aos seis anos. do xurado acordaron seleccio- de Antonio López Ferreiro.♦

O talento libre de Henrique Feixó O poeta autoedita Loa ao porco bravo & virá o monstro irado fendernos a cabeza & escrita maldita, ale!

Título: Loa ao porco bravo... monos cun submundo creativo co, senón que tamén para moitos distinto. Pero, índomos ao real- o lector xa comprobaría, non Autor: Henrique Feixó Feixó. que non ten tanta atención por dos especialistas que se adican á mente interesante, a liberdade son os temas en si o que se sa- Edita: Edición do autor. parte dos medios e que a súa literatura. Comparándomos esta respírase en cada poema (e con ca en claro do poemario, o máis distribución desde o momento obra con moitas das publicadas isto tampouco digo que os poetas interesante é como se trata. Neste noso sistema literario ga- mesmo de saír do prelo sábese por grandes editoriais nese 1986, que publiquen noutras editoriais A pulcritude dos versos, xo- lego vemos continuamente unha que vai ser moi deficiente. Refe- descubririamos que a obra ago- non a teñan) de Henrique Feixó. ga a meirande parte das veces serie de editoriais máis ou me- rímonos aos títulos publicados chada, de edición limitada e cun- Comeza o poemario cunha con versos de arte maior, é nos consagradas que teñen os en editoriais marxinais Ðno me- ha distribución deficiente, supera restra de composicións adicadas acompañada por unha fervenza seus autores, tamén máis ou mellor dos casos–, por asociacións en calidade a moitas das outras ao mundo campesiño desde a léxica impresionante. O fono- nos consagrados, e as súas diná- culturais ou co pecunio do pro- obras acomodadas no sistema ou, perspectiva moi persoal do au- simbolismo e a paronomasia ta- micas consagradísimas. Calque- pio autor, co- cando menos, está ao mesmo ni- tor que nola presenta como un- mén son moi empregados por ra poeta que queira publicar en mo é o caso. A vel. Non obstante, polo comenta- ha contraposición etnográfica e Feixó que artella un ritmo versal Galicia e que teña un mínimo de A atención do, esta obra non terá a máis mí- positiva entre o que sería o facer interno aínda máis fluído do que ambición, pasará pola peneira prestada a estas pulcritude nima repercusión máis alá dunha cotián, rufo e valeroso dos noso en principio se podería esperar. das editoriais con maior difu- obras, por limi- dos versos, minoría ínfima á que polo que se- paisanos co mundo cinguido Ritmo e ludismo coas palabras sión, terá un maior ou menor tra- tacións propias de arte xa chegou a devandita obra. polas pautas do capitalismo vi- son recursos postos ao servizo tamento publicitario e terá que da súa orixe, é maior, é Exemplos como o anterior xiante de nós. Ademais, a figu- da súa concepción da realidade. ser “enxuizado” polos críticos mínima e isto acompañada poderiamos enumerar abon- ra dos caciques e dos patróns te- Vese forza, enerxía e control que, en grande medida, son unha crea desarran- por unha dos, pero hoxe, do que quere- rá presenza constante ao longo da arte poética, estrañamento e pasarela interesante para calque- xos dentro dos fervenza mos falar é dunha obra en con- desta primeira parte como o en- sorpresa ante as metáforas e os ra autor, aínda que se fale mal da mesmos canons creto que se sitúa nas coorde- vés negativo ao que ter como enunciados. A vitalidade creati- súa obra, cousa que algúns aínda literarios por léxica nadas anteriormente expostas: referente que rexeitar. va do autor ten a súa correspon- non acaban de entender así. To- puro descoñe- impre- Loa ao porco bravo & virá o A poesía de contido exclu- dencia nos seus escritos, pois a do este proceso dentro dunha es- cemento. Se al- sionante. monstro irado fendernos a ca- sivamente social, reflexo dos meirande parte das páxinas están trutura e organigrama moi deter- guén buscase beza & escrita maldita, ale! sensabores aos que nos vemos inzadas pola bandeira do talento minado sen maiores sorpresas. nun manual de Unha das vantaxes de ser edi- sometidos os galegos dende poético. Esperemos que Henri- Agora ben, fronte a este pri- literatura a obra Cando o gato mi- tor da túa propia obra é que tes tempos inmemoriais e a meta- que Feixó nos dea nun futuro al- meiro grupo de obras bendici- ra de esguello, edición de autor maior liberdade para facer o que poética como reflexión do que gún outro poemario cunha distri- das polas lapelas e fitiñas rim- do mindoniense Xe Freyre, o estimes oportuno e, no propio e é para Feixó a poesía serían os bución editorial máis acorde coa bombantes, as presentacións en máis probábel é que non atope longuísimo título do libro vese eixos fundamentais ao redor calidade do seu material.♦ grandes foros e o ruxe-ruxe das noticia de tal obra por ser desco- ben ao que nos referimos. Cal- dos que xira este poemario nas redes do mundo editorial, atopá- ñecida, non só para o gran públi- quera editor che pediría outro seguintes seccións. Mais, como HEITOR MERA N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Cal é a razón da súa queren- ten que estar subordinada á po- cia pola filosofía francesa? lítica. As clases sociais existen, A miña formación é sartria- Francisco Sampedro son un dato, non unha teoría. na. Aos 19 anos lin toda a súa Mais, non pensa que o obra filosófica. Cando cheguei marxismo emprega unha lin- á universidade era un antifran- guaxe vella? quista sen formación política. ‘O marxismo non gusta porque nos di Pero que tópico terminoló- Sartre atraéume porque se inte- xico do marxismo deixou de resaba polo individuo e ao tem- que a realidade non é bonita’ ter referencia real? po recomendaba ler a Marx. A ditadura do proletaria- Por outro lado, Sartre era radi- do, por exemplo. cal, pero moi diferente do dog- M.V. Non a houbo en ningún pa- matismo que se respiraba. De ís, senón do partido ou da bu- aí pasei a outros autores, de Louis Althusser (Baía) é o título do último libro de Francisco Sampedro, rocracia. Esa expresión, por forma autodidacta, porque a outra parte, non significa a eli- universidade era un ermo, a ni- filósofo, marxista, tradutor para o galego de numerosos textos de pen- minación física dos burgueses. vel filosófico, non se aprendía Marx dicía que a liberación do nada. Coñecín a Badiou, por samento crítico, e autor de obras como Ideoloxía e distorsión (premio proletariado é a liberación de exemplo. Vin que existía unha da crítica de ensaio) ou A aristocracia imposíbel: o discurso político de toda a humanidade, igual que o tendencia que criticaba a Sartre feminismo, aínda que non todo por idealista, aínda que o res- Nietzsche. Sampedro é membro do consello de redacción de A Trabe de el, di que a liberación da muller pectaban. E cheguei a Althus- ouro, do Centro de Estudos Sartrianos e da Fundación Louis Althusser. será tamén a liberación dos ho- ser. Foi a miña caída do cabalo. mes. Ademais, hoxe vivimos Aprendín francés e comecei a baixo a ditadura dunha oligar- ler todo o que non estaba edita- quía: o poder económico agrú- do aquí, que era moito. De Sar- pase cada vez en menos mans, tre había cousas porque viñan como prediciu Marx. A xente de Bos Aires. Interesábame escandalízase pola ditadura do Francia, mais non todos os proletariado, mais non cando franceses. Inglaterra e os Esta- os Estados Unidos forzan unha dos Unidos estaban dominados lei para que os seus soldados pola filosofía da linguaxe, pola non poidan ser xulgados por metafísica, sen obxecto crítico. delitos de guerra. Por outra Badiou di que os seus dous parte, penso que hai que tirarlle grandes inimigos son o pensa- a carga negativa á expresión di- mento relixioso de Heidegger e tadura: significa que os produ- os analíticos ingleses. Por outra tores diten as normas de convi- parte na Alemaña estaba Gada- vencia. Esa é a paz social. mer co seu heideggarismo e a Non embargante os pro- súa hermenéutica e a Escola de dutores amósanse bastante Frankfurt co seu Habermas que satisfeitos con poder ir mer- é socialdemocracia pura. Olof car ao Carrefour ou a Alcam- Palme ao seu lado é Lenin. Ou- po, que son hipermercados tra cousa é Adorno, que me in- orientados á clase obreira. teresou máis. Hoxe en día o Teñen tarxetas de crédito e centro da filosofía segue a estar ao final de mes hai que pagar. en Francia. O sistema busca que compren, Por que o seu interese por que se endebeden, despois, se Althusser? hai que quitarlle a casa por non Unha crítica da ideoloxía pagar a hipoteca quítaselle. Ta- dominante hoxe ten que partir mén poderiamos analizar como de Althusser. El era un crítico se organiza o lecer, o telelixo, do dogmatismo e do revisionis- con Coto Matamoros e perso- mo, reclamaba a análise directa naxes do estilo facendo propa- da realidade e unha volta a ganda da coca ou da trata de Marx e a Lenin. Os seus escri- brancas. Iso non maleduca os tos póstumos teñen tanta exten- nenos, maledúcanos a todos. sión, e talvez máis calidade, Penso que hai que superar iso e que os xa coñecidos. superar tamén a Igrexa que, en Por que non os editou en aparencia, está contra o teleli- vida? xo, pero defende unha cultura Porque era moi escrupulo- secular da morte. so. A pesar de que son textos Estas alusións á cultura perfectamente acabados. de masas, lémbranme o eslo- Contodo, o marxismo ho- veno Zizek, que vostede pro- xe ou ben se ignora ou ben se logou nunha edición recente relaciona co autoritarismo. en galego. Iso, para min, obedece a Hoxe hai moitos marxis- tres razóns. 1ª A colonización mos que falan da realidade des- totalitaria das conciencias pode ópticas diferentes. Nos Esta- los medios de comunicación. 2ª dos Unidos, por exemplo, está Os avatares políticos dos esta- Jamelson. Zizek é un dos gran- dos que se reclamaban comu- des pensadores marxistas ac- nistas. 3» E a pouca lectura de tuais. El analiza a influencia do Althusser e da xeración de ma- consumo de masas. Por certo, a oístas influídos por el. súa familia teórica é a dos alt- Paradoxalmente, a caída husserianos. da URSS arrastrou tamén os Non hai dúbida de que marxistas que criticaban os admira a Althusser. soviéticos, caso do propio Alt- PACO VILABARROS Malia as fortes depresións husser. do socialismo chamado real, aludín, que pon o marxismo alí. Podo dicir que cando toca que padeceu era unha persoa O marxismo é unha ciencia, unha caída, por certo, prognos- como o demo, cando o marxis- Marx prestan moita máis aten- moi agradábel. E a pesar da súa unha guía para a acción, non ticada por Althusser. Veremos mo o que tenta é explicar a re- ción que cando lle tocan os ou- sona, non era nada fachendoso, unha concepción do mundo, se é certo. alidade. Iso non gusta, porque tros filósofos obrigatorios para unha característica que distin- polo tanto non ten porque ter En todo caso, o marxismo nos di que non é bonita. a selectividade. Eles teñen un gue os grandes dos pequenos. respostas para todo, que era o non está de moda. Vostede é profesor. Como saber, non académico, senón O mesmo lle sucedía a Sartre. que pretendían Stalin e a Aca- A caída da URSS é moi re- ven este tema os estudantes? mundano, do que é a explota- Teríame gustado moito coñece- demia de Ciencias da URSS. cente. Aínda parece pronto pa- A miña experiencia é limi- ción. Para min, o difícil non é lo persoalmente, aínda que o Labica e Badiou din que a ra saber o que vai pasar. Por tada. Eu doulles clase en Teis a superar a crise do marxismo, compensei tratando con algúns grande oportunidade do mar- outra parte hai unha carga dita- fillos de obreiros de Vulcano senón superar a crise dos partidos seus discípulos e colabora- xismo xurdirá do afundimento torial dos media, á que antes ou de parados. Levo 14 anos dos e dos sindicatos. A xestión dores.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

O Vietnam español en cómic Fran Jaraba retoma en Campos de Cuba a independencia da illa

MAR BARROS O debuxante Fran Jaraba vén de editar Campos de Cuba (Xe- rais), álbum que se converte na segunda entrega das aventuras do compostelán Maxi, ambientadas na guerra de independencia da illa. Despois de tres anos de traballo, este novo título engrosa a serie histórica que o ilustrador comezou en 1999 con Cita na Habana. Profundamente documentado, o autor recupera escenarios históricos esquecidos polos documentalistas. O resultado é un traballo clásico no tratamento gráfico, no que se recollen as loitas dos insurrectos mambises contra o exército español.

“Era unha teima persoal. A me- paña sobre os temas do descubri- diados dos oitenta fixen a miña mento e a colonización. Coido primeira viaxe á illa e quedei que é interesante que se revisen fascinado pola súa xente, a súa estes apartados, aínda que sexa cultura, a súa música. Dende para facer autocrítica”. aquela roldábame a idea de Pero en pleno estoupido esté- ambientar un cómic na guerra tico, no que as novas tecnoloxías de independencia”. Esa inquie- xogan un papel importante e no tude é o punto de partida dunha que cada autor busca un estilo colección que consolida a Fran sorprendente, Fran Jaraba tradu- Jaraba como guionista e debu- ce a súa imaxinación nunha lin- xante de banda deseñada, máis guaxe clásica. “Ao final, o que alá da faceta de ilustrador que queda despois de medio século desenvolve paralelamente. son historias como as de Tintín, Atraído polo western e as de acabado moi clásico”, espeta. posibilidades visuais do entorno “Non quero que o estilo escureza e da época, Jaraba sitúa ao seu o que conto. As rarezas pronto personaxe nun período convul- pasan de moda”. O que non du- so. “A guerra de independencia bida o ilustrador é que a introdu- foi un momento moi interesante. ción da tecnoloxía dixital supuxo Muda a soberanía, o século, in- un cambio fundamental no eido PACO VILABARROS trodúcense melloras tecnolóxi- da creación. “Nestes últimos número de publicacións de ban- hábitos de lectura poden estar son vías que non acaban de ca- cas, prodúcense cruces de cultu- anos a ilustración e a banda dese- da deseñada, a edición dun ál- detrás da situación actual. “A so- llar. Por outra parte, para que o ras. Interesábame afondar en to- ñada evolucionaron moitísimo, bum en galego preséntase como lución podería pasar por coedi- artista se anime fai falta moito dos eses aspectos”. Sen finalida- pasando do esquema lapis-plu- unha rareza. A competencia cións con empresas doutras par- apoio da administración. Coido de divulgativa nin pedagóxica, ma-acuarela a procedementos doutro tipo de medios con res- tes do estado, por facer edicións que a Xunta debería ofrecer bol- Jaraba presenta un compostelán moito máis diversos. Penso que pecto ao cómic, a falla dunha en varias linguas. Sempre se fa- sas de axuda a creación, como que irá coñecendo o xeito de vi- facilitou o traballo, aínda que iso aposta empresarial potente ou os la de Portugal e de Brasil, pero existe para o audiovisual”.♦ da e os altercados protagoniza- depende de cada debuxante e a dos polos cubanos contra un súa relación coas tecnoloxías. A Pormenor de Campos de Cuba. exército español decimado. miña é moderada. Eu debuxo Nun momento no que a ban- artesanalmente, escaneo e poste- da deseñada do país semella ato- riormente podo acabalos con parse máis cómoda no terreo da programas dixitais de retoque”. ficción, o pontevedrés prefire o xénero histórico para as súas cre- Campos de concentración acións. “Paréceme moi interesante mirar cara atrás e permitir- Un dos capítulos menos referen- lle ao lector entrar noutras épo- ciados da guerra de independen- cas. Non pretendo que os meus cia cubana pasa polos campos de libros sexan un material didácti- reconcentración, unha serie de co, pero si, como se di no ensino, asentamentos ubicados nas cida- un contido transversal, co que os des onde o exercito español con- rapaces se acheguen á historia”. ducía os campesiños da illa co fin Para Jaraba, o novo título pode de que non lles facilitasen víveres servir como recordatorio “dunha e armas aos insurrectos. Será pre- guerra esquecida inxustamente, cisamente un destes poboados o con cincuenta mil mortos penin- espazo no que o autor sitúa parte sulares e cun número de baixas da historia de Campos de Cuba. que permite dicir que Cuba foi o “Aínda hoxe os historiadores non Vietnam español”. se puxeron de acordo sobre o que aconteceu na illa naqueles anos, e Lagartijos e frascuelos as súas opinións sitúanse nos ex- Haberá terceira entrega tremos. Supoño que nun punto O quilo de carne de tenreira a dú- intermedio está a verdade”. Arquitecto e profesor, Fran Ja- do, tirouse un primeiro número, se noutros ámbitos laborais”. as pesetas, os fiadoiros taurinos En certo sentido, esta serie raba ilustrou o seu primeiro li- que non vería continuación po- Mentres se publicou a rede Madrid divididos entre parti- tenta ser unha lembranza a to- bro e 1981 e dende aquela o seu la separación nas traxectorias vista para cativos Golfiño, Fran darios de Lagartijo e Frascuelo e dos os que morreron en Cuba. currículo ascende a máis de se- profesionais destes debuxantes. Jaraba colaboraba con traballos a Zarzuela da Paloma cumprindo “Os galegos eran alistados se senta títulos. Ademais de traba- Dende aqueles comezos, periódicos. Para o ilustrador é un ano de cartel. Para ambientar non dispuñan das dúas mil pe- llar no eido da publicidade e o foron xurdindo co tempo toda necesario que existan no país Campos de Cuba, como xa fixe- setas que cumpría pagar para deseño gráfico sempre sentiu unha serie de autores destaca- publicacións dirixidas ao pú- ra en Cita na Habana, o debu- librar. A opinión pública estaba atracción polo mundo do cómic. dos, con traballos que cruza- blico infantil “para afecciona- xante bota man de referencias moi enganada a consecuencia De feito, en 1979 foi un dos im- ron as fronteiras galegas para los ao cómic”, aínda que “para culturais e económicas da época de campañas gloriosas de pren- pulsores de Xofre, unha das pu- captar a atención dos editores as editoriais é un risco”. como estas. Ambientes, escena- sa, nas que se indicaba que a blicacións pioneiras do cómic españois e europeos. “A cali- Tras o lanzamento deste novo rios, problemáticas e inquietudes guerra estaba controlada. O re- en Galiza. “Non sei se este fan- dade aumentou, en certa medi- álbum, o que fora premio de son reflectidos nas viñetas e no torno foi unha pingueira cons- zine foi decisivo na banda dese- da, grazas a creación dunha fa- Banda Deseñada de Ourense e guión. “Cando comecei a do- tante de mortos e feridos”. ñada galega, pero supuxo o pri- cultade de Belas Artes e unha representara a España na Bie- cumentarme decateime de que meiro paso dentro do posfran- Escola de Ilustración na Coru- nal Internacional de Ilustración había pouco publicado. Ao tem- Poucas publicacións quismo no estoupido de crea- ña. Non embargante, non se de Bratislava ten previsto tra- po descubrín que existe unha ción culturais”. Xunto con Xan ampliou o mercado, algo que ballar no que suporía a terceira sorte de vergoña histórica en Es- Se cada vez semella ser menor o Domínguez e Miguelanxo Pra- os obriga a saír ou introducir- entrega da serie de Cuba.♦ Hip hop Bancy, Tack ou Coke que dende Vigo protagonizaron o despegue deste estilo en formacións como La Familia ou El puto Coke. Aín- da así, a representación viguesa á beira no festival estivo asegurada con Roty 340, que xa traballou hai anos cos mencionados grupos da súa cidade. De alí tamén acudiron Armadillo, un grupo do que do Sar antigamente se lle chamaba hardcore -que non ten nada que ver co que no mundo do hip hop se coñece co nome de jarkor- e que lembra moito aos “branqui- ños” neoyorquinos Beasty Boys. Sen dúbida, o colectivo Deus Ke te Crew fixo unha das mellores postas en escena das que até agora se viron en Galicia, cun es- pectáculo no que participaron rapeiros (ghamberros), dous djs e varios graffiteiros. O grupo comezou a súa actuación cunha intro na que pediron a unidade do hip hop e na que rexeitaron a “com- petición” ou “combate de egos” que tan de moda está nos Esta- dos Unidos. As súas cancións, do mellor. Non se salvou nin o apun- tador. Críticas contra Fraga, Az- nar, a Garda Civil ou peticións de legalización da marihuana e críti- ca contra o resto das drogas, agás o alcohol, claro está. Todo o concerto tivo moito de política. Por momentos, nin un mi- tin de todos os partidos de esquerda que hai no Estado xuntos se- mellaría ter tanta mensaxe e tan ben transmitida como o que se escoitou en Santiago o sábado. Iso si, algúns rapeiros repetiron topica- zos que xa nos anos setenta soa- ban a gastado, como “loita obreira” ou “teño o corazón á esquerda”. Sen dúbida o momento estelar foi a actuación de Violadores del Verso. O grupo de Zaragoza, malia non soar en ningunha radiofór- mula do Estado pasa por ser un dos conxuntos máis coñecidos na actualidade. Os asistentes sabían as letras tan de memoria que por un momento esqueceuse a mala acústica do pavillón. RUBÉN VALVERDE Antes de que Doble V saíse ao escenario, o público puido bai- “Hostia, estes tipos son caralludos”, din un grupo de rapaces lar –quen diría que o breack dan- mentres comezan a brincar co ritmo da música de Dios Ke te ce se revitalizaría– con La Excep- ción e Siempre Fuertes de Crew (DKTC) . O festival de Santiago serviu para escoitar a Konciencia, máis coñecidos como SFDK. Os rapaces de La Excep- grupos máis que consagrados, como Violadores del Verso ou ción demostraron porque este ano SFDK, pero tamén para coñecer novos valores. recibiron o premio de mellor grupo revelación en España. É o primeiro grupo que canta gran parte do Ao longo do festival intercaláronse as sesións de baile coas actuacións musicais. Reportaxe Gráfica: A.N.T. seu repertorio en caló. O seu disco Cata Cheli é do máis innovador que se escoitou por estes lares. Máis de dez horas de hip hop, bai- todos os xeitos, os organizadores nos barrios obreiros de Madrid e público. Cando se mencionaron Pola súa banda, SFDK demostrou le, djs, algúns dos mellores grupos agradecéronlle ao Concello de Barcelona e que agora teñen ta- estas zonas os berros foron que anunciar cervexa na televi- do panorama estatal e conxuntos Santiago que cedese o recinto pa- mén epicentro en Sevilla, Zara- maioritarios. Semella como se sión non os aburguesou e deixa- que están a empezar e que deixara organizar o festival. O presenta- goza e... Ordes. Non deixa de unha segunda xeración de hipho- ron moi claro que o seu progreso ron unha imaxe moito máis que dor da gala, comezou a súa inter- sorprender que unha das zonas peiros queiran darlle o relevo aos segue sendo sorprendente.♦ aceptábel, como os cataláns vención dicindo que “ogallá en Ma- con maior influenza do hip hop Sondkalle. Mais unha gran eiva, o drid o alcalde nos cedese un gari- en Galicia se localice na área Estrea na Galiza dun dos grupos que dará máis que falar nos vindeiros anos, Soundkalle. son. Semella que os 40.000 watios to como este para montar un con- norte de Coruña, co triángulo que se instalaron no Multiusos do certo coma este, porque nos teñen Narón-Ferrol-Mugardos e en Or- Sar foron insuficientes. Confirmou- marxinados”. des-Santiago-Ribeira. se unha vez máis que este pavillón A asistencia foi masiva. Gali- De feito, antes de dar comezo pasa por ter unha das peores cia está á vangarda dun move- ás grandes actuacións, o presen- acústicas dos recintos galegos. De mento que no Estado comezou tador preguntou de onde viña o

N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

Os palimpsestos das nosas avoas

MARICA CAMPO

omo se sabe, os palimpsestos ou Ccódices rescripti eran os pergamiños que, despois de seren mergullados en lei- te e fregados con pedra pó- mez, se volvían utilizar. Ás veces os textos primeiros reaparecían, como o pentimento nos lenzos que os pintores reutilizan despois de se teren arrepen- tido do cadro que pintaron en principio. Agora fálase da cidade, a historia ou a propia biografía como palimpsesto. Mais é no campo das artes e, nomeadamente no da literatura, onde máis Foto da publiciade Boga-Tacholas en 1940. rendemento está a dar este vello termo. A concepción romántica do autor con un eu medrado, a crear textos orixinais, disque morreu. QUEREMOS TANTO Como escribiu Roland Barthes : “Sabemos agora que o texto non é unha liña de palabras que entregue A TACHOLAS un só significado “teolóxico” (a “mensaxe” do autor-Deus), senón un espazo multidimensional en X.C. que unha variedade de escritas, ningunha orixinal, O día 11 o teatro Principal de Ou- Strasberg, o director do mítico Actor de teatro, estivo en to- dependiente (1969), son dúas das se empalman e coliden”. rense acolle unha homenaxe a un Actor’s Studio norteamericano, das as compañías galegas impor- súas películas que se proxectan Trátase para moitos, po- dos máis grandes actores galegos cando foi a facer unha audición tantes en Buenos Aires. O seu em- estes días en Ourense. En La Pa- lo visto, de practicar o que de sempre: Fernando Iglesias Ta- con actores arxentinos. Tan peño foi sempre dignificar a ima- tagonia rebelde (1974) dá vida a Oswald de Andrade propón cholas (Ourense, 1909 Ð Buenos asombrado quedara o director xe dos galegos, sometida á burla e un dos anarquistas masacrados no seu Manifesto antropófa- aires, 1991). Que o seu nome non norteamericano, que pasados os á caricaturización en moitas pezas nos anos 20 polos militares arxen- go, publicado en 1928: lle soe aos lectores é un síntoma, anos, cando lle falaban de Ar- de costumes. A esa continua pre- tinos nunha película, con guión de apropiarse de todo o alleo. outro máis, de que vivimos na ig- xentina sempre lembraba a im- senza nos palcos de Buenos Aires, Osvaldo Bayer, na que tamén tra- Antes chamábase plaxio. norancia dos nosos propios méri- presión que lle deixara o noso uniuse a partir do anos 50 a súa fa- ballaban Federico Luppi, Hector Agora, en ben casos, coido tos. Se pronuncia o seu nome a Tacholas. ma no cine. El crack (1960) e El Alterio ou Pepe Soriano. que o segue a ser; mais un actor arxentino saberá canta Tacholas foi ademais unha admiración sentiron por el no pa- persoa dun intenso compromiso sempre existirán conspicuos Tacholas visto por LUÍS autores a lle procurar un ís que o acolleu na emigración. SEOANE no libro co nacionalismo galego e coa de- Agora o cineasta José Santiso, fi- Figuraciós, de Lino mocracia republicana. Admirador outro nome. Braxe e Xavier Ben sei que todo está es- llo de galegos, realizou o docu- Seoane. de Castelao, foi unha das súas crito, mais tamén todo está mental Tacholas: un actor galai- compañas habituais no exilio. Pe- por dicir. Ben sei que a co-porteño, como unha maneira ro a lista dos seus amigos e ami- literatura é un palimpsesto e de sacar a Tacholas do inxusto gas é interminábel, e nunca se esque nela, se é boa, ten que pozo do esquecemento. coitou a ninguén falar mal del. A aflorar o mellor da A estrea do documental ás 20 televisión galega debería adquirir tradición. Ben sei que todo é horas será o acto máis importan- o compromiso de adicarlle un pe- reescritura. Mais sospeito te da xornada de homenaxe, na queno ciclo de homenaxe a Ta- que os textos alleos teñen que estará presente a súa filla cholas, e ao igual que os Premios que se engastar, como Clotilde Iglesias. Pola mañá ta- Maria Casares conseguiron que a pedras preciosas, e non mén se presentará unha publica- grande actriz galega exiliada, co- superpoñerse nun totum re- ción homenaxe, e dentro do ciclo mezase a facerse un nome entre a volutum, sen máis propósito Cine e emigración pódense ver profesión e entre o público estes que exhibir as múltiples lec- algunhas das súas películas, que anos, esa tarea aínda segue pen- turas. Por certo, múltiplas foron máis de cincuenta. dente co noso querido Tacholas. lecturas que evidencian, ou A mellor guía para coñecer a Recuperar e editar as graba- o descoñecemento, ou o des- enorme biografía de Tacholas é cións de tema galego coa súa voz, prezo da literatura propia. o libro de Luís Pérez, Fernando perdida en múltiples arquivos, é As nosas avoas facían un- Iglesias “Tacholas”, un actor tamén un labor merecente de aten- has colchas preciosas a base auriense na Galicia ideal (Edi- ción. Aínda nos arrepía a nós co- de retallos de prendas vellas. cións do Castro). Documentado ller a cinta de máis de catro horas Eran as chamadas colchas de primeira man na Arxentina en de conversa que concedeu en 1987 de tiras ou farrapeiras. O se- múltiples encontros coa familia a A Nosa Terra, e emocionarse coa gredo estaba no urdido. Os e co propio Tacholas, a obra de súa voz quebrada, grave e dun trapos eran para a colcha. Luís Pérez consegue o brillo da acento galego poderoso, recitando Porque había colcha, había historia coa graza do xornalismo o Nocturnio de Curros Enríquez, estrutura. Velaí os seus e da anécdota. Desa maneira Ta- “Da aldea lonxana fumegan as te- palimpsestos.♦ cholas, actor de actores, aparece llas, / detrás dos petoutos vai pón- en toda a súa cerna de intérprete dose o sol...”. Canto temos que que no seu día admirara Lee querer a Tacholas.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII 2 ANOS DE CULTURA NEGRA 2 MAR BARROS P. VILABARROS Antonio Banda deseñada, discos, libros, revistas, caricaturas... O Prestige deixou moito máis que moreas de chapapote. Dous anos despois do desastre a produción artística galega pasou da euforia inicial a discre- García Teixeiro ción dos últimos tempos. Con todo, a cantidade de obras sobre a marea negra bateu marcas históricas. ‘A palabra é o xoguete máis bonito dun neno’

A.N.T. Vén de publicar o libro de poesía para cativos Chove nos versos (Xerais), ilustra- do por Lázaro Enríquez. Como xorde a idea? Nace parella á concep- ción que teño da poesía, en- tendida como un gran poema no que todos escribimos e onde ninguén inventa nada. O que me gusta é roubar versos, xogar con eles e facer un poema de versos interminá- Algunhas das cartas da baralla do Prestige e un dos chistes publicados, este de Leandro. beis. Quería tamén adicar unha homenaxe a escritores que Cando se van cumprir mén se arrancaron a produ- xinais correu a cargo da Difuso- admiro, como Celso Emilio dous anos do desastre que cir. Como poucas veces os ra de Letras, Artes e Ideas, un Ferreiro, pero un recordo es- tinxiu ás costas galegas de artistas uníronse para editar proxecto diferente no que parti- pecial, tomando prestado un negro, botar unha ollada recompilatorios. Un deles ciparon centos de persoas e agru- dos seus versos e a partir del cara atrás implica bater cun gravouno a discográfica pacións e que tiña por obxecto compoñer algo novo. Coido dos acontecementos que Boa co título Marea de Mú- “materializar a memoria colecti- que a poesía é un pouco iso, deu lugar ao maior número sica e nel incluíanse com- va”. Baixo o título Nunca Mais. descubrir mundos que están de obras artísticas en menos posicións novas de Carlos A voz da cidadanía, recóllense agochados pero latentes. tempo. Cómics, discos, ex- Núñez, Luar na Lubre, Os máis de mil cincocentas imaxes Con que obxectivo nace? posicións, fotografías e pu- Diplomáticos, Alfolíes, Si- de carteis, manifestacións, pan- Pretendo achegar a poe- blicacións alternativas, en se niestro, Los Suaves, Uxía e Fuxan cartas, graffitis, disfraces, cami- sía aos rapaces e aos non tan total ducias de obras que de- adapta a imaxe dunha famosa os Ventos, entre outros. setas e decenas de manifestos. rapaces. Dar a coñecer como ron vida á outra marea do Prestige, aventura de Tintín ás circunstan- Pola súa parte, a Plataforma Os obturadores tamén servi- hai autores que prevalecen unha explosión creativa da que aín- cias que vivía o país naquel mo- Contra a Burla Negra sacou Sem- ron de testemuños. As imaxes foco paso do tempo. Sen perda se poden atopar exemplares en mento. Máis de setenta autores pre Mar, un libro-disco no que tográficas de Xurxo Lobato, re- der o carácter lúdico xogo librerías, quioscos, tendas de músi- ofrecen a súa visión do aconteci- colaboran ao redor de 300 perso- collidas posteriormente na publi- coas cores como símbolo e ca e no local de Nunca Máis. do. Con todo, Manuel Cráneo as. El Periódico de Cataluña su- cación de Galaxia No País de coa linguaxe. Penso que a Ao tempo que a mobilización laiábase de que a unión fora a raíz mouse á marea de música. Xunto Nunca Máis, as tiradas na Costa palabra é o xoguete máis bo- social chamaba a atención de to- unha catástrofe, pero atopáballe o ao diario distribuíuse o disco Mai da Morte por Manuel Sendón, nito que poden ter os rapa- dos os informativos estatais, creá- punto positivo da exportación, mes, no que se uniron cancións que se editarían co título Cuspin- ces. Gústame provocalos pa- base o Colectivo Chapapote con “fóra coñeceron o que se fai aquí de Pedro Guerra, Lluis Llach e do a Barlovento ou Retratos Vo- ra que escriban, para que le- debuxantes e artistas gráficos des- e decatáronse de que ten calida- Milladoiro. A outra banda sonora luntarios (A Nosa Terra) toma- an e para que se emocionen. tacados do país. Posonejro, Jano, de”. Ademais desta publicación, do Prestige é Bágoas Negras, un dos por José Luís Abalo foron al- Pero non é habitual Pepe Carreiro, Kiko da Silva, Le- con motivo do primeiro aniversa- traballo promovido pola SGAE gunhas das instantáneas que esque os poetas escriban pa- andro Barea participaron, baixo a rio do afundimento, o Consello da con temas de Milladoiro, Seiva- cribiron a crónica negra. ra nenos. coordinación de Manuel Cráneo e Cultura Galega publicou Parando ne, Mercedes Peón, Uxía, Aman- Un rapaz non pode per- Kike Benlloch, no primeiro álbum a marea negra. O cómic, que se cio Prada e Carmen París. Rarezas manecer tan afastado da poe- de banda deseñada H2Oil. Conci- presenta como unha homenaxe á sía coma a xente da miña xe- bido como “unha testemuña gráfi- xente do mar, conta con guión de Graffiti, Incluso se sacou a baralla do ración. Coido que os nenos ca da catástrofe”, o traballo, total- Marilar Aleixandre e ilustracións carteis e outros folletos Prestige, na que a faciana de bi- gozan da poesía se se lles samente autofinanciado, arranca de Fran Bueno Capeáns. gote sorrinte do As de ouros be transmitir. É unha arma cunha portada de Kohell, na que Paralelamente os músicos ta- Unha das publicacións máis ori- compite ao desconfío cun desvir- importante para cambiar as Actuación de Mofa e Befa na carpa de O País de Nunca Máis. Á dereita, o cómic do Colectivo Chapapote. tuado Rei Fraga de espadas. pequenas cousas. Non pode- E as mentes espelidas dal- mos permitir que os máis no- gúns inventores puxéronse en vos medren de costas ao sen- marcha. Un deses enxeños é o timento lírico. Quizais este realizado por Xosé Gago, que non sexa un xénero tan co- pasou polo perfeccionamento da mercial como a novela ou un técnica fotográfica antiga do be- conto, se cadra porque os tún de xudea e que, como non adultos lle teñen medo. podía ser doutro xeito, deuse en Por que escolle a choiva chamar Chapapotix. como tema central? É un sinal de identidade Prestige con premio noso. Dende o punto de vista poético dá moito xogo. A O documental O Prestige: desas- chuvia é necesidade ao igual tre na Costa da Morte, produci- que a poesía. do por Discovery Channel e rea- Tamén lle adica un ver- lizado por Continental e La Pro- so ao neno iraquí Alí Smain. dutora, vén de ser premiado no Porque a poesía tamén é Festival Telenatura de Navarra. denuncia. Os nenos teñen O traballo contou coa partici- que saber que hai xente que pación de Iñaki Gabilondo e a sofren, non se lles pode ago- dirección de José Ángel Montiel char nada.♦ e foi estreado no primeiro aniversario do afundimento.♦ N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

O Voo do Moscardo José Viale Moutinho Dous de novembro Galegos mortos em Mauthausen, XURXO G. LEDO Pontevedra (e 3) nha data coma a do 2 de novembro do 2004 Terminamos hoje a publicação da anos 1941 e 1942, alguns não possam dar notícias sobre eles. Damos o nome do deportado, Unon é precisamente listagem dos galegos assassinados tendo resistido mais de dois me- Com o apoio dos leitores podere- ano e lugar de nascimento, um unha data calquera. pelo nazismo no campo de con- ses ao terrível universo concen- mos organizar as biografias des- parente de referência e data da Votouse nos EE UU para centração de Mauthausen, na Áus- tracionário. ses heróis desconhecidos da Ga- morte. Quem souber alguma coi- elixir o presidente e, tria. É a vez dos deportados natu- Com esta divulgação preten- liza Republicana. Hoje é a vez sa que dê notícia, por favor. curiosamente, este día vai rais da província de Pontevedra. demos encontrar familiares ou dos naturais da província de A História é de todos. Res- despois da celebración dos Estas mortes ocorreram nos amigos dos deportados que nos Pontevedra. postas a: [email protected]♦ defuntos. Moitos preguntaranse que ten que Pontevedra Adolfo Bregua Mouriño A Coruña, 1906 ver unha cousa ca a outra, eu Alexandre Torralba Nuño A Guarda, 1915 non estou seguro de que Nome Lugar Contato Data António Cendán Rodríguez Ferrol, 1916 haxa relación pero o certo é de nascemento da morte António Oia Alonso Vigo, 1913 que o día 1 de novembro Benigno Castro Gandoi Lugo, 1904 lémbranse os mortos (entre 45. António Piñeiro Otero Chapela, 1912 Nai: Gumersinda 1942 Bernardo Sanmartín Fdez. Monfero, 1912 os que se atopan as vítimas Otero, en Chapela Ciríaco Padreza Sánchez A Guarda, 1911 46. António Quintáns Romero Carril, 1909 Esposa: Aurora 1942 Eduardo Sánchez García A Coruña, 1913 do atentado das Torres Gorgoles Exídio Piñeiro Conde Taboadela, 1913 Xemelgas). 47. Manuel Rei Cruz Bueu, 1897 Esposa: Carmen 30/5/1941 Henrique Oubiña Fernández A Coruña, 1905 Moitas persoas acudiron Agalla Villar Florencio Orgaz Torralba A Guarda, 1915 aos cemiterios a visitar os 48. Ricardo Rguez. Fdez. Vigo, 1901 Pai: Ricardo 7/2/1942 Francisco Otero Saavedra Lugo, 1919 seus seres falecidos e o día Rodríguez Francisco Rodríguez Otero Lavadores, 1911 seguinte tiña lugar unha 49. Urbano Sanmartín Abilleira Mourente, 1902 Esposa: Rosa 24/11/1941 Francisco Tallón Salón A Coruña, 1916 Domínguez, Xesús Morgade Feal A Coruña, 1915 votación. Existe entre a daquela a viver Xoaquín Castiñeiras Díaz Ferrol, 1912 poboación unha lembranza e em Oloron Ste. Marie, Xosé Mosquera González Ourense, 1918 asociación entre o 11 de França Xosé Novoa Brova Vigo, 1915 setembro e os candidatos ás Xoán Sánchez Tejero A Guarda, 1914 eleccións? É difícil saber a Luís Bounnasell Sampedro A Coruña, 1912 Macario Cortegoso Rguez. Pontevedra, 1908 resposta pero a coincidencia Manuel Domínguez Núñez Ferreiros, 1911 está aí e ninguén parece Dispomos ainda de uma listagem de 80 fólios dactilografados com algumas Marcelino Marino Lago Vigo, 1917 decatarse. centenas de nomes de sobreviventes Ðhomens e mulheres, ainda que estas em Marcelino Pardal Poubo Ferrol, 1917 Bush lembrou número extremamente reduzido– de Mauthausen. Porém, desses temos os Martín Abarca Zabalo Vilalba, ? continuamente na súa nomes, data de nascimento e lugar de naturalidade. Alguns deles terão decerto Martín Anglés Fuguet A Guarda, 1908 campaña o terrorismo, a regressado á península Ibérica, outros ficaram sobretudo em França. Seria Tomás Aguilar Ayala Alpendeiro, 1919 interessante articularmos também estes nomes neste pedido público de Vicente Criado Gabeiras Ferrol, 1914 guerra e a seguridade, e foi el informações. Vejamos, então, alguns, pois a listagem não se encontra nas Víctor Conde Núñez A Coruña, 1903 quen ordenou perseguir a melhores condições de organização, sendo possível que alguns nomes e Quem nos poderá dar notícias de algum destes antigos deportados Ben Laden e botou do poder topónimos estejam mal escritos. sobreviventes de Mauthausen? a Sadam Husein, el entón canalizou a vinganza dos estadounidenses e representa a forza e a decisión para actuar contra o inimigo que tente facer dano os seus Choupís da Ribeira Sacra compatriotas. Evidentemente, os factores emocionais están PEPE POL que toma unha asociación micoló- Dende alí marcho para un tas ceas de outono. Recordemos moi presentes e todos Estabamos rebasando o ecuador do xica de Vigo. Eu quero degustar xestal e baixo as xestas volvo ato- que o prestixioso Ánxel Fole, no sabemos que as emocións fermoso mes de outubro, esa sere- tan suculento prato e, antes de par outro, e outro, até contabilizar seu conto “¡Lobos te Coman! –in- son máis poderosas que as nidade que emana o outono nestas probalo, hai que buscalo, por iso sete. Na cestiña xa non caben cluído en Historias que ninguén razóns. datas, esas cores ocres ou douradas nestes lánguidos atardeceres de máis e tamén a tarde, aliándose cre (Galaxia)–, falaba así: “A min Imaxinemos, por que semellan estar vivindo un eter- outono, nesas tardes de ensoño, cos choupís, deixa xa de proxec- era o prato que máis me gostaba exemplo, que no Estado no solpor, unha primavera diferen- marcho pisando xa algunhas pu- tar a súa luz, vai escurecendo e ise de andranas e choupís, chama- español se celebrasen as te, circunstancias que incitan a per- charquiñas e cadáveres de pobres decido, como se fose un salvaxe das setas, enceboladas e con cua- eleccións o día 2 de correr as ladeiras dos xigantes follas murchas, de glorias que, xabarín, irme abrindo paso polos dradiños de xamón...”. novembro e que un dos montes que están, pacificamente, sendo caducas, tamén coñeceron a altos arbustos até chegar a un es- A min tamén, e non preciso candidatos mencione arrodeados polos laocónticos sen- morte, que conforman unha acol- treito e angosto camiño. Teño que nesa cea máis prato. Antes que a continuamente as vítimas do deiros. Poden ser moitas as escusas chada alfombra, como se desexa- superar un pequeno souto, pero, sogra reparta poñemos nos nosos 11 de marzo, os mortos e as para saír a vivir este tempo: caza, sen co caminante non sufra pro- como non son Carapuchiña Ver- pratos unhas rabanadas de pan imaxes do atentado, recolección ou, simplemente, an- blemas nos pés, pisando en tan na- mella, non teño medo ao demoní- de fogaza para recibir o manto repercutiría nos resultados dar por andar, facer novos carreiri- tural superficie. Levo unha cestiña aco lobo, pois, aínda que na cesta de graxa que arroupa eses chou- electorais? ños. Este columnista, como hai uns e unha pequena navalla, diríxome levo os mellores manxares, na pís e que deixarán o pan empa- Nos EE UU nada queda á días choveu e a temperatura é alta, a eses lugares onde, penso, pode- miña casa non está a avoa soa, xa pado de sabor. A carón do prato, improvisación, todo é cousa que non é raro nesta zona, rei atopalos. Primeiro, vou cara a que a miña sogra está arrodeada o vaso do viño desta Ribeira Sa- estudado ao milímetro porque decide saír buscar uns exemplares unha solitaria viña, onde quedan do resto da família, a miña mu- cra, tinto preferentemente, e gro- hai moitos cartos en xogo, e de choupíns; pois é posíbel que xa redroxos, uns pequenos esqueci- ller, o sogro e as miñas fillas. lo a grolo, conversando máis do por iso parece inxenuo pensar teñamos esta variedade de cogo- dos acios, pois, como di o refrán Creo que a ración é suficiente, sabor dos choupís que doutra que ninguén tivese en conta melo, macrolepiota procera ou rha- “non todo o que queda no monte o pois soamente comemos os chou- cousa, imos dando conta deles. as circunstancias codes, ambas son bastantes abun- ve o lobo”. Por sorte, pronto me pís os sogros e máis eu, as demais Nalgunhas ocasións, cando es- mencionadas,. dantes por estes pagos, as quentes decato da presenza duns choupís, teñen medo a morrer e perden o tamos na cociña da lareira, botá- Ao respecto da vitoria dun ribeiras do Sil, rematan con ese tres concretamente. Paro uns in- gran susto de saborear tan molos a asar nas brasas e logo, ou doutro candidato eu sombreiriño esférico de cor parda, tres para, antes de cercenalos polo abraiante prato. Mentres eu vol- sempre co viño por compañeiro, considero que non é máis que de laminiñas brancas e o seu pé é pé, desfrutar da súa beleza. Entan- vía, Lola, a sogra, xa preparou damos conta deles. E tamén, como a vitoria duns ou doutros alto, e na procera, máis delgado ca to, sen querelo, a miña imaxina- outra cousa para os outros come dixo a amiga Nasi, das terras grupos de presión e outra variedade, ambas as dúas te- ción, tan dada a voar, escápase ca- mensais e cando chego ponse a de Brollón, flamexados con coñá. multinacionais que xogan ñen ese anel móbil, pero eu non ra a un mundo de trasnos, meigas, preparar os choupís. Primeiro, Ah! Esquecíame, Lola, cando moitos cartos e intereses en son micólogo, soamente busco es- gnomos e estes paraugas, os chou- son detidamente lavados e trocea- están picados os choupís, bótalles función dos candidatos pero tes que son fáciles de recoñecer, pís. Esperto e volvo á realidade, o dos. A tixola está no lume quen- uns dentes de allo e di que se o allo no peor dos casos sempre aínda que nesta Ribeira Sacra, nas meu estómago está xa pedindo tando o aceite e tamén trocea un- ennegrece están malos. Por sorte apostan polos dous e desa Terras de Lemos, hai unha activa que sexa realista e vou botando na ha cebola e uns trociños de xa- nunca pasa e soamente se torran. maneira os ricos e poderosos asociación micolóxica, ‘Os Lac- cesta eses fermosos exemplares. món. Choupís encebolados co xa- Recomendo que, despois sempre gañan. Os únicos que touros’, que pasa todo o outono re- Cando chego ao terceiro pregún- món rociados coa ledicia do sal. dunha fartada deles, prolongue- perden son as persoas que alizando campañas de promoción, tolle: “Choupís, choupís, dime on- Cando están fumegando despiden mos a conversa familiar, pois, morren coas armas de defensa e degustación deste cogo- de está o teu compañeiro”. Busco un recendo que fai resucitar os como son algo pesados, non é bo occidente listas para matar melo. En Quiroga tamén houbo, da coa miña ollada para ver se hai mortos, pois toda a casa queda deitarse cedo. Así botamos uns cando sexa necesario.♦ man de Xan Rolo, outro colectivo resposta pero parece que ese non envolta nese olor tan característi- arrotos, que son como unhas sin- deste tipo, ‘O Choupís’, que é si- naceu ou naceu antes e xa, noutra co e nas dos veciños xa saben que gulares grazas ao outono por nónimo da cerrota, denominación cesta marchou. estamos cun prato moi típico nes- darnos semellantes produtos.♦ Toussaint, N¼ 1.150 Do 11 ao 17 de novembro de 2004 Ano XXVII

París, 2004 A Ucha das Horas Felipe Senén

FRANCISCO CARBALLO acontecemento A ucha das horas relixioso “Toussaint” 2004, París, 23 de ou- Tentará ser este un espazo aberto do e guindando a txapela aos que- O para remexer e cavilar na poéti- ridos... os arrantzales (pescado- tubro a 1 de novembro, é todo un síntoma. Responde a ca, na estética e na ética que res) na Kaxanranka de Lekeitio, un proxecto articulado polos couta todas as cousas que se al- en Bizkaia, polo San Pedro, por- arcebispos de Viena, París, macenan xuntas neste noso tem- tan sobre os ombreiros a kutxa... Lisboa, Bruxelas e Budapest po e confíns. Por eiquí todas as tamén en Hondarribia (Guipuz- que comezou no 2003 en Vie- formas, interesada e maliciosa- koa) no tempo de Santiago e na na. Preséntase como un mente, seguen a facerse esper- véspera do San Xoán, unha moza episodio dunha “nova pentos, incluso en versión “neo” leva sobre a testa unha pequena evanxelización” das grandes ou posmoderna, até construír e kutxa e xira e xira... Nas kutxas cidades europeas. O topificar un mundo, pouco asu- vascas, irmás das nosas uchas ga- despregue parisiense estivo mido, de paiolos endomingados legas, como elas herdo ancestral, cheo de suxestións. e “chistes de gallegos”. Para en- gardábase o enxoval dos noivos, En 150 templos sempre tendernos mellor, queremos dicir os bens principio da casa, tradi- abertos desenvolvéronse onde todo se “tonechifica” en es- cións, innovacións e buscas. Ei- actos e silencios. Notre- catoloxías infantís... un pobo an- quí gardábanse as esencias de far- Dame e o Sacré Coeur día e tigo, sabio que por diferentes tura da casa, dende os papeis de noite déronlles acougo a avatares semella que aínda ten propiedade, até os achados valio- crentes e simpatizantes nun partes que non superaron a fase FELIPE SENÉN sos, o millo, o pan... as lembran- anal. Os coutados sanedríns en- zas feitas traballo a cada hora. Iso rosario de actos: acollida, oprimidos e caricaturizou os en pé” (nire aitarn etxea defendi- oración, celebracións dogámicos non diagnosticaron mesmo seguiremos querendo aínda esta enfermidade curábel opresores. Tempos pois para tuko dut /...), presumen e expor- contar nesta nosa “Ucha das ho- sacramentais, espectáculos aplicar os sentidos e sensibilizar- tan a súa identidade. Nos vellos devocionais, conferencias, que tenta facerse crónica e endé- ras”, especialmente agora, tem- mica. Lembremos a parábola dase na dignificación da historia do casaríos de Euskadi a “kutxa” é pos de liturxias e poses. Cando achegas de axuda a necesita- herdo, o “Nós” maiestático que un símbolo cheo de contidos, esa dos etc. Nos 150 templos es- queles dous canteiros galegos estes atractivos móbeis son tan que estaban, con mazo e puntei- implica os de antes e os de ago- arca, ucha, caixa de madeira, por solicitados, especialmente polos taba a disposición de calquera, os homes e as mulleres, ne- mor da humidade erguida un ra o “Libro da vida” onde ro, a picar en pedras semellantes. vascos que acoden aos anticua- Preguntáronlle a un o que facía e nos, mozos e maiores nun espazo chisco do chan, como nosas arte- rios e moblarías da rúa do Porvir anotar intencións orantes por aberto ao universo. sas, artellada en sólida madeira vivos ou mortos. Recolléron- dixo: xa o ve, a trangallada esta de Sarria para atopar a parte dun- na pedra do monte... fixéronlle a Pois voltando á limieira da de castiñeiro, carballo ou noguei- ha identidade formada por códi- se máis de 300.000 “Ucha das horas”, os vascos, ra, con tapa e frontal labrado a bi- intencións. mesma pregunta ao segundo, que gos simbólicos para entenderse mirando ao seu interlocutor dixo que son conservadores de canto sel con enseñas solares, de luz, coa sociedade e cunha historia Unha cruz de grandes di- significa o seu, como cantaba o quentura e polo tanto de vida e mensións perante Notre- axiña: estou facendo unha cate- que non debemos estar condena- dral. Coa arte dos canteiros cons- malogrado poeta vasco Gabriel fartura. A kutxa representa tradi- dos a repetir. Abriremos esa ucha Dame era o gran sinal simbó- Aresti, aquel que dixo “sempre ción e aforro, futuro, e velaí que lico dun cristianismo en revi- truíuse o Pórtico da Gloria. Así o das horas, tocarémoslles as mans tentou Castelao e aqueles márti- me porei da banda do home”, o nas grandes festas centra o esce- aos devanceiros. Tesouros, her- sión aguda, en análise e que cantou “Defenderei a casa nario: os mozos hábiles, os dant- diálogo cos cidadáns de París. res que de algo serían a semente dos, onde non remexerán os gar- do hoxe, fixérono Luís Seoane e do meu pai / contra os lobos, a zari desafiábanse os uns aos ou- diáns das ortodoxias. Quixeramos O cardeal de París, monseñor seca, a usura... perderase a miña tros, bailando na punta dun pé un Lustinger, mantivo unha pre- Manuel María, manexando códi- bater coa beleza inmensa, cos ve- gos populares. O muralista mexi- alma, perderase a miña prole, cerimonioso aurresku sobre a ta- llos herdos, a creatividade que senza e un diálogo pero a casa do meu pai seguirá padeira, para rematar agasallan- ♦ clarificador: o noso é un cris- cano Diego Ribera enxalzou os perdura por enriba do lixo. tianismo de acollida, de encontro, fraternal, sinxelo e humilde. A Igrexa ponse a O Bardo na Brêtema Rudesindo Soutelo disposción de todos, crentes e non crentes. Tiven interese por coñecer a resoancia destas xornadas na Congregación da Ética e estética Misión (PP. Paúles) fundados en París e cuxo fundador, Vi- A ética e a estética parecem ir Em 1948, Isaac Díaz Pardo, leio, em castelhano, que existe um do vazio esteticamente correcto, e cent de Paul, é unha figura sempre por caminhos divergen- com vinte e oito anos, era um pin- instrumento chamado “Clavo”, ou baseia-se no cinismo do poder omnipresente nos templos, tes, mas nenhuma estética é pos- tor de êxito que expunha nas mel- seja que o jornalista deve escrever com total desprezo dos valores éti- rúas e na memoria desa cida- sível sem os alicerces da ética. hores salas de Madrid e Barcelo- às marteladas. Noutro dia um titu- cos. Essa estética da aparência não de. Cal? Resoancia de Em 1939, Manuel de Falla, na com grande sucesso de ven- lar anuncia a actuação dum trio de se passa de um vulgar glamour. alegría, ánimo, satisfacción. com sessenta e dois anos e uma das. Aproveitar as possibilidades pianos quando em realidade se As obras sociais das duas Cai- Milleiros de cidadáns intere- saúde já precária, decide abando- de medrar que lhe oferecia aquela tratava dum veterano trio com xas de Aforros galegas também sáronse polas conferencias nar Espanha depois de conseguir Espanha era, nas suas palavras, piano Ðviolino, violoncelo e pia- participam dessa estética glamou- (anotáronse uns 100.000) e safar-se da presidência do Insti- uma coisa muito néscia “e estava noÐ que leva mais de cinquenta rosa da música culta que tanto pro- outros milleiros fixéronse tuto de Espanha que lhe impuse- fazendo-me merecedor dessa ne- anos dando concertos pelos cená- move a Junta. E nas suas progra- presentes nos templos eses ram por decreto e sem consulta cedade” de maneira que decidiu rios do mundo inteiro. Os nomes mações ignoram sistematicamente días. O musical Ms. Vicent prévia. Era o único compositor abandonar a pintura e iniciar o re- dos compositores sofrem todo o a existência da nossa história, da lembrou o “santo” nos de prestígio internacional que fi- nascimento de Sargadelos. tipo de transplantes, amputações nossa cultura e dos nossos compo- mesmos terreos onde vivira cava naquele “país dos ananos”, Contemplar hoje a obra pic- ou mesmo transubstanciações, e sitores. As suas actividades musi- anos, alí onde hoxe está a es- e o regime fascista precisava de tórica de Isaac Díaz Pardo, com não só nos de origem eslavo senão cais têm um peso social demasia- tación de Saint Lazare. símbolos culturais para lavar a esses delicados olhos de pene- também nos de autores galegos. do importante como para não te- O máis chamativo do cris- sua imagem criminosa. trante perscrutação que nos ob- A ética informativa dos Meios ga- rem uma ética cultural que desen- tianismo francés actual é a O assunto era tão grave que foi servam desde o aquém do qua- legos não dá para contar com um volva, valorize e difunda os nossos “acollida”. Templos, residen- tratado nas mais altas instâncias dro, leva-nos ao estremecimento profissional da música que redija compositores, especialmente os cias, albergues etc, o primeiro políticas. Havia que subornar a do ego. Perdeu-se daquela um ou reveja as notícias musicais. novos. Isso é só questão de vonta- que ofrecen é “acollida”. O Dom Manuel para que colaborasse grande artista, maior ainda, co- A Rádio Galega tem na sua de, de compromisso com a socie- camiño dun “cristianismo com o regime permanecendo em mo Falla, pela sua integridade web uma base de dados da disco- dade que as sustenta, ou talvez moderno” ten o deseño da Espanha e assim, descartados ou- ética frente aos que a escusaram grafia galega que contém a infor- simples inteligência, porque não ascese, a fraternidade, a tros paupérrimos cargos de prestí- em favor duma estética etérea. mação por temas, títulos e intér- precisa de investimento extra. privacidade, a liberdade e a gio como dirigir o Real Conserva- Um leitor faz-me notar a pro- pretes, desprezando supinamente Na Galiza a única estética confianza. Un número tório Superior de Música ou a Real funda incoerência da vida musical os genuínos criadores da música, com uma ética coerente é a da especial de La Croix que Academia de Belas Artes de São galega, onde existe uma notável ou seja, os compositores. Essa é a destruição da nossa cultura. Cin- recolle o testemuño da xorna- Fernando, concluíram que o mel- actividade de concertos, um ele- ética de serviço das nossas insti- co séculos de “doma y castra- da misional “Toussait”, 2004 hor era nomeá-lo Conselheiro Ge- vado número de conservatórios e tuições públicas, a mesma que lhes ción” não conseguiram eliminar a en París, é tamén un dos de- ral da CAMPSA (Monopólio do Pe- escolas de música, de universida- permite roubar aos compositores nossa língua com a eficiência al- rradeiros actos maxisteriais tróleo), o qual lhe permitiria dispor des, de meios de comunicação, e galegos os seus direitos econó- cançada em tão-só “XV anos de de monseñor Lustinger, un dum elevado salário sem fazer na- porém não há um só crítico musi- micos mas sem que nenhum dos Pax Fraguiana”. O Vizo-rei e cardeal de profunda pegada da. Quando Falla recebeu a notícia cal em toda a geografia. Tudo o responsáveis renuncie também ao mais o seu conselheiro de in-Cul- na renovación cristiá da Igre- indignou-se tanto que acelerou a mais algum cronista social. seu avultado salário, ou emitam as tura devem ser os únicos que aqui xa francesa.♦ sua marcha, mais bem fugida, para As notícias de música nos jor- cunhas publicitárias de balde. sabem fazer as coisas bem à pri- a Argentina, onde morreu em 1946 nais estão cheias de erros de vulto A estética do politicamente co- meira. Sine etica nulla estetica.♦ numa extrema penúria económica. e “delicias” verbais. Assim um dia rrecto não é mais que uma política [email protected] O Trinque Lugo Jazz Club

Lugo fica a media luz e cala Ron Carter, Adam Kolker, Se-

para escoitar o saxo, o baixo e dajazz Latin Ensemble, Víctor o piano. Entre o 15 e o 20 de de Diego, Jordi Bonell e Larry novembro acolle o XIV Festi- Willis, M. A. Chastang e Tony val de Jazz, coas actuacións de Manero, entre outros artistas Ano XXVII ♦ Coordinación: Xesús Vaamonde Cid Mark Turner, Yellowjackets, de talla internacional. GUIEIRO DE CULTURA E ESPECTÁCULOS N¼ 1.150

Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 O Carballiño Festival Mestizaxe Tokyo Sex Destruction TEATRO

Desde Barcelona chega unha das GO, cunha entrada anticipada de 8 ANSEL Y RETEL H G mellores formacións de garage do euros e de 10 na billeteira; o sába- Sim Salabim presenta esta Estado, para tocar este venres 12 do 13 ás 00 h. poderemos escoita- versión do clásico infantil o ás 00:30 h. na Iguana Club de VI- los no Playa Club da CORUÑA.♦ vindeiro venres 19 no Audi- torio Municipal. Castro de Rei Saratoga EXPOSICIÓNS A mítica banda heavy tocará este sala Capitol de SANTIAGO, xunto DO XACEMENTO venres 12 ás 21:30 h. na sala Có- cos Trashnos. Entradas á venda AO MUSEO... O CGAI adica un ciclo ao director portugués Manuel de Oli- digo de Barras de VIGO, para pre- en Elepé e La Columna de Vigo, ...O proceso de recuperación veira, no seu centro da CORUÑA. No fotograma, a pianista sentar o seu disco El clan de la lu- Gong de Santiago e tendas Tipo patrimonial no Castro de Vi- Maria João Pires. cha; o sábado 13 ás 21 h. estará na por 12 euros.♦ Macaco. ladonga, mostra que explica, Em Portugal ja se fazem au- pictórico máis privado (óleo O Xacobeo organiza, o vindeiro venres de xeito sinxelo, didáctico e tomóveis, Famalicão e Aniki e pastel), ademais de debu- 19 ás 21 h, este concerto no Coliseo da atractivo, as distintas fases Bobó; o martes 16 ás 20:30, xos, dos últimos cinco anos CORUÑA, e no que poderemos escoitar polas que pasa o patrimonio O pintor e a cidade e O acto na galeria Arte Imagen. aos Fun>Da>Mental, banda de hip-hop arqueolóxico desde que se da primavera; o mércores 17 Terroristars con actitude punk formada por multitude descobre até que se garda ou ás 20:30, A caça e O passado ICONAS DA GEORGE de rapeiros, poetas, músicos e cantantes exibe. No museo do Castro e o presente; e o xoves 18, ta- EASTMAN HOUSE Van dar un concerto, xunto cos SANTIAGO; o venres 19 tocarán, que naceu como reacción ao racismo, á de Viladonga até finais de mén ás 20:30, O pão e Benil- Anger e Aphonnic, o vindeiro xunto con Elecktra, ás 00:30 h. A Fundación Barrié presen- ♦ opresión cultural e a outros estereotipos ano de 10 a 19 h. de ou a virgem mãe. O ven- ta, en exclusiva para Europa, xoves 18 ás 21 h. na sala Nasa de na Iguana Club de VIGO. arraigados no Reino Unido; os recoñeci- res 12 ás 20:30, no ciclo adi- unha coidada escolma de 239 dos Ojos de Brujo presentarán o seu fla- A Coruña cado a Fritz Lang, Gardenia fotografías procedentes desta menco vanguardista; o barcelonés Ma- A Coruña azul. Máis información en institución de Rochester, en caco chega co seu último traballo Entre www.cgai.org. New York, que amosa os pri- ACTOS Orquestra Clásica de Picardie raíces y antenas; e cos madrileños Le meiros pasos e posterior evo- Orquestra Clásica de Picardie Punk gozaremos da excelente mistura de EXPOSICIÓNS lución da fotografía e o cine- S RETOS DO tango, milonga, rock, swing e folk balcá- O ma, desde os daguerrotipos Esta orquestra vai dar un concerto, cal Verrot na dirección; o martes nico de raíces ziganas. Entradas á venda, TRABALLO COLECTIVO FERNANDO LÓPEZ de 1839 até os acontecemen- o luns 15 ás 20:30 h, no teatro 16 tocará ás 21 h. no Pazo da Cul- por 6 euros, en Carrefour, en www.cai- A Fundación Barrié organi- Principal de OURENSE, con Pas- tura de PONTEVEDRA.♦ ♦ Podemos admirar a súa tos do 11 de setembro de xagalicia.es e no 902 434 443. za este seminario, impartido obra pictórica, até o mérco- 2001, ademais de proxecións polo IESE da Universidade res 24, na biblioteca Miguel de imaxes de clásicos do cine de Navarra, con destino a di- Gonzalez Garcés. mudo, como O Mundo Per- rixentes do terceiro sector, dido ou A pantasma da Ópe- Arteixo para reflexionar sobre a gran Arteixo JOSÉ A. CARNICER ra, ou retratos da época dou- Don Juan & Moliere responsabilidade dos diri- O café La Colmena amosa rada de Hollywood. Obras de TEATRO xentes das organizacións. as súas acuarelas até o vin- célebres artistas como Ro- O ballet Eifman de San Petesbur- libreto, coreografía e produción é Celébrase o martes 16 e mér- deiro martes 30. bert Capa, Dorotea Lange, go actúa o sábado 13 ás 20:30 no de Boris Eifman, a música de O ENCORO cores 17 e requírese inscrip- Cartier-Bresson ou Nan C.C. Caixanova de VIGO; o do- W.A. Mozart e H. Berlioz; e a Poderemos ver esta peza, ción previa para poder asistir. Goldin, entre outros, que po- mingo 14 á mesma hora estará no escenografía e vestiario de Slava de Connor McPherson, MOSTRA DE MOSTRAS deremos admirar até o 2 de Palacio da Ópera da CORUÑA. O Okunev. ♦ baixo a dirección de Xulio Liñas mestras da xove ar- A VIOLENCIA xaneiro. A fundación organi- Lago e con música de Ro- quitectura española 1990- DE XÉNERO za, parellamente á mostra, di- drigo Romaní, representa- 2002 pódese visitar no Co- O club Diálogos para la De- versos talleres didácticos pada polo Teatro do Atlánti- lexio de Arquitectos até o O grupo de mocracia organiza estas xor- ra escolares e visitas guiadas pandere- co este venres 12 no Centro domingo 28. nadas, con entrada libre até para adultos. Máis informa- teiras Leilía Cívico Social. completar aforo, que se cele- CHAMOSO LAMAS ción en www.fbarrie.org. celebra o bran este xoves 11 e venres Podemos ollar o traballo des- seu 15 aniversario O Barco 12 no Salón de Actos de Cai- te fotógrafo até o sábado 27 OS RECURSOS xa Galicia. Despois da inau- este venres na Fundación Caixa Galicia. XEOLÓXICOS DA TERRA 12 na guración ás 17 h. por parte do EXPOSICIÓNS Esta mostra permanecerá ESTRADA. Ministro de Xustiza Juán na Casa das Ciencias até o Fernando López Aguilar, CRISTOBAL TORAL GONZALO O artista exhibe a súa mag- 30 de decembro. ás 17:45 h. diversos especia- GURRIARÁN... nífica obra no Kiosko Al- listas disertarán sobre Aspec- ...dignidade en tempo de si- fonso até o domingo 21. MÚSICA lencio é a mostra que pode- tos legais e asistenciais, para continuar, ás 19:15, cunha mos ollar. na galería Sarga- SIRO IX CICLO DE delos, onde permanecerá charla sobre a Orixe e efectos da violencia de xénero. O O debuxante Siro López ten NOVOS INTÉRPRETES até o 22 de novembro, co unha mostra co seu traballo A Fundación Barrié promo- gallo de cumprirse un sécu- venres ás 17 h. falarase sobre lo do nacemento deste mé- as Novas propostas na loita dico barquense. contra a violencia de xénero e, ás 19, haberá un interesan- Carteleira te debate sobre Os partidos Cambados políticos ante a violencia de xénero no que intervirá Pilar A LÚA DE AVELLA- película sobre as drogas que se enfrontarse a Hellboy, un demo irreverencia para facela dixestiva. TEATRO García Negro, profesora ti- NEDA. O director de O presenta como audaz e ruptu- bo que traballa para o Goberno tular de Lingua e Literatura fillo da noiva volve ofrecernos rista cando só é moralista. contra as forzas ocultas. Ironía, ROMA. Un escritor bona- TEATRO DO MORCEGO Galega da Universidade da un fresco da arxentina de exce- satanismo e ciencia ficción. erense prepara as súas me- A coñecida compañía repre- lente factura. Bo guión, bos ac- COLATERAL. En teo- morias e repasa aspectos da súa in- Para a Coruña e ex-Deputada do senta este domingo 14 na tores e ben dirixida. Con esta ría unha película de ac- DIARIOS DE MOTO- fancia e xuventude de diletante. inclusión BNG; M» Virtudes Monte- de informa- Sociedade Cultural Os ve- serín Rguez, ponente da Ley sobresaínte película, o cinema ción sobre un asasino a soldo. CICLETA. A viaxe ini- Así saen a relucir os seus gustos li- ción nestas llos non deben de namorar- de Violencia de Xénero e de- arxentino demostra que leva Na práctica unha fita algo pre- ciática de Ernesto Guevara, futu- terarios e cinematográficos e as páxinas se, de Castelao. O vindeiro putada do PSOE por Asturias uns anos no cumio do cinema tenciosa e un chisco longa que ro Che, por Latinoamérica, con- súas relacións persoais. Boa pelí- do Lecer domingo 21 tocaralle o turno Congreso dos Deputados; internacional. Para non perder. non chega a adurmiñar o espec- tada por Walter Salles (Estación cula, mais un chisco longa. pregámos- no á obra A grande ilusión. e Ana Pastor, deputada do tador, pero case. Tom Cruise non Central do Brasil). Ben realiza- vos nolas PP no Congreso dos Deputa- MELINDA E ME- supera a súa medianía habitual. da, con ritmo e bo sabor. Ás ve- A MEMORIA DOS fagades LINDA. Parellas na trin- ces, con aires de documental, PEIXES. Os peixes de chegar Cangas dos e Secretaria Executiva de tena con amores cruzados. Wo- CUESTIÓN DE PE- conserva, porén, un guión con cores só teñen tres minutos de antes dos Política Social. luns. TEATRO ody Allen respóndelle aos ana- LOTAS. Un magnate de bastantes convencionalismos. memoria, uns recordos que son Pódese CINEMA listas da súa filmografía e trata centros deportivos quere facerse Notábel aínda que non unha tan fugaces como as relacións facer HISTORIAS PEREGRINAS de demostrar que comedia e co ximnasio máis cutre da cida- obra mestra. Recomendábel pa- que manteñen os protagonistas a través Dentro do Festival de Teatro CGAI traxedia son dúas caras da mes- de, pero atópase coa oposición ra mozos (o Che tiña daquela 23 dunha película que fai apoloxía do correo, ma realidade. Tamén hai algun- do propietario e dos seus únicos anos) e para mozas: o actor que da parella, calquera parella: Aptdo. Afeccionado do Morrazo Da programación do Centro que organiza a asociación Galego de Artes da Imaxe en- ha chiscadela á política: a leoa 5 clientes. Comedia delirante o interpreta, Gael García-Bernal, heterosexual ou homosexual. 1.371, máis atrevida sexualmente per- con Ben Stiller (Algo pasa con está como un pan. 36200 cultural A Cepa, este venres tresacamos os seguintes ac- tence ao Partido Republicano. Mary) como malo. Despois dos MAR ADENTRO. Vigo; por 12 ás 22 h. no Auditorio Mu- tos. Este xoves 11 ás 20:30, Telf., 986 nicipal, podemos ollar a re- dentro do ciclo adicado ao di- créditos, autocrítica humorística UNHA RAPAZA DE Moi recomendábel a no- 222 405, presentación desta obra pola rector portugués Manuel de SPUN. Un “cociñeiro” do cinema comercial americano. JERSEY. A muller dun va película de Amenábar, galar- por Fax compañía Atrezo de Vigo. O Oliveira, O principio da in- de drogas e a súa noiva, executivo publicitario morre no donada en Venecia e máis pre- 986 223 vindeiro sábado 20 ollare- certidume; o venres 12 ás 18, un pequeno traficante e a súa HELLBOY. Despois do parto. O pai, sempre ocupado, de- miada aínda polo público gale- 101ou mos á compañía do IES de Party; o sábado 13 ás 18 h, compañeira, un correo, o seu primeiro intento, sesenta berá atender a crianza. Socioloxía go, de todas as idades e gustos, correo ligue e a súa ex noiva, dúas de- anos despois, Rasputín e os nazis hollywoudense coas normas de que está a ateigar as salas. Para electrónico Rodeira coa obra Lisístrata, Non ou a vanagloria do de Aristófanes. Entradas á mandar e, ás 20:30, O dia do pendentas, e unha lesbiana, son regresan para invocar ao diaño e como comportarse en familia. nota a sensibilidade que mostra info@ano- ♦ saterra.com venda na billeteira do Audi- desespero; o luns 15 ás os principais personaxes dunha aniquilar a Terra, pero terán que Toques mínimos de comedia e de Amenábar con Galiza. torio por 3 euros. 20:30, Douro, faina fluvial, TEATRO

19 estará no Edificio de Servizos Paso de Cebra Múltiples de CULLEREDO.♦ Áncora Produccións representa esta obra desde este xoves 11 ao sá- da triloxía Qatsi, dirixida hía, poderemos ver a repre- bado 13 no teatro Rosalía de Castro Schsss... calma por Godfrey Reggio e mu- sentación desta obra por da CORUÑA; o vindeiro venres 19 sicada por Philip Glass, na Volta e Dalle. estará no Centro Cívico Social de Fulano, Mengano e Citano actú-

que se tenta explicar, sen Ano XXVII ARTEIXO; e o sábado 20 poderemos an este venres 12 no Auditorio Mu- apenas palabras, o estado vela no C.C. Caixanova en VIGO.♦ nicipal do CARBALLIÑO; o vindei- Illa de Arousa ro xoves 18 poderemos ollalos na do mundo, descubrir as ori- xes e predecir o futuro. A Casa da Cultura de MONFORTE.♦ EXPOSICIÓNS Así que pasen entrada é de balde. N¼ 1.150 EXTOS E TEXTURAS 5 anos Folie a Deux T EXPOSICIÓNS A Casa do Concello acolle A peza de Federico García Lor- Titzina Teatro representa a obra esta mostra, do pintor An- SUSANA RECIO ao 17 de novembro 2004 Do 11 ca, dirixida por Ánxeles Cuña Soños de psiquiátrico o vindeiro tonio Millán Torrado, so- A galería Sargadelos acolle bre a palabra, a memoria e Bóvedo, chega, da man de Sara- xoves 18 no teatro Pastor Díaz de unha mostra desta pintora bela Teatro, este venres 12 á Área VIVEIRO; o venres 19 actúa no te- os xeitos de comunicación, titulada Estruturas, mundos na que todos os cadros con- Panorámica de TUI; o sábado 13 atro Principal da ESTRADA; e o sá- líquidos, até este sábado 13 bado 20 poderemos vela na Casa teñen letras, palabras ou poderémola ver no Auditorio Mu- de novembro. Noite de música cubana no Liceum do PORRIÑO con Los nicipal de GONDOMAR; e o venres da Cultura de SILLEDA.♦ frases. Até o venres 19, día do afundimento do Presti- D’Orlando, este venres 12. SGHN ge, ao que aluden moitos MÚSICA por L«Horta Teatre este A Sociedade Galega de dos traballos. venres 12 no auditorio mu- Vítor Historia Natural abre ao pú- NOITE DE TOLOS nicipal Cine Alovi. Aneiros, na blico o seu museo, no que XI edición desta Noite Tola no fotografía, Lugo se poden contemplar esque- Clavicémbalo este xoves 11. estará, letos de diferentes animais O Porriño xunto con EXPOSICIÓNS O venres 12 neste mesmo es- Miki Nervio e unha colección de pega- cenario e organizado pola Pla- das e de minerais, entre ou- EXPOSICIÓNS & The EPE LVEZ taforma Movimento polo Bluesmakers, tros elementos. O horario é P Á O fotógrafo presenta Unha Cambio, acto que abranxe MEMORANDUM en FERROL. de 9:30 a 13:30 e de 16:30 música, vídeo, contacontos... a 20:30, de luns a venres. visión da cotidaniedade O colectivo cultural com- urbana no Museo Provin- E entre os sábados 13 e 20 postelán Sapoconcho pre- XIV Festival de Jazz de Lugo. senta, no Liceum, esta mos- MÚSICA cial. No claustro deste mesmo lugar podemos tra na que podemos ver o ollar, tamén, Jaula de Gri- estado creativo dos seus NOITE DE BLUES Noia Organizada pola A.C. Juan llos, videoinstalación de compoñentes. Até o 1 de E. Frade, contará con dúas Marta Prieto. TEATRO decembro tamén podemos da formacións galegas admirar o traballo artístico ve estos concertos-concurso Perlío, coa conferencia Aco- máis representativas do xé- A PEITO ABERTO TROIANAS de Brais Ocampo. orientados a músicos novos ciña dos gogomelos, a cargo A Biblioteca Provincial Esta obra será representada nero: Vítor Aneiros Band, con gran potencial interpre- de Francisco Bernabeu Pi- que aproveitará a ocasión acolle os traballos de Juán polo Teatro de Ningures es- MÚSICA tativo. O luns 15 ás 20:30 h. ñeiro; o venres 12 ás 20 h. para presentar o seu novo Miguel de Prada até o te venres 12 no coliseo Noela. con entrada libre poderemos tamén neste lugar, Conser- traballo, O blues do amen- mércores 24. LOS D’ORLANDO escoitar ao violinista Pablo vación do cogomelos, a car- cer; e Miki Nervio & The Oleiros A mellor salsa cubana será Vidal Vázquez, que inter- go de Manuel Fdez. Costas; Bluesmakers. Será este DESDE LA POSADA interpretada por esta forma- DEL POTRO ción este venres 12 ás 23 h. pretará obras de F. Mendels- o sábado 13 ás 9 partirase venres 12 a partir das 21:30 EXPOSICIÓNS sohn, P.I. Tchaikovsky, J. desde este lugar en autobús na Praza de Sevilla. Até o 12 de decembro amó- no Liceum. O vindeiro ven- Guridi e J. Bazzini. cara o monte; e o domingo sase na capela de Sta. María res 19 tocará no mesmo lu- esta mostra de cerámica. LUCêA BORRALLO gar a veterana formación 14, ao mediodía, coincidindo A coruñesa mostra os seus SCANDAL co Feirón, degustación na Foz folc Treixadura. LATITUDES II óleos e acrílicos na Casa Esta banda vai dar un con- Praza da Escola. Charry até o 16 de novembro. certo, xunto co grupo Res- TEATRO A mostra de Álvaro Negro Pontevedra tringidos, este xoves 11 ás EXPOSICIÓNS e Almudena Fernández ALISIA MI MADRIÑA 22 h. no Playa Club. J , ! pode visitarse na fundación Ourense EXPOSICIÓNS PAISAXES DO MAR Este venres 12 na sala Ba- Caixa Galicia. A Estrada Na Casa da Cultura pode- EXPOSICIÓNS A VIRXE PEREGRINA Ramón mos ollar as fotografias Até o 30 de decembro, o RAMÓN CONDE Conde MÚSICA submariñas realizadas por edificio Sarmiento acolle mostra as Davis Deibe López. As súas esculturas amósanse, esta mostra sobre iconogra- até o 12 de xaneiro, na Praza súas LEILêA fía e culto relixioso. esculturas As cinco mozas que compo- CURUXAS 04 Maior e na rúa do Paseo. na Praza Mostra conmemorativa dos UN ANAQUIÑO DE CEO Maior e na ñen este fabuloso grupo celebran os seus 15 anos de exis- premios Curuxa, con máis RAMÓN GODOY As pinturas de Carolina Rúa do Esta mostra de pintura clau- Paseo de tencia co espectáculo Son de de un cento de traballos Martínez poden ollarse até o OURENSE. Leilía, creado por elas coa gráficos de todo o mundo. súrase no C.C. da Deputa- venres 26 na galería Teucro. colaboración de Ana Vallés. No Museo do Humor. ción este domingo 14. Estarán este venres 12 no te- Ribeira atro Principal. ANALOXêAS ORGÁNICAS Ferrol O vigués Jorge G. Peria- EXPOSICIÓNS nes inaugura Alterarte, o Fene CINEMA novo espazo para a arte do LFONSO OSTA Campus Universitario. A C ACTOS CINEMA E MÚSICA Retrospectiva do pintor e gra- Continúa este ciclo que se vador galego no Museo do XORNADAS desenvolve na sede do Ate- As Pontes Gravado de Artes até decem- MICOLÓXICAS neo, en colaboración co co- bro. Neste mesmo lugar e du- Organizadas pola sociedade lectivo Opaíí!!, coa proxec- TEATRO rante as mesmas datas tamén Viriato, coa colaboración do ción, o martes 16 ás 20:30 podemos contemplar a mos- concello, darán comezo este h, de Nagoyqatsi: Vida co- PELUSA, LA INTRUSA tra Os caprichos de Goya e xoves 11 ás 20 na A. VV. de mo guerra, terceira parte Esta peza será representada de Dalí. A alma do xenio.

Outono Fotográfico

Un ano máis o Outono Fotográ- sionada das crianzas; continua- ternacional de fotografía hu- cas de Europa a finais do s. XX e luns 15, Unha viaxe ao sur, de Casa da Cultura até o 30 de no- fico enche de imaxes o país. En mos na Casa da Xuventude para manitaria Luís Valtueña; no Li- o cambio dinástico en Marrocos; Miguel Fraga Vila, unha viaxe vembro, Fotografías submari- OURENSE podemos ollar: na ga- ollar o Certame de Fotografía ceo, 50 anos facéndoo posíbel, na galería Volter até finais de no- por Marrocos. Nos baixos do nas FEGAS 03. No CARBALLI- lería Marisa Marimón, até o 10 03, tamén até o sábado 15; o Edi- de UNICEF, os traballos do Gali- vembro, Barceloca, de Antón Concello de PONTEDEUME, En ÑO, na Casa do Concello até fi- de decembro, Unha película de ficio Politécnico acolle Unha cia en Foco e, até este luns 15, García de Budiños, sobre a ci- branco e negro, de Jorge Meis. nais de novembro, Adultos á for- pel X, do interdisciplinar Álvaro viaxe á India, de Sumit Kumar IV concurso de fotografía do dade catalá; no C.C. da Deputa- No BARCO DE VALDEORRAS, na za, colectiva de INTERMON sobre Negro; en Alterarte, da Univer- Das, homenaxe a Vicente Risco; Clube Alpino Ourensán; e no ción até este domingo 14, II con- Sala de Caixanova até este luns a explotación da infancia. En sidade, desde este venres 12 e até neste mesmo lugar, até o luns 15, Centro de Maiores de Caixa Ga- curso anual de fotografía Puri- 15, Tipos mexicanos, de José L. CELANOVA, no Antigo Cárcere o 12 de decembro, Ser Comida, O labor que outros deberían fa- licia, Un mundo fantastico, dos ficación García; na Asoc. Xuve- Cacho López e Dúas Visións, até este luns 15, Celso Emilio, de Sara Sapetti; na libraría Ei- cer, de José Rdguez. Romai so- socios do propio centro; no Mu- nil Amencer até o 27 de novem- Dous Mundos, de Xabier Brasa imaxes e poemas e, do martes 16 xo, desde o luns 15 e até o dobre o traballo da ONG Comité Ci- seo Municipal até este domingo bro, As lembranzas do camiño, e Vítor Sierra, e na Casa Gran- ao martes 30, O Rizo, imaxes mingo 28, Romarías de Galicia, dadán Anti Sida; no café cultu- 14, O Papagaio: a pegada dos colectiva sobre o Camiño de de de Viloira a Colección Per- para a memoria. Na POBRA DE de Amador de la Iglesia Fil- ral Auriense, Retratos Salvaxes, sentidos, de Maribel Longueira Santiago; na cafetaría Princesa manente do CGAC. Na igrexa TRIVES, no Centro de Interpreta- gueira; tamén na libraría Eixo de Álvaro Vaquero Argelés e, sobre a demolición das rúas do até finais de novembro, VIII cer- da Madalena de RIBADAVIA, até ción Histórico Cultural até o 30 até este domingo 14, Luces do até este luns 15, Escóitame, de Papagaio e Tabares da Coruña (a tame de fotografía Viña do o 4 de decembro China e India: de novembro, Terras de Trives, ceo, de Paolo Ochner sobre a Luís A. Rguez. Álvarez, intres realidade controvertida do co- Campo. Ademais, cursos, con- Rostros con acento, de Mila Ro- outros tempos, dos anos 1875- espontaneidade que ofrece a bó- roubados de escenas da vida e da mercio protagonizado polos cor- cursos, proxeccións... para o que dero, a montaxe audiovisual de 1950 de fotógrafos de renome. veda celeste; desde o luns 15 e rúa; no Studio 34, Destierros, de pos das mulleres); neste lugar tase pode consultar www.outono- Victoria Peña, Rey Melancolía, En XINZO DE LIMIA, na Casa da até o domingo 28, Pablo Fonte- Laura Borrás e, até este luns mén se atopa a mostra Ourense fotografico.com. En SANTIAGO, e as imaxes participantes no con- Cultura até este luns 15, Concer- la presenta, na Casa da Xuventu- 15, Cousas do meu pobo, colec- en pé de foto até o domingo 14; na Casa das Crechas até finais curso fotográfico Festa da Isto- foto, de Héctor Fdez., Nando de, Simetriasimetrica, e os traba- tiva sobre o mundo rural galego; no café Cátedra até finais de no- de novembro, A memoria da teria 2004. En VERêN, na Casa do Mauriz e Ánxel Trillo, e a co- llos do XIV Certame de fotogra- até o xoves 25 estará instalada na vembro, Patagonia, cielos del rra, de Pilar Moreno Carnota, Escudo até o martes 16, Vietnam, lectiva Sinto. Na CORUÑA, na fía Meio Ambiente 04 do Ateneo A. de VV As Eiroás a colectiva sur, de Rafa Ruíz; na Fundación unha visión sobre a morte na Ga- de José A. López Martínez, un- Escola de Imaxe e Son até o 30 de Ferrol; sen sair da Casa de Olladas dun Barrio; na segunda Caixa Galicia até este luns 15, liza. En MACEDA, no hotel Mo- ha viaxe desde Saigón á frontei- de novembro, Coas propias Xuventude, e até este sábado 13, quincena de novembro, na Aba- Ons, nao atlántica, de Xosé Ra- numento, podemos ollar até o ra chinesa, e, do mércores 17 ao mans: imaxes dactilares, a pri- as imaxes de persoas de Marta cería Renque, a retrospectiva ñó, as xentes da illa e as súas pai- martes 30 Queréndose de Xosé martes 30, Soños a Core,s de meira experiencia fotográfica do Capote tituladas Pararse e ver; ADEGA no tempo sobre a vete- saxes; no Ateneo até o 26 de no- Castro, e no café O Carro Adela Mira. En CHANTADA, na alumnado após construir a súa neste mesmo lugar e até o luns rana asociación ecoloxista; na sa- vembro, A memoria do xeo, de Teu/meu pequeno lugar de Alba Casa da Xuventude até o venres propia cámara. Hai moitas máis 15, está Innocent eyes, de Itxaxo la da Fundación Caixa Galicia, Guillermo de Rueda, sobre as Rubín. En LUGO, no Edificio 19, Graffitis. Arte urbano, de exposicións e actos dos que ire- Torrontegui, sobre a ollada ilu- os traballos do VII Premio In- transicións políticas e económi- Admnistrativo da Xunta até este Francisco Menjívar Pastor; na mos informando.♦ ANTON VAN DYCK. ICONOGRAFêA Convocatorias Esta mostra de 125 estampas Convocatorias do s. XVII póderase visitar Ano XXVII PREMIO DE NARRACIÓNS das principais cidades galegas. Máis ción no telf. 981 569 550 ou www.cxg.org. za. Os poemas serán orixinais e inéditos,

durante este ano no Museo do Gravado, en Artes. XUVENêS RÚA NOVA 33 información no 981 584 436 ou en bib- de tema libre, cunha extensión mínima Poden participar todos os rapaces e ra- [email protected]. PROXECTOS DE COLABORACIÓN de 50 versos e máxima de 100, escritos pazas que o desexen e que non teñan 2004-05 en lingua galega ou castelá. Só se pode-

N¼ 1.150 Samos feito os 18 anos o 2 de abril de 2005 XORNADAS SOBRE A Fundación Barrié dispón, até final rá presentar un traballo por persoa, me- con textos en galego ou castelán, dun- COMUNICACIÓN E de ano, destas axudas de contía signifi- canografado a duplo espazo e por unha EXPOSICIÓNS ha extensión mínima de 25 folios e VOLUNTARIADO cativa para a recuperación do patrimo- soa cara en DIN A4, debidamente gram- máxima de 125 folios, mecanografa- Organizado polo Consello de Xuventu- nio cultural e natural en Galiza, coas pado, cosido ou encadernado. Os poe- Do 11 ao 17 de novembro 2004 Do 11 HISTORIA DE DÚAS dos a duplo espazo e con letra de cor- de de Galicia, terá lugar na Escola de que se pretende estimular os mellores mas irán nun sobre pecho no que figura- RESTAURACIÓNS po 12. Os traballos presentaranse por Administración Pública de Santiago proxectos e iniciativas innovadoras rá, de forma destacada, II Certame de Esta mostra fotográfica quintuplicado e farase constar o nome, desde o xoves 18 ao sábado 20. A ins- promovidas por institucións galegas en Poesía Aurelio Aguirre e o título da obra; amósanos, até o 31 de de- enderezo e teléfono, incluindo unha crición, gratuíta, hai que facela até este beneficio da cultura galega. As bases dentro deste irá outro sobre pecho co tí- cembro, as reconstrucións fotocopia do DNI, Libro de Familia ou xoves 11 de novembro (por iinternet a poden consultarse en www.fbarrie.org. tulo da obra escrito por fóra no que se in- feitas, en 1880 e 1951, no documento equivalente. Deben enviar- través de [email protected], indi- troducirán os datos do autor, e enviarase mosteiro de San Xulián. se antes do 1 de marzo de 2005 á Bi- cando inscrición nas xornadas sobre II CERTAME AURELIO AGUIRRE antes do 30 de novembro ao Rexistro Xe- blioteca Nova 33, r/ Nova 33-2¼ 15705 comunicación e voluntariado). Conce- Premio de poesía promovido polo Con- ral do Concello de SANTIAGO, Pabellón Santiago de SANTIAGO, ao apartado de correos derase un crédito de libre configura- cello de Santiago, no que poden partici- da Trindade 11. Máis información no n¼ 637, 15780 ou a calquera das ofici- ción ao estudantado das universidades par todas aquelas persoas que o desexen, centro sociocultural Aurelio Aguirre de ♦ ACTOS nas de Obras Socias de Caixa Galicia da Coruña e Santiago. Máis informa- de máis de 14 anos e residentes na Gali- Conxo ou no telf. 981 528 741.

XORNADAS ANTIPROIBICIONISTAS remos contemplar a súa obra Estes encontros celébranse na até o 6 de xaneiro. Nasa este xoves 11 ás 16:30 e 21 h. con entrada de balde. SANTIAGO APÓSTOLO DESDE A MEMORIA EDUARDO ARROYO Podemos contemplar esta Pronunciará unha conferen- mostra na igrexa de San cia, este venres 12 ás 19 h. na Domingos de Bonaval. Fundación G. Torrente Ba- llester, co gallo da inaugura- A MULLER ción da mostra Joyce e Espa- NA OBRA DE GRANELL ña e o fallo do XVI premio de Poderemos contemplar no Narrativa Torrente Ballester. Museo Granell, até o 13 de decembro, esta retrospectiva A cia. DANZA na que, a través de 100 obras Lapsus, de do artista, se tenta amosar a Barcelona, AMARDUELE influencia do xénero femini- estará no Se a columna é o eixo da no- teatro Galán no, tanto na súa produción de sa estrutura, o amor é a co- plástica como literaria. SANTIAGO lumna das nosas vidas. Pra- coa obra cer e dor, un labirinto cheo MUSICA son cambios... todo parece até o martes 30 esta mostra. xía e agricultor biolóxico 20+1 Amarduele. de curvas onde ás veces é di- levarnos ao mesmo lugar: o César Lema e os licencia- mostra de fícil distinguir que é que. UN MUNDO DE VOCES “non” que nos impide avan- TEATRO dos en Economía David Pé- Artistas Desde este xoves 11 ao sába- mesma data unha retrospecti- zar, sorrir, chorar, pedir per- rez e Daniel Vázquez serán Portugueses Este xoves 11 ás 21 h. a Au- nas do 13 ás 22 h. no teatro Ga- va de Otero Besteiro. la Sociocultural de Caixa dón. Poderemos gozar con LAGARTA LAGARTA os ponentes da charla A cer- lán poderemos gozar deste coleccións Galicia acolle o concerto esta peza de Noescafé Tea- Esta compañía representa a ca dos tranxénicos, ¿sabe- do CGAC, en espectáculo da compañía DE OCA A OCA... POLO Nipa, voces polifónicas do tro desde este xoves 11 ao obra Fobias, Unha estraña mos o que comemos? SANTIAGO. barcelonesa Lapsus, dirixi- CAMIÑO DE SANTIAGO Golfo de Guinea. domingo 14 na sala Yago noite na casa de Luís Men- Na imaxe, do e interpretado por Alexis As fotografías de Luisa (consultar horarios en día, de José Luis Prieto e LINGUA E LINGUAS unha obra Eupierre e con música en Rubines permanecerán no LESS www.salayago.com). baixo a dirección de Lino Os debates abertos do Semi- de Carneiro. directo de Marc Egea. Museo das Peregrinacións A banda de Huesca toca na Braxe, o vindeiro venres nario Permanente “Lingua e até o 30 de xaneiro. sala Nasa este venres 12. UNHA NOITE NO 19 na Área Panorámica. sociedade”, da Fundación EXPOSICIÓNS MUÍÑO NON É NADA... Carlos Casares, organiza pa- COSME III DE MÉDICIS REAL PHILARMONêA Davide Salvado e Pepa Vigo ra o martes 16 ás 19:30 na Bi- JOYCE E ESPAÑA O Xacobeo presenta no mu- DE GALICIA Yáñez estrean o seu espec- blioteca-salón de actos da Mostra que podemos ollar seo Diocesano, até o 17 de En concerto, este xoves 11 ás táculo de cabaré na sala Na- ACTOS fundación (Elduayen 36, 2º) o na Fundación Torrente Ba- xaneiro, esta mostra, titulada 21 h. no Auditorio de Galicia, sa o vindeiro venres 19 ás acto A elaboración da lingua llester (rúa do Vilar 7) a A viaxe de Cosme III de Mé- dirixida por Hansjörg Sche- 22 h. e sábado 20 ás 23 h. CONSUMO RESPONSÁBEL galega, que consistirá na pre- partir deste venres 12. dicis a Compostela, na que llenberger. O vindeiro xoves O Sindicato Labrego Gale- sentación e debate sobre o li- poderemos contemplar a obra 18 esta agrupación repetirá Sanxenxo go, CIG, CAF, Galiza Nova, bro O proceso de normaliza- EMERXENTES de Caravaggio O prende- actuación baixo a batuta de BNG, EU, a cooperativa ción do idioma galego (1980- A mostra No outono xaco- mento de Cristo, traída expre- William Michael Costello. TEATRO Árbore e a asociación Calei- 200). Vol. III. Elaboración e beo pódese visitar na Casa samente desde o Museo Na- doscopio organizan unhas difusión da lingua, do Con- da Parra até o martes 30. cional de Odessa en Ucraina. GALICIA CANTAT 04 SERVIDOR xornadas, na sede da Federa- sello da Cultura Galega, a car- Concerto de clausura da VI DE DOUS AMOS ción Veciñal entre novembro go de Henrique Monteagu- UNA PUERTA AS VERBAS DA PINTURA Mostra de Corais Galegas e decembro, para conscien- do e Iolanda Galanes. Este sábado 13 a compañía Lidia Senra, HACIA EL CAMINO Esta mostra do CGAC, que- este sábado 13 ás 20:30 no Galileo vai representar, no ciar á sociedade e apuntar al- Exposición pictórica de re revisar a relación entre li- ternativas sobre as graves CASA DO LIBRO Secretaria Auditorio de Galicia coa par- pazo Emilia Pardo Bazán, Xeral do Maryla Dabrowska que teratura e pintura moderna, ticipación da Capela Madri- esta peza de Carlo Goldoni, consecuencias que o actual Esta libraría artella as seguin- SLG, podemos contemplar na ga- utilizando como vehículo os galista de Ourense, a Coral dirixida por Pedro Rubín. nível de explotación de re- tes actividades: este xoves 11, participa lería José Lorenzo até o 21 chamados libros de arte, é Hospital Xeral Calde de cursos e materias primas está presentación do XXI premio nas de novembro. dicir, libros ilustrados por un Lugo, a Coral Polifónica de a provocar na natureza (cus- Espasa de Ensaio, o investi- xornadas pintor mediante algún dos Ribadeo, e a Coral Polifó- Tui to enerxético, desertización, gador Daniel Innerarity pre- sobre NON-STOP procedimentos artísticos. nica La Salle de Santiago. quecemento da terra, chuvia sentará o seu libro La Socie- Consumo Esta mostra de Jo Redpath EXPOSICIÓNS aceda, desaparición de espe- dad Invisible, coa interven- Responsábel que se permanecerá no teatro Ga- NANCY SPERO CABO JAM LOURENZO cies, contaminación...), e re- ción de Suso de Toro; o ven- AIME UENTES celebran en lán até o 30 de decembro. No CGAC encóntrase a mos- O vindeiro mércores 17 ás 22 X F flexionar sobre soberanía e res 12, un recital de poesía a VIGO este tra O peso do corazón fronte h. poderemos gozar coa músi- Unha mostra das súas pin- saúde alimentaria, produtos cargo do escritor Xosé Luna xoves 11. BERNARD PLOSSU á pluma da verdade, na que ca electrónica, experimental e turas e esculturas encóntra- tranxénicos e biodiversidade, Sanmartín, xunto con Miro Podemos ollar esta mostra se presenta o traballo da ar- a improvisación na sala Nasa. se na galería Trisquel e Me- ou agricultura ecolóxica. Es- Villar, o artista Manuel Fra- na Igrexa da Universidade. tista norteamericana, por pri- dulio, onde permanecerá te xoves 11 ás 20 h. Lidia goso e Davis Otero como meira vez no Estado. Cunha TEATRO até o 27 de novembro. Senra, Secretaria Xeral do mantedor do acto; o martes 20+1 importante carreira ao longo SLG, falará sobre A sobera- 16, dentro da celebración do Artistas Portugueses nas de máis de cinco décadas, re- ÁNO! OS FARIÑEIROS E nía alimentaria, o futuro Día Mundial da Tolerancia, coleccións do CGAC é o tí- coñecida como unha das lí- As cores da vida, as luces do O SEU ENTORNO nas nosas mans. O vindeiro diversos especialistas parti- tulo desta mostra que pre- deres da arte feminista, pode- tempo, os cambios que non A Área Panorámica acolle xoves 18 o doutor en Biolo- ciparán nunha mesa redonda senta, até este domingo 14, os traballos máis destacados da arte lusa das últimas décadas pertencentes aos IX Festival Internacional de Cinema Independente fondos do museo e á colec- ción da Fundación Arco. Celébrase en OURENSE até o sé Santiso; Contra la pared, Extranjeras, de Helena Ta- Duyperon; Diarios de la mo- Calle Mayor. O sábado 13 re- sábado 13 nos cines Dúplex, de Fatih Akin; Capturing the berna; Capturing the fried- tocicleta, de Walter Salles; El piten Perseguidos; Extran- CARME CADARSO Novocine, Principal, Lauren e friedmans, de Andrew Jarec- mans, de Andrew Jarecki; El domingo si Dios quiere, de jeras; El señor Ibrahim y las Podemos coñecer a súa no C.C. da Deputación. Este ki; A lenda da doncela, de espigador y las espigadoras, Yamina Ben; Private, de Se- flores del Corán; El espiga- obra, até o venres 19, na ga- xoves 11 poderemos ver desde Juán Pinzás; Persiguiendo de A. Vardá; Persiguiendo verio Constanzo; Escenario dor y las espigadoras; Dia- lería Paloma Pintos. as 17 h. as fitas Ae fond kiss, sueños, de Ed Radtke; La sueños, de Ed Radtke; Buena móvil de Montxo Armendáriz; rios de la motocicleta; El do- de Ken Loach; Malas inten- gran seducción de J.F. Pou- Vida- Delibery, de Leonardo Xaquín Lourenzo, memoria mingo si Dios quiere, e Priva- A GANDARêA, ciones de Furumaya Tomoyu- liot; Los Sin Tierra, de Mi- di Cesare; Nena, de Xabier dunha terra, de Marcos Este- te. Pola mañán ás 12 haberá TESOURO DE GALIZA ki; Nena, de Xabier Bermú- guel Barros ; e Freedom2spe- Bermúdez; La vida es un mi- bo; ou Alexandre Bóveda, unha sesión aberta ao público No Museo do Pobo Galego dez; Machuca, de Andrés Wo- ak, VV A.A; ademais das Se- lagro, de Emir Kusturica; unha crónica da Galiza már- e ás 20 h. a sesión de clausura poderemos ollar, até o 30 de od; Las maletas de Tulse Lu- sións de Curtametraxes 5, 6, Perseguidos, de Eterio Orte- tir, de Xan Leira; xunto coa con convite, ambas no teatro decembro, esta mostra na que per 2, de P. Greenaway; El e 8, e unha mesa redonda so- ga; Dame Lume, de Héctor Sesión de Curtas 3 e unha Principal, nas que se vai prose destaca a relevancia do Cuarteto, de Fabio Barreto; bre Tacholas. O venres 12 to- Carré; Ae fond kiss, de Ken homenaxe a Juán Antonio xectar o filme colombiano El sector gandeiro, especial- La vida es un milagro, de caralle o turno aos filmes Loach; L,Isola, de Constanza Bardén consistente nunha Rey (2004), de Antonio Dora- Emir Kusturica; Tacholas, un Cuando el mundo se acabe te Quatriglio; El señor Ibrahim charla sobre a súa figura e un- do. Máis información no telf. mente o vacún, na economía ♦ e na cultura popular. No mes- actor galaico-porteño, de Jo- seguiré amando, de P. Sueiro; y las flores del Corán, de F. ha gala na que se proxectará 988 224 127. mo lugar permanecerá até a en torno ao tema O respeto; o poderemos admirar obras de mércores 17, Laura Gallego Van Gogh, Renoir, Manet presenta o seu libro Memo- ou Pissarro entre outros. Anuncios de balde rias de Idhún; o xoves 18, Vítor Vaqueiro presenta o li- ARTE DE Interésate pola reivindicación ga- Calvario. Bon comportamento. Mar- a [email protected]. Ano XXVII bro Bestiario de Pedra, de AMÉRICA LATINA leguista do Bierzo. Visita www.fala- garida Agulló, telf. 986 378 608. ceibe.tk e opin no noso foro. A loita cul- Casa Solveira, vivenda turística Xosé Ramón Mariño Ferro O CS Caixanova reune, até o tural e lingüística dos galegofalantes Véndese Citröen 2 CV, matrícula vacacional en Piñeiro de Bolmente e Carlos L. Bernández; o 9 de xaneiro, unha excelente do Bierzo tamén é túa. Apóianos xa! PO-U con ITV pasada, por 600 euros. (Sober) na Ribeira Sacra lucense, venres 19 o catedrático de Fí- mostra de máis de 140 pintu- Telf. 986 264 870. alúgase por días durante todo o ano. N¼ 1.150 sica, Ernesto Cid, impartirá a ras, esculturas e fotografías Oferécese Diplomado en Rela- Reservas nos telf. 647 583 325 ou conferencia La concepción de 80 artistas latinoameri- cións Laborais, zona de Vigo. Telf. Ofrécese persoa para traballar co- 610 036 354. física de la naturaleza, orga- canos contemporáneos da 627 938 747. mo repoñedora, limpadora ou auxiliar

a domicilio na zona de Negreira. Telf. Se queres recibir o último número ao 17 de novembro 2004 Do 11 nizada pola Asociación Astro- talla de Diego Rivera, Ho- nómica Rías Baixas. Todos os A Plataforma en Defensa do Río Mi- 981 191 096. de E.N. Galiza, voceiro nacional de racio Coppola, Botero, Ba- ño desenvolve unha iniciativa coa que Esquerda Nacionalista, completa- actos darán comezo ás 20 h. rradas, Tarsila de Amaral, quere instar á Dirección Xeral de Vendo piso en Vigo na zona de mente de balde, envía un correo a in- Vicente Rojo, ou Torres Patrimonio da Xunta a declarar as Gregorio Espiño. 100 m2, 4 dormito- [email protected]. ARTFUTURA 2004 García, ademais de artistas pesqueiras de Arbo, Crecente e rios, garaxe, trasteiro, exterior. Telf. O MARCO acolle unha no- emerxentes cunha amplia Salvaterra como Bens de Interese 639 134 041. Fanse traballos de corrección e va edición deste festival de proxección internacional, Cultural, a maior protección prevista tradución de galego-castelán, cas- imaxe e creación dixital, que pertencentes ao museo do pola lei para os bens culturais, co fin Vendo amplificador de baixo eléc- telán-galego. Chamar ao 981 696 continúa este xoves 11 e sá- Centro de Arte Reina Sofía. de frear a construción de presas nes- trico Trace-Elliot Combo GP7 SM, 269 ou enviar un correo a carmengra- te río. Quen queira adscribirse ao pro- 300 w, 1x15 w máis 2 tweeters, pre/post [email protected]. bado 20 con Funnies Futu- xecto pode enviar un correo electróni- ecualización, baixo activo/pasivo, 7 ra, Imaxe Futura I e Imaxe CASTRELOS OCULTO co a [email protected], in- bandas de ecualización, line out. Razón Germán Cooper, fotógrafo profe- Futura II. O venres 12 e xo- ACasa das Artes amosa unha cluíndo nome e profesión. no telf. 988 240 680 / 619 370 043. sional, realiza retratos, festas, ves 18 presenta Art Futura escolma das obras na reserva eventos. Ampla experiencia, calidade Show 2004 e 3D Infografía do museo municipal Quiño- O Instituto Camões de Vigo (Casa Alugo casa en Alcabre, Vigo, con- e servizo. En Santiago, nos teléfonos en España. O sábado 13 e nes de León. No mesmo lugar Arines) informa que está aberto o pra- fortabelmente equipada. Pequeno xar- 981 978 834 e 628 695 839. venres 19, Full Motion The- podemos ollar a mostra O zo de inscripción para os exames de dín, tres cuartos. 500 euros ao mes en Certificação de Portugués do Caplc temporada baixa. Telf. 639 074 558. Véndese cámara fotográfica ré- ater, Arte + Pensamento e Camiño Portugués da costa, até o 29 de outubro. Até a misma data flex Canon EQS 500 do ano 1998 e unha retrospectiva de Ri- organizada pola asociación poderase inscribir para o curso de Bor- Estudante último curso de enxeña- con zoom de 28-80 mm, coma nova. chard Fenwick. As proxec- Amigos de los Pazos. dado de Viana do Castelo (a celebrar ría da clases particulares en Vigo: Pri- Chamar ao 670 503 810. cións son ás 20 h. do 4 de novembro ao 2 de decembro). maria, ESO e Bacharelato. Matemáticas, XOGOS DE AUGA Tecnoloxía, Física, Informática, Electróni- Véndese moto Yamaha Virago Begoña Pérez-Herrera Merco casa con finca perto de ca, Economía. Telf. 676 164 482. XV535 do ano 93, cor negra, 2.300 Santiago. Telf. 981 565 633. euros. Telf. 656 666 166, Pontevedra. Moreno mostra a súa obra A Rede na Casa Galega da Cultura. Preciso local de ensaio en Si- A Comisión Viguesa pola Memo- güeiro. Razón no telf. 619 755 691. Son un home sensíbel, solteiro e sen ria do 36, pide a colaboración volun- compromiso de entre 30 e 40 anos, ÁNGEL NÚÑEZ taria de xornalistas, historiadores, de- Agora podes mellorar o teu gale- que busca coñecer mulleres galegas Este artista presenta o seu señadores, programadores de web, go e coñecer mellor a nosa cultura. para amizade e, se xorde, estabelecer traballo na galería Bacelos antropólogos, arqueólogos e todos Matricúlate en Galego na Escola Ofi- unha relación de parella. Se algunha mu- (Progreso n¼3). aqueles que queiran traballar pola cial de Idiomas da túa cidade. ller quere saber o que hai detrás deste memoria histórica do 36. As persoas anuncio que me escriba ao correo elec- ISAAC DêAZ PARDO interesadas poden porse en contacto Vendo motocavadora Agra- trónico [email protected]. con Lois Pérez Leira no 986 266 282. 8.000, con motor de gasolina a 2 Até o 14 de novembro a tempos, remorque e aparellos (fresa, Xente maior, non nos sintamos Fundación Caixa Galicia Damas e cabaleiros, xuntémonos arado e rodas), todo con pouco uso. sós os días festivos. Chamádeme, amosa as obras do fundador para ler os nosos escritores galegos. Telf. 986 373 099. telf. 986 378 608. de Sargadelos pertencentes Ambiente familiar. Telf. 986 378 608. a coleción da entidade. Xa na rúa o nº 12 de Manesquerda, Véndese scooter en Vigo con EXPOLINGUA PORTUGAL Alugo cuarto a señora de entre voceiro de Esquerda Nacionalista-Moci- 11.000 km, nova e económica. Cha- www.expolingua.pt ♦ O ESTADO DAS COUSAS 50 e 65 anos en Vigo, na zona do dade. Se queres recibilo, envía un correo mar ao 607 950 511. Na planta baixa e primeiro O 15º Salón portugués de linguas e cul- andar do MARCO, encontrá- turas, que se celebrou en Lisboa do 21 ao monos con esta mostra sobre 23 do pasado mes de outubro, ofrece na O obxecto na arte, de 1960 15 estarán no mesmo lugar nil e integrada nos Encontros A soprano súa páxina electrónica as principais con- aos nosos días, composta o barítono Mathias Göer- Luso-galaicos-francófanos María Bayo, clusións do encontro, informa sobre os por 117 esculturas, pinturas, ne e o pianista Alexandre do libro infantil, na Bibliote- na imaxe, e expositores, dá datos relevantes sobre o Schmalcz, co Winterreise ca Municipal Almeida Ga- o pianista instalacións, obxectos, foto- Frabice programa desenvolvido e ofrece unha lis- grafías e videoproxecións (Viaxe de Inverno), de rrett até o 4 de decembro. ta de contactos e ligazóns.♦ Franz Schubert. O martes Boulanger pertencentes ás colecións dos interpretarán 16 gozaremos da Arie Anti- DESVêOS DO êNTIMO Fondos Rexionais de Arte O Fórum Fnac Gaiashop- arias e Contemporánea de Francia. che, Lieder de Chubert e lieder este Melodies francesas da man ping acolle, até o 14 de no- ARTELLANDO... venres 12 da pianista Inger Söder- vembro, esta mostra fotográ- no teatro LA ELEGIDA PARA NEN@S fica dos iranís Shadi Ghadi- Fraga Caixa A galería Ad Hoc (Joaquín gren e a contralto Nathalie Actividades didácticas do Stutzmann. A entrada para rian e Malekeh Nayini. Galicia MARCO para achegar a arte Lóriga 9) amosa, até este Ademais, até o sábado 30, a de VIGO, sábado 13 de novembro, o cada unha destas actua- á sociedade. Os sábados 13 e cións pode adquirirse a tra- Fnac Gaiashopping promeve dentro do traballo da andaluza Ánge- Festival 20 ás 12 h. no Laboratorio vés do telf. 902 434 443 até unha serie de encontros sobre les Agrela. Are More. das Artes continúan os con- 3 días antes do concerto; O Vinho e as vindimas e O tacontos e obradoiros para por internet en www.caixa- vinho verde, con diversas ÁNGELA DE LA CRUZ crianzas de 3 a 8 anos; e os galicia.es; ou na billeteira conferencias, catas, e mos- domingos 14 e 21 os máis ca- No Espazo Anexo, detrás do tras. Na Fnac Santa Catarina MARCO, o museo ven de do teatro até o mesmo día tivos (acompañados) poderán da actuación por 10 euros. podemos admirar, até o 13 de disfrutar conobradoiros plás- inaugurar o lugar destinado novembro, as fotografías de a amosar e apoiar as crea- Tamén hai diversos abonos ticos. Máis información en e descontos especiais. Des- Robert Van Der Hilst, tira- www.marcovigo.com. cións dos novos artistas gadas en Fukuoka, Xapón. legos. A primeira mostra é a de o sábado 20 ao luns 22 ás 20:30 h. poderemos go- EXPOSICIÓNS desta galega residente en VARI CARAMÉS London, consistente en dú- zar, no Auditorio Martín Codax do Conservatorio Cartografias do silêncio MINGOS TEIXEIRA as pinturas-esculturas (Lar- impossível, um ano de foto- A galería Chroma acolle a ger than life / Máis grande Superior de Música do concerto gratuíto O cuarteto de grafia espanhola é o título ÉRIC LARRAYADIEU mostra Abstracción, figura- que a vida e Stuck / Incrus- da mostra deste galego que corda: Do Clasicismo ao TEATRO na Sá e Costa, Schauspiel- ción... aparente contradic- tado) realizadas a medida se pode contemplar no Cen- ción até o 1 de decembro. para estas dúas salas. século XX, polo The Ale- frankfurt, representará Die xander String Quartet. tro Portugués de Fotografia XIII FESTIVAL DA Glasmenagerie e Zer- até o 28 de novembro. As UNIÃO DOS TEATROS bombt. O Teatro Garibaldi DOLORES CANLE MÚSICA súas obras, mal determina- DA EUROPA / Cia Sud Costa Occidenta- Até o venres 19 podemos Vilagarcía das, críticas, construídas en- visitar, na Casa da Xuventu- VAN MORRISON Que terá lugar no Teatro Na- le, de Palermo, este sábado tre as brumas, son inevita- cional São João desde o 12 13 estará no teatro Carlos Al- de, a súa mostra Soños, pin- O león de Belfast toca este EXPOSICIÓNS belmente belas e ficticias. turas con certa tendencia ao venres 12 ás 20:30 no Pavi- de novembro até o 5 de de- berto con mPalermu e, o domingo 14 no Rivoli Teatro realismo, con rasgos impre- llón das Travesas, nun es- PPALOMAR PELE NO OLHAR cembro. O venres 12 e sába- A Municipal, con La Scimia. E sionistas e surrealistas. pectáculo de rhythm´n´blues Podemos admirar a súa Continuando co ciclo Car- do 13 a compañía do Teatro o Teatro de la Abadía, de no que vai presentar o seu úl- obra recente, pintura e es- tografias do silêncio impos- Nacional São João repre- Madrid, estará no Teatro Na- SANTIAGO. timo traballo, What«s wrong cultura, na galería Arcana sível, um ano de fotografia sentará Figurantes; na sala cional São João con El rey LUZ E VIDA with the picture? As entradas até o 15 de novembro. espanhola o Centro Portu- Maus Hábitos o 16 e 17 de se muere desde o xoves 18 Tono Arias, Vari Caramés, poden adquirirse en El Corte gués de Fotografia acolle a novembro, esta mesma cia. ao sábado 20. Máis informa- Xurxo Lobato, Tino Mar- Inglés por 10 ou 15 euros. mostra de nus de Juan José representará Teatro de Papel Viveiro e Anfitrião. Desde o 13 ao ción enwww.tnsj.pt ou no tínez e Juan Rodríguez son Molina até o 28 de novem- ♦ os que asinan este traballo ORQUESTRA SINFÓNICA 15 deste mes no teatro Hele- telf 800 108 675. EXPOSICIÓNS bro. Neste mesmo lugar e fotográfico sobre o mundo DE GALICIA até a mesma data podere- xacobeo. Na Casa das Artes E o seu Coro, dirixidos por mos contemplar unha insta- até o 30 de novembro. Víctor Pablo, que dan un MENINAS NO PAZO O Pazo da Trabe acolle es- lación de José Barrias. D.O.G. concerto este venres 12 ás ta mostra até o 31 de de- LVARO EGRO 20:30 no teatro-sala de con- CARLOS RELVAS E A Á N cembro. O artista lalinense mostra os certos do CC Caixanova. CASA DA FOTOGRAFIA ESCOLA GALEGA DE verase en horario de mañá e tarde seus últimos traballos na O estudo e recuperación do ADMINISTRACIÓN PÚBLICA no salón de actos da Escola Gale- ga de Administración Pública de galerái VGO até o 19 de no- VFESTIVAL ARE-MORE Porto espolio de Carlos Relvas, un- vembro. Cadros realizados Este venres 12 ás 20:30 no ha figura da fotografía portu- Vénse de convocar unha xornada Compostela o 23 de novembro. O sobre diferentes soportes, teatro Fraga Caixa Galicia, EXPOSICIÓNS guesa de inexorábel grande- sobre a implantación dos parques prazo de inscrición remata o luns tea, aluminio... onde a cor e a soprano María Bayo e o za, embora a súa obra, dis- eólicos nos concellos: análise 22 de novembro. As solicitudes composición son as pautas. pianista Fabrice Boulan- GALIZA persa en muitas coleccións, dunha nova realidade. Dirixido ao irán dirixidas ao director da Esco- ger interpretarán Arias e SOLIDARIEDADE sexa pouco coñecida e, até persoal da administración local, la Galega de Administración Pú- DE PARêS Lieder de Mozart, Martín y Esxposición iconográfica, or- agora, imposíbel de avaliar. da Xunta de Galicia e a interesa- blica. Poderán formalizarse tamén no fax 981 54 63 30.♦ Á COSTA AZUL Soler, Hita, Granados, Es- ganizada pola Asociación Ga- Até o 30 de novembro no dos en xeral, a xornada desenvol- Na sala do CC Caixanova plá e Montsalvatge. O luns lega do Libro Infantil e Xuve- Museo Soares dos Reis. Nº 1.150 0 Do 11 ao 17 5 1

de novembro N¼ 1

de 2004 arlos Marx era un se- marxistas ou influídas polo Beiras dicía que ía ao merca- 0 ñor con barba mesta marxismo, cren non obstante do de Santiago a saber de

4 Relixión

que dedicou toda a súa nos peixes de cores, na au- que se falaba. Pois, ou a opo- 0 C 1 vida a criticar o idealismo e a toindulxencia franciscana e sición vai máis ao mercado a 3 0 XOSÉ A. GACIÑO analizar as realidades con- nos tópicos que rexeitaría até poñer a orella ou xa sabe o 3 1

cretas con datos pormenori- a axencia de publicidade de que lle pasou ao defunto 2

0 s católicos máis

zados. As forzas do cambio, Restaurante Don Manolo. John Kerry.♦ 0

0 conservadores an- 4 Ano XXVII. dan a denunciar to- 8 IV Xeira. IRECTOR Afonso Eiré López. MPRESA ORNALÍSTICA DITORA Promocións Culturais Galegas S.A. RESIDENTE Xosé Fernández Puga. O D : E X E : P : Príncipe, 22, planta baixa (36202) Vigo. Telf.: Administración, Subscricións e Publicidade 986 433 830*. Redacción 986 433 886 - 22 24 05. Fax 986 223 101. da unha persecución orga- [email protected] nizada contra a súa relixión. 2 Impreso en papel reciclado Greenrecy 100 de 60 gr./m Cando un examina de cerca as causas dos laios dos fundamentalistas católicos, parece que a cuestión pode reducirse á decisión de vol- José Mondelo ver converter a materia de relixión en materia optativa e ao estudo de algunhas medidas respecto ao financia- ‘Déixanche facer sátira, pero se non te metes con ninguén’ mento público da Igrexa. (Entendo que o recoñece- RUBÉN VALVERDE mento do matrimonio de Baixo este nome agóchase un es- homosexuais, a posíbel am- critor lucense emigrado a Cata- pliación dos supostos de lunya, que adoita asinar tamén aborto, a investigación con como J.A.M. Vén de publicar embrións ou a regulación de Hay que matar a los padres, un li- determinados casos de euta- bro de humor que chega incluso nasia non se pode conside- a facer chorar coa risa (compro- rar que lles afecten directa- bado empiricamente). Porén, es- mente aos católicos, aos tá a recibir críticas negativas que, naturalmente, non se polo politicamente incorrecto lles vai obrigar a abortar, nin do seu título e do seu contido. a que casen con persoas do seu mesmo sexo, nin a que Un título politicamente inco- reciban tratamento cos re- rrecto, un contido cheo de pe- medios que se deriven da in- cados e unha crítica furibunda vestigación xenética. Tráta- contra case todo. Este libro fí- se de cuestións sometidas a xose para non vender? debate, nas que ninguén os Penso que nesta época hai que privou de opinar, e nas que reivindicar máis que nunca o poli- prevalece a decisión da ticamente incorrecto. En canto ao maioría parlamentaria, co- de non vender, máis que unha rei- mo outra maioría decidiu vindicación do autor, forma parte noutro momento que a reli- da propaganda negativa que sobre xión fose obrigatoria, impe- o libro están vertendo os gardiáns diu calquera fórmula de re- do politicamente correcto. coñecemento das parellas Que críticas recibiu o libro? Para o Ministerio de Cultura o último relato é o máis extenso e biar. Nesta sociedade acontece de feito e prohibiu a investi- Hai dous tipos de persoas. Os humor non existe como xénero, podemos dicir que é o fundamen- algo moi curioso. Permítenche gación con embrións, polo que non o leen e critícano polo polo tanto son libros dexenerados. tal no libro. Fala do orgullo de sen- facer unha sátira, pero que non menos mentres non se poñí- título e os que o len logo de su- A literatura de humor non se valo- tirse galego sen ningún complexo. ofenda a ninguén. Que me expli- an ao día os seus amigos perar os escollos e din que lles ra nada en España e en Galicia Esa historia ten un certo re- quen a min que diferenza hai en- dun laboratorio valenciano). gustou moito e que llo recomen- aínda é peor. Nunca vin unha crí- cendo nacionalista... tón entre unha sátira e unha loa. Xa que logo, a persecu- dan a todo o mundo. tica literaria seria dun libro gra- Iso dixeron un par de xornalis- O de non incluír a súa foto ción parece consistir, basi- Recoméndanllo incluso os cioso, aínda que racionalmente tas en Madrid. O que ocorre é que no libro é para que non forme camente, en problemas de libreiros, que o poñen na sec- sexa moito máis difícil de escribir entre os cataláns semella normal parte das risas dos lectores? control (se a materia de re- ción de Autoaxuda... que unha novela normal. Por que sexan nacionalistas, pero que Un xornalista de Euskadi lixión non é obrigatoria, O meu libro está nos sitios exemplo, no cinema, un guión co- os galegos o sexan senta mal. Co- preguntoume se era para que non non se apuntan tantos máis insólitos. En Barcelona ato- mo Mar adentro pódeo elaborar mo se non fose propio de nós. Un me localizasen os toureiros e me alumnos, aínda que a xerar- pei unha libraría que o tiña na calquera escritor sen moito esfor- ilustre crítico que non quero men- desen unha malleira. Supoño que quía católica argumenta co sección de Exoterismo. Até agora zo. Non embargante, o guión de cionar dixo que era unha mágoa forma parte da estratexia edito- desexo maioritario das fa- téñoo atopado en Socioloxía, Au- Unha noite na ópera só o poden que fose tan nacionalista porque rial, pero tampouco o sei expli- milias españolas para man- toaxuda, Psicoloxía, Psicoloxía facer unha ducia de escritores con dese xeito non se sustenta o hu- car moi ben. ter a materia) e problemas evolutiva e a última vez que o vin talento e con moito esforzo. O que mor que se quere representar. Ademais tampouco asinou de diñeiro. Se todo este re- foi en Puericultura. Nesta sección pasa é que os críticos moitas veces Semella un experto en pro- co seu nome real. bumbio persecutorio só é curiosamente estaba a carón dun non se decatan disto. moción, porque para rematar É o segundo apelido do meu unha táctica intimidatoria libro titulado El cuidado del bebé. Dentro do libro hai tres his- un dos protagonistas das histo- pai. Os meus apelidos son tan para sacarlle máis cartos ao Ou sexa, que se aprende a coidar torias totalmente distintas. A rias é xudeu... comúns que hai tres ou catro es- goberno, apuntarémolo no un bebé para que logo mate os que se debe? Si, parece que non acertei en critores que se chaman coma capítulo de danos colate- pais. Pregúntome que tipo de coi- A primeira das historias está nada. O antixudaísmo europeo min. Non se pode un imaxinar o rais, como as molestias de dado recibiu ese cativo. basicamente para sustentar o títu- non se debe ao mal que tratan os mal que o pasei para at1opar un circulacións que causan as O humor en literatura é o lo. A segunda historia é unha sáti- palestinos. Vén de hai cinco sé- enderezo de correo electrónico mobilizacións obreiras. Pe- irmán pobre da novela seria? ra contra as corridas de touros. O culos e semella que non vai cam- co meu nome.♦ ro se pretenden recuperar o poder de cando o ditador era tratado nos templos como o mesmísimo Santísi- Botas un peso no tocadiscos. mo Sacramento, haberá que empezar a pensar en Méteslle unha profunda calada ao contraofensivas ideolóxi- longo e afinado pitillo mouro. Soberano cas serias. De momento, Escolles canción de vagar, propoño anotar, entre os puntos desa hipotética re- expulsando o fume. Premes a tecla Unha forma constitucional, o de deixar ben claro o carácter cun súpeto toque que ecoa novela de fachendoso. Axiña estala, eléctrico, laico do Estado, sen alu- ADOLFO sións a ningunha confesión libremente, o Smoke on the water. relixiosa, e reclamo a pre- Todo estaba perfecto. O tempo ao CAAMAÑO senza nos niveis obrigatorios do ensino do pensa- teu favor, parecía. ¿A que hora vai mento científico e a filoso- vir o futuro? fía materialista, a ver se compensamos un pouco COLECCIÓN CENTRAL LITERARIA tantos séculos de adoutri- namento idealizante e ma- A NOSA TERRA nipulador.♦