hedendaagse opera Pierre Audi . Param Vir Oswald Sallaberger Beethoven Academie . Danel Kwartet Muziektheater Transparant Snatched by the Gods + Broken Strings wo 7, vr 9, za 10 februari 2001 teksten programmaboekje De Nederlandse Opera redactie deSingel met dank aan Muziektheater Transparant en Param Vir duur Snatched by the Gods 60 minuten pauze Broken Strings 60 minuten einde omstreeks 22u20 spreektaal Engels boventiteling Nederlands/Frans coördinatie, bediening Erik Borgman Nederlandse vertaling Janneke van der Meulen Franse vertaling Martine Bom inleiding door Piet De Volder en Param Vir 7 februari . 19u15 . Lokaal 58 . spreektaal Engels gelieve uw gsm uit te schakelen! Pierre Audi . Param Vir . Muziektheater Transparant Oswald Sallaberger . Beethoven Academie . Danel Kwartet Snatched by the Gods + Broken Strings regie Pierre Audi compositie Param Vir libretto Snatched by the Gods William Radice, gebaseerd op een gedicht van Rabindranath Tagore, ‘Devatar Gras’ libretto Broken Strings David Rudkin, gebaseerd op een traditioneel boeddhis- tisch verhaal ‘Guttil Jatak’ muzikale leiding Oswald Sallaberger muzikale uitvoering Beethoven Academie en Danel Kwartet licht Hugo Van Uum (naar Jean Kalman) zangers Snatched by the Gods Maitra Robert Poulton Moksada Vivian Tierney Annada Cynthia Buchan Rakhal Christopher Stark Boatman Hubert Claessens Beide Param Vir opera's, Snatched by the Gods en Broken Strings, werden gecom- Pilgrim 1 Monique Krüs poneerd in opdracht van de Biënnale van München en gingen in première in de Pilgrim 2 Nuala Willis Amsterdamse Studio's op 11 mei 1992, in een productie van De Nederlandse Pilgrim 3 Michael Bennett Opera. Deze productie werd later opgevoerd op de Biënnale van München en Pilgrim 4 Richard Suart werd daar bekroond met de BMW-prijs voor beste regie en beste dirigent. Pilgrim 5 Wilfried Van den Brande De regie lag in handen van Pierre Audi en David Porcelyn had de muzikale leiding over het ASKO Ensemble. Iannis Kounellis maakte het decorontwerp, Chloe Obo- zangers Broken Strings lensky ontwierp de kostuums en de maskers, en de belichting werd geconcipieerd The King Hubert Claessens door Jean Kalman en Hugo van Uum. Musil Christopher Gillett De huidige herneming is een herwerking van de originele premièreproductie. In Guttil Richard Suart essentie is de regie dezelfde gebleven, en ook deze keer werden de repetities door The Elephant Nuala Willis Pierre Audi geleid. Het grote verschil met 1992 is de situering van het orkest: de The Fish Monique Krüs muzikanten bevinden zich nu gewoon in de orkestbak en het publiek zit niet lan- The Peacock Michael Bennett ger zelf op de scène. The presiding Judge Robert Poulton De decors werden aangepast door Albert Verschoor, de kostuums opnieuw in The second Judge Richard Edgar-Wilson gereedheid gebracht door Lia Doornenkamp en de belichting herwerkt door Hugo The third Judge Karl Daymond van Uum. De muur van Iannis Kounellis die de achtergrond vormt voor Snatched by the Gods, maakte oorspronkelijk deel uit van de Schoenberg-productie Glückliche originele productie De Nederlandse Opera Hand, eveneens geregisseerd door Pierre Audi in het Muziektheater in Amsterdam productie Muziektheater Transparant (1990). coproductie Léonard de Vinci/Opéra de Rouen, deSingel Pierre Audi's speciale dank gaat uit naar Rolf Hauser, Frans Huneker, Truze de ism. Beethoven Academie en de Rotterdamse Schouwburg Lodder, Eva Kolarik, Dein Schmidt, Pablo Fernandez, Peter de Caluwe, Wim met dank aan Fiona Southey, Kathy Nellens en Peter de Caluwé voor het Trompert, Saskia Boddeke, en Fernando Ferreira voor hun onbetaalbare hulp castingadvies bij het realiseren van deze tournee langs Antwerpen, Rouen en Rotterdam. de partituren werden uitgegeven bij Novello Synopsis Snatched by the Gods Maitra, een welgestelde Brahmaan uit Oost-Bengalen, zal per boot met een groepje pelgrims naar een religieus feest in de monding van de Ganges gaan. De opera begint bij zonsopgang op de dag van vertrek. Terwijl de boot geladen wordt, verschijnt plotseling Moksada, een jonge weduwe, die Maitra smeekt haar ook mee te laten gaan. Hij vraagt haar wie er dan voor haar jonge zoon Rakhal zal zorgen. Ze zegt dat hij bij haar zuster Annada kan logeren, die dol op hem is. Maitra geeft Moksada toestemming mee te gaan, en zij gaat haar spullen halen. Terwijl ze weg is, wordt ontdekt dat Rak- hal zich in de boot heeft verstopt: hij wil ook mee. Als Moksada terugkomt, ziet ze tot haar grote ongenoegen dat haar zoon aan boord is. De schipper zegt dat de boot al veel te vol is, maar Maitra laat zich door het enthousiasme van de jongen vermurwen en hij mag mee. In een opwelling van woede vervloekt Moksada onbe- doeld haar zoon: “Nou goed dan, kom maar! De zee hale je!” Onmiddellijk beseft ze de mogelijke gevolgen van deze noodlottige uitspraak en ze drukt haar zoon stevig tegen zich aan. Nu komt Annada eraan gesneld: ze vindt het vreselijk dat Rakhal zo lang weggaat en is erg ongerust over wat er tijdens de tocht allemaal kan gebeuren. Het begint te waaien: de bootsman steekt van wal en de reis begint. Door een orkestraal tussenspel wordt de heenreis en het feest tot uitdrukking gebracht. Als het tweede deel van de opera begint, is het wachten op het keren van het tij, zodat de terugreis kan worden aanvaard. Rakhal is ongedurig en heeft heimwee; Moksada is angstig – het rituele baadfeest heeft haar schuldgevoelens over de vervloeking van haar Snatched by the Gods © Regine Körner Synopsis Broken Strings zoon niet weggenomen. Ineens komt de vloed opzetten en de boot De post van hofmuzikant is vacant. Uit het hele koninkrijk zijn muzi- kan wegvaren. Maitra en de pelgrims zijn uitgelaten over de krach- kanten naar het hof gekomen om voor te spelen, maar geen van tige wind en golfslag, maar Rakhal is bang en klampt zich aan zijn hen voldeed. Tenslotte wordt de jonge Musil verzocht iets te spelen, moeder vast. Er steekt een storm op, en Maitra, Moksada en de pel- en het ziet ernaar uit dat hij de geschikte kandidaat is. Musil, een grims willen dat de bootsman naar de oever terugvaart. Maar het is virtuoos en veelzijdig musicus, is ervan overtuigd dat de keuze op al te laat: de boot is stuurloos. De bootsman schreeuwt dat de hem zal vallen: tijdens de hele wedstrijd heeft hij nog niemand goden uit woede deze storm hebben ontketend: “Iemand van jullie gehoord wiens talent aan het zijne kan tippen. Tot zijn verbazing heeft de goden bedrogen, achtergehouden wat je verschuldigd wijzen de juryleden hem echter af, en een mysterieuze oude man bent: vandaar die golven, deze ontijdige storm.” De pelgrims begin- maakt zijn opwachting: Guttil, die zo goed als blind is, nauwelijks nen verwoed hun bezittingen overboord te gooien om de goden te uit zijn woorden kan komen en duidelijk al een tijd niet meer verzoenen, maar Maitra wijst naar Moksada: “Deze vrouw is het! gespeeld heeft. Hij ziet eruit als een bedelaar, maar straalt een won- Ze heeft haar eigen zoon aan de goden beloofd, en nu tracht ze derlijk soort gezag uit en dwingt respect af. Amper wachtend tot hem stiekem bij zich te houden.” In een vlaag van angst en woede de jury het sein daartoe heeft gegeven, begint hij te spelen. Maar eisen de bootsman, de pelgrims en Maitra dat Rakhal in het water de oude man is nog maar nauwelijks begonnen of een van zijn sna- wordt gegooid. Moksada doet wanhopige pogingen hem te ren knapt. Even is hij van slag en hapert zijn spel, maar hij speelt beschermen en bidt tot de god die “de ware boodschap van een door en weet een uitzonderlijk mooie, nieuwe klank aan zijn instru- moederhart” hoort. Maar ze is niet opgewassen tegen de wraak- ment te ontlokken. Dan knapt een tweede snaar, dan een derde… zucht, het bijgeloof en de hysterie van de anderen en Rakhal wordt De juryleden zeggen dat hij wel op mag houden, maar de oude overboord gegooid. Zijn angstkreten terwijl hij verdrinkt – “Tante man gaat door en zijn spel wordt steeds intenser. In de ban van Annada! Tante Annada!” – maken dat Maitra wroeging krijgt. deze wonderbaarlijke muziek beginnen er sprookjesachtige dieren Schreeuwend: “Ik haal je terug!”, springt hij de jongen na terwijl de te verschijnen, en zelfs de drie juryleden zijn verwonderd. Alleen de zon ondergaat en de duisternis invalt. jonge Musil is onaangedaan. Hij is wel onder de indruk maar niet ontroerd en kan het fabelachtige spel van de oude man alleen maar William Radice (vertaling Janneke van der Meulen) afdoen als een of andere handige truc, die aangeleerd kan worden - en nagebootst. Om zelf ook zo te kunnen spelen laat hij zijn eigen snaren eveneens knappen, maar bij hem brengen ze helemaal geen muziek voort. Hij heeft zijn instrument kapot gemaakt. Dit wonderlijke verhaal, dat is gebaseerd op een oude boed- dhistische legende, is hier bewerkt en geplaatst in het kader van een ‘toneelstuk in een toneelstuk’, dat hofacteurs voor hun eigen koning spelen. Het is een stuk dat hij nooit eerder zag, en terwijl de snaren van de oude muzikanten één voor één knappen, raakt de toeschouwer/koning meer en meer ontdaan; hij interrumpeert de acteurs en wil dat ze hun spel staken… David Rudkin (vertaling Janneke van der Meulen) Broken Strings © Regine Körner Over de compositie van Snatched by the Gods en Broken Strings door componist Param Vir Toen ik aan Snatched by the Gods en Broken Strings begon, drong zich telkens een vraag aan me op: de eenvoudige vraag hoe het leven geleefd moet worden. De verhalen van beide opera’s riepen beelden op die de weg naar een antwoord zouden kunnen wijzen. Net als de koning in Broken Strings zag ik me gedwongen in de spiegel van beide verhalen een metafoor te zien, een resonantie te zoeken tussen de muzikale rit- men en vormen die het feitelijke materiaal van een componist uit- maken, en de tragere cadans van duisternis en licht die de stof van ons aller leven vormt.