POWIAT SŁUPSKI” - Biuletyn Informacyjny Rówieśnicy Niepodległej 34 Wydawca: Starostwo Powiatowe W Słupsku

PowiatNr 8-9 (91-92), Wrzesień - Październik 2008 Rok VIII * ISSN 1730-7686 SŁUPSKI

Ambasador USA w powiecie Budżet bez debetu Powstało Europejskie Biuro Partnerstw Sołtys na zagrodzie równy wojewodzie? Pokręciło mu się w głowie Rówieśnicy Niepodległej Moje dzieciństwo na wsi Wieś Tworząca Zdjęcia: J.Maziejuk

„KONFERENCJA ZWIERZĄT” W SŁUPSKIM TEATRZE Drodzy Czytelnicy! Na pierwszej październikowej W numerze: sesji Rady Powiatu słupskiego (7.X.) o zabranie głosu poprosił ksiądz Ambasador USA w powiecie 4 prałat Jan Giriatowicz. Mówił o po- Energia odnawialna i zmiany w budżecie 4 szanowaniu do przyrody, środowi- Inwestycje drogowe 6 ska naturalnego, że krzywdzi się Budżet bez debetu 7 ptaszki wycinając przydrożne, owocujące krzewy. Mówił Rada uchwaliła 7 również o starych kilkusetletnich zagrożonych dębach Nagrody dla nauczycieli 8 w Siodłoniu, w gminie Główczyce. Powiedział też, że nie „Kotwica” nagrodzona 9 należy pozwalać niszczyć tego, co się już przez lata wy- Badania ankietowe 9 pracowało. Tego, do czego jest się przekonanym, należy Sami zadbajmy o zdrowie 10 bronić za wszelką cenę! Stypendia za naukę 10 Ta wypowiedź nie przeszła obojętnie. W interpela- Nagrodzone prace 11 cjach jeden z radnych stanął zaraz w obronie zagrożone- Powstało Europejskie Biuro Partnerstw 12 go Radia Słupsk, które głęboko wrosło w region i spełnia nieocenioną rolę informacyjną i opiniotwórczą. Może się Zatańczą w Tallinie 12 wydać archaizmem, co powiem, ale radia tego rzeczy- Partnerska współpraca 13 wiście nie zastąpi chyba żadne inne, choćby nie wiem, z „Konferencja zwierząt” w słupskim teatrze 14 której strony przyszło i jakie składało zapewnienia. Schyłek rybołówstwa? 15 Żadna dotychczas zlikwidowania instytucja nie Powiat w Telewizji Gdańsk 16 przysporzyła rangi regionowi - jeszcze ją tylko obniży- Piknik z ikrą 17 ła. Dlatego słusznie uważa ks. J. Giriatowicz, że należy Powiatowe dożynki w Dolinie Charlotty 18 bronić tego, co się sprawdziło. Ale z przychylnością na- Jesienne świętowanie z ziemniakiem 20 leży podchodzić też do każdej nowej inicjatywy, która Kalendarium 21 się rodzi. Taką szansą dla regionu są teraz niewątpliwie Kasza dobra na wszystko 22 inwestycje związane z energią odnawialną, rozwojem Firmowy znak jakości 23 słupskiej specjalnej strefy ekonomicznej, szkolnictwa Dostali „Lublina” 23 wyższego, handlu, infrastruktury turystycznej i kultu- Sołtys na zagrodzie równy wojewodzie? 24 ralnej. Jest nią także budowa tarczy antyrakietowej w Wstyd 25 Redzikowie. Inwestycje te są ważne z punktu widzenia Trąba powietrzna, albo wodna... 25 całego regionu. Będzie elektrownia atomowa? 26 Patrząc na nasze sprawy z tej strony traci na znacze- Idzie jesień 26 niu forsowana ostatnio idea powiększenia granic miasta Piaskowy prezent 27 Słupska. Zapomina się, że jeżeli coś się powiększa, to Odwiedziny kosmitów 27 coś musi się zmniejszyć. Z punktu widzenia Prezydenta Pokręciło mu się w głowie 28 Słupska może pięknie wyglądać koncepcja miasta po- Ostatnie z wielkich regat 29 większonego o cztery sołectwa gminy wiejskiej Słupsk, Niecodzienna wystawa w Warcinie 30 tylko z drugiej strony lustra nie ma już równie pięknego Kazimierz Jałowczyk: o pamięci widoku. Wyłania się obraz smutniejszy. i wyobraźni 30 Sławomir Ziemianowicz „Amadeusz” przed ratuszem 33 Starosta Słupski Jubileuszowy zjazd Kaszubów 33 „POWIAT SŁUPSKI” - Biuletyn Informacyjny Rówieśnicy Niepodległej 34 Wydawca: Starostwo Powiatowe w Słupsku. Redaguje zespół: Zbigniew Babiarz- Zych (przewodniczący), Leszek Kreft (z-ca przewodniczącego), Jan Fąfara. Adres Stemplarska saga Fabichów 36 redakcji: Wydział Polityki Społecznej, Starostwo Powiatowe, 76-200 Słupsk, ul. Szarych Szeregów 14, tel. 059 842 54 17, fax. 059 842 71 11; e-mail:[email protected]; Kozacy Rosji 37 Skład komputerowy i łamanie: Artur Wróblewski. Zdjęcia: Jan Maziejuk, Leszek Kreft. Pomogła Czeszce zdobyć „złoto” 38 Druk: Zakład Poligraficzny „Grawipol”, 76-200 Słupsk, ul. Poznańska 42. Na okładkach: Ambasador USA w Polsce - Victor Ashe, Jan Maziejuk ze swoim najnowszym albu- Marzenia się spełniają 38 mem wydanym na zlecienie słupskiego starostwa. Moje dzieciństwo na wsi 40 Biuletyn rozsyłany jest do radnych, parlamentarzystów, sołtysów, jednostek OSP, szkół, domów kultury, jednostek organizacyjnych powiatu, firm biznesowych oraz urzędów Na nieszczęścia mamy „Nadzieję” 40 miast i gmin. Zamieszczany jest również na stronie internetowej: www.powiat.slupsk.pl W starostwie znowu za ciasno? 42 Ambasador USA w powiecie W związku z budową tarczy antyrakietowej w Redzikowie, powiat słupski odwiedził Ambasador USA w Polsce, Victor Ashe.

Krótko przed oficjalnym spotkaniem w siedzibie starostwa - starosta słupski Sła- womir Ziemianowicz rozmawiał w cztery oczy z Victorem Ashe w swoim gabinecie. W spotkaniu, w sali konferencyjnej, ze strony polskiej uczestniczyli: Marek Bier- nacki - radny Sejmiku Województwa Po- morskiego, Mirosław Kamiński - prezes Pomorskiej Agencji Rozwoju Regionalne- go, Andrzej Bury - wicestarosta słupski, Ry- szard Stus - przewodniczący Rady Powiatu Słupskiego, Maciej Kobyliński - prezydent miasta Słupska, Zdzisław Sołowin - prze- wodniczący Rady Miejskiej w Słupsku, Ber- nard Rybak - wicewójt gminy Słupsk, Miro- sław Klemiato - przewodniczący Rady Gmi- ny Słupsk. Wraz z ambasadorem Victorem Ashe przybyli: generał brygady Gary Connor, Peter Luther - asystent i doradca generała, pułkow- nik Walter Munyer, Worth Anderson - attache ekonomiczny, Janusz Buszyński - szef biura prasowego oraz podpułkownik Krzysztof We- sołowski z Ministerstwa Obrony Narodowej. Ambasador swoją wypowiedź roz- począł od skomplementowania Słupska i powiatu jako jednej z piękniejszych części Polski z bardzo interesującą historią. Oczekiwał tego spotkania, aby wysłu- chać lokalnej społeczności, wyrażanych obaw i znam problemy władz lokalnych. Uwierzcie, miejsca zamieszkania - mówił Victor Ashe. i nadziei związanych z budową tarczy. - U sie- że z perspektywy lat ludzie ocenią, iż ta loka- To samo stwierdził gen. G. Connor,

firmy polskie nieźle sobie radzą sobie nieźle polskie firmy bie w kraju byłem burmistrzem przez 16 lat lizacja wpłynęła pozytywnie na rozwój ich który uważa, że za kilka czy kilkanaście lat Energia odnawialna i zmiany w budżecie Zarząd Powiatu Słupskiego opracował i przedłożył komisjom sześć projektów uchwał Rady Powiatu. Dotyczyły one zmian w budżecie na 2008 rok, zaciągnięcia kredytu długoterminowego, szczegóło- wych zasad i trybu umarzania, odraczania i rozkładania na raty należności pieniężnych powiatu, utworzenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (będącej organem założycielskim dla niepublicz- nego zakładu opieki zdrowotnej) i związku powiatów.

4 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 ziemia słupska jest dobrym miejscem do lokowania biznesu Ambasador USA w powiecie decyzja o budowie tarczy zostanie odebra- na pozytywnie i ze zrozumieniem. - Jest to klucz do obrony świata przed zagrożeniem terrorystycznym - przekonywał. Na pytanie starosty S. Ziemianowicza, czy będą jakieś ograniczenia w życiu spo- łeczno - gospodarczym poza granicą bazy, ambasador powiedział: - Baza ma być im- pulsem bezpieczeństwa. Poza nią nie bę- dzie żadnej strefy ochronnej. Ludzie będą mieszkali tu i pracowali tak, jak mieszkają i pracują obok lotnisk. V. Ashe podawał przykłady baz wojsko- wych w Niemczech i Włoszech, gdzie stacjo- nujący żołnierze wpływają korzystnie na otoczenie gospodarcze a dowódcy dbają o har- monijne stosunki z miejscową ludnością. Liczy też - jak powiedział - na podob- ny efekt u nas, tym bardziej, że oba nasze kraje łączą bardzo dobre wzajemne relacje. - Dzisiaj kontaktuję się z przedstawiciela- mi lokalnej społeczności, ale w niedalekiej

przyszłości chciałbym spotkać się bezpo- Fot. J. Maziejuk średnio z mieszkańcami Redzikowa - zade- klarował. ne na przetargach. Polskie firmy mają prze- stwierdził ambasador. Starosta S. Ziemianowicz i wicewójt wagę, ponieważ materiały są na miejscu. V. Ashe z osobami towarzyszącymi B. Rybak poruszyli kwestię oczekiwań zwią- V. Ashe uważa też, że baza powinna zwiedził Redzikowo, lotnisko, Słupską Spe- zanych z budową bazy w kooperacji z pol- współpracować z lokalną społecznością. cjalną Strefę Ekonomiczną, odbył też spo- skimi firmami, a także zachęty do udziału Zapewniał, że kwestia jurysdykcji będzie tkanie w Wyższej Hanzeatyckiej Szkole Za- firm amerykańskich w naszym życiu go- całkowicie po stronie polskiej. Przygotowy- rządzania oraz zapoznał się z budową Wo- spodarczym. wana jest wspólnie z MON mapa, na której jewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Ambasador uważa, że ziemia słupska zawarte będą wszystkie szczegóły. Słupsku. jest dobrym miejscem do lokowania bizne- - Kraje wschodnie rozwijają się szyb- Relacje ze spotkań prezentowały licz- Fot. J. Maziejuk su, a dzięki umiejscowieniu tarczy Słupsk i ciej niż te na zachodzie, a to dobrze pro- ne lokalne i regionalne media, a także TVN, okolice stały się znane w USA. Polskie władze gnozuje waszemu krajowi. Polska z 2008 POLSAT, TVP Info i Polska Agencja Prasowa. powinny to wykorzystać. Natomiast kontrak- roku roku znacznie różni się od tej z 1998 Leszek Kreft ty związane z budową bazy będą rozstrzyga- roku, firmy zupełnie nieźle sobie radzą - Rzecznik Prasowy Starosty Słupskiego Energia odnawialna i zmiany w budżecie Zarząd podjął też piętnaście uchwał znaczono 43.080 zł na promocję powiatu i dlowi Ludźmi. Przeznaczono na ten cel 12,5 własnych, w tym sześć normujących zmia- dofinansowanie kosztów wyposażenia Po- tys. zł przekazanych z budżetu wojewody ny w budżecie. Z tytułu przyznanej dotacji sterunku Policji w Smołdzinie. Umorzono pomorskiego. wojewody pomorskiego na: dofinansowa- 7865,20 zł należności za pobyt dziecka w Dokonano podziału dodatkowych nie wynagrodzeń w Powiatowym Inspek- Domu Dziecka w Ustce. Powołano komisję środków z Państwowego Funduszu Rehabi- toracie Nadzoru Budowlanego, porządko- do rozpatrywania wniosków o przyznanie litacji Osób Niepełnosprawnych. Na rehabi- z prac zarządu z prac wanie stanu prawnego nieruchomości w stypendiów starosty słupskiego za wyni- litację zawodową, rozpoczęcie działalności księgach wieczystych, dofinansowanie za- ki i osiągnięcia w nauce. Następnie Zarząd gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie kupu urządzeń do monitoringu wizyjnego przyznał sześciu osobom takie stypendia. wkładu do spółdzielni socjalnej przezna- w placówkach oświatowych oraz sfinanso- Ogłoszono otwarty konkursu ofert na czono 120 tys. zł. Na zwrot kosztów wy- wanie wypłat wynagrodzeń nauczycieli za wsparciu bieżącej działalności ośrodków posażenia stanowisk pracy – 40 tys. zł. Na przeprowadzenie części ustnej egzaminu interwencji kryzysowej związanej m.in. z rehabilitację społeczną, dofinansowanie maturalnego, zwiększono dochody i wy- realizacją zadań wynikających z Krajowego turnusów rehabilitacyjnych - 24 tys. zł, za- datki o 73.983 zł. Z rezerwy ogólnej prze- Programu Zwalczania i Zapobiegania Han- opatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przed-

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 5 do każdego sprawozdania - wyjaśnienia

mioty ortopedyczne i środki pomocnicze - korzystywana jest energia spadku wody skonalenie zawodowe nauczycieli wyko- 89.906 zł. w elektrowniach wodnych zarządzanych rzystywali zgodnie z planem i do każdego Zarząd zaopiniował pozytywnie przez spółkę Enwood. Pozyskiwana jest składanego sprawozdania dołączali wyja- wnioski o pozbawienia ulicy Westerplatte również energia z biomasy i biogazu w śnienia na temat ewentualnej niezgodno- w Ustce kategorii drogi gminnej i zaliczenia Bierkowie. Coraz częściej podejmowane są ści działań. jej do dróg krajowych; pozbawienia odcin- działania związane z wykorzystaniem ener- Analizowano także zestawienia ka drogi w Lubowidzu i drogi w Krępkowi- gii wiatru. Największe inwestycje w tym za- zbiorcze aneksów do arkuszy organizacji cach, a także drogi Garbowo Parchowskie – kresie powstają w gminach: Ustka, Kobylni- roku szkolnego 2008/2009. Analizą obję- Sylczno do kategorii dróg powiatowych. ca, Słupsk i Potęgowo. W niewielkim stop- to przede wszystkim pensum nauczycieli, Zarząd Powiatu wydał dwa postano- niu wykorzystuje się energię geotermalną liczbę oddziałów oraz uczniów w poszcze- wienia, w których uzgodnił projekt miej- (Duninowo, Niepoględzie, Bydlino, Smoł- gólnych oddziałach i szkołach. scowego planu zagospodarowania prze- dzino) i słoneczną. W gminie Kępice upra- Z Towarzystwem Nasz Dom w War- strzennego dla zabudowy turystyczno-re- wiana jest wierzba energetyczna. szawie przedłużono o dwa lata umowę na kreacyjnej - terenu A – część zachodnia i Zarząd analizował wyjaśnienia dy- prowadzenie Domów dla Dzieci w Ustce i terenu B – część wschodnia w miejscowo- rektorów szkół i placówek oświatowych Słupsku - z wynegocjowaną nową stawką ści Dobra, w gminie Dębnica Kaszubska. na temat wykorzystania funduszy na do- na wychowanka. Ponadto Zarząd zapoznał się z informacją skonalenie zawodowe nauczycieli. Dyrek- Grażyna Śniadała dotyczą energii odnawialnej. Głównie wy- torów zobowiązał, aby fundusze na do- Wydział Organizacyjny Inwestycje drogowe Wyremontowano 800-metrowy odci- rzono nawierzchnię oraz wykonano nowe pęlta autobusowa, jednostronny chodnik nek drogi powiatowej prowadzącej do Do- warstwy asfaltowe również na 800-metro- oraz wykonane zostały nowe warstwy bi- bieszewa. Nawierzchnię poszerzono oraz wym odcinku drogi powiatowej Barcino – tumiczne. położono na niej nową warstwę bitumicz- Osieki. Nowe warstwy bitumiczne położo- Prace remontowe przeprowadzono ną. Ułożono również dywanik asfaltowy na no także na – 700 i 800-metrowym odcinku też na 1,3-kilometrowej drodze powiato- 600-metrowym odcinku drogi powiatowej drogi powiatowej Osowo – Ciecholub. wej w Kobylnicy (w ulicy Witosa). Na ca- Budowo – Jawory. Na ukończeniu są prace na drodze po- łej długości odcinka wykonano nową na- Na 2,1-kilometrowym odcinku dro- wiatowej Bobrowniki – Stara Dąbrowa w wierzchnię bitumiczną, wybudowano gi Pobłocie – Wolinia wykonano nową na- miejscowości Łebień. Przebudową objęto chodnik, ciągi pieszo - rowerowe i azyle dla wierzchnię z betonu asfaltowego. Posze- odcinek o długości 700 metrów. Powstała pieszych. (G.Ś.)

6 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 z obrad rady powiatu Budżet bez debetu Na sesji Rady Powiatu Słupskiego (7 października br.) radni zapoznali się z informacją o wykonaniu budżetu w pierwszym półroczu, podjęli kilka uchwał i przyjęli sprawozdania z prac komisji w pierwszym półroczu. Starosta, Sławomir Zie- mianowicz złożył sprawozda- nie z prac Zarządu oraz z wykonania uchwał Rady Powia- Fot. L. Kreft tu. Odnosząc się do budżetu podkreślił, że po raz pierwszy powiat nie miał debetu na ra- chunku bankowym. Złożyły się na to m.in. wzrost gospodarczy oraz nie do końca zrealizo- wane inwestycje. Radni zdecydowali o za- ciągnięciu 3,5-milionowego kredytu długoterminowego na sfinansowanie planowa- nego deficytu, który wyniesie 4.186.790 zł. Kredyt dopełnią oszczędności z lat ubiegłych. Przyjęto także uchwałę intencyjną o woli utworzenia związku z powiatem lęborskim. Ma powstać po to, by wspólnie wykonywać zadania publiczne, w tym te polegające na zapew- nieniu i rozwijaniu zbiorowej, publicznej komunikacji autobusowej. Oba może okazać się nie do przezwyciężenia. nej. Mówił o tym szef słupskiej rozgłośni, samorządy mają zamiar przejąć i skomuna- Starosta zgadzał się z wieloma wątpliwo- red. Andrzej Watemborski. Interpelację w lizować Przedsiębiorstwo Państwowej Ko- ściami, ale też argumentował, iż w wielu obronie radia złożył radny Marian Jarząbek. munikacji Samochodowej. Istnieje bowiem samorządach istnieją dobrze funkcjonu- Po tej dyskusji starosta słupski S. Ziemiano- potrzeba usprawnienia jego funkcjonowa- jące spółki komunalne. Radni przyjęli tę wicz wysłał do Ministra Kultury i Dziedzic- nia oraz znalezienia strategicznego inwe- uchwałę trzynastoma głosami „za”, przy twa Narodowego list, w którym zaapelo- stora dla tej mało wydolnej dziś komunika- pięciu przeciwnych i jednym wstrzymują- wał też o spowodowanie możliwości od- cyjnie i organizacyjnie firmy. cym się. bierania przez mieszkańców powiatu pro- Pomysł ten był na sesji gorąco dys- Na sesji dyskutowano także o grożą- gramu Telewizji Gdańsk. kutowany, niektórzy radni zgłaszali oba- cej Radiu Słupsk likwidacji. Taką rewelację Leszek Kreft wy przed obarczaniem się kłopotem, który przyniosły założenia nowej ustawy medial- Rzecznik Prasowy Starosty Słupskiego Rada uchwaliła Z dniem 31 sierpnia zlikwidowano Bursę Mło- kształcących im. Mikołaja Kopernika.. dy o 541.911 zł wypracowane przez domy dzieżową wchodzącą w skład Zespołu Placó- pomocy społecznej, Zarząd Dróg Powia- wek Edukacyjno - Wychowawczych w Ustce. *** towych oraz Powiatowy Urzęd Pracy. Jed- Radni wyrazili wolę przejęcia na własność nocześnie o tę samą kwotę zwiększono *** powiatu słupskiego nieruchomości położo- wydatki na utrzymanie domów pomo- Z dniem 1 września br. założono Uzupeł- nej przy ulicy Armii Krajowej 1 w Słupsku. cy społecznej, utrzymanie dróg powia- niające Liceum Ogólnokształcące dla Do- towych oraz realizację przez PUP projek- rosłych w Ustce, które zostało włączone *** tu pn. „Rozwój i upowszechnianie rynku

Fot. L. Kreft w skład tutejszego Zespołu Szkół Ogólno- W budżecie powiatu zwiększono docho- pracy”. (G.S.)

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 7 zebrani nie kryli wzruszenia Fot. L. Kreft Nagrody dla nauczycieli 14 października br. w Zespole Placówek Edukacyjno – Wy- chowawczych w Ustce odbyły się Powiatowe Obchody Dnia Edukacji Narodowej. W uroczystości uczestniczyli przedstawiciele władz powiatu, miasta Ustka, Pomorskiego Kurato- ra Oświaty, nauczycielskich związków zawodowych, służb mundurowych oraz wyróżnieni dyrektorzy i nauczyciele. Fot. L. Kreft

8 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 Wyróżniającym się nauczycie- lom i dyrektorom starosta słupski Sła- womir Ziemianowicz i wiceprzewod- niczący Rady Powiatu Słupskiego Marcin Białas wręczyli nagrody przyznane z okazji Dnia Edukacji Narodo- wej. Otrzymali je: Ewa Borowczyk - „Kotwica” nauczyciel muzyki i zajęć rewalidacyj- no – wychowawczych w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Damnicy, Maria Perz - nauczyciel nagrodzona biologii w Zespole Szkół Agrotech- nicznych w Słupsku, Jolanta Kamiń- W dniach 18-19 września br. w Sycowej Hu- zacji. Oceniano je pod kątem zgodności z za- ska - dyrektor Poradni Psychologicz- cie odbyło się podsumowanie VI edycji Wo- łożeniami programowymi, a także budowa- no – Pedagogicznej w Słupsku, Ma- jewódzkiego Programu Wspierającego Roz- nia partnerstwa lokalnego. ria Reglińska - wicedyrektor tejże Po- wój Gospodarczy i Tworzenie Miejsc Pracy Największe uznanie zdobył projekt PUP radni, Jolanta Wójtowicz - dyrektor w Oparciu o Wykorzystanie Tradycji i Zaso- w Gdańsku pt. „Buduj swoją przyszłość – szko- Zespołu Placówek Edukacyjno – Wy- bów Przyrodniczych Regionu – „GRYF”. lenie kadr budownictwa energooszczędne- chowawczych w Ustce, Monika Żynis W konferencji uczestniczyła kadra kiego”. Tuż za nim znalazł się projekt „Kotwica” - nauczyciel geografii i bibliotekarz rownicza urzędów pracy województwa po- Powiatowego Urzędu Pracy w Słupsku. Obej- w Zespole Szkół Agrotechnicznych w morskiego, przedstawiciele Wojewódzkiej mował on aktywizację zawodową 46 osób Słupsku, Andrzej Gałat - wicedyrektor Rady Zatrudnienia i samorządów lokalnych. bezrobotnych, ale ostatecznie zaktywizowa- Zespołu Szkół Technicznych w Ustce, Po raz kolejny powiatowe urzędy pracy miały no 50 osób zarejestrowanych w PUP. Arkadiusz Kubiak - nauczyciel historii okazję zaprezentować szerszemu gronu efek- Słupski projekt zyskał uznanie między in- i wiedzy o społeczeństwie w Zespole ty zrealizowanych przedsięwzięć. Do konkur- nymi za przygotowanie bezrobotnych do pra- Szkół Ogólnokształcących w Ustce. su zgłoszono łącznie piętnaście projektów. cy w miejscach luksusowych, o wysokim stan- Nagrodę Specjalną za godne re- Większość przygotowano w formie prezenta- dardzie. prezentowanie oraz skuteczną pro- cji komputerowych, filmów i krótkich insceni- M. Horbowy, PUP w Słupsku mocję powiatu słupskiego na XXIX Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Pe- kinie otrzymała Barbara Madejczyk - nauczyciel wychowania fizycznego w Zespole Szkół Technicznych w Ust- ce. Wyróżniającym się pracowni- kom Zespołu Placówek Edukacyjno – Wychowawczych w Ustce swoje nagrody wręczyła Jolanta Wójtowicz. Otrzymało je piętnaście osób. Podczas Wojewódzkich Ob- chodów Dnia Edukacji Narodowej w Dworze Artusa w Gdańsku zostali uhonorowani: Medalem Złotym za długoletnią służbę - Barbara Ko- Fot. J. Maziejuk łakowska - dyrektor Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Ustce, Me- dalem Komisji Edukacji Narodowej - Mariola Król - nauczyciel języka polskiego w Zespole Placówek Eduka- cyjno – Wychowawczych w Ustce i Badania Irena Pelczar - nauczyciel informaty- ki w Zespole Szkół Technicznych w Ustce. Nagrodę Pomorskiego Kura- tora Oświaty otrzymała Władysława Hanuszewicz - dyrektor Specjalnego ankietowe Ośrodka Szkolno – Wychowawczego W dniach 23 – 26 września br. w siedzibie Po- obecnych i zaprognozowanie przyszłych w Damnicy. wiatowego Urzędu Pracy przy ulicy Leszczyń- potrzeb oraz oczekiwań osób długotrwale Uroczystość uświetniły występy skiego 8 studenci Akademii Pomorskiej w bezrobotnych. Dzięki temu będzie można chóru Zespołu Szkół Ogólnokształcą- Słupsku przeprowadzili badania ankietowe jeszcze bardziej dokładnie ukierunkować cych w Ustce oraz montaż słowno – wśród zarejestrowanych w urzędzie osób dłu- dla nich wsparcie finansowe pozyskiwane muzyczny pt. „Władcy świata” przy- gotrwale bezrobotnych. przez słupski urząd pracy. gotowany przez wychowanków Mło- Przeprowadzone badania to jeden z Badania przeprowadzono również w dzieżowego Ośrodka Socjoterapii. etapów realizowanego projektu „Badanie punktach zamiejscowych PUP - w Główczy- Zebrani nie kryli wzruszeń i gromki- i analiza sytuacji długotrwale bezrobot- cach, Dębnicy Kaszubskiej i Kępicach. Ankie- mi oklaskami nagrodzili młodych ar- nych na terenie powiatu słupskiego i mia- ty były anonimowe. Bezrobotnych pytanno tystów. sta Słupska”. Projekt współfinansuje Unia między innymi o wiek, wykształcenie, do- Dagna Sikorska Europejska w ramach Europejskiego Fun- tychczasowe zatrudnienie oraz oczekiwania Wydział Polityki Społecznej duszu Społecznego. Chodzi o wskazanie wobec urzędu pracy. (M.H.)

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 9 kobiety za późno zgłaszają się na badania Sami zadbajmy o zdrowie Z inicjatywy Pomorskiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia w Gdańsku, w słupskim starostwie odbyło się spotkanie poświęcone realizacji programów zdrowotnych. Zebranych przywitał wicestarosta słup- ski Andrzej Bury, który powiedział, że sygna- łem do zaproszenia przedstawicieli zakła- dów opieki zdrowotnej oraz przedstawicieli samorządów lokalnych był niepokojąco ni- ski wskaźnik zgłaszania się ubezpieczonych na bezpłatne badania profilaktyczne. Spotkanie poprowadziła Anna Do- brzycka - kierownik Sekcji Promocji Zdro- wia POW NFZ w Gdańsku. Przedstawiła warunki i możliwości wykonywania badań w ramach aktualnie realizowanych w wo- jewództwie profilaktycznych programów. Poinformowała też, że różne programy w powiecie słupskim realizuje 25 świadcze- niodawców podstawowej opieki zdrowotnej i pięciu świadczeniodawców ambula- toryjnej opieki specjalistycznej. Przedstawiciele wojewódzkich ośrod- ków koordynacyjnych programu profilaktyki raka piersi - dr Iwona Chruścicka i programu profilaktyki raka szyjki macicy - dr

Fot. J. Maziejuk Piotr Popowski potwierdzili, że kobiety

niczych oraz Marcin Wolski z Zespołu Szkół Ogólnokształcących w Ustce - zdobywca m.in. VI miejsca w trzecim etapie regionalnego konkursu pt. „Losy żołnierza i dzieje oręża Stypendia polskiego” oraz w Wojewódzkim Konkursie za naukę Stypendia przyznano w dwóch kate- W siedzibie słup- goriach: za wyniki i osiągnięcia w nauce. Specjalna komisja, spośród 19 uczniów skiego starostwa ubiegających się o stypendia wytypowa- ła sześcioro w pierwszej kategorii (średnia uroczyście wręczono ocen powyżej 5,13) oraz dwoje w drugiej. Stypendia za wyniki w nauce otrzy- stypendia Starosty mali: Małgorzata Grażyna Łosiewicz, Liwia Marta Łowiecka, Patrycja Alicja Golasińska, Słupskiego, przyzna- Izabela Woźnica, Mateusz Kołaczek, Ka- ne po raz pierwszy tarzyna Anna Januszewska - wszyscy z Li- ceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Ko- uzdolnionym uczniom pernika w Ustce. W grupie drugiej znaleźli się Marta Sta- szkół ponadgimna- nek z Zespołu Szkół Agrotechnicznych w Słupsku - finalistka eliminacji centralnych

zjalnych. XXXII Olimpiady Wiedzy i Umiejętności Rol- Fot. J. Maziejuk

10 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 Sami zadbajmy o zdrowie zbyt późno zgłaszają się na badania, zwy- kle wtedy gdy choroba jest już w stadium zaawansowania. U Polek brakuje nawy- ku korzystania z badań profilaktycznych. Dodatkowy problem stanowi odległość i koszt dojazdu na badania. Dlatego w Polsce jeszcze ciągle rak szyjki macicy to druga po raku piersi przyczyna zgonu kobiet. A rak wcześnie wykryty jest całkowicie uleczalny. W 2007 roku w programie raka piersi w województwie pomorskim wzięło udział blisko 58 tysięcy kobiet - na 268 tysięcy w grupie wiekowej 50 - 69 lat (w któ- rej obserwuje się największy wzrost zacho- rowań). U 114 kobiet wykryto chorobę. Uczestniczący w spotkaniu lekarze i samorządowcy przekonywali, iż dokładają starań, by ułatwić mieszkankom korzysta- nie z badań, ale mentalności ich nie zmie- nią. Rak piersi i rak szyjki macicy to problemy często nagłaśniane. Kampanie na rzecz badania się kobiet trwają już kilka lat. Maksymę „lepiej zapobiegać niż le- czyć” zna każdy, ale mało kto się do niej stosuje. Brakuje dobrych nawyków, nie po- trafimy o siebie zadbać w najprostszy spo- sób, kiedy jeszcze jesteśmy zdrowi. Naj-

wyższy czas to zmienić. Fot. J. Maziejuk Danuta Rolbiecka Wydział Polityki Społecznej

Wiedzy o Samorządzie Terytorialnym. Stypendia wręczał wicestarosta An- drzej Bury z członkami Zarządu Powiatu Nagrodzone prace Słupskiego, a uczniom towarzyszyli ich rodzice i dyrektorzy szkół. (D.S.) W Młodzieżowym Domu Kultury w Słup- sku uroczyście podsumowano konkurs pla- styczny na plakat pn. „Twoja krew urato- wała życie”. Konkurs zorganizował Zarząd Klu- 18 w Koszalinie), Mateusz Labuda i Mate- bu Honorowych Dawców Krwi przy Szko- usz Bałdyga (obaj z Gimnazjum Gminne- le Policji w Słupsku. Do udziału zaproszono go w Sianowie), Kamila Płowens (Zespół uczniów szkół podstawowych, gimnazjal- Państwowych Szkół Muzycznych w Ko- nych i ponadgimnazjalnych ze Słupska, Ko- szalinie), Grzegorz Gołębiewski (Zespół szalina oraz powiatów słupskiego i kosza- Szkół Ogólnokształcących i Technicznych lińskiego. w Słupsku), Kamila Rychert i Ewa Jagielska Trudna tematyka nie zniechęciła (obie ze Szkoły Podstawowej Nr 2 w Słup- młodzieży. Łącznie wpłynęło 88 prac wy- sku), Patrycja Pszczółkowska (Szkoła Pod- konanych różnymi technikami. Nagro- stawowa Nr 3 w Słupsku) i Piotr Wrzachol dzono 12 autorów. Grand Prix przyzna- (Szkoła Podstawowa Nr 1 w Ustce). no Marcie Cysewskiej z Gimanzjum nr 5 w Prace dzieci i młodzieży wykorzysta- Koszalinie oraz Michałowi Gielarowi z Li- ne zostaną do promocji krwiodawstwa, zi- ceum Plastycznego w Słupsku. Pozosta- lustrowały kalendarz ścienny na 2009 rok. łe nagrody otrzymali: Paulina Wydryszek Wszystkie zostały zaprezentowane na po- (Szkoła Podstawowa Nr 9 w Koszalinie), konkursowej wystawie podczas uroczyste- Anita Myśliwiec (Szkoła Podstawowa Nr go podsumowania konkursu. (D.R.).

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 11 wspieranie lokalnych inicjatyw Powstało Europejskie Biuro Partnerstw W Słupsku przy ulicy Sienkiewicza 20, w pomieszczeniu udostęp- nionym przez Starostwo Powiatowe powstało, utworzone wspól- nie z Urzędem Miejskim, Europejskie Biuro Partnerstw. Biuro powstało z funduszy otrzyma- nym. Biuro będzie wspierać jednostki sa- go rządzenia. nych z Urzędu Marszałkowskiego w Gdań- morządu terytorialnego, sektor prywatny, Program składa się z dziesięciu priory- sku w ramach Programu Operacyjnego Ka- organizacje pozarządowe, uczelnie wyż- tetów, realizowanych na poziomach - cen- pitał Ludzki. Będzie działać od 1 paździer- sze, szkoły, kościoły i związki wyznaniowe, tralnym i regionalnym - wojewódzkim. W nika 2008 do 30 września 2009 roku.Ma które chcą zaangażować się w działania na ramach tzw. komponentu centralnego fun- pomagać w zdynamizowaniu rozwoju spo- rzecz rozwoju społeczno - gospodarczego dusze przeznaczone są na wsparcie efek- łeczno - gospodarczego miasta i powiatu. w ziemi słupskiej. tywności struktur i systemów instytucjo- Jego działalność skierowana będzie m.in. Czym jest Program Operacyjny Ka- nalnych, tj. na realizację: priorytetu I - zana ożywienie lokalnego środowiska na pitał Ludzki? Jest jednym z programów trudnienie i integracja społeczna, prioryte- rzecz współpracy i budowania partnerstw służących realizacji Narodowej Strategii tu II - rozwój zasobów ludzkich i potencjału w ubieganiu się o środki z Europejskiego Spójności w Polsce na lata 2007-2013. Kon- adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz po- Funduszu Społecznego, na poszerzenie centruje się na obszarach: zatrudnienie, prawę stanu zdrowia osób pracujących, tzw. kapitału ludzkiego, wiedzy o regionie, edukacja, integracja społeczna, rozwój priorytetu III - wysoką jakość systemu jego problemach i sukcesach. Głównie jed- potencjału adaptacyjnego pracowników oświaty, priorytetu IV - szkolnictwo wyższe nak chodzi o przeciwdziałanie wyklucze- przedsiębiorstw. Obejmuje zagadnienia i naukę, priorytetu V - dobre rządzenie. niu i wzmocnienie sektora ekonomii spo- związane z budową sprawnej i skutecz- Na poziomie regionalnym wspierane łecznej, aktywizację zawodową i społeczną nej administracji publicznej wszystkich są osoby i grupy społeczne w ramach prio- osób zagrożonych wykluczeniem społecz- szczebli oraz wdrażaniem zasady dobre- rytetu VI - rynek pracy otwarty dla wszyst- Zatańczą w Tallinie Od listopada 2005 roku licealiści Liceum Ogólnokształcą- prężnie działają w programie GVRR ce im. Mikołaja Koper- (The Great Volga River Route) – Szlak Wielkiej Rzeki Wołgi, angażują się w nika w Ustce jest szkołą realizację zadań razem z młodzieżą z krajów leżących w basenach morza zrzeszoną w UNESCO Bałtyckiego, Czarnego i Kaspijskiego. Celem programu jest „edukacja w i posiada certyfikat dziedzinie światowego dziedzictwa dla zrównoważonego rozwoju”. nadany w 1992 roku. Decyzję Komitetu UNESCO z Naszą działalność roz- 2006 roku - wyróżniającą nas szansą wyjazdu na I Międzynarodowy Festi- poczęliśmy współpracą wal Pieśni i Tańców pn. „Kultura i tra- dycje państw nadbałtyckich” do Es- z polskimi szkołami, tonii – przyjęliśmy z entuzjazmem. Znaleźliśmy się w ścisłej czołówce później nawiązaliśmy szkół z całego kraju. Drugie prestiżo- kontakty z zagranicą, we wyróżnienie – w uznaniu jakości naszej pracy – miało miejsce w mar- m.in. z Danią. Wspólnie cu 2007 roku. Pojechaliśmy na II Mię- dzynarodowy Festiwal pn. „Kultura i z partnerami zrealizo- tradycja miast Hanzy”. We wrześniu 2007 roku – w ramach kontynuacji waliśmy wiele interesu- programu - Liceum Ogólnokształcą- ce w Ustce zorganizowało wymianę jących projektów, po- polsko-estońskiej młodzieży dzia- znawaliśmy swoje łającej w programie UNESCO pn. „Chronimy dziedzictwo kulturowe i ambasadorzy powiatu małe ojczyzny. naturalne”. Obecnie młodzież przy-

12 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 Powstało Europejskie Biuro Partnerstw

kich, priorytetu VII - promocja integracji Funduszu Społecznego, którego głów- trudnienia osób bezrobotnych i biernych społecznej, priorytetu VIII - regionalne ka- nym zadaniem jest przygotowanie pro- zawodowo; zmniejszenie powierzchni ob- dry gospodarki, priorytetu IX - rozwój wy- cedur wdrażania poszczególnych priory- szarów wykluczenia społecznego; popra- kształcenia i kompetencji w regionach. tetów, szczegółowych wytycznych doty- wa zdolności adaptacyjnej pracowników Priorytet X - pomoc techniczna zarzą- czących kryteriów wyboru projektów w przedsiębiorstw do zmian zachodzących dzany jest centralnie i jest wsparciem dla ramach priorytetów, szczegółowych pro- w gospodarce; upowszechnianie edukacji realizacji pozostałych priorytetów. cedur wdrażania skierowanych do po- społeczeństwa na każdym etapie kształce- Program Operacyjny Kapitał Ludzki szczególnych grup beneficjentów, a także nia przy równoczesnym zwiększeniu jako- finansowany jest w 85 proc. ze środków procedur przepływów finansowych oraz ści usług edukacyjnych i ich silniejszym po- Europejskiego Funduszu Społecznego kontroli. wiązaniu z potrzebami gospodarki opartej oraz w 15 proc. ze środków budżetu pań- Instytucją zaangażowaną we wdra- na wiedzy. stwa. Za jego wdrażanie i zarządzanie od- żanie Programu jest również Wojewódzki Osiągniecie tych celów jest możli- powiedzialne jest Ministerstwo Rozwoju Urząd Pracy w Gdańsku, odpowiedzialny we po utworzeniu grup partnerskich, któ- Regionalnego jako Instytucja Zarządza- za realizację priorytetu VI. re wspólnie działać będą na rzecz rozwoju jąca. Instytucjami pośredniczącymi są sa- Celem ogólnym jest wzrost poziomu swojego regionu. morządy wojewódzkie. W województwie zatrudnienia i spójności społecznej. Cele Joanna Orłowska pomorskim w Urzędzie Marszałkowskim szczegółowe to: wzrost poziomu aktyw- Konsultant merytoryczny rolę tę pełni Departament Europejskiego ności zawodowej oraz zdolności do za- ds. Partnerstw w EBP

gotowuje się do udziału w III Festiwalu, połączonym z Jubileuszem XXV–lecia za- przyjaźnionej szkoły Tallinn Mahtra Gim- nazjum, który odbędzie się we wrześniu bieżącego roku. Partnerska W programie uczestniczy młodzież uzdolniona artystycznie, pięknie realizują- ca się w różnych dziedzinach szkolnego ży- cia, przeważnie klas I i II. Na każdym z festi- wali przedstawiamy pieśni i tańce narodowe oraz bierzemy udział i sami prowadzimy współpraca warsztaty dotyczące zmian w środowisku naturalnym. Efektem tej pracy jest pozna- W ramach trwającej od kilku lat współpracy Nie- nie kultur narodów, biorących udział w programie i Festiwalu, nauka nowych pieśni i publicznego Specjalistycznego Psychiatrycznego Za- tańców, szacunek i odpowiedzialność za kładu Opieki Zdrowotnej SON z placówkami opieki narodowe dziedzictwo tak kulturowe, jak i naturalne. Wszystkie wyjazdy mają na celu psychiatrycznej powiatu Herzogtum - Lauenburg nie tylko naukę, doskonalenie umiejętno- ści, ale również integrację młodzieży różnej w dniach 8-12 września br. odbył się kolejny wy- narodowości. jazd edukacyjno - terapeutyczny pracowników Jesteśmy jedyną szkołą na Pomorzu i pierwszą szkołą z pięciu w całym kra- i pacjentów opieki psychiatrycznej do Niemiec. ju, które weszły do programu GVRR. Za- wsze godnie reprezentujemy nasz kraj, W wyprawie uczestniczyli podopieczni i muzykowanie oraz turniej piłki stołowej. region, miasto i szkołę poza granicami i personel Gminnego Ośrodka Pomocy Spo- Słupska grupa została także przyjęta przez Polski. I zawsze pamiętamy też, że nasze łecznej w Kobylnicy, Środowiskowego Domu przewodniczącego Rady Powiatu w zabyt- wyjazdy możliwe są dzięki pomocy Sta- Samopomocy w Rumsku i NSPZOZ w Słup- kowej sali posiedzeń w Starym Ratuszu w rosty Słupskiego, Rady Powiatu Słupskie- sku. Przygotowany przez partnerów niemiec- Ratzeburgu. Podjęto zobowiązanie zorga- go, Rady Miasta Ustka i Burmistrza Ustki, kich bogaty program obejmował zwiedzanie nizowania w przyszłym roku polsko - nie- Polskiego Komitetu ds. UNESCO, rodzi- Hamburga oraz miast powiatu Herzogtum mieckiego turnusu rehabilitacyjnego. ców i sponsorów. Dziękujemy wszystkim Lauenburg. Uczestnicy wyjazdu zapoznali Wyjazd był możliwy dzięki pomocy fi- z całego serca. się też z placówkami opieki i miejscami pracy nansowej Starostwa Powiatowego w Słup- Barbara Kołakowska, Bożena Łowiecka chronionej dla osób niepełnosprawnych. sku, gmin Główczyce i Kobylnica, Słup- Zespół Szkół Ogólnokształcących Był również czas na dyskusję i wy- skiego Klubu Rotary oraz firmy Drutex S.A.

Fot. J. Maziejuk w Ustce mianę doświadczeń, wspólne grilowanie (K.G.)

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 13 młodzież stworzyła barwne, porywające widowisko „Konferencja zwierząt” w słupskim teatrze Mieszkańcy Słupska i regionu mieli okazję obejrzeć na scenie słupskiego teatru musical pt. „Konferencja zwierząt”. Na przedstawienie, z bardzo dużą ilością muzyki, śpiewu i dowcipu za- prosiła polsko - niemiecka grupa młodzieży.

Przygotowania trwały długo, bo pra- dentysty. Na konferencję docierają wszyst- Należy podkreślić dużą ambicję ze- wie rok czasu. W projekcie miały wziąć kimi możliwymi środkami transportu, za- społu przygotowującego musical, bo prze- udział również dzieci z Holandii i Łotwy, ale bierają ze sobą piątkę dzieci: przedstawi- cież wszystko, na podstawie literackiego kraje te ostatecznie wycofały się z projektu. cieli różnych stron świata. Niebezpiecz- opowiadania, należało napisać: dialogi, Na placu międzynarodowej, młodzieżowej nym momentem jest chwila, gdy Paul wraz muzykę, zaprojektować kostiumy i sceno- współpracy pozostały zatem tylko dzie- ze swoimi przyjaciółmi płynie na krze, a ta grafię, dobrać odpowiednią choreografię. ci polskie i niemieckie z obu zaprzyjaźnio- staje się coraz mniejsza... Jednak i tej gru- Ale powidło się. Uzdolniona muzycznie nych z sobą powiatów – słupskiego i He- pie udaje się dotrzeć do celu. Po długich młodzież niemiecka doskonale radziła so- rzogtum Lauenburg. negocjacjach z ludźmi umowa zostaje pod- bie w poszczególnych kwestiach, stworzyła Słoń Oskar i jego przyjaciele: żyra- pisana, zwierzęta osiągnęły swój cel, ludzie naprawdę barwne, momentami wręcz po- fa Leopoldina, lew Alois, niedźwiedź po- zobowiązali się, aby na świecie zapanował rywające widowisko, ciekawe muzycznie i larny Paul, zwołują konferencję. W imie- pokój. teatralnie. Dobrze spisali się statyści w swo- niu wszystkich zwierząt chcą skłonić lu- Tak krótko można streścić premiero- ich rolach ze Specjalnego Ośrodka Szkolno dzi do innego spojrzenia na świat. Próbują we przedstawienie musicalu które na pod- - Wychowawczego w Damnicy. Świetnie uświadomić im fakt, że przy wszelkich woj- stawie dziecięcej książki Ericha Kästnera zagrali młodzi muzycy ze Szczecina. Barw- nach, konfliktach zbrojnych najbardziej po- zaprezentowała na słupskiej scenie gru- ne i pomysłowe były kostiumy. krzywdzeni są najmłodsi. Zwierzęta uważa- pa młodych wykonawców z Niemiec i Pol- Reżyser (także autor dialogów, scena- ją, że ludzie zaniedbują swój najważniejszy ski. Przedstawienie zostało przygotowane riusza) Sven j. Olsson pracuje artystycznie obowiązek, jakim jest wychowanie dzieci. w ramach Polsko - Niemieckiego Letniego od 1982 roku, uaktywniając się od czasu do Dlatego wszystkie gatunki gromadzą się z Zgrupowania Młodzieży. Licznej publiczno- czasu na rzecz teatru. Jako autor jednoak- czterech stron świata, aby zawrzeć z ludź- ści nie przeszkadzało, że wystawione było tówek („Ręce”) i sztuk („Ostatni Żyd”) zna mi pakt pokoju. w języku niemieckim. Świetna muzyka, gra dobrze scenę teatralną. Muzyk Frank Valet Wszystkie zwierzęta przygotowują młodych aktorów i układy choreograficzne jest absolwentem Hamburskiego Konser- się do udziału w konferencji, Alois odwie- sprawiły, że było zrozumiałe. Główna idea watorium. Swoje piosenki opracowuje w dza zakład kosmetyczny, Oskar udaje się do dotarła chyba do wszystkich. Jamaha Music Studio. W kręgu jego zainte-

14 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 „Konferencja zwierząt” w słupskim teatrze resowań jest też scena i teatr, pracuje w różnych grupach teatralnych Eu- ropy. Komponuje muzy- kę do filmu i do teatru. Wreszcie choreograf Lena Inter udziela się w „Hamburg School of En- tertainment”. Tak dobrany zespół nie mógł nie zagwaran- tować dobrego przed- stawienia. Nad prawi- dłowym doborem i wy- konawstwem strojów czuwał Teatr Lalki „Tę- cza” ze Słupska. Partie muzyczne zagrała per- fekcyjnie młodzieżowa orkiestra Zespołu Szkół Muzycznych w Szczeci- nie. Po premierze w Słupsku młodzi wykonawcy udali się na dal- szą część zgrupowania do Niemiec i tam Fot. J. Maziejuk dali dwa występy. Wła- dysława Hanuszewicz, dyrektorka Ośrod- bardziej udane niż w Słupsku, bo zagra- ca. Idea partnerstwa i pokoju w wykonaniu ka Szkolno - Wychowawczego w Damnicy: ne w języku niemieckim – przed niemiec- polsko - niemieckim zwyciężyła. – Oba były równie, a może nawet jeszcze ką publicznością! Oklaskom nie było koń- M. Matuszewska, Z. Babiarz - Zych Schyłek rybołówstwa? W ramach programu tegorocznego, dwunastego już „Święta Ryby” w Urzędzie Miejskim w Ustce odbyło się Forum dyskusyjne o gospodarce morskiej. Pod względem organizacyjnym - przy- tralnego, których nieobecność nie pozwoli- Po raz kolejny okazało się, że Polak gotowane bardzo starannie. Każdy z uczest- ła na wyjaśnienie wielu istotnych spraw dla mądry jest po szkodzie. Bo czyż nie było ników otrzymał pakiet materiałów obrazują- pracujących w branży rybnej. wiadome, że rybacy pozbywający się ku- cych stan i perspektywy polskiej gospodarki Ze smutnej debaty wynikało, że rybo- trów stracą tym samym narzędzia do pra- rybnej w latach 2004 - 2013. Materiały przy- łówstwo od momentu wejścia Polski do Unii cy? W rezultacie kraj od wieków związany gotowali naukowcy z Uniwersytetu Szcze- Europejskiej bardzo szybko stało się schył- z morzem traci w tym zakresie swoje mor- cińskiego i Akademii Rolniczej w Szczecinie, kową gałęzią polskiej gospodarki. Stało się skie znaczenie. Postępujący upadek prze- specjaliści w tej dziedzinie. One też stały się tak, m.in. dlatego, że wielu rybaków zezło- mysłu stoczniowego i rybołówstwa sygna- podstawą dyskusji, która nie spełniła oczeki- mowało kutry biorąc za to pieniądze, które lizuje, że niebawem ze swojej obecności wań organizatorów. Stało się tak, ponieważ już dawno się rozeszły i dzisiaj nie mają czym nad morzem możemy mieć już tylko rekre- na sali zgromadziło się zaledwie kilkanaście łowić. Do tego doszły znaczne ogranicze- acyjne i turystyczne korzyści. osób z branży, reprezentantów kilku związ- nia w odławianiu ryb bałtyckich narzucone Obchodom „Święta Ryby” w Słupsku ków rybaków. Wykorzystując obecność przepisami unijnymi. Marną sytuację branży towarzyszyły degustacje potraw rybnych, radnych i przedstawicieli lokalnych władz pogarszają nadto nieustanne waśnie i spo- gry i zabawy dla dzieci z szantami w tle. Na przerodzili oni spotkanie w pogadankę peł- ry pomiędzy wieloma związkami rybaków, zakończenie biesiady odbywającej się w ną żalów i pretensji dotyczących kiepskiej którzy nie potrafią skupić swoich interesów Parku Kultury i Wypoczynku wręczono pu- kondycji rybołówstwa. Całkowicie zawiedli w jednej silnej organizacji dającej szansę na chary za najatrakcyjniejsze stoiska.

Fot. J. Maziejuk urzędnicy szczebla wojewódzkiego i cen- strategiczne załatwianie ich spraw. Jerzy Jakym, Słupsk ryby” „święta dyskusyjne forum

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 15 Powiat w Telewizji Gdańsk Jeśli ktoś nie wybrał się w sobotę, 2 sierpnia 2008 roku, do Doliny Charlotty, to zapewne tylko dlatego że chciał obejrzeć bezpośred- nią transmisję z tego miejsca na antenie regionalnej „trójki”. Telewi- dzowie mogli zobaczyć nie tylko relację z imprezy, ale także inte- resujące miejsca i niezwykłych mieszkańców powiatu słupskiego, gminy Słupsk oraz bogatą ofertę gospodarzy imprezy i programu. Na sobotnie popołudnie w Dolinie ścigali się na rowerach wodnych oraz w pi- można dobrze zjeść i miło spędzić czas, Charlotty przygotowano wiele atrakcji, ciu soku z butelki przez słomkę. bardzo nam się podoba - powiedziała jed- każdy mógł znaleźć dla siebie coś interesu- Ogromnym powodzeniem cieszyły na z uczestniczek, która przyjechała w tym jącego. Było biesiadnie, muzycznie i spor- się smakołyki przygotowane przez panie z dniu do Zemłowa z całą rodziną. towo. Festyn „Lato w Dolinie” odbywał się kół gospodyń wiejskich. Można było kupić Telewidzowie natomiast mogli obej- w amfiteatrze i wokół niego. Na scenie wy- pierogi, sery, miód i jego przetwory, napit- rzeć w ramach „Lata z Telewizją Gdańsk” stąpiły słupskie Arabeski, zespoły muzycz- ki i chleb ze smalcem. Dla wszystkich ser- dwugodzinny program o regionie słup- ne i taneczne z całego powiatu słupskiego. wowano darmową grochówkę. W czasie skim. Była to bezpośrednia relacja z festy- Dla dzieci przygotowano przedstawienie imprezy była również okazja do obejrzenia nu, pokaz największych atrakcji z powiatu i „Słupski chłopczyk”. Można było obejrzeć poplenerowej wystawy malarskiej „Świat gminy Słupsk oraz rozmowy z interesujący- pokazy walk rycerskich w wykonaniu ry- miniony, świat zachowany” oraz kupić ob- mi ludźmi, którzy opowiadali o tych miej- cerzy z drużyny Bogusława V ze Słupska, razy artystów z powiatu. Sprzedawano też scach. Pokazano ruchome wydmy w Sło- a także pokazy walk judo. Tłum widzów wyroby rękodzielnicze. wińskim Parku Narodowym, Muzeum Wsi przyciągnął turniej sołectw, w którym ry- Na tę ludową imprezę przybyło wie- Słowińskiej w Klukach, Swołowo i „Krainę walizowano w wielu sportowych konku- lu turystów, mieszkańców Słupska, Ustki i w Kratę”, gospodarstwo „Wędrowna Barć” rencjach. Publiczność i uczestnicy świetnie całego regionu. Sławomir Ziemianowicz, Grażyny i Leszka Onisiewiczów z Krzemini- bawili się przy karaoke. Dzieci najchętniej starosta słupski, oraz Mariusz Chmiel, wójt cy, pałac Otto von Bismarcka i odrestauro- wybierały darmową przejażdżkę na kucy- gminy Słupsk, otwierając imprezę, obieca- waną wozownię w Warcinie, w której znaj- kach oraz zabawę na dmuchanych zam- li publiczności, że festyn na stałe zagości w duje się Centrum Edukacji Regionalnej, a kach. Samorządowcy z powiatu słupskie- Dolinie Charlotty. - Jest to urocze miejsce i także Ustkę i inne miejsca, które są alterna-

w dolinie charlotty w dolinie go rywalizowali w zawodach wędkarskich, taka forma zabawy, na ludową nutę, gdzie tywą dla turystów wypoczywających nad

16 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 gigantyczny gar zupy rybnej

morzem. Do takich należy niewątpliwie Dolina Charlotty z bogatą ofertą dla sma- koszy, wędkarzy, miłośników jazdy konnej, rodzin z dziećmi, a także miłośników rocka. W amfiteatrze w Dolinie Charlotty 15 sierpnia rozpoczął się trzydniowy maraton Piknik z ikrą z gwiazdami muzyki lat 60., 70. i 80. W ramach Festiwalu Legend Rocka wystąpili Pod takim hasłem odbyła się 9 sierpnia Animals and Friends, T.Rex, Ray Wilson - ex wokalista Genesis, Bonnie Tyler, Electric Li- w sobotę na boisku sportowym w Kobyl- ght Band - ex Electric Light Orchestra i Ten Jears After. Dla prawdziwych fanów tego nicy impreza, której głównymi atrakcja- najszlachetniejszego ze wszystkich rodza- jów muzyki była to niebywała uczta, dla mi były: ryba przyrządzana na dziesięć wielu okazja do wędrówki do czasów mło- dości, a dla wszystkich okazja do szalonej sposobów, pokaz letniej kolekcji morskiej zabawy. Maria Matuszewska oraz koncert zespołu Leszcze. Wydział Rozwoju Powiatu i Inwestycji Kobylnica stała się na jeden dzień upływu godzin, kolejka nie malała, cały Tłumy zgromadził turniej sołecki. prawdziwą stolicą rybną Polski. Przygoto- czas przybywali nowi amatorzy rybnych Mieszkańcy gminy Słupsk kibicowali swo- wano bowiem bezpłatną degustację prze- przekąsek. Czynne były stoiska z piwem, im sołtysom, którzy walcząc o jak najlep- kąsek z ryb oraz wieczorny koncert zespołu przekąskami z grilla i lodami oraz cukrową sze miejsce nie zawahali się nawet zaśpie- Leszcze. Nic też dziwnego, że już od pierw- watą. Można było wziąć udział w licznych wać. W ogólnej klasyfikacji po siedmiu kon- szych godzin imprezy trudno było znaleźć konkursach o tematyce rybnej. kurencjach zwyciężyło Włynkowo, drugie miejsce zajęła Krępa, a trzecie Warblewo. Fot. M. Matuszewska W szranki stanęli również przedstawiciele gmin powiatu słupskiego. W trzech konku- rencjach zmierzyły się gminy: Słupsk, Ust- ka, Potęgowo, Dębnica Kaszubska, Kępice oraz Starostwo Powiatowe. Pierwsze miejsce zdobyła gmina Kępice. Drugie przypa- dło gminie Potęgowo, a trzecie gminie Ust- ka. Gmina Kępice była bezkonkurencyjna w piciu na czas oranżady przez słomkę. Dobre wyniki miała również w konkursie wędkar- skim. Z kolei gmina Słupsk wygrała w wyści- gu rowerów wodnych. Wójt Mariusz Chmiel oraz Mirosław Klemiato - przewodniczący Rady Gminy Słupsk uzyskali najlepsze cza- sy. Komisja konkursowa w składzie: Wio- letta Kozłowska (Kanał 6), Danuta Janule- wicz (ODR Strzelino), Gosik Krystyna (ODR Strzelino), Janina Bałyk (GOK Głobino) wy- bierała również najładniejsze stoisko oraz najlepszą potrawę lub produkt. Do konkursu na najładniejsze stoisko zgłosiło się dzie- więć stoisk. Zwyciężyło stoisko przygotowane przez koło Gospodyń Wiejskich z Bierko- wa. Wyróżnienia otrzymały natomiast sto-

iska KGW z Bukówki i KGW z Biesowic. Fot. J. Maziejuk Do konkursu na najlepszą potrawę zgłosiło się dwunastu wystawców. Zwy- miejsca parkingowe. Kulinarnym hitem Dużym zainteresowaniem cieszył się ciężyła „Farszynka”, wykonana przez Koło programu było ponad tysiąc litrów zupy pokaz mody, prezentowany przez niezwy- Gospodyń Wiejskich z Biesowic. Wyróżnie- rybnej, ugotowanej w gigantycznym ga- kle zgrabne modelki z Krakowskiej Agencji nia przyznano także „Kurce po korzybsku” rze oraz degustacja przygotowanych ryb Reklamowej AC Fashion & Promotion, oraz – Klub Od Nowa Korzybie i „Słupskim or- po grecku, giżycku, w pomidorach, śmie- wybory „złotej rybki”, którą została Ali- kiszowym ciasteczkom antystresowym” – tanie, w galarecie, z rusztu. cja Jopek. Od organizatorów otrzymała w Orvita Bierkowo. Wspaniałości te przygotowała firma nagrodę wieżę stereo. Tuż przed godziną Atrakcji nie zabrakło również dla naj- „Jakubek” z Kobylnicy. Cała impreza sfi- 21.00, przed okazałą sceną zaczęli groma- młodszych. Dzieci miały do dyspozycji nansowana została z unijnych funduszy w dzić się fani zespołu Leszcze i ich wokalisty dmuchane zjeżdżalnie. Chętni mogli po- ramach sektorowego programu wspiera- Macieja Miecznikowskiego. Zespół dał po- strzelać z łuku, zobaczyć jak wyglądała nia rybołówstwa. nad dwutysięcznej publiczności wspania- wioska rycerska, a najodważniejsi dali się Degustację przeprowadzono w prze- ły koncert swoich najnowszych i dawnych nawet zakuć w dyby. stronnym plenerowym namiocie, do któ- przebojów. Elżbieta Lange, Słupsk rego ustawiła się długa kolejka. Mimo Tomasz Włodkowski, Kobylnica

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 17 Tegoroczne Powiatowe Święto Plonów miało charakter wyjątkowy, Powiatowe dożynki w Dolinie Charlotty gdyż głównym jego- Niedzielne uroczystości rozpoczę- scy z Gorzyna (gm. Główczyce), Barbara i organizatorem po raz ła msza święta dziękczynna, która została Tadeusz Zielińscy z Głuszynka (gm. Potę- odprawiona za stajnią „Pod Żelazną Pod- gowo), Bożena i Piotr Krysiakowie z Bięci- pierwszy było Starostwo kową”. W homilii podkreślono ogromne na (gm. Damnica), Teresa i Józef Bejnaro- zaangażowanie rolnika polskiego w pra- wiczowie z Mielna (gm. Dębnica Kaszub- Powiatowe w Słupsku. cę, miłość do matki Ziemi, do Maryi Matki ska), Anna i Tadeusz Butkiewiczowie z Kościoła, miłość do ojczyzny, tej małej i tej Płocka (gm. Kępice), Marek Koperkiewicz W Dolinie Charlotty dużej. Po mszy barwny korowód przeszedł z Modła (gm. Ustka), Ewa i Janusz Jóźwia- do amfiteatru, gdzie odbywały się główne kowie z Zębowa (gm. Kobylnica), Ewa i Fe- 14 września dla gości uroczystości. Starostowie dożynek Boże- liks Karniccy z Głobina (gm. Słupsk), Kazi- na Krysiak i Janusz Jóźwiak wręczyli okaza- mierz i Franciszka Turowie z Bukowej (gm. przygotowano smako- ły bochen chleba z tegorocznych plonów Smołdzino). Sławomirowi Ziemianowiczowi, staroście W Powiatowym Konkursie na Chleb łyki kuchni regionalnej, słupskiemu, prosząc o sprawiedliwy po- i Wieniec Dożynkowy podczas dożynek dział wśród wszystkich mieszkańców po- zgłoszono dwanaście chlebów, jedenaście konkursy i niespodzian- wiatu słupskiego. wieńców dożynkowych w kategorii nie- Gospodarz dożynek obiecał dzielić konwencjonalny i trzynaście klasycznych. ki. Wśród niezliczonych tak, aby nikomu go w regionie nie zabrakło Oglądając te dzieła sztuki ludowej wyzwa- i tradycyjnie, wraz ze starostami i Ryszar- niem dla jurorów był wybór najładniejsze- dodatkowych atrakcji, dem Stusem, przewodniczącym Rady Po- go wieńca. wiatu Słupskiego, częstowali chlebem go- Zgłoszone do konkursu chleby i wień- jak: kiermasze, lote- ści w amfiteatrze. ce oceniła komisja, której przewodniczyła Podczas uroczystości dożynkowych Marzanna Mazur, etnograf z Muzeum Po- rie, stoiska promocyjne zostały wręczone statuetki „Bursztynowe- morza Środkowego w Słupsku. Pierwsze gmin, ogród zabaw go Kłosa 2008” najlepszym rolnikom po- miejsce w kategorii chleb przypadło Kołu wiatu słupskiego. Starosta, wręczając na- Gospodyń Wiejskich ze Starkowa, w gminie dla dzieci, nie zabrakło grody, podkreślił trud pracy rolnika, znacze- Ustka, drugie miejsce zajęło sołectwo ze nie zbiorów oraz życzył dalszych sukcesów i Strzelinka (gmina Słupsk), a trzecie Stanisła- śpiewu, tańca, uśmie- wytrwałości w tej trudnej pracy na roli. wa Karyga z gminy Dębnica Kaszubska. W W tym roku to szczególne wyróżnie- kategorii wieniec klasyczny komisja przy-

chu i dobrej zabawy. nie otrzymali: Wiesława i Janusz Pełkow- znała pierwsze miejsce gminie Kępice, dru- Fot. J. Maziejuk

18 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 najlepszy chleb upiekło koło gospodyń wiejskich ze starkowa

gie Kołu Gospodyń Wiejskich ze Starkowa, niezwykle zaciętej rywalizacji zwyciężyła norzędne trzecie miejsca - Maria i Stanisław dwa trzecie miejsca przypadły sołectwu drużyna z gminy Ustka, na drugim miejscu Czapilńscy z Siemianic oraz Barbara i Józef Podgóry w gminie Kępice i gminie Słupsk, uplasowała się gmina Słupsk, a na trzecim Gładyszowie z Darnowa. którą reprezentowało sołectwo Bierkowo. Główczyce. Zwycięzcy otrzymali, oprócz Do późnych godzin prowadzono dar- W kategorii wieniec niekonwencjonalny pięknego pucharu, również maszynę rol- mową loterię fantową dla dzieci, wśród na- zwyciężyła gmina Słupsk reprezentowa- niczą - głębosz, którą ufundował „Famarol” gród były m.in. modele samochodów cię- na przez Koło Gospodyń Wiejskich z Jezie- ze Słupska. żarowych i autobusów ufundowane przez rzyc, drugie miejsce przypadło członkom W tym dniu wybrano także Babę i „Scanię”, lalki i puzzle ufundowane przez świetlicy wiejskiej z Wierzchocina w gminie Chłopa Roku 2008. Tytuł najlepszej Baby Bank Gospodarki Żywnościowej w Słup- Smołdzino, dwa trzecie zajęły: gmina Kę- powiatu słupskiego otrzymała Edyta sku, gadżety reklamowe Centrum Poczty pice i gmina Słupsk reprezentowana przez Grześkowiak z Główczyc, a Chłopa - jej mąż ze Słupska, smakołyki sponsorowane przez sołectwo Włynkowo. Krzysztof. „Piekarnię Brzóska” z Ustki i Piekarnię Wan- Na scenie uczestnicy niedzielnego Ponadto podczas uroczystości zostały dy i Tadeusza Jakubowskich ze Sławna oraz pikniku podziwiali występy ludowych ze- wręczone nagrody dla laureatów tegorocz- cukiernię „Muszelka” Państwa Dobiegałów społów wokalno-tanecznych, m.in. Zespo- nej edycji powiatowej konkursu „Piękna ze Słupska. Dorośli zaś otrzymywali rybne łu Tańca Narodowego z Liceum Ogólno- wieś”. Zwycięzcami w kategorii wieś zosta- przysmaki „Łososia” z Włynkówka. kształcącego w Ustce oraz „Sabat” z Kępic, ły Biesowice - I miejsce (gm. Kępice), Podo- Na stoisku promocyjnym powiatu Dziecięcego Zespołu Sygnalistów z Warci- le Małe - II miejsce (gm. Dębnica Kaszub- słupskiego rozdawano ekologiczne torby na, Słupską Kapelę „Zgoda”, „Kwiat Papro- ska), Włynkowo - III miejsce (gm. Słupsk). na zakupy i materiały o regionie. Koncert ci” z Machowina oraz „Bierkowanki” z Bier- Najpiękniejszą zagrodą rolniczą uznano zespołu „Alibi” uatrakcyjnił występ so- kowa i „Pietruchy” z Biesowic”. gospodarstwo Krystyny Rapty z Przytocka bowtóra Maryli Rodowicz, który zachęcił Aplauz publiczności otrzymały słup- w gminie Kępice, w dalszej kolejności Kazi- wiele osób do wspólnej zabawy tanecz- skie „Arabeski” oraz najstarsi wykonawcy miery i Stanisława Dalekich z Podola Małe- nej. Tegoroczne dożynki mogły odbyć się na tegorocznych dożynkach - grupa senio- go (gm. Dębnica Kaszubska) oraz Grażyny w tak uroczym i interesującym miejscu rów „Damniczanki”. W tym samym czasie i Mieczysława Hańczów z Włynkowa (gm. dzięki życzliwości Mirosława Wawrow- poza sceną odbywał się turniej gmin, do Słupsk). Nagrody w kategorii zagroda nie- skiego, dyrektora Pensjonatu w „Dolinie którego przystąpiło osiem drużyn. Jego rolnicza otrzymali: Bożena i Ryszard Wala- Charlotty”. uczestnicy musieli wykazać się umiejęt- wicz z Dębnicy Kaszubskiej (I miejsce), Da- Maria Matuszewska nościami artystycznymi i sportowymi. Po nuta i Henryk Sidorko (II) oraz za dwa rów- Wydział Rozwoju Powiatu i Inwestycji Fot. J. Maziejuk Powiatowe dożynki w Dolinie Charlotty

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 19 wszyskim smakowały serwowane dania Jesienne świętowanie z ziemniakiem

V Powiatowe Święto Ziemniaka, które odbyło się 12 paździer- nika w Karżniczce, zgromadziło wielu mieszkańców regionu, kół gospodyń wiejskich, wystawców i producentów ziem- niaków. Każdy, kto przybył na imprezę, mógł posmakować między innymi frytek, placków czy kotletów ziemniaczanych, czyli wszystkiego co związane i przyrządzane jest z ziemnia- ków. Mimo deszczowej aury nie zabrakło śpiewu, dobrego humoru i wyśmienitej zabawy.

Tradycyjnie „Słupskie Pokopki” odby- truch, Marek Biernacki, Tadeusz Haase, a ski Sławomir Ziemianowcz i Maria Janusz, ły się na terenie Stacji Doświadczalnej Oce- także przedstawiciele rady powiatu, gmin wójt gminy Damnica radzą sobie z goto- ny Odmian w Karżniczce. W tegorocznym oraz mieszkańcy regionu. waniem. Przyrządzone przez nich na sce- święcie uczestniczyli m.in. Kazimierz Ploc- W tym dniu jednak bohaterem był nie potrawy oceniało specjalne jury wy- ke, wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi, ziemniak. Można było zobaczyć kilka- brane z publiczności. Wszystkim bardzo poseł Zbigniew Konwiński, Kazimierz Su- dziesiąt jego odmian, posmakować róż- smakowały serwowane dania, jednak to misławski, dyrektor Departamentu Środo- nych potraw przygotowanych przez koła pani wójt okazała się bardziej doświad- wiska, Rolnictwa i Zasobów Naturalnych gospodyń wiejskich, a także podziwiać czoną kucharką. Urzędu Marszałkowskiego, radni Sejmiku niesamowite kształty bulw. Była również W czasie Pokopek nagrodzeni zostali Województwa Pomorskiego - Mirosław Ba- okazja, aby zobaczyć, jak starosta słup- najlepsi producenci ziemniaków powiatu

20 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 KALENDARIUM sierpnia w Starostwie Po- 28wiatowym w Lęborku roz- mawiano o utworzeniu Związku Jesienne świętowanie z ziemniakiem Powiatów - słupskiego i lęborskie- słupskiego. Statuetki „Słupskiej Bursztyno- niejszego ziemniaka, gdyż zgłoszono wiele go, który miałby zając się m.in. wej Bulwy” otrzymali Stefania i Jan Kubele- nietypowych bulw, które udało się zebrać rozwojem zbiorowej, publicznej wiczowie z Głuszynka w gminie Potęgowo, rolnikom w czasie tegorocznych wykopek. Anna i Józef Gawrychowie z Widzina w gmi- Nagrodzono ziemniaka pana Piotra Krysia- komunikacji autobusowej. nie Kobylnica oraz Irena i Andrzej Paszoto- ka z Bięcina. sierpnia na placu apelo- wie z Podola Wielkiego w gminie Główczy- Sporo dobrej zabawy było podczas ce. Dodatkowo starosta słupski wyróżnił wyborów Sołtysa i Sołtyski Roku 2008, do 29 wym 7 Brygady Obrony Zofię i Henryka Makosiów z Wielkiej Wsi w których zgłosiło się dziesięciu sołtysów Wybrzeża w Słupsku odbyła gminie Główczyce. z powiatu słupskiego. Uczestnicy w cza- W tym dniu oceniono także potrawy sie konkursowych zmagań musieli wyka- się przysięga wojskowa. ziemniaczane przygotowane przez koła zać się zdolnościami artystycznymi, inte- sierpnia w powiecie słup- gospodyń wiejskich. Najlepsze okazały się lektem oraz sprytem. Sołtyską Roku 2008 kotlety ziemniaczane pań z Jezierzyc, dru- została Barbara Wijata (sołectwo Starnice 29 skim przebywał prezes gie miejsce zajęły gołąbki koła z Bięcina, a - Troszki), a Sołtysem Roku - Stefan Dawi- Rady Ministrów Donald Tusk, trzecie karczochy z tuńczykiem przygoto- dowski z Gogolewka, oboje z gminy Dęb- wane przez panie z Osowa. nica Kaszubska. który spotkał się m.in. z miesz- Uczestnicy niedzielnego festynu W czasie niedzielnego festynu na sce- kańcami Redzikowa w związku chętnie zajadali się wszystkimi smakoły- nie występowały zespoły muzyczne z po- kami serwowanymi tego dnia przez wy- wiatu, a także „Śląskie Pierony”, proponując z planowaną tam budową ele- stawców. śląską biesiadę z humorem. W Karżniczce, mentów tarczy antyrakietowej. Przeprowadzono także konkurs wśród oprócz dobrej zabawy i smacznego jedze- września we wszystkich 1 szkołach i placówkach oświa- towych uroczyście zainauguro- wano rok szkolny 2008/2009. Odbyły się również uroczysto- ści upamiętniające 69. rocznicę wybuchu II wojny światowej. września w Zagrodzie Mu- zealnej w Swołowie roz-

Fot. J. Maziejuk 6 strzygnięto regionalny konkurs na pomorską nalewkę. września w hali sportowej w 6 Ustce odbył się VIII Słowiń- ski Ogólnopolski Turniej w Piłce Siatkowej. września między Kobylni- 10 cą a Łosinem uroczyście wbito pierwszą łopatę na budowie obwodnicy Słupska. września starosta słup- 10 ski Sławomir Ziemiano- wicz podjął uroczyście Barabarę Madejczyk i jej trenera Henry- ka Michalskiego - po powrocie z Letnich Igrzysk Olimpijskich Fot. J. Maziejuk w Pekinie. publiczności na największą bulwę i naj- nia, można było również zaopatrzyć się w Zajączkowie (gm. Kobyl- dziwniejszy jej kształt. Nagrodzony ziem- ziemniaki i jabłka. niak ważył 2,3 kg i należał do pani Joanny Maria Matuszewska Wnica) oddano do użytku Płaszczyk. Trudniej było wybrać najdziw- Wydział Rozwoju Powiatu i Inwestycji zespół elektrowni składający się

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 21 polecana jest wszystkim osobom Kasza dobra na wszystko Potrawy z udziałem kaszy są znane od dziesiątków lat. Polacy zawsze byli wielkimi amatorami i znawcami kasz. Nasze gospody- nie umiały je przygotować na wiele sposobów. Gotowano z kasz zawiesiste, pożywne zupy, kasze jadano z mlekiem, wypiekano i prażono w piecu, kraszono słoniną, olejem, masłem i serem. Znane jest nawet przysłowie, że „Po- suliny we krwi. Są one lekkostrawne i ważne dodać rozmącone jajko, wymieszać. Kaszę lak nie da sobie w kaszę dmuchać”. Dla- dla zdrowia w naszym menu. połączyć z serem, doprawić solą i pieprzem. Fot. J. Bączyk czego warto jeść kasze? Bo potrawy z ka- O tym jak ważna jest kasza i potrawy Z przygotowanej masy uformować 10 koszy nie tuczą, są bardzo zdrowe. Zawierają z jej udziałem można się było przekonać tletów. Kotlety panierować w bułce i usma- dużo błonnika, który reguluje perystaltykę na Janowskim Festiwalu Kaszy „GRYCZAKI żyć. Wstawić na kilka minut do piekarnika jelit i utrudnia przyswajanie tłuszczu. Pęcz- 2008” w Janowie Lubelskim. Ta sierpniowa (nie przykrywać). Podawać z sosem śmieta- nieje w żołądku i sprawia, że dłużej jeste- impreza przyciągnęła do miasta kilka tysię- nowym lub pomidorowym. śmy syci. Błonnik pomaga przy zaparciach cy mieszkańców i turystów nie tylko z Pol- KASZA GRYCZANA Z PORAMI. To i kłopotach z trawieniem, które często do- ski. Występujący tam artyści i zespoły przy- potrawa, która powinna znaleźć się w kuczają osobom otyłym. W kaszach jest padły chyba każdemu do gustu. Na impre- menu każdego mężczyzny. Składniki: 1 mało tłuszczu, dlatego powinny się z nimi zę przybyli m.in. Maja i Andrzej Sikorowscy szklanka kaszy gryczanej, 20 dag porów (zwłaszcza gruboziarnistymi) zaprzyjaźnić oraz znany wszystkim z serialu „Kiepscy” (części jasne, 1 ½ łyżeczki soli, 1 łyżka ole- osoby stosujące kuracje odchudzające. Wa- Dariusz Gnatowski, który wziął udział w ju sojowego, koperek lub natka pietruszki. lory zdrowotne kasz podkreśla prof. Michał pokazie kulinarnym - „Kasza z Boczkiem”. Wykonanie: Kaszę gryczaną opłukać, pory Tombak znany autor książek o zdrowiu. Pod Szczególnie ważne jednak było to, co ser- oczyścić, dokładnie umyć, pokrajać w talar- względem wartości odżywczej kasze prze- wowano na licznych stoiskach. Znakomite ki. Kaszę wymieszać z porami i solą, zalać wyższają ryż, makaron i ziemniaki. Zawiera- były bułeczki, torciki, ciasta, a nawet pizza dwiema szklankami wrzącej wody. Zago- ją dużo skrobi, która w organizmie rozkłada z kaszy gryczanej. Nie zabrakło też absolut- tować, przykryć przykrywką, postawić na się powoli na glukozę. To paliwo potrzebne nych nowości. Do nich należał preparat VI- płytce na małym ogniu, gotować 15 minut. do pracy mózgu i wszystkich szarych komó- RUMIN powstały na bazie łuski kaszy gry- Do gotowej potrawy dodać olej, posypać rek. W skład kasz wchodzą witaminy z gru- czanej oraz suszu owocowego w postaci koperkiem lub natką pietruszki. py B: (tiamina), B29 (ryboflawina), PP (niacy- saszetek do picia. Obecność w nim aż sze- ORMIAŃSKA ZUPA z kaszy gryczana), B6 (pirydoksyna), kwas foliowy i witami- ściu różnych flawonoidów (antyoksydan- nej. Prosta i bardzo pyszna. Składniki: kasza na E – które nasz organizm łatwo przyswaja. tów) to skuteczna broń z wolnymi rodni- gryczana, ziemniaki, cebula, olej, natka pie- W kaszy sporo jest składników mineralnych. kami, związkami chemicznymi i toksyna- truszki i kopru, sól i pieprz. Wykonanie: Ka- Najważniejszy jest potas obniżający ciśnie- mi w naszym organizmie. Polecany jest on szę gryczaną gotujemy w wodzie, gdy bę- nie. Żelazo zapobiega niedokrwistości. Ma- przede wszystkim osobom z takimi scho- dzie prawie miękka dodajemy surowe po- gnez korzystnie działa na układ nerwowy i rzeniami jak: cukrzyca, otyłość, zła prze- krojone w drobną kostkę ziemniaki uprzed- pracę mięśni (w tym sercowego). Kasze są miana materii i nadciśnienie. nio usmażoną cebulę. Następnie sól, pieprz, dobrym źródłem wapnia, miedzi, cynku, Warto w tym miejscu przypomnieć natkę pietruszki i kopru. Gotujemy do mięk- manganu i krzemu. Potrawy z kaszy powin- pomorskim gospodyniom kilka przepisów kości. Zupę można wzbogacić kawałkami ni jeść nadciśnieniowcy i cierpiący na cho- kulinarnych na potrawy z kasz. wołowiny, którą wcześniej należy usmażyć z roby serca i układu krążenia, bo kasze mają KOTLETY Z KASZY GRYCZANEJ Z SE- cebulą, podlać wodą i zagotować. dużo potasu i bardzo mało sodu. Powinny REM. Składniki: kasza gryczana 200 g, woda Gryka to roślina, na którą warto sta- jeść osoby zagrożone anemią, bo kasza ja- 400 g, smalec 80 g, utarty czosnek 30 g, 2 wiać - mówi Jan Ciupak, prezes największej glana i gryczana zawiera żelazo, kwas folio- jaja, szczypiorek 20 g, masło 20 g, ser bia- w Polsce firmy JANEX z Janowa Lubelskiego wy i witaminę E zapobiegające niedokrwi- ły (niekwaśny) 250 g, bułka tarta 100 g, sól, zajmującej się jej skupem i przetwórstwem. stości. Osoby żyjące w ciągłym napięciu i pieprz, pietruszka natka. Wykonanie: Kaszę - Nakłady na uprawę są bowiem stosunko- mające skłonności do depresji, bo zawarte odsiać, ugotować na półsypko z dodatkiem wo niskie i z powodzeniem udaje się ona na w nich witaminy z grupy B łagodzą objawy czosnku. Ser przepuścić przez maszynkę. glebach lekkich. Tych w województwie po- stresu i polepszają nastrój. Po kasze powin- Masło utrzeć na masę, dodać jaja, ser, roz- morskim nie brakuje. Stąd warto rozszerzyć ni sięgać diabetycy, bo zawierają one dużo drobniony szczypiorek i dobrze wymieszać. areał jej uprawy w przyszłym roku. skrobi, która podnosi poziom glukozy i in- Do ciepłej ugotowanej kaszy (60 stopni C) Kazimierz Jutrzenka, Słupsk

22 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 z dwudziestu czterech wiatra- ków o mocy 2 MW każdy. września na obiektach 19 OSiR w Ustce odbył się IV Międzynarodowy Festiwal w Rzutach Lekkoatletycznych. września na Centralnym 25 Poligonie Sił Powietrz- nych w Ustce przeprowadzono ćwiczenia pn. ANAKONDA. września w Korzybiu od- 27były się II Otwarte Mi- strzostwa w Zbieraniu Grzybów. października w świetlicy Firmowy 4 wiejskiej w Klęcinie uroczy- ście obchodzono 35-lecie dzia- łalności zespołu ludowego „Klę- znak jakości cinianki”. (G. Ś.) Zawsze znaleźć można w tym sklepie - Co cieszy się szczególnym popytem? pyszny schab, karkówkę. Nie brakuje - powtarza za mną p. Grażyna. Odpowiada dobrej białej kiełbasy, szynki „Bączy- chwilę później: - W praktyce wszystko. Tak, kowej” wiejskiej, prawdziwych raryta- tak. Ani krzty emfazy. Więc? Nie trzeba – Dostali sów – „wędzonek”, czyli specyficznych sądzę – podkreślać, że głównym źródłem i receptur podwędzanej sznki, polędwi- motorem powodzeń w handlu jest wycho- cy, baleronu. dzenie naprzeciw całej, bardzo różnorod- „Lublina” Chodzi o znak Firmy Produkcyjno – nej w sumie klienteli. A bywają tu prawie W Podwilczynie (gm. Dębnica Kaszub- Handlowej Mariusz Bączyk (dawniej Zakład dzień w dzień zaopatrzeniowcy ze Specjal- ska) strażacy dostali do pomocy w Masarniczy Zbigniew Damaszk), której w nego Ośrodka Szkolno – Wychowawczego swojej społecznej służbie samochód numerze 1-2 Biuletynu poświęcony był re- i z Przedszkola (obok, ul. Korczaka), sołtys marki „Lublin”. I zaraz to opisali. Do- porterski zapis pt. „Maruderzy szybko od- Damnicy oraz Bud i Dębniczek, Zbigniew dajmy, że autorką urokliwego tekstu padają z gry. 27 – latka z Główczyc skok na Zagórowski, nawet pani wójt. jest Kazimiera Bruska – ochotniczka z głęboką wodę”. Autor wspomniał tam o - Placówka, o której mowa – słyszę od OSP Podwilczyn. (z) coraz bogatszej sieci niezwykle wziętych sekretarza gminy Marii Boryły – to w końcu pawilonów handlowych FPH (kiedyś tyl- jedyny u nas sklep branżowy (gdzie indziej O „Lublinie” w Podwilczynie ko główczycki; ostatnio również damnicki, są tylko „kąciki” mięsno – wędliniarskie w a nawet czarno – dąbrówecki) z mięsem i większych punktach sprzedaży artykułów Święto strażaka dziś w Podwilczynie wędlinami własnej produkcji. spożywczych). Stąd jego „hossa” sięgająca Pogoda ładna, jest jak w rodzinie Dla przypomnienia: średni tygodnio- peryferii gmin Słupsk, Główczyce (!), Potę- Bardzo serdecznie witamy gości wy przerób załogi Bączyka wynosi oko- gowo, i – trudno wprost uwierzyć, ale prze- Strażaków, strażaczki i latorośli ło 2 ton mięsa i 5,5 t. wędlin aż 49 gatun- czyć faktom nie sposób – Dębnica Kaszub- A także wszystkich tutaj zebranych ków („rynek nie cierpi zastoju; klientów razi ska. Zapraszamy na jadło, a później w tany! standard i – odwrotnie - pociąga coraz to Napotkana przed pawilonem G. Dą- U strażaków w Podwilczynie wesoła minka nowe, oryginalne”), które pan Mariusz roz- browskiej mieszkanka dość odległej wsi Po ciężkich bojach, mamy „Lublina”. prowadza do 55 hurtowni i sklepów w bez gminnej powiedziała: - Jestem tu w drodze Dziękujemy wszystkim za skromne fundusze mała stukilometrowym pasie Wybrzeża. do syna i wnuków z Ustki. Wpadam jednak i Które pomogły by „Lublinem” ruszył. W Damnicy, tuż koło centrum wsi, na w okresie świąt, odwiedzin „norweskiej czę- Jarosław Piszko nasz nadleśniczy ul. Witosa, rzuca się w oczy znany skądinąd ści” rodziny etc. Powód? Prościutki: zawsze Mimo, że w straży naszej nie ćwiczy szyld Firmy Bączyka. Prowadzoną przez znajdę w tym sklepie pyszny schab, karków- Dołożył także nam sporo kasy siebie placówkę („doskonale!”, cyt. sze- kę. Z reguły nigdy nie brakuje dobrej białej Byśmy chronili domy i lasy. fa) zaprezentowała bliżej kierowniczka i kiełbasy, szynki, „Bączykowej” wiejskiej. No i U Grzesia Grabowskiego wesoła mina sprzedawczyni (także intendentka, zaopa- prawdziwych rarytasów - „wędzonek”, czyli Cieszy się bardzo, że mamy „Lublina” trzeniowiec, magazynierka, nie wyłącza- specyficznych receptur podwędzanej szyn- Pan Stanisław Jank dołożył funduszy jąc obowiązków... sprzątaczki „w jednym”) ki, polędwicy, baleronu. Trafia się wreszcie By nasz „Lublin” szybko z miejsca ruszył Grażyna Dąbrowska. Lokal duży, eleganc- – tyle, że znacznie rzadziej - doprawdy po No i też w Gminie kasą ruszyli ki, funkcjonalnie urządzony i wyposażony. mistrzowsku wyselekcjonowana i obrobio- Chociaż nie zawsze nam byli mili, Osobne stoisko mięsne (z punktami dro- na wołowina, cielęcina. Bo jak wiadomo – z pieniędzmi krucho biu, tzw. podrobów, kości) i wędliniarskie; Skwitowałby rzecz Anglik: No com- Salomon nic nie zrobi, gdy w kasie sucho z tyłu – przylegające do nich zaplecze ma- ment. W przełożeniu na staropolszczyznę: My też grosiki swoje składali gazynowe. Nic dodać, nic ująć. (el) I tak „Lublina” żeśmy dostali.

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 23 z historii sołtysowania Sołtys na zagrodzie równy wojewodzie? Pierwszego sołtysa w Gdańsku powołano już w 1227 roku. Każdy z sołtysów posiadał swój znak sołecki zwany na Ka- szubach Kluką. Sołtysem lewobrzeżnej części Słupska w 1276 roku był Henryk de Werciburg.

Witold Garbowski Zygmunt Mrozek Feliks Nawacki Zofia Skwierz Bolesław Samborski Czesław Szocik Bolesław Wichniarek Bolesław Holak Alfons Lizakowski

Jan Dańczak Stanisław Surma Henryk Zdziarski Jerzy Majewski Józef Zakrzewski Franciszek Jutrzenka Leon Niesiołowski Benedykt Daleki Słowo sołtys (niem. Schultheiß. łac. – sołectwa. Organem uchwałodawczym burg. W okresie powojennym, do 1972 roku Scultetus) to w średniowieczu osoba posta- jest zebranie mieszkańców wsi, które też w istniały na terenie obecnej gminy Dębnica wiona przez feudalnego pana na czele wsi bezpośrednich wyborach wybiera sołtysa i Kaszubska Gromadzkie Rady Narodowe w lokowanej na prawie niemieckim. Warianty radę sołecką wspierającą sołtysa. Szczegó- Dębnicy Kaszubskiej, Podwilczynie, Mota- scholtis, szoltyz, sołtys w średniowiecznym łowe regulacje dotyczące granic (istnieją rzynie, Budowie, Łupawie i Podolu Małym. systemie prawnym to także wiejski sędzia sołectwa wielowioskowe), uprawnień soł- Do nich należały obecne sołectwa. (Dorfschulze) oraz zasadźca (osadnik). Do tysa itp. określone są w statucie sołectwa Sołtysami byli niżej podani w kolej- praw sołtysa należało zbieranie czynszu i uchwalanym przez Radę Gminy. Wynagro- ności mieszkańcy wsi. W nawiasie podano przewodniczenie ławie wiejskiej. Otrzymy- dzeniem za pracę sołtysa jest dieta. Sołtys ilość lat urzędowania. Przez pierwsze lata wał on kilka łanów ziemi, na których mógł reprezentuje sołectwo na zewnątrz, zwo- powojenne tradycyjnego sołtysa zastępo- osadzać chłopów. Powstawały więc folwar- łuje i organizuje zebranie wiejskie i w tym wał „pełnomocnik wsi”. Jeden z sołtysów ki sołtysie, a on sam partycypował w do- celu rozwiesza ogłoszenia o zebraniach w nie umiał pisać ani czytać i robił to jego za- chodach feudała (1/6 czynszów i 1/3 kar takim miejscu i terminie, aby zapewnić jak stępca. W sołectwie Borzęcino - Borzęcin- sądowych), miał prawo posiadania jatek, najszerszy udział mieszkańców sołectwa, ko sołtysami byli: Władysław Jagiełło, Józef młyna itp. Z drugiej strony miał obowiązek realizuje uchwały Rady Gminy dotyczące Janiszyn, Michał Dołżycki, Józef Jankowski, konnej służby wojskowej. Pozycja społecz- sołectwa, a także umożliwia zapoznanie Jerzy Majewski (18), Stanisław Rosiak, Wio- na i ekonomiczna sołtysów była stosunko- się z uchwałami Rady Gminy jak najszersze- letta Masłyk. W sołectwie Budowo: Wiktor wo mocna, mogli oni nawet konkurować ze mu kręgowi mieszkańców. W zakresie usta- Dadoń (7), Stanisław Wilczak, Franciszek średnio zamożną szlachtą. Z tego względu lonym przez Radę Gminy dokonuje pobo- Malek, Kazimierz Krzeszyński (11), Ignacy szlachta wymogła na Jagielle Statut warcki ru podatków - rolnego i leśnego jako inka- Żandarmski (4), Jan Balik (11), Jan Beger (2), (1423), na mocy którego mogła wykupywać sent organu podatkowego, uczestniczy w Zofia Skwierz (12), Stanisław Labuda. W so- sołectwa. Z biegiem czasu od wieku XV do sesjach Rady Gminy, a także w pracach jej łectwie Dobieszewo: Stanisław Wrzachol XVII sołtysi stali się nadzorcami pańszczyź- organów bez prawa do głosowania. (2), Franciszek Margas, Bolesław Wichnia- nianymi i pomocnikami właścicieli wsi. Pierwszego sołtysa w Gdańsku powo- rek, Damian Paluszyński, Bolesław Wich- W Polsce rozbiorowej i w okresie mię- łano już w 1227 roku. Każdy z sołtysów po- niarek (łącznie 20), Andrzej Wichniarek (12), dzywojennym sołtys stał na czele najniż- siadał swój znak sołecki zwany na Kaszu- Stanisław Motarski (4), Urszula Wichniarek szej jednostki podziału administracyjnego bach Kluką (Klëka) - rodzaj odpowiednio (4), Tomasz Morawski, Zbigniew Kołnierzak. – gromady. W latach 1954-1972 sołtys był wygiętego kija lub korzenia. Jeszcze w XX W sołectwie Dobra: Michał Adamowicz, Jan pośrednikiem między mieszkańcami wsi a wieku sołtysi używali owej kluki do zwoły- Mizera, Wacław Grzelak, Bolesław Sambor- Gromadzką Radą Narodową, po 1973 roku wania mieszkańców na zebrania; mieszkań- ski, Michał Buczkowski, Leon Kwidziński, między mieszkańcami a gminną Radą Na- cy, sąsiedzi w trybie pilnym winni go sobie Bolesław Samborski (łącznie 30), Zygmunt rodową oraz Naczelnikiem Gminy. Od 1990 przekazywać (mieszkańcy nie umieli czy- Łopatko, Mariola Spica, Mirosław Skowroń- roku sołtys jest organem wykonawczym tać ani pisać). Sołtysem lewobrzeżnej części ski. W Dębnicy Kaszubskiej: Leon Jankow- jednostki pomocniczej gminy wiejskiej Słupska w 1276 roku był Henryk de Werci- ski, Hipolit Szerlowski (23), Józef Zakrzew-

24 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 Przez trzy weekendo- we dni gościłem w Kę- Sołtys na zagrodzie równy wojewodzie? picach wujka Wacka ski (32), Janusz Świerczek. W sołectwie Ga- wiczowie, Nowakowie). Po wojnie sołtysami łęzów: Leon Niesiołowski (29), Eugeniusz byli tylko mężczyźni, teraz jest dziesięć ko- z Zabrza (brat ojca). Pirch (22), Zbigniew Błażejewski (2), Zdzi- biet. Wielu sołtysów działało w innych orga- sław Bojanowski. W sołectwie Gogolewo: nizacjach wiejskich, tj. Straży Pożarnej (Da- Byliśmy na grzybach, Zygmunt Mrozek, Mikołaj Benewiat, Zyg- widowski, Labuda, Stankiewicz, Damasz- munt Mrozek (łącznie 40), Roman Regent ke, Zabłocki, Przytarski, Gejgał, Rączkowie, a także w ciekawych (4), Stefan Dawidowski. W Gogolewie: Jó- Knitterowie), w Kółkach Rolniczych, Gmin- zef Soja, Wincenty Maślaniec, Czesław Szo- nej Spółdzielni „SCh”, Banku Spółdzielczym miejscach gminy (np. cik (14), Irena Tkaczyszyn (14), Beata Sowiń- i ZBoWiD (J. Zakrzewski i W. Stundzis). Byli ska. W sołectwie Jawory: Edmund Licow, także radnymi: wojewódzkim - Jan Dań- w Warcinie). Franciszek Jutrzenka (30), Józef Brzeski, czak, gminnymi: J. Zakrzewski, A. Wichnia- Maria Czapiewska, Leszek Młyński, Marian rek, I. Tkaczyszyn, R. Knitter, U. Rączka. Mróz, Antoni Spisak (4), Teresa Dziewańska. Wielu sołtysom swoim samozapar- W sołectwie Kotowo: Franciszek Różycki, ciem udało się zrealizować zamierzenia Jan Kowalewski, Tomasz Rekowski, Antoni wsi. Czesław Szocik współdziałał w wybu- Podgórski, Brunon Sominka, Klara Somin- dowaniu szkoły (1000-latki), kościoła. I. Tka- ka, Henryk Sominka, Jan Dańczak (łącznie czyszyn udało się doprowadzić do oczysz- 20). W sołectwie Łabiszewo: Władysław Ci- czenia dwóch śródwiejskich stawów. Knit- Wstyd checki, Michał Klasa (8), Henryk Zdziarski terowie współdziałali w budowie kościoła. (13), Józef Mieczkowski (10), Marian Dud- I. Tutak udało się zmobilizować wszystkie Najadłem się wstydu, gdy pojechali- ka, Jan Wojnicki, Ryszard Lewalski, Wiolet- siły przeciw budowie 400-tysiecznej fermy śmy zobaczyć kościółek w Osowie i ponie- ta Mieczkowska. W sołectwie Mielno: Gaw- norek w Starnicach. Rączkom udało się do- miecki cmentarz. W tej chwili jest to obraz ryło, Michał Łoś, Maksymilian Glaza, Stani- prowadzić do wybudowania nowej remi- nędzy i rozpaczy. Z zarośniętego cmenta- sław Janiak, Czesław Szmaciński, Stanisław zy w Motarzynie. U. Wichniarek jest obec- rza prawie nic nie zostało (prawie wszyst- Surma (24), Józef Bejnarowicz, Marzena nie przewodniczącą Powiatowej Rady Rol- kie nagrobki zniszczone), na kościele za- Wyka. W sołectwie Motarzyno: Józef Du- ników w Słupsku. Sołtysem roku 2007 w cementowanym niedbale ktoś powyrywał rys, Franciszek Mulawa (30), Ryszard Rącz- powiecie słupskim byli: W. Masłyk i S. Da- rynnę. A jeszcze przed wyjazdem pokazy- ka (4), Urszula Rączka (8), Jarosław Krycki. W widowski. W roku 2008 sołtysem powiatu wałem wujkowi album ze Starostwa Słup- sołectwie Niepoględzie: Alfons Lizakowski słupskiego zostali: B. Wijata i S. Dawidow- skiego z ciekawymi obiektami sakralnymi. (16), Teresa Zaborowska, Zygmunt Chrzan, ski. B. Daleki zdobył z Podolem Małym w - W Zabrzu jest z piętnaście różnych kościo- Zbigniew Przybylski, Jadwiga Kujach, Kazi- 2008 roku drugie miejsce w powiecie na łów, ale każdy jest zadbany, podobnie jak mierz Kniter, Elżbieta Grabowska, Rafał Kni- najładniejszą wieś. otoczenie – podsumował wizytę w Osowie ter. W sołectwie Podole Małe: Jan Kinczew- Zmianie uległ zakres obowiązków soł- mój wujek. A jeszcze dwa lata temu cmen- ski, Jan Bączkowski, Kazimierz Stachowicz, tysów. Po wojnie zajmowali się prowadze- tarz w Osowie był taki ładny. Franciszek Stenka I (12), Józef Przytarski (12), niem ksiąg meldunkowych, organizowa- Grzegorz Chwieduk Ryszard Zabłocki, Benedykt Daleki, Henryk niem szarwarku, wydawaniem świadectw Kępice Stachowicz, Benedykt Daleki (łącznie 17). pochodzenia zwierząt, organizowaniem W sołectwie Podwilczyn: Władysław Cze- sklepów wiejskich, kółek rolniczych, świetlic kaj (14), Władysław Żukowski (13), Szczepan i telefonizacją wsi. Obecnie sołtysi zabiega- Nęca (2), Witold Garbowski (26), Bogdan ją o pieniądze na różne „miękkie” progra- Stankiewicz (9), Zdzisława Stankiewicz (8). my z Europejskiego Funduszu Społeczne- W sołectwie Starnice – Troszki: Witold Gry- go oraz organizują imprezy towarzyskie dla giel (5), Andrzej Możejko, Apolinary Jasie- mieszkańców swoich wsi. Nie zmienia się wicz (15), Bolesław Holak (16), Piotr Kopras jedynie roznoszenie nakazów płatniczych Trąba (10), Zbigniew Damaszke, Urszula Tutak, oraz zbieranie różnych opłat pieniężnych. Barbara Wijata. W sołectwie Żarkowo: Sta- dr med. wet. Stanisław Jank powietrzna, nisław Nawacki (11), Jan Krajewski (1), Stani- Dębnica Kaszubska sław Marcinek, Władysław Stundzis, Stefan Radny Powiatu Słupskiego Nowak, Feliks Nawacki (22), Ewa Nowak (6). albo wodna... W 2003 roku. utworzono sołectwo w Skar- Ps. Dziękuję za udzielone informacje, z któ- 29 sierpnia br. po godzinie 19.00 w Ust- szewie Górnym i Dolnym oraz Krzywaniu. rych nie wszystkie, z powodu objętości ma- ce, od strony morza powstała trąba, któ- Sołtysami zostali: w Skarszewie Górnym teriału, udało się zamieścić. Przepraszam ra „przespacerowała” wiele kilometrów - Dorota Bagrowska, w Krzywaniu - Stani- za możliwie błędne dane, ale wynikają i samoczynnie zgasła… sław Kiernicki, następnie Ewa Mathiak. one z usterek pamięci. Mieszkańcy pod- Zdążyłem użyć aparatu fotograficz- Z przedstawionych informacji wyni- kreślają, że zawsze, mimo zmiany ustro- nego i zrobiłem zdjęcia. Mój syn Konrad ka, że najdłużej sołtysami byli: Z. Mrozek w ju i zwierzchników, sołtysów wybierali de- na komórkowym aparacie zarejestrował Gogolewku - ponad 40 lat, Józef Zakrzew- mokratycznie. Ja ze swej strony dziękuję też kilka fotografii. To był niesamowity wi- ski z Dębnicy Kaszubskiej - 32 lata, F. Mula- wszystkim sołtysom za życzliwość i pomoc dok dla oka; dzięki Bogu, że tak się skoń- wa z Motarzyna - 30 lat, Bolesław Samborski w rozwiązywaniu problemów społecz- czyło. Gdy znikła ta trąba, natychmiast lu- - ponad 30 lat. Często funkcje sołtysa były nych i weterynaryjnych. Pomnik Polskiego nęło deszczem. Po kilku minutach znowu „jakby” rodzinne - ojciec, mąż, żona, syn, sy- Sołtysa znajduje się w Wąchocku (woj. kie- zaświeciło słońce. nowa (Wichniarkowie, Rączkowie, Stankie- leckie). (S.J.) Zygmunt Jan Prusiński, Ustka

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 25 Będzie elektrownia atomowa? Polska stanie przed koniecznością wybudowania elektrowni atomowej. Kraje świata, które widzą poważny problem energetyczny, oraz związaną z tym degradację środowiska, zadecy-

dowały o wprowa- Szybkie tempo życia powoduje za- się ogromne ilości paliw kopalnych, które potrzebowanie na urządzenia elektrycz- kurczą się i już przewiduje się ich wyczer- dzaniu na szeroką ne, które w znacznym stopniu ułatwiają panie. Również i ekologia ma wiele tu do nam pracę, czy nawet wypoczynek. Jednak powiedzenia, gdyż produkując taką meto- skalę źródeł energii podnosi to zwiększenie zapotrzebowania dą energię powoduje się znaczącą degra- na energię elektryczną. Wytwarzając tę dację środowiska, a już zaczynamy odczu- odnawialnej. energię w sposób konwencjonalny zużywa wać skutki ciągłego wykorzystywania i za- ostatnich pożegnaniach. Byli to ludzie god- ni mojej pamięci, pozostawili we mnie różne ślady - każdy inny. Zwłaszcza przedśmiert- ne cierpienie jednego z nich. Człowieka zawsze pogodnego, zawsze uśmiechniętego, Idzie jesień zawsze życzliwego. Był mi wiernym przyja- Wraz z jesienią przychodzą stereotypowe cielem, nie tak dawno wspaniałym współ- twórcą. myśli o przemijaniu. Utarło się bowiem, że Odezwały się myśli o znaczeniu pie- lęgnacji życia, gdy staje się ono udręką dla jest to pora zamierania przyrody, smutek samego cierpiącego i dla najbliższego oto- czenia. Liczył lata życia przedłużonego. i żal. Ja nie jestem o tym przekonany. Bo Ostatnim razem powiedział: darowano mi osiem lat. Wiem, za cenę uciążliwej i przy- krej terapii. Kosztownej. dla mnie jesień to piękna pora roku. Czasami, teraz też, pytam czy warto? Pi s a ł ku. Dla kierowcy na drodze mgła stanowi Nie ja pierwszy i nie ostatni. Profesor Ta- poeta: ...w je- męczące utrudnienie, dla mnie, miłośni- deusz Kotarbiński, mój mistrz nad mistrze: siennym mro- ka piękna - widok niezwykły. Wer reitet so Chciałoby się wiedzieć, jak się gasnąć bę- ku, we mgle spaet durch Nacht und Wind - tak zaczyna dzie... czy jak żarówki które szybko gasną, Fot. J. Maziejuk szarej, idzie się ballada o ojcu wiozącym przez las cho- lecz do ostatniej chwili świecą jasno. Ale przez łąki i rego syna. Majaczy, widzi tańczące zjawy. czy warto tylko dogorywać właśnie w bez- moczary, wlo- Kuszą go, przywołują do siebie. Mein Sohn, nadziejnym cierpieniu, w życiu sztucznie ką się za nią mein Sohn, das ist ein Nebelstref. To nie zja- podtrzymywanym tylko dla hasła, że jest żal, tęsknica... wy, to obłok mgły. Niejeden raz na harce- ono najwyższą wartością? Czy istotnie jest Ja nie jestem skim obozie podczas nocnej warty widzia- najwyższą wartością? Zresztą, czy te roz- o tym przeko- łem takie obłoki mgły, otulające drzewa. W ważania mają jakikolwiek sens wobec fak- nany. Bo dla czas pierwszej warty oblatywał strach, na tu, że i tak bez naszego osobistego udziału mnie jesień to płacz się zbierało, ale dziecięca duma naka- przyjdzie kryska na Matyska? piękna pora zywała milczenie. Mam na ten temat własny pogląd, ale roku. Gdy przedwieczorne słońce oświe- Nie zawsze jednak. Oto w ciągu kilku się z nim nie zgadzam. tla las, nie ma nad to piękniejszego wido- tygodni, już blisko jesieni brałem udział w Zdzisław Stankiewicz, Słupsk

26 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 energia odnawialna przyszłością

śmiecania otaczającej nas przyrody. zrozumienia, że czas ograniczyć produkcję ne obszary użytków rolnych, które można Jedyną alternatywą w wytwarzaniu energii z elektrowni konwencjonalnych, a wykorzystać pod potencjalne uprawy ener- energii w latach 50-tych XX wieku było zwiększyć udział energii z urządzeń prze- getyczne. Mimo to uprawa roślin energe- wykorzystanie atomu. Jednak pamięta się twarzających źródła odnawialne. tycznych znajduje się dopiero w fazie inicja- o awariach elektrowni jądrowych, które Nie można zniszczyć elektrowni kon- cji. Mała aktywność rolników w tym zakre- przyczyniły się do zaniechania budowy no- wencjonalnych, jednak można ograniczyć sie związana jest z obawą przed wysokimi wych, a nawet zamknięcia niektórych. Pol- negatywny ich wpływ na środowisko. W kosztami założenia plantacji oraz brakiem ska stanie jednak znowu przed konieczno- tym celu stosuje się: czyste technologie wystarczającej wiedzy i doświadczenia w ścią wybudowania elektrowni atomowej. spalania, filtrowanie spalin specjalnymi tej dziedzinie. Kraje świata, które widzą poważny pro- włókninami, usuwanie zanieczyszczeń z Stowarzyszenie Naukowo - Technicz- blem energetyczny oraz związaną z tym paliwa metodami fizycznymi, biologiczny- ne Inżynierów i Techników Rolnictwa w degradację środowiska, zadecydowały, na mi i chemicznymi, oraz zastępowanie wę- Słupsku podjęło się realizacji projektu, po- szeregu poświęconych temu zagadnieniu gla paliwami węglowodorowymi. przez który chce pokazać, że uprawy ener- konferencjach, o wykorzystaniu na szeroką Również, jeśli chodzi o przemysł mo- getyczne prowadzone nawet na części naj- skalę źródeł energii odnawialnej, którymi toryzacyjny, zauważyć można znaczący po- słabszych gruntów, przyniosą duże korzy- są: wiatr, woda, słońce i rośliny energetycz- stęp w ograniczaniu negatywnego oddzia- ści gospodarcze i środowiskowe. Realizując ne, złoża geotermalne itp. ływania na środowisko. Stosuje się coraz bar- projekt pt. „Energia odnawialna naszą przy- Jednym z czynników pochodzą- dziej rygorystyczne normy toksyczności i szłością” SITR, chcąć skorzystać z doświad- cym ze spalania paliw kopalnych jest CO2. ilości spalin, a tym samym i gazów cieplarnia- czeń zagranicznych, zaprosiło do współ- Wzrasta jego stężenie w atmosferze, co nych (normy euro), jak też przepisy związane pracy specjalistów litewskich, którzy od lat powoduje zaburzenie promieniowania z utylizacją samochodów i środków stoso- systematycznie realizują zadania z zakresu kuli ziemskiej. Dwutlenek węgla oraz takie wanych do prawidłowej ich eksploatacji. ochrony środowiska. Rolnicy oraz specjali- gazy, jak para wodna, metan, tlenki azotu Za słuszne należy uznać na przykład ści ds. energetyki uczestniczyli w wyjeździe zaliczamy do gazów cieplarnianych. Prze- propagowanie celowości wykorzystania specjalistycznym na Litwę, gdzie w dniach puszczają one prawie pełne promienio- instalacji kolektorów słonecznych. W szcze- 24-28 września br. brali udział w dyskusjach wanie słoneczne, natomiast zatrzymują gólności przez rodziny posiadające domy oraz wymienianie doświadczeń w zakre- promieniowanie podczerwone, emitowa- mieszkalne i wypoczynkowe oraz przez ad- sie stosowania niekonwencjonalnych źró- Fot. J. Maziejuk ne przez powierzchnię Ziemi. Od wielu lat ministratorów domów wypoczynkowych, deł energii. Docelowym punktem wyjazdu zwiększa się ilość gazów cieplarnianych. uzdrowiskowych, szpitali, szkół. było obejrzenie plantacji roślin energetycz- Już w latach 70-tych ubiegłego stulecia na- nych w ŻUB Joniszkio / Szawel i zapoznanie ukowcy, ekolodzy i klimatolodzy zauważy- *** z tamtejszą technologią uprawy tych roślin. li zjawisko ocieplenia klimatu. Jednak pro- Uwarunkowania naturalne wojewódz- Leszek Jan Kuroś ces degradacji środowiska trwał i dopiero twa pomorskiego sprawiają, że na tym ob- Stanisław Grzybowski zauważalne zmiany klimatyczne, związa- szarze istnieją też duże możliwości produk- Stowarzyszenie Naukowo - Techniczne In- ne z podwyższeniem temperatury dały do cji biomasy roślinnej. Znajdują się tu znacz- żynierów i Techników Rolnictwa w Słupsku Świetną atrakcją, lepszą od wesołego miasteczka okazał się prezent wójta gminy Debnica Kaszub- Odwiedziny ska, Eugeniusza Dańczaka. Była nim wywrotka kosmitów piasku, którą na polecenie pana wójta i m.in. moją 18 września br. w Domu Pomocy Spo- łecznej w Machowinie odbył się XII Fe- prośbę przywieziono na motarzyńskie osiedle. styn Sportowy Osób Niepełnospraw- nych pn. „Zjazd kosmitów”. Przyjechali mieszkańcy siedmiu do- mów pomocy społecznej z powiatu oraz z trzech ościennych. Impreza odbywała się w plenerze. Uczestnicy przybyli w barwnych Piaskowy prezent strojach. Po oficjalnym przywitaniu przez panią dyrektor rozpoczęło się przedstawie- Kierowca wysypał całą zawartość cię- dzie. To nic, że jest na całej polanie. Ciu- nie pt. „Odwiedziny kosmitów”. żarówki. Usypała się ogromna piramida. chy można wyprać, dzieci wykąpać, piasek Przesłaniem było podkreślenie nie- Niektórzy uważali, że za dużo tego piachu i podsypać do piaskownicy. Widok rozba- ograniczonych możliwości w zawieraniu nie widać piaskownicy. Większość rodziców wionych i uśmiechniętych dzieci to najlep- przyjaźni nawet z istotami pozaziemskimi. zgodziła się jednak, że będzie to prawdzi- szy dowód na to, że pomysł był trafiony, a Na boisku rozegrano zawody sportowe. wa frajda dla maluchów. I nie pomylili się. dobra zabawa potrwa jeszcze jakiś czas. Nazwy konkurencji: przelot kosmicznym Już po kilku minutach zaroiło się od dzieci Jak niewiele trzeba, by dzieci na wła- statkiem po mlecznej drodze, rzut kome- i to nie tylko z osiedla. Przyszły również te snym podwórku mogły mieć coś, co nie nu- tą do celu, zjadanie meteorytów, picie ko- z wioski. Przy wtórze pisków, krzyków, były dzi, a cieszy, bawi i kusi, że z ciężkim sercem smicznego napoju, rzut kulą ziemską na fikołki, skocznie dla rowerów, pałace, place i oczami łez trzeba wracać do domu wie- odległość itp. budowy, trasy rajdowe, podziemne tunele czorem ze świadomością, iż noc taka dłu- Odbyła się zabawa taneczna. Wy- i wiele zrealizowanych pomysłów młodych ga… stąpił jeszcze zespół wokalny Koła Go- twórców. W imieniu dzieci i rodziców dziękuje- spodyń Wiejskich z Machowina. Serwo- To nic, że piasek pojawił się w butach, my panu wójtowi. wano kiełbaski, lody oraz ciasta własne-

spodniach, we włosach, dosłownie wszę- Aldona M. Peplińska, Motarzyno go wypieku. (d) festyn XII sportowy

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 27 Pokręciło mu się w głowie Przemówienie przygotowane i wydru- Dziękuję, przepraszam, przepraszam, Tomasz Popławski kowane przez T. Popławskiego na otwarcie dziękuję. Przepraszam bardzo tych, któ- wystawy (22 sierpnia br. ). rych nie wymieniłem, bo zapomniałem, w ze Skórzyna – tech- Dzień Dobry... końcu nie jestem alfą i omegą i nie mam w Od czego tu zacząć? ... może od tego. głowie komputera o pojemności pięćset nik plastyk, absol- Dziękuję Starostwu Słupskiemu za stypen- mega giga... dium i wsparcie finansowe, dzięki które- Aha przypomniało mi się, dziękuję went Państwowego mu moja wystawa pt. „Pokręciło mi się w jeszcze Robertowi i Artkowi... Mała prze- głowie” doszła do skutku - to na poważ- rwa muszę iść nos wysiąkać lub wysmarkać Liceum Sztuk Pla- nie. Teraz reszta, też na poważnie. Dziękuję (mam katar, który przeszkadza mi się sku- wszystkim przybyłym, że tu przybyli. Dzię- pić w pisaniu) zaraz wracam... stycznych w Kato- kuję właścicielom galerii ARTelier. Już jestem, teraz może znowu prze- Aha, a to później, albo nie. Może teraz prosiny. Przepraszam, bo nie udało mi się wicach, kierunku to: bardzo przepraszam wszystkich tych, zaprosić na dzisiejszą uroczystość takich których moje prace mogą urazić (zrobiłem gości, jak: Madonna (USA); Abramowicz kowalstwo arty- to nieświadomie) - ja maluję tylko kwadra- (prezes Chelsea London), Kazik, Wojtek Fi- ty i trójkąty... bak, wokalisty z Big Cyca, Kuby Wojewódz- styczne, dzięki uzy- Teraz dalej podziękowania. Dziękuję kiego, Anny Muchy, Dody - Elektrody, Man- mojej żonie i synowi za to, że ze mną wy- daryny, Bródki i Frytki... stop stop stop... skanemu stypendium trzymują. Dziękuję mojej mamie i tatusio- Oh, zapomniałbym. Przepraszam Re- wi, bo bez ich pomocy w ogóle by mnie tu- nie P., Andrzeja E., Romana H. i wielu innych, Starosty Słupskiego, taj nie było. Idąc dalej tym tropem, podzię- o których zapomniałem za co ich przepra- kowania należą się wszystkim babciom, szam. A właściwie to dobrze, że zapomnia- miał w słupskiej ga- prababciom, dzidkom itd. łem, bo po co zaprzątać sobie głowę takimi Dziękuję wszystkim sponsorom, jest duperelkami... lerii ARTelier swoją ich tak dużo, że wszystkich pozapomina- Ciekawe, do czego służy transforma- łem, za co przepraszam, znowu zresztą. tor... Chwila, chwila, a co to ma wspólnego wystawę malarstwa Dziękuję Maćkowi Korbowie, Edko- z katarem i zasmarkanym nosem... Mimo wi Paproń, pięknej pani ze sklepu przy uli- wszystko cieszę się, że tu i teraz w tym miej- i grafiki pn. „Pokręci- cy Starzyńskiego. Dziękuję Maurycemu Ło- scu i o tej porze jesteśmy razem. chowskiemu, Tatianie, Fici, Anastazji Nibek Korzystając może jeszcze z chwili po- z Mysłowic, Śwtntusze z Internetu (mimo że łączmy się satelitarnie z Tytusem, Romkiem ło mi się w głowie”. nigdy jej nie widziałem), Hartannre Splen- i Atomkiem, którzy śledzą dramatyczne dorek, Lidi, Ninie, Rozali, Elzie, Juli, Soni, losy babci klozetowej, zabarykadowanej i DzinL. Chyba zwariuję... o rany w głowie mi strajkującej od dwóch miesięcy na drugim się kręci... piętrze idąc schodami do góry, a potem ko-

28 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 szczęście to radość, a radość to miłość

rytarzem poprzecznym, pionowym lub po- dem udało mi się go sprzedać. chody już go nie interesują, szybkie i ładne ziomym, eeee.... Znowu zapomniałem, któ- Basiu! Formy też będziemy zalewać, kobiety owszem. Lubi sex tylko z żoną. Od ry to był korytarz... wszystko w swoim czasie. Przecież nie od pół roku nie pije alkoholu, od dwóch lat nie Tak se siedzę i siedzę... co ja gadam, razu Kraków zbudowano... Ale nawet gdy- pali papierosów. Piesze wycieczki go nu- Fot. J. Maziejuk co ja gadam... Przecież stoję... nie, nie sto- by mi się coś chciało to nie należy zapo- dzą, uczestnik wielu wystaw tu i tam, lau- ję, przecież ten kto stoi to stoi w miejscu mnieć, że mam katar, a jeśli się ma katar to reat różnych nagród m.in. „Złotego Cześka”, a nie idzie, jeśli nie idzie to stoi, a stanie w ma się dziurki w nosie zatkane, utrudnia to Zdobywca w roku 2007 statuetki „Słupski miejscu to strata czasu, a czas to pieniądz, oddychanie, a przez to trudno się skupić. Ludzik Szczęścia” przyznanej mu przez gru- pieniądz to szczęście, szczęście to radość, Skupić, kupić, upić, pić, ić,... śrić, żić... Ja chy- pę artystyczną Siu Bździu. Wielki miłośnik radość to miłość, a miłość jest gorsza od ba zwariuję POKRĘCIŁO MI SIĘ W GŁOWIE. twórczości Jerzego Dudy Gracza. sraczki, a sraczka śmierdzi, czyli pieniądze Na wystawie zaprezentował kilkana- też śmierdzą, a ja lubię mieć czyste rączki... *** ście, może nawet więcej prac, które oprawił O cholera, dzwonił Rafał pytał o bu- Dalszy ciąg życiorysu: Malarz, rysow- w stare ramy okienne. To dla niego charak- raki i marchewkę - zapomniałem. Miałem nik, ceramik. Generał rezerwy, lat ho! ho! terystyczne. Po co mają się marnować na doła - kryzys. Wzrost 241 cm. Żona piękna i urocza, syn śmietnikach lub pójść do pieca? Mogą się Ale mimo wszystko czas chyba nie po- wspaniały. Zamieszkały tam, gdzie miesz- jeszcze przydać. I słusznie. W zestawieniu z szedł na marne - byłem tu, byłem tam i co kał, w domu, który jeszcze stoi. Wartbur- jego obrazami prezentowały się bardzo ory- najważniejsze nie stałem w miejscu. Sze- ga już nie ma. Został mu pies, dwa koty (w ginalnie. Otwarcie wystawy było wydarze- dłem do przodu! A kto idzie do przodu, to tym jeden ślepy) i dług, który się powiększa. niem. Galeria ARTelier wypełniła się po brze- się rozwija. Rafał wybacz (załatwię Ci te wa- Pracuje jako instruktor ceramiki w Słupskim gi miłośnikami sztuki. Pieniądze przyznane rzywa). Ośrodku Kultury. Do czasu pojawienia się w ramach stypendium twórczego młodemu Michale! Garnek też Ci zrobię, no ten, dziwnej choroby ogarnięty pasją tworzenia. artyście na pewno nie poszły na marne. tak ten Twój, który już miałeś, a jakimś cu- Aktualnie próbuje się odnaleźć. Fajne samo- Z. Babiarz-Zych Mam na myśli wieńczące sezon żeglarski w Słupskiem 44. Regaty o Puchar Jeziora Gardno. Skoro już słowo się rzekło... Garść cieka- wostek, dla tzw. niewtajemniczonych, o pomienionym akwenie. Ostatnie z wielkich regat Gardno jest drugim, obok Łebska, je- ziorem przybałtyckim na Wybrzeżu Słowiń- skim. Wystaje nad poziom morza w granicach... 0,3 m. Oddziela je od Bałtyku piasz- czysta, niekiedy aż 28-metrowa mierzeja. Powierzchnia 2 469 ha (razem z dwuhek- tarową wyspą), notabene ok. 3 razy mniejsza niż u „sąsiada przez miedzę”; długość 6,8 km, szerokość 4,7 km, głębokość (czę- sto jedynie kilkadziesiąt centymetrów, co stanowi – wg uczonych – gołym okiem do- strzegalny przykład kryptodepresji). Przeci- nająca Gardno rzeka Łupawa łączy, za po- średnictwem kanału, to jezioro z Łebskim. Wchodzi ów akwen – dodajmy: okolony

starymi wsiami Rowy, Gardna Wielka i Mała Fot. Archiwum PTTK – w skład Słowińskiego Parku Narodowego, światowego rezerwatu biosfery UNESCO. wojewódzkich PTTK najstarszą i najbar- wołanego trochę wcześniej inżyniera i fana Kolej na Gardnę Wielką. Mieści się tam dziej prestiżową imprezą turystyczno - że- żeglarstwa ze stolicy. od roku 1964 Jachtklub PTTK Orion, któ- glarską na Pomorzu, a w każdym razie na rego animatorami było 15 (tylko w jednej Środkowym Wybrzeżu. *** trzeciej, niestety, do dziś żyjących) pasjona- Dla postawienia przysłowiowej krop- „Pucharowcy” sztandarowej impre- tów jachtingu. Wciąż czynni kontynuatorzy ki nad „i”. Co znaczy klasa Omega w rodzi- zy wodniackiej’08 w naszym regionie? Jak idei regat żeglarskich warszawiaka inż. Jó- mym jachtingu? Cytuję opinię fachowców: u Ericha Marii Remarque’a – (prawie) bez zefa Sieradzkiego z roku 1943 (sic)? Tama- Odmiana turystycznego śródlądowego zmian, może z drobniutkimi wyjątkami lub ra i Antoni Taraszkiewiczowie (on – koman- jachtu mieczowego. Kadłub okrągłoden- „przetasowaniami”: 1. Janusz Grabowski 2. dor, lat 86 – tak, tak!), Helena i Maciej Kop- ny 6,2 m długości; ożaglowanie typu słup o Antoni Taraszkiewicz 3. dr Krzysztof Wolni- ciowie, Janusz Grabowski („statystyczny” powierzchni 15 m kw.; grecka litera omega kowski z kompanami sterników. emeryt, 42. rok - ewenement w skali kraju na żaglu; 2-6 osób załogi; w bardzo zwię- Gratulujemy! Nie tylko „medalistom”, – szefujący słupskiemu PTTK). złym skrócie – monotyp w ramach ogra- Również (albo nawet jeszcze goręcej) orga- Jeszcze jeden pozorny drobiazg. Re- niczonej klasy H (Hetka) zaprojektowanej nizatorom 44. słupskiego-jachtingu w tych gaty, o których mowa, są zdaniem władz i skonstruowanej w 1942 roku przez przy- samych z reguły (!) osobach.(el)

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 29 z upływem czasu pamięć się zaciera, a czasami wygasa Niecodzienna wystawa w Warcinie W Centrum Eduka- cji Regionalnej w Warcinie zorga- nizowano wysta- wę grafiki znanego słupskiego artysty dr. Kazimierza Ja- łowczyka. Była jednym z ciekawszych wydarzeń artystycz- nych ostatnich lat. Kazimierz Jałowczyk: o pamięci i wyobraźni Każdy, kto będzie uważny i nie przegapi szczególnej chwili otrzyma ciekawą nagrodę, bo będzie wtedy mógł, we własnej wyobraźni, we- dług własnego uznania, postawić na opuszczonym miejscu wybra- nego bohatera; osobę, wartość, symbol. Ten dzień, kiedy to wszystko może nastąpić, będzie dniem uwolnienia od upiorów historycznych, dniem pamięci o bohaterach cichych, o których nie chciano wiedzieć, o sprawach heroicznych i przegranych, o zasadach niezłomnych.

Cokół pomnika jest obiektem niepeł- nego bohatera, staje się obiektem mało ki - z postumentami włącznie, więc jego i nym - osiąga swój sens jako miejsce służące ważnym, dziwacznym. Jedną z najbardziej jego byt nigdy do końca nie jest pewny. Ma wybitnej postaci w formie figury, popier- niezwykłych właściwości cokołów jest być naturę stoicką, bo to jedyna filozofia, która sia, głowy. Nie znamy pomnika, który nie może to, że potrafią służyć odmiennym mu przystoi. Zniszczony wraz z figurą, któ- posiadałby odpowiedniego cokołu, postu- idolom. Znamy bowiem liczne przypadki, rą dźwigał, przechodzi do legendy lub nie- mentu, podstawy. Cokół ma naturę czysto że „bardzo wielcy i zasłużeni”, wyekspono- pamięci i egzystuje w zaświatach historii. praktyczną: zadaniem jego jest umiejętne wani przez jedną władzę, przekreśleni zo- Uchroniony przed katastrofą, pozbawiony wyeksponowanie - najczęściej wywyższe- stają przez drugą, bo proponuje ona od- lokatora i złudzeń, otrzymuje szansę na re- nie, czyli umieszczenie na odpowiedniej mienne wzory osobowe, idee i wartości. A habilitację - wszak służył niewłaściwej spra- wysokości sławionej postaci, aby dzięki zatem wokół postumentu toczy się swo- wie - musi czekać na odpowiednie decyzje, temu była lepiej widziana, podziwiana. ista gra, której koniec nigdy nie jest zna- świadomy tego, że żadna z nich nie może Zdarza się zazwyczaj, że wraz z wy- ny. Cokół - obserwator dziejowy, eksponu- go zaskoczyć i na każdą z nich musi być mianą władzy, następuje demontaż staje zawsze to, co słuszne. Kiedy władza się przygotowany. rych pomników i bywa tak, że usuwa się zmienia, pojmowanie historii również. W Ale zdarza się i tak, że po pierwszym znienawidzoną figurę, a cokół pozostaje - związku z tym musi być wyrozumiały wo- szale burzenia emocje szybko opadają, bra- ot tak, na wszelki przypadek, bo może się bec wszelkich przemian. Jest świadom, że kuje pomysłu na nowego idola, czas mija,

razem z władzą zmienia się pojmowanie historii pojmowanie się zmienia z władzą razem jeszcze przydać. Pozbawiony figury wybit- nieraz też bywało, iż burzono całe pomni- opuszczony postument nikomu nie prze- Fot. J. Maziejuk

30 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 Niecodzienna wystawa w Warcinie Na zaproszenie Nadleśnictwa Warci- - Cokół pomnika przypałacowego za- patrzącego. Można odczytywać te rysun- no K. Jałowczyk przebywał tam kilka dni z ciekawił mnie swoją prostotą i opuszcze- ki (często dowcipne) wprost, ale też dać grupą podopiecznych studentów z Insty- niem. Pustka budzi wyobraźnię i przema- upust własnej imaginacji. I na tym, moim tutu Wzornictwa Politechniki Koszalińskiej, wia mocniej niż zgiełk i wielość form ją ota- zdaniem, polega znaczenie tych świetnych gdzie jest wykładowcą. W Zespole Szkół czających. Pustka mówi o „nieobecności” prac. Niezmierzone horyzonty wielkiej wy- Leśnych, obok pałacu będącego onegdaj i ją prowokuje. Więc może dlatego opróż- obraźni K. Jałowczyka, a tym samym uni- siedzibą Otto von Bismarcka, zaintrygo- nione miejsce na cokole zainspirowało wersalizm jego sztuki wykraczają poza gra- wał go pusty cokół pomnika - bez boha- mnie do wykonania serii prezentowanych nice jej potocznego pojmowania. W świe- tera. Zabytkowe otoczenie z pięknym par- szkiców, które opowiadają swoistą historię cie zdominowanym przez popkulturę jest kiem i całym leśnym kompleksem promo- monumentu, taką, jaka mogłaby się wyda- to wartość nie do przecenienia. cyjnym wzbudza dobry nastrój i wyzwala rzyć albo przyśnić, a także uporządkowa- Dzieło to jest też przykładem tego, że wyobraźnię. Znany jest kontekst historycz- nia kilku przemyśleń, których wymowa być mimo swojej „inności” wzbudza zaintere- ny tego miejsca i powody, dla których po- może przekracza kontekst miejsca i wyraża sowanie różnych osób, niezależnie od wie- piersie dawnego właściciela nie wróciło na sens uniwersalny - mówi autor. ku i wykształcenia, co można było zaobser- swoje miejsce. Ale taki los, łącznie z burze- Ekspozycję podzielono na cztery blo- wować na wernisażu i podczas dyskusji w niem pomników w całości, spotykał wie- ki tematyczne: A - anegdota; H - historia; P - przepięknej sali kominkowej warcińskiego le postaci historycznych, co znamy także postrzeganie; T - transformacja. Nie sposób pałacu. z dziejów najnowszych. Kiedy z upływem w krótkich słowach wszystko opisać, bo- Wystawa „Pamięć i wyobraźnia” to czasu emocje opadają, pamięć się zaciera wiem to, co jest wspaniale wyrażone pro- jedno z najciekawszych wydarzeń plastycz- a czasami wygasa, takie miejsca prowoku- stą kreską, ma złożone znaczenie, którego nych ostatnich lat i dlatego warto było ją ją do swobodnej gry skojarzeń i spekulacji postrzeganie i interpretacja zależy przede zobaczyć. Była czynna do końca września.

Fot. J. Maziejuk myślowych. wszystkim od doświadczenia i wyobraźni Leszek Kreft

koić, intrygować swoją obecnością, a puste miejsce budzi domysły, drąży sumienia. A każdy, kto będzie uważny i nie przegapi tej szczególnej chwili otrzyma ciekawą na- Kazimierz Jałowczyk: o pamięci i wyobraźni grodę, bo będzie wtedy mógł, we własnej wyobraźni, według własnego uznania, po- szkadza i w końcu mało kto o nim pamięta. stawić na opuszczonym miejscu wybrane- I wtedy cokół musi podjąć samodzielną eg- go bohatera; osobę, wartość, symbol. Ten zystencję. Wcześniej w centrum uwagi, te- dzień, kiedy to wszystko może nastąpić, raz na uboczu, ma dużo wolnego czasu. Po- będzie dniem uwolnienia od upiorów hi- przednio bacznie oglądany, teraz sam ob- storycznych, dniem pamięci o bohaterach serwuje świat go otaczający. Pozbawiony cichych, o których nie chciano wiedzieć, obowiązków, zadawala się rolą mało waż- o sprawach heroicznych i przegranych, o nego i tylko trochę interesującego obiektu. zasadach niezłomnych. I ten dzień będzie A chimeryczna rzeczywistość, żyjąca swo- dniem prawdziwego triumfu skromnego

imi złudzeniami i konfliktami, przegrywa ze kawałka małej architektury zwanej coko- słuszne co to, zawsze eksponuje cokół skromnym kawałkiem nikomu niepotrzeb- łem, postumentem. nej powierzchni, bo cokół posiadł mądrość Cokół pomnika przypałacowego w przemijania i gorzką lekcję historii. Pamię- Warcinie, przypisany onegdaj zasłużonej tają o nim otaczające drzewa, przypadko- osobie, wraz ze swoją historią, staje się w we spojrzenia. Zaniedbany, ale uwolniony naszych rozważaniach pretekstem do za- od ciężaru, przemilczany przez przewodni- dumy nad losem wszystkich możliwych ków wycieczek, może jednak stanowić sam pomników, stawianych i obalanych, które o sobie. Może marzyć i odpoczywać, prze- istnieją, były i będą - wszak wszystkie one czekuje pory roku, zmiany i zobojętnienie są do siebie jakoś podobne. świata, co ma krótką pamięć. Egzystuje Pamięć jest sposobem kodowania skromnie, ale z godnością i na swój sposób doświadczeń, doznań, informacji koniecz- wyniośle - znosi niełatwe zmiany klimatu, nych dla bieżącej egzystencji. Ale świado- drobne ubytki i pęknięcia płycin, dermato- mość ludzka jest w stanie zapamiętać tylko logiczne plamy pleśni. Radzi sobie - ważne, niewielką cząstkę postrzeganych wrażeń. że zaczyna żyć własnym życiem. Bywa, że Wszystko, co nie znajduje miejsca w naszej inspiruje cichą i nie zawsze prawdziwą le- pamięci, trafia do podświadomości, która gendę. ma niezgłębioną pojemność i nieodgad- I wreszcie nastąpić musi dzień, kiedy nione zasoby tego, co doznały nasze zmy- pamięć wygasa i nikt już nie wie, jaki bo- sły i doświadczenie. Najprawdopodobniej hater i kiedy pojawił się, i kiedy zniknął, i świadomość przechowuje także swoistą zostawił po sobie puste miejsce. A wtedy pamięć snów i marzeń uśpionego umy- zlekceważony postument zaczyna niepo- słu, i to takich, o których nic nie wiemy, bo

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 31 wiedzieć nie możemy, a które być może są jednym z największych naszych wewnętrz- nych sekretów. Wyobraźnia twórcza wyraża się dzię- ki podświadomości, realizuje wolną myśl wykraczającą poza schemat. Czyli do pod- świadomości sięgamy w sytuacji, kiedy po- jawia się całkiem nowe wyzwanie. Pod- świadomość pamięci jest bodźcem naj- „Amadeusz” przed ratuszem bardziej zaskakujących decyzji, twórczych działań. Funkcjonuje poza rygorami umy- Na dwa dni – piątek i sobotę, 15 i 16 sierp- słu nawykłego do gotowych form i szablo- nów. Jest wielkim magazynem ludzkich nia br. – Słupsk zamienił się w XVIII-wiecz- doznań i doświadczeń, które gromadzi i porządkuje wedle własnej logiki, i użycza ny Wiedeń. Zabytkowy słupski ratusz stał umysłom otwartym odwagi, i siły imaginacji. Do podświadomości zwracamy się wte- się wiedeńską siedzibą cesarza Franciszka dy, gdy szukamy nowych rozwiązań, nie- znanych form, gdy znajdujemy się w cał- Józefa II. Przed ratuszem – na placu Zwy- kiem nowej sytuacji. Podświadomość jest tym miejscem, gdzie rodzą się nowe pomy- cięstwa – zewsząd rozbrzmiewała muzyka sły, formy, idee - bo tam tkwi kreacyjna siła wyobraźni. Wolfganga Amadeusza Mozarta. Wszystko, co mogliśmy nowego po- myśleć o naszym cokole; przetransformo- Blisko trzy tysiące słupszczan obej- kompozytora. Obsesja sławy, rozczarowa- wać go, wyabstrahować, uczynić go innym, rzało w plenerze premierę wielkiego wido- nie i pretensje do Stwórcy, skłoniły Salierie- przydatnym do innych funkcji, poddać chi- wiska teatralno - operowego „Amadeusz”. go, aby wziął całą rzecz w swoje ręce. Wol- merycznym przeistoczeniom, upodobnić Rzecz o geniuszu i zazdrości. Historia kon- fgang Amadeusz Mozart został przez niego do pospolitego lub też złowrogiego przed- fliktu między nadwornym kompozytorem uwikłany w sieć intryg i łajdactw. miotu, zawdzięczamy wyobraźni uwolnio- na wiedeńskim dworze cesarza Francisz- Tekst dramatu stał się inspiracją dla nej od ideologicznych presji. Jeśli tak jest w ka Józefa II – Włochem Antonio Salierim Milosa Formana przy realizacji genialne- istocie, to nasza powszednia wolność prze- a Wolfgangiem Amadeuszem Mozartem, go filmu pod tym samym tytułem, nagro- kracza kolejną, choćby niewielką barierę. jednym z największych kompozytorów dzonego ośmioma Oscarami. Tekst brytyj-

`Podobnym znakiem wolności my- w historii. Mozart swoim geniuszem – już skiego dramatopisarza posłużył też za sce- Fot. J. Walczak ślenia i wyobraźni, jest wyostrzenie absur- wówczas – dobijał się pierwszej pozycji. nariusz twórcom plenerowego spektaklu dalnych i humorystycznych podtekstów W ówczesnym świecie artystycznym, kon- przed słupskim ratuszem. Dla Nowego Te- historii. Wszak wiadomo, że autentycznie flikt obu kompozytorów, pasjonował wie- atru w Słupsku sztuka Petera Shaffera była zasłużeni mężowie stanu - nie mówiąc o lu twórców. Nic dziwnego – osią jest wą- wyzwaniem najwyższej próby. Zbigniew wielkich uczonych lub artystach - mieli hu- tek odwiecznego konfliktu między artystą Kułagowski – reżyser spektaklu i jednocze- morystyczny lub ironiczny stosunek do ról, i rzemieślnikiem sztuki, geniuszem i mier- śnie dyrektor Nowego Teatru – akcję słup- które im przypisano. Despoci boją się śmie- notą. Na ile ten właśnie spór, a właściwie fi- skiego „Amadeusza” skupił w równej mie- chu, a szczególnie kpiny. (...) nał temu sporowi przypisywany, odpowia- rze na konflikcie obu muzyków, co muzyce Historia jest mądrym, ale gorzkim nada prawdzie historycznej, nie wiadomo. Mozarta, bogato ilustrującej spektakl. Był uczycielem, więc ma niewielu pojętnych Faktem jest, że Mozart zmarł w wieku 35 lat to dramat z dużą ilością muzyki na żywo. W uczniów. Druga refleksja dotyczy sławy i w wyjątkowo niejasnych okolicznościach. jego realizację zaangażowano ponad 130 infamii bohaterów historycznych, których Faktem jest też, że 30 lat później Antonio wykonawców, nie tylko aktorów. Wystąpiła wizerunki są utrwalone w licznych multipli- Salieri przyznał się do jego zamordowa- Polska Filharmonia Sinfonia Baltica ze Słup- kacjach na całym globie, zdobią gabinety nia. Rzecz w tym, że kurował się wówczas ska, dziesięciu aktorów, siedemnastu soli- i podręczniki historii, a których żywot po- w domu dla obłąkanych. stów operowych, reprezentujących znane mnikowy bywa nieprzewidywalny. Wresz- Historię tego konfliktu najoryginal- teatry operowe z kraju i z zagranicy oraz cie ku zaskoczeniu wyrażającego te sło- niej opowiada współczesny brytyjski pi- Chór i Balet Opery Wrocławskiej. Kierow- wa, zagadkowa egzystencja opisywanego sarz i scenarzysta Peter Shaffer w drama- nictwo muzyczne nad całością spektaklu obiektu pomnikowego, każe się nam zasta- cie „Amadeus”. Autor dramatu skupił się sprawował Bohdan Jarmołowicz – dyrektor nowić nad konstrukcją ludzkiej pamięci, jej na skutkach obsesji sławy. Sławny i cenio- słupskiej Polskiej Filharmonii Sinfonia Balti- ograniczeniami, możliwościami. ny włoski kompozytor Antonio Salieri – ca. W tytułową rolę genialnego kompozy- I na koniec chciałbym wypowiedzieć rozchwytywany na wiedeńskim dworze – tora Wolfganga Amadeusza Mozarta zna- pochwałę w imaginacyjnej roli wyobraź- nagle czuje się poniżonym, bo oto znalazł komicie wcielił się Marcel Wiercichowski z ni, która przekracza bariery, przezwycię- się w cieniu młodego geniusza Wolfgan- Krakowa – jeden z najciekawszych aktorów ża przyzwyczajenia, zaskakuje i pozwa- ga Amadeusza Mozarta. Salieri wcześniej młodego pokolenia. Postać Antonio Salie- la myśleć w miejscu, i czasie nieprzewi- uważał swoją karierę artystyczną za efekt riego – jego zawistnego konkurenta, feno- dywalnym, o tym, co zawiłe, absurdalne. kupieckiego „paktu z Bogiem”. Bóg miał go menalnie kreował Krzysztof Bauman – ak- Wyobraźnia uwalnia nas od strachu, chro- wspierać we wszystkich twórczych przed- tor Teatru Dramatycznego z Warszawy. ni od obaw, pozwala patrzeć na świat, na sięwzięciach i wznieść na wyżyny nieśmier- Solistów operowych poprowadził jeden historię, na nas samych bez uprzedzeń, telnej sławy. Włoski kompozytor uznał, że z największych obecnie śpiewaków na świe- ponad schematami. Wyobraźnia stawia został przez Boga oszukany. Oszukany, bo cie, znakomity bas baryton Janusz Monarcha, nas ponad ideologią, czyni nas otwarty- w znakomitej muzyce Mozarta wyraźnie z pochodzenia wrocławianin. Wielokrotnie mi, wolnymi. słyszał, że Stwórca darem geniuszu obda- zwyciężał w prestiżowych konkursach wokal- Kazimierz Jałowczyk, Słupsk rzył nie jego, lecz młodego austriackiego nych, między innymi w Wiedniu, Atenach czy

32 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 największe artystyczne wydarzenie ostatnich lat „Amadeusz” przed ratuszem największe artystyczne przed- sięwzięcie ostatnich lat. Słupski spektakl był rewelacyjnym wido- wiskiem. To było święto muzyki i teatru. Wszyscy byli oczarowani niezwykłą oprawą scenograficz- ną, wpisującą się w zabytkową architekturę przepięknie pod- świetlonego ratusza. W natural- ną scenografię ratusza wplotły się elementy typowo wiedeń- skie – kostiumy, lektyki, doroż- ki, konie. Budziło podziw ponad 150 efektownych rokokowych kostiumów. W plenerowym wi- dowisku zastosowano fanta- styczne efekty świetlne oraz pi- rotechniczne. Wszystko razem stworzyło niepowtarzalny kli- mat. Widowisko trwające blisko cztery godziny rozpoczynało się o 21.30 i kończyło w nocy. Zimno i trwające opady deszczowe nie przegoniły słupskiej publiczno- ści, która, przemoczona, owacja- mi na stojąco długo gratulowała Rio de Janerio. Jest laureatem medalu „Za- snej choreografii, poprowadził jeden z naj- artystom znakomitego występu. Prawdo- służony dla Polskiej Kultury”. Podkreślić nale- wspanialszych europejskich choreografów podobnie w przyszłym roku 2009 słupskie ży, że to pierwszy po Janie Kiepurze i jedyny – laureat prestiżowej nagrody im. Siergieja widowisko teatralno-operowe „Amadeusz” obecnie polski solista (już od 17 lat) słynnej Diagiliewa – Alexandr Azarkevith. w reżyserii Zbigniewa Kułagowskiego obej- Opery Wiedeńskiej (Wiener Staatsoper). Premiera „Amadeusza” przygotowa- rzą mieszkańcy kilku miast w Polsce. Balet Opery Wrocławskiej, wedle wła- na przez Nowy Teatr w Słupsku stanowi Jerzy Walczak, Słupsk 12 lipca br. miałam przyjemność z moim małym zespołem ,,Zgoda’’ gościć na Zjeździe Kaszubów w Gdańsku. Jubileuszowy zjazd Kaszubów Wspaniała impreza. Zaprosiło nas swoją kulturę, wiarę, niezależność, umi- wali. Pogoda dopisała. W oczach aż niebie- na nią Słupskie Zrzeszenie Kaszubsko - łowanie tradycji i honor. Dlatego zjazd sko robiło się od ludowych strojów kaszub- Pomorskie, którego jesteśmy wiernymi gromadzi tysiące osób. Ludzie zjeżdżają skich. Można było podziwiać, podpatrywać przyjaciółmi i sympatykami. Po raz dzie- się z wszystkich zakątków województwa, piękne hafty, ceramikę, kosztować przy- siąty Kaszubi z całego województwa po- a społeczność nie jest mała, bo liczy so- smaki regionalne. morskiego zjechali się Gdańska. Pierw- bie około pół miliona osób. Spotykaliśmy Kaszubów z Warsza- szy Zjazd, 19 czerwca 1999 roku odbył Specjalny pociąg ,,Transcassubia’’ wywy, Kanady... Śpiewaliśmy kaszubskie pio- się w Chojnicach, kiedy po reformie ad- ruszył w podróż z Chojnic zabierając po senki. Telewizja nagrała z nami reportaż, ministracyjnej, Chojnice włączone zosta- drodze wszystkich uczestników. Kolorowy, gazety prosiły o wywiady. Otrzymaliśmy ły do naszego województwa. Następny rozśpiewany. Jechały nim regionalne kape- propozycję wzięcia udziału w kręconym odbył się na Helu, kolejne były w Wej- le, wszyscy śpiewali znane kaszubskie pio- filmie o Gdyni. Zajadaliśmy się smacznymi herowie, Kartuzach, Słupsku, Kościerzy- senki. Uroczystość rozpoczęła się przemar- rybkami... Ludzie przy naszej muzyce tań- nie, Łebie, Gdyni i Brusach. O imprezie szem ulicami: Rajską, Wielkie Młyny, Grobla, czyli też w przedziałach pociągu. Szybko Kaszubów jedno można powiedzieć: ta- Świętopełka i Szeroką. Mszę świętą w Bazy- mijał czas... kiej spontaniczności, radości, śpiewania, lice Mariackiej celebrował arycybiskup Sła- Kolejny Zjazd Kaszubów odbędzie się kolorowych strojów, nie ma żaden inny woj Głódź. Na Targu Węglowym śpiewom 4 lipca przyszłego roku w Bytowie.

zjazd. Kaszubi to naród, który ceni sobie nie było końca. Wszyscy radośnie biesiado- Henryka Jurałowicz – Kurzydło piosenki kaszubskie śpiewali

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 33 opowieści bandrowskiego i nałkowskiej tworzyły etos żołnierskiego życia Bracia szli z frontem walcząc o ojczyznę, której kształtu nikt nie znał. Nieśli ją w sercu, tak wychowani zostali w domu i w szkole, bo Polska była świętością dla tych, którzy długo na nią czekali.

W Plebańcach ostatnie wojenne lato rza, niemłodej już, bo dwudziestoośmiolet- biło się im za ciasno, siostra urodzona w dopalało się pastuszymi ogniskami. Pie- niej pierworódki. Wreszcie 10 września 1918 1925 roku podrosła już, ale straszna cho- czone kartofle smakowały wybornie, teraz roku powiła szczęśliwie dwóch bliźniaczych roba szkarlatyna pozbawiła ją słuchu. Mło- można było ich zjeść do syta. W wojennych chłopców: Adama i Józefa. Życie toczyło się dzieńcy spędzali czas na czytaniu, łowie- latach 1915-1918 co rusz walczyły tu woj- teraz w nadziei na szczęście synów i rodzą- niu ryb, ale Adamowi zasmakował też sa- ska rosyjskie i niemieckie, a wycofując się, cej się Polski. W drewnianym domu, oto- mogon, pędzony w prawie każdym domu. grabiły wszystko, co możliwe. Z niedalekie- czonym wiśniowym sadem, obok dwóch Z kolegami biesiadował nieraz do rana, go Brasławia i dalekiego Wilna dochodziły kołysek poczesne miejsce zajmowały kro- ku utrapieniu matki, przejętej losem cór- to straszne, to radosne wieści: w lipcu za- sna, przy których gospodyni spędzała dużo ki Anny. – „Jaka przyszłość pisana jest dla bito cara i jego rodzinę, rozpadało się car- czasu. Ze lnu tkała prześcieradła, ręczniki i moich dzieci?”- zastanawiała się w bezsen- stwo, kończyła się wojna, nadzieje na Nie- płótna, z wełny narzuty, z resztek chodni- ne noce. Mąż nie włączał się zbytnio w do- podległą były coraz pewniejsze. Opowieści ki. Lubiła piękne wzory i dokładną robo- mowe zajęcia, czuł się coraz gorzej, narze- o bohaterze tych dni, Józefie Piłsudskim, tę. Pola było niewiele, uprawiano len, gry- kał od dawna na zdrowie. urodzonym na tej ziemi, docierały nawet kę, zboża i kartofle. W obejściu były dwie Sława wojska, szacunek dla munduru, do pastuszych ognisk, przy których po ci- krowy, kilka świnek i owce. Okoliczne je- opowieści o oficerskim życiu przedstawia- chu prowadzono rozmowy o rodzącej się w ziora Drywiaty i Cno dawały obfitość ryb. ne przez Bandrowskiego, Nałkowską może Rówieśnicy Niepodległej Obaj chłopcy, gdy tylko nie bezpośrednio, ale w jakimś stopniu podrośli, popisywali się tworzyły etos żołnierskiego życia. To była przed ojcem zręczno- gwarancja na wyrwanie się z małej wioski ścią w rzucie ościeniem. Plebańce w wielki świat i nadzieja na lep- Spokojny, rozważny Jó- sze, ciekawe życie. zef często przegrywał ze W marcu 1939 roku Adam Turek poże- zręcznością i siłą Adama. gnał się z kolegami i bratem, siostrą i rodzi- Podobni jak dwie krople cami. Wyjechał z domu w Plebańcach do wody różnili się charak- Warszawy, do szkoły podoficerskiej. Mia- terami i temperamen- sto, nowi znajomi, obowiązki i żołnierskie tem, ale obaj byli zdolni życie były nie lada wyzwaniem dla przyby- i wiedza przychodziła im sza z dalekich kresów. Wprawdzie jego pol- łatwo. Młoda ojczyzna szczyzna była poprawna, ale obawy chło- dawała możliwości na- paka z dalekiej prowincji działały jak hamu- uki, chociaż Polska sta- lec. Tam wszystko było znajome, proste, był wiała tu pierwsze kro- najlepszy wśród rówieśników, darzyli go re- ki niepewnie jak bracia spektem., nawet brat Józef liczył się z jego bliźniacy - jej rówieśni- opinią. Tu nic nie było proste, byli lepsi od cy, ale kiedy w 1920 roku niego i trzeba było im dorównać. Ambicja Brasław został stolicą po- była jego sojuszniczką. Szkolenia odbywa- wiatu w województwie ły się pospiesznie, bo wieści ze świata nie wileńskim w granicach były pomyślne. Wprawdzie dowódcy za- Rzeczpospolitej Polskiej, pewniali o pokojowych sojuszach, nowo- zmiany na lepsze za- czesnym uzbrojeniu i wyszkoleniu wojska, chodziły bardzo szybko. ale nic nie było pewne. Pierwszego wrze- Starosta brasławski Żeli- śnia 1939 roku zastał go w Warszawie. Miał sław Januszkiewicz oka- stopień kaprala, został dowódcą działka zał się sprawnym i roz- p/lot. Czterech żołnierzy i on - często zdani sądnym gospodarzem, na własny rozsądek - próbowali bronić pol- więc szkoły rosły razem skiego nieba w nierównej walce. Obok mia- z bliźniakami i dla nich. sto waliło się w gruzy, ginęli koledzy i cywi- Obaj ukończyli termino- le, nadzieja ginęła razem z nimi. Walki za- chaosie Rzeczpospolitej. wo siedem klas szkoły powszechnej, ale na kończyły się szybko. Już 6 września oddzia- W domu Kazimierza Turka oczekiwa- dalszą naukę rodziców nie było stać. Przez ły niemieckich czołgów wjechały do Góry no rozwiązania brzemiennej Julii z domu jakiś czas chłopcy pomagali w niewielkim Kalwarii, gdzie założono obóz jeniecki, a na Korotko, córki Stanisława, żony gospoda- gospodarstwie. Z roku na rok w domu ro- mieszkańców nałożono kontrybucję. Roz-

34 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 poczęła się niemiecka okupacja. potrzebna każdemu, a Do kapitulacji Warszawy przetrwa- na Łotwie płacono za li cudem unikając śmierci od bomb i arty- nią złotem. Zbierał więc leryjskiego ostrzału. Zawdzięczał to być carskie „świnki”, prze- może MB Ostrobramskiej, której obraz wi- cież kiedyś będzie po siał w domu w Plebańcach i przed którym wojnie. modlił się dzieckiem, a teraz matka zanosi- „Po wojnie” nie ła modły o jego ocalenie. Po kapitulacji zo- mogło być bez bliźnia- stał jeńcem w obozie w Górze Kalwarii. Nie- ków spod Brasławia. mieckie porządki jeszcze nie okrzepły i to Obaj - Adam i Józef we była szansa dla jeńców. Po latach Adam Tu- wrześniu 1944 zostali rek opowiadał córkom o bohaterskiej po- powołani do formującej stawie mieszkańców Góry Kalwarii, którzy się II Armii. Z Plebańców narażając własne życie przerzucali przez z trzydziestu dziewięciu druty kartofle i brukiew. To pozwalało prze- domów mieszkalnych trwać, bo w obozie głód był pierwszym do- poszło na wojnę dzie- świadczeniem. Trzeba się było ratować. Pod więciu chłopców. Adam koniec października Adam wykazał się nie Turek, choć już nigdy nie lada zręcznością i uciekł z obozu. Na Boże wrócił do rodzinnej wsi, Narodzenie dotarł do domu. Nie zastał już pamiętał ich wszystkich. ojca, kilka dni wcześniej został pochowany. Pamiętał, bo tylko on Wojna obronna zakończona. Tam wy- przeżył, a ciężar śmier- rwał się spod „opieki” Niemców, tu trafił ci kolegów niósł przez

Rówieśnicy Niepodległej liczyć było się z którym trzeba przeciwnik, był i to śmierć czaiła się rogiem za pod opiekę Rosjan. Trzeba było jakoś na całe życie, chociaż nie mógł ich uratować. znowu w swym domu rodzinnym. Wal- nowo organizować życie, warszawskie do- Miał żal do losu, że musiał żyć samotnie, czyć z Niemcami jest naszym obowiąz- świadczenia ostudziły w nim zapał do wo- bez wspomnień, które umarły wraz z towa- kiem wobec Ojczyzny”. jowania. W drodze z obozu jenieckiego do rzyszami młodości. Julia Turkowa została w Wyprzedziliśmy nieco fakty. To był ostat- Plebańców widział wiele okropności, nie Plebańcach sama, z niesłyszącą Anną. Cze- ni list Józefa, który zginął pod koniec miał ochoty na nic. Próbował innego za- kała cierpliwie na frontowe listy. Przecho- kwietnia 1945 roku. Został pochowany jęcia. Do łotewskiej granicy było blisko, sól wywała w tajemnicy schowane monety syna obcej ziemi i nikt z bliskich na jego nów. Wydawało się, że to mogile nie zapalił lampki. Spełnił obo- gwarancja ich powrotu. wiązek wobec ojczyzny, ale matkę, bra- Adam dostał przydział ta i siostrę pozostawił w nieustającym do 12 kompanii Obser- smutku. wacyjno - Meldunkowej. Adam Turek rzadko wracał do wojen- Bracia szli z frontem wal- nych wspomnień, a jeżeli to się zdarzyło, cząc o ojczyznę, której opowiadał tylko o brawurowych, zupełnie kształtu nikt nie znał. niepatetycznych zdarzeniach. Po walkach o Nieśli ją w sercu, tak Łódź na przykład wraz z kolegami urządzi- wychowani zostali w li sobie kolację w opuszczonym niemieckim domu i w szkole, bo bogatym domu. Zamiast zmywać porcela- Polska była święto- nową zastawę, wraz z obrusem wyrzucali ją ścią dla tych, którzy przez okno, a na stole stawiali nową. W cza- długo na nią cze- sie walk w Poznaniu, niedaleko Cytadeli zo- kali. Józef we fron- stał rozbity bank. Dolary fruwały niesione z towym liście wiatrem, a oni się śmieli, bo na cóż im były do brata pisał: dolary. Za rogiem czaiła się śmierć i to był „Może da Bóg, przeciwnik, z którym trzeba się było liczyć. że wojna nie- Forsowanie Nysy potraktowali poważnie, zadługo się warto było pomyśleć o przyszłości, bo woj- skończy i na naprawdę mogła się niebawem skoń- będzie- czyć. Może uda się przeżyć? Jego wojowa- my mo- nie trwało osiem miesięcy i dwanaście dni. gli się Do 8 maja 1945 roku. Ale nie został zdemo- spo- bilizowany. Wraz z 80 pułkiem Artylerii Cięż- t k a ć kiej, który powstał we wrześniu 1945 roku po rozformowaniu 5 Pomorskiej Brygady Pancernej stacjonował w Biedrusku pod Po- znaniem. Dopiero w marcu 1946 roku został

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 35 zdemobilizowany. Proponowano mu pozostanie w wojsku, jednak dawne marzenia o karierze wojskowej przegrały z wojennym doświadczeniem. Postanowił żyć z dala od zgiełku, w zgodzie z ziemią, którą zawsze znał i kochał. Na powrót do domu w Plebań- cach było za późno. Wiedział, że jeżeli tam Stemplarska saga Fabichów pojedzie, nie będzie mógł wrócić do Polski. Jako osadnik wojskowy najpierw osiedlił się Zaczęło się mniej więcej w taki sposób: w Kocieniu Wielkim pod Trzcianką. Samot- nie mieszkał w dużym domu. Pod koniec Ściągnął tutaj Fabich senior – żywa historia maja obok osiedliła się repatriancka rodzina spod Pińska. Spodobała mu się młodziut- słupskiego drukarstwa – z dalekich Kresów ka dziewczyna, która w listopadzie zosta- ła jego żoną i już razem przenieśli się pod w początkach 1946 roku, ze skierowaniem Ustkę, gdzie osiedlili się jego „plemieńcy” zza Buga. Jego majątek stanowiły wówczas: PUR w ręku. Instynkt zawodowy, stary jak ostatni list Józefa, spłowiały żołnierski mun- dur, kilka wojennych medali, w tym Medal dzieje Rzeczypospolitej, kazał repatriantowi za Warszawę, upór i zaciętość, że wreszcie trzeba zacząć żyć. Matka nie mogła przy- pójść do nowo powstałych Państwowych jechać. Nie dostała zgody na wyjazd. Na wschodzie władza radziecka wprowadza- Zakładów Graficznych. Tam zapytał o ja- ła swoje porządki. Sam z rodziną też nie był pewien dalszego losu, żyli ze spakowany- kąkolwiek robotę. Kierownik Jan Rostowski, mi walizkami, trudno było poczuć się jak na swoim w domu i obejściu, gdzie żywe były przejrzawszy papiery, orzekł wielce ukonten- ślady obcych ludzi. Poczucie tymczasowo- ści długo towarzyszyło jego rówieśnikom, towany: „Fachura z ciebie. Będziesz od dziś których wojenne losy zawiodły w dalekie od rodzinnego domu strony. O jego ślubie zecerem - maszynistą i stemplarzem”. matka wiedziała z listów, a wnuczki widziała na fotografii. Zmarła nagle w czerwcu 1956 - Cały sprzęt drukarski – zwierzy się ze Słupskiem) stał się de facto szefem firmy. roku. Adam nie mógł pojechać na pogrzeb, po prawie 40 latach – stanowiło kilka lino- Dalej wszelako towarzyszył synowi w pracy. a głuchoniemą Annę, której miał dać opie- typów oraz wysłużona, muzealny rekwizyt Przyuczał jeszcze do zawodu wnuka Szym- kę, po roku starań przez ambasadę w War- przypominająca, maszyna rotacyjna. Praco- ka, absolwenta... szkoły radiowo-telewizyj- szawie, odebrał z granicy w Brześciu. Anna waliśmy jednak bez utyskiwań, odwrotnie: nej, w którym upatrzył sobie – z ówczesnej, przywiozła obraz Ostrobramskiej i kilka z zapałem i poświęceniem graniczącym bardzo odległej perspektywy - zwieńcze- „świnek” ukrytych zmyślnie w gotowanych z samozaparciem. W wolnych chwilach – nie stemplarskiego rodu Fabichów. Ze spo- na podróż jajkach. również na niwie kulturalno-oświatowej, łecznikostwa też nie zrezygnował. Uczest- Uzupełnienie : artystycznej i – tak, tak, mimo stalinow- niczył m.in. w prowadzonym przez Izbę 1. Od początku stycznia 1945 roku nie- skich czasów! – religijnej (przy parafialnym Rzemieślniczą szkoleniu czeladników i mi- które pododdziały armii (3 Dywizja Artyle- kościele Mariackim). strzów stemplarzy... rii Przeciwlotniczej, batalion mostowy) pro- - Bodaj w 1950 wiceburmistrz, ści- wadziły działania na rzecz 1. Frontu Biało- śle zastępca przewodniczącego prezy- *** ruskiego. Zgodnie z rozkazem Naczelnego dium Miejskiej Rady Narodowej, Ludwik Powyższy zapis dziennikarski pocho- Dowództwa od stycznia roku 1945 rozpo- Downar-Zapolski (późniejszy prezes Koła dzi, o czym już napomknąłem, sprzed wie- częto przegrupowanie głównych sił armii z Pierwszych Słupszczan STKS), spytał: - lu lat, odgrzebałem całkiem przypadkowo, rejonów formowania do okolic m.in. Łodzi. „Uruchomiłbyś, Franek, usługowy warsztat długi czas po śmierci 65 „wiosen” liczącego, Większość sił osiągnęła ten rejon koncen- stemplarski? Wstyd przecież, abyśmy jeź- ale nadal pełnego wigoru, zaprzyjaźnione- tracji około 5 lutego, jednak z powodu bra- dzili po głupią pieczątkę do Koszalina... Lo- go ze mną - wbrew cezurom wiekowym i ku ciężarówek, paliwa, a także obuwia dla kal jest przy ulicy Dworcowej (obecnie al. profesjonalnym - Fabicha I. Pod wpływem żołnierzy część sił i oddziałów tyłowych po- Wojska Polskiego). Gorzej było, niestety, z „odkrycia” złożyłem w 1995 kolejną wizy- została na wschodzie. Niektóre pododdzia- pieniędzmi... Znalazł się jednak wspólnik z tę w warsztacie, który sygnuje teraz swoim ły prowadziły służbę w oderwaniu od armii dużą żywą gotówką i zakład wnet otworzył imieniem Maciek – również, jak jego ojciec pełniąc m.in. rolę garnizonową w Warsza- swe podwoje. i „duńsko-polski” brat, serdeczny mój przy- wie, czy biorąc udział w walkach o Poznań - Pierwsze pieczęcie - mówił - wyko- jaciel. Ta sama przyciasnawa, znana mi z (2 batalion 35 pułku piechoty 7 DP). nałem dla PSS Społem i... księdza probosz- gęstych oparów topionego kauczuku i oło- 2. Spisałam tu nieudolnie poskładane cza. Potem, kiedy moja firma Pod Aniołem wiu facyjatka w zapyziałej, przypodwórza- po latach fragmenty wspomnień mego Ojca. zyskała rozgłos i renomę, po prostu drzwi nej chatce - puchatce z... jak nowym, bo do- Jego biografia wpleciona w historię kraju jest się nie zamykały. piero co odświeżonym wystrojem wnętrz. dowodem drogi, jaką przeszło pokolenie ró- Od 1968 pomagał panu Franciszkowi Pięćdziesięcioletni sukcesor ojcowizny jak- wieśników II Rzeczpospolitej. Wielu z nich syn Maciej. Gdy protoplasta rozpierzchłej by żywotniejszy niż kiedyś. dorosło tylko po to, by oddać życie w wojnie, po świecie (Anglia, RFN, Dania) familii osią- - Sam widzisz - próbuje wyjaśnić spra- której nie chcieli. Składam im hołd. Szacunek gnął wiek emerytalny, Maciek (notabene wę - bezustanny ruch. Ręce wprost opadają i uznanie wyrażam żołnierzom, którzy wal- brat Janka – znakomitego artysty plastyka, od roboty. Rzec by się chciało: najzwyklej- czyli za ojczyznę, jaką im dano. który w roku 1982 osiadł w Kopenhadze, sza pod słońcem cena bez mała półwieko- Czesława Długoszek, Objazda lecz wciąż utrzymuje bardzo bliskie więzi wej estymy...

36 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 znalazł się wspólnik z dużą żywą gotówką Stemplarska saga Fabichów - Tyle że nie razem z Szymonem, dwu- dziestosiedmiolatek z liczącym się stażem, był do niedawna prawdziwą złotą rączką. Do systematycznej pracy wdrożyła się po stracie ojca i żona Henryka. Drugi syn, Bar- tek, pragnął zostać mechanikiem, jednak wszystkie wolne chwile spędza tutaj. Coraz bardziej było widać, iż pójdzie w Szymono- we ślady. Górę wzięła koniec końców me- chanika... - Szymek pozostał wierny dziadko- wo-ojcowskiej profesji. Tyle że nie razem z rodzicami. Na swoim. Bo stemplarstwo - zwykł był powtarzać tato - wciąga z ma- gnetyczną siłą. A może chodzi tu o siłę rodzinnej tradycji? *** Tak było do niedawna. Ostatnią wi- zytę złożyłem Fabichom w domu. - Mnie z Henryką – powiedział Maciej – przyparł do muru staż emerytalny. Przyparł... Uratował z opresji. Zakład chylił się bowiem ku upad- kowi. Syn jeszcze wcześniej wziął rozbrat ze stemplarstwem. Przegrał batalię z kon- kurencją, zasobniejszą w środki na nowo- Fot. Archiwum rodz. Fabichów czesne technologie. Marzy mu się... reak- tywowanie warsztatu po „przeprosinach” *** wstrząs w naszej gospodarce z minionej z elektromechaniką. Jak Bóg da. Cóż, takie - Chociaż... Czwarta generacja („sche- dekady. są tradycji progi i bariery AD 2005. Parafra- da” po 40-letnim dziś Bartku) coraz wyraź- Jerzy R. Lissowski, Słupsk zując Ericha Marię Remarque’a: tylko na Za- niej nie daje za wygraną losowi, jaki ich ro- (Z wydanej przed trzema laty książki auto- chodzie bez zmian... dzicom i dziadkom zgotował historyczny ra pt. „Żywa legenda regionu nad Słupią”.)

leczna społeczność, która tak wiele zrobi- ła dla obrony granic Rosji, doświadczyła wszystkiego – od przywilejów za czasów carskich, po zupełne zapomnienie w cza- sach sowieckich. Państwowy Zespół Tańca „Kozacy Rosji” czerpie z tej bogatej kozac- kiej tradycji odwołującej się do wielu „ko- zackich” regionów Rosji – od Donu i Morza Czarnego po Syberię i daleki wschód kraju. Występy zespołu przekazują widzom poczucie wolności, która charakteryzuje ko- zackie życie. „Kozacy Rosji” wypełniają swo- ją misję tak jak ci, których imię przyjęli. Arty- Kozacy Rosji Fot. J. Maziejuk ści postawili przed sobą bardzo trudne za- 10 października br. na zaproszenie To- zapierało dech w piersiach. Artyści wystę- danie i wypełniają je z takim wdziękiem, lek- warzystwa Przyjaciół Wilna i Grodna na pujący w ludowych strojach w kalejdosko- kością i prawdą, które są charakterystyczne koncercie, jubileuszowym z okazji XX- pie melodii, tanecznych ruchów i gestów tylko mistrzom wszystkich rosyjskich sztuk. lecia Towarzystwa, wystąpił w Słupsku zaprezentowali prawdziwą kozacką dumę. To drugi już renomowany rosyjski ze- w niecodziennym show światowej sła- Naprawdę było co podziwiać. Pięćdziesię- spół, który wystąpił w Słupsku. Niedawno wy zespół „Kozacy Rosji”. ciu artystów potrafiło zachwycić nawet naj- to samo Towarzystwo Wilna i Grodna spro- Istniejący od dwudziestu lat zespół bardziej wymagających widzów. Nie bez wadziło do miasta nad Słupią słynny Chór wystąpił po raz pierwszy w Polsce, a kon- powodu światowe media już dawno okre- Alelksandrowa. Należy chylić nisko czo- cert w słupskiej, wypełnionej po brzegi hali śliły występy zespołu jako najlepsze świa- ła przed prezesem Marianem Bortyńskim, Gryfia, inaugurował polską trasę koncerto- towe show. który dzięki swojej niezwykłej pasji dzia- wą. To było niesamowite show w wykona- „Kozacy” to termin nierozerwalnie łania, kiedyś miłości do sportu, a dzisiaj do niu Kozaków! Widać było, że miłość, odda- związany z Rosją. Lew Tołstoj pisał: „Cała kultury sprowadza do Słupska tak wspa- nie dla sztuki i entuzjazm – to siła zespołu. Rosja jest stworzona przez kozaków”. W niałe zespoły. Potrafi zapewnić im gorące

W czasie dwugodzinnego występu często ciągu swojej wielowiekowej tradycji ta wa- przyjęcie publiczności. (z) show światowe najlepsze

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 37 Pomogła Czeszce zdobyć „złoto” Barbara Madejczyk, zawodniczka klubu Jantar Ustka pomo- gła Czeszce Barbarze Spotakovej zdobyć złoty medal w rzucie oszczepem na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Pekinie. Sama zajęła w tej konkurencji dobre - siódme miejsce. Czeszka w ostatniej, szóstej kolej- Spotakova potwierdziła w rozmowie z przypadku Tomasza Majewskiego czy Pio- ce rzuciła oszczep na odległość 71,42 m i PAP udział Polki w jej sukcesie. tra Małachowskiego. Konkurs przebiegał w ustanowiła wynikiem tym rekord Europy. - Straciłam już wiarę, ale dzięki Madej- trudnych warunkach. Siąpił deszcz, było śli- B. Madejczyk rzuciła na odległość 62.2 m. czyk ją odzyskałam. Bardzo zależało mi na sko na rozbiegu i należało bardzo uważać, Przed ostatnią próbą Spotakovej dwie zwycięstwie, zwłaszcza w tak szczególnym by nie nabawić się kontuzji. Rzucałam rów- Barbary przytuliły się do siebie i nie mo- dla naszego kraju dniu. Czterdzieści lat no, ale ciągle brakowało, by przekroczyć 60 gły się rozłączyć. Po zakończeniu konkur- temu, 21 sierpnia, Związek Radziecki doko- m. Udało się dopiero w ostatniej próbie i to su wątpliwości, w rozmowie z PAP, roz- nał inwazji na Czechosłowację. Cieszę się, o dwa metry oraz dwa centymetry. wiała Polka: - Z Czeszką łączy mnie bliska że w tym dniu mogłam dać moim rodakom B. Madejczyk na co dzień jest nauczy- znajomość. Ona bardzo chętnie słucha potężną dawkę radości. cielką wychowania fizycznego w Zespole moich uwag jak tylko razem startujemy. - Ja też jestem więcej niż szczęśli- Szkół Technicznych w Ustce. Po powrocie z W Pekinie bardzo zależało jej na zwycię- wa - wyjawiła dziennikarzowi PAP Barba- igrzysk idzie zaraz do pracy w szkole. Pra- stwie. Niestety, złoty medal oddalał się ra Madejczyk. - Mój trener Henryk Michal- cuje tam od 2003 roku. Jej trener H. Michal- z każdą kolejką. Była druga po czwartej, ski, który w Ustce ogląda w telewizji relacje ski, który jest również nauczycielem w tej piątą miała nieudaną i bardzo zdenerwo- z igrzysk, postawił przede mną jeden cel - szkole, chciałby, żeby go kiedyś zastąpiła w wana. Przytuliłam ją do siebie, mówiąc: awans do ósemki najlepszych na świecie. tej pracy, ale ona nie zamierza spełnić tych pomyśl o technice, puść oszczep tak, aby Kiedy został zrealizowany, w rozmowie tele- oczekiwań, bo – jak powiedziała dziennika- leciał jak ptak, przekazuję tobie resztki fonicznej powiedział: A teraz rób co chcesz. rzowi PAP – „Ja się do tego nie nadaję. Nie energii, które mi zostały. Bądź dzielna, (...) Nie stresowałam się tym, że nie prowa- zawsze dobry zawodnik jest dobrym szko- głowa do góry. dzę po pierwszej kolejce, tak jak było to w leniowcem. Co innego być nauczycielem Wyjazd mój do Peki- nu był możliwy dzięki Marzenia się spełniają współpracy Starostwa Także i tym razem poseł Ziemniak zgromadził liczną reprezentację czterdzie- Powiatowego w Słup- stu dziewięciu osób. 9 sierpnia o godzinie 4 rano w Gimnazjum im. Polskich Olimpij- czyków w Racocie odbyła się ostateczna sku z Klubem Olim- odprawa, po czym wspólnie wyjechaliśmy na lotnisko w Warszawie. Do Pekinu lecie- pijczyka w Racocie, liśmy przez Frankfurt i choć podróż prze- biegła dość sprawnie to była bardzo mę- któremu przewodniczy cząca, gdyż spędziliśmy w samolocie aż 12 godzin! Jednak teraz z całą pewnością poseł Wojciech Ziem- mogę powiedzieć - opłacało się. Pekin to wielkie i wspaniałe miasto, które wywarło niak. Grupa z Racotu na mnie oszałamiające wrażenie. Nie tylko przeżyłam wielką przygodę, ale też pozna- od wielu lat uczestni- łam wielu interesujących ludzi różnych na- rodowości, w znacznym stopniu podszko- liłam swoją znajomość języka angielskie- czy w największych go, obcowałam z jedną z najciekawszych kultur świata. Przede wszystkim mogłam imprezach sportowych na własne oczy oglądać zmagania spor- towców z całego globu. Miałam okazję zo- na świecie, stanowiąc baczyć szeroki wachlarz dyscyplin olimpijskich poczynając od siatkówki przez pił- prawdziwą „elitę” pol- kę ręczną, kajakarstwo, wioślarstwo, boks, softball, szermierkę i wiele, wiele innych. skich kibiców. Jednak naturalnie najbardziej zapadło mi

38 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 przytuliła ją do siebie mówiąc: pomyśl o technice Pomogła Czeszce zdobyć „złoto” wychowania fizycznego, a co innego tre- nerem”. Innym miłym usteckim akcentem na olimpiadzie było zdobycie przez Miłosza Barnatajtysa, który startował w czwórce wioślarzy wagi lekkiej bez sternika srebr- nego medalu. Pan Miłosz w Ustce się uro- dził i spędził lata młodzieńcze, a trenuje obecnie w Bydgoszczy. W Ustce mieszka- ją jego rodzice i brat. Po zdobyciu olimpijskiego medalu powiedział: - „Tak bardzo szczęśliwy byłem chyba tylko jak brałem ślub z moją żoną”. *** Zadowolona z pobytu w Pekinie powinna być też Aneta Janta – Lipińska z Ust- ki, uczennica tamtejszego Liceum Ogól- nokształcącego, która pojechała do Chin jako zwyciężczyni powiatowego konkursu olimpijskiego dopingować naszych za- wodników. Na ekranach telewizorów mo- gliśmy oglądać jak dzielnie z flagą polską z napisem „Powiat Słupski”, z opiekunem Andrzejem Wojtaszkiem z Kobylnicy i lau- reatami innego, podobnego konkursu, za- chęcała do walki o medale i jak najlepsze miejsca polskich zawodników.(z) Fot. J. Maziejuk

w pamięci oglądanie najlepszych tenisi- pobytu w Pekinie zwiedziłam m.in. Zakaza- stów stołowych świata, a także dopingo- ne Miasto, Mur Chiński, Cesarski Pałac Let- wanie pani Basi Madejczyk podczas kon- ni, Chińską Operę Narodową czy plac Tien kursu rzutu oszczepem. Wielkie wrażenie An Men. Budowle te zadziwiają wielkością, Marzenia się spełniają zrobiły na mnie również wspaniałe obiekty rozmachem, a także kunsztem wykonania. sportowe - Olimpic Sports Center Gymna- Jednakże najbardziej zachwyciła sium, Beijing Workers’ Gymasium czy oczy- mnie mentalność i kultura chińskiej ludno- wiście National Stadium, tzw. „Ptasie Gniaz- ści. Są to ludzie niesłychanie życzliwi, sym- do”. Poza tym jest jeszcze coś, co na długo patyczni i otwarci. Dzięki wymianie „Serce pozostanie w mej pamięci, to wspólne ki- do serca”, w ramach której przyjechaliśmy bicowanie. Za każdym razem, gdy wcho- do Pekinu mogliśmy bliżej poznać chińskie dziliśmy na trybuny przykuwaliśmy uwagę dzieci, które wręcz „zarażały” uśmiechem. niemal wszystkich kibiców. „To prawdziwa Nigdy nie zapomnę występu artystycz- biało - czerwona armia” - powiedziała jednego, jaki przygotowały dla nas w swo- na z Polek spotkanych przez nas na meczu jej szkole, mimo tego, iż teoretycznie mia- siatkówki. Rzeczywiście, 49 osób ubranych ły wtedy wakacje. Sam Pekin, a także chiń- w barwy narodowe, z pomalowanymi twa- ska ludność urzekły mnie na tyle, iż marzę o rzami, „uzbrojonych” w gwizdki, szaliki i fla- tym, aby jeszcze kiedyś tam wrócić. Myślę, gi mogło robić wrażenie. Strój, liczne przy- że bez wątpienia mogę nazwać ten wyjazd śpiewki i entuzjastyczne reakcje powodo- przygodą życia i chyba nie muszę nawet ar- wały, iż staliśmy się rozpoznawalni. Cała ta gumentować, dlaczego tak było. „otoczka” była jednak niczym w porówna- Chciałabym jeszcze raz serdecznie niu do chwil, w których wspólnie cieszyli- podziękować Starostwu Powiatowemu w śmy się ze zwycięstw naszych sportowców. Słupsku, a także dyrekcji Liceum Ogólno- Dużym atutem był także pobyt w wio- kształcącego w Ustce za wystawienie mo- sce olimpijskiej. Miałam możliwość spotka- jej kandydatury do powiatowego konkursu nia największych gwiazd z całego świata, olimpijskiego. Pragnę też zachęcić młod- poznania polskich zawodników, a także szych kolegów do rozwijania swoich talen- doświadczenia niepowtarzalnej atmosfery tów, uczestnictwa w różnego rodzaju za- panującej w ośrodku. Niezwykle interesu- wodach i wiary we własne siły. Bo, jak wi- jącym aspektem podróży było też pozna- dać, marzenia się spełniają.

Fot. A. Wojtaszek nie dziedzictwa chińskiej kultury. Podczas Aneta Janta - Lipińska, Ustka życia przygoda była to

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 39 Moje dzieciństwo na wsi Mieliśmy wpojone, że to, co niemieckie, było niedobre. A prze- cież mieszkaliśmy wśród niemieckich mebli, spaliśmy na niemieckich łóżkach, na ścianach wisiały niemieckie obrazy, do których modliliśmy się rano i wieczór. - Zosia.... Henia... do domu. - Słychać jest przyjemna, chłodzi rozgrzane ciało. To dla dzieci podczas wakacji. Łapiemy w dło- wołanie mamy. Siostra bardziej posłuszna, nic, że ma kolor herbaty, pełno w niej wo- nie czarne kijanki, brodzimy po pas w wo- natychmiast przerywa zabawę i biegnie do dorostów, żab, pijawek, czarnych oślizłych, dzie, dalej gdzie jest głębiej nie wchodzimy, domu. Mnie szkoda rozstać się z dziećmi, które przysysają się do ciała. Staw, a raczej tamte rejony bliżej środka należą do star- które pluskają się w stawie. glinianka, otoczony kępami tataraku, w po- szych chłopaków, którzy umieją pływać. Jest ciepło, woda nagrzana słońcem bliżu rośnie kępa brzóz i krzaki wikliny. Raj Z drugiej strony mają dostęp krowy, któ- Trzyma na swoim grzbiecie nasz ciężar w fizycznym i psychicz- Na nieszczęścia mamy „Nadzieję” nym tego słowa znacze- Czekamy na cuda. Na cuda, które nie wiatr. Jego nagły podmuch zagasił pło- nadchodzą. Czasami w milczeniu zadajemy mień ostatniej nadziei. niu. Unosi nasze cierpie- sobie pytanie, dlaczego? Nadchodzi wtedy Wbrew wszelkiej nadziei, mamy jed- zwątpienie. Milczymy wobec zła i niespra- nak „Nadzieję”, fundację, która w tym roku nie do poziomu sensu. wiedliwości. Tak łatwo jest więc rozwiać obchodzi 15-lecie istnienia. Ze stojących nasze nadzieje na lepsze jutro. Wmawia niegdyś baraków powstał ogromny kom- Nadaje mu wymiar po- się nam, że nikt nie ma szans na odnowę, pleks rehabilitacyjny dla dzieci niepełno- przemianę wewnętrzną. Ona nigdy nie na- sprawnych. Zdumiewają zarówno jego nadczasowy. A za cier- dejdzie, szepcą. Tak samo nie mamy szan- rozmiary, jak i wyposażenie. Niestety, nie pienie daje nam radość, sy na poprawę metod opieki zdrowotnej każdy wie o istnieniu takiego ośrodka. Nie dla naszych dzieci. Zniecierpliwieni szuka- każdy jest w stanie dowiedzieć się którędy że kiedyś się skończy my wyjścia z sytuacji... bez wyjścia. I wte- prowadzi do niego droga. dy nikt nie poda nam pomocnej dłoni, nie Każdy z nas ma własną drogę, po któ- i wiarę, że ta chwila jest zaparzy gorącej herbaty, będziemy tkwić w rej stąpa. Raz wiedzie ona pod górę, in- zimnie, które zewsząd będzie nas otaczać. nym razem to lekki spacer, któremu towa- możliwa tu i teraz. Uświadomimy sobie, że te cuda rozwiał rzyszy drobniutka mżawka. Ale trzeba tę

40 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 warto na chwilę przenieść się w świat dzieciństwa

re podchodzą żeby się napić wody. Staw, liśmy coś ciekawego, na przykład zakopane zobaczyłam napis... „Prosi o Ojcze Nasz”... jedyny w całej wiosce, był w posiadłości w ogrodzie skrzynie z naczyniami, które za- W naszej gromadce były dzieci z róż- państwa Falewiczów. Biegnę za siostrą do nosiliśmy rodzicom lub sami się nimi bawi- nych stron. Tak jak i ich rodzice. Były dzie- domu z nadzieją, że jeszcze tu dzisiaj po- liśmy. Razu pewnego odkryliśmy w starym ci z Wileńszczyzny, z Kresów wschodnich. wrócę. Zabieram dla mamy pęk tataraku z chlebowym piecu plik fotografii, na których Dzieci, które wyniosły z domów różną kul- zielonymi szyszkami, który po roztarciu w byli niemieccy żołnierze w mundurach z pi- turę i zachowanie. Dzieci z Wileńszczyzny dłoniach pięknie pachnie. Mama używa go, stoletami w dłoniach i była tam duża grupa były stosunkowo dość nieśmiałe, bardzo gdy myje sobie włosy. A ja się wykupię od nagich ludzi. Obok widać było jakąś wodę. posłuszne rodzicom. Kiedy zdarzyło się, że kary, że nie posłuchałam od razu wołania. Starsi odebrali nam te zdjęcia. Coś tam nad ktoś obcy wchodził do ich domu natych- nimi debatowali, w końcu chyba je spali- miast chowały się pod stół nie wychodząc *** li, przykazując nam, dzieciakom, aby niko- spod niego, aż gość opuści mieszkanie. Dzieciństwo na wsi. Wieś Smołdziń- mu o nich nie rozpowiadać. To znów zna- W żadnym przypadku nie wolno było się ski Las obszarowo jest dość rozległa. Domy leźliśmy zakopane w sianie, w opuszczonej wtrącać w rozmowę starszych. W każdym i zabudowania gospodarskie usytuowane stodole całe pudło książek. Wiele ilustracji domu była tak zwana „dyscyplina”. Był to są pośród pól i łąk, w skupiskach po trzy, przedstawiało sceny biblijne. Chłopaki darli paseczek rzemienny. Czasem znikał w ta- cztery sąsiedztwa. Małe dzieci nie znają się kartki i puszczali z wysokości z wiatrem, ro- jemniczych okolicznościach. Oczywiście wzajemnie. Za małe są żeby samotnie się biąc zawody, czyja kartka dalej poleci. (Dzi- nikt nie wiedział, co się z nim stało. Ale po- odwiedzać, na przeszkodzie są rowy me- siaj wiem, że było to co najmniej głupie, dejrzany był na ogół ten, kto ostatnio z nie- lioracyjne pełne wody, czasem złe psy. Ale żeby nie powiedzieć – karygodne). go zmuszony był korzystać. nas jest spora grupka dzieci - dziesięcioro. Mieliśmy wpojone, że to, co niemiec- Przewinienia bywały różne. A to krowy To już wystarcza, żeby było głośno i weso- kie, to było niedobre. A przecież mieszkali- nie były dostatecznie przypilnowane i we- ło. Pomimo rozlicznych obowiązków, jakie śmy wśród niemieckich mebli, spaliśmy na szły sąsiadom w szkodę, a to sąsiadka do- Fot. J. Maziejuk nakładają na nas rodzice, bo pora taka, że niemieckich łóżkach, na ścianach wisiały niosła, że w jej ogrodzie był amator niedoj- każde ręce, nawet te najmniejsze, są po- niemieckie obrazy, do których modliliśmy rzałych jabłek, który przy okazji kradzieży trzebne i się liczą. Trzeba rano wstać, wy- się rano i wieczór. Był między nami chło- podeptał skutecznie grządki z warzywami. pędzić krowy na pastwisko, potem wrócić z piec, którego mamą była Niemka (bardzo A to za pobicie się na podwórku z kolega- nimi, żeby je wydoić, potem znowu, gdzieś szanowana przez sąsiadów). Nie bardzo mi (nie ważne czyja była wina), a to potłukł około piętnastej, pognać w łąki i paść do umiał mówić po polsku i naigrywaliśmy się się słój ze smakowitym sokiem na zimę, po- wieczora. Kto nie pasie krów ma obowią- z niego. Chłopak chciał się do nas zbliżyć, stawiony przez mamę w zasięgu wzroku i zek ,,naskubać’’ kartofli do parnika ze sta- bo brakowało mu towarzystwa. Był jedyna- rąk w spiżarni. Może dzięki takim metodom rych kopców lub z piwnicy, pozmywać na- kiem. Daliśmy mu warunek: jak się nauczy wielu z nas wyrosło na porządnych ludzi? czynia po obiedzie, zająć się młodszym ro- po polsku „Ojcze Nasz”, to go przyjmiemy Wspólne zabawy z czasem przeszły dzeństwem. Musi też pomóc w pieleniu na do towarzystwa. Jak nie - mieliśmy go z da- we wspólne obowiązki. Nastał czas nauki w polu lub w ogrodzie, nazrywać owoców na chu szopki wrzucić w krzaki agrestu. szkole, zatarły się różnice językowe. Wszy- kompot. Na zabawę wiele czasu nie zosta- Stało się inaczej. Podczas zabawy w scy uczyliśmy się z tych samych podręczni- wało, ale zawsze jakimś sposobem mieli- naszym stawku, schowaliśmy mu ubranie. ków, razem z rodzicami uczęszczaliśmy na śmy go trochę. Chłopaczyna długo szukał bezskutecznie, msze niedzielne. Wielu z nas rozjechało się W latach powojennych było w naszej w końcu zrezygnowany poszedł z płaczem po świecie, wielu odeszło na zawsze. Ale wiosce wiele opuszczonych domów. Bie- do domu. Baliśmy się, że poskarży się swo- miło się spotkać, ot chociażby na ulicy z to- galiśmy po pustych pokojach, zrywaliśmy im rodzicom i za to oberwiemy od swoich. warzyszem dawnych zabaw, czasem psot. stare tapety. Unosił się zapach stęchlizny. O dziwo, chłopak okazał się lojalny. Od tej Poza zdawkowym ,,co słychać’’ warto cho- Zaglądaliśmy do starych ciemnych piwnic, pory zyskał w naszej opinii, nie dokucza- ciaż na chwilę przenieść się w dawny świat do studzien zawalonych wszelkimi grata- liśmy mu więcej. Nawet go polubiliśmy. dzieciństwa. mi, pełnych szczurów i żab. Czasami odkry- Przechodząc obok Jego grobu (już nie żyje) Henryka Jurałowicz – Kurzydło, Słupsk Na nieszczęścia mamy „Nadzieję” drogę przebyć. Kto się zatrzyma, zgubi się dacji takim znakiem. nym imieniu Figaro. w gąszczu niezrozumienia. I tak wielu już Fundacja „Nadzieja” jest znana w ca- Cały ten zwierzyniec można spo- zrezygnowało. Niektórym z nas potrzeb- łej Polsce, szczególnie z działań mających tkać między innymi podczas corocznych ny jest przewodnik, ktoś, kto poniesie nas na celu pomoc dzieciom niepełnospraw- obchodów Dni Godności Osoby Niepeł- na swoim grzbiecie, kiedy będziemy już nym poprzez jazdę konną i samo przeby- nosprawnej. Wraz ze swoimi opiekuna- opadać z sił. Może między innymi dlatego wanie z tymi pięknymi zwierzętami. Zwie- mi maszerują one na czele pochodu ulica-

symbolem fundacji „Nadzieja” jest koń. To dzając pomieszczenia, w których znajdują mi Słupska. Każdy czworonożny przyjaciel stąpa której po drogę ma każdy on odgrywać może rolę powiernika, może się konie, należące do fundacji, naszą uwa- sprawia dzieciom wiele radości. To właśnie nas wieść per aspera ad astra. On trzyma na gę przykuł przede wszystkim pulchniut- będąc z nimi dzieci czują się kochane, bo swoim grzbiecie nasz ciężar w fizycznym i ki kucyk o imieniu Firlejka oraz przepięk- one też mogą dzięki temu kochać. Przeży- psychicznym tego słowa znaczeniu. Unosi ny biały kuc o piegowatym pyszczku, Volt. wanie wspólnych spotkań ze zwierzętami nasze cierpienie do poziomu sensu. Nada- Najstarszym, ale zarazem bardzo pracowi- jest kluczowym elementem terapii. Spo- je mu wymiar ponadczasowy. A za cierpie- tym koniem jest Kubuś. Całkiem inny cha- tkania te przynoszą o wiele lepsze efekty nie daje nam radość, że kiedyś się skończy rakter ma energiczna klacz, Warka. Bardzo niż seria zabiegów specjalistycznych. Ta- i wiarę, że ta chwila jest możliwa tu i teraz. przydatny do ćwiczenia równowagi u dzie- jemnica tkwi w samym człowieku. Dziec- Ale są też inne przyczyny opatrzenia fun- ci niepełnosprawnych jest konik o wdzięcz- ko zapominając o sobie, przelewa uczucia

POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 41 na zwierzę. Oczyszcza się ze zgromadzo- napięcie spastyczne u dzieci z porażeniem Magdalen i jednej Joanny, zatrudnionych w nego cierpienia. Uczy się myśleć pozytyw- mózgowym. Jest przydatna podczas kło- fundacji jako rehabilitantki. nie. Za każdym krokiem konia, stawia swój potów z koncentracją. Fundacja dla dzieci niepełnospraw- własny krok. Pije razem z nim „wodę ze źró- W fundacji stosowana jest również nych zajmuje się również organizowaniem dła”. Uświadamia sobie, że nie jest samot- gimnastyka mózgu według Dennisona imprez okolicznościowych. Latem organi- ne. W ten sposób podnosi swój zarosły już zwana kinezjologią edukacyjną. Metoda ta zowane są na przykład festyny promujące mchem krzyż z ziemi i kładzie go na swoje polega na wykonywaniu specyficznych ru- bezpieczne poruszanie się po drogach. W barki. Bierze głęboki oddech. Wstaje i idzie chów, które poprawiają pracę poszczegól- grudniu natomiast na hali „Gryfia” w Słup- prosto, nie rozglądając się na boki. Słucha nych obszarów mózgu. Korzystnie wpływa sku organizowany jest „Mikołaj z Nadzieją” ciszy... Odnajduje sprawiedliwość, która ona na stan równowagi psychicznej i pozy- dla ponad 1500 dzieci niepełnosprawnych. jest niesprawiedliwością. Uczy się mówić tywne myślenie. W siedzibie fundacji można zasięgnąć za- pojedyncze słowa. Uczy się żyć na nowo. I Bardzo interesująca jest Sala Do- równo porady psychologicznej, jak i wziąć tak mijają dni, które już nie są zawieszone i świadczania Świata – specjalne pomiesz- udział w zajęciach terapeutycznych. odroczone w czasie i przestrzeni. Dni żyją czenie, w którym znajdują się różnorodne Niestety ogromny obszar i ogromna razem z żywym... urządzenia stymulujące rozwój zmysłów. liczba pomieszczeń sprawia, że ciężko jest W siedzibie fundacji odbywają się Za pomocą odpowiedniej muzyki, dźwię- od razu wykonać prace związane z konser- również zajęcia z fizykoterapii. Jest to me- ków i gry świateł wytworzona zostaje spe- wacją czy budową ośrodka. Większość prac toda lecznicza wykorzystująca bodźce fi- cyficzna atmosfera, umożliwiająca pełne na terenie ośrodka hipoterapii wykonywa- zyczne, jak zimno czy ciepło, pole magne- odprężenie. Metoda ta pozwala chorym nych jest przez pracowników oraz wolon- tyczne czy ultradźwięki. Fizykoterapia po- dzieciom na poznawanie otaczającego ich tariuszy. Istotną cegiełkę do prac technicz- maga w leczeniu schorzeń ortopedycz- świata z jego całą przestrzenią wizualno- nych włożyła sama pani dyrektor Antonina nych oraz w zaburzeniach krążenia. Inną dźwiękową. Dziecko jest w stanie zobaczyć Bardziłowska, która wykonała jeden ze sto- metodą leczenia jest terapia czaszkowo- rzeczy, których wcześniej nie dostrzegało. łów znajdujących się pod wiatą. Służy on krzyżowa, która polega na delikatnym uci- Koncentruje się na danym przedmiocie czy dzieciom do tej pory podczas licznie orga- skaniu mięśni w okolicach czaszki i kości też barwie i ją nazywa. Jego uśmiech na nizowanych imprez plenerowych. krzyżowej. Ma to na celu rozluźnienie tkan- twarzy jest najważniejszą oznaką pozytyw- Anna Łozowska ki łącznej i wyrównanie rytmu płynu mó- nych skutków terapii. Wszystko to odbywa Kamil Patynowski zgowo-rdzeniowego. Terapia ta zmniejsza się przy asyście bardzo miłych pań, trzech Słupsk W starostwie znowu za ciasno? Czy starosta von Schmeling podczas przemówienia inaugurują- cego pracę w nowym gmachu podkreślał szkodliwość palenia? Ha, tego nie wiem, ale założę się, że tak mogło było. Starosta, sekretarz, kancelista i go- wszechnie raczej nie wiadomo. Stoi on niby że przyczyną pożaru był niedopałek cyga- niec - w takim składzie zazwyczaj pracowa- w centrum, ale troszeczkę na uboczu; nie ra. Pożar rozprzestrzeniał się po godzinach no w słupskim starostwie powiatowym w ma możliwości, by podziwiać widok z wie- pracy urzędników. Czynił to zdradliwie - tak, pierwszej połowie XIX w. Nic dziwnego, że ży - w przeciwieństwie do ratuszowej, toteż że starosta von Schmeling niczego od razu ówczesnym urzędnikom wystarczało kilka mniej turystów zawiesza oko na tym wła- nie zauważył, choć jego mieszkanie znajdo- pomieszczeń. Nie było nawet jednej siedzi- śnie gmachu. Nie zmienia to jednak faktu, wało się piętro wyżej. Miał właśnie się ką- by starostwa: pomieszczenia te znajdowa- że budynek jest urodziwy i warto choćby pać, gdy służąca krzyknęła, że w łazience ły się w różnych punktach miasta, m.in. na pobieżnie przyjrzeć się jego dziejom. jest mnóstwo dymu. Zanim ogień ugaszo- dzisiejszej ulicy Garncarskiej, Jaracza czy Zatem gdy starosta von Puttkamer no, strawił on wszystkie dokumenty. Partyzantów. rzekł na początku ostatniej ćwierci XIX stu- Niejeden dziwi się zapewne, dlaczego Dopiero w 1874 roku pomyślano, by lecia, że brak siedziby dla starostwa to sy- ulica Kowalska nosi taką właśnie nazwę. Po- skupić wszystkich urzędników w jednym tuacja niegodna powiatu Stolp, stawano na niekąd to zasługa obecnego budynku sta- miejscu. W 1888 powiat miał już swój budy- głowie, aby tę sytuację zmienić. Toteż szyb- rostwa, że już nie ma śladu po źródle owej nek! Mieścił się on przy ówczesnej Wasser- ko skorzystano, gdy nadarzyła się sposob- nazwy. Otóż tu, gdzie dziś starostwo, stała strasse - dziś ulicy Szarych Szeregów. Tak ność, by od rentiera Karla Schredera nabyć niegdyś kuźnia, którą rozebrano, decydu- mi się te dawne kłopoty z siedzibą staro- odpowiedni budynek. Nareszcie była god- jąc o takiej lokalizacji siedziby władz po- stwa przypomniały, gdy po informacjach o na sala do posiedzeń Rady Powiatu, a akt i wiatu. Dla usprawiedliwienia trzeba dodać, planowanych przenosinach części wydzia- innych papierzysk nie trzeba było przeno- że brano pod uwagę różne lokalizacje, ale łów Urzędu Miejskiego okazało się, że sta- sić z miejsca w miejsce. I może do dziś przy było albo za drogo, albo zupełnie niedo- rostwo też chce to i owo przenieść, a oba Szarych Szeregów rezydowaliby starosto- godnie. W końcu po wyborze miejsca bu- urzędy ubiegają się o ten sam obiekt - dom wie, bo historia kołem się toczy, ale stało dynek starostwa, wyrafinowany w kształcie po Izbie Skarbowej. się nieszczęście, które powinno każdego i wyposażeniu, powstał w rekordowym cza- Że nie od razu słupski ratusz (dziś za współczesnego przekonać, iż trzeba rzucić sie: rozpoczęto budowę w maju 1902 roku, ciasny) zbudowano - wie niemal każdy. palenie. a oddano do użytku półtora roku później. Że nie od razu postawiono równie pięk- Otóż w kwietniu 1901 roku budynek K. Baniewicz- Kowalczyk

dawniej urzędnikom wystarczało kilka pomieszczeń wystarczało kilka urzędnikom dawniej ny, choć mniejszy budynek starostwa, po- spłonął. Dochodzenie wskazywało na to, Polskie Radio Koszalin – Słupsk

42 POWIAT SŁUPSKI NR 8-9 (91-92) • WRZESIEŃ - PAŹDZIERNIK 2008 35-LECIE „KLĘCINIANEK” KLĘCINO 2008 Zdjęcia: J.Maziejuk www.powiat.slupsk.pl