Familie De Winter
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
De Bakkumse familie ... De Winter Omdat in dit 25e jaarboekje vooral de geschiedenis van Bakkum het molenaar en eigenaar vanaf 1732 van 'De Nieuwlander molen' in hoofdthema vormt, was er al eerder voor gekozen om de geschiede Alkmaar. Bij zijn overlijden in 1757 worden als zijn kinderen Pieter, nis en stamboom van een Bakkumse familie te publiceren. Het be Trijntje en Jannetje de Winter genoemd. treft de familie De Winter, een familie die reeds een aantal genera Bij Cornelis de Winter konden we geen verwantschap aantonen met ties in Bakkum aan de Heereweg en omgeving woont. de Alkmaarse familie. Stamvader Jan of Pieter de Winter Meelmolenaar in Egmond aan den Hoef Cornelis de Winter kunnen we met zekerheid tot de oudste stamva De eerdergenoemde Cornelis de Winter woont in Egmond aan den der van de Bakkumse familie De Winter rekenen. Cornelis woont in Hoef en heeft begin 1727 met de eigenaar van de Egmondse meelmo- Egmond aan den Hoef en trouwt in 1729 met de Alkmaarse Cornelia len. Jan Cornelisz, afgesproken dat hij de molen voor een periode van Weijtmuijs. Over de vader van Cornelis de Winter hebben we geen twee jaar huurt; de huur gaat in op 1 mei 1727. Op genoemde datum zekerheid. blijkt dat Jan Cornelisz de molen niet wil uitruimen voor Cornelis de In de verschillende akten waarin Cornelis wordt genoemd, wordt bij Winter. Cornelis laat het er niet bij zitten en laat voor de notaris een zijn naam nergens de naam van zijn vader gemeld als zogeheten patroniem en dat is in zijn eeuw heel ongewoon. Omdat Cornelis zijn eerste zoon en na diens overlijden ook zijn tweede zoon de naam Jan geeft, is het waarschijnlijk - gegeven het in vroeger eeu wen vrij consequent gehanteerde vernoemen - dat zijn vader ook Jan zal heten en dat hij zelf dus Cornelis Jansz de Winter is. De ge boorte van Cornelis is nergens gevonden in de doopboeken. Wel vinden we in 1696 de doop van Maartje de Winter, geboren in de Egmondermeer als dochter van Jan Cornelisz de Winter en Agtje Winter. Deze ouders zou den heel goed de ouders van Cornelis de Winter kunnen zijn en in de uitwerking van de stamboom kiezen we dit als uitgangspunt. De vadersnaam van Cornelis de Winter zou echter ook wel Pieter kunnen zijn. Bij het hu welijk van Cornelis de Winter met Cornelia Weijtmuijs treden als getuigen op Willem Winder en Marijtje Henderikx. In de oude akten is men slordig met het schrijven van namen. Zo komt De Winter regelmatig zon der 'De' voor en vinden we ook wel eens Winder geschreven. Genoemde Willem Winder blijkt Willem Pietersz (de) Winter te zijn die is gehuwd met Marijtje Hendriks Kemp. Bij hun huwelijk in 1720 voor het stadsbestuur van Alkmaar is Willem nog niet eerder gehuwd en woont net als de bruid aan de Keetsloot in Alkmaar. Marijtje is dan al weduwe. In Alkmaar komt in de 18e en 19e eeuw en zich uitstrekkende over meerdere generaties de naam Pieter de Winter voor. Zo is Pieter de Winter, meel- De Egmondse korenmolen aan het Mallegat, afgebeeld op een routekaart je voor pelgrims naar Heiloo uit 1704. 64 Een familiewapen van 'n familie De Winter. Het centrum van Egmond aan den Hoef omstreeks 1800 met de plaats van de molen aan het Mallegat en in de nabij heid de huizen van Cornelis de Winter (2) en van zijn zoon Jan de Winter (3). verklaring afleggen door twee getuigen die aanwezig waren bij het ge naam De Winter en De Wynter al heel oud; in de Vlaamse stad Iperen sprek ten huize van meelmolenaar Jan Cornelisz. Op de vraag van leeft er in 1127 een aanzienlijk man die Boudewyn de Wyntere heet. Cornelis de Winter waarom hij nu de meelmolen niet wilde uitruimen had hij geantwoord: "gij sult noijt op de molen komen om dat U moe Bij de volkstelling van 1947 komt de familienaam De Winter in der mij heeft uijtgescholden voor een grote schrock en dat gij in 't ge Nederland 2796 keer voor, waarvan verreweg de meeste in de pro maakte briefje in plaats van guldens - stuijvers hebt ge stelt". De naam vincie Zuid-Holland met 1404 naamgenoten; op de tweede plaats van de moeder van Cornelis wordt in deze akte helaas niet genoemd. komt de provincie Noord-Holland met 589 naamgenoten. Ook de va Wel blijkt dat kort daarop de meelmolen door Jan Cornelisz wordt ver rianten Winter (zonder de) en Winters komt in ons land veel voor; kocht aan Claas Paulusz Eenhoorn, woonachtig in Wormerveer. We resp. 1601 en 1725 keer. Winter (zonder de) komt het meeste voor mogen aannemen dat Cornelis dan volgens zijn eerder gesloten huur in Noord-Holland (629) en Winters het meeste in de provincie contract de molen huurt, want als het huurcontract na twee jaar afloopt, Overijssel (541). wordt in februari 1729 de molen met het huis en het erf dat erbij hoort, gekocht door Dirk Weijtmuijs ten behoeve van zijn schoonzoon Cornelis Als we de verspreiding nagaan van de familienaam De Winter in de Winter, die in diezelfde maand trouwt met Dirks dochter Cornelia Noord-Holland, dan komt de naam in 37 gemeenten voor met zoals Weijtmuijs. De vorige eigenaar Claas Paulusz Eenhoorn woont bij die eerder genoemd in totaal 589 personen. Naar grootte in aflopende verkoop nog steeds in Wormerveer. volgorde is dit in Amsterdam (238), Haarlem (67), Castricum (48), Beverwijk (48), Limmen (24), Heemstede (19), Bloemendaal (18), Dirk Weijtmuijs blijkt niet onbemiddeld te zijn; hij is herbergier bij de Alkmaar (17), Heiloo (11), Velsen (11), Zaandam (11) en verder nog Friese poort in Alkmaar. Na het overlijden van Dirk Weijtmuijs wordt in een groot aantal gemeenten minder dan 10 personen. de Egmondse molen, het huis en erf in 1743 verkocht door zijn erfge namen aan meelmolenaar Jan van Rooyen. Cornelis de Winter is dus In vroeger eeuwen zullen meerdere personen in ons land de naam De van 1727 tot eind 1743 meelmolenaar op de molen geweest. Enkele Winter hebben aangenomen zonder dat er sprake was van een fami maanden later koopt hij op 5 oktober 1743 voor 700 gulden een huis lierelatie. Als we de verspreiding in Noord-Holland nagaan, dan be en barg met het erf. Dit huis staat schuin tegenover de meelmolen aan hoort de familie De Winter in de plaatsen boven het IJ voor het over de westzijde van de Schoolsteeg en aan de noordkant van de Schulpvaart. grote deel tot de Bakkumse familie De Winter. Na zijn overlijden en dat van zijn vrouw wordt het huis geërfd door zijn zoon Jan; diens erfgenamen verkopen het geheel in 1810. Het familiewapen Naamsvarianten en verschillende families De Winter Van enkele families De Winter bestaat een familiewapen. In de he raldische handboeken van J.B. Rietstap (Armorial Général) worden De familienaam De Winter is in Nederland een betrekkelijk veel voor er vier vermeld: twee uit Holland, een van Brielle (Batavia) en een komende naam en het aannemen van deze naam hangt - naar we mo van Brabant. Van de Hollandse familiewapens 'De Winter" heeft het gen veronderstellen - samen met het jaargetijde. Onduidelijk is dan eerste wapen in het 1e en 3e kwadrant een eikentak, in het 2e en 4e wel waarom familienamen als Herfst en Lente betrekkelijk weinig kwadrant een zeilschip met opgerolde zeilen. voorkomen. Als verklaring is wel gegeven dat de namen Winter en Het tweede wapen is hierbij afgebeeld. Het heeft in het 1e en 3e kwa ook Zomer gebaseerd zouden kunnen zijn op de Oudgermaanse mans- drant een boom in wintertijd met een winterkoninkje en in het 2e en voornamen Wintar en Sumar; in het jaar 858 droegen twee broers 4e kwadrant een paar schaatsen. Het is niet bekend door welke fa deze namen volgens een Oudduits naamboek. Als achternaam is de milie De Winter deze wapens oorspronkelijk werden gevoerd; er zijn 65 Nakomelingen van Jan de Winter en Maartje van Weenen Jan, de oudste zoon van Dirk de Winter en Trijntje Dirkszon, gebo ren in 1823, is landbouwer, veehouder, woont op Noord-Bakkum en is aldaar op hoge leeftijd overleden. Jan gaat in Limmen ter kerke, waar hij ook kerkmeester is. Hij trouwt met Maartje van Weenen en op latere leeftijd nog met Jannetje Kool. Uit zijn eerste huwelijk wor den veertien kinderen geboren, waaronder de zoons Dirk, Jacob en Cornelis, die het geslacht De Winter zullen voortzetten. De oudste zoon Dirk is eerst kastelein in de Kerkbuurt in Castricum en vanaf 1888 slager aan de Dusseldorperweg in Limmen; zijn 9 kin deren zijn in Limmen opgegroeid en voor een deel daar ook blijven wonen. Zijn zoon Hein is naar Obdam getrokken en zijn nageslacht is grotendeels in Obdam woonachtig; zijn zoon Dorus woont later aan de Westerweg, is getrouwd met Anna Bruins en is in Limmen De molen in het begin van de vorige eeuw. gebleven. De tweede zoon Jaap de Winter woont vanaf 1891 in Aagtdorp on geen aanknopingspunten, noch de verwachting dat dit de Bakkumse der Schoorl; zijn twee kleinzoons hebben hier nog een elektrazaak familie De Winter zou zijn geweest. en een garagebedrijf. De derde zoon Kees de Winter trouwt met Antje Liefting en woont op de Limmervoort. Van zijn elf kinderen zetten de zoons Jan en Joop Van de Egmonden naar Bakkum het geslacht verder voort, resp. te Uitgeest en Limmen. De eerder genoemde meelmolenaar in Egmond aan den Hoef heeft een zoon Jan die na zijn huwelijk in 1774 met Maartje Jacobs Zmidt Nakomelingen van Dirk de Winter en Heintje Hageman uit Bergen eerst gaat wonen op 't Woud (gemeente Bergen); na haar overlijden hertrouwt Jan in 1782 met Doortje Franse Brakenhoff.