INSPEKCJA OCHRONY ŚRODOWISKA

WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT OCHRONY ŚRODOWISKA W BIAŁYMSTOKU Delegatura w Suwałkach

16-400 Suwałki, ul. Piaskowa 5 tel. 87-563-24-90, tel/fax 87-563-24-80 e-mail: [email protected] www.wios.bialystok.pl

Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego w 2010 r.

SUWAŁKI – grudzie ń 2011 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Spis tre ści

WST ĘP 3 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE 3 DZIAŁALNO ŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I BADAWCZA 4 ZAKRES DZIAŁALNO ŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ 4 MONITORING ŚRODOWISKA 5 POWIETRZE 5 PRESJE – emisja zanieczyszcze ń do powietrza 5 STAN – ocena jako ści powietrza 6 PRZECIWDZIAŁANIA – działalno ść kontrolna 7 STAN CZYSTO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH 8 PRESJE – źródła zanieczyszcze ń wód 8 STAN – ocena jako ści wód powierzchniowych 10 KLASYFIKACJA WÓD 10 OMÓWIENIE WYNIKÓW BADA Ń 11 RZEKI 11 JEZIORA 18 PRZECIWDZIAŁANIA – działalno ść kontrolna 27 KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ 27 WODY PODZIEMNE 28 PRESJE 28 STAN – ocena jako ści wód podziemnych 28 KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH 28 GOSPODARKA ODPADAMI 30 PRESJE 30 ODPADY PRZEMYSŁOWE 30 ODPADY KOMUNALNE 30 STAN 31 SKŁADOWISKA 31 PRZECIWDZIAŁANIA – kontrole składowisk i zakładów przemysłowych 32 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY 33 PRESJE – źródła hałasu 33 STAN – pomiary hałasu 33 HAŁAS KOMUNIKACYJNY 33 PRZECIWDZIAŁANIA 34 HAŁAS KOMUNIKACYJNY 34 HAŁAS PRZEMYSŁOWY – działalno ść kontrolna 35 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 35 PRESJE – źródła promieniowania elektromagnetycznego 35 STAN – pomiary monitoringowe 36 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI 37 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH 37 TRANSPORT 37 KONTROLE INTERWENCYJNE 37 OBOWI ĄZKI SAMORZ ĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWI ĄZANYCH Z OCHRON Ą ŚRODOWISKA 38 OBOWI ĄZKI SAMORZ ĄDU POWIATOWEGO 38 ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY 38 ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU 39 KOMPETENCJE ZARZ ĄDU 39 ORGANY SAMORZ ĄDU GMINNEGO 40 ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA 40 ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY 40

2 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

WST ĘP

PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE

Poło Ŝenie

Powiat sejne ński poło Ŝony jest w północno-wschodniej cz ęś ci województwa podlaskiego, na obszarze zaliczanym do Zielonych Płuc Polski. Ukształtowanie terenu charakteryzuj ą polodowcowe, pagórkowate obszary Pojezierza Wschodniosuwalskiego w cz ęś ci północnej powiatu i lekko faliste obszary Równiny Augustowskiej w południowej cz ęś ci powiatu. Pod wzgl ędem zajmowanej powierzchni powiat sejne ński zajmuje 13 miejsce w województwie podlaskim. Jego obszar wynosi 855 km 2. Południow ą cz ęść powiatu zajmuje Puszcza Augustowska, a zachodni i południowo-zachodni skraj powiatu znajduje si ę w Wigierskim Parku Narodowym. Przez region przebiegaj ą wa Ŝne szlaki komunikacyjne – droga krajowa nr 16 Dolna Grupa – Olsztyn – Augustów – Ogrodniki – granica pa ństwa (Republika Litewska) , droga wojewódzka nr 651 Gołdap – śytkiejmy – Szypliszki – Sejny , droga wojewódzka nr 653 Sedranki – Bakałarzewo – Suwałki – Sejny – Po ćkuny , droga wojewódzka nr 663 Sejny – Pomorze oraz linia kolejowa relacji Suwałki – Trakiszki – Šestokai (Republika Litewska) . Struktura administracyjna i ludno ść Powiat sejne ński zamieszkuje 21.096 osób (stan: 31.XII.2010 r.) i jest 17 pod wzgl ędem liczby ludno ści w województwie podlaskim. G ęsto ść zaludnienia wynosi około 25 os./km 2. Na terenie powiatu znajduje si ę jedna gmina miejska (Sejny) oraz 4 gminy wiejskie (Sejny, Giby, Krasnopol i Pu ńsk). Sie ć osadnicza składa si ę z 182 miejscowo ści, w tym 1 miasto, zorganizowanych w 146 sołectw.

Gęsto ść Powierzchnia Ludno ść Jednostki samorz ądowe powiatu sejne ńskiego 2 zaludnienia [km ] [mieszk.] 2 [os./km ] Powiat sejne ński 855,23 21.096 24,7 Gminy miejskie: Sejny 4,5 5.721 1.271,3 Gminy wiejskie: Giby 323,2 2.927 9,1 Krasnopol 171,5 3.923 22,9 Pu ńsk 138,6 4.365 31,5 Sejny 217,4 4.160 19,1

Gospodarka Powiat ma charakter głównie rolniczo-przemysłowy. Pod koniec 2010 r. w powiecie zarejestrowanych było 1.206 podmiotów gospodarczych, z czego 92 naleŜało do sektora publicznego, reszta stanowiła własno ść prywatn ą. Głównym centrum gospodarczym s ą Sejny, gdzie zlokalizowane s ą najwi ększe przedsi ębiorstwa. Rozwijaj ącymi si ę dziedzinami przemysłu w regionie s ą: przetwórstwo rolno- spo Ŝywcze, obróbka drewna, budownictwo. Najbardziej znan ą firm ą w regionie jest Spółdzielnia Mleczarska „Mlekpol” w Grajewie – Zakład Produkcji Mleczarskiej „Sejnmlek” w Sejnach. Samorz ąd powiatu sejne ńskiego nawi ązał współprac ę z samorz ądami s ąsiaduj ących: rejonu Ło ździeje (Lazdijaji) i miasta Ło ździeje z Republiki Litewskiej. Celem partnerskich kontaktów ma by ć współdziałanie w zakresie promocji gospodarki, ochrony środowiska, turystyki, kultury i nauki. Walory przyrodnicze powiatu Tereny o szczególnych walorach przyrodniczych zajmuj ą a Ŝ 60,9 % powierzchni powiatu (52.058,2 ha). Na Wigierski Park Narodowy przypada 5.208,2 ha, rezerwaty przyrody 568,8 ha,

3 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego obszary chronionego krajobrazu 46.850,0 ha, u Ŝytki ekologiczne 106,8 ha,. W powiecie zlokalizowa- nych jest 70 pomników przyrody. Obszary le śne zajmuj ą ł ącznie 36.668,3 ha, w tym lasy – 35.813,6 ha. Lesisto ść si ęga 41,9 % powierzchni powiatu, przy czym najbardziej zalesiona jest gmina Giby (75,7 %). Szczególnie cenne obszary s ą obj ęte sieci ą Natura 2000, za które uznaje si ę tereny najwa Ŝniejsze dla zachowania zagro Ŝonych lub bardzo rzadkich gatunków ro ślin, zwierz ąt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, maj ących znaczenie dla ochrony warto ści przyrodniczych Europy. Na terenie powiatu sie ć Natura 2000 tworz ą: obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO) – Puszcza Augustowska (PLB200002) oraz specjalne obszary ochrony siedlisk (SOO) – Ostoja Augustowska (PLH200005), Ostoja Wigierska (PLH200004), Pojezierze Sejne ńskie (PLH200007). Według „Katalogu jezior Polski” w obr ębie powiatu sejne ńskiego znajduje si ę około 97 jezior o powierzchni powy Ŝej 1 ha. Powierzchnia jezior powiatu sejne ńskiego jest zró Ŝnicowana – najwi ększym zbiornikiem tego obszaru jest graniczne jezioro Gaładu ś (728,6 ha, z czego około 560 ha po stronie polskiej). W śród zbiorników wyst ępuje 5 jezior o powierzchni powy Ŝej 100 ha i 14 jezior o powierzchni 50 – 100 ha. Większo ść akwenów nie jest gł ęboka – jedynie 10 jezior ma gł ęboko ść przekraczaj ącą 20 m, a gł ęboko ść maksymaln ą w powiecie osi ąga jezioro Gaładu ś – 54,8 m. Spo śród jezior powiatu sejne ńskiego Rada Powiatu Uchwał ą nr XV/73/04 z dnia 31 marca 2004 r. zmienion ą Uchwał ą Nr XXII/144/08 z dnia 14 listopada 2008 r. i Uchwał ą nr IV/31/11 z dnia 19 stycznia 2011 r. obj ęła zakazem u Ŝywania obiektów pływaj ących wyposa Ŝonych w silniki spalinowe 12 akwenów, a na 5 jeziorach wprowadziła ograniczenia w stosunku do jednostek pływaj ących wyposa Ŝonych w silniki spalinowe.

DZIAŁALNO ŚĆ INSPEKCYJNO-KONTROLNA I BADAWCZA

Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska okre ślono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nało Ŝyła na ni ą obowi ązek: • kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, • prowadzenia badania stanu środowiska, • informowania społecze ństwa o wynikach tych bada ń. Cele działalno ści inspekcyjno-kontrolnej WIO Ś s ą corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalno ści, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewod ę oraz propozycji zgłaszanych przez organy samorz ądowe.

ZAKRES DZIAŁALNO ŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ

Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działa ń, które w konsekwencji maj ą spowodowa ć zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługuj ącymi kompetencjami mo Ŝe zastosowa ć ró Ŝnego rodzaju środki dyscyplinuj ące, mi ędzy innymi: • wyda ć zarz ądzenie pokontrolne, • wyda ć decyzj ę wyznaczaj ącą termin usuni ęcia zaniedba ń, a w przypadku stwierdzenia zagro Ŝenia Ŝycia lub zdrowia, a tak Ŝe znacznych szkód w środowisku, decyzj ę wstrzymuj ącą działalno ść zakładu, • wymierzy ć kar ę pieni ęŜ ną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, • skierowa ć wyst ąpienia do innych organów administracji pa ństwowej, rz ądowej i samorz ądu terytorialnego z wnioskiem o podj ęcie działa ń zwi ązanych z ich wła ściwo ści ą, • zastosowa ć kar ę grzywny (mandat karny),

4 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• skierowa ć wniosek do s ądu i organów ścigania. W tym miejscu nale Ŝy zwróci ć uwag ę na mo Ŝliwo ści prawnych działa ń samorz ądów , zbie Ŝnych z kompetencjami lub celami działa ń przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalaj ą przeciwdziała ć negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a tak Ŝe minimalizowa ć problemy środowiskowe. Kompetencje samorz ądów powiatowych i gminnych zamieszczono na ko ńcu niniejszego opracowania. W 2010 r. na terenie powiatu przeprowadzono 17 kontroli w najbardziej uci ąŜ liwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli stwierdzono 29 nieprawidłowo ści, wobec czego zastosowano nast ępuj ące sankcje: - wydano 11 zarz ądze ń pokontrolnych zawieraj ących 25 obowi ązków, - skierowano 3 wyst ąpie ń do innych organów, - nało Ŝono 1 kary grzywny na ł ączn ą kwot ę 300 złotych, - w 7 przypadkach zastosowano pouczenia, - w 10 przypadkach zastosowano instrukta Ŝ.

MONITORING ŚRODOWISKA

W ramach działalno ści badawczej, główny zakres prac prowadzony jest w oparciu o Program Pa ństwowego Monitoringu Środowiska (PM Ś), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie. System PM Ś składa si ę z trzech głównych bloków zagadnie ń: presja (emisja), stan (jako ść środowiska), ocena/prognoza. Zadania PM Ś realizowane s ą głównie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Stanowi ą one równie Ŝ wojewódzk ą baz ę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIO Ś obejmuje nast ępuj ące komponenty środowiska: • monitoring powietrza atmosferycznego, • monitoring wód powierzchniowych płyn ących i stojących, • monitoring wód podziemnych, • monitoring hałasu, • monitoring pól elektromagnetycznych, • monitoring odpadów niebezpiecznych. W ka Ŝdym podsystemie na potrzeby wykonywanych ocen wyszczególniono 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i bada ń stanu środowiska na terenie powiatu przedstawiono poni Ŝej.

POWIETRZE

PRESJE – emisje zanieczyszcze ń do powietrza

Do substancji maj ących najwi ększy udział w emisji zanieczyszcze ń, pochodz ących głównie z procesów spalania energetycznego nale Ŝą : dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenek w ęgla i pyły. Pozostałe rodzaje zanieczyszcze ń emitowane z zakładów przemysłowych zlokalizowanych na terenie województwa to: węglowodory aromatyczne i alifatyczne, alkohole, octan etylu i ksylen oraz inne zanieczyszczenia. Głównymi źródłami zanieczyszcze ń atmosfery na terenie województwa podlaskiego s ą ciepłownie miejskie, przemysłowe oraz rozproszone źródła emisji z sektora komunalno-bytowego, a tak Ŝe zanieczyszczenia komunikacyjne.

5 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Według Głównego Urz ędu Statystycznego w powiecie nie wyst ępuj ą zakłady szczególnie uci ąŜ liwe i emisja zanieczyszcze ń pyłowych i gazowych z terenu powiatu sejne ńskiego nie jest wykazywana. Znaczy to, Ŝe emisja z podmiotów gospodarczych z terenu powiatu sejne ńskiego nie osi ąga poziomu wymaganego w statystyce publicznej.

STAN – ocena jako ści powietrza

Podstawow ą ocen ą jako ści powietrza słu Ŝą cą do stwierdzenia zachowania norm jako ści, a w przypadku ich niedotrzymania, wdro Ŝenia działa ń naprawczych, jest coroczna ocena wykonywana na podstawie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie województwa podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszcze ń bezpo średnio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstaj ących w atmosferze (imisja). Na terenie strefy podlaskiej, na obszarze której leŜy powiat sejne ński, oceny jako ści powietrza według celów ochrony zdrowia i ochrony ro ślin dokonano na podstawie ocen wyników pomiarów poszczególnych zanieczyszcze ń ze stacji: ­ w Suwałkach (automatyczny pomiar pyłu PM 10 na stacji tła miejskiego) – cel ochrona zdrowia,

­ 4 pozostałych stacji stacjonarnych z terenu województwa podlaskiego (SO 2, NO 2, Pb, Ni, As, Cd, benzo(a)piren, O 3, CO, benzen): aglomeracja białostocka (2 stacje tła miejskiego i 1 stacja tła podmiejskiego), miasto Łom Ŝa (1 stacja tła miejskiego) – cel ochrona zdrowia,

­ we wsi Borsukowizna, gmina Krynki (SO 2, NO x, O 3 – 1 stacja tła wiejskiego reprezentatywna dla całego województwa) – cel ochrona ro ślin. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe zakres bada ń jako ści powietrza w zwi ązku z wej ściem w Ŝycie Dyrektywy 2008/50/WE w sprawie jako ści powietrza i czystszego powietrza dla Europy uległ poszerzeniu m.in. o pomiary pyłu PM2,5. W zwi ązku z tym Inspektorat wdro Ŝył pomiary pyłu PM2,5 w strefach: aglomeracja białostocka oraz strefie podlaskiej , która obejmuje wszystkie pozostałe powiaty województwa podlaskiego. Badania zanieczyszcze ń powietrza uzupełniono o obiektywne metody szacowania emisji. W klasyfikacji stref w 2010 roku uwzgl ędniono równie Ŝ wyniki pomiarów wska źników wykonanych w latach poprzednich (metoda pasywna, pomiary laboratorium mobilnym). Badania na terenie Sejn wykonano w 2003 roku (metoda pasywna) – pomiarami obj ęto dwutlenek siarki SO 2, tlenki azotu NO x i benzen. Kryteriami klasyfikacji stref s ą: - dopuszczalny poziom substancji w powietrzu (z uwzgl ędnieniem dozwolonej liczby przekrocze ń poziomu dopuszczalnego okre ślonego dla niektórych zanieczyszcze ń), - dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powi ększony o margines tolerancji, - poziomy docelowe dla niektórych substancji, - poziomy celów długoterminowych (dla ozonu).

Warto ść poszczególnych marginesów tolerancji (okre ślonych dla SO 2, NO 2, PM10, Pb, CO, benzenu) w ostatnich latach była stopniowo zmniejszana a Ŝ do osi ągni ęcia poziomu st ęŜ eń dopuszczalnych. Zanieczyszczeniem, dla którego b ędzie uwzgl ędniany margines tolerancji jest pył PM2,5. Wykonywana corocznie „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacja stref województwa podlaskiego” wykazała za 2010 rok przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu PM10 w strefie podlaskie j – kryterium ochrona zdrowia. Obszarem przekrocze ń w strefie jest miasto Łom Ŝa (zanotowano wi ększ ą od dopuszczalnej ilo ść dni w roku z przekroczeniem normy 24-godzinnej pyłu

6 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

PM10). W ocenie poziomów dopuszczalnych strefa podlaska została zaliczona do klasy C ze wzgl ędu na pył PM10. Wymaganym działaniem dla tej strefy jest opracowanie dla niej programu ochrony powietrza (POP).

Poziomy st ęŜ eń pozostałych badanych wska źników (SO 2, NO 2, Pb, Ni, As, Cd, PM2,5, benzo(a)piren, O3, CO, benzen) na terenie strefy podlaskiej nie przekraczały poziomów dopuszczalnych dla poszczególnych zanieczyszcze ń pod wzgl ędem wymaganych celów (ochrona zdrowia, ochrona ro ślin). Ocena zachowania poziomów docelowych nie wykazała przekrocze ń. Ocena zachowania poziomu celu długoterminowego wykazała przekroczenia dla ozonu dla kryteriów ochrony zdrowia i ochrony ro ślin. W przypadku pozostałych zanieczyszcze ń nie zanotowano przekrocze ń poziomów celów długoterminowych. Osi ągni ęcie poziomu celu długoterminowego jest jednym z zada ń wojewódzkich planów ochrony środowiska. Pełne informacje dotycz ące klasyfikacji stref zawiera „Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacja stref województwa podlaskiego w 2010 r.” zamieszczona na stronie internetowej www.wios.bialystok.pl

PRZECIWDZIAŁANIA – działalno ść kontrolna

Na terenie powiatu najwi ększa emisja zanieczyszcze ń powietrza pochodzi z miasta Sejny, gdzie głównymi źródłami zanieczyszcze ń s ą kotłownie osiedlowe lub zakładowe oraz zakłady przemysłowe. Delegatura WIO Ś w Suwałkach kontroluje w zakresie ochrony powietrza kilka zakładów i instytucji znajduj ących si ę na terenie powiatu sejne ńskiego. S ą to głównie kotłownie emituj ące zanieczyszczenia powstałe w wyniku spalania paliw: w ęgla i oleju opałowego oraz drewna. Kotłownie te s ą obiektami o niewielkiej mocy i s ą zwolnione z obowi ązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie zanieczyszcze ń do powietrza. Najwi ększe z nich to: • kotłownie Spółdzielni Mieszkaniowej w Sejnach, • kotłownia Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach, • kotłownia Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sejnach, • kotłownia Gorzelni Rolniczej w Sejnach. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sejnach Kotłownie Spółdzielni Mieszkaniowej w Sejnach, s ą najwi ększymi obiektami spalania paliw, zlokalizowanymi na terenie powiatu sejne ńskiego. Spółdzielnia Mieszkaniowa w Sejnach posiada 3 kotłownie: - przy ul. Konarskiego 15: o ł ącznej wydajno ści 3,60 MW – wyposa Ŝona w 1 kocioł Buderus C-605 o wydajno ści 740 kW (opalany olejem opałowym) oraz 2 kotły typu UKS o pojedynczej mocy cieplnej 450 kW, 4 kotły KMR o pojedynczej mocy cieplnej – 600 kW (opalane w ęglem), - przy ul. Wojska Polskiego 19: o ł ącznej wydajno ści 2,20 MW – wyposa Ŝona w 1 kocioł Viessman Patromat – Simplex o wydajno ści 720 kW (opalany olejem opałowym) oraz 3 kotły typu KMR o pojedynczej mocy cieplnej 600 kW, 2 kotły UKS o pojedynczej mocy cieplnej – 450 kW (opalane węglem), - przy ul. Zawadzkiego 12: o ł ącznej wydajno ści 1,8 MW – wyposa Ŝona w 4 kotły typu UKS o pojedynczej mocy cieplnej 450 kW (opalane w ęglem). Kotłownie nie posiadaj ą urz ądze ń do ograniczania emisji substancji wprowadzanych do powietrza.

7 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Spółdzielnia Mleczarska „Mlekpol” w Grajewie, Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach eksploatuje kotłowni ę parow ą wyposa Ŝon ą w 3 kotły P2-65, o ł ącznej mocy 2,88 MW, opalane w ęglem. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sejnach Kotłownia Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej w Sejnach, o łącznej mocy cieplnej 1,15 MW, wyposa Ŝona jest w 4 kotły opalane olejem opałowym: - 2 kotły Patromat – Triplex o pojedynczej wydajno ści 405 kW (wodne), - 2 kotły Patromat ER-ND o pojedynczej wydajno ści 170 kW (parowe). Gorzelnia Rolnicza w Sejnach Kotłownia Gorzelni Rolniczej w Sejnach wyposa Ŝona jest w jeden kocioł parowy opalany w ęglem P-2/65/12, o wydajno ści cieplnej 0,832 kW, który nie jest u Ŝytkowany oraz kocioł opalany olejem opałowym o mocy 249 kW.

W powiecie sejne ńskim znajduj ą si ę równie Ŝ zakłady, z terenu których emitowane s ą zanieczyszcze- nia powstaj ące w procesach technologicznych. S ą to głównie zakłady rzemie ślnicze – warsztaty samo- chodowe z lakierniami, stolarnie, zakłady produkcji architektury ogrodowej itp. emituj ące niewielkie ilo ści zanieczyszcze ń gazowych i pyłowych oraz zakłady przemysłu spo Ŝywczego, na terenie których znajduj ą si ę w ędzarnie. Najwi ększe w ędzarnie nale Ŝą do Przedsi ębiorstwa Produkcyjno-Usługowo- Handlowego „DEŠRA” w Pu ńsku oraz Gminnej Spółdzielni „SAMOPOMOC CHŁOPSKA” w Sejnach. Kontrolowane przez Delegatur ę WIO Ś obiekty charakteryzuj ą si ę małym stopniem oddziaływania na środowisko – zarówno w zakresie emisji z kotłowni, jak i ze źródeł technologicznych.

STAN CZYSTO ŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH

PRESJE – źródła zanieczyszcze ń wód

Wielko ść presji na wody prezentuje stopie ń wyposa Ŝenia w infrastruktur ę obsługuj ącą gospodark ę wodno-ściekow ą. Długo ść czynnej sieci wodoci ągowej w 2010 roku w powiecie sejne ńskim wynosiła 435,4 km. W 2010 roku ponad 74 % ludno ści korzystało z sieci wodoci ągowej, najwi ęcej w gminie miejskiej Sejny – 98,7 %, najmniej w gminie Krasnopol – 33,4 %.

Korzystaj ący z sieci wodoci ągowej w % ogółu ludno ści Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Powiat sejne ński 71,3 73,7 73,8 74,1 70,4 70,5 73,9 73,9 74,4 Sejny – gmina miejska 92,3 98,6 98,6 98,6 90,1 90,1 98,7 98,7 98,7 Sejny – gmina wiejska 59,3 62,0 62,5 62,8 58,4 58,7 62,8 63,4 64,6 Giby 64,5 64,5 64,5 65,4 64,5 64,5 65,4 65,4 65,5 Krasnopol 31,9 31,9 31,9 31,9 31,5 31,7 31,9 31,9 33,4 Pu ńsk 93,7 94,3 94,3 94,3 93,6 93,7 94,4 94,4 94,5 dane: GUS

Długo ść czynnej sieci kanalizacyjnej w 2010 roku w powiecie sejne ńskim wynosiła 20,2 km. W 2010 roku około 26 % ludno ści powiatu korzystała z sieci kanalizacyjnej, najwięcej w gminie miejskiej

8 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Sejny – 74,2 %, natomiast w gminach wiejskich Sejny, Giby i Krasnopol nie istnieje komunalna sie ć kanalizacyjna.

Korzystaj ący z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludno ści Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Powiat sejne ński 25,6 26,2 26,2 26,4 24,1 24,8 26,1 26,2 26,1 Sejny – gmina miejska 73,3 74,0 74,1 74,1 73,2 73,3 74,2 74,2 74,2 Sejny – gmina wiejska 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Giby 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Krasnopol 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Pu ńsk 25,0 27,3 27,5 27,5 18,5 21,5 27,5 28,4 28,4 dane: GUS

W powiecie w 2010 roku działały 2 komunalne i 1 przemysłowa oczyszczalnia ścieków. Wszystkie trzy oczyszczalnie wyposa Ŝone były w systemy podwy Ŝszonego usuwania biogenów. Najwi ęcej oczyszczalni – 2 funkcjonowało w gminie miejskiej Sejny

Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków – ogółem ilo ść obiektów Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Powiat sejne ński 4 3 3 3 3 3 3 3 3 Sejny – gmina miejska 3 2 2 2 2 2 2 2 2 Sejny – gmina wiejska 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Giby 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Krasnopol 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pu ńsk 1 1 1 1 1 1 1 1 1 dane: GUS

W 2010 roku jedynie ok. 30 % mieszka ńców (6365 osób) korzystało z oczyszczalni ścieków. Wska źnik ten jest do ść niski w porównaniu do stopnia zwodoci ągowania powiatu (74 %).

Ludno ść korzystaj ąca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludno ści Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Powiat sejne ński 27,10 27,89 28,73 30,30 30,43 30,49 30,07 30,29 30,4

Ogólna liczba mieszka ńców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków – dane GUS Jednostka terytorialna 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Powiat sejne ński 5 880 6 020 6 165 6 500 6 461 6 454 6 350 6 365 6 365 Sejny – gmina miejska 5 080 5 100 5 105 5 200 5 200 5 200 5 100 5 100 5 100 Sejny – gmina wiejska 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Giby 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Krasnopol 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Pu ńsk 800 920 1 060 1 300 1 261 1 254 1 250 1 265 1 265 dane: GUS

9 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

STAN – ocena jako ści wód powierzchniowych

Zasady monitoringu wód uwzgl ędniaj ą badanie i ocen ę jako ści wód w sposób odpowiedni do celów jej u Ŝytkowania i prowadzonej działalno ści na obszarze zlewni. Badania obj ęły: – monitoring wód dla celów ogólnej oceny jako ści wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania st ęŜ eń zwi ązków azotu i fosforu oraz w celu okre ślenia odcinków wód wra Ŝliwych na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych. – monitoring jako ści wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mi ęczaków w warunkach naturalnych, – monitoring wód prowadzony w uj ęciach zaopatruj ących ludno ść w wod ę do spo Ŝycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródl ądowych, – monitoring jako ści wód granicznych.

KLASYFIKACJE WÓD

– Ogólna ocena jako ści wód – stan wód. Podstaw ą oceny jest Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008). Rozporz ądzenie okre śla sposób klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przej ściowych i przybrze Ŝnych oraz sztucznych jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych i silnie zmienionych jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych. Rozporz ądzenie zmieniło dotychczasowe podej ście do sposobu badania i oceny. Punkty monitoringowe zlokalizowane s ą na zamkni ęciach zlewni tzw. jednolitych cz ęś ci wód (JCW). Monitoring prowadzi si ę w sposób umo Ŝliwiaj ący ocen ę ich stanu oraz ilo ściowe uj ęcie czasowej i przestrzennej zmienno ści parametrów biologicznych, hydromorfologicznych, fizykochemicznych i chemicznych. Stan wód dla wód naturalnych okre śla si ę, porównuj ąc wyniki klasyfikacji cz ąstkowych tj.: oceny stanu ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. Stan wód sztucznych i silnie zmienionych okre śla si ę, porównuj ąc wyniki klasyfikacji cz ąstkowych tj.: ocen ę potencjału ekologicznego z wynikami stanu chemicznego. W zale Ŝno ści od stanu ekologicznego/potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego stan wód naturalnych, sztucznych i silnie zmienionych mo Ŝe by ć: dobry lub zły. – Ocena przydatno ści do bytowania ryb. Podstaw ę oceny stanowi Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 4 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz. U. Nr 176, poz. 1455). – Ocena przydatno ści wody do spo Ŝycia. Podstaw ę oceny stanowi Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wod ę przeznaczon ą do spo Ŝycia (Dz. U. Nr 204 poz. 1728). – Ocena wra Ŝliwo ści wód na zanieczyszczenie zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych i podatno ści na eutrofizacj ę. Podstaw ę oceny stanowi Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie kryteriów wód wraŜliwych na zanieczyszczenia zwi ązkami azotu ze źródeł rolniczych (Dz. U. Nr 241 poz. 2093).

10 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych dla lat 2008 – 2010. Podstaw ę oceny stanowi Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162 poz. 1008). Uwaga: W niniejszym opracowaniu przedstawiono wst ępn ą ocen ę stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu jednolitych cz ęś ci wód.

OMÓWIENIE WYNIKÓW BADA Ń WÓD

RZEKI

W latach 2009 – 2010 na terenie powiatu sejne ńskiego w ramach programu monitoringu wód płyn ących przeprowadzono badania rzek: – Marychy (dopływu Czarnej Ha ńczy) – w profilach: Michnowce, Aleksiejówka, wodowskaz Zelwa i Stanowisko, – Hołnianki (dopływu Białej Ha ńczy) – w profilu w m. Hołny Wolmera, – Czarnej Ha ńczy (dopływu Niemna) – w profilu śluza Kudrynki (poza obszarem powiatu). Badania prowadzono w programie monitoringu diagnostycznego oraz monitoringu operacyjnego, które umo Ŝliwiły dokonanie wst ępnych ocen: stanu ekologicznego, stanu chemicznego, oceny przydatno ści do bytowania ryb oraz oceny podatno ści na eutrofizacj ę, oceny eutrofizacji ze źródeł komunalnych. Marycha jest lewostronnym dopływem Czarnej Ha ńczy o długo ści 80,8 km (w tym 17,6 km poza granicami Polski). Marycha odbiera ścieki komunalne i przemysłowe z Sejn. Ocena jako ści wód rzeki Marychy w profilu w m. Michnowce – Ocena stanu ekologicznego – w 2009 r. na podstawie wska źników biologicznych (chlorofilu „a”, makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu okrzemkowego IO) wskazała dobry stan wód w JCW (II klasa). Spo śród badanych st ęŜ eń wska źników fizykochemicznych wykazano przekroczenia warto ści ogólnego w ęgla organicznego okre ślonego dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa) . W 2008 r. stan ekologiczny ww. JCW równie Ŝ zaliczono do stanu umiarkowanego ze wzgl ędu na przekroczenia warto ści chemicznego zapotrzebowania tlenu (indeks nadmanganianowy) i ogólnego w ęgla rozpuszczonego. – Ocena stanu chemicznego – w 2009 r. stan chemiczny nie był oceniany. W 2008 r. na podstawie wybranych wska źników chemicznych wykazano stan dobry wód w JCW. – Ocena przydatno ści do bytowania ryb wykazała, Ŝe wody nie spełniaj ą kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych . Wska źnikami, które zadecydowały o tym stanie były: tlen rozpuszczony i azotyny. W 2008 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze wzgl ędu na azotyny. – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w latach 2008 – 2009 nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. – Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – za lata 2008 – 2009 spo śród branych pod uwag ę wska źników (chlorofilu, indeksu okrzemkowego IO, pi ęciodobowego biochemicznego zapotrzebowania tlenu (BZT 5), ogólnego w ęgla organicznego (OWO), azotu amonowego, azotu Kjeldahla, azotu azotanowego, azotu ogólnego, fosforu ogólnego, fosforanów) wykazała przekroczenie warto ści granicznej ogólnego w ęgla organicznego .

11 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Ocena jako ści wód rzeki Marychy w profilu Aleksiejówka (j.Pomorze – dopływ A21 [Marycha]) – Ocena stanu ekologicznego – w 2010 r. na podstawie wska źników biologicznych (wska źnika fitoplanktonowego IFPL, makrofitowego indeksu rzecznego – MIR) wskazała stan dobry (klasa II). Niektóre oceniane wska źniki fizykochemiczne: tlen rozpuszczony, ogólny w ęgiel organiczny i azot Kjeldahla przekroczyły granic ę stanu dobrego. W zwi ązku z tym stan ekologiczny w punkcie zakwalifikowano do stanu umiarkowanego . W 2009 r. element biologiczny sklasyfikowano na poziomie III klasy – stanu umiarkowanego, a warto ści tych samych (jak w 2010 r.) wska źników fizykochemicznych przekraczały granic ę stanu dobrego, wobec czego stan ekologiczny w profilu oceniono jako umiarkowany. – Ocena stanu chemicznego – w 2009 i 2010 r. stan chemiczny nie był oceniany. – Ocena przydatno ści do bytowania ryb wykazała, Ŝe wody nie spełniaj ą kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych . Wska źnikami, które zadecydowały o tym stanie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fosfor ogólny. W 2009 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze wzgl ędu na azotyny. – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w 2009 r. nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. W 2010 r. oceny tej nie wykonywano.

– Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2010, spo śród branych pod uwag ę wska źników wykazała przekroczenie warto ści granicznej ogólnego węgla organicznego oraz st ęŜ enia fosforanów . Ocena jako ści wód rzeki Marychy w profilu wodowskaz Zelwa (profil oceniaj ący JCW – Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa) – Ocena stanu ekologicznego – w 2010 r. element biologiczny – wska źnik fitoplanktonowy IFPL sklasyfikowano jako bardzo dobry (I klasa). Spo śród badanych st ęŜ eń wskaźników fizykochemicznych wykazano przekroczenia warto ści tlenu rozpuszczonego i ogólnego w ęgla organicznego okre ślonego dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa) . W 2009 r. ocena elementu biologicznego wskazywała na II klas ę (stan dobry), te same wska źniki fizykochemiczne, co w 2010 r. miały obni Ŝon ą klasyfikacj ę poni Ŝej stanu dobrego, wobec czego stan ekologiczny JCW oceniono jako stan umiarkowany (III klasa). – Ocena stanu chemicznego – w 2010 r. stanu chemicznego nie oceniano. W 2009 r. na podstawie wybranych wska źników chemicznych stan chemiczny JCW oceniono jako stan dobry . – Ocena przydatno ści do bytowania ryb w 2010 r. wykazała, Ŝe wody nie spełniaj ą kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wska źnikami, które zadecydowały o tym stanie były: tlen rozpuszczony, azotyny i fosfor ogólny. W 2009 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze wzgl ędu na azot amonowy, azotyny, fosfor ogólny . – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w 2009 r. nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. W 2010 r. oceny tej nie wykonywano. – Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2010, spo śród branych pod uwag ę wska źników wykazała przekroczenie warto ści granicznej ogólnego węgla organicznego.

Ocena jako ści wód rzeki Marychy w profilu w m. Stanowisko – Ocena stanu ekologicznego – w 2009 r. na podstawie wska źników biologicznych (chlorofilu „a”, makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu okrzemkowego IO) wskazała dobry stan wód w JCW (II klasa). Spo śród badanych st ęŜ eń wska źników

12 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

fizykochemicznych wykazano przekroczenia warto ści ogólnego w ęgla organicznego okre ślonego dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa) . W 2008 r. element biologiczny nie był oceniany, wobec czego nie było podstaw do oceny stanu ekologicznego, a warto ści indeksu nadmanganianowego przekraczały granic ę stanu dobrego. – Ocena stanu chemicznego na podstawie wybranych wska źników chemicznych w 2009 r. wskazała stan dobry wód w JCW. Wszystkie uwzgl ędnione substancje chemiczne, w tym substancje priorytetowe, nie przekroczyły granicy dobrego stanu wód. W 2008 r. równie Ŝ oceniono stan chemiczny jak stan dobry. – Ocena przydatno ści do bytowania ryb wykazała w 2009 r., Ŝe wody nie spełniaj ą kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wska źnikami, które zadecydowały o tym stanie były: azot, tlen rozpuszczony i azotyny. W 2008 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze wzgl ędu na azotyny . – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w latach 2008 – 2009 nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. – Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2009, spo śród branych pod uwag ę wska źników nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych.

Hołnianka jest dopływem Zopsi w zlewni Białej Ha ńczy (dopływu Niemna) o długo ści 15,2 km (w tym 10,2 km w granicach Polski). Rzeka przepływa przez graniczne jezioro Gaładu ś – najwi ększe jezioro powiatu sejne ńskiego. Ocena jako ści wód rzeki Hołnianki w profilu w m. Hołny Wolmera – Ocena stanu ekologicznego – w 2009 r. na podstawie wska źników biologicznych (chlorofilu „a”, makrofitowego indeksu rzecznego – MIR, fitobentosu – indeksu okrzemkowego IO) wskazała umiarkowany stan wód w JCW (III klasa). Spo śród badanych st ęŜ eń wska źników fizykochemicznych nie wykazano przekrocze ń warto ści okre ślonych dla stanu dobrego. Stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa) . W 2008 r. stan ekologiczny ww. JCW zaliczono do stanu dobrego. – Ocena stanu chemicznego – w 2009 r. nie oceniano stanu chemicznego. W 2008 r. na podstawie wybranych wska źników chemicznych stan wód w JCW oceniono jako poni Ŝej dobrego . Granic ę dobrego stanu wód przekroczyły st ęŜ enia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu (składniki WWA). – Ocena przydatno ści do bytowania ryb w 2009 r. wykazała, Ŝe wody nie spełniaj ą kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych. Wska źnikami, które zadecydowały o tym stanie były: tlen rozpuszczony i azotyny. W 2008 r. niespełnienie ww. kryteriów wykazały ponadnormatywne warto ści azotynów. – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w latach 2008 – 2009 nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. – Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2009, spo śród branych pod uwag ę wska źników wykazała przekroczenie warto ści granicznej wska źnika biologicznego (fitobentosowego) – indeksu okrzemkowego IO. Czarna Ha ńcza jest dopływem Niemna o długo ści 141,7 km (w tym 107,8 km w granicach Polski). Dolny odcinek rzeki jest uregulowany – biegnie nim Kanał Augustowski. Rzeka jest odbiornikiem ścieków z Jeleniewa i Suwałk. W 2010 r. przeprowadzono badania w profilu śluza Kudrynki, badanym w ramach współpracy polsko-białoruskiej. śaden z punktów nie le Ŝy w powiecie sejne ńskim, ale punkt śluza Kudrynki ocenia jednolit ą cz ęść wód: Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa, której du Ŝa cz ęść le Ŝy w powiecie sejne ńskim.

13 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Ocena jako ści wód rzeki Czarnej Ha ńczy w profilu śluza Kudrynki – Ocena stanu ekologicznego – na podstawie wska źnika biologicznego – makrofitowego indeksu rzecznego – MIR wskazała dobry stan wód w JCW (II klasa). Spo śród badanych st ęŜ eń wskaźników fizykochemicznych nie zanotowano przekrocze ń warto ści okre ślonych dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu dobrego (II klasa) . W 2009 r. elementy biologiczne wskazywały na stan dobry (II klasa), wska źniki fizykochemiczne nie przekraczały warto ści okre ślonych dla II klasy, wi ęc stan ekologiczny w JCW równie Ŝ oceniono jako dobry. – Ocena stanu chemicznego w 2010 r. nie był oceniany, w 2009 r. na podstawie wybranych wska źników chemicznych wskazała stan poni Ŝej dobrego wód w JCW. Granic ę dobrego stanu wód przekroczyły st ęŜ enia sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu (Wielopier ścieniowe W ęglowodory Aromatyczne ). – Ocena przydatno ści do bytowania ryb wykazała, Ŝe wody w 2010 r. wody nie spełniały kryteriów bytowania ryb w warunkach naturalnych ze wzgl ędu na zawarto ść azotynów. W 2009 r. wody Czarnej Ha ńczy w profilu Kudrynki spełniały kryteria bytowania ryb karpiowatych w warunkach naturalnych. – Ocena podatno ści na eutrofizacj ę w 2009 r. nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych wska źników stosowanych przy ocenie eutrofizacji wód powierzchniowych. W 2010 r. oceny tej nie wykonywano. – .Ocena eutrofizacji ze źródeł komunalnych – na podstawie wyników z lat 2008 – 2010 r. nie wykazała przekrocze ń warto ści granicznych ocenianych wska źników.

14 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Klasyfikacja rzek powiatu sejne ńskiego badanych w 2009 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan ekologiczny

wska źniki Rzeka i punkt km stan klasa średnia Lp. Nazwa i kod JCW Monitoring decyduj ące o jednostka minimum maksimum bytowanie ryb 2) pomiarowy rzeki ekologiczny 1) wska źnika 3) klasie Zlewnia rzeki Hołnianki d. Białej Ha ńczy (RZGW Warszawa) IO III - 42,34 42,34 42,34 wody nieprzydatne ze Hołnianka do granicy pa ństwa BZT II mgO /l 1,3 3,9 3,9 1. m. Hołny Wolmera 1,8 O umiarkowany 5 2 wzgl. na tlen rozp., PLRW80002566225 OWO II mgC/l 9,0 13,9 13,9 azotyny Azot Kjeldahla II mgN/l 0,78 1,71 1,71 Zlewnia rzeki Marychy d. Czarnej Ha ńczy (RZGW Warszawa) MIR II - 40,51 40,51 40,51 wody nieprzydatne ze Marycha do Marychny z jez. Boksze, Sejwy, Szejpiszki 2. m. Michnowce 59,1 O umiarkowany IO II - 0,65 0,65 0,65 wzgl. na tlen rozp., PLRW800018648299 OWO poni Ŝej II mgC/l 9,76 19,7 19,7 azotyny MIR III - 32,97 32,97 32,97 j.Pomorze – dopływ wody nieprzydatne ze Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa Tlen rozp. poni Ŝej II mgO /l 2,7 13,2 2,7 3. A21 (Marycha) 41,5 O umiarkowany 2 wzgl. na tlen rozp., PLRW80002564872 OWO poni Ŝej II mgC/l 9,98 23,8 23,8 m. Aleksiejówka azotyny, fosfor og. Azot Kjeldahla poni Ŝej II mgN/l 0,84 2,03 2,03 MIR II - 39,49 39,49 39,49 wody nieprzydatne ze Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa wzgl. na azot 4. wodowskaz Zelwa 33,2 D, O umiarkowany Tlen rozp. poni Ŝej II mgO 2/l 2,8 12,2 4,2 PLRW80002564872 amonowy, azotyny, OWO poni Ŝej II mgC/l 9,17 16,4 15,4 fosfor og. MIR II - 42,32 42,32 42,32 wody nieprzydatne ze Marycha od dopływu z jez. Zelwa do granicy pa ństwa 5. m. Stanowisko 20,4 D, O umiarkowany OWO poni Ŝej II mgC/l 5,87 16,3 15,3 wzgl. na tlen rozp., PLRW80002064875 IO II - 0,56 0,56 0,56 azotyny Zlewnia rzeki Czarnej Ha ńczy d. Niemna (RZGW Warszawa) MIR II - 41,16 41,16 41,16 Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa BZT II mgO /l 1,3 3,6 3,3 woda przydatna dla 6. śluza Kudrynki 38,7 D, O dobry 5 2 PLRW80002064739 ChZT-Mn II mgO 2/l 5,1 9,6 8,3 ryb karpiowatych OWO II mgC/l 5,72 11,6 10,2

UWAGA: punkt śluza Kudrynki znajduje si ę poza powiatem sejne ńskim, ale ocenia jednolit ą cz ęść wód Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa , której du Ŝa cz ęść znajduje si ę w powiecie sejne ńskim. Obja śnienia: Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny Obja śnienia wska źników: MIR – makrofitowy indeks rzeczny, BZT 5 – biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, ChZT-Mn – indeks nadmanganianowy, OWO – ogólny w ęgiel organiczny

Podstawy klasyfikacji: 1) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008). 2) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 04 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz. 1455). 3) średnia do oceny wg rozporz ądzena Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008): − stan i potencjał ekologiczny – w przypadku minimum 12 prób w roku wylicza si ę percentyl 90 (dla tlenu rozpuszczonego – percentyl 10), w przypadku mniejszej ilo ści prób wstawia si ę warto ść najgorsz ą, dla chlorofilu „a” – średnia arytmetyczna.

15 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Klasyfikacja rzek powiatu sejne ńskiego badanych w 2009 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan chemiczny

wska źniki Rzeka i punkt km Lp. Nazwa i kod JCW Monitoring stan chemiczny 1) decyduj ące o klasa wska źnika jednostka minimum maksimum średnia 3) pomiarowy rzeki klasie Zlewnia rzeki Marychy d. Czarnej Ha ńczy (RZGW Warszawa) Antracen dobry g/l 0,00028 0,00067 0,00067 Benzen dobry g/l 12,5 12,5 pgo Kadm dobry g/l 0,25 0,25 pgo Naftalen dobry g/l 0,01974 0,04699 0,03336 Fluoranten dobry g/l 0,00257 0,00643 0,00643 Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa 1. wodowskaz Zelwa 33,2 D, O dobry Ołów dobry g/l 3,5 3,5 pgo PLRW80002564872 Rt ęć dobry g/l 0,007 0,25 pgo Nikiel dobry g/l 1,0 1,0 pgo Benzo(a)piren dobry g/l 0,00025 0,00199 0,00199 2 benzo dobry g/l 0,00060 0,00344 0,00190 benzo-indeno dobry g/l 0 0,00359 0,00188 Antracen dobry g/l 0,00022 0,00050 0,00050 Benzen dobry g/l 12,5 12,5 pgo Kadm dobry g/l 0,25 0,25 pgo Naftalen dobry g/l 0,02005 0,02887 0,02446 Fluoranten dobry g/l 0,00075 0,00406 0,00406 Marycha od dopływu z jez. Zelwa do granicy pa ństwa 2. m. Stanowisko 20,4 D, O dobry Ołów dobry g/l 3,5 3,5 pgo PLRW80002064875 Rt ęć dobry g/l 0,04 0,25 pgo Nikiel dobry g/l 1,0 1,0 pgo Benzo(a)piren dobry g/l 0,00025 0,00068 0,00068 2 benzo dobry g/l 0,00073 0,00130 0,000923 benzo-indeno dobry g/l 0 0 pgo Zlewnia rzeki Czarnej Ha ńczy d. Niemna (RZGW Warszawa) Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa 3. śluza Kudrynki 38,7 D, O poni Ŝej dobrego benzo-indeno poni Ŝej dobrego g/l 0 0,00760 0,003837 PLRW80002064739

Obja śnienia: Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny Obja śnienia skrótów wska źników: − 2 benzo – suma benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu, − benzo-indeno – suma benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu Podstawy klasyfikacji: 1) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008). 2) średnia do oceny wg rozporz ądzena Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008): − stan chemiczny: o dla benzenu, kadmu, fluorantenu, rt ęci, benzo(a)pirenu i heksachlorocykloheksanu (HCH) – warto ść maksymalna; o dla ołowiu, niklu, sumy benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu, sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu, sumy aldryny, endryny, dieldryny i izodryny oraz DDT całkowitego – średnia arytmetyczna. pgo – poni Ŝej granicy oznaczalno ści

16 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Klasyfikacja rzek powiatu sejne ńskiego badanych w 2010 r. w systemie monitoringu wód powierzchniowych – stan ekologiczny

wska źniki Rzeka i punkt km stan klasa średnia Lp. Nazwa i kod JCW Monitoring decyduj ące o jednostka minimum maksimum bytowanie ryb 2) pomiarowy rzeki ekologiczny 1) wska źnika 3) klasie Zlewnia rzeki Marychy d. Czarnej Ha ńczy (RZGW Warszawa) Marycha – Tlen rozp. poni Ŝej II mgO /l 3,6 10,1 3,6 wody nieprzydatne ze Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa 2 1. Aleksiejówka dopływ 41,5 O umiarkowany OWO poni Ŝej II mgC/l 7,09 23,3 23,3 wzgl. na tlen rozp., PLRW80002564872 A21 do jez. Pomorze Azot Kjeldahla poni Ŝej II mgN/l 0,96 2,02 2,02 azotyny, fosfor og. Marycha – profil wody nieprzydatne ze Marycha od Marychny do dopływu z jez. Zelwa Tlen rozp. poni Ŝej II mgO 2/l 1,3 10,3 1,3 2. graniczny 33,2 O umiarkowany wzgl. na tlen rozp., PLRW80002564872 wodowskaz Zelwa OWO poni Ŝej II mgC/l 4,9 16,7 16,7 azotyny, fosfor og. Zlewnia rzeki Czarnej Ha ńczy d. Niemna (RZGW Warszawa) MIR II - 40,5 40,5 40,5 Czarna Ha ńcza – Tlen rozp. II mgO /l 6,2 13,0 6,2 Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa 2 wody nieprzydatne ze 3. profil graniczny śluza 38,7 O dobry BZT II mgO /l 1,0 3,7 3,7 PLRW80002064739 5 2 wzgl. na azotyny Kudrynki OWO II mgC/l 3,56 13,1 13,1 Azot Kjeldahla II mgN/l 0,58 1,4 1,4

UWAGA: punkt śluza Kudrynki znajduje si ę poza powiatem sejne ńskim, ale ocenia jednolit ą cz ęść wód Czarna Ha ńcza od Gremzdówki do granicy pa ństwa , której du Ŝa cz ęść znajduje si ę w powiecie sejne ńskim.

Obja śnienia: Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny Obja śnienia wska źników: MIR – makrofitowy indeks rzeczny, BZT 5 – biochemiczne zapotrzebowanie tlenu, OWO – ogólny w ęgiel organiczny

Podstawy klasyfikacji: 4) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008). 5) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 04 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz. 1455). 6) średnia do oceny wg rozporz ądzena Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008): − stan i potencjał ekologiczny – w przypadku minimum 12 prób w roku wylicza si ę percentyl 90 (dla tlenu rozpuszczonego – percentyl 10), w przypadku mniejszej ilo ści prób wstawia si ę warto ść najgorsz ą, dla chlorofilu „a” – średnia arytmetyczna.

17 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

JEZIORA

Do 2010 r. w ramach monitoringu wód powierzchniowych 39 zbiorników powiatu sejne ńskiego zostało przebadanych przez WIO Ś Białystok Delegatura w Suwałkach. Ogólny stan czysto ści wi ększo ści jezior powiatu sejne ńskiego, badanych przez WIO Ś do 2008 roku (według Systemu Oceny Jako ści Jezior stosowanego do 2007 r., a w 2008 r. zastosowanego razem z nowym systemem oceny), odpowiadał II klasie czysto ści (21 jeziora) – jeziora średnio zanieczyszczone w granicach umiarkowanej eutrofii. Wody najwy Ŝszej jako ści wyst ępowały w jeziorach: Dmitrowo, Zelwa i Płaskie k. Rygola. Pozostałe zbiorniki charakteryzowały si ę nadmiernym zanieczyszczeniem – stan czysto ści 13 akwenów mie ścił si ę w granicach III klasy czysto ści , a jako ść wód 1 zbiornika (Punia) nie odpowiadał normom . Stan sanitarny wszystkich dotychczas badanych akwenów był dobry.

Klasyfikacja jezior powiatu sejne ńskiego wg Systemu Oceny Jako ści Jezior badanych przez WIO Ś (do 2008 r. z uzupełnieniem z 2010 r.). Kategoria podat- Lp. Nazwa jeziora Powierzchnia Gł ęboko ść Lata bada ń ności na Klasa czysto ści [ha] maks. [m] degradacj ę Jeziora zlewni dolnego biegu Czarnej Ha ńczy i Pawłówki 1. Dowcie ń 79,0 10,4 1992 3 3 2. śubrowo 97,3 17,0 1992 2 3 Długie Krasnopolskie 1992, 2006 3. 102,4 48,0 2 2 (Sejne ńskie) (2001 – TT) 4. Jegliniec 22,6 8,2 1992 3 2 5. Gremzdel 59,3 10,0 1992, 2007-2008 3 3 6. Boczniel 25,5 6,8 1992 NON 2 7. Gremzdy 188,1 14,3 1992, 2006 3 3 8. Głuche ok. 32,0 3,4 1992 NON 3 9. Jurkowo ok. 20,0 2,3 1992 NON 3 10. Kociołek ok. 3,3 2,6 1992 NON 3 11. Płaskie ok. 15,5 6,1 1992 3 2 12. Miałkie ok. 26,5 2,0 1992, 2004 NON 2 13. Dmitrowo 61,2 42,0 1992 2 1 14. Sumowo k. Dmitrowa 14,3 14,6 1992 2 3 15. Białe k. Białogóry 78,2 15,1 1993, 2007 - 2 16. Czarne k. Białogóry 24 6,0 1993 - 2 17. Wier śnie 32,3 8,4 1993 - 3 18. Bro Ŝane 44,6 24,3 2004 2 2 19. Płaskie koło Rygola 56,8 12,0 2010 2 1 Jeziora zlewni rzeki Marychy 20. Gieret 67,3 17,0 1995, 2001 2 2 21. Pomorze 295,4 23,5 1995, 2001, 2008 2 3 22. Zelwa 103,7 12,3 1995, 2001, 2008 2 1

18 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Kategoria podat- Lp. Nazwa jeziora Powierzchnia Gł ęboko ść Lata bada ń ności na Klasa czysto ści [ha] maks. [m] degradacj ę 23. Wiłkokuk 39,1 12,2 1995, 2004 3 2 24. Sejny 64,3 3,8 1996 NON 3 25. Boksze 96,4 22,0 1999 2 2 26. Sejwy 85,6 21,5 1999 3 3 27. Szejpiszki 71,4 21,6 1999 2 3 28. Ber Ŝniki 81,0 38,8 2000 2 2 29. Punia (Pu ńsk) 15,0 6,9 2000 3 NON 30. Bobruczek (rezerwat) 0,9 3,9 2002 NON 2 31. Tobolinka I (rezerwat) 2,8 8,0 2002 2 2 32. Łempis (rezerwat) 8,7 3,3 2003 3 2 33. Łempiuk (rezerwat) 3,6 3,3 2003 NON 2 34. Stulpieniuk (rezerwat) 0,6 2,0 2003 NON 2 35. Stulpie ń (rezerwat) 7,4 3,8 2003 NON 2 Pozostałe jeziora

36. Sztabinki 60,5 27,8 2007 - 2 37. Hołny 158,1 15,2 1996, 2006 3 2 - 3 1991 – 1995, 2001, 38. Gaładu ś (graniczne) 728,6 54,8 1 2 2006 39. Bał ędzis (graniczne) 58,2 22,0 2004 2 2 Uwaga: parametry jako ści dotycz ą ostatniego roku bada ń danego jeziora (2000 – TT) – pomiary jedynie profili termiczno-tlenowych bez oceny jeziora

W latach 2009 – 2010 na terenie powiatu sejne ńskiego przeprowadzono badania jezior: – Gremzdel (w punktach reperowych) – 2009 – 2010, – Pomorze – 2010 r., – Białe koło Białogóry – 2010 r., – Płaskie koło Rygola – 2010 r. Badania prowadzone w 2009 r. w programie monitoringu diagnostycznego, który umo Ŝliwił dokonanie ocen 1 przeprowadzonych według nowej metodyki: stanu ekologicznego i stanu chemicznego, natomiast w 2010 r. badania prowadzono w ramach monitoringu operacyjnego i badawczego, dzi ęki którym dokonano oceny stanu ekologicznego akwenów.

Jezioro Gremzdel – jezioro polodowcowe o niewielkiej gł ęboko ści: maksymalnej 10,0 m i średniej 3,2 m (wg M. Stangenberga, 1934). Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 59,3 ha, a objęto ść zbiornika 1.966,5 tys. m3. Akwen jest lekko wydłu Ŝony, nieregularny, dno jest zró Ŝnicowane, linia brzegowa dobrze rozwini ęta. Jezioro składa si ę z kilku zró Ŝnicowanych plos oddzielonych kanałem lub zw ęŜ eniem. Jezioro i zlewnia poło Ŝone s ą na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Sejne ńskie”. Jezioro znajduje si ę w zlewni Pawłówki (Gremzdówki), dopływu Czarnej Hańczy w dorzeczu Niemna. Jezioro nie posiada uj ęć wody powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpo średnich źródeł zanieczyszcze ń wód. Badania prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe jezioro

1 ocena stanu wód jako wypadkowa ocen stanu ekologicznego i stanu chemicznego zostanie wykonana w przyszłym 6 -letnim cyklu badawczym 2010 -2015.

19 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Gremzdel wykazuje cechy zbiornika typu eutroficznego, a stan czysto ści odpowiadał III klasie czysto ści (2,63 pkt.) . Średnia przezroczysto ść wody jeziora wynosiła 1,7 m. Warstwa naddenna była słabo natleniona, zanotowano wysokie warto ści zwi ązków azotu w wodzie. Wska źniki morfometryczno- zlewniowe świadcz ą o silnej podatno ści jeziora na degradacj ę (III kategoria). – Ocena stanu ekologicznego w 2010 r. na podstawie wska źników biologicznych, obejmuj ących chlorofil „a”, multimetriks fitoplanktonowy oraz indeks fitobentosu – IOJ i makrofitowy indeksu stanu jezior – ESMI wskazała dobry stan wód w JCW. Spo śród badanych wska źników fizykochemicznych zawarto ść tlenu rozpuszczonego w warstwie naddennej przekraczała granicę stanu dobrego, w zwi ązku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do stanu umiarkowanego (III klasa) . Ocena wykonana w 2009 r. (zweryfikowana przez GIOŚ) wykazała dobry stan ekologiczny na podstawie ocenianych wska źników biologicznych (chlorofil „a”, makrofitowy indeksu stanu jezior – ESMI) i wspieraj ących je wska źników fizykochemicznych. – Ocena stanu chemicznego wykonana w 2009 roku wskazała dobry stan wód w JCW. Wszystkie uwzgl ędnione substancje chemiczne, w tym substancje priorytetowe (z zastrze Ŝe- niem dotycz ącym sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu), nie przekroczyły grani- cy dobrego stanu wód.

Jezioro Pomorze – polodowcowe jezioro rynnowe o gł ęboko ści maksymalnej 23,5 m. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 295,4 ha, a obj ęto ść zbiornika 25.280,5 tys. m3. Akwen jest wydłu Ŝony, dno jest mało zró Ŝnicowane, linia brzegowa umiarkowanie rozwini ęta. Jezioro i zlewnia poło Ŝone s ą na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Sejne ńskie”. Jezioro znajduje si ę w zlewni Marychy, dopływu Czarnej Ha ńczy w dorzeczu Niemna. Jezioro nie posiada uj ęć wody powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpo średnich źródeł zanieczyszcze ń wód. Do jeziora dopływaj ą, wraz z wodami rzeki Marychy, oczyszczone ścieki komunalne i przemysłowe (mleczarskie) z Sejn. Zbiornik uŜytkowany przez spółk ę ryback ą, został zakwalifikowany do typu wód leszczowych. Poprzednie badania prowadzone w 2001 r. wykazały, Ŝe stan czysto ści jeziora Pomorze odpowiadał III klasie czysto ści (wg Systemu Oceny Jako ści jezior). Ocena stanu jeziora Pomorze – Ocena stanu ekologicznego wykonana w 2010 r. na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”, makrofitowy indeks stanu jezior – ESMI) wskazała umiarkowany stan wód, w zwi ązku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego . Dodatkowo spo śród zbadanych st ęŜ eń wska źników fizykochemicznych średnie nasycenie hypolimnionu tlenem przekroczyło warto ści okre ślone dla stanu dobrego. – Ocena stanu chemicznego wykonana w 2008 r. na podstawie wybranych wska źników chemicznych wskazała dobry stan wód w JCW. Wszystkie uwzgl ędnione substancje chemicz- ne, w tym substancje priorytetowe, nie przekroczyły granicy dobrego stanu wód.

Jezioro Białe koło Białogóry (Białowier śnie) – polodowcowe jezioro wytopiskowo-rynnowe o gł ęboko ści maksymalnej 15,1 m. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 78,2 ha, a obj ęto ść zbiornika 4.952,1 tys. m3. Akwen jest wydłu Ŝony, dno jest zró Ŝnicowane, linia brzegowa dobrze rozwini ęta. Jezioro i zlewnia poło Ŝone s ą na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Pojezierze Sejne ńskie” oraz Obszarze Specjalnej Ochrony ptaków PLB 200002 „Puszcza Augustowska” (NATURA 2000). Zbiornik obj ęty jest zakazem u Ŝywania jednostek pływaj ących z silnikami spalinowymi, tzw. „ ograniczona strefa ciszy”. Jezioro znajduje si ę w zlewni dopływu z jeziora Gieret – dopływu Marychy w dorzeczu Niemna. Jezioro nie posiada uj ęć wody powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpo średnich źródeł zanieczyszcze ń wód. Zbiornik u Ŝytkowany przez dzier Ŝawc ę, został zakwalifikowany do typu wód leszczowych. Poprzednie badania prowadzone w 2007 r. wykazały, Ŝe stan czysto ści jeziora Białego koło Białogóry odpowiadał II klasie czysto ści (wg Systemu Oceny Jako ści jezior). – Ocena stanu ekologicznego w 2010 r. na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”, makrofitowy indeks stanu jezior – ESMI) wskazała dobry stan wód w JCW. Spo śród zbadanych

20 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

st ęŜ eń wska źników fizykochemicznych średnie nasycenie hypolimnionu tlenem przekroczyło warto ści okre ślone dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do III klasy – stanu umiarkowanego .

Jezioro Płaskie koło Rygola – polodowcowe jezioro wytopiskowe o gł ęboko ści maksymalnej 12,0 m. Powierzchnia zwierciadła wody wynosi 56,8 ha, a objęto ść zbiornika 2.853,5 tys. m3. Akwen jest elipsowaty, dno jest średnio zró Ŝnicowane, linia brzegowa bardzo słabo rozwini ęta. Jezioro i zlewnia poło Ŝone s ą na Obszarze Chronionego Krajobrazu „Puszcza i Jeziora Augustowskie” oraz obj ęte s ą w ramach programu NATURA 2000 Obszarem Specjalnej Ochrony ptaków PLB 200002 i Specjalnym Obszarem Ochrony Siedlisk (SOO) PLH 200005 o wspólnej nazwie „Puszcza Augustowska”. Zbiornik obj ęty jest zakazem u Ŝywania jednostek pływaj ących z silnikami spalinowymi, tzw. „stref ą ciszy”. Niewielka leśna zlewnia jeziora poło Ŝona mi ędzy zlewniami Szlamicy i Czarnej Ha ńczy zwi ązana jest z dolin ą cieku wypływaj ącego z jeziora Krejwelanek – dopływu Czarnej Ha ńczy. Jezioro zasilane jest głównie przez wod ę opadow ą i gruntow ą – nie wyst ępuj ą dopływy ani odpływ (jezioro bezodpływowe). Jezioro nie posiada uj ęć wody powierzchniowej, brak zarejestrowanych bezpo średnich źródeł zanieczyszcze ń wód. Zbiornik u Ŝytkowany przez spółk ę wodn ą, został zakwalifikowany do typu wód sielawowych. Badania prowadzone w 2010 r. wykazały, Ŝe stan czysto ści jeziora Płaskiego koło wsi Rygol odpowiadał I klasie czysto ści (wg Systemu Oceny Jako ści Jezior).

– Ocena stanu ekologicznego w 2010 r. na podstawie elementów biologicznych (chlorofil „a”, multimetriks fitoplanktonowy, indeks fitobentosu IOJ) wskazała bardzo dobry stan wód w JCW. W ocenie nie uwzgl ędniono warto ści makrofitowego indeksu stanu jezior – ESMI z uwagi na nisk ą zawarto ść zwi ązków mineralnych w wodzie, co powoduje słaby rozwój makrofitów. Spo śród zbadanych st ęŜ eń wska źników fizykochemicznych Ŝaden nie przekroczył warto ści okre ślonych dla stanu dobrego, w zwi ązku z tym ostatecznie stan ekologiczny w JCW zakwalifikowano do I klasy – stanu bardzo dobrego .

21 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Klasyfikacja stanu ekologicznego jezior powiatu sejne ńskiego badanych w 2010 roku

powierzch głębokość typ rodzaj wskaźniki liczba ocena ocena grupy STAN lp. nazwa jeziora kod jeziora dorzecze grupa wskaźników jednostka min max średnia nia [ha] [m] abiotyczny monitoringu klasyfikujące wyników wskaźnika wskaźników EKOLOGICZNY Chlorofil a g/l 14 7,48 24,05 15,43 II Multimetriks - 1 - - 1,13 II Biologiczne fitoplanktonowy dobry Makrofity ESMI - 1 0,432 0,432 0,432 II Fitobentos IOJ - 1 0,61 0,61 0,37 II Kr ąŜ ek SD m 14 0,9 1,8 1,4 d Tlen nad dnem mg/l 6 0,0 0,4 0,1 p.d. Nie Hypolimnion O 2 % - - - - poni Ŝej Fizykochemiczne dotyczy dobrego Przewodno ść S/cm 14 312 351 326 d R 1. Gremzdel 30634 Niemen 59,3 10,0 6 b Azot ogólny mg/l 14 1,19 2,46 1,75 d umiarkowany 2010 Fosfor ogólny mg/l 14 0,019 0,17 0,059 d Arsen mg/l - - - - - Bar mg/l - - - - - Bor mg/l - - - - - Specyficzne Chrom mg/l - - - - - zanieczyszczenia nie Cynk mg/l - - - - - syntetyczne i oceniano niesyntetyczne Mied ź mg/l - - - - - Glin mg/l - - - - - Fenole lotne mg/l - - - - - Cyjanki wolne mg/l - - - - - 2. Pomorze 30670 Niemen 295,4 23,5 6 b O Chlorofil a g/l 6 8,33 20,02 15,09 III umiarkowany Biologiczne umiarkowany 2010 Makrofity ESMI - 1 0,361 0,361 0,361 II Kr ąŜ ek SD m 8 1,4 2,0 1,7 d Tlen nad dnem mg/l 2 2,0 9,4 5,7 d

Hypolimnion O2 % 2 0,0 0,0 0,0 p.d. poni Ŝej Fizykochemiczne Przewodno ść S/cm 8 422 469 444 d dobrego Azot ogólny mg/l 8 1,22 2,06 1,54 d Fosfor ogólny mg/l 8 0,042 0,083 0,056 d Specyficzne Arsen mg/l - - - - - nie zanieczyszczenia Bar mg/l - - - - - oceniano syntetyczne i niesyntetyczne Bor mg/l - - - - - Chrom mg/l - - - - - Cynk mg/l - - - - - Mied ź mg/l - - - - - Glin mg/l - - - - - Fenole lotne mg/l - - - - -

22 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

powierzch głębokość typ rodzaj wskaźniki liczba ocena ocena grupy STAN lp. nazwa jeziora kod jeziora dorzecze grupa wskaźników jednostka min max średnia nia [ha] [m] abiotyczny monitoringu klasyfikujące wyników wskaźnika wskaźników EKOLOGICZNY Cyjanki wolne mg/l - - - - - Chlorofil a g/l 3 3,56 4,21 3,93 I Biologiczne dobry Makrofity ESMI - 1 0,628 0,628 0,628 II Kr ąŜ ek SD m 4 2,1 3,5 2,6 d Tlen nad dnem mg/l - - - - -

Hypolimnion O 2 % 2 0,3 1,4 0,8 p.d. poni Ŝej Fizykochemiczne Przewodno ść S/cm 4 303 326 312 d dobrego Azot ogólny mg/l 4 0,87 1,86 1,27 d Białe koło Fosfor ogólny mg/l 4 0,016 0,022 0,019 d Białogóry O 3. 30646 Niemen 78,2 15,1 5 a Arsen mg/l - - - - - umiarkowany (Białowier ś 2010 nie) Bar mg/l - - - - - Bor mg/l - - - - - Specyficzne Chrom mg/l - - - - - zanieczyszczenia nie Cynk mg/l - - - - - syntetyczne i oceniano niesyntetyczne Mied ź mg/l - - - - - Glin mg/l - - - - - Fenole lotne mg/l - - - - - Cyjanki wolne mg/l - - - - - 4. Płaskie 30650 Niemen 56,8 12,0 5 a B Chlorofil a g/l 3 < 1 2,05 1,39 I koło 2010 Multimetriks - 1 - - 0 I bardzo Rygola Biologiczne fitoplanktonowy dobry Makrofity ESMI - 1 0,186 0,186 0,186 III* Fitobentos IOJ - 1 0,88 0,88 0,88 I Kr ąŜ ek SD m 3 5,3 6,0 5,7 d Tlen nad dnem mg/l - - - - - Hypolimnion O % 2 0 27 13,5 d Fizykochemiczne 2 dobry Przewodno ść S/cm 3 149 170 157 d Azot ogólny mg/l 3 0,82 0,93 0,88 d bardzo dobry Fosfor ogólny mg/l 3 0,002 0,012 0,007 d Arsen mg/l - - - - - Bar mg/l - - - - - Bor mg/l - - - - - Specyficzne Chrom mg/l - - - - - zanieczyszczenia nie Cynk mg/l - - - - - syntetyczne i oceniano niesyntetyczne Mied ź mg/l - - - - - Glin mg/l - - - - - Fenole lotne mg/l - - - - - Cyjanki wolne mg/l - - - - -

23 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Obja śnienia: Typ abiotyczny: 5 a – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2) 5 b – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o małym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2) 6 a – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o du Ŝym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2) 6 b – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o du Ŝym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)

Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny, B – monitoring badawczy

Obja śnienia wska źników: ESMI – makrofitowy indeks stanu ekologicznego, IOJ – okrzemkowy indeks jeziorowy, Hypolimnion O2 – natlenienie hypolimnionu tlenem * - element nie uwzgl ędniony w ocenie – słaby rozwój makrofitów wynika z powodów naturalnych – bardzo niskiej zawarto ści soli mineralnych Podstawy klasyfikacji: 1) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008). 2) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 04 pa ździernika 2002 r. w sprawie wymaga ń, jakim powinny odpowiada ć wody śródl ądowe b ędące środowiskiem Ŝycia ryb w warunkach naturalnych (Dz.U. Nr 176, poz. 1455). 3) średnia do oceny wg rozporz ądzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008): − stan ekologiczny – w przypadku minimum 3 prób w roku wylicza si ę średni ą arytmetyczn ą, dla wska źnika makrofitowego ESMI i wska źnika okrzemkowego IOJ – warto ść pojedynczego badania.

24 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Klasyfikacja stanu chemicznego jezior powiatu sejneńskiego badanych w 2009 roku Nazwa kod powierzch- gł ęboko ść typ Rodzaj Grupa Wska źniki liczba ocena STAN Lp. Dorzecze Jednostka min max średnia jeziora jeziora nia [ha] [m] abiotyczny monitoringu wska źników klasyfikuj ące wyników wska źnika CHEMICZNY Antracen g/l 3 < 0,0001 0,0007 0,0007 dobry Benzen g/l 5 < 25 < 25 < 25 dobry Fluoranten g/l 5 0,00367 0,00861 0,00861 dobry Naftalen g/l 3 0,01906 0,03299 0,0259 dobry Benzo(a)piren g/l 5 < 0,0005 0,00194 0,00194 dobry Benzo(b)fluoranten g/l 5 0,00067 0,00564 0,00398 dobry Substancje Benzo(k)fluoranten g/l 5 < 0,0005 0,00462 priorytetowe Benzo(g,h,i)perylen g/l 5 < 0,001 0,00498 poni Ŝej 0,00214 Indeno(1,2,3-c,d)piren g/l 5 < 0,002 0,00219 dobrego* R 1. Gremzdel 30634 Niemen 59,3 10,0 6 b HCH g/l 5 < 0,005 < 0,005 < 0,005 dobry dobry 2009 Kadm g/l 5 < 0,5 0,6 0,6 dobry Ołów g/l 5 < 7 < 7 < 7 dobry Rt ęć g/l 5 < 0,5 < 0,5 pgo dobry Nikiel g/l 5 < 2 < 2 < 2 dobry Aldryna g/l 5 < 0,005 < 0,005 Dieldryna g/l 5 < 0,005 < 0,005 Inne < 0,005 dobry substancje Endryna g/l 5 < 0,005 < 0,005 zanieczyszcz. Izodryna g/l 5 < 0,005 < 0,005 DDT całkowity g/l 5 < 0,005 < 0,005 < 0,005 dobry

Obja śnienia: Typ abiotyczny: 5 a – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o małym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2) 5 b – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o małym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera < 2) 6 a – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o du Ŝym wpływie zlewni, stratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2) 6 b – jeziora o wysokiej zawarto ści wapnia, o du Ŝym wpływie zlewni, niestratyfikowane (współczynnik Schindlera > 2)

Rodzaj sieci: D – monitoring diagnostyczny, O – monitoring operacyjny

Obja śnienia skrótów wska źników: − HCH – heksachlorocykloheksan (lindan), Podstawy klasyfikacji: 1) Rozporz ądzenie Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008). 2) średnia do oceny wg rozporz ądzena Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych cz ęś ci wód powierzchniowych (Dz.U. Nr 162, poz.1008): − stan chemiczny: o dla benzenu, kadmu, fluorantenu, rt ęci, benzo(a)pirenu i heksachlorocykloheksanu (HCH) – warto ść maksymalna; o dla ołowiu, niklu, naftalenu, sumy benzo(b)fluorantenu i benzo(k)fluorantenu, sumy benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-c,d)pirenu, sumy aldryny, endryny, dieldryny i izodryny oraz DDT całkowitego – średnia arytmetyczna. pgo – poni Ŝej granicy oznaczalno ści poni Ŝej dobrego* - stan poni Ŝej dobrego nieuwzgl ędniony w ocenie ze wzgl ędu na niewielkie przekroczenie granicy stanu dobrego (wymaga potwierdzenia w nast ępnych badaniach)

25 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

ZESTAWIENIE TABELARYCZNE KLASYFIKACJI STANU JEZIOR POWIATU SEJNE ŃSKIEGO BADANYCH W 2010 ROKU

STAN EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY ELEMENTY BIOLOGICZNE ELEMENTY FIZYKOCHEMICZNE

ce ce ą ść

rednia [m] rednia ś

ść w 20°C w 20°C Dorzecze Dorzecze – widzialno – STAN JCW JCW STAN ść Nazwa jeziora jeziora Nazwa ść Typ abiotyczny Typ abiotyczny boko ę tlenem tlenem Kod jeziora (MPHP) (MPHP) Kod jeziora Rodzaj monitoringu monitoringu Rodzaj niesyntetyczne Gł Fitobentos Fitobentos Azot ogólny Azot ogólny nik okrzemkowy IOJ IOJ okrzemkowy nik Powierzchnia jeziora [ha] [ha] jeziora Powierzchnia Fosfor ogólny ogólny Fosfor okresie letnim letnim okresie ka Secchiego (SD) (SD) Secchiego ka ź polityki wodnej wodnej polityki Klasa elementów elementów Klasa ąŜ fizykochemicznych fizykochemicznych Ekologicznego ESMI Ekologicznego Przewodno kr zanieczyszczenia syntetyczne i i syntetyczne zanieczyszczenia wg KOM 2006/0129(COD) 2006/0129(COD) wg KOM Makrofitowy Indeks Stanu Stanu Indeks Makrofitowy rodowiska wodnego – specyficzne – specyficzne wodnego rodowiska Klasyfikacja stanu ekologicznego ekologicznego stanu Klasyfikacja Fitoplankton – chlorofil „a” „a” – chlorofil Fitoplankton Substancje priorytetowe dla dla priorytetowe Substancje – – wska ś Multimetriks fitoplanktonowy fitoplanktonowy Multimetriks rednie nasycenie hypolimnionu hypolimnionu nasycenie rednie Przezroczysto Substancje szczególnie szkodliwe dla dla szkodliwe szczególnie Substancje Klasa elementów biologicznych biologicznych elementów Klasa Klasyfikacja stanu chemicznego chemicznego stanu Klasyfikacja Ś Tlen rozpuszczony – nad dnem w w dnem nad – Tlen rozpuszczony Inne substancje zanieczyszczaj Inne substancje

Gremzdel 2010 Niemen 59,3 3,2 30634 6b MR II II II II II d pd – d d d pd – U – – – – Pomorze 2010 Niemen 295,4 8,6 30670 6a MO III – – II III d d pd d d d pd – U – – – – Białe k/Białogóry 2010 Niemen 78,2 6,3 30646 5a MO I – – II II d – pd d d d pd – U – – – – Płaskie koło Rygola 2010 Niemen 56,8 3,0 30650 5a MB I I I (III) I d – d d d d d – BD – – – –

UWAGA: Rodzaj monitoringu Ocena wska źników KLASYFIKACJA EKOLOGICZNA KLASYFIKACJA CHEMICZNA STAN JCW MR – monitoring reperowy d – stan dobry BD - stan bardzo dobry MD – monitoring diagnostyczny (pd) – stan poni Ŝej dobrego D - stan dobry D - stan dobry D - stan dobry MO – monitoring operacyjny nieuwzgl ędniony w ocenie U - stan umiarkowany Z - stan zły Z - stan zły MB – monitoring badawczy pd – stan poni Ŝej dobrego S - stan słaby Z - stan zły

26 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

PRZECIWDZIAŁANIA – działalno ść kontrolna

KONTROLE PROBLEMOWE Z ZAKRESU GOSPODARKI WODNO -ŚCIEKOWEJ

W ewidencji zakładów odprowadzaj ących ścieki do wód powierzchniowych lub do ziemi, na terenie powiatu sejne ńskiego, zarejestrowane s ą tylko 3 oczyszczalnie ścieków. S ą to : Oczyszczalnia miejska w Sejnach Miejska oczyszczalnia ścieków w Sejnach to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwy Ŝszo- nym usuwaniem biogenów. Głównym urz ądzeniem oczyszczalni jest reaktor biologiczny, o działaniu cyklicznym pozwalaj ący na usuwanie ze ścieków zwi ązków organicznych oraz azotu i fosforu. Przepustowo ść oczyszczalni: średnia – 2000 m3/d, maksymalna – 2650 m 3/d. W 2009 r. odprowadzono 269182 m 3 ścieków, do punktu zlewnego dowieziono 16570 m 3 ścieków. W 2009 r. wytworzono 15,8 Mg skratek i pisku, 74,9 Mg s. m. osadów ściekowych, skratki wywo Ŝone były na składowisko w Konstantynówce, natomiast osady wykorzystywane były rolniczo. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Marycha. Osad nadmierny odwadniany jest mechanicznie przy pomocy prasy hydraulicznej. Przy oczyszczalni znajduje si ę punkt zlewny nieczysto ści płynnych. Gminna oczyszczalnia ścieków w Pu ńsku Jest to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna z podwy Ŝszonym usuwaniem biogenów, której głównymi elementem s ą reaktory osadu czynnego o działaniu cyklicznym typu „BIOVAC”. Usuwanie zwi ązków fosforu wspomagane jest chemicznie – z zastosowaniem preparatu PIX. Przepustowo ść maksymalna – 300 m3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rów melioracyjny – dopływ jeziora Sejwy (w zlewni Marychy). Do odwadniania osadów nadmiernych stosowana jest prasa filtracyjna. Przy oczyszczalni znajduje si ę punkt zlewny nieczysto ści płynnych – w 2010 r. nie był wykorzystywa- ny. Na terenie gminy znajduje si ę 128 przydomowych oczyszczalni ścieków. W 2009 odprowadzono 65000 m 3 ścieków, średnio 178 m 3/d, wytworzono w 2009 r. 103,8 Mg osadu ściekowego uwodnionego, powstało 1700 kg skratek i piasku, które gromadzi si ę w kontenerach na terenie obiektu. Osad i skratki wywo Ŝone s ą na składowisko odpadów. Oczyszczalnia ścieków Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” Grajewo Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach Zakładowa oczyszczalnia ścieków Zakładu Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach to oczyszczalnia mechaniczno-biologiczna. Głównymi urządzeniami oczyszczalni s ą: zbiornik wst ępnego napowietrzania, 2 rowy cyrkulacyjne pracuj ące w układzie szeregowym oraz osadnik wtórny. Usuwanie ze ścieków zwi ązków fosforu wspomagane jest chemicznie, poprzez zastosowanie preparatu PIX. Przepustowo ść oczyszczalni maksymalna – 650 m 3/d. Odbiornikiem ścieków oczyszczonych jest rzeka Marycha. Osad nadmierny odwadniany jest przy pomocy przewo źnego urz ądzenia do mechanicznego odwadniania – wirówki, stanowi ącej własno ść Spółdzielni Mleczarskiej „Mlekpol” w Grajewie. W 2010 r. skontrolowano wszystkie ww. oczyszczalnie. • Oczyszczalnia miejska w Sejnach – eksploatowana przez Zakład Gospodarki Komunalno- Mieszkaniowej, Wodoci ągów i Kanalizacji w Sejnach. Kontrol ę przeprowadzono w maju 2010 r. Stwierdzono nieprawidłowo ści, wydano zarz ądzenie pokontrolne nakazuj ące: zwi ększenie nadzoru nad prac ą oczyszczalni w celu usuni ęcia wyst ępuj ących przekrocze ń warto ści dopuszczalnych zwi ązków azotu, zwi ększenie nadzoru nad urz ądzeniami odprowadzaj ącymi wody roztopowe i opadowe w celu usuni ęcia zaistniałych przekrocze ń warto ści dopuszczalnych zawiesiny, wykonywanie zgodnie z przepisami bada ń ścieków oraz przekazywanie opłat za korzystanie ze środowiska w obowi ązuj ących terminach. Zakład zobowi ązał si ę usun ąć

27 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

nieprawidłowo ści – m. in. dokonano wymiany dyfuzorów w systemie napowietrzania oczyszczalni, wykonano przegl ąd i konserwacj ę sieci deszczowej obiektu. • Gminna oczyszczalnia ścieków w Pu ńsku – eksploatowana przez Urz ąd Gminy w Pu ńsku. Kontrol ę przeprowadzono w pa ździerniku 2010 r. Zarz ądzeniem pokontrolnym zobowi ązano uŜytkownika oczyszczalni do wykonywania pomiarów i bada ń odprowadzanych ścieków w ramach automonitoringu oczyszczalni oraz przekazywania ich do wła ściwych organów – zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami.

• Spółdzielnia Mleczarska „Mlekpol” w Grajewie Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach – oczyszczalnia ścieków – kontrol ę przeprowadzono w czerwcu 2010 r. Stwierdzono przekroczenie ilo ści wód pochłodniczych odprowadzanych do rzeki Marychy. Zarz ądzeniem pokontrolnym zobowi ązano u Ŝytkownika oczyszczalni do dostosowania niezb ędnych dokumentów, aby dostosowa ć pozwolenie wodnoprawne do potrzeb zakładu.

WODY PODZIEMNE

PRESJE

Wody podziemne nale Ŝą ce do zasobów naturalnych, coraz bardziej zagro Ŝone s ą zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdy Ŝ s ą to zasoby nieodnawialne. W szczególno ści niezb ędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajduj ą si ę Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni naszego kraju. Wody podziemne zanieczyszczone s ą rozmaitymi substancjami chemicznymi, najcz ęś ciej s ą to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej wyst ępuj ącymi przyczynami zanieczyszcze ń wód podziemnych s ą wycieki z nieizolowanych wysypisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaŜy paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami wyst ępuj ą przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (s ą one tak Ŝe przyczyn ą degradacji zbiorników wodnych).

STAN – ocena jako ści wód podziemnych

KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pi ęć nast ępuj ących klas jako ści wód podziemnych: • Klasa I – wody bardzo dobrej jako ści , w których: a) warto ści elementów fizykochemicznych s ą kształtowane wył ącznie w efekcie naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych i mieszcz ą si ę w zakresie warto ści st ęŜ eń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) warto ści elementów fizykochemicznych nie wskazuj ą na wpływ działalno ści człowieka • Klasa II – wody dobrej jako ści , w których: a) warto ści niektórych elementów fizykochemicznych s ą podwy Ŝszone w wyniku naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych b) warto ści elementów fizykochemicznych nie wskazuj ą na wpływ działalno ści człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby

28 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• Klasa III – wody zadowalaj ącej jako ści , w których warto ści elementów fizykochemicznych s ą podwy Ŝszone w wyniku naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalno ści człowieka • Klasa IV – wody niezadowalaj ącej jako ści , w których warto ści elementów fizykochemicznych s ą podwy Ŝszone w wyniku naturalnych procesów zachodz ących w wodach podziemnych oraz wyra źnego wpływu działalno ści człowieka • Klasa V – wody złej jako ści , w których warto ści elementów fizykochemicznych potwierdzaj ą znacz ący wpływ działalno ści człowieka Na terenie powiatu do 2007 roku zlokalizowanych było ł ącznie 17 studni sieci monitoringu wód podziemnych, które były opomiarowane przez Pa ństwowy Instytut Geologiczny. Po modernizacji sieci monitoringu w 2009 roku PIG obj ął badaniami jedynie Jednolite Cz ęś ci Wód Podziemnych (JCWPd) uznane za zagro Ŝone niespełnieniem okre ślonych dla nich celów środowiskowych (osi ągni ęcia dobrego stanu i dobrego stanu ilo ściowego do 2015 r., nara Ŝonych na zanieczyszczenia pochodzenia rolniczego). Na terenie województwa podlaskiego nie wyznaczono takich JCWPd. Na terenie powiatu sejne ńskiego w 2010 r. Pa ństwowy Instytut Geologiczny na zlecenie Inspekcji Ochrony Środowiska w ramach krajowej sieci monitoringu wód badał 2 punkty monitoringu wód podziemnych w ramach monitoringu diagnostycznego (wody gruntowe). Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocen ę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz bada ń pod k ątem przydatno ści wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Pa ństwowa Inspekcja Sanitarna.

UŜytkowanie Miejscowo ść Gł ęboko ść Klasa wód Nr terenu (dominuj ące w Wody / Gmina stropu (m) promieniu 500 m) 2010 Grunty orne – gospodarka 1742 Stare Boksze 5,2 G III wielkopolowa

1749 Wigrańce 13,8 Lasy G V źródło:PIG

OBJAŚNIENIA DO TABELI Rodzaj studni : [sk] – studnia kopana [piez.] piezometr [sw] – studnia wiercona

Rodzaj wód : W – wgłębne – wody poziomów artezyjskich i subartezyjskich G – gruntowe – wody płytkiego krąŜenia o swobodnym zwierciadle wody

Stan wód w otworze badawczym nr 1742 „Stare Boksze” (gmina Pu ńsk, JCWPd 23) kształtował si ę w zakresie zadowalaj ącej (III klasa) jako ści, czyli ogólnie dobrego stanu chemicznego wód podziemnych (obejmuj ącego I, II, III klas ę). W III klasie jako ści wód wyst ępowały Ŝelazo i wodorow ęglany. Zły chemiczny stan wód stwierdzono w punkcie pomiarowym nr 1749 „Wigra ńce” (gmina Sejny, JCWPd 23). O obni Ŝeniu jako ści zadecydowały podwyŜszone warto ści cynku (IV klasa) i niklu (V klasa). Stwierdzono ponadto wyra źnie podwy Ŝszone st ęŜ enia: antymonu, glinu, kobaltu, miedzi i ołowiu. Punkt zlokalizowany jest na terenie le śnym, a woda ujmowana jest z gł ęboko ści ok. 14 m. W pobli Ŝu nie ma Ŝadnych zewidencjonowanych źródeł zanieczyszcze ń antropogenicznych, co sugeruje wykonanie bada ń potwierdzaj ących niska jako ść wody w tym punkcie.

29 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

GOSPODARKA ODPADAMI

PRESJE

ODPADY PRZEMYSŁOWE

Ilo ść odpadów wytworzonych (z wył ączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu sejne ńskiego w 2010 r. wyniosła 8,4 tys. Mg, co stanowiło ok. 1,2 % odpadów wytworzonych na terenie całego województwa podlaskiego. Odpady wytworzone (z wył ączeniem odpadów komunalnych) w ci ągu roku 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Jednostka terytorialna [tys. Mg] Powiat sejne ński ------1,3 1,2 8,4 Województwo podlaskie 807,1 927,5 887,4 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 źródło:GUS

Ilo ść odpadów (z wył ączeniem odpadów komunalnych) poddawanych procesom odzysku jest równa ilo ści odpadów wytwarzanych.

Udział odpadów poddanych odzyskowi w ilo ści odpadów wytworzonych (z wył ączeniem odpadów komunalnych) w ci ągu roku 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Jednostka terytorialna [%] Powiat sejne ński ------100,0 100,0 100,0 źródło:GUS

ODPADY KOMUNALNE

W latach 2005 – 2010 roczna ilo ść zebranych odpadów komunalnych na terenie powiatu podlegała nieznacznym wahaniom. W 2010 r. zebrano 2.180,63 Mg odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszka ńca wyniosło 103 kg/rok 2. Głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych s ą gospodarstwa domowe, obiekty handlowo-usługowe, szkoły, przedszkola, obiekty turystyczne i targowiska. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich składowanie na składowiskach. Problem zmniejszenia ilo ści odpadów komunalnych trafiaj ących na składowiska w Polsce, wynika m.in. z niedoskonało ści systemu pobierania opłat za ich wywóz z gospodarstw domowych. W budownictwie wielorodzinnym, opłaty s ą pobierane nie od ilo ści wytwarzanych odpadów, ale od ilo ści osób w nim mieszkaj ących. Jeszcze gorsze rozwi ązania funkcjonuj ą w wyliczeniach opłat w budownictwie indywidualnym, gdzie mieszka ńcy samodzielnie deklaruj ą wielko ść pojemników na odpady i cz ęstotliwo ść ich wywo Ŝenia. Taka polityka nie wpływa korzystnie na zmniejszenie masy odpadów faktycznie wytwarzanych. Ich ilo ść mogłaby by ć tak Ŝe du Ŝo mniejsza, gdyby wi ększy nacisk poło Ŝono na ich bezpo średnie zagospodarowanie (segregacja na potrzeby recyklingu czy kompostowanie na nawóz).

2 Masa odpadów w przeliczeniu na mieszka ńca zale Ŝy od poziomu Ŝycia, struktury zabudowy, poziomu obsługi oraz sposobu ogrzewania budynków

30 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Ilo ść odpadów komunalnych wytworzonych na terenie powiatu sejne ńskiego w latach 2005-2010

2,50

2,00

1,50

1,00

0,50 odpadów komunalnych [tys.Mg] ść Ilo 0,00 2005 2006 2007 2008 2009 2010 rok źródło: GUS

STAN

SKŁADOWISKA

Na terenie powiatu na koniec 2010 r. znajdowały si ę 3 składowiska odpadów innych ni Ŝ niebezpieczne i oboj ętne, a odpady komunalne przyjmowało jedno składowisko. Na omawianym obszarze nie ma składowisk odpadów przemysłowych. Składowisko odpadów we wsi Konstantynówka, gmina Sejny Wła ścicielem obiektu jest gmina Miasto Sejny. Obiekt zarz ądzany jest przez Zakład Gospodarki Komunalno-Mieszkaniowej, Wodoci ągów i Kanalizacji w Sejnach. Składowisko zostało uruchomione w 1993 r. Słu Ŝy potrzebom Miasta oraz Gminy Sejny, a tak Ŝe od 2004 r. potrzebom Gminy Giby, a od 2005 r. Gminy Krasnopol. Składowisko poło Ŝone jest na gruntach wsi Konstantynówka, w lesie, w odległo ści ok. 4,5 km od Sejn. Powierzchnia składowiska (2,8 ha) podzielona jest na 4 sektory, drogi dojazdowe, zasieki na surowce wtórne, znajduje si ę tu tak Ŝe budynek obsługi składowiska. Składowisko jest w cało ści ogrodzone siatk ą, zamykane bram ą. Wysypisko jest dozorowane w wyznaczonych godzinach, w zale Ŝno ści od potrzeb. Dzi ęki trzem zainstalowanym piezometrom prowadzi si ę monitoring wód podziemnych. Bada si ę równie Ŝ odcieki ze składowiska, zbierane poprzez drena Ŝ w studzience odcieków, struktur ę i skład masy składowanych odpadów, osiadanie powierzchni składowiska oraz wielko ść opadu atmosferycznego. W 2009 roku na składowisku zło Ŝono 1415,3 Mg odpadów komunalnych niesegregowanych i 15,8 Mg skratek. Na składowisku prowadzona jest segregacja odpadów przywiezionych. W Sejnach funkcjonuje równie Ŝ selektywna zbiórka odpadów tzw. selekcja „u źródła”. W 2009 roku zarz ądzaj ący składowiskiem zebrał 18,9 Mg makulatury, 79,1 Mg szkła oraz 23,1 Mg tworzyw sztucznych.

31 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Składowisko odpadów we wsi Szołtany, gmina Pu ńsk Wła ścicielem składowiska o powierzchni 1,05 ha we wsi Szołtany, w odległo ści ok. 2 km od Pu ńska jest Gmina Pu ńsk, ona te Ŝ zarz ądza obiektem. Składowisko zostało zamkni ęte z dniem 12.06.2010 r. Obecnie prowadzona jest rekultywacja obiektu z terminem do 30.05.2013 r. Wysypisko powstało w 1987 roku, a w 1997 roku zostało zmodernizowane poprzez uszczelnienie sektora przeznaczonego do eksploatacji o powierzchni 0,3 ha. Wykonano wówczas instalacj ę drena Ŝow ą do zbierania i odprowadzanie odcieków do zbiornika na odcieki. Składowisko wyposa Ŝone jest w pełne, zamykane bram ą ogrodzenie. Z jednej strony obiektu znajduje si ę las, z pozostałych za ś ziele ń stanowi ą posadzone drzewa. Na składowisku zainstalowane s ą trzy piezometry. Prowadzony jest monitoring składowiska, głównie stan wód podziemnych, odcieków ze składowiska, bada si ę struktur ę i skład masy składowanych odpadów, osiadanie powierzchni składowiska oraz wielko ść opadu atmosferycznego.

Składowisko odpadów we wsi Krasnopol, gmina Krasnopol Wła ścicielem oraz zarz ądzaj ącym składowiskiem jest Gmina Krasnopol. Składowisko to zostało zamkni ęte z dniem 31.03.2006 r. Z dniem 31.05.2010 r. zakończona została rekultywacja składowiska. Prowadzony jest monitoring składowiska w zakresie badania osiadania powierzchni, wielko ści opadu atmosferycznego. W 2010 r. z terenu gminy wywieziono 203,85 m 3 odpadów komunalnych oraz 4765 m3 nieczysto ści ciekłych. Odpady z gminy Krasnopol trafiaj ą na składowisko w Konstantynówce oraz do ZUOK w Suwałkach.

Monitoring składowisk Zgodnie z art. 147a ustawy – Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z pó ź. zm.) prowadz ący instalacj ę jest zobowi ązany prowadzi ć monitoring składowiska przez akredytowane 3 laboratorium w rozumieniu ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodno ści. W wyniku działa ń kontrolnych stwierdzono, Ŝe jednostki zarz ądzające składowiskami prowadz ą monitoring obiektów. Badania wykonuj ą akredytowane laboratoria. Wyniki bada ń nie wykazuj ą pogorszenia jako ści wód podziemnych.

PRZECIWDZIAŁANIA – kontrole składowisk i zakładów przemysłowych

W 2010 r. Delegatura WIO Ś przeprowadziła kontrole nast ępuj ących podmiotów pod k ątem gospodarowania odpadami : • Składowisko w Konstantynówce – Kontrol ę przeprowadzono w maju 2010 r. Stwierdzono wnoszenie opłat za składowanie odpadów po terminie. Zastosowano pouczenie oraz instrukta Ŝ. • Składowisko w Szołtanach – Kontrol ę przeprowadzono w lipcu 2010 r. Nie stwierdzono nieprawidłowo ści w zakresie prowadzenia monitoringu składowiska. Udzielono instrukta Ŝu o gospodarowaniu odpadami. • Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach – Kontrol ę przeprowadzono w czerwcu 2010 r. Zakład wytwarza nast ępuj ące rodzaje odpadów niebezpiecznych: inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe (13 02 08), lampy fluorescencyjne (16 02 13), sorbenty, materiały filtracyjne (150202). Zu Ŝyte oleje przekazuje do odzysku firmie OILER Sp. z o.o. z Tczewa,

3 Akredytacji udziela Polskie Centrum Akredytacji, posiadaj ące status pa ństwowej osoby prawnej i nadzorowane przez Ministerstwo Gospodarki. Zgodnie z norm ą PN-EN ISO/IEC 17000:2006 akredytacja jest to "atestacja przez stron ę trzeci ą, dotycz ąca jednostki oceniaj ącej zgodno ść , słu Ŝą ca formalnemu wykazaniu jej kompetencji do wykonywania okre ślonych zada ń w zakresie oceny zgodno ści". Zasady akredytacji uj ęte s ą w mi ędzynarodowych normach i wytycznych, w których okre ślone s ą wymagania, zarówno dla jednostek akredytuj ących, jak i dla podlegaj ących akredytacji jednostek oceniaj ących zgodno ść . Uzyskanie akredytacji oznacza, Ŝe akredytowane podmioty zostały ocenione według tych norm i wytycznych, a ich wyniki s ą wiarygodne i dokładne.

32 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

lampy fluorescencyjne – przekazywane do unieszkodliwienia firmie PPHU „ABBA-EKOMED” z Torunia, zu Ŝyte sorbenty, materiały filtracyjne – do unieszkodliwienia firmie OILER Sp. z o.o. z Tczewa. Podczas kontroli stwierdzono nast ępuj ące nieprawidłowo ści: wytworzono odpady (filtry olejowe) nieuj ęte w decyzji zatwierdzaj ącej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi oraz prowadzono jedn ą kart ę ewidencji odpadów dla dwóch rodzajów odpadów. Zarz ądzeniem pokontrolnym zobowi ązano zakład do prawidłowej ewidencji odpadów oraz uzupełni ć dokumenty w celu aktualizacji pozwolenia na wytwarzanie odpadów – zgodnie z obowi ązuj ącymi przepisami.

HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY

PRESJE – źródła hałasu Klimat akustyczny województwa podlaskiego kształtuje głównie komunikacja drogowa oraz w niewielkim stopniu, hałas przemysłowy, którego uci ąŜ liwo ść ma charakter lokalny o stosunkowo niedu Ŝym zasi ęgu. W zale Ŝno ści od pochodzenia hałasu środowiskowego ( źródła) dokonuje si ę jego podziału na nast ępuj ące, podstawowe kategorie hałasu komunikacyjny, (drogowy, lotniczy, kolejowy) oraz przemysłowy. Uregulowania prawne dotycz ące zagadnienia ochrony przed hałasem zawiera ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 roku Prawo ochrony środowiska. Według tej ustawy ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska poprzez utrzymanie poziomu hałasu poni Ŝej dopuszczalnego lub, co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku zawarte s ą w rozporz ądzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku (Dz. U. Nr 120, poz.826). Według powy Ŝszego rozporz ądzenia warto ści poziomów dopuszczalnych hałasu s ą zale Ŝne od funkcji urbanistycznej, jak ą spełnia dany teren oraz od pory dnia i nocy. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku prowadzi badania hałasu komunikacyjnego i przemysłowego na terenie całego województwa podlaskiego. Badania przeprowadzane s ą w ramach planowych kontroli, a tak Ŝe w ramach działa ń interwencyjnych w wyniku skarg społecze ństwa.

STAN – pomiary hałasu

HAŁAS KOMUNIKACYJNY

Hałas komunikacyjny jest obecnie najpowszechniejszym i najbardziej uci ąŜ liwym źródłem hałasu w środowisku zurbanizowanym. Ci ągły wzrost ilo ści pojazdów mechanicznych, przy jednoczesnym braku wła ściwych rozwi ąza ń drogowych, braku obwodnic miejskich, złej jako ści nawierzchni znacz ąco powi ększa obszar środowiska o ponadnormatywnym hałasie drogowym. Badania monitoringowe hałasu realizowano zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120 z dnia 5 lipca 2007 r., poz. 826) oraz wytycznymi Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska pomiary hałasu komunikacyjnego na terenie Sejn prowadził w 2009 r. w 1 punkcie do okre ślenia wska źników maj ących odniesienie do jednej doby (L AeqD i L AeqN ). Podczas pomiarów ka Ŝdorazowo prowadzono rejestracj ę nat ęŜ enia ruchu pojazdów z wyodr ębnieniem pojazdów ci ęŜ kich – średnia liczba pojazdów wynosiła 6658 sztuk/dob ę, w tym ci ęŜ kich 166 sztuk/dob ę. Wyniki bada ń wskazuj ą na przekroczenia warto ści dopuszczalnych poziomów hałasu w badanych punktach, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej: w porze dnia o 3,8 dB, w porze nocy o 3,4 dB.

33 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Wcze śniejsze badania monitoringu hałasu wykonano w Sejnach w 2002 r. według ówczesnej metodyki. Pomiary wykonane w 10 punktach na terenie miasta wykazały du Ŝy dyskomfort akustyczny, wahaj ący si ę mi ędzy du Ŝą , a średni ą uci ąŜ liwo ści ą w subiektywnej skali opracowanej przez Pa ństwowy Zakład Higieny. W 2010 r. pomiary prowadzone były w Gibach – pomiary tak Ŝe słu Ŝyły do okre ślenia wska źników maj ących odniesienie do jednej doby (L AeqD i L AeqN ), średnia liczba pojazdów wynosiła 2226 sztuk/dob ę, w tym ci ęŜ kich 172 sztuki/dob ę.

Wyniki pomiarów hałasu komunikacyjnego – średniego poziomu równowa Ŝnego d źwi ęku L Aeq na terenie powiatu sejne ńskiego w latach 2009 – 2010.

Średni poziom Przekroczenia Współrz ędne dopuszczalnej warto ści Lokalizacja punktu równowa Ŝny (LAeq ) Lp. geograficzne wska źnika oceny hałasu pomiarowego punktu dla pory dziennej dla pory nocnej dla pory dla pory dziennej nocnej LAeq,D [dB] LAeq,N [dB] [dB] [dB] Sejny

N 54°06’28,2” 1. ul. Konarskiego 17,19 63,8 53,4 3,8 3,4 E 23°20’33,2”

Giby

N 54°02’23,3” 2. ul. Dziemianówka 3 58,8 52,0 3,8 2,0 E 23°21’22,4” źródło: WIO Ś Białystok

Wyniki bada ń wskazuj ą na przekroczenia warto ści dopuszczalnych poziomów hałasu w badanym punkcie, zarówno w porze dziennej, jak i nocnej: w porze dnia o 3,8 dB, w porze nocy o 2,0 dB.

PRZECIWDZIAŁANIA

HAŁAS KOMUNIKACYJNY

Środki ochrony przed hałasem komunikacyjnym dzieli si ę na dwa rodzaje: • ochrona przed hałasem „u źródła” – wszystkie przedsi ęwzi ęcia ingeruj ące w źródło d źwi ęku, powoduj ące zmniejszenie promieniowania energii akustycznej do środowiska. Dzieli si ę na nast ępuj ące rodzaje zada ń: – ingerencja w konstrukcj ę pojazdów w celu zmniejszenia emisji hałasu – jest przedmiotem kilku Dyrektyw Unii Europejskiej oraz przepisów krajowych, które s ą zharmonizowane z Dyrektywami UE, – dobór konstrukcji arterii – emisja hałasu samochodowego jest m.in. efektem hałasu powodowanego interakcj ą kół i nawierzchni drogowej. Wypadkowa emisja hałasu zale Ŝy od rodzaju i jako ści opon i nawierzchni drogowej, – oddziaływanie na mniej hała śliw ą eksploatacj ę pojazdów – istotne znaczenie dla zmniejszenia emisji hałasu pojazdów maj ą ograniczenia pr ędko ści oraz zapobieganie cz ęstym startom, hamowaniom, a szczególnie gwałtownym przyspieszeniom samochodów na niskich biegach i przy wysokich obrotach silników. Przyspieszanie samochodów wyst ępuje na ogół w obr ębie skrzy Ŝowa ń. Dlatego te Ŝ istotny efekt ograniczenia emisji hałasu mo Ŝna osi ągn ąć poprzez wymuszenie spokojnej jazdy ze stał ą umiarkowan ą pr ędko ści ą stosuj ąc zsynchronizowan ą sygnalizacj ę świetln ą tzw. „zielon ą fal ę”.

34 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• urbanistyczne i architektoniczno – budowlane środki ochrony przeciwd źwi ękowej – działania zmierzaj ące do ograniczenia hałasu ju Ŝ wyemitowanego „do środowiska”.

Urbanistyczne i organizacyjne rozwi ązania zmniejszania hałasu komunikacyjnego – rozwi ązania tego typu dotycz ą du Ŝych obszarów mieszkaniowych i maj ą zwi ązek ze zmianami zagospodarowania. Dziel ą si ę na nast ępuj ące grupy: • budowa obwodnic miast, tworzenie nowych tras mi ędzydzielnicowych, tworzenie nowych obwodnic wewn ątrz miejskich. Rozwi ązania te pozwalaj ą na wyprowadzenie przede wszystkim ruchu ci ęŜ kiego oraz na zmniejszenie ruchu samochodów osobowych na terenach mieszkalnych. • strefy „ruchu uspokojonego”. Ide ą tworzenia stref jest hasło „jak najmniej ruchu samochodowego”. Realizowane jest ono poprzez: ograniczanie przepustowo ści ulic, ograniczanie pr ędko ści, stwarzanie innych ogranicze ń i utrudnie ń dla ruchu samochodów, całkowita eliminacja ruchu tranzytowego, tworzenie preferencji dla transportu zbiorowego, przyjaznego środowisku. Strefami takimi obejmowane s ą przede wszystkim obszary mieszkalne. Architektoniczno-budowlane środki ochrony przeciwd źwi ękowej , o charakterze raczej lokalnym: • ekranowanie akustyczne – jest najcz ęś ciej stosowanym środkiem ochrony przeciwd źwi ękowej w otoczeniu tras komunikacyjnych. Ekrany akustyczne maj ą za zadanie zasłania ć odbiorc ę przed dźwi ękiem dochodz ącym bezpo średnio od źródła. Dobrze zaprojektowane powinny słu Ŝyć przede wszystkim do ochrony niskiej zabudowy mieszkaniowej. Aby ochroni ć wysok ą zabudow ę nale Ŝy stosowa ć rozwi ązania specjalne: budowa drogi w wykopie, budowa tuneli lub półtuneli. • architektoniczno-budowlane środki ochrony przeciwd źwi ękowej; najcz ęś ciej stosowanym rozwi ąza- niem jest podwy Ŝszanie izolacyjno ści akustycznej otworów okiennych. Dodatkow ą mo Ŝliwo ści ą zabezpieczenia przed hałasem mieszka ńców terenów zlokalizowanych wzdłu Ŝ tras komunikacyj- nych jest odpowiednie ukształtowanie bryły budynku i funkcjonalne rozplanowanie pomieszcze ń. Elewacje istniej ących ju Ŝ budynków eksponowane na hałas mog ą by ć tak Ŝe chronione za pomoc ą przezroczystych ekranów zawieszanych na tej elewacji.

HAŁAS PRZEMYSŁOWY – działalno ść kontrolna

Hałas przemysłowy na terenie województwa stanowi zagro Ŝenie o charakterze lokalnym, wyst ępuj ące głównie w dzielnicach przemysłowych miast. Przyczyną wzrostu uci ąŜ liwo ści jest rozbudowa miast, wchłanianie terenów przemysłowych i rozbudowa w ich s ąsiedztwie zabudowy mieszkaniowej. Zagro Ŝenie hałasem przemysłowym zwi ązane jest głównie z niekorzystn ą lokalizacj ą zabudowy mieszkaniowej, w pobli Ŝu zakładów przemysłowych oraz obiektów usługowych. Emisja hałasu jest uzale Ŝniona od prowadzonego procesu technologicznego, wykorzystywanych w nim maszyn i urz ądze ń. Ilo ść , stan techniczny, poziom nowoczesno ści urz ądze ń, a tak Ŝe izolacyjno ść akustyczna i lokalizacja źródła s ą czynnikami decyduj ącymi o stopniu uci ąŜ liwo ści dla otoczenia. W latach 2009-2010 nie prowadzono kontroli zwi ązanych z uci ąŜ liwo ści ą zwi ązan ą z ponadnorma- tywn ą emisj ą hałasu przemysłowego do środowiska.

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

PRESJE – źródła promieniowania elektromagnetycznego

Pola elektromagnetyczne (wg Ustawy Prawo ochrony środowiska) to pola elektryczne, magnetyczne oraz elektromagnetyczne o cz ęstotliwo ściach od 0 Hz do 300 GHz, tworz ących zakres promieniowania elektromagnetycznego niejonizuj ącego. Promieniowanie elektromagnetyczne (PEM), w tym promieniowanie niejonizuj ące zaliczane jest do podstawowych rodzajów zanieczyszcze ń środowiska naturalnego.

35 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

Zgodnie z art. 123 ustawy Prawo ochrony środowiska, oceny poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku dokonuje si ę w ramach Pa ństwowego Monitoringu Środowiska, a wojewódzki inspektor ochrony środowiska prowadzi okresowe badania poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Niejonizuj ące promieniowanie elektromagnetyczne od zawsze występowało w środowisku naturalnym. Pochodzi ono z naturalnych źródeł takich jak Sło ńce, Ziemia, zjawiska atmosferyczne. Dodatkowo w środowisku wyst ępuj ą sztuczne pola elektromagnetyczne, które zwi ązane s ą z techniczn ą działalno ści ą człowieka. Promieniowanie elektromagnetyczne wyst ępuje wsz ędzie, a jego najwa Ŝniejszymi źródłami s ą: • stacje bazowe telefonii komórkowej, • stacje i linie energetyczne, • nadajniki radiowe i telewizyjne oraz CB -radio i radiostacje amatorskie, • wojskowe i cywilne urz ądzenia radionawigacji i radiolokacji, • urz ądzenia powszechnego u Ŝytku: kuchenki mikrofalowe, monitory, aparaty komórkowe itp. Ci ągły rozwój techniki powoduje znaczny wzrost ilo ści nadajników radiowo ‐telewizyjnych oraz stacji bazowych telefonii komórkowej.

STAN – pomiary monitoringowe

W latach 2008 – 2010 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska zrealizował program bada ń pól elektromagnetycznych opracowany zgodnie z rozporz ądzeniem Ministra Środowiska z dnia 12 listopada 2007 r. w sprawie zakresu i sposobu prowadzenia okresowych bada ń poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku. Program ten zakładał skoncentrowanie pomiarów na obszarach dost ępnych dla ludno ści tj. w centralnych dzielnicach lub osiedlach miast o liczbie mieszka ńców przekraczaj ącej 50 tys. oraz w pozostałych miastach i na terenach wiejskich. Zakres prowadzenia bada ń obejmował pomiary nat ęŜ enia składowej elektrycznej pola elektromagnetycznego w przedziale cz ęstotliwo ści, co najmniej od 3 MHz do 3000 MHz. Inspektorat przeprowadził pomiary w 90 punktach pomiarowych rozmieszczonych równomiernie na terenie województwa. Na obszarze powiatu Inspektorat przeprowadził pomiary w Sejnach i Krasnopolu (w 2008 r.) oraz w Pu ńsku i Gibach (w 2009 r.).

Wyniki pomiarów pól elektromagnetycznych na terenie powiatu w latach 2008 – 2009 Średnia arytmetyczna zmierzonych Warto ść Procent warto ści skutecznych nat ęŜ eń pól Lokalizacja niepewno ści warto ści elektrycznych promieniowania Lp. Miejscowo ść pomiaru dopuszczalnej punktu elektromagnetycznego [V/m] [%] [V/m] 1. Sejny N 54º06’25,3’’ 0,33 0,017 4,7 ul. Piłsudskiego E 023º20’53,8’’ 2. N 54º06’56,5’’ Krasnopol E 023º12’20,0’’ 0,16 0,008 2,3 3. N 54º15’48,6’’ Pu ńsk E 023º10’41,9*’’ 0,31 0,0155 4,4 4. N 54º02’33,4’’ Giby E 023º21’22,4’’ 0,39 0,0195 5,6

Na podstawie przeprowadzonych pomiarów nale Ŝy stwierdzi ć, i Ŝ w Ŝadnym z punktów na obszarze powiatu nie odnotowano przekrocze ń dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. Nale Ŝy podkre śli ć, Ŝe przeprowadzone na terenie województwa podlaskiego pomiary, w Ŝadnym ze zbadanych punktów pomiarowych nie wykazały wyst ępowania przekrocze ń norm. Zmierzone warto ści składowej elektrycznej wyniosły, w wi ększo ści przypadków, do 10 % normy dopuszczalnej, w Białymstoku przy ul Zachodniej 2b, w Łom Ŝy przy ul. Kaza ńskiej 10 oraz w Hajnówce i Drohiczynie warto ści przekroczyły poziom 10 % normy.

36 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI

Powa Ŝne awarie mog ą powstawa ć w przypadku awarii i katastrof w obiektach przemysłowych zlokalizowanych na terenach miast powiatu oraz w wyniku wypadków kolejowych i drogowych z udziałem cystern i autocystern przewo Ŝą cych materiały niebezpieczne. Zdarzenia te charakteryzuj ą si ę specyficznymi cechami takimi jak niepewno ść ich wyst ąpienia, zło Ŝono ść przyczyn, ró Ŝnorodno ść bezpo średnich skutków oraz indywidualnym, niepowtarzalnym przebiegiem.

NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH

Delegatura WIO Ś w Suwałkach prowadzi rejestr obiektów mog ących spowodowa ć powa Ŝne awarie (zakłady du Ŝego ryzyka i zakłady zwi ększonego ryzyka), a tak Ŝe kontroluje te obiekty.

Na terenie powiatu sejne ńskiego wyst ępuje jeden zakład, znajduj ący si ę w prowadzonym „Rejestrze potencjalnych sprawców powa Ŝnych awarii”, tj. Spółdzielnia Mleczarska „Mlekpol” w Grajewie Zakład Produkcji Mleczarskiej „SejnMlek” w Sejnach. Zakład w procesie technologicznym stosuje w instalacji chłodniczej substancj ę niebezpieczn ą, tj. amoniak w ilo ści około 1400 kg. Kontrola przeprowadzona sierpniu 2010 r. nie wykazała uchybie ń. Wśród podmiotów stanowi ących potencjalne zagro Ŝenie dla środowiska znajduj ą si ę stacje paliw funkcjonuj ące w systemie otwartym lub na potrzeby własne zakładu. Na omawianym terenie znajduje si ę ł ącznie 10 stacji paliw. Eksploatacja tych stacji mo Ŝe stworzy ć zagro Ŝenie dla środowiska w przypadku rozszczelnienia si ę zbiornika lub instalacji paliwowej oraz podczas rozładunków paliw z cystern samochodowych do zbiorników magazynowych.

TRANSPORT

Powa Ŝne źródło zagro Ŝenia na terenie powiatu, oceniane nawet na wi ększe ni Ŝ pochodz ące od obiektów stacjonarnych, mog ą stwarza ć katastrofy kolejowe oraz wypadki drogowe środków transportu, przewo Ŝą cych materiały niebezpieczne. Szczególnie gro źne s ą awarie w rejonach przepraw mostowych na tych trasach, gro Ŝą one bezpo średnim ska Ŝeniem wód płyn ących. Na terenie powiatu sejne ńskiego znajduje si ę kilkana ście stacji paliw. Ich eksploatacja mo Ŝe stworzy ć lokalne zagro Ŝenie dla środowiska np.: mo Ŝliwo ść awarii czy po Ŝary. Głównie jednak wypadki o znamionach powa Ŝnych awarii wynikaj ą z transportu paliw do zaopatrzenia stacji. WIO Ś uczestniczy w cyklicznie powtarzanych, kilkudniowych akcjach organizowanych pod kryptonimem „TRACK” prowadzonych na obszarze województwa, na głównych drogach wylotowych z Białegostoku. Akcje organizowane s ą przez Komend ę Wojewódzk ą Policji przy współpracy Pa ństwowej Stra Ŝy Po Ŝarnej, Transportowego Dozoru Technicznego, Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska oraz Stra Ŝ Graniczn ą i Inspekcj ę Transportu Drogowego. Kontrol ą obj ęto kołowe i kolejowe środki transportu materiałów toksycznych i surowców chemicznych. Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie stanu technicznego środków transportu, wymaganego wyposa Ŝenia i prawidłowo ści oznakowania oraz kompletno ści dokumentacji.

KONTROLE INTERWENCYJNE

Na terenie powiatu, w 2010 r. nie odnotowano powa Ŝnych awarii, jak równie Ŝ zdarze ń o znamionach powa Ŝnych awarii, zarówno na terenie zakładów jak i w transporcie towarów niebezpiecznych.

Akceptował: Opracował: Kierownik Delegatury w Suwałkach Dział Monitoringu Środowiska Wiesława Blusiewicz

37 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

OBOWI ĄZKI SAMORZ ĄDÓW W ZAKRESIE SPRAW ZWI ĄZANYCH Z OCHRON Ą ŚRODOWISKA

OBOWI ĄZKI SAMORZ ĄDU POWIATOWEGO

Zgodnie z ustaw ą z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorz ądzie powiatowym, powiaty wykonuj ą zadania publiczne o charakterze ponad gminnym. W zakresie spraw zwi ązanych z ochron ą środowiska powiaty wykonuj ą zadania dotycz ące ładu przestrzennego i ekologicznego (które obejmuj ą działania z zakresu geodezji, zagospodarowania przestrzennego, nadzoru budowlanego, gospodarki wodnej, rolnictwa, le śnictwa, rybołówstwa śródl ądowego i ochrony środowiska). Powiaty w ograniczonym zakresie mog ą prowadzi ć, własn ą polityk ę ekologiczn ą poprzez powiatowy program ochrony środowiska i plan gospodarki odpadami. Polityk ę mo Ŝe tak Ŝe kształtowa ć Starosta, poprzez wydanie pozwole ń emisyjnych dla szeregu rodzajów instalacji oraz przedsi ęwzi ęć , które nie są przypisane do kompetencji wojewody.

W szczególno ści warto zwróci ć uwag ę na mo Ŝliwo ści prawnych działa ń własnych samorz ądów, zbie Ŝnych z kompetencjami lub celami działa ń przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalaj ą przeciwdziała ć negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a tak Ŝe minimalizowa ć problemy środowiskowe. Poni Ŝej wymieniono niektóre zadania nale Ŝą ce do kompetencji organów samorz ądowych szczebla powiatowego i gminnego (zadania zbie Ŝne wytłuszczono).

ZADANIA I KOMPETENCJE STAROSTY

• sprawuje kontrol ę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie obj ętym jego wła ściwo ści ą oraz upowa Ŝnia do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległego mu urz ędu • w drodze decyzji nakłada obowi ązek ograniczenia oddziaływania na środowisko i jego zagro Ŝenia, a tak Ŝe przywrócenia środowiska do stanu wła ściwego, je Ŝeli podmiot korzystaj ący ze środowiska negatywnie oddziałuje na środowisko, • wyst ępuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podj ęcie odpowiednich działa ń będących w jego kompetencji , je Ŝeli w wyniku kontroli stwierdzi naruszenie przez kontrolowany przedmiot przepisów o ochronie środowiska lub wyst ępuje uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie naruszenie mogło nast ąpi ć, • dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi, je Ŝeli podmiot, który spowodował zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu, nie dysponuje prawami do powierzchni ziemi, pozwalaj ącymi na jej przeprowadzenie, lub nie mo Ŝna wszcz ąć post ępowania egzekucyjnego dotycz ącego obowi ązku rekultywacji albo egzekucja okazała si ę bezskuteczna, lub zanieczyszczenie gleby lub ziemi albo niekorzystne przekształcenie naturalnego ukształtowania terenu nast ąpiło w wyniku kl ęski Ŝywiołowej. • dokonuje rekultywacji powierzchni ziemi wówczas, gdy z uwagi na zagro Ŝenie Ŝycia lub zdrowia ludzi lub mo Ŝliwo ść zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku konieczne jest natychmiastowe jej dokonanie

38 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• prowadzi okresowe badania jako ści gleby i ziemi , • prowadzi, aktualizowany corocznie, rejestr zawierający informacje o terenach, na których stwierdzono przekroczenie standardów jako ści gleby lub ziemi, z wyszczególnieniem obszarów, na których obowi ązek rekultywacji obci ąŜ a starost ę, • mo Ŝe przeprowadzi ć rekultywacj ę powierzchni ziemi pomimo nieuj ęcia zadania w programie ochrony środowiska, je Ŝeli stwierdzi, i Ŝ nieprzeprowadzenie rekultywacji spowoduje pogorszenie stanu środowiska w znacznych rozmiarach lub zagro Ŝenie Ŝycia lub zdrowia ludzi, • na potrzeby oceny stanu akustycznego środowiska, sporz ądza, co 5 lat, mapy akustyczne , • wydaje pozwolenia wodno -prawne, jest wła ściwy w sprawach stwierdzenia wyga śni ęcia, cofni ęcia lub ograniczenia tego pozwolenia, a tak Ŝe orzeczenia o przeniesieniu prawa własno ści urz ądzenia wodnego na własno ść wła ściciela wody • wzywa zakład do usuni ęcia, w okre ślonym terminie, zaniedba ń w zakresie gospodarki wodnej, w wyniku których mo Ŝe powsta ć stan zagra Ŝaj ący Ŝyciu lub zdrowiu ludzi albo zwierz ąt b ądź środowisku.

ZADANIA I KOMPETENCJE RADY POWIATU

• uchwala powiatowy program ochrony środowiska • mo Ŝe, w drodze uchwały, wyznaczy ć obszary ciche w aglomeracji lub obszary ciche poza aglomeracj ą, uwzgl ędniaj ąc szczególne potrzeby ochrony przed hałasem tych obszarów i podaj ąc wymagania zapewniaj ące utrzymanie poziomu hałasu co najmniej na istniejącym poziomie • uchwala programy działa ń, których celem jest dostosowanie poziomu hałasu do dopuszczalnego, dla aglomeracji o liczbie mieszkańców powy Ŝej 100 tys. oraz terenów okre ślonych w powiatowym programie ochrony środowiska • dokonuje aktualizacji programu ochrony środowiska przed hałasem co najmniej raz na pi ęć lat, a tak Ŝe w przypadku wyst ąpienia okoliczno ści uzasadniaj ących zmian ę planu lub harmonogramu realizacji • tworzy obszary ograniczonego u Ŝytkowania dla przedsi ęwzi ęcia mog ącego znacz ąco oddziaływa ć na środowisko • uchwala powiatowy plan gospodarki odpadami. • wprowadza ograniczenia lub zakazuje u Ŝywania jednostek pływaj ących lub niektórych ich rodzajów na okre ślonych zbiornikach powierzchniowych wód stoj ących oraz wodach płyn ących, je Ŝeli jest to konieczne do zapewnienia odpowiednich warunków akustycznych na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjnowypoczynkowe • rozpatruje informacj ę wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa • okre śla kierunki działania wła ściwego organu Inspekcji Ochrony Środowiska. • zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków powiatowego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok.

KOMPETENCJE ZARZ ĄDU

• sporz ądza projekt powiatowego programu ochrony środowiska, po zasi ęgni ęciu opinii zarz ądu województwa • opracowuje projekt powiatowego planu gospodarki odpadami • sporz ądza co 2 lata raport z wykonania powiatowego programu ochrony środowiska • składa co 2 lata, radzie powiatu sprawozdania z realizacji powiatowego planu gospodarki odpadami • opiniuje projekt gminnego programu ochrony środowiska

39 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• opiniuje projekt wojewódzkiego i gminnego planu gospodarki odpadami • opiniuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami opracowanego dla gmin, b ędących członkami zwi ązków mi ędzygminnych • opracowuje projekt wspólnego planu gospodarki odpadami, obejmuj ącego zadania powiatowego planu gospodarki odpadami dla powiatów, b ędących członkami zwi ązków powiatów • aktualizuje powiatowy plan gospodarki odpadami, nie rzadziej ni Ŝ co 4 lata.

ORGANY SAMORZ ĄDU GMINNEGO

Organy samorz ądu gminy mog ą prowadzi ć własn ą polityk ę, której kluczowym instrumentem powinien by ć miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego – dokument dotycz ący wprawdzie polityki przestrzennej, ale o ogromnym wpływie równie Ŝ na kwestie ochrony środowiska. Dodatkowo organy gminy opracowuj ą plany ochrony środowiska i programu gospodarki odpadami, jak te Ŝ regulaminy utrzymania czystości i porz ądku w gminie. Ponadto wydaj ą niektóre decyzje z zakresu ochrony środowiska, cho ć ich kompetencje s ą du Ŝo mniej znacz ące ni Ŝ decyzje wydawane na szczeblu powiatu lub przez wojewod ę w zakresie pozwole ń emisyjnych.

ZADANIA I KOMPETENCJE WÓJTA, BURMISTRZA LUB PREZYDENTA MIASTA

Do podstawowych kompetencji i obowi ązków nale Ŝą : • mo Ŝliwo ść nakazania w drodze decyzji, osobie fizycznej eksploatuj ącej instalacj ę w ramach zwykłego korzystania ze środowiska lub eksploatuj ącej urz ądzenie, wykonanie w okre ślonym czasie czynno ści zmierzaj ących do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko, • mo Ŝliwo ść , wstrzymania w drodze decyzji, u Ŝytkowania instalacji lub urz ądzenia, je Ŝeli osoba fizyczna nie dostosowała si ę do powy Ŝszych wymaga ń, • wyst ępowanie do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podj ęcie odpowiednich działa ń będących w jego kompetencji, je Ŝeli w wyniku kontroli wójt, burmistrz lub prezydent miasta stwierdził naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, Ŝe takie naruszenie mogło nast ąpi ć, • uprawnienie do wyst ępowania w charakterze oskar Ŝyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska, • przedkładanie wojewodzie corocznie informacji dotycz ących: – informacji o stanie wyposa Ŝenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków komunalnych, – informacji o post ępie realizacji przedsi ęwzi ęć okre ślonych w krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych, – informacji o ilo ści wytworzonych w ci ągu roku Mg suchej masy osadów ściekowych w oczyszczalniach ścieków komunalnych aglomeracji oraz sposób post ępowania z tymi osadami z uwzgl ędnieniem podziału pa ństwa na obszary dorzeczy i regiony wodne, za rok ubiegły – coroczne przedkładanie wojewodzie informacji o rodzaju, ilo ści i miejscach wyst ępowania substancji stwarzaj ących szczególne zagro Ŝenie dla środowiska.

ZADANIA I KOMPETENCJE RADY GMINY

Rada gminy jest organem stanowi ącym. Na tym poziomie nie funkcjonuj ą obecnie organy odpowiadaj ące zarz ądowi województwa lub powiatu. Organem wykonawczym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Organy samorz ądu gminy mog ą prowadzi ć własn ą polityk ę, której kluczowymi instrumentami s ą miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, plan ochrony środowiska i program gospodarki odpadami, jak te Ŝ regulaminy utrzymania czysto ści i porz ądku w gminie. W szczególno ści rada gminy:

40 Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku Delegatura w Suwałkach Informacja Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sejne ńskiego

• uchwala gminny program ochrony środowiska • ustanawia ograniczenia co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z urz ądze ń, z których emitowany hałas mo Ŝe negatywnie oddziaływa ć na środowisko • ustala szczegółowe zasady utrzymania czysto ści i porz ądku na terenie gminy, a w szczególno ści: – mo Ŝe okre śli ć inne sposoby udokumentowania wykonania obowi ązków dotycz ących dokumentowania korzystania z usług firmy wywozowej i opró Ŝniania zbiorników na nieczysto ści, ni Ŝ okazanie umowy i dowodów płacenia za usługi – mo Ŝe ustali ć górne stawki opłat ponoszonych przez wła ścicieli nieruchomo ści za usługi, o których mowa wy Ŝej – mo Ŝe przej ąć od wła ścicieli nieruchomo ści wszystkie lub wskazane obowi ązki, o których mowa wy Ŝej – ustala opłat ę ponoszon ą przez wła ścicieli nieruchomo ści za wykonywanie przej ętych obowi ązków. • zatwierdza plan gospodarowania dla gruntów poło Ŝonych na obszarach ograniczonego uŜytkowania, istniej ących wokół zakładów przemysłowych po uzyskaniu opinii izby rolniczej • uzgadnia ustalenia dotycz ące infrastruktury technicznej, zagospodarowania turystycznego, sposobu uŜytkowania gruntów, eliminacji lub ograniczania zagro Ŝeń zewn ętrznych oraz ustale ń do studiów uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, w odniesieniu do nieruchomo ści nieb ędących własno ści ą Skarbu Pa ństwa • opiniuje projekt planu ochrony parku narodowego, rezerwatu przyrody oraz parku krajobrazowego • uzgadnia projekt rozporz ądzenia w sprawie wyznaczenia lub powi ększenia obszaru chronionego krajobrazu • wyznacza obszar chronionego krajobrazu; okre śla jego nazw ę, poło Ŝenie, obszar, sprawuj ącego nadzór, ustalenia dotycz ące czynnej ochrony ekosystemów oraz zakazy wła ściwe dla danego obszaru chronionego krajobrazu lub jego cz ęś ci • dokonuje likwidacji lub zmiany granic obszaru chronionego krajobrazu (je śli nie wykonał tego w ramach swoich zada ń wojewoda) • znosi ustalane przez siebie formy ochrony przyrody. • uzgadnia projekt planu ochrony obszaru Natura 2000 • ustanawia pomnik przyrody, stanowisko dokumentacyjne, u Ŝytek ekologiczny lub zespół przyrodniczo-krajobrazowy (je Ŝeli wojewoda nie ustanowił tych form ochrony przyrody) • opiniuje wnioski Dyrektora Generalnego Lasów Pa ństwowych o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów stanowi ących własno ść Skarbu Pa ństwa • opiniuje wnioski starosty o uznanie lasu za ochronny lub pozbawienie go tego charakteru – w odniesieniu do lasów niestanowi ących własno ści Skarbu Pa ństwa. • mo Ŝe podj ąć uchwał ę o obj ęciu ochron ą znajduj ących si ę na obszarze jej działania gruntów rolnych okre ślonych w ewidencji gruntów jako u Ŝytki rolne, • sporz ądza miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego • rozpatruje informacj ę wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o stanie środowiska na obszarze województwa. • zatwierdza zestawienia przychodów i wydatków gminnego funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej na dany rok

41