125217081.23.Pdf
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
u, uiy. (Formerly AN DEO GREINE) 'dSfie Montdly Magazine of Jin (Somunn tfaiddealaefy Volume XLI. October, 1945, to September, 1946, inclusive. AN COMUNN GAIDHEAIvACH, 131 West Regent Street, Glasgow. -e-S CONTENTS. -8^ GAELIC DEPARTMENT. PAGE Am Fear Deasachaidh— D.D. airson ar Fear deasachaidh 84 Am B.B.C. agus a’ Ghaidhlig 47 Eadar sinn fhein, 45, 55, 05, 75, 84, An Riaii Orpine ...... 37 94, 115. An t-Urr, Calum MacLeoid 87 Facal san cjealachadh 66 Ar Duthaich agus ar Daoine 98 Facal san dol seachad, 2, 10, 18, 28, Biadh is Beoshlaint 37 38, 48, 58, 68, 78, 98, 109. Canain Bheo 27 Failte air an t-Saighdear 84 Comhfhurtachd agus cainnt 07 Leabhraichean 43 Cor na G&idhlig an diugh 107 Litir Comunn na h-Oigridh, 6, 13, 21 Gh&idhlig Bhretonach, A’ 17 31, 40, 50, 00, 70, 79^89, 99, 109. Latha Ghlinn Fhionghuin 1 Maoin Litreachas G&idhlig, 7, 10. 20, Rathaidean agus Uidheaman-giulain 9 36, 46, 56, 66, 95. Slighean nan Eilean 77 Oisinn na h-Oigridh 100, 110 Air a’ Chnoc 25, 34, 44, 54, 04 Seanchas 11 - Air an Duthaich 36 54 Sgeulachd bheag ... H2 An t-Ard Mharaiche Dearg 25 Sgeulachdan o’n Lochlannais 15 Bas Chairdean 7, 33, 30, 115 Sgiobaireachd 1' l Coinneach Odhar Fiosaiche ...... 114 Suiaire, An 112 Cothrom is Anacothrom 84 Bardachd. PAGE A’ Bbeinn 36 Gleann Comhann 15 Aile na Mara 0 lonndrainn Cuain 113 Alltan Beinn 74 lorriacheist 84 An Eala Aonranach 83 Leannan 43 An Gradh 90 Leig dhiot t’ lomagain 84 An Guth 04 MJiag mo Reusan - =.•- An t-Ailleagan 24 Miami an Fhogarraich do’n Eilean An t-Urr. Calum MacLeoid 102 Sgitheanach 14 An Saighdear 14 Miann ag gairm air a’ Cheolraidh Anail a’ Ghaidheil air a' Mhullach 43 Neamhaidh 92 Bith agus Beatha, etc. 74 Na tuinn ris na Carraigean 30 Ceistean anns a’ Chunntas Aibdileach 101 Oran do Cheap Breatann 24 An Fhreagairt 104 Oran Luaidh Crioch na Crich 74 Oran na^Sithe, 65 Da Oran Spaisdearachd Raibeart Bhruis 15 Domhnall Og 05 Tafadh Cuain 36 Eilthireachd Bhuan 90 Triath is Dreathan 64 Faire m’ Oige Bardachd is Ceol, PAGE PAGE Cailin donn a’ chuailein reidh 64 Na Cnuic ’s na Glinn 83 Cuimhneachan na h-Oige 96 Oran Mor Mhic Leoid 34 Iain Caimbeul a’ Bhanca 44 O’s tu ’s gur a tu th’ air m’aire a4 ENGLISH DEPARTMENT. PAGE An Comunn— News of France 105 Annual Meeting 12 Number Nine in Celtic Lore 61 Central Fund, 7, 16, 26, 36, 46, 56, President Honoured 63 Prince in Flight, The 112 65, 75, 85, 95, 106, 116. Prisoners of War Fund 7 Executive Council, 12, 21, 52, 71, 102 Propaganda Notes, 4, 23, 32, 41, 62, New Members 94, 105 72, 81, 90, 103. Alba 105 Provincial Mods— Aros Club 91 Glasgow 91 Art and Industry Committee 24, 7-> Kintyre 82 Comforts for H.M. Forces, 5, 24, 36, Lochgilphead 92 63, 81. Lochaber 104 Donations for H.M. Forces, 7, 16, 26, Road to Glenfinnan, The 3 36, 46, 56, 66, 95. Ross, Dr. Neil, Memorial 5, 13, 23 Concert Tours 13, 42, 63, 73, 82 Royal and Merchant Navies Fund, Funeral of Late President 101 7, 56, 95. Gaelic in Glasgow Schools ...... 92 Secretary’s Notes, 5, 12, 23, 32, 42, Gaelic Etymological Notes 71 53, 63, 72, 111. Gaelic Publications 51, 113 Summer School 85, 93 Junior Literary Competitions ...... 5 War Memorial and Thanksgiving Keltic Languages 73 Fund, 5, 13, 43. National Mod— Donations do., 7, 16, 26, 36, 46, Donations, 46, 56, 66, 76, 85, 106, 56, 66, 76, 88, 95, 106, 116. 116. Victory Mod 54, 92, 104 POETRY PAGE Balquidder, 25/6/46 101 VOLUMES Limited number in Stock Price 3/6 each. Postage Extra. MAY BE HAD FROM THE SECRETARY OF AN COMUNN GAIDHEALACH 131 West Regent Street, GLASGOW. EDITOR:—Rev. MALCOLM MACLEOD, M.A., Manse of Balquhidder, Lochearnhead, Perthshire, to whom all tionsliterary to 131communications West Regent shouldStreet, beGlasgow. addressed. Telephone:—Douglas Telephone:—Strathyre 1433. 235. Business and other communica- Leabhar XLI.J An Damhar, 1945 [Earrann 1 LATHA GHLINN FHIONGHUIN. thimchiollagus shaoileadh a’ deanamh tu gun iollach robh aoibhneis,na cnuic agus’s na an glinn Loch ceithirfhein, Chan fhaca duine riamh latha a b’ ailte na an latha ciiiin, reidh, le ceibhearan gaoithe. Bha bratach ghorm is bhathas a’ deanamh ath-chuimhne an Gleann Fhionghuin air ghealair mullach na h-Alba an tiiir a’ seoladh ; agus muinntiros cionn dealbh-chrutha’ B.B.C., agus a’ luchd-nan- Phrionnsa grianach,togail brataich agus gunPrionnsa sgoth Tearlach. air an adhar. Bha anB’ lathae so Di-sathurnablath, geal, dealbh, agus muinntir nam paipearan-naidheachd, le an an 18mh la deug de ’n Liinasdal. Is ann air an 19mh la deug mdrcarbadan shluagh ann ri am cruinneachadh buaile ri taobh timchioll an rathaid-mhdir; an tuir. agus am aDi-Domhnaich bha a’ bhratach a bha air aan togail ceann-latha air tiis achsin.am seach bliadhna gur h-ann bha airan Bha am Prionnsa ag amharc air a h-uile dad a bh’ ann cruinneachadh air a chumail air an latha roimhe. gaireagus suilair —aige gle suasao-coltach an Gleann, ris maragus a marbha gume nuair bitheadh a thog fiamh e a MansaBu Bhoth-ohuidirchiuin boidheach aig a’ochd mhaduinn uairean, nuairagus dh’Bean-an-tighe fhag mise tighinn.bhratach Mhothaichair tus, agus mi gu’na bheilbheachd an itena aGaidheil bha ’na fadabhoineid gun NicCoinnich,agus a’ bhana-sgriobhaiche agus a piuthar ainmeil, comhla anruinn t-Ollamh sa’ char. Agnes Chi Mure sibh —Sasannachbriste. Sin obair aineolach—a duine gun thug diti acuimse bha uair le aa’ ghunnasealg sa’ air Ghleann an ite amiomradh Beurla, air anmar kite a bha, eile bhosa’ Ghaidheal.laimh an Ollaimh NicCoinnich ann feuchdha teicheadh an cuireadh as ane asrioghachd, i. Rinn aguse sin, gunach tighinnma rinn tuilleadh b’ fheudar ri Bha an. t-astur fada—corr maith is ceud mile gun dol o bheo do dh’ Alba, agus Fear Ghlinn Alladail air a thoir gus a dhruim an rathaid-mhoir—ach bha uine gu lehr againn, agus agusmhort do air na son Gaidheil. an tair agus an tamailt a thug e do ’n Phrionnsa deidhgun a’ mheadhon-la.chuirm a’ toiseachadh Chan fhairicheadh gu lethuair duine an deidhan tide dha fada, an agus amaise thuilleadh is gloir air isan ciuineachd sin, bha nithean air a’ achruthachadh ghabh aite an uile,cois bhaBha co-dhiiibh cruinneachadh corr maith mor is mordh mhile sluaigh duine—mus timchioll doan thoisich tuir— bhaan rathaid sinn a’ air dol an seachad. robh sinn, Bha a’ tighinnBail an fo Righ, mo chuimhne faisg air marTigh a a’sa’ chuirm.Ghaidhlig, Chitheadh agus moran tu na de Gaidheil leth-Ghaidheil ag cur failte ann airan trusgana cheile aneigin Droma, da teicheadh far an dodeach ’n sgire an ruaigagam fhein,air Brus agus coir, e fhein agus fhalach am b’ nanGhaidheal Gaidheal sin agusa bha a’ air bruidhinn ceann na am cuideachd. Beurla. SirThainig Iain Mac-a-an sar airann aran uamhalaimh osdheis, cionn agus Loch Coire a’ Bheoil. Cheathaich, Bha Beinn agus Dobhrain Gleann amChombaich, Morair Seumas,agus chuir agus e failtebhruidhinn orm an sinn Gaidhlig, an Gaidhlig. e fhein agusBha amLochaidh Monadh far anDubh tug Donnchadhle a mhlltean Ban fhiadh;Nic Coiseam. agus MonadhBha sin asmoran gach mor ceam de fhior de ’n Ghaidheil rioghachd, eile agusann, a’A bruidhinnCanada is na aitean Gaidhlig, eile nanRathnaich deur’s agus na h-eigin. Tigh an GhabhRigh ; sinnagus aiseagan sin BhaileGleanna a’ ComhannChaolais. Camshronach,thairis. Bha agusMacDhomhnaill Cinn Fheadhna Duibh, is CinnCeann Thighe Feadhna eile annnan Aigchitheadh an aiseag tu, anair soan bhaaon caraicheanthurus ruinn gu fhein—firleor agus moran sud’s shluagh, an Ghaidhealaichmar an ceudna. ann agusBha Niallmoran coir aagus mhuinntir a bhean a’am Chomuinnbroilleach baileso san air fheileadh a h-uile agusduine. mnathan ’n an tarstan, agus breacan k naan 6rdughcuideachd mar ; agusgum Domhnallbiodh e ’na a’ sheorsaChomuinn de fhear-comhailtich.ag cumail gach ni Chaidh sinn troimh an Ghearasdan, agus seachad Achadh Agus is maith a thigeadh sin dha. Lochaidh.an Todhair Coagus nach am cuimhnicheadh Baile Ur agus air seannLatha ChaistealInbhir Lochaidh Inbhir Thoisich, ma tha, a’ chuirm direach aig lethuair an deidh agus’s air anIain latha Lorn a’air dolmullach le luchd cnuic’s a ruin.e ag amharcSin seachad air an airchath a’ dha. Dh’ innis an Ridir Mac-a-Chomhaich aobhar a’ FheadhnaChorpaich fara bhatar am bithte ag adhlacadh ag gabhail an an Eilean aiseig leI. cuirpGhabh nan sinn Cinn ar labhairtchruinneachaidh, ris a’ chuideachd. agus dh’ Rinniarr eesan air sinMacDhomhnaill gu h-ealanta. DuibhThug dlotseachad aig taobhach mo Loch sheann lal, aguscharaid cd aDonnchadh chunnaic sinn Stihbhard an sin san a bhadol eagus dhuinn mar agearr-iomradh thachair do’n Phrionnsaair eachdraidh bho dh’Bliadhna fhag e anThearlaich, Fhraing, gusiollach o chionnfailte dhuinnghoirid san an dolso airseachad. Bord an Aiteachais. Thug e agusUamh do an na deidh Gaidheil, Chuil-lodair. gus an do sheol e air ais A Loch nan Rainig sinn Gleann Fhionghuin aig uair an deidh Bha piobaireachd againn mar bu choir aig toiseachadh mheadhon-la, agus bha caraichean is carbadan is busaichean, agusCoisir troimhChiuil anGhaidhlig chuirm. Sheinna’ Ghearasdain Niall MacGhilleathain brain Bhliadhna agus Ghleannagus a h-uile an uair seorsa sin. uidhearn-giulain Bha a’ ghrian eile’na agh-airde’s cruinneachadh ’na maise, sa’ Thearlaich dhuinn, agus rinn iad sin le loinn’s le maise. AN GAIDHEAL. An Dfimhar, 1945. Labhair an sin am Morair Seumas Stiubhard-Moireach fo’n choill, agus an laimh, agus am priosan.