תחנה אמהות | Tkhine of the Matriarchs for the Blowing of the Shofar by Seril Rappaport (Ca
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
תחנה אמהות | Tkhine of the Matriarchs for the Blowing (of the Shofar by Seril Rappaport (ca. 18th century opensiddur.org/prayers/special-days/high-holy-days/rosh-hashanah/tkhine-of-the-matriarchs-blowing-the- /shofar-by-seril-rappaport (Translation (English (Source (Yiddish 1/10 (Translation (English (Source (Yiddish רבש״ע פאטר דר בארמיגר דר בארם Master of the Cosmos, merciful זיך איבר אונז נעם אן אונזר גיבעט Father, have mercy on us, accept דען דו האסט גיהײסן דײן פאלק our plea. You have commanded ישראל זאלין שופר בלאזין זײא זאלין your people Yisro’el to blow the פאר מישן דעם שטן אז ער זאל אויף [1] אונז ניט קענן מקטרג זײן. דו האסט shofar to confuse the Satan, so גיהײסין דײן פאלק ישראל בלאזן that they will not be able to accuse תקיעה שברים תרועה דיא ערסטע איז us. You have commanded your תקיעה דען תקיעה מאכט מען זײער ,people Yisro’el to blow tkiyeh גלאט אונ אײן גבויגן. אזו טוען מיר .shvorim, tru’ah. The first is tkiyeh זיך אײן בײגין פר דיר אונ בעטן Tkiyeh is sounded smoothly and פאטר דער בארמיגר אז דער שטן זאל curved. Thus do we bow before you אויף אונז ניט מקטרג זײן. די אנדערע and pray, merciful Father, that the בלאזט מען שברים איז טײטש צו Satan may not accuse us. The next בראכין דרום טוען מיר צו ברעכן .is shvorim, which means broken אונזרע הערצר אזו װיא אין תהלים Therefore we break our hearts, just שטײט (לב נשבר כו׳) אײן צו בראכין as it is written in Tehilim: “Hashem הארץ טוט גאט ניט פאר שמעהן אונ [2] מיר זײנען אויף זיך מקבל אז מיר ”.does not reject a broken heart װעלין צו ברעכן דעם יצר הרע. דאש And we accept the obligation to דריטי איז תרועה איז טײטש גישרײ break the yetser hara (predatory אונ קלאג דרום טוא זיך דר בארימן ,inclination). The third is tru’ah איבר אונז פר מיש דעם שטן װאס איז ”.which means “cry and lament אויף אונז מקטרג אז ער זאל ניט ,Therefore, have mercy upon us מקטרג זײן אונ עש זאל חס וחלילה ,confuse the Satan who accuses us ניט נגזר װערין אין אונזרע הײזר אײן so that they will not be able to קלאג אונ גשרײ אונ זאלסט ניט אװעק accuse us any more. And may a נעמן אונזרי קלײנע קינדר אונ דר lamentation and an outcry – khas בארעם זיך אין אונזר משפט דען דו vekholile – not be decreed in our טוסט הײנט אנטפלעקין דאס משפט׃ home. Do not take away our little children. Have mercy in judging us, for today you reveal our sentence. 2/10 (Translation (English (Source (Yiddish רבש״ע װען איך בין שוין יוא שולדיג Master of the Cosmos, if I am צום משפט זאל דאך דײן מדת הרחמים indeed guilty, let your attribute of גובר זײן דעם מדת הדין אונ פר גיב mercy overpower your attribute of אונז אונזערי זינד דען צװישן דײני י״ג מדות איז די ערשטע (רחום וחנון) איז justice and forgive us our sins, for דאך גיװיש דײן (מדה) פון (רחמים) ,among your thirteen attributes זײער גרויש אונ בפרט איצונד מיט compassion and mercy are the דעם קול פון שופר דען דו האסט אין first. Therefore, your attribute of דײן הײליגע תורה אן גשריבן אז עס ,mercy must be very great קומט ר״ה זאל מען בלאזן מיט אשופר especially now with the sounding דאש איז אײן סימן אלע קנעכט אין of the shofar. For you have written א״י זאלן פרײא ארויס גײן פון זײערי in your holy toyre: “When Rosh הערין. פאטר דער בארמיגר זײנן מיר Hashanah comes, you will blow the אזו װיא דײנע קינדר גירעכינט דר shofar as a sign for all the slaves in בארעם זיך װיא אײן פאטר איבר זײני Erets Yisro’el to be free of their קינדר אויב חלילה מיר האבן מיט masters.”[3] Merciful Father, if you אונזרי ביטערי עבירות גורם גיװעזין consider us to be your children, אז מיר זײנען נאר גירעכינט װיא אײן קנעכט זאלין מיר דאך מיט דעם קול ,have mercy upon us, like a father פון שופר ארויס פרײא פון דעם משפט ,upon your children. If, however אלע אונזרע זינד זאלסטו אװעק בלאזן ,we have, through our bitter sins מיט דעם קול פון שופר אונ מיט דעם acted in such a way as to be װאס מיר טוען נײן מאל שופר בלאזן considered mere slaves, may your זאל אונז בײא שטײן בײא דעם משפט judgment set us free with the דר זכות פון די פיר אמהות אונ דר sound of the shofar. Blow away all זכות פון די דרײא אבות אונ זכות פון of our sins with the blowing of the משה ואהרן דען זײ זײנען אויך נײן. shofar. As we blow the shofar nine times,[4] so may the merit of the four imahot (matriarchs) and the merit of the three (avot) patriarchs and the merit of Moshe and Aharon help us during this time of judgment. 3/10 (Translation (English (Source (Yiddish צום ערשטן בעטן מיר אונזער מוטער First, we beseech our mother Sarah שרה אז זיא זאל פאר אונז בעטין that she pray for us at this hour of בשעת משפט אז מיר זאלין פרײא judgment, so that we may be ארויש גײן פון דעם משפט דען השי״ת ב״ה האט איר מוסיף גיװעזין דעם ה׳ ,judged innocent. Since Hashem blessed be they, added the letter פון (שם הוי״ה ברוך שמו) מוזטו אויך [5] האבין דיא מדה פון רחמים. דרום דער Hey from their name to hers, so בארעם דיך אונזר מוטער אויף דײנע must she also have the attribute of קינדער. אוב בפרט צו בעטן פר ,mercy. Have mercy, our mother אונזערי קינדר זײא זאלין זיך ניט אפ on your children. Make a special שײדן פון אונז דו װײסט דאך װאול אז plea that our children not be עש איז זײער ביטר אז מען נעמט separated from us. You know full אװעק אײן קינד פון דר מוטר װיא עס well how bitter it is when a child is איז דיר גיװעזן אז מען האט אװעק taken away from its mother, as גינומן דײן זון יצחק פון דיר האט דיר happened to you when your son באנק גיטאן אונ הײנט האסטו צײט צו [Yitsḥak was taken away from you[6 בעטן דען מען טוט איצונד בלאזן מיט and you yearned for him. Today is אײן (שופר של איל) כדי ער זאל גידײנקען דעם זכות פון יצחק װאס ער the appropriate time for you to האט זיך גילאזט בינדן װיא אײן שאף pray, when a shofar made from a צו דר עקידה. דרום װערט דר שטן צו ram’s horn is blown, so that the מישט אונ קאן איצונד אויף אונז ניט merit of Yitsḥak, who allowed מקטרג זײן דרום האסטו איצונד צײט himself to be bound like a sheep, is פר אונז צו בעטין אז עס זאל מתעורר remembered. Thereby the Satan װערין אויף אונז דיא מדה פון רחמים. will become confused and will not be able to accuse us. Therefore, now is the time for you to plead for us that the attribute of mercy will be roused on our behalf. 4/10 (Translation (English (Source (Yiddish אויך טוא איך בעטין פון אונזר מוטר I also beseech our mother Rivkah רבקה זיא זאל בעטן פר אירע קינדר to pray for her children and for our אונ זאל בעטן פאר אונזר פאטר אונ father and mother, that they מוטר אז זײא זאלין זיך ח״ו ניט אפ שײדין פון אונז דען דוא װײשט װאול should not – khas vesholem – be װיא עש טוט באנק נאך פאטר אונ separated from us. You know very מוטר דען אז אליעזר דר קנעכט האט well what it is like to yearn for דיך אװעק גינומען פון דײן פאטר אונ one’s father and mother, for when מוטר צוא דײן מאן יצחק האשטו אויך Eliezer, the servant, took you away זײער גיווײנט. דרום װײשטו װיא עס from your father and mother and איז שלעכט אן אײן פאטר אונ מוטר brought you to your husband דרום בעט פר אונזער פאטר אונ מוטר Yitsḥak,[7] you, too, wept very אז זײא זאלן האבן (שנות חײם) יארן much. Thus you know how painful פון לעבן (שנת טובה) אײן גוט יאר אז it is to be without a father and a איך מיט מײן מאן אונ קינדר זאלן mother. Therefore, pray for our האבן פרנסה. father and mother that they may have a year of life and a year of goodness, and that I, my husband, and my children may earn a decent living. 5/10 (Translation (English (Source (Yiddish אויך טוען מיר בעטן אונזר מוטר רחל We also beseech our mother Raḥel אז דוא זאלסט פר אונז בעטען אז מיר to pray for us that we may be זאלן אײן (כתיבה וחתימה טובה) inscribed and sealed for a good האבין אונ מיר זאלין קײן מאל קײן צער ניט האבין מיר װײסין װאול אז year and that we may never know דו קאנסט קײן צער ניט הערן דען אז any sorrow. We know full well that מען האט דײן ליבן זון יוסף גפירט קײן you cannot bear to hear of any מצרים האבין אים די ישמעאלים sorrow, for when your beloved son גרויש צער אן גטאן איז ער גיפאלין [Yosef was taken away to Egypt,[8 אויף דײן קבר אונ האט אן גיהײבין צו the Ishmaelites caused him great װײנן מוטר דער בארם דיך איבר דײן anguish. He fell upon your grave קינד װיא קאנסטו צו זעהן מײן צער and began to cry: “Mama! Have אזו ליב האסטו מיך גיהאט אונ הײנט pity upon your child! How can you בין איך אזו פאר פינצטערט אונ קײנר bear to see my anguish? You loved דר בארעמט זיך ניט איבר מיר אזו me so much, and now I am so האסטו ניט גקענט צו הערן דעם צער unhappy, and no one has mercy פון דײן קינד האסטו אים גיענטפרט upon me.”[9] you could not bear to מײן ליב קינד איך הער דײן גיווײן אונ דײן ביטער גשרײט.