Prof. Dr. Ali A. DÖNMEZ

Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Botanik Anabilim Dalı SUNUM İÇERİĞİ 3.1 Canlılar Alemi ve Çeşitlilik 3.2 Adlandırma İhtiyacı ve Kökeni 3.3 Kullanımdaki Adlandırma Yasaları 3.3.1 Bitki, Mantar ve Alg Adlandırma Yasası ile Temel Kuralları 3.3.2 Zoolojik Adlandırma Yasası ve Temel Kuralları 3.3.3 Kültür Bitkileri Adlandırma Yasası 3.3.4 Prokaryotik Adlandırma Yasası 3.3.5 Virüs Adlandırma Yasası 3.4 Önerilmiş Adlandırma Yasaları 3.4.1 Biyolojik Adlandırma Yasası (Biyokod) ve Düşünsel Temeli 3.4.2 Filogenetik Adlandırma Yasası (Filokod) ve Düşünsel Temeli 3.5 Adlandırmada Kavramlar, Güncel ve Uygulama Sorunları ile Çözüm Önerileri 3.1 Canlılar Alemi ve Çeşitlilik Canlılar Alemi http://www.eol.org/info/plants http://aftol.org/ http://research.amnh.org/atol/files/ Canlılar Alemi

Yeryüzünde yaşamın ortaya çıkışı ve ne kadar canlı türünün olduğuna baktığımızda;

Yeryüzünde 8.7 milyon ökaryotik canlının yaşadığı öngörülmektedir (Nature, Ağustos 2011).

Bu canlılardan yaklaşık 2 milyonu şimdiye kadar keşfedilip adlandırılmıştır. Bugünkü bilgilere göre doğadaki yaklaşık tür sayısı (tanımlanmış)

Canlı gurubu Tür sayısı

Bakteri...... 4,000 Protoctists (alg, protozoa, v.diğ.)...... 80,000 Omurgalı Hayvanlar...... 52,000 Omurgasız Hayvanlar...... 1,272,000 Mantar...... 80,000 (1.000.000) Bitki...... 375,000 Kabul edilen tür ve yayınlanmıs isim arasinda uyumsuzluk

Yayinlanmis isim sayisi Kabul edilen tur sayisi 3200 200

3.2 Adlandırma İhtiyacı ve Kökeni Neden sınıflandırma

yapılır

?? 1- Doğada var olan canlıları tanıma isteği-zorunluluğu

2 -Canlıların birbiriyle olan ilişkilerini anlama isteği

3- Tanınan canlılara ait kayıt tutma zorunluluğu

4- Canlılar hakkında elde edilen bilgileri, başkasına aktarma (eğitim-öğretim) sürecinin zorlaması

5- Bilimsel bilginin araştırıcılar arasında doğru ve güvenilir akışını sağlama zorunluluğu Her canlının mutlaka bir bilimsel ismi vardır

Canis lupus Canis lupus familiaris

Mabelia archaia Tchihatchewia isatidea (Triuridaceae) (Brassicaceae) Örneklerin değerlendirilmesi ve adlandırılması

Doğadan toplama

Herbaryum veya müzede çalışma

Adlandırma

Bilimsel yayın Adlandırma

➢Adlandırma kuralları yaklaşık 400 yıllık bir bilim kültürü mirasıdır.

➢Bu zaman sürecinde yapılan doğru ve yanlışların sentezinden oluşmuştur. Adlandırma Nedir ?

Doğada varlığı yeni keşfedilmiş bir canlıya ya da daha önce keşfedilmiş ancak ilgili adlandırma kurallarına uygun olarak adlandırılmamış taksonlara, bu kurallara uygun bilimsel isimlerin verilmesidir. 3.3 Kullanımdaki Adlandırma Yasaları 3.3 Kullanımdaki Adlandırma Yasaları

1- Alg, Mantar ve Bitki Adlandırma Yasası 2- Kültür Bitkilerini Adlandırma Yasası 3- Zooloji Adlandırma Yasası 4- Prokaryot Adlandırma Yasası 5- Virüs Adlandırma Yasası 6- Biyokod 7- Filokod 1- Botanik Adlandırma Yasası International Code of Nomenclature for algae, fungi, and (Melbourne Code)

adopted by the Eighteenth International Botanical Congress Melbourne, Australia, July 2011 prepared and edited by

J. MCNEILL, Chairman F. R. BARRIE, W. R. BUCK, V. DEMOULIN, W. GREUTER, D. L. HAWKSWORTH, P. S. HERENDEEN, S. KNAPP, K. MARHOLD, J. PRADO, W. F. PRUD'HOMME VAN REINE, G. F. SMITH, J. H. WIERSEMA, Members N. J. TURLAND, Secretary of the Editorial Committee Koeltz Scientific Books 2012 © 2012, by International Association for Taxonomy. http://www.bgbm.org/iapt/nomenclature/code/SaintLouis/0000St.Luistitle.htm 2- Kültür Bitkilerini Adlandırma Yasası

International Code of Nomenclature for Cultivated Plants

"Cultivated Plant Code" or ICNCP

C.D. Brickell (Commission Chairman), B.R. Baum, W.L.A. Hetterscheid, A.C. Leslie, J. McNeill, P. Trehane, F. Vrugtman, J.H. Wiersema (eds.). Adlandırma Yasaları 2- Kültür Bitkilerini Adlandırma Yasası

Tarım, ormancılık ve bahçecilik alanında çalışan araştırıcıların kullandığı, doğal bitkiler dışında kalan, insanların belli bir amaç için seçip geliştirdiği soylar veya değişik tekniklerle elde edilen kültür varyetelerinin adlandırılmasını düzenler (Brickell ve diğ. 2004).

Kültür Bitkilerini Adlandırma Yasası 9 bölüm altında verilen 32 maddeden oluşmuştur. Botanik Adlandırma Yasasında olduğu gibi, yasalar örnek ve öneriler ile daha anlaşılır hale getirilmiştir. 3- Zooloji Adlandırma Yasası

International Commission on Zoological Nomenclature INTERNATIONAL CODE OF ZOOLOGICAL NOMENCLATURE Fourth Edition adopted by the International Union of Biological Sciences The provisions of this Code supersede those of the previous editions with effect from 1 January 2000

http://www.iczn.org/iczn/index.jsp 3- Zooloji Adlandırma Yasası Adlandırma Yasaları

Botanik Adlandırma yasasında olduğu gibi düzenli kongrelerde yenilenmek yerine, önerilerin birikmesi sonucu Uluslararası Zooloji Kongresinin Adlandırma seksiyonu tarafından düzenlenen uluslararası toplantı ile yenilenir. Günümüzde geçerli olan Yasa 1 Ocak 2000 yılında yürürlüğe giren 4. basımdır. Zoolojik Adlandırma Yasası, 18 bölüm altında verilen toplam 90 maddeden oluşmuştur. Ayrıca Türkçe’ye çevrilmiştir. 4- Prokaryot Adlandırma Yasası

International Code of Nomenclature of Bacteria (ICNB)

http://en.wikipedia.org/wiki/International_Code_of_Nomenclature_of_Bacteria 4- Prokaryot Adlandırma Yasası Adlandırma Yasaları

International Code of Nomenclature of Bacteria (ICNB)

http://en.wikipedia.org/wiki/International_Code_of_Nomenclature_of_Bacteria 4- Prokaryot Adlandırma Yasası Adlandırma Yasaları

Bakteri olarak kabul edilen organizmalar, Arkebakteria ve Eubakteria olarak adlandırılan organizmaların adlandırılmasını yönetir. Uluslararası 4. Mikrobiyoloji Kongresinde (1947) kabul edilmiş olmasına rağmen 1 Ocak 1980 tarihinde yasal olarak yürürlüğe girmiştir. 5- Virüs Adlandırma Yasası

International Committee on Taxonomy of Viruses (ICTV)

http://www.biocrawler.com/encyclopedia/International_Code_of_Virus_Classification_and_Nomenclature#Classification_by_genome_type 5- Virüs Adlandırma Yasası Adlandırma Yasaları

Classification by genome type DNA viruses

Group I - dsDNA viruses (double stranded DNA)

http://www.biocrawler.com/encyclopedia/International_Code_of_Virus_Classification_and_Nomenclature#Classification_by_genome_type 5- Virüs Adlandırma Yasası Adlandırma Yasaları

Virüs Adlandırma Yasası Uluslararası Virüs Taksonomi Komitesi (International Committee on Taxonomy of Viruses (of Virology Division of International Union of Microbiological Societies) tarafından belirlenir ve yönetilir. Takson isimleri ikili adlandırmadan ziyade onların bazı kimyasal ve diğer karakterlerine göre yapılır. 6- Biyokod

Biological Nomenclature in the 21st Century

The BioCode: Integrated biological nomenclature for the 21st century

http://www.life.umd.edu/emeritus/reveal/pbio/nomcl/mcne.html 6- Biyokod Adlandırma Yasaları

Biological Nomenclature in the 21st Century

The BioCode: Integrated biological nomenclature for the 21st century? John McNeill

http://www.life.umd.edu/emeritus/reveal/pbio/nomcl/mcne.html 6- Biyokod Adlandırma Yasaları

Botanik, Zooloji ve Prokaryot Adlandırma Yasalarını birleştirmek amacıyla önerilmiş (Hawskworth ve diğ.,1996) ve taslak hali kitap olarak basılmıştır. Bu Yasa’nın 1 Ocak 2000’den itibaren geçerli olacağı öngörülmüştür (McNeil, 1996). Ancak bilim dünyasında genel kabul görmemesi nedeniyle resmiyet kazanmamıştır. 7- Filokod

PhyloCode; Current Draft

http://www.ohiou.edu/phylocode/ 7- Filokod Adlandırma Yasaları

PhyloCode Current Draft Table of Contents Preface Preamble Principles Rules Articles 1-3 Articles 4-5 Article 6 . . Article 21 Glossary Table of Terms Appendix A Appendix B Index http://www.ohiou.edu/phylocode/ Adlandırma Yasaları 7- Filokod

Filogenetik sistematik çalışan bazı araştırıcılar tarafından filogenetik grupları temel alarak yapılan adlandırmaları düzenleyen sistemdir. Bu yasa 7 ilke ve 22 maddeden oluşmaktadır. Köken olarak Botanik, Zooloji ve Prokaryot Adlandırma kurallarındaki hiyerarşik adlandırmayı temel almıştır. Ancak burada evrimsel grupların soy ilişkilerini yansıtan bir adlandırma sistemi amaçlanmıştır. Adlandırma Yasaları 7- Filokod

Botanik, Zooloji ya da diğer aşağı organizasyonlu gruplardan herhangi birine yönelik olmayıp filogenetik sistematik çalışan herkese açıktır. Başlangıçta Linnaeus’nin hiyerarşik sınıflandırmasına itirazlarla başlayan çalışmalar, 1998 yılında yapılan bir toplantı ile ayrı bir Adlandırma Yasası oluşturmaya dönüşmüştür. Paris’te 2004 yılında yapılan Simpozyum Filokod’un başlama tarihi olarak kabul edilmiştir. 1- Botanik Adlandırma Yasası Adlandırma Yasasının İlkeleri

İLKE-I Botanik adlandırma kuralları, zooloji ve bakteriyoloji adlandırma kurallarından bağımsızdır. Bu Yasa, orijinalinde bitki olarak değerlendirilmiş veya değerlendirilmemiş olsun, bitki olarak değerlendirilen taksonomik grup isimlerine eşit olarak uygulanır. İLKE-II Taksonomik grup isimlerinin uygulamasına, adlandırma tipleri ile karar verilir. Adlandırma Yasasının İlkeleri

İLKE-III Bir taksonomik grubun adlandırması yayının öncelik durumuna dayanır.

İLKE-IV Belirli bir tanıma, konuma ve kategoriye sahip olan her taksonomik grup sadece tek bir doğru isime sahiptir. Bu isim, bazı istisnalar hariç kurallara uygun olarak verilen ilk isimdir. Adlandırma Yasasının İlkeleri

İLKE-V Taksonomik grupların bilimsel isimleri kökenine bakılmaksızın Latince olarak düzenlenir.

İLKE-VI Adlandırma kuralları belli sınırlamalar dahilinde geçmişe dönük olarak ta uygulanır. Tarihsel Botanik Kongreleri Gelişim

1905 Vienna Congr.

2. Int. Botanical Congr.

1. Adlandırma yasası Botanik Kongreleri

Botanik Kongreleri Tarihi 1843 British Assossication for the Science 1866 London International Horticultural Exhibition and Botanical Congress 1867 Paris Kongresi 1892 Rochester Resolution 1893 Madison Rules 1897, 1902 Berlin Rules 1900 Paris Congress 1907 Brittonian Code Botanik Kongreleri

1905 Vienna Congr. 2. Int. Botanical Congr. = 1. Code

1910 Brussels Congr. 3. International Botanical Congress

1926 Ithaca Congr. 4. International Botanical Congress

1930 Cambridge Congr. 5. International Botanical Congress

1935 Amsterdam Congr. 6. International Botanical Congress

1950 Stockholm Congr. 7. International Botanical Congress

1954 Paris Congr. 8. International Botanical Congress Botanik Kongreleri

1959 Montreal Congr. 9. International Botanical Congress

1964 Edinburgh Congr. 10. International Botanical Congress

1969 Seattle Congr. 11. International Botanical Congress

1975 Leningrad Congr. 12. International Botanical Congress

1981 Sydney Congr. 13. International Botanical Congress Botanik Kongreleri

1987 Berlin Congr. 14. International Botanical Congress

1993 Tokyo Congr. 15. International Botanical Congress

1999 St. Louis Congr. 16. International Botanical Congress

2005 Vienna Congr. 17. International Botanical Congress

2011 Melbourne Congr. 18. International Botanical Congress

2017 Shenzhen Congr. 19. International Botanical Congress Shenzhen, China Temmuz 23-29, 2017

Viyana Kongresi (1905) Botanik Adlandırma Yasası

1905 2006

ULUSLARARASI BOTANİK 101 yıl ADLANDIRMA YASASI (VİYANA YASASI) 16 defa 2006 kitap

ÇEVİRİ YUSUF MENEMEN ALİ A. DÖNMEZ Viyana ve Melbourne Botanik Kongreleri

Adlandırma Kolu Çalışmaları

ve

Türkiye’nin Sürece Katılışı Nomenclature section 18 - 22 July 2011

Congress 23 - 30 July 2011 Adlandırma Yasası’nın Oluşumu

1- Öneriler ve öneri makaleleri 2- Önerilerin herbaryumlara ve IAPT üyelerine gönderilmesi 3- Mektupla oylama 4- Kabul edilen önerilerin kongrede tartışılması ve oylanması 5- Komitelerin çalışmaları 6- Adlandırma Yasası Adlandırma Kolu Çalışması (2005) Viyana

Kritik Oylama ! Kapalı Oylama ! Genel Komitenin Alt Komiteleri

1- Spermatophyta Komitesi 2- Pteridophyta Komitesi 3- Bryophyta Komitesi 4- Mantar Komitesi 5- Alg Komitesi 6- Fosil Bitki Komitesi 7- Elektronik Yayın Komitesi 8- Editör Komitesi; (alınan kararların Yasaya uygun biçimde hazırlanmasından sorumludur). 9- Özel Komite (Melbourne’da oluşturuldu) Kongre Öncesi İlan Edilen Oy Gücü HUB’un Başvurusu ve Kongredeki Oy Gücü HUB’un Başvurusu ve Kongredeki Oy Gücü

1- Tarihsel bilgi birikimi ve bilime katkı 2- Sahip olunan herbaryum örneği 3- Bilimsel bilginin kullanımı 4- Bilimsel düşünenin toplum yaşamındaki yeri

9 = 9 ?? 3.5 Adlandırmada Kavramlar, Güncel ve Uygulama Sorunları ile Çözüm Önerileri Tür ismi (Binomial)

Cicer uludereensis Dönmez

Cicer uludereensis Dönmez

Cins Niteleyici Yazar

Tür ismi Tür ismi (Trinomial)

Canis lupus familiaris Yayın ve yayına atıf (tam ve doğrudan atıf)

Cicer uludereensis Dönmez, A New Species of Cicer (Chickpea) (Fabaceae) from around of the Fertile Crescent, SE Turkey. Turkish Journal of Botany, 34: 71-76 (2010).

Takson ismi Yazar Eser adı (in_IN) Yayın yeri ve sayfa bilgisi Yıl Taksonomide Hiyerarşik Yapı ve Botanik A. Yasası’nda son ekler

Kingdom (regnum)=Alem ☞☞☞☞ Plantae Bitkiler Altkingdom…………….-bionta ☞☞☞☞ Embiryobionta Embiryolular ☺ Divizyo (Filum)…-phyta ☞☞☞☞Tracheophyta Damarlı bitkiler Altdivizyo…………………-phytina ☞☞☞☞ Spermatophytina Tohumlular ☺ Sınıf…………………..-opsida ☞☞☞☞ Angiospermopsida Altsınıf………………………-idae ☞☞☞☞ Dicotyledonidae ☺ Takım…………………-ales ☞☞☞☞ Alttakım…………………….-ineae ☞☞☞☞ Rosineae ☠ Familya………………….-aceae ☞☞☞☞ Altfamilya…………………..-oideae ☞☞☞☞ Tribus…………………………..-eae ☞☞☞☞ Alttribus…………………………-inae ☞☞☞☞Malinae Cins ☞☞☞☞ Altcins ☞☞☞☞ Crataegus Seksiyon ☞☞☞☞Crataegus Altseksiyon ☞☞☞☞Crataegus Seri ☞☞☞☞Crataegus Altseri ☞☞☞☞Crataegus ! TÜR ☞☞☞☞Crataegus orientalis Alttür ☞Crataegus orientalis subsp. orientalis Varyete ☞C. orientalis subsp. orientalis var. orientalis Altvaryete Forma Altforma Adlandırmaya Yardımcı Bazı Veritabanları http:// www.ipni.org/ TL-1 7 cilt. TL-2 (1976-1988) 6313 (1967) sayfa. 556 pp.

• + 6 ekler (1992-2000) • 3031 sayfa.

Takson: Canlıların sınıflandırılmasında kullanılan hiyerarşik basamakları ifade etmek için kullanılan genel bir terimdir. Ayrıca bu basamaklarda yer alan bitki gruplarını ifade etmek için de takson terimi kullanılır. Çoğulu İngilizcede taxa’dır, Türkçede “taksonlar” diye ifade ederiz. Basamak (kategori):

Canlılar sınıflandırılırken birbirleriyle olan yakınlıklarına göre gruplandırılır. Bu grupların her bir düzeyi ayrı bir basamaktır. Her basamak altındaki tüm basamakları içererek yükselir. En üstteki basamak tüm canlıları içeren alem basamağıdır. Basamaklardan temel olanı TÜR seviyesidir. Bunun altındakiler tür altı kategoriler, üstü ise tür üstü kategoriler olarak anılır. Adlandırma Yasasında Bazı Kavramlar

Gerçek isim (Yayın) Geçerli isim Yasal isim Kabul edilmiş isim

Adlandırma Yasasında Bazı Kavramlar Gerçek isim Bilimsel bir eserde yayınlanmalıdır. Yayının yapıldığı eser bilim insanlarının kabul ettiği, belli kurallara uygun olarak yayınlanmış, kütüphane ve araştırma kuruluşlarına gönderilen ya da satın alınan bilimsel bir eser olmalıdır. Günümüzde gerçek ismin basıldığı eserler, düzenli yayınlanan dergiler ve kitaplardır. Bu eserlerin basımı belli teknolojik standartlara, dağıtımı ise belli bir süratte yeterli sayıda kütüphane ve araştırma merkezlerine ulaşır niteliktedir. Melbourne Kongresinde kabul edilen kurala göre elektronik yayın, basılı yayın gibi işlem görür. Adlandırma Yasasında Bazı Kavramlar

Geçerli İsim (Yayın)

Latin harfleriyle yazılmış, söz konusu taksonu tanımlayan betim veya diyagnoza sahip ya da önceden yayınlanmış gerçek bir betim ya da diyagnoza dayanmış ilgili bitki grubunun geçerli isimlerinin başlangıç tarihinden sonra yayınlanmış, bu adlandırma yasasının öngördüğü Latince isim oluşturma kurallarına uyarak yapılmış olmalıdır. Bu koşulların tamamına uyulmadan yapılan bir yayında ortaya konmuş isim geçersiz isim olarak değerlendirilir. Adlandırma Yasasında Bazı Kavramlar

Yasal isim

Adlandırma Yasası’nın öngördüğü tüm kuralları yerine getirip, yayınlanmış isim. Bununla birlikte, bu isim homonim durumunda olabilir, sinonim olabilir. Bu nedenle yasal olan her isim kullanımda olan isim demek değildir. Adlandırma Yasasında Bazı Kavramlar

Kabul edilmiş isim

Adlandırma kuralları bakımından her türlü kurala uygun olarak yayınlanmış ve yasadışılık durumuna da düşmediği için kullanımda olan isimdir.

Bu isim yayınlandıktan sonra da gereksiz isim, ya da homonim durumuna düşmediği için kullanımda olan bir isimdir. Bu nedenle kabul edilmiş bir isim konumundadır. Sinonim

SİNONİM (EŞADLAR = EŞ İSİMLER)

Her taksona tek ve doğru bir isim verme çabalarına rağmen, taksonomik yayınlarda isimlerin çoğunun sinonimi de olduğu hep dikkat çekmiştir. Bu isimlerden bir tanesi seçilip doğru isim olarak yayına verilmiştir. Bir ya da daha fazla isim ise syn: kısaltmasından sonra ya da doğrudan listelenmiştir. Bir taksona verilen isimlerden yalnızca adlandırma kuralları bakımından doğrudur. Geri kalan isimler ise ismin sinonimi olarak ifade edilir. Sinonim

Örn: Crataegus × yosgatica K.I.Christ. ismi daha önce yayınlanmış olmasına rağmen, Şimdi C. meyeri Pojark. isminin sinonimidir. Bir ismin sinonim olarak değerlendirilmesinin ya da sinonime düşmesinin iki nedeni vardır. Bunlar taksonomik nedenler ve adlandırma nedenleridir. Sinonim

a- Nomenklatürel (Adlandırma) Sinonim Aynı tip örneği üzerinde yapılan adlandırmalardan dolayı ortaya çıkan sinonimlerdir. Geçmişte yayınlanmış bazı isimler kurallara uymadığı için tip örneği değişmeden, aynı tip örneğine dayalı olarak isim değiştirilebilir. Bazen taksonomistler belli bir gerekçesi olmasa da, aynı tip örneğine dayanarak yeni isim uygulayabilirler. Bu taksonomik sinonim değil, yine de nomenklatür sinonim olarak değerlendirilirler (tip aynı). Öncelik kuralına dikkat etmeksizin geçmişte kullanılmış bazı isimler yeniden kullanılmakta. Taksonların basamaklarının değiştirilmesi, transferler ve kombinasyonlar adlandırmaya dayalı sinonimlerin diğer nedenleridir. ≡ ile gösterilir, homotipik sinonim de denir. Sinonim

b- Taksonomik Nedenler: Taksonomik çalışmalarda yazarların herhangi bir takson hakkında farklı görüşlerinden dolayı farklı isimler vermeleri nedeniyle ortaya çıkan sinonimlerdir. Doğada var olan bir populasyonun tür olarak değerlendirilişi her yazar için aynı olmayabilir. Bir yazar aynı populasyonun farklı alt birimlerini ayrı isimler ile ayrı türler olarak tanımlayabilir. Bir başka yazar öncekilerin yayınladığı ayrı türleri tek türün parçaları ya da yerel populasyonları olarak değerlendirdiğinde bunları tek bir isim altında toplar. Diğer isimleri ise ismin sinonimleri olarak verir. Taksonomik sinonimler = ile gösterilir. Buna heterotipik sinonimde denir. Homonim

Homonim: Aynı basamakta yer alan taksona aynı ismin verilmiş olmasıdır. Örn: Crataegus davisii Sing. (1895) Crataegus davisii Browicz (1972). Bu yazarları farklı ama aynı olan iki isimden eski tarihli olana önceki-eski-ilk- erken homonim, yakın tarihli olana geç-sonraki homonim denir. Homonim sorununu çözmek için her iki ismin adlandırma kuralları bakımından uygun olup olmadığına bakılır. Eğer her ikisi de kurallara uygun yayınlanmışsa, sonraki homonim geçersiz olur. Sonraki ismin temsil ettiği takson doğru ise yeni bir isim verilerek türün doğru isim ile temsil edilmesi sağlanmış olur. Söylenişleri bakımından sinonime benzeyen ancak tamamen farklı olan aşağıdaki ifadelerin burada açıklanmasında yarar vardır. Homonim Sinonim Otonim

2- Otonim: Cins içi ya da tür altı basamaklarda ikinci bir taksonun ortaya çıkarılmasıyla yeni isim oluşturulduğunda cins ismi ya da tür epitetinin kendiliğinden ortaya çıkmasıdır.

Örn: Heliotropium samolifolium türü İran’dan bilinir

Türkiye’ den yeni bir alttür yayınlanınca subsp. erzurumicum Heliotropium samolifolium subsp. erzurumicum ismi oluşur. Heliotropium samolifolium subsp. samolifolium kendiliğinden ortaya çıkar. Otonim denen bu alttüre yazar yazılmaz çünkü türün yazarı ile aynıdır. Tautonim

3- Tautonim: Tür ismindeki epitet ile cins isminin aynı olmasıdır. Botanik Adlandırma Yasası tautonime izin vermez. Örn: Bufo bufo Tip Örneği

Tip örneği: Botanik adlandırmada ismin bağlandığı örnektir, cins ve daha üst kategoriler için ise daha alt basamaktaki takson ismidir. Herbaryum Herbaryum ve Tip Örneği

Tip Çeşitleri

Holotip: Yeni bir tür yayınlanırken, yazar tarafından ismin bağlandığı ve o türü temsil ettiği düşünülen bitki örneğidir. Holotip herbaryumlarda renkli karton içine alınarak, diğer herbaryum örneklerinden farkı vurgulanır ve bu örneğin üzerine “HOLOTİP” yazılır.

İzotip: Holotip’in olduğu yayında, holotip ile aynı etiket bilgileri ve örnek numarasını taşıyan örnek veya örneklerdir. Bunlar da herbaryumlarda özel renkli karton içine alınır. Tip Çeşitleri

Sintip: Holotip ve izotip seçilip belirtilmeden, birden fazla örneğin tipi belirtmek için kullanıldığı materyallerdir. Daha çok eski yayınlarda bu durum görülür. Lektotip: Holotipin belirtilmediği, kaybolduğu, ya da birden fazla taksona ait olduğu durumlarda, orijinal materyallerden birinin holotipin işlevini yapması için seçilmiş örnektir. Neotip: Paratip: Topotip: Epitip: 3.5 Adlandırmada Güncel ve Uygulama Sorunları ile Çözüm Önerileri

1- Taksonlara İsim Vermede Düşünsel ve Duygusal Sorunlar 2- Gereksiz İsim Yaratma = Polimorfik Taksonlarda Yeni Takson Tanımlamaları 3- Tip Seçiminde Yapılan Hatalar ve Düzeltme Yolları 4- Yeni Takson Tanımlama 5- Adlandırma Yenilikleri

1- Düşünsel ve Duygusal Sorunlar Örnek Durum 1

Türk böceklerine Atatürk ve padişah isimleri verildi.

Pedinpompilus Atatuerki Epuraea Sütçüimamun Örnek Durum 1

Bazı Tepkiler

AAAA İl Başkanı; Ben o profesörün Türklüğünden şüphe duyarım BBBB İl Başkanı; Karafatmaya Atatürk ismi konulamaz CCCC İl Başkanı; Art niyet var, DDDD Kalkınma Vakfı Başkanı; Kendi ismini versin

Torun; Ülke kahramanının adı 2,4 milimetrelik bir böceğe verilemez

AA Yazar: İsmin değiştirilmesi için girişimde bulunacağım 2- Gereksiz İsim Yaratma = Polimorfik Taksonlarda Yeni Takson 3- Tip Seçiminde Yapılan Hatalar ve Düzeltme Yolları

Pyrus georgica Kuth. 3- Tip Seçiminde Yapılan Hatalar ve Düzeltme Yolları 4- Yeni Takson Tanımlama

Melez Takson İsmi

Melezlik çarpma işareti × kullanarak veya taksonun basamağını belirten terime “notho-” önekinin ilavesiyle gösterilir.

İsimlendirilmiş taksonlar arasındaki bir melez, takson isimleri arasına çarpma işareti konarak gösterilebilir; o zaman tüm ifade melez formülü olarak adlandırılır. Agrostis L. × Polypogon Desf.; Agrostis stolonifera L. × Polypogon monspeliensis (L.) Desf.; Salix aurita L. × S. caprea L.

×Hordelymus Bachteev & Darevsk. (1950) (= Elymus L. × Hordeum L.) 5- Adlandırma Yenilikleri

Crataegus rhipidiphylla Gandg. var. browicziana (K.I.Chr.) Dönmez comb. et stat. nova

Baziyonim: Crataegus browicziana K.I.Chr. 5- Adlandırma Yenilikleri

Crataegus davisii Browicz 1972

Crataegus davisii Sarg. 1856

Crataegus petrodavisii Dönmez nom. nova Sonuç

1- Sistematik biliminin temel hedefi yeryüzünde var olan ve geçmişte yaşamış tüm canlıları tanımlamaktır.

2- Her canlı türünün bilimsel kurallara uygun yalnızca bir doğru ismi olur.

3- Adlandırma Yasaları ilgilendikleri canlı grupları için doğru ve tek bir isim belirmeye çalışır.

4- Doğru kurulmuş bir akrabalık ilişkisi, taksonomik yakınlık ya da herhangi bilimsel bir bilgi ancak üzerinde çalışılan canlının doğru adı olduğu sürece değerlidir. 5- Adlandırma çalışmalarının bilim dünyasına duyurulması nomenklatür makaleleri ile olur Katılım ve Sabrınız İçin Teşekkürler