Gelderse Impact Monitor 10 April 2020
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Gelderse impactmonitor De gevolgen van COVID-19 voor Gelderland Editie 1 10 april 2020 Geliefde Gelderlanders, Het zijn ingewikkelde tijden. Juist nu zouden we in deze razend drukke periode. Dat doen we het liefst elkaar opzoeken, voor houvast, troost, via drie sporen: De acute hulpvragen vanuit gezelligheid, de warmte die nabijheid kan gemeenten en andere partners; het monitoren geven. Maar het enige wat we elkaar en onszelf van de gevolgen voor economie en samenleving; kunnen bieden is ruimte. Tegelijkertijd zijn er en het ontwikkelen van herstelmaatregelen op mensen die nu thuis moeten werken terwijl hun de wat langere termijn. kinderen ook thuis zijn. Zij zouden het liefst wat meer ruimte willen hebben en voelen. Hieronder vindt u de eerste monitor. De maatregelen die zijn ingevoerd vragen Hierin staan in hoofdlijnen de gevolgen voor veel van onze flexibiliteit, ons geduld en Nederland en waar mogelijk doorvertaald onze creativiteit. Daarvan zien we gelukkig naar Gelderland. Deze zullen we in elk geval ook al erg veel mooie, inspirerende en wekelijks actualiseren. Het zal nog niet hartverwarmende voorbeelden. compleet zijn, maar wel telkens completer Hoe lang dat nog zo blijft is nu nog niet te worden. zeggen. Dat het moeilijk is, dat staat buiten kijf. Er is echter geen alternatief. Door jezelf We staan vlak voor het Paasweekend. Pasen is en elkaar de ruimte te geven kunnen onze het feest van de verrijzenis. En één ding weet ik zorgmedewerkers hun oh zo belangrijke werk zeker: ook ons land, onze provincie zal deze blijven doen. crisis te boven komen. Nu moeten we elkaar wat op afstand houden, om elkaar later des te Ondertussen wordt er keihard gewerkt, inniger vast te kunnen houden. op allerlei fronten. Om zieken te helpen, om een vaccin te vinden, om er voor te zorgen Ik wens u allemaal een heel goed Paasweekend dat u elke dag nog boodschappen kunt doen, en zorg goed voor elkaar. Zoals u weet doet u om ons land en onze provincie schoon en dat nu het beste door vooral thuis te blijven en veilig te houden. afstand te houden van andere mensen. De provincie zelf heeft geen directe rol in de bestrijding van corona. Wel willen en zullen John Berends we onze partners zo goed mogelijk bijstaan Commissaris van de Koning 2/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 1. Samen voor Gelderland 4 1.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media 5 2. Gelderland wordt duurzaam 6 2.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media 7 2.2 Impact 7 3. Gelderland blijft rijk aan natuur, landschap en cultuurhistorie 8 3.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media 9 3.2 Impact 9 4. Gelderland werkt aan een gezonde, veilige, schone en welvarende samenleving 12 4.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media 13 4.2 Impact 15 5. De Gelderse economie is robuust, toekomstbestendig en verbonden 18 5.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media 19 5.2 Impact 21 Over de monitor 28 Dit document volgt dezelfde 5-deling als in het coalitieakkoord “Samen voor Gelderland 2019-2023”. Dit zijn immers de ambities waar we in Gelderland aan werken. 3/28 COVID-19 monitor Gelderland 1. Samen voor Gelderland Gelderland is de mooiste provincie van Nederland! Om onze mooie provincie nog mooier en beter te maken is een sterk bestuur nodig. De kracht van een sterk bestuur zit ook in de kwaliteit van de samenwerking met partners. In dit hoofdstuk schetsen we enkele ontwikkelingen waarin de COVID-19 crisis impact heeft op ons sterk bestuur in Gelderland. 4/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 1.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media Gemeenten komen in geldproblemen door het coronavirus. De coronacrisis maakt duidelijk dat Nederland en Duitsland Ze geven nu al veel geld uit om de gevolgen van corona te veel meer samen moeten werken én regels, openbaar vervoer bestrijden en tegelijkertijd komt er minder geld binnen. en gezondheidszorg op elkaar moeten afstemmen, vindt Bijvoorbeeld omdat bedrijven minder belasting betalen en Wilco Velthorst. “De provincie zou er bijvoorbeeld voor omdat de inkomsten van parkeren nu tegenvallen. Ze trekken kunnen kiezen om de kleinere grensovergangen te herstellen. daarom aan de bel bij het kabinet en eisen compensatie. Op die manier kunnen lokale bouwbedrijven ook aan het werk Lees hier meer. blijven.” De Stentor, De Gelderlander - Er is behoefte aan het uitwisselen van ervaringen op een “Wat vind jij? Moet de provincie door corona getroffen platform rond COVID-19 in Gelderland. VNG biedt dit aan Gelderlanders helpen met NUON-miljoenen?” Die vraag stelt voor alle gemeenten in Nederland. Gemeenten kunnen De Gelderlander aan haar lezers in een digitale enquête. De onderling kennis en vragen uitwisselen op het coronaforum. Gelderlander - Bijeenkomsten die door de Gelderland Academie in Gelderland zijn georganiseerd, zijn vanwege de Rob Jaspers (journalist, 4.994 volgers) vraagt: “Moet de RIVM-richtlijnen uitgesteld. Er wordt meer ingezet op provincie Gelderland juist nu in deze tijd van de coronacrisis (de organisatie van) digitale uitwisseling. niet versneld nadenken over slimme inzet restant miljarden van Nuon-verkoop?” Twitter - Bijeenkomsten met inwoners worden afgezegd. Voor de bestuurskrachttrajecten leidt dit tot uitstel of krappe planningen. Strategische (beleids)keuzen maken komt onder druk te staan. “Ook Wijchen treft economische maatregelen om ondernemers tegemoet te komen.” “De gemeente Wijchen zit financieel niet ruim en staat al onder toezicht van de provincie Gelderland. Dat de coronacrisis en deze maatregelen gevolgen kunnen hebben, erkent het college.” Omroep Gelderland en RN7. 5/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 2. Gelderland wordt duurzaam Gelderland staat voor een CO2-reductie van 55% in 2030. Daarvoor is innovatie, energiebesparing, hernieuwbare energie en energie-infrastructuur nodig. In dit hoofdstuk schetsen we enkele effecten van de COVID-19 crisis op onze duurzaamheidsambities. 6/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 2.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media “Ondanks de coronacrisis willen Nederlanders niet dat Alliander heeft de werkzaamheden aan het elektriciteitsnet het kabinet minder gaat doen om de klimaatverandering aan hervat, zie werkzaamheden-achter-de-voordeur-hervat. te pakken. Nederlanders maken zich zelfs iets meer zorgen om de uitstoot van broeikasgassen dan voor de coronacrisis.” Een aantal economen (onder andere van de VN, de Jan van der Meer. Twitter. WereldBank en de Club van Rome) pleit om de COVID-19-crisis te gebruiken voor systeemveranderingen in de economie, 2.2 Impact zoals hogere sociale en duurzaamheidseisen waar wereldwijd minimaal aan moet worden voldaan. Andere economen geven De uitstoot van broeikasgassen is door de lock-down aan dat deze eisen aan sociaal beleid en duurzaamheid juist verminderd, echter bijna alleen door mobiliteit. In de onder druk komen te staan. industrie, landbouw en grondgebruik, gebouwde omgeving en opwek (de andere 4 onderdelen van het klimaatakkoord) Volgens een recent onderzoek is tijdens de COVID-19-crisis nauwelijks. In Gelderland draagt mobiliteit voor ruim 25% bij het aantal mensen dat zich zorgen maakt over de klimaatcrisis aan de uitstoot van CO2. We zien met name een daling van het gestegen van 65% naar 71%. Tegelijkertijd ziet een meerderheid personenvervoer. We schatten in dat het totaal van de van de Nederlanders het coronavirus ook als een kans voor het broeikasgasuitstoot in Gelderland daardoor met ruim 10% is klimaat. gedaald. De deadline voor de concept Regionale Energie Strategieën Aantal andere positieve zaken voor het klimaat: er lijkt meer (RES) is verschoven van 1 juni naar 1 oktober 2020. Op 1 juni lokaal en regionaal ingekocht te worden, de vergrote omzet in leveren de regio’s wel een tussenstand, of als ze wel zover de bouwmarkten leidt mogelijk tot verdere isolatie van zijn een concept-RES aan, zodat het PBL deze kwalitatief kan woningen en meer reparaties (goed voor circulariteit), gebruik beoordelen en de processen waar mogelijk zoveel mogelijk van digitale middelen leidt in de toekomst mogelijk ook tot door kunnen gaan. minder gereis. Zie ook Ruimte in tijdschema RES’en. Minder gunstig voor het klimaat: de CO2-prijs is gedaald van Het Rijk heeft aangegeven dat het halen van tussen de € 25 tot € 30 naar nu tussen de € 17,50 en € 22,50 de broeikasgasreductie zoals aangegeven in het (voor de klimaatmaatregelen is een prijs van meer dan € 30 Urgenda-vonnis niet de hoogste prioriteit heeft. Er wordt nodig). Ook de olieprijs is gekelderd van rond de $ 60 naar echter op de achtergrond wel aan voorbereidingen voor rond de $ 30 per vat van 159 liter, maar dat wordt met name extra klimaatmaatregelen gewerkt (zoals het verminderen veroorzaakt doordat men niet tot productieafspraken kan van kolengebruik voor de opwek van elektriciteit). komen en er nu een overschot is. 7/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 3. Gelderland blijft rijk aan natuur, landschap en cultuurhistorie Onze natuur en cultuurhistorie trekken erg veel toeristen. Dit is belangrijk voor de Gelderse economie en onze mooie streken. Ook boeren en tuinders zijn een onmisbare economische pijler in ons land. In dit hoofdstuk komen onder andere de onderwerpen recreatie, toerisme, cultuur, erfgoed, natuur, landschap en landbouw aan de orde. 8/28 COVID-19 monitor Gelderland Inhoud 3.1 Recente ontwikkelingen, signalen uit het (werk)veld en in de media Provincies dringen bij het rijk aan voor hulp Het culturele en creatieve veld heeft een noodoproep aan aan hard getroffen toeristische sector het kabinet gestuurd om flink te investeren in een noodfonds • Geef ondernemers uit de toerismesector ook toegang tot voor de culturele en creatieve sector. Het noodfonds moet de Beleidsregel Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen zowel de liquiditeitsproblemen op korte termijn als sectoren COVID-19. de economische schade op middellange termijn opvangen, • Roep een garantiefonds in het leven en zowel voor freelancers als voor bedrijven en instellingen • Stel een gezamenlijke taskforce in.