TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLER Feyza AKDEDE Yüksek Lisans Tezi Danışman: Prof
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLER Feyza AKDEDE Yüksek Lisans Tezi Danışman: Prof. Dr. Nesrin KULA DEMİR Haziran 2018 Afyonkarahisar T.C. AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT VE TASARIM ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS TEZİ TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLER Hazırlayan Feyza AKDEDE Danışman Prof. Dr. Nesrin KULA DEMİR AFYONKARAHİSAR 2018 YEMİN METNİ Yüksek Lisans tezi olarak sunduğum “Türk Sinemasında Femme-Fatale Karakterler” adlı çalışmanın, tarafımdan bilimsel ahlak ve geleneklere aykırı düşecek bir yardıma başvurmaksızın yazıldığını ve yararlandığım eserlerin Kaynakça’da gösterilen eserlerden oluştuğunu, bunlara atıf yapılarak yararlanmış olduğumu belirtir ve bunu onurumla doğrularım. 27/06/2018 Feyza AKDEDE İmza 1 TEZ JÜRİSİ KARARI VE ENSTİTÜ MÜDÜRLÜĞÜ ONAYI JÜRİ ÜYELERİ İMZA Tez Danışmanı: Tez Üyeleri: Sanat ve Tasarım Anabilim dalı yüksek lisans öğrencisi Feyza AKDEDE’nin, “Türk Sinemasında Femme-Fatale Karakterler” başlıklı tezi ..../..../..... tarihinde, saat ………’da Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin ilgili maddeleri uyarınca, yukarıda isim ve imzaları bulunan jüri üyeleri tarafından değerlendirilerek kabul edilmiştir. 2 ÖZET TÜRK SİNEMASINDA FEMME FATALE KARAKTERLER FEYZA AKDEDE AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT VE TASARIM ANABİLİM DALI Haziran 2018 Danışman: Prof. Dr. Nesrin KULA DEMİR Kadın, sinemanın ilk yıllarından itibaren sinemanın vazgeçilemez unsurlarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Kadın oyuncular filmlerde rol almaya başladıktan sonra, ‘femme-fatale karakter’ gibi birçok farklı karakterleri de canlandırmaya başlamışlardır. Femme-fatale karakterler, zekâları ve cinsellikleriyle erkekleri ellerine alarak onlara istedikleri her şeyi yaptırabilen karakterler olarak tanımlanmaktadır. Tez çalışması kapsamında da Türk sinemasında 1950 ve sonrasında her 10 yıldan bir femme-fatale karakter seçilerek, incelenmiştir. Söz konusu karakterlerin incelenen filmlerinde, 1950 ve 1980 yılları arasında yer alan karakterlerin ‘femme- fatale özelliklerini’ net bir şekilde taşıdıkları görülürken, 1980 yılından itibaren yer alan karakterlerinse ‘femme-fatale özelliklerini’ eskisi kadar net taşıyamadıkları ve bazı özelliklerini de yitirmeye başladıkları görülmüştür. Anahtar kelimeler: Sinema, Dünya Sineması, Türk Sineması, Türk Sinemasında Kadın, Femme-Fatale Karakterler. 3 SUMMARY FEMME FATALE CHARACTERS OF TURKISH CINEMA FEYZA AKDEDE AFYON KOCATEPE UNIVERSITY THE INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCES DEPARTMENT OF ART AND DESIGN June 2018 Supervisor: Prof. Dr. Nesrin KULA DEMİR Woman is to emerge as one of the indispensable components of cinema since the first years of cinema. Movie actress have begun to revive many different characters like femme-fatale characters, after they take a role in films. Femme-fatale characters are defined with their inteligences, sexuolities and they have characters which are able to make everything they want by hold men in their hands. Said the characters that are examinated between 1950-1980 years in films, is to recognize they have femme-fatale features, obviously. However, since 1980, characters have been able to toke on femme-fatale characteristics, clearly and also they have begun to loss some their features. Keywords: Cinema, World Cinema, Turkish Cinema, Women in Turkish Cinema, Femme-Fatale Characters. 4 İÇİNDEKİLER YEMİN METNİ………………………………………………………..…………….I TEZ JÜRİSİ KARARI VE ENSTİTÜ ONAYI…………………...………………II ÖZET………………………………………………………………………….........III ABSTRACT………………………………………………………………………..IV İÇİNDEKİLER..........................................................................................................V TABLOLAR LİSTESİ……………………………………………………………IX GİRİŞ……………………………………………………..………………………….1 BİRİNCİ BÖLÜM SİNEMADA KADIN 1. SİNEMAYA KADIN KARAKTERLERİN GİRİŞİ……………………..……11 2. TÜRK SİNEMASINA KADIN KARAKTERLERİN GİRİŞİ………………16 3. SİNEMADA KADININ TEMSİLİ……………………………………………..22 4. TÜRK SİNEMASINDA KADININ TEMSİLİ……………………………...…36 İKİNCİ BÖLÜM TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLER 1. TÜRK SİNEMASINDA KADIN KARAKTERLER…………………………68 1.1. FAHİŞE KADIN……………………………………………………..……...69 1.2. FEMME-FATALE KADIN……………………………………….………...71 1.3. MELODRAM KADINI……………………………………………...……...72 1.4. KÖYLÜ KADIN……………………………………………..……………...74 1.5. ÇOCUK KADIN…………………………………………………..………...75 1.6. ERKEKSİ (LÜMPEN) KADINLAR………………………………...……...76 1.7. KENTLİ KADIN…………………………………………….……………...78 1.8 ÖZGÜR VE BİREYSEL KADIN……………………………….…………..79 2. SİNEMADA FEMME-FATALE KARAKTERLERİN TARİHÇESİ……….81 2.1. 1950 ÖNCESİNDE FEMME-FATALE KARAKTERLER………………...82 2.2. 1950 VE SONRASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLER………...100 5 3. TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLERİN TARİHÇESİ………………………………………………………………………109 3.1. 1950 ÖNCESİNDE TÜRK SİNEMASINDAKİ FEMME-FATALE KARAKTERLER……………………………………………………….…………110 3.2. 1950 VE SONRASINDA TÜRK SİNEMASINDAKİ FEMME-FATALE KARAKTERLER……………………………………………………….…………117 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM TÜRK SİNEMASINDA FEMME-FATALE KARAKTERLERİN ÇÖZÜMLENMESİ 1. ARAŞTIRMANIN GENEL ÇERÇEVESİ…………………………………..131 1.1. ARAŞTIRMANIN AMACI VE HİPOTEZİ……………………………...132 1.2. ARAŞTIRMANIN EVRENİ VE ÖRNEKLEMİ…………………..……...133 1.3. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ VE KAPSAMI……………….………….133 2. ÖRNEK FİLMLERDEKİ FEMME-FATALE KARAKTERLERİN ÇÖZÜMLENMESİ……………………………………………………………….134 2.1. NERİMAN KÖKSAL (1950)……………………………………………...135 2.1.1. Katil Filmi (1953)……………………………………………………136 2.1.1.1. Süheyla Karakterinin Fiziksel Yapısı…………...........................136 2.1.1.2. Süheyla Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı…………..137 2.1.1.3. Süheyla Karakterinin Psikolojik Yapısı………............................137 2.1.2. Hayatımı Mahveden Kadın Filmi (1955)……………...…………...141 2.1.2.1. Belkıs Karakterinin Fiziksel Yapısı…………..…………………141 2.1.2.2. Belkıs Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı………...…..141 2.1.2.3. Belkıs Karakterinin Psikolojik Yapısı………..………………….142 2.2. LEYLA SAYAR (1960)………………………….………………...……...145 2.2.1. Aşka Kinim Var Filmi (1962)…………………………...…………..146 2.2.1.1. Handan Karakterinin Fiziksel Yapısı………...………………….146 2.2.1.2. Handan Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı…………...147 2.2.1.3. Handan Karakterinin Psikolojik Yapısı………............................147 2.2.2. Suçlular Aramızda (1964)…………………………………………..151 2.2.2.1. Nükhet Karakterinin Fiziksel Yapısı……………………………151 2.2.2.2. Nükhet Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı…………...152 2.2.2.3. Nükhet Karakterinin Psikolojik Yapısı………………………….152 6 2.3. LALE BELKIS (1970)…………………………..………………….……...155 2.3.1. Aşktan da Üstün (1970)…………………………………………….156 2.3.1.1. Selma Karakterinin Fiziksel Yapısı………..……………………156 2.3.1.2. Selma Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı……..……...157 2.3.1.3. Selma Karakterinin Psikolojik Yapısı………..………………….157 2.3.2. Sezercik Aslan Parçası (1972)………………………….…………...160 2.3.2.1. Meral Karakterinin Fiziksel Yapısı……….……………………..161 2.3.2.2. Meral Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı………….…161 2.3.2.3. Meral Karakterinin Psikolojik Yapısı……..…………………….161 2.4. BANU ALKAN (1980)………………………….…………...…………….163 2.4.1. Kızgın Güneş (1984)………………………………………………...163 2.4.1.1. Yasemin Karakterinin Fiziksel Yapısı…………………………..164 2.4.1.2. Yasemin Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı……...…..165 2.4.1.3. Yasemin Karakterinin Psikolojik Yapısı………………………..165 2.4.2. Sarı Bela (1985)…………………………………..………………….167 2.4.2.1. Mine Karakterinin Fiziksel Yapısı……...……………………….168 2.4.2.2. Mine Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı…...………....168 2.4.2.3. Mine Karakterinin Psikolojik Yapısı……………………………169 2.5. ZUHAL OLCAY (1990)…………………………………..……………….172 2.5.1. Ay Vakti (1993)……………………………………….………….…172 2.5.1.1. Yıldız Karakterinin Fiziksel Yapısı……………………………..173 2.5.1.2. Yıldız Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı……….…....173 2.5.1.3. Yıldız Karakterinin Psikolojik Yapısı…………………………...173 2.5.2. Salkım Hanımın Taneleri (1999)…………………………………...177 2.5.2.1. Nefise Karakterinin Fiziksel Yapısı……………………………..177 2.5.2.2. Nefise Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı……….……178 2.5.2.3. Nefise Karakterinin Psikolojik Yapısı………………………..…178 2.6. NURGÜL YEŞİLÇAY (2000)…………………………..………………...182 2.6.1. Eğreti Gelin (2004)……………………………………...…………..183 2.6.1.1. Emine Karakterinin Fiziksel Yapısı………….………………….183 2.6.1.2. Emine Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı………….…184 2.6.1.3. Emine Karakterinin Psikolojik Yapısı…………………………..184 2.6.2. Yedi Kocalı Hürmüz (2009)………………………………………...186 2.6.2.1. Hürmüz Karakterinin Fiziksel Yapısı…………………………...187 7 2.6.2.2. Hürmüz Karakterinin Sosyolojik (Toplumsal) Yapısı…..………187 2.6.2.3. Hürmüz Karakterinin Psikolojik Yapısı………………………....188 3. VERİ VE BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ…………………….…191 3.1. KARAKTERLERİN FİZİKSEL YAPILARI……………………………...192 3.2. KARAKTERLERİN SOSYOLOJİK (TOPLUMSAL) YAPILARI………195 3.3. KARAKTERLERİN PSİKOLOJİK YAPILARI…………………..………197 SONUÇ…………………………………………...……………………………….206 KAYNAKÇA…………………………………………………...……………...….216 EKLER………………………………………………………..……………………...i ÖZGEÇMİŞ 8 TABLOLAR LİSTESİ Sayfa Tablo 1. Karakterin Vücut Yapısı: Boy…………………………………………...192 Tablo 2. Karakterin Vücut Yapısı: Ağırlığı……………………………………….192 Tablo 3. Karakterin Saç Rengi…………………………………………………….193 Tablo 4. Karakterin Kıyafetleri Dekolteli mi?.........................................................194 Tablo 5. Karakterin Bağlı Olduğu Maddeler……………………………………...194 Tablo 6. Karakterin Yaşı………………………………………………………......195 Tablo 7. Karakterin Öne Çıkan Rolü……………………………………………...195 Tablo 8. Karakterin Mesleği……………………………………………………….196 Tablo 9. Karakterin Geçmişi Biliniyor mu?.............................................................197