Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 1

Berlin – Breslau Wroclaw – Berlin

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim

Business | Messen & Kongresse Tourismus | Serviceadressen City-Stadtpläne Business | Targi i kongresy Turystyka | Przydatne adresy Plany centrów miast Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 3

Inhaltsverzeichnis | Spis treści

Grußwort 2–5 Słowo powitalne Berlin – Geschichte und Zukunft 6–9 Berlin – historia i przyszłość Berlin – Architektur 10–13 Berlin – architektura Berlin – Kulturmetropole 14–17 Berlin – metropolia kulturalna Wirtschaft in Berlin 18–21 Gospodarka w Berlinie Investieren in Berlin und Brandenburg 22–25 Warto inwestować w Berlinie i Brandenburgii Wissenschaft und Forschung in Berlin 26–29 Nauka i badania naukowe w Berlinie Messen und Kongresse in Berlin 30–31 Targi i kongresy w Berlinie Berliner Kulturkalender 34–35 Kalendarium imprez kulturalnych w Berlinie Breslau – Stadt der Begegnung 40–43 Wrocław – miasto spotkań Baudenkmäler und Sehenswürdigkeiten in Breslau 44–47 Zabytki i osobliwości Wrocławia Kultur und Freizeit in Breslau 48–51 Kultura i czas wolny we Wrocławiu Wirtschaft in Breslau 52–55 Gospodarka we Wrocławiu Investieren in Breslau 56–57 Warto inwestować we Wrocławiu Wissenschaft in Breslau 58–61 Nauka we Wrocławiu Messen und Kongresse in Breslau 62–63 Targi i kongresy we Wrocławiu Breslauer Kulturkalender 64 Kalendarium imprez kulturalnych we Wrocławiu Jubiläumsprogramm im Mai 2006 66–67 Program jubileuszowy w maju 2006 r. Serviceadressen Berlin und Breslau 70–81 Przydatne adresy w Berlinie i Wrocławiu Gemeinsam in der Oderregion 84–95 Wspólnie w regionie nadodrzańskim Bildnachweis 96 Zdjęcia Berlin – Breslau Wrocław – Berlin Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 4

Grußwort aus Berlin Słowo powitalne z Berlina 2 3

Berlin i Wrocław – to dwie europejskie metropolie, które wiele ze sobą łączy. Przez fakt zaś przystąpienia Polski do Unii Europejskiej nasze miasta jeszcze bardziej zbliżyły się do siebie.

Wrocław, podobnie jak i Berlin, to wielce żywotny ośrodek kulturalny i nau- kowy, promieniujący niezwykłą siłą. Oba miasta szczycą się posiadaniem znakomitych uczelni i placówek naukowych, są miejscem ważnych targów i kongresów, a z uwagi na swą witalność i wielostronność cieszą się ogromną popularnością wśród turystów z całego świata. Klaus Wowereit Wiele wspólnych punktów znaleźć można także w gospodarce. Wrocław jest Regierender Bürgermeister von Berlin stolicą jednego z najdynamiczniej rozwijających się regionów gospodarczych Burmistrz Rządzący Berlina w Polsce, w którym napotkać można siedziby wielu przedsiębiorstw, rozwija- jących swą działalność na całym świecie. Z kolei gospodarka Berlina uczyniła Berlin und Breslau – das sind zwei europäische Metropolen, die viele Gemeinsam- w minionych latach z naszego miasta jeden z najważniejszych ośrodków keiten verbinden. Und durch den Beitritt Polens zur Europäischen Union sind wielu przyszłościowych branż. Zwłaszcza przedsiębiorstwa innowacyjne unsere Städte näher aneinander gerückt. wysoce sobie cenią walory lokalizacji w regionie stołecznym. W obliczu tak wielu wspólnych relacji zrozumiałe jest dążenie do dalszej So wie Berlin ist auch Breslau ein lebendiges kulturelles und wissenschaftliches intensyfikacji współpracy pomiędzy Berlinem i Wrocławiem. Ścisła koope- Zentrum mit einer enormen Ausstrahlungskraft. Beide Städte verfügen über racja transgraniczna otwiera przed obu miastami nowe szanse rozwoju. eine exzellente Hochschullandschaft, sie sind wichtige Messe- und Kongress- standorte und bei Touristen aus aller Welt dank ihrer Vitalität und Vielseitigkeit Mając powyższe na względzie, wyrażam radość z faktu zorganizowania pierw- ungemein beliebt. szej konferencji Regionu Nadodrzańskiego, w której obok Berlina i Wrocławia Auch im Bereich der Wirtschaft gibt es zahlreiche Anknüpfungspunkte. Breslau ist uczestniczą również inne położone blisko lub przy granicy miasta, kraje związ- die Hauptstadt einer der dynamischsten Wirtschaftsregionen Polens, in der sich kowe i województwa. Naszym celem jest umocnienie całego regionu po tej viele weltweit agierende Unternehmen niedergelassen haben. Der Wirtschafts- i po drugiej stronie Odry, kształtując połączony ścisłymi sieciami, zdolny do standort Berlin wiederum hat sich in den vergangenen Jahren zu einer wichtigen konkurowania z innymi obszar gospodarczy. Służy temu również rozbudowa Adresse für verschiedene Zukunftsbranchen entwickelt. Insbesondere innovative transgranicznej infrastruktury. Gotowy za kilka lat nieprzerwany ciąg autostrad Unternehmen schätzen die Standortvorteile der Hauptstadtregion. znacznie skróci czas przejazdu. Podobnych wyników oczekujemy po przy- Angesichts dieser vielfältigen Verbindungen liegt es nahe, die Zusammenarbeit spieszeniu połączeń kolejowych na linii łączącej oba miasta już od 1846 r. zwischen Berlin und Breslau weiter zu intensivieren. Durch enge grenzüberschrei- Zaprezentowana w maju 2006 r. wystawa pt. „Połączenia – stosunki – per- tende Kooperationen ergeben sich für beide Seiten neue Wachstumschancen. spektywy – 160 lat połączenia kolejowego Berlin–Wrocław“ ukazuje, jak wiel- kie szanse otworzy rozbudowa tej trasy i jak ważna jest ona dla dalszego Vor diesem Hintergrund freue ich mich sehr über das Zustandekommen der zbliżenia naszych regionów w zjednoczonej Europie. ersten Oderregion-Konferenz, an der sich neben Berlin und Breslau auch andere grenznahe Städte, Länder und Woiwodschaften beteiligen. Unser Ziel ist es, die W tym duchu życzę związkom pomiędzy Wrocławiem i Berlinem dobrej ganze Region diesseits und jenseits der Oder als einen eng vernetzten wettbe- i owocnej przyszłości, która przyniesie jednakowy pożytek obu stronom. werbsfähigen Wirtschaftsraum zu stärken. Dem dient auch der Ausbau der grenz- Berliner Rathaus | Berliński ratusz überschreitenden Infrastruktur. Auf der in wenigen Jahren durchgängig fertig gestellten Autobahnverbindung wird sich die Fahrzeit deutlich verkürzen. Gleiches erhoffen wir uns von einer Beschleunigung der Bahnverbindung auf der seit 1846 bestehenden Strecke zwischen unseren beiden Städten. Die im Mai 2006 gezeigte Ausstellung „Verbindungen – Beziehungen – Perspektiven – 160 Jahre Eisenbahn Berlin-Breslau“ zeigt, welche Chancen ein Ausbau der Strecke bietet und wie wichtig er für das Zusammenrücken unserer Regionen im vereinigten Europa ist.

In diesem Sinne wünsche ich den Verbindungen zwischen Breslau und Berlin eine gute und ertragreiche Zukunft, von denen beide Seiten gleichermaßen profitieren. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 6

Grußwort aus Breslau Słowo powitalne z Wrocławia 4 5

Breslau und Berlin verbindet nicht nur eine gemeinsame Geschichte. Der Fall des Kommunismus, die Überwindung der Teilung Europas, aber auch der EU-Beitritt Polens haben neue Chancen für den Ausbau guter Beziehungen zwi- schen Polen und Deutschen eröffnet. Die Breslauer und die Berliner schauen optimistisch in die Zukunft und stellen sich den neuen Herausforderungen.

In Breslau leben mutige Menschen, die konsequent und kompromisslos die Idee einer freien, solidarischen und offenen Gesellschaft in die Tat umsetzen. Diese besondere Offenheit betrifft sowohl das Vergangene als auch das Rafał Dutkiewicz Zukünftige.Wir sind uns unserer Geschichte bewusst und wollen deshalb die Stadtpräsident von Breslau Erinnerung an große Persönlichkeiten der Stadt Breslau bewahren.Wir sind Prezydent Wrocławia stolz, dass hier Dietrich Bonhoeffer, Edith Stein, Kardinal Bolesław Kominek, aber auch weltberühmte Künstler und Wissenschaftler, darunter zehn Nobel- Wrocław łączą z Berlinem nie tylko historyczne więzi. Upadek komunizmu, preisträger, gewirkt haben. In den Augen der Breslauer ist ihre Stadt „eine Stadt zakończenie podziału Europy, a także przystąpienie Polski do Unii Europejskiej der Begegnung – eine Stadt, die eint“. stworzyły nowe możliwości rozwoju dobrych stosunków między Polakami a Niemcami. Wrocławianie i Berlińczycy optymistycznie patrzą w przyszłość Die geografische Lage trägt zum gegenseitigen Kennenlernen, zu Kontakten i śmiało podejmują nowe wyzwania. mit Berlin bei. So gibt es die direkte Zugverbindung zwischen unseren Städten seit 160 Jahren, und die heutigen Straßen- und Eisenbahnbauvorhaben in Wrocław to miasto ludzi odważnych, którzy konsekwentnie i bezkompromiso- Niederschlesien verkürzen die Fahrzeit auf einige wenige Stunden. wo realizowali tu idee społeczeństwa wolnego, solidarnego i otwartego. Ta Ich bin überzeugt, dass so neue Ebenen der Zusammenarbeit und des szczególna otwartość, dotyczy zarówno przeszłości i przyszłości. Dlatego Erfahrungsaustausches erschlossen werden. świadomi historii kultywujemy pamięć o wielkich postaciach związanych z Wrocławiem. Jesteśmy dumni, że działali tu Dietrich Bonhoeffer, Edyta Stein, Breslau ist eine Stadt mit europäischer Ausstrahlung, ein akademisches Kardynał Bolesław Kominek, a także światowej sławy przedstawiciele kultury Zentrum mit über 120.000 Studenten. Hier pulsiert das Kulturleben, hier gibt i nauki, w tym 10 laureatów Nagrody Nobla. Wrocławianie uważają, że ich es viel Grün, hier lässt es sich ruhig und angenehm wohnen. miasto jest „miastem spotkania – miastem, które jednoczy“.

Der Großraum Breslau gehört zu den sich am dynamischsten entwickelnden Położenie geograficzne sprzyja wzajemnemu poznaniu i kontaktom z Berlinem. Wirtschaftsregionen Polens.Viele Investoren lassen sich vom guten Bezpośrednie połączenie kolejowe między naszymi miastami istnieje od Investitionsklima, von der gut entwickelten Infrastruktur und den hochqualifi- 160 lat, a inwestycje drogowe i kolejowe realizowane obecnie na Dolnym zierten und ausgebildeten Arbeitskräften überzeugen. Hier wurde die größte Śląsku, skracają czas podróży do zaledwie kilku godzin. Wierzę, że ta ułatwio- ausländische Investition seit 1989 realisiert – ein Werkkomplex des na komunikacja pozwoli na otwarcie nowych płaszczyzn współpracy i wymiany LG-Konzerns, in dem rund 18.000 Mitarbeiter beschäftigt sind. doświadczeń.

Ich lade Sie herzlich nach Breslau ein, in diese ungewöhnliche Stadt mit ihrer Wrocław to miejsce wielkich wydarzeń o zasięgu europejskim, to również über 1000-jährigen Geschichte, mit herrlichen Denkmälern, wunder- ośrodek akademicki liczący ponad 120 tysięcy studentów. To miasto tętniące schönen Ecken und dem Altmarkt – einem der schönsten Märkte in Europa! życiem kulturalnym, pełne zieleni, w którym żyje się spokojnie i wygodnie. Rynek | Altmarkt Aglomeracja wrocławska jest obecnie jednym z najdynamiczniej rozwijających się gospodarczo obszarów Polski. Licznych inwestorów zagranicznych przeko- nuje do nas sprzyjający klimat dla inwestycji, nieźle rozwinięta infrastruktura i wysoko wykwalifikowana, wykształcona kadra pracownicza. To tu została ulo- kowana największa po 1989 r. bezpośrednia inwestycja zagraniczna – zespół fabryk koncernu LG, zatrudniających łącznie ok. 18 tys. osób.

Zapraszam do Wrocławia, miasta niezwykłego, o ponad tysiącletniej historii, urzekającego przepięknymi zabytkami, uroczymi zakątkami oraz Rynkiem – jednym z najpiękniejszych w Europie! Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 8

Berlin – Geschichte und Zukunft Berlin – historia i przyszłość 6 7

Die Anfänge Berlins liegen im 13. Jahr- Ersten Weltkrieg wird 1918 in Berlin Początki Berlina sięgają XIII wieku, Po zakończeniu I wojny światowej hundert: Die Stadt entwickelt sich aus die Weimarer Republik ausgerufen. kiedy to na bazie dwóch osad właśnie w Berlinie proklamowana den beiden Kaufmannssiedlungen Aus acht Städten, 59 Landgemeinden kupieckich Cölln (1237) oraz Berlin została Republika Weimarska Cölln (1237) und Berlin (1244). und 27 Gutsbezirken entsteht 1920 (1244) zazcął się kształtować przy- (1918 r.). Na obszarze ośmiu samo- Durch ihre Lage an einer flachen Stelle Groß-Berlin. In den „Goldenen Zwan- szły wspólny organizm miejski. Ich dzielnych miast, 59 gmin wiejskich der Spree und an der Kreuzung zweier zigern”ist die Vier-Millionen-Metro- połączenie poprzedził ożywiony roz- oraz 27 okręgów ziemskich utworzo- Handelswege erleben die beiden pole Brennpunkt des kulturellen wój gospodarczy, który obie osady no w 1920 r. Wielki Berlin. W „złotych Städte einen raschen Aufschwung. Lebens: Revue, Varieté,Theater und zawdzięczały swemu korzystnemu latach dwudziestych“ w tej, wtedy już 1432 entsteht die Doppelstadt Berlin/ Film erleben eine Blüte. położeniu nad Sprewą, przebiegają- czteromilionowej, metropolii żywym Cölln mit einem gemeinsamen Rat- cą w tym miejscu pośród łatwo rytmem tętniło zwłaszcza bujne życie haus auf einer Brücke. Mit der Machtergreifung Hitlers be- dostępnej niziny, a ponadto na skrzy- kulturalne. Okres największej świet- ginnt 1933 die Verfolgung von Juden, żowaniu dwóch szlaków handlowych. ności przeżywały teatry, rewie, Nach der Krönung Friedrichs I. zum Kommunisten, Oppositionellen und W 1432 r. powstało bliźniacze mia- teatrzyki variétés, a także produkcja preußischen König wird Berlin 1701 anderen Gruppen. Berlin ist Haupt- sto Berlin/Cölln ze wspólnym, usytu- filmowa. königliche Residenz. Um die Jahrhun- stadt des Dritten Reiches, die Umbau- owanym na moście ratuszem. dertmitte ist die Stadt unter Friedrich II. pläne zur „Welthauptstadt Germania“ Przejęcie władzy przez Hitlera (dem Großen) politisches, wirtschaft- werden aber durch den Zweiten Welt- Po koronacji Fryderyka I na króla w 1933 r. stało się początkiem coraz liches und geistiges Zentrum des auf- krieg zunichte gemacht. Prus Berlin wybrany został w 1710 r. bardziej nasilających się prześlado- strebenden Preußen. 1810 gründet na królewską rezydencję. W połowie wań Żydów, komunistów, wszelkiej Wilhelm von Humboldt die Berliner Bei Kriegsende ist Berlin großflächig XVIII stulecia, za panowania króla opozycji i innych ugrupowań. Berlin Universität. Mit Maschinenbau, Dampf- zerstört. Das Stadtgebiet wird auf die Fryderyka II (zwanego Wielkim), mia- proklamowany został stolicą Trzeciej schifffahrt und Elektroindustrie beginnt vier Siegermächte aufgeteilt. Politische sto było już najważniejszym ośrod- Rzeszy. Nowi władcy przystąpili do Mitte des 19. Jahrhunderts die indus- Differenzen zwischen den Westalliier- kiem politycznym, gospodarczym przygotowywania planów przebudo- trielle Entwicklung: AEG, Borsig und ten und der Sowjetunion führen i intelektualnym wchodzących w ok- wy miasta w „stolicę świata Germa- Siemens machen Berlin zur führenden 1948/49 zur Berlin-Blockade. Über die res bujnego rozwoju Prus. W 1810 r. nię“, którym kres położyła jednak Industriemetropole Europas. 1871 wird Luftbrücke versorgen Briten und Wilhelm von Humboldt założył tu Uni- II wojna światowa. Po zakończeniu Berlin Hauptstadt des Deutschen Amerikaner die drei Westsektoren. wersytet Berliński. Powstanie zaląż- działań wojennych wielkie połacie Kaiserreiches, mit dem Aufschwung in Ab 1961 teilt die Berliner Mauer die ków przemysłu maszynowego Berlina legły w gruzach. Cztery zwy- der Gründerzeit wächst die Einwohner- Stadt knapp drei Jahrzehnte lang in i elektrycznego oraz pojawienie się cięskie mocarstwa dokonały podziału zahl auf über eine Million. Nach dem Ost und West. pierwszych statków o napędzie paro- obszaru miasta pomiędzy siebie. Potsdamer Platz 1930 | Plac Poczdamski 1930 r. wym zwiastowało w połowie XIX Różnice polityczne pomiędzy alianta- wieku nadchodzącą epokę wzmożo- mi a Związkiem Radzieckim dopro- nej industrializacji. Firmy AEG, Borsig wadziły w latach 1948/49 do bloka- i Siemens uczyniły Berlin jedną z czo- dy Berlina. Brytyjczycy i Amerykanie łowych metropolii przemysłowych uruchomili most powietrzny w celu w Europie. W 1871 r. miasto zostało dowozu zaopatrzenia do trzech stolicą Rzeszy Niemieckiej, a roz- zachodnich sektorów miasta. mach gospodarczy u progu nadcho- Od 1961 r. mur berliński na okres dzącego XX wieku spowodował, że niemal 30 lat dopełnił podziału liczba jego mieszkańców po raz Berlina na część wschodnią pierwszy przekroczyła milion. i zachodnią.

Hackesche Höfe | Architektoniczny klejnot Hackesche Höfe Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 10

Berlin – Geschichte und Zukunft Berlin – historia i przyszłość 8 9

Die Maueröffnung 1989 markiert 892 Quadratkilometern die größte einen Neubeginn für Berlin. 1990 wird deutsche Stadt. Hier leben laut offi- Berlin Hauptstadt des wiedervereinten zieller Statistik rund 454.000 Men- Deutschlands, das Brandenburger Tor schen aus 183 Nationen, darunter weltweit ein Symbol für die deutsche rund 40.000 Polen. Seit einigen Jahren Einheit. 1999 ziehen Regierung und formiert sich Berlin mit dem Umland Parlament an die Spree. Politik und zur Hauptstadtregion Berlin-Branden- Diplomatie bringen Berlin nicht nur burg. Zukünftig sollen die Verbindun- neue Internationalität, sondern sind gen zu den grenznahen polnischen auch Anlass für die Ansiedlung von Woiwodschaften Westpommern, Spitzenverbänden aus Wirtschaft, Großpolen, Lebuser Land und Nieder- Wissenschaft, Medien und Gesellschaft. schlesien weiter ausgebaut und ein Heute ist Berlin mit rund 3,4 Millionen eng vernetzter Wirtschaftsraum Oder- Einwohnern und einer Fläche von region geschaffen werden.

Potsdamer Platz 2005 | Plac Poczdamski 2005 r.

Bundeskanzleramt | Urząd Kanclerski

Upadek muru berlińskiego w 1989 r. dratowe powierzchni, jest najwięk- otworzył nowy okres w życiu miasta. szym miastem w Niemczech. Według Berlin stał się stolicą ponownie zjed- statistik zamieszkuje tu 454 tys. noczonych Niemiec, zaś Brama Bran- cudzoziemców, reprezentujących denburska znanym na całym świecie 183 narodowości. Jest wśród nich symbolem jedności niemieckiej. również 40 tys. Polaków. Od kilku- W 1999 r. rząd i parlament Niemiec nastu lat trwa proces przekształcania przeniosły się nad Sprewę. się Berlina i otaczających go terenów Od tamtej pory polityka i dyplomacja w jeden wspólny region stołeczny nadają miastu nie tylko międzynaro- Berlin-Brandenburgia. W przyszłości dowy charakter lecz są również przy- nadal rozbudowywane będą więzy czyną tego, że do Berlina przenosić z województwami Polski Zachodniej: zaczęły się również centrale najbar- Zachodniopomorskim, Wielkopol- dziej znaczących instytucji i organiza- skim, Lubuskim i Dolnośląskim, co cji ze sfery gospodarki, nauki, sprzyjać będzie ukształtowaniu się mediów i życia społecznego. opartego na ścisłej sieci powiązań Dzisiejszy Berlin, liczący 3,4 mln gospodarczych makroregionu mieszkańców i 892 kilometry kwa- odrzańskiego. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 12

Berlin – Architektur Berlin – architektura 10 11

Friedrichswerdersche Kirche | Kościoł we Friedrichswerder

Średniowiecze dowę miasta kontynuowano za pano- Wyobrażenie o tym, jak wyglądało wania Fryderyka Wielkiego pod nad- centrum średniowiecznego Berlina, zorem królewskiego budowniczego daje dziś zespół budynków stojących Georga Wenzeslausa von Knobels- wokół kościoła św. Mikołaja (Nikolai- dorffa. Fryderycjańskie rokoko stało kirche), najstarszej sakralnej budowli się dominującym stylem w sztuce miasta. To właśnie miejsce określić i architekturze tamtego czasu. Pierw- można mianem kolebki dzisiejszego szą ukończoną budowlą w ramach Schloss Charlottenburg | Zamek Charlottenburg Berlina. Obecna zabudowa tego kwar- zespołu urbanistycznego Forum Fri- tału, noszącego nazwę Nikolaiviertel, dericianum była Opera Państwowa Mittelalter tung der Stadt wird unter Friedrich liczy sobie tylko niewiele ponad 20 lat. (Staatsoper), wzniesiona w latach Einen Eindruck vom historischen dem Großen und seinem Baumeister Odbudowano go ze zniszczeń wojen- 1741-43, zaś w Poczdamie powstała Stadtkern Berlins vermittelt heute das Georg Wenzeslaus von Knobelsdorff nych, odtwarzając małe i przebiegają- letnia rezydencja, zamek Sanssouci. Viertel rund um die Nikolaikirche, dem fortgesetzt: Das friderizianische ce nieregularnie uliczki, dopiero ältesten Sakralbau der Stadt.Von hier Rokoko ist stilbestimmend in Kunst w 1987 r. dla uczczenia jubileuszu Klasycyzm nahm Berlin seinen Ursprung. Die heu- und Architektur. Erster Bau des Forum 750-lecia powstania miasta. Pod koniec XVIII wieku pochodzący ze tige Bebauung des Nikolaiviertels ist Fridericianum ist die Staatsoper Śląska Carl Gotthard Langhans zapro- jedoch nicht älter als 20 Jahre: (1741-43), als Sommerresidenz ent- Barok i rokoko jektował Bramę Brandenburską, naj- Zum 750-jährigen Stadtjubiläum im steht in Potsdam Schloss Sanssouci. W XVII wieku Berlin rozrastał się słynniejszą budowłę Berlina. Architek- Jahr 1987 wurde das kriegszerstörte przede wszystkim w kierunku turę dziewiętnastowieczną charakte- Viertel mit seinen kleinen, unregel- Klassizismus zachodnim. Na południe od alei Pod ryzował klasycyzm Karla Friedricha mäßigen Gassen neu errichtet. Ende des 18. Jahrhunderts entwirft der Lipami (Unter den Linden) powstała Schinkla, który wykreował nowy wize- aus Schlesien stammende Carl Gott- dzielnica Friedrichstadt, zaś przed runek miasta, wznosząc szereg repre- Barock und Rokoko hard Langhans das Brandenburger bramami miasta Johann Arnold zentacyjnych budowli, a wśród nich Im 17. Jahrhundert wächst die Stadt Tor, Berlins bekanntestes Bauwerk. Nering rozpoczął w 1695 r. budowę gmach Teatru przy Rynku Żandarm- vor allem nach Westen: Südlich der Die Architektur des 19. Jahrhunderts zamku Charlottenburg (Schloss skim (Schauspielhaus am Gendar- Straße Unter den Linden entsteht die ist geprägt vom Klassizismus Karl Charlottenburg). Zbudowane na geo- menmarkt), Muzeum Stare (Altes Mu- Friedrichstadt, vor den Toren Berlins Friedrich Schinkels, der mit repräsen- metrycznym planie place – Pariser seum), Nowy Odwach (Neue Wache) errichtet Johann Arnold Nering ab tativen Bauten wie dem Schauspiel- Platz, Leipziger Platz oraz Mehring- oraz siedzibę Akademii Budownictwa 1695 Schloss Charlottenburg. Geo- haus am Gendarmenmarkt, dem Platz – odzwierciedlają koncepcje (Bauakademie). Nawiązujący do wzo- metrische Schmuckplätze wie Pariser, Alten Museum, der Neuen Wache rozbudowy miasta, typowe dla okre- rów angielskich parków krajobrazo- Leipziger und Mehring-Platz spiegeln oder der Bauakademie ein neues su baroku. Jedną z największych wych Peter Joseph Lenné był w owym die Idealvorstellungen barocken Stadtbild erschafft. zachowanych budowli barokowych czasie najznamienitszym architektem Städtebaus wider. Einer der größten Nach dem Vorbild englischer Land- w Berlinie jest Zbrojownia (Zeughaus), krajobrazowym, dominując w sztuce erhaltenen Barockbauten Berlins ist schaftsgärten bestimmt Peter Joseph obecnie siedziba Niemieckiego parkowo-ogrodowej na terenie Prus. das Zeughaus, heute Sitz des Deut- Lenné in dieser Zeit als Landschafts- Muzeum Historycznego. W 1699 r. Do najbardziej znanych jego dokonań schen Historischen Museums. architekt die Gartenkunst in Preußen. Andreas Schlüter rozpoczął przebu- należy przebudowa parku Großer Ab 1699 gestaltet Andreas Schlüter Zu seinen bekanntesten Werken dowę berlińskiego Zamku Miejskiego Tiergarten oraz stworzenie rozległych das Berliner Stadtschloss (1950 zer- gehören die Umgestaltung des (Stadtschloss), przeznaczonego na części krajobrazu parkowego w pocz- stört) neu und baut es zur preußi- Großen Tiergartens sowie weite Teile rezydencję władców Prus (zamek damskim zespole pałacowo-parko- schen Residenz aus. Die Umgestal- der Potsdamer Parklandschaft. zniszczony został w 1950 r.). Przebu- wym Sanssouci. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 14

Berlin – Architektur Berlin – architektura 12 13

20. Jahrhundert stellt, zentrale Stadtgebiete wiederzu- In den 1920er Jahren verwirklichen beleben, die durch die jahrzehntelange Architekten wie Bruno Taut, Hans Teilung zu Brachen verkommen waren. Scharoun und Walter Gropius in Berlin Im Sinne der „kritischen Rekonstruk- die Leitideen des Neuen Bauens: tion“ entstehen ganze Straßenzüge Hauptbahnhof – Lehrter Bahnhof | Nowy dworzec główny Anstelle trister und beengter Miets- neu, private Investoren schaffen mit kasernen entstehen freundliche und dem Quartier am Potsdamer Platz aus Wiek dwudziesty które wskutek kilkudziesięcioletniego funktionale Wohnsiedlungen wie die dem Nichts ein neues Stadtviertel. W latach dwudziestych architekci, a na podziału miasta zamieniły się w nie- Kleinhauskolonie Falkenberg (1913-15), In Mitte und Tiergarten werden Bauten ich czele Bruno Taut, Hans Scharoun użytki. W ramach tzw. „krytycznej die Hufeisensiedlung in Britz (1925-31), für das politische Berlin errichtet, dar- i Walter Gropius, urzeczywistniali rekonstrukcji“ powstały na nowo całe die Siedlung am Schillerpark (1924-30) unter das Parlaments- und Regierungs- w Berlinie przewodnie idee Nowego ciągi uliczne, prywatni inwestorzy oder die Wohnstadt Carl Legien viertel mit dem Bundeskanzleramt.Wie Budownictwa: w miejsce ponurych stworzyli praktycznie z niczego nowy (1929-30) – herausragende Beispiele kein anderes Gebäude symbolisiert das i ciasnych kamienic czynszowych kwartał w centrum miasta – Quartier für den Siedlungsbau der Klassischen Reichstagsgebäude heute mit seiner powstawały przyjazne i funkcjonalne am Potsdamer Platz (Plac Poczdam- Moderne in Deutschland. Der Wieder- gläsernen Kuppel Vergangenheit und osiedla mieszkaniowe, jak np. kolonia ski). W śródmiejskich dzielnicach aufbau nach dem Zweiten Weltkrieg Zukunft der Stadt. domków jednorodzinnych Kleinhaus- Mitte i Tiergarten wzniesiono nowe erfolgt in Berlin-Ost und -West nach Ambitionierte Projekte wie Adlershof – kolonie Falkenberg (1913-15), osiedle obiekty dla „politycznego Berlina“, unterschiedlichen Richtlinien: gegenwärtig Berlins größtes Entwick- „Podkowa“ Hufeisensiedlung w dziel- w tym m.in. dzielnicę parlamentarno- Musterbeispiel für die West-Berliner lungsgebiet – verkörpern die Idee eines nicy Britz (1925-31), osiedle przy rządową (Parlaments- und Regie- Stadtplanung der 1950er Jahre ist das integrierten Wissenschafts-,Wirtschafts- Parku Schillera Siedlung am Schiller- rungsviertel) wraz z Urzędem Kan- im Rahmen der Internationalen Bau- und Medienstandorts im Südosten park (1924-30) czy też osiedle Wohn- clerskim (Bundeskanzleramt). Gmach ausstellung 1957 errichtete Hansa- Berlins, eingebettet in ein städtebau- stadt Carl Legien (1929-30) – wyróż- parlamentu (Reichstag) ze swą prze- viertel mit seiner aufgelockerten, liches Gesamtkonzept. Die „Stadt von niające się przykłady osiedli mieszka- szkloną kopułą jak chyba żaden inny durchgrünten Mischung aus Hoch- morgen“ stellt auch an die Verkehrs- niowych, zaliczanych do klasycznego budynek symbolizuje dziś przeszłość und Flachbauten, während in Ost- infrastruktur neue Anforderungen: Mit modernizmu w Niemczech. i przyszłość miasta. Ambitne projekty, Berlin zeitgleich die Stalinallee (heute dem neuen Hauptbahnhof – Lehrter Odbudowa miasta po II wojnie świa- takie jak np. położone w południowo- Karl-Marx-Allee) mit ihrer repräsentati- Bahnhof wird 2006 Europas größter towej realizowana była we wschod- wschodniej części Berlina miastecz- ven Monumentalarchitektur entsteht. Kontinentalbahnhof eröffnet, der Bau niej i zachodniej części miasta ko nauki i badań Adlershof, będące des Großflughafens Berlin-Branden- według odmiennych zasad i koncep- obecnie największym obszarem roz- Berlin nach 1989 burg International in Schönefeld ist das cji. Wzorcowym dokonaniem urbani- wojowym na terenie Berlina, są ucie- Mit der Öffnung der Mauer 1989 wird umfangreichste Infrastrukturprojekt der styki w Berlinie Zachodnim była leśnieniem idei zintegrowanego Berlin vor die einmalige Aufgabe ge- nächsten Jahre in Ostdeutschland. wzniesiona w ramach Międzynarodo- ośrodka nauki, gospodarki i mediów, Hufeisensiedlung Berlin-Britz | Osiedle „Podkowa“ wej Wystawy Budownictwa w 1957 r. mającego swe miejsce w generalnej dzielnica Hansaviertel z typowymi dla koncepcji urbanistycznej miasta. niej luźno stojącymi budowlami wielo- Przebudowa Berlina na miarę „mia- kondygnacyjnymi i płaskimi, i poprze- sto jutra“ stawia nowe wymagania dzielanymi pasmami zieleni. Nato- również przed infrastrukturą komuni- miast w Berlinie Wschodnim powsta- kacyjną. Po oddaniu do użytku ła w tym samym czasie magistrala w 2006 r. nowy dworzec główny Stalinallee (obecnie: Karl-Marx-Allee) Hauptbahnhof – Lehrter Bahnhof z towarzyszącą jej monumentalną będzie największym dworcem kolejo- architekturą reprezentacyjną. wym w Europie kontynentalnej, zaś budowa nowego wielkiego portu lotni- Berlin po 1989 r. czego Berlin-Brandenburg Internatio- Po upadku muru berlińskiego nal w Schönefeld to największa inwe- w 1989 r. Berlin stanął przed niepo- stycja w infrastrukturę, która w nad- wtarzalnym zadaniem rewitalizacji chodzących latach realizowana będzie centralnych obszarów śródmiejskich, we wschodniej części Niemiec. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 16

Berlin – Kulturmetropole Berlin – metropolia kulturalna 14 15

Die Kunst- und Kulturlandschaft den Einkaufsmöglichkeiten und der Berlins ist einzigartig in Europa. Ihre modernen Hotellandschaft mit ver- Vielfalt und Lebendigkeit resultiert gleichsweise günstigen Preisen. vor allem aus dem Zusammenspiel unterschiedlicher internationaler Zwischen dem traditionellen Berliner Einflüsse und der Mischung ver- Neujahrslauf und der Silvesterparty schiedenster Disziplinen. am Brandenburger Tor bietet der Berliner Veranstaltungskalender 174 Museen und Sammlungen, drei ganzjährig eine Fülle von Ausstellun- große Opernhäuser, acht Sinfonie- gen, Konzerten, Festivals, Messen und orchester und 150 Bühnen bieten Sportwettkämpfen sowie wissen- täglich ein vielfältiges Programm schaftlichen Veranstaltungen. und machen Berlin zu einem belieb- Besonders beliebt bei Berlinern und ten Reiseziel. Im Ranking der meist- Gästen der Stadt sind die Internatio- besuchten europäischen Städte lag nalen Filmfestspiele Berlin, der Berlin im Jahr 2005 mit 6,5 Millionen Karneval der Kulturen und der Besuchern und 14,7 Millionen Über- Christopher Street Day. nachtungen auf Platz drei – gleich Das Nachtleben Berlins mit hunderten hinter London und Paris. Attraktiv ist Bars, Clubs und Diskotheken ist weit Berlin auch wegen der hervorragen- über die Stadtgrenzen hinaus bekannt. Karneval der Kulturen | Karnawał Kultur Walk of Fashion

Silvester am Brandenburger Tor | Sylwester przy Bramie Brandenburskiej

Krajobraz artystyczny i kulturalny nia zakupów oraz dzięki swej nowo- Berlina jest jedyny w swoim rodzaju czesnej i stosunkowo taniej bazie w Europie. Korzeni jego bogactwa hotelowej. i żywotności doszukiwać się należy przede wszystkim we współgraniu Przez cały rok, poczynając od trady- najróżniejszych wpływów międzyna- cyjnego Noworocznego Biegu rodowych i przemieszaniu niezwykle Berlińskiego, aż po huczne sylwe- wielu dziedzin i dyscyplin. strowe party wokół Bramy Brandenburskiej, kalendarz imprez 174 muzea i zbiory sztuki, trzy wiel- oferuje w Berlinie przebogatą gamę kie sceny operowe, osiem orkiestr wystaw, koncertów, festiwali, imprez symfonicznych i blisko 150 scen tea- targowych i zawodów sportowych, tralnych, kabaretowych i variétés pre- ale także międzynarodowych konfe- zentuje codziennie niezwykle bogatą rencji i kongresów naukowych. ofertę kulturalną, czyniąc Berlin ulu- Szczególną popularnością wśród bionym celem podróży. mieszkańców miasta i jego gości W rankingu najliczniej odwiedzanych cieszy się Międzynarodowy Festiwal miast europejskich Berlin ze swymi Filmowy (Berlinale), cykl imprez pod 6,5 milionami turystów i 14,7 milio- nazwą „Karnawał Kultur“, a także nami noclegów uplasował się Christopher Street Day. Życie nocne w 2005 r. na trzeciej pozycji, tuż za Berlina z jego setkami barów, klubów Londynem i Paryżem. Metropolia nad i dyskotek znane jest daleko poza Sprewą atrakcyjna jest także z racji granicami miasta. znakomitych możliwości dokonywa- Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 18

Berlin – Kulturmetropole Berlin – metropolia kulturalna 16 17

Jedes Jahr begeistern die Berliner sind neben Schloss Charlottenburg Każdego roku nieustającą atrakcją celami wycieczek i turystów indywidu- Museen mit dem Pergamonaltar, der und Schloss Sanssouci in Potsdam die dla dziewięciu milionów gości alnych są zespoły pałacowo-parkowe Büste der Königin Nofretete sowie 500 Schlösser und Parks in Berlin- z całego świata są berlińskie Charlottenburg w Berlinie oraz Sans- weiteren erstklassigen Exponaten aller Brandenburg, die ein umfassendes muzea ze słynnym Ołtarzem souci w Poczdamie, a także 500 dal- Epochen und Stilrichtungen neun Bild höfischer Architektur und Garten- Pergamońskim, popiersiem królo- szych pałaców i założeń parkowych Millionen Gäste aus aller Welt. Rund kunst zeigen. wej Nefretete i wieloma tysiącami na terenie Berlina i Brandenburgii, 3,5 Millionen sehen jedes Jahr die Neben der großen Auswahl an Freizeit- innych cennych eksponatów, oddających trafny wizerunek dwors- Aufführungen der Berliner Bühnen. möglichkeiten und Kulturangeboten reprezentujących wszystkie epoki kiej architektury i sztuki ogrodniczej. Mit rund 300 Galerien, von großen, steht auch der Kontrast zwischen der i style. Około 3,5 miliona osób etablierten Häusern bis hin zu freien belebten Innenstadt und weitläufigen ogląda corocznie przedstawienia Obok wielu możliwości spędzenia Projekträumen, ist auch die junge Erholungsgebieten im Umland mit stołecznych scen operowych i tea- czasu wolnego i licznych ofert kul- Kunstszene in Berlin stark vertreten. 3.000 Seen, 30.000 Kilometern Fließ- tralnych. 300 galerii sztuki, w tym turalnych wysoka jakość życia Große Kunstzentren sind die zum gewässern sowie 15 Biosphärenreser- wiele uznanych i renomowanych, w regionie stołecznym wynika także UNESCO-Welterbe gehörende vaten und Naturparks für die hohe jak i realizatorzy eksperymen- z ciekawych kontrastów pomiędzy Museumsinsel mit den archäologi- Lebensqualität in der Region. talnych projektów i młode nowa- tętniącymi życiem obszarami śród- schen Sammlungen und der Kunst Trotz seiner Größe ist Berlin eine torskie środowiska artystyczne miejskimi a rozległymi zielonymi des 19. Jahrhunderts, das Kulturforum grüne Metropole: Die Stadt besteht tworzą niepowtarzalną atmosferę. terenami rekreacyjno-wypoczynko- Potsdamer Platz mit den bedeuten- zu mehr als einem Drittel aus Wäldern wymi w otoczeniu Berlina, obejmu- den Sammlungen europäischer Kunst und Parks, Flüssen und Seen. Do najznamienitszych centrów jącymi około 3 tysięcy jezior, 30 sowie der Museumskomplex in Die „grüne Lunge“ Berlins ist der sztuki i kultury w mieście należy tysięcy kilometrów rzek, kanałów Dahlem, der außereuropäische Kunst Große Tiergarten im Stadtzentrum – Wyspa Muzeów ze swymi zbiorami i strumieni, jak również 15 rezer- und das Museum Europäischer Kultu- eine von 2.500 öffentlichen archeologicznymi oraz zbiorami watów biosfery i parków narodo- ren beherbergt. Beliebte Ausflugsziele Grünanlagen in der Hauptstadt. sztuki XIX stulecia, wpisana na listę wych. Pomimo swej wielkości światowego dziedzictwa kulturowe- Berlin jest metropolią tonącą w zie- Museumsinsel | Wyspa Muzeów go UNESCO. Należy do nich Forum leni. Ponad jedną trzecią obszaru Kultury przy Placu Poczdamskim ze miasta zajmują parki i lasy, rzeki swymi cennymi zbiorami sztuki euro- i jeziora. Rolę „zielonych płuc“ stoli- pejskiej, a także zespół muzealny cy pełni położony w centrum mias- w dzielnicy Dahlem, mieszczący zbiory ta kompleks parkowy Tiergarten, sztuki pozaeuropejskiej oraz Muzeum największy spośród 2,5 tysiąca Kultur Europejskich. Popularnymi stołecznych parków i zieleńców.

Kulturforum am Potsdamer Platz | Forum Kultury Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 20

Wirtschaft in Berlin Gospodarka w Berlinie 18 19

Von der Industriestadt zur schafts- und Forschungslandschaft Od ośrodka przemysłu i badawczego w mieście. Licząc w su- Dienstleistungsmetropole der Stadt. Mit 360 Pharma-, Biotech- do metropolii usługowej mie ok. 360 firm z branż farmaceu- Berlins Wirtschaft hat in den vergan- nologie- und Medizintechnikunter- Gospodarka Berlina przeszła tycznej, biotechnologii i techniki genen Jahren einen Strukturwandel nehmen ist die Region einer der füh- w minionych latach dogłębne prze- medycznej region stołeczny stał się vollzogen:Wichtige Impulse erhält sie renden europäischen Life-Sciences- miany strukturalne. Dziś źródłem jednym z czołowych centrów Life heute vor allem vom Dienstleistungs- Standorte. Herausragende Kompe- najważniejszych impulsów gospo- Sciences na obszarze Europy. O wy- sektor. Mehr als drei Viertel aller Er- tenzen gibt es auch im Bereich darczych jest sektor usługowy. Ponad bijających się kompetencjach w dzie- werbstätigen in der Region arbeiten Verkehrstechnik: Global Player wie trzy czwarte ogółu zatrudnionych dzinie techniki transportu świadczy in diesem Bereich. Die Dienstleistungs- Bombardier, BMW, DaimlerChrysler, w regionie stołecznym pracuje w tym obecność tutaj zakładów produkcyj- branche verzeichnet die meisten Lufthansa, MTU und Rolls-Royce bil- właśnie sektorze. Branża usługowa nych takich potęg światowych, jak Neuansiedlungen und Unternehmens- den mit 400 weiteren Unternehmen wykazuje się obecnie najwyższą licz- Bombardier, BMW, DaimlerChrysler, gründungen. Einer der wichtigsten der Branche, Forschungseinrich- bą przybywających do miasta lub Lufthansa, MTU oraz Rolls-Royce. Wirtschaftszweige ist dabei der Touris- tungen und Zulieferern ein attrakti- tworzonych od podstaw firm. Jedną Wraz z dalszymi 400 firmami z tej mus. Berlin liegt mit knapp 15 Milli- ves Netzwerk. Rund 10.400 Firmen z najważniejszych gałęzi jest przy tym branży, a także z wyprofilowanymi onen Übernachtungen im Ranking eu- mit 135.000 Beschäftigten arbeiten gospodarka turystyczna. Berlin plasu- instytucjami naukowo-badawczymi ropäischer Städtereiseziele auf Platz 3. in den Bereichen Informations- und je się w odnośnym rankingu euro- i poddostawcami, tworzą one wielce Stark vertreten ist auch die Werbe- Kommunikationstechnik.Von der pejskich metropolii turystycznych na atrakcyjny i witalny układ. branche mit rund 2.000 Unternehmen, kulturellen Vielfalt und dem künstle- trzecim miejscu. Nad Sprewą silnie Z kolei 10,4 tys. firm, zatrudniających die Nähe zu Politik und Verbänden rischen Potenzial der Stadt profitie- reprezentowana jest również branża 135 tys. pracowników, liczy w regio- macht die Hauptstadt zu einem wich- ren vor allem Unternehmen aus den reklamowa, w której działa ok. 2 tys. nie berlińskim branża informacji tigen Standort für PR-Agenturen. Bereichen Medien, Musik, Mode und firm. Bliskość sceny politycznej i komunikacji. Bogactwo kulturalne Darüber hinaus ist Berlin mit 11.000 Mit- Design: Bertelsmann, Sony, Universal i obecność w mieście wielu stowarzy- stolicy Niemiec i jej znaczący poten- arbeitern die Call-Center-Region Nr. 1 Music oder MTV sind hier bereits szeń i organizacji branżowych czyni cjał artystyczny tworzą doskonałe für den deutschsprachigen Markt und ansässig. Berlin ist nicht nur die stolicę ważnym rynkiem dla agencji warunki ramowe dla firm z zakresu mit 50.000 Beschäftigten ein bedeu- zweitgrößte Verlagsstadt Deutsch- wyspecjalizowanych w PR. Ponadto mediów, muzyki, mody i wzornictwa. tender Banken- und Versicherungs- lands, hier entstehen auch ein Drittel Berlin wykazuje największą koncen- W Berlinie osiedliły się już takie standort. Logistikunternehmen treffen aller deutschen Film- und Fernseh- trację Call Center na rynku niemiec- potęgi medialne, jak Bertelsmann, hier auf eine moderne und leistungs- produktionen. Auch Bereiche wie kojęzycznym. Pracuje w nich 11 tys. Sony, Universal Music czy też MTV. fähige Verkehrsinfrastruktur. Energie- und Umwelttechnik, Nano- osób. Szczególną rangę przypisać Miasto jest przy tym nie tylko drugim und Lasertechnologien sowie Optik należy tutejszemu sektorowi ban- co do wielkości w Niemczech ośrod- Life Sciences,Verkehr und gewinnen in der Region immer grö- kowemu i ubezpieczeniowemu, który kiem wydawniczym. Tutaj bowiem Kommunikation ßere Bedeutung. zatrudnia 50 tys. pracowników. Na powstaje też jedna trzecia niemiec- Neben traditionellen Branchen wie firmy logistyczne oczekuje w Berlinie kich produkcji kinowych i tele- Elektrotechnik oder Pharmaindustrie Die größten Arbeitgeber der Berliner nowoczesna i wydajna infrastruktura wizyjnych. Coraz większego znaczenia hat Berlin vorrangig in innovativen Wirtschaft sind die Deutsche Bahn AG komunikacji i transportu. w regionie nabierają zarazem takie und wissensbasierten Technologie- mit 19.400 Beschäftigten, gefolgt von branże, jak technika energetyczna feldern Entwicklungspotenzial. der Charité Universitätsmedizin Berlin, Life Sciences, transport i ekologiczna, nanotechnologie, tech- Günstige Rahmenbedingungen Siemens und den Berliner Verkehrs- i komunikacja nologie laserowe oraz optyka. dafür bietet die einmalige Wissen- betrieben BVG. Obok tradycyjnych branż, takich jak Innovationszentrum Photonik | Centrum Innowacji Photonik elektrotechnika i przemysł farmaceu- Największym pracodawcą w stolicy tyczny, największy potencjał rozwojo- są jednakże koleje niemieckie: wy Berlina tkwi w innowacyjnych spółka akcyjna Deutsche Bahn AG i bazujących na dokonaniach nauki zatrudnia tu 19.400 osób. Na kolej- branżach, które ukierunkowane są na nych miejscach w tej statystyce pla- nowe technologie. Korzystne warunki sują się Wydział Medycyny ramowe dla ich rozwoju zapewnia Uniwersyteckiej Charité, zakłady niespotykana gdzie indziej koncen- Siemensa oraz berlińskie zakłady tracja potencjału naukowego komunikacji miejskiej BVG. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 22

Wirtschaft in Berlin Gospodarka w Berlinie 20 21

Internationaler Treffpunkt Wachstum in Mittel- und Osteuropa Miejsce międzynarodowych swemu centralnemu położeniu na Die Nähe zu Ministerien, Medien- profitieren. Die Verflechtungen mit spotkań mapie rozszerzonej Unii Europejskiej, anstalten, Spitzenverbänden der den neuen EU-Mitgliedsstaaten im Bliskość siedzib ministerstw federal- Berlin i otaczający go region odnoszą Wirtschaft und Wissenschaft, Projekt- Bereich Handel und Dienstleistun- nych, czołowych organizacji niemiec- korzyści z dynamiki gospodarczej trägern und Förderbanken ist eine gen, die bereits in den vergangenen kiej gospodarki i nauki, realizatorów i wzrostu ekonomicznego w krajach optimale Voraussetzung für Investo- Jahren deutlich zugenommen haben, szeroko zakrojonych projektów oraz Europy Środkowej i Wschodniej. ren. Zahlreiche Verbands- und werden sich noch weiter intensivie- banków wspierających ambitne Wzajemne powiązania w sferze Brancheninitiativen sowie jährlich ren. Im Jahr 2004 exportierte Berlin przedsięwzięcia gospodarcze, tworzy handlu i usług z nowymi krajami rund 400 internationale Messen und bereits Waren im Wert von 806 Milli- praktycznie optymalne warunki dla członkowskimi UE, które owocnie Kongresse ermöglichen persönliche onen Euro in die neuen EU-Mitglieds- inwestorów. Liczne inicjatywy, podej- rozwijały się już w minionych latach, Kontakte und erleichtern den Ein- länder, dabei sind die Ausfuhren nach mowane przez różne branże i organi- pogłębiać się będą teraz jeszcze stieg in die Wirtschaftscommunity Polen um 7,7 Prozent angestiegen. zacje, a przede wszystkim imponują- intensywniej. W 2004 r. Berlin wyeks- und zu neuen Märkten. Neue gewinnbringende Kooperatio- ca liczba ok. 400 międzynarodowych portował towary wartości 806 milio nen bieten sich unter anderem in der targów i kongresów, odbywających nów euro do nowych krajów Ost-West-Kompetenz Gesundheitswirtschaft, der Medizin- się co roku w Berlinie, tworzą dosko- członkowskich UE, przy czym Unternehmen aus Mittel- und Ost- technik, der Telekommunikation, im nałą platformę do nawiązywania sprzedaż na rynek polski wzrosła europa finden in Berlin ein hervorra- Bereich Verkehr sowie in der Umwelt- bezpośrednich i osobistych o 7,7 procenta. Nowe i korzystne gendes Angebot gut qualifizierter und Entsorgungswirtschaft. kontak-tów, ułatwiając wstęp do możliwości kooperacyjne otwierają Arbeitskräfte, die sowohl mit der „społeczeństwa gospodarczego“ się m.in. przed gospodarką Sprache als auch mit den Mentalitä- Moderne Infrastruktur i dostęp do nowych rynków. związaną z ochroną zdrowia, przed ten der mittel- und osteuropäischen Begünstigt wird die wirtschaftliche techniką medyczną, telekomunikacją Nachbarstaaten vertraut sind.Welt- Entwicklung der Region durch ein Kompetencje na linii wschód- i transportem, jak również w zakresie weit agierende Unternehmen und modern ausgebautes Autobahn-, zachód ekologii i gospodarki odpadami. Banken erschließen von hier neue Schienen- und Wasserstraßennetz Na przedsiębiorstwa z krajów Europy Märkte in Mittel- und Osteuropa und sowie durch internationale Flug- Środkowej i Wschodniej czeka w Ber- Nowoczesna infrastruktura machen Berlin zur Drehscheibe häfen, mit denen die Hauptstadt- linie znaczący potencjał doskonale Rozwojowi gospodarczemu regionu zwischen Ost und West. Über 200 In- region hervorragend an die überre- wykwalifikowanych pracowników, stołecznego sprzyja nowoczesna stitutionen in der Region fördern Ost- gionalen Verkehrswege angeschlos- którzy znają zarówno języki państw i rozbudowana sieć autostrad, połą- West-Kooperationen mit einem sen ist. Berlin verfügt deutschland- ościennych, jak i pewne odrębności czeń kolejowych, dróg wodnych, jak umfangreichen Informations- und weit über das größte voll digitalisier- w zwyczajach i mentalności sąsia- również międzynarodowe lotniska Beratungsangebot. te Kommunikationsnetz und über dów. Rozwijające działalność na pasażerskie, pozwalające stwierdzić, Aufgrund ihrer Lage im Zentrum der das umfangreichste Glasfasernetz całym świecie banki właśnie z Ber- że Berlin posiada doskonały dostęp erweiterten Europäischen Union wird Europas. Preisgünstige und gut aus- lina operują na nowych rynkach szlaków przewozowych o ponadre- die Hauptstadtregion von der wirt- gestattete Büro- und Gewerbeflächen krajów Europy Środkowej i Wschod- gionalnym znaczeniu. Ponadto stoli- schaftlichen Dynamik und vom stehen in allen Lagen zur Verfügung. niej, czyniąc Berlin również w tej ca Niemiec dysponuje największą EnergieForum Berlin | Berlińskie Forum Energetyczne mierze pomostem w kontaktach w kraju, w pełni opartą na techni- między wschodem a zachodem. kach cyfrowych siecią telekomunika- Ponad 200 instytucji, mających swe cyjną oraz najdłuższą w Europie sie- siedziby w regionie stołecznym, cią łączy światłowodowych. Korzyst- wspiera kooperację między wscho- ne cenowo i doskonale wyposażone dem i zachodem, proponując swym powierzchnie biurowe i produkcyjne zleceniodawcom obszerną ofertę są dostępne praktycznie we wszyst- informacyjną i doradczą. Dzięki kich pożądanych lokalizacjach. Kraftwerk Mitte | Cieplownia Mitte Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 24

Investieren in Berlin und Brandenburg Warto inwestować w Berlinie i Brandenburgii 22 23

Seit der Erweiterung der Europäischen keiten sowie zum Arbeitsmarkt. Union entwickeln sich die wirtschaft- Mit Angeboten wie dem „Business lichen Beziehungen zwischen Berlin Welcome Package“ können Unter- und den Ländern Mittel- und Ost- nehmen den Standort Berlin kosten- europas weiter positiv. Dazu trägt günstig testen. Unterstützung bei der nicht nur die zentrale Lage der Haupt- Suche neuer Mitarbeiter bietet das Ludwig Erhard Haus stadtregion im erweiterten Europa „Business Recruiting Package“, ein bei, Firmen mit Interesse an einem professioneller Vermittlungsservice für Od momentu rozszerzenia Unii ność mediów, środków komunikacji Engagement in Mittel- und Osteuropa qualifiziertes Fachpersonal. Darüber Europejskiej trwa i nasila się pozytyw- publicznej itp.) oraz do informacji profitieren vor allem von der Ost- hinaus begleitet Berlin Partner Firmen ny rozwój stosunków gospodarczych o możliwościach uzyskania subwencji West-Kompetenz Berlins. Rund 200 aus der Region in Fragen der Außen- Berlina z krajami Europy Środkowo- i środków pomocowych, o ścieżkach Unternehmen und Institutionen wirtschaftsförderung, vermittelt Ko- Wschodniej. Przyczynia się do tego finansowania inwestycji, a także fördern hier das Zusammenwachsen operationspartner und Kontakte zu nie tylko centralne usytuowanie regio- o rynku pracy. Specjalne oferty, takie von Ost und West und den wirtschaft- Behörden, Banken, Kammern und nu stołecznego na mapie UE. Firmy, jak „Business Welcome Package“, lichen und sozialen Austausch. Verbänden. Das EuRo Info Centre które zainteresowane są podjęciem umożliwiają przedsiębiorstwom prze- berät zu EU-Programmen, das Inno- działalności na obszarze Europy Środ- testowanie możliwości inwestycyjnych Die erste Adresse für Unternehmen ist vation Relay Centre fördert den grenz- kowo-Wschodniej i współpracą z tym w Berlinie, czyniąc to po niskich die Berlin Partner GmbH. Aus einer überschreitenden Technologietransfer. regionem, profitują bowiem w Berlinie kosztach. Pomoc w skompletowaniu Hand bietet sie Investoren einen um- przede wszystkim z wiedzy i kompe- zespołu wykwalifikowanych pracowni- fassenden Service rund um die Ansied- Bei der Bewerbung des Investitions- tencji na linii wschód-zachód, jaką ków zapewnia „Business Recruiting lung und Firmenerweiterung. Im Busi- standortes Berlin-Brandenburg arbei- bez wątpienia oferuje dziś stolica Package“, czyli profesjonalny serwis ness Location Center Berlin-Branden- tet die Gesellschaft eng mit der Niemiec. W sumie około 200 zlokali- pośrednictwa, oferujący personel burg (BLC), dem zentralen Online-Portal ZukunftsAgentur Brandenburg zowanych tutaj przedsiębiorstw specjalistyczny. Ponadto Berlin für die regionale Wirtschaft, sind alle zusammen, die als One-Stop-Agency i instytucji wspiera procesy zrastania Partner GmbH towarzyszy firmom wichtigen Standortinformationen ab- des Landes Brandenburg Investitions- się wschodu z zachodem, w tym rów- z regionu stołecznego w zadaniach rufbar: ein Immobilienportal, Branchen- vorhaben,Technologieentwicklungen nież wymianę gospodarczą związanych z rozwojem handlu und Geo-Daten sowie Informationen zu und Existenzgründungen betreut. i społeczną. międzynarodowego, wyszukuje dla Förder- und Finanzierungsmöglich- nich partnerów do kooperacji oraz Business Location Center Berlin-Brandenburg Najlepszym adresatem dla kierują- dopomaga w kontaktach z urzędami cych swe kroki nad Sprewę i instytucjami, bankami, izbami gos- przedsiębiorstw jest Berlin Partner podarczymi i organizacjami bran- GmbH. Spółka ta z jednej ręki oferuje żowymi. EuRo Info Centre udziela inwestorom wszechstronny serwis porad w zakresie programów pomo- i wsparcie we wszystkim, co wiąże się cowych UE, zaś Innovation Relay z osiedlaniem firm w mieście i ich roz- Centre aktywnie wspiera trans- budową. W Business Location Center graniczne transfery technologii. (BLC), będącym centralnym portalem Prowadząc promocję regionu stołecz- internetowym w sprawach rozwoju nego Berlin-Brandenburgia spółka gospodarki regionu stołecznego, zna- Berlin Partner ściśle współpracuje leźć można wszelkie ważne i aktualne z ZukunftsAgentur Brandenburg. Ta informacje, które zainteresować utworzona przez władze Branden- mogą inwestorów. Otwiera on dostęp burgii placówka o charakterze One- do kolejnego portalu, zawierającego Stop-Agency zajmuje się w swej informacje na temat oferowanych nie- działalności wspieraniem przed- ruchomości, do danych i informacji sięwzięć inwestycyjnych, rozwojem o poszczególnych branżach, danych technologii oraz wspiera zakładanie charakteryzujących wybrane lokali- nowych przedsiębiorstw. zacje (bliskość autostrady, dostęp- Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 26

Investieren in Berlin und Brandenburg Warto inwestować w Berlinie i Brandenburgii 24 25

Pomoc we wszelkich sprawach admi- i Wspierania Założycieli Firm. Ich nistracyjnych zapewnia centralne celem jest budowanie ścisłej współ- biuro koordynacyjne dla przedsię- pracy pomiędzy sferą badań nauko- biorstw – Zentrale Anlauf- und Ko- wych i rozwoju oraz produkcją, czy- ordinierungsstelle für Unternehmen niąc to m.in. przez zasiedlanie (ZAK) – utworzone przez Senat Ber- nowych, innowacyjnych przedsię- lina. Jego zadaniem jest współtwo- biorstw. Jednym z największych rzenie w mieście klimatu przyjaznego ośrodków tego rodzaju jest Między- przedsiębiorcom poprzez ułatwianie narodowe Centrum Założycielskie na realizacji planowanych inwestycji. terenie Miasteczka Nauki, Gos- Czyni się to m.in. poprzez przyspie- podarki i Mediów w dzielnicy Berlin- szenie niezbędnych czynności admi- Adlershof, które wspiera ukierunko- nistracyjnych, jak np. wydawanie wane na technologie firmy z całego wymaganych zezwoleń. Pracownicy świata, zamierzające z Berlina biura koordynacyjnego dopomagają budować swe kooperacyjne więzi. inwestorom np. w trakcie skompliko- Obecnie z oferty i pomocy OWZ wanych negocjacji z władzami dziel- korzysta 30 firm z 11 krajów. nicowymi lub poszczególnymi urzę- dami, czy też w pozyskiwaniu zezwoleń budowlanych. Dalsze informacje: W sytuacjach zdawałoby się bez www.berlin-partner.de wyjścia ich szybka i niebiurokraty- www.businesslocationcenter.de czna pomoc jest szczególnie cenna. www.moe-berlin.de www.berlin.ihk24.de Ponadto warto zwrócić uwagę na www.zab-brandenburg.de Internationales Gründerzentrum OWZ | Międzynarodowe Centrum Założycielskie szeroką ofertę serwisową działają- www.berlin.de/zak cych w Berlinie Centrów Technologii www.owz.izbm.de Unterstützung in allen Verwaltungs- duktion durch die Ansiedlung von Ludwig Erhard Haus angelegenheiten bietet die Zentrale innovativen Unternehmen. Anlauf- und Koordinierungsstelle für Das Internationale Gründerzentrum Unternehmen (ZAK) des Berliner OWZ in der Stadt für Wissenschaft, Senats. Ihr Ziel ist es, geplante Investi- Wirtschaft und Medien Berlin- tionen durch die Beschleunigung von Adlershof unterstützt technologie- Genehmigungsverfahren voranzutrei- orientierte Firmen aus aller Welt, die ben und so einen Beitrag zu einem von Berlin aus wirtschaftliche Koope- unternehmerfreundlichen Standort zu rationen starten wollen. leisten. Sie betreut Investoren bei Gegenwärtig nutzen 30 Unternehmen schwierigen Verhandlungen mit aus 11 Ländern das Betreuungs- Bezirken oder Behörden, bei Bauge- angebot im OWZ. nehmigungen und leistet auch in fest- gefahrenen Situationen schnell und Weitere Informationen: unbürokratisch Hilfe. www.berlin-partner.de www.businesslocationcenter.de Darüber hinaus bieten die Berliner www.moe-berlin.de Technologie- und Gründerzentren ein www.berlin.ihk24.de umfassendes Serviceangebot. www.zab-brandenburg.de Ziel ist die enge Zusammenarbeit von www.berlin.de/zak Forschung, Entwicklung und Pro- www.owz.izbm.de Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 28

Wissenschaft und Forschung in Berlin Nauka i badania naukowe w Berlinie 26 27

Als Wissenschaftsstandort hat Berlin Die 1710 gegründete Charité gehört zu Tradition: Bekannte Forscher wie den ältesten und traditionsreichsten Alexander und Wilhelm von Humboldt, Krankenanstalten in Deutschland und Rudolf Virchow, Max Planck, Albert Ein- ist heute die größte medizinische stein und Konrad Zuse haben hier Fakultät in Europa. Das Universitäts- gewirkt und sind eng mit der Berliner klinikum ist eine gemeinsame Einrich- Wissenschaftsgeschichte verbunden. tung der Freien und der Humboldt- In keiner anderen Stadt Deutschlands Universität Berlin. konzentrieren sich so viele wissen- schaftliche und akademische Einrich- Die internationale Ausrichtung wird in tungen wie in Berlin. Vier Universi- Berlin groß geschrieben: Rund 1.500 täten, sieben Fachhochschulen, drei Kooperationen bestehen mit Partnern Kunsthochschulen sowie neun weitere aus dem Ausland. Als Universitäts- Hochschulen und Akademien bilden standort wird Berlin weltweit immer die Wissenschaftler von morgen aus. beliebter:Von den 141.000 Studieren- Darüber hinaus ist Berlin Sitz von über den kommen 14,6 Prozent aus dem 70 außeruniversitären Einrichtungen, Ausland – das sind mehr als im darunter Bundesinstitute sowie mehre- bundesdeutschen Durchschnitt. In Lange Nacht der Wissenschaften | Długa Noc Nauki re Max-Planck- und Fraunhofer-Insti- Wissenschaft und Forschung investiert tute. 50.000 Menschen in Berlin arbei- Berlin pro Jahr rund 1,8 Milliarden Berlin szczyci się wspaniałymi tra- Założona w 1710 r. Charité należy ten in Wissenschaft und Forschung. Euro Fördermittel. dycjami w nauce. W mieście tym do najstarszych i najbogatszych Humboldt-Universität zu Berlin | Uniwersytet Humboldta w Berlinie pracowali tak znamienici naukowcy w tradycje placówek leczenia szpi- i badacze, jak Alexander i Wilhelm talnego w Niemczech, stanowiąc von Humboldt, Rudolf Virchow, dziś zarazem, jako klinika uniwer- Max Planck, Albert Einstein sytecka, największy w Europie i Konrad Zuse, a ich dokonania Wydział Medycyny. Zespół kliniczny ściśle związane są z dziejami nauki Charité jest wspólną placówką w Berlinie. W żadnym innym nie- dwóch berlińskich uniwersytetów: mieckim mieście nie ma tak wiel- Freie Universität i Humboldt- kiej koncentracji instytucji i placó- Universität. wek naukowych i akademickich, jak właśnie w Berlinie. Cztery uni- Nauka i badania naukowe w Ber- wersytety, siedem wyższych szkół linie tradycyjnie ukierunkowane są zawodowych, trzy wyższe szkoły na cele i zadania międzynarodowe. artystyczne jak i dziewięć kolejnych Ponad 1,5 tys. umów o kooperacji szkół wyższych i akademii kształci łączy tutejsze placówki naukowe dziś przyszłych naukowców. z partnerami z zagranicy. Ponadto Berlin jest siedzibą ponad Rośnie też na świecie popularność 70 pozauniwersyteckich placówek Berlina jako ośrodka uniwersy- naukowo-badawczych, w tym kilku teckiego. Spośród ogólnej liczby federalnych instytutów naukowych 141 tys. tutejszych studentów aż oraz kilkunastu instytutów nauko- 14,6 procenta pochodzi z zagrani- wo-badawczych, wchodzących cy, czyli znacznie więcej niż prze- w skład Towarzystwa Maxa Plancka ciętnie w kraju. Inwestycje ze środ- i Towarzystwa Fraunhofera. ków federalnych i pomocowych, W stołecznej metropolii w sferze dokonywane w Berlinie na rzecz nauki i badań pracuje łącznie około badań i nauki, sięgają 1,8 miliarda 50 tys. ludzi. euro rocznie. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:48 Uhr Seite 30

Wissenschaft und Forschung in Berlin Nauka i badania naukowe w Berlinie 28 29

Jährlich verlassen 17.000 Absolventen die WISTA Management GmbH mit Co roku około 17 tys. absolwentów młodych firm gospodarczych świad- die Berliner Hochschulen und stehen ihren Innovations- und Gründerzen- berlińskich szkół wyższych i uczelni czy spółka WISTA Management dem Arbeitsmarkt zur Verfügung. Sie tren. Ansprechpartner vor allem für zasila rynek pracy. To oni stanowią GmbH, prowadząca centra inno- sind der qualifizierte Nachwuchs für mittel- und osteuropäische Unter- najwyżej wykwalifikowany narybek wacji i gospodarki. Najważniejszym die Berliner Wachstumsbranchen. nehmen ist seit 1997 das Internationale dla branż wykazujących tendencje partnerem dla młodych firm z kra- 15 Innovations- und Gründerzentren, Gründerzentrum OWZ. wzrostowe. 15 ośrodków innowa- jów Europy Środkowej i Wschodniej sechs Technologieparks sowie zahlrei- cyjnych i wspierających powstawa- jest w tej mierze założone w 1997 r. che Brancheninitiativen sorgen in Im Norden der Stadt liegt der Campus nie nowych firm, sześć parków Międzynarodowe Centrum Zało- Kooperation mit den Hochschulen Berlin-Buch. Charakteristisch ist seine technologicznych oraz liczne życielskie OWZ. dafür, dass Unternehmen von der viel- in Deutschland einzigartige Verknüp- inicjatywy branżowe dbają o to, W północnej części miasta zlokali- fältigen Berliner Forschungslandschaft fung von molekularbiologischer ażeby przedsiębiorstwa z regionu zowany jest natomiast Campus profitieren. Die Stadt für Wissenschaft, Grundlagenforschung, klinischer stołecznego bezpośrednio profito- Berlin-Buch. Jego charakterysty- Wirtschaft und Medien in Adlershof ist Forschung und Unternehmen der wały z działalności tak rozbudowa- cznym walorem jest niespotykane einer der 15 größten Technologie- Biotechnologie-Branche. Seit 1992 nej i zróżnicowanej bazy naukowej. gdzie indziej w Niemczech powiąza- parks weltweit: Hier sind die sechs wurden in den Aufbau einer moder- Miasteczko Nauki, Gospodarki nie badań podstawowych na polu naturwissenschaftlichen Institute der nen Infrastruktur 200 Millionen Euro i Mediów w dzielnicy Adlershof biologii molekularnej i odnośnych Humboldt-Universität, 12 außeruniver- investiert. Durch die enge Zusammen- zalicza się do pierwszej piętnastki badań klinicznych z działalnością sitäre Einrichtungen und über 375 High- arbeit von Forschung und Industrie największych parków technologi- firm o profilu biotechnologicznych. Tech-Unternehmen angesiedelt. gelingt es, wissenschaftliche Erkennt- cznych na świecie. Ma tu swoje Od 1992 r. w rozbudowę nowo- Praktische Wirtschaftsförderung leistet nisse schnell nutzbar zu machen. siedziby m.in. sześć instytutów czesnej infrastruktury tego ośrodka Forschungsgebäude der Schering AG | Budynek badawczy spółki Schering AG Uniwersytetu im. Humboldta o pro- zainwestowano ok. 200 milionów filu nauk przyrodniczych i ścisłych, euro. Ścisła współpraca nauki 12 pozauniwersyteckich placówek z przemysłem umożliwia szybkie naukowo-badawczych oraz ponad wdrażanie wyników badań nauko- 375 przedsiębiorstw z sektora wych do praktyki medycznej high-tech. Praktyczne wsparcie dla i gospodarczej. BESSY II Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 32

Messen und Kongresse in Berlin Targi i kongresy w Berlinie 30 31

JANUAR STYCZEŃ Build IT Berlin Fachmesse für IT und SEPTEMBER WRZESIEŃ YOU Berlin Europäische Kommunikation im Bauwesen Jugendmesse für Outfit, Sport und Internationale Grüne Woche Berlin Branżowe Targi IT i Komunikacji IFA Consumer Electronics unlimited Lifestyle Ausstellung für Ernährungswirtschaft, w Budownictwie Messegelände Europejskie Młodzieżowe Targi Landwirtschaft und Gartenbau Messegelände Berlińskie Tereny Targowe Outfit, Sport and Lifestyle Międzynarodowy Zielony Tydzień Berlińskie Tereny Targowe www.ifa-berlin.de Messegelände w Berlinie www.build.it-berlin.de Berlińskie Tereny Targowe Wystawa poświęcona gospodarce InnoTrans Internationale Fachmesse www.you.de żywnościowej, rolnictwu i ogrodnictwu MÄRZ MARZEC für Verkehrstechnik, Innovative Messegelände Komponenten – Fahrzeuge – Systeme NOVEMBER LISTOPAD Berlińskie Tereny Targowe ITB Berlin Międzynarodowe Targi Branżowe www.gruenewoche.de Internationale Tourismus-Börse Techniki Transportu i Innowacyjnych IMPORT SHOP BERLIN Międzynarodowa Giełda Turystyki Komponentów, Pojazdów i Systemów Messegelände BREAD & Butter Berlin Messegelände Messegelände Berlińskie Tereny Targowe Targi Mody Berlińskie Tereny Targowe Berlińskie Tereny Targowe www.importshop-berlin.de Kabelwerke Spandau www.itb-berlin.de www.innotrans.de Fabryka Kabli Berlin-Spandau EXPOLINGUA Berlin (Januar und Juli styczeń i lipiec) APRIL KWIECIEŃ Popkomm Russisches Haus der Wissenschaft www.breadandbutter.com Messegelände und Kultur WASSER Berlin Internationale Berlińskie Tereny Targowe Dom Nauki i Kultury Rosyjskiej BERLIN FASHION WEEK: Fachmesse und Kongress www.popkomm.de www.expolingua.com B-IN-BERLIN | 5th FLOOR | PREMIUM Międzynarodowe Targi Branżowe Messegelände und Potsdamer Platz Gospodarki Wodnej wraz OKTOBER PAŹDZIERNIK Weitere Messetermine im Internet Berlińskie Tereny Targowe z Kongresem unter www.messe-berlin.de i Plac Poczdamski Messegelände ART FORUM BERLIN Internationale oder unter www.berlin-partner.de/ (Januar und Juli styczeń i lipiec) Berlińskie Tereny Targowe Messe für Gegenwartskunst berlinkalender www.berlin-fashionweek.com www.wasser-berlin.de Międzynarodowe Targi Sztuki Współczesnej Terminy dalszych imprez targo- FEBRUAR LUTY GAS Berlin Internationale Messegelände wych w Internecie, na stronie Fachmesse und Kongress Berlińskie Tereny Targowe www.messe-berlin.de lub FRUIT LOGISTICA Internationale Międzynarodowe Targi Branżowe www.art-forum-berlin.de www.berlin-partner.de/ Messe für Früchte- und Gemüse- Gazownictwa wraz z Kongresem berlinkalender marketing Messegelände Messegelände und ICC Berlin | Tereny targowe i ICC Berlin Międzynarodowe Targi Marketingu Berlińskie Tereny Targowe Owoców i Warzyw www.gas-berlin.de Messegelände Berlińskie Tereny Targowe MAI MAJ www.fruitlogistica.de ILA Internationale Luft- und bautec Internationale Fachmesse für Raumfahrtausstellung und Bauen und Gebäudetechnik Konferenzen Berlin-Brandenburg Międzynarodowe Targi Branżowe Międzynarodowa Wystawa Budownictwa i Techniki Budynków Lotnictwa i Kosmonautyki wraz Messegelände z konferencjami, Berlin-Branden- Berlińskie Tereny Targowe burgia www.bautec.com Flughafengelände Schönefeld Port Lotniczy Schoenefeld www.ila-berlin.de Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 34

9. Juli 2006: Finale. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 36

Berliner Kulturkalender Kalendarium imprez kulturalnych w Berlinie 34 35

JANUAR STYCZEŃ MAI MAJ AUGUST SIERPIEŃ KUNSTHERBST BERLIN JESIEŃ SZTUKI W BERLINIE Berliner Neujahrslauf Europawoche Tanz im August www.kunstherbst.de Noworoczny Bieg Berliński Tydzień Europejski Tańcząc w sierpniu www.scc-events.com www.berlin.de/rbmskzl/europa/ www.tanzimaugust.de OKTOBER PAŹDZIERNIK oeffentlichkeitsarbeit/europawoche.html Berliner Sechs-Tage-Rennen Berliner Gauklerfest Lange Nacht des Shoppings Berlińska Sześciodniówka – wyścigi All Nations Festival Berliński Festyn Kuglarzy Długa Noc Zakupów kolarskie www.allnationsfestival.de www.gauklerfest.de www.lange-nacht-des-shoppings.de www.sechstagerennen-berlin.de Karneval der Kulturen Lange Nacht der Museen NOVEMBER LISTOPAD Lange Nacht der Museen Karnawał Kultur Długa Noc Muzeów Długa Noc Muzeów www.karneval-berlin.de www.lange-nacht-der-museen.de JazzFest Berlin www.lange-nacht-der-museen.de www.berlinerfestspiele.de Lange Nacht der Wissenschaften SEPTEMBER WRZESIEŃ FEBRUAR LUTY Długa Noc Nauki Berliner Märchentage www.langenachtderwissenschaften.de internationales literaturfestival berlin Berlińskie Dni Baśni Internationale Filmfestspiele Berlin Międzynarodowy Festiwal Literatury www.berliner-maerchentage.de Międzynarodowy Festiwal Filmowy JUNI CZERWIEC Berlin w Berlinie www.literaturfestival.com DEZEMBER GRUDZIEŃ www.berlinale.de Fête de la Musique www.fetedelamusique.de Musikfest Berlin Silvesterparty Cadenza Barocktage Festiwal Muzyki w Berlinie Impreza Sylwestrowa Cadenza – Dni Baroku popdeurope www.berlinerfestspiele.de www.silvester-berlin.de www.staatsoper-berlin.org www.popdeurope.de real,-Berlin-Marathon Regelmäßig aktualisierte Veranstal- Karnevalszug Berlin HeimatKlänge www.berlin-marathon.com tungstermine im Internet unter Pochód karnawałowy w Berlinie Ojczyste dźwięki www.berlin-partner.de/ www.karnevals-zug-berlin.de www.piranha.de ISTAF Internationales Stadionfest der berlinkalender Leichtathletik MÄRZ MARZEC JULI LIPIEC ISTAF Międzynarodowy Festyn Aktualizowane na bieżąco terminy Lekkoatletyczny imprez na stronie internetowej berlin biennale für zeitgenössische Classic Open Air www.istaf.de www.berlin-partner.de/ kunst www.classicopenair.de berlinkalender berlińskie biennale sztuki Heimatklänge – Copa da Cultura | Ojczyste dźwięki współczesnej Klassiktage Berliner Schlösser www.berlinbiennale.de Dni Klasyki w Pałacach Berlina www.berliner-schlosskonzerte.de Lange Nacht des Shoppings Długa Noc Zakupów B-Parade www.lange-nacht-des-shoppings.de www.b-parade-berlin.de

APRIL KWIECIEŃ

Festtage Festiwal muzyczny www.staatsoper-berlin.org Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 38

Berlin, Zentrum-West | centrum części zachodniej Berlina

© typoly Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 40

Berlin, Zentrum-Ost | centrum części wschodniej Berlina

© typoly Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 42

Breslau – Stadt der Begegnung Wrocław – miasto spotkań 40 41

W ponadtysiącletniej historii zamku. Około 1241 roku, po najaz- Wrocławia splatają się dzieje kilku dach tatarskich, Wrocław został europejskich narodów i tradycje odbudowany, już wtedy otrzymując różnych religii – chrześcijańskiej, zachowany do dziś kształt urbani- prawosławnej i żydowskiej. Ta wie- styczny Starego Miasta – z central- lokulturowa, otwarta na nowe idee nym Rynkiem i szachownicowym i znana ze swojej gościnności układem ulic. Jako miasto handlo- nadodrzańska metropolia fascynu- we należące do Hanzy, średnio- je przebogatą ofertą kulturalną. wieczny Wrocław bardzo szybko się rozwijał, uzyskując w 1261 roku Wrocław leży na skrzyżowaniu pra- prawa miejskie oparte na prawie starych szlaków handlowych, które magdeburskim. W 1335 roku Śląsk łączyły zachodnią i południową stał się częścią Korony Czeskiej, Europę z najważniejszymi ośrodka- a niespełna dwa stulecia później mi miejskimi na wschodzie i półno- przeszedł pod panowanie Habs- cy kontynentu. Początki miasta burgów. W 1702 roku założono we sięgają roku 1000, gdy Bolesław Wrocławiu kolegium jezuickie – Chrobry założył na ostrowie była to pierwsza na Śląsku wyższa odrzańskim biskupstwo i nakazał uczelnia. budowę pierwszego książęcego Renaissance Business Center Wrocław

Ratusz we Wrocławiu | Breslauer Rathaus

In seiner über 1000-jährigen Geschich- auf einer Oder-Insel ein Bistum grün- te vereint Breslau die Tradition ver- det und die erste herzogliche Burg schiedener mitteleuropäischer Völker errichten lässt. Nach den Mongolen- und Konfessionen – der christlichen, einfällen 1241 wird die Stadt mit dem der orthodoxen und der jüdischen. heutigen Ring und der Altstadt neu Multikulturell, neuen Ideen gegenüber aufgebaut und erhält ihre schach- aufgeschlossen und für seine Gast- brettartige Struktur. Als Handelsstadt freundlichkeit bekannt, fasziniert die und Mitglied der Hanse erlebt Odermetropole mit einem reichen Breslau im Mittelalter einen raschen kulturellen Angebot. Aufschwung und erhält 1261 das Magdeburger Stadtrecht. 1335 fällt Breslau liegt am Schnittpunkt antiker Schlesien an die böhmische Krone, Handelsstraßen, die West- und Süd- knapp zweihundert Jahre später an europa mit den ost- und nordeuropä- das Haus Habsburg. 1702 wird mit ischen Metropolen verbanden. Die dem Jesuitenkolleg in Breslau die Anfänge Breslaus reichen bis ins Jahr erste Hochschule Schlesiens 1000 zurück, als Boleslaw der Tapfere gegründet. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 44

Breslau – Stadt der Begegnung Wrocław – miasto spotkań 42 43

Od 1741 roku Wrocław należał do w Europie. Nowi mieszkańcy Prus. Po zdobyciu Wrocławia przez Wrocławia wywodzili się głównie wojska napoleońskie w 1807 roku z centralnej części Polski oraz i zburzeniu fortyfikacji miejskich z dawnych polskich Kresów nastąpiło znaczne powiększenie Wschodnich. obszaru miasta. Gdy założenie w 1811 roku Uniwersytetu Berliń- Lata powojenne przyniosły odbu- skiego doprowadziło do zamknięcia dowę Starego Miasta oraz troskli- Viadriny we Frankfurcie nad Odrą, wą rekonstrukcję obiektów sakral- część uczonych z tej uczelni prze- nych na Ostrowie Tumskim. Wielka niosła się do Wrocławia, tworząc powódź na Odrze, do której doszło wraz z miejscowym kolegium w 1997 roku, spowodowała znaczne jezuickim śląski Uniwersytet szkody w mieście, usunięte im. Fryderyka Wilhelma. Otwarta w następnych latach wielkim Hala Ludowa | Jahrhunderthalle w 1842 roku linia kolejowa przyczy- nakładem sił i środków. niła się do szybkiego rozwoju Ab 1741 gehört Breslau zu Preußen. Bevölkerungswechsel in Europa. Die Wrocławia, będącego wówczas sto- Dzisiejszy Wrocław, liczący 637 ty- Nach der Eroberung durch neuen Bewohner stammen vor allem licą prowincji, a przemysł maszyno- sięcy mieszkańców i mający blisko Napoleonische Truppen im Jahr 1806 aus Zentralpolen und den ehemaligen wy i metalowy uczynił z miasta 300 kilometrów kwadratowych und der Zerstörung der Befestigungs- Ostgebieten. prężny ośrodek gospodarczy. powierzchni, jest czwartym co do anlagen wird das Stadtgebiet erwei- W 1913 roku odbyła się we Wrocła- wielkości miastem w Polsce. tert.1811 wird infolge der Gründung In den Nachkriegsjahren erfolgt der wiu Wystawa Stulecia, zorganizo- Obszar miasta obejmuje dwanaście der Berliner Universität die Universität Wiederaufbau der Altstadt und die wana dla uczczenia setnej rocznicy wysp na Odrze, połączonych ze Viadrina in Frankfurt/Oder geschlos- sorgfältige Rekonstruktion der Kirchen zwycięskich wojen wyzwoleńczych sobą 120 mostami. Z tej przyczyny sen, ein Teil der Gelehrten siedelt mit auf der Dominsel. Die Oderflut von z 1813 roku. Z tej okazji architekt Wrocław bywa często nazywany dem gesamten Inventar nach Breslau 1997 hinterlässt in der Stadt schwere Max Berg zaprojektował Halę Stule- „polską Wenecją“. Będąc stolicą über und vereinigt sich mit der dorti- Schäden, der Gebäudebestand wird in cia, z gigantyczną kopułą wykonaną województwa dolnośląskiego, mia- gen Jesuitenhochschule zur schlesi- der Folgezeit aufwändig restauriert. w konstrukcji żelbetowej. sto jest centrum administracyjnym schen Friedrich-Wilhelms-Universität. regionu, ale również miejscem Die 1842 eröffnete Eisenbahnlinie Heute ist Breslau mit seinen 637.000 Zakończenie II wojny światowej ożywionej wymiany kulturalnej, trägt zur raschen Entwicklung der Einwohnern auf einer Fläche von przyniosło również koniec pruskie- gospodarczej i naukowej. Sprzyja Provinzhauptstadt bei, Maschinenbau knapp 300 Quadratkilometern die go i niemieckiego okresu w dzie- temu korzystne położenie geogra- und Metallindustrie machen Breslau viertgrößte Stadt Polens. Das Stadt- jach Wrocławia. W ostatnim roku ficzne w pobliżu styku granic trzech zur wachsenden Industriestadt. 1913 gebiet umfasst 12 Oder-Inseln, die wojny zniszczeniu uległo 70 pro- krajów. W promieniu wyznaczanym findet in Breslau die Jahrhundert- durch 120 Brücken miteinander ver- cent zabudowy miasta, a trwające przez odległość, którą można prze- ausstellung anlässlich der Befreiungs- bunden sind. Deshalb wird Breslau do 1948 roku akcje przesiedleń- być samochodem w ciągu sześciu kriege von 1813 statt, zu deren Anlass häufig als „Venedig Polens“ bezeich- cze i wypędzenia doprowadziły do godzin, mieszka ponad 130 milio- der Architekt Max Berg die Jahrhun- net. Als Hauptstadt der Woiwodschaft największych migracji ludności nów ludzi. derthalle mit ihrer gigantischen Niederschlesien ist Breslau das admi- Ostrów Tumski | Dominsel Kuppel aus Stahlbeton entwirft. nistrative Zentrum der Region, aber auch ein Ort des kulturellen, wirt- Mit dem Zweiten Weltkrieg endet die schaftlichen und wissenschaftlichen Geschichte Breslaus als preußische Austauschs. Begünstigt wird dies vor und deutsche Stadt. Im letzten Kriegs- allem durch die geografische Lage im jahr werden rund 70 Prozent der Dreiländereck Deutschland, Polen, Stadtbebauung zerstört. Durch Ver- Tschechien. Innerhalb von sechs Stun- treibung und Vernichtung kommt es den Autofahrt ist die Stadt von über zwischen 1933 und 1948 zum größten 130 Millionen Menschen zu erreichen. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 46

Baudenkmäler und Sehenswürdigkeiten in Breslau Zabytki i osobliwości Wrocławia 44 45

Gotyk i renesans Bogato wyposażona w rzeźby, ele- Najstarszą częścią Wrocławia jest menty sztukatorskie i freski Aula Ostrów Tumski, z katedrą pod Leopoldina, prawdziwe arcydzieło wezwaniem św. Jana Chrzciciela. śląskiego baroku, jest najpiękniej- Tutaj właśnie powstała pierwsza szą salą dzisiejszego Uniwersytetu osada, zanim jeszcze w roku 1000 Wrocławskiego. W uniwersyteckim oficjalnie założono biskupstwo Oratorium Marianum występują Ossolineum wrocławskie. W katedrze znajduje się z koncertami wybitni muzycy dziś wiele cennych dzieł malarstwa współcześni. Gotik und Renaissance sitätsgebäude aus der ersten Hälfte i rzeźby, w tym między innymi ołtarz Der älteste Teil Breslaus ist die Dom- des 18. Jahrhunderts. Die üppig mit z 1522 roku oraz liczne epitafia. Klasycyzm i historyzm insel mit dem Dom St. Johannes: Hier Skulpturen, Stuckarbeiten und Fresken Zlokalizowany w centrum Starego Po usunięciu zniszczonych fortyfi- entstand die erste Siedlung, bevor ausgestattete Aula Leopoldina ist der Miasta Rynek wytyczono w XIII wie- kacji miejskich w 1808 roku zna- das Bistum Breslau im Jahr 1000 offi- repräsentativste Raum der Universität ku, wraz z leżącym nieopodal pla- cznie powiększono obszar miasta, ziell gegründet wurde. Der Dom und ein Meisterwerk des schlesischen cem Solnym. Liczący 3,7 hektara włączając otaczające go przedmie- beherbergt heute zahlreiche kostbare Barocks. Im Oratorium Marianum der powierzchni Rynek jest jednym ścia, w tym również Przedmieście Werke der Malerei und Bildhauer- Universität finden bis heute regelmä- z większych tego typu założeń Świdnickie. W miejscu dawnych kunst, darunter den Altar von 1522 ßig Konzerte renommierter Künstler w Europie. W jego środkowej części umocnień powstała Promenada und zahlreiche Grabmäler. Der im statt. wznosi się ratusz, najwspanialszy Staromiejska, utrzymana w stylu Zentrum der Altstadt gelegene Ring we Wrocławiu pomnik architektury angielskiego parku krajobrazowe- wurde im 13. Jahrhundert gemein- Klassizismus und Historismus późnego gotyku i renesansu. go. Najbardziej monumentalną sam mit dem benachbarten Salz- Nach der Abtragung der zerstörten Z czterech stron otaczają Rynek budowlą Wrocławia, przypisywaną markt angelegt. Mit einer Fläche von Wallanlagen im Jahr 1808 wird das zabytkowe kamienice mieszczań- szkole Karla Friedricha Schinkla, 3,7 Hektar ist er einer der größten Breslauer Stadtgebiet durch die skie, z których najbardziej znane jest gmach sądów przy Podwalu. Marktplätze Europas. In seiner Mitte Eingemeindung einstiger Vorstädte, są: kamienica „Pod Gryfami“, Liczne dzieła architektoniczne befindet sich das Rathaus – ein her- darunter die Schweidnitzer Vorstadt, utrzymana w stylu manieryzmu, pozostawiła w mieście epoka histo- ausragendes Architekturdenkmal der erheblich erweitert. Anstelle der kamienica „Pod Siedmioma Elekto- ryzmu. Jest wśród nich zarówno Spätgotik und Renaissance. Histo- Befestigungswerke entsteht am rami“ z XVII wieku oraz kamienica neogotycki Dworzec Główny czy rische Bürgerhäuser umgeben den Stadtgraben die Altstadtpromenade „Pod Złotym Słońcem“ z 1730 roku, neorenesansowe założenie widoko- Ring auf allen vier Seiten: Die bekann- im Stil des englischen Landschafts- stojąca przy zachodniej pierzei we na dzisiejszym Wzgórzu testen sind das „Greifenhaus“ im Stil gartens. Das monumentalste Werk der Rynku. Partyzantów, jak i nawiązujący do des Manierismus, das „Haus zu den Schinkel-Schule in Breslau ist das baroku budynek Naczelnej sieben Kurfürsten“ aus dem 17. Jahr- Gericht am Schweidnitzer Stadtgraben Barok i rokoko Organizacji Technicznej. Cmentarz hundert und das „Haus zur Goldenen (Podwale). Die Epoche des Historis- Pod panowaniem Habsburgów we żydowski z 1856 roku jest jedynym Sonne“ von 1730 auf der Westseite. mus hinterlässt in der Stadt zahlreiche Wrocławiu wyraźnie ożywiło się ocalałym cmentarzem Wrocławia bekannte Baudenkmäler: den neogoti- budownictwo. Charakterystyczne z okresu przed II wojną światową, Barock und Rokoko schen Breslauer Hauptbahnhof, die dla sylwety miasta – obok wielu a zarazem niepowtarzalnym Unter dem Einfluss der Habsburger Aussichtsterrassen der Liebichshöhe średniowiecznych kościołów – stały przykładem dziewiętnastowiecznej entfaltet sich in Breslau eine rege (Wzgórze Partyzantów) im Stil der się od tamtej pory budowle rene- architektury i sztuki cmentarnej. Bautätigkeit: Neben den zahlreichen Neorenaissance oder das Gebäude sansowe i barokowe. O dokona- mittelalterlichen Kirchen prägen seit- der Organisation für Technik „NOT“ in niach ówczesnych budowniczych her auch Baudenkmale aus Renais- barocken Formen. i artystów świadczy do dziś kościół sance und Barock das Stadtbild.Von Der Jüdische Friedhof von 1856 ist der Najświętszego Imienia Jezus dieser Epoche zeugen noch heute einzig vollständig erhaltene Breslauer (kościół Uniwersytecki) z lat unter anderem die barocke Universi- Friedhof aus der Zeit vor dem Zweiten 1689-1700, z bogatymi polichro- tätskirche aus den Jahren 1689-1700 Weltkrieg und ein einzigartiges miami sufitowymi i cennymi rzeź- mit ihren prachtvollen Deckengemäl- Beispiel für die Sepulkralkunst des bami, oraz gmach główny uniwersy- den und Plastiken sowie das Univer- 19. Jahrhunderts. tetu z pierwszej połowy XVIII wieku. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 48

Baudenkmäler und Sehenswürdigkeiten in Breslau Zabytki i osobliwości Wrocławia 46 47

XX wiek W 1945 roku około 70 procent Architekci tej miary, co Max Berg, zabudowy miasta uległo zniszcze- Erich Mendelsohn, Hans Poelzig niu. Powojenna odbudowa objęła i Hans Scharoun, uczynili między innymi odtworzenie daw- z Wrocławia pierwszej połowy nych ciągów ulicznych i kościołów XX wieku centrum modernizmu. na Ostrowie Tumskim. W dzielni- Max Berg, wznosząc w 1913 roku cach zlokalizowanych wokół cen- Halę Stulecia (obecnie Halę trum powstało wiele nowych obiek- Ludową), zaprojektował dla niej tów. Charakterystyczne dla archi- największą wówczas na świecie tektury lat siedemdziesiątych kopułę w konstrukcji żelbetonowej. i osiemdziesiątych XX wieku są Hala, w której odbywają się dzisiaj następujące budowle: wysokościo- kongresy, targi, imprezy artystyczne wiec Poltegor (liczący 90 metrów Rynek | Altmarkt i sportowe, jest zaliczana do kla- wysokości najwyższy biurowiec sycznych przykładów współczesnej miasta) oraz dwa domy studenckie 20. Jahrhundert in den Nachkriegsjahren der Wieder- architektury. Na początku XX wieku Ołówek i Kredka. Architekten wie Max Berg, Erich aufbau von alten Straßenzügen und powstały również we Wrocławiu Postmodernistyczną formę uzyskał Mendelsohn, Hans Poelzig oder Hans den Kirchen der Dominsel. Neue Ge- liczne osiedla mieszkaniowe, wy- wzniesiony w roku 1995 dom Scharoun machen Breslau in der bäude werden in den Stadtvierteln znaczające nowe standardy dla ów- handlowy Solpol, z barwną, rzuca- ersten Hälfte des 20. Jahrhunderts zu rund um das Zentrum errichtet: czesnej architektury i budownictwa jącą się w oczy fasadą. W 1999 einem Zentrum der Moderne: Mit der Charakteristisch für die Architektur społecznego. Jednym z takich roku powstał hotel Park Plaza, któ- Jahrhunderthalle (Hala Ludowa) der 1970er und 80er Jahre sind das osiedli jest Sępolno, założone na rego fasada od strony ulicy jest schafft Max Berg 1913 den damals Hochhaus Poltegor – mit 90 Metern ekspresjonistycznym planie i reali- podzielona licznymi pasami okien, größten Eisenbetonkuppelbau der das höchste Bürogebäude der Stadt – zujące postulaty „Nowego podczas gdy elewację od strony Welt. Die Halle, in der heute Kon- und die beiden Studentenwohn- Budownictwa“ w zakresie zdrowego rzeki pokrywa szklana tafla, w któ- gresse, Messen, Sport- und Kultur- heime Ołówek i Kredka („Bleistift und i higienicznego typu zabudowy wie- rej odbija się Odra. W minionej veranstaltungen stattfinden, gehört Buntstift“). lorodzinnej. W 1929 roku otwarto dekadzie, w tym przede wszystkim inzwischen zu den Klassikern moder- Auf die Formensprache der Post- we Wrocławiu, przygotowaną przez po niszczycielskiej powodzi z 1997 ner Architektur. Zur Behebung der moderne verweist das 1995 fertig niemiecką organizację Werkbund, roku, wielkim nakładem środków Wohnungsnot entstehen neue gestellte Kaufhaus Solpol mit seiner wystawę „Mieszkanie i miejsce odbudowano i odrestaurowano Wohnsiedlungen, die in der moder- auffälligen Fassade.Wenige Minuten pracy“, na której zaprezentowano wrocławskie Stare Miasto, a kamie- nen Architektur und im sozialen vom Ring entfernt, entsteht 1999 das wiele wzorcowych rozwiązań archi- nice przy Rynku, którym przywróco- Wohnungsbau der Zeit weltweit Hotel Park Plaza, dessen straßenseiti- tektonicznych, w tym dom dla osób no dawną świetność, nadają histo- Maßstäbe setzen. Ein Beispiel ist die ge Front eine strenge Lochfassade samotnych Hansa Scharouna oraz rycznemu centrum miasta właściwy Siedlung Sepolno, die in expressionis- kennzeichnet, während sich das wieżowiec Adolfa Radinga. koloryt. tischer Linienführung angelegt ist Gebäude zur Flussseite mit einer rie- Most Grunwaldzki | Grunwaldzki-Brücke und die Forderung des Neuen sigen Fensterfront öffnet, in der sich Bauens nach Licht und Luft verwirk- die Wasserfläche der Oder spiegelt. licht. 1929 eröffnet in Breslau die In den vergangenen Jahren, vor allem Werkbund-Ausstellung „Wohnung nach der verheerenden Oderflut im und Werkraum“ mit einer Reihe Jahr 1997, wurden die Breslauer mustergültiger Wohnhaustypen, Altstadt aufwändig restauriert und darunter das Ledigenwohnheim von die Spuren vergangener Zerstörung Hans Scharoun oder das Turmhaus beseitigt, so dass der Ring mit seinen von Adolf Rading. farbig gestalteten Bürgerhäusern heute wieder einen lebendigen Nachdem 1945 rund 70 Prozent der Eindruck vom historischen Stadtkern Stadtbebauung zerstört sind, erfolgt vermittelt. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 50

Kultur und Freizeit in Breslau Kultura i czas wolny we Wrocławiu 48 49

Wrocław jest jednym z większych cenne eksponaty sztuki sakralnej. i ważniejszych ośrodków kultural- W należących do Muzeum nych w Polsce. Nadodrzańska Narodowego we Wrocławiu zbio- metropolia może się poszczycić rach europejskiego malarstwa, gra- niezwykle szeroką ofertą kulturalną fiki i rzeźby znajdują się liczne i wypoczynkowo-rekreacyjną, a bo- dzieła polskich i śląskich artystów, gaty i zróżnicowany program, jaki powstałe od średniowiecza po codziennie proponują kina, miejs- czasy współczesne. Odrębnym kie galerie i muzea oraz inne pla- działem muzeum jest ekspozycja cówki, przyciąga rokrocznie ponad Panoramy Racławickiej, odwiedza- pół miliona turystów. Obok 14 tea- na codziennie przez około 1,6 tysią- trów dramatycznych i muzycznych ca osób. To monumentalne dzieło Wrocław ma także wielką i znaną malarskie Jana Styki i Wojciecha scenę operową, która we wrześniu Kossaka, o wymiarach 15 x 120 2005 roku świętowała jubileusz metrów, powstało w setną rocznicę sześćdziesięciolecia działalności. bitwy pod Racławicami, która roze- Światową sławę zyskały również grała się w 1794 roku. Można je dwa wrocławskie teatry – założony dziś podziwiać w specjalnie w tym w 1965 roku Teatr Laboratorium celu zbudowanej rotundzie. Od Piwnica Świdnicka | Schweidnitzer Keller Jerzego Grotowskiego i powstały 1946 roku w barokowym zespole w 1956 roku Teatr Pantomimy dawnego klasztoru Krzyżowców Breslau gehört zu den bekanntesten ale Einrichtung Breslaus ist das Henryka Tomaszewskiego. z Czerwoną Gwiazdą, a następnie Kulturstädten Polens.Täglich bietet Erzdiözesanmuseum: Seit über Gimnazjum św. Macieja, mieści się die Odermetropole ein vielfältiges 100 Jahren werden hier Denkmäler Działające we Wrocławiu 32 galerie założony we Lwowie Zakład Kultur- und Freizeitprogramm. Rund der Kirchenkunst gesammelt. In der sztuki i 16 muzeów organizują co Narodowy im. Ossolińskich. um die Uhr sorgen fast 1.000 Restau- Sammlung europäischer Malerei, roku około 140 wystaw i ekspozy- Najcenniejszym eksponatem rants, Clubs, Bars und Cafés in Breslau Grafik und Bildhauerei des Breslauer cji. Najstarszą placówką muzealną Biblioteki Ossolineum jest rękopis für Unterhaltung und machen die Nationalmuseums befinden sich zahl- miasta jest Muzeum Archidiecez- „Pana Tadeusza“ Adama Mickie- Stadt zu einem lebhaften Zentrum. reiche Meisterwerke schlesischer und jalne, od ponad stu lat gromadzące wicza. Das abwechslungsreiche Programm polnischer Künstler vom Mittelalter Wnętrze budynku opery | In der Oper der städtischen Kunstsammlungen, bis ins 20. Jahrhundert. Eine eigene Kulturinstitutionen und Kinos begeis- Abteilung des Museums ist das tert jährlich über eine halbe Million „Panorama von Racławice“, das täg- Touristen. Neben 14 Sprechtheatern lich bis zu 1.600 Besucher zählt. Das und Musikbühnen besitzt Breslau monumentale, 15 x 120 Meter große auch ein großes Opernhaus, das im Gemälde von Jan Styka und Wojciech September 2005 sein 60-jähriges Kossak entstand anlässlich des Bestehen feierte. Mit dem 1965 100. Jahrestags der Schlacht von gegründeten „Theater Laboratorium“ 1794 und ist in einer eigens dafür von Jerzy Grotowski und dem errichteten Rotunde zu sehen. Pantomimentheater von Henryk Seit 1946 ist im ehemaligen Barock- Tomaszewski erlangte die Stadt auf kloster St. Matthias die in Lemberg dem Gebiet des Modernen Theaters gegründete Ossolinski-Nationalstif- weltweit Bedeutung. tung untergebracht. Bedeutendstes Werk der Ossolineum-Bibliothek ist Die 32 Galerien und 16 Museen der die originale Handschrift von Adam Stadt organisieren pro Jahr rund Mickiewicz’s berühmtem polnischen 140 Ausstellungen. Die älteste muse- Versepos „Herr Thaddäus“. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 52

Kultur und Freizeit in Breslau Kultura i czas wolny we Wrocławiu 50 51

Ogród Japoński | Japanischer Garten

Kulturalnymi wizytówkami Wrocław – z 65 parkami publiczny- Wrocławia są także liczne festiwale mi, Ogrodem Botanicznym, z udziałem artystów z całego świata. Ogrodem Japońskim i Ogrodem Podczas Festynu Miejskiego, organi- Zoologicznym, dwoma polami golfo- zowanego co roku 24 czerwca, wymi, licznymi boiskami i obiektami W hali targowej | In der Markthalle mieszkańcom i turystom prezentują sportowymi – jest wymarzonym swoje osiągnięcia wrocławskie insty- miejscem do aktywnego wypoczyn- Das kulturelle Aushängeschild Inszenierungen polnischer und inter- tucje kulturalne, naukowe i gospo- ku wśród zieleni. Tereny leśne, łąki Breslaus sind die zahlreichen Festi- nationaler Theaterhäuser präsentiert. darcze. Kolejnym ważnym wydarze- i parki zajmują blisko 1,4 tysiąca vals, zu denen Künstler aus aller Welt Darüber hinaus bietet Breslau mit sei- niem kulturalnym we Wrocławiu jest hektarów, czyli około 35 procent anreisen. Beim Stadtfest am 24. Juni nen 65 öffentlichen Parkanlagen, „Wratislavia Cantans“ – jeden obszaru miasta. Do tego dochodzą stellen sich jedes Jahr Breslauer einem Botanischen, Japanischen und z najznamienitszych festiwali ramiona rzeki Odry i jej dopływy, Institutionen aus Kultur,Wissenschaft Zoologischen Garten, zwei Golfplät- muzycznych w Polsce. Z kolei a także 50 kanałów i mniejszych und Wirtschaft der Öffentlichkeit vor. zen und zahlreichen Sportanlagen „Wrocław Non Stop“ to wydarzenie cieków wodnych, których malowni- Weitere Höhepunkte des Breslauer viele Möglichkeiten zur Erholung artystyczne, na które składają się cze brzegi są ulubionym miejscem Kalenders sind „Wratislavia Cantans“, im Grünen.Wälder,Wiesen und koncerty, przedstawienia teatralne spacerów. eines der angesehensten polnischen Parks nehmen eine Fläche von fast i akcje artystyczne prezentowane Musikfestspiele,„Wrocław Non Stop“, 1.400 Hektar ein, das sind rund 35 Pro- w tzw. przestrzeni publicznej. Na specjalną wzmiankę zasługuje ein Kunstevent mit zahlreichen zent des gesamten Stadtgebiets. Międzynarodowy Festiwal Teatralny ponad tysiąc wrocławskich restau- Konzerten, Happenings,Theaterauf- Hinzu kommen die Wasserläufe der „Dialog“ jest okazją do zobaczenia racji, klubów, barów i kawiarni, które führungen und Performances im Oder und ihrer Nebenflüsse sowie raz na dwa lata najciekawszych zapraszają niemal przez całą dobę, öffentlichen Stadtraum sowie das rund 50 weitere Kanäle und Wasser- inscenizacji w wykonaniu aktorów wzbogacając atmosferę miasta internationale Theaterfestival „Dialog“, arme, die mit malerischen Uferwegen renomowanych scen polskich o żywiołowość i młodzieńczy dyna- das alle zwei Jahre renommierte zum Spaziergang einladen. i zagranicznych. mizm. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 54

Wirtschaft in Breslau Gospodarka we Wrocławiu 52 53

Wielkość rynku zbytu, niskie koszty chodowy i maszynowy, elektrotech- pracy i liczne zachęty inwestycyjne niczny i spożywczy oraz hutnictwo. sprawiają, że Polska jest postrzegana Region wokół Wrocławia skupia dziś jako atrakcyjne miejsce dla zagra- wiele przedsiębiorstw branży motory- nicznych inwestorów. W 2005 roku zacyjnej. W mieście podjęło już trzeci raz z rzędu odnotowano działalność np. Volvo, które posiada w Polsce wzrost gospodarczy, a pro- tu swą największą europejską dukt krajowy brutto zwiększył się fabrykę autobusów i pojazdów około 5 procent. Województwo dolno- użytkowych. W odległych o 100 kilo- śląskie należy przy tym do regionów metrów Polkowicach zakład koncer- skupiających najwięcej inwestycji nu Volkswagen produkuje silniki w skali kraju. Bliskość granicy samochodowe. Również na Dolnym państwowej sprzyja rozwojowi sto- Śląsku swoje części samochodowe Centrum handlowe „Galeria Dominikańska“ | Einkaufszentrum „Galeria Dominikańska“ sunków gospodarczych z innymi kra- produkuje Toyota. jami Unii Europejskiej. Wrocław jest Die Größe des Absatzmarktes, niedri- Wichtige Wirtschaftszweige sind der jednym z najzamożniejszych miast Także w zakresie technologii IT ge Arbeitskosten und zusätzliche Fahrzeug- und Maschinenbau, die w Polsce. Już na początku lat dzie- Wrocław zajmuje czołową pozycję Investitionsanreize machen Polen zu Elektro- und Lebensmittelindustrie więćdziesiątych zainwestowały tu w Polsce. Jedna trzecia krajowej pro- einem attraktiven Standort für auslän- sowie das Hüttenwesen. Die Region liczne firmy zagraniczne. dukcji i usług w sektorze IT pochodzi dische Investoren. 2005 verzeichnete um Breslau ist ein bedeutender z Dolnego Śląska. Ponadto stolica Polen bereits im dritten Jahr in Folge Standort der Automotive-Branche: Różnorodność branż województwa dolnośląskiego jest ein Wirtschaftswachstum, das Brutto- Volvo unterhält in Breslau sein größ- Struktura gospodarki Wrocławia jest drugim co do wielkości centrum inlandsprodukt stieg dabei um rund tes europäisches Werk zur Produktion zróżnicowana, czym korzystnie usług finansowych w Polsce. Mają tu fünf Prozent. Die Woiwodschaft von Bussen und Nutzfahrzeugen. Im wyróżnia się na tle innych dużych swoje główne siedziby trzy banki Niederschlesien mit ihrer Hauptstadt 100 Kilometer entfernten Polkowice polskich miast, takich jak np. Łódź o ponadregionalnym znaczeniu: Breslau gehört dabei zu den Regionen fertigt der Volkswagen-Konzern czy Szczecin, w których dominującą Lukas Bank, Eurobank oraz Bank mit den meisten Investitionen landes- Motoren.Toyota produziert ebenfalls rolę odgrywa jeden pracodawca lub Zachodni WBK. Od 2004 roku we weit. Ihre Lage in der Nähe der Staats- in Niederschlesien. jeden sektor gospodarki. Wrocław Wrocławiu dynamicznie rozwija się grenze wirkt sich positiv auf die wirt- jest tradycyjnie ważnym ośrodkiem rynek pracy – w pierwszym półroczu schaftlichen Beziehungen zu den Auch im Bereich der IT-Technologie przemysłu – już w XIX wieku produ- 2005 roku zatrudnienie wzrosło Ländern der Europäischen Union aus. nimmt Breslau innerhalb Polens kowano tu np. lokomotywy i maszyny o 1,5 procent w porównaniu z rokiem Breslau ist eine der reichsten Städte einen wichtigen Platz ein: Ein Drittel parowe. Dziś miasto jest jedną poprzednim. Pracujący w sektorze Polens, schon zu Beginn der 1990er der Unternehmen aus der IT-Produk- z największych aglomeracji prze- prywatnym we Wrocławiu stanowią Jahre haben hier zahlreiche ausländi- tion und -Dienstleistung kommen mysłowych współczesnej Polski. Do 37,2 procent ogółu zatrudnionych sche Firmen investiert. aus Niederschlesien. Darüber hinaus najważniejszych gałęzi jego gospo- w tym sektorze w województwie dol- ist Breslau das zweitgrößte polnische darki zaliczają się przemysł samo- nośląskim. Breites Branchenspektrum Zentrum für Finanzdienstleistungen: Plac Kościuszki, budynek Banku WBK | Kościuszko-Platz, Gebäude der WBK Bank Die Struktur der Breslauer Wirtschaft Mit der Lukas Bank, der Eurobank ist vielfältig, darin unterscheidet sie und Bank Zachodni WBK haben drei sich von anderen polnischen Städten überregionale Banken hier ihren wie Lodz oder Stettin, wo ein Arbeit- Hauptsitz. Seit 2004 ist der Arbeits- geber oder eine Branche dominiert. markt in Breslau im Aufschwung: Breslau ist ein wichtiger Standort für Die Anzahl der Beschäftigten ist im Industriebetriebe – bereits im ersten Halbjahr 2005 um 1,5 Prozent 19. Jahrhundert wurden hier Loko- im Vergleich zum Vorjahr gestiegen. motiven und Dampfmaschinen her- 37,2 Prozent der Beschäftigten in der gestellt. Heute ist die Stadt eines der gesamten privaten Wirtschaft in größten Industriezentren Polens. Niederschlesien arbeiten in Breslau. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 56

Wirtschaft in Breslau Gospodarka we Wrocławiu 54 55

Klimat sprzyjający inwestowaniu nośląskiego oraz panująca we Liczne tereny przeznaczone pod Wrocławiu atmosfera otwartości działalność gospodarczą, niskie i sta- i przychylności dla inwestorów spra- bilne podatki, duża podaż wykwalifi- wiają, że również przedsiębiorstwa kowanych i wyspecjalizowanych pra- niemieckie coraz częściej otwierają Siedziba firmy Bombardier Transportation Polska | Firmensitz von Bombardier Transportation Polska cowników, ok. 20 tys. absolwentów tutaj swoje oddziały i zakładają firmy. opuszczających co roku wrocławskie Pod względem ilości spółek Investorenfreundliches Klima freundliche Atmosphäre Breslaus uczelnie, a także nowoczesna infra- z udziałem kapitału zagranicznego Ein großes Angebot an Gewerbe- tragen dazu bei, dass auch deutsche struktura miasta w zakresie IT oraz funkcjonujących we Wrocławiu firmy flächen, niedrige und stabile Steuern, Unternehmen in der Region verstärkt telekomunikacji, czynią z Wrocławia niemieckie zajmują pierwsze miejsce eine hohe Anzahl qualifizierter und neue Niederlassungen und Firmen atrakcyjne miejsce lokowania in- z liczbą 1021 spółek, co stanowi spezialisierter Fachkräfte, darunter gründen. Unter den Gesellschaften westycji. Władze samorządowe 43 procent ogólnej liczby firm jährlich rund 20.000 Absolventen der mit Auslandsbeteiligung belegen swoją działalnością także przyczynia- z kapitałem zagranicznym. Breslauer Hochschulen, sowie eine deutsche Unternehmen mit ją się do wytworzenia klimatu Pod względem wysokości kapitału moderne IT- und Telekommunika- 1.021 Firmen den ersten Platz, das sprzyjającego inwestycjom. Obejmuje zakładowego Niemcy, z zaangażowa- tionsinfrastruktur machen Breslau als sind 43 Prozent aller Unternehmen in ona indywidualną obsługę projektów nym kapitałem wynoszącym 279 mi- Investitionsstandort attraktiv. Die Breslau mit ausländischer Kapital- inwestycyjnych według zasady „One- lionów dolarów amerykańskich, kommunalen Behörden tragen mit beteiligung. Bezogen auf die Höhe Stop-Shop“, pomoc w rekrutacji pra- plasują się na trzecim miejscu. Na einem umfassenden Serviceangebot des Stammkapitals liegt Deutschland cowników, ulgi podatkowe oraz inwestorów niemieckich przypada zum investorenfreundlichen Klima mit 279 Millionen US-Dollar auf Platz możliwości ścisłej współpracy 16 procent kapitału zakładowego bei. Dazu gehören die individuelle drei, dies entspricht 16 Prozent aller z miejscowymi ośrodkami nauko- wszystkich spółek joint venture we Begleitung von Investitionsvorhaben Joint Ventures in Breslau. Die meisten wymi i centrami biznesu, na przykład Wrocławiu. Większość inwestycji nie- nach dem One-Stop-Shop-Prinzip, deutschen Investitionen wurden im Wrocławskim Centrum Transferu mieckich ulokowano w handlu hurto- Unterstützung bei der Personal- Bereich Groß- und Einzelhandel getä- Technologii i Wrocławskim Parkiem wym i detalicznym (307 firm), w sek- beschaffung, steuerliche Vergünsti- tigt (307 Firmen), gefolgt von dem Technologicznym. Miasto stawia przy torach produkcyjnych (245 firm), gungen sowie die enge Zusammen- Herstellungsbereich mit 245 Unter- tym na firmy zorientowane na za- usługach w zakresie rynku nierucho- arbeit mit den lokalen Wissenschafts- nehmen, dem Bereich Dienstleistun- awansowane technologie. Wśród mości i pokrewnych (216 firm) oraz einrichtungen und Businesszentren gen auf dem Immobilienmarkt und międzynarodowych inwestorów we w budownictwie (137 firm). wie dem Breslauer Zentrum für Vermietung mit 216 Gesellschaften Wrocławiu można tutaj znaleźć takie W najbliższych latach we Wrocławiu Technologietransfer oder dem sowie dem Bauwesen mit 137 Firmen. firmy jak: Maco Pharma, 3M, i okolicznych miejscowościach zosta- Technologiepark. Dabei setzt Breslau Siemens, Volvo, Whirlpool, Fagor, ną ukończone liczne nowe inwesty- vor allem auf technologieorientierte In den nächsten Jahren werden in Wabco, Capgemini oraz Hewlett- cje, w tym wiele w zakresie logistyki. Firmen. Internationale Unternehmen Breslau und Umgebung viele neue Packard. Amerykańska firma Pro Logis buduje wie Maco Pharma, 3M, Siemens, Investitionsvorhaben, vor allem właśnie Centrum Logistyczne na Volvo,Whirlpool, Fagor,Wabco, Projekte aus dem Bereich Logistik, Inwestycje zagraniczne Bielanach Wrocławskich (wartość Capgemini und Hewlett-Packard sind fertig gestellt werden. Das amerikani- Wartość inwestycji zagranicznych we inwestycji 155 milionów euro), inzwischen in Breslau ansässig. sche Unternehmen Pro Logis errich- Wrocławiu wynosi około 3,14 miliar- Poczta Polska inwestuje 43,7 milio- tet gegenwärtig das Logistikzentrum da dolarów amerykańskich, a 27 pro- na euro w rozbudowę swojego Investitionen aus dem Ausland Bielany Wrocławskie mit einem cent spośród 8.641 spółek, zareje- wrocławskiego centrum logistyczne- Die ausländischen Investitionen Investitionsvolumen von 155 Milli- strowanych na dzień 28 lutego 2005 go, a portugalska firma Tiner buduje betragen rund 3,14 Milliarden onen Euro, die Polnische Post inves- roku w Rejestrze Handlowym to za 42 miliony euro nowe hale maga- US-Dollar. 27 Prozent der 8.641 im tiert in die Erweiterung ihres Logistik- przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zynowe. Ogromne inwestycje o war- Handelsregister eingetragenen zentrums in Breslau 43,7 Millionen zagranicznego. Przygraniczne tości 429 mln euro rozpoczął Gesellschaften (28. Februar 2005) Euro und die portugiesische Firma położenie województwa dol- w regionie koncern LG Philips. sind Unternehmen mit ausländischer Tiner errichtet hier für 42 Millionen Fabryka VOLVO we Wrocławiu | VOLVO-Werk in Breslau Beteiligung. Die grenznahe Lage der Euro Lagerhallen. Große Investitionen Woiwodschaft Niederschlesien und von 429 Millionen Euro plant der die aufgeschlossene und investoren- Konzern LG Philips in der Region. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 58

Investieren in Breslau Warto inwestować we Wrocławiu 56 57

Seit dem Beitritt Polens in die Europä- Das Breslauer Zentrum für Technolo- Z chwilą wejścia Polski do Unii Euro- ławska Izba Gospodarcza, a także ische Union steht der polnische Markt gietransfer ist zuständig für die För- pejskiej krajowy rynek został otwarty Dolnośląska Izba Rzemieślnicza oraz allen Unternehmern aus Europa offen. derung innovativer Unternehmen vor dla przedsiębiorców z obszaru Wspól- Małej i Średniej Przedsiębiorczości. Die steigende Anzahl der hier angesie- Ort. Seine Aufgabe ist es, Unterneh- noty Europejskiej. Wrocławskie Centrum Transferu Tech- delten deutschen Firmen zeigt, dass men bei der Erforschung und Einfüh- Rosnąca liczba firm niemieckich podej- nologii zajmuje się wspieraniem lokal- sich die Hauptstadt Niederschlesiens rung hoch entwickelter Technologien mujących tutaj działalność świadczy nych przedsiębiorstw o profilu inno- zu einem attraktiven Wirtschaftsstand- und bei der Vermittlung von Koope- o tym, że stolica Dolnego Śląska stała wacyjnym. Jego zadaniem jest pomoc ort entwickelt hat. Deutsche Unterneh- rationspartnern aus Wirtschaft und się dla nich atrakcyjnym miejscem do przedsiębiorstwom w badaniach men, die sich in Breslau niederlassen Wissenschaft zu unterstützen. prowadzenia biznesu. Na inwestorów i wdrażaniu rozwiniętych technologii wollen, erhalten hier ein umfangreiches niemieckich czeka szeroka oferta dora- oraz w wyszukiwaniu partnerów do Beratungs- und Informationsangebot. Technologieorientierte Firmen erhal- dcza i informacyjna. kooperacji. Firmy rozwijające lub sto- Die wichtigsten Auskünfte zu polni- ten darüber hinaus im Breslauer Najważniejszych informacji dotyczą- sujące najnowsze technologie korzy- schen Rechtsvorschriften,Visa- und Technologiepark, der zu den moderns- cych polskich przepisów prawnych, stają również z szerokiej oferty pomo- Konsularfragen erteilt das Deutsche ten Europas gehört, ein umfassendes a także wszystkich spraw związanych cy i wsparcia ze strony Wrocławskiego Generalkonsulat in Breslau. Das Amt für Service- und Förderangebot. Seit 2006 z formalnościami wizowymi i konsu- Parku Technologicznego, zaliczanego wirtschaftliche Entwicklung der Stadt- gibt es hier ein neues Gründer- und larnymi udziela Konsulat Generalny do najnowocześniejszych w Europie. verwaltung Breslau hilft Unternehmern Technologiezentrum mit moderner Niemiec we Wrocławiu. W jego ramach od 2006 r. funkcjonu- bei ihren Investitionsprojekten und Büro-, Labor- und Produktionsinfra- Biuro Rozwoju Gospodarczego Urzędu je Inkubator – Centrum Technologi- unterstützt sie bei der Ansiedlung. struktur. Der Breslauer Industriepark Miejskiego Wrocławia pomaga przed- czne wraz z nowoczesną infrastrukturą Das Angebot für Investoren beinhaltet steht Gewerbetreibenden und Firmen siębiorstwom w realizacji przedsię- biurową, laboratoryjną i produkcyjną. umfassende Informationen über den aus der Dienstleistungsbranche offen. wzięć inwestycyjnych oraz wspiera Wrocławski Park Przemysłowy jest Wirtschaftsstandort Breslau, rechtliche Gegenwärtig wird ein weiterer Park, przedsiębiorców w czynnościach otwarty dla firm prowadzących działal- Aspekte der Firmengründung, Steuern der Pilczycki-Gewerbepark erschlos- związanych z założeniem firmy. Oferta ność przemysłowo-usługową. Trwają und Abgaben, den Erwerb von Immo- sen, der das Wirtschaftsangebot der dla inwestorów obejmuje szeroki też prace nad utworzeniem Pilczyckie- bilien sowie Konzessionen und Geneh- Stadt erheblich erweitert. zasób informacji o warunkach loko- go Parku Przemysłowego, który migungen. Darüber hinaus informiert Die Zusammenarbeit zwischen deut- wania przedsiębiorstw we Wrocławiu, rozszerzy ofertę gospodarczą miasta. das Büro über mögliche Förderinstru- schen und polnischen Firmen fördern doradztwo w sprawach prawnych Współpracę firm polskich i niemiec- mente, unterstützt bei der Suche nach das Sächsische Büro für Wirtschafts- i podatkowych związanych z zakłada- kich aktywnie wspomaga Saksońskie Kooperationspartnern und informiert förderung und das Europa Forum niem firm, a także w zakresie nabywa- Biuro Wspierania Gospodarki oraz über Schulungen, Konferenzen oder Breslau e.V. Das Europa Forum leistet nia nieruchomości oraz uzyskiwania Stowarzyszenie Europa Forum Wroc- Seminare. die organisatorische Arbeit für die koncesji i zezwoleń. Ponadto biuro ław, które wykonuje funkcje organiza- Zur Förderung der Unternehmensan- Regionalsektion Süd-West der informuje o dostępnych instrumentach cyjne na rzecz Sekcji Regionalnej siedlung wurde die Agentur zur Ent- Deutsch-Polnischen Industrie- und wsparcia i pomaga w znalezieniu par- Południowy Zachód Polsko-Niemiec- wicklung des Großraums Breslau Handelskammer in Warschau, fördert tnerów gospodarczych. kiej Izby Przemysłowo-Handlowej (ARAW) gegründet. Zu ihren Aufgaben den Austausch von Informationen und Z myślą o inwestorach utworzona z siedzibą w Warszawie, wspiera gehören Standortmarketing und um- versteht sich als Netzwerk für Unter- została także Agencja Rozwoju Aglo- wymianę informacji i zapewnia kon- fassende Unterstützung potenzieller nehmen, die sich bereits aktiv am pol- meracji Wrocławskiej (ARAW). Jej za- takty przedsiębiorstwom działającym Investoren. nischen Markt bewegen oder an einem daniem jest m.in. skuteczne promowa- na rynku polskim lub też zaintereso- Unternehmen, die bereits in Breslau Engagement in Polen interessiert sind. nie aglomeracji wrocławskiej oraz wanym wejściem na ten rynek. tätig sind oder hier investieren wollen, wszechstronna pomoc firmom chęt- steht das Angebot der regionalen Weitere Informationen: nym do zainwestowania na tym terenie. Dalsze informacje: Wirtschaftskammern zur Verfügung: www.breslau.diplo.de Przedsiębiorstwa, które prowadzą www.breslau.diplo.de Beratung bieten die Niederschlesische www.wroclaw.pl | www.araw.pl działalność we Wrocławiu lub chcą www.wroclaw.pl | www.araw.pl Wirtschaftskammer, die Wirtschafts- www.dig.wroc.pl | www.zig.pl tutaj inwestować, mogą także korzy- www.dig.wroc.pl | www.zig.pl kammer West, die Breslauer Wirtschafts- www.wig.org.pl | www.izba.wroc.pl stać z ofert regionalnych izb gospodar- www.wig.org.pl | www.izba.wroc.pl kammer und die Niederschlesische www.wctt.pl | www.technologpark.pl czych. Doradztwo i informacje zapew- www.wctt.pl | www.technologpark.pl Kammer für Handwerk sowie kleine und www.wpp.wroc.pl | www.ef.com.pl niają: Dolnośląska Izba Gospodarcza, www.wpp.wroc.pl | www.ef.com.pl mittelständische Unternehmen. www.ihk.pl Zachodnia Izba Gospodarcza, Wroc- www.ihk.pl Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 60

Wissenschaft in Breslau Nauka we Wrocławiu 58 59

Centrum dolnośląskiej nauki trzechsetlecia powstania. Kształcąc Wrocław jest po Warszawie 43,1 tysiąca studentów, jest on i Krakowie trzecim pod względem największą uczelnią miasta. Między- wielkości ośrodkiem akademickim narodowym uznaniem cieszy się uni- i naukowym w Polsce. Światowej wersytecki Instytut Germanistyki, sławy naukowcy i laureaci Nagrody który pod względem zakresu badań Nobla, jak Max Born, Gerhart naukowych należy do czołowych Hauptmann, Theodor Mommsen, ośrodków niemcoznawczych Reinhard Selten oraz Otto Stern, byli w Europie. Do największych uczelni ściśle związani z tym miastem. miasta zalicza się ponadto Politech- nikę Wrocławską, Akademię Ekono- Ośrodek uniwersytecki z tradycjami miczną, Akademię Rolniczą oraz W 23 publicznych i prywatnych Akademię Medyczną. W rankingu wyższych uczelniach Wrocławia stu- polskich uczelni placówki akade- diuje dziś 137 tysięcy studentów – mickie Wrocławia zajmują wysoką to 7 procent ogółu młodzieży studiu- pozycję w zakresie jakości pracy nau- jącej w Polsce i blisko 90 procent kowej, struktury personelu dydak- studentów całego województwa. tycznego i warunków studiów, Ponad 6,3 tysiąca osób, w tym a 20 tysięcy absolwentów opuszcza- Budynek Uniwersytetu Wrocławskiego | Hauptgebäude der Breslauer Universität 1,2 tysiąca profesorów, naucza i pro- jących corocznie wrocławskie wadzi badania w akademickich pla- uczelnie to interesujący potencjał Wissenschaftliches Zentrum Mit 43.100 Studenten ist sie heute die cówkach miasta. W 2002 roku zało- przede wszystkim dla innowacyjnych Niederschlesiens größte Hochschule der Stadt. Inter- żony przez jezuitów Uniwersytet i nastawionych na nowe technologie Breslau ist nach Warschau und nationales Ansehen hat dabei vor Wrocławski obchodził jubileusz sektorów gospodarki. Krakau das größte akademische und allem das Germanistische Institut der Stołówka Uniwersytetu Wrocławskiego | Mensa der Universität Breslau wissenschaftliche Zentrum Polens. Universität: Ein breit angelegtes Renommierte Forscher und Nobel- Forschungsspektrum und mehrere preisträger wie Max Born, Gerhart Spezialgebiete machen es zu einem Hauptmann,Theodor Mommsen, der führenden Zentren für Germa- Reinhard Selten oder Otto Stern sind nistik in Europa. eng mit der Stadt verbunden. Weiterhin gehören die Technische Universität Breslau, eine der größten Universitätsstadt mit Tradition technischen Hochschulen des Landes, An den 23 öffentlichen und privaten die Wirtschaftshochschule, die Land- Universitäten, Hochschulen und wirtschaftsakademie und die Medizin- Akademien der Stadt sind rund hochschule zu den großen akade- 137.000 Studierende eingeschrieben – mischen Ausbildungsstätten Breslaus. das sind rund sieben Prozent aller Im Ranking polnischer Universitäten polnischen Studenten und knapp belegen Breslauer Hochschulen 90 Prozent der Studenten in der Spitzenpositionen, bezogen auf die Woiwodschaft. Qualität der wissenschaftlichen Arbeit, Mehr als 6.300 Menschen, darunter die Struktur des Lehrpersonals und die 1.200 Professoren, lehren und for- Studienbedingungen.Von den jährlich schen an den akademischen Institu- 20.000 Hochschulabsolventen ver- tionen der Stadt. Im Jahr 2002 feierte schiedener Fachrichtungen profitieren die von den Jesuiten gegründete vor allem die innovativen und techno- Breslauer Universität ihr 300-jähriges logieorientierten Wirtschaftsbranchen Bestehen. der Stadt. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 62

Wissenschaft in Breslau Nauka we Wrocławiu 60 61

Badania pozauniwersyteckie Oświata Obok placówek szkolnictwa Polski system szkolnictwa obejmuje wyższego we Wrocławiu działa także sześcioletnią szkołę podstawową, po wiele pozauniwersyteckich instytucji której naukę kontynuuje się w trzylet- naukowych należących do Polskiej niej szkole stopnia gimnazjalnego, ta Akademii Nauk. Jest wśród nich zaś prowadzi przez trzyletnie liceum między innymi Międzynarodowe do matury albo do ukończenia dwu- Laboratorium Silnych Pól Magnety- letniej szkoły o profilu zawodowym. cznych i Niskich Temperatur, Instytut Po Krakowie to właśnie Wrocław Immunologii i Terapii Doświadczalnej odnotowuje co roku największą oraz Zakład Antropologii. Wrocław- liczbę absolwentów szkół średnich. skie uczelnie i instytuty naukowe prezentują swoje osiągnięcia pod- Szczególną cechą miejscowego czas dorocznego „Dolnośląskiego szkolnictwa jest jego międzynarodo- Festiwalu Nauki“. Stawia on sobie za we ukierunkowanie: Wroclaw cel przybliżenie sfery nauki i badań International School, Międzynarodo- opinii publicznej za pośrednictwem wa Szkoła Ekola, polsko-niemiecka wykładów, warsztatów, zwiedzania szkoła podstawowa oraz trzy dwuję- instytucji, wystaw i konkursów, przy- zyczne licea. czyniając się jednocześnie do popu- laryzacji wiedzy o regionie. Budynek Wydziału Prawa, Uniwersytet Wrocławski | Gebäude der Juristischen Fakultät, Universität Breslau

Aula Leopoldina

Außeruniversitäre Forschung Schulbildung Neben den Forschungsstellen der Das Schulsystem in Polen gliedert Hochschulen sind in Breslau auch sich in die sechsjährige Grundschule, mehrere außeruniversitäre Wissen- an die sich die dreijährige Gymnasial- schaftsinstitutionen vertreten, die zur stufe anschließt. Diese führt über das Polnischen Akademie der Wissen- dreijährige Lyzeum zum Abitur oder schaften gehören, darunter das inter- zur zweijährigen Berufschule. Nach nationale Labor für Magnetfeld- und Krakau verfügt Breslau innerhalb Niedrigtemperaturforschung, das Polens über die meisten Oberschul- Institut für Immunologie sowie das absolventen. Anthropologische Institut. Vielfältige Einblicke in ihren wissen- Eine Besonderheit ist die internatio- schaftlichen Alltag geben jedes Jahr nale Ausrichtung: Die Wroclaw Inter- die Universitäten und wissenschaft- national School, die Internationale lichen Institute beim „Niederschle- Schule Ekola, eine deutsch-polnische sischen Festival der Wissenschaft“. Grundschule und drei weitere Ober- Ziel ist es, der Öffentlichkeit das schulen mit bilingualer Ausrichtung Thema Wissenschaft und Forschung bieten einen kulturübergreifenden mit Führungen,Vorträgen,Work- und sprachintensiven Unterricht und shops, Ausstellungen und Wett- fördern so den Austausch mit ande- bewerben vorzustellen und in der ren Ländern. Region bekannt zu machen. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 64

Messen und Kongresse in Breslau Targi i kongresy we Wrocławiu 62 63

FEBRUAR LUTY APRIL KWIECIEŃ NOVEMBER LISTOPAD Extremsport-Messe EXTREME Targi Sportów Ekstremalnych Breslauer Messe für Gesundheit,Wahr- Autoausstellung INTER MOTO Internationale Messe und Festival für EXTREME sagungen und unkonventionelle Medi- Wystawa Motoryzacyjna INTER regionale Kleidung sowie Messe für Hala Ludowa zin „Frühling des Außergewöhnlichen“ MOTO Kochbücher und Catering Wrocławskie Spotkania Zdrowia, Hala Ludowa, Wrocławskie Międzynarodowe Targi i Festiwal Wróżb i Medycyny Niekonwencjo- Przedsiębiorstwo Hala Ludowa Ubiorów Regionalnych oraz Targi nalnej NIEZWYKŁOŚCI (wiosna) Sp. z o.o. Książki Kulinarnej i Cateringu Hala Ludowa, Wrocławskie www.halaludowa.wroc.pl Hala Ludowa Przedsiębiorstwo Hala Ludowa Weitere Messetermine im Internet Sp. z o.o. MAI MAJ Internationale Messe für Steine und unter www.halaludowa.wroc.pl oder www.halaludowa.wroc.pl Steinmetzgeräte „Kamień“ unter www.convention.wroclaw.pl Nationale Gartenmesse „Garten- und Międzynarodowe Targi Kamienia Messe für Angler, Jäger und aktive Steinlandschaften“ i Maszyn Kamieniarskich „Kamień“ Terminy kolejnych imprez targo- Erholung „Jagd und Fang“ Ogólnopolskie Targi Ogrodnicze Hala Ludowa, Geoservice-Christi wych w Internecie, na stronie: Targi Wędkarstwa, Myślistwa „Kraina Ogrodów i Kamienia“ Sp. z o.o. www.halaludowa.wroc.pl lub i Aktywnego Wypoczynku Hala Ludowa, P.H.U. H.G. Braune www.geoservice.pl www.convention.wroclaw.pl „Łowy i Połowy“ www.hgbraune.com.pl Hala Ludowa | Jahrhunderthalle Hala Ludowa, Targi Wrocławskie Agencja MARKOZ FUTURALLIA WROCŁAW 2006 www.markoz.pl 11th International Business Forum XI Międzynarodowe Forum MÄRZ MARZEC Przedsiębiorców Hala Ludowa Mineralien- und Edelsteinausstellung www.futurallia2006.com Wystawa Minerałów i Kamieni Szlachetnych SEPTEMBER WRZESIEŃ Hala Ludowa, KHUMBU Sroka Waldemar Finale der polnischen Audiosound- www.halaludowa.wroc.pl Meisterschaften SOUND OFF Finał Mistrzostw Polski Niederschlesische Bildungsmesse w Nagłośnieniu Samochodów TARED SOUND OFF Dolnośląskie Prezentacje Hala Ludowa, Wrocławskie Edukacyjne TARED Przedsiębiorstwo Hala Ludowa Hala Ludowa, INTERART Sp. z o.o. Sp. z o.o. www.interart.com.pl www.halaludowa.wroc.pl

Baumesse TARBUD Breslauer Messe für Gesundheit,Wahr- Targi Budownictwa TARBUD sagungen und unkonventionelle Medi- Hala Ludowa, Wrocławskie Przedsię- zin „Herbst des Außergewöhnlichen“ biorstwo Hala Ludowa Sp. z o.o. Wrocławskie Spotkania Zdrowia, www.halaludowa.wroc.pl Wróżb i Medycyny Niekonwencjo- nalnej NIEZWYKŁOŚCI (jesień) DREWOOD Hala Ludowa, Wrocławskie Hala Ludowa, Agencja Reklamowa Przedsiębiorstwo Hala Ludowa WIGOR Sp. z o.o. www.wigor.wroc.pl www.halaludowa.wroc.pl Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 66

Breslauer Kulturkalender 64

Breslauer Kulturkalender JUNI CZERWIEC „Wrocław Non Stop“ Kalendarium imprez kulturalnych www.wroclawnonstop.pl we Wrocławiu Festival der Kammermusik FEBRUAR LUTY „Abend im Arsenal” „Musica Polonica Nova“ Festiwal Muzyki Kameralnej Festival Polnischer Moderner Musik „Wieczory w Arsenale“ Festiwal Polskiej Muzyki Wspólczesnej www.wieczory-w-arsenale.pl www.musicapolonicanova.pl Internationales Festival der Orgel- und MÄRZ MARZEC Kammermusik Festival des Schauspielersongs Wrocławskie Lato Organowe Przegląd Piosenki Aktorskiej www.ppa.art.pl „Wratislavia Cantans“ Internationales Festival für Kunst und APRIL KWIECIEŃ Musik Breslauer Marathon Międzynarodowy Festiwal Maraton Wrocław „Muzyka i Sztuki Piękne“ www.wroclawmaraton.pl www.wratislavia.art.pl

Kinofestival KAN OKTOBER PAŹDZIERNIK Festiwal Kina Amatorskiego Internationales Festival Wiener Musik i Niezależnego KAN Międzynarodowy Festiwal Muzyki www.kan.art.pl Wiedeńskiej

Breslauer Jazz-Festival DEZEMBER GRUDZIEŃ „Jazz an der Oder” „WROSTJA” Wrocławski Festiwal Jazzowy Festival der Ein-Mann-Theater „Jazz nad Odrą“ Wrocławskie Spotkania Teatrów www.jnofestival.pl Jednego Aktora i Małych Form Teatralnych Wro Media Art Biennale www.wrostja.art.pl Internationale Biennale Neue Medienkunst Filmfestival „Das neue polnische Kino” Międzynarodowe Biennale Sztuki Wrocławski Festiwal Filmowy Mediów „Najnowsze Kino Polskie“ www.wrocenter.pl www.nkp.mybigcity.net

MAI MAJ GANZJÄHRIG CAŁY ROK Internationales Festival Festival „Alte Musik – Persona Grata“ „Mai mit alter Musik” Festiwal: „Muzyka Dawna – Persona Festiwal Międzynarodowy Grata“ „Maj z muzyką dawną“ www.personagrata.pl

Weitere Informationen im Internet unter www.wroclaw.pl Dodatkowe informacje w Internecie, na stronie www.wroclaw.pl Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 68

Jubiläumsprogramm im Mai 2006 Program jubileuszowy w maju 2006 r. 66 67

Jubiläum 160 Jahre Eisenbahnverbindung Berlin – Breslau Jubileusz 160-lecia połączenia kolejowego Berlin – Wrocław

Berlin-Informationsstand vom 1. bis 8. Mai 2006 Stoisko informacyjne Berlina od 1 do 8 maja 2006 r. Informieren Sie sich über die deutsche Hauptstadt, über die FIFA Fussball-Welt- Informacje o stolicy Niemiec, o tegorocznych Mistrzostwach Świata w piłce meisterschaft 2006TM,Kulturveranstaltungen und Übernachtungsmöglichkeiten. nożnej, o imprezach kulturalnych i możliwościach noclegowych. Besuchen Sie unseren Berliner Buddybären. Kickern Sie, was das Zeug hält. Zapraszamy do odwiedzenia naszego oryginalnego niedźwiadka Buddy – Nehmen Sie an unserer Verlosung teil und gewinnen Sie attraktive Berlin-Preise! maskotki Berlina. U nas możesz pograć do woli w piłkarzyki i wylosować Galeria Dominikanska | plac Dominikanski 3 | 50–153 Wroclaw atrakcyjną nagrodę związaną z Berlinem! www.ece.pl | Mo-Sa 9.30 – 21 Uhr, So 10 – 20 Uhr Galeria Dominikańska | plac Dominikański 3 | 50–153 Wrocław www.ece.pl | pon.–sob. od 9.30 do 21, niedz. od 10 do 20

Berliner Filmwoche vom 1. bis 8. Mai 2006 Metropolis, Marlene Dietrich und die UFA – die Filmstadt Berlin hat Tradition. Berliński Tydzień Filmowy od 1 do 8 maja 2006 r. Seit den 1990er Jahren erleben deutsche wie internationale Streifen „made in Metropolis, Marlene Dietrich oraz UFA – długie są tradycje filmowe Berlina. Berlin“ eine Renaissance. Die Hauptstadtregion Berlin-Brandenburg ist wieder Od lat 1990-tych niemieckie i międzynarodowe filmy „made in Berlin“ eine angesagte Adresse im internationalen Filmbusiness geworden. Aber Berlin przeżywają prawdziwy renesans. Stołeczny region Berlin-Brandenburgia jest ist nicht nur Werkstatt, sondern vielfach auch Kulisse. Die Filmwoche macht die znów jednym z najlepszych adresów w filmowym biznesie. Lecz Berlin to nie Stadt Berlin eine Woche lang zur Hauptdarstellerin und zeigt sie aus unter- tylko warsztat dla filmowców: miasto często staje się kulisami kręconych fil- schiedlichen Blickwinkeln, mit all ihren Facetten. mów. Tydzień Filmowy na kilka dni uczyni z Berlina głównego aktora, pokazu- jąc w różnych ujęciach miasto, które nie jedno ma oblicze.

8.–31. Mai 2006, 16 Uhr,Wroclaw – Rynek Ausstellung „Verbindungen – Beziehungen – Perspektiven. 8–31 maja 2006 r., Wrocław –Rynek 160 Jahre Eisenbahn Berlin – Breslau“ Wystawa „Połączenia – Związki – Perspektywy. 160 lat połączenia kolejowego Berlin – Wrocław“ 9.–31. Mai 2006, Berlin – Ostbahnhof Ausstellung „Verbindungen – Beziehungen – Perspektiven. 9–31 maja 2006 r., Berlin – Ostbahnhof 160 Jahre Eisenbahn Berlin – Breslau“ Wystawa „Połączenia – Związki – Perspektywy. 160 lat połączenia kolejowego Berlin – Wrocław“ Das gesamte Programm finden Sie unter www.berlin-polska.pl/wroclaw Berliner Buddybär | Buddy – maskotka Berlina Pełen program www.berlin-polska.pl/wroclaw

Internationale Filmfestspiele Berlin | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie Berlin_Breslau 03.04.2006 9:49 Uhr Seite 70 Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 72

Wirtschaftsadressen Berlin Adresy przedstawicieli sektora gospodarki we Berlinie 70 71

Wirtschaftsadressen,Verbände, Handwerkskammer Berlin Wirtschaftsadressen,Verbände, Deutsch-Polnische Gesellschaft Institutionen Berlińska Izba Rzemieślnicza Institutionen Bundesverband e.V. Blücherstraße 68, 10961 Berlin Federalny Związek Towarzystw Adresy przedstawicieli sektora gos- Tel.: +49 30 2590301 Adresy przedstawicieli sektora gos- Niemiecko-Polskich podarki, stowarzyszeń i instytucji Fax: +49 30 25903235 podarki, stowarzyszeń i instytucji Rauchstraße 17-18, 10787 Berlin www.hwk-berlin.de Tel.: +49 30 265516-30, Fax: -31 Botschaft der Republik Polen Internationales Gründerzentrum www.deutsch-polnische- Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej ZAK Zentrale Anlauf- und Koordi- Berlin-Adlershof OWZ gesellschaft.de Lassenstraße 19-21, 14193 Berlin nierungsstelle für Unternehmen Międzynarodowe Centrum Tel.: +49 30 22313-0, Fax: -155 ZAK Centralna Placówka Kontaktowo- Założycielskie Deutsch-Polnische Gesellschaft www.botschaft-polen.de Koordynacyjna dla Przedsiębiorstw Rudower Chaussee 29, 12489 Berlin Landesverband Senatsverwaltung für Wirtschaft, Tel.: +49 30 639260-00, Fax: -10 Towarzystwo Niemiecko-Polskie Wirtschafts- und Handelsabteilung Arbeit und Frauen www.owz.izbm.de w Berlinie der Botschaft der Republik Polen Martin-Luther-Straße 105, 10825 Berlin Schillerstraße 59, 10627 Berlin Wydział Ekonomiczno-Handlowy Tel.: +49 30 9013-7601, Fax: -8253 Deutsch-Polnische Tel.: +49 30 713892-13, Fax: -01 Ambasady RP www.berlin.de/zak Juristenvereinigung e.V. www.dpgberlin.de Glinkastraße 5-7, 10117 Berlin Niemiecko-Polskie Tel.: +49 30 2202551 Investitionsbank Berlin (IBB) Stowarzyszenie Prawników Polnisches Fremdenverkehrsamt Fax: +49 30 2292451 Berliński Bank Inwestycyjny Littenstraße 11, 10179 Berlin Deutschland www.wirtschaft-polen.de Bundesallee 210, 10719 Berlin Tel. /Fax: +49 30 25471-0 Polskie Centrum Informacji Tel.: +49 30 2125-0, 2125-4747 www.dpjv.de Turystycznej w Niemczech Berlin Partner GmbH Fax: -2020 Kurfürstendamm 71, 10709 Berlin Ludwig Erhard Haus www.ibb.de Ost-West-Contact Wirtschaftsmagazin Tel.: +49 30 210092-0, Fax: -14 Fasanenstraße 85, 10623 Berlin für Ost-West-Kooperation www.polen-info.de Tel.: +49 30 39980-0, Fax: -239 ZukunftsAgentur Brandenburg ZAB Ost-West-Contact www.berlin-partner.de Steinstraße 104-106, 14480 Potsdam Magazyn Gospodarczy PAP Polnische Presseagentur Tel.: +49 331 66038-30, Fax: -40 Współpracy Wschód-Zachód Polska Agencja Prasowa PAP IHK Berlin – Service-Center www.zab-brandenburg.de Ritterstraße 2b, 10969 Berlin Wilhelmstraße 74, 10117 Berlin Centrum Serwisowe Izby Tel.: +49 30 615089-0, Fax: -29 Tel. /Fax: +49 30 2290901 Przemysłowo-Handlowej w Berlinie BERPOL Verein der polnischen Kauf- www.owc.de www.pap.pl Ludwig Erhard Haus leute und Industriellen in Berlin e.V. Fasanenstraße 85, 10623 Berlin Stowarzyszenie Polskich Handlowców Polnisches Institut Berlin Polnischer Sozialrat e.V. Tel.: +49 30 31510-0, Fax: -166 i Przemysłowców w Berlinie Instytut Polski w Berlinie Polska Rada Społeczna www.berlin.ihk24.de Kaiser-Friedrich-Straße 19, 10585 Berlin Burgstraße 27, 10178 Berlin Oranienstraße 34, 10999 Berlin Tel.: +49 30 3424126 Tel.: +49 30 247581-0, Fax: -30 Tel.: +49 30 6151717 Fax: +49 30 3422472 www.polnischekultur.de Fax: +49 30 61659288 Investitionsbank Berlin (IBB) | Berliński Bank Inwestycyjny www.polskarada.de Im Polnischen Institut | W Polskim Instytucie w Berlinie Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 74

Wirtschaftsadressen Breslau Adresy przedstawicieli sektora gospodarki we Wrocławiu 72 73

Wirtschaftsadressen,Verbände, Breslauer Wirtschaftskammer Wirtschaftsadressen,Verbände, Deutsch-Polnische Wirtschafts- Institutionen Wrocławska Izba Gospodarcza Institutionen förderungsgesellschaft ul. Krupnicza 13, 50-075 Wrocław Polsko-Niemieckie Towarzystwo Adresy przedstawicieli sektora gos- Tel.: +48 71 7970-203 Adresy przedstawicieli sektora gos- Wspierania Gospodarki podarki, stowarzyszeń i instytucji Fax: -300 podarki, stowarzyszeń i instytucji ul. Kobylogórska 68, 66-400 Gorzów www.wig.org.pl Tel.: +48 95 720834-0, Fax: -1 Deutsches Generalkonsulat Breslauer Industriepark Am Karlsbad 11, 10785 Berlin Konsulat Generalny Niemiec Niederschlesische Kammer für Wrocławski Park Przemysłowy Tel.: +49 30 254592-0 Generalkonsul – Dr. Helmut Schöps Handwerk sowie kleine und mittel- ul. Fabryczna 10 i 13 Fax: -99 Konsul Generalny – dr Helmut Schöps ständische Unternehmen 53-609 Wrocław www.twg.pl www.infoniemcy.pl Podwale 76, 50-499 Wrocław Dolnośląska Izba Rzemieślnicza oraz Tel.: +48 71 35655-56 www.infopolen.de Tel.: +48 71 3772700 Małej i Średniej Przedsiębiorczości Fax: -25 Fax: +48 71 3424114 pl. Solny 13, 50-061 Wrocław www.wpp.wroc.pl Sächsisches Büro für www.breslau.diplo.de Tel.: +48 71 3448691 Wirtschaftsförderung www.konsulatniemiecki.wroclaw.pl www.izba.wroc.pl EUROPA FORUM e.V. Saksońskie Biuro Wspierania EUROPA FORUM Wrocław Gospodarki Amt für wirtschaftliche Entwicklung Breslauer Zentrum für ul. Rynek 7, 50-106 Wrocław ul. Ruska 19/5, 50-079 Wrocław Biuro Rozwoju Gospodarczego Technologietransfer Tel.: +48 71 3420-435 Tel./Fax: +48 71 3724631 ul. Zapolskiej 2/4 Wrocławskie Centrum Transferu Fax: -558 www.wfs.saxony.de 50-032 Wrocław Technologii www.ef.com.pl Tel.: +48 71 7777-174 ul. Smoluchowskiego 48 Budowa „Mostu Milenijnego“ | Bau der Millennium-Brücke Fax: -289 50-372 Wrocław [email protected] Tel.: +48 71 3203-318 Fax: -948 Niederschlesische Wirtschaftskammer www.wctt.pl Dolnośląska Izba Gospodarcza ul. Świdnicka 39, 50-029 Wrocław Euro Info Centre Tel.: +48 71 3724491 / 3447825 ul. Wysockiego 10, 58-300 Wałbrzych Fax: +48 71 3434597 Tel.: +48 74 842-6003 www.dig.wroc.pl Fax: -3566 www.darr.pl www.euroinfo.org.pl Wirtschaftskammer West Zachodnia Izba Gospodarcza Breslauer Technologiepark ul. Ofiar Oświęcimskich 41/43 Wrocławski Park Technologiczny 50-059 Wrocław ul. Muchoborska 18, 54-424 Wrocław Tel.: +48 71 7950656/7950658 Tel.: +48 71 7985800 www.zig.pl Fax: +48 71 7804034 www.technologpark.pl

Rynek latem | Der Altmarkt im Sommer Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 76

Notruf und Servicenummern in Berlin Numery alarmowe i usługowe w Berlinie 74 75

Notruf- und Servicenummern in Berlin Fundbüro Notruf- und Servicenummern in Berlin Deutsche Post Biuro Rzeczy Znalezionych Poczta Deutsche Post Numery alarmowe i usługowe (030) 75603101 Numery alarmowe i usługowe Kundentelefon w Berlinie www.berlin.de/ba-tempelhof- w Berlinie Telefon obsługi klienta schoeneberg (01802) 3333 (0,06 Euro/Anruf poł.) Polizei / Notruf ADAC Pannenhilfe Spätschalter (Auswahl) Policja Touristeninformation und ADAC pomoc drogowa Okienko nocne (wybrane numery): 110 Hotelreservierung (0180) 2222222 (0,062 Euro/Anruf poł.) Joachimstaler Straße 7 (Nähe Bahnhof Informacja turystyczna i rezerwacja www.adac.de Zoologischer Garten niedaleko dworca Feuerwehr / Notfall-Rettung hoteli Zoologischer Garten) Straż pożarna (030) 250025 Autovermietungen (Auswahl) täglichdziennie 8.00 - 24.00 Uhr 112 www.berlin-tourist-information.de Wynajem samochodów (wybrane Georgenstraße 12 (Nähe S-Bahnhof numery) Friedrichstraße werktags 6.00-22.00 Uhr, Berliner Polizei / Bürgertelefon Info-Hotline der Berliner Museen AVIS (01805) 21 77 02 (0,12 Euro/Min.) samstags/sonntags 8.00-22.00 Uhr Policja Berlina Infolinia Muzeów Berlińskich www.avis.de Georgenstraße 12 (w pobliżu dworca (030) 46644664 (030) 902699444 Europcar (0180) 58000 (0,12 Euro/Min.) S-Bahn Friedrichstraße) www.mdberlin.de www.europcar.de w dni robocze 6.00-22.00, w soboty Ärztlicher Bereitschaftsdienst Sixt (0180) 5252525 (0,12 Euro/Min.) i niedziele 8.00-22.00 Pogotowie ratunkowe Berliner Verkehrsbetriebe BVG www.sixt.de (030) 310031 Berlińskie Zakłady Komunikacyjne DHL Packstation BVG Taxiruf (Auswahl) Poczta kurierska DHL, placówka Zahnärztlicher Notfalldienst (030) 19449 Taksówki (wybrane numery) zbiorcza Pogotowie stomatologiczne www.bvg.de Würfelfunk (0800) 2222255 Bahnhof Zoologischer Garten (030) 89004333 TaxiFunk (030) 443322 Hardenbergplatz 9-15, 10623 Berlin S-Bahn Berlin Funk Taxi Berlin (030) 261026 www.dhl.de Giftnotruf Kolej miejska S-Bahn Berlin City-Funk (030) 210202 Środki toksyczne – numer alarmowy (030) 29743333 Botschaft der Republik Polen (030) 19240 www.s-bahn-berlin.de EC-/ Kreditkartenverlust Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej W przypadku utraty karty bankomato- (030) 223130 Apothekennotdienst Auskunft Deutsche Bahn wej/kredytowej www.botschaft-polen.de Pogotowie aptekarskie Informacja kolejowa Deutsche Bahn American Express (069) 97971000 11880 (mind. min. 1,19 Euro) 11861 (0,03 Euro/Sek.) EC-Karte (01805) 021021 Vorwahl aus Polen nach Berlin www.bahn.de Visacard/Mastercard (069) 79331910 Numer kierunkowy z Polski do Berlina Call a doc e.V. Barclaycard (089) 89099877 +49 30

(01804) 22552362 (0,24 Euro/Anruf poł.) Auskunft Berliner Flughäfen Olympiastadion | Stadion Olimpijski www.calladoc.com Informacja – Berlińskie Porty Lotnicze (0180) 5000186 (0,12 Euro/Min.) Telefonauskunft www.berlin-airport.de Informacja telefoniczna 11833 Oberbaumbrücke | Most Oberbaum Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 78

Numery alarmowe i usługowe we Wrocławiu 77

Notruf- und Servicenummern Auskunft Polnische Bahn PKP in Breslau Informacja PKP 9436, (071) 3693333 Numery alarmowe i usługowe we Wrocławiu Auskunft Polnischer Busverkehr PKS Informacja PKS Allgemeine Notrufnummer (071) 3618122 Uniwersalny numer alarmowy (071) 3612299 112 Flughafen Port Lotniczy Polizei Policja (071) 3581310 997 www.airport.wroclaw.pl polityka • Politik Feuerwehr Straż pożarna Autovermietungen (Auswahl) gospodarka • Wirtschaft 998 Wynajem samochodów (wybrane kultura Kultur numery) • Notfall-Rettung Abordage Car Hire turystyka Touristik Pogotowie ratunkowe (071) 3223313 • 999 www.abordage.com.pl sport Sport AKM s.c. (071) 7833565 • Stadtwache www.akm.pl Straż Miejska Auto MiCaR – Michael’s Car Rental 986 (071) 3251949 www.micar.pl Joka Rent A Car (071) 7818188 Apotheken (24 h geöffnet, Auswahl) www.joka.com.pl Apteki całodobowe (wybrane numery) Apteka Pod Lwami, pl. 1 Maja 7a Taxiruf (Auswahl) (071) 3436724 Taksówki (wybrane numery) Apteka św. Wincentego 9222, 9621, 9622, 9623, 9624 ul. św. Wincentego 39-41 (071) 3223935 Deutsches Generalkonsulat Breslau Konsulat Generalny Niemiec Telefonauskunft Podwale 76, 50-499 Wrocław Informacja telefoniczna (071) 3772700 118913 www.breslau.diplo.de www.konsulatniemiecki.wroclaw.pl Fundbüro Biuro Rzeczy Znalezionych Tourismuszentrale (071) 3695328 Informacja turystyczna Rynek 14, 50-101 Wrocław Post Poczta (071) 3443111 Rynek 28, (071) 3471932 [email protected]

Städtische Verkehrsbetriebe Vorwahl aus Deutschland nach Miejskie Przedsiębiorstwo Breslau Komunikacyjne we Wrocławiu Numer kierunkowy z Niemiec do (071) 3444421 Wrocławia (071) 3559879 +48 71 Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 80

Hotels in Berlin Hotele w Berlinie 78 79

Hotel Adlon Kempinski ***** swissôtel Berlin ***** Mövenpick Hotel Berlin **** Ibis Hotel Berlin Potsdamer Platz ** Unter den Linden 77 Augsburger Straße 44 Schöneberger Straße 3 Anhalter Straße 4 10117 Berlin-Mitte 10789 Berlin-Charlottenburg 10963 Berlin-Mitte 10963 Berlin-Kreuzberg Tel.: +49 30 2261-0, Fax: -22 22 Tel.: +49 30 22010-0, Fax: -2222 Tel.: +49 30 23006-0, Fax: -199 Tel.: +49 30 26105-0, Fax: -222 www.hotel-adlon.de www.swissotel.com www.moevenpick-hotels.com www.ibishotel.com

Hotel Concorde ***** The Westin Grand Berlin ***** Park Inn Berlin Alexanderplatz **** Circus Hostel Augsburger Straße 41 Friedrichstraße 158-164 Alexanderplatz Weinbergsweg 1a 10789 Berlin-Charlottenburg 10117 Berlin-Mitte 10178 Berlin-Mitte 10119 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 800999-0, Fax: -99 Tel.: +49 30 2027-0, Fax: -3362 Tel.: +49 30 2389-0, Fax: -4305 Tel.: +49 30 283914-33, Fax: -84 www.concorde-hotels.com www.westin-grand.com www.parkinn.com www.circus-berlin.de

InterContinental Berlin ***** Best Western Hotel President **** Astoria *** East Seven Budapester Str. 2-3 An der Urania 16-18, 10787 Berlin Fasanenstraße 2 Schwedter Straße 7 10787 Berlin-Tiergarten Tel.: +49 30 219030 10623 Berlin-Charlottenburg 10119 Berlin-Prenzlauer Berg Tel.: +49 30 2602-0, Fax: -26 00 Fax: +49 30 2186120 Tel.: +49 30 312-4067, Fax: -5027 Tel.: +49 30 936222-40, Fax: -39 www.berlin.intercontinental.com www.president.bestwestern.de www.hotelastoria.de www.eastseven.de

Grand Hyatt Berlin ***** Bleibtreu **** Mercure Hotel Berlin Tegel Airport *** Jugendgästehaus St.-Michaels-Heim Marlene-Dietrich-Platz 2 Bleibtreustraße 31 Gotthardstraße 96 Bismarckallee 23 10785 Berlin-Tiergarten 10707 Berlin-Charlottenburg 13403 Berlin-Reinickendorf 14193 Berlin Tel.: +49 30 2553-1234, Fax: -12 35 Tel.: +49 30 88474-0, Fax: -444 Tel.: +49 30 49884-0, Fax: -555 Tel.: +49 30 89688-0, Fax Fax: -185 www.berlin.hyatt.com www.bleibtreu.com www.accorhotels.com www.st-michaels-heim.de

Hilton Berlin ***** Estrel Hotel & Convention Center **** Ibis Hotel Berlin Messe ** Mitte’s Backpacker Hostel Mohrenstraße 30 Sonnenallee 225, 12057 Berlin-Neukölln Messedamm 10 Chausseestraße 102 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 6831-2252 14057 Berlin-Charlottenburg 10115 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 2023-0, Fax: -4269 Fax: -2345 Tel.: +49 30 30393-0 Tel.: +49 30 283909-65, Fax: -35 www.hilton.com www.estrel.com Fax: +49 30 3019536 www.backpacker.de www.ibishotel.com Marriott Hotel ***** Maritim Hotel Berlin **** Inge-Beisheim-Platz 1 Stauffenbergstraße 26 Informationen und Reservierung unter +49 30 250025 oder 10785 Berlin-Tiergarten 10785 Berlin-Tiergarten www.berlin-tourist-information.de Tel.: +49 30 22000-0, Fax: -100 Tel.: +49 30 2065-0, Fax: -1000 Informacje i rezerwacja pod +49 30 250025 lub www.marriotthotels.com www.maritim.de www.berlin-tourist-information.de

The Westin Grand Berlin Radisson SAS Hotel Berlin ***** Maritim proArte Hotel Berlin **** Karl-Liebknecht-Straße 3 Friedrichstraße 151 10178 Berlin 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 23828-0, Fax: -10 Tel.: +49 30 2033-5, Fax: -4209 www.radissonsas.com www.maritim.de

The Ritz-Carlton Berlin ***** Mercure Hotel Checkpoint Charlie **** Potsdamer Platz 3 Schützenstraße 11 10785 Berlin 10117 Berlin-Mitte Tel.: +49 30 33777-7, Fax: -5555 Tel.: +49 30 20632-0, Fax: -111 www.ritzcarlton.com www.mercure.com Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 82

Hotels in Breslau Hotele we Wrocławiu 80 81

Radisson SAS ***** Olimpia *** Apartamenty – Artapart Dom Turystyczny Trio ul. Purkyniego 10 al. Paderewskiego 35 Rynek 19, 50-010 Wrocław ul. Trzemeska 4, 53-679 Wrocław 50-156 Wroclaw 51-612 Wrocław Tel.: +48 668 202311 Tel./Fax: +48 71 3559446 Tel.: +48 71 37500-00 Tel.: +48 71 3483618 Fax: +48 71 7946895 www.puhot.pl Fax: -10 Fax: +48 71 3728332 www.artapart.pl www.radissonsas.com www.hotelolimpia.com.pl Dom Turystyczny Solo Apartamenty ul. Kwiska 1/3, 54-210 Wrocław Art Hotel **** Patio *** ul. Ołtaszyńska 24, 53-006 Wrocław Tel./Fax: +48 71 3517011 ul. Kiełbaśnicza 20 ul. Kiełbaśnicza 24/25 Tel.: +48 71 3397559 www.puhot.pl 50-110 Wrocław 50-110 Wrocław Fax: +48 71 7928041 Tel.: +48 71 342-4249 Tel.: +48 71 3750400 www.apartamenty-wroclaw.com.pl Dom Wycieczkowy Piast Fax: -3929 Fax: +48 71 3439149 ul. Piłsudskiego 98 www.arthotel.wroc.pl www.hotelpatio.pl Apartamenty – Stare miasto 50-017 Wrocław ul. Nożownicza 4/11 i 16/5 Tel.: +48 71 3430034 HP Park Plaza **** Polonia **/*** 50-119 Wrocław Fax: +48 71 3437893 ul. Drobnera 11, 50-257 Wrocław ul. Piłsudskiego 66 ul. Giżycka 1/114, 51-164 Wrocław www.odratourist.pl Tel.: +48 71 3721786 50-020 Wrocław Tel.: +48 600 855 258 Fax: +48 71 3208459 Tel.: +48 71 3431021 Fax: +48 71 3289738 Dom Wrocławski www.beph.pl Fax: +48 71 3447310 www.apartamentyprywatne- ul. Milicka 42 www.odratourist.pl wroclaw.com 51-127 Wrocław Duet *** Tel.: +48 71 3529020 ul. św. Mikołaja 47-48 Tumski *** Apartamenty Vincent Fax: +48 71 3276591 50-127 Wrocław Wyspa Słodowa 10 ul. Ruska 39, 50-079 Wrocław www.domwroclawski.pl Tel.: +48 71 78551-00 50-266 Wrocław Tel.: +48 71 341-0520 Fax: -05 Tel.: +48 71 3226-088 Fax: -7475 Rezydencja Parkowa www.hotelduet.pl Fax: -113 www.vincent.wroclaw.pl ul. Arctowskiego 32 www.hotel-tumski.com.pl 53-211 Wrocław Europejski */ *** Internat CS Tel.: +48 71 3631333 ul. Piłsudskiego 88 Zaułek *** ul. Boczna 12, 50-502 Wrocław Fax: +48 71 3391675 50-017 Wrocław ul. Garbary 11 Tel./Fax: +48 71 3673330 www.rezydencjaparkowa.webpark.pl Tel.: +48 71 3431071 50-115 Wrocław www.csid.pl Fax: +48 71 3443433 Tel.: +48 71 3410046 The Stranger Hostel www.odratourist.pl Fax: +48 71 3752947 Abax ul. Kołłątaja 16/3 www.hotel.uni.wroc.pl ul. Bystrzycka 22 A 50-002 Wrocław Gem *** 54-215 Wrocław Tel.: +48 71 3441206 ul. Baudouina de Courtenay 16 Campanile ** Tel.: +48 71 352-3657 www.thestrangerhostel.com 51-606 Wrocław ul. Jagiełły 7 Fax: -2879 Tel.: +48 71 3729-213 50-201 Wrocław www.abax.prv.pl Fax: -002 Tel.: 48 71 32678-00 Hotel Park Plaza www.hotelgem.com.pl Fax: -01 www.campanile.com.pl Jester *** ul. Kowalska 63, 51-427 Wrocław Europeum ** Tel.: +48 71 34586-00 ul. Kazimierza Wielkiego 27a Fax: -41 50-077 Wrocław www.hotel-jester.com Tel.: +48 71 3714-500 Fax: -401 www.europeum.pl Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 84 Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 86

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 84 85

Współpraca transgraniczna zarówno położone bezpośrednio nad Współpraca pomiędzy krajami związ- Odrą ośrodki miejskie, jak i tereny kowymi Berlinem i Brandenburgią położone w dorzeczu Odry. oraz położonymi przy lub niedaleko Z berlińskiego punktu widzenia granicy województwami Zachodnio- umocnieniu gospodarki regionu pomorskim, Wielkopolskim, służyć może przede wszystkim Lubuskim oraz Dolnośląskim rozwi- kooperacja z Wrocławiem, Pozna- jała się w ostatnich latach dynami- niem i Szczecinem, jako ośrodkami cznie. Odbiciem ścisłej sieci istnieją- o wysokiej dynamice gospodarczej cych kontaktów na płaszczyźnie poli- i znaczącym potencjale naukowym. tycznej, gospodarczej, naukowej, Z drugiej strony Berlin jako metropo- a przede wszystkim kulturalnej, stał lia gospodarcza cieszy się wysokim się m.in. Rok Polsko-Niemiecki uznaniem w Europie Środkowej 2005/2006, będący wspólną inicja- i Wschodniej. MitOst-Festival Breslau tywą rządów obu krajów, podjętą w celu zintensyfikowania sąsiedzkich Wspólne konferencje, udziały w im- Grenzüberschreitende geschaffen, der sowohl die direkt an stosunków pomiędzy Polakami prezach targowych czy też regularne Zusammenarbeit der Oder liegenden urbanen Zentren i Niemcami. Za przykład projektu spotkania branżowe przyczyniają się Die Zusammenarbeit zwischen den als auch die zum Einzugsbereich der kooperacyjnego w ramach Roku na równi z wzajemnymi wizytami Bundesländern Berlin und Branden- Oder gehörenden Gebiete umfasst. Polsko-Niemieckiego posłużyć może przedstawicieli władz politycznych burg sowie den grenznahen Woiwod- Zur Stärkung der regionalen Wirt- artystyczna rozgłośnia Radio Coper- i administracyjnych do budowania schaften Westpommern, Großpolen, schaft bieten sich aus Berliner Sicht nicus, mająca swą siedzibę na coraz ściślejszych sieci kontaktów Lebuser Land und Niederschlesien vor allem Kooperationen mit Breslau, berlińskim Uniwersytecie Sztuk pomiędzy partnerami z obu stron hat sich in den vergangenen Jahren Posen und Stettin an, die über wirt- i emitująca audycje przygotowywane Odry i do podnoszenia konkurencyj- dynamisch entwickelt. Einen Einblick schaftliche Dynamik und ein hohes w Berlinie, Wrocławiu, Stralsundzie ności całego obszaru gospodarcze- in das dichte Netz bestehender wissenschaftliches Potenzial verfügen. i Warszawie. go. Dalsze transgraniczne koopera- Kontakte auf politischer, wirtschaft- Umgekehrt genießt Berlin in Mittel- cje rozwijają się na bazie gospodarki, licher, wissenschaftlicher und vor und Osteuropa als Wirtschaftsmetro- Wspólny obszar gospodarczy pomiędzy przedsiębiorstwami i insty- allem auf kultureller Ebene gab unter pole ein hohes Ansehen. Przystąpienie Polski do UE w maju tucjami, organizacjami i stowarzysze- anderem das Deutsch-Polnische Jahr 2004 r. stworzyło przesłanki dla niami, w obszarze badań i nauki, ale 2005/2006, eine gemeinsame Initiative Gemeinsame Konferenzen, Messe- ukształtowania w regionie nadod- również w zakresie planowania dróg der Regierungen beider Länder mit beteiligungen oder regelmäßige rzańskim transgranicznego obszaru komunikacyjnych czy też profilakty- dem Ziel, die nachbarschaftlichen Branchentreffen tragen ebenso wie gospodarczego, obejmującego cznej ochrony przeciwpowodziowej. Beziehungen zwischen Deutschen und gegenseitige Besuche von Vertretern MitOst-Festival Breslau Polen zu intensivieren. Ein Beispiel für aus Politik und Verwaltung dazu bei, ein solches Kooperationsprojekt im die Partner diesseits und jenseits der Rahmen des Deutsch-Polnischen Oder stärker zu vernetzen und den Jahres war das deutsch-polnische Wirtschaftsraum wettbewerbsfähig Künstlerradio Radio Copernicus, das an zu machen.Weitere grenzüberschrei- der Universität der Künste Berlin ange- tende Kooperationen gibt es zudem siedelt war und in Berlin, Breslau, Stral- bereits auf wirtschaftlicher Basis, sund und Warschau produziert wurde. zwischen Unternehmen und Institu- tionen, auf Verbandsebene, im Gemeinsamer Wirtschaftsraum Bereich Wissenschaft und Forschung Mit dem EU-Beitritt Polens im sowie in der Aus- und Weiterbildung, Mai 2004 wurden die Voraussetzun- aber auch in der Verkehrswege- gen für einen grenzüberschreitenden planung und im vorbeugenden Wirtschaftsraum in der Oderregion Hochwasserschutz. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 88

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 86 87

Współpraca gospodarcza mysłowo-Handlowej z siedzibą W dążeniu do zapewnienia transgra- w Warszawie, doradza i udziela infor- nicznej reprezentacji wspólnych macji przedsiębiorstwom niemieckim interesów gospodarczych przedsię- zainteresowanym wejściem na rynek biorstw zlokalizowanych w tym regio- polski, jak również świadczy pomoc nie, jak również wzajemnego zbli- polskim firmom wchodzącym na żenia firm oraz instytucji ze sfery rynek niemiecki. gospodarki, nauki i polityki, 30 izb przemysłowo-gospodarczych Od wiosny 2005 r. TEICO-Net (Tech- z Niemiec, Polski i Czech połączyło nology Enterprises Innovation Co- się w Unię Izb Łaba/Odra. Ta forma operation-Network), działający pod kooperacji istnieje od kwietnia auspicjami Investitionsbank Berlin 2000 r. Wśród członków są m.in. (IBB), wspiera proinnowacyjne małe TEICO-Net Workshop Izba Przemysłowo-Handlowa i średnie firmy z krajów nadbałtyc- w Berlinie oraz Dolnośląska Izba kich w otwieraniu dostępu na nowe Wirtschaftliche Zusammenarbeit deutsche Unternehmen mit Interesse Gospodarcza. Merytorycznie dzia- rynki. Wśród ośmiu regionów, które Um die gemeinsamen Wirtschafts- an einem Engagement in Polen und łania Unii Izb koncentrują się na partycypują w tej sieci, są obok interessen von Unternehmen aus der hilft polnischen Unternehmen beim transporcie, ochronie środowiska Berlina i Brandenburgii również Region länderübergreifend zu vertre- Eintritt in den deutschen Markt. oraz na projektach UE. Na pierwszym regiony miejskie Wrocławia, ten und Firmen und Institutionen aus planie postawiono dalsze integro- Poznania i Szczecina. TEICO-Net Wirtschaft,Wissenschaft und Politik Seit Frühjahr 2005 unterstützt TEICO- wanie się regionu w szczególności rozumie się jako platforma dla trans- zusammenzubringen, haben sich über Net (Technology Enterprises Inno- poprzez rozbudowę infrastruktury granicznej wymiany technologii 30 Industrie- und Handelskammern vation Cooperation-Network) unter komunikacyjnej oraz pomoc dla par- i wiedzy, wspierając w ten sposób aus Deutschland, Polen und Tschechien der Federführung der Investitionsbank tnerów polskich i czeskich w dosto- wzrost gospodarczy i tworząc nowe zur Kammerunion Elbe/Oder zusam- Berlin (IBB) innovative kleine und mitt- sowaniu się do dyrektyw UE. miejsca pracy w regionie. Pomocne mengeschlossen. Die Kooperation be- lere Firmen aus der Ostseeregion bei Siecią stworzoną na potrzeby przed- w podejmowaniu współpracy trans- steht seit April 2000. Unter den Mit- der Erschließung neuer Märkte. Zu siębiorstw jest Europa Forum z sie- granicznej są branżowe warsztaty gliedern sind unter anderem die den teilnehmenden acht Regionen dzibą we Wrocławiu. Organizacja ta, i giełdy kooperacyjne (m.in. w kwiet- Industrie- und Handelskammer zu gehören neben Berlin und Branden- wywodząca się z byłego Kręgu niu 2006 r. we Wrocławiu). Berlin und die Niederschlesische burg auch die Stadtregionen Breslau, Gospodarczego przy niemieckim Partnerami w ramach tego wspiera- Wirtschaftskammer. Der inhaltliche Posen und Stettin. Das Netzwerk Konsulacie Generalnym we nego przez UE projektu są obok IBB Schwerpunkt liegt auf den Bereichen TEICO-Net versteht sich als Plattform Wrocławiu, realizuje dziś zadania również Berlin Partner GmbH, Zarząd Verkehr, Umwelt und EU-Projekte. Im für den grenzüberschreitenden organizacyjne z ramienia Sekcji Senatu Berlina ds. Gospodarki, Pracy Vordergrund steht dabei das Zusam- Technologie- und Wissensaustausch Regionalnej Południowy Zachód i Kobiet oraz Wrocławskie Centrum menwachsen der Region – insbeson- mit dem Ziel, die wirtschaftliche Ent- Niemiecko-Polskiej Izby Prze- Transferu Technologii. dere durch den Ausbau der Verkehrs- wicklung durch Kooperation in der MitOst-Festival Breslau infrastruktur oder die Unterstützung Region voranzutreiben und neue der polnischen und tschechischen Arbeitsplätze zu schaffen. Themen- Partner bei der Anpassung an spezifische Workshops und Koopera- EU-Richtlinien. tionsbörsen, unter anderem im Ein Netzwerk für Unternehmen ist das April 2006 in Breslau, unterstützen bei Europa Forum mit Sitz in Breslau. der Aufnahme grenzüberschreitender Hervorgegangen aus dem ehemali- Kooperationen. Partner des EU-geför- gen Wirtschaftskreis des Deutschen derten Projektes sind neben der IBB Generalkonsulats in Breslau, leistet es auch die Berlin Partner GmbH, die die organisatorische Arbeit für die Berliner Senatsverwaltung für Wirt- Regionalsektion Süd-West der DP IHK schaft, Arbeit und Frauen und das Bres- in Warschau, berät und informiert lauer Zentrum für Technologietransfer. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 90

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 88 89

Bildung und Forschung akademischen Netzwerken in Berlin- Szkolnictwo wyższe i badania nau- niej jest działający na Wolnym Uni- Die Zusammenarbeit in Bildung und Brandenburg und Osteuropa. kowe wersytecie w Berlinie interdyscypli- Forschung zwischen Berlin und Mittel- Das Lehrprogramm umfasst den Współpraca w zakresie kształcenia narny Instytut Europy Wschodniej, und Osteuropa, darunter vor allem Magisterstudiengang Osteuropa- i badań naukowych pomiędzy Berli- współpracujący z partnerami Polen und Russland, ist bereits seit studien und die beiden weiterführen- nem a Europą Środkową i Wschod- z Berlina i Brandenburgii oraz Jahren etabliert. Kooperationen mit den Masterstudiengänge Osteuropa- nią, w tym głównie z Polską i Rosją, z krajów Europy Wschodniej. polnischen Hochschulen, gemeinsa- studien, East European Studies sowie prowadzona jest już od lat. Koopera- Program nauczania tego instytutu me Forschungsprojekte und der den Studiengang Osteuropäische cja z polskimi uczelniami, wspólne obejmuje studia magisterskie na kie- Ausbau eines grenzüberschreitenden und Südosteuropäische Geschichte. projekty badawcze oraz rozbudowa runku Europa Wschodnia, jak rów- wissenschaftlichen Netzwerks sind transgranicznej sieci kontaktów nau- nież studia stopnia Masters: East auch weiterhin ein Schwerpunkt der Die Slawistik an der Humboldt- kowych pozostają nadal w centrum European Studies oraz Historia internationalen Arbeit Berlins. Mit Universität zu Berlin blickt auf eine międzynarodowych działań podejmo- Europy Wschodniej i Południowo- ihrer Vielzahl wissenschaftlicher Ein- lange Tradition zurück: Als erster wanych w Berlinie. Region stołeczny Wschodniej. Wieloletnimi tradycjami richtungen und Forschungsstellen, die Privatdozent lehrte hier ab 1841 zapewnia w tej mierze doskonałe szczyci się slawistyka na Uniwersy- Wissenschaftlern aus dem In- und Wojciech Cybulski, der 1861 eine warunki wyjściowe, mając do zaofe- tecie Humboldta w Berlinie. Jako Ausland offen stehen, sowie interna- Professur in Breslau erhielt. Neben rowania liczne placówki naukowe jeden z pierwszych wykładowców tional ausgerichteten Hochschulen Russistik und Slawistik bietet das i badawcze, stojące otworem dla prywatnych nauczał tu od 1841 r. und Studiengängen bietet die Haupt- Institut auch selbstständige Studien- naukowców z kraju i zagranicy, jak Wojciech Cybulski, który w 1861 r. stadtregion dafür eine hervorragende gänge unter anderem in der również nastawione na wspołpracę otrzymał profesurę we Wrocławiu. Ausgangsposition. Polonistik an. międzynarodową wyższe uczelnie Obok rusycystyki i slawistyki uczelnia i kierunki studiów. ta proponuje m.in. odrębne studia na Schul- und Des Weiteren ist die deutsch-polni- wydziałe polonistyki. Hochschulpartnerschaften sche Rechtsschule in Berlin und Partnerstwa międzyuczelniane Im Rahmen von Sokrates/Erasmus- Breslau zu erwähnen. Die Schule des W ramach programów Sokrates Wspomnieć należy także o Nie- Programmen bestehen zwischen aka- deutschen Rechts an der Universität i Erasmus liczne umowy o współ- miecko-Polskiej Szkole Prawa demischen Einrichtungen in Berlin Breslau und die Schule des polni- pracy łączą dziś placówki akademi- w Berlinie i Wrocławiu. Szkoła prawa und Partnerhochschulen in Breslau schen Rechts an der Humboldt- ckie Berlina z partnerskimi wyższymi niemieckiego na Uniwersytecie mehrere Vereinbarungen. Beispiele Universität zu Berlin wurden 2002 uczelniami Wrocławia. Za przykład Wrocławskim oraz Szkoła prawa hierfür sind unter anderem die Aus- durch eine Vereinbarung zwischen posłużyć tu mogą programy wymiany polskiego na Uniwersytecie Hum- tauschprogramme der Freien Uni- den beiden Juristischen Fakultäten realizowane przez Uniwersytet boldta w Berlinie powstały w 2002 r. versität, der Humboldt-Universität und der Deutsch-Polnischen Humboldta oraz Uniwersytet Techni- na mocy porozumienia zawartego und der Technischen Universität Juristenvereinigung e.V. gegründet. czny w Berlinie z Uniwersytetem przez Wydziały Prawa obu uczelni Berlin mit der Universität Breslau. In den Rechtsschulen sollen Wrocławskim. Obok wymiany studen- oraz Niemiecko-Polskie Stowarzy- Inhaltlich stehen neben dem Aus- Studierende der beiden Fakultäten tów na pierwszym planie stawiają szenie Prawników. W obu tych tausch von Studierenden die fachbe- das Recht des jeweiligen Nachbar- one branżową współpracę naukową, szkołach studenci poznają prawo zogene wissenschaftliche Zusam- staates kennen lernen und in uregulowania w zakresie stypendiów, drugiego z państw, wymieniając się menarbeit,Vereinbarungen über gemeinsamen Seminaren ihre wymianę naukowców i pracowników następnie swą wiedzą i doświadcze- Stipendien, der Austausch von For- Kenntnisse und Erfahrungen austau- dydaktycznych oraz wzajemne uzna- niami podczas wspólnych semina- schenden und Lehrenden sowie die schen. In beiden Fällen handelt es wanie wyników studiów i egzaminów. riów. W obu przypadkach są to studia Anerkennung von Studien- und sich um einen Ergänzungsstudien- podyplomowe umożliwiające prawni- Prüfungsleistungen im Vordergrund. gang, mit dem Juristen aus beiden Instytuty i inne placówki kom z obu krajów zdobycie dodatko- Ländern eine zusätzliche Qualifi- Przykładem naukowych kompetencji wych kwalifikacji. Einrichtungen und Institute kation erwerben. Berlina w sprawach Europy Wschod- Ein Beispiel für die Berliner Osteuro- Centrum „Szewska“ | „Szewska“-Zentrum pakompetenz auf wissenschaftlicher Ebene ist das interdisziplinäre Ost- europa-Institut der Freien Universität Berlin mit seinen Kooperationen und Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 92

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 90 91

W 2002 r. na Uniwersytecie Wrocław- współpracy ze szkołami w Polsce. skim rozpoczęło działalność Centrum Już od 1994 r. takie partnerstwo Studiów Niemieckich i Europejskich łączy berlińskie Gimnazjum im. Willy Brandta, największa tego im. Gabriele-von-Bülow z Liceum typu placówka dydaktyczno-badaw- im. Aleksandra Fredry we Wrocławiu. cza w Europie Środkowej i Wschod- Liceum im. Fredry posiada ugrunto- niej. Niemiecka Centrala Wymiany wane tradycje w dwujęzycznym nau- Akademickiej DAAD wspiera czaniu polsko-niemieckim, podczas Kunstprojekt von Berliner und Breslauer Schülern | Projekt artystyczny młodzieży z Berlina w ramach takich placówek ukierun- gdy Gimnazjum im. Gabriele von i Wroclawia kowanych na studia nad Niemcami Bülow zapewnia, jako trzeci język Im Jahr 2002 wurde an der Universität unterhält Berlin gegenwärtig über i Europą, poznawanie problematyki obcy, nauczanie języka polskiego do Breslau das Willy-Brandt-Zentrum für 60 partnerschaftliche Vereinbarungen niemieckiej w uczelniach na całym stopnia maturalnego. Ta berlińska Deutschland- und Europastudien eröff- mit Schulen in Polen. Bereits seit 1994 świecie. Centrum im. Willy Brandta szkoła nosi od 2001 r. tytuł „Szkoły net, die größte Lehr- und Forschungs- besteht die Partnerschaft zwischen jako placówka dydaktyczna, oferu- europejskich spotkań z Polską“. einrichtung dieses Typs in Mittel- und dem Berliner Gabriele-von-Bülow- jąca interdyscyplinarne studia pody- Partnerstwo obu szkół wyraziła Osteuropa. Der Deutsche Akademische Gymnasium und dem Aleksander- plomowe, prowadzi badania stoso- w najlepszy chyba sposób akcja Austausch Dienst DAAD fördert mit Fredro-Lyzeum in Breslau. Das Fredro- wane i realizuje zamówienia zgła- pomocy na rzecz uczniów z Wroc- diesen Zentren für Deutschland- und Lyzeum verfügt über einen renom- szane przez praktykę. Raz do roku ławia podczas dramatycznej powodzi Europastudien weltweit die wissen- mierten bilingualen deutsch-polni- we współpracy z Fundacją im. w 1997 r. Od 1999 r. obie szkoły roz- schaftliche Auseinandersetzung mit schen Zweig, während das Bülow- Friedricha Eberta organizowane są wijają wspólnie nową kulturę dialogu Deutschland. Das Willy-Brandt-Zentrum Gymnasium Polnisch als dritte Fremd- „Willy Brandt Lectures“ z udziałem pod tytułem „Integration/Integracja“ versteht sich mit einem interdisziplinä- sprache bis zum Abitur anbietet und renomowanych przedstawicieli poli- oraz „Das Lied der Erde“ (Pieśń ren Aufbaustudiengang und einem seit 2001 den Titel „Europäische tyki, gospodarki i nauki. Ziemi), realizując różnorakie projekty Graduiertenkolleg als Ausbildungs- Begegnungsschule mit Polen“ trägt. na polu sztuki, muzyki, literatury, stätte und betreibt angewandte und Die Schulpartnerschaft fand 1997 Wybitną rolę w dziedzinie germani- ekologii i historii, przywiązując zara- praxisorientierte Forschung. Einmal einen Höhepunkt in der beispielhaf- styki odgrywa Instytut Germanistyki zem szczególną wagę do języków jährlich werden in Zusammenarbeit ten Hilfsaktion der deutschen für die Uniwersytetu Wrocławskiego. Jedną ojczystych obu partnerów. Polsko- mit der Friedrich-Ebert-Stiftung die polnischen Schüler während des z głównych dziedzin badań Instytutu niemieckiemu projektowi „Das Lied „Willy Brandt Lectures“ mit renommier- Oderhochwassers in Breslau. Seit 1999 są stosunki polsko-niemieckie na der Erde“, ze względu na jego inter- ten Vertretern aus Politik,Wirtschaft entwickeln die beiden Schulen polu literatury i kultury. Utrzymuje on kulturalne oraz interdyscyplinarne und Wissenschaft veranstaltet. gemeinsam eine neue Dialogkultur współpracę z wieloma uniwersyteta- ukierunkowanie, Fundacja im. Ro- Herausragend auf dem Gebiet der unter dem Titel „Integration/Inte- mi i wyższymi uczelniami na terenie berta Boscha przyznała kilkuletnią Germanistik ist das Germanistische gracja“ und „Das Lied der Erde“ – eine Niemiec, Austrii i Szwajcarii. Szcze- subwencję. Punktem kulminacyjnym Institut der Universität Breslau. Ein Projektarbeit in den Bereichen Kunst, gólnie aktywnie kształtuje się wymia- tego zaplanowanego na trzy lata Spezialgebiet der Institutsforschung Musik, Literatur, Geschichte und Öko- na naukowa z Wolnym Uniwersyte- projektu jest prezentacja jego końco- sind die deutsch-polnischen Bezie- logie, wobei den Sprachen beider tem i Uniwersytetem Humboldta wych wyników, zaplanowana na hungen in Literatur und Kultur. Das Partner eine besondere Bedeutung w Berlinie. kwiecién 2006 r. w Krzyżowej oraz Institut arbeitet mit vielen Universi- zukommt. Aufgrund seines interkultu- w Berlinie jako końcowy akcent Roku täten und Hochschulen in Deutsch- rellen und interdisziplinären Ansatzes Partnerstwa międzyszkolne Polsko-Niemieckiego. land, Österreich und der Schweiz erhält das deutsch-polnische Vorha- Dążąc do wspierania wymiany zusammen. Besonders intensiv ist der ben „Das Lied der Erde“ von der między młodymi Polakami i Niem- wissenschaftliche Austausch mit der Robert Bosch Stiftung eine Langzeit- cami berlińskie szkoły zawarły ponad Freien Universität und der Humboldt- förderung. Höhepunkt dieser dreijähri- 60 porozumień o partnerskiej Universität zu Berlin. gen Projektarbeit ist die Abschluss- ul. Jatki | Jatki-Passage präsentation in Kreisau und Berlin im Schulpartnerschaften April 2006, zum Ausklang des Um den Austausch zwischen jungen Deutsch-Polnischen Jahres. Polen und Deutschen zu fördern, Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 94

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 92 93

Berufs- und Arbeitsmarkt Weitere Kooperationsfelder Praca zawodowa i rynek pracy Fabryka młodzieżowa powstała Im Hinblick auf das Zusammen- Ein Schwerpunkt der bilateralen Z punktu widzenia integrowania się w 2002 r. jako projekt dla Euroregio- wachsen der Region und den damit Beziehungen zwischen Brandenburg regionu oraz wynikających z tego nu „Pro Europa Viadrina“. verbundenen Anforderungen an den und den westpolnischen Woiwod- wymogów rynku pracy istotne zna- Arbeitsmarkt ist auch die grenzüber- schaften liegt in der polizeilichen czenie posiada również transgrani- Dalsze pola kooperacji schreitende Zusammenarbeit in der Zusammenarbeit sowie im Brand- und czna współpraca na polu kształcenia Węzłowym tematem w dwustronnych Ausbildung von Bedeutung. Katastrophenschutz. Die grenzüber- i oświaty. Przykładem polsko-nie- stosunkach pomiędzy Brandenbur- Ein Beispiel für deutsch-polnische schreitende Zusammenarbeit wird mieckiej kooperacji w tej dziedzinie gią a województwami Polski Zachod- Kooperation in diesem Bereich ist die darüber hinaus durch Projekte der jest formuła międzynarodowego niej jest współpraca organów policyj- internationale Berufsausbildung Euroregionen Pro Europa Viadrina, kształcenia zawodowego ProPolska. nych, jak również służb odpowie- ProPolska. Die berufliche Ausbildung Spree-Neiße-Bober und Pomerania Osoby kształcone w zawodach dzialnych za ochronę przed pożarami zum Kaufmann bzw. zur Kauffrau für gefördert. Im Rahmen des 1995 ge- z zakresu komunikacji biurowej zdo- i katastrofami. Współpracę transgra- Bürokommunikation vermittelt nicht schlossenen Abkommens zwischen bywają wiedzę interkulturalną niczną wspierają ponadto projekty nur interkulturelle und sprachliche den Regierungen der Bundesrepublik i językową, odbywając m.in. kilkumie- realizowane przez Euroregiony Pro Kompetenzen, sondern ist auch mit Deutschland und der Republik Polen sięczne praktyki najczęściej Europa Viadrina, Sprewa-Nysa-Bóbr einem mehrmonatigen Praktikum kooperieren die Polizeipräsidien in w zakładach pracy na terenie Pozna- oraz Pomerania. W ramach umowy, meist in Betrieben in Posen,Warschau, Cottbus, Frankfurt/Oder und Ebers- nia, Warszawy, Wrocławia i Słubic. podpisanej w 1995 r. przez rządy Breslau oder Slubice verbunden. Bei walde eng mit den grenznahen polni- Przy wyszukiwaniu takich zakładów Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki der Auswahl der Betriebe und der schen Polizeibehörden. Bestandteile oraz zapewnieniu opieki praktykan- Federalnej Niemiec, prezydia policji Betreuung der Praktikanten ist die dieser Zusammenarbeit sind unter tom pomocna jest partnerska szkoła niemieckiej z Cottbus, Frankfurtu Partnerschule Zespol Szkol anderem ein intensiver Informations- polska, którą jest Zespół Szkół n. Odrą i Eberswalde ściśle kooperu- Ekonomicznych im. Stanislawa austausch, die Durchführung gemein- Ekonomicznych im. Stanisława ją z polskimi organami policji z regio- Staszica in Posen behilflich. Gefördert samer Übungen sowie Maßnahmen Staszica w Poznaniu. Projekt nu przygranicznego. Współpraca ta wird das Projekt des Berliner Ober- der Aus- und Fortbildung. współrealizowany przez Berliner obejmuje m.in. intensywną wymianę stufenzentrums für Bürowirtschaft Oberstufenzentrum für Bürowirt- informacji, prowadzenie wspólnych und Verwaltung aus Mitteln des EU- 1999 – zwei Jahre nach dem Oder- schaft und Verwaltung dotowany jest ćwiczeń oraz szkolenia i podnosze- Programms Leonardo da Vinci. Hochwasser – wurde mit Unterstüt- ze środków programu UE Leonardo nie kwalifikacji zawodowych. zung der Europäischen Union das da Vinci. Darüber hinaus engagieren sich auch Projekt „OderRegio“ mit dem Ziel initi- W 1999 r. – w dwa lata po wielkiej die Unternehmensverbände Berlin- iert, Strategien zum Hochwasserschutz Ponadto w zakresie transgranicznych powodzi na Odrze – zainicjowano Brandenburg und das damit verbun- zu entwickeln. Diese umfassen unter form kształcenia i podnoszenia kwa- przy wsparciu Unii Europejskiej pro- dene Bildungswerk in der grenzüber- anderem die verstärkte Zusammen- lifikacji angażują się organizacje jekt „OderRegio“ w celu wypracowa- schreitenden Aus- und Weiterbildung: arbeit der Kommunen, eine grenz- przedsiębiorców z terenu Berlina nia strategii ochrony przeciwpowo- Die Deutsch-Polnische Jugendfabrik in übergreifende Raumordnung und die i Brandenburgii, a zwłaszcza działa- dziowej. Obejmują one m.in. nasilo- Frankfurt/Oder bietet deutschen und gemeinsame Planung von einzelnen jąca pod ich auspicjami organizacja ną współpracę władz komunalnych, polnischen Jugendlichen eine binatio- Maßnahmen für einen effizienten Bildungswerk: Niemiecko-Polska tworzenie układu przestrzennego nale Erstausbildung in den Berufen Hochwasserschutz. Unter Feder- Fabryka Młodzieżowa we Frankfurcie z odniesieniem transgranicznym oraz Mechatroniker/in, IT-System-Elektro- führung der gemeinsamen Landes- n. Odrą oferuje niemieckiej i polskiej wspólne planowanie poszczególnych niker/in und IT-System-Kaufmann/ planungsabteilung der Länder Berlin młodzieży szkolnej dwunarodowe działań na rzecz skutecznej ochrony -frau (mit anerkanntem Abschluss). und Brandenburg beteiligen sich am formy kształcenia w zawodach przeciwpowodziowej. Pod kierunkiem Im Vordergrund stehen dabei das OderRegio-Projekt Partner aus dem mechatronika, elektronika systemów Wspólnego Wydziału Planowania Erlernen fachlicher und fremdsprach- gesamten Einzugsgebiet der Oder. IT oraz handlowca w zakresie syste- Przestrzennego krajów związkowych licher Fähigkeiten sowie die Vermitt- mów IT, wiążąc to z uzyskaniem Berlin i Brandenburgia w realizacji lung sozialer Kompetenzen. Die uznawanego w obu krajach świa- projektu OderRegio uczestniczą par- Jugendfabrik wurde 2002 als Projekt dectwa. Na pierwszym planie stawia tnerzy z całego dorzecza Odry. für die Euroregion „Pro Europa się przy tym uzyskanie kwalifikacji Viadrina“ gegründet. fachowych, językowych oraz kompe- tencji o charakterze socjalnym. Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 96

Gemeinsam in der Oderregion Wspólnie w regionie nadodrzańskim 94 95

Perspektywy: wspólna przyszłość zdefiniowaną przez Unię Izb w regionie nadodrzańskim Łaba/Odra „europejską osią komuni- Wśród podejmowanych w następ- kacyjną nr 3”, przebiegającą od nie- nych latach wysiłków na rzecz mieckich portów nad Morzem przekształcenia regionu po obu stro- Północnym i Bałtykiem przez nach Odry w jeden ściśle ze sobą Berlin/Lipsk – Drezno, Wrocław powiązany obszar gospodarczy, rów- i Katowice do Krakowa. nież w przyszłości pierwszoplanową rolę odgrywać będzie wspieranie Jednym z pierwszych z działań, transgranicznej kooperacji pomiędzy zmierzających do utworzenia krajami związkowymi Berlinem, z Nadodrza obszaru gospodarczego Brandenburgią, Meklemburgią- o europejskich perspektywach, jest MitOst-Festival Breslau Pomorzem Przednim i Saksonią pierwsza Konferencja Regionu z jednej strony a polskimi wojewódz- Odrzańskiego w dniu 5 kwietnia Ausblick: Gemeinsame Zukunft in Kiew“ gehören, der sich weitgehend twami Zachodniopomorskim, 2006 r. w Berlinie, w której udział der Oderregion mit der von der Kammerunion Wielkopolskim, Lubuskim i Dolno- wezmą wszystkie przygraniczne kraje Um die Region beiderseits der Oder in Elbe/Oder definierten „europäischen śląskim z drugiej. Jej treść stanowić związkowe i województwa. den nächsten Jahren zu einem eng Verkehrsachse 3“ von den deutschen będą przede wszystkim takie tematy, Konferencja ta winna zrodzić nowe miteinander verflochtenen Wirtschafts- Nord- und Ostseehäfen über Berlin/ jak innowacje i transfer technologii, impulsy dla przyszłego ukształtowa- raum umzugestalten, steht auch Leipzig, Dresden, Breslau und Kattowitz współpraca małych i średnich przed- nia nowoczesnego i konkurencyjne- zukünftig die Förderung grenzüber- nach Krakau deckt. siębiorstw, wspieranie inwestycji oraz go obszaru gospodarczego po obu schreitender Kooperationen zwischen Eine erste Maßnahme auf dem Weg zu turystyka. Dalszym centralnym stronach Odry oraz, wykraczając den Bundesländern Berlin, Branden- einem Wirtschaftsraum mit europä- aspektem jest rozwój infrastruktury poza tematy gospodarcze i komuni- burg, Mecklenburg-Vorpommern und ischer Perspektive ist die erste Oder- komunikacji i transportu. Rozbudowa kacyjne, zainicjować dalsze multi- Sachsen sowie den Woiwodschaften region-Konferenz vom 5. April 2006 in dróg komunikacyjnych zarówno lateralne projekty. Westpommern, Großpolen, Lebuser Berlin, unter Beteiligung aller grenzna- w transporcie drogowym, jak i kolejo- Land und Niederschlesien im Vorder- hen Bundesländer und Woiwod- wym, a także poprawa połączeń grund: Als Inhalte bieten sich dabei schaften. Die Konferenz soll Impulse pomiędzy regionem stolicy Niemiec Dalsze informacje: vor allem die Themen Innovation und für die zukünftige Gestaltung eines a przygranicznymi województwami www.de-pl.info Technologietransfer, Zusammenarbeit modernen und wettbewerbsfähigen polskimi posiadają decydujące zna- www.kammerunion.de von kleinen und mittleren Unter- Wirtschaftsraums beiderseits der Oder czenie dla wzrostu gospodarczego www.ecce-keo.org nehmen, Investitionsförderung sowie setzen und über Wirtschafts- und całego regionu. Szczególne znacze- www.ef.com.pl Tourismus an. Ein weiterer zentraler Verkehrsthemen hinaus weitere multi- nie posiadają przy tym drogi komuni- www.teico-net.net Aspekt ist die Entwicklung der laterale Projekte anstoßen. kacyjne pomiędzy Berlinem i Wrocła- www.oei.fu-berlin.de Verkehrsinfrastruktur. Ein Ausbau der wiem, ponieważ przebiegają one www2.hu-berlin.de/slawistik Verkehrswege sowohl im Straßen- als Weitere Informationen: w ustalonym przez Unię Europejską www.wbz.uni.wroc.pl auch im Eisenbahnverkehr und eine www.de-pl.info „III Paneuropejskim Korytarzu www.uni.wroc.pl Verbesserung der Verbindungen www.kammerunion.de Transportowym Berlin/Drezno – www.buelow-schule.de zwischen der Hauptstadtregion und www.ecce-keo.org Wrocław – Lwów – Kijów”, który www.oszbueroverw.de den grenznahen Woiwodschaften sind www.ef.com.pl w znacznym stopniu pokrywa się ze www.oderregio.org

dabei entscheidend für das wirtschaft- www.teico-net.net MitOst-Festival Breslau liche Wachstum der Region. Den www.oei.fu-berlin.de Verkehrswegen zwischen Berlin und www2.hu-berlin.de/slawistik Breslau kommt dabei eine besondere www.wbz.uni.wroc.pl Bedeutung zu, da sie zu dem von der www.uni.wroc.pl Europäischen Union festgelegten www.buelow-schule.de „III. Paneuropäischen Verkehrskorridor www.oszbueroverw.de Berlin/Dresden – Breslau – Lvov – www.oderregio.org Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 98

96

Fotonachweis | Zdjęcia

· Bea Be: Seite | strona 94 ·Berlin Partner GmbH: Seite | strona 22, 42, 44, 48, 50, 59, 91 ·Berlin Partner GmbH/FTB-Werbefotografie:Titel | tytuł, Seite | strona 3, 7, 8, 9, 12, 13, 16, 18, 21, 24, 29, 66, 74, 75 ·Berlin Partner GmbH/Melanie Skrowronek: Seite | strona 14 ·diephotodesigner: Seite | strona 20 ·Stephanie Endter: Seite | strona 84, 95 ·Matthias Fischer: Seite | strona 23, 25 ·Sascha Götz: Seite | strona 85, 87 ·Kai-Uwe Heinrich: Seite | strona 35 ·Internationale Filmfestspiele Berlin: Seite | strona 67 ·Investitionsbank Berlin: Seite | strona 70 ·Stanisław Klimek: Seite | strona 49, 51, 58, 60, 61, 63, 81, 89 · Land Berlin/Thie: Seite | strona 10, 11, 26 · Landesarchiv Berlin: Seite | strona 6 ·Thomas Oberländer, HELIOS Klinikum: Seite | strona 27 ·Polnisches Institut Berlin: Seite | strona 71 ·Presse- und Informationsamt des Landes Berlin: Seite | strona 2 ·Presse- und Informationsamt des Landes Berlin/G. Schneider: Seite | strona 17 ·Presse- und Informationsamt des Landes Berlin/Thie: Seite | strona 31 ·Daniel Rühmkorf: Seite | strona 14 ·Schering AG:Seite | strona 28 ·Silvester in Berlin GmbH: Seite | strona 15 ·Krzysztof Szymoniak: Seite | strona 43, 52, 72 ·Christian Trautsch: Seite | strona 90 ·TEICO-Net:Seite | strona 86 ·typoly: Seite | strona 36-39 · Urząd Miejski Wrocławia: Titel | tytuł, Seite | strona 4, 5, 40, 46, 47, 68-69 ·The Westin Grand Berlin/Matthias Hamel: Seite | strona 79 ·Andrzej Winiarz: Seite | strona 41, 53, 54, 55, 73

Berlin – Breslau Wrocław – Berlin Berlin_Breslau 03.04.2006 9:50 Uhr Seite 99

Impressum | Impressum

Herausgeber | Wydawca

Berlin Partner GmbH Ludwig Erhard Haus Fasanenstraße 85 10623 Berlin Tel.: +49 30 399 80-0 | Fax: +49 30 399 80-239 [email protected] | www.berlin-partner.de

Im Auftrag der Senatsverwaltung für Wirtschaft, Arbeit und Frauen, Berlin. Na zlecenie Zarządu Senatu ds. Gospodarki, Pracy i Kobiet w Berlinie. www.berlin.de/wirtschaftssenat

Mit freundlicher Unterstützung der Investitionsbank Berlin. Wydano dzięki uprzejmemu wsparciu Investitionsbank Berlin. www.ibb.de

Eine gemeinsame Publikation der Berlin Partner GmbH und der Stadtverwaltung Breslau. Wspólna publikacja spółki Berlin Partner GmbH oraz Urzędu Miejskiego Wrocławia.

Redaktion | Redakcja:Tina Becker Realisation | Realizacja:eye-solution GmbH Übersetzung | Przekład:Eva-Maria Steiger

㻃 Unser Dank gilt der Stadtverwaltung Breslau, der Investitionsbank Berlin, der Berliner Senatsverwaltung für Wirtschaft, Arbeit und Frauen, der Berliner Senatsverwaltung für Stadtentwicklung, dem Polnischen Institut Berlin, der Gabriele-von-Bülow-Oberschule Berlin, dem MitOst e.V. für die freundliche Überlassung von Bildern.

Wyrażamy podziękowanie Urzedowi Miasta Wrocławia, Bankowi Inwestycyjnemu w Berlinie, Zarządowi Senatu Berlina ds. Gospodarki, 㻃 Pracy i Kobiet, Zarządowi Senatu Berlina ds. Rozwoju Miasta, Instytutowi Polskiemu w Berlinie, Szkole im. Gabriele von Bülow w Berlinie, Stowarzyszeniu MitOst e.V. za udostępnienie materiałów zdjęciowych.

© März 2006 | marzec 2006