Czerwona Lista Roślin Naczyniowych Województwa Śląskiego 105
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ISSN 1427-9142 RAPORTY OPINIE 6 Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego Raporty Opinie to naukowe wydawnictwo seryjne, ukazujące się do roku 2030 od 1996 roku. Dotychczas w ramach serii opublikowano 5 tomów, Raport o stanie przyrody poświęconych w całości tematyce czerwonych list gatunków województwa śląskiego dla Górnego Śląska w granicach byłych województw: bielskiego, częstochowskiego, katowickiego i opolskiego. Zawartość tomów: t UPN oD[FSXPOFMJTUZSPǴMJOOBD[ZOJPXZDIJLSǗHPXDØX 2 t UPN oD[FSXPOFMJTUZXnjUSPCPXDØX NDIØXJ[CJPSPXJTL roślinnych, CZERWONE LISTY t UPN oD[FSXPOFMJTUZDIS[njT[D[ZJNPUZMJE[JFOOZDI RAPORTY OPINIE t UPN oD[FSXPOFMJTUZHS[ZCØXXJFMLPPXPDOJLPXZDI WYBRANYCH GRUP i porostów, GRZYBÓW I ROŚLIN t UPN oD[FSXPOFMJTUZQBKnjLØXJNJǗD[BLØX słodkowodnych Górnego Śląska. WOJEWÓDZTWA Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska zostało powołane ŚLĄSKIEGO przez Wojewodę Katowickiego, Wojciecha Czecha, Zarządzeniem Nr 204/92 z dnia 15 grudnia 1992 roku, które nadało również statut 6.2 Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego tej jednostce. Dokumenty te zostały zmienione Zarządzeniem E Nr 154/94 Wojewody Katowickiego z dnia 22 listopada 1994 roku. PINI CENTRUM Zgodnie z zarządzeniami i statutem, Centrum było państwową DZIEDZICTWA TY O jednostką budżetową powołaną do badania, dokumentowania PRZYRODY i ochrony oraz prognozowania stanu przyrody Górnego Śląska. POR GÓRNEGO ŚLĄSKA RA W związku z reformą administracyjną kraju z dniem 1 stycznia 1999 roku Centrum zostało przekazane województwu śląskiemu Rozporządzeniem Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 listopada 1998 roku. Uchwałą Nr I/51/5/2002 Sejmiku Województwa Śląskiego z dnia 17 czerwca 2002 roku został nadany statut wojewódzkiej O ŚLĄSKA G samorządowej jednostce organizacyjnej o nazwie Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. Nadzór nad Centrum wykonuje Wydział Ochrony Środowiska Urzędu Marszałkowskiego Y GÓRNE Województwa Śląskiego. D Celem Centrum jest działanie dla dobra przyrody nieożywionej i ożywionej Górnego Śląska poprzez gromadzenie o niej wiedzy oraz działalność naukową, ochronną i edukacyjną, aby zachować tożsamość regionu oraz rolę i znaczenie jego wartości TWA PRZYRO C przyrodniczych (§ 6 Statutu Centrum). ZI D www.cdpgs.katowice.pl CENTRUM DZIE CENTRUM DZIEDZICTWA PRZYRODY Urząd Marszałkowski GÓRNEGO ŚLĄSKA Województwa Śląskiego RAPORTY OPINIE 6 Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030 Raport o stanie przyrody województwa śląskiego 2 Wydawca Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska Projekt graficzny okładki Anna Grycman Projekt układu typograficznego Joanna Chwoła ISSN 1427-9142 Skład i przygotowanie do druku Verso, Katowice Druk Pracownia Komputerowa Jacka Skalmierskiego, Gliwice 2012 Copyright © by Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska RAPORTY OPINIE 6 Strategia ochrony przyrody województwa śląskiego do roku 2030 Raport o stanie przyrody województwa śląskiego 2 CZERWONE LISTY WYBRANYCH GRUP gRzybów i Roślin województwa śląskiego zagrożone i rzadkie w Polsce glony występujące w województwie śląskim 5 Czerwona lista śluzowców rzadkich w województwie śląskim 21 Czerwona lista porostów województwa śląskiego 33 Czerwona lista mszaków województwa śląskiego 73 Czerwona lista roślin naczyniowych województwa śląskiego 105 Redaktor tomu: Jerzy B. Parusel Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska Katowice 2012 REPORTS OPINIONS 6 Conservation strategy of nature of the silesian Voivodship by 2030 Report on the state of nature of the silesian Voivodship 2 THE RED LISTS OF CHOSEN GROUPS OF MUSHROOMS AND PLANTS of silesian VoiVodshiP threatened and rare in Poland algae occurring in silesian Voivodship 5 the red list of rare myxomycetes in silesian Voivodship 21 the red list of lichens of silesian Voivodship 33 the red list of threatened bryophytes of silesian Voivodship 73 the red list of vascular plants of silesian Voivodship 105 Editor: Jerzy B. Parusel Upper Silesian Nature Heritage Center Katowice 2012 CZERwoNa liSta RoŚliN NaCZyNiowyCH woJEwóDZtwa ŚląSKiEGo u tHE RED liSt oF VaSCUlaR PlaNtS oF SilESiaN VoiVoDSHiP Redaktorzy: Jerzy B. Parusel, Andrzej Urbisz Redakcja techniczna: Renata Bula Autorzy: Beata Babczyńska-Sendek (Uniwersytet Śląski, Katowice) Agnieszka Błońska (Uniwersytet Śląski, Katowice) Renata Bula (Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice) Stanisław Cabała (Uniwersytet Śląski, Katowice) Dorota Hejduk-Michalska (Uniwersytet Łódzki, Łódź) Janusz Hereźniak (Uniwersytet Łódzki, Łódź) Jeremi Kołodziejek (Uniwersytet Łódzki, Łódź) Łukasz Krajewski (Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Falenty) Roksana Krause (Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Katowice) Józef Mitka (Uniwersytet Jagielloński, Kraków) Teresa Nowak (Uniwersytet Śląski, Katowice) Jerzy B. Parusel (Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska, Katowice) Renata Piwowarczyk (Uniwersytet Jana Kochanowskiego, Kielce) Ewa Posz (Uniwersytet Jagielloński, Kraków) Jan T. Siciński (Uniwersytet Łódzki, Łódź) Krzysztof Spałek (Uniwersytet Opolski, Opole) Waldemar Szendera (Suszec) Alina Urbisz (Uniwersytet Śląski, Katowice) Andrzej Urbisz (Uniwersytet Śląski, Katowice) Beata Węgrzynek (Uniwersytet Śląski, Katowice) Stanisław Wika (Uniwersytet Śląski, Katowice) Zbigniew Wilczek (Uniwersytet Śląski, Katowice) Joanna Zalewska-Gałosz (Uniwersytet Jagielloński, Kraków) CzerwoNa liSta RoŚliN NaczyNiowych województwa Śląskiego Wstęp gatunków rzadkich i zagrożonych flory polskiej (Jasiewicz Czerwona lista roślin naczyniowych powstała w Centrum 1981). lista ta zawiera 457 taksonów, w tym 8 wymarłych Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska w Katowicach. (kategoria Ex). w roku 1986 została opublikowana Lista opracowało ją 23. botaników z ośrodków naukowo-ba- roślin wymierających i zagrożonych w Polsce (Zarzycki, dawczych w Katowicach, Łodzi, Kielcach, Krakowie, opo- wojewoda 1986). Zawiera ona wykaz 339 gatunków roślin lu i Falentach. Celem listy jest określenie kategorii zagro- naczyniowych. w drugim wydaniu tej listy (Zarzycki i in. żenia flory roślin naczyniowych województwa śląskiego, 1992) znalazło się już 418 gatunków roślin naczyniowych. jako podstawy budowania programu jej ochrony (Davis w trzecim wydaniu (Zarzycki, Szeląg 2006), zamieszczo- i in. 1986, Vié i in. 2008). Prezentowana lista jest kolejną no 504 gatunki roślin (a więc 21% flory rodzimej). w roku próbą analizy zagrożenia flory przeważającej części tery- 1994 została opublikowana lista zagrożonych roślin sege- torium Górnego Śląska (Parusel i in. 1996) oraz drugą talnych Polski (warcholińska 1994), a w roku 2009 lista dla obszaru województwa śląskiego w jego obecnych gra- zagrożonych archeofitów (m. Zając i in. 2009). nicach (Bernacki i in. 2000). oprócz list krajowych, opracowane zostały również Problem wymierania gatunków został dostrzeżony pierwsze regionalne listy zagrożonych gatunków roślin najpierw w świecie zwierząt. Pierwsza lista gatunków za- naczyniowych: warcholińskiej (1986-1987) dla chwa- grożonych została sporządzona przez Komisję Gatunków stów segetalnych Polski środkowej, Bróża (1990) dla wymierających (ang. Species Survival Commission) mię- Krainy Świętokrzyskiej, mirka i Piękoś-mirkowej (1992) dzynarodowej Unii ochrony Przyrody i Jej Zasobów (ang. dla polskich Karpat, Skalskiego (1994) dla byłego woje- iUCN) w 1949 roku. Zawierała ona 13 gatunków ptaków wództwa częstochowskiego, żukowskiego i Jackowiaka i 14 gatunków ssaków, szczególnie zagrożonych wynisz- (1995) dla Pomorza Zachodniego i wielkopolski, Kuchar- czeniem. Prace nad sporządzeniem listy zagrożonych czyka i wojciaka (1995) dla wyżyny lubelskiej, Roz- gatunków roślin zostały zapoczątkowane w latach 60. tocza, wołynia Zachodniego i Polesia lubelskiego, Pa- ubiegłego wieku w Belgii (Delvosalle i in. 1969). w roku rusela i in. (1996) dla Górnego Śląska, Fabiszewskiego 1976 ukazuje się lista gatunków rzadkich, zagrożonych i Kwiatkowskiego (1997, 2002) oraz Krukowskiego i endemicznych, sporządzona dla państw członkowskich i in. (2000) dla Sudetów, Rutkowskiego (1997) dla regio- Rady Europy (lucas, walters 1976; iUCN list ... 1977), nu ku jawsko-pomorskiego, Spałka (1997) oraz Nowaka a pierwsza globalna czerwona lista roślin iUCN zosta- i in. (2003, 2008) dla województwa opolskiego, Zając a. ła opublikowana dopiero w roku 1998 (walter, Gillett i Zając m. (1998) dla byłego województwa krakowskiego, 1998)1. Jakubowskiej-Gabary i Kucharskiego (1999) dla Polski Pierwszy, choć nie w pełni odzwierciedlający rzeczywi- Środkowej, Bernackiego i in. (2000) dla województwa ślą- sty status zagrożenia flory, wykaz rzadkich i zagrożonych skiego, towpasz i Kotańskiej (2001) oraz towpasz (2009) roślin naczyniowych Polski ukazał się w roku 1976, w ra- dla Płaskowyżu Proszowickiego, Kąckiego i in. (2003) dla mach europejskiej listy opracowanej przez międzynarodo- Dolnego Śląska, Głowackiego i in. (2003) dla Niziny Połu- wą Unię ochrony Przyrody i Jej Zasobów (lucas, walters dniowopodlaskiej, markowskiego i Bulińskiego (2004) dla 1976). Pierwszą polską czerwoną listą, określającą zagro- Pomorza Gdańskiego, Jackowiaka i in. (2007) dla wiel- żenie gatunków zgodnie z kryteriami iUCN, jest Wykaz kopolski oraz Bróża i Przemyskiego (2009) dla wyżyny 2 1 Bazę danych o narodowych czerwonych listach można znaleźć na stro- małopolskiej . w roku 2011 ukazała się czerwona lista nie the Zoological Society of london: http://www.nationalredlist.org, archeofitów Dolnego Śląska (Szczęśniak i in. 2011). lista europejska jest dostępna pod adresem: http://www.iucnredlist. org/initiatives/europe a globalna lista gatunków zagrożonych