بررسی گونههای عقرب در مناطق صعب العبور شهرستان های الیگودرز و سپيددشت در استان لرستان در سال1392

سید محمود رضا طاهریان 1 محمد حسن کائدی 2 شاهرخ نوید پور 3 علی چگینی شرفی 4 حمید مخیری 5 محمد ساکی 6 1 مربی حشره شناسی پزشکی،2 دانشیار حشره شناسی پزشکی،4 کارشناس ارشد انگل شناسی، 5 کارشناس بهداشت عمومی، 6 پزشک عمومی، دانشگاه علوم پزشکی لرستان، خرم آباد، ایران. 3 دانشیار حشره شناسی پزشکی، انستیتو پاستور، کرج، ایران مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93 صفحات 46-50

چکیده مقدمــه: مطالعــات مربــوط بــه بيولــوژي و اكولــوژي عقربهــا در ايــران بــا محدوديــت شــديدي مواجهــه اســت وايــن مطالعــات مــي بايســت بــا شناســايي زيســتگاهها و فــون عقربهــاي هــر منطقــه در كشــور آغــاز و بــا بررســي بيولــوژي و اكولــوژي آنهــا كامــل گــردد. هــدف از ايــن بررســي شناســايي و تعييــن فــون عقربهــاي مناطــق صعــب العبــور و عشــایری در اســتان لرســتان بــود. روش کار: در ايــن مطالعــه توصيفــي از 21 منطقــه عشــايري صعــب العبــور شهرســتانهای الیگــودرز و سپيددشــت بــا توجــه بــه نــوع بافــت خــاک و پوشــش گیاهــی نمونــه گیــری شــد. اطالعــات مربــوط بــه دمــا، رطوبــت وارتفــاع از ســطح دریــا محــل مــورد نظــر یادداشــت. جمــع آوری عقربهــا بــه روش صیــد شــبانه بــا اســتفاده از چــراغ قــوه مــاوراء بنفــش و عینــک دیــد در شــب، دو ســاعت قبــل از غــروب آفتــاب و ابتــدای شــب انجــام شــد. نتایــج: در مجمــوع 659 عقــرب از دو منطقــه الیگــودرز و ســپید دشــت صیــد گردیــد کــه بــه دو خانــواده همــی اســکورپیونیده و بوتیــده تعلــق داشــتند. از خانــواده همــی اســکورپیونیده: جنــس همــی اســکورپیوس لپتــوروس و از خانــواده بوتیــده جنــس هــای: بوتوتــوس سلســی آی، مزوبوتــوس اپئــوس، آندرکتونــوس کراســیکودا، ارتوکایــروس ایرانــوس و بوتاکــوس ماکروســنتروس صیــد گردیدنــد. نتيجهگيــري: در ایــن مطالعــه خانــواده بوتیــده بــا 5گونــه از تنــوع و پراکندگــی باالیــی برخــوردار

نویسنده مسئول:حمید مخیری ، بــود. جنــس بوتوتــوس سلســی آی بیشــترین وفــور را در عقربهــای ایــن دو منطقــه داشــت. جنــس داشگاه علوم پزشکی لرستان خرم آباد- ایران همــی اســکورپیوس لپتــوروس در منطقــه ســپید دشــت بیــش از 32 درصــد عقربهــا را شــامل میشــد تلفن: 09163695764 کــه بــا توجــه بــه خطرنــاک بــودن ایــن عقــرب بایســتی آموزشهــای الزم بــه مــردم منطقــه داده شــود. پست اکترونیکی: [email protected] کلید واژه ها: عقرب، گونه، فون، لرستان

مقدمه: Downloaded from jpm.hums.ac.ir at 0:26 +0330 on Thursday September 30th 2021 عقربهــا بنــد پایانــی از ردهی عنکبوتیان هســتند که دارای دارنــد)1(. مــوارد بــاالی عقــرب گزیدگــی در کشــور گویــای فعالیــت شــبانه بــوده و اغلــب در مناطــق بیابانــی زندگــی ایــن مســئله و اهمیــت آن میباشــد. کــرده و کمتــر وارد اماکــن انســانی میشــوند. بــا ایــن از دوران ایــران باســتان و درمتــون تاریخــی، ادبیــات و دینی وجــود در اثــر ازدیــاد جمعیــت در شــهرها و گســترش شــهر بــه جــا مانــده از آن زمانهــا مشــاهداتی در خصــوص نشــینی و اســتفاده از زمینهــای بایــر، ســاختمانهایی در عقــرب گزیدگــی مالحظــه شــده کــه نشــان از قدمــت ایــن حاشــیه شــهرها بنــا شــدهاند و ایــن موجــودات ناخواســته مســئله در ایــران میباشــد)2(. بــه علــت تنــوع تظاهــرات وارد شــهرها شــدند کــه در حــال حاضــر میتــوان آنهــا بالینــی در عقــرب گزیدگــی و نبــود راهنمــای بومــی را درون اماکــن انســانی پیــدا نمــود. عــالوه بــر ایــن بافــت مناســب، میــزان تزریــق ســرم پلــی واالن ضــد عقــرب خانههــای روســتایی و یــا چادرهــای عشــایر هنــگام کــوج بســیار باالســت کــه هــم مشــکالت و عــوارض جانبــی خاص بــه نحــوی اســت کــه احتمــال ورود ایــن بنــد پــا بــه داخــل خــود را دارد و هــم باعــث بــه هــدر رفتــن منابــع میشــود مناطــق مســکونی را بیشــتر نمــوده اســت. ایــن موجــودات بــا توجــه بــه اینکــه تمــام عقربهــا ســمی نیســتند ولــی دارای نیــش ســمی بــوده کــه از آن بیشــتر بــه منظــور صید وحشــت از آنهــا باعــث میشــود کــه درمانهــای اضافــی حشــرات و دفــاع از خــود اســتفاده میکننــد و بــه دلیــل بــرای آســیب دیــدهگان انجــام شــود. کمبــود اطالعــات در اینکــه برخــی مواقــع انســانها را مــورد حملــه قــرار داده خصــوص عقربهــای اســتان لرســتان بســیار کــم اســت و زندگــی آنهــا را تهدیــد میکننــد مــورد توجــه قــرار و بــه جــز چنــد بررســی محــدود مطالعــات چنــدان روی

مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93 بررسی گونههای عقرب در مناطق صعب العبور شهرستان های الیگودرز و سپيددشت در استان لرستان در سال1392 محمود رضا طاهریان و همکاران

آنهــا انجــام نشــده اســت. ایــن کمبــود اطالعــات در آزمایشــگاه دانشــکده بهداشــت تعییــن هویــت و بــرای نواحــی صعــب العبــور اســتان بســار بیشــتر اســت و تائیــد نهایــی بــه انســتیتو پاســتور کــرج ارســال گردیدنــد. نیازمنــد مطالعــات جــدی در ایــن زمینــه میباشــد. بــه در ايــن مطالعــه از تجربيــات افــراد بومــي و روســتايي در همیــن دلیــل بــر آن شــدیم تــا گام هایــی اولیــه در ایــن محــل اســتفاده شــد. بــرای جمــع آوری عقــرب عــالوه بــر راه برداشــته شــود و بــه امیــد خــدا توســط ســایر محققیــن عقربهایــی کــه در منــازل یــا در محــل زندگــی عشــایر عالقــه منــد و دلســوز تــداوم یابــد. ایــن مطالعــه بــه منظور وجــود داشــت، ســنگها را بوســیله یــک دیلــم بــزرگ کســب اطالعــات در خصــوص عقربهــای ایــن مناطــق و جــا بــه جــا و در صــورت وجــود عقــرب مبــادرت بــه صيــد ارائــه راه کارهــای مناســب در خصــوص مقابلــه بــا آنهــا بــه آن میکردیــم . تعــدادی از عقربهــا را در شــب از روی مرحلــه اجــرا در آمــد . تنــه درختــان جمــع کــرده و بعــد از نوشــتن مشــخصات مربــوط بــه هــر عقــرب ماننــد نــام روســتا ، محــل نمونــه روش کار: گیــری ) داخــل یــا خــارج از اماکــن مســکونی ( و زمــان ایــن مطالعــه از نــوع توصیفــی بــوده و جامعــه مورد بررســی نمونهگیــری آنــرا در ظــروف جــاي داده و بــه آزمايشــگاه آن عقربهــای مناطــق صعــب العبــور اســتان لرســتان در دانشــکده بهداشــت ارســال ميشــدند. دومنطقــه الیگــودرز و ســپید دشــت میباشــند. اســتان لرســتان در غــرب کشــور بــا وســعتی معــادل 28175 نتایج: کیلومتــر مربــع 73/1 درصــد مســاحت كشــور را بــه خــود در بررســیهای بــه عمــل آمــده در مجمــوع 659 عقــرب اختصــاص داده اســت کــه از شــمال بــه اســتانهای از دو منطقــه ذکــر شــده صیــد گردیــد. از ایــن تعــداد 64 مركــزی و همــدان، از جنــوب بــه اســتان خوزســتان، از عقــرب در منطقــه ســپید دشــت و 595 عقــرب از منطقــه شــرق بــه اســتان اصفهــان و از غــرب بــه اســتانهای الیگــودرز جمــع آوری گردیدنــد. از نظــر محــل صیــد تمــام كرمانشــاه و ايــالم محــدود ميشــود. الیگــودرز یکــی نمونههــای صیــد شــده در الیگــودرز در خــارج از اماکــن از شهرســتانهای مهــم آن میباشــد کــه ارتفــاع آن از و در کــوه و دشــت صیــد گردیدنــد. در ســپید دشــت ســطح دریــا 1998 متــر میباشــد و بلندتریــن نقطــه آن 16 عــدد از عقــرب هــا ) 25 درصــد( در داخــل منــازل بیــش از 4000 متــر از ســطح دریــا ارتفــاع دارد. بــارش مســکونی مــردم روســتا، 16 عــدد عقــرب )25 درصــد( از ســاالنه آن بیــن 900-300 میلــی متــر میباشــد و دارای داخــل محیــط روســتا و 32 عــدد کــه معــادل 50 درصــد زمســتانهای ســرد و یــخ بنــدان هــای طوالنــی میباشــد. نمونــه هــا میشــود در کــوه و دشــت صیــد گردیدنــد. ســپید دشــت کــه مرکــز بخــش پاپــی خــرم ابــاد میباشــد عقربهــای صیــد شــده از دو خانــواده Buthidae و دارای آبشــارهای فراوانــی بــوده و مناطــق بکــر و دســت Hemiscorpiidae بودنــد کــه خانــواده بوتیــده بــا 5 نخــورده زیــادی در آن دیــده میشــود. گونــه بوتوتــوس، آندرکتونــوس، مزوبوتــوس، بوتاکــوس در ابتــدا توســط مشــاور آمــاری طــرح بــا اســتفاده از و ارتوکایــروس در الیگــودرز و ســه گونــه بوتوتــوس، فرمولهــای آمــاری تعــداد نمونههــای مــورد نیــاز تعییــن مزوبوتــوس و اندرکتونــوس در ســپید دشــت تنــوع گونــه گردیــد. ســپس روســتاهای مــورد مطالعــه مشــخص شــده ای باالیــی را در هــردو منطقــه نشــان داد در حالیکــه از Downloaded from jpm.hums.ac.ir at 0:26 +0330 on Thursday September 30th 2021 کــه 21 روســتا بــا توجــه بــه شــرایط مختلــف انتخــاب خانــواده همــی اســکورپیونیده در هــردو منطقــه فقــط یــک گردیــد. بــا اســتفاده از دســتگاه GPS موقعیــت هــر منطقه جنــس همــی اســکورپیوس صیــد گردیــد. صعــب العبــور و عشــایر نشــین مشــخص شــده و بــا ثبــت در ســپید دشــت مجموعــا 64 عقــرب صیــد گردیــد کــه از مشــخصات محــل ماننــد نــوع بافــت خــاک کــه بیشــتر مجمــوع عقــرب هــای صیــد شــده 21 عــدد بــه گونــه .H کوهســتانی و ســنگالخی میباشــد، پوشــش گیاهــی نســبتا lepturus از خانــواده همــی اســکورپیده، 38 عقــرب بــه مناســب هــر منطقــه بــه همــراه دمــا، رطوبــت، ارتفــاع از گونــه B. saulcyi، 3 عقــرب بــه گونــه A. crassicauda ســطح دریــا، توجــه بــه وســعت محــل و جمعیــت ســاکن در و دو عــدد بــه گونــه M. eupeus کــه از خانــواده بوتیــده منطقــه در2 ســاعت قبــل از غــروب هــر روز و ابتــدای شــب هســتند تعلــق دارنــد . بــا اســتفاده از چــراغ قــوه مــاوراء بنفــش و عینــک دیــد در در منطقــه الیگــودرز 595 عقــرب صیــد گردیــد کــه 510 شــب مبــادرت بــه جمــع آوری عقربهــا اقــدام گردیــد. عــدد آن بــه گونــه B. saulcyi، 54 عــدد آن بــه گونــه .M عقربهــا در فصــل گــرم ســال) از نیمــه اول خــرداد مــاه eupeus، 12 عــدد بــه گونــه B. macrocentrus، 12 تــا نیمــه اول مهــر مــاه ( صیــد شــدند و در شیشــههای عــدد بــه گونــه O. iranus و یــک عــدد نیــز بــه گونــه مجــزا) هــر عقــرب در یــک شیشــه ( قــرارداده شــدند و A. crassicuda تعلــق داشــت کــه همــه بــه خانــواده حــدود 20 درصــد از عقربهــا را در الــکل 70 درصــد بوتیــده تعلــق دارنــد. از خانــواده همــی اســکورپیده نیــز 4 نگهــداری و بــه آزمایشــگاه منتقــل کردیــم و گونههــای عــدد عقــرب بــه دســت آمــد کــه همگــی بــه گونــه همــی آنهــا از روی کلیــد تشــخیص عقربهــای ایــران در اســکورپیوس لپتــوروس تعلــق داشــتند. مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93 47 بررسی گونههای عقرب در مناطق صعب العبور شهرستان های الیگودرز و سپيددشت در استان لرستان در سال1392 محمود رضا طاهریان و همکاران

جدول شماره 1-تعداد و درصد عقرب های صید شده در مناطق صعب العبور الیگودرز و سپید دشت در سال 1392

نام روستا تعداد عقرب O. iranus B. macrocentrus M. epeus A. crassicoda H. lepturus B. saulcyi صيد شده

الیگودرز 595 )%7 / 85(510 )%1( 6 )%2( 1 )%9( 54 )%2(12 )%2(12

سپید 2 )%3/1( 3 )%4/7( 21 )%32/8( 38 )%59/4( 64 دشت - -

جمع کل 659 )%83/2( 548 )%4/1( 27 )%8/5( 56 )%8/5( 56 )%1/8( 12 )%1/8( 12

بیشــترین تنــوع گونــه عقــرب در شهرســتان الیگــودرز بــود الیگــودرز نســبت بــه وســعت و جمعیــت شهرســتان ســپید کــه از هــر شــش گونــه عقــرب صیــد گردیــد کــه علــت آن دشــت باشــد. میتوانــد بعلــت وســعت زیــاد و جمعیــت بیشــتر شهرســتان بحث و نتیجهگیری: در بررســی انجــام شــده مشــخص گردیــد کــه عقربهــای ایــن مطالعــه هــم خوانــی دارد )6(. ایــن مناطــق بــه دو خانــواده بوتیــده و اســکورپیونیده در مطالعــهای دیگــر کــه توســط فــرزاد متولــی حقــی، در متعلــق بودنــد. خانــواده بوتیــده بــا پنــج جنــس دارای خصــوص بررســی گونههــای عقــرب در نواحــی کوهســتانی بیشــترین وفــور بــوده و در میــان جنسهــای ایــن خانــواده شهرســتان ســاری صــورت گرفتــه دو گونــه عقــرب پیــدا جنــس بوتوتــوس سلســی آی گونــه غالــب عقــرب منطقــه شــده کــه هــردو بــه جنــس مزوبوتــوس از خانــواده بوتیــده میباشــد. در هــردو منطقــه از خانــواده اســکورپیونیده متعلــق بودنــد )7(. فقــط جنــس همــی اســکورپیوس بــا گونــه لپتــوروس در مطالعــهای کــه توســط هــادی وطنــی و همــکاران وی وجــود داشــت کــه وفــور ایــن عقــرب در شهرســتان ســپید در شهرســتان تایبــاد بمنظــور تعییــن فــون عقربهــای دشــت بســیار بیشــتر از شهرســتان الیگــودرز بــوده اســت . منطقــه تایبــاد و وضعیــت عقــرب گزیدگــی در محیــط در مطالعــهای کــه توســط دکتــر نائــبزاده و همــکاران هــای نظامــی صــورت گرفتــه چهــار گونــه عقرب شناســایی

در ســال 1388 بــرای بررســی اکومورفوتیــپ عقربهــای شــده کــه همگــی از خانــواده بوتیــده بودنــد )Downloaded from jpm.hums.ac.ir at 0:26 +0330 on Thursday September 30th 2021 .)8 لرســتان انجــام شــد از ســه خانــواده بوتیــده، اســکورپیونیده در بررســی صــورت گرفتــه توســط اکبــری و همــکاران در و همــی اســکورپیونیده نمونههــای عقــرب صیــد گردیــد کهکیلویــه و بویــر احمــد و چهــار محــال بختیاری مشــخص کــه بیشــترین وفــور عقــرب بــه خانــواده بوتیــده تعلــق گردیــد کــه خانــواده بوتیــده بــا 6 جنــس بیشــترین تنــوع داشــت کــه بــا نتایــج ایــن بررســی مطابقــت دارد )4(. گونــهای را دارا بــوده اســت و از خانــواده همیســکورپیده در مطالعــه انجــام شــده توســط طاهریــان بــر روی فقــط یــک جنــس همیســکورپیوس صیــد گردیــده اســت شناســایی و تعییــن فــون عقربهــای شــهرخرم آبــاد دو کــه بــا توجــه بــه شــرایط جغرافیایــی تقریبــا مشــابه بــا گونــه عقــرب بوتوتــوس سلســی آی و همــی اســکورپیوس اســتان لرســتان نتایــج ایــن بررســی بــا مطالعــه حاضــر لپتــوروس صیــد گردیــد کــه گونــه بوتوتــوس سلســی آی کامــال همخوانــی دارد )9(. فراوانــی بســیار زیــادی از خــود نشــان داد کــه بــا مطالعــات بــه طــور کلــی میتــوان نتیجــه گرفــت کــه عقربهــای ایــن طــرح هماهنگــی دارد )5(. خانــواده بوتیــده رایجتریــن عقربهــای منطقــه هســتند و در بررســی صــورت گرفتــه توســط گوهــری و همــکاران گونــه بوتوتــوس سلســی آی گونــه غالــب در ایــن مناطــق در ســال 1390 در ایــالم بــرای تعییــن فــون عقربهــای بــه حســاب میآیــد. ولــی بــا توجــه بــه محــل صیــد ایــالم عقــرب بوتوتــوس سلســی آی بــا 23 درصد بیشــترین عقربهــا نکتــه مهمــی کــه بایــد بــه آن توجــه شــود وفــور فراوانــی را داشــته اســت بــا در نظــر گرفتــن ایــن مســئله بــاالی صیــد عقــرب در داخــل اماکــن مســکونی شهرســتان کــه شــرایط جغرافیایــی اســتان ایــالم تــا حــد زیــادی ســپید دشــت اســت. بایــد توجــه نمــود کــه عقــرب همــی شــبیه اســتان لرســتان مــی باشــد نتایــج بررســی ایــالم اســکورپیوس لپتــوروس از خطرناکتریــن عقربهــای

48 مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93 بررسی گونههای عقرب در مناطق صعب العبور شهرستان های الیگودرز و سپيددشت در استان لرستان در سال1392 محمود رضا طاهریان و همکاران

ایــران میباشــد و عامــل مــرگ و میــر خیلــی از مــوارد آوری نمونههــای مــورد نیــاز بــا مشــکالتی ماننــد عــدم عقــرب گزیدگــی در کشــور بــه حســاب میآیــد. در قبــول اهالــی روســتا هــای مــورد بررســی بــرای فعالیــت ایــن مطالعــه بیــش از 32 درصــد گونههــای عقــرب در شــبها مواجــه شــدیم کــه محدودیتهایــی در صیــد شــده در شهرســتان ســپید دشــت بــه ایــن گونــه خصــوص صیــد عقربهــا بــه دنبــال داشــت. عــالوه بــر تعلــق داشــتهاند کــه میتوانــد هشــداری بــرای مســولین ایــن دسترســی بــه ایــن مناطــق بــه دلیــل صعــب العبــور بهداشــت و درمــان اســتان باشــد. نکتــه مهمتــر اینکــه بــودن تیــم نمونــه بــرداری را بــا مشــکالت جــدی دیگــری 50 درصــد عقربهــای صیــد شــده در شهرســتان ســپید مواجــه کــرده بــود طوریکــه بــرای رســیدن بــه برخــی دشــت یــا از داخــل خانههــای روســتایی و یــا از داخــل مناطــق پیــاده رویهــای طوالنــی اجتنــاب ناپذیــر بــود . محیــط روســتا جمــع آوری شــدهاند کــه توجــه بــاالی مســئولین بهداشــتی منطقــه و اســتان را نســبت بــه برنامههــای آموزشــی و پیشــگیری طلــب میکنــد. بــه دلیــل شــب فعــال بــودن عقربهــا در خصــوص جمــع

منابع References

1. Jamili B. A Guide to treatment scarpion bite, , Markaz-Nashr publication,1999. 2. Ramazani AR, Susan D. Scorpiology and clinical management of Scarpion bite, , publi- cation, 2007. 3. Nayebzadeh H. Study of ecomcrphotypes of scarpion in luristan. Journal of Luristam University of Medical Sciences. 2003. [Persian] 4. Taherian M.R. Identifying and scorpion fauna of scorpion of County. Journal of 5. Luristam University of Medical Sciences. 2003;16 :43-45. [Persian] 6. Gouhari I, Pashaei Rad SH, Navidpour SH, Molaei Birgani S. Study on Fauna Scorpion of , Western of . Journal of Animal Biology. 2012;2 :43-47.[Persian] 7. Motavali Haghi F, Tirgari S, Changani F, Mohammadpour RA.(2004), A study on scorpion species of the mountainous area Sari. Journal of Mazandaran University of Medical Sciences. 2004;92:14-96 [Persian] 8. M. Khoubdel, H. Vatani. Scorpion fauna in Taybad region and scorpion sting status in military environment. Journal of Military Medicine. 2007;11 :7-11[Persian]

Downloaded from jpm.hums.ac.ir at 0:26 +0330 on Thursday September 30th 2021 Akbari A, Tabatabaei M, Malek-khah A, Zamani G. Scorpion fauna of Chaharmahal Va Bakhteyari and Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Provinces. Pajouhesh & Sazandegi. 2001;14 :24-27.[Persian]

مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93 49 بررسی گونههای عقرب در مناطق صعب العبور شهرستان های الیگودرز و سپيددشت در استان لرستان در سال1392 محمود رضا طاهریان و همکاران

Scorpion species in trackless areas of and Sepiddasht Counties in Luristan Province in 2013

S.M. R. Taherian, MSc1 M.H. Kayedi, PhD2 Sh. Navidpour, PhD3 A.Chegeni-Sharafi, MSc4 H. Mokhayeri, BS5 M. Saki, MD6

Instructor of Medical Entomology 1, Assistant professor of Medical Etomology 2, MSc of Medical Parasitology 4, BS of Public Health 5, MD 6, Luristan University of Medical Sciences, khorramabad, Iran. Associte professor of Medical Etomology 3, Pasteur institute, . Iran (Received 4 Aug, 2014 Accepted 22 Oct, 2014)

ABSTRACT

Introduction: Studies of biology and ecology of scorpions in Iran faces with lots of limitations. These studies have to be started with identifying habitats and species of scorpions in a certain region of the country and should be completed with investigation of their biologic and ecologic characteristics. This study aims at identification and characterization of scorpions species in trackless areas of Luristan. Methods: During this descriptive study in 21 trackless nomads areas of Aligudarz and Sepiddasht the spots were sampled. Temperature, humidity and altitude of the sampling places were recorded. In each place, two hours before sunset and within the first hours of night the scorpions were captured with aid of UV flashlight and infra red glasses. Results: A total of 659 scorpions were captured in two areas located in Aligudars and Sepiddasht all of which belonged to Hemiscorpidae and Butidae families . From Hemiscorpidae family : Hemiscorpius leptorus and from family Butidae : Buthotus saulcyi, Mesobuthus eupus, Androctonus crassicauda, Orthochirus iranus , Buthacus macrocentrus species were diagnosed . Downloaded from jpm.hums.ac.ir at 0:26 +0330 on Thursday September 30th 2021 Conclusion: Butidae family with 5 species had significant diversity and Corespondence: distribution in the study area. B. saulcyi was the most frequent in the areas. H. Mokhayeri, Luristan H. leptorus in Sepiddasht made up over 32 percent of the scorpions and University of Medical Sciences, it is a hazardous scorpion species. Necessary warning should be given to Khorramabad, Iran. Tel: 09163695764 the residents of the area. Email: [email protected] Key words : Scorpion, Species, Fauna, Luristan

50 مجله طب پیشگیری سال اول، شماره اول، پاییز 93