Partijblad van de Volkspartij voor VriJ'heid & Democratie Richard Ellis DOCUME1'11!\.1-l A~J-i"C',lT;.>I t:v~.l~ r nd.," ''·' NEDERLANDSE POUTlEKE International PARTIJEN Property Consultants Gebouw Hirsch Leidseplein 29 1017 PS Amsterdam Telefoon 020- 26 26 91

MEI 1990, NR. 1386 HOOFDREDACTEUR: RENY DIJKMAN CORRESPONDENTIE-ADRES WD, POSTBUS 30836, 2500 GV 'S-GRAVENHAGE

INHOUDSOPGAVE Joris Voorhoeve droeg het fractievoorzitterschap over Voorhoeve draagt functie aan Frits Bolkestein. Een schets van de gang van za­ ken, van de betrokken per­ sonen en de visie van het hoofdbestuur. over aan Bolkestein pagina 1 t/m 3

Den Haag - Geheel onver­ Koninklijke onderscheidin- wacht heeft Joris Voorhoeve . gen voor de VVD Eerste-Ka­ op 1 mei jl. het politiek leider­ merleden Loes Vonhoff en schap gekoppeld aan het Y m van der Werffen voor het Tweede-Kamerfractievoorzit­ Tweede-Kamerlid Jan Kees terschap overgedragen aan Wiebenga. Frank de Grave Frits Bolkestein. vertrekt om loco-burgemees­ ter van Amsterdam te worden. Tijdens een persconferentie in Verslagen uit Eerste en de stampvolle VVD-fractiekamer Tweede Kamer op de opende hij met de volgende ver­ pagina's 3, 4, 11 klaring: "Ik kan kort zijn. Het is mij een groot genoegen om aan u Ben Verwaayen vertrekt na te kunnen voorstellen de nieuwe zeven jaar hb-lidmaatschap. fractievoorzitter van de VVD, Hugo Dittmar portretteert mijn vriend Frits Bolkestein. De hem op pagina 5 heer Bolkestein is gisteravond door de VVD-fractie bij accla­ Het reilen en zeilen van het matie - en dus algehele steun - onafhankelijk wetenschap­ gekozen tot fractievoorzitter. De pelijk liberale bureau De Tel­ fractie van de VVD is daartoe clersstichting worden toe­ overgegaan nadat ik op dezelfde gelicht op pagina 6 vergadering mijn functie tE:r be­ schikking had gesteld. Dat heb ik gedaan omdat mij dat in het be­ "Vliegen wordt goedkoper lang leek van de VVD. De VVD dan u denkt", schrijft Florus gaat een nieuwe periode in, waar­ Wijsenbeek in het Euroka­ in het naar mijn oordeel het beste Tijdens de persconferentie v.l.n.r. voorlichter Marcel Kummel, Frits Bolkestein, Joris Voorhoeve en VVD-voorzitter Ginjaar. tern. Ook in dat katern: · is als er een nieuwe politieke lei­ (foto: Hans Kouwenhoven) Nieuwe transporten naar der, een nieuw gezicht is, dat de liseren op het terrein van de in­ jaar geleden heeft hij onder zeer van de afgelopen tijd - en ik sluit Roemenië, Lente 1990 in · VVD daarin in het politiek ge­ ternationale ecologische betrek­ moeilijke omstandigheden een mij daarmee aan bij de heer Bol­ Praag, de Hongaarse verkie- deelte kan aanvoeren. kingen. Ik heb een stille hoop dat uitermate zware taak op zijn kestein - dan heeft de heer Voor­ zingen en een verslag van het De VVD heeft een moeilijkjaar het mij lukt hem ook bij andere schouders genomen. Velen zouden hoeve zich een uitzonderlijk mens bezoek van het hoofdbestuur achter de rug sinds de kabinets­ beleidsterreinen te betrekken. Ik voor die taak zijn weggelopen. Hij getoond. Ik zou willen zeggen - aan Straatsburg.· crisis van· vorig jaar. Ik heb vier heb hem gesteund toen hij in 1986 heeft dat niet gedaan. Dat bewijst op mijn manier- dat was klasse, pagina, 8 t/m 11 . jaar aan deze fractie leiding mo­ fractievoorzitter werd. Nu steunt dat de heer Voorhoeve een moedig mijnheer Voorhoeve, waarvoor u gen geven. Ik heb het fractievoor­ hij mij in die functie." man is. Hij heeft die taak met vol­ veel respect verdient en waar ve­ Etien Apeld~orn ged't èen zitterschap in juni 1986 op een le inzet van zijn persoon gedaan len een voorbeeld aan zouden impressie vàn de jorigëren~ nachtelijke vergadering aan­ Zelfde koers en heeft daarbij zijn eigenbelang kunnen nemen ... " topkadercûrS'llS VVD-JOVD vaard. Ik heb getracht de VVD en zijn persoon duidelijk achter­ Ook sprak de VVD-voorzitter die als thenia'bad: "Mense­ met steun van de fractie en be­ Frits Bolkestein liet er geen gesteld bij dat van de partij. Als zijn vertrouwen uit in Joris' op­ lijk leven-rrui.#schappelijke stuur en iedereen binnen de VVD twijfel over bestaan dat de koers ik kijk naar de gebeurtenissen volger Frits Bolkestein. • gevolgen yazy,(bio )medische weer op te bouwen van de schade van de VVD dezelfde zal blijven. technieken:'. pagina 12 · die de VVD toen had opgelopen. "De vijf verkiezingen die ik zo'n Annétte Romijn, 23 jaar, Ik heb die taak met volharding beetje kan overzien, '77- '81- '82- werd gekozen als. VVD­ proberen uit te voeren. Nu, na de '86 - 1989, hebben aangetoond dat raadslid in Geldrop. De jong­ gemeenteraadsverkiezingen de van alle grote politieke partijen de Overleg tussen hoofd­ ste in onze club? Jan van de VVD electoraal blijkt te zijn ge­ koers en de verkiezingsprogram­ Ven sprak met haar. Zie het stabiliseerd na. een heel woelig ma's van de VVD veruit het meest regiokatern OJ? pagina 12 jaar, is de tijd gekomen om het constant zijn gebleven. Andere bestuur en Tw-eede­ roer over te dragen aan Frits Bol­ partijen, die ik niet hoef te noe­ kestein ... " men, hebben in min of meerdere De discussie over de toekomst mate de koers moeten verleggen Katnerfractie door RENY DIJKMAN van de partij zal de komende Uitzonderlijk onder de druk der omstandighe­ twee jaar centraal staan. Sa­ den. Van de VVD kan dat niet De wisseling van het politiek Na dit open gesprek en het uit­ men zullen de VVD-leden op 5 Bolkestein noemde de wijze worden gezegd. Dat is geen blijk leiderschap is niet zonder tu­ spreken van het vertrouwen van of 6 themadagen over de be­ waarop hij tot fractievoorzitter is van starheid, dat is blijk van het mult verlopen. De opschud­ de fractie in haar leider was voor langrijkste onderwerpen de gekozen "uitzonderlijk". "Sinds feit dat wij sinds het midden van ding was te verwachten; zeker de fractie de zaak over. koers van de liberalen voor de 1976, sinds ik zelf op de een of de jaren zeventig de nationale en nadat de Tweede-Kamerfrac­ Groot was dan ook de verba­ jaren negentig kunnen uit­ andere wijze meedoe in de Neder­ internationale situatie het best tie in de eerste vergadering na zing bij velen dat de bijeenkomst stippelen. De themadag over landse poiitiek, kan ik mij een van de grote partijen hebben ge­ de Gemeenteraadsverkiezin­ te Garderen op Koninginnedag Oost-Europa heeft afgelopen dergelijke situatie niet herin­ analyseerd. Onze koers is het gen door fractievoorzitter niet ging over de herverdeling van zaterdag plaats gehad. Daar- neren. Niet in de VVD; eigenlijk laatst vastgesteld bij de samen­ Voorhoeve met de vraag werd de Kamerportefeuille van Frank . over treft u in het volgend ook niet in andere partijen. stelling van het verkiezingspro­ geconfronteerd of hij nog het de Grave, die als loco-burgemees­ blad een uitvoerig verslag. Ik hecht eraan om nu in alle gramma. Dat zullen wij blijven vertrouwen had van zijn frac­ ter naar Amsterdam vertrok en Over de intenties en opzet helderheid duidelijk te zeggen dat volgen. Begrippen als 'links' en tieleden. Voorhoeve was toen waarover onenigheid bestond, van deze discussies en de de wijze waarop Joris Voorhoeve 'rechts' slaan als een tang op een al bereid zijn functie ter be­ maar wederom de functie van het stroomlijning daarvan geven dit voor hem zo moeilijke besluit varken." schikking te stellen. Tijdens leiderschap door Joris Voorhoeve hb-lid Greetje den Ouden­ heeft genomen even uitzonderlijk deze fractievergadering kreeg aan de orde werd gesteld. Het ar­ Dekkers en algemeen secrè­ is als de gebeurtenis zelf. Joris Klasse hij het unanieme vertrouwen gument van de opvolging van De taris Wim van den Berg een heeft dit besluit genomen op een van de fractie. Wel werd hem Grave werd gebruikt om de ge­ toelichting. pagina 15 wijze die uitzonderlijk correct is Ook VVD-voorzitter Ginjaar door diverse leden geadvi­ heimhouding tot het laatst te ga­ en die hem ook karakteriseert en sprak zijn waardering uit over seerd aan zijn presentatie te randeren. Van de voorzitter, pag. 3 kenschetst, Hij blijft lid van de Joris Voorhoeve. "Wij willen zeg­ werken en kreeg hij van di­ In de week voorafgaand aan De Haya van Somerenstich­ fractie. Er is geen sprake van po­ gen dat wij voor de heer Voorhoe­ verse leden de nodige advie­ ting, pag. 15 litieke wrok. Hij wil zich specia- ve zeer veel respect hebben. Vier zen. (vervolg op pagina 2) MEI 1990 2

door RENY DIJKMAN

Dr. ir. J. J.C. Voorhoeve heeft Waterstaat" in juli 1986 werd hij het partijbelang altijd als eer­ door de fractie gekozen als opvol­ ste doel gehad. Hij kwam in ger van Nijpels. 1982 in de Tweede Kamer, na­ dat hij enige jaren voorzitter Uit de aanhoudende kritiek op van de Teldersstichting ·was zijn presentatie heeft hij echter geweest. zelf de conclusie getrokken dat het Zijn deskundigheid op het verstandig was om op te stappen. grote buitenlandgebied viel al Niet wijzend naar mensen of snel op. Als Kamerlid heeft gremia, zonder anderen aan te Joris Voorhoeve tussen 1982 vallen, heeft hij wederom, zoals en 1986 zich nimmer ingelaten hij het zag, in het belang van de met congsi's, stromingen en partij, zelf zijn beslissing geno­ dergelijke. Hij werkte en men. Dat besluit heeft het hoofd­ bleek voor iedereen een goed bestuur gerespecteerd. Het collega. hoofdbestuur is er overigens van overtuigd dat Joris Voorhoeve met Het was dan ook niet verwon­ grote persoonlijke inzet, met derlijk dat juist aan hem door een wegcijfering van zichzelf, aan de groep Kamerleden toen de val van fractie leiding heeft gegeven en Nijpels in 1986 zich duidelijk be­ naar beste vermogen als politiek gon af te tekenen de vraag werd leider van de partij is opgetreden. gesteld om zich eventueel be­ Hij heeft in een turbulente perio­ schikbaar te stellen voor het frac­ de van 1986 tot heden rust en Joris Voorhoeve is nu weer ge­ want die eigenschappen zitten nale milieuproblematiek Aan tievoorzitterschap. evenwicht binnen de fractie weten woon lid van de fractie geworden. niet bij hem ingebouwd. Hij gaat deze taak zal hij ongetwijfeld In de "nacht van Verkeer en te herstellen en te bewaren. Zonder rancune, zonder wrok, zich bezighouden met internatio- voortreffelijk invulling geven. •

kelen in beide groeperingen traden met hun commentaar uit de anonimiteit. Velen hielden Overleg tussen hoofdbestuur en het - verstandig - op "geen com­ mentaar". Op woensdagavond 2 mei werd Tweede.. Kamerfractie (vervolg vanpagina 1) in Utrecht een extra kc-voorzit­ tersvergadering belegd waarop VVD-voorzitter Ginjaar, verge­ deze bijeenkomst had Joris Voor­ 1 mei met de primeur verscheen Wiegel had geen enkele bemoeie­ Ginjaar, als Voorhoeve en fractie­ zeld van een delegatie uit het hoeve een informeel gesprek met van het wisselen van de wacht. nis gehad met de gehele gang van voorzitter Bolkestein hielden de hoofdbestuur opening van zaken een aantal hoofdbestuursleden Ingeslopen onjuistheden in die zaken. rug recht en hebben slechts zeer gaf. Deze avond eindigde met het gehad waarin eveneens werd ge­ berichtgeving zijn door Voorhoeve summier - daar het een intern resultaat dat 17 kc-voorzitters het sproken over het politiek leider­ tijdens de persconferentie recht­ Aanval overleg betrof - op deze vragen vertrouwen in de VVD-voorzitter schap. Dit gebeurde zeker niet gezet. geantwoord. uitspraken. Eén kc-voorzitter was "met de messen op tafel", zoals Joris Voorhoeve verdedigde Tijdens de persconferentie de Daarmee was de jacht voor de afwezig. zowel VVD-voorzitter Ginjaar als partijvoorzitter Ginjaar. Er was volgende ochtend om elf uur spit­ media geopend. De vier ochtend­ Op korte termijn - nog voor de Joris Voorhoeve in latere volgens hem geen sprake geweest sten de vragen uit de media zich· bladen van woensdag 2 mei jaarvergaderingvan 18 mei aan­ confrontaties met de media mee­ van "achterkamertjes politiek", toe op VVD-voorzitter Ginjaar. brachten alle eigen variaties in de staande - zal een gesprek plaats­ deelden. Onder meer naar aanlei­ evenmin had voorzitter Ginjaar Vragen over de aard van het ge­ berichtgeving. Kamercentra­ vinden tussen hoofdbestuur en ding van dat gesprek maakte Joris met twee tongen gesproken, Loek sprek met Voorhoeve, over zijn ei­ levoorzitters werden gebeld, fractie, om de verhouding hoofd­ Voorhoeve voor zichzelf de balans Hermans had zich niet gekan­ gen aanblijven en over het optre­ VVD-Kamerleden werd om com­ bestuur- Tweede-Kamerfractie op op en besloot hij af te treden. Deze dideerd, er was niet gestemd en den van het hoofdbestuur. Zowel mentaar gevraagd. Slechts en- te klaren. • mededeling is bij de TK-fractie in Garderen als een bom ingeslagen. Een groot deel van de middagzit­ ting werd dan ook gebruikt om IN MEMORIAM In de Tweede Kamer was hij ook bij leden van andere fracties stoom af te blazen richting hoofd­ FRITS PORTREINE gezien en gerespecteerd, getuige de verschillende malen dat zij bestuur. tezamen konden optreden bij initiatieven en moties. Hij werd later ook gekozen tot ondervoorzitter en daardoor tevens tot lid van het Presidium, een door hem zeer gewaardeerde functie, die Vastbesloten Het oud-lid van de VVD-fractie in de Tweede hij met grote stijl wist te vervullen. Tot 1981 is hij lid van de Joris Voorhoeve bleef echter bij Kamer is na een hem buiten zijn schuld Tweede Kamer geweest, maar ook na die tijd is hij onvermoeid zijn beslissing. Dat leidde ertoe (hij werd op een voetgangersoversteekplaats met allerlei zaken bezig geblèven. Zo was hij voorzitter van de dat een kleine commissie, be­ aangereden) overkomen ernstig ongeval na staatscommissie tot herziening van het decoratiestelsel, waarvan staande uit Voorhoevè, de Ka­ een ziekbed van ruim twee en een halve de voorstellen thans tot een wetsontwerp hebben geleid. merleden Dees en Koning met maand ten slotte tot ons aller onsteltenis ~n In Leiden, de stad die hij altijd trouw is gebleven, was hij onder VVD-voorzitter Ginjaar als ad­ verdriet aan de gevolgen daarvan overleden. meer voorzitter van de stichting Vrienden van de Pieterskerk en viseur, alle fractieleden afzonder­ Reeds in zijn studietijd was hij actief bij de politiek betrokken, ook actief in de VVD-afdeling, waar hij zeer gewaardeerd werd lijk hoorden. (Alleen Hans Dijk­ en heeft hij eerst de Partij van de Vrijheid en kort daarna de om zijn goede adviezen en waar hij enige tijd geleden tot lid van stal was afwezig, maar werd vele VVD mee helpen oprichten. Na zijn studietijd ging hij werken bij verdienste werd benoemd. malen telefonisch geconsulteerd.) de Koninklijke Nederlandse Middenstands Bond en werd hij Frits Portheïne heeft een lange staat van dienst in de politiek De fractieleden kregen twee vra­ enige tijd later, in 1954, ook lid van de Gemeenteraad in Leiden, gehad; in de politiek in de diepere zin van werken aan een betere gen voorgelegd: "Wie acht u ge­ wat hij tot 1972 is gebleven. samenleving en aan een betere toekomst, en ook een lange staat schikt voor de functie van het Inmiddels ook tot lid van het Hoofdbestuur van de VVD gekozen van dienst in de VVD in al haar geledingen, en bij dit alles heeft fractievoorzitterschap?" en werd hij al spoedig lid en voorzitter van een commissie die in hij zich altijd belangeloos ingezet voor het lot van zeer vele "Wenst u dat zelf te worden?" 1962 belangrijke voorstellen deed tot wijziging in de organisatie­ anderen. Hij was, als reeds gezegd, een man van stijl; stijl als Een aantal Kamerleden, structuur van de partij, welke voorstellen toen integraal door de weerspiegeling van een levenshouding en van een opvatting over waaronder Loek Hermans, partij werden aanvaard. de menselijke omgang. Hij was ook iemand die genoot van een beantwoordde de laatste vraag goede sfeer, een genoeglijk tafelen en het reizen en verblijven ontkennend. In 1963 werd hij lid van de Tweede Kamer, waar hij zich in daarbij in hotels met de juiste ambiance. Hij was een gevoelig en Uit deze consultatie kwam al het bijzonder ging bezig houden met aangelegenheden van het heel muzikaal mens, die in vervoering kon raken bij Hongaarse . snel duidelijk naar voren dat Frits midden- en kleinbedrijf en met sociaal-economische zaken in het muziek, die hij zelf ook goed op de piano wist te vertolken, waarbij Bolkestein veruit het meest werd algemeen, in het bijzonder ook de belastingen, en ook het toeris­ hij zich steeds zijn goede vriend Sandor Vidak tot voorbeeld genoemd als capabele opvolger. me. In de fractie was zijn inbreng altijd deskundig, volstrekt stelde. Laat in de avond werd Bolkestein liberaal en ook getuigend van een goed politiek gevoel. Hij werd Frits Portheïne was een groot en eerlijk liberaal, een beminnelijk · dan ook bij acclamatie gekozen. daar later ook belast· met de vertrouwensfunctie van secretaris. mens en een trouwe vriend. Onze besten wensen gaan uit naar Daarop is, waarschijnlijk door een Vanuit de fractie werd hij aangewezen als lid van de Raad van zijn lieve vrouw Mariet. Hij zal bij allen die hem gekend hebben van de aanwezigen, nog diezelfde Europa, en werd daar ook tot secretàris van de (internationale) in een onvergetelijke herinnering voortleven. nacht De Volkskrant ingelicht, liberale fractie in die Raad benoemd. H.P. Talsma zodat dit ochtendblad op dinsdag MEI1990 3 Bolkestein: geen Van de voorzitter tussenpaus door RENY DIJKMAN foto: Miehiel Sablerolle

Met mr. drs. Frits Bolkestein als politiek leider krijgt de ij het aftreden van de heer VVD een veelzijdige, creatieve Voorhoeve wil ik namens voorman. Hij is door de fractie Bhet hoofdbestuur een viertal niet benoemd als tussenpaus, opmerkingen maken. maar voor de volle komende periode tot een kabinetsval of In de eerste plaats wil het de reguliere verkiezingen hoofdbestuur nogmaals bena­ over vier jaar. Dan zal bij de drukken dat het veel respect en lijstsamenstelling door de waardering heeft voor de wijze partij opnieuw worden uit­ waarop de heer Voorhoeve tot zijn gemaakt wie lijstaanvoerder besluit is gekomen om terug te zal worden. treden als voorzitter van de VVD­ fractie in de Tweede Kamer. Voor zijn politieke carrière was Bolkestein lid van de directie van Tegelijkertijd echter - dat is de SHELL chemie in Frankrijk. In tweede opmerking - moest worden 1978 stapte hij over naar de geconstateerd dat er doorlopend Tweede Kamer. In het eerste ka­ binnen en buiten de partij kritiek binet-Lubbers was hij ondermi­ op de fractie en haar voorzitter nister van Buitenlandse Handel. werd uitgeoefend. Op zichzelf Bij de Kamerverkiezingen van niets nieuws. Wel is het zo, dat 1986 was Frits Bolkestein een van het laatste jaar deze kritiek - die degenen die in de fractie orde op de heer Voorhoeve ook bekend zaken gesteld wenste te hebben. was -langzamerhand van zodani­ Er was de laatste twee jaar een ge aard en omvang werd, dat het vertroebelde sfeer ontstaan. Met hoofdbestuur meende niet te dit optreden verspeelde hij zijn kunnen ontkomen aan zijn ver­ kans op terugkeer in het volgend antwoordelijkheid jegens de le­ kabinet. Frits Bolkestein is niet den, om de heer Voorhoeve te vra­ gen zich te beraden op de ontstane Premier Lubbers feliciteert Bolkestein met zijn benoeming. situatie. Het was een stap die het hoofdbestuur zeer ongaarne zette, de man om daaronder gebukt te zijn vrije tijd onder meer toneel­ lijke zaken, treedt met gemak maar wel noodzakelijk achtte. En gaan. Naast Joris Voorhoeve, die kritieken voor de Haagse Post. naar buiten op, al is hij - zeker in waarbij overigens het hoofdbe­ op zijn steun kon rekenen, coör• kleinere gezelschappen - verle­ stuur geen ultimatum stelde. dineerde hij in de fractie als vice­ Veelzijdig gen. Een eigenschap die door bui­ De heer Voorhoeve heeft deze voorzitter een aantal fractieclus­ tenstaanders wel eens als ar­ mening betrokken bij zijn eigen ters totdat hij na het aftreden van Frits Bolkestein is een erudiet rogant wor(it gezien. Hij schroomt overwegingen !llet betrekking tot Wim van Eekelen werd gekozen en veelzijdig man. Veel terreinen de kritiek niet, maar kan dat ook de toekomstige periode. Een en als diens opvolger als minister hebben zijn belangstelling, waar­ makkelijk incasseren. ander heeft dan vervófgens ge­ Vrijheid en van Defensie. Een ministerschap bij schrijven, kunst en cultuur ze­ resulteerd in het besluit van de Democratie waaraan hij gedegen invulling ker niet op de laatste plaats ko­ Algemene Vergadering heer Voorhoeve terug te treden. · wist te geven. Dusdanig, dat hij men. maandblad voor de Volkspartij internationaal respect afdwong. Hij bezit een scherp vermogen Op de algemene vergadering De derde opmerking betreft de voor Vrijheid & Democratie Op dezelfde lakonieke wijze tot het analyseren van zaken en van 18 en 19 mei zal hij voor het verhouding tussen fractie en keerde hij na de verkiezingen van heeft een groot gevoel voor de re­ eerst als politiek leider zijn entree hoofdbestuur. Het hoofdbestuur is Nummer 1386 8 september weer terug in de Ka­ lativiteit van alles. maken. Daarom volgt een inter­ van mening dat hoofdbestuur en mei 1990 mer als gewoon Kamerlid. In de Bolkestein is uiterst bekwaam in view met hem in hetjuni-nummer fractie(s) gescheiden verantwoor­ afgelopen periode schreef hij in het simpel verwoorden van moei- van Vrijheid & Democratie. • delijkheden hebben en dat het primaat van het politiek handelen Hoofdredacteur: bij de Tweede-Kamerfractie be­ Reny Dijkman rust. Dit laat onverlet de verant­ woordelijkheid die het hoofdbe­ Redactie: Hans de Bie stuur jegens de leden van de partij Victor Hafkamp Frank de Grave heeft en waarvan het regelmatig Johan Hommes melding heeft gemaakt. Nu die­ Miehiel Krom nen gebleken verschillen in op­ Jan van de Ven loco-burgemeester van vatting hieromtrent tussen Correspondent: hoofdbestuur en fractie zo snel Gerard Kroeb mogelijk te worden opgelost. Ge­ sprekken tussen beide zijn in­ Redactiesecretariaat: Petra Beijersbergen, Amsterdam middels gestart. Het hoofdbestuur VVD, Postbus 30836, is er daarbij van overtuigd dat het 2500 GV 's-Gravenhage Het is ze gelukt, de hoofd­ nieuwe taakverdeling van de Margreet Kamp en Jan Dirk mogelijk zal olijken te zijn de ver­ Tel.: 070- 3613002 stedelijke VVD-ers. Na 12 jaar fractie worden opgenomen. Met de Blaauw hebben zich daarin de no­ schillen in opvatting op construc­ Fax: 3608276 keert de VVD na een raads­ terugkomst van Broos van Erp, dige wijzigingen voorgedaan. • tieve wijze te overbruggen. Ledenadministratie: campagne met winst en goede 070 - 3613061 college-onderhandelingen te­ Ten slotte de vierde opmer­ rug in het Amsterdamse col­ king. Op de heer Bolkestein rust Vormgeving: Siem Willems lege van B. & W. thans de zware taak politiek lei­ ding te geven aan de partij op weg Druk: Dat betekent dat Frank de naar de Statenverkiezingen van Ten Brink Meppel b.v. Grave zijn Kamerlidmaatschap 1991 en de volgende Tweede-Ka­ Redactieraad: heeft beëindigd en thans wethou­ merverkiezing. Het is nu aan hem Mr. I.W. Opstelten, vz. der is te Amsterdam. Daarmee om politiek inhoud te geven aan W.J.A. van den Berg, secr. krijgt Amsterdam een goed be­ de liberale beginselen, het ver­ Drs. H.B. Eenhoorn stuurder en verliest de VVD-TK­ kiezingsprogramma uit te dragen, H.F. Heijmans H.A.M. Hoefhagels fractie een bekwaam en geestig en lijnen voor de toekomst te ont­ Drs. Th.H. Joekes Kamerlid. Zo heeft alles zijn prijs. wikkelen. Het hoofdbestuur wil J. Kamminga gaarne zijn steun uitspreken en J. vanLier Het vertrek van Frank be­ wenst hem veel succes. Ir. D. Tuijnman tekent de terugkomst van Jan Het hoofdbestuur legt voor zijn Advertentie­ Dirk Blaauw in de fractie. Ook hij handelen verantwoording af op dè exploitatie: is geen onbekende in het Haags jaarlijkse algemene vergadering Bureau van Vliet b.v. Jeruzalem. Jan Dirk Blaauw is op 18 en 19 mei a.s. te Z':"olle. Postbus 20 2040 AA Zandvoort tevens secretaris buitenland in tel.: 02507- 14745 het hoofdbestuur. In het septembernummer van ~ Vrijheid en Democratie zal de PARLEMENT MEI1990 4 Nog één keer:

het reiskostenforfait door HANS HOOGERVORST

In april prijkte een beladen groeperingen werden uitgedra­ nog een aantal pijnlijke processen VVD tegen de aantasting van het belastingdruk zou leiden. Hier­ onderwerp op de agenda van gen. Het forfait blijft voor afstan­ opleveren. reiskostenforfait achteraf in be­ mee was de basis voor een scherp de Tweede Kamer: de inper­ den tot 30 kilometer gewoon be­ langrijke mate zijn gehonoreerd, intern conflict gelegd. Er wordt king van het reiskostenforfait. staan. Voor gebruikers van het Nadeellagere is het duidelijk dat wij daarmee vaak van de VVD gezegd dat in­ Het vermaledijde reiskosten­ openbaar vervoer blijft het reis­ inkomens politiek niets hebben gewonnen. terne strijd alleen maar over per­ forfait: de aanleiding tot de kostenforfait grotendeels ge­ Klaarblijkelijk was het als issue sonen gaat. Het conflict rond het val van het kabinet Lubbers handhaafd. Carpooling wordt Tenslotte drukte deze maatre­ niet aansprekend genoeg om er reiskostenforfait toont juist aan 11, het symbool van milieu­ fiscaal gefacilieerd. Stap voor stap gel extra zwaar op de werkenden een kabinetsbreuk mee te kunnen dat ook een gebrek aan inhoude­ gezondheid van het CDA in de is het oorspronkelijke voornemen met de lagere inkomens. Het ka­ legitimeren. Een ander probleem lijke cohesie de basis voor een verkiezingsstrijd en een tot afschaffing van het reiskos­ binet heeft voorgerekend dat, na voor de VVD was dat er interne conflictsituatie kan leggen. Op­ handvat tot, verkettering van tenforfait uitgekleed, tot er uit­ de aftopping, het besteedbaar in­ verdeeldheid heerste over het portunisme gedijt het best in een de VVD als "autopartij". eindelijk minder dan een kwart komen van een minimumloner reiskostenforfait, hetgeen de par­ klimaat waarin te makkelijk van het oorspronkelijke voorstel per jaar f 2000 lager kan uitpak­ tij uiterst kwestbaar maakt. Hoe­ wordt aangenomen dat men in­ Wie echter verwachtte dat dit overbleef. Je zou dus kunnen zeg­ ken dan dat van een uitkerings­ wel lastenverlichting een uiterst .houdelijk op hetzelfde spoor zit. netelige onderwerp tot een vurig gen dat de VVD voor drie kwart gerechtigde. Zo worden de finan­ belangrijk politiek profilerings­ Als het er op aan komt blijkt dat debat in de Kamer zou leiden, gelijk heeft gekregen. ciële prikkels in de arbeidsmarkt punt voor de VVD is, achtten en­ binnen de VVD niet altijd het ge­ kwam bedrogen uit. Alleen in de totaal de verkeerde richting inge­ kele liberale bewindslieden uit val te zijn. Daar moest maar eens eerste termijn stortten de re­ Amper effect zet. Als dat sociale vernieuwing het vorige kabinet het acceptabel wat meer over gepraat worden. geringsfracties en de overige "op­ moet heten! dat afschaffing van het reiskos­ positie"-partijen zich met talrijke Ondanks de aanmerkelijke af­ Hoewel de bezwaren van de tenforfait tot verhoging van de interrupties op VVD-kamerlid zwakking van het wetsvoorstel • Robin Linschoten, die zich als heeft de VVD-fractie toch besloten enige tegen de aantasting van het tegen te stemmen. Er blijft name­ reiskostenforfait keerde. Nadat lijk eèn aantal belangrijke be­ echter bleek dat men inhoudelijk zwaren tegen de inperking van nauwelijks vat op het VVD-betoog het reiskostenforfait overeind kon krijgen bloedde het debat al staan. Ten eerste is de inperking ~beidsvoorzie­ snel dood. van het forfait geen effectieve mi­ lieumaatregel. De beste bereke­ Goed beschouwd was de tam­ ningen laten een milieu-effect heid van het debat ook geen won­ zien dat pas bij het vierde cijfer der. Het CDA had namelijk de ning achter de ·komma waarneembaar nieu\Ve stijl werkelijke inzet achter het reis­ is. Ten tweede deugt de fiscale on­ door MARCEL GERRITSEN kostenforfait al binnen: de inruil derbouwing van deze wet niet. van de PvdA voor de VVD als coa­ Sinds 1971 zijn de kosten van het Tijdens een uitgebreide com­ loonkosten is. Nergens blijkt uit litiepartner. Tijdens de re­ woon-werkverkeer door de wet­ missievergadering over de zo­ dat het kabinet op enigerlei wijze geringscrisis speelde Lubbers de gever erkend als zakelijke ver­ genaamde Hoofdlijnennotitie ruimte heeft gecreëerd voor deze zaak spijkerhard. Het reiskosten­ wervingskosten die aftrekbaar Arbeidsvoorzieningsbeleid loonkostenmatiging. forfait moest en zou worden afge­ zijn. Nergens heeft het kabinet heeft VVD-woordvoerder Ro­ De VVD-fractie vreest daarom schaft; alleen over de besteding aangetoond dat de kosten van het bin Linschoten de minister dat onvoldoende wordt gedaan om van de vrijkomende gelden kon woon-werkverkeer nu ineens ook van Sociale Zaken en Werk­ de afname in groei van werkgele­ nog worden gepraat. Na de ka­ een duidelijk privé-karakter heb­ gelegenheid laten weten dat genheid te voorkomen. binetsformatie met de PvdA was ben. Het is toch niet vol te houden de VVD-fractie nogal wat het CDA ineens een en al soepel­ dat juist de mensen die op grote twijfels heeft over de invloed Jongerendossier heid. Het voornemen om het reis­ afstand van hun werk wonen veel die de Tweede Kamer heeft op kostenforfait af te schaffen werd plezier hebben in het steeds groter het arbeidsvoorzienings­ Een ander punt dat wordt ge­ afgezwakt tot een aftoppings­ wordende tijdverlies van het beleid. mist in de hoofdlijnennotitie is voorstel dat slechts 25 % zou op­ woon-werkverkeer? Een derde Immers, door de nieuwe Ar­ een samenhangènd betoog over brengen van de oorspronkelijke bezwaar is dat het feit dat het beidsvoorzieningswet zal het het jongerendossier. De VVD­ doelstelling. Hiermee werd het reiskostenforfait alleen voor au­ arbeidsvoorzieningsbeleid in fractie heeft gevraagd om een NMP-plus van Hans Aiders inge­ togebruikers en niet voor open­ belangrijke mate de verant­ dossier waarbij aandacht wordt krompen met f 400 mln tot het baar-vervoergebruikers wordt in­ woordelijkheid zijn van de, so­ geschonken aan inkomensaspec­ oorspronkelijke NMP van Ed Nij­ geperkt de Nederlandse staat ju­ ciale partners en zal de minis­ ten maar ook aan arbeidsmarkt­ pels. Ineens ·kon het kabinet be­ ridisch zeer kwetsbaar maakt. Dit ter van Sociale Zaken slechts aspecten. Zo zal ook het Jeugd­ grip tonen nu de bezwaren tegen onderscheid is waarschijnlijk de geluiden kunnen laten ho­ werkgarantieplan een belangrijk inperking van het reiskostenfor­ strijdig met het in diverse inter­ ren die hem door de Tweede onderdeel zijn van het jongeren­ fait niet alleen meer door de VVD, nationale verdragen vervatte ge­ Kamer worden meegegeven. dossier. Op een vraag van Robin maar ook door maatschappelijke lijkheidsbeginsel, en kan de Staat Linschoten heeft de minister ech­ Robin Linschoten ter geantwoord dat de sluitende Volgens Robin Linschoten zal aanpak van dit plan, waarbij op­ de Tweede Kamer ter beïnvloe• leiding, werkervaring en arbeids­ Ym van der Wèrff, Eerste Kamer ding van dit beleid vooral gebruik markt aaneensluiten, niet haal­ moeten maken van de begro­ baar wordt geacht. De sociale tingsbehandeling van Sociale Za­ partners zien deze sluitende aan­ ken en Werkgelegenheid waarin pak vooralsnog in de praktijk niet Behoedzaamheid gewenst het budget voor de arbeidsvoor­ zitten. De VVD-fractie vindt het zieningsorganisatie is opge­ teleurstellend dat op een dergelijk Tijdens het beleidsdebat in de democratiseren, niet het Weens nomen. De VVD-fractie zal bij die - belangrijk punt nog geen dui­ Eerste Kamer over de NAVO Overleg, dat wat lijkt vertraagd. bespreking dan ook een oordeel delijkheid kan worden gegeven. en Defensie wees senator drs. Sterker, de Russische topleiding geven over datgene dat door het Naast dat jongerendossier heeft Ym v.d. Werff erop dat de ver­ lijkt in alle overlegsgremia opeens Centraal Bestuur Arbeidsvoor­ de VVD-fractie ook kritiek op de anderde situatie tussen War­ weer terughoudend, wan­ ziening op de rails is gezet. arbeidspools. schaupact en NAVO inhoude­ trouwend en agressief. Komt dat De financiering van deze arbeids­ lijk een nieuwe analyse vergt. nu, omdat de Sowjet-Unie eerst Weinig ruimte pools is namelijk nog altijd niet "Het Warschaupact lijkt duidelijkheid wil verkrijgen over rond. Robin Linschoten heeft voorlopig nog wel gespreks­ de wijze en condities van de Duit­ In de hoofdlijnennotitie heeft daarom in het debat met de mi­ partner, maar het politiek en se eenwording of speelt daarbij de regering aangegeven wat er de nister gezegd dat het toch wel op­ militair draagvlak van dat ook de overweging een rol dat komende jaren op het terrein van vallend is dat ten aanzien van verbond loopt snel terug." troepen terugnemen op een der­ de arbeidsvoorziening moet gaan twee belangrijke onderdelen van pa, dat zo kwetsbaar is in dit op­ gelijke schaal als voor beide gebeuren. De verwachting is dat het arbeidsvoorzieningsbeleid nog Senator Van der Werff bena­ zicht, zo'n dreiging negeren?" Hij operaties tegelijk en logistiek en de forse toename in werkgelegen­ niet duidelijk is wat er gaat ge­ drukte dat de militaire krachts­ refereerde aan de Russische hou­ voor de opvang van de terug­ heid van de afgelopen jaren lang­ beuren. verhoudingen wel in Centraal ding ten aanzien van het zich kerenden in de Russische samen­ zamerhand gaat afnemen en Ro­ In het bijzonder de sluitende Europa sterk zijn veranderd, onafhankelijk makende Litouwen leving een volstrekte onmogelijk­ bin Linschoten heeft de minister aanpak van het Jeugdwerk­ maar dat dit niet geldt voor de en concludeerde: "Het ijzeren heid is?" daarvoor gewaarschuwd. garantieplan is nu juist een van de Noord- en Zuidflank. Hij vroeg een gordijn is niet afgebroken, doch Voorlopig acht de senator be­ aspecten van het regeerakkoord bevestiging van de minister van slechts enkele honderden kilome­ hoedzaamheid nog gewenst. De minister heeft te wem1g waar de VVD-fractie mee kan in­ Defensie over het feit dat de Sow­ ters oostelijk herplaatst. Is die "Gorbatsjov is een koorddanser. ruimte om het beleid bij te sturen stemmen. Het is jammer wanneer jet-Unie de laatste zeven jaar ie­ veel geroemde ontspanning nu Hij moet evenwicht bewaren en wanneer inderdaad blijkt dat de nu juist dit plan op de tocht zou der jaar acht of meer onderzeeërs gezichtsbedrog of werkelijkheid? hij moet vooruit ... want daaron­ groei van werkgelegenheid af­ komen te staan. heeft gebouwd, waarvan meer dan Staat tegenover het vertrek van der gaapt de afgrond. Niet alleen neemt. De afgelopen jaren is ge­ de helft nucleair zijn qua voort­ Russische troepen uit Hongarije, voor hem; zijn land, ons hele con­ bleken dat een belangrijk instru­ De VVD-fractie zal deze ont­ stuwing en qua bewapening. Tsjecho-Slowakije en Polen, tinent kunnen ermee gemoeid ment ter bevordering van werk­ wikkelingen daarom kritisch blij­ "Kan de NAVO, kan West-Euro- waardoor deze landen kunnen zijn." B gelegenheid de matiging van de ven volgen. • MEI 1990 Dáárgaat Ie• ... door HUGO DITIMAR, secretaris LPG

Zijn optreden als dienstplich­ mouwen te steken en niet alleen Zijn Heleen, Ans en tig soldaat aan de kazer­ wist te roepen hoe het moest. Thea nepoort in het begin van de Waarschijnlijk 's nachts produ­ zeventiger jaren, was zijn eer­ ceerde hij vele malen papieren Bijzonder waren de vrouwen ste stap op het landelijk plat­ voorzetten, waar anderen hun van Ben. Zijn vrouw Heleen, die form van de VVD. Toenmalig voordeel mee deden. hem welwillend zeven jaar lang campagneleider Rudolf de 's avonds aan de VVD afstond, als Korte introduceerde de "hu­ "Nou, nou", roepen vast diver­ hij tenminste op hoogtijdagen in man-interest-story" in de sen in de partij, want wij zijn niet de gemeentepolitiek, waar zij ac­ VVD-TV-publiciteit: Laat de zo'n "ophemelaars" in Nederland, tief in is, als de "man van me­ kiezer zelf vertellen waarom "is dat allemaal wel nodig?" vrouw Verwaayen" met haar mee 'ie op de VVD stemt. Wat was wilde gaan. En zijn "zaken­ er dan mooier in een tijd van Zijn aanpak vrouwen" op zijn dagelijks werk, polariserende soldatenvak­ Ans Gosterman en Thea Boven­ bonden om een "Jan Soldaat" Ja, zeg ik u, dat is nu eens no­ schen, die op perfecte wijze de te laten vertellen waarom· die dig. Allereerst omdat Ben in al kunst hebben verstaan prioritei­ Liberalen zo geweldig waren. die zevenjaren nooit de publiciteit ten in te schatten en zo bedrijfs­ En goed van de tongriem was zocht. De stille diplomaat en partijverplichtingen door el­ hij toen al gesneden. opereerde buiten de schijnwer­ kaar te vlechten. Je kon dit hb-lid pers en hij was een van de weinige dan ook altijd bereiken en daar: BenVerwaayen, klein postuur, bestuurders die nooit zo nodig "op door hoefden die telefoongesprek­ wat grote bril, maar let op die het podium" hoefde te zitten. Veel ken dan ook nooit lang te zijn; .ten ogen: het hele scala van scherpe liever deed hij zijn werk tussen de behoeve van voortgang en beslis­ waarneming tot gedoseerde emo­ mensen in, met een grap als dat singen, zo noodzakelijk in het tie is er in af te lezen. kon en ondersteunend als mensen heetst van de campagnestrijd. weer eens tussen de raderen van Nou hebben ze ook goeie toestel­ Zijn LPC. de partijmachine waren verma­ len daar op zijn werk! Ben Verwaayen len. te volgen. Ik ben ervan overtuigd jou niet, zó'n verhaal. Je hebt je Jarenlang lid vanafdelings-en Een tweedens is het nodig, Zijn opvolger dat de uitverkorene die op de al­ in die jaren maar één keer door KC-bestuur en daardoor van de omdat wij er als partij, als VVD­ gemene vergadering in Zwolle in Reny Dijkman laten strikken, Landelijke Propaganda Commis­ er, zo'n goed cultuurversterkend Zijn opvolger krijgt de niet ge­ zijn voetsporen treedt, hem altijd maar hier moet je dus even door­ sie, waarvan hij in april 1983 midde1 aan zouden hebben, als we makkelijke taak om deze specia­ nog mag bellen voor advies. Want heen. De LPC heeft op 9 mei af­ voorzitter werd. Waren er in de ons eens meer uitputten in het list in zakelijke en menselijke zo zit hij in elkaar. scheid van je genomen, de partij vijf jaren voor hem vijf verschil­ waarderen van de goede kanten communicatie te evenaren. Ge­ doet het nu; maar blijf nog een lende voorzitters, met de komst van onze collega's in de club, die lukkig houden VVD-ers van uit­ DagBen beetje in de buurt, op afroep als van Ben werd continuïteit het we, allemaal toch (?!!) zo'n goed dagingen en staat er een grote rij het kan. Want we zullen je mis­ wachtwoord. hart toedragen! van kandidaten klaar om hem op Ben Verwaayen, het hoeft van sen! • Als nieuw partijbestuurder nauwelijks 31 jaar, nam hij al snel de materie actief ter hand. En dat betekende niet dat hij zich met de prudentie nog erg onduidelijk. moment wel zullen worden ge­ dagelijkse gang van zaken be­ De werkelijke test van wat vonden. Veel ernstiger dreigt het moeide, maar dat hij visie ten toon 11 mensenrechten in een samen­ probleem te worden bij de testen spreidde en klankbord bood aan Leven leving waard zijn, is hoe zij wor­ op genetische aanleg. allen die dat zochten. De Lande­ den nagekomen als zich bedreî• De enige hoop die men dan nog lijke Propaganda Commissie, van gingen voordoen. Bijvoorbeeld als kan hebben, is dat een ieder zoda­ oudsher een van de meest actieve In de JOVD vindt op dit mo­ minderheden om hun rechten nig drager van genetische be­ en spraakmakende commissies in ment een discussie plaats over vragen, als groepen in de samen­ schadigingen blijkt te zijn, dat we de partij, moest wel even wennen complexe levensvraagstuk­ I leving een gedrag vertonen dat allemaal worden uitgesloten. aan het hoge vergadertempo van ken; het zelfbeschikkings­ "concrete doodsverwachting" afwijkt van de burgerlijke nor­ de nieuwe voorzitter. St:r:even recht van het individu, over moet geïnterpreteerd worden; de men, en thans ook door de cir­ Gezondheidszorg werd om half tien te eindigen en zijnihaar eigen lichaam en het ene arts zal daarin "liberaler" zijn culatie van het aids-virus. dat was ruim vijfkwartier vroeger respect voor het leven. Ter dan de andere. Zo komt een maat­ De inbreuken op de menselijke Een niet respecteren van de dan de club gewend was. Toch amendering ligt de resolutie schappelijk proces op gang waarin vrijheid die zich nu met testen op rechten van mensen in de ge­ werd het nooit broddelwerk, want "Leven", die op het Juni-con­ de grenzen steeds verder schui­ seropositiviteit voor aids dreigen zondheidszorg heeft ook ten aan­ voorzitter Verwaayen heeft naast gres wordt vastgesteld. Enke­ ven. voor te doen, kunnen morgen aan zien van die zorg zelf effecten. een flue de bouche, het vermogen le onderwerpen die aan de de orde komen bij predictieve test Het gebeurt al dat mensen die goed te luisteren. En zo na een orde komen; prenatale diag­ Schemergebied voor genetische afwijkingen. La­ voor een genetisch onderzoek in ronde langs alle KC-vertegen­ nostiek, IVF, KI, draagmoe­ ten we het toe dat rechten van aanmerking komen, een dergelijk woordigers haarfijn te analyseren derschap, abortus, euthana­ Een ander belangrijk onder­ individuele mensen zo gemakke­ onderzoek niet meer laten ver­ wat de grootste gemene deler van sie, genetische manipulatie en deel van de discussie is, de drei­ lijk terzijde worden geschoven? richten vanwege de consequentie de talrijke meningen in het land informatie. gende aantastingen van rechten die niet alleen de uitslag kan heb­ was. En was het noodzakelijk, dan van mensen. De nieuwste moge­ Paria's ben, maar zelfs louter het deelne­ ging hij door tot in de verlenging. Bevruchting buiten de baar­ lijkheden (genetische manipula­ men aan een onderzoek, omdat moeder is op zichzelf misschien tie, kunstmatige inseminatie, Willen we het werkelijk zover verzekeringsmaatschappijen ook Zijn campagneleiders een onschuldige techniek, maar anonieme bloedonderzoeken) laten komen dat er in onze sa­ naar dat laatste vragen en er het als we doorgaan de reproductie brengen rechtstreeks de hoogste menleving kasten van paria's gevolg van extra onderzoek aan Vandaar uit werkte hij samen van het menselijke leven onder mensenrechten (van lichamelijke gaan ontstaan die niet meer kun­ verbinden. met zijn opeenvolgende campag­ technische beheersing te brengen int~griteit, van menselijke waar­ nen deelnemen aan arbeid en die Mensen die hun verantwoor­ neleiders aan de strategische dan volgen onherroepelijk andere digheid) in het geding. Op het ge­ de risico's die iedere burger wil delijkheid nemen, worden aldus planning voor de zeven verkie­ stappen die minder onschuldig bied van wetgeving is de Wet Per­ kunnen verzekeren, niet meer in de moeilijke situatie gebracht zingscampagnes die onder zijn zijn; genetische manipulatie, soonsregistraties een eerste stap kunnen dekken. Overigens, wel­ en het is dan vaak beter maar niet bestuurlijke verantwoordelijk­ misschien zelfs klonen. in de goede richting. Maar er is licht zal seropositiviteit voor aids aan het onderzoek mee te doen. heid aan het land werden aange­ Als je met een embryo van twee meer nodig: Genetische manipu­ op den duur niet eens het grootste Dat geldt ook voor het deelnemen boden. Altijd zuiver balancerend weken mag experimenteren, latie vindt in een juridisch probleem blijken te zijn. Immers aan preventieve onderzoeken en tussen de adviserende en uitvoe­ waarom dan niet met één van drie schemergebied plaats en wat de gezien de aard van de aandoening wetenschappelijke researchpro­ rende taken van de LPC en de weken. Het gebruik van termen rechten van een kunstmatige va­ mag worden verwacht dat thera­ gramma's. Want ook dan zal de besluitvormende opdrachten als "uitzichtloze noodsituaties" of der zijn, is ondanks enige juris- pie en vaccinatie op een gegeven vraag of men eerder is onderzocht, waarvoor het hoofdbestuur zich positief moeten worden beant­ gesteld zag. Zeker in een partij woord. als de onze en zeker als dat het Op die manier kunnen niet alleen onderwerp communicatie-in-en­ individuele mensen maar kan ook buiten-campagnes betreft (waar de ontwikkeling van de gezond­ immers iedereen verstand van heidszorg zelf ernstige schade heeft?!) een rol, die van de be­ oplopen, indien de nu dreigende stuurder een ruime partijer­ maatschappelijke verschijnselen varing, een minitieus inschat­ niet worden gekeerd. tingsvermogen in onderlinge ver­ houdingen en grote loyaliteit op JOLANDA HEKMAN • de juiste plaats eist. Politiek secretaris Oud-campagneleiders Gerlof" Boosman en Ferry Houterman hebben mét ondergetekende er­ Op het JOVD-congres in maart werd al varen dat Ben als geen ander dat een voorschot genomen op de "Leven­ scala van. onmisbare eigenschap­ discussie". v.l.n.r. Meindert Leerling (RPF}, JOVD-vice-voorzitter Eduard van pen paart aan een tomeloze werk­ der Biezen en dr. Tang van de Neder­ lust, waardoor hij nooit te beroerd landse Vereniging voor Vrijwillige Was om zelf ook de handen uit de Euthanasie. I ------MEI 1990 6 ! Prof. DJr. B.M. Teldersstichting: Denktank voor liberalism.e ~~:~;:~e~

Het lOe Jaarboek geeft van de een aantal jaren later opnieuw Teldersstichting de keurige uitgediept, het etiket rechts definitie: "De Teldersstichting krijgt. Het is natuurlijk zo dat de is de wetenschappelijke in­ media snel de neiging hebben om stelling ten behoeve van de iets in het continuurn tussen links VVD en het liberalisme." en rechts te plaatsen, terwijl het Maar hoe reilt en zeilt dit in­ karakter van die geschriften vaak stituut dat slechts door één niet zo is dat daar op zo'n simpele pand van het Thorbeckehuis wijze een dergelijk etiket op kan is gescheiden? Ook daar im­ worden geplakt. Maar de pers mers heeft men te kampen met schijnt daar behoefte aan te heb­ een aanzienlijk geslonken ben." budget. Geschriften De subsidie van Binnenlandse Dr. Klaas Groenveld, directeur Telders­ Zaken is gebaseerd op het aantal stichting "Voor het vinden van onder­ Tweede-Kamerzetels van de VVD. werpen voor geschriften bestaat Directeur dr. Klaas Groenveld: voorgelegd aan het curatorium, een aantal voedingsbronnen," "We hebben op dit ogenblik één waarvan mr. drs. H. Langman vervolgt hij. Belangrijk zijn de vacature. Het bestand zou moeten voorzitter is. problemen waar de VVD-fracties zijn: een secretaresse, drie we­ mee worstelen; maatschappelijke tenschappelijk medewerkers en Rechts of links problemen die een oplossing be­ de directeur; dus 5 mensen. hoeven. Het is niet zo dat de frac­ De wetenschappelijke bureaus Groenveld (econoom) heeft en­ ties ons directieven zenden van ... van CDA en PvdA hebben dubbel kele jaren geleden in de media "Zoek dat eens uit!" Maar voor zoveel mensen in dienst. binnen tijdsbestek van amper een ons als wetenschappelijk bureau jaar zowel het etiket "links" als van de VVD is het belangrijk om De Teldersstichting is vol­ "rechts" opgeplakt gekregen. Hij te weten waar die behoeften lig­ strekt onafhankelijk, in die zin is bepaald niet het type dat onder gen. Daarnaast komen ook de cu­ dat het stichtingsbestuur - bij ons deze achterhaalde indeling ge­ ratoren met ideeën over maat­ curatorium geheten - als enige bukt gaat. "Eerlijk gezegd is mij schappelijk relevante onderwer­ beslissingsbevoegd is over wat we dat ook een raadsel waarom op pen. Verder dragen de medewer­ hier doen en produceren. Dat cu­ een gegeven moment een stand­ kers van de Teldersstichting ratorium beslist over ons pro­ punt als links of rechts wordt er­ onderwerpen aan. En natuurlijk gramma op basis van voorstellen varen. Als de Teldersstichting iets kijken we ook naar dingen die van de directeur en ook over de publiceert, wil dat niet zeggen dat buiten de partij gebeuren. Soms Klaas Groenveld en Lena Kolff overleggen over een op handen zijnde uitvoering van dat programma. wat daar inhoudelijk staat in alle komt de Wetenschappelijke Raad persconteren tie. Het delegeert een groot deel van opzichten ook de mening is van voor het Regeringsbeleid (WRR) de zaken aan mij en ik rapporteer het curatorium of van de direc­ met een rapport waarvan we vin­ schrijft de diverse hoofdstukken, bestuurskundig onderwerp. Dan regelmatig terug aan het curato­ teur. Het kan ook zo zijn dat we in den dat we erop moeten rea­ die vervolgens in de werkgroep vind je de afspraken binnen de rium. Dat betreft bijvoorbeeld de 1980 een rapport over een bepaald geren." worden besproken. Dat leidt tot partij over hoe de inhoudelijke voortgang van de rapporten (de onderwerp publiceerden dat door aanpassingen. Dan komt het ge­ discussie zou moeten verlopen. befaamde Geschriften). Als een de media als links werd bestem­ werkgroepen schrift in het curatorium, dat het Met de mensen van de Haya van rapport klaar is wordt het weer peld, terwijl datzelfde onderwerp, ook weer van kanttekeningen Somerenstichting heb ik regel­ Het ontstaan van een rapport voorziet, die moeten worden ver­ matig contact over de opzet van is een kwestie van lange adem. De werkt. En tot slot moet het worden een cursus over liberalisme. Teldersstichting zou haar naam geproduceerd, drukproeven ge­ Naast een permanente uitnodi­ schaden indien haar publikaties corrigeerd." ging voor het bijwonen van de TK­ ABONNEMENT het karakter van eendagsvliegen fractievergaderingen - die ik he­ zouden hebben. "In de regel kost Duizendpoot laas nogal eens moet overslaan - TELDERS-GESCHRIFTEN het één à twee jaar om een goed heb ik regelmatig overleg met geschrift te maken," vervolgt Als directeur van de Telders­ de fractievoorzitter. Verder heb ik U kunt zich van een snelle toezending van alle nieuwe geschriften Klaas Groenveld. "Eerst moet het stichting heb je te maken met een veel symposia-inleidingen, geef ik _ van de Teldersstichting verzekeren door u op te geven als abon­ onderwerp worden gedefinieerd. breed scala aan activiteiten. "Als soms gastcolleges, hou spreek­ nee. Daarna moet een werkgroep van je mijn agenda bekijkt dan zie je beurten en ben ik plaatsvervan­ Een abonnement kost f 50,00 per jaar; voor studenten en scholie­ deskundigen bijeen worden ge­ een grote variatie van ongelijk­ gend Kroonlid van de SER. Uit die ren f 40,00. Ook is het mogelijk de Teldersstichting als donateur zocht en moet een secretaris wor­ soortige bezigheden. Dat loopt van laatste hoedanigheid komen ook te steunen. den aangewezen. Die secretaris, overleg met de accountant, via een weer activiteiten voort." in de regel een van de medewer­ lezing tijdens een symposium over U kunt zich als abonnee of donateur aanmelden door de onder­ kers van de Teldersstichting, gaat een economisch onderwerp tot het In deze opsomming vergeet staande bon, ingevuld, te zenden naar: zich vervolgens inlezen. Hij/Zij schrijven van een artikel over een Klaas Groenveld nog de vele tijd­ Prof. Mr. B. M. Teldersstichting verslindende tussendoortjes, zo­ Koninginnegracht 55a Gerry van der List aan de slag als het schrijven van het verkie­ 2514 AE 's-Gnivenhage. zingsprogramma, waarbij vele concepten de revue passeerden. Indien u zich vóór 1 juli a.s. aanmeldt ontvangt u het boek "Kopstukken van de VVD", met daarin biografische schetsen van liberale leiders in de eerste veertig jaren van het bestaan van de Liberaal Reveil VVD, gratis. Ir. Lena Kolff zit nu bijna drie Voor meer informatie kunt u bellen: 070-3631948. jaar bij de Teldersstichting. Ze kwam er na haar studie Algemene PROF. MR. B. M. TELDERSSTICHTING Agrarische Economie in W age­ ningen en heeft daar voor een van Hierbij geef ik mij op als*: haar bijvakken nog tentamen bij de toenmalige hoogleraar Voor­ 0 abonnee voor f 50,00 per jaar; hoeve gedaan. Ze is niet via hem 0 abonnee voor f 40,00 per jaar; ik studeer aan de: ...... ; bij de Teldersstichting gekomen, maar de wereld is klein. Al in haar 0 donateur voor f ...... per jaar (minimaal f 25,00 per jaar). studententijd :was zij politiek ac­ Ik betaal met de acceptgirokaart die mij wordt toegezonden. tief in de toen nog florerende Li­ Het boek "Kopstukken van de VVD" wordt mij gratis toegezonden. berale Studenten Vereniging Ne­ derlanq, in de propagandacom­ Naam missie van de VVD teWageningen en als secretaris van het afde­ Adres lingsbestuur. Door het laatste, Postcode maar ook door haar werk bij de Woonplaats Teldersstichting kreeg ze de Datum smaak van publiciteit en Public Handtekening Relations te pakken. Haar vrije tijd wordt dan ook grotendeels besteed aan een PR-cursus. * Aankruisen hetgeen gewenst is. Omdat na het vertrek van me­ vrouw Van der Luur, die gedu- 7

ZOJUIST VERSCHENEN LIBERAAL REVEIL NR. 2 met daarin onder meer:

Zoutendijk verbreekt stilzwijgen Dr. G. Zoutendijk zoekt een antwoord op de vraag "VVD, Hoe verder". Na ruim drie jaren verbreekt de oud-voorzitter van de VVD-Eerste Kamerfractie het stilzwijgen en geeft zijn visie op de gebeurtenissen binnen de VVD in de afgelopen jaren en op de toekomst van de partij. En verder in dit nummer: drs. F. W. Weisglas over de ontwikkelingen in Oost-Europa, mw. drs. I. Mensink over ouderenbeleid, drs. G. A. Boon von Ochssée over het Nationaal Milieubeleidsplan en J. W. Remkes over de .gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart jl.

U kunt dit nummer van Liberaal Reveil bestellen door f 9,50 over te maken op girorekening 240200 t.n.v. de "Stichting Liberaal Reveil" te Voorschoten, onder vermelding van LR nr. 2, 1990.

Voor f 42,50 per jaar kunt u zich abonneren op Liberaal Reveil (jongeren tot 27 jaar betalen f 35,00 per jaar). Indien u zich vóór 1 juli a.s. opgeeft ontvangt u het boek "In tweede lezing; drie decennia Liberaal Reveil" gratis. Zend u onderstaande bon, inge­ vuld, naar: abonnementenadministratie Liberaal Reveil Abel Tasmanplantsoen 20 2253 KA Voorschoten.

Op de kamer van Bettina Bottinga - midden - samen met Lena Kolft en op de achtergrond Pieter Weeber LIBERAAL REVEIL rende twintig jaar de administra­ gekozen vanwege mijn belang­ kers van Liberaal Reveil nu in Hierbij meld ik mij aan als abonnee yan Liberaal Reveil: tieve scepter zwaaide over de Tel­ stelling voor politiek, maar niet staat dit blad kant en klaar bij de dersstichting, er geen nieuwe ad­ om de actieve politiek in te gaan. drukker af te leveren. Hij is dus 0 voor f 42,50 per jaar; ministratieve kracht werd Ik hou er meer van om de zaken goud waard. Pieter zal wel iets 0 voor f 35,00 per jaar (geboortejaar: ...... ). aangesteld, moest er een herver­ vanaf de zijlijn te bekijken en er­ later afstuderen, daartoe is zijn deling van taken komen tussen over te kunnen schrijven; dus van stageperiode dan ook verlengd. Ik betaal met de acceptgirokaart die mij wordt toegezonden. Klaas, Lena en Bettina Bottinga. de combinatie politiek en weten­ Ik ontvang gratis het boek "In tweede lezing". Voor Lena was er de laatste jaren schap." Gerry begon door als free­ Bettina vertelt: "Ik ben via Jo­ toch al het nodige veranderd. "Ik lance-medewerker het rapport ris Voorhoeve hier binnengeko­ Naam ben aangenomen als wetenschap­ over het mensenrechtenbeleid te men. Voorhoeve kwam van de Adres pelijk medewerkster en heb mij in schrijven. "Daarna heb ik als se­ WRR hier als directeur terecht en het begin uitsluitend bezig ge­ cretaris gefungeerd van de groep vroeg mij of ik bij de Teldersstich­ Postcode houden met de geschriften. Vrij veiligheidsbeleid. Dat rapport is ting wilde komen werken. Nu, na Woonplaats kort na mijn komst vertrok René vorigjaar verschenen. Nu werk ik de reorganisatie, heb ik veel meer Datum Bos en toen heb ik in oktober als secretaris van de werkgroep overzicht op wat binnenkomt en Handtekening 1987, dus ik zat hier pas, net de ontwikkelingssamenwerking aan wat eruit gaat. Ik behandel de te­ eindredactie van Liberaal Reveil een rapport dat dit jaar moet uit­ lefoon, de binnenkomende post, onder mijn hoede gekregen. De komen." typ de brieven die Klaas opstelt, redactie van LR staat weer vol­ hou me bezig met de uitwerking komen los van de Teldersstich­ Als voor- en nadelen van zijn van de curatoriumstukken en de dan was ik soms overspannen van ting. Zij opereert autonoom." baan noemt Gerry: "Het voordeel stukken van de wetenschappelijk vermoeidheid. Als ik 's avonds van de geschriften is dat je met medewerkers. Ook ben ik inge­ thuiskwam hing ik als een uit­ Wilde stukken heel veel onderwerpen te maken schakeld bij de totstandkoming gedroogde lelie achterover. Nu is krijgt en daar erg veel over leert van Liberaal Reveil." het wat rustiger geworden. Dat Lena vervolgt: "We hebben doordat je er steeds met deskun­ Door de wijziging van de werk­ tikken op zich vind ik niet verve­ vorig jaar de frequentie van Li­ digen over praat. Het nadeel is zaamheden wordt zij regelmatig lend, hoewel het sterk afhangt beraal Reveil verhoogd van 4 naar dat je nergens echt verstand van vanachter het beeldscherm weg­ van het onderwerp. Ik tik niet zo­ 6 nummers per jaar. De kopij krijgt. Je houdt je een half jaar of gehaald en daar is ze wel blij mee. maar, ik lees mee en verander. komt grotendeels binnen op ons een jaar met een onderwerp bezig "In die eerste jaren toen we meer Hoewel dat bij de één wat vrucht­ verzoek, doordat we auteurs vra­ en net als je er iets van af weet, medewerkers hadden, zat ik hele baarder resultaten heeft dan bij gen over een bepaald onderwerp moet je weer naar een ander on­ dagen achter die tekstverwerker; de ander." • te schrijven en daarnaast komen derwerp overstappen. Natuurlijk er "wilde artikelen" binnen, die spreken sommige onderwerpen je v.l.n.r.: Bettina Bottinga, Klaas Groen veld, Gerry van der List en op de rug gezien Lena Kolff tijdens een gezamenlijk overleg ongevraagd worden gestuurd. meer aan dan andere. Ik heb het Deze artikelen leg ik aan de re­ geluk gehad dat ik tot nu toe met dactie voor. De redactie bepaalt onderwerpen te maken heb gehad of ze geplaatst kunnen worden of die mijn grote interesse hebben. niet. Bij wijzigingen gebeurt dat Bij een volgend rapport kan dat in overleg met de auteur. anders zijn, maar ik heb een vrij brede interesse." We hebben een schema van onderwerpen en een planning van Gerry van der List vindt dat drie nummers vooruit. Daamaast er zowel voor- als nadelen aan de verschijnen elk jaar een of twee werkgroepen kleven. "Er zitten themanummers, die meer tijd veel deskundigen in uit het be­ vergen. Daarvoor moeten we echt drijfsleven en uit de politiek. Bij gericht mensen uitnodigen, die een grote werkgroep kan dat be­ via verschillende invalshoeken tekenen dat er moeizaam naar een het thema behandelen. Die consensus wordt gezocht. Daar­ themata trachten we af te stem­ door ontstaat het gevaar van ver­ men op de actualiteit. Zo hebben starring." we in september een "special" aan kabinetsformaties gewijd en het Reorganisatie eerste nummer dit jaar ging over de VVD. Ook Bettina Bottinga-Lind­ hout heeft door de reorganisatie Wat de "wilde artikelen" be­ er nieuwe taken bijgekregen. In treft, als ze goed zijn kunnen ze een lichte, smaakvol ingerichte soms onmiddellijk worden ge­ kamer op de eerste etage verricht plaatst, soms een of twee num­ ze alle secretariaatswerkzaam­ mers later. We kennen de luxe van heden. een overaanbod." Bettina zingt de lof van Pieter Weeber, die bezig is zijn studie Internationale politiek Geschiedenis af te ronden. Zijn stage-periode bij de Teldersstich­ Drs. Gerry van der List kwam ting heeft hem in staat gesteld na zijn studie politicologie twee zich in alle mogelijkheden van jaar geleden bij de Teldersstich­ Word Perfect 5.0 te verdiepen. ti:p.g binnen. "Die studie heb ik Mede daardoor zijn de medewer- EUROPA MEI1990 8 Vliegen 'W'Ordt goedkoper dan u

door FLORUS WIJSENBEEK, denkt WO-Europarlementariër

Soms doet Europa ook iets maatschappijen het meest wordt voor de Burger, maar snel en gevlogen, omdat er dan minder eenvoudig gaat zoiets niet. In ruimte overblijft voor een vergro­ 1984 heeft de Europese Com­ ting van de vrije lijnvluchten. missie het eerste pakket voor de deregulering van de lucht­ Onopgelost vrijwel elke lid-staat probeert het vaart bij Raad en Parlement marktaandeel te behouden dan ingediend. Daar werden al­ Twee niet onaanzienlijke pro­ wel te vergroten en lastige con­ lerlei lieden heel zenuwachtig blemen blijven vooralsnog onop­ currenten zoveel mogelijk buiten van, want luchtvaart in Euro­ gelost: de deur te houden. Vooral de za­ pa staat voor velen gelijk met a. Worden onderhandelingen met kelijke reiziger betaalt het gelag, nationaal prestige en daar derde landen, waarvan de Ver- want die kan niet zoals de toerist moest de Gemeenschap dan . enigde Staten voor het luchtver­ over zijn tijd beschikken en een maar niet aankomen. Dus keer het belangrijkst is, door de keuze maken tussen verschillen­ ONDER AUSPICIËNVAN DE Lffi. DEM. FRACTffi werd er uiterst omzichtig te Gemeenschap of zoals voorheen de wijzen van vervoer en dag en werk gegaan. door elk van de lidstaten afzon­ tijdstip waarop. derlijk gevoerd? Logischerwijze Nu ziJn er wel lezers, zoals dr. Gingen de voorstellen eigenlijk zou de EG dat moeten doen. Zoals De Maar, die vinden dat we in het staphoogte van land- eri bosbouw­ Met deze filosofische zin als hom­ niet veel verder dan de mogelijk­ de Commissie ook de exclusieve Europees Parlement niet altijd voertuigen op wielen" beraadsla­ mage aan de nieuwe fractievoor­ heid om op bilaterale verbindin­ competentie heeft voor alle han­ even praktisch bezig zijn en dat is gen maar meestal heeft ons werk zitter in de Tweede Kamer en ter gen in de Gemeenschap eventueel delsakkoorden met derde landen. ook echt wel eens zo, wanneer wij heel praktische consequenties beëindiging van de discussie met 5 % qua passagierscapaciteit in Voor de kleinere lidstaten maar bijvoorbeeld geen meerderheid voor grote groepen burgers. Dat dr. De Maar (zie elders in dit het voordeel van de een of de an­ zeker voor ons land, met een kunnen vinden om nu eindelijk kan echter nooit als daar niet een nummer) sluit ik deze bijdrage der te wijzigen. Prijzen bleven luchtvaartmaatschappij die gro­ eens een vaste zetel te bestem­ politieke basis en enig idealisme over het vervoer in hoger sferen onderhevig aan toestemming van ter is dan uitsluitend op grond van men, of wanneer wij over "de in- aan ten grondslag liggen. af. • de nationale autoriteiten. Vrijwel het aantal inwoners van ons land het gehele Middellandse-Zee­ verwacht zou kunnen worden, bekken werd uitgesloten van bergt dat het gevaar in zich dat vrijere toegang voor de overige EG ons land dan ten gunste van de luchtvaartmaatschappijen, we­ grotere lidstaten landingsrechten gens vermeend luchthavencapa­ zou moeten inleveren. Opnieuw VVD-transporten citeitsgebrek. Omdat inmiddels b. Vervoersdiensten zullen zoals door de economische opleving een alle andere diensten in de Ge­ ... ***** autonome stijging van het pas­ meenschap BTW-plichtig worden. naar Roememe door MARlUS WESSELS * -~ * sagiersaanbod plaatsvond, waren Voor de luchtvaart bestaat dan de effecten zeer beperkt. Er was echter heel snel het gevaar dát er immers voor elke maatschappij, een verlegging van verkeer naar Op 19 februari werd door de Reisindrukken den kinderen***** de weg op om te dus ook de minder efficiënte, vol­ de maatschappijen van bijvoor­ VVD bekend gemaakt dat het zwaaien en te schooieren. Dat doende groei en winstpotentieeL beeld Zwitserland en Oostenrijk zijn hulpverlening aan Oost­ Uitgeverij Ten Brink in Mep­ zwaaien gebeurt al jaren maar Wel was er door twee arresten van zal gaan plaatsvinden. Er zal dus europese liberale stromingen pel had in korte tijd de affiches sinds de revolutie van eind de­ het Hof van Justitie betreffende met die landen gesproken moeten zou concentreren op Roe­ gedrukt en de firma Centrum cember maken velen ook het V­ het aanbieden van goedkope tic­ worden. menie. Deze hulpverlening Transport in Valkenswaard droeg teken in de richting van buiten­ kets door de reisbureaus "Nou­ wordt binnen de VVD geor­ zorg voor het vervoer. Voor deze landse chauffeurs. velles Frontieres" en Achmad Belastingvrije verkoop ganiseerd door de Dettmeyer­ gelegenheid had directeur Daris Saeed (een soort Ad Latjes) enige stichting. van Centrum Transport zelf weer De politieke situatie beweging op het prijsfront. Het Een andere zaak, die slechts eens de plaats achter het stuur Hof weigerde maatschappijen indirect met de luchtvaart te ma­ opgezocht. Op 9 april werd ver­ De VVD heeft met zijn keuze kortingstarieven of reisbureaus ken heeft, maar zeker een op­ In maart werd een eerste trokken en via West-Duitsland, voor Roemenië als concentratie­ het aanbieden van goedkopere waartse druk op de prijs van transport richting Boekarest ver­ Tsjecho-Slowakije en Hongarije land voor hulpverlening aan li­ kaartjes vanuit andere vertrek­ luchtvervoer zal gaan geven (en zorgd. Artha Ament mocht toen bereikten we op 11 april de Roe­ berale stromingen in Oost-Europa plaatsen te verbieden. hier dus niet onbesproken mag vernemen dat de liberale partij meense grens. Tevoren had enige een zeer interessante keus ge­ blijven) betreft het opheffen van van Roemenië (PNL) zich bij vol­ zorg bestaan over mogelijke pro­ maakt. Helaas is Roemenië een Vrijmaking de grenzen in de Gemeenschap en gende transporten vooral aanbe­ blemen bij de Roemeense doua­ van de weinige Oosteuropese lan­ daarmee het opheffen van de be­ volen hield voor affiches en stic­ nebeambten vanwege het politie­ den waar het nog volstrekt on­ In de aanloop naar een vrije lastingvrije verkoop op luchtha­ kers om te zorgen voor een grotere ke karakter van een deel van de zeker is of er werkelijk democra­ gemeenschappelijke markt in vens, in vliegtuigen en op veer­ naambekendheid. Metterdaad lading. Dat viel echter mee. tische structuren van de grond 1992 diende de Europese Com­ boten. Nu komt een niet onaan­ werd in de loop van april tot twee­ zullen komen. Het Front van Na­ missie vorig jaar nadere voorstel­ zienlijk gedeelte van de inkom­ maal toe een hoeveelheid affiches Tijdens de reis werd geslapen tionale Redding, dat tijdens de len voor verdere vrijmaking van sten van bovengenoemde en stickers met door de PNL ge­ in de cabine en vooral in Roemenië revolutie de macht van Ceausescu het luchtverkeer in de Gemeen­ activiteiten juist uit die belas­ wenste opschriften naar Boe­ werd nogal eens gepicknicked heeft overgenomen bestond aan­ schap in. Voornaamste kenmer­ tingvrije verkoop, van de lucht­ karest getransporteerd. Daarbij langs de kant van de weg. W es­ vankelijk uit een aantal personen ken van die voorstellen: haven Schiphol tot voor kort zelfs had ik het genoegen als begeleider terse luxe zou misschien ook mis­ die op min of meer principiële a. verdere mogelijkheden voor de helft. Als dat wegvalt moeten aanwezig te zijn bij het eerste van staan hebben in dit zeer arme gronden afstand had genomen kortingstarieven; de passagiers dus meer gaan be­ deze twee transporten die per land. Overigens trok de fraaie van het Ceausescu-bewind b. opheffen noodzaak goedkeu­ talen. Toch vraag je je dan af hoe vrachtwagen naar Boekarest Nederlandse truck toch al genoeg waaronder een aantal uitgespro­ ring tarieven door nationale het komt dat in de Verenigde werden gedirigeerd. belangstelling. In elk dorpje hol- ken dissidenten - en een aantal overheid van vertrek- en be­ Staten, waar ook geen belasting­ militairen. Intussen hebben juist stemmingsland; vrije verkoop is, de prijs van het De truck van Centrum Transport degenen die het meest principieel c. grotere variatiemogelijkheden luchtvervoer toch zo veel lager verzet hadden geboden tegen in capaciteit; kan zijn dan in Europa. Wat we Ceausescu, het Front weer verla­ d. opheffen beperking Middel­ in ieder geval gaan doen om de ten. Overgebleven zijn politici die landse-zee bestemmingen en kosten te drukken is het efficiën­ ook onenigheid hadden gekregen andere verbindingen tussen ter aanpakken van de luchtver­ met de Ceausescu-kliek, maar die regionale luchthavens; keersleiding. Daar gaan nu door waarschijnlijk toch nog als com­ e. mogelijkheid gebruik te maken vertraging, door de splitsing tus­ munist moeten worden be­ van de zogenaamde vijfde sen militair en civiel en door het schouwd en een aantal militairen. luchtvrijheid, d.w.z. het maken verlies van schaalvoordeel, omdat Ook de orthodoxe kerk geeft van tussenlandingen indien elk land een eigen luchtverkeers­ weinig blijk van hervormings­ naar regionale bestemmingen leiding heeft, vele miljoenen gezindheid op politiek gebied. Zo wordt gevlogen. ECU's onnodig verloren. was er tijdens mijn aanwezigheid Het Europees Parlement is in­ in Boekarest nogal wàt veront­ middels met deze voorstellen ak­ Enorme consequenties waardiging over de herbenoeming koord gegaan, zij het dat tegen tot patriarch van Teaeist Arapasu, de wil van de Liberalen wel de U vindt het misschien allemaal die jarenlang een trouw paladijn chartervluchten binnen dit pak­ wel saaie technische verhalen, van Ceausescu is geweest. Toen ik ket werden gebracht. Dat werkt maar de consequenties van deze mij samen met truckbaas Daris ten gunste van de zuidelijke lid­ Europese regelingen zijn enorm. onder de gelovigen bevond die, elk staten waarop door charter- Elke maatschappij en daarmee met een brandend kaarsje in de EUROPA 9 hand, de viering van Pasen in de het Front het presidentschap be­ nog een transport van affiches Paasnacht bij een kleine ortho­ kleedt. voor zijn rekening te nemen. Dit doxe kerk in Boekarest bijwoon­ transport is inmiddels op weg. den, hoorden wij luid nee-geroep Alternatief Mede naar aanleiding van de opgaan op het moment dat de wens van de democratische par­ priester van die kerk zich tijdens In deze situatie mag het geen tijen in Roemenië dat tijdens de zijn korte predicatie positief uit­ verbazing wekken dat de woord­ verkiezingen zoveel mogelijk bui­ liet over deze herbenoeming. voerders van de PNL tegenover tenlandse waarnemers aanwezig mij de urgentie van de noden van zullen zijn, zal de reis van een Oppositie de PNL nog eens onder woorden VVD-delegatie rond de verkie­ brachten. De PNL vormt immers zingsdatum, 20 mei, plaatsvin­ Tegen het Front en tegen de het enige kansvolle alternatief den. Waarschijnlijk zal in die pe­ voortzetting van de bestaande voor het Front, waarvan steeds riode ook een delegatie van de structuren zijn vooral twee par­ duidelijker wordt dat het zich on­ JOVD in Roemenië aanwezig zijn. tijen in de oppositie gegaan die voldoende distantieert van het ook voor de Tweede Wereldoorlog communisme, en dat het zich Een succeswens aan het adres in Roemenië al actief waren: de nauwelijks houdt aan de demo­ van de PNL voor de komende ver­ Nationale Liberale Partij (PNL), cratische spelregels. Zo krijgen de kiezingen is hier zeker op zijn die steun krijgt van de VVD, en oppositiepartijen nauwelijks toe­ plaats. Ook uw steun is nog steeds de Nationale Boerenpartij. In gang tot de media en dat klemt van harte welkom. Daartoe kunt u Boekarest werd ik op de hoogte temeer omdat de politieke educa­ een gift overmaken naar de D.W. gesteld van opiniepeilingen die tie van de Roemeense bevolking Dettmeyerstichting, banknr. aanduidden dat het Front meer teit van de PNL groeiende is ten menië. Op 20 mei zal overigens zeer gering is. Alleen voor de 25.75.08.597 Mees en Hope te Den dan de helft van de kiezers zou koste van die van het Front. De niet alleen gestemd worden voor naambekendheid van de PNL is Haag; gironr. van de bank is kunnen krijgen, de PNL ongeveer PNL is dus het belangrijkste al­ een nieuw parlement maar ook het reeds buitengewoon belang­ 68500. Uw contactpersoon bij de een vijfde van de bevolking achter ternatief voor het Front en de voor een president. De voorman rijk dat men over behoorlijke Dettmeyerstichting is Marike van zich heeft, terwijl de Nationale score van de PNL bij de verkie­ van de PNL, Radu Campeanu, is aantallen affiches en stickers be­ den Berg die bureau houdt in het Boerenpartij ver achterblijft in de zingen die op 20 mei worden ge­ bij de race naar het president­ schikt. Derhalve heeft de Dett­ landelijk secretariaat van de VVD peilingen. Latere resultaten lij­ houden is dan ook van zeer groot schap een belangrijke concurrent meyerstichting, na mijn terug­ aan de Koninginnegracht in Den ken aan te geven dat de populari- belang voor de toekomst van Roe- van Ilon Iliescu, die thans namens komst in Nederland, besloten om Haag. • ·

door HUGO· DITIMAR, *EP****** Lente 1990 in Praag PR-WD *PE*

Aankomend op de luchthaven van Praag staan er slechts twee gezien ieders aandacht weer ge­ *** andere vliegtuigen op het immense platform, loop je gewoon scherpt was. buiten over het beton naar de aankomsthal en pikt de doua­ nebeambte je feilloos uit de groep reizigers: toch nog het gevoel Twee grote achterstandspro­ dat de Staat alles weet! blemen bleken daaruit meteen: Het begin van een week training in politiek en campagne voor door de communistische onder­ kandidaten en campagne-organisatoren in Tsjechoslowakije. drukking hebben de mensen af­ _".,. (of nooit) geleerd om vragen te In een programma van het Na­ sen, zodat ik na tweeëneenhalf stellen en ze hebben nooit de kans tional Demoeratic Institute for uur in het conferentieoord Krako­ gekregen om een andere taal te International Mfairs te Wash­ rros arriveerde. Dat gebeurde na­ leren spreken. Van de 120 zeer ington zal ik met collega-campag­ dat de chauffeur onderweg eerst leergierige campagne-organi­ ne-adviseurs uit de States, Noor­ een geheimzinnig zijweggetje was sators, spraken er misschien 10 wegen, Denemarken en Ierland opgereden om te proberen me ka­ een enkel woord Engels of Duits. trachten een helpende hand te viaar en Tsjechische Kronen te Dit vonden wij als buitenlandse bieden bij de voorbereidingen van verkopen tegen mijn dollars of advisèurs een groot gemis, want de verkiezingscampagne van Ob­ guldens. tijdens drie dagen in zo'n con­ canske Forum (OF). ferentieoord, is juist het gesprek Het conferentieoord was een in de wandelgangen zo infor­ Politieke Beweging door de communisten in 40 jaar matief. Op die momenten liepen zwaar verwaarloosd "suiker­ we dus, zoals een paar jaar ge­ Het Obcanske Forum-(Thorbecke)huis in Praag OF, oftewel het Burger Forum taart"-paleis hoog in de bergen leden nog met de Chinezen, vrije culturen die de mensen daar iedereen opstond, met mes en van V aclav Havel is de politieke waar zo'n 120 "LPC-ers" bijeen vriendelijk knikkend om elkaar als uitgangspunt van hun han- vork in het (nog lege) bord begon beweging (geen partij!) bestaande waren om de diverse campag­ heen, want gesprekken leidden delen kunnen gebruiken. Ze zijn te tikken en ondertussen het ge­ uit een aantal politieke-partijen netechnieken onder de knie te nergens toe. Tenzij we opeens een echter zo willig om alles aan te luid van de luchtsirenes nadeed: die samenwerken in de huidige krijgen. tolk ontwaarden, die dan echter nemen, dat het onze taak is hen een landelijke proteststaking te­ overgangsregering en in de huidi­ Met de vijf buitenlandse collega's weer het "haasje" was en eigenlijk erop te attenderen dat alleen zij gen het feit dat de communisten ge verkiezingscampagne, opdat overlegden we de onderwerpen die zijn (of haar, jazeker) rust brood­ kunnen bepalen wat van onze ad- in het zicht van de verkiezingen men de 5 % drempel haalt, die en­ we in de diverse workshops van nodig had. Een gouden toekomst viezen nuttig kan zijn in · hun nog nauwelijks bereid zijn om hun tree tot het parlement geeft. Een zo'n veertig man/vrouw zouden dus voor tolk/vertalers; het is specifieke omstandigheden in voorsprong op het gebied van ge­ van de partijen is het Tsjechisch behandelen, zoals: het opzetten maar een tip. Tsjechoslowakije. bouwen, materialen en verbin­ Democratisch Initiatief (C,DI), de van een campagne-organisatie; dingen met de andere partijen te liberaal democratische partij die hoe ontwikkel je een campagne­ Adviezen Het driedaags seminar werd op delen. qua program met de VVD verwant plan; de rol van de kandidaat; hoe woensdagavond afgesloten met is. Op 8 en 9 juni gaan de Tsjechen mobiliseer je vrijwilligers; tech­ Het vragenstellen ging allengs een gezamenlijke maaltijd, waar­ Sneeuw en Slowaken voor het eerst na 40 nieken van communicatie; de rol beter, doordat wij erop hamerden bij alle campagne-organisatoren jaar dank zij de "Fluwelen Re­ van de media etc. etc .... Waarbij dat juist tweerichtings-communi­ van landelijk campagnemanager Er lag een dik pak sneeuw (15 volutie" van.19 november jl. naar we vooral moesten bedenken, dat catie de sleutel tot succes kon be­ Ivan Gabal een diploma kregen april, mijn eerste deze "winter") de stembus om de leden van de deze propagandisten niet zoals bij tekenen. Belangrijk in onze wes­ uitgereikt, waarna een van de toen ik 's avonds met Ivan Gabal Federale Assemblée (twee kamers ons een jarenlange ervaring heb­ terse houding is ook, dat wij naar deelnemers 'de buitenlandse in­ en mijn Noord-Ierse collega Brian met respectievelijk 200 en 150 af­ ben opgedaan, maar vers geplukt, Oosteuropese landen toe gaan, structeurs vroeg om een hand­ Finney naar Praag reed. gevaardigden) en de leden van de sinds november vorig jaar er op­ niet om te vertellen hoe goed wij tekening op dat diploma. Vervol­ Van daaruit zwermden we de Tsjechische (200) en de Slowaakse eens voorstaan om in hun regio het wel doen. Neen: uitwisselen gens moesten we er natuurlijk 120 volgende morgen ieder naar een (150) Raad te kiezen. De Federale met hulp van vrijwilligers een van ervaringen, voortbouwen op zetten. Bijzonder was onder deze ander deel van het land uit om Assemblée op haar beurt kiest de campagne op poten te zetten en de onderdrukte maar nu weer sessie, toen om zes uur 's avonds de kandidaten voor assemblée en nieuwe President, waarvoor Ha­ dan ook nog eens met kersverse nationale raden te helpen bij de vel toch wel een belangrijke kan­ kandidaten "om moeten gaan". voorbereiding op hun nieuwe rol didaat zal zijn. in de campagnes. Spraakverwarring Na 2 uur rijden kwamen Suikertaart Vladiroir Sova (OF), tolk Milan Daar gingen we dan, drie da­ Dvorák (ik raadde hem aan zijn Dat goede communicatie net gen inleidingen meest in het En­ beroemde naam vaak te gebrui­ als bij ons ook in een zich pas ont­ gels, terwijl je na iedere twee re­ ken) en de chauffeur met race-cir­ wikkelende democratie een we­ gels even moest wachten tot de cuit-aspiraties in Usti nad Labem zenlijk punt is, bleek al bij aan­ tolk je woorden in het Tsjechisch aan, een zwaar geïndustria• komst. De Amerikanen wilden mij vertaald had, want er was geen liseerd stadje van zo'n 70.000 in­ voor het Obcanske Forum Se­ simultaan vertaalinstallatie. woners in Noord-Bohemen. minar naar het 200 km verderop Vooral als je op dreefraakte, werd De luchtvervuiling kon je ge­ gelegen Marianske Lazne hebben, je regelmatig door de tolk in de woon ruiken, proeven en zien. Ook terwijl de Tsjechen van C,DI een linkerarm geknepen, omdat je het echte werken aan de campag­ afspraak voor me hadden in vergat te pauzeren. Echter alge­ ne. Op het schaars gemeubileerde Praag. Of ik maar wilde kiezen hele spraakverwarring ontstond regionale kantoor van Obcanske met welke auto ik mee ging; want toen ik na een vertaalpauze, Forum, praatten we via de tolk men wist niets van elkaars pro­ doodleuk in het Nederlands door­ wat met mensen, waaraan som­ gramma. ging. Enfin de hilariteit die daar­ migen de halve nacht door- Na enig telefonisch overleg door ontstond, bewees weer eens bleek alles best in elkaar te pas- zijn nut in de communicatie, aan- (vervolg op pagina 10) EUROPA MEI1990 10 kandidaten, ook nog in Liberece Initiatief) is ontstaan in 1987, op vrees vaak nog aanwezig) dat de Lente 1990 in Praag en in de plaats met de fraaie naam 11 november vorig jaar als partij oude communistische invloed op Hradec Kralove, wat Koningin­ opgericht en eindejanuari van dit het platteland nog ruim aanwezig (vervolg van pagina 9) nestad betekende. Op een van die jaar geregistreerd als officieel po~ is. avonden had men in een soort litieke partij. Er is een bestuur, gewerkt hadden. Na een kopje En dan de vraag: "Wat doen we berghut (of ik maar in trui wilde een aantal commissies en nu zo'n Duidelijk is dat lange adem boerenkoffie (gemalen koffie on­ als het knokken wordt tijdens komen) een bijeenkomst geor­ vijfduizend leden, waarvan een noodzakelijk is. De apathie van derin het glas, heet water erop, onze openbare bijeenkomsten?" ganiseerd voor zo'n twintig be­ duizendtal actief. Op een congres de bevolking zal moeten worden roeren, drab laten zakken en Dan zit je wel even te zoeken naar stuurders en kandidaten uit die dit vomjaar op 17 maart, waar Pol overwonnen. Mensen hebben nu voorzichtig drinken) gingen wij een antwoord. "Kunt u hulp in­ streek. Standaard waren de kei­ de Beer gesproken heeft, zijn de nog een afkeer van politiek en naar een groot ex-communistisch roepen van de politie?" Dat scheelt hard spelende televisie en het tol­ program-grondslagen vastge­ vooral van alles wat maar Partij bolwerk, dat heel Usti overheer­ van stad tot streek. Van or­ kenprobleem: met twintig mensen steld. De campagne loopt van 28 heet. Dat kost tijd. send, daar pas vier jaar geleden dediensten heeft men een beetje en een tolk informeel bijeen zijn april en duurt tot de verkiezingen Terug na het werk op verschil­ neergezet was; hamer en sikkel de buik vol. Moeten we zelf terug­ betekent de hele avond van stoel van 8 en 9 juni. lende locaties, trof ik mijn Ameri­ vier meter hoog uitgehouwen in slaan? verwisselen samen met de tolk, Dolezal is op 12 mei één van kaanse en andere West-Europese de gevel. om met iedereen even te kunnen de sprekers op de themadag over collega's de laatste avond in In dat gebouw dat tot voor vier Wiegel praten. Oost-Europa in Maarssen en daar Praag. Als een klas door elkaar maanden alleen voor communis­ draagt hij ook de behoefte uit die pratende schoolkinderen, vertelde ten toegankelijk was, waren nu de "Neen, neen, in ieder geval Praag men heeft aan relaties met geest­ iedereen van zijn of haar ervarin­ parlementskandidaten van OF uit niet met vuisten terugvechten. verwante politieke partijen in het gen in de verschillende regio's. de wijde omgeving bijeen geko­ Democratie leeft bij het woord. Op paaszaterdag terug in Westen. Al in een vroeg stadium Waar wij hóópten iets te hebben men. Tracht agressie met het woord, Praag. Praag is adembenemend. is er contact geweest tussen onze kunnen bijdragen, was het zeker, Tony Pokorny, een van de nu wat humor als het kan en to­ De restauratie-werken komen op Dettmeyerstichting bij monde van dat ieder van ons zeer veel had gediplomeerde deelnemers aan lerantie te bestrijden. Het voor­ gang zoals ik kon constateren toen onze buitenlandsecretaris Jan geleerd over politiek en leven in het seminar begin die week, on­ beeld van Hans Wiegel aanha­ ik over de rijk met standbeelden Dirk Blaauw, zodat wij de ma­ dit Tsjechoslowakije. Dat alle derging zijn vuurdoop met de or­ lend, als iemand in polariserende versierde Carolusbrug naar het teriële noden en de behoefte aan programma's en transporten zo ganisatie van deze dag. tijden van achteruit de zaal 'boe­ kantoor van C,DI (de liberale par­ motiverende ondersteuning goed perfect op elkaar aansloten was Vele kandidaten, met een hoog renlul' riep, reagerend: 'Wat fijn tij) aan de Snemovni nummer 3 kunnen inventariseren. Inmid­ duidelijk een compliment waard opleidingsniveau, maar wederom dat u zich even voorstelt, mijn liep, vlak onder het indrukwek­ dels zijn er daarom afspraken voor aan Ivan Gabal van Obcanske Fo­ een zeer gebrekkige kennis van naam is Wiegel'. Hilariteit alom kende kasteel van de stad. Met een tweede instructie-seminar, rum en de twee Amerikaanse vreemde talen. We spraken over en incident zo niet gesloten, dan ondervoorzitter Bohumil Dolezal dat op 7 en 8 mei voor kandidaten vrouwen van het National De­ "spreken in het openbaar". Hoe toch van scherpe kanten ontdaan. had ik, ondergedompeld in de en campagne-organisatoren in mocratie Institute, Robin Car­ bereid je je voor op radio- en te­ Mijn enige probleem was hoe sfeer van hoop die Pasen en de Praag heeft plaatsgevonden. Bij­ naham in Praag en Patricia Kee­ levisie-interviews? (de Praagse 'boerenlul' adequaat in het Engels ontluikende democratie hier sa­ na net zo belangrijk zijn voor Do­ fer in Washington. televisie kwam tijdens de training en via de tolk in het Tsjechisch te men te weeg brengen, een lang lezal en de zijnen de lokale ver­ al opnamen maken, zodat het vertalen." gesprek. kiezingen in november, aangezien Het was waard om er bij te zijn! meteen menens was). Welke af­ Zo waren er drie dagen met C,DI (Tsjechisch Democratisch men vreest (en onderhuids is die spraken kun je rond een krante­ • interview maken? Wat doe je met "human interest" in de campag­ ne? Wat is canvassing? Hoe ge­ draag je je op openbare partijbij- Hoofdbestuur bezoekt Straatsburg . eenkomsten etc. In de middagpauze aten we vlees en gekookte aardappels in door MEVR. M. TH. M. TANGEL een kantine waar ondanks het mooie weer buiten, de verwar­ De kastanjes bloeiden al in ming op extra heet stond, wat de Straatsburg toen een grote kandidaten de opmerking ontlok­ delegatie uit het hoofdbestuur te: "zo warm zaten de communis­ er op 3 en 4 april jl. een werk­ ten er nu altijd bij, terwijl wij kou bezoek bracht. leden". Het was voor de eerste keer Een tafel verder at een groep sinds het aantrèden van het schoolkinderen in 50-er jaren hoofdbestuur nieuwe stijl dat outfit. een kijkje genomen werd in Na de middag keken en be­ het hart van Europa, de plaats spraken we een VVD- en een PVV­ waar het Europees Parlement video, die op verzoek een tweede eens per maand in plenaire keer vertoond moesten worden. zitting bijeenkomt. De vragen 's middags waren tal­ rijk en niet te stoppen: "Hoezo De deelnemers waren: dr. L. positieve actie; meer vrouwen in Ginjaar, mr. I. W. Opstelten, drs. verantwoordelijke posities?" P. Ressenaar, mevr. A. A. Aeyelts "Door de communisten zijn wij Averink-Winsemius, mevr. J. C. vrouwen altijd gedwongen om te van Dijk-Sturm, drs. M. A. J. werken; veel vrouwen willen nu Knip, mevr.A.C.den Ottelander, ook wel eens rustig thuis blijven, mevr. drs. J. M. de Vries, H. M. om zich volledig aan de taak van G. Dittmar en mevr. M. Th. M. verzorging in het gezin te wijden." Tangel. "Hoezo zaken regelen ten behoeve Groepsfoto voor het Europees Parlement te Straatsburg van onze kinderen? Dat is juist Hartelijk ontvangen door onze waarmee de communisten ons al­ drie Europarlementariërs, drs. G. over de politieke ontwikkelingen, Fractie, op persoonlijke titel zoals staande fracties, de wijze van tijd aan het lijntje hielden. Straks M. de Vries, mevr. mr. J. E. S. de specifieke problemen waar het hij nadrukkelijk zelf zei, sloot de stemmen zowel elektronisch als wordt het beter. Wij willen er zelf Larive en drs. F. A. Wijsenbeek, parlement mee te maken heeft en rij. bij handopsteken, de zeer strikte ook wel eens van genieten." werd op de eerste avond een ge­ de mate van invloed die nationale spreektijdbeperking (beknopt deelte bijgewoond van de verga­ ontwikkelingen uitoefenen. Na Minifractie formuleren is hier een must) en in dering van de Liberale fractie. een korte video-introductie von­ het algemeen de tijdsdruk maken Onder de soepele leiding van Va­ den gesprekken plaats met ach­ Iedere maand vergadert op het parlementaire werk in Europa lery Giscard d'Estaing vonden tereenvolgens de heer Pöttering woensdag de minifractie met de moeilijker maar geven er ook een Vallée soms verhitte discussies plaats uit de BRD, over de Duitse een­ medewerkers Alexander Beels, extra dimensie aan. Wallis du over de ontwikkelingen in de bei­ wording, de heer Spencer, Brits Doosie Foldal en Annemiek Arno. In het afsluitende gesprek tij­ 1100 m de Duitslanden, een met name conservatief, die o.a. inging op de Met een broodje in de hand wor­ dens de slotmaaltijd sprak de Trient Relais du Silence voor de Europese ontwikkeling positie van mevrouw Thatcher, en den de lopende zaken doorgeno­ partijvoorzitter zijn waardering belangrijk onderwerp. En ook nu, de heer Pimenta, Portugees li­ men, werkbezoeken vastgelegd, uit voor het gedegen programma ·_;;T;uxMiffv cttuifes hoe kan het ook anders, werd aan beraal, die veel lof uitsprak voor publikaties o.a. in Vrijheid en De­ van het bezoek; de wijze van be­ Gezellig en comfortabel de zetelkwestie van het parlement de oud-milieuministers Win­ mocratie doorgepraat en, alge­ sluitvorming over politieke familiehotel in het hart van een weer aandacht besteed. Dit ge­ semius en Nijpels, waarvan hij als meen gesproken, de horloges ge­ standpuntbepalingen in de mi­ uniek wandel- en natuurgebied. beurde in verband met een motie Portugees bewindsman zeer veel lijk gezet. nifractie had zijn speciale aan­ Overdekt zwembad (30°), sauna, sport- en verblijfsruimten, bibliotheek. om een aantal extra plenaire zit­ steun had ondervonden bij de dacht. Hij was van mening dat ten Aangenaam klimaat. 8 km van autoweg, tingen van het parlement te laten ontwikkeling van een milieu­ behoeve van de onderlinge com­ uitrit Martigny. Elektronisch stemmen ÉÉN WEEK IN NAUW plaatsvinden in Brussel. beleid in Portugal. Vervolgens municatie een dergelijk bezoek KONTAKT MET EEN Daarna werd in een informele vond een gedachtenwisseling Hoogtepunt van de middag was toch zeker eens per jaar nodig is. ONBEDORVEN NATUUR sfeer aan lange smalle tafels ge­ plaats met de vroegere voorzitter een ontmoeting met de heer Baron "Europa" is goed op weg maar vanaf Fr. 574 (halfpens.) geten waar in plezierige discus­ van de Liberale Groep, mevrouw Crespo, voorzitter van het Eu­ het gaat met kleine stapjes. De Ideale overnachtingsgelegenheid op weg naar het sies tussen onze Europeanen en Sirnone Veil van de Franse UDF. ropees Parlement. Op hem rust de Nederlandse delegatie heeft het zuiden. Door gunstige ligging veel excursiemogelijkheden hun medewerkers met leden van De plezierige wijze waarop de niet niet gemakkelijke taak het inge­ enthousiasme gezien waarmee met bergspoor, auto en postbus. het hoofdbestuur, adviseurs en als gemakkelijk bekend staande wikkelde Europese raderwerk onze Europarlementariërs daar­ Voor inlichtingen: Elly en Jan Mol- CH-1923 Les Marécottes mensen van het algemeen secre­ politica opening van zaken gaf vorm te geven en soepel te laten mee bezig zijn; het heeft aanste­ tariaat werd kennis gemaakt, over de politieke situatie in lopen. kelijk gewerkt. • danwel de kennismaking werd Frankrijk en de bereidheid om het voortgezet. soms wat al te rappe Frans in het Na een kijkje op de publieke Engels te verduidelijken werd tribune van het parlement con­ Video-introductie door de Nederlandse delegatie cludeerde de Nederlandse de­ *EP**** zeer op prijs gesteld. De heer Ber­ legatie dat een vergelijking met De volgende dag werd in een tens, D66, die zich heeft aange­ de Tweede Kamer niet opgaat; de *PE * straf tempo informatie verstrekt sloten bij de Europese Liberale uit diverse nationaliteiten be- ***** EUROPA MEI 1990 11 De Hongaarse verkiezingen door ANTHONY KRÖNER stemmen, 5. het aantal stemmen gaars Democratisch Forum ge­ dat bij mensen thuis uitgebracht vormde coalitie; het is ook de par­ Het heeft in alle kranten ge­ was (zieken, bejaarden). tij die het vrije marktmechanisme staan: voor het eerst in 43 jaar direct wil invoeren om de econo­ vriJe verkiezingen in het Vrije verkiezingen mie uit het slop te halen. voormalige comniunistische Hongarije! Opvallend was het enthou­ Taak Een ontwikkeling die nie­ siasme waarmee de mensen gin­ mand tot voor kort voor mo­ gen stemmen, vooral de ouderen Al met al zien we dat de over­ gelijk hield; er is al veel over waaronder mensen die nog in gang naar een parlementaire de­ geschreven dus dat hoef ik 1947 hadden gestemd en die op mocratie in Hongarije betrekke­ niet uitgebreid te memoreren. hun oude dag toch weer deel kon­ lijk vlot aan het verlopen is. Dat Wel ·wil ik verslag doen van den nemen aan "vrije" verkiezin­ kan niet gezegd worden van Roe­ mijn ervaringen bij deze ver­ gen. De conclusies van ons team menië waar op 20 mei a.s. even­ kiezingen als lid van een in­ kunnen samengevat worden in de eens verkiezingen plaatsvinden. ternational team van waar­ volgende punten: 1. de kiezers De Roemenen hebben sterk aan­ nemers onder auspiciën van waren goed op de hoogte van de gedrongen op de aanwezigheid het National Demoeratic In­ kiesprocedures (op een enkele van het NDIINRI-team omdat in­ stitute en het National Re­ uitzondering na), . 2. de verkie­ ternationale aanwezigheid vrije publican Institute uit de V.S. zingscomités deden hun werk be­ verkiezingen zeker bevordert en kwaam, ook in de kleinste ge­ intimidatie zo niet uitsluit dan Deze twee instituten, door de huchten, 3. het tellen van de wel moeilijk maakt. centrale overheid gesubsidieerd stemmen gebeurde efficiënt en De liberalen hebben in· deze en met resp. de Demoeratic en de j snel, 4. er was geen sprake van landen dus een duidelijke taak: Republican Party verbonden, zijn Een Hongaarse reclamezuil vol verkiezingsaffiches voor het busje waarin de waar­ intimidatie door de voormalige het bevorderen van democratie en in het recente verleden als waar­ nemers rondreden en een stemlokaal op de achtergrond. Inzet Anthony Kröner. communistische partij of door ge­ liberalisme en niet (zoals bij som­ nemend orgaan opgetreden bij heime politie. migen de neiging bestaat) om een verkiezingen in de Philippijnen, de plaatselijke kandidaat van het dat tot taak had in de provincie Westerse partij naamsbekend­ Panama, Chili en Nicaragua. Het eigen kiesdistrict en één voor een Veszprem (grenzend aan het Ba­ De partij die zich het meest heid te geven. team in Hongarije (55 in tetaal) stem op een provinciale partij. Dat latonmeer) de procedurè te obser­ verwant acht met de westerse li­ bestond uit vertegenwoordigers leidde bij sommige kiezers tot veren. We hadden 2 vertalers en berale partijen, het Verbond van 27 april19* van 18 landen en van de Liberale verwarring hoewel de procedure 2 autobusjes tot onze beschikking Vrije Democraten (afgekort * * Internationale. Enkele Oosteu­ enkele malen op de televisie was waarmee we op die dag zo'n 320 VVD!), wil zich nog niet liëren met ropese landen (Roemenië, uitgelegd; het verkiezingscomité, km afl.egden en 14 stemlokalen buitenlandse partijen en heeft een Tsjechoslowakije, Bulgarije en in elk stemlokaal aanwezig, legde bezochten. Wij hadden als op­ uitnodiging daartoe van de Li­ Joegoslavië) waren sterk verte­ in zulke gevallen geduldig uit hoe dracht de volgende punten te con­ berale Internationale voorlopig *EP* genwoordigd in het team met de het wél moest. Ik kom nu bij de troleren: 1. de samenstelling van afgewezen. Zij hebben nu, na de bedoeling de ervaringen opgedaan dag van de verkiezingen, 25 de plaatselijke verkiezingscomi­ 2-de ronde van de verkiezingen * PE* in Bongarije te gaan verwerken maart; ondergetekende zat in een tés, 2. de openingstijden van het van 8 april, 92 van de 386 zetels in bij hun eigen verkiezingen die team van 7 waarnemers uit de stemlokaal, 3. de opkomst van de het parlement en zullen oppositie binnenkort plaatsvinden. V.S., Joegoslavië (en Nederland!) kiezers, 4. het aantal volmacht- voeren tegen de door het Hon- Experts ***** Voorafgaand aan de verkie­ zingen die op zondag 25 maart zouden plaatsvinden, werd de de­ VVD-Kamerleden koninklijk legatie op donderdag en vrijdag grondig voorbereid door Hon­ Groningse Haren en Loppersum gaarse experts en politici die een onderscheiden en de dag erna werd dochter Ca­ overzicht gaven van de kieswet, roline Vonhoff in Amsterdam de organisatie van de verkiezin­ Twee leden van de Eerste Ka­ beëdigd als nieuw lid van de VVD­ gen, de politieke partijen, de ver­ merfractie en een van de VVD­ gemeenteraadsfractie. Loes Von­ kiezingscampagne en de sociale & Tweede Kamerfractie zijn met hoff verklaarde: "Ik ben er na­ economische toestand van Hon­ Koninginnedag koninklijk tuurlijk erg trots op. Het was een garije. Het was iedereen al snel onderscheiden. geweldige ervaring zoveel spon­ duidelijk dat de kieswet buiten­ tane reacties, bloemen en felici­ gewoon ingewikkeld in elkaar zit. In de Eerste Kamer ontving taties te krijgen. Ook veel brieven. Men heeft gekozen voor een drs. Y. P. W. van der Werff de Enkelen schrijven me dat ze het éénkamer-parlement met 386 af­ hoogste onderscheiding uit han­ fijn vonden dat ook een vrouw gevaardigden die d.m.v. directe én den van de Eerste ondervoorzitter weer eens een lintje kreeg." Een indirecte verkiezingen gekozen van de senaat, dr. L. M. de Rijk, grote groep (politieke) vrienden worden. In feite hebben de Hon­ namelijk het commandeurschap Ym van der Werft en kennissen maakte van de ge­ garen een combinatie van het En­ Oranje Nassau. Ym van der Werff legenheid gebruik op vrijdag 27 gelse districtenstelsel met plaat­ is een uiterst bescheiden Kamer­ Ook feest bij de Vonhoffs iri april naar de ambtswoning van de selijke afgevaardigden en ons lid. We moesten hem bellen om Groningen. Loes Vonhoffkreeg de Vonhoffs in Groningen te trekken systeem van landelijke partij­ iets over deze gebeurtenis te ver­ Loes Vanhaft onderscheiding Ridder in de Orde voor de receptie: burgemeesters lijsten waarbij de volgorde op de nemen. De VVD-senator, die sinds van de Nederlandse Leeuw. Voor uit Groningen, vertegenwoordi­ lijst door de partij vooraf wordt 1969 in de Eerste Kamer zit, ver­ derscheiding uitreikte is een be­ de Vonhoffs waren het drukke gers en oud-vertegenwoordigers bepaald. De verdeling van de par­ telde met enige pret: "In het langrijk man, die veel voor de dagen. Zij ontvingen de Konink­ van de kamercentrale, leden van Iemeutszetels is als volgt: 176 dankwoord heb ik wel moeten re­ maatschappij doet, maar elke on­ lijke familie, want de Koningin de afdeling Groningen en vrien­ districtafgevaardigden, 152 via lativeren, want de man die de on- derscheiding zelf weigert." vierde haar verjaardag in het den en kennissen elders uit het provinciale partijlijsten en 58 via Jan Kees Wiebenga wordt door ZJÏn ex-collega Van Boven gelukgewenst. Naast hem een lachende Erica. Op de achtergrond land. Het Groningse taxiwezen nationale partijlijsten. Om de Joris Voorhoeve en Frank de Grave voer er wel bij ... hoeveelheid partijen in de hand te Fractievoorzitter Joris ·voor­ houden heeft men een landelijke hoeve organiseerde voor Jan Kees kiesdrempel van 4 % ingebouwd; Wiebenga en zijn familie in de bovendien moesten individuele Tweede Kamer een feestelijke kandidaten 750 handtekeningen · bijeenkomst ter gelegenheid van verzameld hebben om zich ver­ Wiehenga's Ridderschap Neder­ kiesbaar te kunnen stellen. Dat landse Leeuw. Voorhoeve memo­ heeft er toe geleid dat van de meer reerde dat Jan Kees 5 jaar als dan 50 partijen die zich aanvan­ Eerste Kamerlid en vervolgens 7 kelijk hadden gemanifesteerd er jaar als Tweede Kamerlid dat uiteindelijk 12 meededen aan de "vak" heeft vervuld op de beste verkiezingen en na de eerste ron­ manier. "Je doet met grote nauw­ de daarvan nog maar 6 over­ gezetheid en rustige waardigheid bleven. je werk. Je hebt gezag in de frac­ tie, omdat men weet hoe grondig Verwarring en gewetensvol je te werk gaat." Namens de fractie bood Voorhoe­ In de individuele kiesdistricten ve aan W alty Wiebenga een mooi moest een opkomstpercentage boeket aan en voor Jan Kees een van 50 % gehaald worden en een feestelijke fles. kandidaat moest 50 % + 1 van de Jan Kees zei in zijn dankwoord stemmen krijgen teneinde, in de onder meer: "Dit werk kan ik al­ eerste ronde, in het parlement leen maar doen, omdat het thuis­ verkozen te worden. De kiezers front het duldt en ik kan werken kregen op 25 maart twee stembil­ in een sfeer van goede onderlinge jetten: één voor de verkiezing van collegialiteit." • MEI1990 UIT DE REGIO 12 universiteit van Maastricht. Rechten, ja." Op een aanhoudende ,,Menselijk leven - vragende blik geeft ze verder als REGIO verklaring, dat het wetenschap­ pelijk onderwijs in Maastricht anders dan op overige universi­ maatschappelijke gevolgen teiten is georganiseerd: minder colleges, minder werkgroepen, meer zelfwerkzaamheid, ef­ van (bio)medische ficiënter. "Tot augustus hou ik mijn baan in Eindhoven aan. En in september draag ik het voorzit- technieken" doorETIENAPELDOORN . terschap van de JOVD over. Ik kan de JOVD niet ineens laten zitten, al vind ik dat je vanuit zo'n partij-onafhankelijke organisatie Op 7 en 8 april kwamen JOVD­ centraal. Ten eerste of de geneti­ oog verliezen. De uitkomsten van niet namens de VVD in de ge­ ers en VVD-ers in Borne bijeen sche ingreep of handeling ethisch het onderzoek kunnen immers meenteraad kunt plaatsnemen." om in het kader van de sa­ aanvaardbaar is. Dan zou men voor de onderzochte psychologisch "Studie en raadswerk zijn ge­ menwerkingsovereenkomst zich moeten gaan afvragen of de of maatschappelijk positief of ne­ makkelijk te combineren. Juist de cursus "Menselijk leven - betrokkene het überhaupt wil en gatief uitpakken. omdat ik weinig uren in Maas­ maatschappelijke gevolgen of de menselijke waardigheid niet tricht hoef door te brengen en de van (bio)medische technie­ in het gedrang komt. Voorts kan Dan blijft nog het vraagstuk afstand Geldrop-Maastricht snel ken" te volgen. men zich afvragen of de ingreep over hoe men moet omgaan met is af te leggen." Om raadslid te Na de ontvangst opende Erica medisch verantwoord is. Er moet de resultaten van een onderzoek. kunnen blijven moet ze immers Terpstra, onze weekendvoor­ dus uitzicht zijn op het verwachte Het mag niet zo zijn dat de arts vanuit haar appartementje in zitter, met de mededeling dat resultaat en er mogen geen nare verplicht wordt de verkregen in­ Geldrop opereren. ze van plan was van deze cur­ gevolgen of bijwerkingen op de formatie aan de patiënt door te Annette Romijn: sus de gezel~igste maar ook de lange termijn ontstaan. De derde geven indien deze de informatie Dichtbij de kiezers beste cursus in deze reeks te vraag was of de ingreep wel niet wil ontvangen. De bloedver­ maken. Hetgeen haar ook ge­ maatschappelijk verantwoord zou wanten hebben recht op informa­ Een raadslid van "Wat me in het raadswerk lukt is. zijn. Moet selectie toegepast wor­ tie maar dit recht krijgt men pas aantrekt? Je bent direct voor de den? Wie mag wel en wie mag niet als de patiënt hiervoor zijn toe­ 23jaar gemeenschap bezig. Je staat heel Er werd aan een strak tijd­ behandeld worden? En waar stemming verleent. Het uit­ dicht bij de kiezers. Ik hoop veel schema gehouden en na afloop wordt door de maatschappij de gangspunt van deze maatregelen GELDROP - "Ik ben een rest­ voor de mensen in Geldrop te gingen de cursisten die in het be­ nadruk op gelegd: op de genezing is dat de privacy zoveel mogelijk zetel", zegt Annette Romijn. Wat kunnen doen." Aan de hand van gin nog een beetje onwennig te­ of op de verzorging? Als laatste gewaarborgd blijft. Dit uitgangs­ maakt het uit. Met haar 23 lentes een eenvoudig rekensommetje is genover elkaar stonden, met een vroeg mevr. Veder-Smit zich af of punt mag men nooit uit het oog is zij voor de komende vier jaar de toekomstige invloed van An­ voldaan gevoel naar huis. de behandeling of ingreep moet verliezen. gekozen tot lid van de gemeen­ nette op het gemeentebeleid te worden opgenomen in de ziekte­ teraad in Geldrop, een plaats in bepalen. Om iedereen een beetje weg­ kostenverzekering, met andere Rollenspel de buurt van Eindhoven. Geldrop telt 21 raadsleden. wijs te maken in de toch wel woorden: heeft iedereen het recht Gelukkige bezitters van rest­ Volgens de Gemeentewet een moeilijke maar zeer interessante om gebruik te maken van deze ge­ Met deze informatie nog vers zetels zijn er wel meer. Het uit­ aantal dat past in een gemeente materie kregen drie inleiders het avanceerde medische technolo­ in het geheugen konden de cur­ zonderlijke van Annette is haar van 25 tot 30.000 inwoners. Van woord. gie? Zij kwam tot de conclusie dat sisten na een ontspannen lunch leeftijd: 23 jaar. De liberalen in die 21 zijn er twee van de VVD. Als eerste vertelde prof. D. men niet bang moet zijn voor de de inleiders vragen stellen over Geldrop kozen een wel heel jong Hun invloed reikt niet tot in het Lindhout ons aan de hand van technologie. Men heeft immers in een aantal punten dat hun nog raadslid. Misschien is zij de jong­ college van burgemeester en wet­ dia's hoe men met behulp van de Nederland goede adviesorganen niet geheel duidelijk was. Daarna ste. Een snelle poging om daar houders. De beleidsbepalende praktische DNA-diagnostiek de en deze zouden zowel de Eerste en werden ze gesplitst in diverse achter te komen loopt op niets uit. roomsrode coalitie heeft zich niet erfelijke variaties kan vaststellen. Tweede Kamer als het Europees werkgroepen om aan de hand van De Brabantse provinciale amb­ tot taak gesteld liberale idealen Daarna vertelde prof. Lindhout parlement van advies moeten een aantal stellingen over de ma­ tenaar, die als specialist verkie­ uit te dragen. dat de klinische genetica al vroeg kunnen dienen inzake het stellen terie verder te praten tot aan het zingen door zijn collega's naar vo­ Het enthousiasme van Annette aan de politiek heeft gevraagd van waarden en grenzen met be­ diner. Na het diner werd de cur­ ren wordt geschoven, weet het laat zich niet temperen. "Goede meer belangstelling te hebben trekking tot deze technologie. sisten nog geen rust gegund. In niet. Hij houdt geen leeftijden bij. ideeën vinden hun weg heus wel voor de problemen waarvoor men verschillende groepen moest men naar de besluitvorming. Zeker als nu komt te staan. Omdat men Vrijheid intact nu aan het rollenspel gaan wer­ JOVD-voorzitter de gemeenschap ermee is gebaat." steeds meer informatie over de ken. In dit rollenspel moest een Bij het raadswerk wordt An­ genetische aanleg kan gaan ver­ Als laatste kwam prof. mr. J. rechter uitmaken of een abortus Leden en bestuur van de afde­ nette ter zijde gestaan door een schaffen ontstaat er misschien K. M. Gevers aan het woord. Hij na een periode van 16 weken ling Geldrop zijn bîj de samen­ ervaren collega. De lijsttrekker is toch wel een morele verplichting is gezondheidsjurist en gaf ons zwángerschap geoorloofd was. stelling van de kieslijst zorgvuldig immers een man met tien jaar ten opzichte van werkgevers, le­ uitleg over welke rol de wetgever Men wist dat, indien het kind ge­ te werk gegaan. Ze kennen de fa­ raadservaring. Van hem hoopt ze vensverzekeraars en dergelijke. in deze speelt. Het uitgangspunt boren zou worden het op zijn 25ste milie Romijn en zeker Annette, veel te leren. · Een genen-paspoort sluit men in bij de wetgeving moet zijn dat ie­ levensjaar geestelijk en lichame­ die al op haar veertiende gezinslid de toekomst namelijk niet uit. Om der mens recht heeft op een niet lijk gehandicapt zou worden en van de partij wilde zijn. Wat later dit in goede banen te leiden zijn veranderd genenpatroon. De wet­ rond zijn 35ste levensjaar dood kwam ze vanzelf bij de JOVD te­ er wetten en regels nodig. Deze gever moet op verschillende ri­ zou gaan. De presentatie hiervan recht. Op dit moment is zij JOVD­ mogen echter nooit zo werken dat . sico's en schaduwzijden letten. stond voor de volgende dag op de voorzitter van de regio Eind­ het goede van deze wetenschap Ten eerste moet de vrijheid van agenda. De evaluatie van dit rol­ hoven. hierdoor verloren gaat. Prof. mensen intact blijven. Er mag lenspel bracht een hevige discus­ Tijdens het opstellen van de Lindhout heeft het in zijn betoog geen belastende informatie over sie op gang. Goed geleid door de lijst woont ze niet in de gemeente niet alleen over de wetenschap het genenpatroon aan derden voorzitter kwamen we tot de con­ Geldrop maar in Eindhoven, dicht gehad maar hij heeft vooral ook worden gegeven. Als tweede punt clusie dat wij geen oordeel over de bij haar werk. Om haar belang­ laten blijken dat hij als mens moet men er altijd op blijven let­ kwaliteit van het leven van een stelling te trekken belt de afde­ hierbij betrokken is. ten dat indien een concrete hulp­ nog niet geboren kind mogen heb­ ling: Wil ze op de lijst staan? Op de vraag plaatsvindt de uitkomsten ben. tweede plaats zo is de bedoeling. Adviesorganen van het onderzoek belemmerend Annette zegt ja, de ledenvergade­ kunnen werken. Dit moet men Opmerkelijk was hoeveel ring gaat op het bestuursvoorstel Als tweede sprak mevrouw mr. zoveel mogelijk proberen te ver­ mensen tijdens deze discussie van in en Annette moet nu snel naar E. Veder-Smit, oud-staatssecre­ mijden. Als derde risicofactor is er standpunt veranderd waren. Geldrop verhuizen om ingezetene taris Volksgezondheid. Zij vroeg de sociale druk die kan ontstaan Hieruit bleek dat de bereidheid te kunnen zijn. zich af waar de grenzen zullen ko­ indien het inderdaad zover komt tot luisteren naar medecursisten Annette weet wat ze wil. Ze men te liggen. De materie is niet dat kinderen met afwijkingen niet en de waarde van de discussie werkt doelbewust aan haar toe­ gemakkelijk en de resultaten zijn meer geboren hoeven te worden. groot was. De conclusie die uit komst, zelfs als de omstandighe­ moeilijk op een rijtje te zetten. In Voorts mag men de risico's voor deze discussie getrokken mag den haar dwingen een stapje te­ Annette Romijn haar betoog stelde zij vier vragen de onderzochte zelf niet uit het worden is: juist omdat wij libera­ rug te doen. Met stugge vasthou­ Foto: Dries van Bergeyk len .zijn, hebben wij er moeite mee dendheid doorloopt ze mavo, havo, Naast onverwoestbaar en­ om zaken, die diep van binnen ra­ vwo om een hartewens in vervul­ thousiast blijkt Annette toch ook ken, voor een ander af te wegen. ling te laten gaan: rechten stude­ realist te zijn. Ze weet niet of de Door het uitstekende rollenspel ren. Het eerste jaar aan de uni­ politiek haar zal bevallen. Veel kwam de presentatie van de stel­ versiteit v;;m Groningen loopt hangt van de komende vier jaar lingen die in de werkgroep be­ echter niet naar wens. af. Bevalt het contact met amb­ handeld waren niet zo ruim aan De knoop is snel doorgehakt. tenaren en collega-raadsleden? bod als men had gehoopt, wat de De beperkte studiefinanciering Weet ze zich een weg te banen cursisten echter niet zo erg von­ mag niet in gevaar komen, dus door de vloedgolf papier: raads­ den. Het weekend werd afgesloten laat ze de Groningse juristen voor stukken, plannen, rapporten? Ze nadat onze voortreffelijke voor­ wat ze zijn. Ze vindt een baan in wacht af, met open mind. zitter Erica Terpstra was bedankt Eindhoven om even tijd te krijgen Pas over enkele jaren hoopt ze voor het leiden van deze cursus. op adem te komen en een strategie te kunnen zeggen of ze beschik­ De cursus heeft in een gezellige voor de toekomst te ontwikkelen. baar blijft, voor de raad, de pro­ sfeer plaatsgevonden, dit was Nu heeft ze weer greep op haar vinciale staten en al die andere mede te danken aan de goede op­ leven. lichamen, waarin vertegenwoor­ zet en organisatie van de cursus. digers van politieke partijen zijn Ik ben ervan overtuigd sommige Rechten gekozen. • mensen volgend jaar weer in Bor­ ne terug te zien. • "In september begin ik aan de JAN VAN DE VEN UIT DE REGIO MEI1990 13

Liberale bestuurders uit Nrd.-Kennemerland bijeen Het initiatief van het bestuur Tweede Kámerlid, mevrouw mr. van het Noordzeekanaal zal vol­ van de Ondercentrale Noord­ F. G. van Diepen-Oost, lid van trekken, de achterstandspositie Kennemerland om vlak voor de Gedeputeerde Staten van Noord­ van de Noordkop, de verbetering installatie van de nieuwe ge­ Holland en C. Buining, wethouder van de infrastructuur met de meenteraden een Bestuurderen­ van Den Helder. Althans op dat noodzaak van de aanleg van een dag te organiseren, is in de oe moment nog in die functies, want tweede Coentunnel en de Wijker­ met enthousiasme begroet. Uit drie dagen later was Frank de tunnel, de functie . van Noord­ alle elf tot de ondercentrale be­ Grave wethouder van financiën en Kennemerland en het agrarisch horende afdelingen meldden zich loco-burgemeester van Amster­ beleid met o.a. het omgronden van deelnemer(sters) voor deze ge­ dam en had Cees Buining zijn weiland in bollengrond. slaagde contactdag. wethouderschap van Den Helder De voorzitter van de OC Noord­ voor het VVD-raadslidmaatschap Niet bestrijden Kennemerland, Fridoline Neefjes, verwisseld. In een streng schema kon zaterdagochtend 28 april in kregen alle drie sprekers stipt Mr. Frank de Grave betreurde "'t Open Huis" te Heiloo een vijf­ twaalf minuten de tijd om de stof de hilariteit die hier· en daar over tigtal burgemeesters, staten­ aan te dragen voor een gea­ sociale vernieuwing te beluisteren leden, gemeenteraadsleden, o.w. nimeerde discussie over de on­ valt. Het rapport-Idenburg geeft vele nieuwe gezichten en afde­ derwerpen sociale vemieuwing, een analyse die ons liberalen moet lingsbestuurderen verwelkomen. ruimtelijke ordening en milieu. aanspreken. Wij dienen ons te De Bestuurderendag had als heroriënteren op de verzorgings­ thema "Rijk-Provincie-Gemeen­ Inventief beleid staat. Succesvolle jongerencursus te", waarV-oor als inleiders waren In het Europa zonder grenzen in de Kamercentrale Leiden uitgenodigd mr. Frank de Grave, Buining opende de rij met een zal de concurrentieslag volgens In het weekend van 31 maart jongerenbeleid, streefde met deze en 1 april jl. organiseerde de cursus ernaar: Stuurgroep Jongerenbeleid van - jongeren in te lichten en ver­ de Kamercentrale Leiden een trouwd te maken met de liberale cursus liberalisme. Aan dit week­ beginselen; end namen ongeveer 15 jongeren door jongeren binnen de Ka­ van 17 tot 30 jaar deel. De cursus mercentrale Leiden met elkaar werd geopend door de voorzitter in contact te brengen een impuls van het bestuur van de . Kamer­ te geven aan het jongerenbeleid; centrale Leiden, de heer R. Haaf­ - jongeren te vormen tot een hens. Hij onderstreepte bij zijn opleidbaar kader, dat samen openingswoord het belang van een met de Stuurgroep, jongeren politieke partij bij het hebben van aan de VVD weet te binden. een jonge en actieve achterban. Of de Stuurgroep al deze doelstel­ Vervolgens hield ex-Europar­ lingen heeft weten te realiseren, lementariër en ere-lid van de zal de toekomst leren. Eén . ding VVD, de heer H. Nord, een betoog staat al lang vast: jongerenbeleid over de verschillen en overeen­ verdient aandacht van de hele komsten tussen liberale partijen partij. Een partij die naar de toe­ in Europa. Hij ging hierbij ook in komst kijkt kán immers niet zon­ op de actuele ontwikkelingen in der jongeren. Oost-Europa. Gedurende het tweede dagdeel BRECHT DE VRIES • stond de historie en ontwikkeling (voorz; Stuurgroep) Het forum op de Bestuurderendag, v.l.n.r. C. Buining, mevr. mr. F. G. van Diepen-Oost, Fridoline Neefjes en Frank de Grave van het liberalisme in Nederland centraal. De heer K. Groenveld, pleidooi voor een stimulerend ge­ De Grave niet langer gevoerd directeur van de Teldersstichting, meentelijk milieubeleid. Spre­ worden tussen landen, maar tus­ die dit deel van de cursus voor zijn 22 maart jl. één kiesdistrict over kende uit zijn ervaring in Den sen regio's. Het bedrijfsleven zal rekening nam, ging hierbij in op De aanhouder te tellen. Daar bleken direct 4 Helder belichtte hij tal van aspec­ zijn investeringen in deze strijd enkele belangrijke liberale den­ stemmen uit, die ten onrechte on­ ten van deze problematiek en alleen optimaal kunnen benutten kers uit heden en verleden. wint. .. geldig waren verklaard. Die vroeg aandacht voor de mogelijk­ als het ook aanspreekbaar is voor stemmen kwamen echter de VVD heden van de ecotechniek. Zo de· problemen van de regio. De Balancerend VELSEN - Bij telling van de ver­ niet toe. wordt in de Marinestad, waar Grave vroeg zich af of het ver­ kiezingen van 21 maart jl. bleek men per jaar met een miljoen m3 standig is geweest, dat wij in de Na een gezellige borrel en di­ de VVD Velsen één stem tekort Fouten bagger te maken heeft, bagger nu jaren zeventig en tachtig veel ner verkende de groep nachtelijk te komen voor toewijzing van de tot kunstgrind verwerkt. De gang arbeid hebben afgesloten. Hij be­ Leiden. Zondagochtend moesten zesde (rest-)zetel. Die zetel werd Bij de vaststelling van de ge­ van zaken met de ovens in Alk­ pleitte een herbezinning en een de cursisten weer vroeg uit de aanvankelijk aan de PvdA toe­ loofsbrieven van de nieuwe maar en Zaanstad heeft nogmaals heroverweging van de uiteinde­ veren voor het ontbijt. Na het bedeeld. raadsleden, ·heeft de VVD Velsen de noodzakelijkheid van het ge­ lijke kosten en baten. Nederland ontbijt gingen de heren H. Dijk­ Een stem tekort op 26.000 uit­ het nog eens geprobeerd om mid­ scheiden ophalen van huisvuil loopt het gevaar meer arbeidson­ stal, lid van de Tweede Kamer, en gebrachte stemmen is een opmer­ dels een initiatief-voorstel de raad aangetoond. Het scheppen van geschikten te krijgen dan de U. Rosenthal, verbonden als kelijk gegeven. VVD Velsen acht­ tot hertelling te bewegen. Dat mogelijkheden door het beschik­ Duitse Bondsrepubliek, terwijl hoogleraar aan o.a. de R.U.L., met te het in overeenstemming met moment is in feite uniek, omdat baar stellen van gescheiden con­ Nederland na Ierland het gering­ elkaar én met de groep in discus­ haar verantwoordelijkheid naar de raad geheel vrij, derhalve los tainers voor het groente-, fruit- en ste aantal werkende vrouwen telt. sie over de ontplooiingsvariant en de kiezers toe om de mogelijkhe­ van het klemmend regiem dat tuinafval, de rest van het huisvuil Er zullen ingrijpende verande­ het utilitarisme. Aanvankelijk le­ den van de Kieswet te onderzoe­ voor het Centraal Stembureau en het klein chemisch afval ziet ringen op de arbeidsmarkt komen ken de heren het niet erg met el­ ken om een hertelling te vragen. geldt, daartoe kan besluiten. Buining als een taak van de ge­ en daar dienen wij open oog voor kaar eens, maar naarmate de dis­ Het mag niet zo zijn, dat één, D66 steunde direct het VVD­ meentebesturen. Een goede voor­ te hebben. Dat zal gepaard gaan cussie vorderde, kwam men, ba­ eventueel ten onrechte, ongeldig voorstel. De CDA was verdeeld, lichting is daarbij noodzakelijk. met plichten, maar ook met rech­ lancerend tussen de twee va:r:ian­ verklaarde stem van invloed is op waardoor er sprake was van een Mond-tot-mond-reclame is de ten en ook die passen prima in een ten, steeds meer tot elkaar de politieke verhoudingen in de 15/15 stemverhouding. Uiteinde­ beste weg om de vereiste me­ liberale visie. De VVD dient de Na deze drie vrij theoretische komende vier jaar. lijk heeft de PvdA, na twee schor­ dewerking van de burgers te ver­ sociale vemieuwing niet te be­ dagdelen was het woord aan se­ singen, alsnog besloten aan de krijgen, al verheelde spr. niet, dat strijden, maar zich in te zetten nator Y. van der Werf{, die o.a. De Kieswet geeft in eerste in­ hertelling mee te werken, in ver­ de resultaten in stedelijke agglo­ om het duidelijker, efficiënter en aan de hand van een door hemzelf stantie de mogelijkheid bij het band met de mogelijke, onder de meraties minder zullen zijn. Ver­ beter te doen. samengestelde syllabus, een zeer Centraal Stembureau te protes­ nieuwe kieswet, gemaakte fouten. betering van het milieu beperkt flitsend verhaal hield over wat teren tegen de vaststelling van de Vervolgens heeft de raad zich echter niet tot huisvuil. Ook Na een gezellige koffiepauze men in de praktijk aan ideo­ uitslag. Daartoe is in de avond van zelf(!!) in één dag de 26.000 stem­ de vraag hoe om te gaan met zie­ vormde het drietal een forum on­ logieën heeft. Zo kwam hij met 21 maart jl. een bezwaarschrift men herteld. Vrijwel in ieder dis­ kenhuis- en bedrijfsafval, grofvuil der voorzitterschap van Fridoline enkele voorbeelden waarbij twee opgesteld. trict bleken fouten te zijn ge­ en sloop- en bouwafval alsmede de Neefjes en benutte de zaal de ge­ totaal verschillende standpunten maakt. Uiteindelijk heeft het goed geluidshinder wordt aan de ge­ legenheid tot discussie. Met een uiteindelijk toch beide als liberaal Aangevoerd is, dat tenminste voor de VVD uitgepakt, omdat de meentebesturen voorgelegd en hartelijk dankwoord en een flesje bestempeld konden worden. Tot in een stemdistrict één of meer­ benodigde extra stem werd ge­ vragen van de liberale wethou­ wijn uit een bekende Franse regio besluit van deze interessante en dere interpretatie-fouten waren vonden. ders en raadsleden een inventief voor de drie gasten besloot de oe­ intensieve cursus was er een bor­ gemaakt, die van invloed kunnen beleid. voorzitter het formele gedeelte. rel. zijn op de zetelverdeling. Bij on­ Ook als dit niet was gebeurd, Tijdens het aperitief en de brood­ derling overleg tussen voorzitters had de hertelling toch een doel Schiphol jes werd het tweede doel van deze Dit was de derde maal dat de van stembureaus was namelijk gediend. Naar de kiezer toe dient Bestuurderendag glansrijk be­ Stuurgroep Jongerenbeleid van gebleken, dat de nieuwe kieswet, de verkiezingsuitslag immers met Noord-Holland is een moeilijke reikt: het leggen van onderlinge de Kamercentrale Leiden sinds voor wat betreft de geldigheid van de grootst mogelijke zorg vast te provincie met tal van uiteenlo­ contacten tussen de VVD-be­ haar ontstaan enkele jaren ge­ stemmen, nogal verschillend werd worden gesteld. pende problemen, die door me­ stuurders in Noord-Kennemer­ leden, een dergelijke cursus or­ geïnterpreteerd. vrouw Van Diepen werden be­ land. ganiseerde. De Stuurgroep, die Na veel vijven en zessen be­ MW. M. G. J. E. VOS-VESTER • licht. Voorbeelden zijn de ontwik­ bestaat uit bestuursleden van sloot het Centraal Stembureau op voorzitter WD Velsen keling van Schiphol, de economi­ Ondercentrales en het bestuurslid sche groei die zich naar het laat W. MIDDELBEEK • van de Kamercentrale belast met aanzien voornamelijk ten zuiden Foto: Ronald A. A. Kool MEI 1990 14 ,,Van koffieochtend naar studiemid~rLODYPIETERS

Mr. Agnes Snoep-Mook neemt De huidige actieve vrouwen in juni afscheid als algemeen zijn een stuk jonger. Op ons con-· vrouwen secretaris van het Landelijk gres in Lunteren was dat duidelijk Bestuur van de Organisatie te zien. Ik vind dat een verheu­ Vrouwen in de VVD. Jaren­ gende ontwikkeling. Toch zijn er pensioen- en alinientatieregelin­ lang heeft zij zich met volle nog te weinig jonge vrouwen po­ gen. overgave ingezet voor de VVD, litiek actief. Ik denk dat dat komt maar steeds - bescheiden als omdat zij veelal een baan hebben Ben je een feministe? Agnes Snoep-Mook ze is -buiten de schijnwerpers en daarnaast te weinig tijd voor of zoals ze zelf zegt: "organi­ andere zaken. In de toekomst zul­ Nee, ik vind mijzelf geen echte Jazeker, bijvoorbeeld bij de sa­ vendien hebben vrouwen zelf aan satorisch ondersteunend". len wij daar toch meer rekening feministe. Ik noem mijzelf liever menstelling van het HB en een deskundigheidsbevordering ge­ mee moeten houden. geëmancipeerd; emancipatie is aantal partijcommissies is wel daan. Werden er vroeger kof­ In haar 25-jarige lidmaatschap ruimer en objectiever dan fe­ degelijk rekening gehouden met fieochtenden georganiseerd om van de VVD heeft ze bestuurs­ Wat was voor jou de minisme. vrouwelijke deskundigen. Deze over politiek te praten, nu zijn er functies vervuld op afdelings- en aanleiding om je binnen de gunstige ontwikkeling is voor een studiemiddagen met deskundige OC-niveau. Zestien jaar lang was VVD met vrouwenzaken Hoe zie je de combinatie VVD belangrijk deel te danken aan inleiders en politieke specialisten. zij in haar woonplaats Heemstede bezig te houden? en emancipatie? onze emancipatiewerkf;lters en het Dat is een goede ontwikkeling. raadslid voor de VVD met als spe­ beleidsplan Positieve Actie. Bo- ciale aandachtsgebieden onder­ De eerste aanzet was het rap­ Veel VVD-ers zijn in hun • wijs, welzijn, cultuur en volks­ port van de Teldersstichting woorden geëmancipeerd, maar in gezondheid. Sinds 1980 is ze lid "Naar maatschappelijke zelfred­ hun daden lang niet altijd. Zij van de Adviesraad van de Vrou­ zaamheid". Ik vond dat er binnen hebben bijvoorbeeld nog te weinig IN SERVICEFLAT 'SPARRENHOF' TE EDE wen in de VVD en vanaf 1987 al­ de partij meer aandacht moest aandacht voor de deskundigheid TE KOOP: gemeen secretaris van het Lan­ komen voor . vrouwenhulpver­ van vrouwen. Daarin ligt een be­ Ruim en riant twee-kamerappartement. Opp. zit-eetkamer 7 x 4 m, slaapk. 6 x 3,60 delijk Bestuur. lening. De instelling binnen de langrijke taak voor de Organisa­ m. Gunstige ligging op de zon en nabij Inter City-station,, ziekenhuis, Cultureel In die functie was ze de steun VVD was (en is nog steeds) dat een tie: het opzetten van en aandacht Centrum Reehorst, kerken, bibliotheek en natuur. In Servicekosten o.a. warme maal­ en toeverlaat van velen, een vrouw voor zichzelf moet kunnen vragen voor een goed deskun­ tijden, huish. hulp, verwarming, onderhoud gebouw, enz., enz. Leeftijdsgrens bij· aankomst max. 74% jaar voor één van beiden. vraagbaak en een waardevolle in­ zorgen. Ik heb een speciale studie digenbestand. Op aanvraag zenden wij u gaarne prospectus. Voor bezichtiging a.u.b. afspraak formatiebron vooral als het ging gemaakt van vrouwenhulpver­ vooraf. VRAAGPRIJS f 59.500,- k.k. om emancipatievraagstukken. lening waaruit bleek dat de leef­ Zijn er in dat kader Inl. VAN LAAR ONROEREND GOED MAKELAARS. Lid NVM, Stationsweg 76, Door haar jarenlange partijer­ situatie van veel vrouwen verbe­ ontwikkelingen te 6711 PV Ede. Tel.: 08380- 11000, b.g.g.: 08380 • 36335. varing was ze bovendien goed terd kan worden door o.a. goede signaleren binnen de VVD? thuis binnen de VVD, wat in haar functie als secretaris van het Landelijk Bestuur meer dan eens van p·as kwam. Vanwege deze respectabele staat van dienst zal in de Liberale Vrouw van juli uit­ gebreider aandacht aan haar Mededelingen van het hoofdbestuur worden besteed. 1. 43ste jaarlijkse algemene Bij de samenstelling van de commissies Het hoofdbestuur heeft derhalve beslo­ tober en 24 november a.s. is de volgende: vergadering spelen twee zaken een rol: ten de procedure van ontbinding en sa­ Ben je alleen binnen de VVD Het tijdpad Agendawijziging vrijdagavond. a. deskundigheid van de te benoemen menstelling van de commissies opnieuw actief? Themadag 6 oktober In verband met het aftreden van de heer leden; in beschouwing te nemen. Het zal het Onderwerp: De stimulerende, liberale dr. ir. J. J. C. Voorhoeve en het aan­ b. regionale vertegenwoordiging via de gevoelen daaromtrent bij de thans inge­ staat. De laatste jaren had ik voor treden van de heer mr. drs. F. Bolkestein voordracht door de kamercentrales. stelde commissies peilen en ontwerpt, Organiserende kamercentrale is de KC andere zaken eigenlijk nauwelijks als voorzitter van de Tweede-Kamer­ bij wijziging van de procedure, uit­ 's-Hertogenbosch. tijd. Maar daarvóór heb ik ook fractie op 30 april jl. is de agenda voor Soms gaan deze twee elementen samen; gangspunten voor een evaluatiesys­ buiten de partij veel gedaan. In de de algemene vergadering op vrijdag­ vaak bestaat er spanning tussen deze tematiek, die het mogelijk maakt mu­ Themadag 24 november zestiger jaren heb ik in Haarlem avond 18 mei a.s. gewijzigd. uitgangspunten. Voor het kwalitatief taties in de commissies te realiseren, zo­ Onderwerp: Integratie milieu, land­ Na de opening spreken de heren Ginjaar goed functioneren van de commissies, is danig dat de commissies optimaal zullen peuterzalen helpen oprichten. Ik bouw, ruimtelijke ordening, verkeer en en Bolkestein. het noodzakelijk, dat er geen al te groot functioneren. vond en vind nog steeds dat goede vervoer, waterhuishouding. verschil in deskundigheid tussen de le­ kinderopvang een essentiële Organiserende kamercentrale is de KC Aan- en afvoer van de Buitensociëteit. den bestaat. Evenmin tussen hun in­ 3. Organisatie themadagen voorwaarde is voor vrouwen die Flevoland. De mogelijkheid tot parkeren op het ter­ breng en participatie. Voor de selectie is Het hoofdbestuur heeft in zijn verga­ buitenshuis willen of moeten rein van de "Nieuwe Buitensociëteit" is derhalve tenminste een globaal profiel dering van 23 april jl. voorbereidingen Teneinde de afdelingen en kamercen­ werken. Verder ben ik in die jaren momenteel nihil i.v.m. bouwwerkzaam­ van een commissielid nodig. Criteria getroffen op grond van het Verenigings­ trales in de gelegenheid te stellen de mede-oprichtster geweest van het heden. De afgevaardigden en overige daarvoor zijn: plan voor de volgende themadagen: onderwerpen inhoudelijk voor te berei­ vrouwencafé in Heemstede. belangstellenden kunnen parkeren op a. lid van de VVD; - 12 mei: Oost-Europa-problematiek - den zal publikatie van de discussiestel­ Momenteel ben ik lid van de het Emmadek à f 1,00 en op het P + R b. aantoonbare deskundigheid op het reeds in de uitvoeringsfase - (organi­ lingen, documentatie-/literatuurlijst Vereniging van Vrouwen met een terrein van de N.S., gratis. betreffende terrein; satie en inhoudelijke voorbereiding in vergezeld van een opgavebon, ruim te Academische Opleiding (VVAO) Vanafhet P + R terrein is het 3 minuten c. beschikbare tijd voor zowel commis­ handen van J. D. Blaauw); voren plaats vinden en wel in Vrijheid en als zodanig afgevaardigde in de lopen door de tunnel naar de "Nieuwe sie-vergaderingen als schrijfwerk - 6 oktober: bestuurlijke aspecten van en Democratie van 26 juni (met herha­ landelijke ledenraad. Buitensociëteit" en "Hotel Wientjes". en - in verband met de functie van de stimulerende staat (een werkgroep ling op 4 september) m.b.t. de themadag Op de bijgevoegde plattegrond is een en de commissies voor de inhoudelijke onder voorzitterschap van mr. J. van 6 oktober en m.b.t. de themadag van Daarnaast zit ik in het bestuur ander aangegeven. discussie conform het Verenigings­ Drijber, oud-burgemeester van Arn­ 24 november vindt de publikatie plaats van de Stichting Ondersteuning plan - de bereidheid om in afdelingen hem, is van start gegaan); in Vrijheid en Democratie van 4 sep­ Emancipatie Noord-Holland. Ik c.q. centrales specifieke onderwer­ - 24 november: interactie milieu, land­ tember met herhaling' op 23 oktober a.s. vind het jammer dat er zo weinig pen toe te lichten. bouw, ruimtelijke ordening, water­ VVD-vrouwen hierin actief zijn. huishouding (een werkgroep onder Taken/verantwoordelijkheden Het hoofdbestuur heeft voor de samen­ voorzitterschap van de heer drs. H. B. De kamercentrale draagt de verant­ Zijn VVD-vrouwen in de loop stelling van de partijcommissies het Eenhoorn, burgemeester van Voor­ woordelijkheid voor de organisatori­ der jaren dan niet deskundigheidsbeginsel als uitgangs­ burg, is van start gegaan). sche aspecten. Door het hoofdbestuur maatschappelijk en politiek punt genomen. Voordrachten door ka­ wordt een subsidie verstrekt van mercentrales zijn hieraan getoetst. Door permanente informatie in Vrijheid f 1.000,-. actiever geworden? en Democratie zullen de leden worden Het algemeen secretariaat is belast De voorzitters van de partijcommissies gestimuleerd tot de discussie. Voor elke met de registratie van de opgaven; be­ Veel vrouwen zijn nu gelukkig worden benoemd op basis van deskun­ themadag is een tijdpad uitgezet voor de taling van de lunch vindt ter plekke politiek bewuster geworden digheid en de wijze waarop zij het werk informatiestroom en het gereedkomen plaats. dankzij de tweede emancipatie- · van de commissies kunnen stimuleren. van de stukken. Het hoofdbestuur kent De werkgroepen dragen de verant­ golf, het Jaar van de Vrouw, de Met de commissieleden samen inven­ aan afdelingen en centrales een grote rol woordelijkheid voor het opstellen van Emancipatieraad, de vele publi­ tariseren zij welke velden van deskun­ toe bij het stimuleren van in een thema stellingen en de achtergrondinforma­ katies enz. Ook binnen de partij digheid door de commissie gedekt dienen geïnteresseerde leden. Deze kunnen tie. is die tendens zichtbaar. Ik ben te worden. Deze velden zijn bepalend zich al discussiërend op de themacon­ Het hoofdbestuur toetst de inhoud van voor de omvang van de commissie. gressen voorbereiden. Het hoofdbestuur de stellingen marginaal en draagt de ervan overtuigd dat de Organisa­ 2. Samenstelling partijcommissies zal zorgen voor een poel van deskundige verantwoordelijkheid voor de publi­ tie Vrouwen in de VVD een be­ In zijn vergadering van 19 februari jl. De partijcommissies worden ontbonden inleiders. Met de uitkomsten van de katie. langrijke bijdrage heeft geleverd heeft het hoofdbestuur de partijcom­ na de formering van een nieuw kabinet themacongressen wordt gehandeld zoals aan het activeren en motiveren missies opnieuw samengesteld. In arti­ na de verkiezingen ·en vervolgens op­ omschreven in het Verenigingsplan. Ten slotte van VVD-vrouwen om hun po­ kel 60 van het huishoudelijk reglement nieuw samengesteld. Voor de themacongressen na 24 novem­ Vastgesteld is dat de inbreng van de litieke en maatschappelijke be­ is bepaald dat er partijcommissies zijn Het verdient overweging om tevens een ber worden de werkzaamheden gestart. deelnemers aan een themacongres niet langstelling te ontwikkelen. die een vierledige functie hebben: meer permanente evaluatie te doen Afhankelijk van de uitkomst van de kan geschieden door middel van amen­ - advies aan de fractie in de Tweede Ka- plaatsvinden omtrent het functioneren themacongressen en de daarop volgende dementen, wel door amenderende of Je hebt in de loop der tijd mer; van de commissies en de afzonderlijke advisering door de partijraad zullen opiniërende moties ter vergadering. - advies aan de fractie in de Eerste Ka- leden om langs die weg te bewerkstel­ blauwe boekjes over de verschillende Want bij de themacongressen ligt het heel wat actieve vrouwen mer; ligen, dat deskundigheid en activiteit onderwerpen worden uitgegeven. accent op het uitwisselen van gedachten zien "voorbijgaan". Waarin - advies aan de VVD-leden van de frac­ van de commissies gewaarborgd zijn. De van de zijde van de deelnemers. Die ge­ verschilt "de actieve vrouw tie van Liberaal-Democraten in het voorzitters spelen daarbij een belangrij­ De gedetailleerde informatie over tijd­ dachten-wisseling is een van de bouw­ toen" van "de actieve vrouw Europees Parlement; ke rol. De evaluatie zou vooral een zelf­ pad, taken en verantwoordelijkheid stenen t.z.t. voor de definitieve stand­ nu"? - advies aan het hoofdbestuur. evaluatie moeten zijn. m.b.t. de twee themadagen van 6 ok- puntbepaling door de partij. MEI1990 15

WD-The~nadagen bestrijken de belangrijkste Rectificatie: In het interview niet Ed sectoren in onze santenleving Nijpels is een storende fout geslopen. De Statenverkie­ zingen van 1982, waarbij de Den Haag - De eerste thema­ hoofdbestuur heeft ditmaal voor hoor geven aan de roep in de VVD VVD tweede partij van Ne­ dag over Oost-Europa werd een andere route geopteerd. We om te luisteren naar wat aan de derland werd, zijn geleid afgelopen zaterdag in Maars­ hebben gekozen om op dit moment basis leeft." door Hans Wiegel. sen gehouden. Het verslag niet een alles omvattende nota op Greetje verwoordt de visie van daarover treft u in het juni­ tafel te leggen. De keuze van het Een maand later trad Wie­ het VVD-hoofdbestuur als volgt: gel als politiek leider af. Hij nummer, want dit blad moest hoofdbestuur gaat uit naar het "Laten we nu als partij met actie­ liet de partij achter op een op tijd rond zijn voor de alge­ houden van minstens vijf thema­ ve inbreng van de leden via resultaat van 34 zetels lan­ mene vergadering die dit dagen. Dat gebeurt mede omdat groepen met de grootste zorgvul­ themadagen tot uitzonderlijke delijk, terwijl de VVD vóór weekend in Zwolle wordt ge­ de meningsvorming over veel za­ stellingen komen. Op basis van digheid werden en worden sa­ houden. Dit jaar en in 1991 ken in een liberale partij zich zijn campagnestart op 19 die stellingen en de discussie mengesteld. "We hebben ge­ zetels stond. · zullen in totaal vijf à zes van steeds zal moeten aanpassen aan daarover op de themadagen meend dat daarbij de partijcom­ dergelijke discussiedagen de snel veranderende wereld om missies een veel inhoudelijker rol vraagt het hoofdbestuur de par­ Reny Dijkman worden gehouden. Ieder VVD­ ons heen. Liberalen lopen wat vi­ tijraad om advies. Nadat alle dis­ kunnen spelen. Zij kennen de lid kan daar aan deelnemen, sie betreft voorop en niet achter­ cussiethema's die procedure heb­ praktijk en kunnen daardoor op kan zijn ideeën spuien. aan. Het gaat erom dat wij als ben gevolgd, zal een hoofdlijnen­ veel punten de voeding leveren. VVD zo goed mogelijk kunnen in­ nota op basis van de bevindingen Ook kunnen de (partij)commis­ De voorbereiding van deze da­ spelen op wat gaande is en op wat van de themacongressen worden sieleden binnen de partij over gen, die inhoudelijk de belang­ de nabije toekomst in petto heeft. voorgelegd aan de algemene ver­ deze onderwerpen inleidingen rijkste discussiepunten bevatten Het is van vitaal belang dat wij gadering van 1992 om aldus de houden, zodat de leden zich ster­ om de koers van de partij te be­ onze uitgangspunten steeds kun­ koers voor de komende jaren te ker betrokken zullen voelen en palen, gebeurt uiterst zorgvuldig. nen bijstellen. Dat geldt ten aan­ bepalen." doordrongen zullen raken van het Daar gaat meer aan vooraf dan zien van het Liberaal Manifest, groot belang van deze themacon­ een paar middagjes met een clubje het Liberaal Bestek en ons be­ Partijcommissies gressen. Deze deelcongressen zijn brainstormen. leidsprogramma 1989- 1993. Greetje den Ouden-Dekkers bedoeld om te activeren, mis­ Zo heeft Greetje den Ouden­ We willen met deze procedure ge- beklemtoonde dat de themawerk- schien zelfs wel om te ageren." • Dekkers al medio april namens het hoofdbestuur de werkgroep geïnstalleerd, die zich zal bezig­ houden met de voorbereiding van de themadag over taak en functie Agenda Haya van Solnerenstichting van een liberale overheid. Op 6 oktober zal de werkgroep haar re­ 070-3613010. Na aanmelding Leergang De redactie behoudt zich het sultaten aan de hand van een in­ krijgt u bericht over lokatie en Gemeenteraad leiding en een aantal stellingen aanvang van de cursus. recht voor brieven niet te voorleggen aan de partijleden. Wanneer u dit leest zijn de plaatsen of in te korten. De inleiding en stellingen zul­ Bestuurderscursussen vaktechnische cursussen inmid­ Plaatsing betekent niet dat de Presentatietechniek, deel I dels van start gegaan. Wellicht redactie de inhoud onder­ len in Vrijheid en Democratie tij­ Het is de Haya van Someren­ Cursusbijdrage 40,- p.p. ervaarde u al bij de aanvang van schrijft. dig' worden gepubliceerd, zodat f stichting gebleken dat er een Rotterdam: donderdagavond 7, 14 uw raadswerkzaamheden dat de iedereen zich op de themadag kan groeiende vraag is naar het volgen en 21 juni 1990 kennis over de portefeuille die u voorbereiden. Ook de werkgroep van bestuurderscursussen. Een te beheren hebt gekregen niet die zich bezig zal houden met de goed functioneren van een partij Startcursus voldoende is. Om die kennis op interactie tussen milieu, ruimte­ wordt natuurlijk bevorderd wan­ Migrantenbeleid Discussietechniek een redelijk niv~au te brengen lijke ordening, landbouw, verkeer neer haar bestuurders op de en waterstaat en waterhuishou­ Cursusbijdrage f 40,- p.p. zijn de vaktechnische cursussen Een korte reactie op de ingezonden Rotterdam: vrijdagavond 15 en hoogte zijn van de organisatie en opgezet. brief van de heer Ir. P. M. ding is inmiddels al aan de slag. de functionele aspecten van het zaterdag 16 juni 1990 Een schema met de verschil­ Vrijlandt in het vorige nummer Die themadag kunt u op 24 no­ partijgebeuren. Om deze · reden lende vormen van vaktechnische van V &Dover de themadag "Naar vember noteren. Aanmeldingen: heeft de Haya van Somerenstich­ cursussen, lokaties, data en ove­ een multiculturele samenleving" Cursusbijdragen kunnen worden ting een aantal ervaren VVD-be­ overgemaakt op girorekening rige informatie (en natuurlijk een van 10 maartjl. Installatie stuurders gevraagd als inleider op aanmeldingsbon!) trof u aan in Zijn weergave klopt nauwelijks 3619197 t.n.v. Haya van So­ te treden voor bestuurderscur­ Tijdens de installatie van een merenstichting te 's-Gravenhage Vrijheid en Democratie van april met mijn waarnemingen. Vrijwel sussen. Wij streven er dan ook jl. Deelname aan deze vaktechni­ alle aanwezigen hebben op een van deze breed opgezette werk­ onder vermelding van cursus­ naar om in het najaar van 1990 sche cursussen is slechts mogelijk bijzonder constructieve en liberale groepen legde Greetje, die belast naam, plaats en data. De aanmel­ enkele bestuurderscursussen te is met de inhoudelijke discussie dingen dienen 15 dagen voor aan­ wanneer men de cursus Gemeen­ wijze over het thema gesproken. organiseren. teraad (van de Leergang Ge­ De heer Vrijlandt was daarbij een binnen de partij, nog eens duide­ vang van de betreffende cursus bij In een van de volgende afle­ lijk de gang van zaken uit. de Haya van Somerenstichting meenteraad) heeft gevolgd. uitzondering, die zijn aandacht veringen van Vrijheid en Demo­ Indien u per omgaande de vooral richtte op "gezinsont­ "In het verleden heeft de VVD binnen te zijn. cratie hopen wij u nader te kun­ steeds nota's de partij ingestuurd Voor nadere informatie kunt u te­ aanmeldingsbon instuurt (aan de wrichting", "criminaliteit", "dis­ nen informeren over lokaties en betreffende contactfunctionaris) criminatie van deskundigen en met als strekking: 'Waar gaan we lefonisch contact opnemen met de data. heen met het liberalisme?". Het Haya van Somerenstichting, tel.: kunt u waarschijnlijk nog deelne­ autochtonen" en "verislamitise­ Liberalisme 11 men aan de cursussen die begin ring van de grote steden" (een juni van start gaan. Wanneer de aantal onderwerpen die hij met Bij de staf van de VVD-fractie in de Tweede Kamer der Recent is de reeds bestaande cursus echter "vol" is, zullen we enige selectiviteit in zijn brief Staten-Generaal is plaats voor cursus Liberalisme 11 volledig in het najaar extra cursussen or­ noemde). herzien. Waar de oude cursus ganiseren. Alle onderwerpen die hij verder in TWEE BELEIDS­ beoogde inzicht te geven in de zijn briefnoemt, zijn nadere studie grondbeginselen van liberalisme, Certificering en standpuntbepaling volledig MEDEWERKERS (MN) socialisme en 'christen-democra­ waard (remigratie, uitwijzing, ter ondersteuning van het beleidsterrein Justitie resp. tie, schenkt de nieuwe cursus Als eerste stap op weg naar di­ naturalisatie, stemrecht, toegang Sociale Zaken en Werkgelegenheid daarnaast aandacht aan het li­ plomering gaat de Haya van So­ tot openbare ambten en openbaar berale mens- en maatschap­ merenstichting certificaten uite gezag, ontwikkelingssamenwer­ Functie-eisen: pijbeeld, aan de liberale waarden, reiken. Deze certificaten zijn be­ king, asielprocedures, cultuur). Ik - doctoraal Nederlands recht resp. juridische/economi­ de rol van de staat en aan de li­ wijzen van deelname, er hangt hoop echter van ganser harte dat sche richting berale democratie-opvatting. dus geen kwaliteitslabel aan. Ie­ liberalen die problemen benade­ - inzicht in wetgevingsvraagstukken resp. sociale zaken Kortom, het gaat hier om een cur­ dere deelnemer aan een cursus, ren vanuit de liberale beginselen en werkgelegenheidsvraagstukken sus van kwalitatief hoog niveau. een seminar of aan een (topka­ (in het bijzonder de verdraag­ - ervaring op het gebied van beleidsvoorbereiding en De doelstelling van deze cursus der-)training krijgt een certificaat zaamheid) en de in de Grondwet beleidsontwikkeling is tweeledig. Enerzijds is het dé uitgereikt voor zover hij/zij hier­ verankerde klassieke en sociale - brede politieke belangstelling gelegenheid zich verder te be­ aan voor 75% of meer heeft deel­ grondrechten. De heer Vrijlandt - de liberale beginselen toegedaan, het lidmaatschap kwamen in de liberale beginselen genomen. wekte noch op de themadag noch van de VVD of JOVD wordt op hoge prijs gesteld en theorie, anderzijds moeten de­ Certificering zal plaatsvinden in zijn brief de indruk, dat hij - leeftijd tot circa 35 jaar genen die deze cursus volgen in met terugwerkende kracht m.i.v. vanuit die invalshoek spreekt en Functie-informatie: principe inzetbaar zijn als inleider september 1989 (start van de handelt. - wetenschappelijke ondersteuning op het gebied van van de cursus Liberalisme I. Leergang Gemeenteraad). De justitie resp. sociale zaken en werkgelegenheid Het gevolgd hebben van Li­ certificaten zijn genummerd zodat Hans Dijkstal, - het aandragen en uitwerken van wetenschappelijk beralisme I is in beginsel voor­ op het Algemeen Secretariaat kan WD Tweede-Kamerlid materiaal terzake waarde voor deelname aan Li­ worden bijgehouden aan wie en - het .vervullen van het secretariaat van één of meer beralisme 11. voor welke onderdelen certifi­ Bereikbaarheidsplan fractiecommissies In het najaar van 1990 zal de caten zijn verstrekt. Randstad - het onderhouden van contacten met externe organisa- cursus - bij wijze van experiment - Over de overige uitvoeringsas­ ties en de correspondentie terzake op een viertallokaties in het land pecten omtrent certificering zal Om te beginnen een constatering: Salaris: worden georganiseerd. De loka­ uw kamercentrale-bestuurder, de RANDSTAD IS VOL. Het credo het salaris is vanaf f 4.000,- en is afhankelijk van ties en data worden in Vrijheid en belast met vorming en scholing, u van de regering en het koor van opleiding, leeftijd en ervaring. Democratie van juni a.s. vermeld. nader kunnen informeren. instemmende lagere overheden is: Aanmelding zal primair lopen Bij vragen over bovenstaande MAAK HAAR NOG VOLLER EN Schriftelijke söllicitaties kunnen tot vrijdag 25 mei 1990 gericht via uw kamercentrale, maar ook zaken kunt u contact opnemen LAAT HAAR OVERLOPEN met worden aan de personeelscoördinator van de VVD-fractie, de heer via een bon in Vrijheid en Demo­ met de Haya van Somerenstich­ meer tunnels (liefst alleen voor de L. J. H. Willinge, Binnenhof la, 2513 AA 's-Gravenhage. cratie. Ook hierover volgt nader ting, telefoonnummer: 070- streekbus die eens per half uur bericht. 3613010.• langs komt), meer autosnelwegen, MEI1990 16 meer spoorwegen, een TGV, uit­ Over de duurzaamheid van de zeer aanzienlijk deel van de file­ van een verenigd Europa. De Ne­ werd vermeld, ik citeer: "Hoe de breidende vliegvelden, meer stil­ voorliggende "oplossingen" heb­ abonnementhouders kan het on­ derlandse positie is in het geheel stroom van 25.000 vluchtelingen staande treinen met belabberde ben wij maar een zekerheid: het is vrijwillig lidmaatschap van de van çle buitenlandse politiek toch per jaar (binnenkort 50 of 75.000) aansluitmogelijkheden, te lange niet zeker dat de randstad hiermee Nationale Club van Autosnelweg­ al niet sterk. Laten we niet onszelf tot staan kan worden gebracht." reistijden en dikbetaalde staan­ ook op lange termijn bereikbaar bewoners opzeggen, omdat men bij voorbaat weggooien! Dit is een eerste onjuistheid. Im­ plaatsen, een Integraal Plan blijft, ondanks de 20 miljard voor dan in de andere richting naar De boerenopstand is een duidelijk mers de afgelopen maanden nam Noordrand Rotterdam, een Park­ het openbaar vervoer. · zijnihaar werk moet; - men kan voorbeeld en een teken aan de he~ aantal vluchtelingen volgens stad tussen Hof en Haven, we­ Een alternatief: Wat te denken meer 02 i.p.v. meer co2, NOX e.d. wand. Terecht voelden zij zich het ministerie af. Een volgende derom een tijdelijke verhoging van van de verplaatsing/verhuizing inhaleren en heeft dus letterlijk en verkocht en verraden en daardoor punt is kwalijker. De heer de accijns op autobrandstoffen, van arbeidsintensieve bedrijven figuurlijk meer lucht; - het markt­ getergd. Vrijlandt spreekt over etniciteit en op-wiens-rekening-rijden met een en instellingen, waarvan de aan­ mechanisme kan de doorstroming Wanneer wij gaan stemmen voor culturele waarden als basis van peperduur en onuitvoerbaar con­ wezigheid in het Rijnmond, IJ­ in de woningmarkt bevorderen het EP; dan stemmen wij in Ne­ groepsvorming, beter gezegd dat trole- en administratief systeem, mond- en tussengebied geen prio­ (komt er welli.cht toch nog iets van derland op Nederlandse kan­ integratie ongewenst c.q. onmoge­ een spitsvignet en nog enige ande­ riteit heeft, naar rustiger delen terecht); - de "bedrijfstijd" van didaten. Ik heb gelezen dat men lijk zou zijn en de Nederlandse re spitsvondige Maysluipwegge­ van het land (met een vergoe­ voertuigen kan beperkt blijven tot tracht dit te doorbreken, maar dat cultuur in gevaar zou brengen. tjes. dingsregeling voor verhuis- en hetgeen strikt noodzakelijk is voor noem ik de waan van de dag. Deze Ook in de brief van mevr. M.r. J. Uit de regeringsverklaring, de herinrichtingskosten) en het ves­ het afleggen van de te rijden af­ kandidaten vaardigen wij af om L. M. Toxopeus Pott werden enkele Vierde Nota Ruimtelijke Or­ tigingsbeleid hierop af te stem­ stand (minder reistijd, . minder ons land te verdedigen, niet om onjuistheden geventileerd. Vol­ dening, de ongestructureerde men? Natuurlijk kost dit ook geld. uitstoot van o.a. onverbrande bijv. de Grieken te verdedigen. Zo­ gens de briefschrijfster hebben de Structuurnota Verkeer en Vervoer, Misschien wel veel geld, maar het brandstofdelen zoals bij files het ver is het nog lang niet. Wel eens hier wonende Zuid-Molukkers het NMP-plusminus en andere kan een duidelijk, begrijpelijk, geval is); - het fysieke karakter van aan de burgerrevolte in Oost-Eu­ meestal de Nederlandse natio­ snode plannen komt tot ons hoe helder en verdedigbaar beleid bie­ een dergelijke operatie is finan­ ropa gedacht? En daarom dient naliteit. Dit is pertinent onjuist. wij ons dat moeten voorstellen. den zonder open-eind regelingen, cieel en organisatorisch zeer goed men in de Nederlandse pers aan De meeste Zuid-Molukkers zijn Inderdaad, u komt voorstellings­ onvoorziene posten, economische in beeld te krijgen en te doseren, te geven hoe de Nederlandse afge­ statenloos. De betrokkenheid van vermogen tekort. Een repressief schokeffecten en financierings­ terwijl deze controleerbaar is om­ vaardigden onze zaak hebben ver­ deze groep bij de Nederlandse sa­ beleid en voor het overige meer van constructies voor tunnels waar de dat de resultaten voor iedereen dedigd en wie hen daar wel en wie menlèving is over het algemeen, hetzelfde; uiterst creatief derhal­ Raad van Bestuur van RSV ja­ tastbaar en waarneembaar zijn. niet in gesteund hebben. zeker bij de zogenaamde derde ge­ ve. Het prijskaartje (exclusief niet loers op zou zijn geweest. Gunstige bijkomstigheden: - Het tweede argument waaraan neratie, groot. Bovendien kan deze geraamde tegenvallers) spreekt Voordelen: - een structurele bij­ men komt op tijd (kunnen er weer Wijsenbeek voorbij gaat, is de ho­ groep, hier citeer ik de brief­ voor zich. Wie het betaalt mag als drage aan de uitbreidings- en in­ eens afspraken worden gemaakt, norering van de afgevaardigden schrijfster, haar problemen niet bekend worden verondersteld; wie vesteringskansen en de stimule­ die ook kunnen worden nageko­ in het Europees circus. De stelling via een ambassade regelen met de het nog niet weet mag een keer ra­ ring van de werkgelegenheid in de men); - spreiding van de ecologi­ van Monet is: Ik wil goede mensen Nederlandse regering. den: juist, u dus. overige delen van ons land; - een sche belasting (gunstig voor het hebben en als je ze niet goed be­ Afsluitend: een open en eerlijke milieu en het behoud van de ons taalt is een open deur intrappen. discussie binnen onze partij voe­ nog resterende natuur); - geen Dat geldt voor ons gehele maat­ ren is goed. Wanneer echter e.e.a. spitsvignetdiscriminatie; ver­ schappelijke leven. Ministers of wordt vertroebeld door onjuist­ schillende tarieven voor het weg­ bouwvakkers, dat doet niets ter heden dan dient men andere par­ verkeer is overbodig; - potentiële zake. Als de stelling juist zou zijn, tijgenoten hierop te wijzen. hartinfarctpatiënten kunnen dan zijn allen die nu in het Eu­ worden voorkomen. ropees circuit werken dus goed. Ik J. J. Manusama, Vanwege hun eenvoud zijn sim­ meen dat te mogen betwijfelen. De Krimpen aan de IJssel pele oplossingen per definitie goed. honingpotten zijn daarvoor te Wat de spoorwegen betreft: de 19e goed gevuld. Het huidige voor­ Indische Nederlanders eeuwse verkeersfossiel-met-graffiti beeld in de Nederlandse Minister­ die zich NS noemt is niet in staat raad is nu niet direct een bewijs N.a.v. het artikel" Verslag thema­ om bijv. een dienst Zoetermeer­ van de stelling Monet. Het systeem dag migranten" in het aprilnum­ Rotterdam C.S. in te stellen, laat van honorering, lage belasting­ mer viel het mij op dat de heer staan te onderhouden en om in het druk en privileges is funest. Dat Dijkstal meent de Indische Ne­ algemeen studenten d.m.v. een was het al en was mede aanleiding derlanders te moeten zien als een SPECIALITEITEN RESTAURANT ~A 0. V. -jaarkaart een aanvaardbare voor en tot de Franse Revolutie. club migranten. Hij vergeet hierbij vervoersprestatie te leveren, dus (De Toqueville en recent Edmund dat zij: 1. Nederlands spraken en "Het Kasteel van Rhoon" b.v. wat nou TGV? Is de N.S. hier aan Burke: Reflections on the Revolu­ dachten; 2. uit een samenleving ~~~' toe? tion in France, in de vertaling: kwamen die misschien chauvinis­ Tevens zalen voor recepties, diners en vergaderingen. Het is voorjaar; tijd voor de Traditie en Vooruitgang.) En hoe tisch Nederlands was in verge­ S.G. Abel Dorpsdijk 63,3161 KD Rhoon, tel.: 01890-18896/18884/18488 schoonmaak! Laat deze regering funest dit syteem is kan men lezen lijking tot vele "Nederlanders"; 3. het zitvlak van de kussens lichten in het boek van Boris Jeltsin over van geslacht op geslacht voor en van het tapijt verdwijnen, zodat de privileges van de nomenklatura zichzelf hadden moeten zorgen en deze buiten eens kunnen worden in de Sowjet-Unie. als zij Nederlands wilden blijven, geklopt en gelucht en spaar hierbij Het is de basis van onrecht en cor­ moesten zien tenminste bij het bo­ uw krachten en de mattenklopper ruptie. De burger wordt steeds venste deel van de middelmaat te niet. Dit crisiskabinet geeft alle zwaarder en onrechtvaardiger be­ blijven in maatschappelijke pres­ aanleiding voor een kabinetscri­ last. Hij kan zich daaraan alleen tatie. sis. onttrekken door te duiken in het Dat zij na de souvereiniteitsover­ (iets ingekort) zwarte circuit of werken met be­ dracht voor Nederland kozen en lastingtrucs. De afgevaardigden het hier gemiddeld beter deden J. J. V. M. Czerwinski, en de ambtenaren in de EG krijgen dan de ·in de watten gelegde me­ Berkel en Rodenrijs boven hun honorering een reeks delanders is dan ook niet verwon­ * • • • • • • • • • • • • • • • • van privileges en meer naarmate derlijk. (n.a.v. het ingezonden stuk men hoger is gestegen. Er moge Ik heb zelf het voorrecht gehad van van Dr. de Maar in hetjanuari­ dan nog een gradueel verschil zijn 1939 tot 1948 met deze groep ken­ nummer van ons blad gaf met de nomenklatura, maar geen nis te mogen maken en kan niet Florus Wijsenbeek daarop in wezenlijk verschil. Een dergelijk anders stellen dat de heer Dijkstal het maartnummer commen­ systeem behoort niet thuis in een in zijn betogen zich moet realise­ taar. Van de heer De Maar democratie. Het is de basis van de ren dat hij met zijn bewering een kregen we daarop de volgende dictatuur. Gelijke monniken, ge­ zich Nederlander en niets anders repliek. Wijsenbeek reageerde lijke kappen. Minister of bouw­ voelende groep VVD-kiezers ern­ in zijn artikel. Redactie.) vakker, dat doet niets ter zake. stig voor het hoofd stoot door ze Zo er iemand uit het Europees cir­ als behorende tot een andere cul­ • • • • • • • • • • • • • • • • cus dit leest mag hij zeggen: de tuur en eigenlijk allochtoon te De EG en het volk 11 honden blaffen de karavaan trekt noemen. verder. Pas op dat u bij de volgen­ Ons regeringsapparaat is snel, Wijsenbeek stelt dat de vertegen­ de oase geen woeste stammen (ge­ R. A. Sleeuw, woordigers in het EP geen verte­ tergden) of een opgedroogde put Hoogerheide betrouwbaar en ontdaan van genwoordigers zijn van hun land (een door bureaucratie verstikte (i.c. dus Nederland) in buiten­ vrijheid) aantreft! Wel eens aan franje. letsvoor u? gewone dienst. Dit bestrijd ik! Het de burgerrevolte in Oost-Europa zijn Nederlandse afgevaardigden gedacht? die de Nederlandse zaak in sa­ menwerking met anderen (hier Dr. Remko E. de Maar, dus niet alleen de liberale EP­ 's-Gravenhage fractie, maar ook de andere Ne­ derlandse afgevaardigden) in een Emotie i.p.v. ratio naar eenheid strevend Europa ge­ In deze rubriek worden alleen INTERFORCE stalte moeten geven. Het is een Als actief en jong VVD-er (25 jaar, aankondigingen opgenomen naïeve veronderstelling dat af­ lid gemeenteraad en bestuur On­ van openbare bijeenkomsten gevaardigden uit andere landen dercentrale) wil ik op enige brie­ (voor iedereen toegankelijk) (zie bijv. Frankrijk) hun nationale ven in V &D van april 1990 rea­ waar landelijke VVD-politici zaak niet zouden verdedigen in het geren. Deze zijn m.i. geschreven en Europese kandidaten het projektontwikkeling • onroerend goed • beleggingen EP. Zie ook de strijd over de ves­ vanuit de emotie i.p.v. de ratio. woord voeren. tigingsplaatsen van Instituten. Een aantal zaken is onjuist en ze­ Interforce Holding B.V. Interforce Belgium N.V./SA Interforce Properties Ltd. Wijsenbeek wijst daar zelf op. Zo­ ker m.b.t. een der brieven on­ Westerkade 5 Square Vergate 37 C1tySpire Building veel altruïsme, dat men bij voor­ grondwettelijk en dus ook in strijd LEEUWARDEN/ORG. VROU­ Rotterdam 1040 Brussel suite 4612 baat en als idee-fixe de belangen met de normen en waarden van WEN IN DE VVD FRIESLAND - Postbus 23474 Tel. (02)732-1324 150 West 56th streel van zijn eigen volk zou gaan opof­ 3001 KL Rotterdam (02)732-1386 New York City, NY 10019 onze partij. 28 mei. H. F. DijkstaL Café Wou­ Tel. 010-4.36.39.00* Fax (02)732 -1142 tel. 09-1(212) 265 74 20 feren voor het geheel is funest voor Allereerst een reactie op de brief ters - 20 uur. Emancipatiebeleid Fax. 010-4.36.53.44 fax. 09-1(212) 265 75 39 het aanzien en de ontwihkeling van Ir. P. M. Vrij landt, ·hierin van de VVD.