Nederland Nederland

politiek

Vergaderruimte Wiardi Directeurskamer Telders- Directeurskamer Wetenschap- Beckman Stichting (PvdA). stichting (VVD). ‘Er is niemand pelijk Instituut voor het CDA, ‘Ook Cohen is adviseerbaar’ die hier kan censureren’ vlak bij de Kuyper-kamer

senator die in het verzet zat en omkwam in pels? ‘Je moet inderdaad wel gehoor vinden. Socioloog Dick Pels (63) is directeur van Dachau, en is het bureau van de VVD ver- en ik waren het er destijds over de Helling en samensteller van de bundel. noemd naar Benjamin Telders (1903-1945), eens dat de brug tussen politiek en weten- ‘We staan nog steeds voor individuele keu- een in Bergen-Belsen omgekomen liberale schap moest worden hersteld. Ook Job Cohen zes, maar dat betekent niet naïef vrijzinnig of Denkers langs de zijlijn rechtsgeleerde. De ChristenUnie koos voor is adviseerbaar.’ Maar over het algemeen zijn rechts-liberaal.’ Ook de linkse, vrijzinnige de antirevolutionaire politicus en historicus politici weinig happig om te sleutelen aan partijen hebben volgens Pels een verplichting politici lezen geen boeken, daar hebben ze de medewerkers van hun Guillaume Groen van Prinsterer (1801- hun koers. ‘Er is vrijwel nooit een goed mo- burgers mee te nemen naar vooruitgang: een 1876). Een kweekschool voor talent zijn ment om je richting te evalueren. Daarom ‘paternalistisch’ ideaal. Om het te illustreren, wetenschappelijk bureau voor. ‘We stemmen de boodschap wel af’ ze vaak ook (zie ‘Oud-werknemers’ op pa- blijft er altijd spanning bestaan.’ haalt Pels de prostitutie aan. ‘De normalise- gina 33). ring van prostitutie laat zien dat er ook een Ver van de hectische politiek werken wetenschappelijk bureaus aan een nieuwe Bij alle overeenkomsten zijn er ook dui- Politieke afstand perverse kant zit aan vrijheid. Vrijheid wordt delijke verschillen. De wetenschappelijke Die spanning bestaat ook bij andere partijen. dan snel onvrijheid. We hebben dat in Groen- politieke koers voor hun partijen. Of nieuwe... vaak willen ze juist terug naar hun bureaus van SP, D66 en CDA zijn vaak on- Op een maandagavond in een goed gevuld Links te veel geromantiseerd.’ wortels, de tijd van vóór de paarse jaren negentig, toen bijna alle partijen ‘liberaal’ dersteunend voor hun politici, terwijl Bureau zaaltje in café Dudok in Den Haag, tegenover , politiek leider van Groen- de Helling van GroenLinks, de Wiardi Beck- het Binnenhof, presenteert Bureau de Helling Links, neemt na Pels’ inleiding het eerste werden. Op de burelen van VVD, PvdA, CDA, GroenLinks en de ChristenUnie. man Stichting en de Teldersstichting de moe- van GroenLinks een essaybundel: Vrijzinnig exemplaar in ontvangst en spreekt de zaal derpartij graag prikkelen en soms provoce- paternalisme; naar een groen en links bescha- toe. Ze glimlacht, maar haar boodschap is Coen Brummer Foto’s Mischa Keijser zit er niet ver naast. De bureaus zijn inder- Daarbij speelt er in sommige partijen een ren. Voormalig PvdA-premier ver- vingsproject. De voornaamste stelling? Een duidelijk. In haar GroenLinks past geen pa- daad klein en gebruiken veel jonge, enthou- heuse richtingenstrijd. Is GroenLinks ‘oud- zuchtte eens dat hij de Wiardi Beckman beetje minder vrijheid, blijheid in Groen- ternalisme. Pels, na afloop: ‘Ik vond haar erg e lunch bij de Wiardi Beckman Stich- ­siaste krachten. Stagiairs bijvoorbeeld, die links’ of juist links-liberaal? De ChristenUnie Stichting het liefst wilde uitlenen aan een an- Links. defensief. Ze ging bijvoorbeeld niet in op ting, het wetenschappelijk bureau van sociologie of politicologie studeren. Het zijn christelijk-sociaal of orthodox? Moet de dere partij. ‘Maar soms heb ik het gevoel dat onze kritiek op het GroenLinks-standpunt D de Partij van de Arbeid, speelt zich af eilandjes van rust, in de hectische politiek PvdA kiezen voor een kritische kijk op Euro- dat zonder mijn medeweten al gebeurd is.’ Elke partij zijn over prostitutie. Dat debat moeten we echt in een statige vergaderkamer in een herenhuis die niet verder kijkt dan de dag van morgen. pese integratie en de multiculturele samenle- ‘We hebben wel een traditie van eigen- nog voeren.’ in Den Haag. Boeken aan de wand gesorteerd Maar onder de oppervlakte broeit er wat. ving of is zij voor ‘diversiteit’? Het zijn vra- wijsheid, van autonome denkers, ja,’ zegt po- bureau, behalve PVV Is het niet lastig om altijd te moeten wor- op thema, schilderijen die bij gebrek aan spij- Politieke partijen hebben behoefte aan gen die lastig te beantwoorden zijn zonder liticoloog Monika Sie met een glimlach. De stelen om te worden gehoord? Pels: ‘Je kon kers op de verwarming steunen. De Italiaan nieuwe ideologische verhalen en vaak zijn de een ideologisch fundament. directeur van de Wiardi Beckman Stichting VVD Prof.mr. B.M. Teldersstichting merken dat ze het boek niet had gelezen. Dat uit de straat bezorgt de broodjes. wetenschappelijke bureaus het platform analyseert voorzichtig formulerend hoe de CDA Het wetenschappelijk instituut is eigenlijk standaard in de politiek. Je moet Stagiair Arne Mosselman (22) houdt een waarop het debat over zo’n nieuwe koers Verbonden Nederlandse politiek vanaf de paarse jaren voor het CDA politici dwingen zich daarmee bezig te hou- lunch-presentatie over Blue Labor, een so- wordt gevoerd. In hun publicaties, vaak Het wetenschappelijk bureau of instituut van negentig veranderde. ‘Tijdens de paarse ka- D66 Mr. Stichting den, anders verdrinken ze in de actualiteit.’ ­ciaal-democratische beweging in Groot-Brit- boekjes met essays, en op hun debatavonden een partij is een denktank die ruimte biedt binetten is de PvdA zélf paars geworden. GroenLinks Bureau de Helling Pels vindt het soms moeilijk zich te voegen tannië. Hij vertelt de rest van het gezelschap, bediscussiëren leden en sympathisanten de aan wetenschappers om na te denken en te Doordat de middenpartijen zo op elkaar zijn Socialistische Partij Het wetenschap- naar de partijstandpunten. ‘Ik zie die partij- onder wie directeur Monika Sie (43) en me- kernwaarden van de christen-democratie, de schrijven over politiek en beleid. Ze worden gaan lijken, baseren kiezers hun keuze niet pelijk bureau van de SP grenzen niet zo. Ik zeg nog weleens iets wat dewerker en Volkskrant-columnist René sociaal-democratie of het liberalisme. gefinancierd door subsidies van de overheid, op inhoud, maar op de campagne en de leider. Partij voor de Dieren Nicolaas G. Pier- ik niet had moeten zeggen. Ik denk liever Cuperus (51), wat de PvdA van de Britse so- Soms trekken die activiteiten de aan- bijdragen uit de partijkas en giften. Vaak Of ze kiezen voor een partij op de flanken die son Foundation voor heel links, dan vanuit politieke schut- ciaal-democraten kan leren. Na een korte dacht. Zoals afgelopen najaar, toen minister schrijven ze mee aan het partijprogramma. In wel kleur bekent.’ Sie wil graag terug naar de Partij van de Arbeid Wiardi Beckman tersputjes. Voorlichters zien je dan liever niet discussie gaat iedereen naar zijn bureau om Gerd Leers (CDA) voor Immigratie en Asiel verkiezingstijd ondersteunen ze de campag- oude sociaal-democratie en meer afstand ne- Stichting naar Pauw & Witteman gaan.’ artikelen te redigeren of mails te beantwoor- in Christen Democratische Verkenningen, het neteams met adviezen. men van het liberalisme. ‘Dat is financieel- ChristenUnie Mr. G. Groen van Prinste- Heel anders gaat het eraan toe bij het den. Een dag zoals er zoveel zijn. tijdschrift van het wetenschappelijk instituut Meestal dragen de bureaus de naam van economisch te weinig duurzaam en niet rerstichting CDA. Wie het wetenschappelijk instituut be- ‘Een wetenschappelijk bureau van een voor het CDA, opmerkte dat hij de negatieve een politieke voorman of inspirator uit het rechtvaardig.’ SGP Guido de Brès Stichting zoekt, loopt eerst langs de ‘Abraham Kuyper- politieke partij bestaat uit een man of vijf, zes sfeer rond migratie betreurde. Een relletje verleden. Zo is het wetenschappelijk bureau Hoe moet dat nieuwe verhaal politieke De PVV heeft geen wetenschappelijk kamer’, een replica van de voormalig werk- en wat stagiaires,’ schamperde VVD-euro- was geboren, nadat PVV-leider van de PvdA vernoemd naar Herman Bernard realiteit worden, als de Wiardi Beckman bureau. kamer van de oprichter van de Anti-Revolu- parlementariër Hans van Baalen onlangs. Hij twitterde over de ‘onzin-teksten’ van Leers. Wiardi Beckman (1904-1945), de SDAP- Stichting vooral bekendstaat als luis in de ­tionaire Partij en stichter van de Vrije Uni-

30 • elsevier 31 december 2011 elsevier 31 december 2011 • 31 Nederland Nederland

versiteit (VU) in Amsterdam. De boodschap idee. Maar het lijkt me niet effectief als je di- ons juist een samenlevingsvisie is e l S E V i e R B o e k e N is duidelijk: politiek en wetenschap zijn hier ametraal tegenover je partij staat. We stem- en geen politieke positionering.’ nauw verbonden. men onze boodschappen wel af. Een artikel Om die reden bracht het insti- Godfried Bomans Toen in 2002 als laat ik vooraf voor commentaar lezen aan de tuut, dat samen met de moederpar- minister-president met stapels rapporten, be- specialisten in de fractie, maar het blijft wel tij is gehuisvest in een bescheiden leidsplannen én een nieuw verhaal ’t Torentje mijn artikel.’ pand vlak bij het Amersfoortse Genieten betrad, ontstond al snel het beeld dat er op het Met een duidelijke christen-democrati- station, dit jaar een serie essaybun- wetenschappelijk instituut van het CDA acht sche koers komt het CDA er weer bovenop, dels uit. Elk van de bundels heeft in een jaar lang – de paarse jaren dat het CDA in de denkt Gradus. ‘Als ik één probleem moet een ‘kernwaarde’ als overkoepe- oppositie zat – hard was gewerkt aan vernieu- aanwijzen in Nederland, dan is dat het gebrek lend thema: dienstbaarheid, vrij- gekkenhuis wende plannen door frisse, jonge ideologen aan gemeenschap. Sociaal-democraten en li- heid en duurzaamheid. Segers, ter- als Ab Klink en ook Balkenende. beralen willen meer of minder staat, maar wij wijl hij met zijn vinger op de boe- De beste stukken uit Elsevier Zaken als de levensloopregeling en het kijken naar de samenleving. Het CDA staat ken tikt: ‘Dit is ónze bijdrage aan nieuwe zorgstelsel zijn bedacht op het insti- er niet goed voor, maar ons denken – het de partij, hier klopt het hart van de ‘Ik dacht, ik ben terecht gekomen in tuut en beleid geworden. Hoe komt het dat doorgeschoten individualisme benoemen en ChristenUnie. Zoiets gaat anders een gekkenhuis van heel hoog niveau met het instituut er beter in slaagt zijn stempel op de zoektocht naar nieuwe bezielende verban- in zijn werk dan bij de PvdA en de uiterst begaafde patiënten.’ Dit schreef beleid te drukken dan de meeste andere bu- den – is erg populair.’ VVD. We zijn een partij met korte Godfried Bomans over zijn toetreding tot reaus? Raymond Gradus (49), hoogleraar be- lijnen en veel samenwerking.’ de redactie van Elseviers Weekblad in 1945. stuur en economie aan de VU en directeur Korte lijnen Dat de partij kleiner is dan de De succesvolle start van het tijdschrift was van het wetenschappelijk instituut: ‘We zijn Het ‘doorgeschoten individualisme’ van Gra- voorgaande bureaus, blijkt bij de mede te danken aan de hoge kwaliteit van sterk in het bedenken van concepten.’ Ook dus is een term die ook de ideologen van de wekelijkse stafvergadering. Mede- de verhalen van de hand van de populaire wijst hij op het belang van goede banden met ChristenUnie goed ligt. Maar hoe wordt het werkers Geertjan Spijker (34) en auteur. Tot zijn dood zou Bomans voor het de praktische politiek. denkwerk in deze partij gewaardeerd? ‘Arie Rob Nijhoff (47) kloppen aan blad blijven schrijven. Zijn laatste artikel, Gradus: ‘Met Balkenende en Klink had- Slob belt me niet dagelijks, maar politici zijn bij Segers’ kamer en zonder ver- een legendarisch interview met den we erg veel contact, omdat zij voor hun natuurlijk wel gebaat bij een groter verhaal dere plichtplegingen beginnen ze Directeurskamer Groen van Prinstererstichting. ‘Hier klopt het hart van de ChristenUnie’ politieke carrières bij het instituut werkten. waaraan ze standpunten kunnen verbinden,’ geanimeerd te overleggen. Ze dis- Johan Cruijff, verscheen in het kerstnum- Met dit kabinet is het minder. Ik bedoel het zegt Gert-Jan Segers bescheiden. De 42-ja- cussiëren over twee artikelen die in het vaat die het liberalisme hanteert.’ Om nog maar te zwijgen over de SGP.’ Ook mer van 1971. niet als een verwijt, maar toen staatssecretaris rige politicoloog is directeur van de Groen Nederlands Dagblad en het Reformato- Net als het CDA heeft ook de Christen- de hervorming van het ontslagrecht – taboe Genieten in een gekkenhuis bevat een selec- Marlies Veldhuijzen van Zanten van Volksge- van Prinstererstichting, de denktank van de risch Dagblad moeten verschijnen. Nijhoff, Unie haar kritiek op de geïndividualiseerde verklaard door de PVV – zou Van Schie het tie van de mooiste bijdragen van Bomans zondheid net was aangetreden, wist ze niet ChristenUnie. Onder het vorige kabinet, informaticus en theoloog, formuleert het samenleving dus paraat. Segers steekt ach- liefst ‘van het slot halen’, zodra het kan. aan Elseviers Weekblad en Elseviers Maga- dat het instituut bestond. Dan pak ik toch wel waaraan de partij deelnam, begon een bezin- plan: ‘Een kritiek op de gemakkelijke dog- teraf de hand ook in eigen boezem: ‘We had- Volgens Van Schie, gepromoveerd histo- zine. Hij beoefende alle genres en schreef de telefoon. We hebben haar toen een paar ning op de koers: ‘Wat is ons verhaal?’ matische tweedeling tussen publiek en pri- den zelf ook weleens een overheidsreflex. ricus en tien jaar directeur, verschilt het per over van alles en nog wat. Maar alle stukken keer gesproken over onze studie naar de Segers: ‘Als coalitiepartij met je politiek Dat is verklaarbaar als je dagelijks bezig bent partijleider hoeveel weerklank hun werk tonen een briljante, tijdloze stijl, een scherp zorgkosten.’ leider in het kabinet ben je vaak aan het aftas- Oud-werknemers met overheidsbeleid, maar we moeten kri- vindt in de politiek. ‘Bolkestein was geïnte- observatievermogen, een heerlijke, milde De band met CDA-politici is dus losser ten wat de andere coalitiepartijen willen – in tisch blijven op de rol en omvang.’ resseerd, had totaal geen be- humor en een hoogst originele, tegen- geworden. Maakt dat de intellectuelen in die ons geval CDA en PvdA. Dan is het belang- Wiardi Beckman Stichting (PvdA) Omfloerste taal met een duidelijke bood- langstelling.’ Over het algemeen is Van Schie draadse geest. partij rebelser? In november kwam Gradus rijk dat het wetenschappelijk instituut na- (1919-1987) Voormalig schap: onder Balkenende IV en toenmalig tevreden met de interesse voor de liberale be- met een plan om de hypotheekrenteaftrek aan denkt over de kernwaarden. Hoe ga je om politiek leider van de PvdA, minister en politiek leider André Rouvoet verwachtte de ginselen van zijn partij, al is hij soms bang ‘Briljant, tijdloos en tegendraads: Bomans te pakken, in combinatie met een sociale met de islam als andere godsdienst? Wat be- minister-president ChristenUnie te veel heil van de staat. Terug dat intellectuelen niet genoeg aan hun trek- in Elsevier was Bomans op zijn best’ vlaktaks. Opvallend, want de hypotheekren- tekent het om jezelf christelijk-sociaal te Paul Scheffer (57) Essayist en voor- naar het oude principe van ‘soevereiniteit in ken komen in de VVD. ‘Ik ben niet jaloers op teaftrek is tot nu toe heilig voor het kabinet. noemen? Voor velen betekende dat te vaak malig hoogleraar eigen kring’ is het devies. de zurigheid van de PvdA, maar hun intellec- Gradus: ‘Die sociale vlaktaks is een rebels “links van het midden”, terwijl het volgens Ayaan Hirsi Ali (42) Voormalig VVD- tuele debat lijkt beter. Hoewel, als ik Sie Godfried Bomans (Den Haag, 1913-Bloe- politicus en essayist Vrijheid spreek, valt het daar ook soms tegen.’ mendaal, 1971) is auteur van meer dan zes- (45) Voormalig poli- ‘De eerste twintig jaar van ons bestaan waren Toen Van Schie in november pleitte voor tig boeken, en was jaren de meestgelezen tiek leider GroenLinks we zelfs volkomen onafhankelijk van de een noordelijke euro, viel VVD-europarle- schrijver van Nederland. VVD,’ zegt Patrick van Schie (47), directeur mentariër Van Baalen hem publiekelijk af. Wetenschappelijk instituut voor het van de Teldersstichting, een beetje trots. ‘Er Uit het kabinet hoorde hij niets en eigenlijk is CDA waren wel wat informele contacten met poli- dat maar goed ook. ‘Er is geen buitenstaan- Ab Klink (53) Voormalig minister van tici, maar we stonden toch op afstand van de der, al is hij nog zo bevriend, die hier kan Volksgezondheid, Welzijn en Sport fractie in de Tweede Kamer.’ De stichting zit censureren.’ Legt Van Schie zijn publieke Jan Peter Balkenende (55) Voormalig niet ‘op kamers’ bij de moederpartij, maar is uitlatingen voor aan de fractie? ‘Soms doe ik minister-president sinds 1959 gehuisvest in een eigen pand aan dat, louter ter informatie. In dit geval heb ik de Haagse Koninginnegracht. De hypotheek het niet gedaan, maar ik zei ook niet veel bij- Teldersstichting (VVD) is in de jaren zeventig al afgelost. Van nie- zonders.’ (64) Voormalig mi- mand hebben ze iets te vrezen, zo lijkt het. Dat de VVD nu de premier levert, veran- nister van Buitenlandse Zaken en poli- Van Schie: ‘We brengen ook rapporten dert weinig aan zijn werk. Hoogstens halen tiek leider van de VVD, burgemeester uit waarop de fractie een andere visie heeft. zijn ‘geschriften’, zoals hij ze noemt, wat va- Bestellen van Den Haag Dat is voor ons geen reden om ze niet te pu- ker de media. Net als de andere directeuren Genieten in een gekkenhuis telt 430 pa- Joris Voorhoeve (66) Voormalig poli- bliceren. Onze vorige voorzitter Frits Bolke- van de wetenschappelijke bureaus ziet hij gina’s en kost slechts €14,95 (inclusief tiek leider van de VVD en minister van stein zei dan: “Dat is juist reden om wél te zichzelf als een bewaker van de beginselen btw en verzendkosten). Bestel deze Defensie publiceren!”’ Ook met de huidige coalitie van zijn partij. Dat politici dagelijks compro- uitgave via www.elsevier.nl/bomans Andreas Kinneging (49) Hoogleraar verschilt Van Schie soms van mening. ‘Ik zou missen sluiten, begrijpen ze, maar ze vinden of bel 0314-358358. rechtsfilosofie en een van Nederlands graag artikel 23 hervormen, het Grondwets- het niks. Aan de wetenschappelijke bureaus Dit aanbod geldt alleen in Nederland. bekendste conservatieve denkers artikel over de vrijheid van onderwijs, maar de taak om ervoor te zorgen dat de politici Directeurskamer De Helling (GroenLinks). ‘Ik denk liever niet vanuit politieke schuttersputjes’ in de coalitie is dat een offer aan het CDA. hun roots niet verloochenen. J

32 • elsevier 31 december 2011 elsevier 31 december 2011 • 33