Article 515337 3Ff1818c4e1e8d
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1388 (، -185 195 ) داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ، واﺣﺪ اراك ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨ ﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺷﺎﭘﺎ -4668 2008 http://jer.entomology.ir ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1388 (، -185 195) ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت Diaphorina citri Kuwayama (Hem., Psyllidae) در اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ٢ ٣ ﻣﺎﻫﺮخ ﺣﺴﻦ ﭘﻮر1* ، ﻋﻠﻲ اﺻﻐﺮ ﻃﺎﻟﺒﻲ ، اﺣﺴﺎن رﺧﺸﺎﻧﻲ ، ﻋﻠﻲ ﻋﺎﻣﺮي ﺳﻴﺎﻫﻮﻳﻲ4 -1 ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزي، ﻗﺮﻧﻄﻴﻨﻪ ﻧﺒﺎﺗﻲ ﺑﻨﺪر ﻟﻨﮕﻪ ، ﺑﻨﺪ ر ﻟﻨﮕﻪ -2 ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧ ﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس، ﺗﻬﺮان -3 ﮔﺮوه ﮔﻴﺎه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﻜﺪه ﻛﺸﺎورزي، داﻧﺸﮕﺎه زاﺑﻞ ، زاﺑﻞ -4 ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎد ﻛﺸﺎورزي ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، اداره ﺣﻔﻆ ﻧﺒﺎﺗﺎت ، ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﭼﻜﻴﺪه ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت، Diaphorina citri ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ آﻓﺎت ﻣﺮﻛﺒﺎت در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻨﻮب آﺳﻴﺎ اﺳﺖ . در اﻳﺮان، اﻳﻦ آﻓﺖ در اﺳﺘﺎن ﻫﺎي ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن، ﺳﻴﺴﺘﺎنو ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن و ﻛﺮﻣﺎن ﮔﺴﺘﺮش داﺷﺘﻪ و از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻜﻴﺪن ﺷﻴﺮه ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﻛﺘﺮي Liberobacter asiaticum ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﻤﺎري ﺧﻄﺮﻧﺎك ﮔﺮﻳﻨﻴﻨﮓ ﻣﺮﻛﺒﺎت اﺳﺖ . در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻓﻮن دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ D. citri در اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ . در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳﻴﺪ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي Encyrtidae و Eulophidae ، ﻳﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻟﺘﻮري از ﺧﺎﻧﻮاده Chrysopidae ، ﭘﻨﺞ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻔﺸﺪوزك ﺷﻜﺎرﮔﺮ و دو ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي Salticidae و Linyphidae ﺟﻤﻊ آوري و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ . در ﺑﻴﻦ د ﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت، زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳﻴﺪ Tamarixia radiata از ﺧﺎﻧﻮاده Eulophidae ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦ ﺑﺎر از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻛﻪ وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ آن اراﻳ ﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. واژه ﻫﺎي ﻛﻠﻴﺪي : Diaphorna citri ، دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ، اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﻣﻘﺪﻣﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ (Diaphorina citri Kuwayama (Hem., Psyllidae ﮔﺎم ﻣﻬﻢ و ﺿﺮوري ﺟﻬﺖ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ در ﺑﺎﻏﺎت ﻣﺮﻛﺒﺎت ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﺣﻤﺎﻳﺖ، ﺗﻜﺜﻴﺮ و رﻫﺎ ﺳﺎزي دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻣﻮ ﺛﺮ اﻣﻜﺎن ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺖ و ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺳﻤﻮم را ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﺳﺎزد . از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺷﻨﺎﺧﺖ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ و زﻣﺎن ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آنﻫ ﺎ ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ زﻣﺎن ﻣﺒﺎرزه ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ را در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻻزم و اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﺪ . ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ داراي دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪﻫﺎ و ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ دو ﮔﻮﻧﻪ از ﭘﺎرازﻳﺘﻮ ﻳﻴ ـﺪﻫﺎي آن ﺷﺎﻣﻞ (Tamarix radiata (Waterston, 1922 و Diaphorina * ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه راﺑﻂ، ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ : [email protected] ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /6/15 88 ) – ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش ﻣﻘﺎﻟﻪ ( /20/8 88 ) ) 88 ١٨٥ ﺣﺴﻦ ﭘﻮر و ﻫﻤﻜﺎران : ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت (Diaphorina citri (Hem., Psyllidae ... aligarensis Shaffe-Alam & Agawal از ﺧﺎﻧﻮاده Eulophidae در ﻛﻨﺘﺮ ل ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ از اﻫﻤﻴﺖ زﻳﺎدي ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ .(Mcfarland & Hoy, 2001 ) ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي T. radiata و D. aligarensi s ﺑﺮاي ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ آﻓﺖ در ﺗﺎﻳﻮان ﺗﻮﺳـﻂ ﭼـﻦ و ﻫﻤﻜـﺎران ارزﻳـﺎﺑﻲ ﺷـﺪ (Chien et al ., 1991) . ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴ ﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت در ﻣﻨ ﻄﻘﻪ ﮔﻮادﻟﻮپ ﺗﻮﺳ ﻂ T. radiata ﻣﻮ ﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ ( Etienne et al ., 2001 ). زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪ T. radiata از روﺳـﻴﻪ و در دﻫـﻪ 80 ﻣـﻴﻼدي از ﺗـﺎﻳﻮان ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ ( Chien et al ., 1989 ). درﻓﻴﻠﻴﭙﻴﻦ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪﻫﺎي D. citri ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي T. radiata و D. aligarensis ﮔﺰارش ﺷـﺪه و ﮔﻮﻧﻪ T. radiata داراي ﻛﺎراﻳﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮي ﺑﻮده اﺳﺖ (Tang, 1989) . از ﻣﻴﺎن ﭘﺎرازﻳﺘﻮ ﻳﻴﺪﻫﺎي وارداﺗﻲ از آﺳﻴﺎ ﺑﻪ ﻓﻠﻮرﻳـﺪا در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﮔﻮﻧﻪ T. radiata اﺳﺘﻘﺮار ﻳﺎﻓﺘﻪ و ﻫﻢ اﻛﻨﻮن در ﻛﻞ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭘﺮورش ﻣﺮﻛﺒﺎت ﮔﺴﺘﺮش ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳـﺖ ( Qureshi (. (. et al., 2009 ﻋﺎﻣﺮي و ﻫﻤﻜﺎران، زﻧﺒﻮر (Psyllaephagus stenopsyllae (Tachikawa را ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻳﻜـﻲ از ﭘﺎرازﻳﺘﻮ ﻳﻴـﺪﻫﺎي ﻣﺮاﺣـﻞ ﭘﻮرﮔﻲ ﭘـﺴﻴﻞ آﺳـﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒـﺎت از ﻣﻨﻄﻘـﻪ ﺳـﻴﺮﻳﻚ ﻣﻴﻨـﺎب در اﺳـﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔـﺎن ﮔـﺰارش ﻧﻤﻮدﻧـﺪ ( Ameri et al ., 2006) . ﻣﻌﺘﻤﺪي ﻧﻴﺎ، ﻣﮕﺲ (Allobacha sapphirina (Wiedemann از ﺧﺎﻧﻮاده Syrphidae را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻧﻤﻮﻧـﻪ ﻫـﺎي ﺑـﺴﻴﺎر ﻣﻮﻓﻖ ﻛﻨﺘﺮل ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت در ﺳﻴﺴﺘﺎن و ﺑﻠﻮﭼﺴﺘﺎن ﮔﺰارش ﻧﻤﻮد ( Motamedinia, 2006 ) . ﺑﺎﻟﺘﻮريﻫـﺎي Chrysopa boninsis Huang and Polaszed و Chrysoperla rufilabris Burmeister ﻧﻴﺰ در ﻛﻨﺘﺮل D. citri ﻧﻘـﺶ دارﻧـﺪ ﻣﻬﻢ ﺗﺮﻳﻦ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒـﺎت را در ﻓﻠﻮرﻳـﺪاي ﻣﺮﻛـﺰي ﻛﻔـﺸﺪوزك ﻫـﺎي (Harmonia axyridis (Pallas ، (Olla V-nigrum (Mulsant) ،Exochomus chidreni (Mulsant) Cycloneda sanginea (Linnaeus و دو ﮔﻮﻧــﻪ ﺑــﺎﻟﺘﻮري(Ceraeochrysa sp. ، Chrysoperla rufilabri s (Burmeister، ﻋﻨﻜﺒــﻮت Hibana velox Becker و زﻧﺒــﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪ T. radiata ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ( Michaud, 2001, 2002, 2004; Chien, 1989) . در ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻘـﺶ دﺷـﻤﻨﺎن - ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮ از T. radiata در ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ آﻓﺖ ﻧﻘﺶ دارﻧـﺪ .( .( Michaud, 2004 ) ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎي اﻳﻦ آﻓﺖ در ﻛﺸﻮر ﻛﻮﺑﺎ از ﺧـﺎﻧﻮاده ﻫـﺎي Chrysopidae ،Syrphidae و Coccinellidae ﮔـﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( Gonzalez et al., 2003 ). در ﻛﺸﻮر ﻋﺮﺑـﺴﺘﺎن /6 33 درﺻـﺪ از ﺷـﻜﺎرﮔﺮﻫﺎي ﭘـﺴﻴﻞ ﻣﺮﻛﺒـﺎت از ﻋﻨﻜﺒـﻮت ﻫـﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭼﻨـﺪﻳﻦ ﺷـﻜﺎرﮔﺮ از ﺟﻤﻠـﻪ ﺳﻮﺳـﻚ (Saprinus chacites (Illiger از ﺧـﺎﻧﻮاده Histeridae و ﺳﻮﺳـﻚ Egapola crenulata Dejean از ﺧﺎﻧﻮاده Carabidae از اﻫﻤﻴـﺖ ﺑﻴـﺸﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردا رﻧـﺪ ( Al-Ghamdi, 2000 ). ﻳـﻚ ﮔﻮﻧـﻪ ﻛﻔﺸﺪوزك از ﺟﻨﺲ Scymnus ﺑﻪ ﻋﻨﻮان دﺷﻤﻦ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت از ﺑﺮزﻳﻞ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ( ,. Gravena et al 1996 ). ﮔﻮﻧــــﻪ ﻫـﺎي Syrphophagus diaphorina Myartseva and Tryapitsyn ، Psyllaephagus diaphorina Lim و Syrphophagus taiwanus Hayat and Lin را از ﻣـﻪ ﻣﺘـﺮﻳﻦ دﺷـﻤﻨﺎن اﻳـﻦ ﭘـﺴﻴﻞ ﮔـﺰارش ﺷـﺪه اﺳـﺖ & Viraktamath) . Bhumannavar, 2002) ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎ ت اوﻟﻴﻦ ﺑﺎ ر ﺗﻮﺳﻂ (Bove (2006 از اﻳ ﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪ . اﻳﻦ آﻓﺖ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻜﻴﺪن ﺷﻴﺮه ﮔﻴﺎﻫﻲ ﻗـﺎدر ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻧﺎﻗﻞ ﺑﻴﻤﺎري ﺧﻄﺮﻧﺎك ﮔﺮﻳﻨﻴﻨﮓ ﻣﺮﻛﺒﺎت اﺳﺖ . اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري اﺧﻴﺮا ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻘﻴﻬﻲ از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳـﺖ (Faghihi et al ., 2008) . ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﻳﻦ آﻓﺖ در اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن ﺑـﻪ ﻋﻨـﻮان ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺿﺮوري در ﻛﻨﺘﺮل ﺗﻠﻔﻴﻘﻲ آن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ١٨٦ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1388، ( -185 195 ) ﻣﻮاد و روشﻫﺎ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎغ ﻣﺮﻛﺒﺎت را در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻴﻨﺎب، رودان، ﺑﻨﺪرﻋﺒﺎس و ﺟﺎﺳﻚ ﻛﻪ آﻟﻮده ﺑﻪ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒـﺎت ﺑﻮد و ﺗﺮﺟﻴﺤ ﺎ ﺑﺎﻏﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﮔﻮﻧﻪ ﺳﻤﭙﺎﺷﻲ در آن ﻫﺎ ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘ ﻪ، اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه و در ﻣﺎهﻫﺎي ﺑﻬﻤـﻦ، اﺳـﻔﻨﺪ ، ﻓـﺮوردﻳﻦ، اردﻳﺒﻬﺸﺖ و ﺧﺮداد در ﺳﺎل ﻫﺎي 1386 و 1387 ﻛﻪ ﻣﺼﺎدف ﺑﺎ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻓﺖ ﺑﻮد ﺑﺎزدﻳﺪ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري ﺑﻪ دو ﺻـﻮرت زﻳـﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ : : اﻟﻒ- ﺟﻤﻊ آوري ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﺗﻐﺬﻳﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه D. Vac و ﺗﻮر ﺣـﺸﺮه ﮔﻴـﺮي ﺟﻤـﻊ آوري و درون ﻟﻮﻟﻪ ﻫﺎي ﺷﻴﺸﻪ اي ﺣﺎوي اﻟﻜﻞ 75 % ﻧﮕﻬﺪاري ﺷﺪ . ب- ﭘﺮورش در آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊ آوري ﭘﺎرازﻳﺘﻮ ﻳﻴﺪﻫﺎ در ﻫﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ، ﺗﻌﺪاد زﻳﺎدي ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎي ﺟﻮان ﺑﻪ ﻃﻮل 15 ﺗﺎ 20 ﺳﺎﻧﺘﻲ ﻣﺘﺮ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺑﺮگ آﻟﻮده ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ رﺷﺪ ي ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ، از ﺑﺎﻏﺎت آﻟﻮده، ﺟﻤﻊآوري و ﺑﻪ آزﻣﺎﻳـﺸﮕﺎه ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ . ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ درون ﭘﺘﺮ ي ﻗﺮار داده ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺻﻮرت روزاﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺎزدﻳﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ و ﺑـﺎ ﺧـﺮوج ﺣـﺸﺮات ﻛﺎﻣـﻞ ،ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳﻴﺪ آن ﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ آﺳـﭙﻴﺮاﺗﻮر ﺟﻤـﻊ آوري و ﺑـﻪ درون ﻟﻮﻟـﻪ ﻫـﺎي ﺷﻴـﺸﻪ اي ﺣـﺎوي اﻟﻜـﻞ 75 % ﻣﻨﺘﻘـﻞ ﮔﺮدﻳﺪﻧـ ﺪ. از ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪﻫﺎي ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﻼﻳﺪ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و زﻳﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و از وﻳﮋﮔﻲ ﻫـﺎي اﻓﺘﺮاﻗﻲ آن ﻫﺎ ﻋﻜﺲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ . ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺼﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﺎﺗﻴﻚ ، ﭘﺮﻓﺴﻮر Hyat و ﭘﺮﻓﺴﻮر Yefremova ﺗﺎﻳﻴﺪ و ﻣﻮرد ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ . ﻣﺤﻞ و زﻣﺎن ﺟﻤﻊ آو ري ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳﻴﺪﻫﺎ و ﺷﻜﺎرﮔﺮﻫﺎي ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت در ﺟﺪول 1 ارا ﻳﻪ ﺷـﺪه اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻃﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮداري از دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت ﻃﻲ ﺳﺎل ﻫﺎي 1386 ﺗﺎ 1387 ﺣﺸﺮات ﺷـﻜﺎرﮔﺮ ﺷـﺎﻣﻞ ﻳـﻚ ﮔﻮﻧﻪ ﺑﺎﻟﺘﻮري، ﭘﻨﺞ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻔﺸﺪوزك، دو ﮔﻮﻧﻪ زﻧﺒﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴﺪ و دو ﮔﻮﻧﻪ ﻋﻨﻜﺒﻮت ( ﺟﺪول 1 ) ﺟﻤﻊ آوري ﺷﺪ . در ﺑﻴﻦ دﺷﻤﻨـــــﺎن ﻃﺒﻴﻌـــﻲ ﺟﻤﻊ آوري ﺷــــﺪه زﻧﺒـــﻮر ﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳ ﻴـــــﺪ Tamarixia radiata ﺑﺮاي اﻳﺮان رﻛـﻮرد ﺟﺪﻳﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮد . اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻳﻚ زﻧﺒﻮر اﻧﺪوﭘﺎرازﻳﺘﻮﻳﻴﺪ ﭘﻮره ﻫﺎي ﺳﻨﻴﻦ ﺳﻪ ﺗﺎ ﭘـﻨﺞ ﭘـﺴﻴﻞ آﺳـﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒـﺎت اﺳـﺖ و وﻳﮋﮔﻲ ﻫﺎي ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژﻳﻚ آن ﺑﻪ ﺷﺮ ح زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ . ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژي ﺣﺸﺮه ﻣﺎده ﻃﻮل ﺳﺮ ﻛﻤﺘﺮ از ﻋﺮض آن (j - 1) ، ﭼﺸﻢ ﻫﺎي ﻣﺮﻛﺐ ﺑﺰرگ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻗﺮﻣﺰ ، داراي ﺳﻪ ﭼﺸﻢ ﺳﺎده ﺑﺎﻻي ﺳﺮ (j - 1) ، ﭘﺎﻟﭗ ﻟﺐ ﭘﺎﻳﻴﻦ و ﭘﺎﻟﭗ آرواره ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻳﻚ ﺑﻨﺪي ، ﺷﺎﺧﻚ زرد (j-1)، در ﺟﻨﺲ ﻣﺎده ﺷﺎﺧﻚ ﻛﻮﺗﺎه و ﺑﺪون ﻣﻮﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ (g - 1) ، ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺷﺎﺧﻚ د ر ﻣﺎده ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺗﺮ از ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ ﻗﺮار دارد (j - 1 ). ﺑﻨﺪ اول ﺷﺎﺧﻚ ﺳﻴﻠﻨﺪري ﺷﻜﻞ، ﺳﻪ ﺑﻨﺪ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ در ﻣﺎده ﻫﺎ ﭼﻤﺎﻗﻲ و داراي ﻣﻮ (g - 1)، ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺮوﻧﻮﺗﻮم ﻣﺸﺒﻚ و داراي دو ﻣﻮي ﻣﻮازي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ (i - 1 ). رﮔﺒﺎل ١٨٧ ﺣﺴﻦ ﭘﻮر و ﻫﻤﻜﺎران : ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت (Diaphorina citri (Hem., Psyllidae ... زﻳﺮ ﻛﻨﺎري ﻛﻮﺗﺎه، ﻃﻮل آن ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻧﺼﻒ ﻃﻮل رﮔﺒﺎل ﻛﻨﺎري، رﮔﺒﺎ ل ﻛﻨﺎري در ﻗﺎﻋﺪه ﻋﺮﻳﺾ و ﻛﺸﻴﺪه در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ داراي ﻳﻚ ردﻳﻒ ﻣﻮ ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺎل ﻛﺸﻴﺪه ﺷﺪه ، اﻃﺮاف ﺣﺎﺷﻴﻪ ﺑﺎل ﻣﻮدار (c - 1 ،) رﮔﺒﺎل اﺳﺘﻴﮕﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪ و ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻞ (c - 1) ، رﻧﮓ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺪن ﺣﺸﺮه ﻣﺎده ﺑﻪ ﺟﺰ ﻗﺴﻤﺖ ﻫﺎي ﭘﺸﺘﻲ ﺗﺮژﻳﺖ ﻗﻬﻮه اي ﺗﻴﺮه (b - 1) ، ﭘﺎي ﺟﻠﻮ ﺑﻪ ﺟﺰ ﭘﻴﺶ ران ران ﻣﺘﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮه اي روﺷﻦ (e - 1 ،) ﺳﺎﻗﻪ ﻛﻮﺗﺎه، ﺷﻜﻢ ﻛﺸﻴﺪه ﺗﺮ از ﻗﻔﺴﻪ ﺳﻴﻨﻪ، ﺑﻪ رﻧﮓ ﺳﻔﻴﺪ، در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺸﺘﻲ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮه اي ﺗﻴﺮه و در اﻧﺘﻬﺎ ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﺗﺨﻢ رﻳﺰ واﻟﻮي (f - 1 .) .) ﻣﺮﻓﻮﻟﻮژي ﺣﺸﺮه ﻧﺮ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل ﺷﺎﺧﻚ ﻧﺮ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﭘﻴﺸﺎﻧﻲ اﺳﺖ، ﺷﺎﺧﻚ 8 ﺑﻨﺪي، داراي ﻣﻮﻫﺎي ﺑﻠﻨﺪ h )1- ؛) در اﻧﺘﻬﺎي ﺷﻜﻢ، ژ ﻧﻴﺘﺎﻟﻴﺎي ﻧﺮ a )1- ) ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد . در ﻧﺮﻫﺎ ﺷﻜﻢ ﺑﻪ رﻧﮓ ﻣﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻗﻬﻮاي ﺗﻴﺮه و ﺑﻘﻴﻪ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺣﺸﺮه ﻣﺎده اﺳﺖ a )1- ). ). ١٨٨ ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺣﺸﺮه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺟﻠﺪ 1 ، ﺷﻤﺎره 3 ، ﺳﺎل 1388 (، -185 195 ) ﺟﺪول -1 زﻣﺎن و ﻣﻜﺎن ﺟﻤﻊ آوري دﺷﻤﻨﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ ﭘﺴﻴﻞ آﺳﻴﺎﻳﻲ ﻣﺮﻛﺒﺎت، Diaphorina citri در اﺳﺘﺎن ﻫﺮﻣﺰﮔ ﺎن در ﺳﺎل 1387-1386 . Table 1- Time and place of collecting natural enemies of Asian citrus Psylla, Diaphorina citri in Hormozgan province during 2007-2008 Geographic charac- Natural enemies Time Place ters ً 22 َ 25 ْ 57 ً 04 َ 46 ْ 57 Chrysoperla carnea March,April,May Minab ً 58 َ 06 ْ 27 ً 16 َ 07 ْ 27 ً 04 َ 03 ْ 57 ً 52 َ 19 ْ 57 ً March,April,May, 27 ْ 13 َ 28 ً 72 ْ 28 َ 11 Menochilus sexmaculatus Minab(senderk,sirik)Rudan ً February, March 27 ْ 18 َ 23 ً 57 ْ 05 َ 11 ً 14 َ 31 ْ 26 ً 88 َ 16 ْ 57 ً 08 َ 20 ْ 57 ً 04 َ 03 ْ 57 Adalia bipunctata April Rudan(Faryab, Jagin) ً 44 َ 13 ْ 27 ً 11 َ 28 ْ 27 ً March, April, 57 ْ 25 َ 12 ً 57 ْ 04 َ 44 Exochomus nigripennis Minab(senderc,sirik,Ravang) ً February, March 26 ْ 51 َ 58 ً 26 ْ 30 َ 28 ً 23 َ 18 ْ 27 ً 52 َ 19 ْ 57 E.