REDAKTOR Maria Nartonowicz-Kot Sekretarz Jarosław Kita
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
1 Rocznik Łódzki 2 REDAKTOR Maria Nartonowicz-Kot Sekretarz Jarosław Kita RADA PROGRAMOWA Kazimierz Badziak Włodzimierz Kozłowski Stefan Pytlas Wojciech Szczygielski Alicja Szymczakowa Piotr Zawilski 3 POLSKIE TOWARZYSTWO HISTORYCZNE ODDZIAŁ W Ł ODZI ARCHIWUM PAŃ STWOWE W Ł ODZI ROCZNIK ŁÓDZKI Tom LVI 2009 WYDAWNICTWO POŚWIĘCONE DZIEJOM ŁODZI I ZIEM WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO ŁÓDŹ 2009 4 Adres Redakcji: Łódź, ul. A. Kamińskiego 27 A www.pthlodz.uni.lodz.pl © Copyright by Polskie Towarzystwo Historyczne, Oddział w Łodzi, Łódź 2009 RECENZENCI Tadeusz Dubicki, Edward Wiśniewski Publikacja dofi nansowana przez Komitet Badań Naukowych SKŁAD I ŁAMANIE Paweł Szewczyk DRUK Księży Młyn Dom Wydawniczy ISBN 978-83-926472-5-6 ISSN 0080-3502 5 SPIS TREŚCI ROZPRAWY I ARTYKUŁY Krzysztof Latocha, Tadeusz Nowak, Ród Nałęczów w ziemi łęczyckiej w późnym średniowieczu. ..................................................................................................... 13 Mariusz Stępniewski, Zdzisław Szambelan, Rozwój terytorialny Łodzi w świetle dokumentów i źródeł kartografi cznych. .............................................................. 37 Krzysztof Tomasz Witczak, Teodora Tripplina „Wycieczki w Rawskie do Tomaszo- wa Mazowieckiego”. ........................................................................................... 51 Włodzimierz Berner, Działalność zawodowa, społeczna i naukowa dermatologów i wenerologów łódzkich na przełomie XIX i XX w. (do 1918 r.). ....................... 71 Paweł Samuś, Kobiety w ruchu socjalistycznym Królestwa Polskiego w latach re- wolucji 1905-1907. .............................................................................................. 85 Dariusz Szlawski, Organizacja i struktura szkolnictwa powszechnego w Łodzi w okresie międzywojennym. .............................................................................. 116 Małgorzata Łapa, Elektryfi kacja województwa łódzkiego w latach 1919-1939. ....... 134 Włodzimierz Kozłowski, Pułkownik inż. January Grzędziński, dowódca 30 Pułku Strzelców Kaniowskich (1932-1934). Przyczynek do biografi i ofi cera, dzienni- karza, literata i opozycjonisty. .......................................................................... 150 DROBNE PRACE I MATERIALY Arkadiusz Rzepkowski, Pochodzenie terytorialne ludności napływowej i jej rola w rozwoju ekonomicznym Pabianic w pierwszym okresie uprzemysłowienia (do 1865 r.). ....................................................................................................... 163 Inwentarz folwarku Piaski z 1755 r. Przyczynek do dziejów gospodarczych sie- radzkich dominikanów w XVIII w. – opracował i przygotował Grzegorz Wierz- chowski. ............................................................................................................. 177 Wspomnienia Franciszka Łukomskiego z powstania styczniowego ze zbiorów Bi- blioteki Kórnickiej PAN – opracował i przygotował Łukasz Jastrząb. ................. 189 Starodruki z Archiwum Państwowego w Łodzi. Katalog cz. II - opracował i przy- gotował Adam Lajdenfrost. ................................................................................ 196 6 RECENZJE I ZAPISKI Andrzej Warżel, Piłsudczykowskie ugrupowania polityczne na ziemi tarnowskiej w latach 1926-1939, Tarnów 2005, ss. 364 (Karol Dziuda). ............................. 238 Początki architektury sakralnej w Polsce Centralnej, cz. I: Strońsko-Ruda-Krzy- worzeka, praca zbiorowa pod redakcją Leszka Kajzera, Łódź 2008, ss. 208 + ilustracje (Agata Kaczmarek). ........................................................................ 240 Katarzyna Czekaj, Karol Lilienfeld-Krzewski (1893-1944). Biografi a, Warszawa 2008, ss. 108 (Piotr Kilańczyk). ........................................................................ 242 Elżbieta Cherezińska, Byłam sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum, Poznań 2008, ss. 396 (Adrian Uljasz). .............................................................. 244 Rok 1945 w Łodzi. Studia i szkice, pod red. J. Żelazko, Łódź 2008, ss. 376 (Prze- mysław Waingertner). ........................................................................................ 247 Krzysztof Lesiakowski, Strajki robotnicze w Łodzi 1945-1976, Łódź 2008, ss. 376 (Rafał Chojnacki). ............................................................................................. 250 Stan wojenny w regionie łódzkim w dokumentach Służby Bezpieczeństwa, wybór i opracowanie Michał Kopczyński, Robert Rabiega, Warszawa-Łódź 2008, ss. XL + 524 (Rafał Chojnacki). ................................................................................... 252 20 lat Stowarzyszenia. VIII Zjazd absolwentów studiów ekonomicznych i socjolo- gicznych w Łodzi, Łódź 2009, ss. 460 (Maria Nartonowicz-Kot). ................... 255 SPRAWOZDANIA Sprawozdanie z działalności Oddziału Łódzkiego Polskiego Towarzystwa Histo- rycznego za okres od 7 VI 2006 do 9 VI 2009 r. (Marzena Iwańska). .............. 258 Tragiczny koniec gen. Józefa Olszyny-Wilczyńskiego (1890-1939). Kresowymi śladami dowódcy łódzkiej 10 Dywizji Piechoty (Agnieszka Jędrzejewska, Alek- sandra Kozłowska). ........................................................................................... 270 Sprawozdanie z konferencji naukowej „Drogi do Niepodległej”. W 90. rocznicę odzyskania niepodległości przez Polskę, Łódź, 14 XI 2008 r. (Tomasz Pietras). ... 279 Sprawozdanie z posiedzenia poświęconego dziejom Głowna w XVII-XVIII w., Głowno, 20 II 2009 r. (Tomasz Romanowicz). ................................................... 285 Sprawozdanie z konferencji naukowej „Kobieta samotna wczoraj i dziś”, Łódź, 5 III 2009 r. (Marta Sikorska-Kowalska). ......................................................... 288 Majówka historyczna tomaszowskiego Koła PTH, Gałków Duży, 23 V 2009 r. (Je- rzy Wojniłowicz). ................................................................................................ 290 Panel naukowy nt. „Udział ziemiaństwa w strukturze państwa na przestrzeni dzie- jów Polski”, Łódź, 28 V 2009 r. (Przemysław Waingertner). ........................... 291 Spotkanie panelowe pt. „Między rozwagą a romantycznością. Kobieta w począt- kach nowoczesności”, Łódź, 3 VI 2009 r. (Przemysław Waingertner). ............ 292 Uroczyste posiedzenie poświęcone 70 rocznicy wybuchu II wojny światowej, Głowno, 2 IX 2009 r. (Tomasz Romanowicz). ................................................... 293 Sprawozdanie z obchodów 70 rocznicy wybuchu II wojny światowej w regionie piotrkowskim (Maciej Hubka). ......................................................................... 295 7 Sprawozdanie z sesji naukowej nt. „Domus propria Domus optima” w ramach ob- chodów 60-lecia Muzeum-Zamku w Oporowie, Oporów, 16 X 2009 r. (Ewelina Kostrzewska). ..................................................................................................... 299 PRO MEMORIA Alojza Łyszkowska - Żebrowska (1923-2009), (Andrzej Drakoniewicz) .............. 302 Waldemar Ceran (1936-2009), (Maciej Kokoszko) ................................................. 304 Maria Róża Wisińska-Kluba (1947 - 2009), (Jerzy Kowalski, Alicja Szymczak) ........ 306 CONTENTS DISSERTATIONS AND ARTICLES Krzysztof Latocha, Tadeusz Nowak – The Nałęcz Family in Łęczyca County in Late Middle Ages. ............................................................................................... 13 Mariusz Stępniewski, Zdzisław Szambelan – The Territorial Development of Łodz in the Light of Documents and Cartographic Sources. ........................................ 37 Krzysztof Tomasz Witczak, Theodore Tripplin`s Trips to Tomaszów Mazowiecki, Rawa County. ....................................................................................................... 51 Włodzimierz Berner, Professional, Social and Scietnifi c Activity of Dermatolo- gists and Venereologists at the Turn of the 19th and 20th Century (until 1918). ........ 71 Paweł Samuś, Women in the Socialist Movement in the Kingdom of Poland in the Years of Revolution 1905-1907. .......................................................................... 85 Dariusz Szlawski, The Organization and Structure of Public Schools in Łódź in In- terwar Era. .......................................................................................................... 116 Małgorzata Łapa, The electrifi cation of Łódź Voivodeship between 1919-1939. ..... 134 Włodzimierz Kozłowski, Colonel Engineer January Grzędziński, Commander of 30th Regiment Gunmen of Kaniów between 1932-1934. The Attempt at the Bi- ography of the Offi cer, the Journalist, the Writer and the Oppositionist. .......... 150 MINOR WORKS AND MATERIALS Arkadiusz Rzepkowski, The Territorial Origin of Foreign Population and its Role in Economical Development of Pabianice in the First Period of Industrial Era until 1865. .......................................................................................................... 163 Breeding Stock of Farm in Piaski of 1755. The Attempt to Draft the History of Dominican Wealth Fare in Sieradz of 18th Century – Elaborated and Prepared by Grzegorz Wierzchowski. ............................................................................... 177 8 The Memoire of Franciszek Łukomski from January Uprising from the Collection of Kórnicka Library of PAN – Elaborated and Prepared by Łukasz Jastrząb. ...... 189 Old Prints from the National Archives in Łódź. Part II of the Catalogue – Elabo- rated and Prepared by Adam Lajdenfrost. .......................................................... 196 REVIEVS Andrzej Warżel, Piłsudczykowskie