Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
na lata 2014-2020
Poznań, 2015 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zamawiający: Urząd Gminy Kaźmierz ul. Szamotulska 20 64-530 Kaźmierz tel. 61 291 80 65 fax 61 291 83 20 e-mail: [email protected],
Wykonawca: BBF Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego 461 60-451 Poznań tel. +48 61 665 93 12
Zespół autorski: dr Jacek Kurzawa – kierownik zespołu opracowującego Prognozę mgr inż. Anna Abram
2 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Spis treści 1 Wprowadzenie ...... 5 1.1 Podstawa prawna opracowania Programu Rozwoju ...... 5 2 Obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko ...... 6 2.1 Cel i zakres Prognozy oddziaływania na środowisko ...... 7 2.2 Uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu ...... 7 2.3 Uzgodnienie Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego...... 8 2.4 Zakres Prognozy oddziaływania na środowisko ...... 8 2.5 Metodyka prognozy oddziaływania na środowisko ...... 9 3 Zawartość i główne cele projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 12 3.1 Zawartość projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 12 3.2 Główne cele Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz...... 12 4 Powiązania projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz z dokumentami wyższego szczebla ...... 15 5 Informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko przyjętych już dokumentów powiązanych z projektem Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 28 6 Analiza aktualnego stanu środowiska w gminie i identyfikacja problemów środowiskowych 41 6.1 Aktualny stan środowiska w Gminie Kaźmierz...... 41 6.2 Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza Gminy Kaźmierz ...... 50 6.3 Problemy środowiskowe istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ...... 57 7 Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne na cele i przedmiot ochrony ...... 61 7.1 Ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko skutków działań w ramach obszarów strategicznych ujętych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 62 7.2 Prognozowany wpływ skutków działań przewidzianych w Programie Rozwoju Gminy na wielkoobszarowe obszary chronione, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska chronionych gatunków zwierząt i roślin ...... 78 8 Propozycje rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu programu rozwoju gminy Kaźmierz ...... 83 9 Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 87 10 Trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy...... 88 11 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 89 12 Metody analizy skutków realizacji postanowień projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 93 13 Oddziaływanie transgraniczne związane z realizacją projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz ...... 102 14 Podsumowanie ...... 103 15 Wykaz pojęć i skrótów stosowanych w Prognozie ...... 107
3 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
16 Streszczenie w języku niespecjalistycznym ...... 108 17 Literatura i materiały źródłowe ...... 110 18 Załączniki ...... 114
Spis Rysunków Rys. 1. Możliwy przebieg trasy PKW –PLE w gminie Kaźmierz – wariant VI który nie jest akceptowany przez samorząd gminy Kaźmierz ...... 53 Rys. 2. Sieci elektroenergetyczne i teleradiowe w gminie Kaźmierz ...... 54 Rys. 3. Powierzchnia użytków rolnych, na których istnieją techniczne możliwości produkcji energii z wiatru ...... 106
Spis tabel Tab. 4-1 Analiza zgodności priorytetów projektu Programu z krajowymi, wojewódzkimi i powiatowymi dokumentami strategicznych ...... 16 Tab. 6-1 Hierarchizacja zidentyfikowanych problemów środowiskowych w Gminie Kaźmierz ...... 58 Tab. 7-1 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru strategicznego 1 – Gospodarka ...... 62 Tab. 7-2 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru strategicznego 2 – Infrastruktura techniczna ...... 65 Tab. 7-3 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru strategicznego 3 – Środowisko naturalne ...... 68 Tab. 7-4 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru strategicznego 4 – Sfera Społeczna ...... 73 Tab. 8-1 Propozycje działań minimalizujących i kompensujących potencjalny negatywny wpływ przewidzianych w projekcie Programu Rozwoju działań ...... 84 Tab. 12-1 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru gospodarka ...... 94 Tab. 12-2 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru infrastruktura techniczna ...... 95 Tab. 12-3 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru środowisko naturalne . 96 Tab. 12-4 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru strefa społeczna ...... 97 Tab. 12-5 Proponowane wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszarów strategicznych ...... 100
Spis załączników Załącznik 1 Uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. . 115 Załącznik 2 Opinia Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu dotycząca zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. . 120
4 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
1 Wprowadzenie
1.1 Podstawa prawna opracowania Programu Rozwoju
Podstawowym celem polityki ekologicznej państwa wyrażonej w strategiach rozwoju, programów i dokumentów programowych, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm) jest stworzenie warunków niezbędnych do realizacji ochrony środowiska. Zgodnie z tym założeniem, organ wykonawczy gminy jest ustawowo zobligowany do sporządzenia programu rozwoju lokalnego. Ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 379) przyznano gminom uprawnienie do przygotowania i realizowania programów rozwoju (patrz tekst jednolity Dz.U. 2014 poz. 1649 Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju). W ustawie o samorządzie gminnym uzupełniono kompetencje wójta w zakresie opracowywania programów rozwoju. Dlatego zasadne jest podjęcie działań mających na celu przygotowanie programu określającego uwarunkowania i cele rozwoju gminy Kaźmierz na najbliższe lata, obejmujące unijną perspektywę finansową 2014-2020.
5 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
2 Obowiązek przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko
Zgodnie z art. 3 ust. 14 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.), za strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko rozumie się postępowanie w sprawie oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu lub programu, obejmujące w szczególności: uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie oddziaływania na środowisko; sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko; uzyskanie wymaganych ustawą opinii; zapewnienie możliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu. Zgodnie z art. 46 wyżej cytowanej ustawy - projekty polityk, strategii, planów lub programów w dziedzinie przemysłu, energetyki, transportu, telekomunikacji, gospodarki wodnej, gospodarki odpadami, leśnictwa, rolnictwa, rybołówstwa, turystyki i wykorzystywania terenu, opracowywanych lub przyjmowanych przez organy administracji, wyznaczających ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, wymagają przeprowadzania strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Organ opracowujący projekty dokumentów może, po uzgodnieniu z właściwymi organami (organem Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska), odstąpić od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, jeżeli uzna, że realizacja postanowień danego dokumentu nie spowoduje znaczącego oddziaływania na środowisko. Przy czym, odstąpienie od przeprowadzenia strategicznej oceny oddziaływania na środowisko, może dotyczyć wyłącznie projektów dokumentów stanowiących niewielkie modyfikacje w ustaleniach przyjętych już dokumentów lub projektów dokumentów dotyczących obszarów w granicach jednej gminy. Wymaga ono uzasadnienia zawierającego informacje o poniższych uwarunkowaniach: charakter działań przewidzianych w dokumentach, o których mowa w art. 46 i 47 ustawy, w szczególności: - stopień, w jakim dokument ustala ramy dla późniejszej realizacji przedsięwzięć, w odniesieniu do usytuowania, rodzaju i skali tych przedsięwzięć; - powiązania z działaniami przewidzianymi w innych dokumentach; - przydatność w uwzględnieniu aspektów środowiskowych, w szczególności w celu wspierania zrównoważonego rozwoju, oraz we wdrażaniu prawa wspólnotowego w dziedzinie ochrony środowiska; - powiązania z problemami dotyczącymi ochrony środowiska.
6 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
rodzaj i skalę oddziaływania na środowisko, w szczególności: - prawdopodobieństwo wystąpienia, czas trwania, zasięg, częstotliwość i odwracalność oddziaływań; - prawdopodobieństwo wystąpienia oddziaływań skumulowanych lub transgranicznych; - prawdopodobieństwo wystąpienia ryzyka dla zdrowia ludzi lub zagrożenia dla środowiska. cechy obszaru objętego oddziaływaniem na środowisko, w szczególności: - obszary o szczególnych właściwościach naturalnych lub posiadające znaczenie dla dziedzictwa kulturowego, wrażliwe na oddziaływania, istniejące przekroczenia standardów jakości środowiska lub intensywne wykorzystywanie terenu; - formy ochrony przyrody w rozumieniu ustawy o ochronie przyrody oraz obszary podlegające ochronie zgodnie z prawem międzynarodowym. Jeżeli samorząd uzna, że projektowany dokument nie spełnia wzmiankowanych warunków, konieczne jest przeprowadzanie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko. Organ opracowujący projekt dokumentu, sporządza prognozę oddziaływania na środowisko (art. 51). Jej zakres powinien być zgodny z art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.).
2.1 Cel i zakres Prognozy oddziaływania na środowisko
Głównym celem niniejszej Prognozy jest ocena wpływu na poszczególne komponenty środowiska oraz środowisko jako całość skutków realizacji przedsięwzięć, działań organizacyjnych itp. zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. Zgodnie z art. 53 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.), organ opracowujący projekt dokumentu uzgodnił z właściwymi organami (organem Państwowej Wojewódzkiej Inspekcji Sanitarnej oraz Regionalnym Dyrektorem Ochrony Środowiska), zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko.
2.2 Uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu wydał uzgodnienie z dnia 25 czerwca 2015 r., znak WOO-III.411.241.2015.MM.1 (Załącznik 1), w którym uzgodnił zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko, zgodnie z art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
7 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.) projektu „Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020”. Prognoza powinna określić aktualny stan środowiska obszaru opracowania oraz jego potencjalne zmiany wynikające z realizacji ustaleń projektu Programu tzn. ocenić wpływ potencjalnych działań inwestycyjnych i nie inwestycyjnych na stan środowiska – zgodnie z procedurami właściwymi dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. Prognoza powinna być sporządzona w pełnym zakresie, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień, o których mowa w uzgodnieniu.
2.3 Uzgodnienie Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego
Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w Poznaniu wydał opinię sanitarną z dnia 25 czerwca 2015 r., znak DN-NS.9012.828.2015 (Załącznik 2), w którym uzgodnił zakres i stopień szczegółowości informacji wymaganych w prognozie oddziaływania na środowisko pod względem wymagań higienicznych i zdrowotnych zgodnie z art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.).
2.4 Zakres Prognozy oddziaływania na środowisko
Prognoza oddziaływania na środowisko gminnego projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020, uwzględnia zapisy uzgodnień właściwych organów, a przede wszystkim: 1) zawiera: a) informacje o zawartości, głównych celach projektowanego dokumentu oraz jego powiązaniach z innymi dokumentami, b) informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu prognozy, c) propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania, d) informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko, e) streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym; 2) określa, analizuje i ocenia: f) istniejący stan środowiska oraz potencjalne zmiany tego stanu w przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu, g) stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem,
8 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
h) istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, i) cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu, oraz sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione podczas opracowywania dokumentu, j) przewidywane znaczące oddziaływania, w tym oddziaływania bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne, na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, a także na środowisko, a w szczególności na: różnorodność biologiczną, ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi, krajobraz, klimat, zasoby naturalne, zabytki, dobra materialne z uwzględnieniem zależności między tymi elementami środowiska i między oddziaływaniami na te elementy; 3) przedstawia: k) rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru, l) biorąc pod uwagę cele i geograficzny zasięg dokumentu oraz cele i przedmiot ochrony obszaru Natura 2000 oraz integralność tego obszaru – rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie wraz z uzasadnieniem ich wyboru oraz opis metod dokonania oceny prowadzącej do tego wyboru albo wyjaśnienie braku rozwiązań alternatywnych, w tym wskazania napotkanych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. Ponadto, w niniejszym dokumencie uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko sporządzonych dla innych, przyjętych już dokumentów powiązanych z projektem Programu.
2.5 Metodyka prognozy oddziaływania na środowisko
Zgodnie z ustawą z dnia 3 października 2008 roku o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.) i treścią uzgodnień przekazanych przez Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu i Wielkopolskiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu, przyjęto układ treści prognozy odpowiadający wymaganiom zapisanym w ww. ustawie. Przytoczono kluczowe informacje o zawartości i głównych celach projektowanego dokumentu. Przeanalizowano zgodność zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju priorytetów z celami/założeniami dokumentów wyższego rzędu. Kolejnym etapem analizy była ocena aktualnego stanu środowiska w gminie wraz z identyfikacją najistotniejszych zagrożeń/problemów środowiskowych.
9 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Jednym z podstawowych celów prognozy jest analiza i ocena przewidywanego znaczącego oddziaływania skutków działań na poszczególne komponenty środowiska. Kluczowe znaczenie w procesie oceny oddziaływania ma uznanie konkretnego oddziaływania za „znaczące” lub „nieznaczące”. Nie ma i nie może być sztywnych progów, które określałyby gdzie leży granica między nimi. Jednak na podstawie danych literaturowych za nieznaczne uznano zmiany: które potencjalnie nie dadzą się wyróżnić z tła naturalnych fluktuacji; które same naprawią się w krótkim czasie; każde działanie, które (samo lub łącznie z innymi oddziaływaniami) nie wytrąca jakiegokolwiek parametru lub wskaźnika stanu ochrony przyrody z zakresu „właściwego”; każde działanie, które w jakikolwiek sposób nie pogłębia lub nie utrwala „niewłaściwość” jakiegokolwiek parametru, który jest w zakresie „niewłaściwym” lub „złym”; każde działanie, które nie wpisuje się w negatywny trend ogólny gatunku/siedliska; każde działanie, które nie nosi znamion szkody w środowisku (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów wystąpienia szkody w środowisku - Dz. U. 2008 Nr 82, poz. 501). Ponadto, obowiązuje zasada przezorności - jeżeli nie można wiarygodnie uzasadnić, że oddziaływanie jest nieznaczące, to należy przyjąć, że jest ono znaczące. Stosując powyższą definicję, jako znaczące oddziaływanie należy uznać takie, które w sposób trwały i nieodwracalny wprowadza zmiany w środowisku, na skutek czego dochodzi do: zniszczenia lub uszkodzenia siedliska gatunku chronionego; zmniejszenia liczebności populacji gatunku chronionego. Również jako istotne należy traktować zdefiniowanie pojęć „Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000” oraz „Znaczące negatywne oddziaływanie na obszar Natura 2000”. W tym przypadku posłużono się definicjami zamieszczonymi w ustawie. Ocena oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 – rozumie się przez to ocenę oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, ograniczoną do badania oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000. Znaczące negatywne oddziaływanie na obszar Natura 2000 – rozumie się przez to oddziaływanie na cele ochrony obszaru Natura 2000, w tym w szczególności działania mogące: a) pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych lub siedlisk gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub b) wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar Natura 2000, lub c) pogorszyć integralność obszaru Natura 2000 lub jego powiązania z innymi obszarami.
10 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Kolejny etap analizy został poświęcony ocenie potencjalnych oddziaływań poszczególnych działań. Do oceny posłużono się macierzą relacyjną elementów środowiska i zadań inwestycyjnych jaki i nie inwestycyjnych, realizowanych w ramach poszczególnych priorytetów, przedstawiającą w skondensowanej postaci możliwe oddziaływanie na środowisko. Przeanalizowano skutki środowiskowe dla następujących elementów: powietrza i klimatu; wody; bioróżnorodności, fauny i flory; form ochrony przyrody (istniejące i potencjalne); powierzchni ziemi i gleby; krajobrazu; dziedzictwa kulturowego, w tym zabytków; zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Ustalono czy występuje jakiekolwiek oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe, długoterminowe, stałe czy chwilowe pomiędzy kierunkiem działania, a danym elementem środowiska. Określono czy oddziaływanie to może być negatywne (-), pozytywne (+) czy obojętne/neutralne (0). W niektórych przypadkach oddziaływanie, w zależności od aspektu jaki się rozważa, może mieć jednocześnie negatywny lub pozytywny (-/+) wpływ na dany element środowiska, z przewagą oddziaływania negatywnego.. Ze względu na brak szczegółów co do sposobu realizacji poszczególnych działań, w Prognozie zidentyfikowano tylko kierunki tych oddziaływań. Zaproponowano rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu. Przeanalizowano ewentualne rozwiązania alternatywne do rozwiązań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju (nie zidentyfikowano takich rozwiązań). Wskazano również potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu Programu. Analizie poddano także potencjalne oddziaływanie transgraniczne, związane z realizacją przyjętej strategii.
11 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
3 Zawartość i główne cele projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
3.1 Zawartość projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Projekt Program Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020 składa się ze wstępu oraz 4 głównych części. Wprowadzenie We wprowadzeniu zastał ujęty cel Rozwoju, podstawa prawna opracowania oraz wykaz podstawowych dokumentów strategicznych obowiązujących na szczeblu UE, krajowym i regionalnym. Część I: Diagnoza społeczno-gospodarcza W części I przedstawiono, ogólną charakterystykę gminy (historię i położenie fizyczno- geograficzne), oraz demografię, gospodarkę, środowisko naturalne, rolnictwo, przemysł, turystykę, warunki przyrodniczo – geograficzne, infrastrukturę techniczną. Część II: Uwarunkowania rozwoju gminy Kaźmierz W tej części przeprowadzono analizę SWOT (słabe i mocne strony oraz szanse i zagrożenia) w aspekcie środowiskowym, scharakteryzowano główne obszary problemowe w zakresie gospodarki, infrastruktury technicznej, środowiska naturalnego oraz w sferze społecznym. Część III: Priorytetowe cele rozwoju gminy Kaźmierz W niniejszej części sformułowano wizję rozwoju Gminy Kaźmierz na najbliższe lata. Ponadto opisano założenia i uwarunkowania projektu Programu, które wynikają z wytycznych dokumentów szczebla lokalnego, regionalnego, krajowego oraz europejskiego. Część IV: Monitoring i ewaluacja realizacji ustaleń programu rozwoju W części tej przedstawiono system monitoringu i ewaluacji wraz z zestawieniem wskaźników. Dokument zawiera spis treści, spis tabel oraz wykaz załączników.
3.2 Główne cele Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
W ramach strategii programu rozwoju gminy Kaźmierz wyznaczono cel generalny: „Wizja to koncepcja potencjału gminy i jego wyobrażenie w planowanej przyszłości.” rozumiana jako deklaracja intencji władz Gminy Kaźmierz do wprowadzenia zestawu względnie trwałych dążeń, na których opierają się działania realizacyjne. W tym celu
12 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” określono priorytety rozwojowe określające zasadnicze kierunki dalszego rozwoju gminy, wraz z wizją rozwoju. Priorytety ekologiczne wyznaczono w zakresie 4 obszarów problemowych (gospodarka, infrastruktura techniczna, środowisko naturalne, sfera społeczna), którym odpowiednio przypisano cele oraz kierunki działań, przedstawione poniżej: Obszar strategiczny 1: Gospodarka Cel rozwojowy: Rozwój gospodarczy gminy Kaźmierz Priorytet: Wysoki poziom rolnictwa i przetwórstwa rolno – spożywczego. Kierunek działania 1. Rozwój rolnictwa i przemysłu rolno – spożywczego. Priorytet: Aktywizacja gospodarcza gminy i podnoszenie jej atrakcyjności. Kierunek działania 1. Turystyczny rozwój gminy. 2. Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy. 3. Rozwój budownictwa mieszkaniowego. Obszar strategiczny 2: INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Cel rozwojowy: Rozwinięta infrastruktura techniczna Priorytet: Poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych) Kierunek działania 1. Kompleksowe uzbrajanie terenów w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową i elektryczną. 2. Poprawa dostępności komunikacyjnej. Obszar strategiczny 3: ŚRODOWISKO NATURALNE Cel rozwojowy: Prawidłowo funkcjonujący system ochrony środowiska Priorytet: Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego Kierunek działania 1. Optymalizacja gospodarki wodno-ściekowej. 2. Racjonalna gospodarka odpadami. 3. Ochrona powietrza atmosferycznego. 4. Ochrona przyrody i działania edukacyjne. Priorytet: Dobrze zachowane dziedzictwo kultury. Kierunek działania 1. Ochrona cennych kulturowo obiektów.
13 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Obszar strategiczny 4: SFERA SPOŁECZNA Cel rozwojowy: Podnoszenie standardu i warunków życia społecznego mieszkańców gminy. Priorytet: Wysoka jakość usług publicznych Kierunek działania 1. Wysoki poziom kształcenia oraz opieki w szkołach i przedszkolach. 2. Bardzo dobry dostęp do świadczeń zdrowotnych. 3. Bogata oferta kulturalna, turystyczna, rekreacyjno-sportowa. 4. Bezpieczeństwo mieszkańców. 5. Opieka socjalna. Priorytet: Aktywna i zintegrowana społeczność Kierunek działania 1. Integracja społeczna. 2. Wysoka aktywność społeczna. Priorytet: Społeczeństwo oparte na wiedzy Kierunek działania 1. Dobra komunikacja społeczna , wzrost wykorzystania technologii informacyjno- komunikacyjnych.
W osiągnięciu założonych w projekcie Programu Rozwoju celów rozwojowych mają służyć sformułowane zadania szczegółowe. Celom rozwojowym zawartym w Programie Rozwoju przypisano zarówno cele krótkoterminowe jak i długoterminowe. Katalog celów składa się z czterech poziomów hierarchicznych: Poziom I : Cel rozwojowy. Poziom II: Priorytety rozwojowe. Poziom III: Kierunki działań (powinny być zrealizowane do 2020 roku) Poziom IV: Działania szczegółowe.
14 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
4 Powiązania projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz z dokumentami wyższego szczebla
Budowanie spójnej polityki ekologicznej państwa opiera się na implementacji wytycznych i założeń wynikających z krajowych, wojewódzkich i powiatowych dokumentów strategicznych oraz z prawa międzynarodowego. W celu zachowania ciągłości wykonywania działań w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska na poziomie gminnym, należy bezwzględnie opracować taką strategię, aby wyraźnie wpisywała się w założenia i cele innych dokumentów na szczeblu krajowym i wojewódzkim. Analiza zgodności priorytetów projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020 z krajowymi, wojewódzkimi i powiatowymi dokumentami strategicznymi w zakresie ochrony środowiska (Tab. 4-1), została przeprowadzona w oparciu o zgodność podstawowych obszarów strategicznych, celów i kierunków zadań jakie zidentyfikowano w projekcie Programu. Obszar strategiczny 1 – Gospodarka: • Wysoki poziom rolnictwa i przetwórstwa rolno - spożywczego; • Aktywizacja gospodarcza gminy i podnoszenie jej atrakcyjności. Obszar strategiczny 2 – Infrastruktura techniczna: • Poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych). Obszar strategiczny 3 – Środowisko naturalne: • Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego; • Dobrze zachowane dziedzictwo kultury. Obszar strategiczny 4 – Sfera społeczna: • Wysoka jakość usług publicznych; • Aktywna i zintegrowana społeczność; • Społeczeństwo oparte na wiedzy.
15 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Tab. 4-1 Analiza zgodności priorytetów projektu Programu z krajowymi, wojewódzkimi i powiatowymi dokumentami strategicznych
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Głównym celem Strategii jest poprawa jakości życia Polaków dzięki stabilnemu i wysokiemu wzrostowi gospodarczemu. Strategia Osiągnięcie strategicznych celi obejmuje działania w następujących Rozwoju Kraju obszarach zadaniowych: Wszystkie obszary „Polska 2030 – strategiczne trzecia fala konkurencyjności i innowacyjności (modernizacji); nowoczesności równoważenia potencjału rozwojowego regionów Polski (dyfuzji); efektywności i sprawności państwa.
Obszar strategiczny I: Sprawne i efektywne państwo: Cel 1. Przejście od administrowania do zarządzania rozwojem; Cel 2. Zapewnienie środków na działania rozwojowe; Cel 3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela. Obszar strategiczny II: Konkurencyjna gospodarka: Cel 1. Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej; Cel 2. Wzrost wydajności gospodarki; Cel 3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki; Strategia Wszystkie obszary Rozwoju Kraju Cel 4. Rozwój kapitału ludzkiego; strategiczne 2020 Cel 5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych; Cel 6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko; Cel 7. Zwiększenie efektywności transportu. Obszar strategiczny III: Spójność społeczna i terytorialna: Cel 1. Integracja społeczna; Cel 2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych; Cel 3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych.
Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: rozwój inteligentny: rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji;
Strategia rozwój zrównoważony: wspieranie gospodarki efektywniej Wszystkie obszary „Europa 2020” korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej strategiczne konkurencyjnej; rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu: wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną.
Cel główny: „Zwiększenie dostępności transportowej oraz poprawa Strategia bezpieczeństwa uczestników ruchu i efektywności sektora rozwoju transportowego, przez tworzenie spójnego, zrównoważonego i transportu do przyjaznego użytkownikowi systemu transportowego w wymiarze Wszystkie obszary 2020 r. krajowym, europejskim i globalnym.” strategiczne (z perspektywą Cel szczegółowy: do 2030 r.) stworzenie nowoczesnej i spójnej sieci infrastruktury transportowej,
16 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych poprawa sposobu organizacji i zarządzania systemem transportowym, poprawa bezpieczeństwa użytkowników ruchu oraz przewozów towarowych, ograniczenie negatywnego wpływu transportu na środowisko, zabudowanie racjonalnego modelu finansowania inwestycji infrastrukturalnych.
Cel główny strategii „(…) zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego Strategia sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo Bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną” Energetyczne Cel szczegółowy: Wszystkie obszary i Środowisko strategiczne perspektywa do zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska; 2020 zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię; poprawa stanu środowiska.
Cel główny: „Zwiększenie skuteczności i efektywności państwa otwartego na współpracę z obywatelami” Cel szczegółowy: otwarty rząd, zwiększenie sprawności instytucjonalnej państwa, Strategia Sprawne skuteczne zarządzanie i koordynacja działań rozwojowych, Strefa społeczna Państwo 2020 dobre prawo, efektywne świadczenie usług publicznych, skuteczny wymiar sprawiedliwości i prokuratura, zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa i porządku publicznego.
Cel główny: wzmocnienie efektywności i spójności systemu bezpieczeństwa narodowego. Cel szczegółowy: kształtowanie stabilnego międzynarodowego środowiska Strategia bezpieczeństwa w wymiarze regionalnym i globalnym, rozwoju systemu bezpieczeństwa umocnienie zdolności państwa do obrony, Strefa społeczna narodowego RP 2022 rozwój odporności na zagrożenia bezpieczeństwa narodowego, zwiększenie integracji polityk publicznych z polityką bezpieczeństwa, tworzenie warunków rozwoju zintegrowanego systemu bezpieczeństwa narodowego.
17 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Cel główny: „Wzmocnienie udziału kapitału społecznego w rozwoju społeczno-gospodarczym Polski” Cel szczegółowy:
Strategia kształtowanie postaw sprzyjających kooperacji, kreatywności oraz Rozwoju komunikacji, Strefa gospodarcza, strefa Kapitału poprawa mechanizmów partycypacji społecznej i wpływu obywateli społeczna Społecznego na życie publiczne, 2020 usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz wymiany wiedzy, rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego.
Celem strategiczny - „Efektywne wykorzystywanie specyficznych regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych dla osiągania celów rozwoju kraju – wzrostu, zatrudnienia i spójności w horyzoncie Krajowa długookresowym”. Strategia Cele szczegółowe do 2020 roku: Strefa gospodarcza, Rozwoju Regionalnego wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów strefa infrastruktury 2010-2020: („konkurencyjność”); technicznej, Regiony, Miasta, Obszary budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji strefa społeczna wiejskie obszarów problemowych („spójność”); tworzenie warunków dla skutecznej, efektywnej i partnerskiej realizacji działań rozwojowych ukierunkowanych terytorialnie („sprawność”).
Cel główny: „Wysoce konkurencyjna gospodarka (innowacyjna i efektywna) oparta na wiedzy i współpracy. Cel szczegółowy: Strategia dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego do potrzeb innowacyjności Strefa gospodarcza, i efektywności innowacyjnej i efektywnej gospodarki; strefa środowisko gospodarki stymulowanie innowacyjności poprzez wzrost efektywności wiedzy i naturalne „Dynamiczna pracy; Polska 2020” wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców; wzrost umiędzynarodowienia polskiej gospodarki.
Głównym celem SRKL jest rozwijanie kapitału ludzkiego poprzez wydobywanie potencjałów osób w taki sposób, by mogły w pełni uczestniczyć w życiu społecznym, politycznym i ekonomicznym na wszystkich etapach życia.
Cele szczegółowe: Strefa gospodarcza, wzrost zatrudnienia; Strategia strefa infrastruktury rozwoju kapitału wydłużenie aktywności zawodowej i zapewnienie lepszej jakości technicznej, ludzkiego 2020 funkcjonowania osób starszych; strefa społeczna poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym; poprawa zdrowia obywateli oraz podniesienie efektywności opieki zdrowotnej; podniesienie poziomu kompetencji i kwalifikacji obywateli.
18 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Cel główny „Poprawa jakości życia na obszarach wiejskich oraz efektywne wykorzystanie ich zasobów i potencjałów, w tym rolnictwa i rybactwa, dla zrównoważonego rozwoju kraju”. Cele szczegółowe:
Strategia wzrost jakości kapitału ludzkiego, społecznego, zatrudnienia i zrównoważoneg przedsiębiorczości na obszarach wiejskich, o rozwoju wsi, Wszystkie obszary poprawa warunków życia na obszarach wiejskich oraz poprawa ich rolnictwa strategiczne dostępności przestrzennej, i rybactwa na lata 2012-2020 bezpieczeństwo żywnościowe, wzrost produktywności i konkurencyjności sektora rolno- spożywczego, ochrona środowiska i adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich.
Nadrzędne cele strategiczne polityki wodnej UE, które zostały zawarte w Master Planie, mają za zadanie: osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu oraz potencjału wód, a także związanych z nimi ekosystemów; zapewnienie dostępu do zasobów wodnych dla zaspokojenia potrzeb ludności, środowiska naturalnego oraz społecznie i ekonomicznie uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki; ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz minimalizowaniu ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych; wdrożenia systemu zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi i gospodarowania wodami. Cele środowiskowe zostały ustalone dla następujących kategorii wód: Jednolitych części wód powierzchniowych (JCWP): - JCWP rzecznych – naturalnych, silnie zmienionych i sztucznych; Master plan - JCWP jeziornych – naturalnych i silnie zmienionych; Wszystkie obszary dorzecza Odry strategiczne - JCWP przejściowych i przybrzeżnych – naturalnych i silnie zmienionych; -Jednolitych części wód podziemnych (JCWPd). Obszarów chronionych, o których mowa w załączniku IV RDW. o W zależności od wyników aktualnej oceny stanu, celami środowiskowymi dla JCWP są: - utrzymanie/osiągnięcie dobrego stanu/potencjału ekologicznego wód bądź utrzymanie bardzo dobrego/maksymalnego stanu/potencjału ekologicznego wód; - utrzymanie/osiągnięcie dobrego stanu chemicznego wód. Celami środowiskowymi dla JCWPd są: - utrzymanie/osiągnięcie dobrego stanu chemicznego; - utrzymanie/osiągnięcie dobrego stanu ilościowego wód.
Opracowanie Cele środowiskowe dla JCWP rzecznych: Aktualizacji dobry stan chemiczny JCWP rzecznych, Planów Strefa środowisko Gospodarowani utrzymanie wartości parametrów chemicznych wód na poziomie naturalne, a Wodami na dobrym w przypadku, gdy zostanie osiągnięty dobry stan obszarach strefa społeczna chemiczny, dorzeczy. Aktualizacja dobry stan elementów hydromorfologicznych (II klasa), planu
19 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych gospodarowania utrzymanie hydromorfologicznych parametrów oceny na poziomie I wodami na klasy, w przypadku monitorowanych JCW, które zgodnie z wynikami obszarze oceny stanu przeprowadzonej przez GIOŚ osiągają bardzo dobry dorzecza Odry. stan ekologiczny, umożliwienie swobodnej migracji organizmów wodnych poprzez zachowanie lub przywrócenie ciągłości ekologicznej cieków. Cele środowiskowe dla JCWP jeziorne: dla wspierających elementów fizykochemicznych cele środowiskowe wyznaczono na podstawie zweryfikowanych wartości graficznych klas stanu opracowanych w 2012 r. na zlecenie GIOŚ, osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego (specyficzne substancje syntetyczne i niesyntetyczne) i dobry stan chemiczny (substancje priorytetowe), niepogorszenie stanu JCW jezior w stanie co najmniej dobrym, wraz z zachowaniem wartości wskaźników nie niższych niż wartości graniczne stanu dobrego i umiarkowanego, osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego, gdy stan JCW jest poniżej dobrego, lub jezioro nie było badane. Wyjątkiem jest uzasadnione ustalenie mniej rygorystycznego celu środowiskowego. Cele środowiskowe dla JCWPd: zapobieganie lub ograniczenie dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych i zapobieganie pogorszeniu się stanu wszystkich części wód podziemnych z zastrzeżeniem stosowania ust. 6 i 7 i bez uszczerbku dla ust. 8 ast. 4 RDW oraz zastrzeżeniem stosowania art. 11 ust. 3 lit. j. ochrona, poprawa lub przywrócenie dobrego stanu wód podziemnych oraz zapewnienie równowagi między poborem a zasilaniem wód podziemnych w celu osiągnięcia dobrego stanu, wdrożenie środków koniecznych, do odwrócenia ciągłych tendencji wzrostu stężeń zanieczyszczeń wynikających z wpływu działalności człowieka w celu stopniowej redukcji zanieczyszczeń wód, osiągnięcie dobrego stanu chemicznego i ilościowego w sytuacji gdy JCWPd zidentyfikowano jako niezagrożone nieosiągnięciem celów środowiskowych, osiągnięcie dobrego stanu ilościowego i chemicznego, charakteryzowanego wartościami zgodnie z rozporządzeniem w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych. Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oparto w znacznej mierze na wartościach granicznych poszczególnych wskaźników fizyko- chemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych, odpowiadających dobremu stanu wód.
Cele środowiskowe dla wód podziemnych: zapobieganie dopływowi lub ograniczenia dopływu zanieczyszczeń do wód podziemnych; zapobieganie pogarszaniu się stanu wszystkich części wód podziemnych; Plan Gospodarowani zapewnienie równowagi pomiędzy poborem a zasilaniem wód strefa środowisko a Wodami na podziemnych; naturalne, Obszarze strefa społeczna Dorzecza Odry wdrożenie działań niezbędnych do odwrócenia znaczącego i utrzymującego się rosnącego trendu stężenia każdego zanieczyszczenia powstałego w skutek działalności człowieka. Cele środowiskowe dla wód powierzchniowych oparto w znacznej mierze na wartościach granicznych poszczególnych wskaźników fizyko- chemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych, odpowiadających dobremu stanu wód.
20 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Cel główny: „Efektywne wykorzystanie potencjałów rozwojowych na rzecz wzrostu konkurencyjności województwa, służące poprawie jakości życia mieszkańców w warunkach zrównoważonego rozwoju”. Cele strategiczne: poprawa dostępności i spójności komunikacyjnej regionu, poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie jego Zaktualizowana zasobami, Strategia rozwoju lepsze zarządzanie energią, Wszystkie obszary województwa strategiczne wielkopolskiego zwiększanie konkurencyjności metropolii poznańskiej i innych do 2020 roku ośrodków wzrostu w województwie, zwiększenie spójności województwa, wzmocnienie potencjału gospodarczego regionu, wzrost kompetencji mieszkańców i zatrudnienia, zwiększanie zasobów oraz wyrównywanie potencjałów społecznych województwa, wzrost bezpieczeństwa i sprawności zarządzania regionem.
Cel główny: „stymulowanie tych strategicznych sektorów poprzez podnoszenie Plan Rozwoju poziomu infrastruktury lokalnej, służącej poprawie sytuacji mieszkańców Lokalnego Powiatu”. Powiatu Wszystkie obszary Cele strategiczne: Szamotulskiego strategiczne na lata 2004- wzrost atrakcyjności turystycznej regionu; 2014 wzrost atrakcyjności gospodarczej regionu;
rozwój społeczny.
Cel główny: „wyznaczanie kierunków i tworzenie planów rozwoju jednostek terytorialnych”.
Strategia rozwoju Cele strategiczne oparte są na programach: aglomeracji Wszystkie obszary poznańskiej. gospodarka przestrzenna i środowisko, strategiczne Metropolia infrastruktura i organizacja transportu, Poznań 2020 gospodarka i rynek pracy, usługi społeczne, zintegrowane zarządzanie i marketing terytorialny.
Dodatkowe dokumenty wyższego szczebla kluczowe dla celów i kierunków zadań strategicznych Gminy Kaźmierz
wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska, Polityka ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie ekologiczna zasobów przyrody, państwa w Wszystkie obszary latach 2009- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii, strategiczne 2012 z perspektywą dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego do roku 2016 dla ochrony zdrowia mieszkańców Polski, ochrona klimatu.
21 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Cel główny: Zapewnienie zrównoważonego rozwoju oraz efektywnego funkcjonowania gospodarki i społeczeństwa w warunkach zmian klimatu
Strategiczny Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu plan adaptacji środowiska; dla sektorów i Skuteczna adaptacja do zmian klimatu na obszarach wiejskich; obszarów Wszystkie obszary wrażliwych na Rozwój transportu w warunkach zmian klimatu; strategiczne zmiany klimatu do roku 2020 Zapewnienie zrównoważonego rozwoju regionalnego i lokalnego z z perspektywą uwzględnieniem zmian klimatu; do roku 2030 Stymulowanie innowacji sprzyjających adaptacji do zmian klimatu; Kształtowanie postaw społecznych sprzyjających adaptacji do zmian klimatu.
Podstawowe kierunki polityki energetycznej: poprawa efektywności energetycznej; wzrost bezpieczeństwa dostaw paliw i energii; Polityka Strefa gospodarki, Energetyczna dywersyfikacja struktury wytwarzania energii elektrycznej poprzez Polski do 2030 wprowadzenie energetyki jądrowej; strefa środowisko roku naturalne rozwój wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w tym biopaliw; rozwój konkurencyjnych rynków paliw i energii; ograniczenie oddziaływania energetyki na środowisko.
Cel strategiczny polityki przestrzennej zagospodarowania kraju: „Efektywne wykorzystanie przestrzeni kraju i jej terytorialnie zróżnicowanych potencjałów rozwojowych dla osiągania ogólnych celów rozwojowych – konkurencyjności, zwiększenia zatrudnienia, sprawności funkcjonowania państwa oraz spójności w wymiarze społecznym, gospodarczym i terytorialnym w długim okresie.” Główne cele: podwyższenie konkurencyjności głównych ośrodków miejskich Polski w przestrzeni europejskiej, Koncepcja poprawa spójności wewnętrznej i terytorialne równoważenie rozwoju Przestrzennego kraju, Wszystkie obszary Zagospodarowa strategiczne nia Kraju 2030 poprawa dostępności terytorialnej kraju w różnych skalach przestrzennyc,. kształtowanie struktur przestrzennych wspierających osiągnięcie i utrzymanie wysokiej jakości środowiska przyrodniczego i walorów krajobrazowych Polski, zwiększenie odporności struktury przestrzennej na zagrożenia naturalne i utratę bezpieczeństwa energetycznego oraz kształtowanie struktur przestrzennych wspierających zdolności obronne państwa, przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego.
Cel główny: „Zachowanie bogactwa różnorodności biologicznej w skali lokalnej, krajowej i globalnej oraz zapewnienie trwałości i możliwości Krajowa rozwoju wszystkich poziomów jej organizacji (wewnątrzgatunkowego, strategia międzygatunkowego i ponadgatunkowego), z uwzględnieniem potrzeb ochrony rozwoju społeczno-gospodarczego Polski oraz konieczności zapewnienia Strefa środowisko i zrównoważone odpowiednich warunków życia i rozwoju społeczeństwa.” naturalne, go użytkowania Cel szczegółowy: strefa społeczna różnorodności biologicznej rozpoznanie i monitorowanie stanu różnorodności biologicznej oraz istniejących i potencjalnych zagrożeń, skuteczne usunięcie lub ograniczanie pojawiających się zagrożeń
22 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych różnorodności biologicznej, zachowanie i/lub wzbogacenie istniejących oraz odtworzenie utraconych elementów różnorodności biologicznej, pełne zintegrowanie działań na rzecz ochrony różnorodności biologicznej z działaniami oddziaływujących na tę różnorodność sektorów gospodarki oraz administracji publicznej i społeczeństwa (w tym organizacji pozarządowych), przy zachowaniu właściwych proporcji pomiędzy zapewnieniem równowagi przyrodniczej, a rozwojem społeczno-gospodarczym kraju, podniesienie wiedzy oraz ukształtowanie postaw i aktywności społeczeństwa na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej, udoskonalenie mechanizmów i instrumentów służących ochronie i zrównoważonemu użytkowaniu różnorodności biologicznej, rozwinięcie współpracy międzynarodowej w skali regionalnej i globalnej na rzecz ochrony i zrównoważonego użytkowania zasobów różnorodności biologicznej, użytkowanie różnorodności biologicznej w sposób zrównoważony, z uwzględnieniem równego i sprawiedliwego podziału korzyści i kosztów jej zachowania, w tym także kosztów zaniechania działań rozwojowych ze względu na ochronę zasobów przyrody.
Główny cel: Krajowy Program zapewnienie warunków do zwiększenia lesistości do 30%, ustalenie Strefa środowisko Zwiększania priorytetów ekologicznych i gospodarczych oraz wykorzystanie ich do naturalne Lesistości optymalnego rozmieszczenia zalesień, a także opracowanie odpowiednich instrumentów realizacyjnych.
Cel główny: „kształtowanie rozwiązań prawnych, organizacyjnych, finansowych i technicznych w gospodarowaniu wodami, zapewniających trwały i zrównoważony społeczno-gospodarczy rozwój kraju, z uwzględnieniem przewidywanych zmian klimatu”. Projekt Cele szczegółowy: Narodowej Strategii osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód Gospodarowani i związanych z nimi ekosystemów, Wszystkie obszary a Wodami 2030 strategiczne (z zaspokojenie potrzeb ludności w zakresie zaopatrzenia wodę do uwzględnieniem picia i dla celów sanitacji, etapu 2015) zaspokojenie społecznie i ekonomiczne uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, podniesienie skuteczności ochrony ludności i gospodarki w sytuacjach kryzysowych.
Aktualizacja Krajowego Cel główny: Programu ograniczenie zrzutów niedostatecznie oczyszczanych ścieków, a co za Oczyszczania Sfera środowisko tym idzie ochrona środowiska wodnego przed ich niekorzystnymi Ścieków naturalne Komunalnych – skutkami . AKPOŚK 2010
Cel główny: „zapewnienie powszechnego dostępu ludności do czystej i zdrowej wody oraz istotne ograniczenie zagrożeń wywoływanych przez Projekt Polityki powodzie i susze (...)”. Wodnej Cel szczegółowy: Wszystkie obszary Państwa 2030 strategiczne (z uwzględnienie osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu i potencjału wód oraz m etapu 2016) związanych z nimi ekosystemów, zapewnienie dostępu do zasobów wodnych dla zaspokojenia potrzeb ludności, środowiska naturalnego oraz społecznie i
23 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych ekonomicznie uzasadnionych potrzeb wodnych gospodarki, ograniczenie negatywnych skutków powodzi i suszy oraz minimalizowanie ryzyka wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych, wdrożenie systemu zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi i gospodarowania wodami .
Główny cel Programu: (…) przedstawienie zestawień działań dla realizacji założonych celów środowiskowych, których wypełnienie w określonym czasie pozwoli uzyskać efekty w postaci lepszego stanu wód. Cele środowiskowe: Program niepogarszanie stanu części wód; wodno- Sfera środowisko środowiskowy osiągnięcie dobrego stan wód; naturalne kraju spełnienie wymagań specjalnych, zawartych w innych unijnych aktach prawnych i polskim prawie, w odniesieniu do obszarów chronionych; zaprzestanie lub stopniowe wyeliminowanie zrzutu substancji priorytetowych do środowiska lub ograniczone zrzuty tych substancji.
Cele NSEE: upowszechnianie idei ekorozwoju we wszystkich sferach życia, uwzględniające również pracę i wypoczynek człowieka, czyli objęcie permanentną edukacją ekologiczną wszystkich mieszkańców Rzeczypospolitej Polskiej, Narodowa Strategia wdrożenie edukacji ekologicznej jako edukacji interdyscyplinarnej na Sfera środowisko Edukacji wszystkich stopniach edukacji formalnej i nieformalnej, naturalne, Ekologicznej strefa społeczna (NSEE) tworzenie wojewódzkich, powiatowych i gminnych programów edukacji ekologicznej stanowiących rozwinięcie NSEE, a ujmujących propozycje wnoszone przez po-szczególne podmioty realizujące projekty edukacyjne dla lokalnej społeczności, promowanie dobrych doświadczeń z zakresu metodyki edukacji ekologicznej.
Cele: Program Oczyszczania usunięcie i unieszkodliwienie wyrobów zawierających azbest; Strefa środowiskowo Kraju z Azbestu minimalizacja negatywnych skutków zdrowotnych spowodowanych naturalna na lata 2009- kontaktem z włóknami azbestu; 2032 (POKA) likwidacja szkodliwego oddziaływania azbestu na środowisko.
Cele: Wspieranie konkurencyjności rolnictwa. Projekt Programu Zapewnienie zrównoważonego zarządzania zasobami naturalnymi Rozwoju oraz działania w dziedzinie klimatu. Wszystkie obszary Obszarów strategiczne Wiejskich 2014- Osiąganie zrównoważonego rozwoju terytorialnego wiejskich 2020 (PROW gospodarek i społeczności w tym tworzenie i utrzymywanie miejsc 2014-2020) pracy. Cele przekrojowe: innowacyjność, środowisko, łagodzenie zmiany klimatu i przystosowanie się do niej.
24 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Cel główny: „zrównoważony rozwój przestrzenny regionu jako jedna z podstaw wzrostu poziomu życia mieszkańców”. Cele strategiczne: poprawa stanu środowiska i racjonalne gospodarowanie zasobami przyrodniczymi, Plan wzrost spójności komunikacyjnej oraz powiązań z otoczeniem, Zagospodarowa nia wzrost znaczenia i zachowanie dziedzictwa kulturowego, Wszystkie obszary Przestrzennego strategiczne Województwa poprawa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej, Wielkopolskiego przygotowanie i racjonalne wykorzystanie terenów inwestycyjnych, wzmocnienie regionotwórczych funkcji Poznania – miasta o charakterze europola o znaczeniu krajowym oraz Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego, jako dwubiegunowego układu miejskiego o znaczeniu ponadregionalnym, wielofunkcyjny rozwój ośrodków regionalnych i lokalnych, restrukturyzację obszarów o ograniczonym potencjale rozwojowym.
Cele strategiczne: konsekwentnie realizowana i spójna polityka innowacyjna i gospodarcza, poprawa sprawności instytucjonalnej, działania ukierunkowane na wzmacnianie innowacyjności przedsiębiorstw, działania wspierające rozwój klastrów,
Regionalna wspieranie zmiany struktury gospodarki na odpowiadającą Strategia gospodarce opartej na wiedzy, w tym rozwój sektorów wysokiej i Wszystkie obszary Innowacji dla średniej techniki, zaawansowanych usług oraz sektorów strategiczne Wielkopolski na kreatywnych i sektora kultury, lata 2010-2020 poprawa jakości edukacji i kształtowanie postaw przedsiębiorczych i kreatywnych, poprawa wydajności pracy, szczególnie w podregionach poza centrum województwa, poprawa stanu infrastruktury transportowej i informatycznej, zwłaszcza dostępność do Internetu szerokopasmowego i bezprzewodowego w całym regionie, dostępność wyspecjalizowanej infrastruktury innowacyjnej we wszystkich subregionach.
Cel główny: Poprawa konkurencyjności i spójności województwa. Cele szczegółowe:
Wielkopolski wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i Regionalny innowacji, Program zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości TIK, Wszystkie obszary Operacyjny na strategiczne lata 2014-2020 podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw, (WRPO 2014+) sektora rolnego oraz sektora rybołówstw a i akwakultury, wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach, promowanie dostosowani a do zmiany klimatu, zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem,
25 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych zachowanie i ochrona środowiska naturalnego oraz wspieranie efektywnego gospodarowania zasobami, promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu najważniejszych infrastruktury sieciowej, promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wsparcie mobilności pracowników, promowanie włączenia społecznego , walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją. inwestowani e w edukację, umiejętności i uczenie się przez całe życie.
Cele główne: Prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej i zwiększanie lesistości, Racjonalne gospodarowanie zasobami wodnymi, Ochrona i racjonalne wykorzystanie powierzchni ziemi oraz rekultywacja terenów zdegradowanych, Zrównoważone użytkowanie zasobów kopalin oraz ochrona środowiska w trakcje ich eksploatacji, Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do środowiska wodnego, usprawnienie systemu zaopatrzenia w wodę, Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakości powietrza oraz standardów emisyjnych z instalacji, wymaganych przepisami prawa, Zmniejszenie zagrożenia mieszkańców województwa ponadnormatywnym hałasem, zwłaszcza emitowanym przez środki transportu drogowego, Program Stała kontrola potencjalnych źródeł pół elektromagnetycznych oraz Ochrony minimalizacja ich oddziaływania na zdrowie człowieka i środowisko,, Środowiska Wszystkie obszary Województwa Minimalizacja skutków poważnych awarii przemysłowych dla ludzi i strategiczne Wielkopolskiego środowiska, na lata 2012 - 2015 Kształtowanie postaw ekologicznych mieszkańców województwa wielkopolskiego zagwarantowanie szerokiego dostępu do informacji o środowisku oraz zrównoważona polityka konsumpcyjna, Zapewnienie włączenia celów ochrony środowiska do wszystkich sektorów dokumentów strategicznych i przeprowadzenia oceny wpływu ich realizacji na środowisko przed ich zatwierdzeniem, Kształtowanie harmonijnej struktury funkcjonalno-przestrzennej województwa, sprzyjającej równoważeniu wykorzystania walorów przestrzeni z rozwojem gospodarczym, wzrostem jakości życia i trwałym zachowaniem wartości środowiska, Wdrożenie mechanizmów zapewniających aktywizację rynku na rzecz ochrony środowiska, Zwiększenie roli wielkopolskich placówek badawczych we wdrożeniu innowacji w przemyśle oraz w produkcji wyrobów przyjaznych dla środowiska, Wdrożenie systemu prewencyjnego, mającego na celu zapobieganie szkodom w środowisku i sygnalizującego możliwość wystąpienia szkody.,
26 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zgodność założeń Nazwa obszarów strategicznych dokumentu Cele/założenia dokumentów strategicznych projektu rozwoju z celami strategicznego dokumentów strategicznych
Celem jest „określenie działań, których realizacja ma doprowadzić do osiągnięcia wartości dopuszczalnych lub docelowych substancji w powietrzu”. Aby przywrócić standard jakości powietrza należy:
Program przeprowadzić analizę działań wynikających z obowiązujących ochrony programów ochrony powietrza Obszar strategiczny powietrza dla stworzyć mechanizmy umożliwiające wdrożenie i zarządzanie środowisko naturalne strefy programem ochrony powietrza. wielkopolskiej realizować działania zmierzające do ograniczenia emisji z indywidualnych systemów grzewczych, a także prowadzić działania promocyjne i edukacyjne.
Program ochrony środowiska Głównym celem jest „określenie priorytetów działań oraz wskazanie przed hałasem niezbędnych zadań, które spowodują ograniczenie poziomu hałasu do Wszystkie obszary dla takiego stopnia, aby doprowadzić do dotrzymania poziomów strategiczne województwa dopuszczalnych”. Wielkopolskiego na lata 2011- 2023
Celem strategii jest „nakreślenie ogólnych kierunków działań Województwa Wielkopolskiego w zakresie wzrostu efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii”. Główne szczegółowe: Wdrożenie minimum 10 autorskich technologii z zakresu OZE i EE przez przedsiębiorstwa wielkopolskie. Utworzenie na terenie województwa centrum innowacji eko- energetycznych oraz realizacja zadań przez tę jednostkę na potrzeby podmiotów z obszaru Wielkopolski. Strategia wzrostu Zainstalowanie co najmniej 500 MWel w instalacjach efektywności wykorzystujących odnawialne źródła energii, z tego 150 MW w energetycznej instalacjach wysokosprawnej kogeneracji. i rozwoju Wszystkie obszary Zmiana nawyków konsumenckich związanych z pozyskiwaniem odnawialnych strategiczne energii z odnawialnych źródeł oraz oszczędzaniem energii. źródeł energii w Wielkopolsce Redukcja emisji gazów cieplarnianych. na lata 2012- 2020 Wzrost efektywności energetycznej regionu o 20% do roku 2020. Budowa inteligentnych sieci (lub zmodernizowanie do tego standardu odpowiedniej długości linii) oraz montaż inteligentnego opomiarowania. Wyposażenie dedykowanej jednostki w narzędzia umożliwiające przygotowanie i wdrażanie regionalnych systemów wsparcia w okresie realizacji Strategii. Wsparcie w zakresie OZE i EE - do roku 2020 - co najmniej 200 inwestycji samorządowych, 150 inwestycji podmiotów gospodarczych, a także 800 inwestycji osób fizycznych.
Źródło: opracowanie własne na podstawie dokumentów strategicznych Powyższa analiza wskazuje na zgodność obszarów strategicznych wyznaczonych w projekcie Programu, z zagadnieniami ujętymi w dokumentach strategicznych w zakresie polityki rozwoju i ochrony środowiska na poziomie krajowym, wojewódzkim i powiatowym.
27 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
5 Informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko przyjętych już dokumentów powiązanych z projektem Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Opracowując Prognozę oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020, uwzględniono informacje zawarte w prognozach oddziaływania na środowisko przyjętych już dokumentów, powiązanych z projektem Rozwoju. • Prognoza oddziaływania na środowisko dla projektu Strategii Rozwoju Kraju 2020 Analiza Strategii Rozwoju Kraju 2020 wykazała, że dokument odnosi się zarówno do zasady zrównoważonego rozwoju, jak i zasad ochrony środowiska. Zarekomendowano rozwiązania, zapewniające osiągnięcie pełnej zgodności zapisów Strategii z zasadami polityki rozwoju kraju (np. uwzględnienie pojęcia bezpieczeństwa ekologicznego, zwrócenie uwagi na potencjalne negatywne oddziaływania związane z CCS). W dokumencie doceniono znaczenie ochrony środowiska w rozwoju kraju. Zrównoważony rozwój potraktowano jako drogę do osiągnięcia celów rozwojowych. Analiza wykazała, iż założenia projektu Strategii będą miały w przeważającej mierze pozytywne oddziaływanie. Żaden z celów nie będzie wpływał stricte negatywnie na poszczególne komponenty środowiska. Uznano, iż zaniechanie realizacji założeń dokumentu może doprowadzić do: - pogorszenia warunków i jakości życia ludzi w Polsce; - zahamowania prośrodowiskowych zmian w strukturze gospodarki; - ciągłego pogarszania się stanu środowiska przyrodniczego. • Prognoza oddziaływania na środowisko Strategii rozwoju transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.) Analiza Prognozy Strategii Rozwoju Transportu pozwala stwierdzić, że realizacja założonych celów wiąże się z ryzykiem negatywnego oddziaływania danych inwestycji na środowisko jako całość oraz jego poszczególne komponenty, co w konsekwencji negatywnie może wpłynąć na jakość życia i zdrowie ludzi. Aby ograniczyć lub uniknąć konfliktów pomiędzy wymogami ochrony środowiska, a oddziaływaniem sektora transportu, należy przestrzegać wyboru prawidłowej lokalizacji do realizacji zamierzonej inwestycji o kierunku infrastruktury transportowej. Procedury wyboru powinny przede wszystkim uwzględniać i ograniczać presję na tereny cenne przyrodniczo, jak również ograniczać tworzenia barier ekologicznych. Wskazane jest stwarzanie takich warunków podczas realizacji inwestycji, gdzie możliwe jest umacnianie powiązań przyrodniczych w zakresie układu hydrograficznego tj: - utrzymanie drożności korytarzy ekologicznych w dolinach dużych rzek i lokalnych cieków, - utrzymanie lokalnych i ponadlokalnych szlaków migracji zwierząt, - zachowanie spójności obszarów sieci Natura 2000.
28 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
• Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Strategii „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r.” Prognozę podzielono na cel główny i trzy cele szczegółowe, do których zalicza się: I. zrównoważone gospodarowanie zasobami środowiska W tym obszarze wyróżniono szereg działań, które mogą oddziaływać na środowisko zarówno w sposób negatywny jak i pozytywny, są to: kontynuowanie rozpoznawania źródeł surowców energetyczny oraz tworzenie możliwości ich eksploatacji, przygotowanie i wdrożenie regulacji prawnych dotyczących wydobycia gazu łupkowego, wydobycie węgla na poziomie zaspokajającym zapotrzebowanie kraju, rozpoznanie możliwości wykorzystania energii geotermalnej, wykorzystanie podziemnych struktur geotermalnych, wykorzystania podziemnych struktur geologicznych oraz ograniczenie presji na środowisko związanej z pracami geologicznymi. Jak wynika z analizy, istnieje możliwość powstania potencjalnych konfliktów, które mogą wystąpić pomiędzy wystąpieniem złóż kopalin a obszarami chronionymi. Stanowią one zagrożenie zarówno dla obszarów chronionych jak i mogą spowodować wstrzymanie eksploatacji takich złóż. Dużym zagrożeniem jest również nielegalne pozyskiwanie kopalin. Obecne zmiany klimatu prowadzą do coraz częstszych zjawisk ekstremalnych, w tym powodzi. W celach ochronnych wyróżniono szereg działań o charakterze przeciwpowodziowym, jednak ich przegląd sporządzony przez Najwyższą Izbę Kontroli wskazuje liczne nieprawidłowości i opóźnienia. II. Zapewnienie gospodarce krajowej bezpiecznego i konkurencyjnego zaopatrzenia w energię Wraz z rozwojem gospodarczym zmniejsza się energo- i elektrochłonność. W związku z nałożonymi na Polskę obowiązkami przez Dyrektywę 2006/32/WE należy nie tylko oszczędnie korzystać z zasobów naturalnych, ale i zmniejszać wpływ oddziaływania energetyki na środowisko III. Poprawa stanu środowiska Mimo poprawy stanu wód w Polsce w ostatnim czasie, wyróżnia się napotkane problemy związane z dostępem do czystej wody, które w dużej mierze spowodowane są słabym stanem finansowym i technicznym. Konieczne jest zapewnienie właściwej ochrony powietrza Wnioskuje się, że odstąpienie od realizacji Strategii mogłoby niekorzystnie wpłynąć zarówno na stan środowiska, jak i sfery gospodarczej kraju, natomiast realizacja założonych w niej celów sprzyjać będzie poprawie stanu środowiska i rozwoju gospodarki. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu „Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010 - 2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie” Analiza dokumentu pokazała, że określa on kierunki rozwoju obszarów polityki regionalnej, ich cele oraz podstawowe uwarunkowania. Za strategiczny cel polityki regionalnej przyjęto skuteczne wykorzystywanie regionalnego i terytorialnego potencjału rozwojowego celem ogólnego rozwoju kraju, w tym wzrostu zatrudnienia. Cele szczegółowe, będące rozszerzeniem celu strategicznego, stanowi: wsparcie zwiększenia konkurencyjności regionów, budowa spójności terytorialnej oraz zapobieganie wykluczenia z udziału społecznego problematycznych obszarów, tworzenie odpowiednich warunków, m.in. prawnych i instytucjonalnych, sprzyjających partnerskiej realizacji danych działań rozwojowych.
29 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Według prognozy, realizacja projektu KSRR wpłynie na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego i ich stan: powietrze atmosferyczne, zasoby wodne, stopień zagospodarowania przestrzennego. Najistotniejszy wpływ będą miały stymulowane zmiany populacyjne. Dotyczy to zwłaszcza skutków rozwoju funkcji metropolitarnych i dużych ośrodków miejskich, a co za tym idzie koncentracji w ich obrębie szeregu oddziaływań obciążających środowisko. Przewidywane zmiany demograficzne polegać będą na odpływie ludności z terenów peryferyjnych, co również skutkować może szeregiem istotnych dla środowiska przemian, takich jak intensyfikacja produkcji rolnej, zmniejszenie ilości odpadów komunalnych, zmiany struktury ścieków, zalesienia, itp. W ocenie sporządzających prognozę, w przypadku braku wdrożenia KSRR, można spodziewać się, iż w perspektywie najbliższych dziesięcioleci kontynuowana będzie tendencja szybszego wzrostu gospodarczego i umacniania pozycji obszarów metropolitarnych, w porównaniu z regionami peryferyjnymi. Prognoza wskazuje, że zaniechanie realizacji celów KSRR przyczyni się do braku możliwości poprawy pozytywnych tendencji związanych z aspektami środowiskowymi oraz do wstrzymania negatywnych trendów już występujących w środowisku. • Prognoza oddziaływania na środowisko Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa Po przeanalizowaniu Strategii zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa można stwierdzić, iż (…) jest ona oparta na koncepcji zrównoważonego rozwoju, a co za tym idzie można uznać że w przypadku większości celów, priorytetów oraz kierunków interwencji będzie pozytywnie oddziaływać na ludzi i zasoby środowiska obszarów wiejskich. Wszystkie cele, jak również większość priorytetów i kierunków działań, wymienione w Strategii oddziałują pozytywnie na ludzi oraz na zwierzęta. Ewentualne negatywne, krótkoterminowe oddziaływania mogą wynikać z procesów inwestycyjnych, które są związane z realizacją Strategii. Z kolei negatywne, skumulowane oraz długoterminowe oddziaływania mogą się wiązać z wzmacnianiem publicznych funkcji lasów oraz z racjonalnym wykorzystaniem rolniczej i rybackiej przestrzeni produkcji energii ze źródeł odnawialnych. W przypadku roślin większość priorytetów i kierunków interwencji zawartych w Strategii będzie miała charakter obojętny. Negatywne oddziaływanie będzie podobne do negatywnego oddziaływania na różnorodność biologiczną. Podobnie jak w przypadku zasobów wodnych, w analizowanym dokumencie dominują kierunki działań, które są pozytywne lub obojętne w stosunku do powietrza. Jedynie potencjalne negatywne efekty mogą wynikać z realizacji priorytetu „Rozwój ogólnokrajowej i lokalnej infrastruktury transportowej gwarantującej dostępność transportową obszarów wiejskich. W większości przypadków odnotowano oddziaływanie pozytywnie lub obojętne na klimat. Potencjalne zagrożenia będą związane ze szczegółowymi rozwiązaniami. Nie ma potrzeby podejmowania działań osłonowych na poziomie Strategii. Zakłada się również pozytywne oddziaływanie na dobra materialne oraz zasoby naturalne. Reasumując, realizacja Strategii będzie pozytywnie oddziaływała na zależności między wszystkimi komponentami środowiska, a także między oddziaływaniami na te komponenty. Wśród propozycji głównych działań zabezpieczających, ograniczających lub kompensacyjnych należy wymienić:
30 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- przestrzeganie przepisów kodeksu pracy, przepisów o zatrudnianiu, umów o pracę oraz prowadzenia rozmów ze związkami zawodowymi i organizacjami pracowników w celu ograniczenia ujemnych społecznych kosztów elastycznego zatrudnienia; - tworzenie firm i miejsc pracy przede wszystkim w ośrodkach gminnych, powiatowych i ogólnie zurbanizowanych, mających już pewną infrastrukturę w sferze ochrony środowiska; - stosowanie barier akustycznych (ekrany dźwiękochłonne) oraz tworzenie stref buforowych, prowadzenie nasadzeń roślinności wzdłuż dróg nowych i modernizowanych oraz budowanie nadziemnych i podziemnych przejść dla dzikich zwierząt; - realizowanie kompensacji przyrodniczych polegających na prowadzeniu zadrzewień i utrzymywaniu niezmienionych terenów przydrożnych; - odpowiednie zapisy w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, opracowanie planów lokalnych (miejscowych) zagospodarowania przestrzennego uwzględniających unikalne formy krajobrazu rolniczego oraz ochronę korytarzy ekologicznych (terenów podmokłych, zadrzewień, oczek wodnych itp.); - stosowanie najlepszych dostępnych technik (izolatory zabezpieczenia) w procesie modernizacji sieci przesyłowych i dystrybucyjnych energii elektrycznej;
- uwzględnianie pojemności ekologicznej i odporność ekosystemów w procesie rozbudowy infrastruktury, w tym turystycznej oraz udostępnianiu lasów; - prowadzenie gospodarki rolnej uwzględniającej konieczność zachowania zadrzewień i zakrzewień śródpolnych, małych zbiorników wodnych. Lokalizacja zgodna ze studium uwarunkowań i kierunkami zagospodarowania przestrzennego gminy; - realizowanie programów rolnośrodowiskowych, racjonalne gospodarowanie na obszarze Natura 2000; - racjonalne wykorzystywanie systemów melioracyjnych, renaturyzacja mokradeł, retencjonowanie wody w glebie przez właściwe zabiegi agrotechniczne, spowolnienie odpływu wody przez odpowiednie kształtowanie krajobrazu rolniczego; - realizowanie systemu uprawy przeciwerozyjnej, wapnowanie gleb, zwiększanie udziału upraw wytwarzających dużą biomasę korzeniową, pozostawianie resztek pożniwnych na polu. Utrzymywanie właściwej struktury użytków rolnych oraz racjonalne użytkowanie ziemi i właściwych systemów produkcji; - zachowanie różnorodności zwierząt łownych i racjonalne gospodarowanie ich populacją, odtwarzanie populacji ginących gatunków; - wypełnianie potrzeb społecznych w zakresie wypoczynku i rekreacji, zachowanie równowagi między ochronnymi a produkcyjnymi i społecznymi funkcjami lasu; - uzgodnienie lokalizacji upraw na cele energetyczne z uwzględnieniem warunków glebowych, wodnych, występowaniem prawnej ochrony terenu oraz
31 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
infrastruktury rolniczej (system drenarski). Lokalizacja zgodna ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu planu gospodarowania wodami dla obszaru dorzecza Odry Wdrożenie działań zaproponowanych w PGW, ma na celu poprawę stanu wód i stworzenie nowych możliwości szeroko pojętego rozwoju. Dokonano analizy oddziaływania na środowisko projektu planu – sformułowano szereg wniosków i zaleceń, stwierdzono m.in.: - brak działań bezpośrednio zmierzających do poprawy stanu siedlisk i gatunków (…) - brak działań związanych z oceną stanu krajowego systemu melioracyjnego, zasadności istnienie niektórych z jego elementów (…) - brak zadań zmierzających do renaturyzacji zdegradowanych siedlisk hydrogenicznych oraz zwiększania zasobów wodnych kraju (np. aktywna ochrona zdegradowanych terenów podmokłych, renaturyzacja cieków itp.), - brak konkretnych działań wynikających ze strategii ochrony obszarów wodno– błotnych w Polsce (…) - brak zadań mających na celu pełne zinwentaryzowanie (uzupełnienie inwentaryzacji) i ocenę stanu zasobów ekosystemów wodnych i hydrogenicznych oraz ich monitoring, - brak zadań wynikających z istniejących planów ochrony obszarów chronionych związanych z ekosystemami wodnymi i wodno–błotnymi. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu aktualizacji Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry Głównym celem niniejszego dokumentu jest oszacowanie wpływu realizacji projektu aktualizacji Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry na środowisko oraz określenie stosownych rozwiązań zarówno minimalizujących, a także kompensujących ewentualne negatywne oddziaływanie. Dokonano oceny aktualnego stanu środowiska oraz określono potencjalne zmiany tego stanu w przypadku realizacji projektu oraz w przypadku braku jego realizacji. Oceniono wpływ następujących komponentów środowiska: - wody powierzchniowe i podziemne, - różnorodność biologiczna, - powierzchnia ziemi, - krajobraz, - powietrze, - zasoby naturalne, - klimat, - jakość życia i zdrowie ludzi, - zabytki i dobra materialne.
32 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Prognoza jest zatem materiałem wyjściowym podczas podejmowania licznych decyzji dotyczących kształtowania stanu zasobów wodnych na obszarze dorzecza. Umożliwia to poprawę efektywności osiągania i utrzymywania dobrego stanu zarówno wód, jak i ekosystemów zależnych od wód. • Prognoza oddziaływania na środowisko Master Planu dorzecza Odry Dokument stanowi zestawienie inwestycji tj. wały, zbiorniki wodne, budowle piętrzące, rowy/kanały, prace w korycie, pompownie, most i inne. Związane są one z gospodarką wodną, na każdym etapie ich realizacji, wraz z podsumowaniem ich zgodności z Ramową Dyrektywą Wodną. Master Plan jest jednocześnie analizą potrzeb w zakresie zrównoważonego rozwoju gospodarki wodnej na poziomie dorzecza Odry. Większość poddanych ocenie inwestycji, koncentrujących się wokół ochrony i poprawy stanu jakości wód oraz zapobieganiu skutkom susz i powodziom była zgodna z założeniami i wytycznymi zawartymi w powyższych dokumentach. Głównym celem większości z wymienionych inwestycji jest ochrona przeciwpowodziowa, będąca nadrzędnym interesem społecznym. W wielu przypadkach nie ma możliwości zastosowania alternatywnych rozwiązań osiągnięcia powyższych celów. Konieczne jest, aby w przypadku każdej inwestycji realizowanej na obszarze Natura 2000 już na etapie planowania i projektowania ograniczyć do minimum wpływ na cele i integralność tego obszaru. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w prawie polskim i prawie UE kluczowym działaniem na rzecz ochrony środowiska jest eliminowanie ryzyka wystąpienia negatywnego oddziaływania inwestycji (np.: na etapie planowania i projektowania), a jeśli takie działania nie są możliwe, ich minimalizacja. Idea trwałego i zrównoważonego rozwoju opiera się na harmonizowaniu rozwoju gospodarczego i wymagań środowiskowych, a w gospodarowaniu zasobami wodnymi na uznaniu równoważności zaspokajania potrzeb człowieka i konieczności utrzymania dobrego stanu wód i ekosystemów wodnych oraz od wód zależnych. Dokonana w Prognozie analiza zgodności inwestycji (związanych z ochroną i poprawą stanu jakości wód oraz zapobieganiu skutkom susz i powodziom) z wymaganiami strategicznymi i planistycznymi szczebla krajowego i międzynarodowego wskazuje, że większość z nich była zgodna. DODATKOWE DOKUMENTY WYŻSZEGO SZCZEBLA KLUCZOWE DLA CELÓW I KIERUNKÓW ZADAŃ STRATEGICZNYCH GMINY KAŹMIERZ • Prognoza Oddziaływania na Środowisko dokumentu „Polityka energetyczna Polski do 2030 r.” Na podstawie przeprowadzonych analiz sformułowano ogólną konkluzję: „(…) proponowany w Polityce zestaw i zakres działań oraz zarysowane w tym dokumencie kierunki rozwoju sektora energetycznego w Polsce służyć powinny realizacji podstawowych celów w tym zakresie, w tym długofalowej i trwałej poprawy efektywności energetycznej, zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego oraz ograniczenia, bądź racjonalizacji presji na środowisko. Wśród podstawowych rekomendacji wyróżniono: 1. Działania w zakresie efektywności energetycznej powinny być z jednakową intensywnością prowadzone w dwóch komplementarnych obszarach - możliwie szybkiej poprawy efektywności wykorzystania energii pierwotnej (…) oraz redukcji zapotrzebowania na energię finalną (…).
33 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
2. Kwestii poprawy efektywności należy podporządkować przyjmowane na potrzeby realizacji polityki instrumentarium, w tym standardy środowiskowe i energetyczne, oraz elastyczne mechanizmy bilansowania najważniejszych emisji (CO2, SO2, NOx) (…). 3. Rozwój energetyki jądrowej w skali porównywalnej ze średnią unijną wydaje się być sposobem na zapewnienie równowagi bilansowej, zmniejszenie emisji CO2 i istotną redukcję ilościowego zapotrzebowania na nieodnawialne nośniki energii (…). 4. Koncepcja rozwoju sektora OZE została w projekcie Polityki uwypuklona, jednak przyjęty cel kierunkowy - 15% udziału OZE w bilansie energii w 2020 roku i 20% w 2030 należy uznać za ekstensywny, choć biorąc pod uwagę rzeczywiste tempo rozwoju sektora, różnorodne bariery ekonomiczne, prawne i przyrodnicze oraz obecny stan wyjściowy, jest to cel sformułowany „realistycznie” (…) możliwe wydaje się osiągnięcie wyższego poziomu, rzędu 20-30 % udziału OZE w zaspokojeniu zapotrzebowania na energię finalną, co dawałoby podsektorowi OZE udział porównywalny z innymi źródłami zaspokajania potrzeb energetycznych (…). Przy czym warunkiem osiągnięcia takiego poziomu pokrycia potrzeb energetycznych kraju jest utrzymanie w silnych ryzach wzrostu zapotrzebowania na energię finalną, zwłaszcza na energię elektryczną, przy jednoczesnym maksymalnym wykorzystaniu potencjału „energetyki odnawialnej” i konsekwencji w wykorzystywaniu i wzmacnianiu dostępnych instrumentów wsparcia. W dziedzinie działań prawno-systemowych uznano za konieczne przyjęcie efektywnych rozwiązań zapewniających: - podjęcie prac nad strategiczną oceną oddziaływania na środowisko dla rozwoju sektora jądrowego; - doprecyzowanie i zaostrzenie wymogów prawnych w zakresie gospodarowania odpadami płynnymi z rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, preferujące ich wykorzystanie do celów energetycznych, przy jednoczesnym przyjęciu jednolitych, obowiązujących wszystkich przedsiębiorców wymagań, dotyczących bezpiecznego dla środowiska pozbywania się/wykorzystywania biomasy odpadowej po wytworzeniu biomasy; - likwidację barier przestrzennych i systemowych hamujących rozwój energetyki odnawialnej; - trwałą poprawę opłacalności inwestycji w energetyce alternatywnej; - systemowe pogorszenie warunków ekonomicznych funkcjonowania instalacji nie spełniających nowoczesnych wymogów ochrony środowiska. • Prognoza oddziaływania na środowisko Projektu Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 Analizę oddziaływania na środowisko głównych założeń Koncepcji przeprowadzono nie tylko w odniesieniu do ogólnych zagadnień poruszanych w dokumencie, ale również sześciu celów tego dokumentu (w tym kierunków działań). Projekt Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 powinien wspierać wyłącznie korzystne dla środowiska zjawiska i trendy. Dokonana analiza wykazała, że w znacznym stopniu wywiązuje się z tego założenia. Zaniechanie wdrażania ustaleń dokumentu, skutkowałoby: - utrwaleniem niekorzystnych tendencji;
34 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- pogłębieniem chaosu przestrzennego; - zwiększeniem powierzchni terenów wymagających uporządkowania; - konfliktami w związku z funkcjonowaniem specustaw ograniczających udział zainteresowanego społeczeństwa w procesie planowania inwestycji infrastrukturalnych; - trudnością wdrażania wymogów nałożonych na Polskę przez legislację UE. Zaproponowane w Prognozie rekomendacje mają na celu wzmocnienie zapisów KPZK i ograniczenie negatywnych dla środowiska konsekwencji proponowanych w dokumencie kierunków działań. • Prognoza oddziaływania na środowisko Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych – AKPOŚK 2010 Analiza dokumentu pozwoliła na sformułowanie rekomendacji w tym: Rekomenduje się potrzebę weryfikacji planów i zamierzeń inwestycyjnych w grupie najmniejszych aglomeracji w szczególności w odniesieniu do: o prawidłowości kwalifikacji do grupy aglomeracji (…); o wykonalności i trwałości planowanych do realizacji zamierzeń inwestycyjnych (…); o rzeczywistego efektu ekologicznego w kontekście realizacji wymogów prawnych w skali kraju i w odniesieniu do konkretnego obszaru. W zakresie monitoringu skutków realizacji Programu, zwraca się uwagę na potrzebę zapewnienia rzetelności prowadzonego monitoringu, jednorodności oraz wzajemnej komplementarności przedstawianych sprawozdań oraz udoskonalenia instrukcji sporządzania sprawozdań. Dla zapewnienia komplementarności procedur prawnych i rzeczywistych procedur realizacji przedsięwzięć zaplanowanych w ramach Programu, proponuje się opracowanie i udostępnienie inwestorom odpowiednio ukierunkowanego Poradnika dobrych praktyk. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu polityki wodnej państwa do roku 2030 z uwzględnieniem etapu 2016 Wśród analizowanych oddziaływań, w prognozie wskazano, że najkorzystniejszymi skutkami realizacji ustaleń będą: - poprawa stanu wód; - poprawa dostępności do wód o dobrej jakości; - poprawa bezpieczeństwa powodziowego; - uporządkowanie systemu prawnego, organizacyjnego i finansowego. W przypadku kwestii, które wymagają stanowczego podkreślenia w Projekcie Polityki 2030 należy wymienić: - sformułowanie wytycznych określających perspektywiczne warunki i ograniczenia w dostępności zasobów wodnych dla podstawowych użytkowników (…); - sformułowanie wytycznych, które określą niezbędny zakres informacji odnoszących się do priorytetów i planowanych działań gospodarki wodnej w regionalnych programach operacyjnych;
35 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- rozwijanie szlaków wodnych dla potrzeb kwalifikowanej turystyki i rekreacji (…); - strategiczne odniesienie się do realnych możliwości (…); - możliwości i warunki wykorzystania zasobów wód podziemnych wobec rosnącego zagrożenia; - zintegrowane podejście do planowania zagospodarowania przestrzennego oraz korzystania z wód na terenach zagrożonych powodzią; - polityka lokalizacyjna w odniesieniu do rozmieszczenia funkcji i przedsięwzięć wodochłonnych, zwłaszcza dużych źródeł energetycznych; - uwzględnienia założonych sytuacji problemowych zagrażających zasobom wodnym; - współzależności procesów racjonalizacji gospodarowania wodami ze strategicznymi celami polityki przestrzennego zagospodarowania kraju; - zintegrowanego zarządzania obszarami nadmorskimi i morskimi wodami przybrzeżnymi, w tym wdrożenie postanowień Bałtyckiego Planu Działań. W prognozie wykazano, że poprzez wprowadzenie ustaleń Polityki, poprawi się funkcjonowanie głównych korytarzy ekologicznych, które bazują na podstawowym układzie hydrograficznym kraju. Ponadto ustalenia te będą sprzyjać spójności systemu obszarów Natura 2000 w kontekście umocnienia powiązań przyrodniczych o charakterze transgranicznym. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu programu wodno- środowiskowego kraju Projekt Programu wodno – środowiskowego kraju w swej treści zawiera zbiór działań, których realizacja wpłynie na osiągnięcie założonych celów środowiskowych wyznaczonych w Ramowej Dyrektywie Wodnej. Osiągnięcie celów wpłynie m.in. na rozwój społeczny i gospodarczy kraju z uwzględnieniem potrzeb środowiska naturalnego i zagwarantowaniem ludności dostępu do czystej wody. Do pozytywnych elementów realizacji projektu programu wodno – środowiskowego kraju zaliczyć można: - poprawę jakości całego środowiska wodnego, - osiągnięcie dobrego potencjału ekologicznego, dobrego stanu chemicznego dla silnie zmienionych i sztucznych części wód; - ograniczenie wykorzystania zasobów wód powierzchniowych jak i podziemnych, - uporządkowanie systemu gospodarki ściekowej, - zwiększanie lesistości kraju, - upowszechnianie i wspieranie rolnictwa ekologicznego, rolnictwa zrównoważonego, - wprowadzenie uporządkowania ładu przestrzennego, poprzez opracowanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego uwzględniających wymagania ochrony środowiska, - ochroną walorów przyrodniczych,
36 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- rozbudzenie świadomości ekologicznej społeczeństwa i kształtowanie postaw społecznych przyjaznych środowisku. W prognozie dostrzeżono także ewentualne mało korzystne dla środowiska skutki realizacji przewidzianych działań. Należą do nich: - naruszenie i zanieczyszczenie wierzchnich warstw gleby, - możliwość zanieczyszczenia wód gruntowych substancjami ropopochodnymi, - możliwość chwilowego wzrostu zanieczyszczeń powietrza oraz emisji hałasu, - całkowita eliminacja istniejących biocenoz na terenie planowanych inwestycji, - zmiany reżimu przepływu w ciekach na skutek zwiększonej ilości zrzucanych ścieków, - zwiększenie ilości osadów ściekowych. • Prognoza oddziaływania na środowisko dla „Programu Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009 - 2032” Efektywne zastosowanie zaproponowanych w Programie działań legislacyjnych, instytucjonalnych i technicznych powinno doprowadzić w horyzoncie realizacyjnym dokumentu do likwidacji wszystkich zinwentaryzowanych aktywnych i potencjalnych źródeł emisji azbestu do środowiska. Analiza skali skutków środowiskowych realizacji założeń Programu nie wydaje się znacząca w skali kraju. Największy wpływ wiąże się z transportem i składowaniem odpadów azbestowych (zajętość terenu – składowiska, wzrost emisji zanieczyszczeń z sektora transportu, wzrost oddziaływania na klimat w związku z nieznacznie zwiększoną emisją gazów cieplarnianych). Zgodnie z Prognozą, realizacja Programu przyniesie długookresowe i jednoznacznie pozytywne skutki w zakresie bezpieczeństwa ekologicznego, przy jednoczesnych niewielkich i możliwych do zaakceptowania kosztach środowiskowych. Wśród rekomendacji zapewniających optymalizację ewentualnych negatywnych oddziaływań na środowisko wyróżnia się m.in. stosowanie procedur postępowania z wyrobami zawierającymi azbest, lokalizację składowisk w bezpiecznej odległości od obszarów chronionych, ograniczenie transportu wyrobów zawierających azbest trasami w bliskim sąsiedztwie terenów chronionych itd. • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020 W dokumencie przedstawione zostały problemy i cele ochrony środowiska z punktu widzenia PROW 2014-2020: ochrona gleb, zachowanie różnorodności biologicznej i zapobieganie jej spadkowi, ochrona zasobów i czystości wód oraz poprawa bilansu wodnego, zachowanie zasobów genetycznych, zapobieganie zanieczyszczeniu powietrza i redukcja emisji gazów cieplarnianych, łagodzenie i adaptacja do zmian klimatu, ochrona i zachowanie cech krajobrazu, wzrost lesistości kraju, ochrona cennych ekosystemów i siedlisk.
37 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Diagnoza wykazała, że niska jakość większości gleb w Polsce (w powiązaniu z intensyfikacją rolnictwa i zmianami klimatu) sprzyja: procesom erozyjnym; zmniejszaniu zawartości próchnicy glebowej; wypłukiwaniu składników mineralnych do wód gruntowych.
Zwiększanie pojemności wodnej gleb nie tylko zwiększa odporność upraw w okresach suszy, ale również zmniejsza tempo odpływu nadmiaru wód do rzek. Dlatego kluczowe są działania przeciwdziałające procesom erozji i degradacji gleb (poprawiające ich stan). Ma to istotne znaczenie dla ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniami pochodzenia rolniczego; ochrony różnorodności biologicznej związanej z glebą; adaptacji do zmian klimatu; sekwestracji węgla w rolnictwie.
Ważna jest również ochrona potencjału środowiskowego obszarów wiejskich. Potencjał ten przejawia się zróżnicowaniem ekosystemów naturalnych i półnaturalnych zależnych od rolnictwa (struktura mozaikowa). • Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Zmiany Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego Prognoza ta, sprawdza czy założenia projektu Planu są spójne z funkcjonowaniem środowiska przyrodniczego oraz określa potencjalny stopień niezgodności w realizacji głównych celów zagospodarowania przestrzennego, rodzaje i zasięg kierunków działań proponowanych w projekcie planu na zrównoważony rozwój i środowisko. W celu zapewnienia ciągłości planowania przestrzennego na poziomie regionu niezbędne jest wprowadzenie stałego systemu monitoringu, wyznaczającego i uwzględniającego procesy i prognozy będące fundamentem dla podejmowanych decyzji strategicznych i planistycznych. Główne z nich to: analiza demograficzna ludności, monitoring: rynku pracy, gospodarczy, przyrodniczy (w tym monitorowanie realizacji ustaleń planów ochrony, głownie parków narodowych, parków krajobrazowych i obszarów Natura 2000), aktualizacja bazy danych przestrzennych, budowa i wdrożenie bazy danych o stanie zagospodarowania przestrzennego województwa na poziomie gminy, monitorowanie programów i projektów z zakresu komunikacji i infrastruktury technicznej.
W celu zachowania ciągłości wykonywania działań w zakresie szeroko rozumianej ochrony środowiska na poziomie gminy należy bezwzględnie opracować taką strategię ochrony środowiska, aby wyraźnie wpisywała się w założenia i cele innych dokumentów strategicznych na szczeblu gminnym, w tym z dokumentami dotyczącymi zagospodarowania przestrzennego. Dokonano zatem analizy zgodności priorytetów Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020 z następującymi dokumentami strategicznymi: - MPZP dla działki nr 153/34 we wsi Kopanina;
38 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- MPZP dla wsi Kiączyn rejon ul. Jabłoniowej; - MPZP dla wsi Kiączyn rejon ul. Poznańskiej i Dolnej; - MPZP dla wsi Kiączyn rejon ul. Szkolnej i Poznańskiej II; - MPZP dla Gorszewic rejon I, IB; - MPZP dla Gorszewic rejon II; - zmiana MPZP dla miejscowości Kiączyn dla działek o nr 72/1, 72/2; - MPZP dla Kaźmierza rejon ul. Łąkowej; - MPZP dla Kaźmierza rejon ul. Orzeszkowej; - MPZP dla wsi Radzyna rejon ul. Leśnej 1; - MPZP dla we wsi Bytyń rejon ul. Jeziornej i Bursztynowej dla działek 33/2, 35/19, 95, 97, 33/3; - Zmiana MPZP dla wsi Bytyń oraz MPZP dla wsi Bytyń rejon południowo-wschodni; - MPZP dla Kaźmierza rejon ul. Konopnickiej i Dolnej; - MPZP dla Komorowo rejon I; - MPZP dla Kaźmierza – Rynek pierzeja północno-wschodnia; - MPZP dla Radzyna rejon ul. Krańcowa IV; - MPZP Radzyn, rejon ul. Głównej ‘III’ w Gminie Kaźmierz; - MPZP Radzyn, rejon ul. Skrzatów Leśnych Gmina Kaźmierz; - MPZP Kopaniny, rejon Przylesia w Gminie Kaźmierz; - MPZP Kaźmierza, rejon ul. Czereśniowej 1; - MPZP terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej w Kaźmierzu; - MPZP we wsi Bytyń, rejon ul. Jeziornej „I” Gmina Kaźmierz; - MPZP we wsi Radzyny, rejon ul. Głównej „I” gmina Kaźmierz; - MPZP Radzyn, rejon ul. Krańcowej „I” w gminie Kaźmierz; - MPZP Kaźmierza, rejon ul. Nowowiejskiej „I”; - MPZP dla działek położonych miejscowości Radzyn, rej. Zbiornika „Radzyn” w gminie Kaźmierz; - MPZP we wsi Kopanina rejon Przylesie „I”; - MPZP dla działek położonych wzdłuż ulicy Leśnej i Okrężnej w miejscowości Kaźmierz w gminie Kaźmierz; - MPZP w miejscowości Piersko rej. Ul. Jarzębinowa, Gmina Kaźmierz; - MPZP w Kaźmierzu w rej. Ul. Wiśniowej i Czereśniowej, Gmina Kaźmierz; - MPZP terenów działalności gospodarczej we wsi Bytyń w rejonie ul. Pniewskiej i ul. Lipowej; - MPZP terenów działalności gospodarczej we wsi Młodasko (działki o numerach ewidencyjnych 129 i 130); - MPZP terenów działalności gospodarczej we wsi Młodasko (działki o numerach ewidencyjnych 133/2, 134, 135, 136/1, 136/2, 136/3, 136/4, 136/6, 136/7, 136/8, 137/1, 137/2, 137/3, 138/3, 138/4, 138/5, 139/2, 141/2, 142, 148/10, 163, 164, 165 oraz część działki o numerze ewidencyjnym 143); - MPZP w miejscowości Radzyn rej. Ul. Leśnej II w gminie Kaźmierz; - MPZP w rejonie ul. M. Konopnickiej II w miejscowości Kaźmierz; - MPZP Kaźmierza, rejon ul. Konopnickiej i Dolnej; - MPZP Radzyn, rejon ul. Krańcowej „III” w gminie Kaźmierz; - MPZP dla działek położonych w rej. Ul. Topolowej i ul. Nowowiejskiej w miejscowości Kaźmierz gmina Kaźmierz; - MPZP Kaźmierza – Kiączyna rejon ul. Szkolna i Poznańska III, gmina Kaźmierz; - MPZP we wsi Kaźmierz rejon ul. Czereśniowej „II”;
39 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- Zmiana MPZP terenów działalności gospodarczej Bytyń oraz zmiany MPZP gminy Kaźmierz w ww. zakresie (działki o numerach ewidencyjnych 49/4, 50/1, 53/1 oraz części działek o numerach ewidencyjnych 70/1, 80/1 i 230/2 w Bytyniu); - MPZP w miejscowości Kaźmierz rejon ulicy Leśnej, Gmina Kaźmierz; - MPZP w miejscowości Bytyń rejon ul. Dębowej, Gmina Kaźmierz; - MPZP dla działek położonych wzdłuż ulicy Topazowej i Czereśniowej w miejscowości Kiączyn; - MPZP wsi Radzyny, rejon ul. Głównej „2” w gminie Kaźmierz; - MPZP „terenów zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej we wsi Młodasko obszar wschodni” w Gminie Kaźmierz; - MPZP zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej we wsi Kaźmierz w rejonie ul. Topolowej; - MPZP dla działek położonych w rejonie ul. M. Konopnickiej i ul. Reja w miejscowości Kaźmierz.
Do głównych założeń ww. dokumentów należą m.in.: - racjonalne wykorzystanie terenu; - rozwój sieci wodno-kanalizacyjnej oraz gazowej; - prowadzenie prawidłowej gospodarki ściekowej oraz gospodarki odpadami; - wprowadzanie powierzchni biologicznie czynnych; - wprowadzanie oraz ochrona już istniejących zadrzewień śródpolnych i towarzyszących ciekom, a także zieleni przydrożnej, na granicach działek i innej; - ochrona klimatu akustycznego poprzez wprowadzenie stosownych standardów; - zakaz lokalizowania jakiejkolwiek działalności gospodarczej lub usługowej szkodliwej lub uciążliwej dla środowiska i zdrowia ludzi; - ochrona jakości powietrza atmosferycznego, szczególnie poprzez zakaz stosowania uciążliwych dla środowiska nośników energii (węgiel, koks) i zastąpienie ich innymi (nieuciążliwymi) noś nośnikami; - wykluczenie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko; - zakaz przeprowadzenia niwelacji terenu i innych robót ziemnych naruszających stosunki wodne; - zakaz parkowania samochodów ciężkich wśród terenów zabudowy mieszkaniowej; - promowanie wprowadzania źródeł energii nowej generacji, szerszego wykorzystania energii wiatru, słońca, ziemi; - wyeliminowanie zagrożeń i przeciwdziałanie migracjom zanieczyszczeń w spływie powierzchniowym i gruntowym; - wyznaczenie maksymalnych powierzchni zabudowy działek obiektami kubaturowymi; - ochrona obiektów zabytkowych; - wyznaczenie odpowiedniego wskaźnika zabudowy; - nakaz rekultywacji gleby lub ziemi w przypadku ich zanieczyszczenia; - utrzymanie właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych; - zachowanie ukształtowania terenu.
Podsumowując należy stwierdzić, iż projekt Programu jest zgodny z ww. założeniami ujętymi w dokumentach strategicznych o charakterze planistycznym na szczeblu gminnym.
40 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
6 Analiza aktualnego stanu środowiska w gminie i identyfikacja problemów środowiskowych
6.1 Aktualny stan środowiska w Gminie Kaźmierz
Położenie Gmina Kaźmierz, zajmuje powierzchnię 128,2 km2 i położona jest na Nizinie Wielkopolskiej w regionie Wysoczyzny Poznańskiej, w powiecie szamotulskim. Gmina Kaźmierz położona jest 20 km na północny - zachód od Poznania. W obrębie powiatu szamotulskiego gmina graniczy: od południa z gminą Tarnowo Podgórne (powiat poznański); od zachodu z gminą Duszniki; od północy z gminą Szamotuły; od wschodu z gminą Rokietnica (powiat poznański). Teren gminy składa się z 29 miejscowości. Administrację gminną tworzy 18 sołectw: Bytyń, Chlewiska, Dolne Pole, Gaj Wielki, Gorszewice, Kaźmierz, Kiączyn, Komorowo, Kopanina, Młodasko, Nowa Wieś, Piersko, Radzyny, Sierpówko, Sokolniki Małe, Sokolniki Wielkie, Wierzchaczewo, Witkowice. Pod względem podziału fizycznogeograficznego J. Kondrackiego Gmina Kaźmierz położona jest na terenie Pojezierza Poznańskiego (315.51), w którego obrębie stanowi mikroregion Pojezierza Międzychodzko-Pniewskiego (315.512).
Ukształtowanie i struktura powierzchni ziemi Powierzchnia gminy Kaźmierz wynosi 128,2 km2 stanowiąc 11,45% obszaru powiatu szamotulskiego i 0,42% obszaru województwa wielkopolskiego. Gmina Kaźmierz leży na Nizinie Wielkopolskiej w regionie Wysoczyzny Poznańskiej. Z południa na północ gminy biegnie korytarz rzeki Samy, o charakterze polodowcowym – rynna polodowcowa. W strukturze użytkowania gruntów na terenie gminy Kaźmierz przeważają użytki rolne obejmujące 9384 ha (73,37%) powierzchni ogólnej gminy. Udział użytków rolnych w sołectwach: Witkowice, Sokolniki Małe, Sokolniki Wielkie, Wierzchaczewo z Pólkiem wynosi ponad 90% ich powierzchni. Najmniejszy udział użytków rolnych cechuje Bytyń (44,5% powierzchni) oraz Kaźmierz (56,1% powierzchni). Gmina Kaźmierz posiada funkcję rolniczą, ze względu na wysoką kulturę rolną oraz warunki glebowe. Obszarem o największej zabudowie i zurbanizowaniu gruntów jest teren wsi gminnej Kaźmierz (ponad 13,0% powierzchni). Natomiast nieużytki w sołectwach nie stanowią obszaru powyżej 4% ich powierzchni, z wyjątkiem sołectwa Sierpówka (12,2% powierzchni). Teren gminy składa się z następujących form krajobrazu naturalnego: Wysoczyzna pagórkowata (środkowa część gminy),
41 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Pagórki morenowe (południowa część gminy), Jezioro Bytyńskie, Dolina rzeki Samy (lewy dopływ Warty), Lasy Bytyńskie, Las Radzyński.
Budowa geologiczna Ukształtowanie gminy Kaźmierz nastąpiło w fazie poznańskiej zlodowacenia bałtyckiego, w wyniku wycofywania się lądolodu. Znaczna część gminy zajmowana jest przez wysoczyznę dennomorenową płaską i lekko falistą nachyloną w kierunku północno- wschodnim o budowie gliny zwałowej, piasków i żwirów wodnolodowcowych. Obszar gminy położony jest w prowincji Niż Środkowopolski, w prowincji Pojezierze Południowobałtyckie w makroregionie Nizina Wielkopolska, mezoregionie Pojezierze Poznańskie. Gmina utworzona jest z jednostek marglisto-wapiennych podłoża mezozoicznego górnej kredy, zalegającego na rzędnej od 100 do 149 m n.p.m. Miąższość utworów trzeciorzędowych i czwartorzędowych wynosi 200-250 m. Utwory te zbudowane są z gliny, piasków oraz żwirów.
Surowce mineralne Na terenie gminy występują złoża gazu ziemnego „Młodasko” i „Jankowice”, wkładki węgla brunatnego w mułkach plioceńskich oraz wyeksploatowane złoże ropy naftowej „Gaj Wielki”. Złoża gazu ziemnego eksploatowane są obecnie przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. – Zielonogórski Zakład Górnictwa Nafty i Gazu. W gminie Szamotuły, w okolicach Otorowa występują złoża gazu, które rozciągają się na północno-zachodnią część gminy Kaźmierz, złoże nie jest eksploatowane.
Warunki wodne Gmina Kaźmierz położona jest w dorzeczu Odry. Sieć hydrograficzną gminy tworzy rzeka Sama, która jest lewostronnym dopływem Warty. Jej całkowita długość wynosi 44,2 km a powierzchnia zlewni 448,4 km2. Rzeka Sama, płynąc przez gminę z południa na północ, wypływa z wzniesień morenowych znajdujących się w pobliżu Batorowa i Przeźmierowa, a w miejscowości Obrzycko uchodzi do Warty. Na wysokości Kiączyna do Samy odprowadzany jest nadmiar wody z Jeziora Bytyńskiego za pośrednictwem Kanału Bytyńskiego. Na terenie gminy znajdują się dwa duże akweny wód powierzchniowych: polodowcowe jezioro Bytyńskie oraz zbiornik retencyjny Radzyny. Jezioro Bytyńskie jest największym jeziorem pochodzenia lodowcowego typu wytopiskowego na Pojezierzu Międzychodzko-Pniewskim. Położone jest w południowo- zachodniej części gminy. Zajmuje obszar 330 ha i osiąga średnią głębokość 3,0 m (max. 7,0 m). Ma bogatą linię brzegową, posiada bowiem aż 3 zatoki: południową, wschodnią i zachodnią. Na terenie jeziora znajduje się 6 wysp - cztery największe posiadają nazwy tj,. Pierska, Komorowska, Bytyńska, Witkowicka. Jezioro Bytyńskie połączone jest z rzeką Samą kanałem Bytyńskim, który pełni rolę korytarza ekologicznego, a rosnący wzdłuż niego pas roślinności wzbogaca walory krajobrazowe.
42 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zbiornik retencyjny Radzyny podzielony jest na dwa akweny, co jest wynikiem ukształtowania doliny rzeki Samy. Jest ona bowiem zróżnicowana podłużnym spadkiem oraz morfologią doliny. Charakterystycznym dla powierzchni gminy zjawiskiem jest występowanie wód zaskórnych, które tworzą się na głębokościach do 2 m, występując lokalnie w miejscach gdzie teren jest obniżony (doliny rzeczne, brzegi zbiorników wodnych), a warunki infiltracyjne gleby są pogorszone. Zanikają w okresach suchych.
Gospodarka rybacka i urządzenia wodne Na terenie gminy funkcjonują dwa obwody rybackie: „zbiornika wodnego Radzyny na rzece Sama – Nr 2” oraz „Jeziora Bytyńskie na Kanale Lubosińskim – Nr 1”, ustanowione Rozporządzeniem Dyrektora RZGW w Poznaniu z dnia 25.08.2011 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie ustanowienia obwodów rybackich. Wg załącznika do powyższego rozporządzenia obwód rybacki nr 2 „obejmuje wody zbiornika wodnego Radzyny, w skład którego wchodzą zbiorniki wodne Myszkowo i Radzyny wraz z wodami rzeki Sama na odcinku od osi podłużnej przepustu kolejowego na trasie Międzychód-Poznań do linii prostej przechodzącej przez punkty położone na lewym i prawym brzegu tej rzeki 300 m poniżej osi podłużnej zapory czołowej zbiornika wodnego Radzyny w miejscowości Przyborowo oraz wody dopływów tych zbiorników albo tego odcinka rzeki”. Obwód nr 1, zgodnie z owym załącznikiem „obejmuje wody jezior: Bytyńskie, Buszewskie, Lubosińskie (Lubosina) Małe i Lubosińskie Duże wraz Kanału Lubosińskiego od miejsca jego wypływu z Jeziora Buszewskiego do ujścia do rzeki Sama oraz wody dopływów tych jezior albo tego odcinka kanału”.
Jednolite Części Wód Powierzchniowych W granicach gminy Kaźmierz znajduje się 6 jednolitych części wód powierzchniowych rzecznych (JCWP): Kanał Otorowski (PLRW60001618726), Mogilnica do Mogilnicy Wschodniej (PLRW6000161856849), Sama do Kan. Lubosińskiego (PLRW600025187249), Sama od dopł. z Brodziszewa do Kan. Przybrodzkiego (PLRW600016187289), Sama od Kanału Lubosińskiego do Dopływu z Brodziszewa (PLRW60000187271), Samica Stęszewska (PLRW6000161856969) oraz 1 jednolita część wód powierzchniowych jeziornych (JCWP) Bytyńskie (PLLW10258). Według „Oceny stanu jednolitych części wód za rok 2014 z uwzględnieniem oceny spełnienia wymagań dla obszarów chronionych” powyższym jednolitym częścią wód powierzchniowych przypisano następujący potencjał ekologiczny i stan wód: Umiarkowany potencjał ekologiczny oraz zły stan wód – dla Mogilnica do Mogilnicy Wschodniej (PLRW6000161856849); Umiarkowany potencjał ekologiczny oraz zły stan wód – dla Sama do Kan. Lubosińskiego (PLRW600025187249); Umiarkowany potencjał ekologiczny oraz zły stan wód – dla Sama od dopł. z Brodziszewa do Kan. Przybrodzkiego (PLRW600016187289); Słaby potencjał ekologiczny oraz zły stan wód – dla Samica Stęszewska (PLRW6000161856969).
43 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Na podstawie Programu monitoringu wód powierzchniowych z 2012 roku wykonanego przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu dla jednolitej części wód powierzchniowych o kodzie PLLW10258 stwierdzono umiarkowany stan ekologiczny oraz zły stan wód. O ocenie stanu ekologicznego zadecydowały badane elementy biologiczne – fitoplankton oraz parametry fizykochemiczne tj.: przewodność w 20˚C, przezroczystość oraz tlen rozpuszczony. Zbiorniki retencyjne Na rzece Sama został zbudowany Zbiornik Retencyjny Radzyny o długości 4,5 km. Przy pomocy zapory w Radzynach zbiornik został podzielony na dwa odcinki i dwa akweny. Taki podział jest związany z ukształtowaniem doliny rzeki - dolny odcinek zbiornika cechuje się większą szerokością, mniejszymi spadkami dna oraz stromymi zboczami. Podział zbiornika umożliwia ograniczyć wahania lustra wody w akwenach oraz przyczynia się do zwiększenia elastyczności eksploatacji. Głównym zadaniem zbiornika Radzyny jest retencjonowanie wód dla potrzeb rolnictwa. Woda zgromadzona w zbiorniku może być wykorzystywana do nawadniania użytków rolnych o całkowitej powierzchni 760 ha. Ponadto zbiornik Radzyny stabilizuje przepływ rzeki Samy na wysokości Szamotuł. Rzeka Sama nie charakteryzuje się wezbraniami, które mogłyby zagrażać miejscowością położonym w pobliżu doliny zbiornika. Dlatego też nie przewiduje się akumulacji fali powodziowej przez zbiornik Radzyny. Na terenie gminy Kaźmierz zlokalizowane są dwa Główne Zbiorniki Wód Podziemnych: nr 145 Dolina Kopalna Szamotuły – Duszniki oraz nr 146 Subzbiornik Jezioro Bytyńskie – Wronki – Trzciel.
Jednolite części wód podziemnych Na terenie gminy Kaźmierz wyznaczono 1 jednolitą część wód podziemnych o kodzie PLGW650062. W roku 2012 badania jakości wód podziemnych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska na terenie gminy Kaźmierz prowadzone były przez: Państwowy Instytut Geologiczny w Warszawie w ramach monitoringu operacyjnego, którym objęto jednolite części wód podziemnych zagrożone nieosiągnięciem dobrego stanu; Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, który prowadzi monitoring wyłącznie na obszarach szczególnie narażonych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych w zakresie umożliwiającym ocenę wpływu związków azotu pochodzących z gospodarki rolnej na jakość wód podziemnych. Na podstawie „Oceny jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/” dla JCWPd o nr 62 przeprowadzono badanie w punkcie zlokalizowanym w miejscowości Gaj Wielki. Teren użytkowania, na którym zlokalizowany jest punkt pomiarowy stanowią grunty orne. Punkt charakteryzuje się napiętym zwierciadłem. Badanie dla tego punktu przeprowadzono dwa razy – wiosną i jesienią. Klasa surowa 2014 roku dla obu badań wyniosła IV, natomiast klasa końcowa dla 2014 roku wyniosła III – również w obu badaniach.
44 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Przyczyną zmiany jakości jest geogeniczne pochodzenie wskaźnika, tylko Fe w IV klasie jakości.
Stan chemiczny wód podziemnych dla JCWPd nr 62 w latach 2011 – 2014 oceniono na stan dobry. Stan ilościowy w 2012 r. i 2014 r. również określono jako dobry.
Warunki klimatyczne Wg regionalizacji A.Wosia gmina należy do Środkowowielkopolskiego Regionu klimatycznego, leżąc w jej południowej części. Ze względu na zacierającą się granicę obszaru z Regionem Południowowielkopolskim, gmina posiada również charakter klimatyczny tego regionu. Latem występują pogody oszczędzające, natomiast zimą występują pogody silnie obciążające. Średnia suma opadów w gminie Kaźmierz wynosi 500-550 mm/rok, z czego w czasie letnim (V-X) 300-350 mm. Występuje bioklimat typu słabo bodźcowego, od strony północnej związany z blokiem terenów leśnych – Puszcza Notecka, a od strony wschodniej z terenami zurbanizowanymi Poznania. Miesiącami korzystnymi pogodowo dla klimatoterapii są kwiecień 80%, lipiec 80% oraz październik 80%. Okres wegetacyjny dla tego obszaru wynosi 210 do 220 dni, a bonitacja klimatyczna dla rolnictwa formuje się na poziomie 92-94 (przy 100 jako najwyższej wartości). Średnie nasłonecznienie w okresie letnim wynosi 7,0-7,5 godzin, natomiast średnia liczba dni sezonu kąpieliskowego w roku wynosi powyżej 120 dni. Średni wskaźnik turystyczny klimatu w lutym 0,65-0,70, w czerwcu 1,000-1,05. Czas zalegania pokrywy śnieżnej wynosi średnio 60-80 dni w roku (w tym pokrywy śnieżnej > 10 cm – 20-30, a > 20 cm – 10-20 dni). W roku występuje 40-60 dni z mgłą.
Powietrze atmosferyczne Na obszarze Gminy Kaźmierz nie ma zlokalizowanej żadnej stacji pomiarowej monitoringu powietrza WIOŚ, wskazującej bezpośredni pomiar stężeń zanieczyszczeń w układzie lokalnym. Najbliższy punkt pomiarowy stężeń zanieczyszczeń położony jest w Poznaniu przy ul. H. Dąbrowskiego 169. Dodatkowo w Tarnowie Podgórnym znajduje się punkt wykonujący pomiary manualne jakości powietrza w zakresie pyłu zawieszonego PM10. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U. z 2012 r., poz. 914) Gmina Kaźmierz należy do strefy stanowiącej pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców oraz aglomeracji, tj. strefa wielkopolska. W wyniku przeprowadzonej dla 2014 roku oceny jakości powietrza atmosferycznego strefę wielkopolską pod kątem ochrony roślin – dla ozonu, SO2 i NOx – zaliczono do klasy A, stwierdzając przekroczenie wartości normatywnej ozonu (6000 µg/m3h) wyznaczonej jako poziom celu długoterminowego (na rok 2020). Natomiast pod kątem ochrony zdrowia: dla dwutlenku siarki, dwutlenku azotu, ołowiu, benzenu, tlenku węgla oraz kadmu, arsenu, niklu – zaliczono do klasy A, dla pyłu PM2,5 – zaliczono do klasy A, dla pyłu PM10 – zaliczono do klasy C, dla benzo(a)piranu – zaliczono do klasy C,
45 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
dla ozonu – zaliczono do klasy A ze względu na poziom docelowy oraz do klasy D2 ze względu na poziom celu długoterminowego. Istotny wpływ mają również zanieczyszczenia wynikające z ruchu samochodowego oraz tzw. emisja niska (funkcjonowanie lokalnych kotłowni węglowych). Przez teren Gminy przebiega droga krajowa nr 92 o długości 10,5 km w granicach gminy oraz droga wojewódzka nr 306 na odcinku 4,1 km w granicach gminy. Drogi te są źródłem emisji komunikacyjnej ze względu na duże natężenie ruchu kołowego, przyczyniają się do wzrostu takich zanieczyszczeń jak tlenek i dwutlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, pyły oraz metale ciężkie, które powodują wzrost stężenia ozonu w troposferze. Istotne jest również zapylenie powstające na skutek ścierania się opon, okładzin hamulcowych i nawierzchni dróg. Obecność funkcjonujących lokalnych kotłowni i pieców węglowych przyczynia się do powstawania niskiej emisji. Brak wyposażenia lokalnych systemów grzewczych i pieców domowych w urządzenia ochrony powietrza atmosferycznego utrudnia oszacowanie wielkości emisji z tych źródeł. Piece węglowe powodują znaczne ilości zanieczyszczeń, zawierają ok 20% popiołu, ok 1-2% siarki oraz ok 1% azotu.
Klimat akustyczny Szlaki komunikacyjne prócz emisji zanieczyszczeń są również źródłem hałasu na klimat akustyczny. Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu wykonał w 2010 r. generalny pomiar ruchu, który wykazał wzrost średniego dobowego ruchu z 3188 na 4007 z 2005 r do 2010 r. Największy średni dobowy ruch na drogach wojewódzkich w Wielkopolsce tj. powyżej 10 000 pojazdów na dobę, odnotowano między innymi na drodze nr 306 na odcinku drogi Buk (obwodnica). Na drogach województwa wielkopolskiego w 2010 roku przeważał zdecydowanie ruch samochodów osobowych, którego udział wynosił ok. 82%. Drugi był ruch lekkich samochodów ciężarowych, pełniących funkcje dostawcze – ok. 8 %. Natomiast Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad przeprowadziła generalny pomiar ruchu w 2010 roku dla dróg krajowych, w tym dla drogi krajowej Nr 92 przebiegającej przez Gminę Kaźmierz. Średni dobowy ruch dróg krajowych między 2005 a 2010 rokiem dla pojazdów silnikowych wzrósł z 8298 do 9888, natomiast rowerowy zmalał z 63 na 45. Największy udział procentowy średniego dobowego ruchu na drogach krajowych w 2010 roku zarejestrowano dla samochodów osobowych (70%) oraz samochodów ciężarowych z przyczepami (ok 15%). Na podstawie „Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012” dla powiatu szamotulskiego największa powierzchnia w 2012 roku o wielkości ok 15 km2 występuje w zasięgu hałasu o poziomie dzienno-wieczorno-nocnym wynoszącym 55-60 dB. Natomiast w porze nocy największa powierzchnia wynosząca 13,5 km2 znajduje się w zasięgu hałasu o poziomie 50-55 dB. „Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010” określa równoważny poziom hałasu dla drogi nr 92, na punkcie pomiarowym w Gaju Wielkim wynoszący dla pory dziennej 71,3 dB (dopuszczalny poziom 60 dB), a dla pory nocnej 68,2 dB (poziom dopuszczalny 50 dB).
Warunki glebowe Warunki glebowe ukształtowały utwory polodowcowe, związane z wysoczyzną morenową, doliną rzeki Samy i strefy czołowomorenowej fazy poznańskiej. Gleby brunatne i rdzawe, o średniej zasobności w składniki charakteryzują strefy morenowe. Gleby te
46 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” stanowią V i IV klasę bonitacyjną, o niskiej przydatności związanej z okresowym niedoborem wilgoci, odpowiada im żytnio-ziemniaczany kompleks rolniczy. W strefie morenowej znajdują się również gleby brunatne i czarne ziemie zlokalizowane w północno-zachodniej, środkowej i południowo-wschodniej części gminy oraz gleby w postaci piasków słabogliniastych zalegających na glinie w północno-zachodniej części gminy. Gleby brunatne i czarne ziemie stanowią dobrą III klasę bonitacyjną, będącą pszenno dobrym i żytnio bardzo dobrym kompleksem, natomiast gleby słabogliniaste stanowią żytnio-łubinowy kompleks. Z doliną Samy ze względu na wysoką wilgotność związane są gleby torfowe i mady, które pod względem przyrodniczym są zbliżone do naturalnych i cennych siedlisk, podlegających ochronie. Promieniowanie niejonizujące W 2014 roku Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska przeprowadził trzeci cykl badań poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku, w tych samych punktach pomiarowych co w roku 2008 i 2011. Najbliższy punkt pomiarowy znajduje się przy polnej drodze w Grzebienisku (gmina Duszniki). Na stanowisku tym, jak i również na pozostałych wojewódzkich stanowiskach pomiarowych, podobnie jak w latach ubiegłych, nie stwierdzono przekroczeń poziomu dopuszczalnego (7 V/m dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHZ).
Przyroda ożywiona Szata roślinna Gminy Kaźmierz poprzez wieloletnie użytkowanie rolnicze uległa licznym przekształceniom, które wpłynęły na różnorodność przyrodniczą. Do wyróżniających się obszarów, unikatowych w skali województwa Wielkopolskiego są: Łęgi wiązowo-jesionowe oraz grąd środkowoeuropejski. Ponadto występują w gminie liczne zbiorowiska florystyczne m.in.: szuwar turzycy prosowej, łąka ostrożeniowa, łąka rajgrasowa, zespół wyki czteronasiennej, łozowiska z wierzbą szarą itp. Na obszarze Gminy Kaźmierz występująca fauna jest typowa dla nizinnych terenów kraju. W Gminie Kaźmierz występują chronione gatunki – traszka zwyczajna, rzekotka drzewna, kumak nizinny, zaskroniec zwyczajny oraz padalec zwyczajny, jaszczurka zwinka i jaszczurka żyworodna. W gminie występują korzystne dla ptaków siedliska, takie jak kompleksy leśne, śródleśne, polany, zbiorniki wodne, doliny rzeczne oraz łąki, które przyczyniły się do bogactwa ornitologicznego. Na terenie gminy stwierdzono liczne gatunki ptaków lęgowych, w tym skowronków, srok, jastrzębia, bociana czarnego, błotniaka stawowego i łąkowego, pustułki oraz żurawia. Miejscem koncentracji ptaków wodnych podczas wędrówek wg. opracowania „Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego” stanowi Jezioro Bytyńskie. Miejsce to jest noclegowiskiem dla ok. 15 000 gęsi zbożowych i białoczelnych, jesieniom natomiast jest żerowiskiem gromadzącym do 13 500 os. Stanowi również żerowisko dla pary bielików gniazdujących na południe od jeziora w kompleksie leśnym (strefa ochrony ostoi – rozdział 7.2).
Formy ochrony przyrody Na terenie gminy Kaźmierz powołano 3 rezerwaty przyrody: rezerwat leśny – Bytyńskie Brzęki, rezerwat leśny – Brzęki przy Starej Gajówce,
47 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
rezerwat leśny Huby Grzebieniskie, oraz utworzono jeden obszar chroniony Natura 2000 o nazwie Grądy Bytyńskie (PLH300051).
REZERWAT BYTYŃSKIE BRZĘKI Powołany został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 lipca 1959 r. (M.P. z 1959 r. Nr 78, poz. 414). Stanowi zespół florystyczny dębowo- grabowy z brekinią. Powierzchnia obszaru wynosi 15,15 ha, dodatkowo otulina, stanowiąca pas o szerokości od 80 do 110 m, stanowi powierzchnię 17,62 ha. W drzewostanie występuje sosna, modrzew, dąb, brzoza, grab oraz jarząb brekinia. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie populacji jarzębu brekinii Sorbus torminalis oraz renaturyzacja zasiedlanych przez ten gatunek zniekształconych fitocenoz leśnych.
REZERWAT BRZĘKI PRZY STAREJ GAJÓWCE Powołany został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 lipca 1959 r. (M.P. z 1959 r. Nr 78, poz. 413). Zespół florystyczny dębowo-grabowy z udziałem brekinii. Powierzchnia obszaru wynosi 6,71 ha, dodatkowo otulina stanowi 10,03 ha. Na terenie obszaru występuje 13 gatunków drzew i 9 gatunków krzewów. Celem rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu mieszanego ze stanowiskiem jarzębu brekinii (Sorbus torminalis), jednego z największych stanowisk występowania tego gatunku w Wielkopolsce.
REZERWAT HUBY GRZEBIENISKIE Powołany został Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 lipca 1959 r. (M.P. z 1959 r. Nr 78, poz. 415). Rezerwat florystyczny o typie leśnym i borowym. Całkowita powierzchnia obszaru wynosi 14,73 ha, nie wyznaczono otuliny. W drzewostanie dominuje dąb szypułkowy, grab zwyczajny oraz sosna pospolita. W rezerwacie gatunkami chronionymi są obuwik pospolity, lilia złoto głów i listera jajowata. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych fragmentu lasu liściastego ze stanowiskiem obuwika pospolitego Cypripedium calceolus L.
GRĄDY BYTYŃSKIE (PLH300051) Obszar o całkowitej powierzchni 1300,65 ha znajduje się w południowej części gminy Kaźmierz oraz we wschodniej części gminy Duszniki. Utworzony został Decyzją Komisji z dnia 12 grudnia 2008 r. jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty. W jego granicach znajdują się 4 rezerwaty leśne: „Brzeki koło Starej Gajówki”, „Bytyńskie Brzeki”, „Duszniczki” i „Huby Grzebieniskie”. Prócz licznych stanowisk gatunków drzewiastych jak jarząb brekinia oraz grądy, występują również gatunki chronione występujące w runie – obuwik, lilia złotogłów i wawrzynek wilczełyko.
Pomniki przyrody ożywionej W rejestrze Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody na terenie Gminy Kaźmierz znajduje się 37 drzew pomnikowych, w tym: 17 jarzębów brekinia, 14 dębów szypułkowych, 4 lipy drobnolistne oraz 2 kasztanowce zwyczajne.
48 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Planowane formy ochrony przyrody Ze względu na duże walory przyrodniczo-krajobrazowe występujące na terenie Gminy Kaźmierz, wyznaczono kolejne obszary cenne przyrodniczo, w tym: planowany obszar chronionego krajobrazu Obszar ten znajduje się w południowo-wschodniej części gminy Kaźmierz oraz w części gminy Tarnowo-Podgórne. Określony ze względu na cenny przyrodniczo-krajobrazowy teren rynny Jeziora Lusowskiego i doliny Samy, gdzie występuje jednorodny Las Radzyński. Obszar ten został wytypowany ze względu na krajobraz oraz różne typy ekosystemów. planowany zespół przyrodniczo-krajobrazowy Celem wyznaczenia zespołu przyrodniczo-krajobrazowego jest zachowanie naturalnych fragmentów cennych przyrodniczo oraz zachowanie ich wartości przyrodniczych. W północnej części gminy Kaźmierz, wokół zbiornika Radzyny proponuje się utworzenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Zalew Radzyny obejmującego zalew Radzyny oraz obszar wokół niego.
Krajowa sieć ekologiczna Według koncepcji krajowej sieci ekologicznej ECONET-POLSKA przez teren gminy nie przebiega żadna z wyróżnionych jednostek przyrodniczych. Natomiast w jej najbliższym sąsiedztwie znajdują się dwa obszary węzłowe o znaczeniu międzynarodowym: Obszar Międzyrzecki – na zachód od gminy, Obszar Wielkopolski – na południe od gminy. Ponadto, występują również obszary węzłowe o znaczeniu krajowym: Obszar Puszczy Noteckiej, Obszar Pojezierza Gnieźnieńskiego, Obszar Pojezierza Leszczyńskiego. Obszary węzłowe łączą się za pomocą korytarzy ekologicznych, umożliwiających migrację zwierząt między nimi. W najbliższym otoczeniu gminy znajduje się korytarz ekologiczny związany z doliną Warty oraz korytarz ekologiczny związany z doliną Obry. Na terenie gminy Kaźmierz wyróżniono obszary znajdujące się w Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych (ESOCh), należą do nich: dolina Samy oraz Jezioro Bytyńskie, zespół lasów bytyńskich z rezerwatami florystycznymi wraz z pasmem wododziałowym autonomicznej strefy marginalnej, sieci drobnych cieków, oczek wodnych, rowów melioracyjnych wraz z systemem zadrzewień śródpolnych i przydrożnych, stanowiące łączniki ekologiczne, parki podworskie będące pod ochroną konserwatorską.
Leśnictwo Lasy na terenie całej gminy zajmują w sumie ok. 1930 ha, co stanowi w przybliżeniu 15% powierzchni gminy i jest dużo niższa od średniej lesistości dla kraju. Największą powierzchnię lasów w gminie zajmują Lasy Państwowe administrowane przez Nadleśnictwo Pniewy. Zalesienie występujące w gminie jest bardzo nierównomierne. W sołectwie Dolne
49 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Pole, Gorszewice, Sokolniki Wielkie, Wierzchaczewo/Pólko i Witkowice nie występują użytki leśne. Grunty leśne zostały przekształcone pod użytki rolne. Sołectwa o największej lesistości to Bytyń (37,5%), północne Radzyny (27,6%) oraz Kaźmierz (29,2%).
Walory kulturowe i ich ochrona prawna W rejestrze zabytków Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu w Gminie Kaźmierz aktualnie znajduje się 17 obiektów. Przeważnie są to obiekty sakralne oraz pałacowo-parkowe. W Bytyniu wyróżniono dwa obiekty: Kościół p.w. NMP Niepokalanie Poczętej oraz zespół pałacowy, w Chlewiskach zespół dworski i spichlerz folwarczny, w Gaju Wielkim dwór oraz dawna poczta „Napoleońska”, a w Kaźmierzu kościół p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Zarówno Kiączynie, jak i w Komorowie zespół dworski, w Młodasku park dworski i w Nowej Wsi zespół pałacowy. Wszelkie prace prowadzone przy zabytkach wpisanych do rejestru oraz w ich otoczeniu wymagają pozwolenia Wielkopolskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
6.2 Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza Gminy Kaźmierz
Sytuacja społeczna Na podstawie danych z urzędu w roku 2013 Gminę Kaźmierz zamieszkiwało 7 965 mieszkańców. Na przestrzeni ostatnich 5 lat liczba mieszkańców gminy wahała się między 7 421 a 7 965 mieszkańcami, notując regularne wzrosty wynikające z dodatniej migracji. W gminie struktura płci mieszkańców jest równomierna, na 100 mężczyzn przypadają 103 kobiety. W ostatnich latach w strukturze ludności Gminy Kaźmierz zaobserwowano wzrost ludności w wieku przedprodukcyjnym. Liczba urodzeń przewyższa liczbę zgonów, co wpływa na wzrost liczby ludności. Na podstawie danych z Głównego Urzędu Statystycznego w 2013 roku w Gminie Kaźmierz zarejestrowanych bezrobotnych było 270 osób, z czego 52,6% stanowiły kobiety. W porównaniu z poprzednimi latami nastąpił wzrost liczby zarejestrowanych osób jako bezrobotne z 133 do 270. Wzrost udziału zarejestrowanych bezrobotnych do ludności w wieku produkcyjnym wyniósł z 2,7% do 5,3%. Największy problem z bezrobociem mają osoby długotrwale bezrobotne, które nie wróciły na rynek pracy, jak również osoby zamieszkujące obszar wsi.
Działalność gospodarcza Według danych z GUS pod koniec roku 2013 na terenie Gminy zarejestrowanych było 761 podmiotów gospodarczych, w tym 14 z sektora publicznego oraz 747 z sektora prywatnego. Podstawę gospodarki Gminy Kaźmierz stanowią przedsiębiorstwa prywatne. W 2013 r. w ogólnej liczbie podmiotów gospodarki narodowej na terenie Gminy Kaźmierz w sektorze rolniczym udział wynosił 30 podmiotów gospodarczych, w sektorze przemysłowym 82 podmioty, a w sektorze budowlanym 116 podmiotów.
50 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Przemysł Gmina Kaźmierz jest gminą słabo uprzemysłowioną. W ostatnich latach obserwuje się spadek liczby zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, co może wynikać z tzw. „kryzysu gospodarczego”. Do większych zakładów przemysłowych zajmujących się handlem, transportem czy rolnictwem należą: firma Hochland (producent serów), firma GrasslandFarms (producent trawy w rolkach), firma SCANDAGRA Polska sp. z o. o. i Przedsiębiorstwo Handlowe Wojciech Kalinowski (obie obsługa rolnictwa).
Rolnictwo Dominującą funkcją gospodarczą Gminy Kaźmierz jest rolnictwo. Na terenie Gminy Kaźmierz przeważają grunty orne, zajmujące 8 755 ha (ok 68,3% powierzchni gminy). Łącznie z łąkami i pastwiskami zajmują 9 384 ha (ok 73,4%). W strukturze gospodarstw przeważają duże gospodarstwa rolne (pow. 10 ha), których udział wynosi 42,5% powierzchni – charakterystyczne dla obszaru wielkopolski. Największy udział mają gospodarstwa z grupy od 10 do 15 ha. Około 39% ogółu powierzchni stanowią gospodarstwa do 10 ha, większość z nich to gospodarstwa bardzo małe zajmujące powierzchnię do 2 ha.
Turystyka Cenne walory przyrodniczo-krajobrazowe sprawiają, że gmina Kaźmierz jest atrakcyjnym obszarem pod względem turystyki. Doskonałe warunki do jej rozwoju stwarzają bogate zasoby wodne – jeziora Pojezierza Poznańskiego, w tym m.in. Jezioro Bytyńskie z strzeżonym kąpieliskiem i polem namiotowym, dolina rzeki Samy oraz zalew w Radzynach z placem kempingowym i polem namiotowym. Dla lubiących wędkowanie w Lutomiu znajduje się Jeziorowo Stawowe Gospodarstwo Rybackie, gdzie nabyć można zezwolenia wędkarskie oraz wypożyczyć sprzęt wodny. Na południu obszary gminy znajdują się natomiast rozległe kompleksy leśne Lasów Bytyńskich z trzema rezerwatami florystycznymi. Ponadto rozwojowi turystyki i rekreacji sprzyjają także korzystne warunki klimatyczne, tj. duże wartości nasłonecznienia oraz korzystne pogody dla klimatoterapii. Do szczególnie malowniczych i wartych zobaczenia rezerwatów zlokalizowanych na obszarze gminy Kaźmierz należą: rezerwat leśny Brzęki przy Starej Gajówce – około 30 okazów brzęka; rezerwat leśny Bytyńskie Brzęki – liczne stanowisko brekini, a runo bogate w takie gatunki jak wiciokrzew pomorski, wawrzynek wilcze łyko czy podkolan biały; rezerwat florystyczny Huby Grzebieniskie – stanowisko obuwika pospolitego; Przez obszar gminy Kaźmierz przebiega niebieski szlak rowerowy prowadzący z Szamotuł do Lusowa o łącznej długości 40,0 km. Na terenie gminy Kaźmierz w dwóch gospodarstwach prowadzona jest agroturystyka. Oprócz możliwości noclegu właściciele zapewniają dodatkowe atrakcje i udogodnienia.
Baza noclegowa Na bazę noclegową w gminie składają się m.in. dwa obiekty agroturystyczne: „WADERA” i „DOM NAD ZALEWEM”. Miejsca noclegowe oferuje również: „TINA” MOTEL , „ZAJAZD PASIBRZUCH” oraz oferujący pole campingowe „AGRO – ZALEW”.
51 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Szlaki komunikacyjne Gmina Kaźmierz charakteryzuje się szeroko rozwiniętą komunikacją tworzoną przez sieć dróg krajowych (droga nr 92), wojewódzkich (droga nr 306) i powiatowych (drogi nr 1861P, nr 1870P, nr 1872P, nr 1868P, nr 1864P, nr 1866P, nr 1862P, nr 1865P, nr 1869P, nr 1871P, nr 1891P, nr 1863P), uzupełnianą o drogi gminne. W miejscach gdzie jest to potrzebne, dostęp do dróg publicznych ułatwiają drogi wewnętrzne. Przez gminę Kaźmierz ze wschodu na zachód przebiega linia kolejowa dawnej relacji Rokietnica-Szamotuły, która obecnie została wyłączona z ruchu.
Zaopatrzenie w wodę Wszystkie sołectwa w Gminie Kaźmierz obsługiwane są przez sieć wodociągową o długości 150,5 km. Do sieci wodociągowej przyłączonych jest 1546 budynków mieszkalnych. Zaopatrzenie w wodę odbywa się z 3 gminnych stacji uzdatniania wody: SUW Kaźmierz, SUW Piersko i SUW Gaj Wielki.
Ujęcia wód powierzchniowych i podziemnych Na terenie gminy zlokalizowane są 3 ujęcia wód powierzchniowych oraz 9 ujęć wód podziemnych. Podstawowy poziom wodonośny gminy Kaźmierz stanowi Dolina Kopalna rzeki Samy, która obejmuje wschodnią i południową część gminy. Jest to użytkowa struktura wodonośna czwartorzędowa, która stanowi podstawę zaopatrzenia w wodę gminę Kaźmierz. Zasoby eksploatacyjne ujęć wód podziemnych z tego zbiornika wynoszą 280 m3/h. Warstwa izolacyjna gruntu od powierzchni terenu jest cienka i mieści się w granicach od 8 do 22 m. Z tego powodu wymaga ochrony przed zrzutem ścieków przemysłowych i komunalnych bezpośrednio do gruntu. Drugim poziomem wodonośnym jest miocen (trzeciorzęd). Zbiornik wód mioceńskich nie potrzebuje specjalnej ochrony, ponieważ jest dobrze izolowany przed przenikaniem zanieczyszczeń. Wymaga on jedynie wyznaczenia strefy ochrony bezpośredniej.
Gospodarka ściekowa Na terenie gminy Kaźmierz funkcjonują 2 gminne oczyszczalnie ścieków w miejscowościach: Kiączyn i Bytyń oraz oczyszczalnia ścieków Hochland Polska. Długość sieci kanalizacyjnej zbiorczej wynosi 39,28 km i jest ona rozmieszona w następujących miejscowościach: Bytyń, Kaźmierz, Kiączyn, Piersko, Witkowice. W roku 2014 w miejscowości Kiączyn zakończono rozbudowę oczyszczalni ścieków 3 3 z przepustowości Qdśr = 314 m /d do Qdśr = 890 m /d. Jednocześnie zlikwidowano oczyszczalnię ścieków w Kaźmierzu.
Energetyka Przez teren województwa wielkopolskiego przebiegają linie elektroenergetyczne 400, 220 i 110 kV, wchodzące w skład krajowego systemu sieci przesyłowej. Przez gminę Kaźmierz przebiega linia elektroenergetyczna niższego napięcia (110 kV). Na obszarze gminy obecnie nie ma stacji transformatorowej 110/15 kV (GPZ). Najbliższymi głównymi punktami zasilania GPZ, zasilającymi sieci energetyczne odbiorców gminy Kaźmierz stanowią GPZ Tarnowo Podgórne oraz GPZ Szamotuły. Przez gminę nie przebiegają pasy
52 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
łączności radiowo-telewizyjnej oraz nie znajdują się obiekty RTV. Na obszarze gminy nie planuje się rozbudowy sieci teleradiowej.
Rys. 1. Możliwy przebieg trasy PKW –PLE w gminie Kaźmierz – wariant VI który nie jest akceptowany przez samorząd gminy Kaźmierz
Źródło: Załącznik do uchwały nr XV/96/15 Rady Gminy Kaźmierz z dnia 16 listopada 2015 r. Planowana jest modernizacja sieci wysokiego napięcia w ramach inwestycji pn. Wykonanie metodą kompleksową dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 400 kV relacji Piła Krzewina –Plewiska. Dotychczas preferowany wariant przewidywał budowę linii 2 x 400 kV w śledzie istniejącej linii 200 kV, która omijała gminę Kaźmierz. Inwestor jako jeden z możliwych
53 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” wariantów lokalizacyjnych (wariant VI ) przewidział możliwość budowy nowej linii elektroenergetycznej 2 x 400 kV, na terenie gminy Kaźmierz (Rys. 1.). Lokalizacja ta nie spotykała się z akceptacją samorządu, który Uchwałą Nr XV/96/15 Rady Gminy Kaźmierz z dnia 16 listopada 2015 r. w sprawie stanowiska Rady Gminy Kaźmierz dotyczącego planowanego przebiegu linii 400 kV Piła Krzewina – Poznań Plewiska, wyraził swoje negatywne stanowisko. Tak więc inwestycja ta jest na wczesnym etapie i wymagane będzie dla niej przeprowadzanie postepowania w sprawie wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach. W sąsiadujących gminach Tarnowo Podgórne, Duszniki i Pniewy projektowane są główne punkty zasilania GPZ (Rys. 2.). Operatorem systemu dystrybucyjnego energii elektrycznej na obszarze gminy Kaźmierz jest ENEA OPERATOR Sp. z o.o.
Rys. 2. Sieci elektroenergetyczne i teleradiowe w gminie Kaźmierz
Źródło: Raport o stanie zagospodarowania i rozwoju województwa wielkopolskiego 2014
Zaopatrzenie w gaz Na terenie Gminy Kaźmierz zaopatrzenie w gaz realizowane jest w oparciu o „Program gazyfikacji gminy Kaźmierz” (oprac. Zakład Usług Gazowniczych „GAZ-KOMPLEKS” Poznań, 1991). KOPALNIA GAZU MŁODASKO w Kiączynie stanowi źródło gazu dla gminy (własność PGNiG S.A.), natomiast jedynym dostawcą gazu ziemnego jest G.EN.GAZ. ENERGIA S.A.. Aktualnie doprowadzono gaz do Miejscowości Kaźmierz, Kiączyn, Chlewiska, Radzyny, Kopanina, Gorszewice, Sokolniki Małe, Sokolniki Wielkie, Gaj Wielki, Bytyń Piersko i Pólko (realizacja I etapu Programu gazyfikacji gminy Kaźmierz). Według Głównego Urzędu Statystycznego na wrzesień 2015 – 1015 mieszkań wyposażonych jest w gaz sieciowy, co stanowi 41,1% wszystkich mieszkań w gminie ( 46% mieszkańców).
Zaopatrzenie w ciepło Na terenie Gminy Kaźmierz 1134 gospodarstwa domowe odbierają gaz, z czego 1045 z nich są odbiorcami gazu, ogrzewającymi mieszkania gazem. Pozostałe gospodarstwa domowe stosują indywidualne kotłownie ogrzewane węglem, stanowiące 57,7% wszystkich gospodarstw domowych.
54 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Budownictwo Według badań przeprowadzonych przez GUS w 2013 r. do użytku oddano 93 nowe mieszkania. Powierzchnia użytkowa oddanych do użytkowania mieszkań w nowych budynkach mieszkalnych wyniosła łącznie 8 650 m2. Na terenie Gminy Kaźmierz odnotowano ogółem 1 561 budynków mieszkalnych.
Gospodarka odpadami Gmina Kaźmierz wchodzi w skład Związku Międzygminnego „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT”. Około 84% wszystkich mieszkańców zamieszkujących Związek Międzygminny „CZO – SELEKT” złożyło deklarację za gospodarowanie odpadami, w ramach kryteriów wskazanych w Ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. W Gminie Kaźmierz na stan 20 kwietnia 2015 r. deklaracje złożyło 7 475 mieszkańców, co w odniesieniu do danych z Głównego Urzędu Statystycznego dla roku 2014 świadczy, że ok 92,4% mieszkańców gminy złożyło deklarację za gospodarowanie odpadami, w tym 87% osób na zbiórkę selektywną. Gmina Kaźmierz nie posiada własnego składowiska odpadów komunalnych. Odpady komunalne z Gminy Kaźmierz kierowane są do Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych (RIPOK) w Piotrowie Pierwszym (na terenie gminy Czempiń), która jest instalacją mechaniczno-biologiczną. Odpady zielone przekazywano na kompostownię w Rumianku – zarządca firma TP-KOM Sp. z o.o. Odpady komunalne z terenu gminy odbierane są przez firmę TP-KOM Sp. z o.o. Przeterminowane leki i ich opakowania bezpłatnie przyjmowane są w aptekach położonych na terenie gmin Związku. Firma ULTEX Sp. z o.o. z siedzibą w Luboniu odbiera je i poddaje procesom unieszkodliwiania w instalacji firmy RUTEN Gospodarka Odpadami Przemysłowymi z siedzibą w Czempiniu. Na terenie Związku Międzygminnego „CZO – SELEKT” działa tylko jeden punkt selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, przy RIPOK w Piotrowie Pierwszym, w którym mieszkańcy gmin mogą bezpłatnie oddawać następujące odpady komunalne: papier, tektura, metale, tworzywa sztuczne, opakowania wielomateriałowe, szkło, odpady komunalne ulegające biodegradacji, odpady zielone, przeterminowane leki, chemikalia, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlane i rozbiórkowe oraz zużyte opony. Poziom ograniczenia masy odpadów ulegających biodegradacji przekazywanym do składowiska w 2014 roku dla Związku Międzygminnego „CZO – SELEKT” wyniósł 33,79%, natomiast dla Gminy Kaźmierz wyniósł 40,69%. Wymagany poziom zarówno dla Związku Międzygminnego „CZO – SELEKT”, jak i dla Gminy Kaźmierz został osiągnięty, ponieważ nie przekroczył 50%, dopuszczalnego dla 2014 r. Gmina Kaźmierz dla roku 2014 osiągnęła poziom odzysku papieru, metali, tworzyw sztucznych i szkła wynoszący 35,68%, Związek Międzygminny „CZO – SELEKT” osiągnął wartość 36,74% (wymagany 14% dla 2014 r.). Poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku innymi metodami innych niż niebezpieczne odpadów budowlanych i rozbiórkowych w 2014 roku został osiągnięty dla wszystkich gmin w wysokości 100%, wartość wymagana dla 2014 roku to 38%. Spowodowane to było tym, iż wszystkie odpady z tej grupy trafiły bezpośrednio na RIPOK w Piotrowie Pierwszym oraz do kruszarni, gdzie odpowiednio zostały zagospodarowane.
55 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Stałym problemem gminy jest spalanie odpadów w piecach domowych, głównie w okresie zimowym.
Oświata i wychowanie Na terenie Gminy Kaźmierz znajdują się 3 przedszkola: jedno Przedszkole samorządowe w Kaźmierzu oraz dwa Przedszkola Niepubliczne w Sokolnikach Wielkich oraz w Kaźmierzu. Ponadto, znajdują się też 4 Szkoły Podstawowe: w Bytyniu, Gaju Wielkim, Kaźmierzu oraz w Sokolnikach Wielkich, a także jedno Gimnazjum w Kaźmierzu. W Gminie Kaźmierz działa Gminny Zespół Oświatowy, który zajmuje się obsługą administracyjno-ekonomiczną oddziałów przedszkolnych, szkół podstawowych oraz gimnazjum. Jego główne zadania polegają na zapewnieniu odpowiednich warunków do nauki, w tym bezpieczeństwa i higieny, dbanie o wygląd obiektów szkolnych poprzez wykonywanie remontów, zapewnienie placówkom obsługi administracyjnej, finansowej i organizacyjnej oraz wyposażenie w pomoce dydaktyczne i sprzęt niezbędny do nauki.
Służba zdrowia Na terenie Gminy Kaźmierz działają dwie przychodnie świadczące podstawową opiekę zdrowotną: Przychodnia Leczniczo – Diagnostyczna Lekarzy Rodzinnych z Poradnią Ginekologiczno-Położniczą oraz Przychodnia Lekarska. Mieszkańcy dodatkowo mają możliwość korzystania z pomocy specjalistów w poradni kardiologicznej, otolaryngologicznej, urologicznej i dermatologicznej (w ramach NZOZ Poznańskie Centrum Zdrowia) oraz poradni stomatologicznej („TEC – DENT” Kaźmierz). Na terenie gminy działa również Pielęgniarsko – Położniczy Ośrodek Medycyny Środowiskowo – Rodzinnej „Familia” s.c., Punkt pobierania materiałów do badań laboratoryjnych oraz Reha – Medic Centrum Rehabilitacji. W Gminie Kaźmierz mieszczą się trzy apteki: Panaceum, Eskulap oraz Św. Franciszka. Mieszkańcy gminy prócz wymienionych placówek, korzystają również z placówek poza terenem własnej gminy.
Opieka społeczna Opieka Społeczna sprawowana jest przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w mieście Kaźmierz, który realizuje zadania własne i obowiązkowe z zakresu pomocy społecznej oraz zadania zlecone gminie z zakresu pomocy społecznej. Raz w tygodniu Ośrodek świadczy pomoc psychologiczną.
Administracja publiczna Centrum administracyjno-usługowym dla gminy jest miasto Kaźmierz, w którym mieszczą się Urząd Gminy Kaźmierz, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej oraz Gminny Zespół Oświatowy w Kaźmierzu. Sport i rekreacja Na terenie Gminy Kaźmierz funkcjonują kluby sportowe – „Czarni” w Kaźmierzu oraz „Czerwoni” w Gaju Wielkim. Ponadto istnieje Uczniowski Klub Sportowy „SOKÓŁ” w Kaźmierzu i Uczniowski Klub Sportowy Akademia Sportowa ORLIK.
Infrastruktura kulturalna Funkcję życia kulturalnego na terenie gminy pełni przede wszystkim Gminny Ośrodek Kultury oraz Biblioteka Publiczna Gminy Kaźmierz.
56 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Do głównych zadań Gminnego Ośrodka Kultury należy organizowanie imprez artystycznych, festynów i zabaw, prowadzenie zajęć rozwijających zdolności muzyczne, zapewnienie pomocy merytorycznej i organizacyjnej ruchowi kulturalnemu oraz współpraca z organizacjami, stowarzyszeniami oraz z instytucjami szkolnymi w zakresie upowszechniania kultury. Natomiast naczelnym zadaniem Biblioteki Publicznej Gminy Kaźmierz jest zaspokajanie potrzeb kulturalnych, oświatowych i informacyjnych mieszkańców gminy. Rolę tą wypełnia dzięki bogatemu księgozbiorowi, świadcząc możliwość wypożyczania i udostępniania książek. Ponadto, prowadzi bogatą działalność kulturalną, rozpowszechniając w ten sposób wiedzę i kulturę. Organizuje spotkania ze znanymi osobami oraz przedstawia pokazy teatralne i organizuje konkursy. Siedziba Biblioteki mieści się w Kaźmierzu, w jej filiach w Bytyniu i Gaju Wielkim oraz w punktach bibliotecznych w Sokolnikach Wielkich i przedszkolu w Kaźmierzu. W siedzibie głównej w Kaźmierzu działa kawiarenka internetowa oraz punkt kserograficzny. W gminie działają także zespoły artystyczne, m.in.: Kaźmierzanki, Peter’s Band czy Rapperki (młodzieżowy zespół taneczny), a także chóry: chór Cantus i cieszący się ponad 80-letnią tradycją chór Moniuszko. Wiele imprez artystycznych i kulturalnych oraz innych zgromadzeń, w tym zebrań organizowanych jest w świetlicach usytuowanych na obszarze gminy w 12 wsiach.
Organizacje pozarządowe W ramach Ochotniczej Straży Pożarnej (OSP) działa 8 jednostek straży pożarnej: w Kaźmierzu, Radzynach, Kopaninie, Sokolnikach Małych, Bytyniu, Gaju Wielkim, Chlewiskach i Gorszewicach. Na terenie gminy funkcjonują następujące organizacje: Związek Harcerstwa Polskiego – 65 DHŚ im. Zawiszy Czarnego, Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, Polski Związek Emerytów, Rencistów i Inwalidów, Związek Kombatantów RP i Byłych Więźniów Politycznych, Polski Związek Wędkarski w Poznaniu (Koło nr 149), Koła Gospodyń Wiejskich, Caritas, Stowarzyszenia: „Kaźmierz” i „Zielone Radzyny”.
6.3 Problemy środowiskowe istotne z punktu widzenia realizacji projektowanego dokumentu, w szczególności dotyczące obszarów podlegających ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Na podstawie analizy aktualnego stanu środowiska w gminie w poniższej tabeli zidentyfikowano następujące główne problemy środowiskowe, które mają istotne znaczenie ze względu na obecność obszarów chronionych. Problemom środowiskowym nadano następujące priorytety pilności:
Priorytet I (problemy ważne i najpilniejsze);
Priorytet II (problemy ważne, mniej pilne);
57 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Priorytet III (problemy ważne, ale najmniej pilne).
Tab. 6-1 Hierarchizacja zidentyfikowanych problemów środowiskowych w Gminie Kaźmierz
Lp. Problemy środowiskowe Priorytet
Zagrożenia środowiskowe wynikające z rozpoznania uwarunkowań środowiskowych
1 Środowisko wodne
1.1 Punktowe zanieczyszczenie wód
1.2 Niski stopień skanalizowania terenów wiejskich I
1.3 Stara awaryjna sieć wodociągowa (azbest)
Brak odpływu powierzchniowego zlewni, skutkujący zanieczyszczeniem i 1.4 jego kumulacją w glebie, wodach powierzchniowych i podziemnych II 1.5 Prowadzenie gospodarki rolnej blisko zbiorników wodnych gminy
2 Odnawialne źródła energii
2.1 Mały udział produkcji energii ze źródeł odnawialnych I
3 Ochrona przed hałasem
3.1 Wzrost natężenia hałasu pochodzenia komunikacyjnego I
3.2 Brak zabezpieczeń chroniących przed hałasem II 3.3 Zły stan infrastruktury drogowej, niewystarczające oświetlenie dróg
4 Powierzchnia ziemi/gleby
4.1 Zakwaszenie gleb
4.2 Erozja gleb II Wzrastająca powierzchnia gleb zdewastowanych i zdegradowanych 4.3 (potrzeba rekultywacji)
Niekontrolowane suburbanizację
5 Gospodarka odpadami
Ponad połowa gospodarstw ogrzewa mieszkanie za pomocą pieców. 5.1 Niebezpieczeństwo spalania odpadów komunalnych (tworzywa sztuczne) w piecach CO – patrz. Pkt 6.2
II Zanieczyszczanie środowiska odpadami, trafiającymi do niego w sposób 5.2 niekontrolowany
5.3 Wzrost ilości wytwarzanych odpadów
Problem z „dzikimi wysypiskami”, głownie występującymi na terenach 5.4 leśnych III Duża odległość do Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów 5.5 Komunalnych. Brak na obszarze gminy stacji przeładunkowej.
6 Powietrze atmosferyczne
6.1 Brak Programu Ograniczania Niskiej Emisji I Spalanie w małych piecach domowych niskiej jakości paliw oraz 6.2 odpadów (emisja niska)
58 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Lp. Problemy środowiskowe Priorytet
6.3 Zanieczyszczenia komunikacyjne II
7 Przyroda i krajobraz
Brak sprzyjających uwarunkowań regulacyjnych i społecznych w kwestii 7.1 funkcjonowania i rozbudowy obszarów chronionych
I 7.2 Niska lesistość
7.3 Brak aktualnego Programu Ochrony Środowiska
Zanieczyszczenie zbiorników wodnych, wynikające z braku kanalizacji 7.4 w wsiach sąsiadujących z nim
7.5 Antropizacja środowiska biotycznego
7.6 Fragmentacja a nawet likwidacja kompleksów roślinnych II
7.7 Zagrożenia związane z niekontrolowaną i gwałtowną suburbanizację
Intensywna gospodarka rolna – stosowanie nawozów i pestycydów zmienia 7.8 glebę, wodę i powietrze atmosferyczne
8 Dziedzictwo kulturowe
Brak właściwej opieki nad zabytkami (dewastacje założeń pałacowo- 8.1 II parkowych)
9 Promieniowanie elektromagnetyczne
Możliwy wzrost emisji promieniowania elektromagnetycznego w wyniku budowy elektroenergetycznej 2x400 kV na terenie gminy Kaźmierz. Lokalizacja przebiegu linii elektroenergetycznej jest aktualnie na etapie 9.1 rozważań przestrzennych i spotykała się ze zdecydowanym sprzeciwem I samorządu. Realizacja jest planowana w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 –2020
10 Awarie
10.1 Rurociąg naftowy „Przyjaźń” II
11 Edukacja ekologiczna
11.1 Niska świadomość ekologiczna mieszkańców II 11.2 Utrudnienia w pozyskiwaniu środków finansowych na działania edukacyjne
Zagrożenia środowiskowe wynikające z analizy SWOT
12 Strefa gospodarcza
12.1 Brak terenów inwestycyjnych uzbrojonych w infrastrukturę techniczną II Ograniczone środki własne na realizację projektów ze źródeł zewnętrznych 12.2 – brak wkładu własnego
Niewystarczająca aktywność mieszkańców gminy w zakresie prowadzenia 12.3 działalności gospodarczej III
12.4 Mało usług hotelarskich i gastronomicznych oraz obsługi ruchu
59 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Lp. Problemy środowiskowe Priorytet turystycznego
13 Strefa infrastruktury technicznej
13.1 Zanieczyszczenie zasobów wodnych zlokalizowanych na terenie gminy I 13.2 Niestabilność w dostawie energii
14 Strefa środowisko naturalne
141 Brak aktualnego programu ochrony środowiska
14.2 Brak rozwoju OZE (odnawialnych źródeł energii) I
14.3 Nieszczelne zbiorniki bezodpływowe
14.4 Niski stopień rozwinięcia sieci gazowych
14.5 Wzrost zanieczyszczeń komunikacyjnych II
14.6 Zbyt niska świadomość ekologiczna społeczeństwa
15 Strefa społeczna
15.1 Ograniczone środki własne gminy na realizację działań społecznych II 15.2 Słaby rozwój inwestycyjny
Źródło: Opracowanie własne
60 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
7 Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko, w tym oddziaływanie bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne na cele i przedmiot ochrony
Ocenie możliwych oddziaływań na środowisko poddano zarówno działania inwestycyjne jak i nieinwestycyjne zaproponowane w Programie Rozwoju. Próbę identyfikacji znaczących oddziaływań na środowisko dokonano w tabelach tzw. macierzach skutków środowiskowych, które są syntetycznym zestawieniem możliwych bezpośrednich, pośrednich, wtórnych, skumulowanych, krótkoterminowych, średnioterminowych i długoterminowych, stałych, chwilowych pozytywnych i negatywnych oddziaływań poszczególnych zadań. Biorąc jednak pod uwagę, że większość z zamierzeń inwestycyjnych przewidywanych do realizacji w ramach projektu Programu wymagać będzie przeprowadzenia postępowań w sprawie oceny oddziaływania na środowisko w odniesieniu do konkretnych warunków środowiskowych przyjęto, że na tym etapie właściwym będzie scharakteryzowanie prognozowanych oddziaływań i ich potencjalnych skutków środowiskowych. W niektórych przypadkach oddziaływanie, w zależności od aspektu jaki się rozważa, może mieć jednocześnie wpływ negatywny jak i pozytywny na komentowany komponent środowiska. Jak zaznaczono w założeniach metodycznych dla niniejszego dokumentu, analizie poddano prognozowany wpływ realizacji poszczególnych działań (w ramach kierunków strategicznych) na: Powietrze i klimat, Wodę, Faunę i florę (bioróżnorodność), Formy ochrony przyrody (istniejące i potencjalne) Powierzchnię ziemi i glebę, Krajobraz, Dziedzictwo kulturowe, Zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Analizując kompleksowo możliwe potencjalne skutki realizacji działań zaproponowanych w Programie Rozwoju nie przewiduje się możliwości zmian w zakresie emisji pól elektromagnetycznych. Analizowany program nie odnosi się do rozwoju linii elektroenergetycznych czy też stacji bazowych GSM. Wpływ realizacji poszczególnych kierunków działań, będącymi źródłem hałasu na klimat akustyczny uwzględniono w komponencie Powietrze i klimat, natomiast oddziaływanie na jednolite części wód uwzględniono w komponencie Woda. (patrz Tab. 7-1, Tab. 7-2, Tab. 7- 3, Tab. 7-4).
61 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
7.1 Ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko skutków działań w ramach obszarów strategicznych ujętych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
OBSZAR STRATEGICZNY 1 - GOSPODARKA W obszarze tym założono podniesienie poziomu rolnictwa i przetwórstwa rolno – spożywczego oraz aktywizację gospodarcza gminy i podnoszenie jej atrakcyjności.
Tab. 7-1 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru
strategicznego 1 – Gospodarka
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
różnorodność)
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow.
(bio przyrody
Priorytet nr 1: WYSOKI POZIOM ROLNICTWA I PRZETWÓRSTWA ROLNO – SPOŻYWCZEGO
Cel strategiczny nr 1.1: Rozwój rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego
Wykorzystywanie nowoczesnych 1 + + + + + 0 0 + technologii w produkcji rolnej.
Wykorzystanie wysokiej jakości gleb pod 2 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ + 0 0 + produkcję ekologiczną.
3 Specjalizacja produkcji rolnej. 0 0/- +/- 0 -/+ - 0 0
4 Rozwój rynku zbytu produktów rolnych. 0 0 0 0 0 0 0 0
Wspomaganie modernizacji rolnictwa 5 + + + + + 0/+ 0 + i przetwórstwa rolno – spożywczego.
Szkolenia dla rolników w zakresie edukacji ekologicznej, stosowania nowoczesnych 6 + + + + + + + + metod w produkcji rolnej, pozyskiwania środków UE itp.
Priorytet nr 2: AKTYWIZACJA GOSPODARCZA GMINY I PODNOSZENIE JEJ ATRAKCYJNOŚCI
Cel strategiczny nr 2.1: Turystyczny rozwój gminy
Przystosowanie okolic Zalewu do turystyki (zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego – np. poprzez budowę 1 ścieżek rowerowych, punktów 0 +/- + + + +/- 0/+ + widokowych, tworzenie alejek spacerowych, oświetlenie tras, tworzenie wiosek tematycznych)
Rozbudowa infrastruktury turystycznej w rejonie Jeziora Bytyńskiego (m.in. przystosowanie do rozwoju sportów 2 wodnych, kolejne etapy uwzględniać będą 0 +/- + + + +/- 0/+ + m.in. opracowanie planu, uregulowanie spraw własnościowych, zaplanowanie i wykonanie niezbędnej infrastruktury.)
Wykorzystanie znaków jakości np. 3 0 0 0 0 0 0 0 + „Wielkopolska jakość”.
62
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
różnorodność)
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow.
(bio przyrody
4 Rozwój agroturystyki. 0 + + 0/+ 0 0/+ + 0/+
Zagospodarowanie przestrzeni publicznej 5 w centrum Kaźmierza (opracowanie planu + + + 0/+ 0/+ + + + i realizacja).
Przeniesienie targowiska w Kaźmierzu 6 poza obręb rynku (opracowanie projektu, +/- +/- 0 0 +/- +/- 0/+ 0/+ pozyskanie środków).
Dokończenie modernizacji Rynku w 7 + + + 0/+ + + + + Kaźmierzu – budowa parkingów.
Cel strategiczny nr 2.2: Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy
Obwodnica Kaźmierza (zgodnie z studium uwarunkowań i kierunków 1 +/- +/- - 0/- +/- - 0/- + zagospodarowania przestrzennego Gminy Kaźmierz).
Aktywizacja gospodarcza terenów 2 0 0 0 0 0 0 0 0 przeznaczonych pod inwestycje
Tworzenie pozytywnego klimatu dla 3 0 0 0 0 0 0 0 0 inwestorów.
4 Współpraca z podmiotami gospodarczymi. 0 0 0 0 0 0 0 0
5 Pozyskiwanie inwestorów zewnętrznych. 0 0 0 0 0 0 0 0
6 Gazyfikacja terenów przy drodze Nr 92. + + +/- +/- + 0 0/- +
Kompleksowe uzbrajanie terenów pod 7 + + +/- +/- + 0 0/- + inwestycje gospodarcze.
Budowa targowiska w m. Kaźmierz - 8 wyodrębnienie miejsca targowego i 0/- 0/- 0/- 0 +/- 0/- 0/- 0/+ budowa infrastruktury targowiska.
Opracowanie i realizacja programu 9 0 0 0 0 0 0 0 0 promocji gminy.
Cel strategiczny nr 2.3: Rozwój budownictwa mieszkaniowego
Dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego zgodnie z opracowanymi planami zagospodarowania 1 +/- +/- +/- +/- - +/- 0/- + przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Kompleksowe uzbrajanie terenów na cele 2 + + +/- +/- + 0 0/- + mieszkalne.
„+” – pozytywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0” - brak występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „-” - negatywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0/+", „0/-"', „-/+", „-/0”, „+/-" oraz „+/0” – podwójne oddziaływanie (patrz. rozdział 2.5)
63 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Źródło: Opracowanie własne Konkludując, większość zaprezentowanych kierunków działań w ramach obszaru 1 (Gospodarka), będzie pozytywnie bądź neutralnie oddziaływać na środowisko w szczególności na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. W ramach tego obszaru zostaną wykonane zadania w ramach dwóch głównych priorytetów: wysokiego poziomu rolnictwa i przetwórstwa rolno – spożywczego oraz aktywizacji gospodarczej gminy i podnoszeniu jej atrakcyjności. W ramach Priorytetu 1 – Wysoki poziom rolnictwa i przetwórstwa rolno – spożywczego wyznaczono główny cel strategiczny: Rozwój rolnictwa i przemysłu rolno – spożywczego, dla którego najważniejszymi kierunkami zadań strategicznych oddziałującymi pozytywnie na środowisko są: wykorzystywanie nowoczesnych technologii w produkcji rolnej, wspomaganie modernizacji rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego oraz szkolenia dla rolników w zakresie edukacji ekologicznej, stosowania nowoczesnych metod w produkcji rolnej, pozyskiwania środków UE itp. W ramach tych działań świadomość rolników na temat ochrony środowiska ulegnie pozytywnej poprawie, co skutkować będzie polepszeniem analizowanych komponentów środowiska. Nowoczesne technologie stosowane podczas wykonywania prac rolniczych będą powodowały mniejsze obciążenie środowiskowe poprzez wykorzystywanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Negatywne oddziaływanie dla omawianego celu strategicznego może wyniknąć jednak w skutek wprowadzenia specjalizacji produkcji rolniczej. W wyniku stosowania monokultur może dojść do zubożenia, wyjałowienia lub nawet degradacji powierzchni ziemi i gleby oraz do ujednolicenia krajobrazu. Ponadto, w ujednoliconej produkcji rolnej, polegającej na wieloletnim uprawianiu tej samej rośliny na tym samym obszarze, powoduje ciągłe pobieranie wody z tych samych warstw. Małe zróżnicowanie gatunkowe roślin przyczynia się też do małego zróżnicowania gatunkowego zwierząt. Powstają również warunki idealne dla rozwoju agrofagów, dla których brakuje naturalnych konkurentów. Dla drugiego priorytetu - Aktywizacji gospodarczej gminy i podnoszeniu jej atrakcyjności ustalono 3 cele strategiczne: turystyczny rozwój gminy, poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego. Cel strategiczny – Turystyczny rozwój gminy charakteryzuje się zdecydowanie pozytywnym wpływem na środowisko. Przystosowanie okolic Zalewu do turystyki (zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego – np. poprzez budowę ścieżek rowerowych, punktów widokowych, tworzenie alejek spacerowych, oświetlenie tras, tworzenie wiosek tematycznych) oraz rozbudowa infrastruktury turystycznej w rejonie Jeziora Bytyńskiego przyczyniają się do uregulowania warunków gospodarczo-sanitarnych, które wpływają na poprawę zdrowia i bezpieczeństwa ludzi oraz na faunę i florę, tworząc lepsze warunki dla ich rozwoju. Przyczynia się to też do poprawy warunków wodnych, które z drugiej strony poprzez zwiększenie ilości turystów narażone są na wzrost zanieczyszczeń. Rozwój agroturystyki przyczynia się do ożywienia gospodarczego obszarów wiejskich oraz tworzy popyt na produkty żywnościowe i usługi. Pozytywny wpływ na komponenty środowiskowe ma zagospodarowanie przestrzeni publicznej w centrum Kaźmierza, w tym przeniesienie targowiska poza obręb rynku oraz dokończenie modernizacji Rynku w Kaźmierzu z budową parkingu. Polepszenie infrastruktury przyczyni się do mniejszego zanieczyszczenia środowiska natomiast poprawa wizerunku centrum miasta Kaźmierz wpłynie pozytywnie na jego krajobraz. Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy jako drugi cel strategiczny zakłada głównie zamierzenia wpływające na promocję i aktywizację gminy. Działania te
64 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” wpływają przeważnie obojętnie na aspekty środowiskowe i jedynie pośrednio mogą przyczynić się w późniejszym czasie do rozwoju i rozbudowy gminy. Wpływ na środowisko ma natomiast budowa obwodnicy Kaźmierza, gazyfikacja terenów przy drodze nr 92 oraz kompleksowe uzbrajanie terenów pod inwestycje gospodarcze. Wszystkie te działania wpływają na poprawę warunków powietrza i klimatu oraz na warunki wodne. Ich wpływ na powierzchnię ziemi i gleby jest korzystny, tak samo jak na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Jednak podczas wykonywania tych prac, może nastąpić do chwilowego negatywnego wpływu na gatunki zwierząt i roślin. Ponadto, zagrożone mogą być stanowiska archeologiczne, również te niezinwentaryzowane dlatego podczas wykonywania prac należy zwrócić szczególną uwagę na to zagrożenie. Budowa targowiska w m. Kaźmierz przy zachowaniu odpowiednich zasad i warunków, nie będzie wpływać negatywnie na aspekty środowiskowe. Użytkowanie targowiska natomiast może powodować powstawanie zanieczyszczeń i odpadów, które negatywnie będą wpływały na wszystkie komponenty środowiskowe. Cel strategiczny Rozwój budownictwa mieszkaniowego dotyczy takich kierunków działań jak: dalszy rozwój budownictwa mieszkaniowego oraz kompleksowe uzbrajanie terenów na cele mieszkalne. Budowa nowych mieszkań ma zarówno pozytywne jak i negatywne oddziaływanie. Nowo wybudowane budynki mogą stanowić mniejsze obciążenie środowiskowe, m.in. poprzez ekologiczne i ekonomiczne rozwiązania. Natomiast nie wszystkie budynki mogą być w ten sposób przystosowane, część z nich może np. nie być w pełni uzbrojona w sanitaria, powodując potencjalne zagrożenie. Etap budowy również może powodować krótkotrwałe zanieczyszczenia i zmiany środowiskowe. Natomiast kompleksowe uzbrajanie terenów na cele mieszkalne zapobiega niektórym problemom wymienionym powyżej, dlatego działanie to jest głównie klasyfikowane jako korzystne.
OBSZAR STRATEGICZNY 2 – INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Głównym założeniem drugiego obszaru strategicznego jest poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych).
Tab. 7-2 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru
strategicznego 2 – Infrastruktura techniczna
wo wo
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeńst
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Priorytet nr 1: POPRAWA WARUNKÓW ROZWOJU SPOŁECZNEGO, GOSPODARCZEGO I WARUNKÓW ZAMIESZKANIA (WYSOKA JAKOŚĆ USŁUG PUBLICZNYCH)
Cel strategiczny nr 1.1: Kompleksowe uzbrajanie terenów w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową, elektryczną
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej (w 1 pierwszej kolejności na obszarze 0/+ + +/- 0/+ + 0/+ 0/+ + aglomeracji Kaźmierz).
Propagowanie i współfinansowanie przez 2 gminę budowy przydomowych oczyszczalni 0 + + + + 0/+ 0/+ + ścieków, w miejscach, gdzie budowa sieci kanalizacji sanitarnej jest ekonomicznie
65
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
wo wo
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeńst
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody nieuzasadniona.
Rozbudowa oczyszczalni ścieków w m. 3 Witkowice - rozbudowa sieci kanalizacyjnej 0 + + 0/+ + 0/+ 0/+ + w m. Młodasko.
Systematyczna rozbudowa sieci 4 wodociągowej i wymiana 0/+ + 0/+ 0/+ 0 0 0 + zdekapitalizowanych odcinków.
5 Rozbudowa kanalizacji deszczowej. 0/+ + 0/+ 0/+ 0/+ 0 0 +
6 Rozbudowa sieci gazowej. + 0/+ 0/+ 0/+ + 0 0 +
Budowa i rozbudowa oświetlenia na nowych 7 osiedlach i ciągach komunikacyjnych 0 0 0 0 0 + 0 + (deptaki, ciągi pieszo-jezdne).
Modernizacja systemu oświetlenia ulicznego 8 + 0 0 0 0/+ + 0 + na energooszczędne.
Cel strategiczny nr 1.2: Poprawa dostępności komunikacyjnej
Budowa i przebudowa dróg, chodników i ścieżek rowerowych (m.in. ciąg pieszo- 1 +/- + + 0/+ + +/- 0/+ + jezdny Nowowiejska-Szkolna, Radzyny- Kaźmierz).
Stworzenie alternatywnych strumieni 2 dojazdu do Aglomeracji Poznańskiej (dojazd 0/- +/- +/- 0 +/- 0/- 0 +/- i wyjazd z Gminy Kaźmierz).
Poprawa jakości nawierzchni dróg gminnych, powiatowych, krajowych i 3 +/- + + 0/+ +/- +/- 0 + wojewódzkich – współpraca z zarządcami dróg.
Budowa parkingów, w tym budowa parkingu 4 +/- +/- +/0 0 +/- + 0 0/+ w okolicy Rynku w Kaźmierzu.
Poprawa dostępu do szerokopasmowego 5 0 0 0 0 0 0 0 + Internetu.
6 Poprawa systemu komunikacji autobusowej. 0 0 0 0 0 0 0 +
Poprawa wizerunku miejsc komunikacji 7 0 0 0 0 0 + 0 + publicznej i jakości obsługi podróżnych.
Podjęcie starań o przywrócenie przewozów 8 0 0 0 0 0 0 0 0 kolejowych.
„+” – pozytywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0” - brak występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „-” - negatywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0/+", „0/-"', „-/+", „-/0”, „+/-" oraz „+/0” – podwójne oddziaływanie (patrz. rozdział 2.5) Źródło: Opracowanie własne
66 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Dla obszaru strategicznego 2 – Infrastruktura techniczna wyznaczono jeden priorytet: Poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych)., dla którego ustalono 2 główne cele strategiczne. Pierwszy cel strategiczny – Kompleksowe uzbrajanie terenów w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową i elektryczną zawiera kierunki działań oddziałujące pozytywnie na środowisko. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej i wodociągowe, budowanie przydomowych oczyszczalni ścieków oraz rozbudowa istniejącej oczyszczalni ścieków głównie oddziałuje na warunki wodne w gminie. Uregulowana gospodarka wodna pozytywnie oddziałuje na jakość wód oraz pozostałe komponenty przyrodnicze. Czyste wody sprzyjają rozwojowi różnorodności biologicznej. Pozytywne oddziaływanie mają również na elementy oceny stanu jednolitych części wód (biologiczne, hydromorfologiczne, fizykochemiczne oraz chemiczne). Poprawa jakości wody ma również ogromny wpływ na poprawę zdrowia i bezpieczeństwa ludzi. Rozbudowa kanalizacji deszczowej oraz rozbudowa sieci gazowej także wpływają pozytywnie na rozwój gminy nie wpływając negatywnie na środowisko, lecz wpływając pozytywnie na powietrze i klimat, warunki wodne, zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz na faunę i florę. Budowa i rozbudowa oświetlenia na nowych osiedlach i ciągach komunikacyjnych oraz modernizacja systemu oświetlenia na energooszczędne wpływa przede wszystkim na poprawę wizerunku i krajobrazu gminy. Ponadto, system oświetlenia zapewnia bezpieczeństwo na drogach, osiedlach i ulicach, a stosowanie energooszczędnych technologii sprzyja poprawie powietrza i klimatu – poprzez mniejsze zużycie prądu, generują mniejszą potrzebę wyprodukowania energii, co związane jest z mniejszym zanieczyszczeniem m.in. mniej CO2 trafia do atmosfery. Drugi cel strategiczny – Poprawa dostępności komunikacyjnej zawiera działania oddziałujące zarówno pozytywnie jak i niekorzystnie. Budowa, bądź przebudowa dróg, chodników czy ścieżek rowerowych wpływa przede wszystkim na poprawę bezpieczeństwa użytkowników tych dróg. Ponadto, uregulowany system odwodnienia dróg oraz możliwe zastosowanie urządzeń podczyszczających mogą zabezpieczyć przed przenikaniem zanieczyszczeń do gleby mając działanie korzystne na środowisko wodne, powierzchnię ziemi i glebę oraz na faunę i florę. Polepszenie nawierzchni skutkuje bardziej ekonomiczną jazdą generującą mniejsze spalanie, może jednak wpłynąć na wzrost częstotliwości pojazdów. Budowa nowych dróg wpływa również na krajobraz, przekształcając go i fragmentując. Fragmentacja krajobrazu może powodować przerwanie ciągów ekologicznych, w tym korytarzy ekologicznych. Skutkuje to izolacją ostoi przyrodniczych, utrudniając bądź całkowicie uniemożliwiając migrację osobników gatunkowych pomiędzy tymi ostojami. Ważne jest aby podczas projektowania tych dróg zastosować rozwiązania ułatwiające przemieszczanie się zwierząt (np. przejścia nad lub pod drogami). Budowa parkingu w centrum miasta Kaźmierz również wpływa korzystnie jak i negatywnie na klimat i powietrze oraz na warunki wodne. Natomiast poprawa dostępu do szerokopasmowego Internetu, poprawa systemu komunikacji autobusowej, poprawa wizerunku miejsc komunikacji publicznej i jakości obsługi podróżnych nie powodują potencjalnego oddziaływania na środowisko. Mają jedynie wpływ na poprawą zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, tworząc liczne udogodnienia dla nich. Podjęcie starań o przywrócenie przewozów kolejowych, nie jest działaniem adekwatnym do aktualnego stanu, który zakłada likwidację kolei. W związku z tym iż działanie to jest nieaktualne nie podlega prognozie.
67 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
OBSZAR STRATEGICZNY 3 – ŚRODOWISKO NATURALNE Obszar ten zakłada utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego oraz zachowane dziedzictwa kulturowego
Tab. 7-3 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru
strategicznego 3 – Środowisko naturalne
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Priorytet nr 1: UTRZYMANIE WYSOKICH WALORÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO
Cel strategiczny nr 1.1: Optymalizacja gospodarki wodno – ściekowej.
Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej 1 (w pierwszej kolejności na obszarze 0/+ + +/- 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ + aglomeracji Kaźmierz).
Gromadzenie ścieków w szczelnych 2 zbiornikach bezodpływowych (kontrola, 0 + + + + 0/+ 0/+ + promocja postaw proekologicznych).
Opracowanie i realizacja programu 3 0 + + + + 0/+ 0/+ + gospodarowania wodami deszczowymi.
Rozbudowa oczyszczalni ścieków w m. 4 Witkowice - rozbudowa sieci kanalizacyjnej + + + 0/+ + 0/+ 0/+ + w m. Młodasko.
Cel strategiczny nr 1.2: Racjonalna gospodarka odpadami
Dobrze funkcjonujący system zbierania odpadów komunalnych, segregacja 1 + + + + + + 0/+ + (zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania).
2 Likwidacja dzikich wysypisk śmieci. + + + + + + 0/+ +
Cel strategiczny nr 1.3: Ochrona powietrza atmosferycznego
1 Ograniczanie emisji zanieczyszczeń + + + + + + + +
2 Ograniczanie zużycia energii. + 0/+ + 0/+ + 0/+ 0/+ +
Termomodernizacje obiektów użyteczności 3 + + + 0/+ + + 0/+ + publicznej.
Tworzenie warunków do inwestowania w 4 + + + + + + + + odnawialne źródła energii.
5 Plan gospodarki niskoemisyjnej. + + + + + + + +
Cel strategiczny nr 1.4: Ochrona przyrody i działania edukacyjne
1 Ochrona terenów cennych przyrodniczo. + + + + + + 0/+ 0/+
Ograniczanie uciążliwości oddziaływania 2 dużych ferm produkcji zwierzęcej na tereny + + + + + + 0/+ 0/+ zurbanizowane i cenne przyrodniczo.
68
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
ludzi
Woda
Zdrowie
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Ograniczanie zabudowy na terenach 3 + + + + + + 0/+ 0/+ atrakcyjnych przyrodniczo.
4 Konserwacja rowów melioracyjnych. 0 + 0/+ 0/+ + 0/+ 0/+ 0/+
Uwzględnianie w planach 5 zagospodarowania przestrzennego terenów + + + 0/+ + + 0/+ + zielonych.
Prowadzenie działań ograniczających 6 0 0 0/+ 0 0 0 0 0/+ zjawisko bezdomności zwierząt.
7 Edukacja ekologiczna. + + + + + + + +
Działania edukacyjne we współpracy z 8 + + + + + + + + organizacjami ekologicznymi
9 Tworzenie ścieżek edukacyjnych. + + + + + + + +
Program Ochrony środowiska dla Gminy 10 + + + + + + + + Kaźmierz
Priorytet nr 2: DOBRZE ZACHOWANE DZIEDZICTWO KULTURY
Cel strategiczny nr 2.1: Ochrona cennych kulturowo obiektów.
Program opieki nad zabytkami, 1 oznakowanie zabytków, mapa zabytków, 0 0 0 0 0 + + 0/+ ewidencja zabytków archeologicznych.
Rewitalizacja Zespołu parkowo-pałacowego 2 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ + + 0/+ w Kaźmierzu.
3 Rewitalizacja parków podworskich. 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ + + 0/+
4 Tworzenie ścieżek dydaktycznych. + + + + + + + +
„+” – pozytywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0” - brak występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „-” - negatywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0/+", „0/-"', „-/+", „-/0”, „+/-" oraz „+/0” – podwójne oddziaływanie (patrz. rozdział 2.5) Źródło: Opracowanie własne Kierunki działań, dla których analizowane jest potencjalne oddziaływanie na środowisko w obszarze strategicznym nr 3 – Środowisko naturalne, określone zostały dla dwóch priorytetów: Utrzymania wysokich walorów środowiska przyrodniczego oraz dobrze zachowanego dziedzictwa kulturowego. Pierwszy priorytet – Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego określony został przez cztery cele strategiczne: Optymalizacja gospodarki wodno – ściekowej, racjonalna gospodarka odpadami, ochrona powietrza atmosferycznego, ochrona przyrody i działania edukacyjne. Cele te faktycznie nie odnoszą się do utrzymania wysokich
69 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” walorów środowiska a dotyczą działań mających na celu zapobieżenie degradacji środowiska w tym ochronę wód oraz przeciwdziałanie zagrożeniom sanitarnym. Potencjalne oddziaływanie na środowisko celu strategicznego, dotyczącego optymalizacji gospodarki wodno – ściekowej jest korzystne. Jednak odnosi się do zapobiegania zagrożeniom a nie ma bezpośredniego wpływu na możliwość zachowania wysokich walorów środowiska na terenie gminy. Rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej wpływa na poprawę wszystkich komponentów środowiskowych, co przyczynia się do poprawy atrakcyjności gminy. Działania proekologiczne uświadamiające mieszkańcom potrzebę dbania o środowisko oraz ukazujące sposób lepszego gospodarowania, w tym montowania szczelnych zbiorników bezodpływowych oraz potrzeby rozbudowania oczyszczalni ścieków przyczyniających się do udoskonalania gospodarki wodno – ściekowej. Pomocne będzie opracowanie i realizacja programu gospodarowania wodami deszczowymi, która również reguluje gospodarkę wodną przyczyniając się do poprawy jakości wody. Dzięki tym działaniom, optymalizującym gospodarkę wodno – ściekową, poprawie ulegają również inne komponenty środowiskowe. Zabezpieczenie ścieków przyczynia się do mniejszego zanieczyszczenia wód, a więc pozytywnie oddziałuje na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz na zwierzęta i rośliny. Racjonalna gospodarka odpadami będąca drugim celem strategicznym jest, przynajmniej w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi zadaniem własnym gminy, który może być powierzony związkom międzygminnym. Niewątpliwie poprawne funkcjonowanie systemu będzie miało pozytywne skutek jednak nie można tego taktować jako działanie mające na celu utrzymanie wysokich walorów środowiska. Efektywnie funkcjonujący system zbierania odpadów komunalnych zmieszanych oraz selektywna zbiórka (zbiórka odpadów surowcowych oraz odpadów ulegających biodegradacji) jest bardzo ważnym zadaniem ciążącym na gminie w efekcie przyczyniającym się do niepogorszenia stanu środowiska. Selektywna zbiórka odpadów przynosi wiele korzyści: ogranicza ilość masy odpadów unieszkodliwianych poprzez składowanie (obniża jednostkowy koszt zagospodarowania odpadów) oraz umożliwia ponowne wykorzystanie lub sprzedaż surowców. Dodatkowym walorem selektywnej zbiórki odpadów jest możliwość odzysku odpadów a co za tym idzie niższe zużycie surowców naturalnych. Odzysk papieru ogranicza ilość wycinanych drzew, co wiąże się z mniejszym zapotrzebowaniem na energię oraz ogranicza zanieczyszczenie powietrza. Odzysk szkła natomiast ogranicza ilość wydobywanych surowców do produkcji szkła tj. wapienia, piasku, sody itp. zmniejszając degradację środowiska. Likwidacja dzikich wysypisk śmieci głównie ogranicza zanieczyszczenie. Podobnie odzysk tworzyw sztucznych to mniejsze zapotrzebowanie na surowce kopalne. Odpady magazynowane czy składowane w niezorganizowany sposób są źródłem potencjalnych zanieczyszczeń do gruntu i wody. Często odpady porzucane są w rowach na skraju terenów zabudowanych stanowią realne zagrożenie dla zdrowia życia mieszkańców. Na tzw. dzikich wysypiskach mogą znajdować się zróżnicowane odpady, a tym odpady niebezpieczne stanowiące większe ryzyko, np. zawierające azbest. Likwidacja takich miejsc w sposób szczególny korzystnie wpłynie na ochronę zdrowia i życia ludzi, w mniejszym zakresie wpływać będzie na utrzymanie wysokich walorów przyrodniczych. Wszystkie zaprezentowane kierunki działań w ramach trzeciego celu strategicznego jakim jest ochrona powietrza atmosferycznego, będą pozytywnie oddziaływać na środowisko. Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do powietrza przyczynia się do zmniejszenia stężenia zanieczyszczeń w powietrzu. Zanieczyszczone powietrze przyczynia się do rozwoju wielu chorób, w tym głównie układu oddechowego. Zanieczyszczone powietrze powoduje też
70 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” choroby roślinne oraz wpływa na niszczenie budynków, w tym często o znaczeniu zabytkowym. Uszkodzeniu ulegają również lasy oraz plony, przynoszące straty finansowe. Zanieczyszczenie powietrza substancjami kwasotwórczymi przyczyniają się do powstawania kwaśnych opadów atmosferycznych, które przenikają do gleby i wody. Ograniczanie zużycia energii, przyczynia się do mniejszego zanieczyszczenia powietrza oraz do zmniejszenia zapotrzebowania na jego produkcję, która negatywnie ingeruje w zasoby przyrodnicze. Jednym z przykładów ograniczania zapotrzebowania na energię jest termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej. Polega ona na wyposażeniu obiektów w urządzenia o wysokim standardzie efektywności energetycznej związanej z zainstalowaniem nowoczesnych systemów grzewczych, ociepleniem obiektu, wymianą okien i drzwi zewnętrznych oraz montowaniem systemów wentylacji i klimatyzacji. Wszystkie te działania pozytywnie oddziałują na środowisko. W celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko potrzebne jest inwestowanie i tworzenie warunków do uzyskiwania energii z źródeł odnawialnych. Ogranicza to zużycie tradycyjnych paliw kopalnianych. Uzyskiwanie energii z zasobów odnawialnych nie powoduje powstawania zanieczyszczeń. Jako niezbędne narzędzie służące możliwości podejmowanie racjonalnych działań będzie opracowanie przez samorząd Planu gospodarki niskoemisyjnej. Dokument ten jako strategiczny którego potencjalny wpływ na środowisko po uchwaleniu przewiduje się jako pozytywny. Jednak szczegółowa ocena oddziaływania na środowisko tego dokumentu będzie przedmiotem innego opracowania, dla którego ocena oddziaływania na środowisko zostanie dokonana w osobnym dokumencie. Kierunki działań określone dla 4 celu strategicznego – Ochrona przyrody i działania edukacyjne są bardzo zróżnicowane i w sposób pozytywny bądź neutralny oddziałują na środowisko. Ochrona terenów cennych przyrodniczo wpływa na rozwój fauny i flory. Dzięki zachowaniu optymalnych warunków dla rozwoju zwiększa się bioróżnorodność, która przyczynia się do wzrostu atrakcyjności terenów gminnych. Pozytywne znaczenie ma też ograniczanie uciążliwości oddziaływania dużych ferm produkcji zwierzęcej na tereny zamieszkane oraz tereny cenne przyrodniczo. Zastosowanie w tym celu wielu rozwiązań technologicznych przyczyni się do poprawienia licznych aspektów środowiskowych. Polepszą się warunki krajobrazowe, przyczyniające się do zwiększenia estetyczności terenów zurbanizowanych oraz do rozwoju obszarów cennych przyrodniczo. Również ograniczanie zabudowy na terenach atrakcyjnych przyrodniczo umożliwia tworzenie warunków idealnych dla rozwoju tych miejsc, co pozytywnie wpłynie na walory środowiskowe. Konserwacja rowów melioracyjnych umożliwia bezpieczny odpływ wody, nie prowadząc do lokalnych podtopień oraz zalewania posesji w wyniku obfitego opadu deszczu. Konserwacja rowów melioracyjnych ma na zadaniu regulację stosunków wodnych w celu zapewnienia polepszenia zdolności produkcyjnej gleby – łatwiejsze uprawianie oraz ochrona użytków rolnych przed powodziami. Ma to również istotne znaczenie na osiągnięcie celów środowiskowych dla jednolitych części wód powierzchniowych. Uwzględnienie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zielonych wpływa pozytywnie głównie na faunę i florę oraz na istniejące i potencjalne formy ochrony przyrody. Działania prowadzone w celu ograniczania zjawiska bezdomności zwierząt wpływają korzystnie na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz na warunki rozwojowe zwierząt. Bezdomne zwierzęta mogą być nosicielami wielu chorób, dlatego kontrolowanie ich liczebności jest bardzo istotne. W celu spełniania wielu założeń i kierunków działań ważna jest motywacja i przekonanie o słuszności podejmowanych decyzji. Do tego celu służą liczne działania edukacyjne, w tym edukacja ekologiczna, działania edukacyjne we współpracy z organizacjami ekologicznymi czy tworzenie ścieżek edukacyjnych. Bardzo istotne jest aby już od najmłodszych lat prowadzić takie działania. Poprzez naukę ukazującą zalety
71 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” wynikające z działań proekologicznych mieszkańcy są bardziej przychylni do ich wdrażania i przestrzegania. Tworzone ścieżki edukacyjne ukazują zastosowane praktyczne rozwiązania ekologiczne. Edukacja ekologiczna będzie pozytywnie oddziaływać na wszystkie aspekty związane z ochroną środowiska. Osobnym zagadnieniem są potencjalne skutki opracowania, uchwalenia i wdrożenia Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kaźmierz. Dokument ten jako dokument strategiczny będzie poddany osobnej strategicznej ocenie odziaływania na środowisko. Niewątpliwie analizy podjęte na etapie opracowywania Programu Ochrony Środowiska będą pozytywnie skutkowały w kolejnych latach obowiązywania dokumentu. Drugi priorytet – Dobrze zachowane dziedzictwo kultury wyznacza jeden cel strategiczny (Ochrona cennych kulturowo obiektów), składający się z następujących kierunków działania: Programu opieki nad zabytkami, oznakowaniu zabytków, mapy zabytków, ewidencji zabytków archeologicznych, rewitalizacji Zespołu parkowo-pałacowego w Kaźmierzu, rewitalizacji parków podworskich oraz stworzenia ścieżek dydaktycznych. Podsumowując, oddziaływanie powyższych kierunków działań jest przede wszystkim pozytywne bądź neutralne. Program opieki nad zabytkami, oznakowanie zabytków, mapa zabytków oraz ewidencja zabytków archeologicznych wpływa pozytywnie na dziedzictwo kulturowe, zachowując ich wartość i przeznaczenie. Dzięki nim możliwa jest ochrona zabytków poprzez kontrolowanie stanu technicznego. Działania te wpływają korzystnie na krajobraz. Również rewitalizacja Zespołu parkowo-pałacowego w Kaźmierzu oraz rewitalizacja parków podworskich wpływa pozytywnie na atrakcyjność krajobrazową gminy i jej dziedzictwo kulturowe. Tworzenie ścieżek dydaktycznych uczących prawidłowych działań i zachowań dla zachowania wartości kulturowych w sposób pozytywny oddziałuję na środowisko. W komentowanym obszarze strategicznym niewątpliwie brakuje działań mających faktycznie wpływ na utrzymanie wysokich walorów środowiska. Jako konieczne uznać należy identyfikacje obszarów szczególnie cennych. Opracowana ekofizjografia w sposób bardzo ogólny odnosi się do tych zagadnień dlatego koniecznym jest opracowanie ekofizjografii szczegółowej dla terenów szczególnie cennych tak ażeby możliwe było właściwe planowanie przestrzenne. Zalecenia powinny być podstawa dalszych analiz podjętych w Studium Uwarunkowań oraz Programie Ochrony Środowiska dla gminy Kaźmierz. Koniecznym jest jednoznaczne wskazanie lokalizacji docelowych terenów, które mają podlegać ochronie prawnej. Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego to również aktywne działanie samorządu na etapie prac planistycznych mających na celu ochronę wcześniej zdiagnozowanych terenów cennych przyrodniczo a także jeżeli będzie takie uzasadnienie współpraca przy działaniach mających na celu zwiększenie bioróżnorodności regionu.
72 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
OBSZAR STRATEGICZNY 4 – SFERA SPOŁECZNA Głównym założeniem strefy społecznej jest wysoka jakość usług publicznych, aktywna i zintegrowana społeczność oraz społeczeństwo oparte na wiedzy.
Tab. 7-4 Potencjalne oddziaływanie na środowisko kierunków działań w ramach obszaru
strategicznego 4 – Sfera Społeczna
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
owie
ludzi
Woda
Zdr
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Priorytet nr 1: WYSOKA JAKOŚĆ USŁUG PUBLICZNYCH
Cel strategiczny nr 1.1: Wysoki poziom kształcenia oraz opieki w szkołach i przedszkolach
1 Rozbudowa Przedszkola w Kaźmierzu. 0 0 0 0 0 0 0 +
Rozbudowa Szkoły Podstawowej w Kaźmierzu (budowa odrębnego budynku 2 0 0 0 0 0 0 0 + na potrzeby nauczania początkowego – 6 izb dydaktycznych).
Modernizacja pracowni komputerowych w Szkole Podstawowej w Kaźmierzu i 3 Gimnazjum w Kaźmierzu wraz z 0 0 0 0 0 0 0 + doprowadzeniem internetu szerokopasmowego.
Termomodernizacja Szkoły Podstawowej 4 w Kaźmierzu – nowy budynek i Szkoła + + + 0/+ + + 0/+ + Podstawowa w Bytyniu.
5 Dobra oferta zajęć pozalekcyjnych. 0 0 0 0 0 0 0 +
Podejmowanie działań zmierzających do wyposażenia szkół w nowoczesne 6 pomoce dydaktyczne tj. np. multimedialne 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ + programy edukacyjne, nowoczesne i atrakcyjne podręczniki szkolne
Cel strategiczny nr 1.2: Bardzo dobry dostęp do świadczeń zdrowotnych
Bardzo dobry dostęp do świadczeń 1 0 0 0 0 0 0 0 + zdrowotnych.
2 Realizacja programów profilaktycznych. 0 0 0 0 0 0 0 +
Dobra opieka zdrowotna mieszkańców, 3 dostęp do specjalistycznych usług 0 0 0 0 0 0 0 + zdrowotnych.
Cel strategiczny nr 1.3: Bogata oferta kulturalna, turystyczna, rekreacyjno-sportowa
Adaptacja zespołu pałacowo-parkowego w Kaźmierzu na centrum kultury, oświaty 1 (w tym zorganizowanie min. 2 nowych izb 0 0 0 0 0 0/+ + + na potrzeby wychowania przedszkolnego dla grup na tzw. minimum programowe).
2 Budowa centrum rekreacyjno-sportowego 0 0 0 0 0 0 0 + (z siłownią) w rejonie ul. Leśnej w
73
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
owie
ludzi
Woda
Zdr
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody Kaźmierzu.
Rozbudowa infrastruktury sportowej 3 zewnętrznej w otoczeniu Orlika np. 0 0 0 0 0 0/+ 0 + bieżnia tartanowa 60 m, kort tenisowy.
Mała architektura rekreacyjno-sportowa– 4 np. skatepark, tory-boule, trasy dla 0 0 0 0 0 0/+ 0 + rolkarzy.
Realizowanie programów w zakresie 5 rozwoju sportu i turystyk rozwój oferty 0 0 0 0 0 0 0 + sportowo-rekreacyjnej.
Opracowanie planów zagospodarowania 6 przestrzennego z uwzględnieniem potrzeb 0 0 0 0 0 0 0 + w zakresie infrastruktury sportowej.
Cel strategiczny nr 1.4: Bezpieczeństwo mieszkańców
Doposażenie służb bezpieczeństwa 1 publicznego w niezbędny sprzęt 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ specjalistyczny.
Doskonalenie mechanizmów analizowania i prognozowania zagrożeń oraz 2 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ zapewnienie narzędzi do realizacji tych zadań.
Doskonalenie umiejętności i kwalifikacji 3 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ 0/+ funkcjonariuszy służb mundurowych.
Cel strategiczny nr 1.5: Opieka socjalna
Zorganizowanie żłobka lub opieki nad 1 0 0 0 0 0 0 0 + dzieckiem do lat 3.
2 Budowa mieszkań socjalnych. 0/- 0/- 0/- 0/- 0/- 0 0 0/+
Zakup pojazdu do dowożenia dzieci 3 0/- 0 0 0 0 0 0 + niepełnosprawnych.
Zorganizowanie ośrodka wsparcia 4 dziennego dla dzieci, młodzieży, osób 0 0 0 0 0 0 0 + starszych i niepełnosprawnych).
Usługi opiekuńcze dla osób starszych i 5 0 0 0 0 0 0 0 + niepełnosprawnych.
Priorytet nr 2: AKTYWNA I ZINTEGROWANA SPOŁECZNOŚĆ
Cel strategiczny nr 2.1: Integracja społeczna
1 Rozwijanie infrastruktury społeczna. +/- 0/+ 0 0 0/- 0/+ + +
Wprowadzanie nowych form integracji 2 0 0 0 0 0 0 0 + mieszkańców.
74
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
owie
ludzi
Woda
Zdr
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Wykorzystanie Gminnego Centrum Kultury oraz świetlic wiejskich do 3 0 0 0 0 0 0 0/+ + prowadzenia działalności kulturalnej, integracji i aktywizacji mieszkańców.
Współpraca trójsektorowa: samorząd, 4 0 0 0 0 0 0 0 0/+ NGO, przedsiębiorcy.
Cel strategiczny nr 2.2: Wysoka aktywność społeczna
Reagowanie na potrzeby oraz aktywizacja 1 społeczna osób starszych i 0 0 0 0 0 0 0 + niepełnosprawnych.
Organizacja czasu wolnego dzieci, 2 0 0 0 0 0 0 0 + młodzieży i dorosłych.
3 Rozwój przedsiębiorczości społecznej. 0 0 0 0 0 0 0 0/+
Planowanie i realizacja programów 4 0 0 0 0 0 0 0 0 aktywności lokalnej.
Realizacja programów wsparcia dla osób 5 0 0 0 0 0 0 0 + bezrobotnych i wykluczonych społecznie.
Diagnoza i opracowanie mapy problemów 6 0 0 0 0 0 0 0 + społecznych.
Stworzenie regionalnego centrum 7 edukacyjno-profilaktyczno-kulturowego 0 0 0 0 0 0 0 + Radzyny.
Priorytet nr 3: SPOŁECZEŃSTWO OPARTE NA WIEDZY
Cel strategiczny nr 3.1: Dobra komunikacja społeczna, wzrost wykorzystania technologii informacyjno- komunikacyjnych
Wzrost wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w edukacji, usługach publicznych, gospodarstwach 1 0 0 0 0 0 0 0 0/+ domowych i sektorze przedsiębiorstw - poprawa dostępu do szerokopasmowego Internetu.
Podniesienie poziomu świadomości i umiejętności mieszkańców w zakresie 2 0 0 0 0 0 0 0 0/+ stosowania technologii informacyjno- komunikacyjnych.
Poprawa dostępu do Internetu w 3 0 0 0 0 0 0 0 0/+ miejscach publicznych.
Unowocześnienie funkcjonowania szkół poprzez wprowadzanie koncepcji e- 4 0 0 0 0 0 0 0 0/+ szkoła, wzrost wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych.
75
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
i i
(istniejące (istniejące
Lp. Kierunki zadań strategicznych
owie
ludzi
Woda
Zdr
Krajobraz
kulturowe
Dziedzictwo Dziedzictwo
Fauna i flora Fauna
i potencjalne)
Formy ochrony ochrony Formy
bezpieczeństwo bezpieczeństwo
Powietrze i klimat Powietrze
(bioróżnorodność
Pow. ziemi i gleba i ziemi Pow. przyrody
Rozbudowa budynku administracyjnego Urzędu Gminy - zmiana wizerunku budynku, dostosowanie budynku i jego otoczenia do potrzeb osób 5 0 0 0 0 0 0/+ 0 + niepełnosprawnych, dalsza informatyzacja urzędu i usług publicznych- wzrost wykorzystania technologii informacyjno- komunikacyjnych.
Promowanie i realizacja koncepcji uczenia 6 0 0 0 0 0 0 0 0/+ się przez całe życie.
„+” – pozytywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0” - brak występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „-” - negatywny skutek występowania potencjalnego oddziaływania na środowisko zadań obszaru strategicznego „0/+", „0/-"', „-/+", „-/0”, „+/-" oraz „+/0” – podwójne oddziaływanie (patrz. rozdział 2.5) Źródło: Opracowanie własne Ostatni obszar strategiczny nr 4 – Sfera społeczna, podzielony jest na trzy główne priorytety strategiczne, dla których określone zostały poszczególne kierunki działań, są to: wysoka jakość usług publicznych, aktywna i zintegrowana społeczność oraz społeczeństwo oparte na wiedzy. Pierwszy priorytet – Wysoka jakość usług publicznych składa się z następujących celów: wysoki poziom kształcenia oraz opieki w szkołach i przedszkolach, bardzo dobry dostęp do świadczeń zdrowotnych, bogata oferta kulturalna, turystyczna, rekreacyjno-sportowa, bezpieczeństwo mieszkańców oraz opieka socjalna. Cel strategiczny – Wysoki poziom kształcenia oraz opieki w szkołach i przedszkolach w głównej mierze posiada kierunki działań o obojętnym oddziaływaniu na środowisko. Rozbudowa Przedszkola i Szkoły Podstawowej w Kaźmierzu oraz modernizacja pracowni komputerowej w Szkole Podstawowej i Gimnazjum w Kaźmierzu wraz z doprowadzeniem internetu szerokopasmowego wykazuje pozytywne oddziaływanie na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Szczególnie istotne jest zapewnienie prawidłowych warunków do rozwoju oraz zapewnienie możliwości edukacji. Dostęp do szerokopasmowego internetu umożliwia rozwój społeczny zgodny ze standardami obowiązującymi. Dzięki temu dostępowi możliwe jest korzystanie z wielu możliwości jakie oferuje internet. Termomodernizacja Szkoły Podstawowej w Kaźmierzu, w tym nowego budynku i Szkoły Podstawowej w Bytyniu oddziałuje pozytywnie na wszystkie oceniane komponenty środowiskowe. Wprowadzone działania wpływające na wdrążenie nowych technologii, ograniczających energochłonność oraz zmniejszające powstawanie zanieczyszczeń są rozwiązaniami długotrwałymi przynoszącymi ogromne korzyści przyrodnicze. Dobra oferta zajęć pozalekcyjnych ma obojętne oddziaływanie na środowisko, wpływa korzystnie jednak na rozwój społeczny młodych ludzi, na ich zdrowie oraz bezpieczeństwo. Podejmowanie zaś działań zmierzających do wyposażenia szkół w nowoczesne pomoce dydaktyczne tj. np. multimedialne programy edukacyjne, nowoczesne i atrakcyjne podręczniki szkolne wpływa na chęć i standard uczenia. Kształcenie młodych ludzi, za pomocą interesujących pomocy dydaktycznych może w przyszłości owocować większym ich zaangażowaniem w tematy nauczane, co może wpłynąć korzystnie na poprawę środowiska.
76 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Drugi cel strategiczny – Bardzo dobry dostęp do świadczeń zdrowotnych, realizowany ma być za pomocą zapewnienia bardzo dobrego dostępu do świadczeń zdrowotnych, realizacji programów profilaktycznych oraz dobrej opiece zdrowotnej mieszkańców, w tym dostępu do specjalistycznych usług zdrowotnych. Wszystkie te kierunki działań oddziałują obojętnie na środowisko, prócz zdrowia i bezpieczeństwa ludzi gdzie oddziaływanie jest oceniane na bardzo korzystne. Kierunki działań wyznaczone dla kolejnego celu strategicznego 3 – Bogata oferta kulturalna, turystyczna i rekreacyjno – sportowa, określa 6 działań kierunkowych: adaptację zespołu pałacowo-parkowego w Kaźmierzu, budowę centrum rekreacyjno-sportowego, rozbudowę infrastruktury sportowej, małą architekturę rekreacyjno-sportową, realizację programów w zakresie rozwoju sportu i turystyki (rozwój oferty sportowo-rekreacyjnej) oraz opracowanie planów zagospodarowania przestrzennego z uwzględnieniem potrzeb w zakresie infrastruktury sportowej. Wszystkie te kierunki działań mają przede wszystkim obojętne oddziaływanie na środowisko. Pozytywne oddziaływania prognozuje się na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Adaptacja zespoły pałacowo-parkowego w Kaźmierzu wpływa korzystnie również na dziedzictwo kulturowe oraz krajobraz. Pozytywne oddziaływanie na walory krajobrazowe przypuszcza się również w wyniku rozbudowy infrastruktury sportowej oraz małej architektury rekreacyjno-sportowej (skatepark, tory-boule). Czwarty cel strategiczny - Bezpieczeństwo mieszkańców zakłada kierunki działań zarówno obojętnie jak i korzystnie oddziałujące na środowisko. Doposażenie służb bezpieczeństwa publicznego w niezbędny sprzęt specjalistyczny, doskonalenie mechanizmów analizowania i prognozowania zagrożeń oraz zapewnienie narzędzi do realizacji tych zadań oraz doskonalenie umiejętności i kwalifikacji funkcjonariuszy służb mundurowych w głównym stopniu oddziałują korzystnie na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi zapewniając lepszą ochronę. Ponadto, nowoczesny sprzęt specjalistyczny oraz umiejętność reagowania i postępowania w sytuacjach alarmowych przyczynia się do szybkiego i prawidłowego reagowania, co może wpływać korzystnie na środowisko poprzez m.in. prawidłowe zabezpieczenie awarii lub skutków zagrożeń. Ostatni cel strategiczny pierwszego priorytetu – Opieka socjalna zawiera kierunki działań mające bezpośredni korzystny wpływ na zdrowie mieszkańców gminy. Działania takie jak: zorganizowanie żłobka lub opieki nad dzieckiem do lat 3, budowa mieszkań socjalnych, zakup pojazdu do dowożenia dzieci niepełnosprawnych, zorganizowanie ośrodka wsparcia dziennego dla dzieci, młodzieży, osób starszych i niepełnosprawnych oraz usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych oddziałują przeważnie obojętnie na środowisko, prócz zdrowia i bezpieczeństwa ludzi, na które wpływają korzystnie. Drugi priorytet – Aktywna i zintegrowana społeczność składa się z dwóch następujących celów strategicznych: Integracja społeczna oraz wysoka aktywność społeczna. Cel strategiczny - Integracja społeczna zawiera takie kierunki działań jak: rozwijanie infrastruktury społecznej, wprowadzanie nowych form integracji mieszkańców, wykorzystanie Gminnego Centrum oraz świetlic wiejskich do prowadzenia działalności kulturalnej, integracji i aktywizacji mieszkańców oraz współpraca trójsektorowa (samorząd, NGO, przedsiębiorcy). Rozwijanie infrastruktury społecznej poprzez budowę szkół, przedszkoli, obiektów kulturalnych oraz sportowych zapewnia podstawę do zaspokajania potrzeb usług socjalnych i kulturowych. Co oddziałuje pozytywnie na takie komponenty jak zdrowie i bezpieczeństwo ludzi oraz na krajobraz i dziedzictwo kulturowe. Rozwijanie infrastruktury wpływa też korzystnie na gospodarkę wodną oraz klimat i powietrze, jednak w zależności od zastosowanych technologii będzie wynikało czy będą wytwarzane zanieczyszczenia.
77 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Również wzrost aktywności natężenia ruchu do tych obiektów może wpłynąć na wzrost stężeń zanieczyszczeń, a same obiekty użyteczności publicznej generują większą ilość odpadów. Pozostałe kierunki działań oddziałują obojętnie na komponenty środowiskowe, wykazując pozytywne oddziaływanie na zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Drugi cel strategiczny dotyczący wysokiej aktywności społecznej zakłada następujące kierunki działań: reagowanie na potrzeby oraz aktywizacja społeczna osób starszych i niepełnosprawnych, organizacja czasu wolnego dzieci, młodzieży i dorosłych, rozwój przedsiębiorczości społecznej, planowanie i realizacja programów aktywności lokalnej, realizacja programów wsparcia dla osób bezrobotnych i wykluczonych społecznie, diagnoza i opracowanie mapy problemów społecznych oraz stworzenie regionalnego centrum edukacyjno-profilaktyczno-kulturowego Radzyny. Działania te skupiają się głównie na aktywizacji społecznej oraz zapewnieniu prawidłowych warunków dla rozwoju społecznego, co ma oddziaływanie korzystne na zdrowia i bezpieczeństwa ludzi. Na pozostałe komponenty środowiskowe wpływa obojętnie, nie przyczyniając się do zanieczyszczenia środowiska ani też do jego ochrony. Trzeci priorytet – Społeczeństwo oparte na wiedzy, zawierający cel strategiczny: Dobra komunikacja społeczna, wzrost wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych w główniej mierze obojętnie oddziałuje na środowisko. Kierunki działań zakładające: wzrost wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnej w edukacji, usługach publicznych, gospodarstwach domowych i sektorze przedsiębiorstw (poprawa dostępu do szerokopasmowego internetu), podniesienie poziomu świadomości i umiejętności mieszkańców w zakresie stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych, polepszenie dostępu do internetu w miejscach publicznych, unowocześnienie funkcjonowania szkół, rozbudowę budynku administracyjnego Urzędu Gminy oraz promowanie i realizację koncepcji uczenia się przez całe życie, wpływają na poprawę warunków zdrowia i bezpieczeństwa ludzi. Dostęp do internetu oraz wykorzystywanie technologii informacyjno- komunikacyjnych wpływa korzystnie na rozwój i edukację, zapewniając odpowiednie warunki i możliwości. Wykorzystanie koncepcji e-szkoła umożliwia ciągłą i bieżącą kontrolę nauczania, w tym umożliwia stałe kontrolowanie postępów nauczania. Zmiana wizerunku budynku administracyjnego Urzędu Gminy wpłynąć może na walory krajobrazowe. Istotnym czynnikiem jest również umożliwienie dostosowania budynku i jego otoczenia do potrzeb osób niepełnosprawnych.
7.2 Prognozowany wpływ skutków działań przewidzianych w Programie Rozwoju Gminy na wielkoobszarowe obszary chronione, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska chronionych gatunków zwierząt i roślin
Analiza prognozowanego oddziaływania skutków planowanych działań wykazała, że w przeważającej większości będą one wpływać pozytywnie lub neutralnie na stanowiska roślin i zwierząt objętych ochroną prawną oraz obszary chronione i cenne przyrodniczo. Dotyczy to w szczególności kierunków zadań związanych z obszarem strategicznym ŚRODOWISKOWO NATURALNE. W przypadku zaplanowanych na najbliższe lata zamierzeń inwestycyjnych, związanych m.in. z rozwojem małej przedsiębiorczości, poprawą infrastruktury technicznej i społecznej w gminie, ich realizacja powinna być poprzedzona procedurą oceny oddziaływania na
78 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
środowisko. Przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko będą lokalizowane poza terenami chronionymi. Działania związane z obszarem strategicznym GOSPODARKA mają na celu rozwój rolnictwa i przemysłu zapewniając jego wysoki standard. Wykorzystywanie nowoczesnych technologii w produkcji oraz działania edukacyjne podnoszą jakość produktów oraz generują mniejsze zanieczyszczenie środowiska. Przyczynia się to do poprawy wielu komponentów, które pozytywnie oddziałują na siedliska oraz obszary chronione. Poprawa atrakcyjności gminy poprzez działania poprawiające stan infrastruktury turystycznej oraz rozwój gospodarczy wpływają zarówno negatywnie jak i pozytywnie na zasoby przyrodnicze. Zmniejszenie zanieczyszczenia w wyniku działań polegających na przystosowaniu obszarów atrakcyjnych turystycznie, wpływa na rozwój bioróżnorodności. Natomiast inwestycje te mogą powodować fragmentacje terenu, przyczyniając się do przerwania ciągłości siedlisk. Rozwój budownictwa mieszkaniowego zgodnie z opracowanymi planami zagospodarowania przestrzennego oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, w tym kompleksowe uzbrajanie terenów na cele mieszkalne również może wpływać negatywnie na fragmentacje terenu oraz stanowić wzrost hałasu, głównie podczas wykonywania prac. Jednak przy odpowiednich warunkach rozwój budownictwa może wpłynąć na wartość wizualną obszaru. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA jako kolejny obszar strategiczny zakłada poprawę warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania. Działania te wpływają przede wszystkim pozytywnie na obszary chronione, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska chronionych gatunków zwierząt i roślin. Inwestycje związane z gospodarką wodno-ściekową będą służyć poprawie jakości wód powierzchniowych i podziemnych poprzez redukcję ilości zanieczyszczeń odprowadzanych ze ściekami do wód i ziemi. Pozwoli to zapewnić odpowiednią jakość wody pitnej. Potencjalnym zagrożeniem jest ingerencja w siedliska przyrodnicze, nieszczelność, czy też awaria systemów kanalizacyjnych lub przydomowych oczyszczalni ścieków. Projekt Rozwoju uwzględnia potrzebę wyboru najbardziej korzystnych dla środowiska technologii w zakresie budowy i eksploatacji przydomowych oczyszczalni ścieków. Kierunki działań zaproponowane dla obszaru strategicznego ŚRODOWISKO NATURALNE najkorzystniej wpływają na obszary chronione oraz siedliska fauny i flory. Główne priorytety tego obszaru strategicznego dotyczą utrzymania wysokich walorów środowiska przyrodniczego oraz zachowanie dziedzictwa kultury. Zachowanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego polega na optymalizacji gospodarki wodno-ściekowej, racjonalnej gospodarki odpadami, ochronie powietrza atmosferycznego oraz ochronie przyrody, w tym prowadzenia działań edukacyjnych. Regulacja gospodarki wodno-ściekowej wpływa na poprawę jakości wód, co przyczynia się do optymalizacji warunków siedliskowych. Racjonalna gospodarka odpadami przyczynia się do selektywnej zbiórki odpadów oraz ponownemu przekształcaniu odpadów, co prowadzi do zmniejszenia ilości odpadów transportowanych na składowisko. Im większy udział ponownego wykorzystania surowców, tym mniejsze ingerowanie w środowisko w celu pozyskania surowców oraz potrzeba energetyczna na jego wytworzenie. Z kolei inwestycje związane z ochroną powietrza atmosferycznego i energetyką (OZE) przyczynią się do poprawy jakości powietrza atmosferycznego, a w konsekwencji pozytywnie wpłyną na wartości przyrodnicze obszarów chronionych. Natomiast działania edukacyjne ukazują możliwości dążenia do tych założeń środowiskowych, uczą postawy dbania o środowisko. Zachowanie dziedzictwa kulturowego, w tym ochrona zabytków przyczynia się do zachowania miejsc ostoi dla licznych gatunków
79 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” zwierząt i ptaków. Parki dworskie często stanowią też miejsce bytowania gatunków wędrownych, ze względu na swoje walory przyrodnicze. Kierunki działań dla obszaru SFERY SPOŁECZNEJ w głównym stopniu oddziałują obojętnie na obszary chronione, siedliska przyrodnicze oraz stanowiska chronionych gatunków zwierząt i roślin. Termomodernizacja budynków szkolnych, polegająca na zastosowaniu rozwiązań poprawiających stan środowiska, przyczynia się pozytywnie, pośrednio na te obszary. Również działania promujące zakup materiałów szkolnych wykorzystywanych do edukacji ekologicznej przyczyniają się do korzystnego oddziaływania. Bezpieczeństwo mieszkańców, polegające na doposażeniu służb bezpieczeństwa publicznego w niezbędny sprzęt specjalistyczny, doskonalenie mechanizmów analizowania i prognozowania zagrożenia oraz doskonalenie umiejętności i kwalifikacji funkcjonariuszy służb mundurowych, przyczynia się do szybkiego i skutecznego reagowania w czasie awarii, co ogranicza lub eliminuje zagrożenie jakie może pojawić się na obszarach cennych przyrodniczo. Natomiast budowa mieszkań socjalnych, przy nieodpowiednich założeniach może wiązać się z uciążliwością dla środowiska (w tym niszczenie siedlisk, ich fragmentacja, bariera migracyjna, synantropizacja, konieczność wycinki), a z drugiej mogą przynieść korzyści dla ludzi. Jednym z celów projektu Programu Rozwoju jest zapewnienie ochrony zasobów przyrodniczych na terenie gminy. Kierunki zadań realizowane w ramach celów strategicznych są związane z ochroną obszarów, na których zidentyfikowano gatunki roślin i zwierząt objętych ochroną prawną. Do takich zadań należy m.in. objęcie ochroną prawną najcenniejszych przyrodniczo obszarów na terenie gminy oraz utrzymanie walorów i funkcji obszarów i obiektów objętych ochroną prawną, itp. Na terenie Gminy Kaźmierz znajdują się następujące obszarowe formy ochrony przyrody, są to: rezerwat przyrody „Bytyńskie Brzęki”, rezerwat przyrody „Brzęki przy Starej Gajówce”, rezerwat przyrody „Huby Grzebieniskie” obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Grądy Bytyńskie PLH300051. Dla rezerwatu przyrody „Bytyńskie Brzęki” obowiązuje plan ochrony, ustanowiony zarządzeniem Nr 18/09 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Bytyńskie Brzęki” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 23, poz. 682). W oparciu o powyższe rozporządzenie, zidentyfikowano cel ochrony rezerwatu przyrody „Bytyńskie Brzęki”, który brzmi następująco: „zachowanie populacji jarzębu brekinii Sorbus torminalis oraz renaturalizacja zasiedlanych przez ten gatunek zniekształconych fitocenoz leśnych”. Zarządzenie Nr 18/09 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2009 roku wprowadza następujące ustalenia do studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kaźmierz, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego gminy Kaźmierz oraz planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego, dot. eliminacji lub ograniczenia zagrożeń wewnętrznych lub zewnętrznych: 1) utrzymanie dotychczasowych sposobów użytkowania gruntów na obszarze przyległym do rezerwatu w pasie o szerokości 100 m od granic obiektu;
80 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
2) utrzymanie obecnie realizowanych zasad gospodarowania zasobami wodnymi na obszarach leśnych, polegających na powstrzymywaniu się od odwadniania terenu. Zaproponowane kierunki działań w Programie Rozwoju nie będą ingerowały w sposób negatywny na cele ochrony rezerwatu przyrody „Bytyńskie Brzęki”. Wręcz przeciwnie, zadania związane z ochroną przyrody powinny przyczynić się do zachowania bioróżnorodności tego obszaru, a przynajmniej do nie pogorszenia jego stanu. Działania zaproponowane w Programie Rozwoju nie będą oddziaływać negatywnie na pozostałe rezerwaty przyrody: „Brzęki przy Starej Gajówce” oraz rezerwat przyrody „Huby Grzebieniskie”, powołane na terenie gminy Kaźmierz. W granicach administracyjnych gminy Kaźmierz znajduje się obszar mający znaczenie dla Wspólnoty Grądy Bytyńskie PLH300051. Na terenie obszaru ostoi zidentyfikowano występowanie czterech typów siedlisk przyrodniczych: ekstensywnie użytkowane niżowe łąki świeże (Arrhenatherion) 6510, grąd środkowoeuropejski i subkontynentalny (Galio- Carpinetum, Tilio-Carpinetum) 9170, Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albae, Populetum albae, Alnenion glutinoso-incanae, olsy źródliskowe) 91E0 i Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe (FicarioUlmetum) 91F0. Na przedmiotowym obszarze występują cztery gatunki wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG a są to: bóbr Castor fiber, obuwik pospolity Cypripedium calceolus, Zalotka większa Leucorrhinia pectoralis i traszka grzebieniasta Triturus cristatus. Celem ochrony obszarów Natura 2000 jest zachowanie we właściwym stanie gatunków oraz siedlisk stanowiących przedmioty ochrony obszarów Natura 2000. Oznacza to zachowanie takiej liczebności populacji, która gwarantuje utrzymanie jej w swoim siedlisku przez długi czas oraz zachowanie naturalnego zasięgu gatunku i niezbędnej powierzchni wymaganych przez niego siedlisk. Właściwy stan ochrony siedlisk objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000 oznacza, że ich naturalny zasięg nie może ulec zmniejszeniu i zachowana musi zostać ich specyficzna struktura i funkcje oraz właściwy stan typowych dla nich gatunków. Po przeanalizowaniu kierunków działań określonych w Programie Rozwoju stwierdzono, iż nie będą negatywnie oddziaływano na poszczególne przedmioty ochrony obszarów Natura 2000, ich integralność i cele ochrony. Osiągniecie celów dla siedlisk nie jest zagrożone, gdyż zaproponowane kierunki zadań uwzględniają ochronę terenów cennych przyrodniczo, zachowując właściwy stan ochrony siedlisk oraz gatunków. Bliskim sąsiedztwie gminy, przy granicy południowo-wschodniej gmina Kaźmierz graniczy z obszarem chronionego krajobrazu „Rynny Jeziora Lusowskiego i Doliny Samy”. W odległości ok. 8,5 km od granicy gminy zlokalizowany jest obszar specjalnej ochrony ptaków Jezioro Zgierzynieckie PLB300009 i Puszcza Notecka PLB300015 oraz Sierakowski Park Krajobrazowy. Kierunki działań, określone w dokumencie rozwoju gminy, wykazują działania i inwestycje zlokalizowane w obrębie terytorium gminy. Ich wpływ na obszary o szczególnych walorach przyrodniczych jest głównie neutralny bądź korzystny, dlatego działania te nie będą wpływały negatywnie na obszary chronione zlokalizowane poza obrębem gminy. Jedynym zagrożeniem wynikającym z kierunków działań ustalonych w Programie Rozwoju może stanowić rozbudowa infrastruktury drogowej, która może spowodować przerwanie ciągłości siedliskowej gatunków występujących na tym obszarze oraz obniżać walory estetyczne krajobrazu. Na terenie gminy Kaźmierz, w obrębie ewidencyjnym Młodasko, Nadleśnictwo Pniewy znajduje się strefa ochrony ostoi, miejsca rozrodu i regularnego przebywania bielika. Kierunki działań obejmujące takie działania jak: budowa lub modernizacja infrastruktury drogowej,
81 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” suburbanizacja oraz kompleksowe uzbrajanie terenów na cele mieszkalne mogą przebiegać wokół terenu ostoi. Generując hałas oraz przyczyniając się do powstawania zanieczyszczeń i odpadów mogą negatywnie oddziaływać na strefę ochrony ostoi. Podsumowując, nie przewiduje się znaczącego negatywnego oddziaływania planowanych kierunków działań na obszary chronione, siedliska przyrodnicze oraz chronione gatunki roślin i zwierząt. Przy czym, ingerencja w zasoby przyrodnicze jest nieunikniona, dlatego tak ważne jest podjęcie działań minimalizujących i kompensujących negatywny wpływ planowanych przedsięwzięć. Bardzo ważnym aspektem, który przyczynić się może w sposób pośredni do poprawy stanu jakości środowiska jest kształtowanie świadomości ekologicznej mieszkańców. Kluczowe są działania promocyjne oraz edukacyjne w tym zakresie.
82 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
8 Propozycje rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu programu rozwoju gminy Kaźmierz
Zaproponowane w projekcie Programu Rozwoju Gminy kierunki działań mają na celu rozwój społeczno-gospodarczy z zaspokojeniem potrzeb mieszkańców gminy o charakterze zrównoważonym przy jednoczesnym poszanowaniem środowiska naturalnego i dziedzictwa kulturowego. Wpisują się one w cele krajowych i wojewódzkich dokumentów strategicznych. Nieunikniona jest jednak ingerencja w środowisko przyrodnicze. Część zamierzeń inwestycyjnych należy do przedsięwzięć mogących zawsze bądź potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko - Dz. U. 2010 Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.). Oznacza to, iż mogą one podlegać procedurom ocen oddziaływania na środowisko: Wśród nich wyróżnia się budowę m. in.: instalacji odnawialnych źródeł energii; infrastruktury transportowej (w tym dróg i kolei); infrastruktury komunalnej (w tym systemów sieci kanalizacji sanitarnych, systemów sieci wodociągowych, systemów ciepłowniczych i gazowniczych, oczyszczalnie ścieków); instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów; zabudowy mieszkaniowej wraz z towarzyszącą jej infrastrukturą Kluczowe jest poszanowanie potrzeb ochrony środowiska zarówno na etapie budowy, jak i w fazie eksploatacji planowanych przedsięwzięć. Wśród rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, w związku z realizacją projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz wyróżniono m.in.: zapewnienie rzetelności procedur oceny oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć (konstruktywna współpraca projektantów, przedstawicieli samorządów, instytucji zajmujących się zagadnieniami ochrony środowiska, społeczeństwa, w tym organizacji społecznych i środowiska naukowego); nadzorowanie realizacji projektu Programu Rozwoju i prowadzenie monitoringu stanu środowiska; zgodność zapisów decyzji administracyjnych z założeniami projektu Programu Rozwoju i egzekucja tych zapisów; lokowanie inwestycji na obszarach najmniej podatnych na wpływ zasobów przyrodniczych; prawidłowe eksploatowanie sprzętu i placu budowy (zwłaszcza w bezpośrednim sąsiedztwie ekosystemów szczególnie wrażliwych na zmiany warunków
83 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
siedliskowych), stosowanie najlepszych dostępnych technologii, materiałów i rozwiązań konstrukcyjnych; prowadzenie szeroko rozumianej edukacji ekologicznej.
Tab. 8-1 Propozycje działań minimalizujących i kompensujących potencjalny negatywny wpływ przewidzianych w projekcie Programu Rozwoju działań
Propozycje działań minimalizujących i kompensujących potencjalny negatywny Lp. Komponent środowiska wpływ przewidzianych w projekcie Programu Rozwoju działań m.in.:
• nasadzenia wzdłuż tras komunikacyjnych i na terenach inwestycyjnych
• promowanie komunikacji publicznej
• usuwanie wyrobów zawierających azbest przez wykwalifikowane firmy (ograniczenie uwalniania włókien azbestowych do środowiska)
Powietrze i klimat (w tym • zmniejszenie niskiej emisji poprzez budowę i rozbudowę systemów 1. ciepłowniczych i gazowniczych w obszarach o dużej gęstości zaludnienia oraz klimat akustyczny) miejscowościach turystycznych
• promowanie energooszczędnych rozwiązań (transport, budownictwo) oraz wspieranie gospodarki przyjaznej środowisku
• wykorzystania odnawialnych niekonwencjonalnych źródeł energii zgodnie z istniejącymi uwarunkowaniami
• nasadzenia kompensacyjne
• utrzymanie zadrzewień przydrożnych ( w sposób niekolidujący z bezpieczeństwem ruchu drogowego ) i zadrzewień śródpolnych
• wprowadzanie stref zieleni izolacyjnej wokół obiektów uciążliwych środowiskowo i krajobrazowo
• ograniczanie do minimum lokalizowani inwestycji na terenach cennych przyrodniczo (uwzględnianie układów przyrodniczych)
• utworzenie nowych form ochrony przyrody Przyroda (fauna, flora, 2. • utrzymanie głównych szlaków migracji zwierząt - drożność korytarzy formy ochrony przyrody) ekologicznych (budowa przepustów, przejść na zwierząt, przepławek dla ryb) • odtworzenie zniszczonych siedlisk w miejscach zastępczych
• prowadzenie prac budowlanych poza okresem lęgowym ptaków i poza okresem rozrodu płazów.
• uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zasad ochrony przyrody przy eksploatacji złóż na terenach cennych przyrodniczo.
• wykonanie inwentaryzacji budynków pod kątem występowania chronionych gatunków ptaków i nietoperzy, uwzględniając przy tym ich okres lęgowy i rozrodczy.
• zachowanie ciągłości cieków (budowa przepustów pod drogami)
• uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej (w tym rozbudowa sieci kanalizacyjnych oraz zwiększenie wydajności oczyszczalni ścieków
• ograniczenie do minimum ingerencji w koryta rzek i wykorzystania turystycznego zbiorników o niskiej zdolności do samooczyszczania
3. Wody • redukcja ujemnych dla środowiska skutków piętrzenia wody w zbiornikach retencyjnych (wykonanie systemów regulujących stosunki wodne na obszarach przyległych)
• tworzenie obszarów ochronnych dla GZWP
• wdrażanie nowych technologii służących oszczędzaniu wody i powtórnemu wykorzystywaniu wód zużytych
84 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Propozycje działań minimalizujących i kompensujących potencjalny negatywny Lp. Komponent środowiska wpływ przewidzianych w projekcie Programu Rozwoju działań m.in.:
• ograniczenie bezpośredniej ingerencji w powierzchnię ziemi
• nasadzenia kompensacyjne
• funkcje ochronne lasów;
4. Powierzchnia ziemi i gleba • unikanie zabudowy gleb o wysokich klasach bonitacyjnych • wdrażanie programów rolno – środowiskowych, uwzględniających działania prewencyjne w zakresie ochrony gleb
• wdrażania efektywnych ekonomicznie i ekologicznie technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów
• stosowanie rozwiązań spójnych pod względem architektonicznym z lokalnym krajobrazem
• wykorzystanie przezroczystych ekranów akustycznych (z elementami ostrzegawczymi dla ptaków) 5. Krajobraz • ograniczenie lokalizacji inwestycji na terenach charakteryzujących się dużymi walorami krajobrazowymi
• wprowadzanie stref zieleni izolacyjnej wokół tras komunikacyjnych/obiektów uciążliwych środowiskowo i krajobrazowo
• lokalizacja inwestycji poza obszarami zabudowy mieszkalnej i dziedzictwa kulturowego
• rozbudowa i ochrona terenów zieleni w obrębie założeń pałacowo-parkowych
• wprowadzenie okresowej oceny stanu ochrony zabytków;
• pozyskiwanie funduszy unijnych na rewitalizację obiektów zabytkowych; Dziedzictwo kulturowe 6. • stosowanie rozwiązań technicznych minimalizujących negatywne oddziaływanie i zdrowie ludzi przedsięwzięć na środowisko kulturowe i zdrowie ludzi (np. ekranów akustycznych, mat antywibracyjnych)
• edukacja ekologiczna i zapewnienie udziału społeczeństwa w postępowaniach na rzecz ochrony środowiska (w tym udostępnianie informacji o środowisku)
• propagowanie zdrowego stylu życia poprzez rozbudowę infrastruktury sportowej i szlaków turystyczno-rekreacyjnych.
Źródło: Opracowanie własne Planując konkretne działania związane z rozwojem gminy, samorząd musi uwzględniać siedliska chronionych gatunków zwierząt. W rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt w § 6.1 wprowadzono zakazy w stosunku do dziko występujących zwierząt, należących do gatunków objętych ochroną ścisłą lub częściową, w § 7 zakazy obowiązujące w stosunku do innych dziko występujących zwierząt, a w § 8.1 zakazy obowiązujące w stosunku do dziko występujących ptaków. Obowiązujący Program Ochrony Powietrza obejmujący strefę wielkopolską określa działania naprawcze, których celem jest redukcja emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz benzo(a)pirenu. Działania te, powinny być realizowane m. in. poprzez: ograniczenie emisji z indywidualnych systemów grzewczych poprzez likwidację starych kotłów (poprzez podłączenie do sieci cieplnej lub zastosowanie ogrzewania elektrycznego) lub ograniczenie emisji (poprzez zmianę paliwa, wymianę starych kotłów na nowe niskoemisyjne),
85 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
ograniczenie zużycia produkowanej energii i poprzez to ograniczanie emisji na obszarze przekroczeń poprzez termoizolację budynków, wykorzystanie alternatywnych źródeł energii w postaci kolektorów słonecznych, pomp ciepła lub wykorzystania energii wiatru, które stanowiłyby uzupełniające źródła pozyskiwania energii cieplnej. Dodatkowo określono działania mające na celu redukcję emisji pyłu zawieszonego PM10 z transportu samochodowego (emisji liniowej) poprzez: poprawę stanu technicznego dróg istniejących – utwardzenie poboczy w celu redukcji wtórnego unosu pyłu z dróg, budowę obwodnic, w celu wyprowadzenia emisji poza obszary o gęstej zabudowie, utrzymanie działań ograniczających emisję wtórną pyłu poprzez regularne utrzymanie czystości nawierzchni (czyszczenie metodą mokrą). zmianę środków transportu komunikacji miejskiej zasilanych olejem napędowym na autobusy zasilane alternatywnym paliwem gazowym CNG, tworzenie przyjaznych dla środowiska stref ograniczonego transportu, popularyzację transportu miejskiego oraz cyklistów.
86 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
9 Analiza rozwiązań alternatywnych do rozwiązań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Założeniem Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz jest prowadzenie polityki rozwoju gminy zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Zdecydowana większość sformułowanych w dokumencie kierunków działań ma pozytywny bądź neutralny wpływ na środowisko. W związku z czym, ocena rozwiązań alternatywnych nie ma szczególnego uzasadnienia. Ewentualne negatywne oddziaływania mogą pojawić się na etapie budowy, jednak będą musiały podlegać przewidzianej w prawie procedurze oceny oddziaływania na środowisko. Wpływ planowanych działań na poszczególne komponenty środowiska zależy od lokalnej odporności środowiska oraz od występowania w rejonie realizacji zamierzeń inwestycyjnych obszarów cennych przyrodniczo, w tym form ochrony przyrody w rozumieniu ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz. U. 2015 poz. 1651). Przy budowie nowych obiektów inwestycyjnych należy przeprowadzić wieloetapowe studia lokalizacyjne w celu wyboru optymalnych rozwiązań. Wariantowanie inwestycji poza jej lokalizacją powinno obejmować analizy konstrukcyjne, technologiczne oraz organizacyjne. Należy jednak mieć na uwadze, iż niezrealizowanie inwestycji (tzw. wariant „0”) ma bardzo duże, najczęściej negatywne konsekwencje środowiskowe - zaniechanie inwestycji związanych np. z: rozbudową gospodarki wodno-ściekowej może przyczynić się do degradacji wód powierzchniowych i podziemnych; gospodarką wodną i ochroną przeciwpowodziową może skutkować zagrożeniem życia i zdrowia ludzi, degradacją środowiska i stratami materialnymi; energetyką odnawialną może przyczynić się do zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego; edukacją ekologiczną może prowadzić do ignorancji i braku poszanowania mieszkańców do walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych, zagrożenia dla środowiska gruntowo-wodnego; ochroną dziedzictwa kulturowego może przyczynić się do dalszej dewastacji zabytków.
87 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
10 Trudności wynikające z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
W trakcie opracowywania niniejszej Prognozy, nie stwierdzono istotnych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, które utrudniałyby prace nad dokumentem. Ewentualne trudności wiążą się ze stopniem ogólności analizowanego projektu Programu Rozwoju, jak również z brakiem ujednoliconych metod i kryteriów oceny programu rozwoju.
88 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
11 Potencjalne zmiany stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Realizacja przyjętych celów i kierunków działań w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020, pozwoli na uzyskanie równowagi między rozwojem gospodarczym gminy, a wymogami ochrony środowiska oraz doprowadzi do poprawy stanu poszczególnych komponentów środowiska przyrodniczo-kulturowego. W związku z rozwojem gospodarczym regionu, wzrostem inwestycji przemysłowych i poziomu konsumpcji, zwiększającą się presją na obszary cenne przyrodniczo i niezurbanizowane, zwiększeniem zapotrzebowania na surowce - brak realizacji zapisów projektu Programu Rozwoju, prowadzić może do znaczącego pogorszenia stanu poszczególnych komponentów środowiska. Negatywne trendy będą się pogłębiać, a zanieczyszczenie środowiska wzrastać. Ochrona przyrody i krajobrazu Na terenie Gminy Kaźmierz zagrożeniem zasobów przyrodniczych jest brak sprzyjających warunków regulacyjnych i społecznych w kwestii funkcjonowania i rozbudowy obszarów ochronionych, likwidacja bądź fragmentacja kompleksów roślinnych oraz zagrożenia wynikające z niekontrolowanej i gwałtownej suburbanizacji. Czynniki te stanowią też zagrożenie dla ciągłości krajobrazu, powodując jego fragmentację oraz zdewastowanie terenu w wyniku działalności człowieka. Istotnym zagrożeniem jest również niska lesistość, która może przyczyniać się dom zmniejszenia różnorodności biologicznej, wzrostu zanieczyszczenia powietrza (las przechwytuje część pyłów i gazów z powietrza), wzmożonej erozji wietrznej gleby, itd.. Zaproponowane kierunki działań m.in. ochrona terenów cennych przyrodniczo, ograniczanie zabudowy na terenach atrakcyjnych przyrodniczo, ograniczanie uciążliwości oddziaływania dużych ferm produkcji zwierzęcej na tereny zurbanizowane i cenne przyrodniczo oraz opracowanie Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kaźmierz, mają na celu utrzymanie jakości środowiska przyrodniczego na jak najlepszym poziomie. Zaniechanie działań może przyczynić się do zubożenia zasobów biologicznych regionu, a w konsekwencji również kraju (w tym utraty terenów cennych przyrodniczo). Ponadto, mogą nastąpić zaburzenia równowagi ekologicznej, jak również degradacja walorów krajobrazu. Brak opracowanego Programu Ochrony Środowiska gminy może przyczynić się do braku działań ochronnych poszczególnych komponentów środowiskowych, powodując ogromne straty środowiskowe. Gospodarka wodno – ściekowa Działania powinny być ukierunkowane przede wszystkim na poprawę stopnia skanalizowania terenów wiejskich, a w miejscach gdzie ze względów ekonomicznych nie jest to możliwe powinno stawiać się przydomowe oczyszczalnie ścieków. Ważne jest również zabezpieczanie wód przed zanieczyszczeniami, wynikającymi z punktowych zanieczyszczeń oraz braku odpływu powierzchniowego zlewni. Przyczyniają się do kumulacji zanieczyszczeń w wodach powierzchniowych i podziemnych. Negatywny wpływ ma również prowadzenie gospodarki rolnej blisko zbiorników wodnych, stosowane pestycydy oraz nawozy mogą obciążać środowisko.
89 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Kierunki działań, które zaproponowano w projekcie Programu Rozwoju np. rozbudowa sieci kanalizacji sanitarnej, rozbudowa oczyszczalni ścieków oraz stosowanie szczelnych zbiorników bezodpływowych (kontrola, promocja postaw proekologicznych), mają na celu przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska wodnego. Zaniechanie zamierzeń inwestycyjnych w ramach tego obszaru, może skutkować m.in. pogorszeniem jakości wód oraz doprowadzić do skażenia. Brak działań może spowodować wzrost zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych (zrzuty nieoczyszczonych ścieków komunalnych, niekontrolowane wylewy gnojowicy na pola i tereny przyległe, nieszczelne systemy szamb indywidualnych). Degradacja powierzchni ziemi i gleb Na terenie gminy Kaźmierz w wyniku intensywnej gospodarki rolnej możliwa jest erozja oraz zakwaszanie gleb. Wzrasta też powierzchnia gleb zdewastowanych i zdegradowanych, które wymagają rekultywacji. Zaproponowane kierunki działań m.in. wykorzystywanie nowoczesnych technologii w produkcji rolnej, szkolenia dla rolników oraz wykorzystywanie wysokiej jakości gleb pod produkcję ekologiczną, mają na celu niedopuszczenie do dalszej dewastacji i degradacji gleb. Brak działań może doprowadzić do degradacji gleb poprzez postępujące zakwaszenie, erozję oraz zanieczyszczenie wokół dużych zakładów przemysłowych i składowisk odpadów. W konsekwencji, degradacja gleb będzie skutkować obniżeniem ich wartości rolniczej. Gospodarka odpadami W Gminie Kaźmierz gospodarka odpadami zarządzana jest w sposób prawidłowy, dotrzymywane są wymogi odzysku. Zagrożeniem natomiast może być wzrost ilości wytwarzanych odpadów oraz występujące dzikie wysypiska. Proponowane kierunki działań m.in. dobrze funkcjonujący system zbierania odpadów komunalnych, segregacja (zmniejszenie ilości odpadów ulegających biodegradacji kierowanych do składowania) oraz likwidacja dzikich wysypisk śmieci, mogą przyczyniać się do lepszego gospodarowania odpadami poprzez ograniczanie ilości dostarczanych odpadów na składowisko. Zaniechanie przewidzianych działań może przyczynić się m.in. do powstawania nowych niekontrolowanych źródeł gromadzenia odpadów. Należy pamiętać również o konieczności dotrzymania wymogów nałożonych przez UE. Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego jest transport oraz tzw. niska emisja, wynikająca m. in. z spalania w piecach domowych niskiej jakości paliw oraz odpadów. Dlatego bardzo ważne jest aby proponowane działania zostały wypełnione. Do najważniejszych kierunków działań należy: ograniczanie emisji zanieczyszczeń, ograniczanie zużycia energii oraz opracowanie Planu gospodarki niskoemisyjnej. Brak realizacji działań może przyczynić się do wzrostu zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego z następujących źródeł: komunalno-bytowych, transportowych, a także ze źródeł przemysłowych (skutkuje to degradacją środowiska). Odnawialne źródła energii Gmina Kaźmierz ma mały udział w produkcji energii ze źródeł odnawialnych dlatego też głównym kierunkiem działań, zaproponowanym w projekcie Programu Rozwoju jest tworzenie warunków do inwestowania w odnawiane źródła energii oraz promowanie korzyści jakie z tego płyną (m.in. ochrona środowiska).
90 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Zaniechanie promowania odnawialnych źródeł energii w przyszłości może doprowadzić do wyczerpania się zasobów węgla (problem zaspokojenia potrzeb energetycznych mieszkańców województwa dolnośląskiego). Ochrona przed hałasem Proponowane w projekcie Programu kierunki działań mają na celu poprawę stanu infrastruktury drogowej oraz wybudowanie nowych dróg, w tym obwodnicy Kaźmierza. Obwodnica przyczyni się do zmniejszenia natężenia ruchu samochodów, co skutkować będzie obniżeniem hałasu generowanego przez pojazdy. Istotnym kierunkiem działań jest również promowanie przywrócenia przewozów kolejowych. Istotne jest również uwzględnianie w miejscowych planach zapisów dotyczących właściwego planowania przestrzennego w przypadku zagrożeń akustycznych. Brak podjęcia działań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju może przyczynić się do zwiększenia wartości ponadnormatywnych poziomu hałasu w wyniku transportu drogowego oraz narażenia mieszkańców na uciążliwości związane z ponadnormatywnym hałasem. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Na podstawie monitoringu WIOŚ w Poznaniu na terenie gminy Kaźmierz nie odnotowano żadnych przekroczeń dopuszczalnych poziomów natężenia pola elektromagnetycznego. W Programie Rozwoju nie zaproponowano kierunków działań. Istotne jest jednak kontrolowanie obszaru gminy w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Przeciwdziałanie poważnym awariom przemysłowym Na terenie gminy Kaźmierz istnieją zakłady produkcyjne,, które mogą być potencjalnie sprawcami poważnych awarii. Przez teren gminy przebiega też rurociąg naftowy „Przyjaźń”, którego potencjalna awaria może mieć niekorzystny wpływ na środowisko. Pomimo, iż do takich zdarzeń dochodzi rzadko, w Programie Rozwoju zaproponowano m. in. takie kierunki działań: doposażenie służb bezpieczeństwa publicznego w niezbędny sprzęt specjalistyczny, doskonalenie mechanizmów analizowania i prognozowania zagrożeń oraz zapewnienie narzędzi do realizacji tych zadań, a także doskonalenie umiejętności i kwalifikacji funkcjonariuszy służb mundurowych. Zaniechanie planowanych działań może przyczynić się do zwiększenia ryzyka wystąpienia poważnej awarii m.in. poprzez niedostateczną wiedzę w przypadku wystąpienia poważnej awarii (niewłaściwe postępowanie albo brak działań) lub braku specjalistycznego sprzętu. Edukacja ekologiczna W gminie występuje niska świadomość ekologiczna mieszkańców. Problem stanowi też utrudnienie w pozyskiwaniu środków finansowych na działania edukacyjne. Kierunki działań proponowane w Programie Rozwoju to: szkolenia dla rolników w zakresie edukacji ekologicznej, działania edukacyjne we współpracy z organizacjami ekologicznymi, tworzenie ścieżek edukacyjnych oraz podejmowanie działań w celu wyposażenia szkół w programy edukacyjne. Zaniechanie działań edukacyjnych może skutkować kontynuacją konsumpcyjnego modelu życia, który polega na ciągłym dążeniu do podnoszenia efektywności procesów gospodarczych bez względu na skutki społeczne i gospodarcze. Takie postępowanie
91 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” przyczyni się do degradacji środowiska przyrodniczego i tym samym do trwałych, a czasami wręcz nieodwracalnych zmian w przyrodzie. Dziedzictwo kulturowe Na terenie gminy występuje szereg zabytków, w tym parki zabytkowe. Do najważniejszych kierunków działań zaproponowanych w Programie Rozwoju należy: opracowanie programu opieki nad zabytkami (oznakowanie zabytków, mapa zabytków, ewidencja zabytków archeologicznych), rewitalizacja parków podworskich, w tym rewitalizacja Zespołu parkowo-pałacowego w Kaźmierzu. Wykonanie tych zadań przyczyni się do utrzymania i poprawy estetyki gminy oraz do spopularyzowania wartości kulturalnych gminy. Zaniechanie planowanych działań ochronnych może doprowadzić do uszkodzenia zabytków lub nawet do ich dewastacji, co skutkować będzie obniżeniem atrakcyjności turystycznej gminy.
Podsumowując, zaniechanie realizacji proponowanych w projekcie Programu Rozwoju kierunków działań, w ramach poszczególnych obszarów strategicznych, skutkuje pogorszeniem stanu środowiska oraz warunków życia i zdrowia mieszkańców gminy Kaźmierz.
92 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
12 Metody analizy skutków realizacji postanowień projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Warunkiem osiągnięcia założonych celów Programu Rozwoju jest realizacja działań określonych w projekcie Programu Rozwoju, jego okresowa weryfikacja i aktualizacja oraz ocena skutków dla środowiska. Projekt Programu Rozwoju zakłada sposób zarządzania dokumentem oraz bieżący monitoring. Stała kontrola jakości zarządzania środowiskiem planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych zapewniona będzie poprzez wypracowanie skutecznego systemu zarządzania projektem Rozwoju oraz cykliczną sprawozdawczość. Zakłada się, że na podstawie efektów monitorowania Urząd Gminy przygotuje corocznie raport o stanie realizacji programu, wraz z oceną ogólnego rozwoju gminy. Zakres Raportu powinien obejmować: aktualny stan realizacji kierunków zadań strategicznych, trudności realizacyjne dla poszczególnych kierunków zadań strategicznych wraz z propozycją działań naprawczych, źródła finansowania, mierniki i analiza wskaźników. Dane o stopniu realizacji zadań własnych gminy będą przekazywane przez poszczególne referaty Urzędu Gminy oraz jednostki gminy. Podstawowym elementem monitoringu realizacji Projektu Rozwoju jest sprawozdawczość, oparta na analizie mierników i wskaźników, odzwierciedlających stan bieżący gminy (uwarunkowania społeczno-gospodarcze, środowiskowe) oraz mierzalny efekt realizacji celów i kierunków zadań strategicznych. W tym celu głównym źródłem informacji o stanie środowiska będą dane publikowane przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu oraz Główny Urząd Statystyczny. Sprawozdawczość o charakterze permanentnym ma służyć ewaluacji Programu. Projekt Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz zawiera przykładowe wskaźniki szczegółowe dla poszczególnych obszarów, zawarte w poniższych tabelach.
93 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Tab. 12-1 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru gospodarka
Cel rozwojowy Rozwój gospodarczy Gminy Kaźmierz Priorytet 1. Wysoki poziom rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego Kierunek działania 1.1. Rozwój rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego - powierzchnia gleb przeznaczonych pod produkcję ekologiczną ha - liczba szkoleń dla rolników w roku szt. Rodzaj wskaźnika - powierzchnia użytków rolnych na 1 mieszkańca ha - wydatki na rolnictwo ogółem PLN - liczba pracujących w rolnictwie osoba Priorytet 2. Aktywizacja gospodarcza gminy i podnoszenie jej atrakcyjności. Kierunek działania 2.1. Turystyczny rozwój gminy - liczba nowo powstałych hoteli, moteli, pensjonatów szt. - liczba nowo powstałych gospodarstw agroturystycznych szt. - liczba miejsc noclegowych w hotelach, motelach, pensjonatach szt. - liczba miejsc noclegowych agroturystycznych szt. - liczba nowo powstałych punktów gastronomicznych szt. Rodzaj wskaźnika - dochody budżetu gminy z turystyki i agroturystyki na 1 mieszkańca PLN - liczba turystów odwiedzających gminę w skali roku osoba - liczba imprez skierowanych bezpośrednio do turystów szt. - liczba nowo powstałych szlaków turystycznych szt. - długość nowopowstałych szlaków turystycznych km Kierunek działania 2.2. Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy - liczba podmiotów gospodarczych szt. - liczba podmiotów gospodarczych na 1000 mieszkańców szt. - liczba nowych miejsc pracy szt. - udział pracujących w sektorze prywatnym w ogólnej liczbie % pracujących - udział jednostek przetwórstwa przemysłowego w liczbie % Rodzaj wskaźnika jednostek ogółem - udział pracujących w przetwórstwie przemysłowym w ogólnej % liczbie pracujących - stopa bezrobocia % - liczba opracowanych i wdrożonych programów promocji gminy szt. - liczba wydanych nowych materiałów promocyjnych szt. - liczba zaktualizowanych materiałów promocyjnych szt. Kierunek działania 2.3. Rozwój budownictwa mieszkaniowego - liczba mieszkań ogółem szt. - powierzchnia mieszkalna przypadająca na osobę m2 Rodzaj wskaźnika - liczba mieszkań na 1000 mieszkańców szt - średni metraż 1 mieszkania m2 - liczba osób przypadająca na 1 mieszkanie osoba
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020
94 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Tab. 12-2 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru infrastruktura techniczna
Cel rozwojowy Rozwinięta infrastruktura techniczna Priorytet 1. Poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych) Kierunek działania 1.1. Kompleksowe uzbrajanie terenów w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową, elektryczną Rodzaj wskaźnika - liczba czynnych przyłączy sieci wodociągowych szt. - udział ludności korzystającej z sieci wodociągowej w gminie w stosunku do ludności ogółem % - liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci wodociągowej szt. - długość sieci wodociągowej km - długość zmodernizowanej sieci wodociągowej km - liczba zmodernizowanych stacji uzdatniania wody szt. - liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez stacje uzdatniania wody szt. - liczba czynnych przyłączy sieci kanalizacyjnej szt. - długość sieci kanalizacyjnej km - długość zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej km - liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej szt. - liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków szt. - liczba oczyszczalni ścieków szt. - liczba zmodernizowanych przepompowni ścieków szt. - ilość oczyszczonych ścieków m3/doba - długość wybudowanej sieci kanalizacji deszczowej km - długość zmodernizowanej sieci kanalizacji deszczowej km - liczba zmodernizowanych przyłączy (przykanalików) kanalizacji deszczowej szt. - liczba gospodarstw domowych korzystających z gazu szt - liczba wybudowanych punktów oświetlenia ulicznego szt - liczba zmodernizowanych punktów oświetlenia szt - długość odcinków rozbudowanych sieci elektroenergetycznych km Kierunek działania 1.2. Poprawa dostępności komunikacyjnej Rodzaj wskaźnika - liczba zmodernizowanych dróg gminnych szt. - długość zmodernizowanych dróg gminnych km - liczba zmodernizowanych dróg powiatowych szt. - długość zmodernizowanych dróg powiatowych km - liczba zmodernizowanych dróg wojewódzkich szt. - długość zmodernizowanych dróg wojewódzkich km - długość dróg publicznych o nawierzchni utwardzonej km - długość wybudowanych chodników km - długość zmodernizowanych chodników km - długość wybudowanych ciągów pieszo-rowerowych km - długość zmodernizowanych ciągów pieszo-rowerowych km - liczba wybudowanych przejść dla pieszych szt. - liczba zmodernizowanych przejść dla pieszych szt. - liczba wybudowanych skrzyżowań szt. - liczba zmodernizowanych skrzyżowań szt. - liczba wybudowanych sygnalizacji świetlnych szt. - liczba nowo powstałych parkingów szt. - liczba wybudowanych parkingów szt. - liczba nowo powstałych miejsc postojowych szt. - liczba zmodernizowanych miejsc postojowych szt. - liczba linii autobusowych szt.
95 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- liczba mieszkańców obsługiwanych przez transport zbiorowy osoba - liczba wybudowanych przystanków komunikacji zbiorowej szt. - liczba zmodernizowanych przystanków komunikacji zbiorowej szt. - liczba połączeń kolejowych szt.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020
Tab. 12-3 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru środowisko naturalne
Cel rozwojowy Prawidłowo funkcjonujący system ochrony środowiska Priorytet 1. Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego Kierunek działania 1.1. Optymalizacja gospodarki wodno – ściekowej Rodzaj wskaźnika - liczba czynnych przyłączy sieci wodociągowych szt. - udział ludności korzystającej z sieci wodociągowej w gminie w stosunku do ludności ogółem % - liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci wodociągowej szt. - długość sieci wodociągowej km - długość zmodernizowanej sieci wodociągowej km - liczba zmodernizowanych stacji uzdatniania wody szt. - liczba gospodarstw domowych/budynków obsługiwanych przez stacje uzdatniania wody szt. - liczba czynnych przyłączy sieci kanalizacyjnej szt. - długość sieci kanalizacyjnej km - długość zmodernizowanej sieci kanalizacyjnej km - liczba gospodarstw domowych/budynków podłączonych do sieci kanalizacji sanitarnej szt. - liczba zmodernizowanych oczyszczalni ścieków szt. - liczba oczyszczalni ścieków szt. - liczba zmodernizowanych przepompowni ścieków szt. - ilość oczyszczonych ścieków m3/doba - długość wybudowanej sieci kanalizacji deszczowej km - długość zmodernizowanej sieci kanalizacji deszczowej km - liczba zmodernizowanych przyłączy (przykanalików) kanalizacji deszczowej szt. Kierunek działania 1.2. Racjonalna gospodarka odpadami Rodzaj wskaźnika - ilość wytwarzanych odpadów komunalno-bytowych na mieszkańca m³/rok - ilość odpadów komunalnych wykorzystanych gospodarczo do odpadów wytworzonych w ciągu roku % - ilość przetworzonych odpadów t/rok - liczba składowisk odpadów t/rok - ilości odpadów poddawanych recyklingowi szt. - ilości odpadów poddawanych segregacji t/rok - ilość odpadów poddawanych składowaniu w kompostowni t/rok - przepustowość zakładów utylizacji odpadów mg/doba - przepustowość zmodernizowanego składowiska odpadów mg/doba mg/doba Kierunek działania 1.3. Ochrona powietrza atmosferycznego Rodzaj wskaźnika - liczba odbiorców przyłączonych do sieci gazowej szt. - liczba odbiorców przyłączonych do sieci cieplnych szt. - długość sieci cieplnych km - długość sieci gazowych km - procentowy udział w dostawach energii pochodzącej z odnawialnych źródeł % - strategiczna ocena Planu Gospodarki Niskoemisyjnej komplet - uchwalenie dokumentu komplet Kierunek działania 1.4. Ochrona przyrody i działania edukacyjne
96 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Rodzaj wskaźnika - długość odcinków rowów poddanych melioracji km - liczba programów edukacyjnych szt. - liczba ścieżek edukacyjnych szt. - liczba szkoleń szt - liczba uczestników szkoleń osoba - monitoring dużych ferm produkcji zwierzęcej szt. - strategiczna ocena Programu Ochrony Środowiska komplet - uchwalenie Programu Ochrony Środowiska komplet Priorytet 2. Dobrze zachowane dziedzictwo kultury Kierunek działania 2.1. Ochrona cennych kulturowo obiektów Rodzaj wskaźnika - liczba obiektów poddanych rewitalizacji szt - powierzchnia obiektów poddanych rewitalizacji m2 - nakłady na ochronę dziedzictwa kulturowego ogółem PLN - kubatura obiektów zabytkowych poddanych procesom: konserwacji, renowacji, modernizacji, adaptacji m3 - liczba odrestaurowanych i odremontowanych obiektów historycznych szt. - powierzchnia odrestaurowanych i odremontowanych obiektów historycznych m2 - liczba odrestaurowanych obiektów dziedzictwa kulturowego szt. - powierzchnia odrestaurowanych obiektów dziedzictwa kulturowego m2 - liczba obiektów zabytkowych zaadaptowanych na cele kulturalne i turystyczne szt. - powierzchnia obiektów zabytkowych zaadaptowanych na cele kulturalne i turystyczne m2
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020
Tab. 12-4 Wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszaru strefa społeczna
Cel rozwojowy Podnoszenie standardu i warunków życia społecznego mieszkańców gminy Priorytet 1. Wysoka jakość usług publicznych Kierunek działania 1.1 Wysoki poziom kształcenia i opieki w szkołach oraz przedszkolach Rodzaj wskaźnika - liczba programów zajęć wyrównawczych szt. - liczba uczniów uczestniczących w zajęciach wyrównawczych osoba - nakłady na realizację zajęć wyrównawczych PLN - liczba organizowanych zajęć pozalekcyjnych szt. - liczba uczniów uczestniczących w zajęciach pozalekcyjnych osoba - nakłady na realizację zajęć pozalekcyjnych PLN - liczba nowo powstałych sal gimnastycznych szt. - liczba zmodernizowanych sal gimnastycznych szt. - liczba rozbudowanych i zmodernizowanych placów zabaw szt. - liczba zmodernizowanych przedszkoli szt. - liczba zmodernizowanych szkół szt. - liczba wybudowanych szkół szt. - liczba uczniów w klasach osoba - wydatki na oświatę na 1 mieszkańca PLN - powierzchnia wybudowanych sal gimnastycznych m2 - powierzchnia zmodernizowanych sal gimnastycznych m2 - powierzchnia rozbudowanych i zmodernizowanych placów zabaw m2 - powierzchnia zmodernizowanych przedszkoli m2 - powierzchnia zmodernizowanych szkół m2 Kierunek działania 1.2 Bardzo dobry dostęp do świadczeń zdrowotnych Rodzaj wskaźnika - nakłady na remont i modernizację placówek ochrony zdrowia PLN - liczba wyremontowanych i zmodernizowanych placówek ochrony zdrowia szt.
97 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
- powierzchnia wyremontowanych i zmodernizowanych placówek ochrony m2 - liczba programów z zakresu profilaktyki i promocji zdrowia szt. - wydatki na ochronę zdrowia ogółem na 1 mieszkańca PLN - liczba mieszkańców na 1 lekarza specjalistę osoba - liczba specjalistycznych usług medycznych szt. - nakłady na dofinansowanie usług rehabilitacyjnych i opiekuńczych PLN Kierunek działania 1.3 Bogata oferta kulturalna, turystyczna, rekreacyjno - sportowa Rodzaj wskaźnika - liczba utworzonych obiektów świadczących usługi kulturalne szt. - powierzchnia domów kultury i świetlic wiejskich m2 - liczba zorganizowanych imprez/wydarzeń kulturalnych (wystaw, spektakli, itp.) w domach kultury i świetlicach wiejskich szt. - liczba osób korzystających ze zmodernizowanych domów kultury i świetlic wiejskich osoba - nakłady na doposażenie funkcjonujących na terenie gminy domów kultury i świetlic wiejskich, np. w materiały edukacyjne, urządzenia) PLN - liczba nowo powstałych ścieżek rowerowych szt. - długość wybudowanych ścieżek rowerowych km - liczba wybudowanych parkingów dla rowerów szt. - powierzchnia wybudowanych parkingów dla rowerów m2 - liczba wybudowanych wielofunkcyjnych boisk sportowych szt. - liczba zmodernizowanych wielofunkcyjnych boisk sportowych szt. - powierzchnia wybudowanych wielofunkcyjnych boisk sportowych m2 - powierzchnia zmodernizowanych wielofunkcyjnych boisk m2 - powierzchnia zmodernizowanych obiektów rekreacyjno- sportowych m2 - liczba zmodernizowanych obiektów rekreacyjno-sportowych szt. - liczba nowo powstałych obiektów rekreacyjno-sportowych szt. - liczba osób korzystająca z infrastruktury sportowo- osoba rekreacyjnej szt - liczba powstałych mini terenów rekreacyjno-sportowych - powierzchnia powstałych mini terenów rekreacyjno- m2 sportowych Kierunek działania 1.4 Bezpieczeństwo mieszkańców Rodzaj wskaźnika - liczba zakupionego specjalistycznego sprzętu dla służb bezpieczeństwa publicznego szt. - nakłady na bezpieczeństwo publiczne zł - liczba narzędzi analizowania i prognozowania zagrożeń szt. - liczba szkoleń podnoszących kwalifikacje zawodowe funkcjonariuszy, służb mundurowych szt - liczba przestępstw w skali roku szt - liczba zjawisk patologii społecznej w skali roku szt - liczba systemów monitoringu wizyjnego w miejscach publicznych - liczba zakupionych urządzeń monitoringu bezpieczeństwa szt - liczba funkcjonariuszy policji na 1000 mieszkańców szt - liczba wypadków drogowych szt - liczba sytuacji kryzysowych szt szt. Kierunek działania 1.5 Opieka socjalna Rodzaj wskaźnika - liczba podjazdów, wind i innych urządzeń ułatwiających przemieszczanie się w urzędach administracji publicznej szt . - liczba osób objętych opieką socjalną osoba - liczba rodzin objętych opieka socjalną szt. Priorytet 2. Aktywna i zintegrowana społeczność
98 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Kierunek działania 2.1. Integracja społeczna Rodzaj wskaźnika - udział mieszkańców w organizacjach pozarządowych % - udział mieszkańców gminy w rozwiązywanie problemów społecznych % - udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym % - liczba programów integrujących mieszkańców szt. Kierunek działania 2.2. Wysoka aktywność społeczna Rodzaj wskaźnika- liczba programów podnoszących kwalifikacje zawodowe osób dorosłych szt. - liczba osób w wieku pozaszkolnym uczestniczących w kursach/szkoleniach osoba - udział mieszkańców w wyborach % - udział mieszkańców w organizacjach pozarządowych % - udział mieszkańców gminy w rozwiązywanie problemów społecznych % - udział osób niepełnosprawnych w życiu społecznym % - liczba programów aktywizujących mieszkańców szt. Priorytet 3. Społeczeństwo oparte na wiedzy Kierunek działania 3.1. Dobra komunikacja społeczna, wzrost wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych Rodzaj wskaźnika- odsetek gospodarstw domowych z dostępem do szerokopasmowego Internetu % - odsetek podmiotów gospodarczych z dostępem do szerokopasmowego Internetu % - odsetek szkół podłączonych do Internetu szerokopasmowego % - odsetek urzędów podłączonych do Internetu szerokopasmowego % - liczba inicjatyw (działań) promujących korzystanie z Internetu szt - liczba opracowanych i wdrożonych programów szkoleń z zakresu obsługi komputera oraz korzystania z Internetu szt. - liczba osób uczestniczących w szkoleniach z zakresu obsługi komputera oraz korzystania z Internetu osoba - liczba punktów dostępu do Internetu w miejscach publicznych szt. - liczba osób korzystających z Internetu w miejscach publicznych osoba - nakłady na rozbudowę i modernizację infrastruktury informatycznej urzędów PLN - liczba systemów informatycznych ułatwiających załatwianie spraw administracyjnych w urzędach szt. - liczba usług administracji publicznej dostępnych on-line szt. - liczba przeszkolonych nauczycieli w zakresie ICT osoba - liczba wdrożonych w szkołach nowoczesnych rozwiązań technicznych tj. sieci radiowe, urządzenia multimedialne, szt. - liczba elektronicznych materiałów i środowisk uczenia się w szkołach szt.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020
99 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Ponadto, w niniejszej prognozie zaproponowano dodatkowe wskaźniki i mierniki, które należy uwzględnić w Programie Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020.
Tab. 12-5 Proponowane wskaźniki szczegółowe wdrażania Programu dla obszarów strategicznych
OBSZAR GOSPODARKA Cel rozwojowy Rozwój gospodarczy Gminy Kaźmierz Priorytet 1. Wysoki poziom rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego Kierunek działania 1.1. Rozwój rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego Rodzaj wskaźnika - liczba gospodarstw ekologicznych szt. - liczba uczestników w szkoleniach szt. - kwota dofinansowania przeznaczona na szkolenia PLN - uzyskane dofinansowanie na zakup sprzętu i urządzeń rolniczych PLN - uzyskane certyfikaty produkcji ekologicznej szt. - zmiana sposobu wykorzystania gleb chronionych ha Priorytet 2. Aktywizacja gospodarcza gminy i podnoszenie jej atrakcyjności. Kierunek działania 2.1. Turystyczny rozwój gminy Rodzaj wskaźnika - ilość gospodarstw agroturystycznych szt. - uchwalone plany zagospodarowania przestrzennego szt. - ilość uprawnionych do posługiwania się znakami jakości np. „Wielkopolska jakość” szt. - uzyskane dofinansowanie na przedsięwzięcie pn. przeniesienie targowiska w Kaźmierzu poza obręb rynku PLN - uzyskane decyzje środowiskowe związane z realizacją celu strategicznego 2.1. szt. Kierunek działania 2.2. Poprawa atrakcyjności i konkurencyjności terenów gminy Rodzaj wskaźnika - nowe drogowe szlaki komunikacyjne km - remont i modernizacja istniejących drogowych szlaków komunikacyjnych km - uzyskane decyzje środowiskowe dla przedsięwzięć komunikacyjnych szt. - uzyskane decyzje środowiskowe na gazyfikację terenów przy drodze nr 92 szt. - uzyskane decyzje środowiskowe związane z budową targowiska w m. Kaźmierz wraz z budową infrastruktury targowej szt. Kierunek działania 2.3. Rozwój budownictwa mieszkaniowego Rodzaj wskaźnika - uzyskane decyzje środowiskowe związane z rozwojem budownictwa mieszkaniowego szt. OBSZAR INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Cel rozwojowy Rozwinięta infrastruktura techniczna Priorytet 1. Poprawa warunków rozwoju społecznego, gospodarczego i warunków zamieszkania (wysoka jakość usług publicznych) Kierunek działania 1.1. Kompleksowe uzbrajanie terenów w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową, elektryczną Rodzaj wskaźnika - długość sieci gazowej km - uzyskane decyzje środowiskowe na inwestycje związane z uzbrojeniem w infrastrukturę kanalizacyjną, wodociągową, gazową i elektryczną szt. - kwota przeznaczona na dofinansowanie budowy przydomowych oczyszczalni ścieków PLN Kierunek działania 1.2. Poprawa dostępności komunikacyjnej Rodzaj wskaźnika - uzyskane decyzje środowiskowe na przebudowę, budowę bądź modernizację dróg, chodników, ścieżek rowerowych itp. szt.
100 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
OBSZAR ŚRODOWISKO NATURALNE Cel rozwojowy Prawidłowo funkcjonujący system ochrony środowiska Priorytet 1. Utrzymanie wysokich walorów środowiska przyrodniczego Kierunek działania 1.1. Optymalizacja gospodarki wodno – ściekowej. - ilość zbiorników bezodpływowych Rodzaj wskaźnika szt. - ilość akcji promujących postawy ekologiczne szt. Kierunek działania 1.2. Racjonalna gospodarka odpadami Rodzaj wskaźnika - ilość osób, dla których złożono deklarację za gospodarowanie osoba odpadami - ilość zlikwidowanych „dzikich wysypisk śmieci” szt. Kierunek działania 1.3. Ochrona powietrza atmosferycznego Rodzaj wskaźnika - stężenie zanieczyszczeń COx, SO2, NOx, pył PM10, PM2,5 i ozon µg/m3 - ilość obiektów termomodernizowanych szt. - (plan gospodarki niskoemisyjnej) Priorytet 2. Dobrze zachowane dziedzictwo kultury Kierunek działania 2.1. Ochrona cennych kulturowo obiektów Rodzaj wskaźnika - ewidencja i rejestr zabytków szt. - liczba ścieżek edukacyjnych szt. OBSZAR STREFA SPOŁECZNA Cel rozwojowy Podnoszenie standardu i warunków życia społecznego mieszkańców gminy Priorytet 1. Wysoka jakość usług publicznych Kierunek działania 1.1. Wysoki poziom kształcenia i opieki w szkołach oraz przedszkolach Rodzaj wskaźnika - liczba komputerów w placówkach szkolnych szt. - ilość godzin zajęć pozalekcyjnych h - ilość zakupionych materiałów dydaktycznych szt. Kierunek działania 1.5. Opieka socjalna Rodzaj wskaźnika - ilość mieszkań socjalnych szt. - ilość samochodów do przewożenia dzieci niepełnosprawnych szt.
Źródło: Opracowanie własne
101 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
13 Oddziaływanie transgraniczne związane z realizacją projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz
Obowiązek rozważania możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko planowanych przedsięwzięć wynika z zapisów prawa ochrony środowiska. Szczególnej analizie powinny podlegać inwestycje zlokalizowane blisko granic, a także te realizowane dalej, ale ze względu na rozmiar przedsięwzięcia mogące powodować znaczące emisje lub zmiany w środowisku. Gmina Kaźmierz leży w zachodnio-centralnej części województwa wielkopolskiego. Położona jest ok. 130 km (w linii prostej) na wschód od granicy z Republiką Federacji Niemiec oraz o ok. 200 km (w linii prostej) na północ od granicy z Republiką Czeską. Projekt Programu Rozwoju nie przewiduje celów i kierunków działań strategicznych o zasięgu transgranicznym. Kierunki zamierzeń inwestycyjnych nie mają zasięgu ponadlokalnego. Realizacja projektu Programu Rozwoju nie wskazuje na możliwość znaczącego negatywnego transgranicznego oddziaływania na środowisko (dokument nie musi być poddany procedurze transgranicznej oceny oddziaływania na środowisko), wręcz przeciwnie, planowane działania służą poprawie stanu środowiska. Przy czym, jednoznaczna ocena wpływu poszczególnych przedsięwzięć, będzie możliwa dopiero w ramach procedury oceny oddziaływania na środowisko. Kluczowy jest monitoring zmian środowiska.
102 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
14 Podsumowanie
Prognoza oddziaływania na środowisko dla Projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020 ocenia wpływ oddziaływania poszczególnych celów i kierunków zadań, sformułowanych dla 4 obszarów strategicznych, tj. dla gospodarki, infrastruktury technicznej, środowiska naturalnego oraz sfery społecznej. Określa również aktualny stan środowiska oraz potencjalne zmiany jakie mogą w nim nastąpić w związku z realizacją ustaleń Programu Rozwoju. Oceniono oddziaływanie dla takich komponentów jak: powietrze i klimat, woda, bioróżnorodność fauny i flory, powierzchnia ziemi i gleba, krajobraz, dziedzictwo kulturowe oraz zdrowie i bezpieczeństwo ludzi. Oddziaływanie pół elektromagnetyczne zostało pominięte, ze względu na brak takich przedsięwzięć wpływających na emisję pól elektromagnetycznych. Jednakże, Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. realizują już przedsięwzięcie pn. „Wykonanie metodą kompleksową dwutorowej napowietrznej linii elektroenergetycznej o napięciu znamionowym 400 kV relacji Piła Krzewina – Plewiska”, którego jeden z możliwych wariantów realizacyjnych – wariant VI - zakłada przebieg linii przez teren gminy Kaźmierz, przy granicy z gminą Tarnowo Podgórne. Realizacja projektu planowana jest w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014 –2020. Samorząd gminy Kaźmierz w uchwale Nr XV/96/15 Rady Gminy Kaźmierz z dnia 16 listopada 2015 r., zajął negatywne stanowisko wobec wariantu przewidującego lokalizację przebiegu linii 400 kV Pila Krzewina – Poznań Plewiska na terenie gminy. Przedstawiciele samorządu uczestniczyli w spotkaniu Wójtów i Burmistrzów sąsiednich gmin uzgadniających komentowane przedsięwzięcie. Przedstawiciele samorządu podkreślają brak wskazania lokalizacji planowanej linii elektroenergetycznej w jakichkolwiek dotychczasowych dokumentach planistycznych, w tym w obowiązującym Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kaźmierz. Podkreślają również możliwość negatywnego wpływu pól elektromagnetycznych na zdrowie ludzi, organizmy żywe które nie było do tej pory poddane jakiejkolwiek ocenie na poziomie planów i programów. Nowa lokalizacja linii elektroenergetycznej na terenie gminy Kaźmierz budzi wątpliwości gdyż w ramach tego samego przedsięwzięcia przewidywana jest rozbiórka istniejącej linii elektroenergetycznej 200 kV omijającej gminę Kaźmierz, w której śladzie bez dodatkowych komplikacji można wybudować planowaną linię 400 kV – tak też przewiduje wariant 1 przedsięwzięcia, który dotychczas był przedstawiany jako preferowany (patrz. http://www.pse.pl/uploads/pliki/ENOTICES_AnnaH-2015-051180-F05-PLa.pdf) W rozdziale 6 określono aktualny stan powietrza dla strefy gminy Kaźmierz na podstawie „Rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014”, natomiast w rozdziale 8 uwzględniono działania naprawcze zawarte w „Programie ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej” przyjęte uchwalą Nr XXXIX/769/13 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie „Programu ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego z 2013 r., poz. 7401). Program Rozwoju wpisuje się w działania i cele wymienione w „Programie Ochrony Powietrza dla strefy wielkopolskiej” dotyczące redukcji emisji pyłu zawieszonego PM10
103 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020” z transportu samochodowego czyli emisji liniowej. Kierunki działań nie uwzględniają zaleceń związanych z emisją punktową, w tym brak działań związanych z likwidacją starych kotłów lub wymianą na nowe niskoemisyjne, podłączeniem do sieci cieplnej lub stosowanie ogrzewania elektrycznego czy wykorzystywanie alternatywnych źródeł energii. Jedynymi kierunkami działań wpływającymi na poprawę punktowej niskiej emisji jest termomodernizacja budynków oraz tworzenie warunków do inwestowania w odnawialne źródła energii. „Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030” określa zmiany klimatu zachodzące w Polsce w ostatnich latach. Zauważyć można wzrost temperatury we wszystkich porach roku, przy jednoczesnej stałej sumie opadów. Najbardziej istotną zmianą wpływającą na warunki klimatyczne jest występowanie zjawisk ekstremalnych. Wzrost liczby dni upalnych w lecie skutkować może m.in. suszami, oddziałującymi negatywnie na gospodarkę wodą, co wpływać może niekorzystnie na bioróżnorodność. Kierunki działań zaproponowane w projekcie Programu Rozwoju oddziałują głównie korzystnie na powietrze i klimat, nie powodując negatywnego wpływu na klimat. Ważne jest uwzględnienie zaleceń zawartych w SPA2020 odnoszących się do poszczególnych celów sektorowych. Przykładowymi zaleceniami są: w celu „zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i dobrego stanu środowiska” wykorzystywanie źródeł OZE oraz zalesiania nie kolidujące z lokalną różnorodnością biologiczną w celu ochrony bioróżnorodności. Wskazano wzorce z dobrych praktyk europejskich w procesie zarządzania rozwojem (zwiększenie znaczenia planowania przestrzennego). Odniesiono się również do skutecznej ochrony zdrowia, zalecając uwzględnienie problemu zmian stężenia ozonu troposferycznego, stanowiącego ochronę przed promieniowaniem ultrafioletowym. Uwzględniając cel „rozwój transportu w warunkach zmian klimatu” zalecono projektowanie infrastruktury odpornej na ekstremalne zdarzenia pogodowe np. deszcze nawalne, powodzie. W prognozie określono, przeanalizowano i oceniono wpływ Programu Rozwoju na krajobraz oraz zaproponowano rozwiązania mające na celu zachowanie i utrzymanie ważnych lub charakterystycznych cech krajobrazu. W myśl Europejskiej Konwencji Krajobrazowej sporządzonej we Florencji dnia 20 października 2000 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 14, poz. 98), stwierdzono, „że krajobraz przyczynia się do tworzenia kultur lokalnych oraz że jest on podstawowym komponentem europejskiego dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, przyczyniającego się do dobrobytu ludzi i konsolidacji europejskiej tożsamości” , a podtrzymanie krajobrazu powinno być tak kierowane aby „harmonizować jego zmiany wynikające z procesów społecznych, gospodarczych i środowiskowych”. W związku z realizacją uzgodnienia Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Poznaniu określono również aktualny stan klimatu akustycznego (Rozdział 6.1), a wpływ istniejących szlaków komunikacyjnych oraz pozostałych przedsięwzięć stanowiących źródło hałasu na klimat akustyczny przeanalizowano i oceniono w komponencie Powietrze i klimat. W Prognozie określono aktualny stan środowiska gruntowo – wodnego na terenie Gminy Kaźmierz (Rozdział 6). Wskazano jednolite części wód (JCW), określono ich stan i wskazano cele środowiskowe (Rozdział 4). Po przeanalizowaniu oceniono, że realizacja ustaleń projektu Programu Rozwoju nie oddziałuje negatywnie na jednolite części wód w granicach obszaru objętego projektem Programu oraz nie przyczynia się do nieosiągnięcia celów środowiskowych zawartych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry zatwierdzonym w dniu 22 lutego 2011 r. przez Radę Ministrów w drodze uchwały oraz w Opracowaniu Aktualizacji Planów Gospodarowania Wodami na obszarach dorzeczy -
104 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Aktualizacji planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (oczekującym na zatwierdzenie). Prognoza określa, analizuje i ocenia istniejące problemy ochrony środowiska, wynikające z realizacji projektu Programu Rozwoju, w szczególności odnoszące się do obszarów chronionych ustawą o ochronie przyrody. Szczegółowe oddziaływanie kierunków zadań na obszary chronione omówiono w rozdziale 7.2, natomiast propozycje rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko zawarto w rozdziale 8. Scharakteryzowano również gatunki roślin i zwierząt objęte ochroną gatunkową. Nie stwierdzono występowania grzybów chronionych określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska. Zarządzeniem Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 25 sierpnia 2015 roku w sprawie zlikwidowania rezerwatu przyrody „Wyspy na Jeziorze Bytyńskim” zarządzono likwidację rezerwatu przyrody „Wyspy na Jeziorze Bytyńskim” położonym w gminie Kaźmierz. W związku z powyższym zarządzeniem Prognoza nie odnosi się do wskazanego w opinii rezerwatu przyrody „Wyspy na Jeziorze Bytyńskim”. W Projekcie Programu Rozwoju nie zaproponowano kierunków działań związanych z budową elektrowni wiatrowych oraz uwzględniających inwestycje polegające na lokalizacji paneli fotowoltaicznych, dlatego potencjalna budowa nie stanowią przedmiotu analizy niniejszej Prognozy. Podkreślić jednak należy, iż gmina leży w korzystnych warunkach związanych z wietrznością co wpłynęło na lokalizację małej elektrowni wiatrowej o mocy do 1,3 MW bezpośrednio przy wschodniej granicy gminy Kaźmierz, na terenie gminy Tarnowo Podgórne (obręb Kokoszczyn).
Rekomendacje Obszar strategii - Infrastruktura techniczna Wykorzystanie zlikwidowanych obiektów kolejowych jako atrakcji turystycznej. Przeprowadzenie analizy możliwości wykorzystania uwarunkowań lokalizacyjnych w celu rozwoju energetyki odnawialnej – elektrownie wiatrowe (Rys.3). W myśl zaleceń Najwyższej Izba Kontroli należy: - uzyskać akceptację lokalnej społeczności – np. referendum, - w podejmowaniu decyzji zapewnić udział osób, na których gruntach możliwe byłyby zlokalizowanie elektrowni, - nie wiązać decyzji lokalizacyjnej z finansowaniem prac planistycznych przez prywatnych inwestorów (oceniane przez NIK jako korupcjogenny).
105 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Rys. 3. Powierzchnia użytków rolnych, na których istnieją techniczne możliwości produkcji energii z wiatru
-
- Źródło: http://e-czytelnia.abrys.pl/czysta-energia/2010-4-473/edukacja-4829/wizja-rozwoju-energetyki- wiatrowej-w-polsce-do-2020-r-11154 Obszar strategii - Środowisko naturalne W celu ochrony Zbiornika Retencyjnego Radzyny oraz jego otoczenia proponuje się rozpoczęcie prac związanych z identyfikacją celów i skutków potencjalnego utworzenia obszaru chronionego w postaci np. Zespołu Przyrodniczo- Krajobrazowego Zalew Radzyny – funkcja ochronna z zachowaniem koncepcji rozwoju turystyki. Proponuje się wszczęcie działań edukacyjnych a w wieloletniej perspektywie rozpoczęcie prac związanych z możliwością, celem oraz skutkiem utworzenia obiektu eksponującego wartości prahistoryczne gminy np. Skansenu Wołki Bytyńskie pełniącego funkcję edukacyjną w okolicy Bytynia, w celu zachowania i propagowania dziedzictwa kulturowego.
106 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
15 Wykaz pojęć i skrótów stosowanych w Prognozie
AKPOŚK - Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych CCS - (ang. Carbon Capture and Storage) – technologia wychwytu, transportu i geologicznego składowania dwutlenku węgla EE – Efektywność energetyczna ESOCh - Ekologicznym Systemie Obszarów Chronionych GPZ – Główny Punkt Zasilania GUS – Główny Urząd Statystyczny GZWP – Główne Zbiorniki Wód Podziemnych JCWP – jednolite części wód powierzchniowych JCWPd – jednolite części wód podziemnych KPZK – Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju KSRR- Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego NGO – (ang. non governmental organisations) organizacje pozarządowe NIK – Najwyższa Izba Kontroli NSEE - Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej NZOZ Poznań – Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej OSO - obszar specjalnej ochrony ptaków OZE – Odnawialne Źródła Energii PGW - Plan Gospodarowania Wodami PM 2,5 – pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 μm Projekt Rozwoju – projekt Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020 PPK- Punkt pomiarowo-kontrolny PROW 2014-2020 - Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 RIPOK - Regionalna Instalacja do Przetwarzania Odpadów Komunalnych RZGW – Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej SOO – Specjalne Obszary Ochrony siedlisk UE – Unia Europejska WIOŚ– Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska WPOŚ – Wojewódzki Program Ochrony Środowiska
107 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
16 Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Podstawą prawną sporządzenia niniejszej Prognozy jest art. 51 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.). Jej zakres jest zgodny z art. 51 ust. 2 i art. 52 ust. 1 i 2 wyżej cytowanej ustawy i uzgodnieniami właściwych organów (Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu i Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu). Głównym celem niniejszej Prognozy jest ocena wpływu na poszczególne komponenty środowiska oraz środowisko jako całość skutków realizacji przedsięwzięć, działań organizacyjnych itp. zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. Główne etapy prac nad dokumentem to: 1. Analiza zgodności zaproponowanych w projekcie Programu priorytetów z celami/założeniami dokumentów wyższego rzędu. 2. Ocena aktualnego stanu środowiska w gminie wraz z identyfikacją najistotniejszych zagrożeń/problemów środowiskowych. 3. Identyfikacja i ocena potencjalnych oddziaływań na środowisko, dobra materialne i zdrowie ludzi działań ujętych w projekcie Programu Rozwoju. 4. Propozycje rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Analiza zgodności zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju priorytetów z celami/założeniami dokumentów wyższego rzędu wykazała spójność obszarów strategicznych wyznaczonych w projekcie Programu z zagadnieniami ujętymi w dokumentach strategicznych w zakresie ochrony środowiska na poziomie krajowym i wojewódzkim. Diagnoza aktualnego stanu środowiska pozwoliła na identyfikację głównych problemów środowiskowych, z których najpilniejsze (I priorytet) dotyczą środowiska wodnego (w tym gospodarki wodno-ściekowej), odnawialnych źródeł energii, ochrony przed hałasem, powietrza atmosferycznego oraz przyrody i krajobrazu. Dokonano oceny możliwych oddziaływań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju kierunków działań na poszczególne komponenty środowiska. Sprecyzowano charakter poszczególnych oddziaływań (pozytywny, negatywny, bądź neutralny). Większość planowanych działań będzie pozytywnie bądź neutralnie oddziaływać na poszczególne komponenty środowiska. Dokonano identyfikacji rozwiązań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko w związku z realizacją projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. Wszystkie z proponowanych działań dążą do stosowania rozwiązań sprzyjających środowisku w związku z tym nie zaistniała potrzeba proponowania rozwiązań alternatywnych.
108 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
W trakcie opracowywania niniejszej Prognozy, nie stwierdzono istotnych trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, które utrudniałyby prace nad dokumentem. Po rozważeniu wariantu braku realizacji działań zaproponowanych w projekcie Programu Rozwoju stwierdzono, że brak podjęcia działań w obrębie poszczególnych komponentów środowiska będzie skutkował pogorszeniem stanu środowiska oraz warunków życia i zdrowia mieszkańców. Realizacja Programu Rozwoju nie spowoduje znaczących negatywnych transgranicznych oddziaływań. Ważnym aspektem poruszanym w Prognozie jest propozycja monitoringu skutków realizacji projektu Programu, wynikająca z obligatoryjnego systemu raportowania programów ochrony środowiska. Analiza i ocena wszystkich priorytetów projektu Programu Rozwoju pozwala na stwierdzenie, że ich realizacja przyczyni się do poprawy jakości środowiska, zachowania różnorodności biologicznej oraz dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego. Ponadto w Prognozie przedstawiono rekomendacje dla dwóch obszarów strategicznych – Infrastruktura techniczna oraz Środowisko naturalne. Dla rozwoju Infrastruktury technicznej zaproponowano utworzenie atrakcji turystycznej z zlikwidowanych obiektów kolejowych oraz możliwości rozwoju energetyki odnawialnej. Natomiast dla strategii Środowisko naturalne zaproponowano utworzenie obszaru chronionego w celu ochrony Zbiornika Retencyjnego Radzyny oraz utworzenie ośrodka edukacyjnego promującego wartości prahistoryczne gminy.
109 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
17 Literatura i materiały źródłowe
Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (tekst jednolity Dz.U. 2015 poz. 1651). Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. z 2009 r. Nr 84, poz. 712, z późn. zm). Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (tekst jednolity Dz. U. 2013, poz. 1235 z późn. zm.). Ustawą z dnia 24 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz niektórych innych ustaw ( Dz. U. z 2014 r. poz. 379 ). Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 30 kwietnia 2008 r. w sprawie kryteriów wystąpienia szkody w środowisku (Dz. U. 2008 Nr 82, poz. 501). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko - Dz. U. 2010 Nr 213, poz. 1397 z późn. zm.). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej roślin (Dz. U. z 2014 r. poz. 1409). Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2014 r. poz. 1348). Załącznik do Rozporządzenie Dyrektora RZGW w Poznaniu z dnia 25.08.2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ustanowienia obwodów rybackich- wykaz obwodów rybackich w regionie wodnym Warty. Dyrektywa 2006/32/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 kwietnia 2006 r. w sprawie efektywności końcowego wykorzystania energii i usług energetycznych oraz uchylająca dyrektywę Rady 93/76/EWG. Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy (z późniejszymi zmianami). Zarządzenie Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 2 lipca 1959 r. w sprawie uznania za rezerwat (M.P. z 1959 r. Nr 78, poz. 413, 414, 415, ). Zarządzenie Nr 18/09 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu z dnia 3 grudnia 2009 r. w sprawie ustanowienia planu ochrony dla rezerwatu przyrody „Bytyńskie Brzęki” (Dz. Urz. Woj. Wielkopolskiego Nr 23, poz. 682). Aktualizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych – AKPOŚK 2010. Analiza stanu gospodarki odpadami komunalnymi Związku Międzygminnego „Centrum Zagospodarowania Odpadów – SELEKT” za 2014 r., Czempiń, dn. 30 kwietnia 2015 r.
110 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Bednarek R. Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko w planowaniu przestrzennym, Poznań 2012. Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody, SDF obszar natura 2000 (http://crfop.gdos.gov.pl/CRFOP/download/pdf/PL.ZIPOP.1393.N2K.PLH300051. H.pdf) data dostępu 21.10.2015. Cesar J., Zenkteler M. 2008: „Gmina Kaźmierz Opracowanie ekofizjograficzne podstawowe”. Europa 2020. Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu. Europejska Konwencja Krajobrazowa, sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r. (Dz.U. z 2006 r. Nr 14, poz. 98). Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Generalny pomiar ruchu w 2010 roku dla dróg krajowych (https://www.gddkia.gov.pl/pl/1231/generalny- pomiar-ruchu) data dostępu 7.09.2015 r. Główny Urząd Statystyczny (http://stat.gov.pl) dostęp na dzień 21.10.2015 r. Informacja o wynikach kontroli. Lokalizacja i budowa lądowych farm wiatrowych (http://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/1488-NIK-raport-farmy- wiatrowe.pdf) data dostępu 9.11.2015 r. Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Kondracki J 2011: „Geografia regionalna Polski”, Wyd. Nauk. PWN. Krajowa strategia ochrony i zrównoważonego użytkowania różnorodności biologicznej. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie”. Krajowy Program Zwiększania Lesistości. Kurzawa J. i inni, Miejsce i rola strategicznych ocen oddziaływania na środowisko w procesie przygotowania planów, programów i strategii – teoria i praktyka, Wyspy Wolin i Uznam – spotkania ekologiczne 2010, Warszawa 2010, str. 109-118 Master plan dorzecza Odry. Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej (NSEE). Ocena jakości wód podziemnych w punktach pomiarowych w ramach monitoringu operacyjnego stanu chemicznego wód podziemnych w 2014 r. /wg badań PIG/. Ocena stanu jednolitych części wód za rok 2014 z uwzględnieniem oceny spełnienia wymagań dla obszarów chronionych (www.poznan.wios.gov.pl/) data dostępu 21.01.2016 r. Opracowanie Aktualizacji Planów Gospodarowania Wodami na obszarach dorzeczy. Aktualizacja planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Szamotulskiego na lata 2004-2014.
111 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego. Polityka ekologiczna państwa w latach 2009-2012 z perspektywą do roku 2016 Strategiczny plan adaptacji dla sektorów i obszarów wrażliwych na zmiany klimatu do roku 2020 z perspektywą do roku 2030”. Polityka Energetyczna Polski do 2030 roku. Program ochrony powietrza dla strefy wielkopolskiej 2013. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Kaźmierz na lata 2010-2012 z perspektywą do 2016 r. Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2012 – 2015. Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009- 2032 (POKA) Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014-2020. Program wodno-środowiskowy kraju. Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020. Projekt Narodowej Strategii Gospodarowania Wodami 2030 (z uwzględnieniem etapu 2015). Projekt Polityki Wodnej Państwa 2030 (z uwzględnieniem etapu 2016). Projekt Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020 (PROW 2014-2020). Projekt założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe gminy Kaźmierz. Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2010. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2012. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2013. Raport o stanie zagospodarowania i rozwoju województwa wielkopolskiego 2014. Regionalna Strategia Innowacji dla Wielkopolski na lata 2010-2020. Rejestr Zabytków Wielkopolskiego Konserwatora w Poznaniu (http://poznan.wuoz.gov.pl/system/files/zalaczniki/wlk-rej.pdf) data dostępu 21.11.2015 r. Rocznej oceny jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2014. Strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko perspektywa do 2020 r.” Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki (Dynamiczna Polska 2020). Strategia rozwoju aglomeracji poznańskiej. Metropolia Poznań 2020. Strategia rozwoju kapitału ludzkiego 2020. Strategia Rozwoju Kraju „Polska 2030 – trzecia fala nowoczesności. Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju”. Strategia Rozwoju Kraju 2020” Warszawa. Strategia Rozwoju Systemu bezpieczeństwa narodowego RP 2022.
112 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Strategia Sprawne Państwo 2020. Strategia wzrostu efektywności energetycznej i rozwoju odnawialnych źródeł energii w Wielkopolsce na lata 2012-2020”. Strategia zrównoważonego rozwoju wsi, rolnictwa i rybactwa na lata 2012-2020”. Strategii Rozwoju Kapitału Społecznego 2020”. Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r. (z perspektywą do 2030 r.). Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2014-2020 (WRPO 2014+) Wielkopolski Zarząd Dróg Wojewódzkich w Poznaniu, Generalny pomiar ruchu w 2010 roku (http://wzdw.pl/drogi/pomiar-ruchu/generalny-pomiar-ruchu-2010/) data dostępu 7.09.2015 r. Woś A. 1993: „Regiony klimatyczne polski w świetle częstości występowania różnych typów pogody”, Zeszyty Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Nr 20. Wylegała P., Kuźniak S., Dolata P., Obszary ważne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego. Przygotowano na zlecenie Wielkopolskiego Biura Planowania Przestrzennego, Poznań 2008. Zakład Usług Gazowniczych „GAZ-KOMPLEKS 1991: „Program gazyfikacji gminy Kaźmierz”, Poznań. Zaktualizowana Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 roku”. http://poznan.wuoz.gov.pl/rejestr-zabytkow (dostępne 2.10.2015r.).
113 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
18 Załączniki
114 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Załącznik 1 Uzgodnienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Poznaniu dotyczące zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020.
115 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
116 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
117 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
118 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
119 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
Załącznik 2 Opinia Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w Poznaniu dotycząca zakresu i stopnia szczegółowości prognozy oddziaływania na środowisko projektu Programu Rozwoju Gminy Kaźmierz na lata 2014-2020.
120 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
121 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO DLA PROJEKTU „PROGRAM ROZWOJU GMINY KAŹMIERZ NA LATA 2014-2020”
122