Een Ruimtelijke Verkenning Naar Alternatieven Voor De Hoeksche Waard Jan Schuur Anet Weterings Sander Klaver Carel Eijgenraam Eugène Verkade
Total Page：16
File Type：pdf, Size：1020Kb
Een ruimtelijke verkenning naar alternatieven voor de Hoeksche Waard Jan Schuur Anet Weterings Sander Klaver Carel Eijgenraam Eugène Verkade Ruimtelijk Planbureau, Centraal Planbureau Den Haag, 2007 In de Hoeksche Waard is een bedrijventerrein van Inhoud Een ruimtelijke 120 hectare netto gepland voor de opvang van haven- gerelateerde logistieke bedrijven. RPB en CPB hebben Een ruimtelijke verkenning van alternatieven Nieuwe locaties als alternatief op verzoek van de ministers van Economische Zaken voor de Hoeksche Waard 3 Zoekgebied 42 verkenning naar en Ruimte en Milieu gezocht naar alternatieven voor Kansrijke zones 42 deze locatie. Het vastliggende aanbod dat naar ver- Inleiding Conclusie 51 wachting is bestemd voor de lopende vraag op mid- Aanleiding en probleemstelling 5 alternatieven dellange termijn, is daarbij buiten beschouwing Afbakening aanbod 5 Keuzes gebleven. Opbouw studie 7 Zachte plannen 52 Herstructurering en verdichting 52 voor de De planbureaus hebben gezocht in het gebied dat in Doelgroep en zoekgebied van alternatieve Nieuwe locaties 53 de drie Corop-gebieden Groot-Rijnmond, Zuidoost- bedrijventerreinen Conclusie 53 Zuid-Holland en West-Noord-Brabant vanaf de snel- Nota Ruimte 8 Hoeksche Waard weg binnen vijf minuten te bereiken is. In dit zoek- Streekplan Zuid-Holland Zuid 8 Literatuur 54 gebied zijn drie soorten alternatieven onderzocht: Stadsregio Rotterdam 9 Over de auteurs 56 – ruimte op geplande bedrijventerreinen die nog Havenbedrijf Rotterdam 9 niet in een bestemmingsplan zijn vastgesteld De logistieke sector 9 (zogenaamde zachte plannen); Empirische verkenning 12 – ruimte die ontstaat bij herstructurering van Conclusies voor het zoekgebied 12 oude terreinen en via verdichting van nieuwe; – ruimte op mogelijke, nog te ontwerpen De behoefte aan nieuw terrein bedrijventerreinen. Terreinvraag 16 Terreinaanbod 18 De conclusies van deze verkenning zijn als volgt. Confrontatie vraag en aanbod 18 – Er bestaan geschikte alternatieven voor het Sectorstructuur 22 geplande bovenregionale bedrijventerrein in Herstructurering 22 de Hoeksche Waard. Er zijn in het zoekgebied Plaats Hoeksche Waard in toekomstig aanbod 23 andere zachte plannen voor nieuwe terreinen Ander beleid? 23 die een goede snelwegontsluiting hebben en het landschap minder verstoren dan het terrein Criteria voor de afweging in de Hoeksche Waard. Gebruikte criteria 25 –Dat geldt bijvoorbeeld voor de plannen Reijer- Criteria die buiten beschouwing blijven 25 waard (Ridderkerk; 40-50 hectare), Bolnes (Rid- derkerk; 35 hectare), Dordtse Kil IV (Dordrecht; Zachte plannen als alternatief 65 hectare), Logistiek Park Moerdijk (Moerdijk; Inventarisatie van locaties 26 150 hectare), Stationsgebied Lage Zwaluwe Uitwerking van de criteria 28 (Moerdijk; 25 hectare), Dintelmond (Moerdijk; Afweging van het alternatieve aanbod 30 omvang nog onbekend), Nieuwerkerk A20 Noord/ Conclusie 34 Zuid (Nieuwerkerk aan de IJssel; 55 hectare), Breda-West/Prinsenbeek (Breda; 40-50 hectare), Verdichting en herstructurering als alternatief Auvergnepolder (Bergen op Zoom; 60-111 hectare) Onderbenutting van bedrijfsgrond 36 en Borchwerf iib/deels iia (Roosendaal;12,5-21,5 Verdichting en ruimtewinst 37 hectare). Aangezien deze plannen nog niet in een Herstructurering en ruimtewinst 38 vastgesteld bestemmingsplan zijn opgenomen, Conclusie 41 kunnen er zonodig nieuwe bestuurlijke afspraken over deze locaties gemaakt worden. – De volgorde waarin deze, en andere, plannen als alternatief voor de Hoeksche Waard in aanmerking komen, hangt af van het belang dat wordt gehecht effect voorlopig nog niet merkbaar zijn. Daarnaast In deze studie doen RPB en CPB verslag van die zoek- aan criteria als de nabijheid van (de arbeidsmarkt kan verdichting alleen bij een scenario met hoge Inleiding tocht. Een zoektocht die hoofdzakelijk is gebaseerd van) Rijnmond, de mogelijkheid tot multimodaal economische groei als alternatief dienen voor de op informatie uit rapporten en gesprekken met de vervoer, de schaalgrootte van het terrein en de Hoeksche Waard, omdat er in de andere scenario’s betrokken bestuurlijke partijen, het Havenbedrijf hoogte van mogelijke ontsluitingskosten. Nader op langere termijn nog maar weinig vraag naar Aanleiding en probleemstelling Rotterdam en adviesbureaus. We laten zien waar locatieonderzoek moet uitwijzen welke ingrepen nieuwe bedrijventerreinen wordt verwacht. mogelijke alternatieven voor de Hoeksche Waard nodig zijn en wat de gevolgen voor de directe – Als de genoemde alternatieven niet gerealiseerd Moet er in de Hoeksche Waard een grootschalig in eerste instantie kunnen worden gezocht, welke omgeving zijn. kunnen worden, kan worden besloten naar geheel bedrijventerrein worden aangelegd? Al twaalf jaar locaties als alternatief in aanmerking kunnen komen, – Bij de planning van bedrijventerreinen anticipe- nieuwe locaties voor bedrijventerreinen te gaan wordt over deze vraag gediscussieerd. Gemeenten, en wat de voor- en nadelen van deze locaties zijn. ren overheden meestal op de onzekere vraag door zoeken. In de dichtbevolkte provincie Zuid-Hol- provincie, Tweede Kamer en regering hebben zich te kiezen voor een hoog economisch scenario. De land wordt de resterende open ruimte door het herhaaldelijk en met soms wisselende visies over de Afbakening aanbod kans bestaat echter dat de vraag in de praktijk lager rijksbeleid beschermd. Door dit rijksbeleid bestaat beoogde locatie in de Hoeksche Waard uitgelaten. zal uitvallen, waardoor de ontwikkeling van som- de kans dat nieuwe bedrijventerreinen voor haven- Ook milieuorganisaties, werkgeversverenigingen en In de uitwerking van hun verzoek aan de planbureaus mige locaties uitgesteld moet worden. Na 2020 zal gerelateerde bedrijvigheid eerder in Noord- adviesbureaus lieten zich niet onbetuigd. Sommigen (zie bijlage 1 in het bijlagenboekje bij deze studie) in drie van de vier WLO-scenario’s de uitbreidings- Brabant gezocht zullen worden. benadrukten de kwaliteit van het landschap dat bij stellen de ministers van Economische Zaken en van vraag zelfs verdwijnen en kan er ruimte vrij komen. aanleg van een bedrijventerrein in de Hoeksche Ruimte en Milieu dat een nieuw onderzoek naar Te snelle aanleg van bedrijventerreinen kan in de Waard verloren zou gaan. Anderen onderstreepten de ruimtebehoefte en het profiel van de beoogde komende decennia dan ook leiden tot overinveste- de noodzaak tot uitbreidingsruimte voor de Rotter- bedrijven niet is gewenst. Daarbij geven ze een ringen, onnodige aantasting van het landschap en damse haven. aantal criteria die bij de afweging tussen alternatieve extra veroudering van bestaande terreinen. Wordt locaties in ieder geval gebruikt dienen te worden. besloten locaties te reserveren voor havengere- De ministers van Economische Zaken en Ruimte en Het verzoek van de ministers komt zo neer op een lateerde logistiek, dan moeten deze terreinen dus Milieu hebben de planbureaus RPB en CPB gevraagd afweging aan de hand van een kosteneffectiviteits- pas worden aangelegd als de werkelijke vraag hier- zich nogmaals te buigen over de Hoeksche Waard analyse (KEA) conform de OEEI-leidraad (Eijgenraam toe noopt. (zie bijlage 1 in het bijlagenboekje bij deze studie), e.a. 2000). In een KEA staat niet de behoefte aan ter- – De extra ruimte die kan worden vrijgemaakt en een onafhankelijk onderzoek te doen naar de rein ter discussie, maar alleen de vraag welke locaties bij herstructurering van verouderde bedrijven- mogelijkheid om het beoogde areaal bedrijventerrein het meest geschikt zijn om in deze behoefte te voor- terreinen, is waarschijnlijk te weinig om als op een andere locatie aan te leggen. In een brief aan zien. Welk type aanbod een mogelijk alternatief kan serieus alternatief voor de Hoeksche Waard de Tweede Kamer van 26 juni 2007 hebben de minis- vormen voor de beoogde locatie in de Hoeksche te dienen, zeker als het gaat om het type her- ters de centrale vraagstelling voor dit onderzoek als Waard, verkennen we hieronder. structurering dat tot nu toe gebruikelijk is volgt geformuleerd:‘Op welke mogelijke locaties (vooral opknappen van de openbare ruimte). kan de behoefte van 120 hectare havengerelateerd Potentieel aanbod – Dat neemt niet weg dat er de komende decennia bedrijventerrein neerslaan en wat zijn de consequenties Niet elk potentieel aanbod aan bedrijventerreinen is een grote, dringende opgave voor herstructurering daarvan? Uitgangspunt hierbij is dat er behoefte is, geschikt als alternatief voor de Hoeksche Waard. Zo ligt. De behoefteramingen veronderstellen name- bovenop het huidige bekende (geplande) aanbod van kunnen de havengerelateerde logistieke bedrijven lijk impliciet dat vrijkomende industrieterreinen locaties, aan 120 hectare havengerelateerd bedrijven- die in de Hoeksche Waard gepland zijn, niet opge- tijdig geschikt gemaakt worden voor de uitbrei- terrein rond de Mainport Rotterdam in de periode vangen worden op verspreide kavels in het stedelijk dingsvraag van de logistieke sector. Dit gaat om tot 2020. In dit onderzoek wordt, zoals de Kamer is gebied. Grootschalige logistieke bedrijven laten een ingrijpende herstructurering, waarbij ook ont- gemeld, ook gekeken naar locaties buiten de provincie zich moeilijk mengen met andere stedelijke functies eigening en sloop plaatsvinden; dit kan gepaard Zuid-Holland.’ vanwege het verkeer, de milieuhinder en het geluid gaan met hoge kosten. Als deze ‘herprofilering’ Om deze vraag te kunnen beantwoorden is een dat ze genereren. Bovendien zijn zulke bedrijven ook van oude terreinen niet tijdig wordt gerealiseerd, zoektocht nodig naar