Herindelingsadvies Hoeksche Waard Herindelingsadvies Hoeksche Waard
Total Page:16
File Type:pdf, Size:1020Kb
Herindelingsadvies Hoeksche Waard Herindelingsadvies Hoeksche Waard Gedeputeerde Staten 17 januari 2017 Colofon Dit is een uitgave van de provincie Zuid-Holland Bureau Bestuurlijke Zaken en Toezicht Postbus 90602 2509 LP Den Haag 17 januari 2017 www.zuid-holland.nl/hw [email protected] Vormgeving, fotografie en productie: Bureau Mediadiensten, provincie Zuid-Holland Herindelingsadvies Hoeksche Waard Voorstel tot samenvoeging van de gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen Inhoud Samenvatting 3 9 Bevindingen en analyse 39 9.1 Samenwerkingsmodel in relatie 39 1 Leeswijzer 9 tot de Wgr 9.2 Samenwerkingsmodel in relatie 41 2 Karakteristiek van het gebied 11 tot de beoordelingskaders 2.1 Karakteristiek van de Hoeksche Waard 11 9.3 Herindeling 41 2.2 De gemeenten in de Hoeksche Waard 13 9.3.1 Uitgangspunten OBT 41 2.3 Huidige samenwerking tussen 13 9.3.2 Beleidskader provincie 41 de gemeenten 9.3.3 Toetsing aan criteria beleidskader BZK 42 2.4 Andere samenwerkingsverbanden 13 10 Het herindelingsadvies 47 3 Opgaven 17 3.1 Landelijke ontwikkelingen 17 11 Procedure 49 3.2 Regionale opgaven en kansen 17 11.1 Zienswijzen 49 3.2.1 Versterken economie en dynamiek 17 11.2 Financieel toezicht 49 3.2.2 Behouden en versterken leefbaarheid 18 11.3 Communicatie 49 3.2.3 Regioprofilering en marketing 18 11.4 Verkiezingen 50 11.5 Personele aspecten 50 4 Bestuurlijke voorgeschiedenis 21 11.6 Overzichtstabel 50 4.1 Van herindeling 1984 tot huidige 21 samenwerking 12 Bijlagen 51 4.2 Evaluatie regionale samenwerking (ERS) 21 12.0 Brief GS-besluit bestuurlijke toekomst 52 4.3 Onderzoek bestuurlijke toekomst 22 Hoeksche Waard, 5 juli 2016 Hoeksche Waard (OBT) 12.1 Kaart wijziging gemeentegrenzen 62 4.4 Conclusie 23 Hoeksche Waard 12.2 Evaluatie regionale samenwerking 63 5 Oplossingsrichtingen 25 Hoeksche Waard (ERS) separate bijlage 12.3 Onderzoek bestuurlijke toekomst 63 6 Open overleg en zienswijzen 27 Hoeksche Waard (OBT) separate bijlage herindelingsontwerp 12.4 Uitwerking versterkte samenwerking 64 6.1 Open overleg 27 met doorzettingsmacht, model + 6.2 Herindelingsontwerp 30 toelichting 12.5 Financiële scan separate bijlage 71 7 Financiële scan 12.6 Verslag open overleg separate bijlage 72 (herindelingsscan) 33 12.7 Verslagen bestuurlijke overleggen 73 12.8 Memo Verkenning regionale opgaven 110 8 Beleidskader 35 en kansen Hoeksche Waard 8.1 Gemeenten 35 12.9 Verslag zienswijzen herindelings- 117 8.2 Provincie Zuid-Holland 35 ontwerp Hoeksche Waard separate bijlage 8.3 Beleidskader gemeentelijke 36 herindeling ministerie van BZK 2 Herindelingsadvies Hoeksche Waard Samenvatting Voor u ligt het Herindelingsadvies Hoeksche Staten gecommuniceerd dat op het moment dat Waard, het advies van Provinciale Staten van de provincie het proces overnam, de provincie een Zuid-Holland aan de minister van Binnenlandse besluit zou nemen gebaseerd op een eigen inhou- Zaken en Koninkrijksrelaties om het wetgevings- delijke afweging. En dat de provincie via Provin- traject te starten voor de samenvoeging van de ciale Staten een democratisch legitiem besluit zou huidige gemeenten Binnenmaas, Cromstrijen, nemen, waarbij de stemverhoudingen in de raden Korendijk, Oud-Beijerland en Strijen tot één van de Hoeksche Waard één van de punten van gemeente met ingang van 1 januari 2019. afweging zou vormen. Het herindelingsadvies is tot stand gekomen na een discussie van meer dan 10 jaar over de bestuur- Niets doen is geen optie lijke toekomst van de Hoeksche Waard. Deze geschiedenis kenmerkt zich door verdeeldheid, Het laten voortbestaan van de al jaren voortduren- polarisatie en wisselende meerderheden in het de impasse is schadelijk voor de Hoeksche Waard. politieke debat. De conclusies uit het traject De Hoeksche Waard staat voor grote opgaven. Evaluatie Regionale Samenwerking 2013 waren De economische en sociale dynamiek loopt terug: duidelijk en serieus. Door alle gemeenteraden jongeren vertrekken, er is sprake van vergrijzing, wordt daarom unaniem gedeeld dat niets doen bedrijven trekken weg en winkels hebben het geen optie is en de Hoeksche Waard één en moeilijk. Op het vlak van voorzieningen, wonen, ondeelbaar is. Over de manier waarop deze welzijn en zorg zullen de gevolgen merkbaar zijn. toekomst moet worden vormgegeven, was geen Voor het op peil houden van de sociale en econo- overeenstemming; er lagen twee opties voor: mische vitaliteit is het van cruciaal belang om de samenvoeging of versterke samenwerking met verbinding met en tussen inwoners, verenigingen, doorzettingsmacht. instellingen en ondernemers over het gehele eiland te versterken. Dit vraagt om een actieve De afspraak is gemaakt dat de gemeenteraden betrokkenheid van een krachtig openbaar bestuur unaniem en eensluidend besluiten zouden nemen over hun bestuurlijke toekomst, en dat in het geval dat niet mogelijk zou blijken, de provincie de regie zou nemen. De gemeenteraden werden het op 17 december 2015 niet eens met elkaar over de bestuurlijke toekomst van het eiland. Daarmee trad de afspraak in werking dat de provincie de regie zou nemen. Op 6 januari 2016 is door gedeputeerde Van der Sande gesproken met alle fractievoorzitters en is door hen allen instemmend gereageerd op het starten van de arhi-procedure. Deze is op 12 januari 2016 door Gedeputeerde Staten gestart met als doel de impasse te door- breken. Er is door het college van Gedeputeerde Samenvatting 3 dat op regionaal niveau samen met de samenleving doende kwaliteit te blijven bieden aan hun op zoek gaat naar nieuwe kansen en verbindingen. bewoners en besturen. Daarnaast leiden de Het vraagt om een openbaar bestuur dat positie opgaven tot complexe verdelings- en investerings- bepaalt in bestuurlijke netwerken in de omgeving vraagstukken. Bij de allocatie van woningen, van de Hoeksche Waard en verbindingen kan bedrijven en voorzieningen moet het belang van leggen met spelers zoals de EPZ, IQ, de Drechtste- de Hoeksche Waard als geheel voortdurend worden den, Nissewaard,Goeree-Overflakkee en de MRDH. afgestemd op de belangen van iedere individuele gemeente en haar kernen. Dit geldt evenzeer voor De uitspraak dat niets doen geen optie is, wordt strategische keuzes over voorzieningen, regionale gedeeld door het maatschappelijk middenveld bereikbaarheid, innovatie van de landbouw en de en het bedrijfsleven in de Hoeksche Waard. versterking van recreatie en toerisme. Veel organisaties en bedrijven zijn de afgelopen decennia meer regionaal actief geworden en Op grond van het voorgaande wordt geconstateerd hebben zich eilandbreed georganiseerd. De dat de bestuurlijke inrichting door de Hoeksche ontwikkelingen van het openbaar bestuur is Waard zelf onvoldoende krachtig en ondersteu- hierbij achtergebleven. Het maatschappelijk nend gevonden wordt voor het oplossen van de middenveld en het bedrijfsleven geven onder- maatschappelijke opgaven. Gelet op deze urgentie, bouwd aan problemen te ondervinden van de gelet op de jaren voortdurende verdeeldheid en huidige gebrekkige en stroperige samenwerking gelet op gemaakte afspraken over verdere besluit- tussen de gemeenten. Centraal daarbij staat de vorming, was er geen andere keuze voor de naar binnen gerichte energie van de vijf gemeen- provincie dan in deze complexe situatie de regie te ten. De Hoeksche Waard is daardoor geen zicht- nemen. bare partner voor instellingen, bedrijven en andere overheden en is afwezig in netwerken en belang- rijke beleidsarena’s. De gemeenten in de Hoeksche Nu samen gaan voor één sterke Waard vinden overeenstemming op terreinen waar Hoeksche Waard belangen parallel lopen, maar zodra dat niet het geval is, blijven strategische en eilandbrede keuzes Er lagen op het moment dat de provincie de Arhi- achterwege. Ook de ondernemingsraden van de procedure startte in feite maar twee mogelijke vijf gemeenten geven in hun gezamenlijke keuzen voor, namelijk samenvoeging van de vijf zienswijze aan dat de huidige ambtelijke organisa- gemeenten of een samenwerkingsmodel met door- ties kwantitatief en kwalitatief tegen hun grenzen zettingsmacht. Voor elk van deze twee opties was aanlopen en een keuze noodzakelijk is om vol- in de Hoeksche Waard onvoldoende politiek draag- 4 Samenvatting Herindelingsadvies Hoeksche Waard vlak. Drie van de vijf gemeenteraden hebben in onderdeel van het GS besluit van 5 juli 2016, samen meerderheid een amendement aangenomen voor met de regio in gesprek gegaan om te komen tot versterkte samenwerking. Tegelijkertijd waren 24 een integrale gebiedsaanpak voor de Hoeksche van de 35 fracties en 51 raadsleden van de in totaal Waard. 83 raadsleden voor samenvoeging. In 2016 is gedu- rende het eerste half jaar een open Arhi-overleg gevoerd waarbij alle mogelijkheden uitgebreid zijn Zienswijzen gemeenteraden besproken en onderzocht. Ook zijn financiële con- sequenties in beeld gebracht, bewonersavonden Vervolgens is een ieder de gelegenheid geboden georganiseerd en een scholierendebat gevoerd. Met om te reageren op het herindelingsontwerp en de alle fracties van de vijf gemeenten is gesproken en onderbouwing van de provincie. Ook is er gericht diverse maatschappelijke partners zijn bezocht. een aantal vragen gesteld aan de gemeenteraden. De voorstanders van versterkte samenwerking zijn De wetgever heeft in de Wet arhi de gemeente- door de provincie gefaciliteerd om een samenwer- raden een ruimere termijn geboden voor het kingsmodel zo veel als mogelijk nader concreet uit indienen van hun zienswijzen, opdat zij in staat te werken, zodat dit model deel kon uitmaken van zijn de zienswijzen van hun inwoners, instellingen de oordeels- en