IJSLAND 2 Svenja Venz

LANNOO’S AUTOBOEK IJSLAND 2 Svenja Venz

LANNOO’S AUTOBOEK IJSLAND

ON THE ROAD

3 TOP 10 Ä Ã Â Á Å ¼½ ¿ ¾ À

¼ PERLAN Blz. 108 De koepel lijkt wel een halve parel en schittert op de warm watertanks. Het futuristisch ogende gebouw herbergt de fantastische ervaringstentoonstelling ‘Wonders of Iceland’, Á LÖGURINN een soort inleiding tot de fascinerende natuur van IJsland. Blz. 187 e.v. Het restaurant in de koepel biedt het mooiste uitzicht op Rond dit bijna-meer rijdt u niet alleen door dichte bossen, u de stad. vindt er ook interessante cultuurhistorische plekken. Een ander hoogtepunt is de waterval Hengifoss. ½ ÞINGVELLIR Blz. 144 e.v. Â LAVALANDSCHAP BIJ HET MEER MÝVATN Deze geologisch interessante plek is de geboorteplaats Blz. 211 e.v. van de oude IJslandse staat en van de moderne republiek. Dimmuborgir, ten oosten van Mývatn, vormt een aparte Sinds 930 kwam de Alþing bijeen, het parlement. IJsland wereld met bizar gevormde lavasculpturen en struikgewas is een van de oudste democratieën op aarde. Sinds 2004 is – een plek om uw fantasie de vrije loop te laten. Ontspan Þingvellir Cultureel Erfgoed van de UNESCO. nen kunt u in het Nature Bath, met uitzicht op deze erg bij zondere omgeving. ¾ HEKLA Blz. 152 Ã DETTIFOSS De actieve vulkaan in het zuiden van IJsland prikkelt de Blz. 215 menselijke fantasie al eeuwenlang. De veelvuldige uit Een van de meest indrukwekkende watervallen van IJsland: barstingen hebben het landschap en de berg gevormd en over een breedte van ruim 100 meter storten de watermas de donkere lava geeft de omgeving iets heel mysterieus. sa’s zich hier 45 meter de diepte in. ¿ LAVA CENTRE Ä HORNSTRANDIR Blz. 153 Blz. 246 Hoe voelt een vulkaanuitbarsting? Hoe voelt een aardbe Het natuurreservaat in het uiterste noordwesten is ideaal ving en wat gebeurt er dan onder het aardoppervlak? De voor vogelliefhebbers, want op de steile klip de Hornbjarg antwoorden op die vragen vindt u in het spannende, inter nestelen duizenden zeevogels. Wie graag in alle rust wan actieve museum in Hvolsvöllur. Voor iedereen die het zui delt, vindt hier prachtige wandelroutes. den van IJsland en de roerige geologie wil leren kennen. Å ASKJA À LAKAGIGAR Blz. 285 Blz. 174 Te midden van het vulkanische massief Dyngjufjöll, in het Meer dan 100 kraters betoveren de bezoeker: een land noordoosten van IJsland, komt u bij de vulkaan Askja. Cen schap dat van een andere planeet lijkt te komen, surreëel traal ligt het diepe, mysterieuze meer Öskjuvatn en daar en wanneer de zon schijnt ronduit betoverend. Via de wan naast bevindt zich een klein kratermeer. Een oerlandschap delpaden kunt u uitgebreid op verkenning gaan. waarin iedereen wel iets kan ontdekken.

4 INHOUD

INLEIDING �� 7

Wandelaar, kom naar IJsland �� 7 Het ontstaan van IJsland, de economie en de mensen �� 10

PRAKTISCHE INFORMATIE �� 25

OVERNACHTEN �� 43

Verklaring van de symbolen �� 55

DE MOOISTE ROUTES DOOR IJSLAND �� 59

Route 1 De ronde van IJsland (2170 km) �� 62 Route 2 Het fascinerende hoogland (1817 km) �� 74 DE MOOISTE REGIO’S VAN IJSLAND

REGIO 1 Reykjavík en omgeving �� 93 Tussen grootstad en natuur REGIO 2 Het zuidwesten �� 127 Woeste kusten en pruttelende zwavelpotten REGIO 3 Het zuiden �� 149 Het groene IJsland of de wereld van gletsjers en vulkanen REGIO 4 Het zuidoosten �� 167 Vatnajökull National Park REGIO 5 Oost-IJsland �� 179 Het land van fjorden en elfen REGIO 6 Het noordoosten �� 197 Walvissen en vulkanen, dromerige stadjes en de parel van het noorden REGIO 7 Het noorden �� 221 Over vissen, paarden en zeehonden REGIO 8 Het noordwesten �� 237 Een wereld voor ontdekkers REGIO 9 Het westen �� 255 IJsland in het klein REGIO 10 Het hoogland �� 275 Weidsheid en eenzaamheid

GESCHIEDENIS �� 291

Plaatsnamen- en trefwoordenregister �� 298 Namenregister �� 302 Fotoverantwoording �� 303

5 6 Kajaktochten in de IJslandse Westfjorden zijn erg populair

WANDELAAR, KOM NAAR IJSLAND — het geheim van het lieflijk-ruige eiland in het noorden —

Er zijn twee soorten mensen die naar IJsland trekken: de vrienden, die na de eerste reis bijna elk jaar terugkeren en hun hart verloren hebben aan de natuur hier, en de mensen die graag elk land willen bezoeken om het daarna De IJslandse paarden op hun lijstje te kunnen afvinken. Maar laten we het vooral hebben over het kwamen samen met de betoverende aspect van IJsland, die levende natuur die constant evolueert, de eerste kolonisten naar krachten van vuur, water en ijs die het landschap onophoudelijk bewerken. het eiland

7 Blauwe en zwarte Het is die magie die de bezoeker betovert en er een vriend van IJsland van glinsteringen: de maakt. donkere stroken in het Toen de eerste kolonisten zich hier ongeveer 1200 jaar geleden op het eiland ijs van het gletsjermeer vestigden, hadden ze de indruk dat het niet zo heel ver weg was van Noorwe- Jökulsárlón zijn door ijs omgeven vulkaanas gen, het land waar ze vandaan kwamen. Het klimaat was in die tijd zachter en er waren veel groene weiden en berkenbossen; de schraalheid van het hoogland en sommige kustgebieden is het gevolg van latere vulkaanuitbarstingen. De middeleeuwen waren voorspoedig, maar de bloeiperiode bleef niet duren. De verwoestende kracht van de natuur en de politieke ontwikkelingen zorgden ervoor dat het noordelijk gelegen land waarnaar ooit zo hevig ver- langd was, verviel tot een armoedig eiland waarvan de mensen die zuidelij- ker woonden geloofden dat zich op dit eiland een toegangspoort naar de hel bevond. Het is dus geen verrassing dat de eerste reisverslagen uit de 18de en 19de eeuw een veeleer onaangenaam beeld schetsten van IJsland en zijn bewoners. De schrijvers ervan noteerden dat de mensen hier in spelonken woonden. Nu behoren die donkere tijden tot het verleden en is IJsland een van de meest favoriete bestemmingen voor wie naar het noorden wil reizen. De land- schappen zitten vol afwisseling en de activiteiten die u hier kunt beoefenen zijn al even gevarieerd. Gletsjertochten, ijsklimmen, skiën, kajakken, fiets- en wandeltochten, alpinisme of rustig met de auto of de bus naar stadjes en bezienswaardigheden rijden – IJsland heeft voor iedereen wel een onverge- telijke ervaring in petto. Ook vogelliefhebbers, walvisfanaten en vooral paar- denvrienden komen hier volop aan hun trekken. Sinds een paar jaar lijkt IJsland weer een bestemming te zijn die tot de ver- beelding spreekt. Misschien is het dan toch het legendarische Thule waarover Pytheas rond 330 v. Chr. schreef, een eiland, ver weg in het hoge noorden. Iedereen weet wel iets te zeggen over IJsland, al was het maar dat hij daar altijd al eens heen wilde gaan. Naast de overweldigende en altijd weer verras- sende natuur zijn het de laatste tijd toch vooral drie dingen die met het eiland in verband worden gebracht: de financiële crisis in de herfst van 2008, toen het land bijna failliet ging, en de uitbarsting van de vulkaan Eyjafjallajökull in de lente van 2010, die het Europese luchtvaartverkeer tijdelijk lamlegde. Wie verwachtte dat het land aan zijn problemen ten onder zou gaan, keek verrast op. Als een feniks herrees IJsland uit de as. Dat bewees de derde gebeurtenis waarbij IJsland in het centrum van de aandacht stond: het Europees kampi- oenschap voetbal in 2016. De IJslanders lieten zien dat ze ook op het voetbal- veld onverzettelijk kunnen zijn. Doorheen de eeuwen hebben de IJslanders geleerd moeilijkheden te overwinnen en van de schoonheid van de vulkanen te genieten.

8 9 Grímsey H NOORSE ZEE Melrakkaslétta orns Raufarhöfn tra n Ís d a i f r ja r ≠a Drangajökull Langanes Bolungarvík rd jú Àórshöfn p 925 Flateyri Siglufjör≠ur Flatey flói Ísafjör≠ur S kka k Ólafsfjör ur a a ≠ B 61 g Ásbyrgi 60 a f Húsavík j ö

S r Vatnajökull -

t ≠ Grenivík

Àingeyri r

a u 10 Nationalpark

n Hofsós Dalvík

d r 3 i

61 r J Skagaströnd 76 82 ö Bíldudalur Sau≠ár- Krafla k u l Vopnafjör≠ur Patreks- Hólmavík Húnaflói krókur s Myrkár- 1 4 818 á fjör≠ur á Blönduós jökull Akureyri Brjánslækur Hólar 11 F 12 Varmahlí 1387 Skútusta≠ir j Látrabjarg 60 ≠ Reykjahlí≠ ö S l l k Vatnsnes My’vatn u Bakkager i 1 j ≠ á m 9 1 l f (Borgarfjör≠ur eystri) a Flatey 1 n Hvammstangi 2 d 61 a f Sey fjör ur l ≠is ≠ j 5 B ó 60 1 l l t Fellabær a a n t 8 D Egilssta≠ir Brekkulækur d ó á lj a f Her ubrei á r 7 s a 1 92 ul g Bú≠ardalur r k a Neskaupsta ur Stykkishólmur u 1682 ö L ≠ d J Hellissandur n l 8 Rey≠arfjör≠ur a da Ólafsvík Grundarfjör≠ur i s Askja ts ljó g F Fáskrú≠sfjör≠ur Snæfellsnes n 1510 í 1448 6 á 13 1 e s r l Snæfells- 54 u Stö≠varfjör≠ur p k jökull S ö J 7 Eiríks- r Brei≠dalsvík Snæfellsjökull- u Hofsjökull Reykholt g Nationalpark jökull e l v a Kverkfjöll Húsafell Langjökull j Kerlingarfjöll Djúpivogur K Bár arbunga 1860 Borgarnes Àórisjökull Hvítárvatn 1477 2000 1 1350 Vatnajökull 1 1 9 F a x a f l ó i Grímsvötn Nationalpark á rs 1719 ingvellir jó Akranes À À Pingvellir Vatnajökull- Esjufjöll REYKJAVÍK Mosfellsbær Nationalpark Höfn Seltjarnarnes 14 1522 2 1 Kópavogur Hvítá Skaftafell Jökulsárlón Keflavík 1 Hrauneyjar Laki Njar≠vík Hverager≠i 6 41 Hafnar- 3 Öræfajökull Hekla 818 Böltí fjör≠ur ur Selfoss Leirubakki 1491 g 2119 Reykjanes ve 10 11 Eyrarbakki a 1 Hella g u a 1 Grindavík 1 L Àorlákshöfn Stokkseyri Hvols- Kirkjubæjarklaustur völlur Eyjafjalla- My’rdals- 4 jökull jökull 1666 1450 Landeyjahöfn 12 Skógar 50 km Vestmannaeyjar Vík 5 ATLANTISCHE OCEAAN Heimaey 1 IJsland Dyrhólaey

60 Grímsey H NOORSE ZEE Melrakkaslétta orns Raufarhöfn tra n Ís d a i f r ja r ≠a Drangajökull Langanes Bolungarvík rd jú Àórshöfn p 925 Flateyri Siglufjör≠ur Flatey flói Ísafjör≠ur S kka k Ólafsfjör ur a a ≠ B 61 g Ásbyrgi 60 a f Húsavík j ö

S r Vatnajökull - t ≠ Grenivík

Àingeyri r

a u 10 Nationalpark

n Hofsós Dalvík

d r 3 i

61 1

ROUTE 1 de ronde van IJsland (2170 km) Álftanes Úlfljótsvatn Bj Gar≠abær Sy≠ribú Sog Hafnarfjör≠ur Museum 1 Litla-Kaffistofan voor designHusfell Bláfjalla- Hengill fólkvangur655 Álftavatn Keflavík 41 en toegepaste Villingavatn kunst Helgafell Hverager Gljúfur Vogar 42 ≠i ll ö Vötn fj Àrastar- Njar≠vík s 39 38 Reykjanes- in á 35 lundur ja te i n h 379 g s H e i ≠ Egilssta ir n fólkvangur i ≠ 43 y n n Brei abólssta ur ad e ≠ ≠ ll r Blaue rö B 38 Kalda≠arnes Selfoss T 1 Hlí≠arendi 34 Lagune Kry´suvík 34 33 Eyrarbakki Grindavík Kr¤suvíkurberg Àorlákshöfn Strandarkirkja 33 Tunga 0 10 km j À Àyk A VAN KÉFLAVÍK NAAR SELFOSS

92 km ROUTE Blauwe lagune – Grindavík – Þorlákshöfn – Eyrarbakki – Selfoss

Na de aankomst op de luchthaven is een ontspannend bad in de Blauwe lagune (zie blz. 131) misschien wel een prima idee voor een eerste kennismaking met IJsland. Daarna rijdt u naar Grindavík (zie blz. 135) en neemt u de 427 langs de zuidkust. Wie honger heeft, kan in Grindavík stoppen bij restaurant Saltfiskur en daar de lokale specialiteit uitproberen. Tijdens deze rit krijgt u een goed idee van het bizarre lavalandschap. De weg brengt u naar Þor- lákshöfn, daar neemt u de 38 en vier kilometer verder neemt u de 34 tot in Eyr- arbakki (zie blz. 130). Het loont de moeite een ritje te maken door het plaatsje dat nog veel elementen van de oude vissersdorpen heeft behouden. Daarna brengt de 34 u naar Selfoss (zie blz. 129).

BC VAN SELFOSS NAAR LEIRUBAKKI EN DE HEKLA

284 km ROUTE Selfoss – Laugarvatn – Geysir – Gullfoss – Skálholt – Stöng – Leirubakki – Hekla – Leirubakki

62 De moderne kerk in Skálholt: tegenwoordig huisvest de stad alleen nog de hulpbisschop, maar in de middeleeuwen was dit het belangrijkste religieuze centrum van IJsland

Tijdens deze rit ontdekt u niet alleen nog meer natuurschoon, ook de geschiedenis van het land komt aan bod. Deze streek is erg groen en vruchtbaar, onder andere dankzij de vele warmwaterbronnen, en die worden vooral gebruikt om kassen te verwarmen. Door de herbebossingsprogramma’s zijn hier weer enkele kleine bossen ontstaan, wat mensen met zomerhuisjes heel erg appreciëren. Omdat de reis nu over kleinere wegen gaat, hebt u alle tijd om van het landschap te genieten. Vanuit Selfoss neemt u eerst de 35 en daarna de 37 naar Laugarvatn (zie blz. 138). Voor u verder reist, kunt u daar een deugddoend, ontspannend bad nemen in het wellnesscentrum Fontana. Even voor Geysir komt u weer op de 35. In Haukadalur (zie blz. 262) moet u zeker een bezoek brengen aan het geothermisch gebied. U vindt er natuurlijk de beroemdste geiser, Geysir (zie blz. 134), maar ook nog andere fascinerende bronnen. Eventueel kunt u hier een lunchpauze inlassen. Slechts veertien kilometer verderop komt u bij de prachtige waterval Gullfoss (zie blz. 136). Op de weg terug blijft u de 35 volgen tot aan het kruispunt met de 31, die u naar Skálholt brengt. Daar bezoekt u de kerk met de glasramen en de archeo- logische sites (zie blz. 141). De 31 brengt u in zuidoostelijke richting tot bij de 30. Volg die twee kilometer lang in noordelijke richting tot aan de afslag naar de 32. U rijdt nu door 1186 Lambahraun

F337 Ör Geysir und 782 He Àingvellir Strokkur Haukadalur National Park Geysir Gullfoss Brattholt Hrafnabjörg Úthlí Geldingafell Pingvellir 824 ≠ 37 Múli Gy´gjarhóll Mi≠dalur Hjálmssta≠ir Foss 585 LaxárgljúfurF i t j a r á s a r n Haukholt Kambur n Vatnsleysa ki Háifoss Mjóanes ar Laugarvatn Laugar elj Hvítá H Àingvalla- 2 Torfasta≠ir Reykholt Kaldbakur H vatn 36 Skáldabú ≠ahei ≠i Stöng Kaldárhöf i Skálholt 30 alur ≠ Sel Ãjórsárd Úlfljótsvatn Björk 35 Flú≠ir 32 Àjó≠veldisbær Laugarás Sy≠ribú Sog Ljosafossstö≠ Ví ihlí 31 Hlí≠ ≠ ≠ ill Hestvatn 26 Álftavatn Stö≠ulfell Stórinúpur Eyvík Fjall Àrastar- Keri≠ Reykir Kaldárholt Akbraut Skar≠ Hekla lundur Stóra-Ármot Leirubakki 3 30 35 Bitra Minnivellir 1491 Selfoss Krókur Lunansholt Selsund 0 10 km 34 Àjórsártún Bolholt yrarbakki 33 Villingaholt G h l 63 Þjórsárdalur, een dal dat tegenwoordig weer groen en vruchtbaar is. Hoe de langhuizen er in de middeleeuwen hebben uitgezien voor ze in 1104 door de vulkaanuitbarsting van de Hekla bedolven werden, ziet u op de museum- boerderij Þjóðveldisbær (zie blz. 144). Na dat bezoek rijdt u verder en kunt u een eerste blik werpen op het hoogland en de uitgestrekte lavalandschappen. Wanneer u bij de 26 komt, neemt u die in zuidelijke richting, tot in Leirubak- ki. De beklimming van de vulkaan Hekla (zie blz. 152) is niet echt lastig en op de derde dag van de rondreis is dat een prima compensatie voor het drukke programma van de dag ervoor, met bezoeken aan bezienswaardigheden en een lange rit. En anders kunt u hier ook heerlijk ontspannen, neem bijvoorbeeld een bad in Leirubakki en bezoek de tentoonstelling over de vulkaan (zie blz. 152).

D VAN LEIRUBAKKI NAAR HET EILAND HEIMAEY

75 km ROUTE Leirubakki – Hvolsvöllur – Landeyjahöfn – Heimaey

Vanuit Leirubakki neemt u de 26 in zuidelijke richting, tot aan de grote ringweg, en daar slaat u af naar het oosten. Las een eerste stop in in Hvolsvöllur en breng een bezoek aan het interessante Lava Museum (zie blz. 153). Mis- a Sy≠ribú Ljosafossstö≠ 31 V

Keri≠ Króka Stö≠ulfell Stórinúpur gilja Fjall brú Eyvík Reykir n Va≠nes Leirubakki Kaldárholt Akbraut Skar≠ Hekla l öl 26 fj Àrastar- a s 5 Bitra 30 Minnivellir 1491 s lundur fo Næfurholt u Krókur Lunansholt ≠ u Selfoss Selsund a Fosshólar R s Votmúli Àjórsártún Bolholt Marteinstunga Pálssteinshraun 33 Villingaholt Kolsholt Akurhóll Meiritunga Hella S k ó g s h r a u n F a x i 33 Sáta Tunga Skógsnes Keldur Vetleifsholt 25 á Tindfjallajökull s Fljótshólar r Oddi j ó Háfur Árgilssta≠ir Lifrarfjöll À Djúpidalur H r a u n 1462 Àykkvibær Hvolsvöllur Brei≠abólssta≠ur Fljótsdalur Bali Saga centrum 4 Hemla Múlakot Àórsmörk Ey Teigsaurar Krossá Sigluvík 1 Stóramörk Go Akurey ≠aland E Eyjafjalla jökull BergÃórshvoll Kúfhóll y j 1666 a Fimmvör≠uháls Seljaland f j Kross Ystiskáli ö l Bakki 254 l Skógahe Ásólfsskáli i≠i Ny´ibaer Skógafoss Holt Landeyjahöfn Eyjafja Skógar llasandur Àrídrangar Skógar Stóraborg Museum Skógasandur Faxasker Elli≠aey Bjarnarey Heimaey Vestmannaeyjar Álfsey Brandur (Westmaneilanden) Su≠urey Hellisey Geldungur Surtsey Súlnasker Geirfuglasker 0 10 km

64 De Skógafoss, de ‘boswaterval’, aan de voet van de vulkaan Eyjafjallajökull

schien hebt u zin om ook een kijkje te nemen bij enkele plaatsen uit de ‘Njáls saga’, anders rijdt u verder. Voor u liggen de gletsjers Eyjafjallajökull en Mýr- dalsjökull, vanaf de weg hebt u er een goed uitzicht op. Wanneer u bij de 254 komt, neemt u die en die brengt u na 17 kilometer bij de kleine haven Landey- jahöfn, een haven die speciaal is aangelegd voor de ‘Herjolfur’, de veerboot naar Heimaey. Een overtocht van 30 minuten brengt u op het eiland en nu kunt u net doen zoals de bewoners en alle wegen afrijden. U vindt hier enkele interessante musea, maar rijd zeker ook naar de kust om te wandelen en de zeevogels te observeren. Op sommige plekken hebt u in de zomer een grote kans om pape- gaaiduikers te spotten. Bij een bezoek aan Heimaey hoort ook de beklimming van de jongste berg van het land, de 221 meter hoge Eldfells (zie blz. 158).

E VAN HEIMAEY NAAR KIRKJUBÆJARKLAUSTUR

157 km ROUTE Landeyjahöfn – Skógar – Dyrhólaey – Vík – Kirkjubæjarklaustur

Wanneer de veerboot u weer naar Landeyjahöfn heeft gebracht, rijdt u terug naar de ringweg. Een kleine omweg brengt u naar de Seljalandsfoss, vlak aan de 249. De Skógafoss (zie blz. 157) mag u niet voorbijrijden. Die indrukwekkende waterval is een fraaie omgeving voor foto’s, en niet alleen op zonnige dagen, wanneer er, afhankelijk van de lichtinval, in het spatwater regenbogen ontstaan. Breng daarna een bezoek aan het museum, dat geeft het beste inzicht in hoe de inwoners van IJsland vroeger hebben geleefd. Wie daar zin in heeft, kan ook een kort uitstapje maken naar de Mýrdalsjökull en de gletsjertong Sólheimar en een kleine wandeling op de gletsjer maken. Rijd daarna naar het voormalige eiland Dyrhólaey (zie blz. 163) en geniet van het uitzicht. In Vík kunt u zich laten informeren over het Katla Geopark en kunt u, buiten het broedseizoen, een strandwandeling maken (zie blz. 154).

65 126 De waterval Gullfoss maakt samen met Þingvellir en de beroemde Geysir deel uit van de ‘Golden Circle’, de route met de beroemdste bezienswaardigheden van IJsland

REGIO 2

HET ZUIDWESTEN — woeste kusten en pruttelende zwavelpotten —

Het zuidwesten van IJsland bestaat uit het schiereiland Reykjanes, de omgeving van de hoofdstad en het zuiden tot aan de rivier Þjórsá. De eer ste kolonisten wisten het kustgebied al te waarderen vanwege de visrij ke wateren, nu is dit het dichtst bevolkte deel van IJsland. Het is dan ook logisch dat u hier de grootste dorpen van het eiland vindt, en vele zijn ver noemd naar middeleeuwse sagen. Hier vindt u ook enkele van de meest geliefde bestemmingen voor uitstapjes, en die populariteit danken ze niet enkel aan het feit dat ze zo dicht bij de hoofdstad liggen. De klassieker is de ‘Golden Circle’, de route langs Þingvellir, Geysir en Gullfoss. In deze streek kunt u bovendien kennismaken met alle facetten van vulkanisme.

Het schiereiland Reykjanes heeft aan de zuidkant weinig baaien en dus zo goed als geen natuurlijke havens, maar aan de noordkant van het schiereiland is de situatie heel anders. Daar ligt Keflavík, het grootste handelscentrum van het schiereiland. Op tal van plaatsen rijzen rotspunten uit de zee op, ideale nestplaatsen voor de zeevogels. De bodem is met lava bedekt, nauwelijks begroeid en strekt zich uit van west naar oost, over het volledige schiereiland. De zogenaamde Reykjanesrug is de voortzetting van de Mid-Atlantische Rug, waarvan de uitlopers, de riftzone, zich tot in het noorden van het eiland uit- strekken. Hier in het zuidwesten heeft de aarde bijzonder sterk gebeefd en

127 Fa Ferstikla Hlö≠ufell r Melaleiti Skjaldbrei≠ur r r ≠ u 51 l ö 0 20 km fjal f j Ingunnarsta≠ir F337 Akranes kra l Hvammsvík 47 A a 782 572 v Stóri Geysir und Hauka- H Àingvellir Ki≠afell Vindáshli≠ Strokkur dalur Gullfoss Mi≠hús National Park 7 Brúsasta≠ir Hrafnabjörg Geysir 5 Saurbær s j a Úthlí≠ Brattholt Geldingafell Hofsvík E Stíflisdalur Pingvellir 824 37 Almannagjá Mi≠dalur Múli F i t j a r á s a r Brautarholt Fellsendi Hjálmssta≠ir Foss 585 Laxárgljúfur 852 itj Grundarhóll Àingvellir See Vatnsleysa n F Skálabrekka Haukholt Kambur n 16 10 Laugarvatn ki Háifoss Hvítá ar Engey Gljúfrasteinn Laugarvatn Laugar elj Seltjarnarnes i Mjóanes Reykholt H Mosfell ≠ 36 Hagi Gjáinfoss T i Àingvalla- Kaldbakur e Stöng vatn Torfasta≠ir Bræ≠ratunga Skáldabú ≠ahei ≠i REYKJAVÍK Mosfellsbær h Nesjar Kaldárhöf≠i 30 alur l s Sel Ãjórsárd 15 e l Álftanes Kópavogur s f Nesjavellir Úlfljótsvatn Björk 35 Skálholt Gar≠skagi Gar≠ur Bessasta≠ir o 13 Flú ir Laxárdalur 32 4 M ≠ Àjó≠veldisbær 45 Gar≠abær Litla-Kaffistofan Sy≠ribú Sog Ljosafossstö≠ 12 Reykjanes-Hafnarfjör≠ur 1 Hlí≠ Ví≠ihlí≠ Sandger≠i bær Husfell Hengill Massive 14 Sólheimar 11 Kraftwerk Keri 31 Ny´lenda 41 Bláfjalla- Hellishei≠arvirkjun ≠ Hestvatn Stö≠ulfell Stórinúpur Keflavík fólkvangur Hochplateau Álftavatn Fjall Helgafell Hellishei≠i 8 Àrastar- Reykir Hvammur Keflavík Vogar 42 Va≠nes Leirubakki r ll Kaldárholt Akbraut Skar≠ International Airport ≠u ö lundur Hekla lgar fj Stóra-Ármot 26 Njar≠vík R e y kf jj al n e s s Hverager≠i 44 nes n Naturschutzgebiet 30 Hafnir ykja Reykjanes- i á 35 verlækur Minnivellir 1491 Re ja te i n h 39 38 1 À Næfurholt en 379 g fólkvangur s H e i ≠ Flói ≠ rück n i Krókur Lunansholt u erg y Kleifarvatn n á a HalbinselB Berg d n Brei abólssta ur s Bitra Selsund R a e ≠ ≠

l u 1 Selfoss Kvíarholt l r f

Hafnaberg Blaue Àorbjarnafell ö 38 l Fosshólar r B Hlí arendi 34 Bolholt

Brücke zwischen Lagune 2 243 T 9 ≠ Ö 3 Kry´suvík 34 Árborg Marteinstunga Pálssteinshraun De kloven in het den Kontinenten 6 33 Villingaholt Àorláks- Litlatunga Gunnarsholt Þingvellir National Isólfsskáli 1 Kolsholt Meiritunga Akurhóll Grindavík Kr¤suvíkurberg Eyrarbakki S k ó g s h r a u n Park zijn het zichtbare Reykjanestá Strandar- höfn 33 kirkja Stokkseyri Skógsnes Hella bewijs dat de Tunga Vetleifsholt Keldur á Sólvellir Tindfjallajökull Amerikaanse en de s Fljótshólar r 25 jó Háfur Árgilssta≠ir Euraziatische plaat uit À Oddi Eldey H r a u n 1462 elkaar drijven Àykkvibær Hvolsvöllur Bali Saga-Zentrum Fljótsdalur l À

128 Fa Fa FerstiklaFerstikla Hlö≠Hlöufell≠ufell r r MelaleitiMelaleiti SkjaldbreiSkjaldbrei≠ur ≠ur r r r ≠ ru≠ u 51 51 l l ö ö 0 0 20 km20 km fjal fjal f j f j IngunnarstaIngunnarsta≠ir ≠ir F337F337 AkranesAkranes kra kra l l HvammsvíkHvammsvík47 47 A A a a 782782 572572v v StóriStóri Geysir Geysir und und HaukaHauka- - H H ÀingvellirÀingvellir Ki≠Kiafell≠afell VindáshliVindáshli≠ ≠ StrokkurStrokkur dalurdalur GullfossGullfoss Mi≠Mihús≠hús NationalNational Park Park 7 7 BrúsastaBrúsasta≠ir ≠ir HrafnabjörgHrafnabjörg GeysirGeysir5 5 SaurbærSaurbær s j sa j a ÚthlíÚthlí≠ ≠ BrattholtBrattholt GeldingafellGeldingafell HofsvíkHofsvíkE E StíflisdalurStíflisdalur PingvellirPingvellir824824 37 37 AlmannagjáAlmannagjá Mi≠Midalur≠dalur MúliMúli F i t j aF r i á t s j a r á s a r BrautarholtBrautarholt FellsendiFellsendi HjálmsstaHjálmssta≠ir ≠ir FossFoss 585585 LaxárgljúfurLaxárgljúfur 852852 itj itj GrundarhóllGrundarhóll ÀingvellirÀingvellir SeeSee VatnsleysaVatnsleysa n n F F SkálabrekkaSkálabrekka HaukholtHaukholtKamburKambur n n 16 16 10 Laugarvatn10 Laugarvatn ki ki HáifossHáifoss Hvítá Hvítá ar ar EngeyEngey GljúfrasteinnGljúfrasteinn LaugarvatnLaugarvatn LaugarLaugar elj elj SeltjarnarnesSeltjarnarnes i Mjóanesi Mjóanes ReykholtReykholt H H MosfellMosfell ≠ ≠ 36 36 HagiHagi GjáinfossGjáinfoss T T i i Àingvalla-Àingvalla- KaldbakurKaldbakur e e StöngStöng vatn vatn TorfastaTorfasta≠ir ≠ir BræBræ≠ratunga≠ratungaSkáldabúSkáldabú≠ahei≠ahei≠i ≠i REYKJAVÍKREYKJAVÍK MosfellsbærMosfellsbærh Nesjarh Nesjar KaldárhöfKaldárhöf≠i ≠i 30 30 aluralur l s l s SelSel ÃjórÃsájórrdsárd 15 15 e l e l ÁlftanesÁlftanes KópavogurKópavogurs f s f NesjavellirNesjavellirÚlfljótsvatnÚlfljótsvatnBjörkBjörk 35 35 SkálholtSkálholt Gar≠Garskagi≠skagi GarGar≠ur≠ur BessastaBessasta≠ir ≠ir o o 13 13 FlúFlúir irLaxárdalurLaxárdalur 32 32 4 4 M M ≠ ≠ ÀjóÀ≠veldisbærjó≠veldisbær 45 45 GarGar≠abær≠abær Litla-KaffistofanLitla-Kaffistofan Sy≠Syribú≠ribúSog Sog LjosafossstöLjosafossstö≠ ≠ 12 12 Reykjanes-Reykjanes-HafnarfjörHafnarfjör≠u≠rur 1 1 Hlí≠Hlí≠ Ví≠ihlíVí≠ihlí≠ ≠ SandgerSandger≠i≠i bærbær HusfellHusfell HengillHengill Massive Massive 14 14SólheimarSólheimar 11 11 KraftwerkKraftwerk KeriKeri 31 31 Ny´lendaNy´lenda 41 41 Bláfjalla-Bláfjalla- HellisheiHellishei≠arvirkjun≠arvirkjun ≠ Hestvatn≠ Hestvatn StöStö≠ulfell≠ulfell StórinúpurStórinúpur KeflavíkKeflavík fólkvangurfólkvangurHochplateauHochplateau ÁlftavatnÁlftavatn FjallFjall HelgafellHelgafell HellisheiHellishei≠i ≠i 8 À8rastar-Àrastar- ReykirReykir HvammurHvammur KeflavíkKeflavík VogarVogar 42 42 Va≠Vanes≠nes LeirubakkiLeirubakki r r ll ll KaldárholtKaldárholt AkbrautAkbraut SkarSkar≠ ≠ InternationalInternational Airport Airport ≠u ≠u ö ö lundurlundur HeklaHekla lgarlgar fj fj Stóra-ÁrmotStóra-Ármot 26 26 NjarNjar≠vík≠víkR e yR k ef jj ayl nkf jej a sl n e s s s HveragerHverager≠i≠i 44 44 nes nes n n NaturschutzgebietNaturschutzgebiet30 30 HafnirHafnir ykjaykja Reykjanes-Reykjanes-i i á á 35 35 verlækurverlækurMinnivellirMinnivellir 14911491 Re Re ja ja te te i n hi n h 39 39 38 38 1 1 À À NæfurholtNæfurholt en en 379379g fólkvangurg fólkvangurs s H e iH≠e i ≠ FlóiFlói ≠ ≠ rückrück n n i i KrókurKrókur LunansholtLunansholt u u erg erg y y KleifarvatnKleifarvatnn n á á a a HalbinselHalbinselB B Berg Berg d d n n BreiBreiabólsstaabólsstaur ur s s BitraBitra SelsundSelsund R R a a e e ≠ ≠ ≠ ≠

l l u u 1 Selfoss1 Selfoss KvíarholtKvíarholt

f l l r r f l

HafnabergHafnaberg BlaueBlaueÀorbjarnafellÀorbjarnafell ö ö 38 38 l FosshólarFosshólar

r r B B Hlí Hlíarendiarendi 34 34 BolholtBolholt Ö

BrückeBrücke zwischen zwischen LaguneLagune2 2243 243 T T9 9 ≠ ≠ Ö 3 3 Kry´suvíkKry´suvík 34 34 ÁrborgÁrborg MarteinstungaMarteinstunga PálssteinshraunPálssteinshraun den denKontinenten Kontinenten 6 6 33 33 VillingaholtVillingaholt Àorláks-Àorláks- LitlatungaLitlatungaGunnarsholtGunnarsholt IsólfsskáliIsólfsskáli 1 1 KolsholtKolsholt MeiritungaMeiritunga AkurhóllAkurhóll GrindavíkGrindavík Kr¤sKurv¤síkuuvríbkeurrgberg EyrarbakkiEyrarbakki S k óS g ks óh gr a s uh nr a u n ReykjanestáReykjanestá Strandar-Strandar- höfnhöfn 33 33 kirkjakirkja StokkseyriStokkseyri SkógsnesSkógsnes HellaHella TungaTunga VetleifsholtVetleifsholt KeldurKeldur á á SólvellirSólvellir TindfjallajökullTindfjallajökull s s FljótshólarFljótshólar r r 25 25 jó jHáfuró Háfur ÁrgilsstaÁrgilssta≠ir ≠ir EldeyEldey À À OddiOddi 14621462 ÀykkvibærÀykkvibær H r aH u nr a u n HvolsvöllurHvolsvöllur BaliBali SagSaa-Zentrumga-Zentrum FljótsdalurFljótsdalur l l À À geprutteld. Het geothermische Krisuvík met zijn zwavelpoelen is kleinschalig, maar geeft een imposante indruk van de kracht die in het binnenste van de aarde schuilt. Dat de stoom en het warme water niet alleen gebruikt kunnen worden om elektriciteit op te wekken, maar ook om te genieten en te ontspannen, merkt u in de Blue Lagoon, niet ver van het vissersdorp Grindavík. Dankzij de vele kassen, bijvoorbeeld in de tuinbouwstad Hveragerði en in Sólheimar, kunnen de IJslanders nu zelf groenten en fruit telen, bijvoorbeeld aardbeien. De warmwaterbronnen in de omgeving helpen de tuinbouwers om het ideale klimaat te creëren. Vooral de voorbije tien jaar zijn hier zelfs opnieuw echte, kleine bossen ontstaan – vooral aan de meren Þingvallavatn en Laugarvatn. Er worden ook plannen gemaakt om nog meer gebieden te herbebossen.

A ÁRBORG Selfoss maakt deel uit van de gemeente Árborg en is met meer dan 8000 inwoners de grootste stad van Zuid-IJsland. Ze is prachtig gelegen, aan de rivier de Ölfusá, het vervolg van de gletsjerrivier de Hvítá. De grootste en een van de oudste melkerijen van IJsland, de in 1929 opgestarte Mjólkurbú Flóamanna, staat in deze plaats maar is eigendom van een nationaal bedrijf. Hier wordt momenteel vooral skyr geproduceerd. Selfoss is het diensten- en handelscentrum en bovendien erg gunstig gelegen. Daarom is het ook een ideale uitvalsbasis voor uitstapjes in de hele regio.

129 In 1891 werd de eerste hangbrug van Selfoss gebouwd, in die tijd het grootste bouwwerk van IJsland. De brug veranderde de infrastructuur in het zuiden, want zo kon men probleemloos de gletsjerrivier de Hvítá oversteken, die daar- voor enkel te paard kon worden overgestoken, wat een bijzonder zware onder- neming was. Het plaatsje Eyrarbakki, dat meer dan duizend jaar lang het centrum voor handel en verkeer was geweest, zag zijn invloedrijke economische macht instorten. In september 1944 stortte de oude brug, die niet op autover- keer was voorzien, in toen twee voertuigen van de melkerij eroverheen wilden rijden. De nieuwe hangbrug kon al drie maanden later ingehuldigd worden. Tot het begin van de 20ste eeuw was Eyrarbakki de belangrijkste haven en het grootste handelscentrum in het zuiden van het land. Nu oogt het veeleer doods, maar er zijn twee musea die laten zien dat het er hier vroeger erg levendig aan toe ging. In Eyrarbakki kunt u nog veel oude huizen zien, de meeste zijn tussen 1890 en 1920 gebouwd. Het kleine Stokkseyri, ten oosten van Eyrarbakki, was ooit een levendig vissersdorp. Dat is verleden tijd, nu is Stokkseyri een kunstdorp met gale- ries en ateliers waar u zich komt ontspannen. U kunt hier een toch wel apart museum bezoeken over geesten, elfen en trollen.

PRAKTISCHE INFORMATIE EN TIPS

5 ÁRBORG AND FLÓAHREPPUR www.husid.com museum zijn hart ophalen. Op de INFORMATION CENTER Mei–sept. dag. 11–18 u benedenverdieping maakt u kennis Austurvegur 2, in de bibliotheek, Toegang voor beide musea: ISK 1000, met de kabouters en elfen van IJs 800 Selfoss kinderen gratis land en in een 200 m² grote, ijskoude T 480 19 90 Het oudste huis van Eyrarbakki, Húsið, kamer, de temperatuur bedraagt er www.south.is dateert van 1765. De voormalige -5 tot -10° C, kunt u zich vergapen aan Juni–aug. dag. 8.30–18 u, sept.–mei woning van een Deense koopman noorderlicht en aan klompen ijs. ma.–vr. 9.15–17 u biedt nu onderdak aan het Museum voor Volkskunde, met tentoongestel de stukken uit de tijd van toen. Het 7 VÍÐ FJÖRUBORÐIÐ 8 BOBBY FISCHER CENTER Museum voor Volkskunde heeft ook Eyrarbraut 3a, Stokkseyri 9 Austurvegur 21, Selfoss nog een tweede pand, uit 1881. T 483 15 50 T 894 12 75 De objecten in het nabijgelegen Muse www.fjorubordid.is www.fischersetur.is um voor Scheepvaart vertellen vooral Dag. 12–21 u Half mei–half sept. dag. 13–16 u over de geschiedenis van Eyrarbakki als Dit adres is beroemd vanwege zijn lan Toegang: ISK 1000 havenplaats, u kunt hier o.a. vissersma goesten, klaargemaakt met knoflook De wereldkampioen schaken verloor teriaal en een vissersboot uit 1915 zien. en boter. Alle tafels in het gezellige, zijn hart aan IJsland en stierf er ook. rustiek ingerichte restaurant genieten Zijn graf staat bij de Laugardaelak van een prachtig uitzicht op zee. €€€ irkja, een beetje buiten Selfoss (ten 8 THE GHOST CENTRE/ noordoosten van het centrum). In h DRAUGASETRIÐ het museum staan memorabilia en er Hafnargata 9, 825 Stokkseyri x NATUURRESERVAAT FLÓI worden regelmatig schaaktoernooien T 483 12 02 O Voor wandelingen langs het georganiseerd. www.draugasetrid.is o strand en door het natuurreser Juni–aug. dag. 12.30–18 u, sept.–mei vaat aan de monding van de Ölfusá is na aanvraag, meestal ma.–vr. 13–16 u Eyrarbakki een goede uitvalsbasis. In 8 MUSEUM VOOR VOLKSKUNDE (T 842 26 10) het reservaat kunt u vogels observe EN SCHEEPVAART/BYGGÐASAFN Toegang: ISK 1500/1000, tot 16 jaar ren en op zalm vissen. Een goed aan ÁRNESINGA gratis geduid wandelpad voert doorheen het Eyrargata 50, 820 Eyrarbakki Wie graag gruwelt en van geesten gebied, waar ook wadvogels broeden. T 483 15 04 houdt, kan in het griezelig mooie

130