„The Daily Cannes”, Vladimir Kozlov, 12 maja 2009 Bran˝e filmowe z Europy Ârodkowej, w Polsce, na W´grzech i w Czechach prosperowały w ostatnich latach całkiem dobrze i odnotowały zyski. Uniknàç skutków ekonomicznego kryzysu udało si´ dzi´ki publicznym dotacjom oraz Êrodkom z sektora prywatnego. Sytuacja w trzech wymienionych krajach jest odmienna. Najbardziej stabilna wydaje si´ byç w Polsce, gdzie cztery lata temu wprowadzono ustaw´, zgodnie z którà 1,5% zysków od ka˝dego filmu przekazywane jest na rzecz publicznego funduszu zarzàdzanego przez Polski Instytut Sztuki Filmowej.

„Variety – Cannes Daily”, Nick Holdsworth, 19 maja 2008 Zało˝enie w 2005 roku Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej zrewolucjonizowało produkcj´ kinematograficznà, na jednym z najwa˝niejszych w Europie wschodniej rynków filmowych. (…) Dyrektor Instytutu, Agnieszka Odorowicz, osobiÊcie przekonywała setki polskich deputowanych, by poparli wniosek o utworzenie instytucji majàcej pomóc złapaç wiatr w ˝agle narodowej kinematografii.

„Variety”, Will Tizard, 25 czerwca – 8 lipca 2007 Polska i jej nowy Instytut Filmowy oferuje wsparcie i kontakty. Współpraca Polaków przy filmach „Inland Empire” Davida Lyncha oraz „Nightwatching” Petera Greenawaya jest tego dowodem. Instytut w 2006 roku udzielił wsparcia 35 mi´dzynarodowym koprodukcjom. Dowodzi to wzrastajàcej ÊwiadomoÊci zmian, jakie zaszły w prawie filmowym i finansowaniu zagranicznych produkcji, a które umo˝liwiajà uzyskanie wsparcia finansowego równie˝ obcokrajowcom.

„The Hollywood Reporter”, Nick Holdsworth, 14–20 listopada 2006 Po latach uÊpienia nowe pokolenie twórców i fundusz filmowy budzà kinematografi´ polskà. Pierwszy raz od lat filmowcy szukajà inspiracji poza granicami swojego kraju. Zaczynajà powstawaç filmy, w których twórcy przestajà skupiaç si´ wyłàcznie na specyficznie polskich problemach i si´gajà po uniwersalne tematy. nowe êródła finansowania produkcji w postaci regionalnych funduszy filmowych, ponad 100 festiwali filmowych odbywajàcych si´ ka˝dego roku w Polsce, 18 festiwali polskich filmów na Êwiecie – te i wiele innych sukcesów, inicjatyw, wydarzeƒ i przedsi´wzi´ç ka˝dego roku zmieniało obraz naszej kinematografii.

5. rocznica uchwalenia ustawy o kinematografii jest okazjà do podsumo- Szanowni Paƒstwo, wania drogi, która wiodła od kilku milionów dotacji dla 12 filmów fabu- larnych w roku 2004 do produkcji 60 filmów fabularnych rocznie i 107 Wspólnym zaanga˝owaniem całego Êrodowiska filmowego w zaledwie milionów przeznaczonych na produkcj´ filmowà w roku 2010. 5 lat staliÊmy si´ najszybciej rozwijajàcym si´ rynkiem filmowym Dlatego wszyscy, którzy przyczyniliÊmy do uchwalenia ustawy w Europie Ârodkowej. OdnotowaliÊmy pi´ciokrotny wzrost produkcji o kinematografii i do odnowy polskiego kina, z dumà wyliczamy sukcesy i dziesi´ciokrotne zwi´kszenie liczby widzów na polskich filmach. 5 lat wyznaczajàcych kierunki rozwoju i decydujàcych o przyszłoÊci Obok ju˝ uznanych twórców debiutuje wielu młodych re˝yserów patrzàcych polskiej kinematografii. OdnieÊliÊmy sukces, który wydawał si´ nierealny. z innej perspektywy na naszà kultur´ i histori´. Nasza kinematografia DziÊ uwa˝amy za niemo˝liwe, aby polska kinematografia tworzyła nurty zyskuje coraz wi´ksze uznanie w Êwiecie. w Êwiatowej sztuce filmowej, a polskie kino stało si´ symbolem najwy˝szych Niemal wszystkie polskie filmy fabularne, dokumentalne i animowane wartoÊci artystycznych w Êwiecie. Niech to b´dzie nasz nast´pny cel. ostatnich lat powstały przy udziale Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, Agnieszka Odorowicz a podczas ubiegłorocznego Kongresu Kultury Polskiej PISF został wskazany Dyrektor Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej jako model do wprowadzenia tak˝e w innych dziedzinach polskiej kultury. Trzy nominacje do Oskara, w tym jedna statuetka Amerykaƒskiej Akademii Filmowej, nagrody na mi´dzynarodowych festiwalach dla polskich filmów, Spis treÊci

11 KALENDARIUM 2005–2009 17 NOWE ZADANIA POLSKIEJ KINEMATOGRAFII 24 PARTNER ÂWIATOWYCH PRODUCKJI 30 POLSKI FILM NA ÂWIECIE 46 DYSTRYBUCYJNE SZTUCZKI 56 KINO IDEALNE 58 KINO OSTRO˚NEGO PESYMIZMU 62 SCENARIUSZ I RE˚YSERIA 66 NOWA JAKOÂå W STARYM KINIE 72 MARSZ DO KINA! 78 AKADEMIA POLSKIEGO FILMU 84 POLSKI FILM W PARLAMENCIE 86 FILMOWE WNIOSKI 86 NAGRODY PISF PO RAZ TRZECI

KALENDARZ FESTIWALI 2010 Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Kołysanka” re˝. Juliusz Machulski prod. Studio Filmowe Zebra, Polska 2010 fot. Artur Sienicki 2005 Mecenasi polskiej kultury 30 czerwca 2005 roku Sejm uchwala nowà ustaw´ o kinematografii. Na mocy ustawy polskie kino wspierajà za poÊrednictwem Instytutu: nadawcy telewizyjni, operatorzy kablowi, platformy cyfrowe, dystrybutorzy i operatorzy kin. Przekazujà na polskà kinematografi´ 1,5 % z okreÊlonych ustawà rodzajów przychodu. PISF staje si´ administratorem publicznych funduszy przeznaczonych na kultur´ filmowà, a według szacunków na jego konto ka˝dego roku wpływaç ma co najmniej 75 mln zł. PISF tworzy warunki do rozwoju polskiej kinematografii, przygotowuje programy operacyjne, formularze wniosków, ustala zasady prac ekspertów. W ponad dwustuosobowej grupie ekspertów, nominowanych przez Ministra Kultury, oceniajàcych projekty filmowe znajdujà si´ przedstawiciele wszystkich zawodów filmowych KALENDARIUM m.in.: re˝yserzy, scenarzyÊci, aktorzy, krytycy filmowi, producenci i dystrybutorzy. PISF wyst´puje do Komisji Europejskiej o notyfikacj´ pomocy paƒstwa w ramach polskiego programu dofinansowania przedsi´wzi´ç z dziedziny kinematografii. Po notyfikacji Instytut rozpoczyna realizacj´ kompleksowego wspierania polskiej kinematografii za pomocà 6 programów operacyjnych. Pierwszy nabór wniosków rozpoczyna si´ 2 grudnia 2005 roku. Tylko na pierwsze trzy sesje do PISF wpływa prawie 900 wniosków o dofinansowanie. Dofinansowania udzielane sà w formie dotacji, por´czeƒ, po˝yczek, stypendiów i nagród.

11 2006 Dynamicznie i mi´dzynarodowo 2007 10 x wi´cej widzów W zaledwie rok od wejÊcia w ˝ycie ustawy i pół roku po jej notyfikacji przez Komisj´ Kwota, którà Instytut przeznacza na wspieranie samej produkcji filmowej, wzrasta Europejskà PISF staje si´ głównym partnerem dla producentów filmowych i wiodàcych z 52,2 mln zł w roku 2006 do 101,87 mln w roku 2007. instytutów filmowych Europy. PISF dofinansowuje produkcj´ 66 filmów fabularnych – a˝ o 21 filmów wi´cej ni˝ w roku W roku 2006 powstajà 104 filmy, w tym 33 filmy fabularne, 59 dokumentalnych i 12 poprzednim. animowanych (dla porównania w roku 2004 ze Êrodków publicznych dofinansowano Ukoƒczono produkcj´ 39 pełnometra˝owych filmów fabularnych, w tym 10 debiutów 12 filmów fabularnych). i 10 koprodukcji mi´dzynarodowych. RoÊnie liczba koprodukcji z polskim udziałem – 6 w roku 2005, 22 w roku 2006. Ârednia kwota dotacji utrzymuje si´ na poziomie 1,5–2 mln zł. Âredni bud˝et filmu fabularnego w 2007 roku wynosił 3–4 mln zł, nie liczàc filmów O polskim kinie i działalnoÊci PISF tylko w roku 2006 opublikowano 100 artykułów wysokobud˝etowych i koprodukcji mi´dzynarodowych, których bud˝ety si´gajà nawet w prasie zagranicznej, m.in.: o tym, ˝e „Polska najlepiej ze wszystkich nowych krajów 20 mln zł. Unii Europejskiej promuje własny przemysł i kultur´ filmowà”. Dziesi´ciokrotnie wzrasta frekwencja na polskich filmach. W 2005 roku polscy Efektami nowej ustawy i konsekwencjà działaƒ Instytutu ju˝ w roku 2006 sà: ponad widzowie kupili zaledwie 700 tys. biletów na rodzime produkcje, w 2006 roku dwukrotnie wy˝sza Êrednia dotacja na poszczególne produkcje, nieporównywalnie wy˝szy – ponad 5 mln, do połowy roku 2007 na polskich filmach było ju˝ ponad 4 mln poziom finansowania prac literackich i developmentu, wielokrotnie wi´kszy bud˝et na widzów. Jesienià 2007 roku do kin trafiło jeszcze 6 tytułów i frekwencja w całym produkcj´ filmowà, a tak˝e realne wsparcie dla szkół filmowych i dystrybutorów. roku 2007 przekroczyła próg 8 mln widzów! „Złota Kaczka” dla ustawy o kinematografii. W 2006 roku czytelnicy miesi´cznika „Film” Na rynku dystrybucyjnym wzrost udziałów odnotowujà SPI, Kino Âwiat, Warner oraz uznali ustaw´ za najwa˝niejsze wydarzenie filmowe minionego roku. ITI Cinema. Pojawiajà si´ tak˝e nowi uczestnicy rynku, jednym z nich jest Fundacja Remontowanych jest 38 kin, odbywa si´ 36 krajowych festiwali i przeglàdów filmowych Promocji Kina Film Polski, odpowiedzialna za dystrybucj´ polskich filmów. (w roku 2008 liczba ta wzroÊnie do ponad 100!). DziałalnoÊç rozpoczyna pierwsze w Polsce kino cyfrowe (Nove Kino Praha). Instytucja Przeglàdy polskiego filmu odbywajà si´ w ponad 180 miejscach na Êwiecie. Filmowa Max Film zapoczàtkowała u˝ycie technologii cyfrowej do pokazów kinowych. Tylko na wsparcie sieci kin studyjnych, dyskusyjnych klubów filmowych oraz szerokiej sfery upowszechniania kultury filmowej Instytut przeznaczył w roku 2006 ponad 7 mln zł, tyle samo, ile wynosił bud˝et na całà produkcj´ filmowà w roku 2002, czyli na kilka lat przed powo∏aniem Instytutu.

12 13 2008 Nowe êród∏a finansowania 2009 Edukacja filmowa Na poczàtku roku PISF po raz pierwszy przyznaje swoje nagrody w dziedzinie Podczas Kongresu Kultury Polskiej w Krakowie, Polski Instytut Sztuki Filmowej zostaje wska- upowszechniania kultury filmowej. Podczas uroczystej gali w 11. kategoriach filmowych zany jako wzorowa instytucja finansujàca i wspierajàca kultur´. zostajà nagrodzeni m.in. organizatorzy festiwali filmowych, autorzy ksià˝ek i programów Rok 2009 to przełom w edukacji filmowej. W ponad 14 tys. szkół gimnazjalnych telewizyjnych o tematyce filmowej. i ponadgimnazjalnych rozpoczynajà si´ zaj´cia z historii polskiego kina. Po sukcesie Ruszajà programy „30 minut”, „Pierwszy dokument” i „Młoda animacja”. Filmoteki Szkolnej rusza tak˝e Akademia Polskiego Filmu – zaj´cia fakultatywne z historii W marcu 2008 roku swojà działalnoÊç rozpoczyna Studio „Młodzi i Film” im. Andrzeja filmu na poziomie akademickim. Munka i – podobnie jak niegdyÊ legendarne Studio im. Karola Irzykowskiego – tworzy Studio Munka, po pó∏torarocznej działalnoÊci i po wyprodukowaniu ponad 40 filmów młodym filmowcom warunki profesjonalnego debiutu. 30-minutowych, staje si´ producentem pierwszego pełnometra˝owego debiutu. Pod opiekà Po latach reaktywowane zostaje Koło Scenarzystów Stowarzyszenia Filmowców Polskich artystycznà Agnieszki Holland w Studiu powstaje pierwszy pełnometra˝owy film „L´k i zaczyna swojà reprezentacj´ wÊród wielu innych krajów europejskich. wysokoÊci” Bartka Konopki. Studio Munka zapowiada nowe pełnometra˝owe produkcje. Dzi´ki staraniom PISF działalnoÊç rozpoczynajà cztery regionalne fundusze filmowe Po raz pierwszy w historii Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni zostaje przyznana (jako pierwszy ¸ódzki Fundusz Filmowy). Kolejne cztery sà w przygotowaniu nagroda w kategorii najlepsza charakteryzacja. i oficjalnie rozpocznà działalnoÊç na poczàtku 2009 roku. Za rok fundusze b´dà PISF, jako jedyna instytucja działajàca w sferze kultury, w roku 2009 otrzymuje certyfikat dysponowały łàcznà kwotà ponad 15 mln zł i wspierały wszystkie gatunki filmowe. jakoÊci ISO. Powstaje pierwszy film fabularny dofinansowany ze Êrodków Âlàskiego Funduszu Filmowego. PISF w połowie roku 2009 poddaje dyskusji Êrodowiska filmowego ide´ stworzenia Eksperci PISF oceniajà ponad 600 scenariuszy filmowych. nowych zintegrowanych programów operacyjnych. W listopadzie PISF ogłasza Programy Âredni bud˝et produkcji w 2008 roku wynosi∏ 4,8 mln zł, a Êrednia dotacja PISF – 2,1 mln. Operacyjne na rok 2010, po zmianach, które majà pomóc osiàgnàç priorytety programowe W roku 2008 zostały wykonane zdj´cia do ponad 60 filmów fabularnych. wa˝ne dla kinematografii, m.in.: takie jak produkcja filmów autorskich, o tematyce Nagrod´ g∏ównà w sekcji „Un Cartain Regard” Festiwalu w Cannes otrzymuje „Tulpan” historycznej, filmów dla widowni dzieci´cej, młodzie˝owej i familijnej. Sergieja Dworcewoja, ze zdj´ciami Jolanty Dylewskiej. Film „Tulpan” to wspólna 38 mln widzów w polskich kinach i 8,4 mln na polskich filmach to rekord frekwencyjny produkcja Niemiec, Szwajcarii, Rosji, Kazachstanu i Polski. ostatnich lat. Widzowie chodzà do kina coraz czeÊciej (frekwencja per capita 1,03)! Oscara, nagrod´ Amerykaƒskiej Akademii Filmowej, otrzymuje polsko-brytyjska animacja „PiotruÊ i wilk”, a nominacj´ w kategorii najlepszy film nieangloj´zyczny – „Katyƒ” Andrzeja Wajdy. 14 15 KONKURS GŁÓWNY 35. FESTIWALU POLSKICH FILMÓW FABULARNYCH W GDYNI

CHRZEST re˝yseria Marcin Wrona•zdj´cia Paweł Flis

*debiut CISZA re˝yseria Sławomir Pstrong•zdj´cia Przemysław Kamiƒski

CUDOWNE LATO re˝yseria Ryszard Brylski•zdj´cia Arkadiusz Tomiak

debiut DWA OGNIE re˝yseria Agnieszka Łukasiak•zdj´cia Hubert Taczanowski

debiut ERRATUM re˝yseria Marek Lechki•zdj´cia Przemysław Kamiƒski

debiut FENOMEN re˝yseria Tadeusz Paradowicz•zdj´cia Grzegorz K´dzierski

JOANNA re˝yseria Feliks Falk•zdj´cia Piotr Âliskowski

JUTRO B¢DZIE LEPIEJ re˝yseria Dorota K´dzierzawska•zdj´cia Arthur Reinhart

KOŁYSANKA re˝yseria Juliusz Machulski•zdj´cia Arkadiusz Tomiak

MADE IN POLAND re˝yseria Przemysław Wojcieszek•zdj´cia Jolanta Dylewska

MAŁA MATURA 1947 re˝yseria Janusz Majewski•zdj´cia Adam Bajerski

debiut MATKA TERESA OD KOTÓW re˝yseria Paweł Sala•zdj´cia Mikołaj Łebkowski

MILION DOLARÓW re˝yseria Janusz Kondratiuk•zdj´cia Piotr Lenar

MISTYFIKACJA re˝yseria Jacek Koprowicz•zdj´cia Arkadiusz Tomiak

debiut NIE OPUSZCZAJ MNIE re˝yseria Ewa Stankiewicz•zdj´cia Piotr Niemyjski

RÓ˚YCZKA re˝yseria Jan Kidawa-Błoƒski•zdj´cia Piotr Wojtowicz

debiut SKRZYDLATE ÂWINIE re˝yseria Anna Kazejak•zdj´cia Michał Englert

ÂWI¢TY INTERES re˝yseria Maciej Wojtyszko•zdj´cia Grzegorz K´dzierski

TRICK re˝yseria Jan Hryniak•zdj´cia Piotr Âliskowski

TRZY MINUTY. 21:37 re˝yseria Maciej Âlesicki•zdj´cia Andrzej Ramlau

WENECJA re˝yseria Jan Jakub Kolski•zdj´cia Arthur Reinhart

PISF wspó∏finansowa∏ 20 filmów z 21 startujàcych „Zdj´cie” scen. i re˝. Maciej Adamek, w Konkursie G∏ównym 35. FPFF w Gdyni. prod. Koncept Media Radek StyÊ, * „Cisza” – film telewizyjny wyprodukowany przez TVN Polska-Niemcy-W´gry 2010 fot. Piotr Redliƒski NOWE ZADANIA POLSKIEJ KINEMATOGRAFII

ISF wyznacza polskiej kinematografii nowe priorytety. W 70% sfinansuje 6 mln zł dla filmu „Katyƒ” to dotych- filmy fabularne o wysokim potencjale artystycznym i festiwalowym, czas najwi´ksze dofinansowanie produkcje autorskie, historyczne i kinowe filmy familijne. przyznane dla filmu historycznego i najwy˝sza kwota przyznana dla polskiej produkcji w historii Insty- Polski film historyczny mo˝e otrzymaç na produkcj´ nawet 12 mln zł, tutu. Od 2010 roku polski film a w przypadku polskich koprodukcji wi´kszoÊciowych do – 13 mln zł. historyczny mo˝e otrzymaç na Kwotà 80 tys. zł PISF wesprze powstanie profesjonalnego scenariusza produkcj´ nawet 12 mln zł. Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni filmu historycznego o du˝ym znaczeniu dla kultury narodowej. „Jutro b´dzie lepiej” re˝. Dorota K´dzierzawska, prod. Kid Film Arthur Reinhart, Polska/Japonia 2010 fot. Arthur Reinhart

PISF w 2010 roku przeznaczy co najmniej 49 mln zł na filmy autor- Wy˝sze bud˝ety i zmiany w programach otwierajà nowe mo˝liwoÊci Problemy producentów zwiàzane z potrzebà skie, 35 mln na filmy historyczne, 13 mln na kino dla młodego widza nie tylko dla producentów i twórców, którzy planujà realizacj´ zabezpieczenia drugiej połowy finan- i 10 mln na produkcj´ filmów o znaczàcym potencjale frekwencyjnym. fabularnych projektów historycznych. Zmiany w Programach sowania produkcji, tzw. poszukiwanie Łàcznie sfinansuje polskà produkcj´ filmowà kwotà 107 mln zł. Operacyjnych PISF na rok 2010 zostały dostosowane do potrzeb brakujàcego 50% bud˝etu filmu, bloko- dynamicznie rozwijajàcej si´ polskiej kinematografii ostatnich wały ciekawe projekty. W rezultacie wiele lat. Majà stworzyç jeszcze wi´ksze mo˝liwoÊci dla rozwoju ambitnych i wa˝nych społecznie filmów kina artystycznego, edukacji filmowej i promocji polskiego nie doczekało si´ realizacji. filmu za granicà oraz całego sektora polskiej kinematografii. PISF stanàł naprzeciw oczekiwaƒ polskiej Zmiany nastàpiły nie tylko w zasadach przyznawania wsparcia kinematografii i po 5 latach b´dzie finan- finansowego. Sà nowe priorytety, obowiàzki i przywileje twórców. sował polskà produkcj´ filmowà w 70%.

18 19 Produkcja filmowa Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni Zamiast dotychczasowego klasycznego podziału na film fabularny, Zmiany w Programach Operacyjnych „Fenomen” scen. i re˝. Tadeusz Paradowicz, prod. Studio N-Art, Polska 2010 dokumentalny i animowany, polska produkcja filmowa zawiera PISF na rok 2010 zostały dostosowane fot. Maciej Dyczkowski si´ w czterech nowych priorytetach: do potrzeb dynamicznie rozwijajàcej Filmy autorskie si´ w ostatnich latach polskiej kine- Filmy o tematyce historycznej matografii. Majà stworzyç wi´ksze Filmy dla młodego widza i widowni familijnej mo˝liwoÊci dla rozwoju kina autor- Filmy o wysokim potencjale frekwencyjnym skiego, edukacji filmowej i promocji Nowe priorytety ∏àczà w sobie zarówno gatunki filmowe (fabuła, polskiego filmu za granicà oraz całego dokument, animacja), jak i wszystkie etapy rozwoju projektów sektora polskiej kinematografii. (development, stypendia scenariuszowe, produkcja) oraz debiuty.

Fundusze na walk´ z piractwem

Jednym z celów nowego priorytetu Badania i rozwój w PO Edukacja W 2010 roku rekonstrukcji cyfrowej Szkolenia, kursy i warsztaty i upowszechnianie kultury filmowej jest zwalczanie piractwa. PISF zostanà poddane m.in.: filmowe dzieła Edukacja filmowa i kształcenie profesjonalne to pierwszy priorytet PO przeznaczył Êrodki finansowe na wdra˝anie projektów zapobiegajàcych Wojciecha Jerzego Hasa Edukacja i upowszechnianie kultury filmowej. Celem priorytetu jest („P´tla”, „Lalka”, „Jak byç kochanà”), łamaniu praw autorskich w sferze kinematografii. Ârodki finansowe sà m.in.: podnoszenie kwalifikacji i umiej´tnoÊci przedstawicieli zawodów „Krzy˝acy” Aleksandra Forda, przeznaczone równie˝ na rozwój badaƒ naukowych rynku audiowizualnego filmowych, finansowanie programów dla studentów i absolwentów szkół „Trzeba zabiç t´ miłoÊç” Janusza Morgensterna, oraz badaƒ z zakresu wiedzy o filmie. filmowych ułatwiajàcych profesjonalny debiut, organizacja kursów, szkoleƒ „Człowiek na torze” Andrzeja Munka, oraz warsztatów w kraju i za granicà, a tak˝e szkolenia dla nauczycieli „Ziemia Obiecana” Andrzeja Wajdy, Dzieła filmowe w nowej odsłonie w zakresie edukacji filmowej. Alokacja na cały priorytet, w którym zawierajà a tak˝e „Wielki Szu” Sylwestra Ch´ciƒskiego, W ramach PO Edukacja i upowszechnianie kultury filmowej, którego „Seksmisja” i „Vabank” Juliusza Machulskiego. si´ tak˝e Êrodki finansowe dla projektów edukacyjnych i przedsi´wzi´ç alokacja na rok 2010 wynosi 24 mln z∏, powsta∏ nowy priorytet zwi´kszajàcych dost´p do dorobku polskiej i Êwiatowej kinematografii, Digitalizacja i zachowanie archiwów filmowych. Celem nowego priorytetu wynosi prawie 10 mln zł. jest ochrona zbiorów filmowych, konserwacja archiwów oraz dokumentacji filmowej, a tak˝e rekonstrukcja dzieł narodowej kinematografii.

20 21 Wi´ksze szanse na dystrybucj´ zagranicznà Producenci i dystrybutorzy, których filmy ubiegajà si´ o nagrody na Êwiatowych festiwalach klasy A, mogà otrzymaç nawet do 90% dofinansowania na kampanie promocyjne z udziałem polskich twórców. Producenci mogà ubiegaç si´ o dofinansowanie promocji i sprzeda˝y filmu na rynek zagraniczny. Ârodki finansowe na udział producentów, m.in. w targach filmowych, znajdujà si´ w PO Pro- mocja polskiego filmu za granicà.

Ponad 6 mln zł PISF przeznaczy w roku 2010 na promocj´ polskiego filmu za granicà, prezentacj´ dorobku polskich twórców filmowych na Êwiecie, udział filmowców zagranicznych w krajowych imprezach filmowych, wspieranie działaƒ promocyjnych majàcych na celu wprowadzanie polskich filmów do dystrybucji zagranicznej oraz na realizacj´ współpracy mi´dzynarodowej.

CDN… w kinach W ramach programu Rozwój kin PISF przeznaczy w roku 2010 3 mln z∏ na modernizacj´ kin, kolejne etapy przystosowania obiektów do projekcji cyfrowych, wymian´ sprz´tu, dostosowanie kin do Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni projekcji dla osób niepełnosprawnych i na popraw´ warunków „Ró˝yczka” re˝. Jan Kidawa-Błoƒski, prod. WFDiF, Polska 2010 odbioru sztuki filmowej w małych kinach. fot. Krzysztof Wellman PARTNER ÂWIATOWYCH PRODUKCJI

łotówka wydana przez PISF na dotacje generuje Êrednio prawie 2 zł podatków, które zasilajà bud˝et paƒstwa. Dla dynamiki polskiej produkcji filmowej ostatnich lat przejrzyÊcie funkcjonujàcy mechanizm finansowania i czterokrotnie zwi´kszone Êrodki finansowe na produkcj´ to ju˝ za mało. Szansà dla Polski, jako partnera Êwiatowych produkcji, jest wprowadzenie systemu ulg i zach´t podatkowych.

Europejskie wzorce Film w Konkursie Głównym Brak instrumentów podatkowych, które obowiàzujà ju˝ w wi´kszoÊci 35. FPFF w Gdyni „Cudowne lato” re˝. Ryszard Brylski paƒstw UE, a tak˝e proces komercjalizacji telewizji publicznej, która Polsce potrzebne sà jasno okreÊlone systemy zach´t i ulg podatkowych. prod. Opus Film, Polska 2010 fot. Artur Sienicki właÊciwie zaniechała uczestnictwa w produkcji filmów, w znaczny sposób JeÊli nie doprowadzimy do szybkich zmian w tym obszarze, coraz trudniej hamujà dynamiczny rozwój narodowej kinematografii. b´dzie konkurowaç na rynku koprodukcji mi´dzynarodowych. We Francji produkcj´ filmowà dodatkowo wspierajà kanały telewizji Odzyskanie renomy i mi´dzynarodowej rangi polskiej kinematografii publicznej. France 2 – wspiera głównie kino fabularne, France 3 – film w Êwiecie nie ułatwia brak zwrotu VAT zagranicznym producentom dokumentalny i animowany, a France 5 – kino dokumentalne. Niemcy filmowym, jaki obowiàzuje ju˝ w Belgii, Francji, Holandii, Niemczech, wprowadziły nowy instrument finansowy w postaci automatycznych dopłat Rumunii, na W´grzech, we Włoszech czy w Wielkiej Brytanii. do koprodukcji. Na ten cel przeznaczyły 90 mln euro, trzykrotnie wi´cej ni˝ my mamy na całà produkcj´. W Europie działajà wielkie i bogate fundusze W latach 2006–2009 przy finansowym wsparciu PISF powstało regionalne i to tam b´dà si´ zgłaszaç najlepsze europejskie produkcje. w koprodukcji 35 filmów fabularnych. W roku 2009 PISF podjàł 43 decyzje o dofinansowaniu filmów realizowanych w koprodukcjach i przeznaczył Êrodki dla 27 filmów fabularnych, 13 dokumentalnych i 3 filmów animowanych.

24 25 Siła konkurencji Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Trick” re˝. Jan Hryniak, W Irlandii istnieje mo˝liwoÊç odpisania a˝ 80% inwestycji pod prod. Aromer S.C., Polska 2010 fot. Dariusz Majewski warunkiem, ˝e 75% zostanie wydane na terenie kraju. We Francji firmy mogà odpisywaç od dochodów opodatkowanych 50%, a osoby fizyczne – do 25% inwestycji. W wi´kszoÊci krajów zachodnich i we wszystkich paƒstwach Unii Europejskiej oraz niektórych nienale˝àcych do niej, takich jak Norwegia, Islandia czy Szwajcaria, realizowane sà modele publicznego współfinansowania kinematografii. Dotacje z bud˝etu paƒstwa, które stanowià np. w Hiszpanii i Danii 100% Êrodków przeznaczonych na wspieranie kinematografii, a w innych krajach ponad 50% (Włochy, Szwecja, Szwajcaria) i od 10% do 30% w Norwegii, Holandii, Francji i Portugalii, sà podstawowymi êródłami finansowania narodowych kinematografii. Chocia˝ w Polsce finansuje si´ produkcj´ filmowà w granicach 50% (od tego roku nawet do 70%), to w porównaniu z innymi paƒstwami UE przeznacza si´ na przemysł i kultur´ filmowà Łàcznie w roku 2009 PISF przeznaczył W latach 2002–2005, czyli tu˝ przed wprowadzeniem nowej wcià˝ ograniczone Êrodki, a bud˝ety filmów sà wcià˝ znacznie mniejsze na wspieranie całej produkcji filmowej ustawy o kinematografii, polska produkcja filmowa została ni˝ na Êwiecie. ponad 132,6 mln zł. To wi´cej ni˝ w roku sfinansowana z bud˝etu paƒstwa kwotà 16 mln euro. 2008 – 115 mln zł i ponad dwukrotnie W latach 2006-2009 Polski Instytut Sztuki Filmowej przekazał wi´cej ni˝ w latach poprzednich, kiedy na polskà produkcj´ filmowà sum´ ponad cztery razy wi´kszà Dla filmów realizowanych w koprodukcjach kwota ta wynosiła Êrednio 70 mln zł. (70 mln euro). To jednak wcià˝ niewielkie Êrodki w porównaniu mi´dzynarodowych najwi´ksze kwoty z gigantami kinematografii. Na wspieranie rodzimych produkcji dofinansowania PISF przyznał w 2009 roku. filmowych w latach 2002–2005 Francja przekazała prawie 8 mln zł dla filmu fabularnego 2,5 mld euro, Niemcy – 936 mln euro. „Krzy˝ walecznych” re˝. Andrzej Bartkowiak, Porównujàc si´ z Czechami, wypadamy du˝o lepiej. Nasi 600 tys. dla filmu dokumentalnego „Gry wojenne” południowi sàsiedzi w latach 2006–2009 dofinansowali swojà Dariusza Jabłoƒskiego, 5 mln dla animacji produkcj´ filmowà kwotà 25,5 mln euro, czyli 3 razy mniejszà ni˝ „Projekt Chopin” re˝. Martin Clapp, my finansujemy swoje kino. Marek Skrobecki, Geoff Lindsey.

26 27 BARBARA HOLLENDER „Rzeczpospolita” Na naszych oczach dokonuje si´ w polskim kinie rewolucja. I nie chodzi o zwykłà wymian´ pokoleniowà, lecz o zmian´ sposobu myÊlenia […] 20 lat po transformacji w naszej sztuce filmowej rodzi si´ nowy trend.

Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Dwa ognie” re˝. Agnieszka Łukasiak prod. HOB AB koprod. Apple Film Production Polska-Szwecja 2010 fot. Kenneth Paulsson Âwiatowa premiera filmu POLSKI FILM NA ÂWIECIE „Matka Teresa od Kotów” Pawła Sali odb´dzie si´ podczas 45. Mi´dzynarodowego Festiwalu Filmowego w Karlowych Warach. Film weêmie udział w Konkursie Głównym Festiwalu. ciàgu ostatnich czterech lat nastàpiła znaczàca zmiana „33 sceny z ˝ycia” „Zero” pokazywane było w sekcji Eastern Bloc w sposobach promocji polskiego filmu na Êwiecie i wyraêna poprawa re˝. Małgorzata Szumowska Competition i zostało zaliczone do 10 najlepszych mi´dzynarodowego wizerunku polskiej kinematografii. Polskie kino MFF w Locarno, 2008 filmów Festiwalu. Film trafił równie˝ do Sao prezentowane jest na wszystkich kontynentach. - nagroda specjalna jury Paulo (jedna z najwa˝niejszych imprez filmowych

Oscar i trzy nominacje Amerykaƒskiej Akademii Filmowej w dwa lata!, „Cztery noce z Annà” w Ameryce Południowej, promujàca nowe talenty nagrody specjalne jury na festiwalach „klasy A” w Locarno i Tokio – re˝. Jerzy Skolimowski z całego Êwiata), Rotterdamu i Waszyngtonu, polskie filmy coraz cz´Êciej pojawiajà si´ na Êwiatowych festiwalach gdzie był jednym z kandydatów do głównej nagrody MFF w Tokio, 2008 filmowych i zdobywajà nagrody. - nagroda specjalna jury Capital Focuse Award.

„Królik po berliƒsku” Na Êwiecie dostrze˝ono tak˝e nowe pokolenie polskich filmowców. re˝. Bartosz Konopka „Wojna polsko-ruska”, Xawerego ˚uławskiego, została Przykładami niech b´dà dwa ubiegłoroczne filmy twórców nowego Nominacja do Oscara 2010, ju˝ zaprezentowana podczas 9 festiwali filmowych pokolenia, które znalazły si´ w Konkursie Głównym 34. Festiwalu nagrody Amerykaƒskiej Akademii Filmowej na Êwiecie, m.in. podczas ubiegłorocznego festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni („Wojna polsko-ruska” - w kategorii najlepszy krótkometra˝owy w Karlowych Warach, a tak˝e na festiwalach Xawerego ˚uławskiego i „Zero” Pawła Borowskiego). Droga film dokumentalny w Belgradzie, Chicago, Wilnie, Los Angeles, w Nowym festiwalowa „Zera” rozpocz´ła si´ w Pusan. Film został zaproszony do „Katyƒ”, re˝. Andrzej Wajda Jorku i Moskwie, gdzie film otrzymał „Słonia” – głównà Korei Południowej i pokazany wÊród 12 filmów z całego Êwiata Nominacja do Oscara 2008, nagrod´ Festiwalu Polskich Filmów Wisła. w sekcji konkursowej – Flash Forward. Amerykaƒska premiera filmu nagrody Amerykaƒskiej Akademii Filmowej „Wojna polsko-ruska” pokazywana była tak˝e w Londynie, odbyła si´ w lutym 2010 roku podczas 25. Mi´dzynarodowego - w kategorii najlepszy film nieangloj´zyczny Edynburgu, Sztokholmie, Budapeszcie i Luxemburgu. Festiwalu Filmowego w Santa Barbara. Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „PiotruÊ i wilk”, re˝. Suzy Templeton Plakat autorstwa Tomasza Olbiƒskiego i Szymona Zar´by do filmu „Matka Teresa od kotów” debiutu fabularnego Pawła Sali, Oskar 2008, nagroda Amerykaƒskiej prod. Zespół Filmowy Rozwój, Polska 2010 Akademii Filmowej - w kategorii najlepszy animowany film krótkometra˝owy

30 31 PRZYKŁADOWE NAGRODY ZAGRANICZNE DLA POLSKICH FILMÓW FABULARNYCH

„Sztuczki”, re˝. Andrzej Jakimowski Od 2005 roku PISF jest koordynatorem „Tulpan” Niemcy-Polska-Kazachstan-Rosja-Szwajcaria

64. Mostra Internazionale d’Arte Cinematografica, Wenecja, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji, 2007 kampanii oscarowych polskich filmów, re˝. Sergiej Dworcewoj - najlepszy film w sekcji Giornate degli Autori / Venice Days - Europa Cinemas Award oraz Lanterna Magica Award organizuje festiwale i inicjuje przeglàdy Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes, 2008 - Lanterna Magica Award Festiwal European Films on Wheels, Kars, 2007 polskiego kina na całym Êwiecie. W 2010 - nagroda główna w sekcji Un Certain Regard Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Tokio, Japonia, 2007 - nagroda krytyków – Bràzowa G´Ê - nagroda Prix de la Jeunesse, nagroda Prix de l’Education Nationale - nagroda dla najlepszego aktora – Damian Ul 4th Funchal International Film Festival, Funchal, 2008 roku polskie filmy zaprezentowane zostanà Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy, Sao Paulo, Brazylia, 2007 - Grand Prix m.in. w Szanghaju, Wietnamie i Tokio. - nagroda East of the West, nagroda NETPACK - nagroda specjalna jury - najlepszy re˝yser – Andrzej Jakimowski Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Cottbus, 2008 Festiwal Filmowy w Miami, USA, 2008 PISF ka˝dego roku promuje polskà - nagroda za re˝yseri´, wyró˝nienie jury Interfilm i Signis - Miami Knight Grand Jury Prize dla najlepszego filmu zagranicznego kinematografi´ i umo˝liwia polskim „Jestem”, re˝. Dorota K´dzierzawska Mi´dzynarodowy Festiwal Operatorów Filmowych Manaki Brothers Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Mannheim-Heidelberg, Niemcy, 2007 producentom obecnoÊç na Êwiatowych w Skopje w Macedonii, 2008 - nagroda specjalna jury Mi´dzynarodowy Festiwal Dzieci´cych Filmów i Programów - nagroda Silver Camera dla Jolanty Dylewskiej - nagroda właÊcicieli kin Telewizyjnych, Taipei, Tajwan, 2008 targach filmowych, organizujàc „umbrella Festiwal w Montrealu, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Salonikach, Grecja, 2007 - nagroda główna w kategorii najlepszy stand”. Z inicjatywy PISF w 2009 roku - nagroda dla najlepszego filmu - Nagroda WartoÊci Ludzkich pełnometra˝owy film dzieci´cy Polish Cinema Stand działały na targach - Louvre d’Or Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Tbilisi, Gruzja, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy im. Andrieja Tarkowskiego Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Tokio, 2008 - nagroda dla najlepszego filmu: statuetka Złotego Prometeusza „Zerkało”, Iwanowo, Rosja, 2008 w Berlinie, Hong Kongu, Cannes i Tokio. - Grand Prix - nagroda im. Siergieja Parad˝anowa - nagroda za re˝yseri´ Festiwal Filmowy The Times BFI w Londynie, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Odessie na Ukrainie, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal „Du Grain ∫ Démoudre”, - Sutherland Trophy - główna nagroda jury Gonfreville-l’Orcher, Francja, 2007 „Katyƒ”, re˝. Andrzej Wajda Nagrody Filmowe Azji i Pacyfiku, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Bratysławie, 2007 - nagroda jury młodzie˝owego Nominacja do Oscara 2008, - najlepszy film fabularny - nagroda FIPRESCI Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Free Zone w Belgradzie, Serbia, 2007 nagrody Amerykaƒskiej Akademii Filmowej Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Zurichu, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Premier Plans w Angers, Francja, 2008 - nagroda publicznoÊci - w kategorii najlepszy film nieangloj´zyczny - nagroda dla najlepszego filmu – Golden Eye - nagroda specjalna jury i nagroda publicznoÊci Festiwal Filmów Polskich w Los Angeles, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Waszyngtonie, USA, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Reykjaviku, 2008 Neisse Film Festival w Zittau, 2008 - Hollywood Eagle dla najlepszego filmu - nagroda publicznoÊci - nagroda New Visions – Odkrycie Roku - główna nagroda jury Festiwal Filmów Polskich w Perpignan, Francja, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Lubljanie, Słowenia, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Chatenay-Malabry w Pary˝u, 2008 - Grand Prix - nagroda Złotego Smoka - główna nagroda jury Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Berlinale, 2006 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Denver, 2008 East-West International Film Festival, Baku, 2008 - nagroda specjalna jury Kinderfilmfest w sekcji 14plus - nagroda publicznoÊci - nagroda jury młodzie˝owego Giffoni Film Festival, 2006 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Sewilli, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Autorskich w Rabacie, 2008 - Nagroda Prezydenta Republiki Włoskiej - nagroda specjalna - nagroda aktorska – Ewelina Walendziak Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Ourense, 2006 Nagroda Prix d’Excellence 2008 Europejskiej Akademii Filmowej - Premio a la mejor fotografia - nagroda za najlepsze kostiumy dla Magdaleny Biedrzyckiej PRZYKŁADOWE NAGRODY ZAGRANICZNE DLA POLSKICH FILMÓW FABULARNYCH „Bezmiar sprawiedliwoÊci”, re˝. Wiesław Saniewski „Komornik”, re˝. Feliks Falk „Magiczne drzewo”, re˝. Andrzej Maleszka Festiwal Filmów Polskich „Wisła” w Moskwie, 2009 MFF w Teheranie, 2007 MFF dla Dzieci, Chicago, 2009 - Specjalna Nagroda Stowarzyszenia Krytyków Filmowych w Rosji - nagroda za najlepszy scenariusz - nagroda specjalna jury MFF w Houston, USA, 2008 MFF w Houston, USA, 2007 Festiwal Polskich Filmów, Chicago, 2009 - Special Jury Remi Award - Złota Nagroda Remi - nagroda specjalna “Poltelu” Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Batumi, 2008 MFF w Berlinie, 2006 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci, Oulu, Finlandia, 2009 - nagroda aktorska – Jan Frycz - nagroda jury ekumenicznego w sekcji Panorama - nagroda specjalna CIFEJ (Mi´dzynarodowego Centrum Filmów „Pora umieraç”, re˝. Dorota K´dzierzawska Festiwal Polskich Filmów w Chicago, 2007 MFF „Złoty Rycerz” w Moskwie, 2006 dla Dzieci i Młodzie˝y) - nagroda publicznoÊci Festiwal Filmowy w TrieÊcie, Włochy, 2008 - nagroda za najlepszà rol´ m´skà Festiwal Prix Jeunesse w Monachium, Niemcy, 2008 Festiwal Filmu Polskiego w Perpignan, 2007 - specjalne wyró˝nienie jury i nagroda publicznoÊci - nagroda za najlepszy scenariusz - Grand Prix - wyró˝nienie Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Wisconsin, USA, 2008 BAM Kids Festiwal, Nowy Jork, 2010 - Steep & Brew Audience Award for Best Narrative Film „Masz na imi´ Justine”, re˝. Franco de Pena - nagroda dla najlepszego pełnometra˝owego filmu dla dzieci „Z odzysku”, re˝. Sławomir Fabicki Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w San Francisco, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Dzieci´cych Filmów, Tajwan, 2010 - Holter Award – nagroda publicznoÊci MFF w Montrealu, Kanada, 2005 MFF w TrieÊcie, Włochy, 2007 - Grand Prix Festiwal Filmów Polskich w Nowym Jorku - wyró˝nienie za “wkład artystyczny” - specjalne wyró˝nienie jury - nagroda publicznoÊci - nagroda specjalna MFF o MiłoÊci w Mons, Belgia, 2006 Festiwal Filmowy w Salerno, Włochy, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów dla Dzieci, Kristiansand, 2010 IFEMA Malmo, 2008 - nagroda za najlepszà rol´ kobiecà – Anna CieÊlak - nagroda jury - Grand Prix - Grand Prix - nagroda za najlepszy film festiwalu przyznana MFF dla Dzieci i Młodzie˝y w Zlinie w Czechach, 2007 - nagroda publicznoÊci - nagroda publicznoÊci przez mi´dzynarodowego jury kobiece - The Europa Award za najlepszy pełnometra˝owy debiut europejski CMS International Children’s Film Festiwal, India, 2010 Berdiansk International Film Festiwal, 2008 EFF w Sewilli, Hiszpania, 2006 MFF Moveast, Pecs, W´gry, 2007 - nagroda publicznoÊci - Grand Prix - nagroda w sekcji Eurimages - nagroda główna – Złoty Beniamin - najlepsza aktorka Bogota Film Festival, 2006 MFF w Cannes, 2006 - najlepsze zdj´cia - nagroda g∏ówna Precolombio de Bronze - wyró˝nienie jury ekumenicznego International Film Festiwal Leeds, 2008 Europejska Nagroda Filmowa, 2006 - nagroda publicznoÊci - w kategorii Europejskie Odkrycie Roku (nominacja) Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Arka Noego Moskwa, 2009 „Rezerwat”, re˝. Łukasz Palkowski „Plac Zbawiciela”, re˝. Krzysztof Krauze MFF w Salonikach, 2006 - Grand Prix Joanna Kos-Krauze - nagroda dla najlepszego re˝ysera i dla najlepszego aktora Nowojorski Festiwal Filmów Polskich, Nowy Jork, 2008 International Film Festiwal Zimbabwe, 2009 – Antoni Pawlicki - nagroda “Ponad Kategoriami” Festiwal Filmowy w TrieÊcie, Włochy, 2008 - nagroda za najlepsze zdj´cia MFF w Bratysławie na Słowacji, 2006 Festroia International Film Festival, Setubal, 2008 - nagroda główna - nagroda FIPRESCI - nagroda za debiut China Golden Rooster & Hundred Flowers Film Festival, Suzhou, 2007 - nagroda publicznoÊci i nagroda dla najlepszego aktora – Antoni Pawlicki Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy “Golden Brig”, Odessa, 2008 - nagroda za re˝yseri´ Black Nights Film Festival, Tallin, Estonia, 2006 - nagroda za najlepszà pierwszoplanowà rol´ m´skà Semana Internacional de Cine de Valladolid, Hiszpania, 2007 - specjalne wyró˝nienie jury MFF Krajów Nadbałtyckich, Swietłogorsk, 2008 - nagroda Espiga de Plata dla najlepszego filmu Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy w Tajwanie, 2007 - nagroda za scenariusz - nagroda dla najlepszej aktorki – Jowita Budnik - specjalne wyró˝nienie jury W drodze po mi´dzynarodowe nagrody Instytut „Królik po berliƒsku”, PRZYKŁADOWE NAGRODY ZAGRANICZNE DLA POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH wspiera filmowców nie tylko finansujàc promocj´ re˝. Bartosz Konopka filmów startujàcych do rywalizacji z produkcjami Nominacja do Oscara 2010, z całego Êwiata, lecz w pierwszej kolejnoÊci zabiega „Zi´tek”, re˝. Bartosz Blaschke „Kamienna Cisza”, re˝. Krzysztof Kopczyƒski nagrody Amerykaƒskiej Akademii Filmowej o ich obecnoÊç na mi´dzynarodowych festiwalach. - w kategorii najlepszy krótkometra˝owy Worldwide Short Film Festival, Toronto, 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Praw Człowieka „Docudays” w Kijowie, film dokumentalny - nagroda dla najlepszego dokumentu Ukraina, 2008 - nagroda specjalna jury Manlleu Short Film Festival, Katalonia, 2008 MFF Dokumentalnych „MiradasDoc”, Guia de Isora, 2008 - nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego W ostatnich latach najcz´Êciej nagradzanymi na Êwiecie - nagroda za najlepszy debiut re˝yserski polskimi filmami dokumentalnymi były „Nasiona” Blue Sea Film Festival, Rauma, 2008 MFF Dokumentalnych w Chicago, 2007 - nagroda dla filmu dokumentalnego - nagroda „Sky is the Limit” Wojciecha Kasperskiego, „Jak motyl” Ewy Pi´ty, „Zi´tek” MFF Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku, Niemcy, 2007 Plakat filmu dokumentalnego MFF Krótkometra˝owych „Magma”, Acireale, 2008 „Beats of freedom. Zew wolnoÊci” w re˝yserii Bartosza Blaschke i „Lekcja Białoruskiego” - nagroda dla najlepszego dokumentu - nagroda jury ekumenicznego re˝. Leszek Gnoiƒski i Wojciech Słota The Ann Arbor Polish Film Festival, USA, 2008 Austin Film Festival, 2008 prod. Instytut Adama Mickiewicza, TVN Mirosława Dembiƒskiego. Na Êwiecie dostrze˝ono m.in. - nagroda publicznoÊci dystrybucja: ITI Cinema, Polska 2010 - nagroda dla najlepszego krótkometra˝owego filmu dokumentalnego foto plakat: Robert Ceranowicz/Fokus „Kamiennà cisz´” Krzysztofa Kopczyƒskiego, projekt plakatu: Robert Kopczyƒski MFF Tirana, 2008 „Pierwszy dzieƒ” Marcina Sautera i „Solo” Macieja Pisarka. - nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego Uznaniem mi´dzynarodowych jury cieszy si´ od wielu Flickerfest International Short Film Festival, Sydney, 2009 „Solo”, re˝. Maciej Pisarek - nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego lat twórczoÊç Macieja Adamka („˚ycie przed Tobà”, MFF Dokumentalnych „Docupolis”, Barcelona, 2008 MFF Krótkometra˝owych „Mecal”, Barcelona, 2009 - nagroda „Tercer Ojo” dla najlepszego dokumentu eksperymentalnego „W drodze”, „Jestem”). Film Pawła Łoziƒskiego „Chemia” - nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego MFF Muzycznych MOFFOM, Praga, 2008 otrzymał w marcu 2010 roku nagrod´ za re˝yseri´ MFF Dokumentalnych „Saratowskie cierpienia”, Saratow, 2008 - nagroda główna - nagroda specjalna im. Władysława Mikoszy MFF o Sztuce, Montreal, 2009 Mi´dzynarodowego Festiwalu Filmów One World w Pradze, - Grand Prix jednego z najwi´kszych na Êwiecie festiwali poÊwi´conych The Indie Fest, 2009 - Award of Excellence prawom człowieka. Najnowszy film Marcela Łoziƒskiego, Oulu (Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Muzycznych), 2009 „Poste restante”, został nagrodzony przez Europejskà - wyró˝nienie specjalne Akademi´ Filmowà. Nominacja do Oscara dla „Królika po berliƒsku” sprawiła, ˝e film dokumentalny Bartosza Konopki stał si´ najgłoÊniejszym filmem dokumentalnym ostatnich lat.

36 37 PRZYKŁADOWE NAGRODY ZAGRANICZNE DLA POLSKICH FILMÓW DOKUMENTALNYCH

„Trójka do wzi´cia”, re˝. Bartosz Konopka „Na działce”, etiuda, re˝. Thierry Paladino

Nowojorski Festiwal Filmów Polskich, 2007 Festiwal Filmowy w Belgradzie, 2007 - nagroda „Ponad Granicami” im. Krzysztofa KieÊlowskiego - najlepszy film dokumentalny w konkursie mi´dzynarodowym MF Muzyki i Filmu Mediawave w Györ na W´grzech, 2007 w kategorii filmu krótkiego „Nasiona”, re˝. Wojciech Kasperski FF Krótkich, Dokumentalnych i Animowanych „Message To Man” - nagroda specjalna Teatru Barka „Jak motyl”, re˝. Ewa Pi´ta w St. Petersburgu, Rosja, 2007 Big Sky Documentary Film Festival w Missoula, Montana, USA, 2007 Europejski Festiwal Szkół Filmowych Vilnius Film Shorts, Litwa, 2007 MFF Krótkometra˝owych w Malescorto, Włochy, 2004 - nagroda za najlepszy debiut - nagroda specjalna jury - główna nagroda w kategorii film dokumentalny EFF Krótkometra˝owych, Brest, Francja, 2007 MF Muzyki i Filmu Mediawave w Györ na W´grzech, 2007 MFF Krótkometra˝owych Curta Cinema w Rio de Janeiro, - wyró˝nienie specjalne - Grand Prix - nagroda główna Brazylia, 2007 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Etnograficznych “EtnoFilm” - nagroda za najlepszà kreacj´ aktorskà – Klaudia Barcik MF Kratkofil w Banja Luce w BoÊni i Hercegowinie, 2007 - nagroda dla najlepszego filmu dokumentalnego w Cadce, Słowacja, 2004 Festiwal Filmów Polskich w Seattle, USA, 2008 - Grand Prix Nowojorski Festiwal Filmów Polskich, Nowy Jork, USA, 2007 - Bràzowy Turoƒ - nagroda za najlepszy film krótki Parnu International Documentary and Anthropology Film Festival, - wyró˝nienie MFF “Ekotopfilm” w Bratysławie, Słowacja, 2004 Estonia, 2007 - nagroda jury mi´dzynarodowego - Grand Prix MF “Kino bez barier” w Moskwie, 2004 MFF Dokumentalnych DOCSDF, Mexico City, Meksyk, 2007 - nagroda dla najlepszego krótkometra˝owego filmu dokumentalnego - specjalne wyró˝nienie jury MFF Krótkometra˝owych w Sienie, Włochy, 2004 „Pierwszy dzieƒ”, re˝. Marcin Sauter MFF Dokumentalnego „Flahertiana” w Permie w Rosji, 2007 „Lekcja białoruskiego”, re˝. Mirosław Dembiƒski - nagroda specjalna w kategorii filmów dokumentalnych - Wielki Srebrny Nanuk – nagroda dla najlepszego filmu International Disability Film Festival w Calgary, Kanada, 2005 Festiwal Filmów Dokumentalnych „Jeden Êwiat” w Pradze, Czechy, 2008 Festiwal Praw Człowieka „One World” w Pradze, Czechy, 2007 dokumentalnego - nagroda za film dokumentalny - specjalne wyró˝nienie - nagroda Vaclava Havla i nagroda jury studenckiego Mi´dzynarodowy Festiwal Praw Człowieka „Docudays” w Kijowie, AFI Discovery Channel Documentary Festival „Silverdocs” Documentary Film Festival “Humanity in the World” Next Generation UE Ukraina, 2008 w Waszyngtonie, 2006 w Sztokholmie, Szwecja, 2005 Mi´dzynarodowy Festiwal Praw Człowieka w Pary˝u, 2007 - nagroda - główna nagroda w kategorii krótkiego filmu dokumentalnego - Bràzowy Dyplom - nagroda jury studenckiego Doclisboa 2007, Lisbona, Portugalia, 2007 Prix Europa w Berlinie, Niemcy, 2006 Chicago International TV Awards, 2005 - nagroda Johnnie Walkera dla najlepszego krótkiego filmu dokumentalnego MFF „Steps”, Charków, Ukraina, 2007 - specjalne wyró˝nienie w kategorii dokument telewizyjny - Silver Plaque w kategorii dokumentu społecznego i politycznego Festiwal Filmu Polskiego w USA, Chicago, 2007 - nagroda publicznoÊci Alternatywny Festiwal Kina Niezale˝nego w Barcelonie, Hiszpania, 2006 International Documentary and Anthropology Festival w Parnu, - nagroda publicznoÊci MFF „Prix Europa”, Berlin, Niemcy, 2007 MFF Krótkometra˝owych, Siena, 2007 - wyró˝nienie specjalne jury w kategorii filmu dokumentalnego Estonia, 2005 - Special Prix Europa w kategorii dokument telewizyjny - wyró˝nienie specjalne dla dokumentu Laur, Rosyjska Nagroda dla Filmów Dokumentalnych, 2006 - nagroda MFF o WolnoÊci „Festival des Libertes”, Bruksela, Belgia, 2007 w konkursie mi´dzynarodowym - nagroda w kategorii najlepszy krótkometra˝owy - Prize of the Festival of Liberties 2007 niefabularny film telewizyjny MFF Dokumentalnych w Lipsku, Niemcy, 2006 - nagroda MDR dla najlepszego filmu z Europy Wschodniej MFF Dokumentalnego w Amsterdamie, 2006 - The MovieSquad DOC U! Award „Kinematograf”, re˝. Tomasz Bagiƒski

Animago, Stuttgart, 2009 - nagroda w kategorii film krótkometra˝owy Oskar dla „Piotrusia i wilka” z pewnoÊcià odÊwie˝ył pozycj´ polskiej animacji, po sukcesie z 2002 roku, kiedy Tomasz Bagiƒski, po 19 latach od amerykaƒskiego sukcesu Zbigniewa Rybczyƒskiego, otrzyma∏ nominacj´ do Oscara za „Katedr´”. Razem z „Królikiem po berliƒsku” do Hollywood trafił jego „Kinematograf”. Był w gronie dziesi´ciu produkcji, z których Amerykaƒska Akademia Filmowa wybrała pi´ç filmów nominowanych do Oscara, wÊród nich, tym razem, zabrakło filmu Bagiƒskiego.

„Kinematograf”, film animowany Tomasza Bagiƒskiego, prod. Platige Image, Polska 2009 PRZYKŁADOWE NAGRODY ZAGRANICZNE DLA POLSKICH FILMÓW ANIMOWANYCH

„PiotruÊ i wilk”, re˝. Suzy Templeton „Arka”, re˝. Grzegorz Jonkajtys

Oscar 2008, nagroda Amerykaƒskiej Akademii Filmowej Festiwal Animacji Komputerowej oraz Efektów Specjalnych - w kategorii najlepszy animowany film krótkometra˝owy SIGGRAPH w San Diego, USA, 2007 nagrody BAFTA (Brytyjskiej Akademii Sztuki Filmowej), 2007 - Best of Show - nominacja w kategorii najlepszy krótki film animowany MFF Molodist w Kijowie, Ukraina, 2007 MFF Animowanych w Annecy, 2007 - najlepszy krótkometra˝owy film - Grand Prix – Kryształ Annecy FF Krótkich w Budapeszcie, W´gry, 2007 - nagroda publicznoÊci - nagroda dla najlepszego filmu animowanego MFF Animanima w Cacak, Serbia, 2007 - nagroda za re˝yseri´ Prix Ars Electronica w Lintz, Austria, 2007 „Linia ˝ycia”, re˝. Tomasz Ducki - Award of Distinction FF Animowanych w Kecskemét, W´gry, 2007 MFF Krótkometra˝owych w Teheranie, Iran, 2007 - Grand Prix - nagroda dla najlepszego filmu animowanego w konkursie - nagroda krytyków mi´dzynarodowym - nagroda ufundowana przez Zwiàzek Kina Artystycznego MFF Krótkich w Tiranie, Albania, 2007 MFF Dokumentalnych i Animowanych w Lipsku, Niemcy, 2007 - nagroda dla najlepszego filmu animowanego - główna nagroda w kategorii film animowany i wideo Tokyo International Anime Fair, Japonia, 2008 The Top Talent Festival w Kunsthaus, Austria, 2007 - nagroda w kategorii generalnej „Esterhazy” re˝. Izabela Pluciƒska, prod. Donten & Lacroix Films, koprod. TVP Kultura, Polska-Niemcy 2009 - nagroda w kategorii Digital Video and Animations Australian Effects and Animation Festival, Australia, 2007 MFF Animowanych – Animateka w Lubljanie, Słowenia, 2007 - Winner – Short Film Film został pokazany od 2009 roku na - nagroda publicznoÊci oraz specjalna nagroda jury View Conference, Włochy, 2007 18 mi´dzynarodowych festiwalach na Êwiecie MFF Animowanych Monstra w Lizbonie, Portugalia, 2008 - Best 3D Short m.in.: w Moskwie, Kijowie, Sarajewie, Wiedniu, - najlepszy film studencki Brukseli i Londynie. W 2010 roku zostanie pokazany MFF Studenckich Early Melons w Bratysławie, Słowacja, 2008 m.in.: w Budapeszcie, Madrycie i Melbourne. - najlepszy film animowany „Laska”, re˝. Michał Socha Tabor Film Festival w Zabok, Chorwacja, 2008 Klasyczna animacja zrealizowana w technice - Grand Prix X Festiwal Polskich Filmów, Los Angeles, 2009 plastelinowej o króliku ze słynnej wiedeƒskiej MUUUVi w Lăzarei, W´gry, 2008 - zwyci´zca w kategorii Animacja dynastii, który przybywa w 1989 roku do - najlepszy film animowany Mi´dzynarodowy Festiwal Animacji Annecy, 2009 Berlina, została kupiona do dystrybucji w Wielkiej - wyró˝nienie za twórcze wykorzystanie muzyki Brytanii, USA, Japonii, Turcji i na Tajwanie.

42 FESTIWALE POLSKICH FILMÓW NA ÂWIECIE 2009

WILNO (LITWA) DUBLIN (IRLANDIA) NOWY JORK (USA) LILLE (FRANCJA)

Tydzieƒ Filmu Polskiego Kinopolis Festiwal Filmu Polskiego w Dublinie Festiwal Polskich Filmów Festiwal Filmu Polskiego

www.nypff.com

MOSKWA (ROSJA) SZTOKHOLM (SZWECJA) PERPIGNAN (FRANCJA)

Festiwal Filmów Polskich „Wisła’’ Kinoteka Stockholm CHICAGO (USA) Festiwal Filmu Polskiego www.festiwalwisla.pl www.kinoteka.se Festiwal Filmu Polskiego www.catstudios.fr

www.pffamerica.com

SANKT PETERSBURG (ROSJA) LOS ANGELES (USA) ROCHESTER (WIELKA BRYTANIA)

Festiwal Nowego Polskiego Kina Festiwal Polskich Filmów TORONTO-VANCOUVER (KANADA) Festiwal Filmów Polskich www.filmfest.ru www.polishfilmla.org Festiwal Filmów Polskich

LONDYN (WIELKA BRYTANIA)

HANOWER, HAMBURG, LUBEKA, BREMA (NIEMCY) TORONTO (KANADA) AUSTIN (USA) Festiwal Polskich Filmów Kinoteka

Festiwal Filmland Polen Festiwal Filmów Polskich – Ekran 2010 Festiwal Filmów Polskich www.kinoteka.org.uk www.filmlandpolen.de www.ekranfilm.com

HOUSTON (USA) LONDYN, EDYNBURG (WIELKA BRYTANIA)

BERLIN (NIEMCY) SEATTLE (USA) Festiwal Filmów Polskich New Europe Film Festiwal

Festiwal FilmPOLSKA Festiwal Filmów Polskich www.neweuropefilm.com www.filmpolska.de www.pffaseattle.org ROCHESTER (USA)

Festiwal Filmów Polskich

44 45 DYSTRYBUCYJNE SZTUCZKI Fundacja Promocji Kina Film Polski Sp. z o.o. „Korowód”, re˝. Jerzy Stuhr „Có˝ warte sà poszukiwania duchowe zawarte w filmie, jeÊli nikt go nie oglàda?” „Rezerwat”, re˝. Łukasz Palkowski „My, Cichociemni”, re˝. Paweł K´dzierski Milos Forman „Nadzieja”, re˝. Stanisław Mucha „Niezawodny system”, re˝. Izabela Szylko „Ogród Luizy”, re˝. Maciej Wojtyszko „Rysa”, re˝. Michał Rosa ITI Cinema Sp. z o.o. „Lekcje Pana Kuki”, re˝. Dariusz Gajewski ajwi´cej polskich filmów wprowadziły na ekrany kin spółki ITI CINEMA Od 2010 roku PISF wspiera „Drzazgi”, re˝. Maciej Pieprzyca „StatyÊci”, re˝. Michał Kwieciƒski i FUNDACJA PROMOCJI KINA FILM POLSKI. 171 dofinansowaƒ z PISF dystrybucj´ i promocj´ filmów poprzez „Jeszcze nie wieczór”, re˝. Jacek Bławut „Âwiadek koronny”, re˝. Jarosław Sypniewski, Jacek Filipiak „Testosteron”, re˝. Andrzej Saramonowicz, Tomasz Konecki na łàcznà kwot´ ponad 14 mln zł otrzymali w latach 2006 – 2009 polscy Sieç Kin Studyjnych i Lokalnych. „Âroda, czwartek rano”, re˝. Grzegorz Pacek „Po-lin. Okruchy pami´ci”, re˝. Jolanta Dylewska „Wszystko b´dzie dobrze”, re˝. Tomasz Wiszniewski dystrybutorzy. PISF dofinansował powstanie 5 594 kopii 109 polskich filmów. „Demakija˝”, re˝. Maria Sadowska, „Katyƒ”, re˝. Andrzej Wajda Dorota Lamparska, Anna Maliszewska „Mała wielka miłoÊç”, re˝. Łukasz Karwowski „Chłopiec na galopujàcym koniu”, re˝. Adam Guziƒski „Kochaj i taƒcz”, re˝. Bruse Parramore Ranking dystrybutorów „Królik po berliƒsku”, re˝. Bartosz Konopka „Tatarak”, re˝. Andrzej Wajda 16 polskich filmów do dystrybucji kinowej wprowadziła FUNDACJA „Esterhazy”, re˝. Izabela Pluciƒska „Wojna polsko-ruska”, re˝. Xawery ˚uławski „Generał. Zamach na Gibraltarze”, re˝. Anna Jadowska PROMOCJI KINA FILM POLSKI, o jeden film wi´cej, czyli 17 polskich „Francuski numer”, re˝. Robert Wichrowski tytułów, trafiło na ekrany kin dzi´ki spółce ITI CINEMA. Bardzo wa˝ne „Dublerzy”, re˝. Marcin Zi´biƒski Kino Âwiat Sp. z o.o. miejsce w dystrybucji polskiego kina zajmujà KINO ÂWIAT i MONOLITH „Tylko mnie kochaj”, re˝. Ryszard Zatorski „Po sezonie”, re˝. Lech Majewski „Nie kłam kochanie”, re˝. Piotr WereÊniak FILMS (spółki wprowadziły w latach 2006–2009 po 14 polskich filmów). „SamotnoÊç w sieci”, re˝. Witold Adamek „Lejdis”, re˝. Tomasz Konecki To najlepsze wyniki ostatnich 4 lat na rynku dystrybucyjnym. Kolejne „Z odzysku”, re˝. Sławomir Fabicki „Idealny facet dla mojej dziewczyny”, re˝. Tomasz Konecki „Co słonko widziało”, re˝. Michał Rosa „Dom zły”, re˝. Wojciech Smarzowski miejsca nale˝à do SPI (10), VIVARTO (9), VISION FILM (9), BEST FILM, „Bezmiar sprawiedliwoÊci”, re˝. Wiesław Saniewski GUTEK FILM i FORUM FILM POLAND. Dystrybucje te wprowadzały do „Sztuczki”, re˝. Andrzej Jakimowski „Hania”, re˝. Janusz Kamiƒski kin w ostatnich latach Êrednio po 2 polskie filmy rocznie. Działajàca od „To nie tak jak myÊlisz, kotku”, re˝. Sławomir Kryƒski 2008 roku SYRENA FILMS dystrybuowała 5 polskich filmów, w tym „Popiełuszko. WolnoÊç jest w nas”, re˝. Rafał Wieczyƒski ostatnich laureatów Złotych Lwów „Małà Moskw´” i „Rewers”. „33 sceny z ˝ycia”, re˝. Małgorzata Szumowska „Gry wojenne”, re˝. Dariusz Jabłoƒski „Gwiazda Kopernika”, re˝. Zdzisław Kudła, Andrzej Orzechowski „MiłoÊç na wybiegu”, re˝. Krzysztof Lang „Nigdy nie mów nigdy”, re˝. Wojciech Pacyna

46 47 Monolith Sp. z o.o. SPI International Polska Sp. z o.o. Forum Film Poland Sp. z o.o. Polskie filmy sà coraz cz´Êciej zapraszane do udziału

„Czeka na nas Êwiat”, re˝. Robert Krzempek „Chaos”, re˝. Xawery ˚uławski „RyÊ”, re˝. Stanisław Tym w konkursach mi´dzynarodowych i nagradzane na „Kto nigdy nie ˝ył”, re˝. Andrzej Seweryn „Palimpsest”, re˝. Konrad Niewolski „Skorumpowani”, re˝. Jarosław ˚amojda Êwiatowych festiwalach, nadal jednak rzadko trafiajà do „Job czyli ostatnia szara komórka”, „Kochankowie z Marony”, re˝. Izabella Cywiƒska „Ranczo Wilkowyje”, re˝. Wojciech Adamczyk zagranicznej dystrybucji. Zdarzajà si´ jednak wyjàtki, re˝. Konrad Niewolski „Teraz ja”, re˝. Anna Jadowska „Ja wam poka˝´!”, re˝. Denis Delic „Tryptyk rzymski”, re˝. Marek Lazur „Jasne bł´kitne okna”, re˝. Bogusław Linda „Z∏oty Êrodek”, re˝. Olaf Lubaszenko takie jak wprowadzenie filmu „Sztuczki” Andrzeja „Pod powierzchnià”, re˝. Marek Gajczak „Szaleƒcy”, re˝. Pawe∏ Wendorff „Magiczne drzewo”, re˝. Andrzej Maleszka Jakimowskiego w kinach 30 krajów. O ile dystrybucja „Zamiana”, re˝. Konrad Aksinowicz „Rozmowy nocà”, re˝. Maciej ˚ak „Jeszcze raz”, re˝. Mariusz Malec „Futro”, re˝. Tomasz Drozdowicz nominowanego do Oskara filmu „Katyƒ” Andrzeja Wajdy „Serce na dłoni”, re˝. Krzysztof Zanussi „Włatcy Móch. åmoki, czopki i mondzioły”, była naturalnym nast´pstwem jego amerykaƒskiego „Ile wa˝y koƒ trojaƒski?”, re˝. Juliusz Machulski re˝. Bartek K´dzierski Syrena Films Sp. z o.o. sukcesu, o tyle w przypadku „Sztuczek” mo˝na mówiç „Generał Nil”, re˝. Ryszard Bugajski „Dom zły”, re˝. Wojciech Smarzowski „Mała Moskwa”, re˝. Waldemar Krzystek „Operacja Dunaj”, re˝. Jacek Głomb o najwi´kszym sukcesie dystrybucyjnym ostatnich „Rewers”, re˝. Borys Lankosz „Galerianki”, re˝. Katarzyna Rosłaniec „Benek”, re˝. Robert Gliƒski lat. Zjednoczenie Artystów i RzemieÊlników Andrzeja „Enen”, re˝. Feliks Falk „Miasto z morza”, re˝. Andrzej Kotkowski „Zero”, re˝. Paweł Borowski Vision Film Sp. z o.o. S.K.A. Jakimowskiego za ten sukces otrzymało w ubiegłym roku „Janosik. Prawdziwa historia”, re˝. Agnieszka Holland, „Kochankowie roku tygrysa”, re˝. Jacek Bromski Kasia Adamik Nagrod´ Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej w kategorii „Wszyscy jesteÊmy Chrystusami”, re˝. Marek Koterski dystrybucja polskiego filmu. „Sztuczki” zostały pokazane „U Pana Boga w ogródku”, re˝. Jacek Bromski Vivarto Sp. z o.o. na ekranach kin m.in.: Andory, Hiszpanii, Belgii, Bułgarii, „Pora mroku”, re˝. Grzegorz Kuczeriszka „Krótka histeria czasu”, re˝. Dominik Matwiejczyk „Jak ˝yç?”, re˝. Szymon Jakubowski Gutek Film Sp. z o.o. Estonii, Francji, Grecji, Irlandii, a nawet Korei, Australii „Nie ma takiego numeru”, re˝. Bartosz Brzeskot „Nieruchomy poruszyciel”, re˝. Łukasz Barczyk „Oda do radoÊci”, i Nowej Zelandii. „Wie˝a”, re˝. Agnieszka Trzos „SennoÊç”, re˝. Magdalena Piekorz re˝. Anna Kazejak, Jan Komasa, Maciej Migas „Szklane usta / krew poety”, re˝. Lech Majewski „U Pana Boga za miedzà”, re˝. Jacek Bromski „Cztery noce z Annà”, re˝. Jerzy Skolimowski „Hiena”, re˝. Grzegorz Lewandowski „Mniejsze zło”, re˝. Janusz Morgenstern „Boisko bezdomnych”, re˝. Kasia Adamik „Sztuka masa˝u”, re˝. Mariusz GawryÊ „0-1-0”, re˝. Piotr Łazarkiewicz „Przebacz”, re˝. Marek Stacharski „Wino truskawkowe”, re˝. Dariusz Jabłoƒski „Doskona∏e popo∏udnie”, re˝. Przemys∏aw Wojcieszek „Kobieta z papugà na ramieniu”, „Par´ osób, ma∏y czas”, re˝. Andrzej Baraƒski Best Film CO Sp. z o.o. re˝. Ryszard Maciej Nyczka „Jasminum”, re˝. Jan Jakub Kolski „Jak to si´ robi”, re˝. Marcel Łoziƒski „Plac Zbawiciela”, re˝. Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze „Pora umieraç”, re˝. Dorota K´dzierzawska „Afonia i pszczoły”, re˝. Jan Jakub Kolski „Ostatnia akcja”, re˝. Michał Rogalski

48 49 „Sztuczki” na Êwiatowych afiszach Tatarak w paryskich kinach „Tatarak” Andrzeja Wajdy trafił do francuskich, czeskich, w Chinach słowackich, greckich i syryjskich kin. „Katyƒ” Andrzeja w Grecji Wajdy mogli zobaczyç w kinie mieszkaƒcy Wybrze˝a KoÊci w Czechach Słoniowej, Burkina Faso, Kongo, Gabonu, Senegalu, Czadu, Togo, Zambii i Madagaskaru. Film trafił tak˝e na W´grzech na ekrany kin Ameryki Łaciƒskiej (Boliwii, Ekwadoru, w Norwegii Wenezueli, Surinami, Gujany, Urugwaju, Paragwaju, w Hiszpanii Chile, Argentyny), Izraela i Iranu. w Izraelu

we Francji Tak˝e pierwsza polsko-izraelska koprodukcja „Wiosna 41”, do której zdj´cia powstały na terenie Polski, miała swojà w Niemczech dystrybucj´ w Czechach, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Tricks Rosji, Chinach i Turcji. „33 sceny z ˝ycia”, Małgorzaty Szumowskiej, oglàdali w kinach Niemcy, a bilety do kina na film Sławomira Fabickiego „Z odzysku” mo˝na było

Tajwaƒski dystrybutor: CINEPLEX Tajwaƒski Maria Eysmont-Machulska projekt graficzny: SpoÊród 85 wniosków na dystrybucj´ polskiego kupiç w USA, Kanadzie i Australii. Francuski plakat filmu „Tatarak” filmu, zło˝onych w 2009 roku, 75 otrzymało re˝. Andrzej Wajda, prod. Akson Studio Polska 2009 dofinansowanie na łàcznà kwot´ prawie 5 mln zł. francuski dystrybutor: Les Films du Losange Porównujàc wynik z rokiem 2008, nastàpił wzrost nie tylko w liczbie zło˝onych projektów (o 31 wi´cej), lecz tak˝e w iloÊci udzielonych dofinansowaƒ (1045 kopii wi´cej). Całkowita kwota dofinansowania wszystkich projektów, w porównaniu z rokiem 2008, wzrosła w 2009 roku o ponad 1,5 mln zł.

50 51 KRÓLIK W HOLLYWOOD „Królik po berliƒsku”, Nominowany do Oscara „Królik po berliƒsku” jeszcze przed nominacjà re˝. Bartosz Konopka trafił do Êwiatowej dystrybucji telewizyjnej ponad 16 paƒstw Êwiata Nominacja do Oscara 2010, m.in.: Francji, Japonii, Szwecji, W´gier, Czech, Włoch, Belgii, Holan- nagrody Amerykaƒskiej Akademii Filmowej dii, Szwajcarii i Finlandii. Chocia˝ Amerykaƒska Akademia Filmowa - w kategorii najlepszy krótkometra˝owy film dokumentalny nie przyznała statuetki dla filmu Bartka Konopki, nominacja do Oskara MFF Hot Docs Toronto (Kanada), 2009 otworzyła kolejne dystrybucyjne Êcie˝ki. - Grand Prix „za poszerzanie granic dokumentu” Imponujàcà dystrybucj´ na Êwiecie miał tak˝e głoÊny film dokumentalny 13. Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Dokumentalnych w Jihlavie (Czechy), 2009 o spektakularnej ucieczce z Auschwitz. „Uciekinier”, w re˝. Marka - Silver Eye Award dla najlepszego Tomasza Pawłowskiego został zakupiony przez stacje telewizyjne filmu Êredniometra˝owego Niemiec, Włoch, Danii, Finlandii, Brazylii, Nigerii i Japonii. Zrealizowany Festiwal Filmu Polskiego, Chicago (USA), 2009 - nagroda publicznoÊci – Złote Z´by zosta∏ w 2007 roku, a do poczàtku 2010 roku, miał ponad 80 pokazów festiwalowych, specjalnych oraz emisji telewizyjnych na wszystkich kontynentach, w takich krajach jak: Niemcy, Szwecja, Finlandia, Dania, Norwegia, Anglia, Irlandia, USA, Brazylia, RPA, Chiny.

Od kwietnia 2009 roku w regularnej dystrybucji, m.in. w Kanadzie, Niemczech i na Ukrainie był, dokument Joanny Dylewskiej „Pol-in. Okruchy pami´ci” o ˝yciu ˚ydów w przedwojennej Polsce. W animacji Êwiatowà dystrybucjà telewizyjnà mo˝emy si´ pochwaliç m.in. za sprawà filmu „Laska” Michała Sochy, który został zakupiony do telewizji Francji, Niemiec, Szwajcarii, Belgii, Luksemburga, Austrii i Brazylii.

copyright MS Films 52 O Złote Lwy 35. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych walczyç b´dzie piàty w dorobku Przemysława Wojcieszka pełnometra˝owy film fabularny „MADE IN POLAND”. prod. GRUPPA Rafał Widajewicz, Polska 2010 fot. Grzegorz Spała / Agencja Flesz K I N O I D E A L N E

Uniwersalne, zrozumiałe, oryginal- yniki sonda˝u przeprowadzonego przez PISF i Filmweb.pl w grupie A˝ 63,7% badanych oglàda polskie filmy ne, odwa˝ne, kontrowersyjne, wolne 444 osób, głównie przedstawicieli wolnych zawodów, studentów w telewizji, niewiele mniej, bo a˝ 56,3% W polskim kinie najbardziej od cenzury i polityki – takie powinno i mieszkaƒców du˝ych miast, wykazały, ˝e widzowie oczekujà filmów – na DVD i tylko 28,2% – w kinie. Prawie lubimy dowcip 38,1% byç, zdaniem widzów, kino idealne. osadzonych w polskich realiach. Niestety, jednoczeÊnie a˝ co czwarta 60% ankietowanych widziało na du˝ym ankietowana osoba nie widziała w ciàgu ostatnich 2 lat w kinie ˝adnego ekranie od 1 do 5 polskich filmów, a co polskiego filmu! O tym, ˝e polskie filmy potrzebujà wi´kszych bud˝etów dziesiàty – od 6 do 10. Tylko ponad 40% i dialogi 36% i lepszej promocji, wie prawie co trzecia ankietowana osoba. Co druga ankietowanych lubi kino psychologiczne była zdania, ˝e w szkołach powinno uczyç si´ o filmie, a co trzecia i społeczne. – ˝e edukacja filmowa powinna byç obowiàzkowa. Niemal połowa Niestety, zaledwie co piàty ankietowany ankietowanych uznała, ˝e młodzi filmowcy powinni mieç prawo oglàda filmy autorskie. Za to 2/3 badanych a wybór rodzimych produkcji uzale˝niamy od tematu 45,2% do szybkiego debiutu, a ponad połowa, ˝e polskie filmy powinny byç wybiera komedie. finansowane ze Êrodków publicznych.

recenzji 16,3%

opinii znajomych 13,2%

TV DVD kino i obsady aktorskiej 11,3% A˝ 63,7% badanych oglàda polskie filmy Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Mistyfikacja” scen. i re˝. Jacek Koprowicz w telewizji, niewiele mniej, bo a˝ 56,3 % prod. Yeti Films, Polska 2010 fot. Glinka Agency na – DVD, a 28,2% – w kinie.

56 57 KINO OSTRO˚NEGO PESYMIZMU

ilmy twórców nowego pokolenia nadajà dziÊ ton polskiej kinematografii. Małgorzata Szumowska, Xawery ˚uławski, Paweł Borowski, Borys Lankosz, Kinga D´bska, Katarzyna Rosłaniec, Jacek Borcuch, Przemysław Wojcieszek, Marcin Wrona, Agnieszka Smoczyƒska, Bartosz Konopka, Tomasz Bagiƒski – lista wielkich nadziei polskiego kina powi´kszy si´ podczas tegorocznego Festiwalu w Gdyni.

Po raz pierwszy pełnometra˝owe filmy fabularne poka˝à w Konkursie Głównym Festiwalu: Paweł Sala (Matka Teresa od kotów), Marek Lechki

(Erratum), Anna Kazejak (Skrzydlate Êwinie), Agnieszka Łukasiak (Dwa ognie), Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Erratum” scen. i re˝. Marek Lechki, prod. Harmony Film Production Marek Lechki, Polska 2010 Ewa Stankiewicz (Nie opuszczaj mnie) i Sławomir Pstrong (Cisza). fot. Bartosz Maz W Panoramie Polskiego Kina debiuty zaprezentujà m.in.: Maciej Odoliƒski Sztuka filmowa wymaga od twór- (7 minut), Tomasz Lewkowicz (HuÊtawka), Adam Dobrzycki ców odpowiedzialnoÊci za efekt, cel, Co powiedzà o nas i naszej rzeczywistoÊci współczesne Sukces „Wszystko, co kocham” Jacka Borcucha (polski (Projekt dziecko) i Maciej Prykowski (Zgorszenie publiczne). tzw. ˝ycie filmu. Filmowcy muszà filmowe obrazy tym, którzy przyjdà po nas? „Nie film po raz pierwszy w historii festiwalu Sundance!), zadawaç sobie pytania: co, komu mo˝emy wcià˝ patrzeç do tyłu i porównywaç si´ głoÊny „Rewers” Borysa Lankosza, nominowany do i dlaczego chcà opowiedzieç? z tamtym pokoleniem. Sà inne czasy, wymagajàce Oskara „Królik po beliƒsku” Bartosza Konopki, prezen- Rola filmowca we współczesnym innych Êrodków wyrazu, jest inna mentalnoÊç, inny towany na festiwalach w San Paulo, Santa Barbara, Êwiecie jest byç mo˝e pod tym j´zyk…” – przekonywała w jednym z wywiadów dla Pusan i Rotterdamie debiut Pawła Borowskiego „Zero”, wzgl´dem wyjàtkowa. „Filmu” Małgorzata Szumowska. Xawery ˚uławski przekonujà, ˝e nowe pokolenie twórców rozumie swojà w rozmowie z Januszem Wróblewskim dla „Polityki” wyjàtkowà rol´ w kinematografii – ich zadaniem jest przepowiada, ˝e „za chwil´ powstanà projekty grupy stworzenie na ekranie oryginalnej, a jednoczeÊnie młodych, potrafiàcych opowiadaç filmowców, które uniwersalnej i odwa˝nej wizji Êwiata, komunikujàcej zaistniejà w Êwiecie”. si´ z widzem na całym Êwiecie.

58 Fala twórców nowego kina zaczyna zadawaç sobie pytania: co, komu i dlaczego chce opowiedzieç? W nowym polskim kinie mamy oryginalne wizje Êwiata, odwa˝ne, prowokujàce historie, niebanalnych bohaterów i gr´ z widzem. Mamy kino społecznie zaanga˝owane, niekomercyjne, poruszajàce współczesne problemy, ale tak˝e kino pokazujàce w nowy sposób naszà przeszłoÊç („Rewers”, „Dom zły”, „Wszystko, co kocham”), realizowane z myÊlà o wymagajàcej publicznoÊci kino wielkich nadziei.

Co zatem łàczy filmy ostatnich lat zrealizowane przez nowà fal´ twórców? Paweł Borowski mówi o „kinie ostro˝nego pesymizmu”. JeÊli historia si´ powtórzy, majà racj´ ci, którzy wierzà, ˝e coÊ z tego wszystkiego musi si´ narodziç. 30 lat temu twórca kultowego „Kung-fu” te˝ nie mógł wiedzieç, ˝e stworzył właÊnie nazw´ dla nurtu filmowego, który znajdzie swoje stałe miejsce w historii kina.

„Dom zły” re˝. Wojciech Smarzowski, prod. Film It, Polska 2009 fot. Krzysztof Wiktor/Fotos-Art. SCENARIUSZ I RE˚YSERIA

Polsce od kilku lat wykonuje si´ zdj´cia do ponad 60 filmów fabularnych rocznie, ponad połowa z nich trafia do kin. Rocznie w Instytu- cie eksperci rozpatrujà ponad 600 scenariuszy filmowych, w wi´kszoÊci, zgodnie z polskà specyfikà, ich autorami sà sami re˝yserzy.

W polskim kinie sà scenariusze autorstwa pisarzy, takie jak ubiegłoroczny „Rewers” Andrzeja Barta czy „SennoÊç” Wojciecha Kuczoka. Wyre˝yserowane przez siebie historie napisali m.in.: Jacek Koprowicz (Mistyfikacja), Paweł Chochlew (Tajemnica Westerplatte), Michał Rosa (Rysa), Maciej Âlesicki (Trzy minuty. 21:37), Waldemar Krzystek (Mała Moskwa). Przykładami re˝yserów, którzy sà autorami niemal wszystkich scenariuszy do swoich filmów, sà Krzysztof Krauze, Jacek Bromski i Jan Jakub Kolski.

Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Wenecja” scen. i re˝. Jan Jakub Kolski prod. Akson Studio, Polska 2010 62 fot. Anna Gondek Kolejne pokolenie re˝yserów wymyÊla i pisze historie do swoich filmów. Zdarza si´, ˝e re˝yserzy oddajà prowadzenie historii doÊwiadczonym PISF tworzy internetowà Tak jest w przypadku filmów Doroty K´dzierzawskiej czy Małgorzaty scenarzystom, jak w przypadku „Ró˝yczki” (Maciej Karpiƒski, Jan Kidawa- baz´ scenariuszy zło˝onych Szumowskiej. Piszà dla siebie Przemysław Wojcieszek (Made in -Błoƒski). Sà tacy, którzy biorà sprawy w swoje r´ce, ale… piszà na w ramach stypendiów Poland) i Jacek Borcuch (Wszystko, co kocham). Tak˝e debiutanci: podstawie głoÊnej powieÊci (Xawery ˚uławski, „Wojna polsko-ruska”). Sà i konkursów scenariuszowych. Katarzyna Rosłaniec (Galerianki), Kinga D´bska (Hel) i Paweł Borowski tak˝e ci, którzy pomimo, ˝e film jest z zało˝enia dziełem zbiorowym, idà Instytut b´dzie pełnił (Zero). Do swoich tegorocznych debiutów fabularnych scenariusze drogà „solo”… Piotr Dumała w swoim fabularnym „Lesie” poza scenariuszem funkcj´ administratora bazy napisali: Paweł Sala (Matka Teresa od kotów), Marek Lechki (Erratum), i re˝yserià odpowiedzialny był tak˝e za stworzenie scenografii, Marek Lechki i poÊredniczył w kontaktach Adam Dobrzycki (Projekt dziecko) i Maciej Odoliƒski (7minut). swój film „Erratum” nie tylko wymyÊlił, wyre˝yserował, lecz tak˝e wyprodukował. mi´dzy producentami W napisach koƒcowych filmu „Nieruchomy poruszyciel” Łukasz Barczyk i scenarzystami. Sà jednak twórcy, którzy nie bojà si´ współpracy scenariuszowej, a nawet wyst´puje a˝ cztery razy! (scenariusz, re˝yseria, scenografia i monta˝). gotowych scenariuszy. Przykładem niech b´dzie twórca kultowego „Wodzireja” (scen. Feliks Falk, dialogi Feliks Falk, Jerzy Stuhr). Chocia˝ w dorobku tego twórcy trudno znaleêç filmy, których nie jest scenarzystà (podobnie jest z najnowszym filmem „Joanna”), „Komornik” powstał na podstawie tekstu Grzegorza Łoszewskiego, a scenariusz „ENEN” – przy współpracy Agnieszki Holland. Na współprac´ postawili tak˝e twórcy takich filmów, jak „Generał Nil” (Ryszard Bugajski i Krzysztof Łukaszewicz), Podczas 35. Festiwalu Polskich „Dom zły” (Wojciech Smarzowski i Łukasz KoÊmicki), „Mniejsze zło” Filmów Fabularnych w Gdyni odb´dzie (Janusz Morgenstern i Janusz Anderman) czy „Maraton Taƒca” (Magdalena si´ spotkanie filmowców i pisarzy Łazarkiewicz, Maciej Kowalewski). LITERATURA DLA FILMU. W dyskusji o zwiàzkach literatury z kinem, które przez lata stanowiły o sile polskiej kinematografii, oraz o nowych mo˝liwoÊciach twórczej współpracy, udział wezmà polscy filmowcy oraz około pi´çdziesi´ciu dramaturgów i prozaików.

Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni 64 „Joanna” scen. i re˝. Feliks Falk, prod. Akson Studio, Polska 2010 fot. Piotr Âliskowski NOWA JAKOÂå W STARYM KINIE Kino pod Baranami w Krakowie nagrodzone zostało w 2009 roku przez Sieç Kin Europejskich Europa Cinemas za najlepszy program. Do sieci Europa Cinemas, działajàcej onad połowa kin lokalnych w Polsce otrzymała dofinansowanie PISF PISF DOFINANSOWAŁ MODERNIZACJ¢ 207 KIN, M.IN.: w ramach programu Unii Europejskiej na modernizacj´ i przystosowanie do nowoczesnych projekcji. „Nowojka” w Lipnie MEDIA, nale˝y 769 kin w 43 krajach. W 2009 roku koszty funkcjonowania Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych „Hutnik” w Gostyninie Kino Pod Baranami nale˝y równie˝, jak zostały w 90% sfinansowane przez PISF. W całej Polsce projekcje filmów „Pionier” w ˚arach „Niwa” w Nasielsku 113 innych kin, do polskiej Sieci Kin Kino „Bajka”, wrzesieƒ 2009 odbywajà si´ wcià˝ w małych kinach studyjnych – na przekór popcornowej „Felix” w Łowiczu Studyjnych i Lokalnych. modzie tradycja przetrwała. „Amok” w Gliwicach „Orzeł” w Bolesławcu „Koral” w Pile

PISF sfinansował modernizacj´ sal i budynków 207 tradycyjnych kin. „Skarb” w Zwierzyƒcu PanaZdj´cia dzi´ki uprzejmoÊci Arkadiusza Sipa, Dyrektora Darłowskiego OÊrodka Kultury Na ten cel przeznaczył ponad 13 mln zł. Z funduszy PISF została „Rejs” w Słupsku „Lot” w Âwidniku zmodernizowana m.in.: sala kinowa PWSFTviT w Łodzi, a tak˝e „Bałtyk” w Suwałkach legendarne warszawskie kina „Luna” i „Kultura”, krakowska „Rotunda” „Charlie” w Płocku „Kultura” w Bełchatowie oraz najstarsze polskie kino „Pionier” w Szczecinie. „Baszta” w Ârodzie Wielkopolskiej „Zdrój” w Busku Zdroju „Cytryna” w Łodzi Kino „Bajka” w Darłowie lata 70. Kino „Bajka”, wiosna 2009 „Bajka” w Darłowie „Kadr” w Ârodzie Âlàskiej „Metalowiec” w KraÊniku „Âwiatowid” w Elblàgu „Rialto” w Poznaniu „Przemko” w Raciborzu „Zorza” w Rzeszowie „Muza” w Lublinie „Capitol” we Wrocławiu

Zdj´cie archiwalne ze zbiorów Paƒstwowej Słu˝by Ochrony Zabytków Oddział Wojewódzki Szczecin / archiwum Kina „Bajka”

66 67 Przy wsparciu finansowym PISF udało si´ reaktywowaç pierwsze dêwi´kowe kino na Âlàsku – kultowà „Glori´” w Bytomiu, a tak˝e kina „Iskra” w Augustowie, „Agrafka” i „Uciecha” w Krakowie. W roku 2009 PISF udzielił dofinansowaƒ na kwot´ ponad 4 mln zł na kolejne etapy modernizacji m.in.: kina „Rialto” w Poznaniu, „Muza” w Lublinie, „Łydynia” w Ciechanowie, „Wilga” w Garwolinie, „Echo” w Jarocinie.

Kino „Pionier” w Szczecinie Archiwum Kina „Pionier” Kino „Pionier” w Szczecinie w latach 60. Certyfikat Ksi´gi Rekordów Guinnessa Kino Pionier 1909 w Szczecinie uznane zostało za najstarsze, działajàce nieprzerwanie w tym samym miejscu, kino na Êwiecie.

W sferze przystosowania kin lokalnych do nowoczesnych projekcji Zdj´cia dzi´ki uprzejmoÊci Pana Jerzego MiÊkiewicza współwłaÊciciela kina „Pionier” i oczekiwaƒ widza udało si´ nie tylko wesprzeç działania małych kin, lecz tak˝e cz´Êç z tych obiektów po prostu uratowaç. Szczególnie wa˝na okazała si´ pomoc dla kin lokalnych i oÊrodków kultury działajàcych w małych miastach. Tam dotacje na modernizacj´ przyniosły natychmiastowe efekty W Polsce dzia∏a prawie 300 małych kin, 212 sal cyfrowych, 77 multipleksów (648 ekranów) w postaci znaczàcego wzrostu sprzeda˝y biletów. PISF sfinansował tak˝e zakup sprz´tu do organizacji kin letnich.

68 Konstanty Ildefons Gałczyƒski

Małe kina

Najlepsze to małe kina Jak˝e tu miło si´ wtuliç, w rozterce i w udr´ce, deszcz, zawieruch´ przeczekaç z krzesłami wyÊciełanymi i nic, i nic nie mówiç, pluszem czerwonym jak serce. i trwaç, i nie uciekaç.

Na dworze jeszcze widno, Srebrzysta struga płynie a ju˝ si´ lampa kołysze przez um´czone serce i cienie meandrem biegnà Drzemiesz w tym małym kinie nad zwiastujàcym afiszem. jak list miłosny w kopercie: „Ty moje Êliczne ÊlicznoÊci! Chłopcy si´ drà wniebogłosy Znów si´ do łó˝ka sam kład´. w promieniach sztucznego Êwiata, Na jakim˝ spotkam ci´ moÊcie? sprzedajà papierosy, Twój Pluszowy niedêwiadek”. irysy i sznurowadła. Wychodzisz zatumaniony, O, ju˝ si´ wieczór zaczyna! zasnuty, zakiniony, Ksi´˝yc wyciàga r´ce. przez wietrzna peryferie Najlepsze te małe kina w´drujesz i myÊlisz, ˝e w rozterce i w udr´ce. najlepsze te małe kina, Kasjerka ma loki spadziste, gdzie wszystko si´ zapomina; króluje w budce złocistej, ˝e to gospoda ubogich, wi´c bierzesz bilet i wchodzisz którym dzieƒ spłynàł êle. w ciemnoÊç, gdzie Êpiewa film: (1947) szeleszczà gaje kinowe, nareszcie inne, palmowe, a po chodniku bezkresnym „Od pełni do pełni” re˝. Tomasz Szafraƒski, snuje si´ srebrny dym. prod. SPI Film Studio, Polska 2010 fot. Artur ˚urawski MARSZ DO KINA! 402 864

W 2009 roku 37 polskich produkcji 218 922 na du˝ym ekranie widzia∏o 8,4 mln widzów.

porównaniu do rekordowej polskiej frekwencji ostatnich lat – 39,2 Ostatnie lata pokazujà, ˝e w Pol- 441 462 mln widzów w roku 2009, prawie 94,5 mln widzów w hiszpaƒskich kinach sce w szybkim tempie wzrasta mo˝e wprowadziç nas w kompleksy, ale gdy porównamy si´ do krajów takich zainteresowanie polskim kinem. 575 501 jak W´gry czy Czechy, wypadamy naprawd´ dobrze. Frekwencja na polskich filmach

od roku 2005 wzrosła ponad 272 803 W 2009 roku ponad 13 mln Hiszpanów obejrzało w kinach swoje dziesi´ciokrotnie! produkcje. Polacy niestety mniej licznie oglàdajà swoje filmy. W 2005 roku 230 625 polscy widzowie kupili zaledwie 700 tys. biletów na rodzime produkcje.

W ca∏ym 2006 roku na polskich filmach było ponad 5 mln widzów, 217 890 a do po∏owy roku 2007 – ju˝ ponad 4 mln. Kiedy jesienià 2007 roku do kin trafiło jeszcze 6 polskich tytułów, frekwencja w całym roku 2007 668 268 przekroczyła próg 8 mln widzów!

955 943 W´grzy chodzà do kina rzadziej ni˝ my. Swoje produkcje w 2009 obejrzało 655 tys. w´gierskich widzów. Nawet jeÊli pomno˝ymy t´ 1 312 230 liczb´ razy cztery, otrzymujàc mniej wi´cej t´ samà liczb´ mieszkaƒców co w Polsce, otrzymamy 2,6 mln widzów, czyli nadal 3 razy mniej 454 776 ni˝ u nas na narodowych produkcjach.

285 772

*èród∏o: boxoffice.pl *Stan na 11 kwietnia 2010

72 Nie wolno nam zapominaç o szansach, jakie dla promocji kina Od lat Êrednia liczba wizyt w kinie 264 filmy na 12 350 kopiach miały swoje przynoszà nagrody na najwa˝niejszych krajowych festiwalach na wszystkich filmach per capita premiery w polskich kinach w 2009 roku. filmowych. W ubiegłym roku publicznoÊç, a tak˝e jury Festiwalu na jednego mieszkaƒca nie 35 polskich filmów, 93 europejskie i 136 w Gdyni postawili na „Rewers”, debiut Borysa Lankosza. Obsypany przekracza∏a jednej rocznie. innych produkcji obejrza∏o w kinach nagrodami polski kandydat do Oskara z miejsca stał si´ najgłoÊniejszym W roku 2009 wyniosła 1,03, prawie 40 mln widzów. polskim filmem ubiegłego roku. „Wojnie polsko-ruskiej” promocj´ przy Êredniej cenie biletu 17,39 zł. zapewniła równie głoÊna powieÊç Doroty Masłowskiej. „Dom zły” Wojciecha Smarzowskiego miał bardzo udanà kampani´ promocyjnà, a widzowie czekali na kolejny film twórcy „Wesela”. Nie dziwi popularnoÊç „Galerianek” debiutujàcej Katarzyny Rosłaniec. Film otrzyma∏ G∏ównà Nagrod´ Festiwalu „M∏odzi i Film” w Koszalinie i zosta∏ debiutem roku Festiwalu w Gdyni, a temat filmu bardzo zainteresowa∏ publicznoÊç.

Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Skrzydlate Êwinie” re˝. Anna Kazejak ROK 2008 prod. Akson Studio, Polska 2010 ROK 2009 fot. Olga Grochowska *èród∏o: boxoffice.pl i SKSiL

74 Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Milion dolarów” re˝. Janusz Kondratiuk, prod. Profilm Agencja Filmowa, Polska 2010 fot. Maciej Dyczkowski AKADEMIA POLSKIEGO FILMU

Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Mała Matura 1947” scen. i re˝. Janusz Majewski, prod. WFDiF, Polska 2010 fot. Marcin Makowski / Makufly o sukcesie Filmoteki Szkolnej, która odbywa si´ dziÊ ju˝ w ponad 14 tys. szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych w całej Polsce, przyszedł czas na zaj´cia z historii polskiego filmu na poziomie akademickim.

240 karnetów, 4 semestry, 48 ekscytujàcych wykładów z historii polskiego kina, prawie 100 projekcji polskich filmów, spotkania z twórcami, zaliczenia na ocen´ – wszystko to dla miłoÊników kina w warszawskiej „Kulturze”. Akademia Polskiego Filmu realizowana jest od lutego tego roku tak˝e w Łodzi, od paêdziernika rusza w Krakowie, a w przyszłym roku podbije Poznaƒ.

Wszystko rozpocz´ło si´ w paêdzierniku 2009 roku w Warszawie, wykładem o niezwykłych poczàtkach i popularnoÊci kinematografu. Spotkaniu towarzyszyły projekcje trzech polskich filmów z okresu kina niemego: pierwszego polskiego filmu fabularnego „Pruska kultura”, zrekontruowanej w Filmotece Narodowej „Mogiły nieznanego ˝ołnierza” oraz filmu „Mocny Człowiek” w re˝. Henryka Szaro.

78 Akademia Polskiego Filmu powstała z inicjatywy i Êrodków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej we współpracy z Fundacjà Film Polski, Filmotekà Narodowà i Stowarzyszeniem Filmowców Polskich.

Projekcje i spotkania z twórcami odbywajà si´ raz w tygodniu, a wykłady prowadzone sà przez znawców filmowych tematów, wybitnych naukowców, profesorów uczelni z całej Polski. Uniwersytet Warszawski, Akademia Sztuk Pi´knych, Wy˝sza Szkoła Dziennikarstwa im. Melchiora Waƒkowicza w Warszawie oraz Uniwersytet Łódzki i PWSFTviT zaliczy∏y zaj´cia Akademii do przedmiotów ogólnouniwersyteckich.

Zaj´cia w ramach Akademii sà rejestrowane i publikowane na stronie: www.akademiapolskiegofilmu.pl

80 Film w Konkursie Głównym 35. FPFF w Gdyni „Trzy minuty. 21:37” re˝. Maciej Âlesicki prod. Paisa Films, Polska 2010 fot. Robert Pałka POLSKI FILM W PARLAMENCIE

d ponad 4 lat polski film ma swoje stałe miejsce w parlamentarnym 2007 2008 kalendarzu. Pokazy polskich filmów oraz spotkania z twórcami „Persona non grata”, re˝. Krzysztofa Zanussi „Katyƒ”, re˝. Andrzej Wajda „FILM POLSKI W KULTURZE NARODOWEJ” pod Patronatem „˚ycie na podsłuchu”, „Nadzieja”, re˝. Stanisław Mucha Honorowym Marszałka Sejmu RP sà niepowtarzalnà okazjà do rozmów re˝. Florian Henckel von Donnersmarck „Korowód”, re˝. Jerzy Stuhr o przyszłoÊci polskiej kinematografii. „Strajk”, re˝. Volker Schlöndorff „Jeszcze nie wieczór”, re˝. Jacek Bławut „Z odzysku”, re˝. Sławomir Fabicki Polski Instytut Sztuki Filmowej zorganizował 22 pokazy filmowe „Uciekinier”, re˝. Marek Tomasz Pawłowski z udziałem twórców w polskim Parlamencie.

2009 2010 „Mała Moskwa”, re˝. Waldemar Krzystek „Miasto z morza”, re˝. Andrzej Kotkowski

POKAZY FILMOWE Z CYKLU „FILM POLSKI W KULTURZE NARODOWEJ” „Generał Nil”, re˝. Ryszard Bugajski „Wszystko, co kocham”, re˝. Jacek Borcuch 17 polskich filmów fabularnych, 2 polskie filmy dokumentalne i 3 produkcje zagraniczne „Cztery noce z Annà”, re˝. Jerzy Skolimowski „Beats of freedom. Zew wolnoÊci”, „Rewers”, re˝. Borys Lankosz re˝. Leszek Gnoiƒski, Wojciech Słota 2006 „Ró˝yczka”, re˝. Jan Kidawa-B∏oƒski „Zakazane piosenki”, re˝. Leonard Buczkowski „Dług”, re˝. Krzysztof Krauze „Jan Paweł II”, re˝. John Kent Harrisom „Plac Zbawiciela”, re˝. Krzysztof Krauze, Joanna Kos-Krauze „StatyÊci”, re˝. Michał Kwieciƒski „Jasminum”, re˝. Jan Jakub Kolski

84 85 FILMOWE WNIOSKI Najcz´Êciej, bo a˝ 873 razy, wnioskowali do PISF organizatorzy W całym roku 2009 o dofinanso- festiwali, przeglàdów filmowych i innych wydarzeƒ edukacyjnych wanie PISF we wszystkich progra- i upowszechniajàcych kultur´ filmowà. mach ubiegały si´ 1372 filmowe projekty. Tylko na pierwszà sesj´ ekordowa liczba 946 wniosków o dofinansowanie projektów W roku 2006 na produkcj´ filmów fabularnych zło˝one zostały do oceny 2010 roku do PISF wpłyn´ło 946 filmowych, zło˝onych w jednej sesji, wpłyn´ła w 2010 roku. Przez 4 lata 104 wnioski. Rozpatrzono 164 projekty filmów dokumentalnych. Trzy lata wniosków. do PISF na samà produkcj´ filmowà zło˝onych zostało 1150 projektów. póêniej w całym roku 2009 o dofinansowanie ubiegało si´ 59 projek- Łàcznie we wszystkich sesjach i programach operacyjnych ponad tów fabularnych, 125 dokumentalnych i 39 (ponad dwukrotnie wi´cej 5 tys. wniosków. Ka˝dego roku PISF odnotowuje wzrost przedsi´wzi´ç ni˝ w roku 2006) filmów animowanych. Dofinansowanie otrzymało 76 i projektów filmowych ubiegajàcych si´ o dofinansowanie. „Wojna polsko-ruska” scen. i re˝. Xawery ˚u∏awski filmów fabularnych, 56 filmów dokumentalnych i 10 animacji. prod. Film Media, Polska 2009 fot. Wojciech Krzywkowski

We wszystkich latach Na finansowe wsparcie infrastruktury kin we wszystkich latach zło˝ono o dofinansowanie ubiegało si´ 300 wniosków. O dofinansowanie dystrybucji polskich filmów ubiegano 255 debiutów re˝yserskich, si´ 211 razy. Dla porównania, tylko w jednej sesji w programie z czego dofinansowanie otrzymało Upowszechnianie Kultury Filmowej zostało zło˝onych 205 projektów. 137. ScenarzyÊci we wszystkich Eksperci ocenili 399 wniosków z∏o˝onych na promocj´ filmu polskiego za latach aplikowali 513 razy granicà i 154 wnioski o stypendia zagraniczne. o stypendia scenariuszowe. Tylko na drugà sesj´ 2010 roku do Instytutu wp∏yn´∏o 1305 wniosków.

87 NAGRODY PISF PO RAZ TRZECI 1. Podmiot prowadzàcy kino 2. Mi´dzynarodowe wydarzenie filmowe Laureaci za rok: Laureaci za rok:

2007 Kino Muranów w Warszawie 2007 Camerimage w Łodzi 2008 Kino Charlie w Łodzi 2008 Planete Doc Review

2009 ? 2009 ? odczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni nagrody Nagrody PISF przyznawane Nominowani: Nominowani: odbierajà m.in.: aktorzy, re˝yserzy, producenci, scenarzyÊci i operatorzy. sà za najwy˝sze osiàgni´cia Kino Amok w Gliwicach 25. Warszawski Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy Od ubiegłego roku jury nagradza tak˝e za najlepszà charakteryzacj´. w promocji i upowszechnianiu Kino Sokół w Nowym Sàczu 4. Festiwal Filmu i Sztuki „Dwa Brzegi” W Êwiecie filmu jest wiele nagród, którymi wyró˝niamy scenografi´, sztuki filmowej. Kino Pod Baranami w Krakowie 9. Mi´dzynarodowy Festiwal Filmowy muzyk´ filmowà czy kostiumy. Ale czy naprawd´ doceniamy wszystkich? Kino Muza w Poznaniu Era Nowe Horyzonty Kino Charlie w Łodzi 11. Przeglàd Filmowy „Kino na Granicy” Sukcesy polskiej kinematografii ostatnich lat to nie tylko zasługa nowej ustawy i polskich filmowców. Znaczàcy wkład w promocj´ polskiej kultury 3. Krajowe wydarzenie filmowe 4. Promocja za granicà filmowej majà animatorzy kultury, organizatorzy festiwali, krajowych Laureaci za rok: Laureaci za rok: i mi´dzynarodowych wydarzeƒ filmowych, dystrybutorzy, portale 2007 Letnia Akademia Filmowa w Zwierzyƒcu 2007 Festiwal Filmu Polskiego w Ameryce internetowe, autorzy ksià˝ek i recenzji filmowych. Polski Instytut Sztuki 2008 Akcja „Tu było kino” 2008 Projekt Polish Docs Filmowej – jako instytucja integrujàca całe Êrodowisko filmowe – ka˝dego 2009 ? 2009 ? roku podkreÊla ich zasługi. Nominowani: Nominowani: 34. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni- Producentka filmu Anna Wydra i Fundacja Promocji

Nagrody za działalnoÊç w 2009 roku Małopolska Sieç Kin Cyfrowych Kina Film Polski za promocj´ filmu dokumentalnego zostanà wr´czone podczas uroczystej gali 28. Koszaliƒski Festiwal Debiutów Filmowych „Królik po berliƒsku” na Êwiatowych festiwalach 26 maja 2010 roku w Sopocie. „Młodzi i Film” filmowych 7. Festiwal Nowego Filmu Polskiego FILMLAND POLEN 2009 Telewizja Polska i Lunapark za promocj´ zagranicznà filmu „Magiczne drzewo” Andrzeja Maleszki Muzeum Kinematografii w Łodzi za wystawy „Roman Polaƒski. Aktor. Re˝yser” i „100 lat Polskiego Filmu” 88 5. Dystrybucja polskiego filmu 6. Krytyka filmowa 9. Ksià˝ka o filmie 10. Edukacja młodego widza Laureaci za rok: Laureaci za rok: Laureaci za rok: Laureaci za rok: 2007 ITI Cinema 2007 miesi´cznik „Kino” 2007 „KieÊlowski. ˚ycie po ˝yciu. Pami´ç” 2007 Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Filmie 2008 dystrybucja zagraniczna filmu „Sztuczki” 2008 Maria Kornatowska Stanis∏aw ZawiÊliƒski 2008 Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Młodego Widza (ZAiR) 2009 ? 2008 „Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, Ale Kino! 2009 ? Nominowani: konteksty” Tadeusz Lubelski 2009 ?

Nominowani: Michał Chaciƒski za rozmowy w Studio TVP Kultura 2009 ? Nominowani: ITI Cinema za dystrybucj´ filmu Jacek Rakowiecki za miesi´cznik „Film” Nominowani: Ogrody Polskiej Animacji „Wojna polsko-ruska” Bła˝ej Hrapkowicz za recenzje filmowe w roku 2009 „Ach! Plakat filmowy w Polsce” Nowe Horyzonty Edukacji Filmowej Wydawnictwo DVD Telewizji Kino Polska Dorota Folga-Januszewska 27. Mi´dzynarodowy Festiwal Filmów Narodowy Instytut Audiowizualny „Kino, wehikuł magiczny. Przewodnik osiàgni´ç filmu Młodego Widza Ale Kino! za Polskà Szkoł´ Dokumentu 8. Portal internetowy fabularnego. Podró˝ piàta 1974–1981” Ksià˝ka „Kino bez tajemnic” pod redakcjà Adam Garbicz, Jacek Klinowski Laureaci za rok: prof. Eweliny Nurczyƒskiej-Fidelskiej, Konrada Klejsy „Kino nieme. Historia kina” tom I 7. Audycja radiowa lub program telewizyjny 2007 Filmpolski.pl Tomasza K∏ysa i Piotra Siterskiego pod redakcjà Tadeusza Lubelskiego, Laureaci za rok: 2008 Stopklatka.pl Iwony Sowiƒskiej i Rafa∏a Syski 2007 Kino Polska 2009 ? W tym roku po raz pierwszy statuetka autorstwa „Noce i dnie mojego ˝ycia” 2008 Kocham Kino Nominowani: Piotra Michnikowskiego i 10.000 zł zostanie wr´czone Jerzy Antczak 2009 ? Stopklatka.pl w nowej 12. kategorii Rekonstrukcja cyfrowa dzieł Nominowani: Filmweb.pl 11. Dyskusyjny Klub Filmowy polskiej kinematografii „Kocham Kino” Gra˝yny Torbickiej w TVP2 Baza filmowa.pl i Filmpolski.pl Laureaci za rok: 12. Rekonstrukcja cyfrowa dzieł polskiej kinematografii „Trójkowo, filmowo” Ryszarda Jaêwiƒskiego Fototeka Filmoteki Narodowej 2007 DKF Rotunda w Krakowie Nominowani: w Programie 3 Polskiego Radia 2008 DKF Bariera w Lublinie Grzegorz Molewski za pionierskie działania AktualnoÊci Filmowe Agnieszki Egeman w Canal+ 2009 ? w zakresie cyfrowej rekonstrukcji polskich filmów Nominowani: The Chimney Pot za rekonstrukcj´ cyfrowà filmu DKF Klatka w Poznaniu „Sanatorium pod klepsydrà” DKF MiłoÊç Blondynki w Gdaƒsku DKF Mikro-Odeon w Krakowie

90 Kadr ze spotu promujàcego polskà kinematografi´ W POŁOWIE 2010 ROKU RUSZY KAMPANIA SPOŁECZNA Zamieszczone w spocie PROMUJÑCA POLSKÑ KINEMATOGRAFI¢ podzi´kowania Êrodowiska filmowego dla podmiotów Kampani´ wspieraç b´dzie autorski spot Pawła Borowskiego, który tworzàcych bud˝et polskiej nie powstałby bez pomocy i udziału studiów produkcyjnych (Opus kinematografii wygłaszajà: Film i Platige Image), WFDiF, SFP, realizatorów filmowych, wybitnych Olgierd Łukaszewicz, Daniel przedstawicieli Êrodowiska filmowego oraz wielu, którzy bezinteresownie Olbrychski, Krzysztof Stroiƒski, pomogli w przedsi´wzi´ciu. Piotr Adamczyk i Robert Gliƒski.

W spocie wystàpili m.in.: Małgorzata Szumowska, Marian Dzi´dziel, Andrzej Grabowski, Robert Wi´ckiewicz, Borys Szyc i Tomasz Bagiƒski. Partnerami kampanii społecznej Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej sà kina, nadawcy telewizyjni i portale internetowe. Spot, zrealizowany dzi´ki pomocy Êrodowiska filmowego, b´dzie wyÊwietlany przed seansami w kinach oraz emitowany przez telewizje w czasie antenowym przeznaczonym na kampanie społeczne.

Kadr ze spotu promujàcego polskà kinematografi´

92 93 Tekst i redakcja: Marta Kosnowska

Współpraca: Olaf Eysmont

èródła: Portal internetowy PISF www.pisf.pl „Raport o stanie polskiej kinematografii” Tadeusz Miczka, 2009

Podzi´kowania dla Producentów, którzy bezpłatnie udost´pnili filmowe fotosy i plakaty, a tak˝e dla Czeskiego Centrum Filmowego, Hiszpaƒskiego Instytutu Kinematografii oraz dla wszystkich, którzy przyczynili si´ do powstania publikacji.

Specjalne podzi´kowania dla Pani Kiry Gałczyƒskiej i Mikołaja Gałczyƒskiego

Projekt graficzny, dtp: Mariusz Filipowicz, Karolina Michałowska

Korekta: Monika Fidler

Druk i oprawa: Kreacja Nakład: 3 000 egz. Data wydania: maj 2010