th Bangor ae Di b oc Bro$Padrig$ o e g s s e E $
E g h c Proffil$y$Plwyf$ l w r y u s h
sy C 'n ng D ni ys ear Parish$Profile$ gu - A L $ $ $ $$$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $ $
$ $ $ $ $ $$$ $ $ Penodiad$Ficer$Newydd$2014$ Bro$Padrig$
Cynnwys$ $ ! $ $ 1.$$Gan$Esgob$Bangor$ $ $ $ $ $ $ $ 02$ $ $ 2.$$Gan$Archddiacon$Bangor$ac$Ynys$Môn$ $ $ $ $ $ 03$ $ $ 3.$$Esgobaeth$Bangor$ $ $ $ $ $ $ $ 04$ $ $ 4.$$Ynys$Môn$ $ $ $ $ $ $ $ $ 06$ $ $ 5.$$Yr$Eglwys$yng$Nghymru$yn$Ynys$Môn$ $ $ $ $ $ 08$$$ $ ! ! ! 6.$$Ardal$Weinidogaeth$Bro$Padrig$ $ $ $ $ $ 10$ $ $ $ $ 7.$$Llanbadrig$a$Bae$Cemaes$ $ $ $ $ $ $ 11$ $ $ $ 8.$$Llanfechell$ $ $ $ $ $ $ $ $ 14$ ! ! ! 9.$$Llanfflewin$ $ $ $ $ $ $ $ $ 16$ $ $ $ 10.$$Bodewryd$ $ $ $ $ $ $ $ $ 17$ $ $ 11.$$Cylch$y$Garn$(Llanrhuddlad,$Llanfairynghornwy,$Llanrhwydrys)$ $ 18$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 12.$$Llanfaethlu$ $ $ $ $ $ $ $ $ 22$ $ $ $ 13.$$Yr$Ardal$Weinidogaeth$&$Staffio$ $ $ $ $ $ 23$ $ $ $ 14.$$Yr$Ardal$Weinidogaeth$a$Chyfran$y$Plwyf$ $ $ $ $ 23$ $ $ 15.$$Y$Ficerdy,$Bae$Cemaes$ $ $ $ $ $ $ 24$ $ $ 16.$$Swydd$Ddisgrifiad$ $ $ $ $ $ $ $ 27$ $ $ 17.$$Gobeithion$neilltuol$y$plwyf$ $ $ $ $ $ $ 29$ $ $ $ $ $ $ $ 15.$$Manyleb$person$ $ $ $ $ $ $ $ 30$ $ $ 16.$$Proses$ymgeisio$ $ $ $ $ $ $ $ 31$ $ $ 1$ Bro$Padrig$
1.$Gan$Esgob$Bangor$ $ ! $ $
$
$
$
$
$
$
$
$
$
$ Mae'r$ Esgob,$ ynghyd$ â'i$ Gyngor,$ yn$ gyfrifol$ am$ gyfleu$ gweledigaeth$ i'r$ esgobaeth$ sy'n$ gredadwy$ ac$ yn$ obeithiol.$Er$mwyn$gwneud$hyn,$rydym$wedi$tynnu$ar$ein$hetifeddiaeth$o$ffydd,$traddodiad$hynafol,$ein$cydV destun$ein$hunain$a$bod$yn$agored$i$Dduw$er$mwyn$ymateb$i$yrwyr$allweddol$sydd$i’w$cael$ym$mywyd$yr$ eglwys$a'r$tu$allan$iddi.$Rydym$wedi$mynegi’r$gobaith$hwn$mewn$dogfen$o'r$enw$'Yr$Eglwys$sy’n$Dysgu$yn$ Esgobaeth$Bangor'.$Mae'r$ymrwymiad$hwn$yn$golygu$ein$bod$yn$dod$yn$ddisgyblion$sy’n$dysgu,$sy'n$gadael$i$ arwyddion$ Crist$ ddod$ i’r$ amlwg$ ym$ mhob$ maes$ yn$ ein$ bywyd$ gyda’n$ gilydd.$ Mae'r$ cysyniad$ o$ Ardal$ Weinidogaeth$ yn$ ganolog$ i'r$ dull$ hwn.$ Mae$ ailddiffinio$ bywyd$ yr$ eglwys$ wedi$ cynnwys$ llawer$ mwy$ na$ ffactorau$daearyddol$a$Chyfansoddiadol$oherwydd$ei$fod$yn$golygu$ffordd$wahanol$o$gyflawni$gweinidogaeth$ ac$o$fyw$fel$disgybl$ffyddlon$i$Grist.$Nid$oes$modd$cynnal$y$patrwm$a$etifeddwyd,$sef$un$clerig$i$un$eglwys,$ar$ sail$ariannol,$ac$mewn$oes$lle$mae$teithio,$perthyn$a$hunaniaeth$yn$sefydlu$cymuned$yn$hytrach$na$dim$ond$ daearyddiaeth,$nid$yw’r$strwythur$plwyfol$presennol$yn$ateb$y$diben$y$cafodd$ei$greu$ar$ei$gyfer$erbyn$hyn.$ Eglwysi$ sy'n$ cynnig$ llawer$ o$ weinidogaethau,$ gyda$ gweithgareddau$ amrywiol,$ sy'n$ esblygu$ strwythurau$ newydd$ o$ lywodraethu,$ gydag$ adnoddau$ da$ ac$ sy’n$ bwrpasol$ yn$ eu$ nodau$ ddylai$ fod$ yn$ nod$ ar$ gyfer$ yr$ esgobaeth$gyfan.$Mae$Ardaloedd$Gweinidogaeth$yn$byw$mewn$perthynas$agosach$â'i$gilydd$na$phlwyfi$unigol,$ ac$ yn$ nes$ at$ gyfeillion$ eciwmenaidd$ sy'n$ byw$ yn$ yr$ un$ lle,$fel$bod$cyfuno$doniau$a$gweinidogaeth$yn$ein$ galluogi$i$gwmpasu$ardal$eang$o$fewn$gorwelion$ein$cenhadaeth.$ $ Mae$hunaniaeth$Esgobaeth$a$chenhadaeth$fwy$creadigol$o’i$mewn$yn$cael$eu$gwella$os$bydd$gwaith$portffolio$ yn$ fwy$ amlwg$ yn$ ein$ bywyd.$ Mae$ gofyn$ cael$ hanfodion$ a$ chamau$ gweithredu$ cenhadol$ cliriach$ sy’n$ trawsnewid$unigolion$a$chymunedau.$$ $ Ni$fydd$cyflawni$ein$nodau$ar$gyfer$yr$Eglwys$sy’n$Dysgu$yn$digwydd$heb$strategaeth$glir$ac$adnoddau$priodol.$ Mae$hyn$yn$gofyn$am$ymateb$cydgysylltiedig$ledled$yr$esgobaeth.$$ $ Rwyf$felly’n$falch$o’r$cyfle$o$gydweithio$gyda'r$eglwysi$yn$yr$Ardal$Weinidogaeth$hon$i$sicrhau$offeiriad$a$fydd$ yn$ rhannu'r$ weledigaeth$ gyffredin$ hon$ ac$ yn$ gweithio$ i$ sefydlu$ cymunedau$ lle$ mae$ ôl$ Crist$ i’w$ weld$ ym$ mhopeth$a$wnawn$ $ +Andrew$Bangor$ $ $ $ $ Y$Gwir$Barchedig$Andrew$John,$Esgob$Bangor $Tŷ’r$Esgob,$Ffordd$Garth$Uchaf,$Bangor,$Gwynedd,$LL57$2SS 01248$362895$$[email protected]$ $ 2$ Bro$Padrig$
1.$Gan$Archddiacon$Bangor$ac$Ynys$Môn$ $ ! $ Mae$Ynys$Môn$yn$lle$trawiadol$gyda$hanes$diddorol.$Mae'r$74$o$eglwysi$plwyf$(y$rhan$fwyaf$ohonyn$nhw$ar$ sylfeini$canoloesol)$yn$adrodd$hanes$y$rhan$hynod$bwysig$y$mae$Cristnogaeth$wedi$ei$chwarae$ym$mywyd$ei$ phobl$dros$y$1500$o$flynyddoedd$diwethaf.$Mae$ei$threftadaeth$Gristnogol$V$sy'n$ymestyn$yn$ôl$i'r$6ed$ganrif$ac$ sy’n$ cael$ ei$ nodi$ gan$ seintiau$ fel$ Cybi,$ Seiriol,$ Cwyfan,$ Cyngar,$ Tysilio,$ Eleth$ a$ Padrig,$ a$ sefydlodd$ fannau$ cysegredig$ ar$ gyfer$ gweddi$ a$ dysgu$ V$yn$parhau$i$fod$yn$ysbrydoliaeth$i$gymunedau’r$Eglwys$ar$yr$Ynys$ heddiw.$ Y$ mae$ hefyd$ yn$ cael$ ei$ ddathlu$ i$ raddau$ helaeth$ ar$ yr$ ynys$ yn$ ehangach$ fel$ rhan$ o'i$ thapestri$ diwylliannol,$hanesyddol$a$chymdeithasol.$ $ Dros$ yr$ ychydig$ flynyddoedd$ diwethaf,$ mae’r$ Eglwys$ yng$ Nghymru$ ar$ Ynys$ Môn$ wedi$ ceisio$ ymgysylltu$ â$ gweledigaeth$yr$Esgobaeth$ar$yr$un$pryd$ag$ailgysylltu$â'i$threftadaeth$hynafol.$Mae$hyn$wedi$golygu$gofyn$dau$ gwestiwn.$ Yn$ gyntaf,$ sut$ gallwn$ roi’r$ adnoddau$ gorau$ i$ bobl$ er$ mwyn$ iddyn$ nhw$ dyfu$ fel$ disgyblion$ a$ gweinidogion$ar$yr$Ynys?$Ac,$yn$ail,$sut$gallai$ein$heglwys$dod$yn$fwy$deinamig$a$chenhadol,$canolbwyntio’n$ well$ar$bererinion,$cadw$ei$gwreiddiau$da,$bod$yn$barod$i$weini,$bod$yn$gynhwysol$ac$yn$broffesiynol?$Mae$ canolbwyntio$ ar$ y$ ddau$ gwestiwn$ wedi$ arwain$ at$ egni$ newydd$ yn$ cael$ ei$ ryddhau$ a$ disgyblaeth$ a$ gweinidogaeth$sy'n$tyfu$ar$y$cyd,$ac$sy’n$cael$ei$fynegi$ar$hyn$o$bryd$drwy$ddau$newid$strwythurol$mawr$ar$yr$ Ynys.$ $ Y$cyntaf$yw$adVdrefnu’r$Ynys$i$wyth$Ardal$Weinidogaeth.$Roedd$hyn$yn$dilyn$cydnabod$bod$y$system$blwyfi$ ganoloesol$yn$dadfeilio,$ac$nid$oedd$yn$galluogi’r$math$o$gydweithio$yr$ydym$yn$cydnabod$y$dylai$fod$wrth$ galon$ gweinidogaeth.$ Bro$ Padrig$ yw'r$ seithfed$ o'r$ wyth$ ardal$ i$ gael$ ei$ chreu.$ Mae$ gweinidogaeth$ ym$ mhob$ ardal$yn$cael$ei$harwain$gan$dîm$sy'n$cynnwys$clerigion,$darllenwyr$a$gweinidogion$lleyg$trwyddedig.$Gyda'i$ gilydd$maen$nhw’n$rhannu'r$fraint$o$weinidogaeth$gyhoeddus$dan$arweiniad$y$Ficer$a’r$Arweinydd$Tîm.$Mae$ eglwysi$yn$cael$eu$hannog$i$fod$yn$dyst$yn$eu$cymuned$leol$eu$hunain,$ond$hefyd$i$weithio$gyda'i$gilydd$mewn$ cenhadaeth$ar$draws$yr$Ardal$Weinidogaeth$gyfan.$ $ Yr$ail$newid$fu$sefydlu$Synod$Ynys$Môn.$Mae$hon$yn$fenter$gwbl$newydd$sy'n$disodli'r$Deoniaethau$Bro.$Mae'n$ ein$galluogi$i$gydweithio$ar$draws$yr$Ynys$gyfan$ac$i$uno$fel$llais$yr$Eglwys$yng$Nghymru$ar$Ynys$Môn.$Mae'n$ cyfarfod$wyth$gwaith$y$flwyddyn$(unwaith$ym$mhob$Ardal$Weinidogaeth)$ac$mae$ei$agenda$yn$cael$ei$lunio’n$ gyfan$gwbl$gan$genhadaeth.$Eleni,$y$mae$wedi$ystyried$materion$fel$ymateb$yn$ffurfiol$i$gyllideb$arfaethedig$ Cyngor$Sir$Ynys$Môn;$Addysg$a$meithrin$Cristnogol$ar$draws$yr$ynys;$y$sîn$eciwmenaidd$a$chydweithio$gyda'r$ awdurdod$lleol$ac$Aelod$Cynulliad$Ynys$Môn.$$ $ Trydydd$datblygiad$cyffrous$fu$penodi$CYFME$(Hwylusydd$Gweinidogaeth$Plant,$Pobl$Ifanc$a$Theuluoedd).$Fe$ wnaeth$trwyddedu$Kirsty$Williams$ym$mis$Medi$2013$i’r$swydd$lawn$amser$hon$ar$yr$Ynys$roi$adnodd$gwych$i$ gynyddu$ein$gweinidogaeth$gyda$phlant,$pobl$ifanc$a$theuluoedd.$Bu$gwaith$Kirsty$ar$draws$yr$ynys$gyfan$yn$ hynod$ effeithiol$ wrth$ ein$ helpu$ ni$ i$ gysylltu$ gyda$ 'chenhedlaeth$ goll',$ ac$ mae'r$ Arweinyddion$ Ardal$ Gweinidogaeth$ sydd$ yn$ eu$ swyddi$ i$ gyd$ wedi$ cael$ eu$ galluogi$ gan$ arbenigedd$ac$egni$Kirsty$i$sbarduno'r$ gwaith$gyda'r$genhedlaeth$hon$yn$eu$Hardaloedd.$ $ Mae'r$ holl$ ddatblygiadau$ cyffrous$ hyn$ yn$ digwydd$ yng$ nghydVdestun$ un$ o'r$ mannau$ mwyaf$ prydferth$ yng$ Nghymru.$Mae$Bro$Padrig,$sy’n$ffurfio$cornel$Gogledd$Orllewinol$yr$Ynys,$yn$rhan$wledig$Ynys$Môn$lle$mae$ swm$sylweddol$o$Gymraeg$yn$cael$ei$siarad.$Mae'r$gallu$i$siarad$Cymraeg$yn$hanfodol$ar$gyfer$y$swydd$hon.$ Rydym,$fodd$bynnag,$hefyd$yn$chwilio$am$offeiriad$sydd$â$chalon$ar$gyfer$adeiladu$cymuned.$Rhagwelir$y$bydd$ y$safle$Ynni$Niwclear$arfaethedig$(Wylfa$B)$ym$Mae$Cemaes$yn$creu$6,000$o$swyddi$yn$ystod$y$gwaith$adeiladu$ a$1,000$o$swyddi$newydd$pan$fydd$yn$weithredol.$Disgwylir$iddo$ddod$â$chynnydd$sylweddol$yn$y$boblogaeth$ i’r$rhan$hon$o'r$Ynys.$$ $ Peidiwch$ag$oedi$cyn$cysylltu$â$mi$os$ydych$yn$dymuno$cael$sgwrs$anffurfiol$ynghylch$y$swydd$hon.$ $ $ Paul$Davies$ $ $ $ Yr$Hybarch$Paul$Davies,$Archddiacon$Bangor$ac$Ynys$Môn $Yr$Archddiacondy,$Ffordd$Belmont,$Bangor,$Gwynedd,$LL57$2LL 01248$354360$$[email protected]$ $ 3$ Bro$Padrig$
2.$Esgobaeth$Bangor$ $ ! ! !
! $ $ $ Mae$ Esgobaeth$ Bangor$ yn$ cynnwys$ y$ cyfan$ o$ chwarter$ gogleddVorllewinol$ Cymru,$ sef$ hen$ siroedd$ Môn,$ Caernarfon,$Meirionnydd$a$rhan$ogleddol$Sir$Drefaldwyn,$ac$yn$cyffinio’n$fras$â$theyrnas$hynafol$Gwynedd.$ Mae'n$ymestyn$o$borthladd$Caergybi$yn$y$gogledd$i$dref$farchnad$wledig$Llanidloes$yn$y$de;$o$ynys$sanctaidd$ Enlli$yn$y$gorllewin$i$Landudno$yn$y$dwyrain,$ar$hyd$llain$arfordirol$Gogledd$Cymru;$a$thu$ôl$i$hwnnw$saif$Eryri$ ac$ardaloedd$mwyaf$mynyddig$Cymru.$$Mae’r$pellteroedd$y$mae$staff$yr$esgobaeth$yn$eu$teithio$yn$sylweddol;$ gall$rhywun$deithio$am$dair$awr$heb$adael$yr$esgobaeth$i$weinidogaethu$i$gymunedau$gwledig$bach,$ar$draws$ tir$mynyddig$a$thrwy$rai$o'r$tirweddau$mwyaf$ysblennydd$ym$Mhrydain.$$O$amgylch$ei$arfordiroedd,$mae$gan$ yr$esgobaeth$nifer$o$gymunedau$bach,$cyrchfannau$glan$môr$a$phorthladdoedd.$I$ffwrdd$o’r$glannau,$mae$nifer$ fawr$ o$ gymunedau$ ôlVddiwydiannol$ bach,$ ac$ amrywiaeth$ o$ gymunedau$ gwledig$ ac$ amaethyddol,$ lle$ mae$ diweithdra$yn$uchel,$lle$mae$llawer$o'r$amaethyddiaeth$ar$dir$ymylol$(ac$eithrio$ardal$fechan$ym$Mhowys)$a$lle$ mae$poblogaethau$yn$fach$a$gwasgaredig.$Yn$ddiwylliannol,$mae$gwahaniaethau$enfawr$rhwng$trefi$glan$môr,$ cymunedau$pentrefol$mynyddig$a’r$rhai$yng$nghymoedd$toreithiog$canolbarth$Cymru.$ $ Mae$ pobl$ ifanc$ dawnus$ yn$ aml$ yn$ gadael$ ar$ gyfer$ addysg$ uwch$ a$ chwilio$ am$ yrfaoedd.$ Er$ bod$ prosiectau$ diwydiant$ysgafn$wedi$cael$eu$sefydlu,$mae$problemau$cyflogaeth$yn$golygu$bod$y$llif$am$allan$yn$parhau.$Nid$ oes$ llawer$ o$ ddiwydiant$ yma.$ Twristiaeth,$ yr$ awdurdodau$ lleol,$ adrannau'r$ llywodraeth,$ gwasanaethau$ cyhoeddus$ac$amaethyddiaeth$sy’n$darparu'r$rhan$fwyaf$o$gyflogaeth.$Mae$nifer$fawr$o$bobl$yn$parhau$i$ddod$o$ rannau$eraill$o'r$wlad$i$ymddeol$yma,$gyda$chynnydd$yn$y$galw$am$wasanaethau$yn$sgil$hynny$a$newidiadau$ yn$ digwydd$ yn$ y$ cymunedau.$ Un$ o$ rolau$ pwysig$ yr$ Eglwys$ yw$ atgyfnerthu$ a$ chynyddu$ hyder$ a$ hunangred$ mewn$cymunedau$o'r$fath$fel$bod$eu$lleisiau'n$cael$eu$clywed$a’u$hanghenion$yn$cael$eu$diwallu.$Mae$newid$ cymdeithasol$ac$economaidd$mwy$diweddar$wedi$cyfrannu$at$broblemau$a$thensiynau$o$fewn$y$cymunedau:$ mae$dirywiad$y$diwydiannau$traddodiadol,$diweithdra,$dadVboblogi$ yng$ nghefn$ gwlad,$ pobl$ leol$ sy'n$ siarad$ Cymraeg$ yn$ allfudo,$ y$ mewnlifiad$ parhaus$ o$ bobl$ wedi$ ymddeol$ o$ Ganolbarth$ a$ Gogledd$ Lloegr,$ gwanhau$ bywyd$y$pentref$a'r$gymuned$yn$sgil$y$twf$mewn$ail$gartrefi,$gwibffordd$gogledd$Cymru$bellach$yn$hwyluso$ cartrefi$cymudo$i$Gaer,$Manceinion$a$Lerpwl;$cau$ysbytai$lleol,$prinder$diwydiant,$arwahanrwydd$daearyddol,$ cyfathrebu$gwael,$diffyg$cludiant$cyhoeddus$digonol$ac$amwynderau$eraill$V$mae’r$rhain$i$gyd$yn$broblemau$ sy'n$effeithio$ar$bawb$ac$yn$pwyso’n$drwm$ar$fywyd$a$thystiolaeth$yr$Eglwys.$Er$gwaethaf$yr$holl$anawsterau,$ mae’r$naws$gyffredinol$yn$galonogol$a$gobeithiol$yn$yr$awdurdodau$lleol$wrth$i’r$ardal$geisio$esblygu$i$fod$yn$ economi$amrywiol$newydd.$ $ 4$ Bro$Padrig$
Cymraeg$yw$iaith$gyntaf$a$dull$naturiol$o$gyfathrebu$tri$chwarter$poblogaeth$yr$esgobaeth$yn$ei$gyfanrwydd,$ gan$ godi$ mewn$ rhai$ ardaloedd$ i$ fwy$ na$ 90%,$ gyda$ chymunedau$ lle$ siaredir$ Saesneg$ yn$ ehangach$ yn$ y$ cyrchfannau$ glan$ môr,$ trefi$hanesyddol,$ac$yn$Neoniaeth$Arwystli$yn$y$de.$Ac$eithrio$Arwystli,$mae$angen$i$ bron$ bob$ plwyf$ ddarparu$ ar$ gyfer$ y$ ddwy$ iaith.$ Mae'r$ esgobaeth$ wedi$ mabwysiadu$ Polisi$ Iaith,$ a$ gymeradwywyd$gan$Fwrdd$yr$Iaith$Gymraeg.$Fe$wnaeth$Esgobaeth$Bangor$sefydlu$dolen$esgobaethol$gydag$ Esgobaeth$Lango$yng$ngogledd$Uganda$yn$2003,$a$oedd$yn$benllanw$ymweliadau$o’r$ddwy$ochr$gan$bobl$o$ Fangor$a$Lango$ers$1994.$ $ Ar$hyn$o$bryd,$mae’r$Esgobaeth$wedi$ei$rhannu'n$ddwy$archddiaconiaeth;$Bangor$(a$Môn)$sy'n$cynnwys$saith$ deoniaeth,$a$Meirionnydd,$sy'n$cynnwys$pum$deoniaeth.$ $ $ ! Archddiaconiaeth$Bangor$(a$Môn)$(Melyn)$ $ 1$$$Deoniaeth$Arfon$ 2$$$Deoniaeth$Arllechwedd$ 3$$$Deoniaeth$Llifon$&$Talybolion$$ 4$$$Deoniaeth$Malltraeth$ 5$$$Deoniaeth$Ogwen$$ 6$$$Deoniaeth$Tindaethwy$&$Menai$ 7$$$Deoniaeth$Twrcelyn$ $ Meirionnydd$Archdeaconry$(Blue)$ $ 8$$$$Deoniaeth$Ardudwy$ 9$$$$Deoniaeth$Arwystli$ 10$$Deoniaeth$Cyfeiliog$&$Mawddwy$ 11$$Deoniaeth$Llyn$&$Eifionydd$ 12$$Deoniaeth$Ysymaner$ $ ! ! $ Ym$mis$Hydref$2012,$lansiodd$Esgobaeth$Bangor$ei$Dogfen$Weledigaeth$yng$Nghynhadledd$yr$Esgobaeth$dan$y$ teitl$Gweledigaeth+ar+gyfer+Eglwys+sy’n+Dysgu.$Mae'r$ddogfen$hon$yn$amlinellu'r$nodau$rydym$yn$eu$rhannu$fel$ esgobaeth$ac$mae$wedi$ei$chynnwys$gyda'r$disgrifiad$swydd$hwn.$O$ganlyniad$i$ymgynghoriadau$ar$lefelau$ plwyf$a$deoniaeth$gyda$chlerigwyr$a$lleygwyr,$cytunwyd$bod$angen$i$ni$fynd$i'r$afael$â$sefyllfa$ddifrifol$lle$mae$ nifer$yr$addolwyr$ar$y$Sul$yn$dirywio,$y$rhai$a$oedd$unwaith$yn$gysylltiedig$â'r$eglwys$yn$eu$harddegau$wedi$ diflannu$bron$yn$gyfan$gwbl,$ac$mai$ychydig$o$allu$ac$egni$oedd$yn$bodoli$i$dorri$tir$newydd.$ $ Mae'r$ddogfen$hon$yn$amlinellu$gobeithion$a$dyheadau.$Mae'n$cael$ei$gosod$yng$nghydVdestun$disodli’r$system$ blwyf$ ag$ Ardaloedd$ Gweinidogaeth$ y$ lle$ mae$ clerigwyr$ a$ lleygwyr$ yn$ rhannu$ cyfrifoldeb$ am$ fywyd$ eu$ cymunedau.$ Rydym$ ar$ hyn$ o$ bryd$ yn$ y$ broses$ o$ ddatblygu$ Timau$ Arweinyddiaeth$ ar$ draws$ yr$ Ardaloedd$ Gweinidogaeth$a$sefydlu$fforwm$newydd$i$ar$gyfer$cydweithio$ehangach$yn$yr$esgobaeth$drwy$synodau$fesul$ Archddiaconiaeth.$Mae$gwaith$yr$Ardaloedd$Gweinidogaeth$yn$cael$ei$gefnogi$gan:$ $ Archddiaconiaid$ –$ y$ mae$ eu$ rolau$ wedi$ cael$ eu$ datblygu$ fel$ Cymdeithion$ cenhadol$ yn$ yr$ Esgobaeth.$Mae$ Gofwyon$bellach$yn$digwydd$yng$nghydVdestun$Adolygiad$Plwyf$wrth$i$Archddiaconiaid$ddod$i$sefyll$ochr$yn$ ochr$â$phlwyf$drwy$dreulio$ychydig$ddyddiau$ym$mhob$Ardal$Weinidogaeth$bob$blwyddyn$i$helpu$datblygiad$ y$plwyf$a’r$gwaith$o$gynllunio$gweithredu$ei$genhadaeth.$ $ Canolfan+Sant+Seiriol+V$Dyma$ein$Coleg$Disgyblaeth,$sy’n$hyfforddi$pobl$ar$gyfer$bod$yn$ddisgybl$ac$ar$gyfer$eu$$ gweinidogaeth.$Er$ei$fod$wedi$ei$sefydlu$ers$deng$mlynedd,$y$mae$ei$weithgarwch$wedi$cyflymu’n$ddiweddar$i$ gyda$ phenodiad$ yr$ Athro$ Mike$ West$ fel$ Cyfarwyddwr$ llawn$ amser$Canolfan$ Sant$ Seiriol$ a$ Chyfarwyddwr$ Gweinidogaeth$yn$yr$Esgobaeth.$$ $ CYFME$–$Mae’r$Esgobaeth$wedi$buddsoddi$mewn$penodi$pedwar$o$'Alluogwyr$Gweinidogaeth$Plant,$Pobl$Ifanc$ a$Theuluoedd'$(CYFME)$yn$yr$Esgobaeth$i$helpu$Ardaloedd$Gweinidogaeth$i$gysylltu$â$'chenhedlaeth$goll'.$Ar$ hyn$o$bryd,$mae$gennym$ddau$yn$gweithio$yn$Archddiaconiaeth$Meirionnydd$ac$un$ar$Ynys$Môn.$Rydym$ar$ hyn$o$bryd$yn$hysbysebu$am$yr$unigolyn$a$fydd$yn$cynnwys$yr$ardal$lle$mae’r$plwyf$hwn$wedi$ei$leoli.$
$ 5$ Bro$Padrig$
3.$Ynys$Môn$ $ ! ! !
$ $ $ $ O$ran$poblogaeth$a$nifer$yr$eglwysi,$mae$Ynys$Môn$yn$cyfrif$am$draean$o$Esgobaeth$Bangor.$Yn$hanesyddol,$ roedd$ yn$ un$ o$ dair$ Archddiaconiaeth$ (ynghyd$ â$ Bangor$ a$ Meirionnydd)$ tan$ y$ flwyddyn$ 1844,$ pan$ ddaeth$ Archddiaconiaeth$ Ynys$ Môn$ yn$ rhan$ o$ Archddiaconiaeth$ Bangor$ (a$ elwir$ yn$ ffurfiol$ erbyn$ hyn$ yn$ Archddiaconiaeth$ Bangor$ ac$ Ynys$ Môn).$ Nid$ oes$ amheuaeth$ fod$ y$ datblygiad$ hwn$ wedi$ dilyn$ y$ gwaith$ o$ adeiladu$Pont$Grog$y$Borth$dros$y$Fenai$gan$Thomas$Telford$ym$1826$V$y$bont$gyntaf$o'r$tir$mawr$i’r$Ynys.$ Dilynwyd$hyn$gan$y$gwaith$o$adeiladu$Pont$Britannia,$a$gynlluniwyd$gan$Robert$Stephenson$yn$1846,$sydd$ bellach$ yn$ cludo$ priffordd$ yr$ A55$ o$ Gaer$ i$ Gaergybi.$ Gynt$ yn$ rhan$ o$ Wynedd,$ mae$ Ynys$ Môn,$ Ynys$ Cybi$ ac$ ynysoedd$llai$eraill$erbyn$hyn$yn$ffurfio$Sir$Ynys$Môn.$Caiff$yr$enw$Cymraeg$ei$ddefnyddio$ar$gyfer$etholaethau$ Senedd$y$Deyrnas$Unedig$a’r$Cynulliad$Cenedlaethol.$Gydag$arwynebedd$o$714$cilomedr$sgwâr$(276$milltir$ sgwâr)$Ynys$Môn$yw$ynys$fwyaf$Cymru,$a’r$bumed$fwyaf$oddi$ar$dir$mawr$Prydain.$Cofnododd$Cyfrifiad$2011$ mai$69,700$oedd$cyfanswm$y$boblogaeth.$Mae$bron$i$dri$chwarter$y$trigolion$yn$siarad$Cymraeg.$ $ Ceir$nifer$o$henebion$a$meini$hirion$megalithig$ar$Ynys$Môn,$yn$tystio$i$bresenoldeb$pobl$yn$y$cyfnod$cynhanes.$ Mae$safleoedd$Oes$yr$Haearn$Prydeinig$a$Rhufeinig$wedi$cael$eu$cloddio,$a$darnau$arian$ac$addurniadau$wedi$ cael$ eu$ darganfod,$ yn$ enwedig$ gan$ yr$ hynafiaethydd$ o’r$ 19eg$ ganrif,$ William$ Owen$ Stanley.$ Yn$ dilyn$ ymadawiad$y$Rhufeiniaid$o$Brydain$yn$gynnar$yn$y$5ed$ganrif,$fe$wnaeth$môrVladron$o$Iwerddon$wladychu$ Ynys$ Môn$ a$ Phenrhyn$ Llŷn$ gerllaw.$ Mewn$ ymateb$ i$ hyn,$ fe$ wnaeth$ Cunedda$ ap$ Edern,$ arglwydd$ rhyfel$ o’r$ Gododdin$ yn$ yr$ Alban,$ i'r$ ardal$ hon$ a$ dechreuodd$ y$ broses$ o$ yrru’r$ Gwyddelod$ oddi$ yma.$ Parhaodd$ ei$ fab$ Einion$ Yrth$ ap$ Cunedda$ a’i$ ŵyr$ Cadwallon$ Lawhir$ ap$ Einion$ â’r$ broses$ hon,$ a$ threchwyd$ y$ goresgynwyr$ Gwyddelig$diwethaf$o'r$diwedd$mewn$brwydr$yn$470.$Fel$ynys,$roedd$Ynys$Môn$mewn$sefyllfa$amddiffynnol$ dda,$ac$oherwydd$hyn,$daeth$Aberffraw$yn$safle$llys$Teyrnas$Gwynedd.$Ar$wahân$i$gyrch$dinistriol$gan$rai$o$ Ddenmarc$ yn$ 853,$ yma$ oedd$ y$ brif$ gyrchfan$ tan$ y$ 13eg$ ganrif,$ pan$ wnaeth$ gwelliannau$ i$ lynges$ Lloegr$ y$ lleoliad$yn$amhosibl$i’w$amddiffyn.$Ar$ôl$y$Gwyddelod,$bu$Llychlynwyr$yn$ymosod$ar$yr$ynys,$gyda$rhai$o'r$ cyrchoedd$hyn$yn$cael$eu$nodi$mewn$chwedlau$enwog,$yn$ogystal$â$Sacsoniaid$a$Normaniaid,$cyn$syrthio$i$ feddiant$Edward$I$o$Loegr$yn$y$13eg$ganrif.$ $ $ 6$ Bro$Padrig$
$ Mae$ Ynys$ Môn$ yn$ ynys$ gymharol$ wastad$ gyda$ saith$ o$ drefi$ bach$ a$ gwasgaredig,$ gan$ wneud$ dosraniad$ ei$ phoblogaeth$ yn$ eithaf$ cyfartal.$ Caergybi$ (ar$ Ynys$ Cybi$ V$i'r$gorllewin$o$Ynys$Môn)$yw'r$dref$fwyaf,$sy’n$ borthladd$ pwysig$ ar$ gyfer$ Iwerddon$ (poblogaeth$ 11,431).$ Dilynir$ hi$ gan$ Langefni$ (poblogaeth$ 5,116),$ sef$ y$ dref$ sirol$ a$ chanolfan$ weinyddol$ a$ daearyddol$ yr$ ynys.$ Fe$ wnaeth$ tref$ Porthaethwy,$ yn$ y$ deVddwyrain$ (poblogaeth$3,850),$ehangu$pan$gafodd$y$bont$gyntaf$i'r$tir$mawr$ei$hadeiladu$er$mwyn$rhoi$llety$i$weithwyr$y$ gwaith$adeiladu.$Hyd$hynny,$roedd$Porthaethwy$wedi$bod$yn$un$o'r$prif$fannau$croesi$ar$fferi$o'r$tir$mawr.$Mae$ tref$ Amlwch$ (poblogaeth$ 3,789)$ wedi$ ei$ leoli$ yng$ ngogleddVddwyrain$ yr$ ynys,$ ac$ roedd$ unwaith$ yn$ dref$ ddiwydiannol$ i$ raddau$ helaeth,$ ar$ ôl$tyfu$yn$ystod$y$18fed$ganrif$i$ategu’r$diwydiant$mwyngloddio$copr$ar$ Fynydd$Parys.$Benllech$(poblogaeth$3,408)$yw'r$dref$fwyaf$newydd$ar$arfordir$y$gogledd,$a$hithau$wedi$tyfu'n$ gyflym$ yn$ ystod$ y$ 1950au$ gyda$ mewnlifiad$ o$ bobl$ yn$ ymddeol$ i'r$ rhanbarth.$ Mae$ Llanfairpwllgwyngyllgogerychwyrndrobwllllantysiliogogogoch$(poblogaeth$3,107$a'r$porth$i'r$ynys$dros$Bont$ Britannia)$yn$enwog$am$ei$enw$Fictoraidd.$Gerllaw$mae$Plas$Newydd,$cartref$teuluol$Ardalydd$Môn.$Yn$olaf,$ ceir$ Biwmares$ (poblogaeth$ 2,$ 040)$ ar$ yr$ arfordir$ dwyreiniol,$ sy’n$ gyrchfan$ wyliau$ boblogaidd$ iawn$ gyda'i$ gastell$ a$ adeiladwyd$ gan$ Edward$ I$ fel$ rhan$ o'i$ ymgyrch$ i$ godi$ trefi$ caerog$ yng$ Ngogledd$ Cymru.$ $ Mae$ holl$ arfordir$ gwledig$ yr$ ynys$ wedi$ ei$ ddynodi’n$ Ardal$ o$ Harddwch$Naturiol$Eithriadol,$ac$mae'n$cynnwys$nifer$o$draethau$ tywodlyd,$ yn$ enwedig$ ar$ hyd$ ei$ arfordir$ dwyreiniol$ rhwng$ trefi$ Biwmares$ ac$ Amlwch$ ac$ ar$ hyd$ yr$ arfordir$ gorllewinol$ o$ Ynys$ Llanddwyn$ drwy$ Rosneigr$ i'r$ baeau$ bach$ o$ gwmpas$ Trwyn$ Carmel.$ Mae'r$ arfordir$ gogleddol$ yn$ cynnwys$ llawer$ o$ glogwyni$ dramatig$bob$yn$ail$â$baeau$bach.$Mae$Llwybr$Arfordirol$Ynys$Môn$ yn$ llwybr$ 200$ cilometr$ sy'n$ dilyn$ yr$ arfordir$ cyfan.$ Erbyn$ hyn,$ twristiaeth$yw$gweithgarwch$economaidd$mwyaf$arwyddocaol$yr$ ynys,$gyda$thros$2$filiwn$o$bobl$yn$ymweld$â'r$ynys$bob$blwyddyn$ (bu$cynnydd$sylweddol$yn$y$ffigwr$yn$dilyn$arhosiad$Dug$a$Duges$ Caergrawnt$ ar$ yr$ Ynys).$ $ Mae$ amaethyddiaeth$ yn$ darparu$ ffynhonnell$ eilaidd$ o$ incwm$ ar$ gyfer$ economi'r$ ynys$ ,$ gyda'r$ llaethdai$lleol$ymhlith$y$rhai$mwyaf$cynhyrchiol$yn$y$rhanbarth.$ $ Mae’r$diwydiannau$mawr$wedi$eu$cyfyngu$i$Gaergybi,$a$oedd,$tan$30$Medi$2009,$yn$cefnogi$mwyndoddwr$ alwminiwm,$ ac$ ardal$ Amlwch,$ a$ oedd$ unwaith$ yn$ dref$ bwysig$ o$ ran$ mwyngloddio$ copr.$ Ger$ Amlwch$ (Bae$ Cemaes)$ceir$gorsaf$bŵer$niwclear$Wylfa$a$chyn$ffatri$echdynnu$bromin.$Ym$1971,$dechreuodd$adweithyddion$ Wylfa$gynhyrchu$trydan.$Gydag$un$adweithydd$wedi’i$ddadgomisiynu$yn$2012$a$disgwyl$i’r$llall$roi$terfyn$ar$ gynhyrchu$yn$2015,$mae$posibilrwydd$cryf$y$defnyddir$y$safle$ar$gyfer$adweithydd$newydd,$a$gynlluniwyd$gan$ Horizon$(isVgwmni$yn$perthyn$i$Hitachi)$i$ddechrau$cynhyrchu$yn$y$2020au.$Mae'r$lle$wedi$cael$ei$gymeradwyo$ yn$frwdfrydig$gan$Gyngor$Ynys$Môn$ac$aelodau$Cynulliad$Cymru.$ $ Mae$gorsaf$y$Llu$Awyr$Brenhinol$yn$RAF$Valley$(Y$Fali)$yn$gartref$i$Ysgol$Hyfforddi$Jetiau$Cyflym$yr$RAF$a$ hefyd$Hofrenyddion$Chwilio$ac$Achub$Sgwadron$22,$y$ddwy$uned$yn$darparu$cyflogaeth$i$tua$500$o$bobl.$Mae$ gan$ yr$ Esgobaeth$ gysylltiad$ cryf$ gyda'r$ orsaf,$ lle$ mae$ caplan$ llawn$ amser$ sydd$ â$ swydd$ rhan$ amser$ yn$ yr$ Esgobaeth.$ $ Mae$ amrywiaeth$ eang$ o$ ddiwydiannau$ llai,$ a$ leolir$ yn$ bennaf$ mewn$ parciau$ diwydiannol$ a$ busnes$ V$yn$ Llangefni$a$Gaerwen$yn$arbennig.$Mae'r$diwydiannau$hyn$yn$cynnwys$lladdVdy$a$gweithgynhyrchu$cemegolion$ pur$yn$ogystal$â$ffatrïoedd$ar$gyfer$cynhyrchu$pren,$mwyndoddi$alwminiwm,$ffermio$pysgod$a$phrosesu$bwyd.$ Mae'r$ ynys$ hefyd$ ar$ un$ o'r$ prif$ ffyrdd$ o$ Brydain$ i$ Iwerddon,$ drwy$ ddefnyddio$ fferi$ o$ Gaergybi,$ oddi$ ar$ y$ gorllewin$o$Ynys$Môn$ar$Ynys$Cybi,$i$Dún$Laoghaire$a$Phorthladd$Dulyn.$ $ Mae$gan$Ynys$Môn$dair$fferm$wynt$a$mwy$na$20$o$dyrbinau$gwynt$ar$y$môr$wedi’u$sefydlu$ger$arfordir$y$ gogledd.$Mae$cynlluniau$ar$gyfer$tyrbinau$cyntaf$llif$llanw’r$byd$ger$Ynysoedd$y$Moelrhoniaid$oddi$ar$arfordir$ y$gogledd,$ac$ar$gyfer$gwaith$biomas$mawr$ar$Ynys$Cybi.$Mae$datblygu$asedau$ynni$carbon$isel$i'w$potensial$ llawn$yn$rhan$o$brosiect$Ynys$Ynni$Môn.$ $ Mae$llawer$o$Ynys$Môn$wedi$ei$orchuddio$gyda$ffermio$gwartheg$a$defaid$cymharol$ddwys$gyda$chymorth$ agroVgemegau$modern.$Yn$yr$ardaloedd$hyn$mae'r$llystyfiant$a$bywyd$gwyllt$brodorol$wedi$cael$eu$dinistrio$ yn$y$bôn.$Fodd$bynnag,$mae$nifer$o$safleoedd$gwlyptir$pwysig$sydd$wedi$cael$statws$gwarchodedig.$Yn$ogystal,$ mae$gan$y$nifer$o$lynnoedd$ddiddordeb$ecolegol$sylweddol,$gan$gynnwys$eu$cefnogaeth$i$amrywiaeth$eang$o$ rywogaethau$adar$dyfrol$a$lledVddyfrol.$ $
$ 7$ Bro$Padrig$
4.$Yr$Eglwys$yng$Nghymru$ar$Ynys$Môn$ $ ! ! Mae’r$8$Ardal$Weinidogaeth$ar$Ynys$Môn$wedi$eu$rhannu$fel$a$ganlyn:$ $ $ $ Ardaloedd$Gweinidogaeth:$ $ $ 1$Seintiau$Braint$a$Chefni$ $ $ 2$Bro$Cwyfan$ $ $ 3$Bro$Cybi$(Holy$Island)$ $ $ 4$Bro$Padrig$ $ $ 5$Bro$Eleth$ $ 6$Bro$Tysilio$ $ $ 7$Bro$Seiriol$ $ $ 8$Bro$Cyngar$ $ $ ! $ $ $ Mae$pob$Ardal$Weinidogaeth$wedi$mabwysiadu$Dogfen$Lywodraethu$(sy’n$gyson$â$Chyfansoddiad+yr+Eglwys+ yng+Nghymru)$sy'n$rhannu'n$fras$y$cyfrifoldeb$am$waith$yr$Eglwys$yn$yr$ardal$honno$i$dri$chorff$corfforaethol:$ $ Mae’r$Weinidogaeth$yn$cael$ei$hwyluso$gan$dîm,$sef$Tîm!y!Weinidogaeth,$dan$ofal$Ficer$ac$Arweinydd$Tîm$y$ Weinidogaeth.$ Mae’r$ timau$yn$cynnwys$ cymysgedd$ o$ bobl:$ clerigion$ (cyflogedig$ a$ heb$ fod$ yn$ gyflogedig),$ darllenwyr$ lleyg,$ cynorthwywyr$ ewcharistaidd$ bugeiliol,$ ac$ eraill$wedi’u$trwyddedu$ gan$ yr$ Esgob$ ar$ gyfer$ gweinidogaeth$gyhoeddus,$a$bydd$gweinyddwr$yn$hwyluso$eu$gwaith.$$Fe$fyddan$nhw’n$cyfarfod$gyda'i$gilydd$i$ weddïo$ ac$i$drefnu'r$ weinidogaeth$ ar$ draws$ yr$ ardal.$Mae’r$rhan$ fwyaf$ o$ dimau’n$ gweithredu$ system$ o$ 'weinidogion$ penodol',$ lle$ mae$gan$aelodau'r$ tîm$ gyfrifoldeb$ penodol$ dros$ gymuned$ eglwys$ benodol.$ Mae$ gweddïo,$gweithio$gyda'i$gilydd$a$rhannu$doniau,$fodd$bynnag,$yn$hanfodol$i$effeithiolrwydd$pob$ardal.$Mae'r$ Esgobaeth$yn$buddsoddi'n$drwm$yn$y$gwaith$o$ddatblygu$timau.$ + Cyfrifoldeb$y$Cyngor!Plwyfol!Eglwysig$yw$Cenhadaeth$(fel$y$mae$yn$awr$yn$ôl$Cyfansoddiad+yr+Eglwys+yng+ Nghymru$Pennod$IV$C$III$(3))$mewn$cydweithrediad$â'r$Tîm.$Fodd$bynnag,$maen$nhw’n$cael$eu$hannog$i$fod$yn$ llawer$mwy$rhagweithiol$wrth$genhadu.$Y$gobaith$yw$y$bydd$yr$ardaloedd$mwy$o$faint$yn$eu$galluogi$i$fod$yn$ fwy$arloesol$drwy$gyfuno$adnoddau$ar$gyfer$ardaloedd$penodol.$Er$enghraifft,$mewn$Ardal$Weinidogaeth$sy’n$ cynnwys$saith$eglwys,$gallai$fod$un$Ysgol$Sul;$un$grŵp$ieuenctid;$un$grŵp$Archwilio$Ffydd;$un$Banc+Bwyd;$un$ Eglwys$Anniben;$un$Undeb$y$Mamau,$ac$ati.$$Mae$pob$Ardal$Weinidogaeth$ar$yr$Ynys$yn$tystio$i'r$ffordd$y$mae'r$ 'Cyngor$Plwyfol$Eglwysig$Unedig'$newydd$wedi$rhyddhau’r$eglwys$yn$y$lle$hwnnw$i$fod$yn$fwy$rhagweithiol$yn$ ei$chenhadaeth.$ $ Mae$Cynnal+a+chadw$yn$yr$Ardal$Weinidogaeth$yn$gyfrifoldeb$yr$Eglwys!Leol$i$raddau$helaeth.$Maen$nhw’n$ parhau$i$ddarparu$man$addoli$i'w$cymuned$leol$yn$ogystal$â$gofalu$am$eu$heglwys$leol$a'r$fynwent.$Mae$cyllid$ yn$ gweithredu$ ar$ y$ lefel$ hon$ yn$ bennaf.$$Mae$pob$eglwys$ yn$ cadw$ annibyniaeth$ ariannol,$ er$ y$ gellid$ trefnu$ system$ o$ daliad$bychan$ i$ gyfrif$ ganolog$ at$ ddibenion$ gweithgarwch$ gweinyddol$ a$ chenhadol$ y$ plwyf,$ fel$ y$ cytunir$gan$y$Cynghorau$Plwyfol$Eglwysig$perthnasol.$$Mae$hyn$yn$cael$ei$drefnu$yn$y$modd$mwyaf$synhwyrol$ ar$sail$gyfrannol,$sy'n$baralel$i$gyfran$y$Weinidogaeth$a$delir.$ $ 8$ Bro$Padrig$
Synod!Ynys!Môn! $ Cyfarfod$Unedig$yr$holl$Ardaloedd$Gweinidogaeth$yw$Synod$Ynys$Môn,$sy’n$cyfarfod$wyth$gwaith$y$flwyddyn$–$ unwaith$ym$mhob$Ardal$Weinidogaeth.$Mae’n$bodoli$i$wneud$y$materion$a$ganlyn:$ $ 1. Darparu$uned$o$eglwys$ehangach$y$tu$hwnt$i$Ardal$Weinidogaeth$ond$yn$llai$nag$Esgobaeth$ 2. Darparu$cefnogaeth$a$brawdoliaeth$i$Dimau$Gweinidogaeth$ledled$yr$Ynys$$ 3. Darparu$Cefnogaeth$Esgobaethol$a$Chyfathrebu$trwy$Archddiaconiaid$ 4. Darparu$gweinidogaethau$a$rennir$drwy$swyddi$fel$gweinyddwyr,$Hwylusydd$Gweinidogaeth$Plant,$ Ieuenctid$a$Theuluoedd(CYFME),$ac$ati$ 5. Darparu$fforwm$ar$gyfer$gweinidogaeth$i'r$Ynys$gyfan$ 6. Darparu$llais$i’r$Eglwys$yng$Nghymru$ar$Ynys$Môn$ 7. Darparu$fforwm$ar$gyfer$hyfforddiant$mewn$perthynas$ag$anghenion$penodol$yr$Ynys$ $ Gwelir$rhaglen$y$Synod$ar$gyfer$2014$isod.$Mae$cyfarfodydd$yn$cael$eu$cynnal$yn$y$bore$a$gyda’r$nos$bob$yn$ail$ er$mwyn$caniatáu$i$gymaint$â$phosibl$o$bobl$fod$yn$bresennol.$
Dyddiad$ $Lle$ Agenda$ A$ 0930$ Arweinwyr$Ardaloedd$ $ $ $ Gweinidogaeth$ 20$Ionawr$ Llanfair$PG$(A)$ Cyllideb$Ynys$Môn$ 1030$ Addoli$neu$astudio$ 17$Mawrth$$ Benllech$(B)$ Mike$West$ 1115$ Coffi$ 19$Mai$$ Biwmares$(A)$ Ysgrifennydd$yr$ 1145$ Siapterau$Ardaloedd$ Esgobaeth$ Gweinidogaeth$ Sioe$Môn$ 1300$ Cinio$ 14$Gorffennaf$$ Amlwch$(B)$ Gweinidogaeth$CYFME$$ $ 15$Medi$$ Caergybi$(A)$ Aelod$Seneddol$ac$Aelod$ B$ 1730$ Arweinwyr$Ardaloedd$ Cynulliad$ Gweinidogaeth$ 17$Tachwedd$$ Llanfaelog$(B)$ Gweinidogaeth$Tîm$$ 1830$ Addoli$neu$astudio$ 2$Rhagfyr$$ Diwrnod$Astudio$ i’w$gadarnhau$ 1915$ Coffi$ $ 1930$ Siapterau$Ardaloedd$ Gweinidogaeth$ $ 2100$ Gadael$ $
Mae$Timau$Ardaloedd$Gweinidogaeth$yn$cynnwys$pawb$sydd$â$thrwydded$i$Weinidogaethu$gan$yr$Esgob$h.y.$ Clerigion$ mewn$ Bywoliaeth,$ Clerigion$ Tŷ$ am$ Ddyletswydd,$ Clerigion$ diVdâl,$ Clerigion$ wedi$ ymddeol,$ Darllenwyr$Lleyg,$Arweinwyr$Addoliad,$Cynorthwywr$Ewcharistaidd$Bugeiliol,$Gweinyddwyr.$
$
$ $ Bro$ Esgobaeth! $ Tysilio$ $ Seintiau$ Bro$ Braint$a$ $ Chefni$ Seiriol$ $ Synod!yr! $ Archddiaconiaeth! $ Anglesey$ $ Bro$ Synod$ Bro$ Eleth$ Mon$ Padrig$ $ $ $ Bro$ Yr!Ardal! $ Bro$Cybi$ Cyngar$ Gweinidogaeth! $ Bro$ $ Cwyfan$
$ 9$ ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !
MINISTRY!AREA!TEAM!!!!!!!!!!!!!!!!!! (Vicar,!Associate!Priests,! Lay!Readers,!Lay! Eucharistic!Assistants,! Worship!Leaders!etc)!
CONGREGATIONAL! PAROCIAL!CHURCH! MEETINGS!!!!!!!!!! COUNCIL!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! (Each!Church! (Parish!Wardens! Council!made!up!of! and!the!elected! all!the!worshippers! representatives! in!the!particular! from!each!church!in! church)! the!Ministry!Area)!
! Bro$Padrig$
5.$Ardal$Weinidogaeth$Bro$Padrig$ $ $ $ Mae$ pob$ un$ o'r$ Ardaloedd$ Gweinidogaeth$ ar$ Ynys$ Môn$ yn$ wahanol$ ac$ yn$ unigryw.$ Bro$ Padrig$ yw$ un$ o$ rannau$mwyaf$trawiadol$Ynys$Môn.$Mae'r$olygfa$o'r$Ficerdy$newydd$yn$un$o'r$goreuon$yn$yr$Esgobaeth.$ Nodweddion$penodol$Bro$Padrig$yw:$ $ 1. Dyma$Ardal$Weinidogaeth$fwyaf$gwledig$yr$Ynys$ 2. Dyma’r$Ardal$Weinidogaeth$lle$mae’r$boblogaeth$fwyaf$prin$–$mae$cyfanswm$y$boblogaeth$dan$ 5,000$o$bobl$ 3. Dyma’r$Ardal$Weinidogaeth$sydd$â’r$nifer$mwyaf$o$adeiladau$eglwysig$(10$V$er$mai$dim$ond$o$bryd$ i'w$gilydd$y$mae$5$yn$cael$eu$defnyddio)$ 4. Dyma’r$Ardal$Weinidogaeth$sydd$â’r$nifer$lleiaf$o$ysgolion$(cyfanswm$o$bedair$ysgol$iau$gyda$llai$ na$150$o$blant)$ 5. Dyma’r$un$o'r$Ardaloedd$Gweinidogaeth$daearyddol$mwyaf$(wyth$milltir$o'r$gogleddVddwyrain$i'r$ deVorllewin)$ 6. Mae$yma$un$prif$ganolbwynt$i’r$boblogaeth$ym$Mae$Cemaes$ 7. Mae'n$cynnwys$cyflogwr$unigol$mwyaf$yr$Ynys$V$Gorsaf$Bŵer$yr$Wylfa$ 8. Mae'n$cynnwys$llyn$mwyaf$yr$Ynys$(Llyn$Alaw)$ 9. Mae'n$un$o'r$ardaloedd$lle$mae'r$iaith$Gymraeg$yn$cael$ei$siarad$fwyaf$aml$ $ Yn$ei$hanfod,$$mae'r$Ardal$Weinidogaeth$wedi'i$chreu$o$ddau$blwyf$blaenorol.$Roedd$plwyf$Llanbadrig$gyda$ Llanfechell$ a$ Bodewryd$ gyda$ Llanfflewin$ wedi$ bodoli$ fel$ uned$ am$ flynyddoedd$ lawer.$Fe$wnaeth$ei$ pheriglor$diwethaf,$Canon$Geraint$Edwards,$ymddeol$yn$2013$ar$ôl$dros$30$mlynedd$yn$y$plwyf.$Bu$cyn$ blwyfi$Grŵp$Llanfaethlu$(Llanfaethlu,$Llanrhuddlad,$LlanfairVyngVNghornwy,$Llanrhwydrys)$yn$gysylltiedig$ â$Bodedern,$ond$mae’r$eglwys$honno’n$rhan$o$Ardal$Weinidogaeth$Bro$Cwyfan$erbyn$hyn.$Mae$pobl$yr$holl$ eglwysi$ hyn$ yn$ edrych$ ymlaen$ at$ fod$ yn$ rhan$ o'r$ ardal$ newydd,$ ac$ wedi$ dangos$ cydweithrediad$ a$ brwdfrydedd$dros$y$bennod$newydd$hon.$ $ Dangosir$lleoliadau$adeiladau$eglwys$yn$yr$Ardal$Weinidogaeth$ar$y$map$isod:$ $ Bro$Padrig$ $ $ $$Cemais$Bay$ $ $$$$$Llanrhwydrus$ $ Llanbadrig$ $ $ $ $ $ $
Llanfairynghornwy$ $ Llanfechell$ $ $ $ Llanrhuddlad$ $ $ $ $$$$Bodewryd$ $ $ $ Llanfaethlu$ $ Llanfflewin$ $ $ $ $ 10$
$ 1$ Bro$Padrig$
6.$Llanbadrig$&$Bae$Cemaes$ $ ! ! ! ! !
$ $ $ Llanbadrig$yw$plwyf$mwyaf$gogleddol$Cymru.$Mae'n$cymryd$ei$enw$o'r$eglwys$hynafol,$y$dywedir$iddi$gael$ei$ sefydlu$tua$440$ O.C.$ gan$ Sant$ Padrig$ ei$ hun,$ a$ saif$ ar$glogwyn$ tua$ milltir$ a$ hanner$ o$ brif$ ganolbwynt$y$ boblogaeth.$Mae$chwedl$leol$yn$datgan$bod$Padrig$wedi$cael$ei$longddryllio$ar$ynys$fechan$gyfagos$o’r$enw$ Ynys$Badrig$(a$elwir$yn$Middle$Mouse$yn$Saesneg)$y$gellir$ei$gweld$o'r$fynwent.$ $ Prif$ ganolbwynt$ y$ boblogaeth$ ym$ mhlwyf$ hynafol$ Llanbadrig$ (ac$ Ardal$Weinidogaeth$ Bro$ Padrig)$ yw$ Bae$ Cemaes$(a$sillefir$weithiau$fel$Cemais,$gyda’r$‘cem’$yn$golygu$rhywbeth$‘cam’$neu$grwm,$sydd$yn$ôl$pob$tebyg$ yn$cyfeirio$at$siâp$y$bae).$1,397$oedd$cyfanswm$y$boblogaeth$yn$2011.$Mae'r$gymuned$hon$wedi$ei$hadeiladu$o$ amgylch$yr$harbwr$naturiol$lle$mae$Afon$Wygyr$yn$llifo$i'r$môr.$$ $ Pentref$pysgota$hynafol$oedd$Bae$Cemaes$yn$wreiddiol.$Yn$ddiweddarach,$yn$ystod$y$18fed$a'r$19eg$ganrif,$ datblygodd$i$fod$yn$borthladd$ffyniannus,$lle’r$oedd$calchfaen$a$marmor$a$oedd$yn$cael$ei$gloddio$o$Draeth$y$ Ladi$Wen$yn$cael$eu$hallforio$mewn$llongau$oddi$yma.$Yn$y$1830au,$adeiladu$llongau$oedd$yn$dod$â$chyflog$i$ lawer$o$bobl$leol,$a$oedd$yn$adeiladu$llongau$100V400$tunnell$yng$nghysgod$yr$harbwr.$Yn$1907,$sefydlwyd$ Gwaith$Brics$y$Klondyke$ger$y$ffordd$osgoi$ar$gyrion$y$pentref.$Cafodd$y$brics$eu$cludo$gan$dryciau$a$dynnwyd$ gan$geffylau$ar$y$rheilffordd$i$lawr$i'r$harbwr,$gan$ddychwelyd$yn$llawn$o$lo$i$danio'r$odyn.$Tan$1914,$roedd$ clai$a$chwartsit$yn$cael$ei$gloddio$yng$ngwaith$brics$Porth$Wen$o'r$clogwyni$cyfagos,$a'u$defnyddio$i$wneud$ briciau$silica$ar$gyfer$y$diwydiant$dur$a$brics$gwydrog$ar$gyfer$defnydd$domestig.$ $ Yn$gynnar$yn$yr$21ain$ganrif,$er$bod$rhywfaint$o$bysgota$ac$amaethyddiaeth$yn$dal$i$ddigwydd$yn$y$gymuned,$ mae'r$rhan$fwyaf$o'r$economi$wedi$ei$gwreiddio$mewn$twristiaeth$a$Gorsaf$Ynni$Niwclear$yr$Wylfa$gerllaw.$ $ Mae$gan$y$pentref$nifer$sylweddol$o$dai$haf$ac$ail$gartrefi,$o’r$rhain$y$mae$twristiaid$yn$mwynhau$mynediad$at$ y$siopau$o$ansawdd$da$sydd$ar$y$brif$stryd$(gan$gynnwys$siop$y$pentref,$groser,$cigydd,$fferyllydd,$siop$trin$ gwallt,$ siop$ grefftau$ ac$ oriel$ gelf).$ Mae$ Cemaes$ yn$ gyrchfan$boblogaidd$ i$ dwristiaid$ sy'n$ mwynhau$ pysgota$ (naill$ai$ar$gwch$neu$o’r$lan),$cerdded$(ar$Lwybr$Arfordir$Ynys$Môn)$neu$feicio.$Mae$llyfrgell$dda$a$meddygfa$yn$ y$pentref.$ $ 11$ Bro$Padrig$
$ $ $
$ $ $ Mae$Gorsaf$Bŵer$yr$Wylfa,$sy'n$eiddo$i'r$Awdurdod$Dadgomisiynu$Niwclear,$wedi$bod$yn$cynhyrchu$trydan$ers$ 1971.$ Mae$ Magnox$ Ltd,$ sy'n$ eiddo$ i$ Energy$ Solutions,$ yn$ rheoli$ a$ gweithredu$ Gorsaf$ Bŵer$yr$Wylfa$ dan$ gontract$i'r$Awdurdod$Dadgomisiynu$Niwclear$(NDA).$Mae'r$orsaf$bŵer$yn$darparu$swyddi$sy'n$talu'n$dda$i$ bobl$leol$a$ chontractwyr,$ ac$ mae$ wedi$ bod$ yn$ gymydog$ da$ i$ Fae$ Cemaes,$gan$gefnogi$ llawer$ o$ grwpiau$ cymunedol$gyda$chyllid$economaiddVgymdeithasol$a$rhoddion$am$flynyddoedd$lawer.$Ar$20$Gorffennaf$2006,$ cyhoeddodd$yr$NDA$y$byddai'r$orsaf$yn$cael$ei$chau$yn$2010$gan$y$byddai$gweithredu$y$tu$hwnt$i$hynny$yn$ aneconomaidd,$o$gofio$am$y$bwriad$i$gau$gwaith$ailbrosesu$tanwydd$a$ddefnyddiwyd$Magnox$yn$Sellafield.$Er$ bod$ Adweithydd$ 2$wedi$rhoi’r$gorau$i$ gynhyrchu$ ar$ 25$ Ebrill,$ 2012,$ mae$ oes$ Adweithydd$ 1$ wedi$ cael$ ei$ ymestyn$i$fis$Medi$2014.$$ $Mae$ ail$orsaf$o'r$ enw$ Wylfa$ Newydd$ (y$ cyfeiriwyd$ati’n$flaenorol$fel$Wylfa$B)$wedi$cael$ ei$ chynnig,$ yn$ rhannol$ i$ ddarparu$ ar$ gyfer$ anghenion$ mwyndoddwr$ Alwminiwm$ Môn$ sydd$ wedi’i$ leoli$ yng$ Nghaergybi.$ Cafodd$ safle$ Alwminiwm$ Môn$ ei$ gau$ ar$ 30$ Medi$ 2009.$Yn$ dilyn$ hynny,$ cyhoeddodd$ y$ cwmni$gynlluniau$ ar$ gyfer$ gwaith$ biomas$ ar$ y$ safle$ erbyn$ 2016,$ ac$ mae’r$ caniatâd$ cynllunio$ wedi$ cael$ ei$ gymeradwyo.$ Yn$ 2009,$ cyhoeddodd$ Horizon$ Nuclear$Power,$menter$ar$y$cyd$rhwng$E.ON$a$ RWE$yn$wreiddiol$ (a$ brynwyd$ gan$ Hitachi$ yn$ 2012)$fwriad$i$osod$safle$niwclear$newydd$tua$ 3,000$ MWe$ yn$yr$Wylfa,$gan$fwriadu$adeiladu$ Uwch$ Adweithydd$ Dŵr$ Berwi$ ar$ safle$ i'r$ de$ o$ orsaf$bresennol$yr$Wylfa.$Yn$2010$cyhoeddodd$llywodraeth$Prydain$fod$Wylfa$yn$un$o$wyth$o$safleoedd$yr$ oedd$ yn$ eu$ hystyried$ yn$ addas$ ar$ gyfer$ gorsafoedd$ ynni$ niwclear$ yn$ y$ dyfodol.$ Ym$ mis$ Mawrth$ 2012$ cyhoeddodd$ E.ON$ a$ RWE$ npower$ bod$ eu$ cynlluniau$ i$ adeiladu$ gorsaf$ bŵer$ newydd$ wedi$ cael$ eu$ rhoi$ o'r$ neilltu,$ond$ym$mis$Hydref$yr$un$flwyddyn,$cyhoeddwyd$bod$Hitachi$wedi$prynu$prosiect$niwclear$y$Deyrnas$ Unedig$gan$E.On$ac$RWE.$$Mae$Horizon$yn$bwriadu$cynnal$gwaith$cychwynnol$ar$safle’r$Wylfa$yn$2015,$gyda’r$ gwaith$adeiladu$i$ddechrau$yn$2018$a’r$gwaith$cynhyrchu$i$ddechrau$yng$nghanol$y$2020au.$ $ 12$ Bro$Padrig$
$
$ $ $ $ Credir$mai$Llanbadrig$yw$un$o'r$sylfeini$eglwys$hynaf$ar$yr$Ynys.$Yn$ôl$pob$sôn,$cafodd$llong$Sant$Padrig$ei$ dryllio$yn$y$5ed$ganrif$O.C.$ar$yr$ynys$fechan$sydd$i’w$gweld$o$safle’r$eglwys.$Ar$ôl$cyrraedd$y$tir$mawr,$cafodd$ Padrig$ loches$ yn$ yr$ ogof$ (Ogof$ Badrig)$ gerllaw’r$ fynwent,$ lle$ daeth$ ato$ei$hun$diolch$i$ffynnon$ddŵr$ffres$ (Ffynnon$Badrig),$ac$yn$y$pen$draw$sefydlodd$yr$eglwys$i$ddiolch$i$Dduw$am$ei$achub$o$fedd$dyfrllyd.$Mae'r$ eglwys$bresennol$yn$cynnwys$darnau$o$adeilad$cynharach,$ond$yn$dyddio$yn$bennaf$o'r$15fed$ganrif.$Fel$sy'n$ gyffredin$ i$ lawer$ o$ eglwysi$ Cymru,$ fe$ wnaeth$ pobl$ oes$ Fictoria$waith$adnewyddu$ yma$ yng$ nghanol$ y$ 19eg$ ganrif.$ Ym$ 1884,$ fodd$ bynnag,$ cafwyd$ adferiad$pellach$ gan$ yr$ Arglwydd$ Stanley$ (noddwr$ y$ fywoliaeth$ ar$ y$ pryd).$ Roedd$ yr$ Arglwydd$ Stanley$wedi$cael$tröedigaeth$ at$ Islam$ trwy$ ei$ briodas$ â$ dynes$ o$ Sbaen,$ Fabia$ Santiago,$ ac$ ar$ ôl$ cytuno$ i$ dalu$ am$ y$ gwaith$ adfer$ ar$ yr$ eglwys,$ mynnodd$ y$ dylai'r$ gwaith$ adlewyrchu$ rhai$ elfennau$ o'i$ ffydd$ Fwslimaidd.$ Felly,$ mae$ Eglwys$ Sant$ Padrig$yn$cynnwys$teils$mewn$arddull$Arabaidd$ ar$ waliau$hen$eglwys$Gymreig,$a$lliwiau$cynnes$Môr$y$Canoldir$yn$y$ffenestri$gwydr$lliw$sy'n$edrych$allan$dros$ Fôr$Iwerddon$stormus!$Cynhaliwyd$gwaith$adnewyddu$sylweddol$yn$y$1980au$ac$mae'r$adeilad$mewn$cyflwr$ da.$ Cynhelir$ gwasanaethau$ yn$ yr$ eglwys$ hon$ am$ 11am$ ar$ Sul$ olaf$ y$ mis$ rhwng$ mis$ Mai$ a$ mis$ Medi.$ Mae’r$ eglwys$yn$boblogaidd$iawn$ar$gyfer$gwasanaethau$achlysurol$hefyd.$ $ Mae'r$mwyafrif$helaeth$o$wasanaethau$a$chyfarfodydd$yn$y$plwyf,$fodd$bynnag,$yn$cael$eu$cynnal$yn$Eglwys$ Fictoraidd$Sant$Padrig$ym$Mae$Cemaes,$a$adeiladwyd$yn$1865$mewn$lleoliad$mwy$cyfleus$ar$gyfer$canolbwynt$ y$ boblogaeth.$ Yn$ y$ 1980au,$ cafodd$ yr$ adeilad$ ei$ ymestyn$ ar$ yr$ ochr$ ogleddol$ i$ ddarparu$ ystafell$ gyfarfod,$ cyfleusterau$cegin$a$thoiled$(a$ddangosir$yn$y$llun$uchod).$Mae'r$adeilad$yn$cael$gofal$da$gan$yr$eglwys$ac$mae$ mewn$cyflwr$da.$Mae$gweinyddiad$dwyieithog$o'r$Cymun$Bendigaid$yma$am$11am$bob$dydd$Sul$(ac$eithrio$ pan$gaiff$ei$gynnal$yn$Llanbadrig)$ac$ar$ddydd$Mercher$am$11am.$Cyfartaledd$y$presenoldeb$ar$y$Sul$yw$tua$25$ o$bobl.$$ $ Mae$ gan$ yr$ Eglwys$ gynulleidfa$ ragweithiol,$ gynnes$ a$ chyfeillgar$ sy'n$ gweithio'n$ dda$ gyda'i$ gilydd$ fel$ tîm$ i$ addoli$a$chodi$arian.$Y$mae$wedi$chwarae$ei$rhan$yn$nhraddodiad$eciwmenaidd$y$pentref$ers$tro,$gan$ymuno$ mewn$gwasanaethau$unedig$â'r$Eglwys$Gatholig$Rufeinig$a$Chapeli.$Mae'r$gynulleidfa$bob$amser$yn$agored$i$ syniadau$newydd$ac$i$archwilio$gwahanol$ffurfiau$o$addoli.$$Y$mae$hefyd$yn$ymwybodol$iawn$o'r$angen$i$ddenu$ teuluoedd$a$phobl$ifanc$i'r$Eglwys$ac$i$gynnwys$sbectrwm$eang$o$bobl$o$wahanol$draddodiadau$eglwys$neu$rai$ sy’n$newydd$i'r$eglwys.$O$ran$denu$pobl$ifanc,$byddai'r$Eglwys$yn$hoffi$gweld$cyswllt$cynyddol$gyda'r$Ysgol$ gynradd$leol.$$$ $
$ 13$ Bro$Padrig$
7.$Llanfechell$ $ ! $
$ $ $ Tua$milltir$i'r$de$o$Gemaes,$Llanfechell$yw'r$fwyaf$o$nifer$o$aneddiadau$gwasgaredig$sy'n$ffurfio$ardal$Cyngor$ Cymuned$Mechell$oedd$â$phoblogaeth$o$1,532$yn$2011.$Mae$gwasanaethau’r$pentref$yn$cynnwys$eglwys,$ysgol$ gynradd,$ tafarn$ a$ dau$ gapel.$ Mae'n$ ardal$ amaethyddol,$ ac$ mae$ wedi$ bod$ yn$ ganolfan$ leol$ ar$ gyfer$ marchnadoedd,$ ffeiriau$ da$ byw,$ ac$ roedd$ melin$ ddŵr$ a$ melin$ wynt$ yn$ arfer$ bod$ yma.$ Mae'r$ nifer$ o$ olion$ cynhanesyddol$ sy’n$ agos$ at$ y$ pentref$ yn$ dangos$ bod$ pobl$ wedi$ bod$ yn$ byw$ yn$ yr$ ardal$ am$ filoedd$ o$ flynyddoedd.$ Mae’r$ enw$ Llanfechell$ yn$ cyfeirio$ at$ Eglwys$ Sant$ Mechell.$ Ymddengys$ mai$ cenhadwr$ o’r$ 6ed$ ganrif$ oedd$ Mechell$ V$o$Lydaw,$o$bosibl,$a$sefydlodd$fynachlog$yma.$Mae$llawysgrif$o'r$17eg$ganrif,$ (Llanstephan$MS.$125)$yn$cofnodi$cerdd$Gymraeg,$"Cywydd$i$Fechell$Sant".$Mae$hon$yn$disgrifio$sut$cafodd$ Mechell$ gynnig$ rhodd$ o$ dir$ i$ ddiolch$ am$ iachâd$ gwyrthiol,$ gyda’r$ ffiniau$ i’w$ nodi$ gan$ lwybr$ ysgyfarnog$ a$ gafodd$ei$ryddhau.$Dan$arweiniad$dwyfol,$fe$wnaeth$yr$ysgyfarnog$nodi$graddfa$lawn$terfynau$presennol$y$ plwyf,$ac$yna$sefydlodd$Mechell$y$fynachlog.$ $ Mae'r$ pentref,$heddiw,$yn$gymuned$ddwyieithog$fywiog$(50:50$Cymraeg:Saesneg)$gyda$phoblogaeth$glos$o$ deuluoedd$sy'n$siarad$Cymraeg$sydd$wedi$byw$yn$yr$ardal$am$genedlaethau,$a$newyddVddyfodiaid$cymharol$o$ oedran$gweithio$ac$wedi$ymddeol.$Mae$tafarn$a$siop$leol,$yn$ogystal$â$Chyngor$Cymuned$a$nifer$o$grwpiau$ cymunedol$gweithredol.$Mae'r$pentref$ar$hyn$o$bryd$yn$y$broses$o$brynu$ac$adnewyddu$yr$hen$siopVswyddfa’r$ Post,$i’w$throsi’n$fusnes$a$chyfleusterau$sy'n$eiddo$i'r$gymuned.$Mae$siop$gyfleustra$sy'n$eiddo$preifat$hefyd$ wedi$ailagor$yn$ddiweddar.$Mae$llawer$o'r$boblogaeth$sy'n$gweithio$yn$cael$ei$chyflogi$mewn$mannau$eraill$ar$ yr$ynys$neu$ar$y$tir$mawr,$yn$y$sectorau$cyhoeddus$a$phreifat.$Mae$gorsaf$bŵer$niwclear$yr$Wylfa,$sydd$ddwy$ filltir$i$ffwrdd,$yn$gyflogwr$pwysig$hefyd.$ $ Mae$ dau$ gapel$ (Methodistiaid$ a$ Annibynwyr),$ yn$ ychwanegol$ at$ Eglwys$ Sant$ Mechell.$ Mae$ ysgol$ gynradd$ cyfrwng$ Cymraeg,$sy’n$cael$ei$chefnogi’n$dda,$yn$gweithredu$hefyd$fel$Canolfan$Gymunedol$y$pentref.$ Mae$ cofeb$ryfel$yn$nodwedd$amlwg$yn$sgwâr$y$pentref,$gyda$gwasanaeth$Coffa$yn$cael$ei$gynnal$yn$flynyddol$er$cof$ am$y$rhai$a$fu$farw$yn$y$ddau$ryfel$byd.$Ar$hyn$o$bryd,$mae$dau$le$cyfarfod,$y$Ganolfan$Gymunedol$a$neuadd$y$ Capel,$ yn$ gartref$ i$ glybiau$ a$ gweithgareddau$ yn$ y$ gymuned,$ gyda$ rhai$ wedi’u$ sefydlu’n$ ddiweddar$ ac$ eraill$ wedi’u$sefydlu$ers$tro$(gweler$isod).$Mae'r$gymuned$yn$gydweithredol$ac$yn$brysur$iawn.$Ymhlith$y$gwahanol$ fudiadau$a$gweithgareddau$sydd$yn$y$pentref,$mae:$ !
$ 14$ Bro$Padrig$
Ysgol+Gymuned+Llanfechell:!Mae$gan$yr$ysgol$tua$100$o$ddisgyblion$a$phum$aelod$o$staff$addysgu.$Mae'n$ysgol$ cyfrwng$Cymraeg,$sy'n$cynnal$clwb$brecwast,$ac$mae$Cylch$Chwarae$(Mudiad$Ysgolion$Meithrin)$ynghlwm,$ sy’n$cwrdd$bron$bob$bore$yn$ystod$yr$wythnos.$Mae$clwb$ar$ôl$ysgol$preifat$yn$cael$ei$gynnal$bob$noson$ysgol.$ Y+Ganolfan+Gymunedol:$Neuadd$o$fewn$yr$ysgol$yw$hon,$yn$ogystal$â$chegin$fechan$ac$ystafell$gymunedol$fawr$a$ ddefnyddir$ar$gyfer$cyfarfodydd$a$gweithgareddau$eraill.+Y+Ganolfan+Gymunedol:$Neuadd$o$fewn$yr$ysgol$yw$ hon,$ yn$ ogystal$ â$ chegin$ fechan$ ac$ ystafell$ gymunedol$ fawr$ a$ ddefnyddir$ ar$ gyfer$ cyfarfodydd$ a$ gweithgareddau$eraill.$ Cyngor+Cymuned+Mechell:$Mae’r$cyngor$yn$cynnwys$cynghorau$lleol$Llanfechell,$Mynydd$Mechell$a$Charreglefn,$ ac$yn$gweithredu$fel$ymddiriedolwr$i$gronfa$Budd$Cymunedol$y$Felin$Wynt.$ Menter+Mechell:$Pwyllgor$partneriaeth$gymunedol$trigolion$lleol$Llanfechell,$a$grëwyd$yn$2007.$Mae'n$gweithio$ gyda'r$ Cyngor$ Cymuned$ a$ grwpiau$ eraill$ i$ ddenu$ cyllid$ ar$ gyfer$ mentrau$ sydd$ o$ fudd$ i'r$ pentref$ yn$ei$ gyfanrwydd.$Mae'r$rhain$yn$cynnwys:$ailwampiad$mawr$ac$ymestyn$Maes+Martin,!maes$chwarae’r$pentref$a$ chae$pêlVdroed$5$bob$ochr;$eu$Cymdeithas+Rhandiroedd+boblogaidd$dros$ben,$gyda$20$llain;$sefydlu$cymdeithas$ hanes$ leol,$ Cymdeithas+ Hanes+ Mechell,! (gyda$40V50$ yn$ bresennol$ fel$ arfer)$ sy’n$ cyfarfod$ ar$ gyfer$ sgyrsiau$ a$ thrafodaethau$ rheolaidd.$ Yn$ ddiweddar,$ cyhoeddodd$ y$ grŵp$ lyfr$ ar$ hanes$ y$ pentref$ a$ chymryd$ rhan$ mewn$ cloddiad$ archeolegol$ lleol;$ Cymdeithas+ y+ Wygyr+ a+ Meddanen,$ grŵp$ ar$ gyfer$ cadwraeth$ natur$ a$physgota$ar$ afonydd$y$pentref;$Grŵp+y+Llwybrau,$sydd$wedi$mapio$llwybrau$o$amgylch$y$pentref,$ac$sy’n$trefnu$teithiau$ cymunedol,$gan$gynnwys$‘Taith$Dyddiaduron$William$Bulkeley’$eleni$ar$y$cyd$â$Gŵyl$Gerdded$Ynys$Môn.$$ $$$ Mam+a’i+phlentyn:$Grŵp$i$rieni$a$phlant$yn$cyfarfod$bob$prynhawn$Llun$yn$y$Ganolfan$Gymunedol.$ Ysgol+ddawnsio:$Yn$cael$ei$rhedeg$gan$drefnydd$annibynnol$yn$yr$ysgol$bob$nos$Lun,$$ Clwb+Chwist:+Bob$yn$ail$wythnos$yn$y$Ganolfan$Gymunedol.$ Clwb+Mechell:$Clwb$ar$gyfer$pobl$wedi$ymddeol$sy’n$cyfarfod$am$sgyrsiau$a$digwyddiadau$bob$mis.$$ Merched+y+Wawr:$Bob$mis$yn$y$Ganolfan$Gymunedol.$ Clwb+Gwnïo:$Bob$nos$Lun$yn$y$Ganolfan$Gymunedol.$ Ffair+ Mechell:$Mae$hwn$yn$ddigwyddiad$mawr$blynyddol$yn$y$pentref,$sy’n$denu$amrywiaeth$eang$o$ breswylwyr$ lleol$ ac$ymwelwyr$o’r$tu$allan.$$Fe’i$cynhelir$yn$yr$ysgol$ bob$ mis$ Awst,$ ar$ y$ cyd$ â’r$ Sioe$ arddwriaethol.$ $ Saif$Eglwys$Sant$Mechell$yn$y$sgwâr$i'r$dwyrain$o'r$pentref.$Ar$sylfaen$'clas'$canoloesol,$mae$corff$yr$eglwys$a$ rhan$orllewinol$y$gangell$yn$dyddio$o'r$12fed$ganrif$yn$ôl$pob$tebyg.$Cafodd$y$gangell$ei$hymestyn$yn$y$13eg$ ganrif$ac$ychwanegwyd$croesfa$ddeheuol$yn$y$14eg$ganrif.$$Mae$croesfa'r$gogledd$wedi$cael$ei$moderneiddio$ac$ nid$oes$sicrwydd$ynghylch$ei$dyddiad.$Cafodd$y$tŵr$gorllewinol,$gyda$chromen$anarferol,$ei$adeiladu$yn$yr$ 16eg$ganrif.$Mae$croesfa’r$de$hefyd$wedi$cael$ei$moderneiddio,$ond$mae'n$debyg$mai$yn$y$canol$oesoedd$yr$ adeiladwyd$hi’n$wreiddiol.$Mae'n$bosibl$bod$gan$yr$eglwys$a$oedd$yma$yn$y$12fed$ganrif$dŵr$canolog,$fel$yr$ awgrymir$gan$afreoleiddVdra$a$chymalau$syth$yn$y$waliau$ger$y$groesfan.$Mae’r$eglwys$yn$cynnwys$nifer$o$ nodweddion$ unigryw,$ gan$ gynnwys$ bedyddfan$ o’r$ 12fed$ ganrif$ ac$ un$ ffenestr$ wydr$ lliw$ ganoloesol.$ Mae’r$ dyddiadurwr$William$Bulkeley$wedi$ei$gladdu$yn$yr$eglwys,$yn$ogystal$ag$amryw$o'i$hynafiaid$a’i$olynwyr$ym$ Mrynddu.$Mae$gwasanaethau$yn$cael$eu$cynnal$yn$ddwyieithog$am$9.30am$bob$dydd$Sul,$gyda'r$Gymraeg$yn$ fwyaf$amlwg.$Mae$gan$yr$eglwys$gynulleidfa$graidd$o$18,$ond$ar$y$Pasg,$y$Nadolig$ac$achlysuron$arbennig$eraill$ gall$fod$hyd$at$hanner$cant$yn$bresennol.$Tuag$20$mlynedd$yn$ôl,$penderfynwyd$neilltuo$pedwerydd$Sul$y$mis$i$ gynnal$gwasanaethau$unedig$yn$y$pentref.$Mae'r$Presbyteriaid,$y$Bedyddwyr,$yr$Annibynwyr$a'r$Eglwys$yng$ Nghymru$yn$dod$at$ei$gilydd$yn$y$fenter$hyderus$hon.$Byth$ers$hynny,$mae$perthynas$hyfryd$wedi$datblygu$ rhwng$yr$eglwysi.$Mae’r$nifer$sylweddol$o$ddigwyddiadau$cymdeithasol$a$chodi$arian$sy’n$cael$eu$trefnu$gan$y$ gynulleidfa$ yn$ cael$ cefnogaeth$ dda$ yn$ gyffredinol$ gan$ weddill$ y$ pentref,$ sy’n$ adlewyrchiad$ o’i$ arwyddocâd$ parhaus$ ar$ gyfer$ y$ boblogaeth$ yn$ gyffredinol.$ Mae$ digwyddiadau$ blynyddol$ yr$ eglwys$ yn$ cynnwys:$ y$ daith$ gerdded$Eirlysiau$neu$Glychau’r$Gog$ym$Mrynddu$(Mawrth,$Mai);$Te$hufen$yn$‘Fynwent’$(Mai);$Ffair$haf$gyda'r$ nos$ym$Mrynddu$(Mehefin);$Gŵyl$Flodau$yn$Sant$Mechell$(Gorffennaf);$Digwyddiad$Cawl$a$rôl$gydag$adloniant$ ysgafn$(yr$hydref);$Ffair$Nadolig$(Tachwedd);$Canu$carolau$a$mins$peis$gydag$eglwys$a$phlwyf$Llanfflewin.
Mae'r$gynulleidfa$yn$teimlo$bod$angen$iddynt$adeiladu$ar$gyfer$y$dyfodol$ar$frys.$Mae$hyn$yn$golygu$adeiladu$ presenoldeb$ ysbrydol$ ac$ ymarferol$ yn$ y$ pentref,$ er$ mwyn$ tynnu$ i$ mewn$ ystod$ ehangach$ o$ unigolion$ iau$ a$ theuluoedd$fel$aelodau$o'r$gynulleidfa.$Maen$nhw’n$teimlo$bod$hyn$yn$gofyn$am$archwilio$a$datblygu$mentrau$ newydd.$ Er$ enghraifft:Ystod$ ehangach$ o$ weithgareddau$ o$ fewn$ a$ thu$ allan$ i$ adeilad$ yr$ eglwys;$ rhagor$ o$ wasanaethau$addas$i$deuluoedd$ar$gyfer$teuluoedd$iau,$a$gweithgareddau$Ysgol$Sul$wedi’u$diweddaru$ar$gyfer$ plant;$grwpiau$trafod,$gan$gynnwys$siaradwyr$allanol,$a$digwyddiadau$cerddorol,$er$mwyn$denu$diddordeb$ oedolion$a$allai$fod$â$diddordeb; Mentrau$cydweithredol$gyda'r$Siop$Gymunedol$newydd$a'r$Ganolfan,$gyda'r$ nod$o$ledaenu'r$gair$yn$fwy$eang;$rhagor$o$wasanaethau$DIY,$pregethau$a$gweithgareddau$diwylliannol$yn$yr$ eglwys$ ei$ hunan; rhagor$ o$ gymorth$ a$ gofal$ gweithredol$ ac$ ymarferol$ tuag$ at$ ein$cymdogion$yn$y$gymuned$ gyfagos."Gyda$chymorth,$cyngor$ac$arweiniad$i$wireddu'r$rhain$a$datblygiadau$eraill,$rydym$yn$hyderus$y$gall$ eglwys$Sant$Mechell$a'r$gynulleidfa$chwarae$rôl$lawnach$byth$ym$mywyd$y$pentref".$$$$$$$$$$$$ $ 15$ Bro$Padrig$
8. Llanflewin $ ! $
$ $ $ Mae$Llanfflewin,$ar$Fynydd$Mechell,$yn$gymuned$wledig$wasgaredig$iawn$tua$dwy$filltir$o$Lanfechell.$Mae'n$ ardal$ amaethyddol$ helaeth$ gyda$ nifer$ fechan$ o$ anheddau.$ Mae$ stad$ fach$ o$ dai$ newydd$ wedi$ cynyddu'r$ boblogaeth$yn$eithaf$sylweddol$yn$ystod$y$blynyddoedd$diwethaf.$Mae$nodweddion$arbennig$y$gymuned$yn$ cynnwys$dau$lyn$(Llyn$Bwlch$a$Llyn$Llygeirian);$melin$wynt$Mechell$a'r$hen$chwarel.$Mae'r$gymuned$yn$troi$at$ Lanfechell$am$y$rhan$fwyaf$o'i$gweithgareddau$ac$amwynderau.$$ $ Saif$ yr$ eglwys$ ger$ fferm$ mewn$ ardal$ anghysbell$ iawn$ tua$ 2$ filltir$ o$ Llanfechell.$ Gellir$ dod$ o$ hyd$ iddi$ drwy$ ddilyn$ trac$ bychan$ tua$ ¼$ milltir$ o'r$ brif$ ffordd$ tuag$ at$ Fferam$ y$ Llan$ (Llanfflewin).$ Dywedir$ bod$ yr$ eglwys$ gyntaf$ar$y$safle$wedi$cael$ei$hadeiladu$gan$Sant$Fflewin$yn$630,$ond$nid$oes$gan$yr$adeilad$presennol$unrhyw$ nodwedd$strwythurol$yn$dyddio$o'r$cyfnod$cyn$y$18fed$ganrif,$ar$wahân$i$fedyddfan$o’r$14eg$neu’r$15fed$ganrif$ a$ charreg$ fedd$ ganoloesol$ ag$ arysgrif$ arni,$ sydd$ wedi$ cael$ ei$ hailddefnyddio$ mewn$ sil$ ffenestr.$ Roedd$ Sant$ Fflewin$yn$Gristion$a$oedd$yn$weithgar$yn$y$6ed$ganrif.$Fe’i$disgrifir$fel$mab$Ithel$Hael,$a$ddaeth$i$Brydain$o$ Lydaw$tua$diwedd$y$5ed$ganrif.$Sefydlodd$safle$Cristnogol$ar$leoliad$yr$eglwys$bresennol$yn$630.$Yn$sicr,$roedd$ eglwys$ yma$ erbyn$ 1254,$ gan$ ei$ bod$ yn$ cael$ ei$ chofnodi$ yn$ Nhrethiant$ Norwich$ y$ flwyddyn$ honno.$ Ar$ ôl$ rhywfaint$ o$ waith$ atgyweirio$ yn$ gynnar$ yn$ y$ 19eg$ ganrif,$ cafodd$ y$ strwythur$ presennol$ ei$ ailadeiladu$ yn$ rhannol$ym$1864$a'i$adfer$ymhellach$yn$ystod$y$1930au.$Yn$ystod$y$cyfnod$hwn,$roedd$yn$gapel$anwes$i$blwyf$ Llanrhuddlad.$ $ Mae'r$ gymuned$ o$ addolwyr$ yn$ yr$ eglwys$ hon$ yn$ fach$ iawn$ (gan$ adlewyrchu'r$ gymuned).$ Mae'n$ cynnal$ gwasanaethau$ (yn$ gyfan$ gwbl$ yn$ Gymraeg)$ ar$ ail$ Sul$ y$ mis$ am$ 4pm$ (rhwng$ Mawrth$ a$ Thachwedd.).$ Bob$ pedwerydd$ Sul$ ym$ mis$ Mehefin$ a$ Gorffennaf,$ cynhelir$ gwasanaethau$ unedig$ yn$ Llanfflewin,$ lle$ mae'r$ holl$ enwadau$yn$yr$ardal$yn$ymuno$am$5.00pm.$Mae’r$Ŵyl$Ddiolchgarwch$flynyddol$ar$y$dydd$Iau$cyntaf$ym$mis$ Medi$ yn$ achlysur$ blynyddol$ pwysig.$ Bu$ dirywiad$ sylweddol$ yn$ Eglwys$ Llanfflewin$ yn$ ystod$ y$ blynyddoedd$ diwethaf,$ yn$ bennaf$ yn$ sgil$ marwolaeth$ cymunwyr$ ffyddlon.$ Mae$ perthynas$ wedi$ datblygu$ ag$ Eglwys$ Llanfechell,$ac$mae'r$gymuned$fechan$yn$Llanfflewin$yn$ddiolchgar$iawn$i$bobl$Llanfechell$am$eu$cymorth$(e.e.$ drwy'r$ noson$ goffi$ flynyddol$ ar$ nos$ Wener$ gyntaf$ mis$ Mai).$ Yn$ amlwg,$ mae$ angen$ meddwl$ am$ ddyfodol$ yr$ eglwys$hon.$Y$gobaith$yw$cadw'r$drws$yn$agored,$hyd$yn$oed$os$yw'n$dod$yn$eglwys$sydd$wedi$ei$dynodi$ar$ gyfer$'defnydd$achlysurol'.$ $ 16$ Bro$Padrig$
9.$Bodewryd$ $ ! $ $
$ $ $ Fel$ yn$ achos$ Llanfflewin,$ saif$ Eglwys$ Bodewryd$ hefyd$ mewn$ safle$ anghysbell$ wrth$ ymyl$ fferm.$ Nid$ yw’r$ dyddiad$sefydlu$yn$hysbys.$Mae'r$cyfeiriad$cynharaf$yn$Nhrethiant$Norwich$1254,$sy'n$datgan$ei$bod$yn$eiddo$i$ briordy$ Awstinaidd$ Penmon.$ Cyn$ dod$ yn$ eglwys$ y$ plwyf$ ar$ gyfer$ yr$ ardal$ wledig$ iawn$ hon,$ roedd$ yn$ gwasanaethu$ fel$ 'capel$ anwes'$ i$ Eglwys$ Sant$ Eilian,$ Llaneilian.$ Yr$ adeilad$ presennol,$ yn$ ôl$ pob$ sôn,$ yw’r$ ail$ eglwys$leiaf$ar$Ynys$Môn$(yn$mesur$34$troedfedd$9$modfedd$wrth$14$troedfedd).$Er$bod$y$waliau$yn$amlwg$yn$ rhai$canoloesol,$y$rhan$hynaf$o'r$eglwys$y$gellir$ei$dyddio$yw'r$porth$o’r$bymthegfed$ganrif$ar$ochr$ogleddol$yr$ eglwys.$Cafodd$yr$adeilad$ei$adfer$ym$1867$gan$Henry$Kennedy,$pensaer$esgobaeth$Bangor,$ar$ôl$i’r$eglwys$gael$ ei$ tharo$ gan$ fellten.$ Cafodd$ y$ gwaith$ adfer$ (fel$ yn$ achos$ Llanbadrig)$ ei$ gyllido$ gan$ yr$ Arglwydd$ Stanley$ o$ Alderley,$a$gafodd$dröedigaeth$i$Islam,$ac$yr$oedd$ei$roddion$i$eglwysi$gwledig$yn$cynnwys$yr$amod$y$dylid$ cynnwys$ manylion$ Islamaidd$ mewn$ unrhyw$ waith$ adfer.$ Dyma'r$ rheswm$ pam$ mae’r$ ffenestri$ yn$ cynnwys$ patrymau$geometrig$o$chwareli$bach$o$wydr$lliw.$ $ Am$flynyddoedd$lawer,$roedd$yr$eglwys$yn$gysylltiedig$â$theulu$Wynn$(neu$Wynne)$o$Blas$Bodewryd.$Roedd$ ganddyn$nhw$ystâd$ym$Modewryd$rhwng$1521$a$1755,$pan$fu$farw$Edward$Wynne$(Canghellor$Esgobaeth$ Henffordd$1707V1754)$heb$etifeddion$gwryw.$Fe$wnaeth$ei$ewythr,$Humphrey$Humphreys$(a$oedd$yn$Esgob$ Bangor$ac$yna’n$Esgob$Henffordd),$briodi$yn$Eglwys$y$Santes$Fair$yn$1690;$roedd$chwaer$yr$esgob$wedi$priodi$ i$mewn$i$deulu$Wynne$yn$1672.$$ $ Mae$cynulleidfa$fechan$ond$gweithgar$ym$Modewryd,$y$mae$eu$hoedran$yn$amrywio$o$bobl$yn$eu$80au$i$blant$ 18$mis.$Maen$nhw’n$ceisio$annog$defnyddio'r$adeilad$gan$y$gymuned$ehangach,$ac$yn$gweithio$gyda'r$Swyddog$ Cadwraeth$Eglwysi$yn$yr$Esgobaeth$i$weld$sut$gellid$addasu’r$eglwys$ar$gyfer$rhagor$o$ddefnydd$cymunedol.$ Mae$ysgolion$lleol$yn$aml$yn$defnyddio'r$adeilad$i$ddysgu$rhagor$am$Gristnogaeth.$Er$bod$yr$adeilad$yn$eithaf$ bach,$mae'r$gynulleidfa$yn$aml$yn$cynnal$digwyddiadau$y$tu$allan$i'r$eglwys$i$godi$arian$ac$ymwybyddiaeth$ (gwyliau$ blodau,$ rasys$ hwyl,$ nosweithiau$ swper,$ gwasanaethau$ carolau).$ Maen$ nhw’n$ benderfynol$ o$ annog$ rhai$o'r$teuluoedd$newydd$sy’n$symud$i'r$ardal$wledig$hon$i$gymryd$rhan$ym$mywyd$yr$eglwys,$ac$maen$nhw’n$ teimlo’n$gadarnhaol$iawn$wrth$wynebu’r$dyfodol.$ $ $ $ 17$ Bro$Padrig$
10.$Cylch$y$Garn$(Llanrhuddlad,$Llanfairynghornwy,$Llanrhwydrus)$ $ ! $
$ $ $ Pentref$ Llanrhuddlad,$ ynghyd$ â$ phentrefannau$ LlanfairVyngVNghornwy$ a$ Rhydwyn,$ penrhyn$ gogleddV orllewinol$yr$ynys$yn$Nhrwyn$Carmel,$ac$Ynysoedd$y$Moelrhoniaid$a$Maen$y$Bugail$oddi$ar$y$lan$$yw$cymuned$ wledig$fechan$Cylch$y$Garn.$Yng$nghyfrifiad$2011,$cyfanswm$y$boblogaeth$oedd$675.$$ $ Ceir$Ysgol$Gymunedol$(Ysgol$Cylch$y$Garn)$yn$Llanrhuddlad,$ac$roedd$28$o$ddisgyblion$yno$yn$2011.$Mae$Bae$ Cemlyn$ yng$ ngogleddVddwyrain$ y$ gymuned,$ ac$ mae’n$ eiddo$ i'r$ Ymddiriedolaeth$ Genedlaethol.$ Mae’n$ safle$ gwarchodfa$natur$a$reolir$gan$Ymddiriedolaeth$Natur$Gogledd$Cymru,$sy'n$cynnwys$morlyn$wedi$ei$wahanu$ oddi$wrth$y$môr$gan$Esgair$Gemlyn,$crib$o$raean$a$ffurfiwyd$gan$ddrifft$y$glannau.$Mae$ynysoedd$yn$y$morlyn$ yn$ cynnig$ safleoedd$ nythu$ ar$ gyfer$ môrVwenoliaid$ cyffredin$ a$ môrVwenoliaid$ y$ gogledd,$ ac$ ar$ gyfer$ un$ o$ boblogaethau$bridio$mwyaf$y$Deyrnas$Unedig$o$fôrVwenoliaid$pigddu.$ $ $ $Oddi$ ar$ y$ lan,$ mae$ Ynysoedd$ y$ Moelrhoniaid$ i'r$ gogleddVorllewin$ o$ Drwyn$ Carmel$ ar$ ben$ draw$ creigres$dan$y$dŵr$sy'n$gorwedd$yn$uniongyrchol$ar$ lwybr$llongau$teithio$rhwng$Lerpwl$ac$Iwerddon.$Yn$ 1714$rhoddodd$y$Frenhines$Anne$yr$hawl$i$William$ Trench$ adeiladu$ goleudy$ ar$ y$ creigiau,$ ac$ i$ godi$ tollau$ar$longau$a$oedd$yn$pasio.$Cafwyd$golau$yno$ yn$ 1717,$ ond$ roedd$ perchnogion$ llongau$ yn$ osgoi$ talu,$ a$ bu$ farw$ Trench$ yn$ 1729,$ mewn$ dyledion$ dybryd.$ Cafodd$ y$ goleudy$ ei$ brynu$ yn$ y$ pen$ draw$ gan$Trinity$House$ym$1841,$y$goleudy$preifat$olaf$ar$ Ynysoedd$ Prydain$ a$ brynwyd$ gan$ y$ sefydliad.$ Fe'i$ trowyd$yn$awtomatig$ym$1987.$ $$ Yn$ rhyfeddol,$ mae$ Cylch$ y$ Garn$ yn$ cael$ ei$ wasanaethu$gan$dair$eglwys$Anglicanaidd.$ $ 18$ Bro$Padrig$
10a.$Cylch$y$Garn$(Llanrhuddlad)$ $ ! $ $
$ $ $ Mae$eglwys$Sant$Rhuddlad$wedi'i$lleoli$ddwy$filltir$i'r$dwyrain$o$bentref$Llanrhuddlad$ar$yr$arfordir$yn$edrych$ dros$Gaergybi$mewn$pentrefan$a$elwir$yn$Porth$Swtan$yn$y$Gymraeg$a$Church$Bay$yn$Saesneg.$Mae$tarddiad$yr$ enw$Cymraeg$yn$dod$o$frîd$o$bysgod$a$ddaliwyd$yno,$a$elwir$yn$‘swtan’$yn$Gymraeg$a$whiting+pout$yn$Saesneg.$ Rhoddwyd$ yr$ enw$ Saesneg$ gan$ wneuthurwyr$ mapiau,$ h.y.$ morwyr$ Saesneg$ eu$ hiaith$ a$ nododd$ ardaloedd$ arfordirol$ar$sail$tirnodau$lleol.$Mae$meindwr$uchel$yr$eglwys$yn$dirnod$hawdd$ei$weld$o’r$môr.$ $$ Cafodd$yr$eglwys$bresennol,$a$adeiladwyd$o$galchfaen$galed,$ei$chodi$ym$ 1858.$$Y$flwyddyn$ar$ôl$ei$hagor,$cafodd$y$Parchedig$Morris$Williams$(20$ Awst,$ 1809$ V$3$Ionawr,$1874)$ei$sefydlu$fel$Rheithor$Llanrhuddlad$gyda$ Llanfflewin$gyda$Llanrhwydrys.$Yn$fwy$adnabyddus$wrth$ei$enw$barddol$ Nicander,$ fe$ wnaeth$ Williams$ gyfraniad$ sylweddol$ i'r$ eglwys$ a’r$ genedl.$ Cynorthwyodd$â$diwygio$fersiwn$Gymraeg$y$Llyfr$Gweddi$Gyffredin,$ac$o$ gyfnod$eisteddfod$Aberffraw$1849$ymlaen$V$pan$enillodd$y$gadair$am$awdl$ ar$ y$ Greadigaeth$ V$cymerodd$ran$amlwg$ym$mywyd$llenyddol$Cymru.$ Gwasanaethodd$ fel$ beirniad$ yn$ aml$ a$ chystadlodd$ yn$ yr$ eisteddfod$ genedlaethol;$ cyfrannodd$ yn$ aml$ at$ gylchgronau$ Cymraeg;$ cyfieithodd$ Chwedlau$Aesop$i'r$Gymraeg;$a$chyfansoddodd$nifer$o$emynau.$Ymhlith$ei$ gyhoeddiadau$mae$Y+Flwyddyn+Eglwysig$(1843)$a$fersiwn$mydryddol$o'r$ Sallwyr$ (1850).$ Yr$ oedd$ yn$ un$ o$ arloeswyr$ Mudiad$ Rhydychen$ yn$ esgobaeth$ Bangor.$ Cafodd$ y$ pulpud$ yn$ Eglwys$ Gadeiriol$ Bangor$ ei$ adeiladu$er$cof$amdano.$Mae$Nicander$wedi$cael$ei$gladdu$yn$y$fynwent.$ Ar$hyn$o$bryd,$mae’r$gymuned$addoli$fechan$ond$ffyddlon$iawn$yn$casglu$yma$ar$dri$Sul$y$mis$am$10$y$bore.$ Mae'r$Foreol$Weddi$yn$cael$ei$hoffrymu$ar$yr$ail$Sul$yn$y$mis$a'r$Cymun$Bendigaid$yn$cael$ei$weinyddu$ar$yr$ pedwerydd$Sul$yn$y$mis.$ $ $
$ 19$ Bro$Padrig$
10b.$Cylch$y$Garn$(Llanfairynghornwy)$ $ ! $ $
$ $ $ Mae$Eglwys$y$Santes$Fair,$ym$mhentref$LlanfairVyngVNghornwy,$yn$un$o$5$eglwys$restredig$Gradd$I$ar$Ynys$ Môn.$Nid$yw$dyddiad$sefydlu’r$eglwys$yn$hysbys,$ond$mae'r$rhannau$hynaf$yn$dyddio$o'r$11eg$neu'r$12fed$ ganrif.$$Y$mae$wedi$cael$ei$hehangu$ddwywaith:$yn$y$15fed$ganrif,$pan$ailadeiladwyd$y$gangell,$ac$yn$yr$16eg$ ganrif,$pan$ychwanegwyd$capel$i'r$de$o'r$gangell,$wedi'i$wahanu$gan$dri$bwa.$Mae'r$tŵr$yn$y$pen$gorllewinol$yn$ dyddio$ o'r$ 17eg$ ganrif.$ Mae$ porth$ i'r$ de$ o$ ddyddiad$ anhysbys$ wedi$ cael$ ei$ drawsnewid$ yn$ festri,$ ac$ mae’r$ fynedfa$i'r$eglwys$yn$awr$drwy'r$tŵr.$$ $ Cafodd$Eglwys$y$Santes$Fair$statws$rhestredig$Gradd$1$ar$12$Mai,$1970,$fel$"eglwys$blwyf$wledig$hardd,$sy’n$ cynnwys$ffabrig$canoloesol$cynnar$sylweddol,$gan$gynnwys$bwa$cangell$o’r$12fed$ganrif".$Y$mae$Cadw$hefyd$ yn$nodi$"ychwanegiadau$canoloesol$diweddar$da,$gan$gynnwys$capel$bwaog$cain$o’r$16eg$ganrif",$ac$yn$dweud$ bod$Eglwys$y$Santes$Fair$yn$o$"ddiddordeb$arbennig"$oherwydd$ei$dyddiad$cynnar,$"ac$oherwydd$ansawdd$ei$ manylion$diweddarach".$A$hithau’n$ysgrifennu$yn$1833,$cyn$gwaith$adfer$1847,$disgrifiodd$Angharad$Llwyd$yr$ eglwys$ fel$ “strwythur$ eang$ hynafol,$ yn$ rhannol$ yn$ yr$ arddull$ Normanaidd,$ gyda$ thŵr$ sgwâr$ aruchel,$ o$ bensaernïaeth$arw".$Nododd$fod$pileri$a$bwâu$crwn$enfawr$yn$y$gangell,$a$chwaeth$rhyfedd$pensaernïaeth$y$ rheithordy$a$ailadeiladwyd$yn$ddiweddar.$Ac$yntau’n$ysgrifennu$yn$1862,$dywedodd$y$clerig$a’r$hynafiaethydd$ Harry$Longueville$Jones$ei$bod$yn$un$o$eglwysi$mwyaf$y$rhan$hon$o$Ynys$Môn.$Dywedodd$ei$bod$wedi$cael$ei$ thrwsio$yn$ddoeth$yn$ddiweddar$gan$James$Williams,$ac$yr$oedd$bellach$yn$un$o'r$sbesimenau$gorau$o$hen$ eglwysi$plwyf$yr$ynys,$gan$ychwanegu$bod$y$ffenestr$ddwyreiniol$yn$dda$o$ran$manylder$a$swyddogaeth.$Mae’r$ bobl$sy'n$gysylltiedig$â'r$eglwys$yn$cynnwys$James$Williams,$rheithor$o’r$19eg$ganrif$a$enillodd$fedal$aur$am$ei$ ymdrechion$i$achub$bywydau$ar$y$môr,$a’i$orVŵyr,$yr$arlunydd$Syr$Kyffin$Williams.$$Mae'r$ddau$wedi$eu$claddu$ yn$y$fynwent.$ $ Ar$hyn$o$bryd,$mae’r$gymuned$addoli$fechan$ond$ffyddlon$iawn$yn$casglu$yma$ar$dri$Sul$y$mis$am$11$y$bore.$ Mae'r$Foreol$Weddi$yn$cael$ei$hoffrymu$ar$y$Sul$cyntaf$a'r$pedwerydd$Sul$yn$y$mis$a'r$Cymun$Bendigaid$yn$cael$ ei$weinyddu$ar$yr$ail$Sul$yn$y$mis.$ $ $ $ 20$ Bro$Padrig$
10c.$Cylch$y$Garn$(Llanrhwydrys)$ $ ! $ $
$ $ $ $ Mae$ Eglwys$ Llanrhwydrys$ (Sant$ Rhwydrys)$ yn$ adeilad$ trawiadol$ (yng$ nghanol$ cae)$ yng$ nghyffiniau$ Bae$ Cemlyn$a’r$Hen$Borth.$Cafodd$yr$Eglwys$ ei$ sefydlu$ yn$ y$ 6ed$ ganrif$ gan$ Sant$ Rhwydrys,$ ac$ mae'r$ eglwys$ bresennol$ yn$dyddio$o'r$12fed$ganrif.$Mae$hon$yn$ un$ o$ eglwysi$ mwyaf$ anghysbell$ Ynys$ Môn$ yn$ un$ o'r$ lleoliadau$ mwyaf$ prydferth.$ Fodd$ bynnag,$ mae$ ei$ agosrwydd$at$Lwybr$Arfordirol$Ynys$ Môn$yn$debygol$o’i$gwneud$yn$hygyrch$ i$ fwy$ o$ ymwelwyr$ nag$ erioed$ yn$ ei$ hanes$ hir.$ O$ fewn$ yr$ eglwys$ ceir$ porth$ bychan,$corff$yr$eglwys,$capel$y$gogledd$ a'r$ gangell,$ gydag$ oriel$ bren$ ddiddorol$ uwch$ ben.$ Ynghyd$ â$ Llanbabo,$ dyma'r$ unig$ Eglwys$ ar$ yr$ Ynys$ a$ adeiladwyd$ gyda$nenffyrch!$ $ $ Mae'r$eglwys$yn$cael$ei$defnyddio’n$achlysurol.$Cynhelir$gwasanaethau$misol$yn$ystod$misoedd$yr$haf$am$2pm$ ar$y$pedwerydd$Sul$yn$y$mis.$Mae$yma$gynulleidfa$fechan$hyfryd$sydd$wrth$eu$bodd$â’r$lle$hynafol$a$hardd$ hwn,$ac$sy’n$gofalu$amdano.$Yn$aml,$mae’r$tir$ger$mynedfa'r$adeilad$yn$mynd$yn$wlyb$ac$yn$fwdlyd$iawn$yn$ ystod$misoedd$y$gaeaf,$gan$wneud$yr$eglwys$yn$anodd$i’w$defnyddio.$ $ $ 21$ Bro$Padrig$
11.$Llanfaethlu$ $ ! ! !
$ $ $ $ Mae$pentref$Llanfaethlu$yn$nodi$pwynt$mwyaf$deheuol$Ardal$Weinidogaeth$Bro$Padrig.$Mae'n$chwe$milltir$i'r$ de$o$Fae$Cemaes$ar$yr$A5025$tuag$at$Gaergybi.$Mae'n$bentref$clos,$yn$edrych$dros$y$môr,$gyda$phoblogaeth$o$ tua$400$o$bobl.$Cafodd$John$Davies$(Sion$Dafydd$Rhys),$ysgolhaig$yng$nghyfnod$y$Dadeni,$ei$eni$yma$ym$1534.$ Mae$yma$ysgol$(Ysgol$Ffrwd$Win)$sy'n$gwasanaethu'r$pentref$a$phentrefan$cyfagos$Llanfwrog$(2½$milltir$i'r$ deVddwyrain)$(32$o$ddisgyblion$yn$2013).$Yn$y$pentref,$mae$dau$fusnes$bach.$Mae$Condessa$Liqueurs$Cymru$ wedi$bod$yn$masnachu$ers$dros$40$mlynedd.$Mae$eu$cynnyrch$yn$amrywio$o$wirodydd$ffrwythau$i$wirodydd$ hufen,$ryseitiau$coctel$a$bocsys$anrhegion$gwirod.$Dechreuodd$Richard$Jones$y$busnes$yng$Nghaer$yn$1969.$Yn$ 1989$symudodd$i$ffatri$gwirod$8,000$troedfedd$sgwâr$a$gwindy$yn$Llanfaethlu.$Mae$OR$Jones$a'i$Fab$yn$gwmni$ teithio$ bysiau$ hirsefydlog.$ Hanner$ milltir$ i'r$ gogleddVorllewin$ o'r$ pentref$ mae$ Carreglwyd$ V$tŷ$cain$a$ adeiladwyd$yn$1634$gan$Dr$William$Griffiths.$Ef$oedd$Canghellor$Llanelwy$a$Meistr$y$Rholiau$i'r$Brenin$Siarl$y$ Cyntaf.$Roedd$ei$daid,$Syr$William$Griffiths,$wedi$bod$yn$Rheithor$Llanfaethlu$am$44$mlynedd.$Rhoddodd$Siarl$ y$Cyntaf$un$o$bum$copi$Edward$Bower$o$bortread$Van$Dyke$ar$adeg$ei$brawf$i$Dr$Griffiths.$Mae'r$portread$yn$ hongian$yn$Ystafell$Fwyta$Carreglwyd$heddiw,$sy'n$dal$ym$meddiant$ddisgynyddion$William$Griffiths.$ $ Mae$Eglwys$Sant$Maethlu$yn$adeilad$hardd$ychydig$i'r$gogleddVorllewin$o'r$pentref$ac$o$fewn$golwg$y$môr$isod$ (ac$Eglwys$Sant$Rhuddlad).$Adeilad$cell$sengl$ydyw$o$tua$1475$gyda$changell$gan$Kennedy$o$1874.$Mae$cromen$ blastr$ar$nenfwd$corff$yr$eglwys$(sy’n$anarferol$yn$Ynys$Môn),$a$osodwyd$yn$ôl$pob$tebyg$ar$gambr$y$to$bwa$ cleddyfog$canoloesol.$Mae$yma$ddarnau$o$waith$coed$Caroline$clasurol$o$seddi$bocs$teulu$Griffith$Carreglwyd,$ a$nifer$o$henebion$yn$perthyn$i$deulu$Griffiths$a'u$gweision.$ $ Mae'r$gynulleidfa$yn$fach$ond$yn$ffyddlon.$Ar$hyn$o$bryd,$cynhelir$gwasanaeth$wythnosol$ar$ddydd$Sul$am$ 9am.$ Mae’r$addoli$yn$gyfan$gwbl$yn$Gymraeg.$Offrymir$y$Foreol$Weddi$ar$y$Sul$cyntaf$a'r$trydydd$Sul;$ gweinyddir$y$Cymun$ar$yr$ail$Sul$a$gweinyddir$y$Cymun$cadw$ar$y$pedwerydd$Sul.$Mae$cangen$Undeb$y$Mamau$ yn$cwrdd$ar$ddydd$Iau$olaf$pob$mis,$ac$mae$12$aelod$yn$y$cyfarfodydd$ar$gyfartaledd.$Mae'r$eglwys$yn$ceisio$ cynnal$gweithgareddau$codi$arian$a$chymdeithasol$drwy$gydol$y$flwyddyn,$fel$cwisiau$a$phrydau$bwyd.$ $ 22$ Bro$Padrig$
12.$Yr$Ardal$Weinidogaeth$a$Staffio$
! $ O$holl$Ardaloedd$Gweinidogaeth$Ynys$Môn,$Bro$Padrig$yw'r$un$sydd$â’r$lleiaf$o$bobl$wedi’u$trwyddedu$ar$gyfer$ gweinidogaeth$gyhoeddus.$Mae$un$offeiriad$wedi$ymddeol$yn$y$plwyf$ar$hyn$o$bryd.$Rhan$o$gylch$gwaith$yr$ arweinydd$newydd$fydd$creu$tîm$ac$annog$galwedigaethau$i'r$weinidogaeth$leyg$drwyddedig.$Fodd$bynnag,$ rydym$yn$cydnabod$y$bydd$hyn$yn$cymryd$amser,$ac$felly$bwriedir$penodi$Offeiriad$Cysylltiol$rhan$amser$a$ fydd$yn$rhannu$ei$(h)amser$rhwng$yr$Ardal$Weinidogaeth$ac$Ardal$Bro$Cwyfan$(i'r$de$o$Fro$Padrig).$Yn$amlwg,$ bydd$ yr$ arweinydd$ newydd$ yn$ dymuno$ ystyried$ patrwm$ yr$addoliadau$ar$y$Sul,$ac,$yn$dilyn$myfyrio$ac$ ymgynghori,$ yn$ llunio$ patrwm$ a$ fydd$ yn$ gweithio$ ar$ gyfer$ yr$ ardal$ hon.$ Fodd$ bynnag,$ cynigir$ y$ byddai'r$ patrwm$a$ganlyn$yn$fan$cychwyn.$ $ $ $ $ $ $ 09.30$ 11.00$ 1400$ 1600$ $ $ $ $ $ $ $ Bae$Cemaes$ $ 1*,$2*,$3*,$4*$ $ $ $ Llanfechell$ 1*,$2*,$3*,$4*$ $ $ $ $ Bodewryd$ $ $ 2*$ $ $ Llanfflewin$ $ $ $ 2*$ $ Llanfaethlu$ 1,$2*,$3,$4*$ $ $ $ Llanrhuddlad$ $ 2*,$4$ $ $ $ LlanfairVyngV $ 1,$3,$4*$ $ $ $ Nghornwy$ $ Llanrhwydrys$ $ $ 4*$(haf)$ $ $ $ $ $ $ $ Allwedd:$ $ Du$=$Ficer$ Coch$=$Offeiriad$Cysylltiol$ $ Gwyrdd$=$Dan$arweiniad$y$gynulleidfa$ $ *$=$Ewcharist$ $ $ 13.$Ardal$Weinidogaeth$a$Chyfran$y$Plwyf$
! Mae$Esgobaeth$Bangor$ar$hyn$o$bryd$yn$ystyried$adolygu$Cyfran$y$Plwyf.$Dyma$ddyraniad$y$llynedd$o$gyfran$y$ plwyf$a$ffigurau’r$casgliadau$priodol:$ $ $ $ Cyfran$ Casgliad$ Heb$ei$ Cyfran$ Casgliad$$ Heb$ei$ 2012$ 2012$ dalu$ 2013$ 2013$ dalu$2013$ 2012$ $ $ $ $ $ $ $ Bae$$Cemaes$ £14,233$ £7,200$ £7,033$ £14,581$ £7,381$ £7,381$ Llanfechell$ £8,158$ £4,000$ £4,158$ £8,749$ £8,000$ £749$ Bodewryd$ £5,381$ £1,900$ £3,481$ £5,650$ £1,500$ £4,150$ Llanfflewin$ £3,246$ £2,000$ £1,246$ £3,084$ £1,000$ £2,084$ Llanfaethlu$ £4,513$ £4,513$ $ £4,374$ £4,374$ $ Llanrhuddlad$ LlanfairVyngV Nghornwy$ $ $ $
$ 23$ Bro$Padrig$
14.$Y$Ficerdy,$Bae$Cemaes$
! $ $
$ $ $ Mae$Esgobaeth$Bangor$wedi$penderfynu$cael$gwared$ar$yr$hen$Reithordy$yn$Llanfechell,$ac$mae$yn$y$broses$o$ brynu$(yn$amodol$ar$gontract)$Ficerdy$newydd$ym$Mae$Cemaes.$Mae'r$asiant$yn$disgrifio'r$tŷ$fel$a$ganlyn:$ $ Preswylfa$eco$gyfeillgar$drawiadol$i$deulu,$gyda$4$ystafell$wely,$yn$sefyll$ar$ei$ben$ei$hun$ar$lain$fawr$gyda$ gerddi$wedi’u$cynnal$yn$dda$a$digonedd$o$le$parcio$a$storio.$Mae$Ffynnon$Las$yn$gynllun$unigryw$gan$bensaer$ ac$wedi$ei$osod$allan$gyda$ffenestri$cornel$sydd$wir$yn$manteisio$i'r$eithaf$ar$belydrau’r$haul,$gan$beri$iddo$ edrych$yn$olau$ac$yn$awyrog$drwyddi$draw,$ynghyd$â$lolfa$ar$y$llawr$cyntaf$sy’n$manteisio’n$llawn$ar$y$cefn$ gwlad$agored$syfrdanol$sydd$o$gwmpas$y$tŷ.$Mae'r$eiddo$mewn$man$canolog$ym$mhentref$Bae$Cemaes$gyda$ chyfleusterau$sy’n$cynnwys$meddygfa,$siop$pysgod$a$sglodion$wobredig,$fferyllfa,$nifer$o$dafarndai$/$bwytai$a$ siopau$ hwylus$ yn$ ogystal$ â$ thraeth$ tywodlyd$ prydferth,$ harbwr$ a$ llwybrau$ arfordirol$ trawiadol.$ Mae$ Bae$ Cemaes$ hefyd$ o$ fewn$ pellter$ teithio$ hwylus$ i$ dref$ farchnad$ Amlwch$ a$ thref$ borthladd$ Caergybi,$ sydd$ rhyngddyn$nhw’n$darparu$siopa$cynhwysfawr$a’r$rhan$fwyaf$o$nwyddau$a$gwasanaethau$hanfodol.$Mae'r$llety$ yn$cynnwys$cegin$/$ystafell$fwyta$cynllun$agored,$ystafell$chwarae,$stydi$/$swyddfa,$pedwaredd$ystafell$wely,$ ystafell$ gawod$ ac$ ystafell$ amlbwrpas$ ar$ y$ llawr$ gwaelod$ a$ lolfa,$ tair$ ystafell$ wely$ Vun$ ohonyn$ nhw$ gydag$ ystafell$ gawod$ en$ suite,$ ac$ ystafell$ ymolchi$ i’r$ teulu$ ar$ y$ llawr$ cyntaf.$ Mae'r$ tŷ$ wedi$ ei$ gynllunio$ ar$ yr$ egwyddorion$'eco$gyfeillgar'$diweddaraf,$gan$ddefnyddio$technegau$inswleiddio$o'r$radd$flaenaf$a$phaneli$solar$ dŵr$ poeth.$ Mae’r$ buddiannau$ hefyd$ yn$ cynnwys$ ffenestri$ dwbl$ ffrâm$ bren$ o$ ansawdd$ uchel$ â$ chladin$ alwminiwm,$ a$ gwres$ canolog$ tanwydd$ solet$ drwy'r$ bwyler$ nwyeiddio$ drwy$ losgi$ logiau’n$ effeithlon$ iawn$ Atmos$Drevoplyn$a$system$tanio$nwy$LPG$wrth$gefn.$EPC:$B$ $ 1. Mynedfa!Cyntedd$cynllun$agored$trawiadol$gyda$dwy$ffenestr$ddeuol$uchder$llawn$pren$caled$/$ alwminiwm$ar$y$blaen,$yn$ymgorffori$drws$mynediad$rhyngddyn$nhw,$llawr$teils$tebyg$i$lechi$gyda$gwres$ tanddaearol,$grisiau$i’r$llawr$cyntaf$gyda$man$storio$dan$y$grisiau,$drysau$dwbl$yn$agor$i’r$man$bwyta,$ cypyrddau$storio$y$gellir$cerdded$i$mewn$iddyn$nhw,$a$drysau$i:$ 2. !Stydi!/!Ystafell!chwarae!10'$8''$x$6'$4$(3.26m$x$1.93m)$Ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$ar$y$blaen,$gwres$ tanddaearol,$cyswllt$ffôn.$ 3. !Cegin!/!Ystafell!frecwast!/!Ystafell!Fwyta!25'$5''$x$16'$11$(7.75m$x$5.16m)$(Dimensiynau$mwyaf)$Wedi’i$ $ 24$ Bro$Padrig$
osod$ag$unedau$lliw$hufen$yn$y$gwaelod$gydag$wyneb$gweithio$drostyn$nhw,$ac$yn$cynnwys$bowlen$sinc$ ceramig$1½$a$thap$cymysgu,$bar$brecwast$fel$ynys$ar$ffurf$uned$sy’n$cyfateb$gyda$chypyrddau$sylfaen$oddi$ tano,$lle$a$gwaith$plymwr$ar$gyfer$peiriant$golchi$llestri,$lle$ar$gyfer$oergell$/$rhewgell,$lle$ar$gyfer$popty$ gyda$chwfl$echdynnu$dur$diVstaen$drosto,$lloriau$teils$tebyg$i$lechi,$drws$bantri$y$gellir$cerdded$i$mewn$ iddo,$gyda$llawr$teils$a$silffoedd$yn$cyfateb,$ffenestri$gwydr$dwbl$pren$caled$â$nodweddion$yn$eu$corneli$ar$ draws$ un$ wal$ ac$ ar$ draws$ yn$ y$ cefn$ yn$ edrych$ tua’r$ ardd$ a$ chefn$ gwlad$ agored,$ cynllun$ agored$ i'r$ man$ bwyta$ neu$ ystafell$ a$ fyddai$ yr$ un$ mor$ addas$ fel$ lolfa$ haul,$ gyda$ lle$ ar$ gyfer$ bwrdd$ bwyta$ a$ chadeiriau,$ ffenestri$gwydr$dwbl$pren$caled$gyda$dyluniadau$tebyg$yn$eu$corneli,$gyda$drysau$dwbl$yn$agor$i'r$ardd$ gefn,$ dwy$ ffenestr$ gwydr$ dwbl$ yn$ y$ to,$ a$ lloriau$ teils$ tebyg$ i$ lechi$ sy’n$ cyfateb$ â’r$ gweddill.$ Mae$ gan$ yr$ ystafell$hon$gyswllt$ffôn,$seinyddion$a$adeiladwyd$yn$y$nenfwd$a$chyswllt$teledu.$ 4. !Swyddfa!6'$8''$x$5'$8$(2.02m$x$1.73m)$Ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$yn$y$cefn,$yn$edrych$tua’r$ardd.$ 5. !Ystafell!wely!4!12'$12''$x$12'$11$(3.95m$x$3.93m)$Ffenestri$pren$caled$uchder$llawn$â$nodweddion$yn$eu$ corneli,$gyda$gwydr$dwbl,$tua’r$ochr$a’r$cefn,$yn$rhoi$golygfa$lawn$o’r$ardd$a’r$cefn$gwlad$agored$y$tu$hwnt$ iddi.$Y$mae$wedi$cael$ei$gosod$fel$ystafell$wely$i$westeion$a$swyddfa$ar$hyn$o$bryd.$Wedi’i$gosod$yn$berffaith$ ar$gyfer$unrhyw$un$sydd$eisoes$yn$gweithio$gartref$neu$sy’n$dymuno$gwneud$hynny.$ 6. !Ystafell!gawod!Swît$tri$darn$yn$cynnwys$cawod$wedi$ei$hamgáu$gyda$chawod$bŵer,$basn$golchi$dwylo$ar$ bedestal$a$thoiled$lefel$isel,$ffenestr$gwydr$dwbl$barugog$pren$caled$ar$yr$ochr,$llawr$teils$a$waliau$wedi’u$ teilsio’n$rhannol.$ 7. !Ystafell!amlbwrpas!/!y!bwyler!13'$0''$x$10'$1$(3.97m$x$3.07m)$Wedi’i$gosod$ag$unedau$ar$y$llawr$ac$ar$lefel$ y$llygad$gydag$wyneb$gweithio$dros$y$rhai$isaf,$uned$sinc$dur$diVstaen$gyda$draeniwr$sengl,$lle$a$gwaith$ plymwr$ar$gyfer$peiriant$golchi,$lle$ar$gyfer$peiriant$sychu$dillad,$ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$ar$yr$ochr,$ lloriau$teils$tebyg$i$lechi$ar$y$llawr$a$boeler$nwy$ar$y$wal$sy'n$darparu$gwres$canolog$a$dŵr$poeth$wrth$gefn,$ gyda$bwyler$ecoVgyfeillgar$sy’n$llosgi$logiau$hefyd$yn$darparu$gwres$canolog.$Tanc$silindr$dŵr$poeth$pŵer$ solar$at$wasgedd$uchel$gyda$switsh$trydan$tanddwr$wrth$gefn.$Drws$yn$arwain$i'r$ardd$flaen.$ 8. !Pen! grisiau’r! llawr! cyntaf! Grisiau$ a! chanllawiau$ derw! solet,$ pen$ grisiau$ mewn$ arddull$ oriel,$ gyda$ dwy$ ffenestr$velux$yn$y$to,$cwpwrdd$storio$sy’n$cynnwys$system$reoli’r$paneli$solar$a$drysau$yn$arwain$at:$ 9. !Ystafell!wely!1!12'$11''$x$10'$11$(3.94m$x$3.34m)$Ffenestri$gwydr$dwbl$pren$caled$tebyg$â$dyluniadau$yn$eu$ corneli$ar$yr$ochr$ac$yn$y$cefn,$gyda$golwg$oddi$uchod$ar$yr$ardd$ac$am$allan$tua’r$cefn$gwlad$sydd$o$ gwmpas,$drysau$dwbl$at$gwpwrdd$dillad$wedi’i$osod,$drws$at:$ 10. !Ystafell!gawod!en!suite!Swît$tri$darn$yn$cynnwys$cawod$ddwbl$wedi$ei$hamgáu$gyda$chawod$bŵer,$basn$ golchi$dwylo$ar$bedestal$a$thoiled$lefel$isel,$llawr$teils,$waliau$wedi’u$teilsio’n$rhannol,$ffenestr$gwydr$dwbl$ pren$caled$yn$y$to,$a$rheilen$llieiniau$sy’n$cynhesu$tebyg$i$grôm$ar$y$wal.$ 11. !Ystafell!wely!2!12'$5''$x$9'$4$(3.79m$x$2.85m)$(Dimensiynau$mwyaf)$Ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$tua’r$ cefn,$drws$i$gwpwrdd$dillad$wedi’i$osod.$ 12. !Ystafell!wely!3!9'$10''$x$9'$8$(3m$x$2.95m)$(Dimensiynau$mwyaf)$Ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$tua’r$ cefn,$drysau$dwbl$i$gwpwrdd$dillad$wedi’i$osod.$ 13. !Lolfa!23'$5''$x$14'$11$(7.13m$x$4.54m)$Ystafell$eithriadol$o$olau$ac$awyrog$i’r$teulu,$yn$bennaf$oherwydd$y$ dyluniad$sy’n$cynnwys$ffenestri$cornel$gwydr$dwbl$pren$caled$uchder$llawn$sy’n$gwneud$y$mwyaf$o$olau’r$ haul,$ac$sy’n$cynnig$golygfeydd$hyfryd$o$gefn$gwlad$agored.$Gyda$llosgwr$coed$ar$aelwyd$teils$yn$nodwedd$ amlwg,$lloriau$derw$solet,$cyswllt$ffôn,$seinyddion$sy’n$rhan$o’r$dyluniad$a$chyswllt$teledu.$ 14. !Ystafell!ymolchi!i’r!teulu!$Swît$tri$darn$moethus$yn$cynnwys$baddon$ar$ei$ben$ei$hun$ar$lawr$teils$wedi’i$ godi,$basn$golchi$dwylo$ar$bedestal$a$thoiled$lefel$isel,$ffenestr$gwydr$dwbl$pren$caled$yn$y$cefn,$llawr$teils.$$ Y!tu!allan$mae$modd$mynd$at$yr$eiddo$drwy$giât$sy'n$arwain$at$lawr$caled$cerrig$mâl,$sy’n$darparu$digon$o$le$ parcio$ ar$ gyfer$ sawl$ math$ o$ gerbydau.$ Mae'r$ eiddo$ wedi$ ei$ amgylchynu$ gan$ ardd$ fawr$ ond$ hylaw,$ ar$ ffurf$ lawntiau$ yn$ bennaf$ gyda$ ffensys$ o’u$ cwmpas.$ Ceir$ lleiniau$ llysiau,$ tŷ$ gwydr$ a$ mannau$ eistedd$ ar$ batio$ palmantog,$yn$ogystal$â$digon$o$le$i$storio$coed$sych$ $ $$
$ $ 25$ Bro$Padrig$
$ $
$ $ $ $
$ $ $ 26$ Bro$Padrig$
15.$Swydd$ddisgrifiad$ $ ! ! 1.!Diben:! $ $ Rhannu$ yn$ episgop$yr$Esgob$fel$Prif$Fugail$a$Gweinidog$yr$Esgobaeth$drwy$ddarparu$arweinyddiaeth$a$ goruchwylio$cenhadaeth$a$gweinidogaeth$Ardal$Weinidogaeth$Bro$Padrig.$ $ 2.!Cyfrifoldeb:! $ $ Bod$yn$gyfrifol$am$gydweithio$a$chydweithrediad$llawn$gyda’r$Esgob,$yr$Esgobaeth,$y$Tîm$Gweinidogaeth$a’r$ Cyngor$Plwyfol$Eglwysig$am:$$ $ Arweinyddiaeth$o$fewn$y$plwyf$$ Arwain$addoli’r$Duw$Hollalluog$$ Cyfranogiad$pobl$Dduw$yn$ei$Genhadaeth$$ Addysgu$a$meithrin$disgyblion$$ Galw$pobl$i$Weinidogaeth$$ Stiwardiaeth$cyllid,$eiddo$ac$adnoddau$$ $ Bydd$ef$neu$hi$yn$gyfrifol$yn$y$pen$draw$am$gyflawni$Gweledigaeth$yr$ Esgobaeth1$ yn$ y$ Plwyf$ ac$ am$ y$ strategaeth$i$gyflawni$hyn$ar$lefel$leol.$ $ $ 3.!Prif!dasgau!a!dyletswyddau:! $ a) Arweinyddiaeth+gyffredinol+ + 1. Bod$yn$ffyddlon$mewn$gweddi$ac$annog$holl$bobl$Duw$i$fod$yn$ffyddlon$ac$yn$rheolaidd$mewn$gweddi$a$ sefydlu$patrwm$o$weddi$bob$dydd$yn$y$Plwyf.$ 2. Darparu$ canolbwynt$ sagrafennol$ i$ atgoffa'r$ ffyddloniaid$ am$ fraint$ a$ chyfrifoldeb$ holl$ bobl$ Duw$ mewn$ addoliad$a$gwasanaeth.$ 3. Ffurfio$a$meithrin$Tîm$Gweinidogaeth$a$fydd$yn$cynnwys$Gweinidogion$eraill$(ordeiniedig$a$lleyg)$wedi’u$ hawdurdodi$gan$yr$Esgob$ar$gyfer$y$weinidogaeth$gyhoeddus,$a$nodi$anghenion$hyfforddiant$i$eraill$y$gallai$ Duw$fod$yn$eu$galw$i$weinidogaethu.$ 4. $Gweithio$gyda'r$Wardeniaid$fel$prif$swyddogion$lleyg$y$plwyf$a$chadeirio'r$Cyngor$Plwyfol$Eglwysig$yn$ei$ gyfrifoldebau$i$gyflawni$gweledigaeth$yr$Esgobaeth$am$eglwys$sy’n$dysgu$a'i$dyletswyddau$yn$ôl$Cyfansoddiad+ yr+Eglwys+yng+Nghymru.$ 5. Cymryd$yr$awenau$yn$y$gwaith$o$ddatblygu$strategaeth$ar$gyfer$cyflwyno$cenhadaeth$a$gweinidogaeth$ar$ lefel$leol$a$thyfu’r$eglwys,$yn$ysbrydol$ac$o$ran$nifer.$$ 6.$Sicrhau$bod$cyfarfodydd$rheolaidd$o'r$Cynghorau$Plwyfol$Eglwysig$yn$cael$eu$cynnal.$ 7.$Cydweithio$gyda$Phwyllgorau’r$Eglwys$neu$ar$faterion$sy'n$ymwneud$â'r$eglwysi$unigol.$ 8.$Chwilio$am$bob$cyfle$i$weithio’n$eciwmenaidd$yn$y$Plwyf.$ 9.$ Cydweithio$ â'r$ Archddiacon$ i$ adolygu'r$ fywoliaeth$ bob$ tair$ blynedd$ er$mwyn$cynnig$ y$ gorau$ i$ Dduw$ a'r$ gymuned$o$ran$addoli,$cenhadaeth$a$gwasanaeth.$ 10.$Sicrhau$bod$swyddfa’r$plwyf$yn$drefnus$ac$yn$effeithlon.;$bod$cofnodion$gwasanaethau,$rhestr$etholwyr,$ bedyddiadau,$priodasau$a$chladdedigaethau$yn$cael$eu$cynnal$mewn$modd$proffesiynol.$ 11.$ Sicrhau$ cydymffurfiaeth$ â$ gofynion$ statudol$ y$ gyfraith,$ y$ gwasanaethau$ a'r$ gweithdrefnau$ a$ gymeradwywyd$gan$yr$Eglwys$yng$Nghymru$mewn$gweinidogaeth$a$rennir$ac$sy’n$ydweithredol.$ 12.$ Cydymffurfio$ â$ chyfraith$ y$ wlad$ a$ rheoliadau'r$ eglwys$ o$ ran:$ priodasau$ a$ marwolaethau,$ diogelu,$ atebolrwydd$ ariannol,$ iechyd$ a$ diogelwch,$ cynnal$ a$ chadw$ cyfrifon,$ rhestr$ o$ ddodrefn,$ gosodiadau$ ac$ arteffactau,$gofalu$am$adeiladau$eglwysig.++ + + b)+Addoliad+a+litwrgi+ +
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
1$Gweledigaeth$ar$gyfer$Eglwys$sy’n$Dysgu$yn$Esgobaeth$Bangor$ $ 27$ Bro$Padrig$
1. Llywyddu$ dros$ addoli$ yn$ y$ fywoliaeth,$ gan$ sicrhau$ ei$ fod$ yn$ ysbrydoledig,$ yn$ barchus,$ yn$ greadigol,$ yn$ drefnus$ac$yn$hygyrch$i$bawb.$$ 2. Bod$â$throsolwg$ar$weinidogion$eraill$yn$y$fywoliaeth.;$gwneud$yn$siŵr$fod$yr$addoli’n$briodol$o$ran$natur$ ac$amlder,$a$bod$pobl$awdurdodedig$yn$cael$eu$penodi$i$arwain$(offeiriad$digyflog,$diaconiaid,$darllenwyr$lleyg,$ arweinwyr$addoliad,$wardeniaid).$ 3. Darparu$cyfleoedd$i$gleifion$a’r$rhai$sy’n$gaeth$i'w$cartref$dderbyn$cymun$a$sacramentau$eraill$yn$y$cartref$ lle$bo'n$briodol.$ 4. Cydlynu$addoli$mewn$ysgolion$yn$yr$ardal,$o$ran$cymryd$rhan$ac$annog$eraill$i$helpu$gyda’r$fraint$o$rannu$ yn$y$gwaith$o$feithrin$plant$yn$Gristnogol.$ 5. Cydlynu,$ cymryd$ rhan$ a$ helpu$ i$ baratoi$ a$ hyfforddi$ gweinidogion$ awdurdodedig$ eraill$ i$ weinyddu$ gwasanaethau$achlysurol$yn$effeithiol.$ $ $ c)$Efengylu,+addysgu+a+meithrin+ + 1. Bod$yn$brif$efengylydd$ac$athro’r$ffydd$yn$y$fywoliaeth.$ 2. Darparu$cyfleoedd$i’r$rhai$sy’n$$anghyfarwydd$â’r$eglwys$i$ddysgu$am$y$ffydd$Gristnogol$ac$ymgysylltu$â$hi.$ 3. Meithrin$diwylliant$o$efengylu$yn$y$fywoliaeth.$ 4. Darparu$cyfleoedd$i'r$ffyddloniaid$dyfu$mewn$disgyblaeth$drwy$astudio$a$thrafod.$ 5. Ar$y$cyd$â$Chyfarwyddwr$Canolfan$Sant$Seiriol,$sefydlu$cwrs$Archwilio+Ffydd$yn$y$fywoliaeth$ac$annog$y$ ffyddloniaid$i$fod$yn$bresennol.$ 6. $CydVdrefnu$a$chymryd$rhan$yn$y$gwaith$o$addysgu$a$meithrin$y$rhai$sy'n$paratoi$ar$gyfer$bedydd$(a$lle$ bo’n$briodol,$rhieni$a$rhieni$bedydd)$a$darparu$cyfleoedd$ar$gyfer$y$rhai$sy’n$ceisio$conffyrmasiwn$i$gael$eu$ cyfarwyddo$a'u$meithrin$yn$briodol.$ 7. Rhoi$cyfle$i’r$rhai$sy’n$$anghyfarwydd$â’r$eglwys$i$glywed$yr$Efengyl$Gristnogol,$a,$lle$bo'n$briodol,$sefydlu$ cyrsiau$efengylu.$ 8. CydVdrefnu$gweinidogaeth$i'r$rhai$sy'n$dymuno$priodi,$a$chynnal$priodasau.$ + + d)+Gofal+bugeiliol+ + 1. Meithrin$o$fewn$y$fywoliaeth$ddiwylliant$a$gweinidogaeth$o$ofal$bugeiliol$ ymhlith$ y$ ffyddloniaid$ ac$ am$ allan$yn$y$gymuned$drwy$addysgu$ac$esiampl.$$ 2. Ceisio$cysylltu$â$strwythurau$cymorth$statudol$i’r$rhai$sy’n$dioddef.$ 3. Sicrhau$gofal$a$darparu’r$sacramentau$i’r$cleifion$a’r$rhai$sy’n$marw.$$ 4. Cynnig$cefnogaeth$a$chyngor$ysbrydol$i'r$Fywoliaeth$gyfan.$ 5. Cydlynu$a$rhannu$yn$y$weinidogaeth$angladdau.$ 6. Cydlynu$a$rhannu$yn$y$weinidogaeth$i'r$rhai$mewn$profedigaeth.$ 7. Rhyddhau$pobl$Duw$er$lles$pawb$a$gogoniant$i$Dduw.$ $ e)+Gweithredu+cymdeithasol+ + 1.$$ Sicrhau$bod$yr$Eglwys$yn$y$Fywoliaeth$yn$cymryd$rhan$yng$nghenhadaeth$Duw$i'r$byd.$ 2.$$ Ceisio$meithrin$rhwydweithiau$a$chysylltiadau$y$tu$allan$i'r$eglwys$er$mwyn$bod$yn$bartner$i$asiantaethau$ eraill$wrth$adeiladu$teyrnas$Dduw.$$ 3.$$ Cofleidio$ egwyddor$ Lund$ mewn$ gwaith$ eciwmenaidd,$ sef$ 'y$ dylai$ eglwysi$ weithredu$ gyda'i$ gilydd$ ym$ mhob$ mater$ ac$ eithrio'r$ rhai$ y$ mae$ gwahaniaethau$ dwfn$ o$ argyhoeddiad$ yn$ eu$ gorfodi$ i$ weithredu$ ar$ wahân'.$$ $ Dylid$cyflawni’r$holl$dasgau$a$dyletswyddau$hyn$gan$gofio$am$fraint$aruthrol$gweinidogaeth:$gyda$chymorth$ Duw,$er$mwyn$Iesu$Grist$ac$yn$nerth$yr$Ysbryd$Glân.$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ 28$ Bro$Padrig$
16.$Y$gobeithion$penodol$a$fynegwyd$gan$yr$Ardal$Weinidogaeth$ $ ! $ Mewn$cyfarfod$ar$23$Mehefin$2014,$mynegodd$cyfarfod$agored$y$gobeithion$hyn$am$y$ficer$newydd:$ $ 1.+Offeiriad+sydd+â+chanolbwynt+ysbrydol,+ac+sy’n+gallu+atgoffa’r+Ardal+Weinidogaeth+yn+gyson+am+ei+diben+ Mae'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$chwilio$am$rywun$sy'n$gwybod$eu$bod$angen$Duw$ac$sy'n$gallu$dal$Duw$yn$gyson$ o'u$blaen$fel$y$rheswm$dros$fodolaeth$yr$eglwys.$Maen$nhw’n$teimlo$ei$bod$yn$hawdd$i'r$eglwys$golli$golwg$ar$ yr$hanfodion$a$bod$angen$i'r$Ficer$warchod$y$weledigaeth$am$Deyrnas$Dduw$yn$yr$ardal.$ + 2.+Offeiriad+sy’n+ymrwymedig+i+estyn+allan+at+bobl+ifanc+a+theuluoedd+ Byddai'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$hoffi$croesawu$rhagor$o$blant$a$theuluoedd$ifanc$i$fywyd$yr$eglwys.$Mae'n$ chwilio$am$offeiriad$sy’n$ymrwymedig$i'r$dasg$hon.$Fel$y$soniwyd$yn$y$proffil,$mae’r$Esgobaeth$ yn$ helpu$ i$ ddarparu$ adnoddau$ ar$ yr$ agwedd$ hon$ ar$ weinidogaeth$ drwy$ weinidogaeth$ CYFME$ Ynys$ Môn$ (Hwylusydd$ Gweinidogaeth$ Plant,$ Pobl$ Ifanc$ a$ Theuluoedd).$ Mae'r$ Ardal$ Weinidogaeth$ yn$ awyddus$ i’r$ Ficer$ newydd$ weithio$gyda'r$CYFME$a'r$gymuned$er$mwyn$meithrin$y$rhan$hon$o$gymuned$yr$eglwys.$ $ 3.+Offeiriad+sy’n+gallu+eu+helpu+i+ailgysylltu+â’r+rhai+sydd+wedi+troi+cefn+ar+yr+eglwys+ Mae'r$ Ardal$ Weinidogaeth$ yn$ chwilio$ am$ offeiriad$ a$ fydd$ yn$ eu$ helpu$ i$ gofleidio$ gweledigaeth$ ar$ gyfer$ yr$ eglwys$yn$yr$ardal$hon$sydd$wedi'i$gwreiddio$yn$Nheyrnas$Dduw$ac$sy’n$berthnasol$i$fywydau$pobl$sy'n$byw$ yn$y$cymunedau$hyn.$Mae$ganddi$awydd$i$ganolbwyntio$ar$addoli$a$gweithgareddau$a$fydd$yn$denu$pobl$i$fod$ yn$rhan$o$fywyd$yr$eglwys$a$cheisio$ailVfywiogi$brwdfrydedd$dros$yr$Efengyl$yn$y$cymunedau$hyn.$Mae$gan$yr$ Ardal$Weinidogaeth$awydd$i$ailgysylltu$gyda$rhai$o'r$‘cyn’$eglwyswyr$yn$y$cymunedau$hyn,$a’r$rhai$sydd$wedi$ ‘troi$cefn$ar$yr$eglwys'.$ $ 4.+Offeiriad+a+ddaw’n+hysbys+i+bawb+yn+y+cymunedau+ Mae'r$ Ardal$ Weinidogaeth$ yn$ cydnabod$ ei$ chydVdestun$ fel$ un$ hynod$ wledig,$ ac$ o$ fewn$ y$ diwylliant$ hwn,$ bwysigrwydd$meithrin$cysylltiadau.$Mae'n$dymuno$croesawu$offeiriad$sy'n$deall$yr$angen$i$gael$ei$(g)weld$a$ bod$yn$hysbys$yn$y$cymunedau$hyn.$Mae'n$cydnabod$cyfyngiadau$Ficer$sydd$â'r$dasg$o$oruchwylio,$ond$yn$ cadarnhau'r$angen$am$bresenoldeb$ym$mhob$cymuned.$Mae$llawer$o$gyfleoedd$i’r$perwyl$hwn$drwy$ymwneud$ ag$ysgolion,$sefydliadau,$gwasanaethau$achlysurol$a$digwyddiadau$sy'n$bwysig$yng$nghalendr$cymdeithasol$y$ cymunedau$hyn$ $ 5.+Offeiriad+sy’n+ymrwymedig+i+Ofal+Bugeiliol+ Mae$ gofal$ bugeiliol$ dros$ bobl$ Duw$ yn$ dasg$ bwysig$ yn$ yr$ eglwys$ ac$ yn$ arbennig$ o$ bwysig$ yn$ y$ cymunedau$ gwledig$hyn.$Mae'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$dymuno$penodi$Ficer$sydd$wedi$ymrwymo$i$ddatblygu$diwylliant$o$ ofal$bugeiliol$ac$i$ymwneud$yn$helaeth$ei$hunan$â’r$gofal$bugeiliol$dros$bobl$Duw.$ $ 6.+Offeiriad+a+fydd+yn+ymwneud+ag+ysgolion+lleol+ Mae$pedair$ysgol$iau$gymharol$fechan$yn$yr$Ardal$Weinidogaeth,$ac$mae$perthynas$dda$rhwng$yr$ysgolion$a'r$ eglwys.$ Byddai'r$ Ardal$ Weinidogaeth$ yn$ hoffi$ i’r$ cysylltiadau$ hyn$ gael$ eu$ datblygu$ a'u$ cryfhau.$ Er$ nad$ oes$ timau$ Agor$ y$ Llyfr$ yn$ gweithredu$ yn$ yr$ ysgolion$ hyn$ ar$hyn$o$bryd,$mae'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$agored$i$ archwilio$posibiliadau$o'r$fath$gydag$Ebrwyad$newydd.$ $ 7.+Offeiriad+a+fydd+yn+helpu+i+feddwl+yn+greadigol+am+ddefnyddio+adeiladau’r+eglwys+ Er$bod$yr$Ardal$Weinidogaeth$hon$yn$cynnwys$adeiladau$eithriadol$(y$rhan$fwyaf$ohonyn$nhw$mewn$cyflwr$ da),$ mae’n$ bryderus$ a$ yw’r$ adeiladau$ yn$ cael$ eu$ defnyddio$ i'w$ llawn$ botensial$ ar$ gyfer$ cenhadaeth$ a$ gweinidogaeth$yr$eglwys.$Mae$Bodewryd$a$Llanfechell$yn$neilltuol$wedi$dechrau$trafodaethau$am$sut$gallen$ nhw$ ddefnyddio$ adeiladau$ yn$ fwy$ creadigol$ er$ budd$ y$ gymuned$ leol.$ Mae'r$ Esgobaeth,$ trwy$ ei$ Swyddog$ Eglwysi$a$Chadwraeth,$yn$ymrwymedig$i$helpu$gyda'r$broses$hon.$ $ 8.+Offeiriad+sy’n+gallu+profi+bod+ganddo/ganddi+enw+da++am+gyfathrebu+ Mae$sgiliau$cyfathrebu$yn$allweddol$i'r$swydd$hon.$Mae'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$chwilio$am$rywun$sy'n$gallu$ cyfathrebu$ar$lafar,$yn$ysgrifenedig$ac,$yn$bwysicaf$oll,$a$fydd$yn$defnyddio$dulliau$traddodiadol$a$chyfoes$i$ gynnal$cymuned$eglwys$wledig$amrywiol$gyda’i$gilydd.$ $ 9.+Offeiriad+a+fydd+yn+parchu+traddodiad+cerddorol+y+plwyf+ Mae'r$Ardal$Weinidogaeth$yn$chwilio$am$Ficer$a$fydd$yn$parchu$traddodiad$cerddorol$eglwysi$ac$a$fydd$yn$ ceisio$annog$eglwysi$i$ddatblygu'r$agwedd$hon$ar$eu$haddoliad.$ $ $ 29$ Bro$Padrig$
17.$Manyleb$Person$ $ ! ! a)+Cymwysterau+a+hyfforddiant+ $ Dylai$ymgeiswyr$am$y$swydd:$ 1.$Fod$yn$offeiriad$ordeiniedig$yn$yr$Eglwys$yng$Nghymru$neu$Eglwys$sydd$mewn$cymundeb$â$hi.$ 2.$Wedi$cwblhau$Addysg$Weinidogaethol$Gychwynnol$yn$foddhaol.$$ 3.$ Gallu$ dangos$ y$ ddawn$ i$ ymarfer$ gweinidogaeth$ offeiriadol$ ar$ statws$ ebrwyad$ sy'n$ cynnwys$ gosod$ gweledigaeth$a$datblygu$tîm.$ 4.$Gallu$dangos$parodrwydd$i$ymgymryd$â$hyfforddiant$pellach$sy'n$gwella$sgiliau$arwain.$ $ b)+Profiad+ $ Bydd$ ymgeiswyr$ sy’n$ barod$ ar$ gyfer$ y$ swydd$ yn$ gallu$ arddangos$ profiad$ a$ dealltwriaeth$ yn$ y$ meysydd$ a$ ganlyn:$$ 1.$Cyfrifoldeb$mewn$sefydliad$cymhleth$gydag$adnoddau$sylweddol$(pobl$ac$adeiladau)$i’w$rheoli.$ 2.$Cynulleidfaoedd$sy'n$cynnwys$pobl$o$wahanol$gefndiroedd$a$thraddodiadau.$ 3.$Arwain$addoliad$ysbrydoledig,$aeddfed$a$meddylgar$o$wahanol$arddulliau,$fel$bo'n$briodol.$ 4.$Ymgysylltu$a$chynnig$cefnogaeth$fugeiliol$i$bobl$o$bob$oed.$ 5.$Twf$yr$eglwysi$o$ran$nifer$ac$yn$ysbrydol.$ $ c)+Gwybodaeth,+sgiliau+a+galluoedd+ $ Bydd$disgwyl$i$ymgeiswyr$ddangos$yr$wybodaeth,$y$sgiliau$a'r$galluoedd$a$ganlyn:$ 1.$Sgiliau$arwain,$gan$gynnwys$y$gallu$i$ysgogi,$ysbrydoli$a$chydVdrefnu$gwirfoddolwyr$yn$effeithiol.$ 2.$Cydweithio$V$yn$enwedig$gyda$gwirfoddolwyr$ac$eglwysi$eraill.$ 3.$ Y$ gallu$ i$ sefydlu$ a$ meithrin$ cysylltiadau$ ag$ unigolion$ a$ sefydliadau$ cymunedol$ y$ mae$ eu$ hymwneud$ â’r$ eglwys$yn$gyfyngedig.$ 4.$Y$gallu$i$bregethu’n$dda$mewn$amrywiaeth$o$arddulliau$a$fformatau$i$ystod$eang$o$wrandawyr$â$rhagolygon,$ oedrannau$a$dealltwriaeth$amrywiol.$ 5.$Y$gallu$i$drefnu$adnoddau$(eich$amser$eich$hun,$gwirfoddolwyr,$adeiladau)$yn$effeithiol$i$gwrdd$â$nifer$fawr$ o$ofynion.$ $ d)+Agweddau+cyffredinol+ $ 1.$Tystiolaeth$o$fywyd$dwfn$o$weddi$a'r$gallu$i$dynnu$ar$ystod$eang$o$adnoddau$ysbrydol.$ 2.$Gwerthfawrogiad$o'r$cyfleoedd$a$ddarperir$gan$le’r$yr$Eglwys$hon$yn$y$cymunedau$hyn.$ 3.$Agwedd$eciwmenaidd$a$pharodrwydd$i$weithio$gydag$eglwysi$lleol$eraill.$ $ e)+Arall+ $ 1.$Dealltwriaeth$o'r$rhan$y$gall$yr$Eglwys$ei$chwarae$ym$mywyd$y$gymuned$gan$aros$yn$driw$i'w$gweledigaeth$ Gristnogol$unigryw.$ 2.$Gwerthfawrogiad$o'r$celfyddydau$yn$gyffredinol$a$cherddoriaeth$yn$benodol,$a$dealltwriaeth$o$sut$gallan$ nhw$dynnu$pobl$at$Dduw.$ 3.$Parodrwydd$i$annog$corau’r$plwyfi$a$chyngherddau$sy'n$digwydd$yn$yr$eglwysi.$ $ $ $ $ $ $ $ $ $
$ 30$ Bro$Padrig$
18.$Y$broses$ymgeisio$ $ ! ! Ceisiadau!! $ Rhaid$i$geisiadau$gyrraedd$erbyn$dydd$Gwener$15$Awst$2014.+Mae’n$rhaid$iddyn$nhw$gynnwys:$ + a) Llythyr$eglurhaol$dim$mwy$na$dwy$ochr$o$bapur$A4$yn$disgrifio$beth$sy'n$eich$denu$at$y$rôl$hon,$eich$ profiad$a$sut$mae'n$berthnasol$i'r$cyfleoedd$a'r$heriau$a$gyflwynir$gan$y$swydd$hon.$ b) Ffurflen$gais$wedi'i$llenwi.$ c) Enwau$ a$ chyfeiriadau$ (gyda$ chyfeiriadau$ eVbost$ os$ yn$ bosibl)$ tri$ chanolwr$ (y$ dylai$ dau$ fod$ yn$ weinidogion$ordeiniedig).$ $ Dychweler$at:$ $ Yr$Hybarch$Paul$Davies$ Archddiacon$Bangor$a$Môn$ Yr$Archddiacondy$ Ffordd$Belmont$ Bangor,$Gwynedd$ LL57$2LL$ $ [email protected]$ $ Rhestr!fer!! $ Bydd$ rhestr$ fer$ yn$ cael$ ei$ llunio$ yn$ ystod$ yr$ wythnos$ sy’n$ dechrau$ ddydd$ Llun$ 18$ Awst$ 2014.$ Bydd$ yr$ wybodaeth$a$ddarperir$yn$eich$cais$a’ch$llythyr$eglurhaol$yn$cael$ei$defnyddio$fel$mewnbwn$i’r$broses$ddethol.$ Byddwn$yn$chwilio$am$dystiolaeth$amlwg$eich$bod$yn$bodloni'r$meini$prawf$a$nodir$yn$y$fanyleb$person.$Bydd$ pob$ymgeisydd$yn$cael$gwybod$am$ganlyniad$y$broses$o$lunio$rhestr$fer.$ $ Cyfweliadau! $ Bydd$y$cyfweliadau$yn$cael$eu$cynnal$ym$Mae$Cemaes$ddydd$Mercher$24$Medi$2014.$Bydd$manylion$pellach$ am$y$broses$ddethol$yn$cael$eu$cyfleu$pan$wahoddir$ymgeiswyr$am$gyfweliad.$Bydd$y$penodiad$yn$amodol$ar$ wiriad$DBS$uwch.$ $ Nodwch,$os$gwelwch$yn$dda,$fod$y$swydd$hon$yn$cael$ei$chynnig$dan$Delerau+Gwasanaeth+Clerigion$newydd$yr$ Eglwys$ yng$ Nghymru$ 2011,$ a’i$ bod$ yn$ amodol$ (fel$ y$ mae$ pob$ penodiadau$ ers$ y$ dyddiad$ hwnnw)$ ar$ Ddaliadaeth+Gyffredin.$Ceir$rhagor$o$wybodaeth$ar$wefan$yr$Eglwys$yng$Nghymru.$ $
Os$penderfynwch$ymgeisio$am$y$swydd$hon,$edrychwn$ymlaen$at$eich$cais.$
Dechrau’r!swydd! $ Disgwylir$y$bydd$y$sawl$a$benodir$yn$gallu$dechrau$ar$ei$ddyletswyddau$yn$Ionawr$2015.$ $ $ $ $ $ $ $ $ $ Richard$Paul$Davies$ Archddiacon$Bangor$a$Môn$ Mehefin$2014$ $ $ 31$