PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
PLAN GOSPODARKI ODPADAMI
Urząd Gminy Lanckorona 0 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Streszczenie w języku niespecjalistycznym
Plan gospodarki odpadami dla gminy Lanckorona został sporządzony w sposób zgodny z polityką ekologiczną państwa oraz wymaganiami określonymi w Ustawie o odpadach, w Rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami, a także planem gospodarki odpadami dla województwa małopolskiego i planem gospodarki odpadami dla powiatu wadowickiego. Plan stanowi integralną część programu ochrony środowiska dla gminy Lanckorona. Gmina Lanckorona położona jest na Pogórzu Karpackim, w Paśmie Pogórza Wielickiego. W jej skład wchodzi 5 sołectw: Lanckorona, Izdebnik, Jastrzębia, Podchybie i Skawinki. Zajmuje powierzchnię 40,5 km2 i graniczy z gminami: Stryszów, Kalwaria Zebrzydowska, Skawina, Budzów i Sułkowice. Gminę zamieszkuje 5738 osób. Zasady i sposób usuwania odpadów komunalnych od mieszkańców zostały określone w Regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy Lanckorona uchwalonego przez Radę Gminy Lanckorona w Uchwale nr XI/74 z dnia 29.10.2003r. Ilość wywiezionych odpadów komunalnych wyniosła w roku 2000 – 864 Mg, w 2001- 366 Mg, w 2002 – 115 Mg, a w 2002 - 85 Mg. Ogólna ilość posesji objęta zbiórką odpadów komunalnych (przez Gminny Zakład Budżetowy ) wynosiła w 2003r. 1760, co stanowi ok. 73,35% ilości posesji w gminie Lanckorona (przy średniej w województwie małopolskim 60%). Ilość pozyskanych surowców wtórnych z selektywnej zbiórki w roku 2003 wyniosła 12,326 Mg, z czego: Makulatura - 4,94 Mg, Szkło - 4,30 Mg, Puszki aluminiowe - 0,056 Mg Tworzywa sztuczne - 1,80 Mg Złom żelazny - 1,23 Poziom odzysku stanowi ok.14,5% zebranych odpadów komunalnych. W sektorze gospodarczym wytworzono w 2002 r. 25,449 Mg odpadów przemysłowych, w tym 0,285 Mg odpadów niebezpiecznych.
Analizując aktualny stan gospodarki odpadami z sektora komunalnego należy stwierdzić, że podstawowymi zagrożeniami ekologicznym w gminie Lanckorona są: - zamknięte składowisko odpadów nie posiadające odpowiednich zabezpieczeń - system zbiórki odpadów nie obejmujący wszystkich mieszkańców gminy - brak selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych - brak selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych - brak selektywnej zbiórki odpadów budowlano-remontowych. Składowisko odpadów w Lanckoronie stanowi potencjalną możliwość zanieczyszczenia środowiska w tym: zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchniowych zagrożenie dla powietrza atmosferycznego zagrożenie dla środowiska gruntowego zagrożenie dla krajobrazu. Jednym z celów planu gospodarki odpadami jest zintensyfikowanie działań związanych z rekultywacją nieczynnego składowiska w Lanckoronie oraz działań organizacyjnych i technologicznych umożliwiających maksymalny, możliwy do osiągnięcia stopień odzysku
Urząd Gminy Lanckorona 1 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA wytwarzanych odpadów, a tym samym ograniczenie ilości składowanych odpadów komunalnych. W związku z powyższym niezbędne są działania zmierzające do jego rekultywacji obejmujące prace projektowe, uzgodnienia oraz prace techniczno-rekultywacyjne. Do podstawowych działań ograniczających negatywne oddziaływanie składowiska na środowisko jest opracowanie projektu rekultywacji, w którym przewidziane będzie co najmniej: właściwe ukształtowanie czaszy i przykrycie warstwą nieprzepuszczalną, a następnie warstwami rekultywacji biologicznej, właściwe umocnienie i ukształtowanie skarp składowiska wykonanie rowów opaskowych wokół powierzchni składowiska dla ochrony przed napływem wód deszczowych oraz dla ochrony terenów przyległych przed napływem wód ze składowiska, uszczelnienie składowiska oraz ujęcie ewentualnych odcieków systemem drenażowym. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja składowiska zredukuje jego negatywny wpływ na środowisko. Pozostałe istotne założenia planu polegają na: - objęciu systemem zbiórki odpadów 100% mieszkańców - rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: surowców wtórnych odpadów wielkogabarytowych odpadów budowlano-remontowych odpadów niebezpiecznych - budowie Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych - likwidacji dzikich miejsc składowania odpadów Projekt planu zakłada odzysk lub unieszkodliwienie wszystkich odpadów powstających na terenie gminy w długim horyzoncie czasowym, a także usunięcie zagrożeń związanych z odpadami już nagromadzonymi i rekultywację terenu. Odpady komunalne powstające będą zagospodarowane w ramach wywozu poza obszar gminy. System wywozowy odpadów komunalnych poza obszar gminy, brak potrzeby budowy nowych obiektów tego typu na terenie gminy, będzie oznaczać dla środowiska gminy Lanckorona zasadniczą redukcję zagrożeń i uciążliwości wynikających ze składowania odpadów, w tym związanych z: - emisją gazu wysypiskowego - emisją odorów - zagrożeniem wód powierzchniowych - zagrożeniem wód podziemnych - degradacją gleb i powierzchni ziemi. Ogólne zmniejszenie ilości odpadów niesegregowanych, w tym wydzielenie odpadów niebezpiecznych, przeznaczonych do składowania oznaczać będzie zmniejszenie obciążenia dla środowiska. Rozbudowa systemu segregacji odpadów i odzysku surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną przyczyni się do oszczędniejszego gospodarowania zasobami środowiska. Rozwiązanie problemu odpadów wielkogabarytowych, pełne zagospodarowanie gruzu budowlanego oraz zmniejszenie ilości odpadów mineralnych powstających w procesach grzewczych, przyczynią się do ochrony powierzchni ziemi. Wdrożenie planu gospodarki odpadami, w tym niebezpiecznymi, prowadzić będzie do likwidacji niekontrolowanego deponowania ich w środowisku. W rezultacie zmniejszone zostanie zagrożenie zanieczyszczeniem gleb i wód, zarówno powierzchniowych jak podziemnych. Rozwiązanie gospodarki odpadami będzie zatem warunkiem skutecznej
Urząd Gminy Lanckorona 2 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA ochrony i wykorzystania zasobów krajobrazowych gminy, jak i ochrony zasobów wód podziemnych o potencjalnym znaczeniu użytkowym. Założone cele i podstawowe kierunki działań są zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Planem Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego i powiatowym planem gospodarki odpadami.
Plan zawiera cele do osiągnięcia w perspektywie długoterminowej, priorytetowe kierunki działań związanych z gospodarką odpadami w perspektywie roku 2015 oraz szczegółowy wykaz zadań do roku 2007. Zadania ujęto - w strukturze celów i priorytetów - w harmonogramie rzeczowo-finansowym (w rozbiciu na lata), w którym podano zasady odpowiedzialności i współpracy, a także wskazano zewnętrzne źródła finansowania. W planie zawarto także propozycje systemu oceny skuteczności wdrażania. Wybór celów, priorytetów i zadań jest dorobkiem analizy dokumentów strategicznych szczebla wojewódzkiego, powiatowego i gminnego, programów inwestycyjnych realizowanych na terenie gminy, opracowań naukowych, uwarunkowań finansowych oraz konsultacji i warsztatów, którymi objęto mieszkańców oraz zainteresowane podmioty samorządowe gminy Lanckorona. Dla zadań krótkoterminowych – w perspektywie 4-letniej opracowano harmonogram rzeczowo-finansowy uwzględniający nakłady finansowe do roku 2007, zewnętrzne źródła finansowania oraz partnerów uczestniczących w realizacji. Wszystkie zadania podzielono na zadania własne gminy W (realizatorem jest Gmina – Gmina ponosi koszty w całości) oraz zadania we współpracy Ws (Gmina uczestniczy finansowo wspólnie z partnerami). Część zadań wynika z konieczności włączenia się w regionalne systemy gospodarki odpadami (np. działania w zakresie unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych, w tym azbestu, odpadów weterynaryjnych, działania w zakresie wydzielenia i wykorzystania odpadów opakowaniowych, działania edukacyjne itd.) oraz z obowiązków ustawowych w zakresie rekultywacji terenów zdegradowanych w wyniku składowania odpadów. Monitoring i ocena wdrażania planu opierać się będzie na konkretnych miernikach ilości odpadów odzyskanych, wywiezionych i unieszkodliwionych oraz miernikach zawartych w dokumentach wojewódzkich i powiatowych. Cele krótkoterminowe w gospodarce odpadami będą weryfikowane co 2 lata, natomiast długoterminowe – co 4 lata.
Urząd Gminy Lanckorona 3 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
SPIS TREŚCI: SPIS TABEL ...... 6 1. WSTĘP ...... 7 2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA W GMINIE LANCKORONA ...... 8 2.1. POŁOŻENIE I GRANICE ...... 8 2.2. GEOLOGIA I UKSZTAŁTOWANIE TERENU ...... 8 2.3. GLEBY ...... 8 2.4. KLIMAT ...... 9 2.5. WODY POWIERZCHNIOWE ...... 9 2.6. WODY PODZIEMNE...... 9 2.7. PRZYRODA OŻYWIONA ...... 10 2.7.1 Szata roślinna ...... 10 2.7.2 Świat zwierzęcy ...... 10 2.7.3 Formy ochrony przyrody ...... 11 3. OBRAZ STANU CZYSTOŚCI ŚRODOWISKA W GMINIE ...... 12 3.1. ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA ATMOSFERYCZNEGO ...... 12 3.1.1 Dwutlenek siarki ...... 13 3.1.2 Dwutlenek azotu ...... 13 3.1.3 Pył zawieszony ...... 13 3.1.4 Metale ciężkie – kadm i ołów ...... 13 3.2. ZANIECZYSZCZENIA WÓD POWIERZCHNIOWYCH ...... 14 3.3. ZANIECZYSZCZENIA WÓD PODZIEMNYCH ...... 14 3.4. ZANIECZYSZCZENIA GLEB...... 14 3.5. HAŁAS I PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE ...... 15 4. INFORMACJE EKONOMICZNO-SPOŁECZNE ...... 15 4.1. LUDNOŚĆ I BEZROBOCIE ...... 15 4.2. ROLNICTWO ...... 16 4.3. PRZEMYSŁ I RZEMIOSŁO ...... 16 4.4. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ...... 16 4.5. TURYSTYKA I REKREACJA ...... 16 4.6. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA ...... 17 4.6.1 Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków ...... 17 4.6.2 Energetyka i zaopatrzenie w gaz ...... 18 4.6.3 Komunikacja i infrastruktura drogowa ...... 18 4.7. GŁÓWNE ZAGROŻENIA ŚRODOWISKOWE NA TERENIE GMINY, W TYM ZDARZENIA O CECHACH NADZWYCZAJNYCH ...... 19 5. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI ...... 20 5.1. ODPADY KOMUNALNE ...... 20 5.1.1 Selektywna zbiórka odpadów ...... 23 5.1.2 Odpady opakowaniowe ...... 24 5.1.3 Osady ściekowe ...... 24 5.1.4 Wykaz instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych ...... 25 5.2. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO ...... 26 5.2.1 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne ...... 28 5.3. ODPADY Z BUDOWY, REMONTÓW I DEMONTAŻU OBIEKTÓW BUDOWLANYCH I INFRASTRUKTURY DROGOWEJ ...... 28 5.4. ODPADY NIEBEZPIECZNE ...... 28 5.4.1 Odpady zawierające PCB ...... 31 5.4.2 Azbest i wyroby zawierające azbest ...... 31 5.4.3 Odpady olejowe ...... 34 5.4.4 Akumulatory i baterie ...... 35 5.4.5 Odpady medyczne i weterynaryjne...... 37 5.4.6 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne ...... 38 5.4.7 Pestycydy ...... 39
Urząd Gminy Lanckorona 4 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
5.4.8 Wraki samochodowe, opony ...... 39 6. PROGNOZA ZMIAN ...... 42 6.1. PROGNOZA ILOŚCI I JAKOŚCI ODPADÓW POWSTAJĄCYCH W SEKTORZE KOMUNALNYM ... 42 6.1.1 Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych ...... 42 6.1.2 Prognoza ilości i jakości odpadów opakowaniowych ...... 45 6.1.3 Prognozowane zmiany w gospodarce wodno-ściekowej powiatu wadowickiego - ilości komunalnych osadów ściekowych ...... 45 6.2. PROGNOZA ILOŚCI I JAKOŚCI ODPADÓW POWSTAJĄCYCH W SEKTORZE GOSPODARCZYM . 45 6.3. PROGNOZA ILOŚCI I JAKOŚCI ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH ...... 46 6.3.1 Odpady zawierające PCB ...... 46 6.3.2 Odpady zawierające azbest ...... 46 6.3.3 Akumulatory i baterie ...... 47 6.3.4 Odpady medyczne i weterynaryjne...... 47 6.3.5 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne ...... 47 6.3.6 Pestycydy ...... 48 6.3.7 Wyeksploatowane pojazdy i zużyte opony ...... 48 7. ZAŁOŻONE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI ...... 49 7.1. ODPADY POWSTAJĄCE W SEKTORZE KOMUNALNYM ...... 49 7.1.1 Kierunki działań w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi w gminie ...... 51 7.1.2 Składowanie odpadów komunalnych ...... 51 7.1.3 Komunalne osady ściekowe...... 51 7.2. ODPADY Z SEKTORA GOSPODARCZEGO ...... 52 7.2.1 Minimalizacja odpadów w sektorze gospodarczym ...... 52 7.3. ODPADY NIEBEZPIECZNE ...... 53 7.3.1 Cele dla szczególnych rodzajów odpadów ...... 53 8. PROPOZYCJA SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI NA TERENIE GMINY LANCKORONA ...... 56 9. ZADANIA, HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ ORAZ NAKŁADY FINANSOWE NIEZBĘDNE NA REALIZACJĘ ZADAŃ ZAWARTYCH W PLANIE...... 60 9.1. ZADANIA Z ZAKRESU GOSPODARKI ODPADAMI ...... 60 9.2. MOŻLIWOŚCI FINANSOWANIA ZADAŃ UJĘTYCH W PLANIE ...... 67 10. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO ...... 69 11. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU ...... 71 12. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE ...... 74
Urząd Gminy Lanckorona 5 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
SPIS TABEL
Tabela 1. Wyniki zanieczyszczeń powietrza – rok 2000 ...... 12 Tabela 2 Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w gminie Lanckorona (dane za rok 2003) ...... 21 Tabela 3 Liczba posesji objętych zbiórką odpadów komunalnych w poszczególnych sołectwach gminy Lanckorona ...... 21 Tabela 4 Terminy wywozu odpadów komunalnych z poszczególnych sołectw w gminie Lanckorona ...... 22 Tabela 5. Struktura i masa odpadów opakowaniowych wytworzonych w gminie Lanckorona, z podziałem na poszczególne rodzaje (dane za rok 2003) ...... 24 Tabela 6 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów niebezpiecznych, działających na terenie powiatu wadowickiego ...... 29 Tabela 7 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odzysku odpadów niebezpiecznych działających na terenie powiatu wadowickiego ...... 29 Tabela 8 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania odpadów niebezpiecznych działających na terenie powiatu wadowickiego ...... 29 Tabela 9 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest na terenie powiatu wadowickiego ...... 32 Tabela 10 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych z grupy 18 na terenie gminy Lanckorona ...... 38 Tabela 11 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na demontaż samochodów na terenie powiatu wadowickiego w roku 2002 ...... 40 Tabela 12 Prognoza demograficzna dla gminy Lanckorona (w tys. osób) ...... 43 Tabela 13 Prognoza ilości wytwarzanych w skali roku poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2004 – 2015 na terenie gminy Lanckorona ...... 43 Tabela 14 Prognoza ilości odpadów opakowaniowych w gminie Lanckorona w latach 2004 – 2015 [Mg/rok] ...... 44 Tabela 15 Prognoza ilości odpadów ulegających biodegradacji wytwarzanych w skali roku poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2004 – 2015 na terenie gminy Lanckorona ...... 44 Tabela 16 Oszacowana masa koniecznego odzysku odpadów komunalnych ...... 51 Tabela 17 Harmonogram realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami i źródła ich finansowania w perspektywie do roku 2007 i 2015 dla Lanckorony ...... 61 Tabela 18 Harmonogram realizacji zadań wraz z harmonogramem uruchamiania środków finansowych ...... 64 Tabela 19 Proponowany zestaw wskaźników monitoringu PGO – sektor komunalny ...... 71 Tabela 20 Proponowany zestaw wskaźników monitoringu PGO – sektor gospodarczy ...... 72
SPIS ZAŁĄCZNIKÓW: ZAŁĄCZNIK 1 – Lokalizacja zamkniętego składowiska odpadów komunalnych w Lanckoronie
Urząd Gminy Lanckorona 6 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
1. WSTĘP Plan gospodarki odpadami dla gminy Lanckorona powstał jako realizacja ustawy o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001r. (Dz. U. Nr 62, poz. 628), która w rozdziale 3, art. 14÷16 wprowadza obowiązek opracowania planu gospodarki odpadami na szczeblu krajowym, wojewódzkim, powiatowym i gminnym. Niniejszy plan gospodarki odpadami (PGO) uwzględnia zapisy zawarte w aktualnie obowiązujących aktach prawnych z zakresu gospodarki odpadami. Dokumentem nadrzędnym wobec planu gospodarki odpadami dla gminy Lanckorona jest Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami na Lata 2003 – 2010 dla województwa małopolskiego (WPGO) oraz powiatowy plan gospodarki odpadami dla powiatu wadowickiego. Gminny plan gospodarki odpadami określa (art. 14.2 ustawy o odpadach): . Aktualny stan gospodarki odpadami . Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami . Działania zmierzające do poprawy sytuacji w zakresie gospodarowania odpadami . Instrumenty finansowe służące realizacji zamierzonych celów . System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów oraz w szczególności (art. 15.3): . Rodzaj, ilość i źródło pochodzenia odpadów, które mają być poddane procesom odzysku lub unieszkodliwiania . Rozmieszczenie istniejących instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów wraz z wykazem podmiotów prowadzących działalność w tym zakresie . Działania zmierzające do zapobiegania powstawaniu odpadów lub ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko oraz prawidłowego postępowania z nimi, w tym ograniczenia ilości odpadów ulegających biodegradacji zawartych w odpadach komunalnych kierowanych na składowiska . Projektowany system gospodarowania odpadami . Rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć . Harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródła. Zgodnie z art. 15.7 ustawy o odpadach gminny plan gospodarki odpadami obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających oraz przywożonych na jego teren, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady budowlane, wraki samochodowe, opony oraz odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne i weterynaryjne, oleje odpadowe, baterie i akumulatory. Zgodnie z zapisem art. 14.5 ustawy o odpadach projekt planu gminnego opracowuje organ wykonawczy gminy. Projekt planu podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa oraz przez zarząd powiatu. Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami składane są co 2 lata radzie gminy (art. 14.13), natomiast jego aktualizację przeprowadza się nie rzadziej niż co 4 lata (art. 14.14). Wzorem krajowego, wojewódzkiego i powiatowego planu gospodarki odpadami, dla potrzeb konstrukcyjnych niniejszego dokumentu dokonano podziału odpadów na trzy zasadnicze grupy: 1. Odpady powstające w sektorze komunalnym, 2. Odpady powstające w sektorze gospodarczym, 3. Odpady niebezpieczne.
Urząd Gminy Lanckorona 7 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
2. CHARAKTERYSTYKA ŚRODOWISKA W GMINIE LANCKORONA
2.1. Położenie i granice
Gmina Lanckorona położona jest na Pogórzu Karpackim, w Paśmie Pogórza Wielickiego. W jej skład wchodzi 5 sołectw: Lanckorona, Izdebnik, Jastrzębia, Podchybie i Skawinki. Zajmuje powierzchnię 40,5 km2 i graniczy z gminami: Stryszów, Kalwaria Zebrzydowska, Skawina, Budzów i Sułkowice. Gminę zamieszkuje 5738 osób.
2.2. Geologia i ukształtowanie terenu
Obecna budowa Karpat jest wynikiem złożonych ruchów górotwórczych, które odbyły się w okresie pomiędzy oligocenem a miocenem środkowym. Doprowadziły one do powstania zasadniczych elementów tektonicznych, natomiast ruchy górotwórcze pod koniec tortonu (miocen górny) spowodowały przesunięcie całych Karpat ku północy oraz nasunięcie ich na osady tortonu, wypełniające zapadlisko podkarpackie. Zapadlisko to powstało w wyniku zanurzenia brzegów geosynkliny karpackiej pod naciskiem nasuwających się od południa Karpat. Z opracowań geologicznych wynika, że kilkadziesiąt elementów tektonicznych, z których zbudowane są Karpaty, da się ująć ze względu na wzajemne związki i charakter wchodzących w ich skład zespołów geologicznych w kilka jednostek wyższego rzędu. W chwili obecnej wydziela się w zewnętrznej strefie Karpat pięć takich jednostek. Zaczynając od południa są to: płaszczowina magurska, fałdy dukielsko-użockie, płaszczowina śląska, płaszczowina podśląska, region skibowy.
Obszar gminy Lanckorona znajduje się na terenie płaszczowiny śląskiej i magurskiej. Został ukształtowany podczas faz górotwórczych orogenezy alpejskiej. Występują tu głównie utwory fliszowe – zlepieńce, piaskowce, łupki, margle i wapienie. Ciekawostkę geologiczną na wschodnich stokach Góry Lanckorońskiej stanowi przebijająca się tu żyła wulkaniczna zbudowana z porfirytu i jaspisu. Ukształtowanie powierzchni gminy charakteryzuje się łagodnymi formami grzbietów o nachyleniu stoków nie przekraczającym 30o. Rzeźba poprzecinana jest terasami rzecznymi potoków Cedron i Jastrząbka. Najniżej położony punkt na terenie gminy znajduje się w Podchybiu – 250 m n.p.m. Najwyższym punktem jest Lanckorońska Góra – 550 m n.p.m.
2.3. Gleby
Gleby gminy należą do typu gleb górzystych i podgórskich. W części północnej i środkowej gminy są to gleby pyłowe, w części południowej brunatne, bielicowo-gliniaste i ilaste. Wzdłuż Cedronu i Harbutówki występują fragmentarycznie mady. Na zachodnim stoku Góry Lanckorońskiej występują miejscowo gleby szkieletowe i grubokamieniste inicjalne, brunatne i bielicowe. Pod względem przydatności rolniczej przeważają ziemie dobre i średnie z III i IV klasy bonitacyjnej gleb.
Urząd Gminy Lanckorona 8 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
2.4. Klimat
Obszar gminy Lanckorona pod względem klimatycznym zaliczany jest do regionu śląsko-krakowskiego. Lato termiczne w tym regionie trwa średnio 80 dni, a zima 90. W przewadze występują tutaj dni z pogodą umiarkowanie ciepłą, dużym zachmurzeniem i opadami. W porównaniu do innych regionów kraju występuje tu więcej dni z pogodą bardzo ciepłą i jednocześnie z opadami. Średnia temperatura roczna wynosi ok. 8oC, pokrywa śnieżna o przeciętnej grubości 20-30 cm utrzymuje się krótko w styczniu i w lutym, rzadko w grudniu i do połowy marca. Zaleganie pokrywy śnieżnej ma ścisły związek z ilością opadów i temperaturą, a także zależy od ekspozycji stoków, form terenowych oraz prędkości i rodzaju wiatrów. Pokrywa śnieżna zalega najdłużej na stokach północnych. Dane ze stacji meteorologicznej w Wadowicach (ok. 15 km od terenu gminy) przedstawiają się następująco: średnia temperatura roczna – 8,6 oC, średnia długość okresu wegetacyjnego – 210 dni, przeciętna długość okresu bezprzymrozkowego – 170 dni, suma rocznych opadów – 750 mm, liczba dni z pokrywą śnieżną – 75 dni. W ostatnich latach na całym Pogórzu Wielickim obserwuje się zjawisko zacierania większych różnic między zimą i latem. Wiosny i lata są chłodne, natomiast zimy łagodne z niewielkimi opadami śniegu. Wiatry wieją głównie z zachodu i północy, przynosząc dość obfite opady. Rzadko wiejące wiatry wschodnie przynoszą dobrą pogodę. Z kierunku południowego wieją wiatry halne, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, powodując gwałtowny wzrost temperatury i topnienie śniegu.
2.5. Wody powierzchniowe
Teren gminy Lanckorona w całości należy do zlewni Wisły. Głównymi ciekami wodnymi gminy są: - Skawinka – rzeka II rzędu, która bierze swój początek na stoku Bieńkowskiej Góry (676 m n.p.m.) w Beskidzie Makowskim. Wpada do Wisły w okolicach Krakowa, - Cedron – rzeka III rzędu, która bierz swój początek we wsi Skawinka na wys. ok. 550 m n.p.m. Przepływa u podnóża stoków Góry Zamkowej, omija Wolę Radziszowską i wpada do Skawinki. Stanowi częściowo zachodnią granicę gminy, - Jastrząbka, Harbutówka i liczne potoki (ok. kilkudziesięciu) tworzące sieć hydrologiczną, płynąc przeważnie w kierunku północnym i zachodnio-wschodnim. Występują na terenach leśnych i posiadają często charakter okresowy (pojawiają się podczas większych opadów i roztopów wiosennych). Do wód stojących możemy zaliczyć lokalne zagłębienia wodne i sztuczne zbiorniki o charakterze kaskadowym, które prawdopodobnie służyły niegdyś jako wymienniki wody do zbiornika rekreacyjnego przy pensjonacie „Tadeusz”. W tym rejonie występują również młaki.
2.6. Wody podziemne
Wody podziemne obszaru gminy zaliczamy do wód słodkich zwykłych. W części karpackiej występują do głębokości 100 m. Utwory fliszowe magazynują wodę, której zmineralizowanie sięga do 500 mg/l. Określa się je jako wody wysokiej jakości – ich odczyn
Urząd Gminy Lanckorona 9 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA zbliżony jest do obojętnego, a zawartość w nich głównych jonów nie przekracza norm ustalonych dla wód pitnych. Na szczycie Góry Zamkowej znajdują się studnie wodociągowe, które aktualnie nie są eksploatowane. Nie eksploatuje się również przedwojennego ujęcia, znajdującego się w głębokim jarze obok willi „Wrzos”.
2.7. Przyroda ożywiona
2.7.1 Szata roślinna Na omawianym obszarze można wyróżnić dwa piętra roślinności: piętro pogórza - do wysokości 450-500 m. oraz piętro regla górnego - od 500 do 1100 m. Z powodu niewielkiej wysokości, na obszarze tym od dawna była widoczna działalność człowieka. Najbardziej zmienione jest piętro pogórza. Buczyny regla dolnego zachowały się w znacznie lepszym stanie. Mają one ten sam charakter co buczyny w innych pasmach Karpat Zachodnich. Roślinność potencjalną gminy stanowią: lasy łęgowe w dolinach rzecznych, lasy wierzbowo-topolowe, olszynka karpacka, lasy dębowo-grabowe wilgotne - grądy niskie, lasy dębowo-grabowe suchsze, bory mieszane dębowo-sosnowe i lasy bukowe - buczyna karpacka. Obecnie istniejące tu zbiorowiska naturalne posiadają niewielką powierzchnię i charakteryzują się zubożałym składem florystycznym. Są to fragmenty lasów, podmokłe i suche łąki oraz zarośla nadrzeczne. Zbiorowiska leśne na wzniesieniach i stokach występują głównie na glebach brunatnych kwaśnych i zbielicowanych, szkieletowych, a w dolinach na madach inicjalnych. Tereny leśne wywierają istotny wpływ na kształtowanie się stosunków termicznych, retencję wód opadowych i prędkość wiatru. Konsekwencją oddziaływania lasów jest kształtowanie warunków mikroklimatycznych, podnosząc lub obniżając wartość terenów sąsiednich dla rolnictwa, osadnictwa i turystyki. Flora naczyniowa na terenie gminy Lanckorona została szczegółowo zbadana na obszarze Góry Zamkowej i terenów przyległych. Na podstawie tych badań stwierdzono występowanie 751 taksonów roślin naczyniowych, z czego 566 na terenie Góry Zamkowej. 16 gatunków jest objętych ochroną gatunkową. Do gatunków objętych ochroną ścisłą należą: bluszcz pospolity, lilia złotogłów, orlik pospolity, parzydło leśne, wawrzynek wilczełyko oraz skrzyp olbrzymi. Do gatunków objętych ochroną częściową należą: kopytnik pospolity, kalina koralowa, goryczka tojeściowa, konwalia majowa, pierwiosnki: wyniosły i lekarski, kruszyna pospolita, przytulia wonna, naparstnica purpurowa i goździk kropkowany. Na szczególną uwagę pod względem florystycznym zasługuje rozległy płat lasu grądowego, znajdujący się na dość odległych, południowych stokach Góry Zamkowej. Porasta wąski i głęboki wąwóz, na którego dnie płynie okresowo wysychający potok. Przeważa tu typ podgórskiego grądu zboczowego (Tilio-Carpinetum) z występującym masowo w runie czosnkiem niedźwiedzim. Występuje tu również obfita populacja (ok. 5 tys.) lilii złotogłów. Na obszarze wąwozu stwierdzono występowanie dużej ilości gatunków chronionych i rzadkich w skali całego regionu. Ten naturalny fragment, ze względu na unikatowe walory można objąć ochroną w postaci użytku ekologicznego.
2.7.2 Świat zwierzęcy Wobec braku kompletnych opracowań faunistycznych dotyczącego obszaru gminy, charakterystykę gatunków oparto na mezoregionach do których gmina należy - Pogórza
Urząd Gminy Lanckorona 10 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Wielickiego i Beskidu Makowskiego. Częściowe badania fauny dotyczyły jedynie terenu Góry Zamkowej i opierały się na obserwacjach najczęściej spotykanych gatunków. Najliczniejszą grupę zwierząt kręgowych stanowią ptaki - 117 gatunków, wśród nich 46 podlega ochronie gatunkowej. Do najczęściej spotykanych należą: bażant, dzięcioł duży, dudek, jarząbek, jaskółka oknówka, jastrząb, kląskawka, kos, kukułka, kuropatwa, krogulec, pierwiosnek, pójdźka, przepiórka, sierpówka, szpak. W skład fauny ssaków wchodzą 23 gatunki - 7 gatunków podlega ochronie. Należą do nich: borsuk, jeż wschodni, kret europejski, mopek, podkowiec mały, ryś oraz wiewiórka. Płazy reprezentowane są przez 6 gatunków. Należą do nich: ropucha szara, żaba trawna, salamandra plamista, traszka grzebieniasta, traszka karpacka i traszka zwyczajna. Wszystkie podlegają ochronie ścisłej. Gady reprezentowane są przez 3 gatunki objęte ochroną ścisłą. Należą do nich: jaszczurka zwinka, jaszczurka żyworodna, zaskroniec zwyczajny. W dorzeczu Skawy i potoku Cedron występują 22 gatunki ryb. Gatunkami podlegającymi ochronie całkowitej są: głowacz pręgopłetwy, minog strumieniowy (gatunek zaliczany do smoczkoustych), piekielnica, strzebla potokowa i śliz. Do gatunków objętych ochroną częściową należą: brzana, lipień, pstrąg potokowy i świnka. Z fauny bezkręgowców zinwentaryzowano 30 gatunków. Liczba taksonów z pewnością nie jest kompletna i wymaga dalszych badań.
2.7.3 Formy ochrony przyrody
Zespoły przyrodniczo-krajobrazowe i użytki ekologiczne Obok wielkoprzestrzennych komponentów systemu obszarów chronionych tj. parków narodowych, parków krajobrazowych i rezerwatów przyrody, ustawa z dn. 16 października 1991 roku o ochronie przyrody wprowadza nowe obiekty, które mogą tej ochronie podlegać. Są to zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiska dokumentacyjne, pomniki florystyczne, pomniki faunistyczne oraz użytki ekologiczne. Projektowany zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Lanckorona” Propozycja utworzenia tego zespołu wynika z występowania wyjątkowo cennych fragmentów krajobrazu naturalnego i kulturowego. Zespół ten miałby obejmować Lanckoronę, północną część wsi Skawinki i południową część Izdebnika. Swoim charakterem będzie zbliżony do proponowanego zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Kalwaria Zebrzydowska”. Projektowany zespół obejmować będzie istniejące kompleksy leśne oraz tereny otwarte. Bogate siedliska leśne wykształcone na podłożu lessowym są porośnięte przez lasy mieszane z przewagą jodły i domieszką buka, modrzewia, świerka i jaworu. Przedmiotem ochrony będą również pola, enklawy łąk oraz urozmaicona rzeźba i krajobraz kulturowo-sakralny (zabytki Lanckorony, liczne piety przydrożne, kapliczki). Projektowany użytek ekologiczny "Cedron" Propozycja utworzenia tego użytku powstała na podstawie charakterystycznego zespołu ichtiofauny występującego w potoku Cedron. Cedron jest podgórskim potokiem z korytem w dużej części o charakterze naturalnym. Meandrując płynie wśród łąk i zarośli łęgowych, silnie zacieniającym dno. Można w nim spotkać pstrąga potokowego, klenia, strzeblę potokową, kiełbia, piekielnicę oraz świnkę. W 1992 roku nad potokiem obserwowano wydrę, a w 1993 roku znaleziono jej ślady. W dniu dzisiejszym nie wiadomo czy jest ona gatunkiem stale tam występującym. Do zagrożeń opisywanego obiektu należą: nieprzemyślane regulacje koryta, dzikie składowiska oraz zrzuty ścieków bytowo- gospodarczych. Projektowany użytek ekologiczny "Pod Górą Zamkową "
Urząd Gminy Lanckorona 11 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Obszar Góry Zamkowej wyróżniają cenne walory przyrodnicze. Na szczególną uwagę zasługuje rozległy płat lasu grądowego, porastający długi i głęboki wąwóz, w którym płynie okresowo wysychający potok. Runo zdominowane jest przez czosnek niedźwiedzi, a w drzewostanie duży udział ilościowy wykazują: grab zwyczajny, klon jawor i lipa drobnolistna. Szczególnie cennym składnikiem są tu licznie występujące gatunki chronione: lilia złotogłów (ok. 5 tys. egzemplarzy), pierwiosnka wyniosła, kopytnik pospolity, wawrzynek wilczełyko oraz bluszcz pospolity. Obszar proponowanego użytku cechuje znaczny stopień naturalności szaty roślinnej, zwłaszcza leśnej (grądowej) oraz unikatowy w skali mezoregionu płat lilii złotogłów Lilium martagon. Pomniki przyrody Na zboczach Góry Lanckorońskiej, przy ruinach zamku występuje grupa drzew (sosny i modrzewie) objętych w 1934 roku ochroną w postaci pomników przyrody ożywionej.
3. OBRAZ STANU CZYSTOŚCI ŚRODOWISKA W GMINIE
3.1. Zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego
O stanie zanieczyszczenia powietrza decydują głównie emisje pochodzące z zakładów przemysłowych, przedsiębiorstw energetyki cieplnej, a także z kotłowni lokalnych i palenisk indywidualnych (emisja niska) oraz transportu (emisja komunikacyjna). Główny potencjał przemysłowy na terenie powiatu wadowickiego zlokalizowany jest w Wadowicach, Andrychowie i najbliższej dla gminy Lanckorona Kalwarii Zebrzydowskiej. W 2000 r. przeprowadzono pomiary podstawowych zanieczyszczeń powietrza w punktach pomiarowych zlokalizowanych w: - Andrychowie, przy ul. Krakowskiej, - Wadowicach, przy ul. Jana Pawła II. Na terenie Kalwarii Zebrzydowskiej nie przeprowadzono pomiarów w ramach monitoringu podstawowego prowadzonego przez WIOŚ w Krakowie. W roku 2000 udział emisji pyłów z terenu całego powiatu stanowił 2,5% całkowitej emisji z województwa, a emisji gazów (bez CO2) – około 0,7%, klasyfikując go w czołówce powiatów o najwyższej emisji zanieczyszczeń. Emisja niska i komunikacyjna z uwagi na charakter i rozproszenie są trudne do zbilansowania i nie są kontrolowane w skali całego powiatu.
Tabela 1. Wyniki zanieczyszczeń powietrza – rok 2000 Lokalizacja Stężenie ( g/m3) 98 percentyl punktu Zanieczyszczenie sezon okres sezon okres rok rok pomiarowego grzewczy letni grzewczy letni dwutlenek siarki 30 43 18 * 183 66 Andrychów pył 40 61 19 * 210 50 dwutlenek siarki 14 23 7 54 56 15 Wadowice dwutlenek azotu 18 29 8 57 57 23 pył 42 68 20 * 187 48 dwutlenek siarki 40 - - 150 - - Wartość dwutlenek azotu 40 - - 150 - - dopuszczalna pył 50 - - 125 - - * - przekroczenie wartości dopuszczalnej
Urząd Gminy Lanckorona 12 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Jak wynika z tabeli średnioroczne stężenia zanieczyszczeń gazowych i pyłu mieściły się w granicach wartości dopuszczalnych. Natomiast 98 percentyl obliczony ze stężeń odniesionych do 24 godzin występujących w roku kalendarzowym był wyższy od obowiązującego w przypadku dwutlenku siarki i pyłu w Andrychowie oraz pyłu w Wadowicach. Jest to związane z wysokimi stężeniami dwutlenku siarki i pyłu w sezonie grzewczym (październik – marzec). W 2002 r. na terenie powiatu wadowickiego prowadzone były pomiary 24-godz. stężeń dwutlenku siarki (SO2), dwutlenku azotu (NO2) i pyłu BS – metodą reflektometryczną. W próbach pyłu pobranego na filtrach bibułowych w ciągu miesiąca oznaczono stężenie metali ciężkich kadmu (Cd) i ołowiu (Pb). Pomiary prowadzone były na stacji zlokalizowanej w Wadowicach przy ul. Teatralnej 1. Pomiary przeprowadzone w 2002 r. zostały porównane do wartości dopuszczalnych określonych w zał. nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. (Dz.U. Nr 87, poz. 796).
3.1.1 Dwutlenek siarki 24 godzinne stężenia siarki mieściły się w przedziale od 1 do 137 g/m3, przy czym wartości maksymalne występowały w sezonie grzewczym. Średnie stężenie dwutlenku siarki w 2002 r. wyniosło 11 g/m3. Nie stwierdzono przekroczeń dopuszczalnego poziomu stężeń 24 godzinnych w roku kalendarzowym.
3.1.2 Dwutlenek azotu 24 godzinne stężenia azotu mieściły się w przedziale od 0 do 113 g/m3. Średnie stężenie dwutlenku azotu w 2002 r. wyniosło 26 g/m3 i nie przekroczyło dopuszczalnego poziomu dla roku kalendarzowego ani poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji, które wynoszą odpowiednio 40 g/m3 i 56 g/m3. Stężenie średnie w roku 2002 wyniosło 65 % wartości dopuszczalnej.
3.1.3 Pył zawieszony 24 godzinne stężenia pyłu zawieszonego BS mieściły się w przedziale od 0 do 374 g/m3. Średnie stężenie pyłu zawieszonego BS w 2002 r. wyniosło 34 g/m3 i nie przekroczyło dopuszczalnego poziomu dla roku kalendarzowego ani poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji, które wynoszą odpowiednio 40 g/m3 i 44,8 g/m3. Wystąpiły natomiast przekroczenia częstości przekraczania dopuszczalnego poziomu stężeń 24 godz. i wyniosły Wadowicach – 65 razy (przy dopuszczalnej wartości 35 razy). Odnotowano także przekroczenia dopuszczalnego poziomu stężeń 24 godzinnych w roku kalendarzowym wraz z marginesem tolerancji. Wyniosło ono 44 razy, przy wartości dopuszczalnej wynoszącej 35 razy.
3.1.4 Metale ciężkie – kadm i ołów Średnie stężenie kadmu i ołowiu w miesięcznych próbach pyłu zawieszonego BS wyniosło odpowiednio 0,045 g/m3 dla ołowiu i 0,0014 g/m3 dla kadmu. Nie stwierdzono przekroczenia wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji.
Badania zanieczyszczenia powietrza w Wadowicach i Andrychowie nie oddają w pełni obrazu stanu czystości atmosfery na terenie Lanckorony. Wiatry, pagórkowata rzeźba i znaczne powierzchnie leśne mogą spowodować koncentrację lub rozproszenie zanieczyszczeń.
Urząd Gminy Lanckorona 13 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Na terenie gminy nie funkcjonują żadne większe zakłady przemysłowe. Źródłami zanieczyszczenia powietrza są przede wszystkim kotłownie indywidualne mieszkańców, kotłownie w obiektach użyteczności publicznej i zakładach rzemieślniczych, w których spalany jest tani węgiel o wysokim stopniu zasiarczenia. Podwyższone stężenia dwutlenku siarki, dwutlenku azotu i pyłu można z pewnością odnotować w sezonie grzewczym. Gmina pomimo dobrze rozwiniętej komunikacji i sieci drogowej położona jest z dala od głównych ciągów tranzytowych i udział zanieczyszczeń komunikacyjnych w atmosferze jest nieznaczny. Zjawiskiem powszechnym na terenach użytkowanych rolniczo jest wiosenne wypalanie traw, będące praktykowanym zabiegiem agrotechnicznym. Oprócz emisji do atmosfery, w trakcie wypalania traw dochodzi również do wyniszczania fauny i flory wraz z ich siedliskami. Obowiązujący zakaz stosowania tego typu praktyk powinien być bezwzględnie przestrzegany.
3.2. Zanieczyszczenia wód powierzchniowych
Wody powierzchniowe gminy Lanckorona nie są objęte monitoringiem. W świetle obserwacji terenowych prowadzonych na potrzeby opracowania, a także poprzez analogię ze zjawiskami zachodzącymi w sąsiednich monitorowanych zlewniach należy przyjąć, że jakość wód powierzchniowych jest silnie zagrożona. Niewystarczający stopień skanalizowania gminy oraz występowanie licznych niezorganizowanych punktów zrzutu ścieków to, przy niewielkim odpływie wód powierzchniowych z terenu gminy, przesłanki dla przekroczeń zawartości substancji biogennych oraz utrzymywania się złego stanu sanitarnego wód.
3.3. Zanieczyszczenia wód podziemnych
Wody podziemne na terenie gminy były badane w ramach monitoringu likwidowanego składowiska odpadów w Lanckoronie (wschodnia część wsi). Zostały zamontowane 2 piezometry – w obrębie składowiska i za jego południową granicą. Poziomy wodonośne zostały nawiercone na głębokości 13 m ppt (stabilizacja lustra wody na gł. 3,4 m ppt – warstwę wodonośną stanowiły piaskowce) i na głębokości 11,4 m ppt (stabilizacja lustra wody na gł. 4,2 m ppt – warstwę wodonośną stanowiła wietrzelina łupka z piaskowcem i wapieniem). Po przeprowadzeniu badań można stwierdzić, że większe zanieczyszczenie wód podziemnych występuje w rejonie składowiska. Wody posiadają odczyn zasadowy o pH 7,23 i 8,34. Zawartość zanieczyszczeń jest wysoka, ale nie przekracza stężeń dopuszczalnych dla obszarów sozologiczno-urbanistycznych „B” i „A”. Stosując klasyfikację jakości zwykłych wód podziemnych wody można zaliczyć do III klasy – niskiej jakości ze względu na dużą zawartość ogólnego węgla organicznego i ołowiu oraz do II klasy – średniej jakości (ponownie ze względu na zawartość ołowiu).
3.4. Zanieczyszczenia gleb
Gleby gminy należą do gleb górzystych i podgórskich, przeważają ziemie dobre i średnie z III i IV klasy bonitacyjnej. Gleby gminy Lanckorona nie są objęte bieżącym monitoringiem. Z informacji Stacji Chemiczno-Rolniczej w Gliwicach wynika, że na terenie nie prowadzono żadnych badań w ostatnim dziesięcioleciu. Prawdopodobnie gleby gminy mają odczyn kwaśny, a wartość pH
Urząd Gminy Lanckorona 14 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA mieści się w granicach 3,0-7,0. Taka sytuacja powoduje, że ewentualna zawartość metali ciężkich /poza molibdenem/ jest łatwo pobierana przez rośliny. Metale ciężkie zatrzymywane są głównie w powierzchniowej warstwie gleb, a ich przemieszczanie się w głąb profilu glebowego jest stosunkowo wolne. Nagromadzenie w glebach metali ciężkich, szczególnie w formie łatwo dostępnej dla roślin, może być bezpośrednią przyczyną ich nadmiernego pobierania przez rośliny i stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Z uwagi na zawartość metali ciężkich w glebie, występuje sześć stopni zanieczyszczenia: 00 – zawartość naturalna /gleby zanieczyszczone/,I0 – zawartość podwyższona,II0 – słabe zanieczyszczenie,III0 – średnie zanieczyszczenie,IV0 – silne zanieczyszczenie,V0 – bardzo silne zanieczyszczenie. Ponieważ na terenie gminy nie funkcjonują zakłady przemysłowe, nie zanotowano większych awarii i wypadków, a intensywny ruch samochodowy występuje na drodze krajowej DK 52 (relacji Kraków – Cieszyn), można spodziewać się, iż zawartości metali ciężkich w glebach nie odbiegają znacząco od poziomu naturalnego.
3.5. Hałas i promieniowanie elektromagnetyczne
Należy zakładać, że problem hałasu w gminie Lanckorona istnieje przede wszystkim wzdłuż głównych dróg. Głównym źródłem hałasu jest ruch samochodowy na drodze krajowej DK 52 relacji Kraków - Cieszyn. Odbywa się po niej zarówno transport osobowy, jak i ciężarowy. Brak jest natomiast przemysłowych źródeł hałasu.
Na podstawie danych o natężeniu ruchu pojazdów i charakterystyki ciągów komunikacyjnych szacuje się poziom hałasu na krawędzi jezdni głównych ciągów drogowych. W ciągach dróg krajowych (DK) na odcinkach przebiegających w pobliżu gęstej zabudowy z węzłami powodującymi częste hamowania i zatrzymywanie pojazdów, poziom hałasu może przekroczyć w dzień 75dB(A), tj. około 20dB(A) powyżej poziomu normatywnego. W ciągach dróg przebiegających przez tereny z luźną zabudową typu podmiejskiego poziom hałasu kształtuje się w dzień w przedziale 70-75 dB(A), tj. około 20 dB(A) powyżej poziomu dopuszczalnego dla terenów podmiejskich osiedli mieszkaniowych. Poziom hałasu na odcinkach tych dróg przebiegających przez tereny otwarte szacuje się na około 70 dB(A). Z uwagi na brak linii przesyłowych wysokiego napięcia, ogólnie słabe wysycenie infrastrukturą telekomunikacyjną i brak infrastruktury przemysłowej należy uznać, że w chwili obecnej na terenie gminy Lanckorona brak jest uciążliwości i zagrożeń środowiskowych ze strony pól elektromagnetycznych.
4. INFORMACJE EKONOMICZNO-SPOŁECZNE
4.1. Ludność i bezrobocie Gminę zamieszkuje (31.12.2002 – GUS, Kraków, 2003) 5738 osób, w tym 2792 mężczyzn i 2946 kobiet. Największa liczba ludności i największy wskaźnik zaludnienia jest w Lanckoronie – ok. 180 osób/km2. Najniższy wskaźnik zaludnienia notowany jest w Podchybiu – ok. 106 osób/km2.
Urząd Gminy Lanckorona 15 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Bezrobocie w gminie stanowi 13,7% ogółu mieszkańców w wieku produkcyjnym. Współczynnik aktywności zawodowej wynosi 61,5%. Największą liczbę bezrobotnych stanowią ludzie młodzi z wykształceniem podstawowym i zasadniczym zawodowym. Wiodącymi funkcjami gminy są: rolnictwo, rzemieślnictwo i turystyka.
4.2. Rolnictwo
Obszar gminy można zaliczyć do terenów, gdzie występują korzystne warunki dla rolnictwa. Okres wegetacyjny trwa tutaj ponad 220 dni, a warunki klimatyczne można określić jako dobre (roczna suma opadów wynosi 853 mm). Przeszkodą w rozwoju rolnictwa jest ukształtowanie terenu i zjawisko erozji. Powierzchnia użytków rolnych wynosi 2306 ha. Lasy i grunty leśne stanowią 440 ha. Uprawiane są głównie ziemniaki, zboża i buraki pastewne. Sady zajmują powierzchnię 43 ha. Uprawiane są również krzewy owocowe (ok. 7 ha). Zwierzęta gospodarskie są własnością indywidualną - 577 szt. stanowi bydło, a 441 szt. stanowi trzoda chlewna.
4.3. Przemysł i rzemiosło
Na terenie gminy nie występują żadne większe zakłady przemysłowe. Do największych zakładów należy tartak w Izdebniku, który nie wpływa niekorzystnie na środowisko. Pozostałą działalność gospodarczą można zakwalifikować jako jednostki produkcyjno-usługowe i rzemieślnicze. Według rejestru działalności gospodarczej na terenie gminy zarejestrowanych jest ok. 447 takich podmiotów. Największą liczbę stanowią podmioty zajmujące się stolarstwem i tapicerstwem, handlem, budownictwem i mechaniką pojazdową. Funkcje usługowe w gminie pełnią: restauracje, kawiarnie, ośrodki wypoczynkowe, sklepy i obiekty użyteczności publicznej.
4.4. Infrastruktura społeczna
Gmina posiada podstawowe obiekty infrastruktury społecznej w postaci: 3 Zespołów Szkół (Szkoła Podstawowa i Gimnazjum) w Lanckoronie, Izdebniku i Skawinkach, Szkoły Podstawowej w Jastrzębi, Przedszkola w Lanckoronie, Ośrodka Zdrowia z Apteką w Lanckoronie i punktu lekarskiego w Izdebniku, 3 boisk sportowych i pawilonu sportowego w Izdebniku oraz innych (Urząd Gminy, urzędy pocztowe, punkty kasowe 2 banków, Gminny Ośrodek Kultury, Dom Pomocy Społecznej, 5 jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej).
4.5. Turystyka i rekreacja
Walory przyrodniczo-krajobrazowe i kulturowe Lanckorony są jej największym atutem i szansą dalszego rozwoju. Uwarunkowania historyczne przyczyniły się do występowania na terenie gminy wielu cennych obiektów architektonicznych. Największą wartość zabytkową stanowią: dobrze zachowany układ urbanistyczny w Lanckoronie, którego powstanie datuje się na XIV w., ruiny zamku z XIII w., kościół parafialny z XIV w. p.w. Św. Jana Chrzciciela i neogotycka kaplica Św. Krzyża z II połowy XIX w. W Izdebniku znajduje się kościół pod wezwaniem św. Małgorzaty, Stara Poczta i zespół parkowo-dworski. W Skawinkach znajduje się cenny zabytek architektury sakralnej – drewniany kościół z XVI w.
Urząd Gminy Lanckorona 16 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA pod wezwaniem św. Joachima. Wart odwiedzenia jest również Dwór w Jastrzębi. W Podchybiu zachował się zespół dworski z przełomu XVIII i XIX w. Na terenie gminy występują w sumie 17 obiektów wpisanych do rejestru zabytków PSOZ i 42 stanowiska archeologiczne głównie dokumentujące ślady osadnictwa. Turystykę pieszą można uprawiać dzięki gęstej sieci szlaków turystycznych PTTK (szlak niebieski, żółty i czerwony) i tras spacerowych, które są dobrze oznakowane i wytyczone w sposób umożliwiający zaprezentowanie walorów gminy. Wytyczono tu również trasę bryczek konnych, która nawiązuje do dwudziestolecia międzywojennego, kiedy to Lanckorona silnie rozwinęła się jako miejscowość letniskowa. W 2001 roku otwarto tzw. „Bursztynowe trasy rowerowe”, które wytyczono i oznakowano w ramach konkursu zorganizowanego przez Fundację Partnerstwo dla Środowiska. W skład tras wchodzą: czerwony szlak rowerowy, prowadzący przez pięć miejscowości gminy, trzy niebieskie szlaki łącznikowe atrakcyjne pod względem widokowym i pięć zielonych szlaków dojazdowych, dających możliwość dotarcia do najciekawszych miejsc w gminie. Zimą można uprawiać narciarstwo biegowe na wytyczonych trasach narciarstwa biegowego w Lanckoronie wokół ruin zamku, w Izdebniku (ok. 2,5 km długości) i w Skawinkach (2 km długości). Uprawianie i rozwój narciarstwa zjazdowego jest trudne ze względu na małą liczbę dni z obfitą i grubą warstwą śniegu. Na terenie gminy funkcjonuje 7 obiektów wypoczynkowo-noclegowych, które oferują w sumie 258 miejsc noclegowych. Do największych należy Pensjonat „Tadeusz” (35 miejsc noclegowych), Pensjonat „Zamek” (25 miejsc noclegowych), Ośrodek „Korona” (45 miejsc noclegowych) oraz Schronisko Młodzieżowe (80 miejsc noclegowych). 4.6. Infrastruktura techniczna
4.6.1 Zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków
Wielu mieszkańców gminy korzysta z indywidualnych ujęć wody (studnie kopane), które często są źle zabezpieczone przed czynnikami atmosferycznymi i nie badane pod względem epidemiologicznym. Przy długotrwałym braku opadów studnie te wysychają, przez co zaopatrzenie odbywa się beczkowozami. Niektóre zabudowania gospodarskie nie posiadają w ogóle instalacji doprowadzającej bieżącą wodę. Długość sieci wodociągowej na terenie gminy to obecnie 22,6 km. Liczba podłączeń wodociągowych do budynków wynosi 412 szt. Wieś Lanckorona korzysta z ujęcia wód podziemnych Lanckorona-Łaśnica. Wieś Izdebnik korzysta z powierzchniowego ujęcia wody Wadowice-Jaroszowice. Gmina planuje polepszenie stanu zaopatrzenia w wodę poprzez budowę wodociągu dla miejscowości Lanckorona - ul. Konfederatów Barskich do Jastrzębi, Lanckorona - Kopań, Lanckorona - Łaśnica oraz Skawinki. Planuje się również budowę ujęcia wody "Solca" w Izdebniku wraz z wykonaniem sieci wodociągowej i całą infrastrukturą. Realizacja wodociągów gminnych w pierwszej kolejności obejmie tereny osiedli o większej koncentracji zabudowy, w zasięgu sieci i nie wymagającym budowy hydroforni. Wyżej położone peryferyjne przysiółki; w Podchybiu, Skawinkach i Jastrzębi korzystać będą nadal z ujęć lokalnych. Włączenie do systemu wodociągu grupowego możliwe będzie po wybudowaniu hydroforni. Równolegle z polepszeniem zaopatrzenia w wodę, będą prowadzone działania zmierzające do zwiększenia ilości odprowadzanych ścieków wraz z ich oczyszczeniem. Jest to związane min. z położeniem gminy w obrębie "zlewni chronionych" i "obszarze wewnętrznym ochrony pośredniej" ujęcia wody dla Skawiny.
Urząd Gminy Lanckorona 17 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Mieszkańcy i właściciele gospodarstw często odprowadzają ścieki do przydomowych zbiorników tj. doły bezodpływowe, szamba i osadniki gnilne. Opróżniane są przez prywatnych przedsiębiorców z zachowaniem niskich kosztów. Zbiorniki bezodpływowe powinny być okresowo opróżniane z kontrolowanym przez gminę wywozem na oczyszczalnię (precyzuje to Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy). W 2003 r. długość zbiorczej sieci kanalizacyjnej wynosiła 2,6 km., a liczba podłączeń (przykanalików) wynosiła 28 szt. Ścieki kierowane są obecnie do kontenerowej, mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków o przepustowości 41,3 m3/dobę. Zdecydowana większość elementów tej oczyszczalni jest mocno wyeksploatowana i zniszczona. Dodatkowa rozbudowa kanalizacji wymusza gruntowną modernizację oczyszczalni. Jej przepustowość po rozbudowie ma wynosić 200 m3/d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków tak jak w chwili obecnej będzie potok Jastrząbka. Planuje się rozbudowę sieci kanalizacyjnej (do uzyskania całkowitego skanalizowania gminy), która obejmie: część Lanckorony (podłączenie Przedszkola i 10 budynków mieszkalnych), południowy stok Góry Lanckorońskiej, Izdebnik wraz z oczyszczalnią, Skawinki i Lanckoronę-Łaśnicę wraz z oczyszczalnią oraz Jastrzębie i Lanckoronę-Kopań z oczyszczalnią. Końcowy system oczyszczania i odprowadzenia ścieków będzie opierał się na 5-ciu głównych oczyszczalniach z przynależnymi do nich sieciami kanalizacji sanitarnej oraz dwóch małych oczyszczalniach, które będą obsługiwać gospodarstwa oddalone od głównych systemów.
4.6.2 Energetyka i zaopatrzenie w gaz
Za zaopatrzenie gminy w energię elektryczną odpowiedzialna jest Beskidzka Energetyka - Zakład Energetyczny Wadowice - Placówka Energetyczna Kalwaria Zebrzydowska. Gmina zasilana jest przez sieć średniego napięcia 15 kV oraz sieć rozdzielczą niskiego napięcia 0,4 kV. Roczne zużycie energii (B.E., 2002) wynosi ok. 5.132.000 kWh. Przewiduje się uzupełnienie i modernizację sieci rozdzielczej w miarę potrzeb. Na terenie gminy nie ma ograniczeń w korzystaniu z energii elektrycznej. Gmina Lanckorona posiada: sieć gazową o długości 113,16 km i stację redukcyjną o przepustowości 4500 m3/dobę. 859 gospodarstw jest podłączonych do sieci (447 odbiorców). Roczne zużycie gazu w 2002 roku wyniosło 639.196 m3. W obiektach publicznych funkcjonuje 5 kotłowni gazowych. Przewiduje się rozbudowę sieci rozdzielczej w miarę potrzeb i stosowanie kotłowni gazowych w obiektach publicznych.
4.6.3 Komunikacja i infrastruktura drogowa
System powiązań komunikacyjnych opiera się na sieci dróg publicznych (drogi powiatowe, krajowe i gminne) oraz pośrednio linii kolejowej Kraków - Zakopane, przebiegającej poza jej granicami. Mieszkańcy korzystają ze stacji i przystanków PKP w Stroniu, Kalwarii Zebrzydowskiej, Leńczach i Podolanach, położonych na terenie gmin sąsiednich. Gmina obsługiwana jest przez autobusy PPKS. Istniejąca sieć dróg zapewnia podstawowe połączenia gminy z obszarami sąsiadującymi, jak i powiązania między sołectwami i przysiółkami. Długość dróg powiatowych wynosi 22,2 km, a długość dróg gminnych i rolniczych 140 km. Stan tych dróg jest dostateczny. Nie przewiduje się budowy nowych połączeń i dróg gminnych, za wyjątkiem "obejścia" Lanckorony i modernizacji istniejących ciągów drogowych. Planuje się modernizację oświetlenia dróg i budowę ok. 1000 m2 powierzchni chodnikowej.
Urząd Gminy Lanckorona 18 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
4.7. Główne zagrożenia środowiskowe na terenie gminy, w tym zdarzenia o cechach nadzwyczajnych Do istotnych problemów środowiskowych gminy należą zagrożenia powierzchni terenu i gleby. W obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zawarto stwierdzenie o konieczności uzyskania stosownych opinii w przypadku ubiegania się o pozwolenie na budowę. Jest to związane przede wszystkim z występowaniem osuwisk, złazisk i terenów zalewowych. Gmina nie posiada określonej formalnej granicy zasięgu terenów zagrożonych zalewaniem wodą powierzchniową Q 1% (stuletnią). Wg Gminnego Planu Przeciwpowodziowego za zagrożone uznaje się dolne odcinki Cedronu, Jastrząbki i dolinę Skawinki, a możliwość podtapiania bądź zagrożenie osuwaniem występuje na prawym brzegu Harbutówki i w rejonie źródłowym Cedronu. Wyrobiska surowców, doliny potoków i inne obniżenia terenu są miejscami narażonymi na nielegalne składowanie odpadów. „Dzikie” wysypiska są przez władze gminy usuwane na bieżąco. Innym przejawem degradacji powierzchni terenu są zmiany morfologiczne, jakim ulegają koryta rzeczne w związku z – skądinąd niezbędną - zabudową techniczną. Istotnym elementem zagrożenia gleb jest prawdopodobnie ich nadmierne zakwaszenie. Zostało spowodowane po części czynnikami naturalnymi, jednak decydujące znaczenie miała intensywna gospodarka leśna nakierowana na produkcję świerka na siedliskach dolnoreglowych lasów liściastych. Drugą przyczyną zakwaszenia gleb było wieloletnie przekraczanie zanieczyszczeń powietrza i utrzymujące się nadmierne zakwaszenie opadów atmosferycznych. Sytuacja związana z zagrożeniami dla wód powierzchniowych powinna w najbliższych latach ulec poprawie w wyniku realizacji planowanych inwestycji w dziedzinie gospodarki wodno-ściekowej. Trwały charakter mają natomiast zagrożenia dla zasobów wód podziemnych. Brak izolacji powoduje, że praktycznie każde ognisko zanieczyszczeń z powierzchni terenu może spowodować zanieczyszczenie poziomów wodonośnych. Istotnym czynnikiem zagrożenia dla wód podziemnych jest także nie do końca uporządkowana gospodarka ściekowa, prowadząca do nieprawidłowości w odprowadzaniu ścieków (np. do nieszczelnych szamb, do gruntu lub do nieczynnych studni). Należy przewidywać, że wraz z rozwojem turystyki zwiększą się lokalne uciążliwości akustyczne oraz związane z jakością powietrza, wynikające z koncentracji ruchu samochodowego. Do potencjalnych źródeł zagrożeń środowiskowych, mogących doprowadzić do sytuacji kryzysowej na terenie gminy należą także: - transport i przechowywanie materiałów niebezpiecznych (awarie cystern dowożących paliwo, szczególnie na trasie drogi krajowej nr 52). Zagrożenie awariami wzrasta głównie w wyniku systematycznego przyrostu taboru samochodowego na drogach oraz niezadowalającego stanu technicznego dróg, - warunki pogodowe i górskie - wywołane występowaniem wichur, huraganów gradobiciem, śnieżycami, gołoledziami i długotrwałą suszą, - zagrożenia pożarowe - szczególnie zagrożone są wszystkie kompleksy leśne w rejonie szlaków turystycznych, - skażenia promieniotwórcze - potencjalnym źródłem zagrożenia radiacyjnego są obiekty energetyki jądrowej położone poza granicami Polski, a w szczególności: elektrownie Bohunice i Mochowce (Słowacja) oraz elektrownia Dukowany (Czechy).
Urząd Gminy Lanckorona 19 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
5. ANALIZA STANU GOSPODARKI ODPADAMI 5.1. Odpady komunalne Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach, definicja odpadów komunalnych jest następująca: Odpady komunalne to odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych pochodzących od innych wytwórców odpadów, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych. Źródłem powstawania odpadów komunalnych i przemysłowych są skupiska ludzkie, obiekty użyteczności publicznej oraz zakłady produkcyjno – usługowo – handlowe. Istotnym elementem wpływającym na skład oraz jakość odpadów komunalnych jest charakter danego obszaru. Na terenach wiejskich wytwarzane są odpady z mniejszym udziałem materii organicznej, papieru oraz relatywnie większej zawartości tworzyw sztucznych oraz szkła. Jako, że gmina Lanckorona ma w charakter wiejski, często odpady organiczne, papier, tektura, popiół i żużel zagospodarowywane są na własne potrzeby. Na terenie gminy można wyróżnić obszary zurbanizowane, rolnicze, leśne, turystyczno - rekreacyjne. Ma to wpływ na strukturę odpadów komunalnych wytwarzanych przez mieszkańców. Dla potrzeb niniejszego planu ustalono bilans odpadów powstających w sektorze komunalnym w oparciu o dane wskaźnikowe. Obliczono, że w gminie Lanckorona w 2003 roku wytworzono 1 268 Mg odpadów komunalnych (tabela 2). Biorąc pod uwagę wyżej przedstawione źródła wytwarzania odpadów komunalnych oraz analizując ich skład z punktu widzenia możliwości technologicznych, związanych z odzyskiem i unieszkodliwianiem odpadów, dla potrzeb niniejszego programu wyodrębniono niżej wymienione strumienie odpadów (zgodnie z WPGO dla województwa małopolskiego): - odpady organiczne ulegające biodegradacji (odpady roślinne, zwierzęce, kuchenne i zielone), - papier i karton podzielony na trzy grupy: opakowania z papieru i tektury, opakowania wielomateriałowe na bazie papieru oraz papier i tektura nieopakowaniowe, - tworzywa sztuczne, - odpady tekstylne, - szkło podzielone na dwie grupy: opakowania ze szkła i szkło nieopakowaniowe, - metale podzielone na trzy grupy: opakowania z blachy stalowej, opakowania z aluminium i pozostałe odpady metalowe, - odpady mineralne – odpady z czyszczenia ulic i placów: gleba, ziemia, kamienie itp., - drobna frakcja popiołowa – odpady ze spalania paliw stałych w piecach domowych (głównie węgla), z uwagi na udział w składzie odpadów komunalnych popiołu wyodrębniono tę frakcję jako nieprzydatną do odzysku i unieszkodliwiania, - odpady wielkogabarytowe, - odpady budowlane – odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych, które wchodzą w skład strumienia odpadów komunalnych, - odpady niebezpieczne wchodzące w strumień odpadów komunalnych. Zgodnie z założeniami WPGO dla województwa małopolskiego, dla ww. strumieni odpadów komunalnych przyjęto wskaźniki charakterystyki ilościowej i jakościowej, dla terenów o zabudowie wiejskiej, w przeliczeniu na statystycznego mieszkańca w skali roku.
Na podstawie powyższych danych dokonano bilansu ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym na terenie gminy Lanckorona i wyniki przedstawiono w poniższej tabeli.
Urząd Gminy Lanckorona 20 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Tabela 2 Bilans odpadów komunalnych wytworzonych w gminie Lanckorona (dane za rok 2003) STRUMIENIE ODPADÓW ILOŚCI L.P. KOMUNALNYCH ODPADÓW W MG 1 Odpady organiczne roślinne 111 2 Odpady organiczne zwierzęce 6 3 Odpady organiczne inne 13 4 Odpady zielone 25 5 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 65 6 Opakowania z papieru i tektury 94 7 Opakowania wielomateriałowe 11 8 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 125 9 Opakowania z tworzyw sztucznych 40 10 Tekstylia 28 11 Szkło (nieopakowaniowe) 6 12 Opakowania ze szkła 115 13 Metale 27 14 Opakowania z blachy stalowej 10 15 Opakowania z aluminium 3 16 Odpady mineralne 76 17 Drobna frakcja popiołowa 218 18 Odpady wielkogabarytowe 103 19 Odpady budowlane 294 20 Odpady niebezpieczne 15 Suma odpadów 1268
Odpady wytworzone w sektorze komunalnym w gminie Lanckorona w 2001r. stanowią jedynie ok. 2,6% odpadów komunalnych wytworzonych w powiecie wadowickim. Z danych gminnych (tabela 3) wynika ponadto, iż ogólna ilość posesji objęta zbiórką odpadów komunalnych (przez Gminny Zakład Budżetowy ) wynosiła w 2003r. 1760, co stanowi ok. 73,35% ilości posesji w gminie Lanckorona (przy średniej w województwie małopolskim 60%).
Tabela 3 Liczba posesji objętych zbiórką odpadów komunalnych w poszczególnych sołectwach gminy Lanckorona Ilość Ilość % posesji Nazwa sołectwa Ilość posesji podpisanych niepodpisanych objętych umów umów zbiórką Lanckorona 665 518 147 77,9 Izdebnik 590 399 191 67,6 Skawinki 276 185 91 67 Jastrzębia 187 159 28 85 Podchybie 42 30 12 71,3 Razem gmina 1760 1291 469 73, 35 Lanckorona
Teoretyczna ilość wywożonych odpadów komunalnych (na podstawie ilości podpisanych umów) wynosi ok. 930 Mg, ale rzeczywista ilość wywiezionych odpadów wyniosła w roku 2000 – 864 Mg, w 2001- 366 Mg, w 2002 – 115 Mg, a w 2002 - 85 Mg, co stanowi tylko 9% ilości obliczonej teoretycznie, która powinna być wywożona. Komentując
Urząd Gminy Lanckorona 21 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA kwestie różnicy między ilością wywiezionych odpadów komunalnych wyznaczoną teoretycznie w oparciu o wskaźniki, a ilością zebraną przez przewoźnika, należy stwierdzić, że ujęte w bilansie odpady, takie jak budowlano-remontowe, wielkogabarytowe, część biodegradowalnych są bardzo często zagospodarowywane w inny sposób, nie wywożone przez przewoźnika, a więc nie ujęte w jego statystyce, ponadto część mieszkańców gminy (ok.1/4) nie posiada stałych umów z przewoźnikiem, stąd duża część odpadów wytwarzanych przez tych mieszkańców trafia do środowiska w sposób nielegalny. Innym powodem spadku zbiórki odpadów komunalnych jest zmiana systemu zbiórki z kontenerów ogólnodostępnych na system workowy z podpisanymi umowami oraz zamknięcie składowiska w Lanckoronie, co spowodowało bardzo istotny (ok. dziesięciokrotny) spadek ilości odpadów wywożonych na przestrzeni ostatnich trzech lat, które częściowo trafiają w sposób niekontrolowany do środowiska. Do dalszych rozważań w ramach niniejszego planu - przyjęto bilans odpadów wyznaczony drogą wskaźnikową.
Zasady i sposób usuwania odpadów komunalnych od mieszkańców zostały określone w Regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy Lanckorona uchwalonego przez Radę Gminy Lanckorona w Uchwale nr XI/74 z dnia 29.10.2003r. W regulaminie określono m.in.: obowiązki właścicieli nieruchomości w zakresie gromadzenia i wywozu odpadów komunalnych, rodzaje urządzeń przeznaczonych do gromadzenia odpadów komunalnych, częstotliwość usuwania odpadów komunalnych z nieruchomości, zasady utrzymania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji rolnej zasady selektywnej zbiórki, segregacji i składowania, zasady mycia i napraw pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi, zasady zbiórki odpadów niebezpiecznych Od 1.01.2004r. obowiązuje nowy system wywozu polegający na odbiorze odpadów w okresie jesienno-zimowym 1x w miesiącu, a pozostałym okresie tj. od maja do września 2x w miesiącu. Szczegółowy harmonogram wywozu odpadów komunalnych z terenu poszczególnych sołectw w roku 2004, przedstawiono w tabeli 4.
Tabela 4 Terminy wywozu odpadów komunalnych z poszczególnych sołectw w gminie Lanckorona Miesiąc Lanckorona Izdebnik+Podchybie Skawinki Jastrzębia Styczeń 30 9 16 23 Luty 27 6 13 20 Marzec 26 5 12 19 Kwiecień 30 9 16 23 Maj 14, 28 6, 20 7, 21 13, 27 Czerwiec 7, 25 3, 17 4, 18 11, 24 Lipiec 9, 30 1, 15 2, 16 8, 23 Sierpień 13, 27 5, 19 6, 20 12, 26 Wrzesień 10, 30 2, 17 3, 23 9, 24 Październik 29 8 15 22 Listopad 26 5 12 19 Grudzień 23 3 10 17
Urząd Gminy Lanckorona 22 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Opłata roczna za odbiór odpadów komunalnych jest zróżnicowana w zależności od rodzaju odpadu, liczby mieszkańców oraz prowadzonej działalności i wynosi: Odpady segregowane Gospodarstwa prywatne do 3 mieszkańców włącznie: 12,50 zł od osoby netto, Gospodarstwa prywatne od 4 i więcej mieszkańców włącznie: 40 zł od gospodarstwa netto, Domy letniskowe: 40 zł netto od domu Podmioty działalności gospodarczej, jednostki działające w zakresie użyteczności publicznej i inne podmioty: 15 zł netto za 1 m3
Odpady nie segregowane Gospodarstwa prywatne do 3 mieszkańców włącznie: 25 zł od osoby netto, Gospodarstwa prywatne od 4 i więcej mieszkańców włącznie: 80 zł od gospodarstwa netto, Domy letniskowe: 80 zł netto od domu Podmioty działalności gospodarczej, jednostki działające w zakresie użyteczności publicznej i inne podmioty: 30 zł netto za 1 m3
5.1.1 Selektywna zbiórka odpadów Zasady i sposób prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów komunalnych od mieszkańców zostały określone w Regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy Lanckorona uchwalonego przez Radę Gminy Lanckorona w Uchwale nr XI/74 z dnia 29.10.2003r. Selektywna zbiórka obejmuje papier i makulaturę, szkło i tworzywa sztuczne. Odbiór surowców wtórnych od mieszkańców odbywa się systemem workowym, w workach z PCV o pojemności 80-110 l w odpowiednim kolorze: Szkło - kolor zielony, Makulatura - kolor niebieski, Tworzywa sztuczne - kolor żółty. Pozostałe odpady nie segregowane odbierane są w workach w kolorze czarnym. Worki na odpady dostarczane są mieszkańcom przez Gminę poprzez Gminny Zakład Budżetowy. Zebrane selektywnie odpady komunalne przekazywane są nieodpłatnie na składowisko w Sułkowicach. Ilość pozyskanych surowców wtórnych z selektywnej zbiórki wyniosła w 2002r. 4,45 Mg, z czego: Makulatura - 2 Mg, Szkło - 2,4 Mg, Puszki aluminiowe - 0,04 Mg Poziom odzysku stanowi ok.3,9% zebranych odpadów komunalnych. Ilość pozyskanych surowców wtórnych z selektywnej zbiórki w roku 2003 wyniosła 12,326 Mg, z czego: Makulatura - 4,94 Mg, Szkło - 4,30 Mg, Puszki aluminiowe - 0,056 Mg Tworzywa sztuczne - 1,80 Mg Złom żelazny - 1,23 Poziom odzysku stanowi ok.14,5% zebranych odpadów komunalnych.
Urząd Gminy Lanckorona 23 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Część odpadów z gospodarstw nie objętych systemem gromadzenia jest spalana lub wykorzystana we własnym zakresie przez mieszkańców (np. do utwardzania dróg lub do produkcji kompostu). W gminie funkcjonuje dodatkowo pojemnik KP7 zlokalizowany przy cmentarzu w Skawinkach oraz kosze na przystankach autobusowych. W gminie generalnie nie prowadzi się gromadzenia i unieszkodliwiania odpadów wielkogabarytowych czy też budowlano-remontowych. W szkołach organizowane są okresowe zbiórki odpadów niebezpiecznych. Deponowanie na składowisku w Suchej Beskidzkiej jest aktualnie podstawowym sposobem postępowania z odpadami komunalnymi w gminie.
Usuwanie odpadów z miejsc gromadzenia i przeładunek do pojazdów wywożących odbywa się ręcznie. Wywozem odpadów na terenie gminy zajmuje się Gminny Zakład Budżetowy, ul. 3-Maja 587 Lanckorona. Wywóz odbywa się regularnie, z częstotliwością zgodną z zawartymi umowami, na ustalonych trasach wywozowych lub na żądanie. Transport na składowiska jest wyłącznie jednostopniowy, samochodami specjalistycznymi. Wyposażenie Gminnego Zakładu Budżetowego stanowią dwa samochody: Jelcz i Star.
5.1.2 Odpady opakowaniowe W Polsce wg Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Opakowań w Warszawie (COBRO) wytwarza się rocznie około 3,5 mln Mg odpadów opakowaniowych. W roku 2001 masę odpadów opakowaniowych powstałych w woj. małopolskim oszacowano na około 237 tys. Mg. Dotychczas brak jest w Polsce systemu ewidencji odpadów opakowaniowych. Aktualnie system ten jest tworzony jako centralna baza danych połączona z bazami wojewódzkimi. Tak więc na obecnym etapie możliwe było określenie szacunkowych ilości powstających odpadów opakowaniowych poprzez przyjęcie odpowiednich wskaźników na statystycznego mieszkańca. Wskaźniki takie opracowane zostały przez Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Opakowań w Warszawie. Strukturę i masę odpadów opakowaniowych, wytworzonych na terenie gminy Lanckorona, z podziałem na poszczególne rodzaje zestawiono w tabeli 5.
Tabela 5. Struktura i masa odpadów opakowaniowych wytworzonych w gminie Lanckorona, z podziałem na poszczególne rodzaje (dane za rok 2003) OGÓŁEM L.P. ODPADY OPAKOWANIOWE [MG/ROK] 1 Opakowania z papieru i tektury 94 2 Opakowania wielomateriałowe 11 Ł Opakowania z tworzyw sztucznych 40 4 Opakowania ze szkła 115 5 Opakowania z blachy stalowej 10 6 Opakowania z aluminium 3 Suma 273
5.1.3 Osady ściekowe Osady ściekowe, powstałe w wyniku procesów oczyszczania ścieków na oczyszczalniach, mimo iż zaliczane są do odpadów innych niż niebezpieczne, to jednak z uwagi na ich ilość wymagają określonego sposobu postępowania z nimi. Obok powszechnie
Urząd Gminy Lanckorona 24 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA stosowanego składowania osadów na składowiskach wskazane byłoby, po spełnieniu określonych warunków fizykochemicznych przeznaczać je na cele związane z dostosowaniem gruntów do standardów jakości gleby określonych w grupie B i C, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi. Ścieki kierowane są obecnie do kontenerowej, mechaniczno – biologicznej oczyszczalni ścieków o przepustowości 41,3 m3/dobę, wykorzystywanej w 1/4. Zdecydowana większość elementów tej oczyszczalni jest mocno wyeksploatowana i zniszczona. Dodatkowa rozbudowa kanalizacji wymusza gruntowną modernizację oczyszczalni. Jej przepustowość po rozbudowie ma wynosić 200 m3/d. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków tak jak w chwili obecnej będzie potok Jastrząbka. Osady ściekowe w ilości 0,3 Mg/rok są deponowane na składowisku w Suchej Beskidzkiej lub w Choczni.
5.1.4 Wykaz instalacji do odzysku i unieszkodliwiania odpadów komunalnych
Do roku 2002 odpady komunalne z terenu gminy deponowane były na składowisku w Lanckoronie, które zostało zamknięte z powodu wyczerpania swojej pojemności. Składowisko zlokalizowane jest we wschodniej części Lanckorony. W najbliższym sąsiedztwie mieszczą się : od strony południowej – droga lokalna Lanckorona-Ławki, po drugiej stronie drogi pola uprawne i kontenerowa oczyszczalnia ścieków, od zachodu pola uprawne, od północy jar-nieużytki i rów melioracyjny, od wschodu las. Składowisko zlokalizowane jest z dala od zabudowań, zachowując odległość ok. 250m. Łączna powierzchnia składowiska wynosi 0,8269 ha. Grubość warstwy deponowanych odpadów wynosi do 5,0 m. Składowisko funkcjonowało od 1980 roku i nie posiadało uregulowanego statusu formalno-prawnego. Składowisko jest obiektem dostokowym i nie posiada żadnych urządzeń zabezpieczających środowisko przed negatywnym wpływem. Dno niecki, w której były deponowane odpady nie było uszczelnione od początku eksploatacji. Eksploatacja składowiska polegała na składowaniu dowożonych odpadów oraz okresowym plantowaniu z zagęszczaniem odpadów przy pomocy spychacza. Następnie odpady przesypywane były warstwą izolacyjną z gruntu. Składowisko stanowi potencjalną możliwość zanieczyszczenia środowiska w tym: Zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchniowych Zagrożenie dla powietrza atmosferycznego Zagrożenie dla środowiska gruntowego Zagrożenie dla krajobrazu.
W związku z powyższym niezbędne są działania zmierzające do jego rekultywacji obejmujące prace projektowe, uzgodnienia oraz prace techniczno-rekultywacyjne. Do podstawowych działań ograniczających negatywne oddziaływanie składowiska na środowisko jest opracowanie projektu rekultywacji, w którym przewidziane będzie co najmniej: Właściwe ukształtowanie czaszy i przykrycie warstwą nieprzepuszczalną, a następnie warstwami rekultywacji biologicznej, Właściwe umocnienie i ukształtowanie skarp składowiska
Urząd Gminy Lanckorona 25 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Wykonanie rowów opaskowych wokół powierzchni składowiska dla ochrony przed napływem wód deszczowych oraz dla ochrony terenów przyległych przed napływem wód ze składowiska, Uszczelnienie składowiska oraz ujęcie ewentualnych odcieków systemem drenażowym. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja składowiska zredukuje jego negatywny wpływ na środowisko. Dodatkowo w celu prowadzenie stałego monitoringu składowiska na środowisko wykonano w lipcu 2003r. projekt prac geologicznych dla utworzenia monitoringu lokalnego wód podziemnych w rejonie składowiska, a w październiku 2003r. opracowano dokumentację określającą warunki hydrogeologiczne wraz z utworzeniem monitoringu lokalnego w rejonie składowiska odpadów komunalnych. W celu utworzenia lokalnego monitoringu w rejonie składowiska odwiercono 3 otwory do głębokości 15 m, z których 2 tj. otwory P-1 i P-3 przekształcone zostały w piezometry, natomiast otwór P-2 ze względu na brak wody , został zlikwidowany. Otwory te przewierciły utwory czwartorzędowe, pod którymi do głębokości 15 m zalegają utwory kredowe w postaci wietrzeliny (otw. P-2 i P-3 ) oraz wietrzeliny, łupków i piaskowców (P-1). Przewidywany kredowy poziom wodonośny o charakterze napiętym wystąpił w otw.P-1 na głębokości 13,0 m w warstwie piaskowców, natomiast w otw. P-3 na głębokości 11, 4 m w warstwie wietrzeliny łupka i piaskowca. Na podstawie wykonanych analiz wodę z piezometru P-1 zaliczono z godnie z klasyfikacją jakości zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu do wód klasy III- niskiej jakości, natomiast wodę z piezometru P-3 zaliczono do wód klasy II-średniej jakości. W zainstalowanych piezometrach będą prowadzone badania monitoringowe zgodnie z Rozporządzeniem ministra Środowiska z dnia 9.12.2002r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220, poz.1858).
5.2. Odpady z sektora gospodarczego Odpady powstające w sektorze gospodarczym pochodzą z rolnictwa, rzemiosła i niektórych usług. Na terenie gminy nie występują żadne większe zakłady przemysłowe. Do największych zakładów należy tartak w Izdebniku, który nie wpływa niekorzystnie na środowisko. Pozostałą działalność gospodarczą można zakwalifikować jako jednostki produkcyjno-usługowe i rzemieślnicze. Według rejestru działalności gospodarczej na terenie gminy zarejestrowanych jest ok. 447 takich podmiotów, z czego 20 z sektora publicznego a 427 z sektora prywatnego. Największą liczbę stanowią podmiotów stanowią osoby fizyczne (370), spółki cywilne (29), spółki handlowe (10) oraz 1 spółdzielnia, zajmujące się stolarstwem, tapicerstwem i przetwórstwem przemysłowym (166), handlem (106), budownictwem (49), transportem i mechaniką pojazdową (19), hotelarstwem (17) oraz rolnictwem (10). Funkcje usługowe w gminie pełnią: restauracje, kawiarnie, ośrodki wypoczynkowe, sklepy i obiekty użyteczności publicznej. Odpady te generalnie są zagospodarowane w miejscu ich powstawania bądź w specjalistycznych firmach, posiadających odpowiednie uprawnienia. Na terenie gminy Lanckorona nie występuje składowisko odpadów innych niż niebezpieczne. Odpady z przemysłu i innej działalności gospodarczej zgodnie z klasyfikacją odpadów można podzielić na: - odpady niebezpieczne, - odpady inne niż niebezpieczne,
Urząd Gminy Lanckorona 26 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
- odpady komunalne, pochodzące z zapleczy administracyjno-socjalnych zakładów pracy. Odpady te w bilansie ogólnym zasilają odpady komunalne. Zasady i sposób usuwania odpadów komunalnych od podmiotów gospodarczych zostały określone w Regulaminie utrzymania porządku i czystości na terenie Gminy Lanckorona uchwalonego przez Radę Gminy Lanckorona w Uchwale nr XI/74 z dnia 29.10.2003r. wraz z cennikiem za usuwanie odpadów segregowanych i nie segregowanych. Podmioty prowadzące działalność w sektorze gospodarczym obok podstawowego strumienia odpadów, jakim są w warunkach gminy wiejskiej oraz bardzo rozproszonej działalności – odpady komunalne, wytwarzają również inne rodzaje odpadów. Do zidentyfikowanych wytwórców odpadów z sektora gospodarczego należą: - Gondek Z.P.H.U. S.C. w Lanckoronie, - Zakład Tapicerski w Izdebniku, - BELMEB Sp. z o.o. w Izdebniku. Do zidentyfikowanych strumieni odpadów z sektora gospodarczego należą: 03 01 05 Trociny, wióry, ścinki, drewno, płyta wiórowa i fornir inne niż wymienione w 03 01 04 04 02 22 Odpady z przetworzonych włókien tekstylnych 07 02 13 Odpady tworzyw sztucznych 12 01 05 Odpady z toczenia i wygładzania tworzyw sztucznych 13 02 08* Inne oleje silnikowe, przekładniowe i smarowe 15 01 01 Opakowania z papieru i tektury 15 01 02 Opakowania z tworzyw sztucznych 15 01 03 Opakowania z drewna 15 01 04 Opakowania z metali 15 02 02* Sorbenty, materiały filtracyjne ( w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi ( np.PCB) 16 01 03 Zużyte opony 16 02 13* Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 16 06 01* Baterie i akumulatory ołowiowe 19 01 12 Żużle i popioły paleniskowe inne niż wymienione w 19 01 11
Odpady zbierane są selektywnie i wywożone do odzysku lub w przypadku odpadu o kodzie 04 02 22 do unieszkodliwienia przez podmioty gospodarcze posiadające stosowne zezwolenia. W 2002 roku w sektorze gospodarczym wytworzono: 03 01 05 - 5 Mg 04 02 22 - 0,005 Mg 07 02 13 - 3,812 Mg 12 01 05 - 0,001 Mg 13 02 08* - 0,192 Mg 15 01 01 - 11 Mg 15 01 02 - 1,1 Mg 15 01 03 - 4 Mg 15 01 04 - 0,1 Mg 15 02 02* - 0,017 Mg 16 01 03 - 0,046 Mg 16 02 13* - 0,004 Mg 16 06 01* - 0,072 Mg 19 01 12 - 0,1 Mg
Urząd Gminy Lanckorona 27 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Razem w sektorze gospodarczym wytworzono w 2002 r. 25,449 Mg odpadów przemysłowych, w tym 0,285 Mg odpadów niebezpiecznych.
5.2.1 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania, transportu, odzysku oraz unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne
Na terenie gminy Lanckorona znajduje się tylko jeden podmiot gospodarczy prowadzący działalność w zakresie zbierania i transportu odpadów innych niż niebezpieczne – Gminny Zakład Budżetowy, posiadający zezwolenie ważne do roku 2012. Pozostałe podmioty prowadzące działalność w zakresie odzysku, zbierania i transportu odpadów inne niż niebezpieczne na terenie powiatu wadowickiego oraz wykaz instalacji do odzysku odpadów innych niż niebezpieczne zostały zamieszczone w powiatowym planie gospodarki odpadami dla powiatu wadowickiego.
5.3. Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej Odpady tego typu powstają w trakcie prac budowlanych, remontowych, w drogownictwie i to zarówno w trakcie budowy, jak i rozbiórki różnych obiektów budowlanych. Różnorodność typów i rodzajów odpadów z tego sektora oraz to, że powstają one w wielu dziedzinach gospodarki komunalnej, budowlanej, w rolnictwie i w wielu innych sektorach gospodarczych, powodują znaczne rozproszenie źródeł wytwarzających te odpady i trudności w prawidłowym zbilansowaniu poszczególnych strumieni odpadów. Strumienie odpadów generowane w trakcie budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych tworzą: - materiały i elementy budowlane o charakterze ceramicznym, takie jak beton, cegły, tynki, płyty itp. a także podobne odpady z remontów i przebudowy dróg, - odpady drewna, szkła i tworzyw sztucznych, - odpadowe asfalty, smoły, papa, - gleba i ziemia z wykopów i urobek z pogłębiania, - złom stalowy i metali kolorowych oraz stopów metali. Problem odpadów z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych i infrastruktury drogowej na terenie gminy pozostaje do rozwiązania. 5.4. Odpady niebezpieczne Źródłem odpadów niebezpiecznych są procesy przemysłowe, rolnictwo, a także część odpadów komunalnych. Oznacza to, że znacząca część źródeł tych odpadów ma charakter rozproszony, co stwarza określone trudności przy sporządzaniu bilansu poszczególnych strumieni odpadów. Powstające na terenie gminy odpady niebezpieczne nie są selektywnie w sposób systemowy zbierane. Jedyną zorganizowana formą zbiórki tego strumienia odpadów są okresowe akcje przeprowadzane w szkołach dotyczące wybranych strumieni odpadów niebezpiecznych jak np. baterie. Do innych strumieni odpadów niebezpiecznych, które mogą występować na terenie gminy należą głównie przepracowane oleje, akumulatory ołowiowe, odczynniki fotograficzne, które w 100% były wykorzystane gospodarczo, ponadto emulsje z obróbki metali, szlamy galwaniczne, farby, lakiery oraz świetlówki. Odpady te mogą być unieszkodliwiane termicznie lub chemicznie. Natomiast odpady budowlane zawierające azbest oraz odpady z fizykochemicznej przeróbki odpadów powinny być unieszkodliwiane poprzez składowanie na składowiskach.
Urząd Gminy Lanckorona 28 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
W tabelach 6, 7 i 8 przedstawiono firmy działające na terenie powiatu wadowickiego, które posiadają zezwolenia na transport, odzysk lub zbieranie odpadów niebezpiecznych.
Tabela 6 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie transportu odpadów niebezpiecznych, działających na terenie powiatu wadowickiego TEMAT DECYZJI LP. NAZWA I ADRES PODMIOTU
ROK 2003 "WTÓRMEX" Skup i Sprzedaż Surowców zezwolenie na transport 1. Surowców Wtórnych odpadów niebezpiecznych Jacek Marczyński, Andrychów, ul. Tkacka 30 decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami "UNIMARK" Sp. z o.o. 2. niebezpiecznymi, w tym 34-100 Wadowice ul. Niwy 38 zezwolenie na transport odpadów niebezpiecznych
Tabela 7 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie odzysku odpadów niebezpiecznych działających na terenie powiatu wadowickiego
TEMAT ZEZWOLENIA, LP. NAZWA I ADRES PODMIOTU RODZAJ I ILOŚĆ ODPADÓW (MG/ ROK) ROK 2001 zezwolenie na wykorzystywanie, "WIDPOL"s.c. M. Widlarz, D. Widlarz usuwanie, w tym transport odpadów 1. 34-120 Andrychów ul. Krakowska 83 g niebezpiecznych 130202-oleje smarowe
Tabela 8 Wykaz podmiotów prowadzących działalność w zakresie zbierania odpadów niebezpiecznych działających na terenie powiatu wadowickiego
LP. NAZWA I ADRES PODMIOTU TEMAT DECYZJI ROK 2002 "HURT-BUR " S.C. Sklep zezwolenie na zbieranie odpadów Motoryzacyjny A. Hutyra, B. Bury 1. niebezpiecznych 34-120 Andrychów ul. Beskidzka (160601akumulatory ołowiowe) 12B zezwolenie na zbieranie odpadów Jerzy Joniak 2. niebezpiecznych 34-123 Chocznia ul. Kościuszki 243 (160601akumulatory ołowiowe) Sklep Części Zamiennych do zezwolenie na zbieranie odpadów 3. Ciągników i Maszyn Rolniczych niebezpiecznych Zdzisław Wróbel 34-122 Wieprz 225 (160601akumulatory ołowiowe) Z.U.M. "CEZAR" Małgorzata zezwolenie na zbieranie odpadów 4. Kołaczyk niebezpiecznych 34-120 Andrychów, Roczyny, ul. (160601akumulatory ołowiowe)
Urząd Gminy Lanckorona 29 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Kwiatowa 17 "NOSTER" Auto- Części Grzegorz zezwolenie na zbieranie odpadów 5. Noster niebezpiecznych 34-312 Międzybrodzie Bialskie 415/1 (160601akumulatory ołowiowe 60601) Firma Art. Motoryzacyjne i zezwolenie na zbieranie odpadów 6. Przemysłowe Ewa Zadora niebezpiecznych 34-100 Wadowice, ul. Olbrychta 1 (160601akumulatory ołowiowe) Hurtownia "MAXOIL" Handel olejami silnikowymi, zezwolenie na zbieranie odpadów 7. akcesoria samochodowe Ryszard niebezpiecznych Bednarek 34-100 Wadowice, ul. (160601akumulatory ołowiowe) Zielona 3 Sklep "URSUS" Wiesław Szczur zezwolenie na zbieranie odpadów 8. 34-100 Wadowice, ul.Wojska niebezpiecznych Polskiego 1 (160601akumulatory ołowiowe) Firma Handlowo-Usługowa "Euro- zezwolenie na zbieranie odpadów Moto- Centrum" 9. niebezpiecznych Franciszek Nowak 34-100 Wadowice (160601akumulatory ołowiowe) Radocza 284 Handlowo-Gospodarcza Spółdzielnia zezwolenie na zbieranie odpadów 10. Pracy niebezpiecznych 34-100 Wadowice, ul. dr Putka 9 (160601akumulatory ołowiowe) Zakład Handlowo-Usługowy zezwolenie na zbieranie odpadów 11. Małgorzata Paszewska niebezpiecznych 34-120 Andrychów, ul. Szewska 2 (160601akumulatory ołowiowe) Firma "WELUX" S.A. Centrum zezwolenie na zbieranie odpadów Motoryzacyjne- 12. niebezpiecznych Punkt Skupu 34-120 Andrychów, ul. (160601akumulatory ołowiowe) Krakowska 83 "AUTO-ART" Spółka Akcyjna zezwolenie na zbieranie odpadów Dystrybutor części samochodowych 13. niebezpiecznych Punkt Skupu 34-100 Wadowice, ul. (160601akumulatory ołowiowe) Mickiewicz 24 zezwolenie na zbieranie odpadów niebezpiecznych (160601akumulatory Skup Surowców Wtórnych Maria i ołowiowe) 14. Mieczysław Kraus oraz innych niż niebezpieczne (złom 34-100 Wadowice, ul. Błonie 1 metali kolorowych: miedź, brąz, mosiądz, aluminium, ołów, cynk, żelazo i stal) Firma Handlowa "AUTO-MOTO- zezwolenie na zbieranie odpadów VALDI" G. Kluza, W.Kluza 15. niebezpiecznych Spółka Jawna Sklep Motoryzacyjny (160601akumulatory ołowiowe) 34-114 Brzeźnica 301 "METALEX" M. Herma, Z. Kowalczyk, J.Wąsiołek zezwolenie na zbieranie odpadów 16. części zamienne do ciągników i niebezpiecznych maszyn rolniczych (160601akumulatory ołowiowe) 34-113 Paszkówka Sosnowice 200a
Urząd Gminy Lanckorona 30 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
5.4.1 Odpady zawierające PCB
Krajowe przepisy prawne definiują PCB w następujący sposób: „PCB - rozumie się przez to polichlorowane bifenyle, polichlorowane trifenyle, monometylotetrachloro- difenylometan, monometylodichlorodifenylometan, monometylodibromodifenylometan oraz mieszaniny zawierające jakąkolwiek z tych substancji w ilości powyżej 0,005% wagowo łącznie”. PCB zaliczane są do substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska. Zabronione jest wprowadzanie PCB do obrotu lub poddawanie ich procesom odzysku. W Polsce zasady regulujące gospodarkę odpadami zawierającymi PCB, zgodne z ustawodawstwem Unii Europejskiej, zawarte są w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach, ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska, ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy - Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw oraz w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 24 czerwca 2002 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania i przemieszczania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska. Znaczne opóźnienie we wprowadzaniu uregulowań prawnych dotyczących PCB w kraju w stosunku do krajów europejskich spowodowało nieprawidłową gospodarkę tymi odpadami, w wyniku, której PCB przedostawało się do środowiska. Kondensatory trafiały na ogół na złomowiska i składowiska, a oleje zawierające PCB przetwarzane były łącznie z olejami mineralnymi, podwyższając poziom PCB w olejach regenerowanych. W Polsce okresem, w którym najwięcej PCB przedostało się do środowiska były najprawdopodobniej lata 90-te. Ocenia się, że rocznie ponad 500 Mg urządzeń z PCB mogło trafić na złomowiska lub składowiska odpadów. Pomimo, że obowiązek inwentaryzacji PCB w naszym kraju został wprowadzony na mocy w/w rozporządzenia Ministra Gospodarki z terminem wykonania do dnia 31.12.2002 r., niestety do chwili obecnej nie zinwentaryzowano wszystkich będących w eksploatacji urządzeń zawierających PCB. Łączna ilość odpadów z PCB wymagających unieszkodliwienia do 2010 r. w skali kraju wyniesie więc ok. 13 500 Mg. Na terenie gminy Lanckorona mogą występować urządzenia zawierające polichlorowane bifenyle (PCB) – głównie transformatory w stacjach transformatorowych Beskidzkiej Energetyki.
5.4.2 Azbest i wyroby zawierające azbest W województwie małopolskim ilość wyrobów zawierających azbest i zabudowanych w obiektach budowlanych szacuje się na nieco ponad 940,73 tys. Mg. W latach 2001 – 2002 w powiecie wadowickim usunięto, przy dofinansowaniu ze środków PFOŚ i GW, ok. 203 tony odpadów eternitowych łącznie z 95 posesji, za kwotę ok. 180 000 zł. Odpady zostały wywiezione na składowisko w Trzemesznie i w Tarnowie przez specjalne firmy. Na podstawie aktualnej inwentaryzacji obiektów z wbudowanymi materiałami zawierającymi azbest, w całym powiecie wadowickim zinwentaryzowano 70 budynków i 10 budowli, w tym 36 budynków wielorodzinnych, 10 budynków użyteczności publicznej, 12 budynków przemysłowych i magazynach oraz 13 innych budynków gospodarczych, 9
Urząd Gminy Lanckorona 31 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA obiektów inżynierii lądowej i 1 obiekt inżynierii wodnej. W gminie Lanckorona występują obiekty z wbudowanymi materiałami zawierającymi azbest, przede wszystkim w posesjach prywatnych, tak więc istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest na terenie gminy. Jedynym najlepszym sposobem unieszkodliwiania azbestu jest składowanie na wyspecjalizowanych w tym zakresie składowiskach. Na terenie powiatu wadowickiego nie planuje się budowy składowiska odpadów azbestowych. Obecnie funkcjonują na terenie województwa małopolskiego składowiska odpadów zawierających azbest w Ujkowie Starym (powierzchnia 0,5 ha), w Tarnowie (Zakłady Azotowe) i w Szczucinie (obecnie składowane są odpady tylko z terenu gminy Szczucin). W związku z tym, że funkcjonujące składowisko w Szczucinie nie rozwiąże problemu składowania odpadów azbestowych z terenu woj. małopolskiego, przewiduje się w latach 2003 – 2012 wybudowanie na terenie województwa: 2 składowiska o powierzchni 1 ha każde, 1 składowisko o powierzchni 2 ha.
Tabela 9 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych zawierających azbest na terenie powiatu wadowickiego
NAZWA I ADRES TEMAT DECYZJI, RODZAJ I ILOŚĆ LP. PODMIOTU ODPADÓW (MG/ROK) ROK 2001 “KORAL” Zakład Produkcji zezwolenie na wytwarzanie odpadów 1. Spodów do Obuwia z Tworzyw niebezpiecznych Sztucznych Marek Chmielak, 170105 odpady azbestu (eternit)-0,4 34-114 Brzeźnica 327 zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych Przedsiębiorstwo Produkcyjno- 170105 odpady materiałów budowlanych Usługowe "WAR-NO" Sp. z o.o. 2. zawierające azbest-1500 31-587 Kraków ul. Ciepłownicza 170601 materiały izolacyjne zawierające 26 azbest-500
zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych 170105 odpady materiałów budowlanych Wytwórnia Elementów zawierające azbest-95,5 Kominowych "TARNAWA" s.c. 170601 materiały izolacyjne zawierające 3. 33-100 Tarnów ul. Mościckiego azbest-3 197 d 160206 odpady zawierające azbest-1 160204 urządzenia zawierające wolny azbest-0,5
ROK 2002
Urząd Gminy Lanckorona 32 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
zezwolenie na wytwarzanie odpadów Zakład Gospodarki Komunalnej i niebezpiecznych Mieszkaniowej 1. 170605 materiały budowlane zawierające 34-120 Andrychów ul. Batorego azbest-100 24
"UNIMARK" Sp. z o.o. decyzja zatwierdzająca program gospodarki 2. 34-100 Wadowice ul. Niwy 38 odpadami niebezpiecznymi
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 170605 materiały konstrukcyjne Firma Remontowo- Budowlana zawierające azbest-1000 "RAGAR" 3. 170601 materiały izolacyjne zawierające 31-610 Kraków os. 1000-lecia azbest-1000 35/16 170601 materiały izolacyjne zawierające azbest(odzież, sprzęt ochronny)-0,5
decyzja zatwierdzająca program gospodarki Firma Remontowo-Budowlana odpadami niebezpiecznymi UTIL 4. 170605 materiały konstrukcyjne Stanisław Zacłona, Ryczówek zawierające azbest-100 ul. Dolna 8, 32-311 Rodaki
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi "EKOCHEM-EKOSERWICE" 170605 materiały konstrukcyjne 5. Sp.z o.o. zawierające azbest-200 90-441 Łódź al. Kościuszki 99 170601 materiały izolacyjne zawierające azbest-800
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi Zakład Remontowo-Budowlany 170605 materiały konstrukcyjne Marek Malec 6. zawierające azbest-30 28-100 Busko-Zdrój 170601 materiały izolacyjne zawierające ul.Grunwaldzka 1 azbest-10
ROK 2003 decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 170605 materiały konstrukcyjne zawierające azbest-1400 Przedsiębiorstwo Produkcyjno- 170601 materiały izolacyjne zawierające Usługowe "WAR-NO" Sp. z o.o. 7. azbest-300 31-587 Kraków ul. Ciepłownicza 170106 zmieszane lub wysegregowane 26 odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia zawierajęce azbest-300
Urząd Gminy Lanckorona 33 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi "MERITUM" Sprzedaż 170605 materiały konstrukcyjne Materiałów Budowlanych 8. zawierające azbest-200 23-050 Skawina ul. Popiełuszki 170601 materiały izolacyjne zawierające 13 azbest-200
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 170605 materiały konstrukcyjne zawierające azbest-100 Centrum Gospodarki Odpadami, 170601 materiały izolacyjne zawierające Azbestu i Recyklingu "CARO" 9. azbest-100 22-400 Zamość ul. Bohaterów 170106 zmieszane lub wysegregowane Monte Cassino 4/12 odpady z betonu, gruzu ceglanego, odpadowych materiałów ceramicznych i elementów wyposażenia zawierajęce azbest-100 decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi Przedsiębiorstwo Robót 170105 materiały konstrukcyjne Termoizolacyjnych i zawierające azbest-50 10. Antykorozyjnych 170601 materiały izolacyjne zawierające "TERMOEKSPORT" 00-515 azbest-50 Warszawa ul. Żurawia 24/7 170605 materiały konstrukcyjne zawierajęce azbest-50
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi 170601 materiały izolacyjne zawierające P.P.H.U. "GRAMA" Piotr azbest-1500 Grabowski 11. 170603 inne materiały izolacyjne 37-100 Łańcut os. Gen. Maczka zawierające substancje nieb.-200 17/5 170605 materiały konstrukcyjne zawierajęce azbest-1500
decyzja zatwierdzająca program gospodarki odpadami niebezpiecznymi Autoryzowany Zakład 170601 materiały izolacyjne zawierające Ogólnobudowlany 12. azbest-50 Danuta i Piotr Gawlik 170605 materiały konstrukcyjne 43-400 Cieszyn ul. Kresowa 27 zawierajęce azbest-50
5.4.3 Odpady olejowe Odpady olejowe powstają w motoryzacji oraz przemyśle. Oleje odpadowe pochodzące z rynku motoryzacyjnego to przede wszystkim zużyte oleje silnikowe i oleje przekładniowe, a oleje odpadowe pochodzące z przemysłu to zanieczyszczone oleje hydrauliczne, przekładniowe, maszynowe, turbinowe, sprężarkowe, transformatorowe oraz grzewcze.
Urząd Gminy Lanckorona 34 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Odpady olejowe powstające w zakładach na terenie województwa odbierane są przez firmy specjalistyczne trudniące się zbieraniem olejów przepracowanych, emulsji olejowo- wodnych, szlamów zaolejonych, prowadzące serwisy separatorów olejowych i odstojników. Odpady olejowe poddawane są procesowi odzysku lub unieszkodliwiania w istniejących na terenie kraju instalacjach: w Rafinerii Nafty Jedlicze, w Rafinerii Jasło S.A., Rafinerii Nafty Glimar S.A, Rafinerii Trzebinia S.A. – metodą re-rafinacji lub krakingu termicznego, w Południowych Zakłady Rafineryjne Naftopol S.A., Oddział Kędzierzyn – Koźle, w firmie MERCAR Sp. z o.o. w Poznaniu – metodą krakingu termicznego, w Przedsiębiorstwie Kruszyw Lekkich „Keramzyt” w Mszczonowie – jako dodatek spulchniający glinę przy produkcji kruszyw w miejsce tradycyjnie stosowanego oleju napędowego lub ropy naftowej. Odpady olejowe będą również przekazywane przedsiębiorstwom specjalistycznym trudniącym się zbieraniem olejów przepracowanych lub prowadzącym serwisy separatorów olejowych. Oleje odpadowe będą kierowane transportem samochodowym i kolejowym głównie na południe Polski, gdzie znajduje się szereg zakładów przekształcających (np. Rafineria Nafty „Jedlicze” S.A. koło Krosna). Jednym ze sposobów wykorzystania energetycznego olejów odpadowych jest ich spalanie w specjalnie do tego celu dostosowanych instalacjach. Istniejące w Polsce moce przerobowe w zakresie zagospodarowania olejów przepracowanych są wystarczające, tym bardziej, że planowane jest zwiększenie zdolności przerobowych Rafinerii Nafty „Jedlicze”. Odpady olejowe są również spalane w spalarniach odpadów wspólnie z innymi odpadami (np. w Zakładach Chemicznych Rokita w Brzegu Dolnym), poddawane oczyszczaniu – odwadnianiu (AWAS Polska w Warszawie, SHIP-SERWICE S.A. Szczecin) lub unieszkodliwiane poprzez biodegradację (EKOL PROJEKT INTER-NATIONAL z Długołęki, EKOBAU Oddział Opole). Na terenie gminy Lanckorona nie ma podmiotów gospodarczych posiadających zezwolenie na wytwarzanie zużytych olejów i czyściw.
5.4.4 Akumulatory i baterie Celem gospodarki odpadami w tej grupie jest odzysk 100% akumulatorów kwasowych oraz pełna realizacja poziomu odzysku i recyklingu pozostałych, zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 roku (Dz. U. nr 69 poz. 719). Obowiązek ww. rozporządzenia został nałożony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowany przy zastosowaniu opłaty produktowej. Do czasu uruchomienia technologii unieszkodliwiania baterii i akumulatorów małogabarytowych przewiduje się składowanie ich w wydzielonej kwaterze istniejącego składowiska odpadów niebezpiecznych. Odpad powyższy zbierany zostanie w początkowym okresie w systemie zbiórki odpadów niebezpiecznych poprzez sieć GPZON (Gminne Punkty Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych) utworzonych na terenie powiatu wadowickiego. Ilość zużytych akumulatorów ołowiowych oszacowano na podstawie ilości zarejestrowanych samochodów osobowych i ciężarowych, przy przyjęciu następujących założeń: 1. średnia waga akumulatora (wraz z elektrolitem) samochodu osobowego – 12 kg, 2. średnia waga akumulatora do samochodów ciężarowych, autobusów i ciągników siodłowych przy uwzględnieniu różnej ilości akumulatorów w pojeździe – 34 kg, 3. zmiana akumulatora w samochodzie osobowym – co 3,5 roku, 4. zmiana akumulatora w samochodzie ciężarowym – co 3 lata.
Urząd Gminy Lanckorona 35 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Założenia te zostały przyjęte przez zespół ekspertów w trakcie realizacji projektu PHARE „Analiza warunków niezbędnych do wdrożenia dyrektyw Unii Europejskiej dotyczących baterii i akumulatorów, zawierających substancje niebezpieczne”. W warunkach gminy Lanckorona, w którym w roku 2002 było zarejestrowanych ok. 2 tys. pojazdów samochodowych ( w tym 247 ciągników, 18 samochodów ciężarowych i 19 kombajnów zbożowych) waga zużytych akumulatorów została oszacowana na poziomie ok. 8 Mg rocznie.
Odzysk i unieszkodliwianie baterii i akumulatorów
Baterie i akumulatory ołowiowe Zużyte akumulatory ołowiowe poddawane są procesom technologicznym mającym na celu odzysk ołowiu i kwasu siarkowego. Przerób tych odpadów przeprowadzany jest głównie poza terenem województwa, a mianowicie w przedsiębiorstwie „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu ( moc przerobowa 100 tys. Mg akumulatorów) oraz w „Baterpol” Sp. z o.o. w Świętochłowicach (moc przerobowa 70 tys. Mg). Istniejące moce przerobowe znacznie przekraczają zapotrzebowanie na przerób akumulatorów ołowiowych w kraju, którego wielkość szacowana jest na około 70 tys. Mg. Obie firmy posiadają sieć zbierania zużytych akumulatorów oraz pośredniczą w wyposażeniu odbiorców w kwasoodporne pojemniki do transportu akumulatorów.
Baterie i akumulatory niklowo-kadmowe Zużyte akumulatory wielkogabarytowe przerabiane są poza terenem województwa. Odnośnie akumulatorów Ni-Cd małogabarytowych, w kraju brak było dotychczas jakichkolwiek działań zarówno w zakresie ich zbierania jak i przerobu; niewielkie ilości tych akumulatorów (w 2001 r. – 2 tony) zostały przerobione w MarCo Ltd. W krajach Unii Europejskiej odpady te przerabiane są technikami pirolitycznymi w firmach SNAM we Francji i SNAFT w Szwecji.
Elektrolit z baterii i akumulatorów Elektrolit z baterii i akumulatorów ołowiowych unieszkodliwiany jest łącznie z akumulatorami i nie stanowi problemu. Przerabiany jest w instalacji firmy „Orzeł Biały” S.A. w Bytomiu, której moc przerobowa przewyższa aktualnie zapotrzebowanie na przerób elektrolitu, bądź w innych instalacjach. Ze względu na fakt bardzo dużego rozproszenia miejsc powstawania zużytych akumulatorów i baterii najbardziej istotnym czynnikiem determinującym gospodarkę tymi odpadami jest ich odzysk z rynku. Aktualnie zbieranie baterii pierwotnych i wtórnych funkcjonuje w kraju bardzo słabo, właściwie w sposób incydentalny (szkoły, gminy). Baterie cynkowo-węglowe przerabiane są w firmie „Recykling- Bolesław” Sp. z o.o. w Bukownie. Wprowadzający na rynek baterie i akumulatory małogabarytowe wolą wpłacać opłatę produktową niż podejmować działania w zakresie zbierania i recyklingu. Pozytywnym przykładem działań porządkujących gospodarkę zużytymi bateriami i akumulatorami jest polski dystrybutor aparatów komórkowych Nokia, który zorganizował 40 punktów zbiórki poprzez punkty serwisowe oraz prowadzi negocjacje związane z rozpoczęciem recyklingu tych odpadów. Gospodarkę bateriami i akumulatorami powinna wspomóc organizacja odzysku REBA, która powstała w Warszawie.
Urząd Gminy Lanckorona 36 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
5.4.5 Odpady medyczne i weterynaryjne Odpady medyczne generowane są przez ośrodki służby zdrowia, weterynaryjne. Odpady infekcyjne powstają również w wielu prywatnych gabinetach lekarskich i stomatologicznych, ambulatoriach, laboratoriach analitycznych, zakładach kosmetycznych. Do tej grupy zalicza się również pozostałości z domowego leczenia (dializy, podawanie insuliny, opatrunki, farmaceutyki itp.). Skład morfologiczny odpadów medycznych jest bardzo zróżnicowany, brak jest również ujednoliconych metod ich badania. Trudności oznaczania wynikają z przestrzegania wymagań BHP. Średnio, ilościowy skład tych odpadów kształtuje się następująco: - papiery i karton około 20 %, - materiały opatrunkowe (bandaże i wata) około 40 %, - odpady z tworzyw sztucznych około 20%, - szczątki ludzkie około 10%, - pozostałe odpady około 10 %. Wyżej podane proporcje przyjmować należy jako orientacyjne. W przypadkach zakładów specjalistycznych, proporcje te mogą wykazywać znaczne niekiedy odchylenia. Dla przykładu na oddziałach urazowych zwiększony jest udział odpadów pooperacyjnych, zawierający większą niż przeciętna ilość szczątków ludzkich, wilgotnych, zakrwawionych środków opatrunkowych itp., w przeciwieństwie np. do okulistyki czy epidemiologii, gdzie dla odmiany zużywa się znaczne ilości strzykawek, szkła, pojemników itp., a materiały opatrunkowe są za to z reguły suche. Z ustawy o odpadach wynika, że do obowiązków posiadaczy odpadów niebezpiecznych, a w szczególności wytwórców tych odpadów, należy uzyskanie pozwolenia bądź decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami (w zależności od ilości powstających odpadów). Wytwórca odpadów formułując wniosek o uzyskanie ww. pozwolenia bądź decyzji winien między innymi określić ilość odpadów poszczególnych rodzajów planowanych do wytworzenia. Ustawa o odpadach oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych nakłada obowiązek unieszkodliwiania, a także określa wymogi dotyczące gromadzenia, przechowywania i metod unieszkodliwiania odpadów o kodach 18 01 i 18 02. Sposoby unieszkodliwiania odpadów powstających w działalności służb medycznych i weterynaryjnych sprowadzają się w szczególności do zabicia życia biologicznego, czyli zniszczenia drobnoustrojów (bakterii, prątków, wirusów, grzybów, pasożytów, form przetrwalnikowych i zarodników) za pomocą: - spalania, - dezynfekcji i sterylizacji parowej, - działania mikro lub makro fal, - dezynfekcji chemicznej lub gazowej, - metod radiacyjnych (promieniowanie jonizujące). Spalanie odpadów medycznych jako metoda ich unieszkodliwiania jest najszerzej stosowaną metodą w Polsce. Odpady niebezpieczne pochodzenia medycznego i weterynaryjnego podlegają obowiązkowi unieszkodliwiania w procesach termicznych. Wybór spalania jako metody jest radykalnym sposobem niszczenia materiału skażonego i potencjalnie skażonego. Wydaje się, że jako regułę powinno się przyjąć, że wszelkie odpady medyczne i weterynaryjne, które miały potencjalną możliwość kontaktu z płynami ustrojowymi chorego są potencjalnie zakażone i jako takie powinny być unieszkodliwiane metodą termicznego przekształcania. Generalnie spalaniu winno się poddawać te odpady medyczne i weterynaryjne, które ze względu na zagrożenie życia i zdrowia ludzkiego zostały
Urząd Gminy Lanckorona 37 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA sklasyfikowane jako niebezpieczne oraz te odpady z grupy innych niż niebezpieczne, co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą stać się przyczyną infekcji. Odpady medyczne na terenie gminy Lanckorona są wytwarzane w 1 przychodni oraz w 1 Domu Pomocy Społecznej i w 1 aptece. Ilość odpadów wytwarzanych w skali roku wynosi 103 kg. Na podstawie danych uzyskanych w Starostwie w Wadowicach odpady medyczne są unieszkodliwiane w specjalistycznych spalarniach odpadów na terenie województwa małopolskiego i śląskiego.
W przypadku odpadów weterynaryjnych trudno jest ustalić ich faktyczną ilość, gdyż żadna z placówek (gabinetów leczenia zwierząt) nie wystąpiła o stosowne pozwolenia na wytwarzanie odpadów. Problemem ponadto jest zbiórka zwłok zwierzęcych ze względu na dość wysokie koszty ich utylizacji, które musi ponieść właściciel padłego zwierzęcia (około 450 zł za 1 szt. bydła razem z kosztami transportu do zakładu utylizacyjnego). Pomimo wysokich kosztów nie przewiduje się budowy grzebowiska dla zwierząt na terenie powiatu. Unieszkodliwienie tego strumienia odpadów powinno być prowadzone w oparciu o istniejące w województwie instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów (np. Zakład „Saria” w Gołczy) i dofinansowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ok.30% kosztów) oraz PFOŚiGW i GFOŚiGW. W/w zakład prowadzi też zbiórkę padłych zwierząt innych gatunków tj. trzoda, konie, które nie są objęte dofinansowaniem Agencji i dla których opłata za unieszkodliwienie wynosi 1zł/kg.
Tabela 10 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na wytwarzanie odpadów niebezpiecznych z grupy 18 na terenie gminy Lanckorona
TEMAT DECYZJI, RODZAJ I ILOŚĆ NAZWA I ADRES LP. ODPADÓW PODMIOTU (MG/ROK) ROK 2001 zezwolenie na wytwarzanie odpadów Apteka Prywatna mgr farm. niebezpiecznych Anna Leszczyńska 1. 180105 przeterminowane leki i środki 34-143 Lanckorona ul. farmaceutyczne-0,005 Krakowska 493
decyzja zatwierdzająca program Dom Pomocy Społecznej Św. gospodarki odpadami niebezpiecznymi 2. Brata Alberta 180103 odpady z diagnostyki, leczenia i 34-144 Izdebnik profilaktyki medycznej-0,05
5.4.6 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Zużyte i wycofane z eksploatacji urządzenia elektryczne i elektroniczne zgodnie z ustawodawstwem Unii Europejskiej dzielone są na: Wielkogabarytowy sprzęt gospodarstwa domowego: duże urządzenia chłodnicze, lodówki, zamrażarki, pralki, suszarki, zmywarki, kuchnie, piece elektryczne, płyty kuchenne, kuchenki mikrofalowe, urządzenia grzewcze, grzejniki elektryczne, wentylatory, klimatyzatory, inne,
Urząd Gminy Lanckorona 38 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Małogabarytowy sprzęt gospodarstwa domowego: odkurzacze, zamiatarki, żelazka, tostery, frytkownice, młynki do kawy, krajalnice elektryczne, ekspresy do kawy, suszarki do włosów, elektryczne szczoteczki do zębów, golarki, zegary, wagi, Sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny: scentralizowane przetwarzanie danych: serwery, minikomputery, drukarki; osobiste urządzenia komputerowe: komputery osobiste (w tym CPU, myszy, ekrany, klawiatury), laptopy (w tym CPU, myszy, ekrany, klawiatury), drukarki, kopiarki, elektryczne i elektroniczne maszyny do pisania, kalkulatory kieszonkowe i biurowe, systemy i terminale użytkowników, faksymile, teleksy, telefony, automaty telefoniczne, telefony bezprzewodowe, telefony komórkowe, automatyczne sekretarki, inne, Sprzęt radiowo-telewizyjny i muzyczny: zestawy radiofoniczne (radia z budzikiem, radiomagnetofony), telewizory, kamery wideo, magnetowidy, zestawy HF, wzmacniacze, instrumenty muzyczne, inne, Sprzęt oświetleniowy: oprawy oświetleniowe, lampy fluorescencyjne, lampy fluorescencyjne kompaktowe, lampy wyładowcze, w tym wysokociśnieniowe lampy sodowe, lampy halogenowe, lampy sodowe niskociśnieniowe, inny sprzęt oświetleniowy, Narzędzia elektryczne i elektroniczne: wiertarki, piły, maszyny do szycia, zabawki elektroniczne, sprzęt medyczny, przyrządy monitorowania i kontrolno-sterujące, Zabawki elektroniczne, sprzęt rekreacyjny i sportowy: kolejki elektryczne i samochody wyścigowe, konsole gier wideo, gry wideo, sprzęt sportowy wyposażony w komputery i urządzenia elektryczne i elektroniczne, Sprzęt medyczny: sprzęt do radioterapii, sprzęt kardiologiczny, sprzęt do dializowania, respiratory, sprzęt medycyny jądrowej, sprzęt laboratoryjny do analiz in vitro, analizatory, zamrażarki, inne, Przyrządy monitorowania i kontrolno-sterujące: detektory dymu, regulatory ogrzewania, termostaty, Automatyczne urządzenia dozujące: automaty z gorącymi napojami, automaty z gorącymi lub zimnymi napojami w butelkach i puszkach, automaty z produktami stałymi, bankomaty, inne urządzenia automatyczne dozujące.
Stan aktualny Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne generalnie pochodzą z dwóch źródeł: gospodarstw domowych oraz innych użytkowników – instytucje, biura, handel, inni. W gminie nie prowadzono dotąd zbiórki tego strumienia odpadów – zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. W woj. małopolskim nie działa zorganizowany system selektywnej zbiórki i recyklingu zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, co powoduje, że w większości odpady te trafiają na wysypiska odpadów komunalnych i do składnic złomu metalowego. Proekologiczne podejście do zagospodarowania zużytych urządzeń nakazuje przedłużanie okresu użytkowania.
5.4.7 Pestycydy Na terenie gminy Lanckorona nie istnieją magazyny przeterminowanych środków ochrony roślin.
5.4.8 Wraki samochodowe, opony Wraki samochodowe Rozwój motoryzacji powoduje niekorzystne skutki środowiskowe. Jednym z poważniejszych problemów jest w tym zakresie zagadnienie unieszkodliwiania i zagospodarowania wraków samochodowych i zużytych opon samochodowych.
Urząd Gminy Lanckorona 39 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Wraki samochodów zawierają złom stalowy, ale także: zużyte oleje, płyny chłodnicze, zużyte akumulatory, zużyte opony, szkło i tworzywa sztuczne. Większość tych elementów można odzyskać z odpadów jako surowiec wtórny. Materiały przeznaczone do recyklingu stanowią około 85% masy wraku samochodowego. Należą do nich przede wszystkim: złom stalowy, zużyte opony i guma, oleje i niezużyte resztki paliwa, szkło, płyny hamulcowe i chłodnicze Materiały nie nadające się do recyklingu stanowią pozostałe około 15% masy całego wraku samochodowego. Można do nich zaliczyć np. pianki poliuretanowe, dla których brak jest odpowiedniej technologii odzysku lub unieszkodliwiania, zanieczyszczona guma, masy tłumiące hałas, niektóre rodzaje tworzyw (np. izolacje kabli elektrycznych). Ilość złomowanych samochodów można oszacować na podstawie liczby samochodów wprowadzonych na rynek w kolejnych latach oraz w oparciu o stworzoną na tej podstawie strukturę wieku używanych w Polsce samochodów. Przyjmuje się, że ilość samochodów wyrejestrowanych (wraków) stanowi około 3% ilości samochodów zarejestrowanych (wg Forum Recyklingu Samochodu). Na terenie powiatu znajdują się dwa podmioty, które zajmują się demontażem samochodów i posiadają stosowne zezwolenia. W warunkach gminy Lanckorona, ilość wyrejestrowanych samochodów została oszacowana na poziomie ok. 60 sztuk rocznie.
Tabela 11 Wykaz podmiotów posiadających zezwolenie na demontaż samochodów na terenie powiatu wadowickiego w roku 2002
LP. Nazwa i adres podmiotu Przedsiębiorstwo Komunikacji Samochodowej 1. 34-100 Wadowice ul. Wenecja 5 Spółdzielnia Pracy Transportowo-Motoryzacyjna "PRZEWÓZ" 2. 34-100 Wadowice ul. Wałowa 9
Opony samochodowe W celu eliminacji lub ograniczenia ilości odpadów składowanych na składowisku (lub porzuconych w środowisku) mogą być wykorzystane różnorodne metody i techniki gospodarki tymi odpadami. Z dotychczasowych badań i doświadczeń wynika, że wycofane z eksploatacji opony mogą być wykorzystane poprzez: - bieżnikowanie, - zagospodarowanie całych opon, - wykorzystanie produktów z przeróbki mechanicznej i chemicznej, - spalanie z wykorzystaniem energii. Należy jednak podkreślić, że bieżnikowanie opon wydłuża jedynie czas ich eksploatacji, więc po pewnym czasie i tak należy je unieszkodliwić w inny sposób np. jedną z ww. metod (spalenie, przetworzenie na granulat). W kraju istnieją możliwości techniczne do realizacji poszczególnych kierunków odzysku zużytych opon (np. zakłady rozdrabniające gumę i wytwarzające regranulat, cementownie przystosowane do spalania zużytych opon), ale podmioty gospodarcze zajmujące się recyklingiem opon mają duże trudności z pozyskaniem tego odpadu, ze względu na brak systemu zbiórki zużytych opon. Odpadów tego typu nie zalicza się do odpadów niebezpiecznych, a stopień ich niekorzystnego oddziaływania na środowisko nie jest szczególnie duży. Jednak ze względu na wagę problemu, gospodarka oponami wycofanymi z eksploatacji podlega szczególnym uregulowaniom prawnym. Przede wszystkim ustawa o odpadach wprowadziła zakaz
Urząd Gminy Lanckorona 40 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA składowania zużytych opon, a zakaz ten wszedł w życie 1 lipca 2003 roku dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006 roku dla opon pociętych i części opon (Ustawa o wprowadzeniu ustawy Prawo ochrony środowiska, Ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw). Poza tym na producentów i importerów opon nałożono obowiązek odzysku zużytych opon (ustawa o obowiązkach producentów oraz opłacie produktowej i depozytowej), a stopień odzysku tych odpadów w latach 2002-2007 powinien wynosić: . 2002 r. - 25% . 2003 r. - 35% . 2004 r. - 50% . 2005 r. - 60% . 2006 r. - 70% . 2007 r. - 75% Wyżej wymienione akty prawne tworzą zręby systemu gospodarki zużytymi oponami. Wymagają one jednak szeregu działań i inicjatyw, które zapewnią sprawne działanie takiego systemu. Należy także uwzględnić fakt, iż w perspektywie lat 2003-2014 przewidywany jest ciągły wzrost ilości wycofanych z eksploatacji opon i szacuje się, że w skali roku przyrost ten będzie wynosił około 3-5% rocznie. W warunkach gminy Lanckorona ilość opon z wyrejestrowanych samochodów została oszacowana na poziomie ok. 240 sztuk rocznie.
Urząd Gminy Lanckorona 41 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
6. PROGNOZA ZMIAN 6.1. Prognoza ilości i jakości odpadów powstających w sektorze komunalnym 6.1.1 Prognoza ilości i jakości odpadów komunalnych Na potrzeby niniejszego opracowania założono, że rozwój gospodarczy, który powoli pociągał będzie za sobą wzrost zamożności społeczeństwa skutkował będzie niewielkimi zmianami w ilościach i strukturze wytwarzanych odpadów. Zakłada się, że przez najbliższe 5 lat, dominować będą postawy konsumpcyjne - „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów. Prognozę ilości i jakości odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Lanckorona określono na podstawie danych statystycznych i literaturowych na lata 2005, 2010 i 2015 (danych z WPGO dla województwa małopolskiego). W prognozie ilości odpadów wytwarzanych w powiecie uwzględniono również prognozowane zmiany liczby ludności dla gminy Lanckorona do roku 2015. Prognoza zakłada stały wzrost liczby ludności w gminie o ok.0,2 % rocznie.
W tabeli 12 przedstawiono prognozę zmiany liczby ludności w gminie Lanckorona do roku 2015.
W tabeli 13 przedstawiono prognozę ilości odpadów komunalnych powstających w gminie Lanckorona do roku 2015.
Urząd Gminy Lanckorona 42 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Tabela 12 Prognoza demograficzna dla gminy Lanckorona (w tys. osób) ROK 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Ludność 5,766 5,778 5,789 5,801 5,812 5,824 5,836 5,847 5,859 5,871 5,882 5,894
Tabela 13 Prognoza ilości wytwarzanych w skali roku poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2004 – 2015 na terenie gminy Lanckorona OGÓŁEM [MG/ROK] L.p. WYLICZENIA ILOŚCI ODPADÓW
Strumienie odpadów komunalnych 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Odpady organiczne roślinne 113 114 114 115 115 115 115 116 116 116 116 116 2 Odpady organiczne zwierzęce 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 3 Odpady organiczne inne 14 14 14 15 15 15 16 16 16 16 16 17 4 Odpady zielone 26 27 27 28 28 29 30 30 30 31 31 31 5 Papier i tektura (nieopakowaniowe) 66 68 69 70 70 71 72 72 72 72 73 73 6 Opakowania z papieru i tektury 96 98 100 101 102 103 104 105 105 105 105 106 7 Opakowania wielomateriałowe 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 12 12 8 Tworzywa sztuczne (nieopakowaniowe) 126 128 128 128 128 129 129 127 124 122 120 118 9 Opakowania z tworzyw sztucznych 41 41 41 41 41 41 42 41 40 39 39 38 10 Tekstylia 29 30 30 30 31 31 31 32 32 33 33 33 11 Szkło (nieopakowaniowe) 6 6 7 7 7 7 7 7 7 7 7 8 12 Opakowania ze szkła 118 120 123 126 129 131 134 136 138 139 141 143 13 Metale 27 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 28 14 Opakowania z blachy stalowej 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 15 Opakowania z aluminium 3 Ł 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 16 Odpady mineralne 76 77 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 17 Drobna frakcja popiołowa 214 210 204 199 193 188 182 177 172 168 163 158 18 Odpady wielkogabarytowe 109 116 116 116 116 116 117 117 117 117 118 118 19 Odpady budowlane 319 347 368 391 414 440 467 499 532 569 607 648 20 Odpady niebezpieczne 16 17 17 17 17 17 18 18 18 18 18 18 Suma odpadów 1308 1350 1373 1398 1424 1453 1483 1510 1541 1573 1609 1647
Urząd Gminy Lanckorona 43 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Tabela 14 Prognoza ilości odpadów opakowaniowych w gminie Lanckorona w latach 2004 – 2015 [Mg/rok]
OGÓŁEM [MG/ROK] L.p. WYLICZENIA ILOŚCI ODPADÓW
Strumienie odpadów opakowaniowych 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Opakowania z papieru i tektury 96 98 100 101 102 103 104 105 105 105 105 106 2 Opakowania wielomateriałowe 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 12 12 3 Opakowania z tworzyw sztucznych 41 41 41 41 41 41 42 41 40 39 39 38 4 Opakowania ze szkła 118 120 123 126 129 131 134 136 138 139 141 143 5 Opakowania z blachy stalowej 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 6 Opakowania z aluminium 3 Ł 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 Suma odpadów 279 283 288 292 296 300 305 307 308 308 310 312
Tabela 15 Prognoza ilości odpadów ulegających biodegradacji wytwarzanych w skali roku poszczególnych rodzajów odpadów w latach 2004 – 2015 na terenie gminy Lanckorona
OGÓŁEM [MG/ROK] L.p. WYLICZENIA ILOŚCI ODPADÓW
Strumienie odpadów komunalnych 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1 Odpady organiczne roślinne 113 114 114 115 115 115 115 116 116 116 116 116 2 Odpady organiczne zwierzęce 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 6 3 Odpady organiczne inne 14 14 14 15 15 15 16 16 16 16 16 17 4 Odpady zielone 26 27 27 28 28 29 30 30 30 31 31 31 5 Papier i karton nieopakowaniowy 66 68 69 70 70 71 72 72 72 72 73 73 6 Opakowania z papieru i tektury 96 98 100 101 102 103 104 105 105 105 105 106 7 Razem 321 327 330 335 336 339 343 345 345 346 347 349 8 Poziom odzysku 37,4 41,2 45 48,5 49,0 50,5 52 53,6 54,6 55,7 56,7 58,3 9 Kompostowniki przydomowe 63,6 64,4 64,4 65,6 82 82,5 83,5 84 100,8 101,4 101,4 102 10 Pozostałe odpady 220,0 221,4 220,6 220,9 205,0 206,0 207,5 207,5 189,6 189,0 188,9 188,7 11 Do składowania 297 285 273 261 249 237 225 201 174 150 144 138 12 Konieczny dodatkowy recykling -77,0 -63,6 -52,4 -40,1 -44,0 -31,0 -17,5 6,5 15,6 39,0 44,9 50,7
Urząd Gminy Lanckorona 44 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
6.1.2 Prognoza ilości i jakości odpadów opakowaniowych Ilość wytwarzanych odpadów opakowaniowych , będzie zależeć od rozwoju przemysłu opakowaniowego oraz wielu czynników krajowych (sytuacja gospodarcza, ogólny wzrost spożycia, zmiany demograficzne, zmiany stylu i poziom życia ludności). Obecnie największy wzrost produkcji i zużycia obserwuje się dla opakowań z tworzyw sztucznych lub z udziałem tworzyw sztucznych. Wzrost ten w ostatnim okresie kształtował się na poziomie 10% rocznie i był pięciokrotnie wyższy niż w krajach Europy Zachodniej. Przewidywana struktura odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych przewiduje, że ponad 60% masy wytwarzanych odpadów opakowaniowych stanowią poliolefiny. Generalnie na terenie gminy Lanckorona prognozuje się wzrost ilości wytwarzanych odpadów opakowaniowych w stosunku do roku 2003. W tabeli 14 przedstawiono prognozę wytwarzania odpadów opakowaniowych w gminie Lanckorona.
6.1.3 Prognozowane zmiany w gospodarce wodno-ściekowej powiatu wadowickiego - ilości komunalnych osadów ściekowych Prognozując ilości ścieków, jakie będą trafiały na oczyszczalnie oraz ilości komunalnych osadów ściekowych na terenie gminy Lanckorona do roku 2015 uwzględniono zmiany w gospodarce wodno-ściekowej na terenie gminy (istniejące i przyszłe plany i projekty budowy kanalizacji i systemów oczyszczania ścieków). Planuje się rozbudowę sieci kanalizacyjnej (do uzyskania całkowitego skanalizowania gminy), która obejmie: część Lanckorony (podłączenie Przedszkola i 10 budynków mieszkalnych), południowy stok Góry Lanckorońskiej, Izdebnik wraz z oczyszczalnią, Skawinki i Lanckoronę-Łaśnicę wraz z oczyszczalnią oraz Jastrzębie i Lanckoronę-Kopań z oczyszczalnią. Końcowy system oczyszczania i odprowadzenia ścieków będzie opierał się na 5-ciu głównych oczyszczalniach z przynależnymi do nich sieciami kanalizacji sanitarnej oraz dwóch małych oczyszczalniach, które będą obsługiwać gospodarstwa oddalone od głównych systemów. Powyższe zamierzenia wiązać się będą z wdrożeniem nowych technologii przerobu, zagospodarowania i unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych. Rozbudowa systemu kanalizacji oraz oczyszczalni ścieków spowoduje znaczący wzrost ilości osadów wytwarzanych w gminie.
Możliwe kierunki zagospodarowania i unieszkodliwiania komunalnych osadów ściekowych będą następujące: - składowanie, - kompostowanie, - wykorzystanie do niwelacji i rekultywacji i na cele rolnicze. Sposoby postępowania z wytworzonymi osadami, zależne będą od ich składu i uwarunkowań na poszczególnych oczyszczalniach. Ogólnie jednak osady ściekowe ze względu na niski stopień uprzemysłowienia gminy powinny charakteryzować się lepszą jakością, w związku z powyższym zalecane sposoby unieszkodliwiania to kompostowanie, alkalizacja i stabilizacja w celu wykorzystania rolniczego i rekultywacji oraz składowania. 6.2. Prognoza ilości i jakości odpadów powstających w sektorze gospodarczym Prognozowanie zmian w ilościach wytwarzanych odpadów w obszarze działalności gospodarczej na terenie gminy Lanckorona w sytuacji głębokich zmian restrukturyzacyjnych i
Urząd Gminy Lanckorona 45 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA ogólnie niestabilnej korzystnej koniunktury gospodarczej jest trudne do oszacowania. Brakuje także prognoz rozwoju i zmian w poszczególnych gałęziach rzemiosła i usług w regionie do 2011 roku. W tej sytuacji można jedynie przyjmować istniejące wskaźniki rozwoju gospodarczego kraju i na tej podstawie dokonywać szacunków ilości przewidywanych powstających odpadów z działalności gospodarczej. Prognozując rozwój sektora gospodarczego i związaną z nim ilość wytwarzanych odpadów pod uwagę należy wziąć w szczególności tendencje występujące we współczesnej gospodarce. Zgodnie z WPGO przyjmuje się, że w dalszej przyszłości – po 2006r. w ramach noworealizowanych inwestycji i modernizacji istniejących zakładów z uwagi na wprowadzanie nowoczesnych technologii mało- i bezodpadowych ewentualny wzrost produkcji nie wpłynie wprost na zwiększenie się ilości wytwarzanych odpadów. Wyjątek będą stanowić te sektory gospodarki, w których można się spodziewać wzrostu odpadów w związku z przewidywaną aktywizacją tego sektora po wejściu do UE – w szczególności dotyczy to działalności rolno-spożywczej. Na obszarach wiejskich powinna zmniejszać się liczba osób żyjących z rolnictwa natomiast wzrastać liczba osób świadczących usługi dla rolnictwa i rolników. Na ilość odpadów wpływ mają również czynniki demograficzne. Do roku 2011 sytuacja demograficzna gminy Lanckorona ulegnie niewielkim zmianom. Nie będzie więc to miało istotnego znaczenia dla ilości powstających w tym czasie odpadów z działalności gospodarczej na terenie gminy. W tym kontekście przewiduje się, że w najbliższej przyszłości (lata 2004 – 2007) w gminie Lanckorona zostanie utrzymany obecny poziom wytwarzania odpadów, gdyż są to odpady całkowicie zagospodarowywane, a więc nie spowoduje to zwiększenia ilości odpadów składowanych. W dalszej perspektywie czasowej do 2011 przewiduje się relatywne zmniejszenie (w stosunku do wzrostu produkcji w sektorze gospodarczym) wytwarzanych odpadów, w związku z wprowadzaniem technologii mało- i bezodpadowych. Można liczyć na ograniczanie ilości odpadów w obszarze spalania paliw energetycznych a zwłaszcza w zakładach posiadających kotłownie małych i średnich mocy. Zastępowanie węgla gazem lub olejem może spowodować ograniczenie powstawania odpadów o około 10% w stosunku do aktualnego stanu. 6.3. Prognoza ilości i jakości odpadów niebezpiecznych 6.3.1 Odpady zawierające PCB Zgodnie z obowiązującym prawem do końca 2010r. mają zostać oczyszczone wszelkie instalacje zawierające ww. substancje. Zakłady posiadające ww substancje powinny zostać włączone do harmonogramu likwidacji odpadów PCB jako części programu wojewódzkiego (do roku 2006) oraz przystąpić do całkowitej likwidacji PCB jako części programu wojewódzkiego (do roku 2010).
6.3.2 Odpady zawierające azbest Od 1997 r istnieje zakaz stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz.U. nr 161 poz. 628). W maju 2002r rada Ministrów przyjęła „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”. Uwzględniając żywotność wyrobów cementowo – azbestowych program zakłada realizację usuwania tych wyrobów z budynków i budowli do 2032r. Do chwili obecnej na terenie kraju szacuje się, że około 90% obiektów zawierających azbest pozostaje niezinwentaryzowych.
Urząd Gminy Lanckorona 46 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Na podstawie aktualnej inwentaryzacji obiektów z wbudowanymi materiałami zawierającymi azbest, w powiecie wadowickim zinwentaryzowano 70 budynków i 10 budowli, w tym 36 budynków wielorodzinnych, 10 budynków użyteczności publicznej, 12 budynków przemysłowych i magazynach oraz 13 innych budynków gospodarczych, 9 obiektów inżynierii lądowej i 1 obiekt inżynierii wodnej. W gminie Lanckorona występują obiekty z wbudowanymi materiałami zawierającymi azbest, przede wszystkim w posesjach prywatnych, tak więc istnieje pilna potrzeba przeprowadzenia inwentaryzacji wyrobów zawierających azbest na terenie gminy. Właściciel, użytkownik wieczysty lub zarządca nieruchomości, a także obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej lub innego miejsca zawierającego azbest, przeprowadza kontrole stanu tych wyrobów w terminach wynikających z oceny stanu tych wyrobów. Pierwszej kontroli, o której mowa w § 4 ust. 1, należy dokonać w terminie do 6 miesięcy od dnia wejścia w życie rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. z dnia 21 kwietnia 2004 r.). W związku z koniecznością usunięcia materiałów zawierających azbest z dziedziny komunalnej i gospodarczej należy w bliższej i dalszej perspektywie liczyć się ze wzrostem tego odpadu. Jego ilości na terenie gminy Lanckorona będą możliwe do oszacowania w wyniku realizacji gminnych programów inwentaryzacji wyrobów azbestowych. Sugeruje się kontynuowanie dofinansowywania ze środków publicznych inwestycji związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu podejmowanych przez osoby fizyczne w miarę posiadanych środków.
6.3.3 Akumulatory i baterie Ilość zużytych akumulatorów można powiązać z obserwowanym wzrostem użytkowanych samochodów gdyż 90% ilości zużytych akumulatorów powstaje w transporcie, zarówno podmiotów gospodarczych jak i indywidualnych użytkowników. Na poziomie powiatu trudno jest przeprowadzić wiarygodną, indywidualną prognozę.
6.3.4 Odpady medyczne i weterynaryjne Opierając się na prognozach zawartych w KPGO należy liczyć się z systematycznym wzrostem specyficznych odpadów medycznych i weterynaryjnych. Ich ilość jest jednak trudna do określenia. Zakłada się, że ilość ta będzie wzrastać wolniej aniżeli wzrost poziomu i ilości usług. Wynika to zarówno z trudnej sytuacji finansowej służby zdrowia jak i spodziewanego wdrożenia programu gospodarki odpadami.
6.3.5 Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Branża wyrobów elektrycznych i elektronicznych cechuje się najwyższym tempem rozwojowym Wg KPGO dynamika przyrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest trzykrotnie wyższa od pozostałych odpadów. Postęp techniczny sprawia, że urządzenia tej grupy szybko tracą znamiona nowoczesności i są zastępowane urządzeniami nowej generacji. Dynamika wzrostu odpadów elektrycznych i elektronicznych jest znacznie wyższa niż innych rodzajów odpadów. Na podstawie badań w krajach Unii Europejskiej zakłada się, że ilość tych odpadów wzrasta o 3÷5% w skali roku. Charakterystyka jakościowa (skład materiałowy) tych odpadów będzie ulegała zmianie min. na skutek ograniczania stosowania substancji niebezpiecznych.
Urząd Gminy Lanckorona 47 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
6.3.6 Pestycydy Na podstawie bieżącej podaży rynkowej środków ochrony roślin i ich wysokich cen szacuje się, że obecnie przeterminowaniu ulegają niewielkie ich ilości. Powstają natomiast odpady opakowaniowe, które zgodnie z ustawą o opakowaniach (Dz.U. Nr 63, poz. 638, 2001 r.) powinny trafiać do producenta lub importera. Zgodnie z ww. ustawą są oni obowiązani do posiadania zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych, w tym niebezpiecznych dla środowiska (kod: 15 01 10*).
6.3.7 Wyeksploatowane pojazdy i zużyte opony Na terenie powiatu istnieją dwa podmioty zajmujące się demontażem wyeksploatowanych pojazdów. Uwzględniając aktualny stan wiekowy parku pojazdów i obserwowana tendencję wymiany starych pojazdów (głownie tych sprowadzonych z zagranicy w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych) na nowe, należy liczyć się z istotnym wzrostem ilości złomowanych pojazdów. Ustawa z dn. 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. Nr 62 poz. 628 z późniejszymi zmianami) wprowadza zakaz składowania opon, na mocy Ustawy z dn. 27 lipca 2001 (Dz. U. Nr 100 poz. 1085) zakaz ten wchodzi w życie z dniem 1 lipca 2003r – dla całych opon, a z dniem 1 lipca 2006r – dla części opon. Na mocy ustawy z dnia 11 maja 2001 r. (Dz. U. Nr 63 poz. 639 z późniejszymi zmianami) nałożony został na producentów i importerów opon wprowadzanych na rynek obowiązek odzysku zużytych opon. Obecnie wg danych ogólnokrajowych stopień zagospodarowania opon jest niewielki i wynosi średnio 35%, w tym bieżnikownie stanowi około 15%, recykling materiałowy około 7% natomiast wykorzystanie energetyczne – 13%. Pozostałe 65% to składowanie, również w lasach bądź spalanie w niekontrolowanych warunkach. Sytuacja ta musi ulec znaczącej poprawie, gdyż wg postanowień ustawy o obowiązkach producentów oraz opłacie produktowej i depozytowej, stopień odzysku zużytych opon powinien wzrosnąć do 50% w roku 2004, a w roku 2007 osiągnąć wartość do 75%. Należy także uwzględnić fakt, iż w perspektywie lat 2003-2014 przewidywany jest ciągły wzrost ilości wycofanych z eksploatacji opon i szacuje się, że w skali roku przyrost ten będzie wynosił około 3-5% rocznie.
Urząd Gminy Lanckorona 48 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
7. ZAŁOŻONE CELE W GOSPODARCE ODPADAMI Projekt planu gospodarki odpadami dla gminy Lanckorona zgodnie z przyjętymi kierunkami dotyczącymi gospodarki odpadami w „II Polityce Ekologicznej Państwa”, „Krajowym Planie Gospodarki Odpadami”, „Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego”, „Wojewódzkim Planie Gospodarki Odpadami” oraz „Powiatowym Planie Gospodarki Odpadami” zakłada odzysk lub unieszkodliwienie wszystkich rodzajów odpadów powstających na terenie gminy w długim horyzoncie czasowym, a także monitorowanie, ewentualnie usunięcie zagrożeń związanych z odpadami już nagromadzonymi, oraz rekultywację terenu. W szczególności: - likwidacja „dzikich” składowisk śmieci, - likwidacja odpadów azbestu oraz zawierających PCB, - kompleksowe wprowadzenie selektywnej zbiórki odpadów oraz recyklingu w celu uzyskania co najmniej 15% recyklingu tworzyw sztucznych, szkła, papieru i tektury oraz 25% recyklingu materiałów opakowaniowych, - kompostowanie odpadów komunalnych w kompostownikach domowych. Najważniejszym zadaniem strategicznym gminy w zakresie gospodarki odpadami jest objęcie zbiórką odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców, ograniczenie do minimum negatywnego oddziaływania składowiska odpadów na środowisko oraz rozwój selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Służyć temu będzie szereg przedsięwzięć, m.in. doskonalenie rozwiązań organizacyjnych w zakresie segregacji odpadów i gospodarowania odpadami opakowaniowymi. Możliwości i kierunki rozwoju gminy oraz szczegółowa lokalizacja inwestycji uzależnione są w znacznym stopniu od obowiązujących planów zagospodarowania przestrzennego gmin. Zapisy w ww. planach decydują o możliwości oraz skali realizacji przedsięwzięć na terenie gminy. W szczególności ma to znaczenie dla podmiotów gospodarczych, osób fizycznych zainteresowanych rozpoczęciem lub rozszerzeniem działalności gospodarczej np. w gospodarce odpadami. Szczegółowe propozycje działań inwestycyjnych związanych z gospodarką odpadami na poziomie gminnym powinny być zgodne z planem zagospodarowania przestrzennego. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 9 kwietnia 2003r. w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz.U. Nr 66 po.620 z dnia 17 kwietnia 2003 r.), założone cele do osiągnięcia w gospodarce odpadami przedstawiono w odniesieniu do: - cele szczegółowe do roku 2007 - cele szczegółowe do roku 2011 - cele szczegółowe do roku 2015 7.1. Odpady powstające w sektorze komunalnym Cele szczegółowe do roku 2007 1. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych 95 % wszystkich mieszkańców gminy. 2. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 80 % wytworzonych odpadów komunalnych. 3. Skierowanie w roku 2007 na składowiska innych niż niebezpieczne i obojętnych do 82% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Osiągnięcie w roku 2007 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: 45%,
Urząd Gminy Lanckorona 49 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
opakowania ze szkła: 35%, opakowania z tworzyw sztucznych: 22%, opakowania metalowe: 35%, opakowania wielomateriałowe: 20%, odpady wielkogabarytowe: 26%, odpady budowlane: 20%, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 22%, Cele szczegółowe do 2011 roku: 1. Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców gminy. 2. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 67% wszystkich odpadów komunalnych. 3. Skierowanie w roku 2010 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 4. Osiągnięcie w roku 2011 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: 50%, opakowania ze szkła: 45%, opakowania z tworzyw sztucznych: 30%, opakowania metalowe: 45%, opakowania wielomateriałowe: 30%, odpady wielkogabarytowe: 50%, odpady budowlane: 40%, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 50%. Cele szczegółowe do 2015 roku: 1. Deponowanie na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 57% wszystkich odpadów komunalnych. 2. Skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 46% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995). 3. Osiągnięcie w roku 2015 zakładanych limitów odzysku i recyklingu poszczególnych odpadów: opakowania z papieru i tektury: 55%, opakowania ze szkła: 50%, opakowania z tworzyw sztucznych: 35%, opakowania metalowe: 50%, opakowania wielomateriałowe: 35%, odpady wielkogabarytowe: 54%, odpady budowlane: 44%, odpady niebezpieczne (z grupy odpadów komunalnych): 54%.
W tabeli 16 zestawiono oszacowane ilości odzysku wyżej wymienionych odpadów
Urząd Gminy Lanckorona 50 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Tabela 16 Oszacowana masa koniecznego odzysku odpadów komunalnych L.P. STRUMIENIE ODPADÓW KOMUNALNYCH 2007 2011 2015 1 Opakowania z papieru i tektury 45,45 52,5 58,3 2 Opakowania wielomateriałowe 2,2 3,6 4,2 3 Opakowania z tworzyw sztucznych 9,02 12,3 13,3 4 Opakowania ze szkła 44,1 61,2 71,5 5 Metale 3,5 4,5 5 6 Odpady wielkogabarytowe 30,16 58,5 63,72 7 Odpady budowlane 78,2 199,6 285,12 8 Odpady niebezpieczne 3,74 9 9,72 9 RAZEM 216,4 401,2 510,9 10 Dopuszczalna ilość deponowanych odpadów komunalnych 1118,4 1011,7 938,8
7.1.1 Kierunki działań w obszarze gospodarki odpadami komunalnymi w gminie W niniejszym planie gospodarki odpadami komunalnymi wzięto pod uwagę kierunki działań wynikające z polityki ekologicznej państwa, KPGO oraz WPGO dla województwa małopolskiego oraz z powiatowego planu gospodarki odpadami, a mianowicie: - odzysk i unieszkodliwianie odpadów ulegających biodegradacji, - wydzielenie odpadów wielkogabarytowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie procesom odzysku i unieszkodliwiania, - wydzielenie odpadów budowlano-remontowych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich procesom odzysku i unieszkodliwiania, - wydzielenie odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych i poddanie ich procesom unieszkodliwiania.
7.1.2 Składowanie odpadów komunalnych Zgodnie z WPGO w okresie do 2015 r. – nie istnieje potrzeba poszukiwania lokalizacji i budowy nowych składowisk komunalnych w województwie małopolskim (w tym również w powiecie). Środki finansowe winny być skierowane na rozbudowę i ewentualnie modernizację istniejących składowisk.
7.1.3 Komunalne osady ściekowe. W gospodarce osadowej przyjmuje się następujące cele: 1. Zmniejszenie stopnia składowania osadów ściekowych na składowiskach w zależności od uwarunkowań lokalnych. 2. Minimalizacja magazynowania osadów na terenie oczyszczalni ścieków. 3. Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych. Dla obszaru gminy Lanckorona przewiduje się wielokierunkowy sposób postępowania z wytworzonymi osadami, zależnie od ich składu oraz uwarunkowań lokalnych. Przewiduje się następujące kierunki postępowania z osadami ściekowymi: kompostowanie wraz frakcją organiczną odpadów komunalnych; powstały kompost będzie wykorzystywany na potrzeby zieleni miejskiej oraz w rekultywacji składowisk, wykorzystanie osadów ściekowych o odpowiednich parametrach w celach nawozowych i w rekultywacji, deponowanie osadów na składowiskach odpadów komunalnych.
Urząd Gminy Lanckorona 51 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
7.2. Odpady z sektora gospodarczego Założone cele do osiągnięcia w gospodarce odpadami z sektora gospodarczego Proponowane cele w dziedzinie gospodarowania odpadami dotyczą przede wszystkim wdrażania nowych rozwiązań organizacyjnych zapewniających właściwe bieżące zarządzanie strumieniami odpadów, a także intensyfikacji prac badawczych i rozwojowych gwarantujących minimalizację ilości powstających odpadów, zwiększenie stopnia ich wykorzystania i skuteczną kontrolę wpływu na środowisko. Zgodnie z WPGO z rozwiązań organizacyjnych na terenie gminy za najważniejsze uznaje się: - rozpoznanie stanu gospodarki odpadami w małych i średnich podmiotach gospodarczych i w działalności rzemieślniczej, - organizację systemu zbiórki, gromadzenia i transportu odpadów niebezpiecznych powstających w sektorze małych i średnich przedsiębiorstw i rzemiośle, - prowadzenie działań informacyjno – edukacyjnych dla małych i średnich podmiotów i zakładów rzemieślniczych mające na celu zwiększenie stopnia odzysku wytwarzanych przez nich odpadów oraz wykorzystywanie istniejących już instalacji do zagospodarowania, - prowadzenia szerokiej edukacji ekologicznej z zakresu zapobiegania powstawania i wykorzystywania odpadów przemysłowych.
7.2.1 Minimalizacja odpadów w sektorze gospodarczym Bardzo ważnym zagadnieniem jest minimalizacja wytwarzania odpadów w sektorze gospodarczym. W polityce ekologicznej państwa stwierdza się, „że w pierwszej kolejności należy dążyć do nie wytwarzania wszelkiego rodzaju odpadów, co oznacza maksymalizację wysiłków na polu wdrażania technologii bezodpadowych i stosowania opakowań wielokrotnego użytku, a także nie stosowania procesów produkcyjnych energochłonnych, materiałochłonnych czy wodochłonnych. Dopiero w następnej kolejności należy stosować zasadę maksymalnego powtórnego wykorzystywania powstających odpadów a więc zasadę recyklingu. Unieszkodliwianie odpadów jest ostatnim ogniwem w tym łańcuchu i powinna być stosowana jedynie wtedy, kiedy wcześniejsze metody nie mogą przynosić efektu”. Zapobieganie i ograniczanie powstawania odpadów jest, więc najbardziej pożądaną strategią gospodarki odpadami. Jedną z metod minimalizacji ilości i toksyczności odpadów jest wprowadzenie w zakładach zasad tzw. Czystszej Produkcji. Idea CP kładzie nacisk na ograniczenie zanieczyszczeń "u źródła", czyli w momencie ich powstawania w procesie produkcyjnym. Ideałem Czystszej Produkcji jest produkcja bezodpadowa. Idea ta funkcjonuje na terenie województwa w postaci deklaracji regionu oraz udziału zakładów w szkołach „czystszej produkcji”. Kolejną metodą jest wprowadzanie przez podmioty gospodarcze systemu zarządzania środowiskowego według norm ISO serii 14 000. Norma ISO 14 001 jest przydatna dla przedsiębiorstw o dowolnym charakterze i wielkości. Norma ta określa wymagania, które umożliwiają sformułowanie polityki i celów działalności organizacji, jej wyrobów i usług, które mogą oddziaływać na środowisko i które organizacja może kontrolować. Jednym z celów powinna być minimalizacja wytwarzanych odpadów. Tak, więc gospodarka odpadami przemysłowymi powinna być w kręgu zainteresowań administracji samorządowej wszystkich szczebli. Dotyczy to zwłaszcza udzielania pomocy jednostkom i zakładom produkcyjnym w zakresie podnoszenia świadomości ekologicznej a także postulowania do administrację rządowej ustalania regionalnych wskaźników materiałochłonności i poziomu powstawania odpadów oraz ich wykorzystywania.
Urząd Gminy Lanckorona 52 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
7.3. Odpady niebezpieczne Cele szczegółowe na lata 2004 – 2015: 1. Objęcie selektywną zbiórką odpadów niebezpiecznych wszystkich mieszkańców. 2. Objęcie selektywną zbiórką odpadów niebezpiecznych wszystkie podmioty gospodarcze
Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: 1. Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji 2. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych 3. Budowa Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych
7.3.1 Cele dla szczególnych rodzajów odpadów Odpady zawierające azbest Obecnie na terenie województwa małopolskiego istnieją 3 składowiska, na których można deponować odpady zawierające azbest. Uwzględniając jednak potrzeby składowania odpadów azbestowych przyjmuje się w skali województwa w perspektywie 2006-2015 budowę trzech tego typu obiektów. Na terenie powiatu wadowickiego nie przewiduje się budowy składowiska odpadów zawierających azbest. Rozważana jest możliwość utworzenia regionalnego składowiska odpadów azbestowych obsługującego znaczną cześć województwa małopolskiego zlokalizowanego na terenie sąsiedniego powiatu w okolicach Oświęcimia. Systemy zbiórki transportu i czasowego składowania azbestu w gminie dostosowane będą do lokalnej specyfiki i zaplanowane zostaną w programie gminnym usuwania azbestu po przeprowadzeniu pełnej inwentaryzacji na terenie gminy. Ilość odpadów azbestowych wymagających likwidacji w konkretnych latach będzie funkcją zaawansowania realnego programu likwidacji azbestu. Wydaje się celowym dokonanie najpierw szczegółowej inwentaryzacji ilości azbestu na terenie województwa i opracowanie równie szczegółowego harmonogramu jego usuwania. Stąd też znacznego wzrostu ilości odpadów azbestowych wymagających składowania można oczekiwać dopiero pod koniec dekady tj. około roku 2010. Koszty usunięcia wyrobów zawierających azbest powinni w 100 % pokryć właściciele obiektów w których powstają te odpady. Sugeruje się kontynuowanie dofinansowywania ze środków publicznych inwestycji związanych z usuwaniem i unieszkodliwianiem azbestu podejmowanych przez osoby fizyczne w miarę posiadanych środków.
Odpady medyczne i weterynaryjne Podstawowym celem gospodarki odpadami tej grupy jest minimalizacja ilości odpadów wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania (na drodze termicznego przekształcania) poprzez pierwotną segregacje u źródła powstawania. Drugim jest eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami – przykłady spalania w piecach centralnego ogrzewania lub innych spalarniach nie posiadających odpowiednich urządzeń do oczyszczania gazów odlotowych. Cele szczegółowe na lata 2004 – 2015: 1. Minimalizacja ilości powstawania odpadów. 2. Eliminacja nieprawidłowych praktyk w gospodarce odpadami. 3. Eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzenia zwierzęcego
Urząd Gminy Lanckorona 53 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Dla osiągnięcia założonych celów, konieczne jest podjęcie następujących kierunków działań: 1. Zaprzestanie unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych w instalacjach nie spełniających wymagań ochrony środowiska 2. Wzmocnienie działania służb inspekcyjnych oraz szkolenia pracowników służby zdrowia i służb weterynaryjnych w zakresie właściwego zbierania odpadów medycznych i weterynaryjnych 3. Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM). 4. Na terenie powiatu wadowickiego nie przewiduje się budowy grzebowiska dla padłych zwierząt. Unieszkodliwienie tego strumienia odpadów powinno być prowadzone w oparciu o istniejące w województwie instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów i dofinansowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz PFOŚiGW i GFOŚiGW. Uszczelnieniu wymaga kontrola nad sposobem unieszkodliwienia odpadów pochodzenia zwierzęcego.
Wycofane z eksploatacji pojazdy Realizacja zadań określonych w KPGO wymaga na terenie stworzenia w skali województwa optymalnych metod zbiórki i recyklingu pojazdów, za szczególnym uwzględnieniem elementów odpadowych stanowiących odpady niebezpieczne. Celem systemu jest wdrożenie na terenie województwa systemu spełniającego wymogi Dyrektywy Unii Europejskiej 2000/53/EC z dnia 18 września 2000 r.
Cel ekologiczny do 2015 roku Ograniczanie powstawania odpadów z pojazdów samochodowych oraz zwiększanie ich odzysku i recyklingu Zgodnie z wymogami projektu opracowywanej ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji zakłada się: po dniu 1 stycznia 2006 r. stacja demontażu powinna osiągnąć poziom ponownego użycia i odzysku przyjętych pojazdów w wysokości nie mniejszej niż 85% średniej masy pojazdu rocznie oraz poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniejszy niż 80% średniej masy pojazdu rocznie, dla pojazdów wyprodukowanych przed 1 stycznia 1980 r. osiągnięty poziom ponownego użycia i odzysku może wynosić nie mniej niż 75% a poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniej niż 70% średniej masy pojazdu rocznie, po dniu 1 stycznia 2015 r. poziom ponownego użycia i odzysku przyjętych pojazdów powinien wynosić nie mniej niż 95% średniej masy pojazdu rocznie oraz poziom ponownego użycia i recyklingu nie mniej niż 85% średniej masy pojazdu rocznie.
Dla zapewnienia prawidłowej gospodarki zużytymi pojazdami konieczne jest przede wszystkim podjęcie działań na poziomie krajowym. Zgodnie z wymaganiami dyrektywy o postępowaniu z wyeksploatowanymi samochodami oraz z projektem ustawy o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji, stacje demontażu będą zobowiązane po dniu 1 stycznia 2007 do bezpłatnego przyjmowania samochodów od ostatniego właściciela. Producenci i importerzy samochodów, w przypadku niewypełnienia obowiązku odzysku i recyklingu będą zobowiązani uiścić opłatę produktową. Środki z opłaty produktowej przeznaczone będą na dofinansowanie zadań w zakresie demontażu pojazdów,
Urząd Gminy Lanckorona 54 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA których demontażu nie wykonano na podstawie umowy z przedsiębiorcami lub organizacjami odzysku.
Zużyte opony Obowiązujące uregulowania prawne zakazujące składowania opon na składowiskach oraz obowiązki producentów i importerów opon związane z opłata produktową i depozytową wymuszają zwiększenie stopnia wykorzystania zużytych opon. Problemem warunkującym realizacje zadań gospodarki zużytymi oponami jest organizacja systemu zbiórki (przy uwzględnieniu również „wytwórców” indywidualnych). W tym zakresie uwzględniając wąski asortyment i wielkość odpadu rozwiązanie problemu powinno nastąpić o zasięgu ogólnokrajowej sieci punktów zbiórki. Jako alternatywę rozważyć można planowane na terenie województwa zakłady przeróbki odpadów komunalnych.
Zużyte baterie i akumulatory Celem gospodarki odpadami w tej grupie jest odzysk 100% akumulatorów kwasowych oraz pełna realizacja poziomu odzysku i recyklingu pozostałych zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2001 roku (D. U. nr 69 poz. 719). Obowiązek ww. rozporządzenia został nałożony na podmioty wprowadzające je na rynek, a egzekwowany przy zastosowaniu opłaty produktowej. Zakłada się odzysk (zgodnie z Rozporządzeniem RM z dn. 30 czerwca 2001r. w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz.U. nr 69, poz. 719) w ilości: - akumulatory Ni-Cd wielkogabarytowe – 60% w 2006r., - akumulatory Ni-Cd ,małogabarytowe – 45% w 2006r., - pozostałe baterie (z wyłączeniem cynkowo-węglowych i alkalicznych) – 30% w 2006r. Do czasu uruchomienia technologii unieszkodliwiania baterii i akumulatorów małogabarytowych przewiduje się składowanie ich w wydzielonej kwaterze istniejącego składowiska odpadów niebezpiecznych. Odpad powyższy zbierany zostanie w systemie zbiórki odpadów niebezpiecznych poprzez GPZON bądź w ramach mobilnego punktu zbiórki odpadów niebezpiecznych.
Zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne Należy się spodziewać, że w najbliższym czasie stworzone zostaną akty prawne zobowiązujące producentów i importerów sprzętu elektrycznego i elektronicznego do obowiązku recyklingu, podobnie jak to ma miejsce w odniesieniu do opakowań, akumulatorów czy wymienionych powyżej urządzeń klimatyzacyjnych. Organizacja zbiórki odpadów elektrycznych i elektronicznych powinna odbywać się w ramach zorganizowanego systemu zbiórki odpadów niebezpiecznych opartego na Gminnym Punkcie Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych.
Urząd Gminy Lanckorona 55 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
8. PROPOZYCJA SYSTEMU GOSPODAROWANIA ODPADAMI NA TERENIE GMINY LANCKORONA „Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010” w odniesieniu do odpadów komunalnych zakłada, że stworzone zostaną podstawy do nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi i niebezpiecznymi, oraz zapewniony zostanie wzrost odzysku, a tym samym zmniejszenie ilości odpadów składowanych. Nowe prawo polskie, dostosowywane do dyrektyw Unii Europejskiej, reguluje obowiązki samorządów i podmiotów gospodarczych z zakresu gospodarki odpadami. W perspektywie najbliższych lat powinno nastąpić ograniczenie ilości składowanych odpadów, a wzrosnąć muszą ilości odzyskiwanych surowców, rozwinąć się powinno przetwórstwo odpadów komunalnych, oraz odzysk i unieszkodliwianie odpadów niebezpiecznych. Preferowane będą metody termicznej przeróbki i kompostowania. W sektorze przemysłowym wzrosnąć powinno wykorzystanie odpadów przemysłowych. W obszarze odpadów z działalności gospodarczej obowiązki zagospodarowania czy odzysku spoczywają na podmiotach gospodarczych. Prawidłowa gospodarka odpadami komunalnymi i niebezpiecznymi na terenie gminy wymagać będzie znacznych środków finansowych oraz potencjału organizacyjnego i technicznego, pozwalającego sprostać wymaganiom prawnym. Prowadzenie wspólnej polityki przez gminy i powiat stwarza większą szansę osiągnięcia zakładanych limitów redukcji ilości odpadów kierowanych na składowiska. Najważniejszym zadaniem strategicznym gminy w zakresie gospodarki odpadami jest objęcie zbiórką odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców, ograniczenie do minimum negatywnego oddziaływania składowiska odpadów na środowisko oraz rozwój selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych. Służyć temu będzie szereg przedsięwzięć, m.in. doskonalenie rozwiązań organizacyjnych w zakresie segregacji odpadów i gospodarowania odpadami opakowaniowymi.
Proponuje się następujący system gospodarki odpadami dla gminy Lanckorona:
W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi: 1. System gospodarki odpadami będzie podporządkowany uzyskaniu możliwie najwyższego poziomu segregacji i odzysku (materiałów i energii) przy równoczesnej minimalizacji ilości odpadów kierowanych do składowania. 2. System funkcjonował będzie w oparciu o istniejące składowiska odpadów zlokalizowane poza terenem gminy. Nie jest przewidywana budowa nowego składowiska. 3. Na funkcjonujących składowiskach odpadów rozwijane będą lokalne systemy zbiórki i segregacji odpadów oraz odzysku surowców a także koncentrować się będą inwestycje z tym związane. 4. Harmonogram zamykania składowisk zamieszczony w wojewódzkim planie gospodarki odpadami przewiduje zamknięcie składowisk w powiecie wadowickim do roku 2011 oraz przejęcie przez ZZO w Oświęcimiu oraz ZZO w Suchej Beskidzkiej funkcji składowisk regionalnych do roku 2014. 5. Zakłada się, że relacje między systemami lokalnymi a systemem regionalnym (tempo centralizacji systemu) kształtować się będą poprzez rynek, a nie przez pociągnięcia administracyjne. 6. Najważniejszym zadaniem strategicznym jest uporządkowanie gospodarki odpadami komunalnymi na istniejącym składowisku odpadów.
Urząd Gminy Lanckorona 56 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
7. Do rozwijającego się systemu zbiórki i segregacji odpadów dostosuje się przewoźnik odpadów obsługujący gminę (Gminny Zakład Budżetowy). Do zadań gminy należeć będzie wybór rozwiązań zawierających selektywną zbiórkę w źródła, i/lub tworzenie zbiorczych punktów gromadzenia (centa recyklingów). Przykładowo, można spodziewać się utrzymania i rozwoju systemu workowego w obsłudze gospodarstw domowych w zabudowie jednorodzinnej 8. System selektywnej zbiórki odpadów biodegradowalnych zakłada zbieranie tego typu odpadów przez mieszkańców i indywidualne kompostowanie odpadów biodegradowalnych, w tym odpadów zielonych. 9. Zebrane selektywnie odpady powinny być przewożone na składowisko odpadów prowadzące segregację odpadów lub do zakładu przetwarzającego dany strumień odpadu, lub do sortowni w celu dalszej segregacji odpadów do przerobu na surowce wtórne. 10. Skuteczność selektywnej zbiórki oraz zdolność przerobowa instalacji do segregacji i przetwarzania odpadów opakowaniowych, wielkogabarytowych, remontowo- budowlanych i niebezpiecznych powinna zapewnić zebranie, segregację i przerób ok.122,7 Mg odpadów w 2007, ok. 291,6 Mg odpadów w 2011 oraz ok. 454,9 Mg odpadów w 2015 11. Przy gminnych oczyszczalniach ścieków rozwijane będą systemy kompostowania osadów ściekowych. 12. W ramach selektywnej zbiórki odpadów komunalnych ( a także selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych) osiągane będą założone cele w zakresie gospodarki odpadami opakowaniowymi. 13. Do podstawowych działań ograniczających negatywne oddziaływanie składowiska na środowisko jest opracowanie projektu rekultywacji, w którym przewidziane będzie co najmniej: Właściwe ukształtowanie czaszy i przykrycie warstwą nieprzepuszczalną, a następnie warstwami rekultywacji biologicznej, Właściwe umocnienie i ukształtowanie skarp składowiska Wykonanie rowów opaskowych wokół powierzchni składowiska dla ochrony przed napływem wód deszczowych oraz dla ochrony terenów przyległych przed napływem wód ze składowiska, Uszczelnienie składowiska oraz ujęcie ewentualnych odcieków systemem drenażowym. 14. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja składowiska zredukuje jego negatywny wpływ na środowisko. Po zrealizowaniu tej inwestycji: uciążliwość składowiska zawierała się będzie w granicach terenu, na którym zostało zlokalizowane. Przewidywane wielkości zanieczyszczeń emitowanych do powietrza nie będą powodowały przekroczeń dopuszczalnych stężeń emitowanych zanieczyszczeń, wyeliminowany zostanie wpływ składowiska nie tylko na środowisko gruntowo-wodne, w tym na wody podziemne i wody powierzchniowe, ograniczona zostanie ilość powstających odcieków poprzez przeprowadzenie zabiegów rekultywacyjnych kształtujących i uszczelniających czaszę i skarpy składowiska. 15. W zainstalowanych piezometrach będą prowadzone badania monitoringowe zgodnie z Rozporządzeniem ministra Środowiska z dnia 9.12.2002r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów (Dz.U. Nr 220, poz.1858). Zakłada się następujące systemy selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: - selektywna zbiórka surowców wtórnych -- selektywna zbiórka odpadów wielkogabarytowych
Urząd Gminy Lanckorona 57 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
- selektywna zbiórka odpadów poremontowych - selektywna zbiórka odpadów niebezpiecznych.
Selektywna zbiórka surowców wtórnych W proponowanym systemie zakłada się selektywne zbieranie surowców wtórnych za pośrednictwem zbiorczego punktu gromadzenia odpadów dla obsługi centrum administracyjnego i handlowego gminy oraz w systemie workowym dla zabudowy jednorodzinnej. Warunkiem zwiększenia skuteczności selektywnej zbiórki jest ciągła edukacja ekologiczna mieszkańców oraz weryfikacja stosowanych dotychczas bodźców ekonomicznych lub ich wprowadzanie w aspekcie stworzenia dodatkowych zachęt do segregacji odpadów.
Zbiórka odpadów wielkogabarytowych Do zbiórki odpadów wielkogabarytowych proponuje się stosować następujące systemy: - Okresowy odbiór bezpośredni od ich właścicieli przez przewoźnika oraz stworzenie warunków do zamawiania tej usługi indywidualnie jako „usługi na telefon”; - Bezpośredni odbiór przez producenta (dotyczyć będzie głównie sprzętu elektronicznego i sprzętu AGD); - System wymienny polegający na przekazywaniu jeszcze dobrego, ale konstrukcyjnie przestarzałego sprzętu w zamian za egzemplarz nowej generacji (z odpowiednią dopłatą).
Odpady budowlane Zbiórką i transportem odpadów budowlanych z miejsc powstawania zajmować się będą: - Wytwórcy tych odpadów np. firmy budowlane, rozbiórkowe, osoby prywatne prowadzące prace remontowe, - Specjalistyczne firmy zajmujące się zbiórką odpadów Zaleca się, aby już na placu budowy składować w wydzielonych miejscach (kontenerach) posegregowane odpady budowlane. Pozwoli to na selektywne ich wywożenie do zakładów odzysku.
Odpady niebezpieczne Przy zbiórce odpadów niebezpiecznych wytworzonych w grupie odpadów komunalnych proponuje się stosowanie następujących systemów organizacyjnych: - Gminny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) (najwcześniej po roku 2007) przyjmujący bezpłatnie odpady niebezpieczne od mieszkańców oraz odpłatnie od małych i średnich przedsiębiorstw - Regularny odbiór odpadów niebezpiecznych od mieszkańców przez specjalistyczną firmę (Mobilny Punkt Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych). Do tego celu stosowane będą specjalne samochody z pojemnikami objeżdżające w określone dni wyznaczony obszar - Zbiórka przez sieć handlową np. apteki, sklepy z farbami itp. Władze komunalne zawierają umowy z różnymi placówkami handlowymi w zakresie przyjmowania i przechowywania różnych rodzajów odpadów niebezpiecznych. Specjalny pojazd zabiera z tych placówek odpady niebezpieczne na żądanie; Zebrane odpady trafiałyby do Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych, a stamtąd do specjalistycznych firm zajmujących się recyklingiem i unieszkodliwianiem
Urząd Gminy Lanckorona 58 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA odpadów niebezpiecznych. Proponuje się aby odpady przyjmowane były bezpłatnie od mieszkańców, a odpłatnie od małych i średnich przedsiębiorstw. Lokalizacja Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych (GPZON) na terenie gminy zostanie wyznaczona po 2007.
Odpady ulegające biodegradacji Proponuje się realizować zagospodarowanie odpadów biodegradowalnych poprzez zbieranie tego typu odpadów przez mieszkańców i indywidualne kompostowanie odpadów biodegradowalnych, w tym odpadów zielonych. Warunkiem wdrażania systemu gospodarki odpadami jest objęcie zbiórka wszystkich mieszkańców gminy.
W zakresie odpadów azbestowych Na terenie gminy Lanckorona i powiatu wadowickiego nie przewiduje się budowy składowiska odpadów zawierających azbest. Rozważana jest możliwość utworzenia regionalnego składowiska odpadów azbestowych obsługującego znaczną cześć województwa małopolskiego zlokalizowanego na terenie sąsiedniego powiatu w okolicach Oświęcimia. Systemy zbiórki transportu i czasowego składowania azbestu w gminach dostosowane będą do lokalnej specyfiki i zaplanowane zostaną po wykonaniu pełnej inwentaryzacji materiałów zawierających azbest.
W zakresie odzysku lub unieszkodliwienia poszczególnych grup odpadów innych niż niebezpieczne wydzielonych ze strumienia odpadów komunalnych a także poszczególnych grup odpadów niebezpiecznych proponowane są następujące rozwiązania systemowe: 1. Demontaż wraków samochodowych w oparciu o istniejące na terenie powiatu i planowane do budowy stacje demontażu zużytych samochodów i wraków, które powinny zapewnić prawidłowy demontaż tego strumienia odpadów. 2. Udział w tworzeniu wojewódzkiego systemu informacji o komunalnych osadach ściekowych i ich stosowaniu. 3. Zorganizowanie systemu kompostowania (lub współkompostowania) osadów ściekowych przy oczyszczalniach - do roku 2011. 4. Zorganizowanie systemu odbioru i przetwarzania odpadów z rozbiórek budowlanych dla umożliwienia ich recyklingu (np. budowa dróg), w oparciu o punkty zlokalizowane na terenie powiatu - do roku 2007. 5. Minimalizacja ilości odpadów medycznych, wymagających szczególnych metod unieszkodliwiania na drodze termicznej, poprzez prowadzenie szczegółowej selekcji odpadów o charakterze komunalnym i infekcyjnym w placówkach opieki zdrowotnej. 6. Uszczelnienia wymaga kontrola nad sposobem unieszkodliwienia odpadów pochodzenia zwierzęcego. Unieszkodliwienie tego strumienia odpadów powinno być prowadzone w oparciu o istniejące w województwie instalacje termicznego unieszkodliwiania odpadów i dofinansowanie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa oraz PFOŚiGW i GFOŚiGW. Bardzo ważnym zagadnieniem jest minimalizacja wytwarzania odpadów w sektorze gospodarczym. Dopiero w następnej kolejności należy stosować zasadę maksymalnego powtórnego wykorzystywania powstających odpadów, a więc zasadę recyklingu. Unieszkodliwianie odpadów jest ostatnim ogniwem w tym łańcuchu i powinna być stosowana jedynie wtedy, kiedy wcześniejsze metody nie mogą przynosić efektu.
Urząd Gminy Lanckorona 59 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
9. ZADANIA, HARMONOGRAM REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ ORAZ NAKŁADY FINANSOWE NIEZBĘDNE NA REALIZACJĘ ZADAŃ ZAWARTYCH W PLANIE 9.1. Zadania z zakresu gospodarki odpadami W niniejszym rozdziale, przedstawiono zadania z zakresu gospodarki odpadami wraz z szacunkowymi kosztami, terminem realizacji oraz wskazaniem źródeł ich finansowania. W tabeli 17 zestawiono zadania z zakresu gospodarki odpadami w gminie Lanckorona wraz z harmonogramem rzeczowo-finansowym (z szacunkowymi kosztami) oraz wskazaniem źródeł ich finansowania. W tabeli oznaczono: W – zadania własne (realizatorem jest Gmina – pozycja musi być zapisana w budżecie powiatu, Gmina ponosi koszty w i występuje o zewnętrzne dofinansowanie), Ws – zadania wspierane (Gmina uczestniczy finansowo w miarę możliwości, lecz nie jest podmiotem odpowiedzialnym za realizację wspólnie z partnerami)
X – okres realizacji (zadania mogą być realizowane: do końca roku 2007, w perspektywie długoterminowej do 2015 lub w jednym i drugim interwale czasowym).
Szczegółowe zadania zostały zgrupowane wokół wybranych priorytetów ekologicznych w gospodarce odpadami w gminie Lanckorona.
Do wybranych priorytetów ekologicznych należą: P. 1. Likwidacja składowisk odpadów (w tym dzikich) i utrzymanie czystości P. 2. Rozwój selektywnej zbiórki odpadów P. 3. Ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych P. 4. Wdrażanie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi P. 5. Wykorzystanie odpadów z sektora gospodarczego
Urząd Gminy Lanckorona 60 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Tabela 17 Harmonogram realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami i źródła ich finansowania w perspektywie do roku 2007 i 2015 dla Lanckorony W – zadania własne (realizatorem jest Gmina – Gmina ponosi koszty w całości), Ws – zadania we współpracy (Gmina uczestniczy finansowo wspólnie z partnerami w zależności od posiadanych środków) X – okres realizacji (zadania mogą być realizowane: do końca roku 2007, w perspektywie długoterminowej do 2015, lub w jednym i drugim interwale czasowym) Szacunkowy łączny Podmiot Do Do zrealizowania koszt realizacji (w Nazwa zadania w zakresie W Źródła realizujący zrealizowania w perspektywie przypadku zadań we racjonalnej gospodarki odpadami /Ws finansowania zadanie do roku 2007 długoterminowej współpracy – udział i partnerzy gminy) Zadania w ramach priorytetu P. 1. – Likwidacja składowisk odpadów (w tym składowisk dzikich) i utrzymanie czystości Środki własne Z. 1. Opracowanie projektu odpowiedzialnego, rekultywacji składowiska odpadów W X - 30 000 Fundusze krajowe U.G. komunalnych w Lanckoronie WFOŚiGW, BOŚ Środki własne Z. 2. Rekultywacja składowiska odpowiedzialnego, odpadów komunalnych w W X X 200 000 Fundusze krajowe U.G. Lanckoronie WFOŚiGW, BOŚ Środki własne Z. 3. Monitoring składowiska odpowiedzialnego, odpadów komunalnych w W X X 180 000 Fundusze krajowe U.G. Lanckoronie WFOŚiGW, BOŚ Z. 4. Monitoring i bieżąca likwidacja Środki własne U.G. dzikich składowisk (w tym również odpowiedzialnego, Użytkownicy Ws X X 24 000 dzikich składowisk w korytach Fundusze krajowe lub właściciele rzecznych) terenu
Urząd Gminy Lanckorona 61 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Środki U.G., Z.5. Utrzymywanie czystości na odpowiedzialnego Nadleśnictwa, szlakach turystycznych na terenie Ws X X 12 000 podmiotu Starostwo gminy Powiatowe, PTTK Z.6. Organizowanie akcji porządkowych na terenie gminy np.: Środki własne, U.G, W X X 12 000 - „Sprzątanie Świata”, Fundusze krajowe szkoły - „Dzień Ziemi” Zadania w ramach priorytetu P. 2. – Rozwój selektywnej zbiórki odpadów Środki własne U.G., Z. 1. Doskonalenie zbiórki odpadów Przedsiębiorstwa W X X 120 000 odpowiedzialnego, komunalnych Fundusze krajowe gospodarki komunalnej Powiat Z. 2. Edukacja młodzieży z zakresu Budżet powiatu. Ws X X 12 000 Kuratorium gospodarki odpadami stałymi Budżet gminy Oświaty, Szkoły Z. 3. Zwiększenie ilości strumieni U.G., Podmioty zbieranych selektywnie (AGD, Środki własne elektryczne i elektroniczne, gospodarcze Ws X X 60 000 odpowiedzialnego, budowlane, paleniskowe, szkło, Fundusze krajowe Przedsiębiorstwa tworzywa sztuczne, szmaty, papier, gospodarki złom) komunalnej U.G., Z. 4. Opracowanie gminnego planu Środki własne Przedsiębiorstwa gospodarki odpadami W X 10 000 odpowiedzialnego, gospodarki opakowaniowymi Fundusze krajowe komunalnej Środki własne, Z. 5. Doposażenie Gminnego U.G, Ws X 200 000 Fundusze krajowe, Zakładu Budżetowego G.Z.B Środki unijne
Urząd Gminy Lanckorona 62 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Zadania w ramach priorytetu P. 3 – Ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych Środki własne U.G., Z.1. Rozwój systemu zbiórki odpowiedzialnego, Przedsiębiorstwa odpadów biodegradowalnych w Fundusze krajowe, gospodarki W X X 12 000 oparciu o kompostowniki Środki unijne komunalnej, przydomowe Właściciele posesji Zadanie w ramach priorytetu P.4. – Wdrażanie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi Środki własne U.G., Z.1. Rozwój systemu selektywnej odpowiedzialnego, Przedsiębiorstwa zbiórki odpadów niebezpiecznych Fundusze krajowe, gospodarki W X X 120 000 wydzielanych ze strumienia Środki unijne komunalnej, odpadów komunalnych podmioty gospodarcze Z.2. Organizacja gospodarki Środki własne odpadami zawierającymi azbest gminy Właściciele ( pełna inwentaryzacja stanu Środki własne W X X 20 000 obiektów, technicznego obiektów i instalacji, odpowiedzialnego, U.G. organizacja miejsca gromadzenia Fundusze krajowe, odpadów w ramach GPZON) Środki unijne Środki własne U.G., Z. 3. Organizacja Gminnego Punktu odpowiedzialnego, Przedsiębiorstwa W - X 50 000 Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych Fundusze krajowe, gospodarki Środki unijne komunalnej Agencja Gminy Powiatu, Z. 4. Organizacja systemu zbiórki i Restrukturyzacji Sąsiednie unieszkodliwienia zwłok Ws X X 12 000 i Modernizacji Powiaty, zwierzęcych Rolnictwa, Starostwo mieszkańcy Powiatowe
Urząd Gminy Lanckorona 63 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Z. 5. Utylizacja przeterminowanych środków chemicznych znajdujących Budżet gminy, Ws X X 12 000 Szkoły się w laboratoriach szkół budżety szkół gimnazjalnych i podstawowych Zadanie w ramach priorytetu P.5. – Wykorzystanie odpadów z sektora gospodarczego Z. 1. Organizacja systemu zbiórki Środki własne gromadzenia i transportu odpadów U. G., Ws X X - odpowiedzialnego, powstających w sektorze MŚP i MŚP Fundusze krajowe, rzemiośle Środki własne Z. 2. Wykorzystanie osadów W X X 20 000 odpowiedzialnego, U. G., ściekowych Fundusze krajowe,
Tabela 18 Harmonogram realizacji zadań wraz z harmonogramem uruchamiania środków finansowych
Nazwa zadania w zakresie W / Razem 2004 2005 2006 2007 racjonalnej gospodarki odpadami Ws 2004-2007 Zadania w ramach priorytetu P. 1. – Likwidacja dzikich składowisk odpadów i utrzymanie czystości Z. 1. Opracowanie projektu rekultywacji składowiska odpadów W - 30 000 - - 30 000 komunalnych w Lanckoronie Z. 2. Rekultywacja składowiska odpadów komunalnych w W - 35 000 35 000 - 70 000 Lanckoronie Z. 3. Monitoring składowiska odpadów komunalnych w W 10 000 10 000 10 000 10 000 40 000 Lanckoronie
Urząd Gminy Lanckorona 64 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Z. 4. Monitoring i bieżąca likwidacja dzikich składowisk (w tym również Ws 2 000 2 000 2 000 2 000 8 000 dzikich składowisk w korytach rzecznych) Z.5. Utrzymywanie czystości na szlakach turystycznych na terenie Ws 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 gminy Z.6. Organizowanie akcji porządkowych na terenie gminy np.: W 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 - „Sprzątanie Świata”, - „Dzień Ziemi” Zadania w ramach priorytetu P. 2. – Rozwój selektywnej zbiórki odpadów Z. 1. Doskonalenie zbiórki odpadów W 10 000 10 000 10 000 10 000 40 000 komunalnych Z. 2. Edukacja młodzieży z zakresu Ws 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 gospodarki odpadami stałymi Z. 3. Zwiększenie ilości strumieni zbieranych selektywnie (AGD, elektryczne i elektroniczne, Ws 5 000 5 000 5 000 5 000 20 000 budowlane, paleniskowe, szkło, tworzywa sztuczne, szmaty, papier, złom) Z. 4. Opracowanie gminnego planu gospodarki odpadami W - - 10 000 - 10 000 opakowaniowymi Z. 5. Doposażenie Gminnego Zakładu Ws - 100 000 100 000 - 200 000 Budżetowego Zadania w ramach priorytetu P. 3 – Ograniczenie ilości odpadów biodegradowalnych w strumieniu odpadów komunalnych Z.1. Rozwój systemu zbiórki odpadów biodegradowalnych w W 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 oparciu o kompostowniki przydomowe
Urząd Gminy Lanckorona 65 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Zadanie w ramach priorytetu P.4. – Wdrażanie systemu gospodarki odpadami niebezpiecznymi
Z.1. Rozwój systemu selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych W 1 000 2 000 3 000 4 000 10 000 wydzielanych ze strumienia odpadów komunalnych Z.2. Organizacja gospodarki odpadami zawierającymi azbest ( pełna inwentaryzacja stanu W 5 000 5 000 - - 10 000 technicznego obiektów i instalacji, organizacja miejsca gromadzenia odpadów w ramach GPZON) Z. 3 Organizacja systemu zbiórki i Ws 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 unieszkodliwienia zwłok zwierzęcych Z. 4. Utylizacja przeterminowanych środków chemicznych znajdujących Ws 1 000 1 000 1 000 1 000 4 000 się w laboratoriach szkół gimnazjalnych i podstawowych Zadania w ramach priorytetu P. 5. Wykorzystanie odpadów z sektora gospodarczego Z. 1. Organizacja systemu zbiórki gromadzenia i transportu odpadów Ws - - - - 0 powstających w sektorze MŚP i rzemiośle Z. 2. Wykorzystanie osadów W 1 000 1 000 2 000 2 000 6 000 ściekowych
Urząd Gminy Lanckorona 66 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
9.2. Możliwości finansowania zadań ujętych w planie Analiza ekonomiczno – finansowa budżetów gminy jest nieodłączną częścią planu gospodarki odpadami, gdyż możliwości finansowania zadań infrastrukturalnych z budżetów gminnych są ograniczone, a zadania inwestycyjne, które stoją przed samorządami są bardzo duże. Stan środowiska przyrodniczego w Polsce ulega jednak stopniowej poprawie dzięki wzrostowi nakładów inwestycyjnych na jego ochronę. Przeznaczenie środków w budżecie na daną inwestycję jest bardzo ważnym elementem planowania, gdyż samorząd finansuje różne sfery życia społeczności lokalnej. Mając świadomość znaczenia planowanych inwestycji w gospodarce odpadami dla poprawy stanu środowiska naturalnego stwierdza się, że wielkość projektowanych zamierzeń daleko wykracza poza lokalne możliwości finansowe, stąd też realizacja wnioskowanych zadań jest możliwa wyłącznie przy wspomaganiu ich wykonywania ze źródeł zewnętrznych. Dla gminy dostępnymi źródłami finansowania inwestycji ekologicznych związanych z gospodarką odpadami są trzy grupy środków: . publiczne np. pochodzące z budżetu państwa, powiatu lub pozabudżetowych instytucji publicznych, . prywatne np. z banków komercyjnych, funduszy inwestycyjnych, towarzystw leasingowych, . prywatno-publiczne. Dominującymi formami finansowania inwestycji ekologicznych są: - zobowiązania kapitałowe - kredyty, pożyczki, obligacje, leasing, - udziały kapitałowe - akcje i udziały w spółkach, - dotacje. Powyższe formy finansowania mogą występować łącznie. Kredyty bankowe można podzielić na: - kredyty udzielane ze środków własnych - kredyt komercyjny, - kredyty ze środków powierzonych - otrzymanych z innych źródeł na uzgodnionych warunkach, - kredyty udzielane ze środków własnych z dopłatą do oprocentowania przez instytucje zewnętrzne. W kraju występują najczęściej następujące formy finansowania inwestycji w zakresie gospodarki odpadami: - fundusze własne inwestorów, - pożyczki, dotacje i dopłaty do oprocentowania preferencyjnych kredytów udzielane przez Narodowy i Wojewódzkie Fundusze Ochrony środowiska i Gospodarki Wodnej, - kredyty preferencyjne udzielane np. przez Bank Ochrony Środowiska (BOŚ S.A.) - z dopłatami do oprocentowania lub ze środków donatorów, kredyty komercyjne, kredyty konsorcjalne, - zagraniczna pomoc finansowa udzielana poprzez fundacje i programy pomocowe (np. - z ekokonwersji poprzez EKOFUNDUSZ, konwersji długu wobec Finlandii, funduszu ISPA), - kredyty międzynarodowych instytucji finansowych (Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju - EBOiR, Bank Światowy), - kredyty i pożyczki udzielane przez banki komercyjne, - leasing. Zasadniczym celem Narodowego Funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć podejmowanych dla poprawy jakości środowiska w Polsce. Główne kierunki jego działalności określa II Polityka Ekologiczna Państwa, natomiast co roku aktualizowane są cele szczegółowe - dokumenty wewnętrzne Narodowego Funduszu, w tym zwłaszcza zasady udzielania pomocy finansowej oraz lista przedsięwzięć priorytetowych. W zakresie ochrony
Urząd Gminy Lanckorona 67 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA powierzchni ziemi, w tym ochrony środowiska przed odpadami, zakłada się dofinansowanie zadań inwestycyjnych zgodnych z niżej wymienionymi programami priorytetowymi: - Likwidacja uciążliwości starych składowisk odpadów niebezpiecznych. - Unieszkodliwianie odpadów powstających w związku z transportem samochodowym (auto złom, płyny eksploatacyjne, akumulatory, ogumienie, tworzywa sztuczne) oraz zbiórka i wykorzystanie olejów przepracowanych. - Przeciwdziałanie powstawaniu i unieszkodliwianie odpadów przemysłowych i odpadów niebezpiecznych. - Realizacja międzygminnych i regionalnych programów zagospodarowania odpadów komunalnych (w tym budowa zakładów przetwórstwa odpadów oraz wspomaganie systemów zagospodarowywania osadów ściekowych). Rolą wojewódzkiego funduszu jest wspieranie finansowe przedsięwzięć proekologicznych o zasięgu regionalnym, a podstawowym źródłem ich przychodów są wpływy z tytułu opłat za korzystanie ze środowiska i administracyjnych kar pieniężnych. Fundusze, oprócz udzielania pożyczek i przyznawania dotacji, zgodnie z art. 411 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska także mogą: - udzielać dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek, - wnosić udziały do spółek działających w kraju, - nabywać obligacje, akcje i udziały spółek działających w kraju. W kryteriach oceny Wniosku o dofinansowanie punktowana jest także pozycja przedsięwzięcia na liście przedsięwzięć priorytetowych wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska w dziale II rozdziale 4 określa przeznaczenie środków finansowych funduszy gminnych, powiatowych i wojewódzkich. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej zaistniała możliwość finansowania inwestycji w ochronie środowiska z Funduszy Strukturalnych oraz Funduszu Spójności, a także możliwość finansowania inwestycji ze Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (inwestycje w skali regionalnej i lokalnej). Ramy przedsięwzięć inwestycyjnych finansowanych w przyszłości ze wspomnianych funduszy określa Narodowy Plan Rozwoju (2004-2006). W ramach jednego z priorytetów Narodowego Planu Rozwoju: Ochrona Środowiska i zagospodarowanie przestrzenne podstawowe znaczenie będzie miało wsparcie inwestycyjne ukierunkowane między innymi na racjonalną gospodarkę odpadami. W zakresie gospodarki odpadami i ochrony powierzchni ziemi wsparcie inwestycyjne w okresie realizacji Narodowego Planu Rozwoju przeznaczone będzie przede wszystkim na budowę, rozbudowę lub modernizację składowisk odpadów komunalnych, systemy selektywnej zbiórki, recyklingu i odzysku odpadów komunalnych (sortownie, kompostownie), systemy zbiórki i unieszkodliwiania odpadów niebezpiecznych. Równolegle z realizacją sektorowych programów operacyjnych i programu regionalnego realizowane będą duże projekty współfinansowane z Funduszu Spójności. Z funduszu tego wsparcie uzyska między innymi sektor środowisko. W ramach tego sektora nastąpi wsparcie gospodarki odpadami komunalnymi, mające na celu stworzenie systemów zbiorki, transportu, odzysku i unieszkodliwienia odpadów komunalnych. W ramach tego priorytetu będą realizowane działania, służące stworzeniu zintegrowanego systemu gospodarki odpadami oraz działania związane z eliminacją zanieczyszczeń azbestem. Rachunek ekonomiczny wykazuje jednak, iż w naszych warunkach efektywność prowadzenia inwestycji wymaga nie tylko angażowania wysokich środków własnych, ale także aktywnej polityki pozyskiwania alternatywnych źródeł finansowania.
Urząd Gminy Lanckorona 68 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
10. ANALIZA ODDZIAŁYWANIA PLANU NA ŚRODOWISKO Analizując aktualny stan gospodarki odpadami z sektora komunalnego należy stwierdzić, że podstawowymi zagrożeniami ekologicznym w gminie Lanckorona są: - zamknięte składowisko odpadów nie posiadające odpowiednich zabezpieczeń - system zbiórki odpadów nie obejmujący wszystkich mieszkańców gminy - brak selektywnej zbiórki odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych - brak selektywnej zbiórki odpadów wielkogabarytowych - brak selektywnej zbiórki odpadów budowlano-remontowych. Składowisko odpadów w Lanckoronie stanowi potencjalną możliwość zanieczyszczenia środowiska w tym: zagrożenie dla wód podziemnych i powierzchniowych zagrożenie dla powietrza atmosferycznego zagrożenie dla środowiska gruntowego zagrożenie dla krajobrazu. Jednym z celów planu gospodarki odpadami jest zintensyfikowanie działań związanych z rekultywacją nieczynnego składowiska w Lanckoronie oraz działań organizacyjnych i technologicznych umożliwiających maksymalny, możliwy do osiągnięcia stopień odzysku wytwarzanych odpadów, a tym samym ograniczenie ilości składowanych odpadów komunalnych. W związku z powyższym niezbędne są działania zmierzające do jego rekultywacji obejmujące prace projektowe, uzgodnienia oraz prace techniczno-rekultywacyjne. Do podstawowych działań ograniczających negatywne oddziaływanie składowiska na środowisko jest opracowanie projektu rekultywacji, w którym przewidziane będzie co najmniej: Właściwe ukształtowanie czaszy i przykrycie warstwą nieprzepuszczalną, a następnie warstwami rekultywacji biologicznej, Właściwe umocnienie i ukształtowanie skarp składowiska Wykonanie rowów opaskowych wokół powierzchni składowiska dla ochrony przed napływem wód deszczowych oraz dla ochrony terenów przyległych przed napływem wód ze składowiska, Uszczelnienie składowiska oraz ujęcie ewentualnych odcieków systemem drenażowym. Prawidłowo przeprowadzona rekultywacja składowiska zredukuje jego negatywny wpływ na środowisko. Pozostałe istotne założenia planu polegają na: - objęciu systemem zbiórki odpadów 100% mieszkańców - rozwoju selektywnej zbiórki odpadów komunalnych: surowców wtórnych odpadów wielkogabarytowych odpadów budowlano-remontowych odpadów niebezpiecznych. - budowie Gminnego Punktu Zbiórki Odpadów Niebezpiecznych - likwidacji dzikich miejsc składowania odpadów Projekt planu zakłada odzysk lub unieszkodliwienie wszystkich odpadów powstających na terenie gminy w długim horyzoncie czasowym, a także usunięcie zagrożeń związanych z odpadami już nagromadzonymi i rekultywację terenu. Odpady komunalne powstające będą zagospodarowane w ramach wywozu poza obszar gminy. Realizacja planu
Urząd Gminy Lanckorona 69 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA będzie oznaczała dla środowiska gminy zasadniczą redukcję zagrożeń i uciążliwości wynikających ze składowania odpadów. Rozbudowa systemu segregacji odpadów i odzysku surowców wtórnych połączona z akcją edukacyjną przyczyni się do oszczędniejszego gospodarowania zasobami środowiska. Rozwiązanie problemu odpadów wielkogabarytowych, pełne zagospodarowanie gruzu budowlanego oraz zmniejszenie ilości odpadów mineralnych powstających w procesach grzewczych, przyczynią się do ochrony powierzchni ziemi. Wdrożenie planu gospodarki odpadami, w tym niebezpiecznymi, prowadzić będzie do likwidacji niekontrolowanego deponowania ich w środowisku. W rezultacie zmniejszone zostanie zagrożenie zanieczyszczeniem gleb i wód, zarówno powierzchniowych jak podziemnych. Rozwiązanie gospodarki odpadami będzie zatem warunkiem skutecznej ochrony i wykorzystania zasobów krajobrazowych gminy, jak i ochrony zasobów wód podziemnych o potencjalnym znaczeniu użytkowym. Realizacja planu nie przyczyni się, na jakimkolwiek jej etapie, do powstania nowych zagrożeń lub uciążliwości dla środowiska gminy Lanckorona.
Wnioski
Dzięki wprowadzonemu systemowi gospodarowania odpadami na terenie gminy Lanckorona będą osiągane podstawowe cele w zakresie objęcia zbiórką odpadów wszystkich mieszkańców, zmniejszenia ilości odpadów trafiających do środowiska oraz odzyskowi w coraz większym stopniu odpadów powstających. Celem wprowadzenia systemu gospodarki odpadami będzie w dłuższym horyzoncie czasowym deponowanie na składowiskach tylko tych odpadów, których nie da się powtórnie przerobić. System wywozowy odpadów komunalnych poza obszar gminy, brak potrzeby budowy nowych obiektów tego typu na terenie gminy będzie oznaczać dla środowiska gminy Lanckorona zasadniczą redukcję zagrożeń i uciążliwości wynikających ze składowania odpadów, w tym związanych z: - emisją gazu wysypiskowego - emisją odorów - zagrożeniem wód powierzchniowych - zagrożeniem wód podziemnych - degradacją gleb i powierzchni ziemi. Ogólne zmniejszenie ilości odpadów niesegregowanych, w tym wydzielenie odpadów niebezpiecznych, przeznaczonych do składowania oznaczać będzie zmniejszenie obciążenia dla środowiska. Wdrożenie planu gospodarki odpadami na terenie gminy spowoduje ponadto: - sprostanie wymogom polskiego prawa oraz Dyrektyw UE w dziedzinie gospodarowania odpadami - likwidację „dzikich” miejsc składowania odpadów - odzysk surowców wtórnych - zminimalizowanie uciążliwości dla mieszkańców gminy Lanckorona i innych użytkowników środowiska - wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa - poprawę gospodarki odpadami w sektorze gospodarczym, szczególnie wśród MŚP Założone cele i podstawowe kierunki działań są zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami oraz Planem Gospodarki Odpadami dla województwa małopolskiego i powiatowym planem gospodarki odpadami.
Urząd Gminy Lanckorona 70 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
11. SPOSÓB MONITORINGU I OCENY WDRAŻANIA PLANU Plan gospodarki odpadami winien być skorelowany z wojewódzkim oraz z powiatowym planem gospodarki odpadami oraz z całym systemem planowania na określonym obszarze zwłaszcza z: - programem ochrony środowiska, - planem zagospodarowania przestrzennego, - strategią rozwoju gminy. Szczególnie istotna jest zgodność planu gospodarki odpadami z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy, który określa przeznaczenie i zasady zagospodarowania terenu. Zgodnie z ustawą o odpadach projekt planu gminnego podlega zaopiniowaniu przez zarząd województwa oraz zarząd powiatu. Ustawa o odpadach wymaga, aby plany: krajowy, wojewódzkie, powiatowe i gminne były aktualizowane nie rzadziej niż raz na 4 lata. Organy wykonawcze gmin przygotowują co 2 lata sprawozdanie z realizacji planów gospodarki odpadami i składają je radzie gminy. Jeżeli będzie wymagała tego sytuacja lokalna i uchwalony plan będzie wymagał modyfikacji – winno być przeprowadzone stosowne postępowanie, przed upływem wymaganych ustawowo 4 lat, w celu aktualizacji planu.
Monitoring i ocena wdrażania planu wymagają następujących działań: 1. Przyjęcie wskaźników określających: - wielkość strumienia odpadów komunalnych - stopień odzysku i powtórnego wykorzystania odpadów - ekonomiczną efektywność przedsięwzięć na rzecz ograniczenia strumienia odpadów i zwiększenie stopnia odzysku - monitoring elementów środowiska związanych z gospodarką odpadami (zanieczyszczenia wód podziemnych, liczba i powierzchnia dzikich wysypisk). Wskaźniki te należy przyjąć, mając na uwadze: - limity wynikające z prognozy oraz wdrażania dyrektyw UE, - limity i wskaźniki, jakie pojawiły się w uchwalonym planie gospodarki odpadami dla województwa małopolskiego, - dotychczasowy stan środowiska gminy. 2. Ustawiczne zbieranie informacji o stanie gospodarki wszystkimi rodzajami odpadów na terenie gminy, realizowane przez Urząd Gminy w Lanckoronie
Nawiązując do „Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami” przyjęto jako istotne wskazane poniżej wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko, uznając, że lista ta nie jest wyczerpująca i będzie sukcesywnie modyfikowana i uzupełniana.
Tabela 19 Proponowany zestaw wskaźników monitoringu PGO – sektor komunalny Lp. Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami – sektor Stan komunalny wyjściowy (rok 2002) 1 Ilość wytworzonych odpadów komunalnych [Mg/rok] 1220 2 Ilość zebranych odpadów komunalnych [Mg/rok] 85 3 Ilość mieszkańców objętych zorganizowaną zbiórką [%] 73,35 4 Ilość wytworzonych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok 212,6 [kg/M/rok]
Urząd Gminy Lanckorona 71 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
5 Ilość zebranych odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok 14,8 [kg/M/rok] Udział odzyskiwanych surowców wtórnych w całkowitym strumieniu 14,5 6 zebranych odpadów komunalnych [%] Ilość zebranych surowców wtórnych [Mg] w tym: 12,326 - tworzywa sztuczne 1,8 - papier i tektura 4,94 7 - szkło 4,3 - blacha stalowa i aluminium 1,286 - tekstylia 0 Ilość zebranych odpadów [Mg]: 0 - wielkogabarytowych 8 - budowlanych - niebezpiecznych 9 Ilość powstających osadów ściekowych 0,3 Sposób postępowania z osadami ściekowymi: Wykorzystane na cele przemysłowe na cele rolnicze kompostowane 10 przekształcone termicznie składowane (na terenie oczyszczalni) inne (składowane na składowisku odpadów X komunalnych) nagromadzone na terenie oczyszczalni
Tabela 20 Proponowany zestaw wskaźników monitoringu PGO – sektor gospodarczy Lp. Wskaźnik charakteryzujący gospodarkę odpadami – sektor Stan gospodarczy wyjściowy (rok 2002) Ilość wytwarzanych odpadów w sektorze gospodarczym [Mg] w tym: 25,449 1 - niebezpiecznych 0,285 Sposób zagospodarowania odpadów z sektora gospodarczego [ Mg / %] w tym: tymczasowo składowane 2 wykorzystywane 25,444 unieszkodliwiane 0,005 składowane Sposób zagospodarowania odpadów niebezpiecznych powstających w przemyśle [%] w tym: 3 wykorzystane 98,2 unieszkodliwione 1,8 składowane Ilość odpadów powstających w placówkach medycznych [Mg/rok]: 4 odpady o charakterze komunalnym odpady infekcyjne i specjalne 0,1 5 Ilość odpadów zawierających azbest [tys. Mg lub w m2] 70 400 m2
Urząd Gminy Lanckorona 72 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
Niezależnie od wymienionych działań, na gminie spoczywa obowiązek włączenia się w działania w zakresie wojewódzkiego monitoringu gospodarki odpadami, m.in. poprzez dostarczanie informacji niezbędnych dla utworzenia i aktualizacji wojewódzkiej bazy danych dotyczącej wytwarzania i gospodarowania odpadami. Należy nadmienić, że wdrażanie i monitorowanie systemu gospodarki odpadami na terenie powiatu wymaga współpracy z gminami i podmiotami gospodarczymi działającymi na terenie powiatu, a także z samorządem województwa w zakresie korzystania z wojewódzkiej bazy danych.
Urząd Gminy Lanckorona 73 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
12. MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE
1. Analiza sytuacji gospodarczej powiatu wadowickiego. Starostwo Powiatowe w Wadowicach, Wadowice 2000 r., 2. Geografia Polski, mezoregiony fizyczno-geograficzne. Kondracki J. PWN, Warszawa 1994 r., 3. Geomorfologia Polski. Klimek, Starkel. PWN, Warszawa 1972 T.I, 4. Geografia fizyczna Polski. J. Kondracki. PWN, Warszawa 1981 r., 5. Informacja o stanie środowiska w 2000 r. – Powiat Wadowicki. Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Kraków 2001 r., 6. Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Lanckorona, Lanckorona, 2003, 7. Objaśnienia do szczegółowej Mapy Geologicznej Polski. Krysowska W. Wyd. Geol. Warszawa, 1967r., 8. Objaśnienie arkusza Wadowice. B. Książkiewicz. P.I.G Warszawa 1951 r., 9. Obszary chronione w Polsce. Red. Radziejowski J. – Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, 1996 r., 10. Plan Gospodarki Odpadami dla Powiatu Wadowickiego, Główny Instytut Górnictwa, Katowice, 2004, 11. Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Wadowickiego, Główny Instytut Górnictwa, Katowice, 2004, 12. Program zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska województwa małopolskiego na lata 2001 – 2015 – nasza zielona małopolska. Kraków, 2000r., 13. Raport o stanie gospodarki lokalnej w powiecie wadowickim. FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji, Wadowice – Kraków, wrzesień 2003 r., 14. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 1999 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Kraków 2000 r., 15. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2002 r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, Kraków 2003 r., 16. Strategia Rozwoju Gminy Lanckorona, Lanckorona, 1999 r., 17. Wojewódzki plan gospodarki odpadami na lata 2003 – 2010, Zarząd Województwa Małopolskiego. 2003 r., 18. Województwo Małopolskie. Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Kraków 2001 r.
Urząd Gminy Lanckorona 74 PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY LANCKORONA
ZAŁĄCZNIK 1
Lokalizacja zamkniętego składowiska odpadów komunalnych w Lanckoronie
Urząd Gminy Lanckorona